Γλώσσα Ε΄ 9.4. ΄΄Σκυταλοδρομία Ανάγνωσης 2001 - 2002΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 9 – Κεφάλαιo 4:

΄΄ Σκυταλοδρομία Ανάγνωσης 2001 – 2002΄΄

- Σύνθετες λέξεις με προθέσεις από την αρχαία

γλώσσα

http://e-taksh.blogspot.gr

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Εγκύκλιος Παιδεία

ΣΚΥΤΑΛΟΔΡΟΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

Η ΣΚΥΤΑΛΟΔΡΟΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ, που είχε εφαρμοσθεί από το 1997 πειραματικά και για αρκετά χρόνια έπειτα επίσημο πρόγραμμα, ήταν κοινό πρόγραμμα των Υπουργείων Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Πολιτισμού και του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου(Ε.ΚΕ.ΒΙ) και φιλοδοξία του ήταν να ενισχύσει τη σχέση των μαθητών με το βιβλίο. Ήταν μια δραστηριότητα που είχε ως στόχο να δώσει την ευκαιρία και τα κίνητρα για συστηματική και δημιουργική ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων και να ενθαρρύνει το διάλογο για τα βιβλία μέσα στη σχολική αίθουσα. Αναγνωρίζοντας την αξία και τη συμβολή της ανάγνωσης της γλωσσικής και γνωστικής ικανότητας των μαθητών, ηΣΚΥΤ

ΑΛΟΔΡΟΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ, επεδίωκε να δημιουργήσει αναγνώστες με κριτική σκέψη. Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι ικανή να προσφέρειπλούσιες γνώσεις αλλά και δυνατές συγκινήσεις.Επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις και απρόσμενες συναντήσεις με συγγραφείς, οι οποίοι μέσα από τα βιβλία τους συνομιλούν με τα παιδιά, τους διηγούνται ιστορίες, τα οδηγούν στον


http://egpaid.blogspot.com/

http://4.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXnPqPmjBI/AAAAAAAACIE/0L-1IOV7OwM/s1600-h/%CF%83%CE%BA%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%B1.jpg

http://4.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXnPjxeFPI/AAAAAAAACIM/XqNYrno-DN0/s1600-h/%CF%83%CE%BA%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%B1.jpg1.jpg

κόσμο των άλλων, τους προτείνουν νέες ιδέες και τα προωθούν να μαθαίνουν καινούργια πράγματα

ΣΤΑΔΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1° στάδιο: Επιλογή βιβλίων (Με τη συμβολή των δασκάλων το κάθε παιδί επιλέγει το βιβλίο που επιθυμεί να διαβάσει. Η επιλογή των βιβλίων αποτελεί σημαντική παιδαγωγική πράξη για την οποία απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή από τους εκπαιδευτικούς, ενώ ως πηγές επιλογής μπορούν να χρησιμοποιηθούν: η βιβλιοθήκη της τάξης και του σχολείου, τα βιβλιοπωλεία, η προσωπική βιβλιοθήκη των μαθητών, οι δημόσιες βιβλιοθήκες του ΥΠΕΠΘ που βρίσκονται στην περιοχή των σχολείων, οι κινητές βιβλιοθήκες, καθώς και οι δημοτικές και κοινοτικές βιβλιοθήκες 2° στάδιο: Παρουσίαση των βιβλίων

3° στάδιο: Παιχνίδι σε ομάδες

4° στάδιο: Απονομή επαίνων Φιλαναγνωσίας

Για πληροφορίες και ανάλογα νέα προγράμματα βιβλίων στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου(Ε.ΚΕ.ΒΙ) ΚΛΙΚ

Επέλεξε ένα από τα παρακάτω λογοτεχνικά βιβλία ή άλλο της αρεσκείας σου και αφού το διαβάσεις, φτιάξε μια σελίδα που να συνοδεύει το βιβλίο που διάβασες και παρουσίασε το στους συμμαθητές σου.


http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=138


http://3.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXnwirN7GI/AAAAAAAACIU/ktSHN4rH8No/s1600-h/33032.jpg

http://2.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXnws1ILJI/AAAAAAAACIc/Gf3e4pio5nc/s1600-h/33033.jpg

http://1.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXnwzt2noI/AAAAAAAACIk/XRs3bE9rQgQ/s1600-h/1679894041-fali4rl0.jpg

http://4.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXofYwzx8I/AAAAAAAACI8/9wj1A4km2Q4/s1600-h/magas.jpg


http://4.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXofsDul4I/AAAAAAAACJc/W4aPfhffrM0/s1600-h/T062003004-200.jpg

http://3.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXofjp9qWI/AAAAAAAACJE/tjn0_Bqte2o/s1600-h/o_krokodilos_pou_phge_ston_odontiatro.jpg

http://2.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXofgSoOMI/AAAAAAAACJM/GZyPQc5Iaqk/s1600-h/par.jpg

http://2.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXnw2VD86I/AAAAAAAACI0/GJyTFQALI5s/s1600-h/hakfin.jpg

http://4.bp.blogspot.com/_QMD3uDrxxgM/SYXnw7-pCgI/AAAAAAAACIs/8WzWoi7WlTY/s1600-h/an.jpg

ΣΥΝΘΕΤΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΝ- Το ν πριν από τα ν , μ, λ , ρ ,σ, γ. ν + ν = ν ν συν + νέφος =σύννεφο ν + μ = μμ συν + μαθητής =συμμαθητής ν + λ = λλ συν + λόγος =σύλλογος ν +ρ = ρρ συν + ρίζα =σύρριζα ν + σ = σσ συν + σώμα=σύσσωμος ν + γ = γγ συν + γνώμη=συγγνώμη


Ταξίδι στη γνώση

ΣΚΥΤΑΛΟΔΡΟΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

Η σκυταλοδρομία ανάγνωσης είναι ένα κοινό

πρόγραμμα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και

Θρησκευμάτων, του Υπουργείου Πολιτισμού και του

Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Απευθύνεται στους

μαθητές των μεγάλων τάξεων των δημοτικών

σχολείων και επιδιώκει να ενισχύσει τη σχέση τους με

το εξωσχολικό βιβλίο. Πραγματοποιείται κατά τη

διάρκεια όλου του σχολικού έτους και εξελίσσεται σε

τέσσερα στάδια :


https://taxidistignosi.wordpress.com/

https://taxidistignosi.files.wordpress.com/2014/02/skytalodromia_1.jpg

1° στάδιο: Επιλογή βιβλίων

(Με τη συμβολή των δασκάλων το κάθε παιδί

επιλέγει το βιβλίο που επιθυμεί να διαβάσει. Η

επιλογή των βιβλίων αποτελεί σημαντική

παιδαγωγική πράξη για την οποία απαιτείται

ιδιαίτερη προσοχή από τους εκπαιδευτικούς, ενώ ως

πηγές επιλογής μπορούν να χρησιμοποιηθούν: η

βιβλιοθήκη της τάξης και του σχολείου, τα

βιβλιοπωλεία, η προσωπική βιβλιοθήκη των

μαθητών, οι δημόσιες βιβλιοθήκες του ΥΠΕΠΘ που

βρίσκονται στην περιοχή των σχολείων, οι κινητές

βιβλιοθήκες, καθώς και οι δημοτικές και κοινοτικές

βιβλιοθήκες 2° στάδιο: Παρουσίαση των βιβλίων 3° στάδιο: Παιχνίδι σε ομάδες 4° στάδιο: Απονομή επαίνων Φιλαναγνωσίας

Για πληροφορίες και ανάλογα νέα προγράμματα

βιβλίων στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (Ε.ΚΕ.ΒΙ) ΚΛΙΚ

ΕΔΩ




https://taxidistignosi.files.wordpress.com/2014/02/cf83cebacf85cf84ceb1cebbcebfceb4cf81cebfcebcceb9ceb11.jpg

Επέλεξε ένα από λογοτεχνικό βιβλίο της αρεσκείας

σου και αφού το διαβάσεις, φτιάξε μια σελίδα που να

συνοδεύει το βιβλίο που διάβασες και παρουσίασε το

στους συμμαθητές σου. ΚΛΙΚ ———–>>>

ΚΛΙΚ ———–>> Οnline βιβλιοπωλεία [πηγή:

βιβλιοnet] ΕΝΤΥΠΟ ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ —

>>ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ_ΒΙΒΛΙΟΥ


http://www.biblionet.gr/main.asp?page=products

http://www.biblionet.gr/main.asp?page=products

https://taxidistignosi.files.wordpress.com/2014/02/cf80ceb1cf81cebfcf85cf83ceb9ceb1cf83ceb7_ceb2ceb9ceb2cebbceb9cebfcf85.pdf


http://www.mikrosanagnostis.gr/

https://taxidistignosi.wordpress.com


https://taxidistignosi.wordpress.com/2014/02/09/%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B1-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-9-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B5%CF%82/


Σύνθεση λέξεων με στοιχεία και προθέσεις από τα αρχαία ελληνικά

Γιάννης Φερεντίνος Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.11

Σύνθετες λέξεις από τα αρχαία ελληνικά

• Στα αρχαία ελληνικά η χρήση ενός στοιχείου ή μιας πρόθεσης, μπροστά από μια λέξη έδινε ξεχωριστή έννοια στη νέα σύνθετη λέξη.

Πχ εις (μέσα σε) + βάλλω = εισβάλλω (εφορμώ,

μπαίνω με ορμή) κατά (προς τα κάτω) + βάλλω = καταβάλλω

(εξαντλώ, εξασθενίζω)


Σύνθεση με στοιχεία από την αρχαία ελληνική γλώσσα

Σημασία Σημασία α(αν)- [στερητικό] δυσ- δύσκολα, κακά

αει- πάντα, αδιάκοπα ευ- καλά, εύκολα

αλληλο- ο ένας τον άλλο ημι- μισό

αμφι- από τα δύο μέρη ομο- μαζί, ίδια

αρχι- πρώτος, ανώτερος παν- όλος

αυτο- από μόνος μου πυρο- φωτιά

διχο- μοιρασμένος σε δύο τηλε- μακριά

Παν μέτρον άριστον... Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.13

Παραδείγματα

αεικίνητος αυτός που κινείται συνέχεια αλληλοβοήθεια αμοιβαία βοήθεια αναδρομή επιστροφή στο παρελθόν, αναπόληση διαδρομή πορεία από ένα σημείο σ’ ένα άλλο αμφίβιο αυτό που ζει και στη στεριά και στη

θάλασσα υπεράνθρωπος ανώτερος από την ανθρώπινη

δύναμη τηλεμαχία συζήτηση αντιπάλων στην τηλεόραση δυσκίνητος αυτός που κινείται με δυσκολία


Σύνθεση με προθέσεις από την αρχαία ελληνική γλώσσα

Πρόθεση Σημασία πρόθεσης Πρόθεση Σημασία πρόθεσης

αμφί και από τις δύο πλευρές

παρά δίπλα, κοντά σε ή παράλληλα

ανά πάνω σε κάτι ή ξανά περί γύρω από διά μέσα από προ μπροστά από κάτι ή

πριν, προηγουμένως

εις μέσα σε προς με κατεύθυνση σε

εκ έξω ή μακριά από συν μαζί με

επί πάνω σε υπέρ πάνω από, πέρα από, πάρα πολύ

κατά προς τα κάτω ή εναντίον

υπό κάτω από

μετά μαζί με ή κατόπιν αντί απέναντι ή ενάντια Παν μέτρον άριστον...



Συνοπτικός πίνακας του ρήματος βάλλω με προθέσεις από τα αρχαία ελληνικά

αμφιβάλλω εισβάλλω μεταβάλλω προσβάλλω

αναβάλλω εκβάλλω παραβάλλω συμβάλλω

αποβάλλω επιβάλλω περιβάλλω υπερβάλλω

διαβάλλω καταβάλλω προβάλλω υποβάλλω


Εσωτερική αύξηση

• Τα ρήματα που σχηματίζουν σύνθετες λέξεις με τις προθέσεις και παίρνουν αύξηση, τη διατηρούν μέσα στη νέα σύνθετη λέξη (εσωτερική αύξηση), στην κλίση του παρατατικού και του αορίστου και όχι στην αρχή της.



Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος διαστέλλω διέστελλα διέστειλα καταβάλλω κατέβαλλα κατέβαλα ανατέλλω ανέτελλα ανέτειλα διαρρέω διέρρεα διέρρευσα

αναγγέλλω ανήγγειλα ανήγγειλα υποκύπτω υπέκυπτα υπέκυψα

διαδίδω διέδιδα διέδωσα εκθέτω εξέθετα εξέθεσα

Γιάννης Φερεντίνος Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.18

Κάτι ενδιαφέρον..

Οι προθέσεις είναι μια πολύ ολιγάριθμη ομάδα

λέξεων της ελληνικής γλώσσας. Στην αρχαία

ελληνική οι προθέσεις είναι δεκαοχτώ, έξι

μονοσύλλαβες (εις, εκ ή εξ, εν, προ, προς, συν) και

δώδεκα δισύλλαβες (ανά, διά, κατά, μετά, παρά,

αμφί, αντί, επί, περί, από, υπό, υπέρ). Στη νέα

ελληνική οι μονοσύλλαβες προθέσεις είναι πέντε

(για, με, προς, έως και ως) και δισύλλαβες δέκα

(αντί, από, κατά, μετά, παρά, δίχως, έως και ως,

μέχρι και χωρίς). Υπάρχει και η τρισύλλαβη ίσαμε.

Οι προθέσεις, που είναι ένα από τα άκλιτα μέρη του

ελληνικού λόγου, επιτελούν δύο λειτουργίες. Η

πρώτη λειτουργία των προθέσεων είναι να

μπαίνουν μπροστά κυρίως από ουσιαστικά και

αντωνυμίες (π.χ. από την πόλη, στον κήπο, κατά

τις πέντε, μετά το μεσημέρι, με πείσμα, για την τιμή

μας, με αυτόν, απ' αυτούς, για σένα) και να

προσδιορίζουν επιρρηματικά το ρήμα της πρότασης,

να μας λένε, δηλαδή, πότε γίνεται η ενέργεια του

ρήματος. Για παράδειγμα: Για χρόνια πολλά

εργάζομαι σ' αυτή την επιχείρηση με ζήλο μάλιστα

μεγάλο. Κατάγομαι από χωριό, αλλά μετά την

αποφοίτησή μου παραμένω στην πόλη για

επαγγελματικούς λόγους.

Η δεύτερη λειτουργία των προθέσεων είναι να


μπαίνουν ως προθήματα μπροστά από άλλες λέξεις

και να δημιουργούν έτσι νέες σύνθετες λέξεις. Για

παράδειγμα: εκ και πέμπω εκπέμπω, συν και τάξη

σύνταξη, προ και λέγω προλέγω, αντί και βάρος

αντίβαρο, μετά και θέση μετάθεση. Αυτή τη

λειτουργία, να ενώνονται, δηλαδή, οι προθέσεις με

άλλες λέξεις και να δημιουργούν νέες σύνθετες

λέξεις, επιτελούν βασικά οι προθέσεις της αρχαίας

ελληνικής. Είναι εκπληκτικά μεγάλος ο αριθμός των

σύνθετων λέξεων της ελληνικής γλώσσας, που

παράγονται από τη σύνθεση μιας πρόθεσης με μια

άλλη λέξη. Η ελληνική γλώσσα θα ήταν πολύ

φτωχή σε λεξιλόγιο, αν εστερείτο της παραγωγικής

συμβολής των προθέσεων.

Ανάλογα με την πρόθεση που μπαίνει ως πρόθημα

μια λέξη αλλάζει και νόημα. Πολλές λέξεις της

ελληνικής μπορούν να πάρουν ως πρόθημα πολλές

προθέσεις και κάποτε και όλες τις προθέσεις της

αρχαίας ελληνικής. Και έτσι δημιουργείται ένα

πλήθος λέξεων με διαφορετική σημασία. Ας

πάρουμε, για παράδειγμα, το ρήμα βάλλω. Το ρήμα

βάλλω συντίθεται και με τις 18 προθέσεις της

αρχαίας ελληνικής και παράγεται ένας πολύ

μεγάλος αριθμός νέων λέξεων και με πολύ

διαφορετικές σημασίες:

:: Εις και βάλλω εισβάλλω, εισβολή, εισβολέας

:: Εν και βάλλω εμβάλλω, εμβολή, εμβόλιμος,


έμβλημα

:: Εκ και βάλλω εκβάλλω, εκβολή

:: Προ και βάλλω προβάλλω, προβολή, προβολέας,

πρόβλημα

:: Προς και βάλλω προσβάλλω, προσβολή,

προσβλητικός

:: Συν και βάλλω συμβάλλω, συμβολή, συμβόλαιο

:: Ανά και βάλλω αναβάλλω, αναβολή,

αναβλητικός, αναβλητέος

:: Διά και βάλλω διαβάλλω, διαβολή, διαβολέας,

διαβλητός, διάβολος

:: Κατά και βάλλω καταβάλλω, καταβολή,

καταβολάδα

:: Μετά και βάλλω μεταβάλλω, μεταβολή,

μεταβλητός, μεταβολισμός

:: Παρά και βάλλω παραβάλλω, παραβολή,

παραβολικός

:: Αντί και βάλλω αντιβαλλιστικό (βλήμα)

:: Αμφί και βάλλω αμφιβάλλω, αμφιβολία,

αμφίβολος

:: Επί και βάλλω επιβάλλω, επιβολή, επιβλητικός

:: Περί και βάλλω περιβάλλω, περιβολή, περίβολος,

περιβάλλον, περιβαλλοντικός

:: Από και βάλλω αποβάλλω, αποβολή, απόβλητος,

αποβολιμαίος

:: Υπό και βάλλω υποβάλλω, υποβολέας,

υποβλητικός, υποβολιμαίος

:: Υπέρ και βάλλω υπερβάλλω, υπερβολή,

υπερβολικός..


Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ

(ΜΕΡΟΣ 3ο)ΝΕΟ ΑΣΤΡΟ

KΕΦΑΛΑΙΟ 11ο

ΑΚΛΙΤΑ ΜΕΡΗ ΛΟΓΟΥ

Α. ΟΙ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

α. Η έννοια των προθέσεων

Προθέσεις λέγονται οι άκλιτες λέξεις που μπαίνουν μπροστά

από άλλες (απ' όπου και προθέσεις = προ + θέτω ), άλλοτε σε

σύνθεση και άλλοτε σε παράταξη, για συντακτικούς και


http://www.neoastro.gr/2012/01/k-11.html


http://2.bp.blogspot.com/-71HRG067pXs/TxcSpNT0KWI/AAAAAAAAATM/WWHvG00z_Bs/s1600/ELLHNIKH.jpg

εννοιολογικούς λόγους.

Οι προθέσεις είναι οι εξής επακριβώς λέξεις: με, σε (εις),

για, προς, (έ)ως = ίσαμε = μέχρι, κατά, μετά, παρά, αντί(ς),

από, δίχως = χωρίς = άνευ

_Αντι-γράφω τον κατά-λογο από τον Αντώνη μέχρι την Μαρία.

_Ήλθε αντί του Γιάννη, αλλά χωρίς εμένα.

_Έφτασε κατά το μεσημέρι με το Γιάννη και μετά έφυγε προς

άγνωστη κατεύθυνση.

_Παρα-γράφεται σε δυο μήνες από τώρα.

Σημειώνεται ότι:

1) Οι προθέσεις: με, σε, για, ως, χωρίς, δίχως, ίσαμε δε

συντίθονται.

2) Οι προθέσεις: εις, εν, εκ- εξ, επί = εφ', δια, περί, υπό, προ,

ανά, υπέρ, αμφί, λέγονται απηρχαιωμένες προθέσεις, επειδή δε

συνηθίζονται και πολύ σε παράταξη στην νέα

ελληνική (δημοτική) γλώσσα:

νέα: από την Αθήνα, από το Θεό, από αναβολή, από τον ουρανό

..

& αρχαία: εξ Αθηνών, εκ Θεού, εξ αναβολής, εξ ουρανού ...

νέα: στην οδό Μητρόπολης, στην Τουρκοκρατία, στον τόπο, ....

& αρχαία: επί της οδού Μητροπόλεως, επί Τουρκοκρατίας, επί

τόπου...

νέα: με την/ στην Προεδρία, με τον όρο, με την επίβλεψη,

& αρχαία: υπό την προεδρία, υπό τον όρον, υπό την επίβλεψη, ..

νέα: για/σε μονιμοποίηση (για να μονιμοποιηθούν), για

κατεδάφιση..

& αρχαία: υπό μονιμοποίηση, υπό κατεδάφιση

νέα: με φωτιά και σίδερο & αρχαία: δια πυρός και

σιδήρου..

νέα: στο όνομα της Δημοκρατίας. & αρχαία: εν ονόματι της

Δημοκρατίας.

νέα: πριν από το Χριστό & αρχαία: προ Χριστού..

νέα: σε βάρος, σε όφελος, σε πέρας,.. & αρχαία: εις βάρος/

όφελος,/ πέρας..


νέα: σε ανάγκη, σε μέρη, σε γνώση.. & αρχαία: εν ανάγκη/

μέρη/ γνώσει..

νέα: σε/ για όλη την ζωή. & αρχαία: εφ' όρου ζωής

3) Στα μαθηματικά χρησιμοποιούνται οι προθέσεις: "συν, πλην/

μείον, επί, δια", που συμβολίζονται με τα εξής σύμβολα:

συν/και (+) (100+3) εκατό συν τρία

επί (.) (100.3) εκατό επί τρία

δια (:) (100:3) εκατό δια τρία

μείον/ πλην (-) (100-3) εκατό πλην τρία

ίσον (=) (100+3=103) εκατό συν τρία ίσον (= επίρρημα)

εκατόν τρία..

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:

1) Η πρόθεση χωρίς = δίχως = άνευ και στην σύνθεση

γίνεται αν-, όταν το β' συνθετικό αρχίζει από φωνήεν και α-

ή ανα-, όταν το β' συνθετικό αρχίζει από σύμφωνο: αν-αίτιος,

αν-έντιμος, ά-τιμος, ά-βγαλτος, αναβροχιά.. (Το α-, αν- λέγεται

και στερητικό πρόθεμα)

2) Η πρόθεση σε στην σύνθεση γίνεται εις και αρχικά

ήταν ες: ες αύριον, εις τους αιώνας είσ-οδος

3) Η πρόθεση εκ γίνεται και εξ, όταν το β' συνθετικό αρχίζει

από φωνήεν, ή ξε, όταν το β’ συνθετικό αρχίζει από

σύμφωνο: εκ-κλησία, εκ-φεύγω > ξε-φεύγω, εκ-χωρίζω >

ξεχωρίζω, εξ-αφανίζω, εξ-απατώ, εξ-άπτω....

4) Οι προθέσεις "συν, εν" :

α) χάνουν το -ν, όταν το β' συνθετικό αρχίζει πάλι από

ημίφωνο, ν + μ ν λ ρ σ ζ = ορθογραφικά μμ νν λλ ρρ σσ

(ν)ζ: συ(ν) + ράπτω > συ(ρ)ράπτω, συ(ν)-μετέχω >

συ(μ)μετέχω, ε(ν)-λείπω > ε(λ)λείπω, σύ(ν)ζυγος, συ(ν)-σίτιο >

συσσίτιο...

β) τρέπουν το ν σε μ, όταν το β' συνθετικό αρχίζει από χειλικό

(ν + π β φ = μπ μβ μφ): συ(ν)+ παθώ, παθαίνω >

συμπαθώ, συ(ν) + φέρει, φέρω > συμφέρει, συν-βιώνω >

συμβιώνω..

5) Οι προθέσεις: "με, σε, από, για, κατά, παρά, ίσαμε"


αποβάλλουν το ληκτικό τους φωνήεν, όχι όμως απαραίτητα,

όταν η επόμενη λέξη αρχίζει πάλι από φωνήεν: μ' εσένα, σ'

αυτόν, απ' αλλού, γι' αυτόν, κατ' αυτά, παρ' όλο, ίσαμ'

εδώ... Στην σύνθεση αποβάλλεται απαραίτητα: δι(ά)γω > διάγω,

κατ(ά)-άγομαι > κατάγομαι..

6) Οι προθέσεις "σε/ εις, από", όταν βρεθούν πριν από το τ- του

άρθρου, παθαίνουν αποβάλλουν το ληκτικό τους φωνήεν: απ'

την θάλασσα, (ει)ς την υγεία μας > στην υγειά μας, (ει)ς τον

κόσμο > στον κόσμο

7) Οι προθέσεις ως α' συνθετικό έχουν τις εξής περίπου έννοιες:

ες/εις = βάζω μέσα, εντός - πλησιάζω κ.α. (αντίθετη της

"εκ/εξ"): εισ-πράττω, εισ-χωρώ, είσ-οδος, εισ-δύω, εσ-οχή, έσ-

οδον, εισιτήριο..

εκ/εξ/ξε = βγάζω έξω, εκτός - απομακρύνω, στερώ κ.α.

(αντίθετη της "εις/ ες"): εξ-άγω, έξ-οδος, εκ-φορά, εξ-οχή, έξ-

οδος, εκδοχή, εκδρομή, εκκλησία, εκλογή, εκδίδω..

ξεμένω, ξεχωρίζω, ξεφωνίζω, ξεδίδω, ξετρελαίνω, ξεπουλώ,

ξεκουφαίνω,

ξεβάφω (= εκ-βάφω = αφαιρώ/ βγάζω την βαφή),

εισάγω ( = βάζω μέσα) & εξάγω (= βγάζω έξω)

εν = φέρνω εντός - ενώνω κ.α. (αντίθετη της άνευ): εν-άγω,

ενοχή (εν-έχω), ενέχομαι, ενοικώ, εμμένω, εν-τοιχίζω, εν-

οικιάζω > νοικιάζω.

άνευ = α-, αν-, ανα- = μην, δίχως/χωρίς = στέρηση (αντίθετη

των "με/εν"): έντιμος = με τιμή & άτιμος = χωρίς

τιμή, άμοιρος, άτυχος, ανένταχτος, ανεφάρμοστος, αναίτιος,

ανάξιος, αναδουλειά.

από = μακρύνω, απομακρύνω - αποκαθιστώ, επιστρέφω ή ως

περίπου και η εξ: απ-αγωγή, απ-οχή (απ-έχω), απ-οικώ, απ-

έρχομαι, απ-αιτώ,

αποστολή, αποφοιτώ, απαξιώ.. αποδίδω, αποδέχομαι,..

ανά = άνω, επάνω ή ξανά (αντίθετη της "κατά", διάφορη του

στερητικού α-, -ανα-): ανά-ταση, ανά-σταση, ανα-γράφω,

αναδίπλωση, αναμένω, αναπλάθω, ανακοινώνω,

αναπηδώ, ανακύκλωση..

κατά = κάτω (αντίθετη της "ανά") - εναντίον κ.α.: κατ-άγομαι,


κατα-γράφω, κατα-πέφτω, κατα-φεύγω, κατα-μαρτυρώ, κατ-

οχή, κατ- έχω..

προς = εμπρός: προσ-άγω, προσμένω, προσ-έχω, προσ-

οχή, προσταγή, προσδιορίζω, προσκομίζω..

προ = βάζω μπροστά, ενώπιον παρουσία κ.α.(αντίθετη της

"μετά"): προ-άγω, προ-έχω, προ-τρέπω, προ-γράφω, προ-

λέγω, προορίζω, πρό-οδος, προ-βολή,..

μετά = φέρνω πίσω, αλλαγή (αντίθετη της προ): μετ-άγω, μετ-

αγωγή, μετά-πλαση, μεταβολή, μετουσίωση..

παρά = παραπλεύρως, πλησίον, κοντά - πέραν κάποιου: παρ-

άγω, παρα-μένω, παρ(α)-ερμηνεύω, παρανομώ, παρατηρώ..

υπό = κάτω (αντίθετη της "επί = επάνω"): υπ-άγομαι, υπ-έχω,

υπο-κύπτω, υπό-δικος, υπο-μένω..

υπέρ = πέρα για πέρα, πάρα πολύ: υπερασπίζω, υπεραγαπώ..

αντί = αντίθετα: αντιλέγω, αντιθέτω, αντίρροπος, αντίλογος,

αντίπαλος, αντίκρυ..

αμφί = μισό-μισό ή εκατέρωθεν = πέριξ, γύρω από: αμφι-

θέατρο, αμφί-βιο, αμφί-δρομος, ..

περί = πέριξ, περιστροφή, περίπου - υπερβολή, υπεροχή: περι-

άγω, περι-ήγηση, περι-μένω, περιτριγυρίζω, περιγράφω,

περίτρανος..

επί = επάνω, ακολουθία - πολλαπλασιαστική έννοια: επ-

άγομαι, επ-αγωγή, επίπεδο, επίλυση, επιτάχυνση, επιτηρώ,

επιφάνεια, επιβάρυνση,...

δια = διαχωρίζω - ξεχωρίζω, διαιρετική έννοια ή κίνηση δια

μέσου: δι-άγω, δια-μένω, δια-κήρυξη, δια-φέρω, διάβολος,

διαμαρτυρία, διάμετρος, διαγώνιος, διαμέρισμα.... διέξοδος,

διαπερνώ, διάμεσο, διαπρεπώς..

συν = μαζί, προσθετική έννοια (αντίθετη της "πλην"): συν-

άγω, συν-έχω, συν-οχή, σύν-δικος, σύν-ολο, συνδυασμός,

σύ(ν)ζυγος, συγγενής, σύνοικος..

πλην/μείον = αφαιρετική έννοια: πλημμέλημα, μειονέκτημα,

μειοδοσία..

β. Οι εμπρόθετοι όροι


Eμπρόθετοι όροι λέγονται τα συντακτικά σύνολα της πρότασης

που εισάγονται με μια πρόθεση, π.χ.:

_Πήγα (από την Τρίτη μέχρι την Τετάρτη = εμπρόθετος όρος

χρόνου).

Εμπρόθετοι προσδιορισμοί λέγονται τα υποσύνολα (η

καταγωγή, η ηλικία κ.α. κάποιου ) των συντακτικών όρων που

εισάγονται με μια πρόθεση: Θέλω το μαθητή από την Κρήτη

(= εμπρόθετος προσδιορισμός του αντικειμένου)

αντί: Θέλω τον κρητικό μαθητή.

Σημειώνεται ότι:

1) Τα συντακτικά σύνολα της πρότασης λέγονται εμπρόθετα,

όταν έχουμε αφετηρία, στάση, κίνηση.... ενέργειας ή πάθησης

(«Πάω για/προς/από/στην Αθήνα».) ή όταν έχουμε καταγωγή ή

ποιότητα ή ιδιότητα («Είναι από την Αθήνα/ Είναι με πέτρα»)

κάποιου προσώπου του λόγου.

2) Τα επίθετα λέγονται και με εμπρόθετο προσδιορισμό

(προθετικό σύνολο), όταν έχουμε κυριολεξία και με

επιρρηματικό προσδιορισμό (επιρρηματικό σύνολο), όταν

έχουμε μεταφορά:

πέτρινο σπίτι = από πέτρα = κυριολεξία,

πέτρινη καρδιά = σαν/ως πέτρα = μεταφορά.

Ομοίως και για τα επιρρήματα: Πήγα αεροπορικώς = με

αεροπλάνο, Του φέρθηκε ευγενικά = με ευγένεια.




ΣΥΝΘΕΤΑ-ΤΑ ΕΙΔΗ Γ. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ Γ1. Τα είδη των συνθέτων Χρήσιμα στοιχεία θεωρίας Ο μαθητής πρέπει να γνωρίζει ότι:

1) Σύνθεση έχουμε όταν μια λέξη σχηματίζεται από την ένωση των θεμάτων δύο ή περισσότερων λέξεων (π.χ. αγγουροντομάτα). Η πρώτη λέξη ονομάζεται πρώτο συνθετικό (αγγούρι) και η δεύτερη δεύτερο συνθετικό (ντομάτα).

2) Το πρώτο συνθετικό μπορεί να είναι: κάποιο επίρρημα (καλώς + σκέφτομαι: καλοσκέφτομαι), επίθετο (γλυκός + ανάλατος: γλυκανάλατος), αριθμητικό (πρώτος+ πορεία: πρωτοπόρος), ρήμα (ανοίγω + κλείνω: ανοιγοκλείνω) ή ουσιαστικό(μαχαίρι + πιρούνια: μαχαιροπίρουνα). Σημείωση: με βάση τις νέες αντιλήψεις περί

Γραμματικής (Κλαίρης και Μπαμπινιώτης, 2005) οι

λέξεις που σχηματίζονται με πρώτο συνθετικόμερικές

προθέσεις, οι οποίες παράλληλα με την αυτόνομη

προθετική τους ονοματική λειτουργία μέσα στο λόγο

έχουν αναπτύξει και μια προθηματική λειτουργία,

καθώς και τα λεξικά προθήματα (λεξικά μορφήματα

χωρίς αυτόνομη παρουσία στο λόγο, όπως είναι τα

αχώριστα μόρια), δε θεωρούνται σύνθετες λέξεις,

αλλά παράγωγες (βλ. Χρήσιμα στοιχεία θεωρίας της

ενότητας 1).


3) Τα σύνθετα χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τη σχέση του πρώτου με το δεύτερο συνθετικό. Ειδικότερα, διακρίνονται σε (είδη συνθέτων): α) παρατακτικά: τα δύο συνθετικά παρατάσσονται το ένα δίπλα στο άλλο. Τα συνθετικά αυτά μπορεί να είναι:

Ουσιαστικά: αγγούρι + ντομάτα = αγγουροντομάτα.

Επίθετα: άσπρος + μαύρος = ασπρόμαυρος.

Ρήματα: αναβαίνω + κατεβαίνω = ανεβοκατεβαίνω.

Επιρρήματα: βόρεια + ανατολικά = βορειοανατολικά. β) προσδιοριστικά: το πρώτο συνθετικό προσδιορίζει το δεύτερο. Τα συνθετικά αυτά μπορεί να είναι:

Ουσιαστικό + ουσιαστικό: τυρί + πίτα = τυρόπιτα.

Επίθετο + ουσιαστικό: πικρό + αμύγδαλο = πικραμύγδαλο.

Επίρρημα + ρήματα: σιγά + τραγουδώ = σιγοτραγουδώ.

Η λέξη κατά (που προέρχεται από την πρόθεση «κατά» της Αρχαίας Ελληνικής) + επίθετο: κατά + κόκκινος = κατακόκκινος. γ) κτητικά: τα κτητικά σύνθετα μπορούν να αποδοθούν με τη φράση «εκείνος πουέχει…» και συνήθως σχηματίζονται με επίθετο + ουσιαστικό: ξανθά + μαλλιά = ξανθομάλλης / ανοιχτό + μυαλό = ανοιχτόμυαλος δ) αντικειμενικά: το πρώτο συνθετικό είναι ουσιαστικό και το δεύτερο ρήμα και το ουσιαστικό έχει θέση αντικειμένου του ρήματος, π.χ. βιβλίο + πωλώ = βιβλιοπώλης / δέντρα + φυτεύω = δεντροφύτευση / χρόνο + χρεώνω = χρονοχρέωση.

http://vprassas.blogspot.gr/2011/01/blog-post_1766.html


http://vprassas.blogspot.gr/2011/01/blog-post_1766.html

Σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό άκλιτη λέξη Φύλλο εργασίας (Σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό άκλιτη λέξη) Σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό επίρρημα: (εὖ, ἂγχι, ἀεί, ἂνω, κάτω, χαμαί, πάλιν,

δίς, τρίς, ὀψέ, ὂπισθεν, ὁμοῦ)

εὖ + γένος > εὐγένεια

ἂγχι (= κοντά) + νοῦς > ἀγχίνους (= ο

εύστροφος στη σκέψη) ἀεί + θάλλω > ἀειθαλής

ἂνω + φέρω > ἀνωφερής

κάτω + φέρω > κατωφερής

χαμαί (= κάτω) + λέων > χαμαιλέων, χαμαί + ἒρπω > χαμερπής (= τιποτένιος)

τρίς + ἂθλιος > τρισάθλιοι

ὀψέ + μανθάνω > ὀψιμαθής (= που

μαθαίνει αργά) ὂπισθεν + δομῶ > ὀπισθόδομος

ὁμοῦ (= μαζί) + γένος > ὁμογενής Σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό πρόθεση:


https://docs.google.com/file/d/0B1IhoIbYH0Q9aDZ4b05PRlZiU0E/edit

https://docs.google.com/file/d/0B1IhoIbYH0Q9aDZ4b05PRlZiU0E/edit

(εἰς, ἐν, ἐκ, ἐξ, πρός, πρό, σύν, ἀνά,

κατά, διά, παρά, μετά, ἀμφί, ἀντί, περί, ἐπί, ἀπό, ὑπό, ὑπέρ)

εἰς + ἂγω > εἰσάγω

ἐν + δόξα > ἒνδοξος

ἐκ + τρέπω > ἐκτρέπω, ἐξ + ἂγω > ἐξάγω

πρός + ἒχω > προσέχω

προ + κρίνομαι > προκρίνομαι σύν + αἰνῶ > συναινῶ, σύν + γένος >

συγγενής κατά + οἰκέω > κατοικῶ, κατά + αἱρῶ >

καθαίρεσις

διά + γράφω > διαγραφή παρά + λαμβάνω > παραλαμβάνω μετά + πείθω > μεταπείθω, μετά + ὁδός

> μέθοδος ἀμφί + βιόω > ἀμφίβιος

ἀντί + δίκη > ἀντίδικος, ἀντί + ἵσταμαι >

ἀνθίσταμαι (= αντιστέκομαι)

περί + φέρω > περιφορά ἐπί + ὃρκος > ἐπίορκος

ἀπό + λαμβάνω > ἀπόλαυσις ὑπό + στέγη > ὑπόστεγος, ὑπό + ἵσταμαι

> ὑφίσταμαι (= υποτάσσομαι)

ὑπέρ + ἒχω > ὑπερέχω


Σύνθετες λέξεις με α΄ συνθετικό αχώριστο μόριο: (ἀ-, δυσ-, νη-, ἡμι-, και όσα δηλώνουν

«πολύ» : ἀ-, ἀρι-, ἐρι-, ζα-) ἀ + δέω (=δένω) > ἂδετος

ἀ(ν) + ἂξιος > ἀνάξιος

δυσ + τύχη > δυστυχία νη + ἐσθίω (=τρώω) > νῆστις (=

νηστικός) ἡμι + θνῄσκω > ἡμιθανής (=

ετοιμοθάνατος) ἀ + χάσκω > ἀχανής (= πολύ ανοιχτός)

ἀρι + ζηλῶ > ἀριζήλωτος (= πολύ

ευτυχισμένος) ἐρι + τιμή > ἐρίτιμος (= πολύτιμος)

ζα + πλοῦτος > ζάπλουτος

του Γιώργου Νικολάου, εκπαιδευτικού ΠΕ02


ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑ

Δημοτικό Σχολείο Νοσοκομείου

Παίδων Άγια Σοφία ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΖΩΤΙΚΑ ΜΕΛΕΤΙΑ Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.33

Τα παιδιά του σχολείου μας διαβάζουν……..

« Ο σκύλος που έχασε την ουρά του» Μαρία Πυλιώτου Εικονογράφηση: Θοδώρα Πυλιώτου


Ο Ρομπέν είναι ένας σκύλος που ξαφνικά ένα πρωί ανακάλυψε ότι του έλειπε η ουρά του. Αυτό ήταν κάτι που του δυσκόλευε τη ζωή εκτός από το ότι ντρεπότανε να εμφανιστεί έτσι στην αγαπημένη του σκυλίτσα τη Σούζη. Έτσι λοιπόν αποφάσισε να πάει να βρει το βασιλιά των ζώων, το λιοντάρι, και να τον παρακαλέσει να του χαρίσει μια άλλη ουρά από αυτές που ίσως του είχαν περισσέψει από τότε που μοίρασε σε όλα τα ζώα και από μία ουρά. Στο δρόμο συνάντησε ένα αγριοπερίστερο, έναν αετό, έναν παπαγάλο, ένα παγόνι και μία στρουθοκάμηλο. Κανένα από τα πουλιά δε συμμεριζόταν τη ντροπή του και τη στενοχώρια του για την ουρά του. Όλα δε, του χάρισαν από ένα φτερό τους. Φτάνοντας στη φωλιά του λιονταριού μαθαίνει ότι το λιοντάρι είχε πεθάνει και ότι δεν του είχε μείνει καμία ουρά. Έτσι παίρνοντας τα φτερά γυρίζει στον τόπο του όπου η Σούζη τον περιμένει με λαχτάρα. Ο Ρομπέν χαρίζει στη Σούζη τα φτερά και εκείνη ούτε που προσέχει ότι του λείπει η ουρά.

Λίγα λόγια για το βιβλίο μας!!!!


•Όξυνση της κριτικής και δημιουργικής σκέψης

•Εμπλουτισμός φαντασίας

•Ανάπτυξη της αισθητικής καλλιέργειας και της συναισθηματικής νοημοσύνης

•Καλλιέργεια της γλωσσικής έκφρασης ,της

κατανόησης κειμένων

•Έκφραση απόψεων και ιδεών

•Επαφή και γνωριμία με τα είδη λογοτεχνίας και συγγραφείς βιβλίων


• Ανάγνωση του βιβλίου που επιλέξαμε, συζήτηση με τους μαθητές για τις εμπειρίες και τις απόψεις τους σχετικά με τα βιβλία.

• Αφήγηση, δραματοποίηση σκηνών του βιβλίου, απεικόνιση συναισθημάτων που μας προκαλεί.


Δραστηριότητες σχετικές με την

πλοκή του βιβλίου


Κατασκευή εξωφύλλου


Φύλλα εργασίας που δόθηκαν στους μαθητές κατά τη διάρκεια του

προγράμματος


Αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με τη συγγραφέα.


Η συγγραφέας μας.

Πυλιώτου Μαρία Γεννήθηκε το 1935, στο Λευκόνοικο της Μεσαορίας Κύπρου, που

σήμερα ανήκει στα κατεχόμενα από τους Τούρκους. Εργάζεται ως δασκάλα, ενώ συγχρόνως είναι συγγραφέας και εικονογράφος παιδικών βιβλίων. Έχει τιμηθεί με βραβεία από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού Βιβλίου, από το Υπουργείο Παιδείας, το Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά κ.ά. Επίσης, έχει βραβευτεί από τη UNICEF και το 1987 κέρδισε σε διεθνή διαγωνισμό το Μετάλλιο του Διεθνούς Βραβείου Janusz Korczak. Δύο βιβλία της μεταφράστηκαν στα ουκρανικά και κυκλοφόρησαν από τις Eκδόσεις Μπεσέλκα του Κιέβου. Η ποιητική της σύνθεση Άγια Χώματα μεταφράστηκε στα ρωσικά και κυκλοφόρησε σε ανθολογία στη Μόσχα. Ασχολείται με τη μελέτη και παρουσίαση παιδικών βιβλίων, συνεργάζεται με εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνο και τηλεόραση. Είναι γραμματέας του Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού Βιβλίου (εθνικού τμήματος της ΙΒΒΥ) και μέλος της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου.


‘’Η Μαρούλα Πυλιώτου, ως εκπαιδευτικός της δημοτικής που

γνωρίζει πολύ καλά την ψυχοσύνθεση των παιδιών, με τη γλυκύτητά της και την αμεσότητά της αγγίζει την ευαίσθητη παιδική ψυχή και ενσταλάζει μέσα της το απόσταγμα της ευαισθησίας της μαζί με τα

μηνύματά της με τα οποία θέλει να γαλουχήσει τους αυριανούς πολίτες, για να έχουν αυτοπεποίθηση, ήθος, ενσυναίσθηση,

ανοικτούς ορίζοντες, πνευματική καλλιέργεια και αυτονομία.’’

‘’Ταυτόχρονα, η συγγραφέας θέλει να ταξιδέψει τα παιδιά μας στον κόσμο της φαντασίας και του ονείρου, για να ξεφύγουν από την πεζή και σκληρή καθημερινότητα του κόσμου που τα περιβάλλει, με μια

απλή και λιτή γλώσσα, χωρίς φτιασιδώματα, με μια μοναδική διακειμενικότητα.’’


Συγγραφικό έργο 1. Ο σκύλος που έχασε την ουρά του. Το φτερωτό αλογάκι. 2. Περιπέτεια στο Βοτανόκηπο 3. Το άγαλμα που πετούσε στο όνειρό του 4. Λεώνη 5. Η αρβύλα που ’γινε βαρκούλα 6. Στα φτερά του Χρυσού Αετού 7. Τζιαφέρ Γιασίντ Αλή 8. Τα παιδιά του ήλιου 9. Το ασημένιο καπνιστήρι 10. Τα δέντρα που τρέχουν 11. Το κάστρο μας 12. Κι έζησαν εκείνοι καλά... 13. Καλημέρα, Μαργαρίτα 14. Οι Λύκοι και η Κοκκινοσκουφίτσα 15. Χαρούμενοι χαρταετοί


http://www.rhodes.aegean.gr/atlas/writers/piliotou1.htm















Αρχικά οι μαθητές έκαναν δικές τους υποθέσεις για το πώς μπορεί να χάθηκε η ουρά του ήρωά μας.

Έπειτα τους δόθηκαν στοιχεία για το πρόσωπο που άρπαξε την ουρά . Οι μαθητές κλήθηκαν να τον ανακαλύψουν και το παιχνίδι ξεκίνησε!!!!

!

Παιχνίδι


Δραστηριότητα δημιουργίας σταυρολέξου με το λογισμικό Hot Potatoes

Οι μαθητές έδειξαν ιδιαίτερο ενθουσιασμό και ενδιαφέρον στην προσπάθεια να δημιουργήσουν το δικό τους σταυρόλεξο με λέξεις που αφορούσαν την ιστορία μας. Με τη βοήθεια του λογισμικού Hot Potatos η δραστηριότητα δεν ήταν απλά ευχάριστη αλλά και σημαντική μιας και συνέβαλλε στην εξοικείωση των μαθητών με τις νέες τεχνολογίες και το συγκεκριμένο λογισμικό.


Ζωγραφική

Λογισμικό Tux Paint Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.47

Απονομή Βραβείου Καλού Αναγνώστη


Καταγραφή των εργασιών του προγράμματος σε ψηφιακή μορφή και δημοσίευσή τους.

Κάντε κλικ στην ιστοσελίδα του σχολείου μας!!!! Σας περιμένουμε!!


http://agiasofiadim.blogspot.gr/

2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΕΩΝ ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

ΤΑΞΗ Ε΄2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ:

ΣΤΑΘΩΡΟΥ ΑΓΛΑΪΑ


ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

«ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΟΝΤΟΠΟ ΜΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ»

2013-2014


ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ

ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ


Το συγκεκριμένο βιβλίο το είχαμε επιλέξει από την αρχή της σχολικής χρονιάς, λόγω

της βυζαντινής ιστορίας και του πολύ ιδιαίτερου τρόπου γνωριμίας με τα μνημεία και την ιστορία της Θεσσαλονίκης. ‘Ετσι η δημιουργία του δικτύου με το συγκεκριμένο

θέμα μας έδωσε ιδιαίτερη χαρά.


ΣΤΟΧΟΣ: Ο δεινόσαυρος, ένα πολύ

αγαπητό ζώο του παρελθόντος για τα

παιδιά να μας βοηθήσει στην ιστορική μας

αναδρομή.


1. ΑΦΟΡΜΗΣΗ Η πρώτη επαφή με το βιβλίο:

Ξεκινώντας από το εξώφυλλο του βιβλίου οι μαθητές απορούν πως μπορεί ένας δεινόσαυρος να ζει στην εποχή μας

και τι δουλειά έχει ένα παιδί να είναι πάνω του.


2. ΔΙΑΛΟΓΟΣ-

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Στον πρώτο προβληματισμό οι απόψεις των μαθητών ήταν πολλές.

Όπως: υπήρχε κατεψυγμένο DNA από τους επιστήμονες και κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ξανά δεινόσαυρο ή ότι

είναι τεχνητός, ρομπότ, ή παιχνίδι.


Ξεκινώντας την ανάγνωση

του βιβλίου λύνεται η απορία μας. Ο δεινόσαυρος γεννιέται

μέσα από ένα αυγό που αναδύεται στην επιφάνεια της

γης από μία ρωγμή στον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης.


3. ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Οι μαθητές σκέφτονται πως είναι μόνος

στον κόσμο και άρα νιώθει μοναξιά, φόβο, περιέργεια, ανασφάλεια μέχρι που ανακαλύπτουν ότι είναι αόρατος.


4. ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ

Σχετικά με το δεύτερο σκέλος του αρχικού προβληματισμού μας και την πρώτη συνάντηση του δεινόσαυρου με τον Γιάννη,

χρησιμοποιώντας και τη θεατρική εκδοχή της ιστορίας μας το δραματοποιούμε όπως

φαίνεται στο βίντεο που ακολουθεί.


Κάντε κλικ εδώ για να δείτε το βίντεο της συνάντησης του Γιάννη

με τον Σαύρο


https://www.youtube.com/watch?v=vdGj10PcDsc&feature=youtu.be



5. ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

Οι μαθητές καλούνται να γράψουν τι θα έκαναν αν έβλεπαν ξαφνικά έναν

δεινόσαυρο.

Μερικές απαντήσεις: Θα του έλεγα να με πάει μια βόλτα στην πόλη μου για να ΄δω πράγματα που δεν

μπορώ να δω από το έδαφος. Λευτέρης.


Θα κάναμε πολλά ταξίδια σε όλο τον κόσμο, θα ήμουν πολύ ευτυχισμένη.

Χριστίνα Θα έκανα τσουλήθρα. Θα πήγαινα στον Όλυμπο, ν’

ανέβω στην κορυφή και όταν πήγαινα στη θάλασσα θα βουτούσα κατευθείαν.

Ελισσάβετ Θα πηγαίναμε σε όλες τις χώρες του κόσμου και θα τον

είχα σαν ένα κατοικίδιο. Θεοδόσης


Θα πηγαίναμε σε όλα τα αξιοθέατα του κόσμου. Αλεξάνδρα

Θα ειδοποιούσα τους γονείς μου και μετά την αστυνομία. Αφού ερχόταν θα τηλεφωνούσα στον στρατό και θα του έβγαζα φωτογραφίες μήπως

και οι επιστήμονες βρουν μια άκρη σ’ αυτό το θέμα. Μανώλης

Θα πηδούσα πάνω στο κεφάλι του και θα πήγαινα στο πλανητάριο της Θεσσαλονίκης. Εκεί θα βλέπαμε ένα ντοκιμαντέρ με δεινόσαυρους για

να του δείξω το είδος του. Νομίζω ότι θα του άρεζε να δει τους προϊστορικούς προγόνους του.

Τάνια Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.64

Θα ανέβαινα πάνω του και θα γυρνούσαμε όλα τα Μουδανιά και θα χαζεύαμε τα αεροπλάνα που θα περνούσαν από δίπλα μας. Βέβαια θα φοβόμουνα και λίγο γιατί δεν συναντάς κάθε

μέρα έναν δεινόσαυρο στην πόλη που μένεις. Νικολέτα

Θα πήγαινα μαζί του σε ένα Λούνα Πάρκ και θα ανέβαινα μαζί του σε όλα τα παιχνίδια.

Άλκης Θα ήθελα να τρομάζω τους επισκέπτες στον Λευκό Πύργο


Θα ήθελα ν’ ανεβώ πάνω στη σφαίρα του πλανηταρίου Θα ανέβαινα πάνω στα δέντρα να μαζέψω φρούτα.

Θα ήθελα να ανεβώ σε αεροπλάνο την ώρα που πετάει.


6. ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ

Οι μαθητές ζωγράφισαν τον δικό τους δεινόσαυρο.


Φτιάξαμε κι έναν μεγάλο δεινόσαυρο για την τάξη μας.


7. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ-

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ


8. ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 1 «Σκεφτείτε ένα μνημείο που θα επισκεπτόσασταν με τη

βοήθεια του Σαύρου, για ποιο λόγο και περιγράψτε αυτά που θα βλέπατε από εκεί.»

1η ομάδα Το μνημείο που επισκεφθήκαμε με τη βοήθεια του Σαύρου είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. Βλέπουμε τη

Θεσσαλονίκη από ψηλά, βλέπουμε τον Θερμαϊκό κόλπο, ανθρώπους να περνάνε, μα ξαφνικά ακούμε μουσική παρέλασης. Βλέπουμε

πολλά παιδιά να παρελαύνουν και πολλούς γυμναστές να σφυρίζουν με τη σφυρίχτρα τους. Πολλά παιδιά κρατούσαν σημαιάκια. Ο

Σαύρος ενθουσιάστηκε που είδε τόσα πολλά παιδιά γιατί και αυτός είναι ακόμα παιδί. Επίσης χάρηκε που στον τόπο που γεννήθηκε

υπάρχουν τόσα πολλά μνημεία. Όταν η παρέλαση τελείωσε και ξανά ανεβήκαμε πάνω στον δεινόσαυρο μας έκανε μια βόλτα στην όμορφη

Θεσσαλονίκη και μετά μας γύρισε στη γαλάζια θάλασσα των Μουδανιών. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.81

2η ομάδα

Θα επισκεπτόμασταν το άγαλμα του Αριστοτέλη στα Στάγειρα της Χαλκιδικής. Θα το επισκεπτόμασταν για να δούμε αυτόν τον

μεγάλο φιλόσοφο. Εκεί καθώς ήμασταν πάνω στο άγαλμα είδαμε τον Αριστοτέλη.

Δίδασκε σε κάτι παιδιά που ήταν έτοιμα να περάσουν στη Μαθηματική σχολή. Τους δίδασκε επίσης φιλοσοφία γιατί καθώς έλεγε πρέπει πάντα να ξέρουμε και κάτι παραπάνω. Εκείνη τη

στιγμή εμφανίστηκε ο Μέγας Αλέξανδρος ζητώντας απελπιστικά τη βοήθειά του. Ο Αριστοτέλης του έδωσε την απάντηση στο

πρόβλημα που αντιμετώπιζε. Τέλος ο Μέγας Αλέξανδρος του ζήτησε να πάει μαζί του στην εκστρατεία του αλλά εκείνος δε

δέχτηκε. Δε συμπαθούσε τον πόλεμο. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.82

3η ομάδα Το μνημείο που θα επισκεπτόμασταν είναι ο Παρθενώνας. Το διαλέξαμε γιατί εκεί κρύβεται όλος ο πλούτος της Ελληνικής

ιστορίας. Ξαφνικά εκεί πάνω στον Παρθενώνα εμφανίστηκαν δύο πολύ

όμορφες κοπέλες . Το εντυπωσιακό ήταν ότι όταν ο Σαύρος πήγε να χτυπήσει το πόδι του εκείνες τον βοήθησαν

( ήταν οι Καρυάτιδες). Είχαν χρυσαφένια μαλλιά, γαλάζια μάτια σαν τον απέραντο ωκεανό και κατακόκκινα χείλη. Κάποια στιγμή

ακούστηκε ένας πολύ δυνατός θόρυβος και οι κοπέλες έφυγαν. Ανεβήκαμε στον Σαύρο και τις ακολουθήσαμε. Μας πήγαν στο

μουσείο της Ακρόπολης όπου ήταν το σπίτι τους.. Εκεί βρήκαμε ένα χρυσό μενταγιόν με μια μεγάλη καρδιά που όταν την ανοίγεις

μπορείς να βρεθείς όπου θες σ’ ένα δευτερόλεπτο. Ανοίξαμε την καρδιά και αμέσως βρεθήκαμε στο σπίτι μας. Σκεπτόμασταν ότι θα

θέλαμε να τις ξανασυναντήσουμε.


4η ομάδα Περπατούσαμε στην πλατεία Ταξίμ και ξαφνικά βλέπουμε τον αόρατο Σαύρο. Μας

παίρνει στην πλάτη του και μας πηγαίνει στον δρόμο για την Αγια Σοφιά. Τότε ζητάμε από τον Σαύρο να μας ανεβάσει στον τρούλο και αυτός δέχεται. Του το ζητήσαμε για να

δούμε τον Βόσπορο και τις κρεμαστές γέφυρες. Πάνω στον τρούλο βλέπαμε όλο τον Βόσπορο και νιώθαμε σαν να πετούσαμε. Η μύτη

μας μύριζε τον παλιό Βυζαντινό αέρα. Όλοι οι τουρίστες βγάζανε φωτογραφίες με φλας και μας τυφλώνανε. Αφήσαμε τον Σαύρο να πάει σε μία καφετέρια αλλά δε χωρούσε. Η νύχτα άρχισε να πέφτει. Η λάμψη του φεγγαριού άρχισε να τριβιλίζει μέσα στον ναό.

Τα μάτια μας άρχισαν να κλείνουν και ο Σαύρος έκανε πως κοιμάται. Τον πήρε ο ύπνος και ονειρεύτηκε την Κωνσταντινούπολη όπως ήταν παλιά. Το άγαλμα του

Κωνσταντίνου φαινόταν μέσα στην πλατεία. Μέσα στην δεξαμενή έτρεχε γάργαρο νερό. Ένα φως χτύπησε στο αόρατο πρόσωπο του δεινόσαυρου. Ήταν ο ήλιος είχε ξημερώσει και βρισκόταν ακόμα κάτω από τον τρούλο. Μας ξύπνησε, σηκωθήκαμε όρθιοι και είδαμε όλα τα τζαμιά. Είχαμε όλοι μια απορία , που είναι ο ιππόδρομος. Ακούσαμε έναν ξεναγό να λέει στην ομάδα του πως ο ιππόδρομος δεν υπάρχει πια.

Ήταν μια όμορφη πλατεία, πως θα κατεβαίναμε; Τσουλήσαμε στην πλάτη του Σαύρου και βρεθήκαμε πάνω στις καρέκλες του σχολείου. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.84

ΛΙΓΗ ΓΝΩΣΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το 384 π.χ. στα αρχαία Στάγειρα της Χαλκιδικής. Ήταν αρχαίος

Έλληνας φιλόσοφος και πολυεπιστήμονας. Ήταν

μαθητής του Πλάτωνα και δάσκαλος του Μεγάλου

Αλεξάνδρου. Πέθανε το 322 π.χ. στη Χαλκίδα της Εύβοιας.


ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης.

Βρίσκεται στην ομώνυμη οδό και είναι πεντάκλιτη βασιλική. Στο υπόγειο του ναού βρίσκεται ο χώρος

μαρτυρίου του Αγίου. Ο σημερινός ναός κτίστηκε από τον επίσκοπο Ιωάννη τον 7ο αιώνα, στα ερείπια παλαιότερου

ναού Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.86

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ

Ο Παρθενώνας είναι ναός, χτισμένος προς τιμήν της Αθηνάς, προστάτιδας της πόλης της Αθήνας. Υπήρξε το αποτέλεσμα της

συνεργασίας σημαντικών αρχιτεκτόνων και γλυπτών στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα. Οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του

γλυπτού διάκοσμου.


ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Ο Βυζαντινός Ναός γνωστός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή απλά Η Μεγάλη Εκκλησία, ήταν από το 360 μέχρι το 1453 ορθόδοξος

καθεδρικός ναός της Κωνσταντινούπολης, με εξαίρεση την περίοδο 1204 - 1261 κατά την οποία ήταν ρωμαιοκαθολικός ναός, ενώ μετά την

άλωση της Κωνσταντινούπολης μετατράπηκε σε τέμενος, μέχρι το 1934 και αποτελεί σήμερα μουσειακό χώρο .

Το παρόν κτίσμα ανεγέρθηκε τον 6ο αιώνα, επί βασιλείας του Ιουστινιανού Α΄, από τους μηχανικούς Ανθέμιο από τις Τράλλεις και

Ισίδωρο από τη Μίλητο.


9.ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ

« ΠΩΣ ΦΑΝΤΑΖΕΣΤΕ ΟΤΙ ΘΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ »

1η ομάδα Μετά από το τέλος της περιήγησης ο Σαύρος δεν ήθελε να

αποχωριστεί τον Γιάννη, γι αυτό τον έκανε 18χρονο αγόρι με τις μαγικές του ικανότητες και τον πήρε μαζί του στα ταξίδια

του σε όλο τον κόσμο. Ο Γιάννης και ο Σαύρος εντυπωσιάστηκαν με τα μνημεία όλου του κόσμου. Μετά ο Γιάννης και ο Σαύρος γύρισαν πίσω και ταξίδεψαν σε όλη την Ελλάδα. Από όλο τον κόσμο τους άρεσε περισσότερο η

Χαλκιδική και η μαγευτική Θεσσαλονίκη αλλά γενικώς τους άρεσε η Ελλάδα με τα ωραία μνημεία της.


2η ομάδα

Στο τέλος της περιήγησης στη Θεσσαλονίκη, ο Σαύρος άφησε τον Γιάννη στο μπαλκόνι του και πήγε στον Χορτιάτη. Μετά από κάποια χρόνια ο Σαύροε πήγαινε συχνά στο μπαλκόνι

του Γιάννη και κάνανε βόλτα στη Θεσσαλονίκη. Όταν ο δεινόσαυρος γέρασε και δεν μπορούσε να κάνει βόλτες ο Γιάννης πήγαινε στον Χορτιάτη και έτσι δε χωρίσανε ποτέ.

Ο μεγάλος πράσινος φίλος του Γιάννη είχε μια βαριά αρρώστια και έτσι αποχωρίστηκε τον φίλο του για πάντα.

Ένα νέο αυγό όμως αναδύθηκε στο βουνό και μια νέα ιστορία ξεκίνησε.


3η ομάδα

Τελικά ο Σαύρος χάνει την ιδιότητά του να είναι αόρατος επειδή του έπεσε η μαγική του τρίχα. Οι

άνθρωποι κάλεσαν τα F-16, τα ελικόπτερα, πολλά τανκς, οπλοπολυβόλα κι εκείνος σκέφτηκε πόσο κακοί

είναι οι άνθρωποι. Κατέληξε στο να φάει τον Γιάννη και να τρέξει προς το Σεϊχσού. Έτσι όπως έτρεχε χτύπησε

σε μια ανεμογεννήτρια, του έκοψε το κεφάλι και χτυπήθηκε και ο Γιάννης. Τέλος, τον έθαψαν στο βουνό Χορτιάτη και έμεινε ως ο μεγαλύτερος επισκέπτης της

πόλης με το άδοξο τέλος. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.91

4η ομάδα

Ο Σαύρος άφησε τον Γιάννη στο μπαλκόνι και κοιμήθηκε κάτω από το μπαλκόνι του Γιάννη. Ο Γιάννης του έδωσε 20 σαλάτες να φάει για επιδόρπιο και μετά τον νανούρισε. Το

άλλο πρωί ο Γιάννης κοίταξε κάτω από το μπαλκόνι του και δεν είδε τον Σαύρο. Κοίταξε στα δρομάκια της πόλης μα δεν ήταν πουθενά. Δεν πρόλαβε καν να νιώσει τη θλίψη του και

άκουσε τη μαμά του να του λέει: « Ξύπνα Γιάννη, έχεις σχολείο». Ο Γιάννης διηγήθηκε αυτό

το όνειρο στη μαμά του, μα εκείνη του είπε ότι έχει πολλή φαντασία και τον άφησε στο σχολείο του. Έτσι τελειώνει

αυτό το όνειρο.


ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Ήταν ένα δεινοσαυράκι Και έμοιαζε σαν τερατάκι

Είχε πράσινη μουρίτσα Και μια μακριά ουρίτσα

Ήταν μόνος σα γατάκι

Που να βρει ένα φιλαράκι; Αφού όλοι είχαν δυο πόδια Και αυτός πενήντα δόντια

Είδε τον μικρό Γιαννάκη

Ήταν ένα δεινοσαυράκι Και έμοιαζε σαν τερατάκι Είχε πράσινη μουρίτσα Και μια μακριά ουρίτσα Ήταν μόνος σα γατάκι Που να βρει ένα φιλαράκι; Αφού όλοι είχαν δυο πόδια Και αυτός πενήντα δόντια.

Είδε τον μικρό Γιαννάκη Πάνω σ΄ένα μπαλκονάκι «ένα τέρας» να φωνάζει

Και ο Σαύρος να τρομάζει.

Τότε έλα να με πάρεις Στην Καμάρα να με βάλεις Και μετά αν ήμαστε μόνοι Πάμε πάλι στο μπαλκόνι


ΕΝΑΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

«ΤΑΞΙΔΕΥΩ ΜΕ ΕΝΑΝ ΔΕΙΝΟΣΑΥΡΟ» Ή

«ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΕΝΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΦΙΛΟ»


ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Οι μαθητές κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου προγράμματος, συνεργάστηκαν, απέκτησαν γνώσεις,

ενδιαφέρθηκαν, δημιούργησαν, αυτοσχεδίασαν, εκφράστηκαν και όλα αυτά με έναν πολύ ευχάριστο

τρόπο. Μία δυσκολία που αντιμετωπίσαμε ήταν ο χρόνος. Οι δραστηριότητες πολλές φορές

απαιτούσαν αρκετό χρόνο να ολοκληρωθούν.


ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ


Γλώσσα Ε΄ 9.4. ΄΄Σκυταλοδρομία Ανάγνωσης 2001 - 2002΄΄

Education

Transcript of Γλώσσα Ε΄ 9.4. ΄΄Σκυταλοδρομία Ανάγνωσης 2001 - 2002΄΄