ΕΠΑΘΛΟ 83

84

description

Έπαθλο τεύχος 83

Transcript of ΕΠΑΘΛΟ 83

Page 1: ΕΠΑΘΛΟ 83

13

Απρόσμενη Αιγιάλειαστης Ελίκης την ανέμη τυλιγμένη

15

18 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

Ελίκη η laquoΑτλαντίδαraquo της Αιγιάλειας

Η θρυλική Ελίκη που κατά την πα-ράδοση βυθίστηκε αύτανδρη στο τραγικό laquoτσουνάμιraquo του 4ου πΧ αιώνα παραμένει η πλέον ποθητή πόλη των ερευνητών που την αναζητούν τόσο στη θάλασσα όσο και στη στεριά και συγκινεί την διεθνή επιστημονική κοινότητα Η αρχαιολόγος Ντόρα Κατσωνο-πούλου Πρόεδρος της Εταιρείας Φίλων της Αρχαίας Ελίκης έχει αφιερωθεί στην αποκάλυψή της ενώ είναι πολλοί οι κάτοικοι φίλοι και προσωπικότητες αρωγοί στο ερευνητικό έργο Η πόλη-αρχη-γός της Αrsquo Αχαϊκής Συμπολιτείας ήταν περίφημη στον κλασικό κόσμο για το ιερό του Ελικώνιου Ποσειδώνα Δημιουργήθηκε την εποχή του Χαλκού ndashπριν από τα Τρωικά- και ίδρυσε αποικίες στην Κάτω Ιταλία και την Μικρά Ασία Και μπορεί οι υποθαλάσσιες έρευνες να μην έδωσαν ως τώρα τους αναμενόμενους καρπούς οι χερσαίες αναζητήσεις όμως των τελευταίων χρόνων αρχίζουν να ανταμείβουν τον πολύχρονο μό-χθο Το 2004 η ΣΤrsquo ΕΠΚΑ έφερε

στο φως μεγάλο γεωμετρικό αψιδωτό ναό στα Νικολαίικα του Διακοπτού δυτικά της κοίτης του Κερυνίτη ποταμού Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι ανήκει σε ευρύτερο ιερό που ταυτίζεται ίσως με τον ζητούμενο Ελικώνιο Ποσειδώνα Ευρήματα που καλύπτουν πολλές χρονικές περιόδους της Ελίκης αποκαλύπτει συνεχώς η σκαπάνη και πυργώνει το ενδιαφέρον όσο ξετυλίγει το νήμα της

Ένα θέατρο κοιτάει τη θάλασσα

Μέχρι η Ελίκη να μας αποκαλύψει όλα τα μυστικά της ο σπουδαιό-τερος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος της Αιγιάλειας παραμένει το θέατρο της Αιγείρας ένα από τα ωραιότερα της χώρας μας λαξεμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του πάνω σε φυσικό βράχο Χωρητικότητας 3000 ατόμων κατασκευάστηκε τον 3ο αι πΧ και είναι ίσως το μόνο που από το κοίλο του και από θέση περίοπτη προσφέρει εκπληκτική θέα στη θάλασσα Ο Όμηρος αναφέρει την Αίγειρα με το όνομα Υπηρεσία και ανήκε στην ηγεμονία του Αγαμέ-

μνονα Ο κάτοικοι μετονόμασαν την πόλη όταν περιμένοντας την εισβολή των Σικυωνίων επινόησαν ένα σωτήριο τέχνασμα Έδεσαν τη νύχτα στα κέρατα των κατσικιών αναμμένες δάδες και ξεγέλασαν τους εισβολείς οι οποίοι πίστεψαν ότι κατέφθασε συμμαχικός στρα-τός στην πόλη και αποσύρθηκαν Θεωρώντας ότι το τέχνασμα αυτό ενέπνευσε η θεά Άρτεμις έχτισαν ιερό της Αγροτέρας και ονόμασαν την πόλη Αίγειρα Προφανώς η περιοχή διέθετε πολλά κοπάδια αιγών αφού υπήρχε και η γει-τονική πόλη Αιγές που ενώθηκε αργότερα με την Αίγειρα Ωστόσο και η αιγαία καταγωγή τους συν-δέεται μάλλον με τα τοπωνύμια Πολύχρονες οι ανασκαφές στην περιοχή (από το 1916) έγιναν συ-στηματικότερες από το 1972 (Αυ-στριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο) και συνεχίζονται μέχρι σήμερα φέρνοντας αδιάκοπα στο φως νέα ευρήματα Στο χώρο του θεάτρου αποκαλύφθηκαν μεταξύ άλλων 5 ναοί ένας των οποίων με υπέροχο ψηφιδωτό δάπεδο στο σηκό που παριστάνει αετό να κατασπαράζει φίδι Ο ναός αποδίδεται στον Δία (κατrsquo άλλους στον Διόνυσο) αφού

19Μοναδική θέα στον Κορινθιακό

από το αρχαίο θέατρο της Αιγείρας

22 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

μαύρη πεύκη ελάτη καστανιέςhellip Ένα ονειρεμένος χωματόδρομος διασχίζει αυτόν τον πράσινο παρά-δεισο και καταλήγει στα μέρη του Φενεού και της Λίμνης του Δόξα Ταβερνάκια ξενώνες και μαγαζά-κια με ντόπιες λιχουδιές ανάμε-σα σε ιστορικά πυργόσπιτα και αρχοντικά καθιστούν τη Ζαρούχλα το εκδρομικό στρατηγείο της περιοχής Ο περίφημος Πύργος της Ζαρούχλας δεμένος με τον οπλαρχηγό Ασημάκη Φωτήλα ανακαινισμένος σήμερα λειτουρ-γεί ως ξενώνας Πρόσφατο απόκτημα του τόπου ο αυτοκινητόδρομος που την ενώνει με το χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων Τα Κλουκινοχώρια πρωταγωνίστησαν στις επιχειρή-σεις της Επανάστασης του rsquo21 και είναι κατάσπαρτα μνημεία των ηρώων και των μαχών της Ανάμε-σά τους ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιότης που πρώτος σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στις 14 Μαρτίου του 1821 Στη γενέτειρά του το χωριό Σόλο στέκει όρθιος αλλά παραμελημένος ο πύργος του πλάι στην ωραία εκκλησιά του Αη-Γιώργη με το περίτεχνο ξύλινο τέμπλο όπου φυλάσσονται κειμήλιά του Στην Αγία Βαρβάρα το κεφαλοχώρι των πετροχτιστά-δων σώζεται και ο πύργος του οπλαρχηγού Σωτήρη Θεοχαρό-πουλου Σχεδόν σε όλα τα χωριά της Νωνάκριδος ο επισκέπτης θα βρει εξαιρετικά δείγματα ντόπιας αρχιτεκτονικής θρησκευτικά μνημεία κατοικίες επωνύμων που σημάδεψαν την ιστορία καταλύ-ματα και παραδοσιακές λιχουδιές τρεχούμενα νερά πεζοπορικά και ορειβατικά μονοπάτια αφού ο τόπος ανήκει στο προστατευόμενο πάρκο Χελμού-Βουραϊκού Τσιβλός η στερνοκόρη της Νωνάκριδος

Μόλις 100 ετών η γαλαζοαίματη καλλονή Δυο χρόνια μούγκριζε η γη απrsquo τις υπόγειες μάχες του νε-ρού να βρει περάσματα Μια κατο-

λίσθηση το 1912 έφραξε την κοίτη του Κράθι και μια Παρασκευή του Μάρτη το 1913 εμφανίστηκε λασπωμένη και θορυβώδης στην κλειστή αγκαλιά δασωμένων πλαγιών στα 800 μέτρα πάνω από τη θάλασσα Δυο χωριά με ελάχιστα ευτυχώς θύματα χάθηκαν στο βυθό της Σήμερα αποτελεί μια από τις ωραιότερες λίμνες της Πελοποννήσου με νερά γαλαζοπράσινα ένα σμαράγδι που μεθάει το βλέμμα Μισή ώρα από την Ακράτα 45 περίπου λεπτά από το Αίγιο 10 χιλιόμετρα από τη Ζαρούχλα

Το τραινάκι της μαγείας

Στην πλατεία του Σταθμού στο Δι-ακοπτού ο παλιός laquoΜουτζούρηςraquo προσμένει τον θαυμασμό πριν την επιβίβαση για ένα απrsquo τα μαγευ-τικότερα ταξίδια της περιοχής Ο θρυλικός Οδοντωτός δεν χρειά-ζεται συστάσεις Ένα εισιτήρια για εβδομήντα λεπτά της ώρας σrsquo ένα

φαράγγι που μοιάζει να βγαίνει από σελίδες παραμυθιού Αντα-μώνει την διάσημη Ζαχλωρού διασχίζει στοές και γκρεμούς με τον Βουραϊκό ποταμό να κυλάει αστείρευτος και το κατάφυτο φαράγγι να συναρπάζει με τις εικόνες του ώσπου να καταλήξει στα Καλάβρυτα

Στην πόλη του Αιγίου

Στην αμφιθεατρική πρωτεύουσα της Αιγιάλειας ο επισκέπτης πρέ-πει να έχει στο νου του δυο χα-ρακτηριστικά που την διακρίνουν και την κάνουν άξια εξερεύνησης Την καλλιέργεια και την ευγένεια των κατοίκων της που κρατάει απrsquo τους αρχοντικούς καιρούς της σταφίδας και τα υπέροχα νεοκλασικά που άφησε πίσω της εκείνη η εποχή της ευημερίας και της άνθισης και που ξεπερνούν τα 80 Στο λιμάνι οι παλιές σταφιδα-ποθήκες άλλες ανακαινισμένες και σε λειτουργία ως εστιατόρια

25

Δήμος ΤρίποληςΕθνικής Αντίστασης 43Τρίπολη 221 002710 222235 2710 234672

wwwtraveltripolisgr

με το όνομα Βοστίτσα σημάδεψε τον 19ο αι της Αιγιάλειας με μια εκρηκτική ευμάρεια που έμελλε να κλείσει με το τραγικό laquoδυστυ-χώς επτωχεύσαμεraquo του Τρικούπη στα 1893 Τον καιρό εκείνο μια φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους γαλλικούς αμπελώνες στάθηκε η αιτία υπερπαραγωγής της laquoΜαυ-ρομάτας Κίρκηςraquo και της μεγάλης οικονομικής άνθισης της περιοχής Τα Πριμαρόλια πλοία που φόρ-τωναν την πρώτη και εκλεκτότερη σοδιά της σταφίδας έφευγαν για τα λιμάνια της Εσπερίας μέσα σε κατευόδιο πανηγυρικό με κανονι-οβολισμούς και προεόρτια για τα αναμενόμενα μεγάλα κέρδη Όταν όμως τrsquo αμπέλια της Γαλλίας αποκαταστάθηκαν και τα λιμάνια της έκλεισαν για τους σταφιδο-παραγωγούς έσκασε το μεγάλο οικονομικό laquoκραχraquo που σε πολλά θυμίζει την κρίση των ημερών μας Η σταφίδα αποτελούσε την εποχή εκείνη το 50-70 των ελληνικών εξαγωγών και η απουσία πολιτι-κής πρόνοιας οδήγησε σε οικονο-μικά δράματα κοινωνικές εκρήξεις και επαναστάσεις ανάλογες του καιρού μας Το laquolaquoσταφιδικό ζήτη-μαraquo είχε λάβει για τη χώρα και το ελληνικό κοινοβούλιο διαστάσεις παρόμοιες με αυτές του laquoΜνημονί-

ουraquoraquo μας λέει ο Αντιδήμαρχος κ Λεωνίδας Μαυρουδής Ο τότε ελληνικός κόσμος laquohellipμια μέρα αίφνης εξύπνησε από πλούσιος φτωχός από ξεχρέωτος ως το λαιμό χρεωμένοςraquo Μετά από μια περίοδο ιλιγγιώδους άνθησης που άφησε πίσω της αρχοντικά και σπουδαία πνευματική κληρονομιά η Αιγιάλεια και η χώρα ολόκλη-ρη θρήνησαν τις απώλειες μιας παταγώδους κατάρρευσης απrsquo την οποία χρειάστηκαν έτη πολλά για να αναρρώσει Ο χρόνος όμως αν δεν διδά-σκει τον λαό μας γιατρεύει με τη λησμονιά Σήμερα η σταφίδα Βοστίτσα της ημιορεινής Αιγιάλει-ας παραμένει παγκόσμια κορυφή σε ποιότητα καταχωρημένη από το 1993 ως ΠΟΠ με την Παναι-γειάλεια Ένωση Συνεταιρισμών να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Και τα Πριμαρόλια της θα laquoαρμενίσουν ξανάraquo από το 2012 αυτή τη φορά ως σύγχρο-νος θεσμός του Δήμου που θα αναβιώσει τον laquoπολιτισμό της σταφίδαςraquo του χτες μέσα από την καλλιτεχνική ματιά του σήμερα με πολυήμερες και πολύπλευρες καλ-λιτεχνικές εκδηλώσεις γευσιγνω-σία και προώθηση των τοπικών προϊόντων διαγωνισμούς κά

Το Μουσείο Υδροκίνησης στην Εφταπίτα

Βρίσκεται σε παρόχθια του Μεγανίτη περιοχή και είναι ένα διατηρητέο και ανακαινισμένο πρωτοβιομηχανικό συγκρότημα που λειτουργεί με εκπαιδευτι-κά προγράμματα ξεναγήσεις και δραστηριότητες για όλες τις

ηλικές Το ιστορικό κτίριο που αναφέρεται στο χάρτη της Βοστί-τσας του ενετικού Κτηματολογίου μετατράπηκε σε βιομηχανικό υδροκινούμενο στις αρχές του 20ου αιώνα και λειτουργούσε μέχρι το 1969 Το Μουσειακό συγκρότημα είναι ιδιωτικό και λειτουργεί με ομαδικές επισκέψεις μετά από συνεννόηση

Καταφύγια των Πιστών

Κατάσπαρτη είναι η Αιγιάλεια με θρησκευτικά μνημεία όλων των εποχών μοναστήρια και εκκλη-σίες ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή συμβολικής αξίας Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν Η ενεργή ΙΜ Παμμε-γίστων Ταξιαρχών με την Σκήτη του Οσίου Λεοντίου την πολύπαθη ιστορία τον ροδώνα και το εκ-πληκτικό της τοπίο στις υπώρειες του Κλωκού Η ΙΜ Πεπελενίτσης (Ελπίς των Απελπισμένων) του 15ου αι κοντά στο χωριό Κουνι-νά η οποία πληγώθηκε βάναυσα από τις πυρκαγιές του 2007 αλλά σώθηκε ο ιερός ναός Η έρημη σή-μερα ΙΜ Αγίας Τριάδας Βουρών Διακοπτού χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού της Γαίας Η ΙΜ Αγίων Αποστόλων στη Σελιάνα της Αιγείρας με τοιχογραφίες του 1621 Η γυνακεία Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου 14ου αι στο Βερίνο Συμπολιτείας Η επίσης γυναικεία Μονή Παναγίας Ελεού-σας Κύκκου (16ος αι) στο Σαλμε-νίκο Ερινεού Η ΙΜ Αγίας Τριάδας Ακράτας (17ος αι) με θαυμάσιες τοιχογραφίες και σπάνια κειμήλια Πολυάριθμα είναι τα προσκυνήμα-τα στην ορεινή και παράλια ζώνη που θα πρέπει να αναζητήσει ο πιο απαιτητικός επισκέπτης

31

Άργος-Μυκήνες Ταξίδι στο χρόνο

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 2: ΕΠΑΘΛΟ 83

15

18 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

Ελίκη η laquoΑτλαντίδαraquo της Αιγιάλειας

Η θρυλική Ελίκη που κατά την πα-ράδοση βυθίστηκε αύτανδρη στο τραγικό laquoτσουνάμιraquo του 4ου πΧ αιώνα παραμένει η πλέον ποθητή πόλη των ερευνητών που την αναζητούν τόσο στη θάλασσα όσο και στη στεριά και συγκινεί την διεθνή επιστημονική κοινότητα Η αρχαιολόγος Ντόρα Κατσωνο-πούλου Πρόεδρος της Εταιρείας Φίλων της Αρχαίας Ελίκης έχει αφιερωθεί στην αποκάλυψή της ενώ είναι πολλοί οι κάτοικοι φίλοι και προσωπικότητες αρωγοί στο ερευνητικό έργο Η πόλη-αρχη-γός της Αrsquo Αχαϊκής Συμπολιτείας ήταν περίφημη στον κλασικό κόσμο για το ιερό του Ελικώνιου Ποσειδώνα Δημιουργήθηκε την εποχή του Χαλκού ndashπριν από τα Τρωικά- και ίδρυσε αποικίες στην Κάτω Ιταλία και την Μικρά Ασία Και μπορεί οι υποθαλάσσιες έρευνες να μην έδωσαν ως τώρα τους αναμενόμενους καρπούς οι χερσαίες αναζητήσεις όμως των τελευταίων χρόνων αρχίζουν να ανταμείβουν τον πολύχρονο μό-χθο Το 2004 η ΣΤrsquo ΕΠΚΑ έφερε

στο φως μεγάλο γεωμετρικό αψιδωτό ναό στα Νικολαίικα του Διακοπτού δυτικά της κοίτης του Κερυνίτη ποταμού Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι ανήκει σε ευρύτερο ιερό που ταυτίζεται ίσως με τον ζητούμενο Ελικώνιο Ποσειδώνα Ευρήματα που καλύπτουν πολλές χρονικές περιόδους της Ελίκης αποκαλύπτει συνεχώς η σκαπάνη και πυργώνει το ενδιαφέρον όσο ξετυλίγει το νήμα της

Ένα θέατρο κοιτάει τη θάλασσα

Μέχρι η Ελίκη να μας αποκαλύψει όλα τα μυστικά της ο σπουδαιό-τερος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος της Αιγιάλειας παραμένει το θέατρο της Αιγείρας ένα από τα ωραιότερα της χώρας μας λαξεμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του πάνω σε φυσικό βράχο Χωρητικότητας 3000 ατόμων κατασκευάστηκε τον 3ο αι πΧ και είναι ίσως το μόνο που από το κοίλο του και από θέση περίοπτη προσφέρει εκπληκτική θέα στη θάλασσα Ο Όμηρος αναφέρει την Αίγειρα με το όνομα Υπηρεσία και ανήκε στην ηγεμονία του Αγαμέ-

μνονα Ο κάτοικοι μετονόμασαν την πόλη όταν περιμένοντας την εισβολή των Σικυωνίων επινόησαν ένα σωτήριο τέχνασμα Έδεσαν τη νύχτα στα κέρατα των κατσικιών αναμμένες δάδες και ξεγέλασαν τους εισβολείς οι οποίοι πίστεψαν ότι κατέφθασε συμμαχικός στρα-τός στην πόλη και αποσύρθηκαν Θεωρώντας ότι το τέχνασμα αυτό ενέπνευσε η θεά Άρτεμις έχτισαν ιερό της Αγροτέρας και ονόμασαν την πόλη Αίγειρα Προφανώς η περιοχή διέθετε πολλά κοπάδια αιγών αφού υπήρχε και η γει-τονική πόλη Αιγές που ενώθηκε αργότερα με την Αίγειρα Ωστόσο και η αιγαία καταγωγή τους συν-δέεται μάλλον με τα τοπωνύμια Πολύχρονες οι ανασκαφές στην περιοχή (από το 1916) έγιναν συ-στηματικότερες από το 1972 (Αυ-στριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο) και συνεχίζονται μέχρι σήμερα φέρνοντας αδιάκοπα στο φως νέα ευρήματα Στο χώρο του θεάτρου αποκαλύφθηκαν μεταξύ άλλων 5 ναοί ένας των οποίων με υπέροχο ψηφιδωτό δάπεδο στο σηκό που παριστάνει αετό να κατασπαράζει φίδι Ο ναός αποδίδεται στον Δία (κατrsquo άλλους στον Διόνυσο) αφού

19Μοναδική θέα στον Κορινθιακό

από το αρχαίο θέατρο της Αιγείρας

22 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

μαύρη πεύκη ελάτη καστανιέςhellip Ένα ονειρεμένος χωματόδρομος διασχίζει αυτόν τον πράσινο παρά-δεισο και καταλήγει στα μέρη του Φενεού και της Λίμνης του Δόξα Ταβερνάκια ξενώνες και μαγαζά-κια με ντόπιες λιχουδιές ανάμε-σα σε ιστορικά πυργόσπιτα και αρχοντικά καθιστούν τη Ζαρούχλα το εκδρομικό στρατηγείο της περιοχής Ο περίφημος Πύργος της Ζαρούχλας δεμένος με τον οπλαρχηγό Ασημάκη Φωτήλα ανακαινισμένος σήμερα λειτουρ-γεί ως ξενώνας Πρόσφατο απόκτημα του τόπου ο αυτοκινητόδρομος που την ενώνει με το χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων Τα Κλουκινοχώρια πρωταγωνίστησαν στις επιχειρή-σεις της Επανάστασης του rsquo21 και είναι κατάσπαρτα μνημεία των ηρώων και των μαχών της Ανάμε-σά τους ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιότης που πρώτος σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στις 14 Μαρτίου του 1821 Στη γενέτειρά του το χωριό Σόλο στέκει όρθιος αλλά παραμελημένος ο πύργος του πλάι στην ωραία εκκλησιά του Αη-Γιώργη με το περίτεχνο ξύλινο τέμπλο όπου φυλάσσονται κειμήλιά του Στην Αγία Βαρβάρα το κεφαλοχώρι των πετροχτιστά-δων σώζεται και ο πύργος του οπλαρχηγού Σωτήρη Θεοχαρό-πουλου Σχεδόν σε όλα τα χωριά της Νωνάκριδος ο επισκέπτης θα βρει εξαιρετικά δείγματα ντόπιας αρχιτεκτονικής θρησκευτικά μνημεία κατοικίες επωνύμων που σημάδεψαν την ιστορία καταλύ-ματα και παραδοσιακές λιχουδιές τρεχούμενα νερά πεζοπορικά και ορειβατικά μονοπάτια αφού ο τόπος ανήκει στο προστατευόμενο πάρκο Χελμού-Βουραϊκού Τσιβλός η στερνοκόρη της Νωνάκριδος

Μόλις 100 ετών η γαλαζοαίματη καλλονή Δυο χρόνια μούγκριζε η γη απrsquo τις υπόγειες μάχες του νε-ρού να βρει περάσματα Μια κατο-

λίσθηση το 1912 έφραξε την κοίτη του Κράθι και μια Παρασκευή του Μάρτη το 1913 εμφανίστηκε λασπωμένη και θορυβώδης στην κλειστή αγκαλιά δασωμένων πλαγιών στα 800 μέτρα πάνω από τη θάλασσα Δυο χωριά με ελάχιστα ευτυχώς θύματα χάθηκαν στο βυθό της Σήμερα αποτελεί μια από τις ωραιότερες λίμνες της Πελοποννήσου με νερά γαλαζοπράσινα ένα σμαράγδι που μεθάει το βλέμμα Μισή ώρα από την Ακράτα 45 περίπου λεπτά από το Αίγιο 10 χιλιόμετρα από τη Ζαρούχλα

Το τραινάκι της μαγείας

Στην πλατεία του Σταθμού στο Δι-ακοπτού ο παλιός laquoΜουτζούρηςraquo προσμένει τον θαυμασμό πριν την επιβίβαση για ένα απrsquo τα μαγευ-τικότερα ταξίδια της περιοχής Ο θρυλικός Οδοντωτός δεν χρειά-ζεται συστάσεις Ένα εισιτήρια για εβδομήντα λεπτά της ώρας σrsquo ένα

φαράγγι που μοιάζει να βγαίνει από σελίδες παραμυθιού Αντα-μώνει την διάσημη Ζαχλωρού διασχίζει στοές και γκρεμούς με τον Βουραϊκό ποταμό να κυλάει αστείρευτος και το κατάφυτο φαράγγι να συναρπάζει με τις εικόνες του ώσπου να καταλήξει στα Καλάβρυτα

Στην πόλη του Αιγίου

Στην αμφιθεατρική πρωτεύουσα της Αιγιάλειας ο επισκέπτης πρέ-πει να έχει στο νου του δυο χα-ρακτηριστικά που την διακρίνουν και την κάνουν άξια εξερεύνησης Την καλλιέργεια και την ευγένεια των κατοίκων της που κρατάει απrsquo τους αρχοντικούς καιρούς της σταφίδας και τα υπέροχα νεοκλασικά που άφησε πίσω της εκείνη η εποχή της ευημερίας και της άνθισης και που ξεπερνούν τα 80 Στο λιμάνι οι παλιές σταφιδα-ποθήκες άλλες ανακαινισμένες και σε λειτουργία ως εστιατόρια

25

Δήμος ΤρίποληςΕθνικής Αντίστασης 43Τρίπολη 221 002710 222235 2710 234672

wwwtraveltripolisgr

με το όνομα Βοστίτσα σημάδεψε τον 19ο αι της Αιγιάλειας με μια εκρηκτική ευμάρεια που έμελλε να κλείσει με το τραγικό laquoδυστυ-χώς επτωχεύσαμεraquo του Τρικούπη στα 1893 Τον καιρό εκείνο μια φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους γαλλικούς αμπελώνες στάθηκε η αιτία υπερπαραγωγής της laquoΜαυ-ρομάτας Κίρκηςraquo και της μεγάλης οικονομικής άνθισης της περιοχής Τα Πριμαρόλια πλοία που φόρ-τωναν την πρώτη και εκλεκτότερη σοδιά της σταφίδας έφευγαν για τα λιμάνια της Εσπερίας μέσα σε κατευόδιο πανηγυρικό με κανονι-οβολισμούς και προεόρτια για τα αναμενόμενα μεγάλα κέρδη Όταν όμως τrsquo αμπέλια της Γαλλίας αποκαταστάθηκαν και τα λιμάνια της έκλεισαν για τους σταφιδο-παραγωγούς έσκασε το μεγάλο οικονομικό laquoκραχraquo που σε πολλά θυμίζει την κρίση των ημερών μας Η σταφίδα αποτελούσε την εποχή εκείνη το 50-70 των ελληνικών εξαγωγών και η απουσία πολιτι-κής πρόνοιας οδήγησε σε οικονο-μικά δράματα κοινωνικές εκρήξεις και επαναστάσεις ανάλογες του καιρού μας Το laquolaquoσταφιδικό ζήτη-μαraquo είχε λάβει για τη χώρα και το ελληνικό κοινοβούλιο διαστάσεις παρόμοιες με αυτές του laquoΜνημονί-

ουraquoraquo μας λέει ο Αντιδήμαρχος κ Λεωνίδας Μαυρουδής Ο τότε ελληνικός κόσμος laquohellipμια μέρα αίφνης εξύπνησε από πλούσιος φτωχός από ξεχρέωτος ως το λαιμό χρεωμένοςraquo Μετά από μια περίοδο ιλιγγιώδους άνθησης που άφησε πίσω της αρχοντικά και σπουδαία πνευματική κληρονομιά η Αιγιάλεια και η χώρα ολόκλη-ρη θρήνησαν τις απώλειες μιας παταγώδους κατάρρευσης απrsquo την οποία χρειάστηκαν έτη πολλά για να αναρρώσει Ο χρόνος όμως αν δεν διδά-σκει τον λαό μας γιατρεύει με τη λησμονιά Σήμερα η σταφίδα Βοστίτσα της ημιορεινής Αιγιάλει-ας παραμένει παγκόσμια κορυφή σε ποιότητα καταχωρημένη από το 1993 ως ΠΟΠ με την Παναι-γειάλεια Ένωση Συνεταιρισμών να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Και τα Πριμαρόλια της θα laquoαρμενίσουν ξανάraquo από το 2012 αυτή τη φορά ως σύγχρο-νος θεσμός του Δήμου που θα αναβιώσει τον laquoπολιτισμό της σταφίδαςraquo του χτες μέσα από την καλλιτεχνική ματιά του σήμερα με πολυήμερες και πολύπλευρες καλ-λιτεχνικές εκδηλώσεις γευσιγνω-σία και προώθηση των τοπικών προϊόντων διαγωνισμούς κά

Το Μουσείο Υδροκίνησης στην Εφταπίτα

Βρίσκεται σε παρόχθια του Μεγανίτη περιοχή και είναι ένα διατηρητέο και ανακαινισμένο πρωτοβιομηχανικό συγκρότημα που λειτουργεί με εκπαιδευτι-κά προγράμματα ξεναγήσεις και δραστηριότητες για όλες τις

ηλικές Το ιστορικό κτίριο που αναφέρεται στο χάρτη της Βοστί-τσας του ενετικού Κτηματολογίου μετατράπηκε σε βιομηχανικό υδροκινούμενο στις αρχές του 20ου αιώνα και λειτουργούσε μέχρι το 1969 Το Μουσειακό συγκρότημα είναι ιδιωτικό και λειτουργεί με ομαδικές επισκέψεις μετά από συνεννόηση

Καταφύγια των Πιστών

Κατάσπαρτη είναι η Αιγιάλεια με θρησκευτικά μνημεία όλων των εποχών μοναστήρια και εκκλη-σίες ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή συμβολικής αξίας Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν Η ενεργή ΙΜ Παμμε-γίστων Ταξιαρχών με την Σκήτη του Οσίου Λεοντίου την πολύπαθη ιστορία τον ροδώνα και το εκ-πληκτικό της τοπίο στις υπώρειες του Κλωκού Η ΙΜ Πεπελενίτσης (Ελπίς των Απελπισμένων) του 15ου αι κοντά στο χωριό Κουνι-νά η οποία πληγώθηκε βάναυσα από τις πυρκαγιές του 2007 αλλά σώθηκε ο ιερός ναός Η έρημη σή-μερα ΙΜ Αγίας Τριάδας Βουρών Διακοπτού χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού της Γαίας Η ΙΜ Αγίων Αποστόλων στη Σελιάνα της Αιγείρας με τοιχογραφίες του 1621 Η γυνακεία Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου 14ου αι στο Βερίνο Συμπολιτείας Η επίσης γυναικεία Μονή Παναγίας Ελεού-σας Κύκκου (16ος αι) στο Σαλμε-νίκο Ερινεού Η ΙΜ Αγίας Τριάδας Ακράτας (17ος αι) με θαυμάσιες τοιχογραφίες και σπάνια κειμήλια Πολυάριθμα είναι τα προσκυνήμα-τα στην ορεινή και παράλια ζώνη που θα πρέπει να αναζητήσει ο πιο απαιτητικός επισκέπτης

31

Άργος-Μυκήνες Ταξίδι στο χρόνο

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 3: ΕΠΑΘΛΟ 83

18 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

Ελίκη η laquoΑτλαντίδαraquo της Αιγιάλειας

Η θρυλική Ελίκη που κατά την πα-ράδοση βυθίστηκε αύτανδρη στο τραγικό laquoτσουνάμιraquo του 4ου πΧ αιώνα παραμένει η πλέον ποθητή πόλη των ερευνητών που την αναζητούν τόσο στη θάλασσα όσο και στη στεριά και συγκινεί την διεθνή επιστημονική κοινότητα Η αρχαιολόγος Ντόρα Κατσωνο-πούλου Πρόεδρος της Εταιρείας Φίλων της Αρχαίας Ελίκης έχει αφιερωθεί στην αποκάλυψή της ενώ είναι πολλοί οι κάτοικοι φίλοι και προσωπικότητες αρωγοί στο ερευνητικό έργο Η πόλη-αρχη-γός της Αrsquo Αχαϊκής Συμπολιτείας ήταν περίφημη στον κλασικό κόσμο για το ιερό του Ελικώνιου Ποσειδώνα Δημιουργήθηκε την εποχή του Χαλκού ndashπριν από τα Τρωικά- και ίδρυσε αποικίες στην Κάτω Ιταλία και την Μικρά Ασία Και μπορεί οι υποθαλάσσιες έρευνες να μην έδωσαν ως τώρα τους αναμενόμενους καρπούς οι χερσαίες αναζητήσεις όμως των τελευταίων χρόνων αρχίζουν να ανταμείβουν τον πολύχρονο μό-χθο Το 2004 η ΣΤrsquo ΕΠΚΑ έφερε

στο φως μεγάλο γεωμετρικό αψιδωτό ναό στα Νικολαίικα του Διακοπτού δυτικά της κοίτης του Κερυνίτη ποταμού Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι ανήκει σε ευρύτερο ιερό που ταυτίζεται ίσως με τον ζητούμενο Ελικώνιο Ποσειδώνα Ευρήματα που καλύπτουν πολλές χρονικές περιόδους της Ελίκης αποκαλύπτει συνεχώς η σκαπάνη και πυργώνει το ενδιαφέρον όσο ξετυλίγει το νήμα της

Ένα θέατρο κοιτάει τη θάλασσα

Μέχρι η Ελίκη να μας αποκαλύψει όλα τα μυστικά της ο σπουδαιό-τερος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος της Αιγιάλειας παραμένει το θέατρο της Αιγείρας ένα από τα ωραιότερα της χώρας μας λαξεμένο κατά το μεγαλύτερο μέρος του πάνω σε φυσικό βράχο Χωρητικότητας 3000 ατόμων κατασκευάστηκε τον 3ο αι πΧ και είναι ίσως το μόνο που από το κοίλο του και από θέση περίοπτη προσφέρει εκπληκτική θέα στη θάλασσα Ο Όμηρος αναφέρει την Αίγειρα με το όνομα Υπηρεσία και ανήκε στην ηγεμονία του Αγαμέ-

μνονα Ο κάτοικοι μετονόμασαν την πόλη όταν περιμένοντας την εισβολή των Σικυωνίων επινόησαν ένα σωτήριο τέχνασμα Έδεσαν τη νύχτα στα κέρατα των κατσικιών αναμμένες δάδες και ξεγέλασαν τους εισβολείς οι οποίοι πίστεψαν ότι κατέφθασε συμμαχικός στρα-τός στην πόλη και αποσύρθηκαν Θεωρώντας ότι το τέχνασμα αυτό ενέπνευσε η θεά Άρτεμις έχτισαν ιερό της Αγροτέρας και ονόμασαν την πόλη Αίγειρα Προφανώς η περιοχή διέθετε πολλά κοπάδια αιγών αφού υπήρχε και η γει-τονική πόλη Αιγές που ενώθηκε αργότερα με την Αίγειρα Ωστόσο και η αιγαία καταγωγή τους συν-δέεται μάλλον με τα τοπωνύμια Πολύχρονες οι ανασκαφές στην περιοχή (από το 1916) έγιναν συ-στηματικότερες από το 1972 (Αυ-στριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο) και συνεχίζονται μέχρι σήμερα φέρνοντας αδιάκοπα στο φως νέα ευρήματα Στο χώρο του θεάτρου αποκαλύφθηκαν μεταξύ άλλων 5 ναοί ένας των οποίων με υπέροχο ψηφιδωτό δάπεδο στο σηκό που παριστάνει αετό να κατασπαράζει φίδι Ο ναός αποδίδεται στον Δία (κατrsquo άλλους στον Διόνυσο) αφού

19Μοναδική θέα στον Κορινθιακό

από το αρχαίο θέατρο της Αιγείρας

22 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

μαύρη πεύκη ελάτη καστανιέςhellip Ένα ονειρεμένος χωματόδρομος διασχίζει αυτόν τον πράσινο παρά-δεισο και καταλήγει στα μέρη του Φενεού και της Λίμνης του Δόξα Ταβερνάκια ξενώνες και μαγαζά-κια με ντόπιες λιχουδιές ανάμε-σα σε ιστορικά πυργόσπιτα και αρχοντικά καθιστούν τη Ζαρούχλα το εκδρομικό στρατηγείο της περιοχής Ο περίφημος Πύργος της Ζαρούχλας δεμένος με τον οπλαρχηγό Ασημάκη Φωτήλα ανακαινισμένος σήμερα λειτουρ-γεί ως ξενώνας Πρόσφατο απόκτημα του τόπου ο αυτοκινητόδρομος που την ενώνει με το χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων Τα Κλουκινοχώρια πρωταγωνίστησαν στις επιχειρή-σεις της Επανάστασης του rsquo21 και είναι κατάσπαρτα μνημεία των ηρώων και των μαχών της Ανάμε-σά τους ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιότης που πρώτος σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στις 14 Μαρτίου του 1821 Στη γενέτειρά του το χωριό Σόλο στέκει όρθιος αλλά παραμελημένος ο πύργος του πλάι στην ωραία εκκλησιά του Αη-Γιώργη με το περίτεχνο ξύλινο τέμπλο όπου φυλάσσονται κειμήλιά του Στην Αγία Βαρβάρα το κεφαλοχώρι των πετροχτιστά-δων σώζεται και ο πύργος του οπλαρχηγού Σωτήρη Θεοχαρό-πουλου Σχεδόν σε όλα τα χωριά της Νωνάκριδος ο επισκέπτης θα βρει εξαιρετικά δείγματα ντόπιας αρχιτεκτονικής θρησκευτικά μνημεία κατοικίες επωνύμων που σημάδεψαν την ιστορία καταλύ-ματα και παραδοσιακές λιχουδιές τρεχούμενα νερά πεζοπορικά και ορειβατικά μονοπάτια αφού ο τόπος ανήκει στο προστατευόμενο πάρκο Χελμού-Βουραϊκού Τσιβλός η στερνοκόρη της Νωνάκριδος

Μόλις 100 ετών η γαλαζοαίματη καλλονή Δυο χρόνια μούγκριζε η γη απrsquo τις υπόγειες μάχες του νε-ρού να βρει περάσματα Μια κατο-

λίσθηση το 1912 έφραξε την κοίτη του Κράθι και μια Παρασκευή του Μάρτη το 1913 εμφανίστηκε λασπωμένη και θορυβώδης στην κλειστή αγκαλιά δασωμένων πλαγιών στα 800 μέτρα πάνω από τη θάλασσα Δυο χωριά με ελάχιστα ευτυχώς θύματα χάθηκαν στο βυθό της Σήμερα αποτελεί μια από τις ωραιότερες λίμνες της Πελοποννήσου με νερά γαλαζοπράσινα ένα σμαράγδι που μεθάει το βλέμμα Μισή ώρα από την Ακράτα 45 περίπου λεπτά από το Αίγιο 10 χιλιόμετρα από τη Ζαρούχλα

Το τραινάκι της μαγείας

Στην πλατεία του Σταθμού στο Δι-ακοπτού ο παλιός laquoΜουτζούρηςraquo προσμένει τον θαυμασμό πριν την επιβίβαση για ένα απrsquo τα μαγευ-τικότερα ταξίδια της περιοχής Ο θρυλικός Οδοντωτός δεν χρειά-ζεται συστάσεις Ένα εισιτήρια για εβδομήντα λεπτά της ώρας σrsquo ένα

φαράγγι που μοιάζει να βγαίνει από σελίδες παραμυθιού Αντα-μώνει την διάσημη Ζαχλωρού διασχίζει στοές και γκρεμούς με τον Βουραϊκό ποταμό να κυλάει αστείρευτος και το κατάφυτο φαράγγι να συναρπάζει με τις εικόνες του ώσπου να καταλήξει στα Καλάβρυτα

Στην πόλη του Αιγίου

Στην αμφιθεατρική πρωτεύουσα της Αιγιάλειας ο επισκέπτης πρέ-πει να έχει στο νου του δυο χα-ρακτηριστικά που την διακρίνουν και την κάνουν άξια εξερεύνησης Την καλλιέργεια και την ευγένεια των κατοίκων της που κρατάει απrsquo τους αρχοντικούς καιρούς της σταφίδας και τα υπέροχα νεοκλασικά που άφησε πίσω της εκείνη η εποχή της ευημερίας και της άνθισης και που ξεπερνούν τα 80 Στο λιμάνι οι παλιές σταφιδα-ποθήκες άλλες ανακαινισμένες και σε λειτουργία ως εστιατόρια

25

Δήμος ΤρίποληςΕθνικής Αντίστασης 43Τρίπολη 221 002710 222235 2710 234672

wwwtraveltripolisgr

με το όνομα Βοστίτσα σημάδεψε τον 19ο αι της Αιγιάλειας με μια εκρηκτική ευμάρεια που έμελλε να κλείσει με το τραγικό laquoδυστυ-χώς επτωχεύσαμεraquo του Τρικούπη στα 1893 Τον καιρό εκείνο μια φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους γαλλικούς αμπελώνες στάθηκε η αιτία υπερπαραγωγής της laquoΜαυ-ρομάτας Κίρκηςraquo και της μεγάλης οικονομικής άνθισης της περιοχής Τα Πριμαρόλια πλοία που φόρ-τωναν την πρώτη και εκλεκτότερη σοδιά της σταφίδας έφευγαν για τα λιμάνια της Εσπερίας μέσα σε κατευόδιο πανηγυρικό με κανονι-οβολισμούς και προεόρτια για τα αναμενόμενα μεγάλα κέρδη Όταν όμως τrsquo αμπέλια της Γαλλίας αποκαταστάθηκαν και τα λιμάνια της έκλεισαν για τους σταφιδο-παραγωγούς έσκασε το μεγάλο οικονομικό laquoκραχraquo που σε πολλά θυμίζει την κρίση των ημερών μας Η σταφίδα αποτελούσε την εποχή εκείνη το 50-70 των ελληνικών εξαγωγών και η απουσία πολιτι-κής πρόνοιας οδήγησε σε οικονο-μικά δράματα κοινωνικές εκρήξεις και επαναστάσεις ανάλογες του καιρού μας Το laquolaquoσταφιδικό ζήτη-μαraquo είχε λάβει για τη χώρα και το ελληνικό κοινοβούλιο διαστάσεις παρόμοιες με αυτές του laquoΜνημονί-

ουraquoraquo μας λέει ο Αντιδήμαρχος κ Λεωνίδας Μαυρουδής Ο τότε ελληνικός κόσμος laquohellipμια μέρα αίφνης εξύπνησε από πλούσιος φτωχός από ξεχρέωτος ως το λαιμό χρεωμένοςraquo Μετά από μια περίοδο ιλιγγιώδους άνθησης που άφησε πίσω της αρχοντικά και σπουδαία πνευματική κληρονομιά η Αιγιάλεια και η χώρα ολόκλη-ρη θρήνησαν τις απώλειες μιας παταγώδους κατάρρευσης απrsquo την οποία χρειάστηκαν έτη πολλά για να αναρρώσει Ο χρόνος όμως αν δεν διδά-σκει τον λαό μας γιατρεύει με τη λησμονιά Σήμερα η σταφίδα Βοστίτσα της ημιορεινής Αιγιάλει-ας παραμένει παγκόσμια κορυφή σε ποιότητα καταχωρημένη από το 1993 ως ΠΟΠ με την Παναι-γειάλεια Ένωση Συνεταιρισμών να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Και τα Πριμαρόλια της θα laquoαρμενίσουν ξανάraquo από το 2012 αυτή τη φορά ως σύγχρο-νος θεσμός του Δήμου που θα αναβιώσει τον laquoπολιτισμό της σταφίδαςraquo του χτες μέσα από την καλλιτεχνική ματιά του σήμερα με πολυήμερες και πολύπλευρες καλ-λιτεχνικές εκδηλώσεις γευσιγνω-σία και προώθηση των τοπικών προϊόντων διαγωνισμούς κά

Το Μουσείο Υδροκίνησης στην Εφταπίτα

Βρίσκεται σε παρόχθια του Μεγανίτη περιοχή και είναι ένα διατηρητέο και ανακαινισμένο πρωτοβιομηχανικό συγκρότημα που λειτουργεί με εκπαιδευτι-κά προγράμματα ξεναγήσεις και δραστηριότητες για όλες τις

ηλικές Το ιστορικό κτίριο που αναφέρεται στο χάρτη της Βοστί-τσας του ενετικού Κτηματολογίου μετατράπηκε σε βιομηχανικό υδροκινούμενο στις αρχές του 20ου αιώνα και λειτουργούσε μέχρι το 1969 Το Μουσειακό συγκρότημα είναι ιδιωτικό και λειτουργεί με ομαδικές επισκέψεις μετά από συνεννόηση

Καταφύγια των Πιστών

Κατάσπαρτη είναι η Αιγιάλεια με θρησκευτικά μνημεία όλων των εποχών μοναστήρια και εκκλη-σίες ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή συμβολικής αξίας Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν Η ενεργή ΙΜ Παμμε-γίστων Ταξιαρχών με την Σκήτη του Οσίου Λεοντίου την πολύπαθη ιστορία τον ροδώνα και το εκ-πληκτικό της τοπίο στις υπώρειες του Κλωκού Η ΙΜ Πεπελενίτσης (Ελπίς των Απελπισμένων) του 15ου αι κοντά στο χωριό Κουνι-νά η οποία πληγώθηκε βάναυσα από τις πυρκαγιές του 2007 αλλά σώθηκε ο ιερός ναός Η έρημη σή-μερα ΙΜ Αγίας Τριάδας Βουρών Διακοπτού χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού της Γαίας Η ΙΜ Αγίων Αποστόλων στη Σελιάνα της Αιγείρας με τοιχογραφίες του 1621 Η γυνακεία Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου 14ου αι στο Βερίνο Συμπολιτείας Η επίσης γυναικεία Μονή Παναγίας Ελεού-σας Κύκκου (16ος αι) στο Σαλμε-νίκο Ερινεού Η ΙΜ Αγίας Τριάδας Ακράτας (17ος αι) με θαυμάσιες τοιχογραφίες και σπάνια κειμήλια Πολυάριθμα είναι τα προσκυνήμα-τα στην ορεινή και παράλια ζώνη που θα πρέπει να αναζητήσει ο πιο απαιτητικός επισκέπτης

31

Άργος-Μυκήνες Ταξίδι στο χρόνο

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 4: ΕΠΑΘΛΟ 83

19Μοναδική θέα στον Κορινθιακό

από το αρχαίο θέατρο της Αιγείρας

22 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

μαύρη πεύκη ελάτη καστανιέςhellip Ένα ονειρεμένος χωματόδρομος διασχίζει αυτόν τον πράσινο παρά-δεισο και καταλήγει στα μέρη του Φενεού και της Λίμνης του Δόξα Ταβερνάκια ξενώνες και μαγαζά-κια με ντόπιες λιχουδιές ανάμε-σα σε ιστορικά πυργόσπιτα και αρχοντικά καθιστούν τη Ζαρούχλα το εκδρομικό στρατηγείο της περιοχής Ο περίφημος Πύργος της Ζαρούχλας δεμένος με τον οπλαρχηγό Ασημάκη Φωτήλα ανακαινισμένος σήμερα λειτουρ-γεί ως ξενώνας Πρόσφατο απόκτημα του τόπου ο αυτοκινητόδρομος που την ενώνει με το χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων Τα Κλουκινοχώρια πρωταγωνίστησαν στις επιχειρή-σεις της Επανάστασης του rsquo21 και είναι κατάσπαρτα μνημεία των ηρώων και των μαχών της Ανάμε-σά τους ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιότης που πρώτος σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στις 14 Μαρτίου του 1821 Στη γενέτειρά του το χωριό Σόλο στέκει όρθιος αλλά παραμελημένος ο πύργος του πλάι στην ωραία εκκλησιά του Αη-Γιώργη με το περίτεχνο ξύλινο τέμπλο όπου φυλάσσονται κειμήλιά του Στην Αγία Βαρβάρα το κεφαλοχώρι των πετροχτιστά-δων σώζεται και ο πύργος του οπλαρχηγού Σωτήρη Θεοχαρό-πουλου Σχεδόν σε όλα τα χωριά της Νωνάκριδος ο επισκέπτης θα βρει εξαιρετικά δείγματα ντόπιας αρχιτεκτονικής θρησκευτικά μνημεία κατοικίες επωνύμων που σημάδεψαν την ιστορία καταλύ-ματα και παραδοσιακές λιχουδιές τρεχούμενα νερά πεζοπορικά και ορειβατικά μονοπάτια αφού ο τόπος ανήκει στο προστατευόμενο πάρκο Χελμού-Βουραϊκού Τσιβλός η στερνοκόρη της Νωνάκριδος

Μόλις 100 ετών η γαλαζοαίματη καλλονή Δυο χρόνια μούγκριζε η γη απrsquo τις υπόγειες μάχες του νε-ρού να βρει περάσματα Μια κατο-

λίσθηση το 1912 έφραξε την κοίτη του Κράθι και μια Παρασκευή του Μάρτη το 1913 εμφανίστηκε λασπωμένη και θορυβώδης στην κλειστή αγκαλιά δασωμένων πλαγιών στα 800 μέτρα πάνω από τη θάλασσα Δυο χωριά με ελάχιστα ευτυχώς θύματα χάθηκαν στο βυθό της Σήμερα αποτελεί μια από τις ωραιότερες λίμνες της Πελοποννήσου με νερά γαλαζοπράσινα ένα σμαράγδι που μεθάει το βλέμμα Μισή ώρα από την Ακράτα 45 περίπου λεπτά από το Αίγιο 10 χιλιόμετρα από τη Ζαρούχλα

Το τραινάκι της μαγείας

Στην πλατεία του Σταθμού στο Δι-ακοπτού ο παλιός laquoΜουτζούρηςraquo προσμένει τον θαυμασμό πριν την επιβίβαση για ένα απrsquo τα μαγευ-τικότερα ταξίδια της περιοχής Ο θρυλικός Οδοντωτός δεν χρειά-ζεται συστάσεις Ένα εισιτήρια για εβδομήντα λεπτά της ώρας σrsquo ένα

φαράγγι που μοιάζει να βγαίνει από σελίδες παραμυθιού Αντα-μώνει την διάσημη Ζαχλωρού διασχίζει στοές και γκρεμούς με τον Βουραϊκό ποταμό να κυλάει αστείρευτος και το κατάφυτο φαράγγι να συναρπάζει με τις εικόνες του ώσπου να καταλήξει στα Καλάβρυτα

Στην πόλη του Αιγίου

Στην αμφιθεατρική πρωτεύουσα της Αιγιάλειας ο επισκέπτης πρέ-πει να έχει στο νου του δυο χα-ρακτηριστικά που την διακρίνουν και την κάνουν άξια εξερεύνησης Την καλλιέργεια και την ευγένεια των κατοίκων της που κρατάει απrsquo τους αρχοντικούς καιρούς της σταφίδας και τα υπέροχα νεοκλασικά που άφησε πίσω της εκείνη η εποχή της ευημερίας και της άνθισης και που ξεπερνούν τα 80 Στο λιμάνι οι παλιές σταφιδα-ποθήκες άλλες ανακαινισμένες και σε λειτουργία ως εστιατόρια

25

Δήμος ΤρίποληςΕθνικής Αντίστασης 43Τρίπολη 221 002710 222235 2710 234672

wwwtraveltripolisgr

με το όνομα Βοστίτσα σημάδεψε τον 19ο αι της Αιγιάλειας με μια εκρηκτική ευμάρεια που έμελλε να κλείσει με το τραγικό laquoδυστυ-χώς επτωχεύσαμεraquo του Τρικούπη στα 1893 Τον καιρό εκείνο μια φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους γαλλικούς αμπελώνες στάθηκε η αιτία υπερπαραγωγής της laquoΜαυ-ρομάτας Κίρκηςraquo και της μεγάλης οικονομικής άνθισης της περιοχής Τα Πριμαρόλια πλοία που φόρ-τωναν την πρώτη και εκλεκτότερη σοδιά της σταφίδας έφευγαν για τα λιμάνια της Εσπερίας μέσα σε κατευόδιο πανηγυρικό με κανονι-οβολισμούς και προεόρτια για τα αναμενόμενα μεγάλα κέρδη Όταν όμως τrsquo αμπέλια της Γαλλίας αποκαταστάθηκαν και τα λιμάνια της έκλεισαν για τους σταφιδο-παραγωγούς έσκασε το μεγάλο οικονομικό laquoκραχraquo που σε πολλά θυμίζει την κρίση των ημερών μας Η σταφίδα αποτελούσε την εποχή εκείνη το 50-70 των ελληνικών εξαγωγών και η απουσία πολιτι-κής πρόνοιας οδήγησε σε οικονο-μικά δράματα κοινωνικές εκρήξεις και επαναστάσεις ανάλογες του καιρού μας Το laquolaquoσταφιδικό ζήτη-μαraquo είχε λάβει για τη χώρα και το ελληνικό κοινοβούλιο διαστάσεις παρόμοιες με αυτές του laquoΜνημονί-

ουraquoraquo μας λέει ο Αντιδήμαρχος κ Λεωνίδας Μαυρουδής Ο τότε ελληνικός κόσμος laquohellipμια μέρα αίφνης εξύπνησε από πλούσιος φτωχός από ξεχρέωτος ως το λαιμό χρεωμένοςraquo Μετά από μια περίοδο ιλιγγιώδους άνθησης που άφησε πίσω της αρχοντικά και σπουδαία πνευματική κληρονομιά η Αιγιάλεια και η χώρα ολόκλη-ρη θρήνησαν τις απώλειες μιας παταγώδους κατάρρευσης απrsquo την οποία χρειάστηκαν έτη πολλά για να αναρρώσει Ο χρόνος όμως αν δεν διδά-σκει τον λαό μας γιατρεύει με τη λησμονιά Σήμερα η σταφίδα Βοστίτσα της ημιορεινής Αιγιάλει-ας παραμένει παγκόσμια κορυφή σε ποιότητα καταχωρημένη από το 1993 ως ΠΟΠ με την Παναι-γειάλεια Ένωση Συνεταιρισμών να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Και τα Πριμαρόλια της θα laquoαρμενίσουν ξανάraquo από το 2012 αυτή τη φορά ως σύγχρο-νος θεσμός του Δήμου που θα αναβιώσει τον laquoπολιτισμό της σταφίδαςraquo του χτες μέσα από την καλλιτεχνική ματιά του σήμερα με πολυήμερες και πολύπλευρες καλ-λιτεχνικές εκδηλώσεις γευσιγνω-σία και προώθηση των τοπικών προϊόντων διαγωνισμούς κά

Το Μουσείο Υδροκίνησης στην Εφταπίτα

Βρίσκεται σε παρόχθια του Μεγανίτη περιοχή και είναι ένα διατηρητέο και ανακαινισμένο πρωτοβιομηχανικό συγκρότημα που λειτουργεί με εκπαιδευτι-κά προγράμματα ξεναγήσεις και δραστηριότητες για όλες τις

ηλικές Το ιστορικό κτίριο που αναφέρεται στο χάρτη της Βοστί-τσας του ενετικού Κτηματολογίου μετατράπηκε σε βιομηχανικό υδροκινούμενο στις αρχές του 20ου αιώνα και λειτουργούσε μέχρι το 1969 Το Μουσειακό συγκρότημα είναι ιδιωτικό και λειτουργεί με ομαδικές επισκέψεις μετά από συνεννόηση

Καταφύγια των Πιστών

Κατάσπαρτη είναι η Αιγιάλεια με θρησκευτικά μνημεία όλων των εποχών μοναστήρια και εκκλη-σίες ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή συμβολικής αξίας Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν Η ενεργή ΙΜ Παμμε-γίστων Ταξιαρχών με την Σκήτη του Οσίου Λεοντίου την πολύπαθη ιστορία τον ροδώνα και το εκ-πληκτικό της τοπίο στις υπώρειες του Κλωκού Η ΙΜ Πεπελενίτσης (Ελπίς των Απελπισμένων) του 15ου αι κοντά στο χωριό Κουνι-νά η οποία πληγώθηκε βάναυσα από τις πυρκαγιές του 2007 αλλά σώθηκε ο ιερός ναός Η έρημη σή-μερα ΙΜ Αγίας Τριάδας Βουρών Διακοπτού χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού της Γαίας Η ΙΜ Αγίων Αποστόλων στη Σελιάνα της Αιγείρας με τοιχογραφίες του 1621 Η γυνακεία Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου 14ου αι στο Βερίνο Συμπολιτείας Η επίσης γυναικεία Μονή Παναγίας Ελεού-σας Κύκκου (16ος αι) στο Σαλμε-νίκο Ερινεού Η ΙΜ Αγίας Τριάδας Ακράτας (17ος αι) με θαυμάσιες τοιχογραφίες και σπάνια κειμήλια Πολυάριθμα είναι τα προσκυνήμα-τα στην ορεινή και παράλια ζώνη που θα πρέπει να αναζητήσει ο πιο απαιτητικός επισκέπτης

31

Άργος-Μυκήνες Ταξίδι στο χρόνο

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 5: ΕΠΑΘΛΟ 83

22 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΑιγιάλεια

μαύρη πεύκη ελάτη καστανιέςhellip Ένα ονειρεμένος χωματόδρομος διασχίζει αυτόν τον πράσινο παρά-δεισο και καταλήγει στα μέρη του Φενεού και της Λίμνης του Δόξα Ταβερνάκια ξενώνες και μαγαζά-κια με ντόπιες λιχουδιές ανάμε-σα σε ιστορικά πυργόσπιτα και αρχοντικά καθιστούν τη Ζαρούχλα το εκδρομικό στρατηγείο της περιοχής Ο περίφημος Πύργος της Ζαρούχλας δεμένος με τον οπλαρχηγό Ασημάκη Φωτήλα ανακαινισμένος σήμερα λειτουρ-γεί ως ξενώνας Πρόσφατο απόκτημα του τόπου ο αυτοκινητόδρομος που την ενώνει με το χιονοδρομικό κέντρο των Καλαβρύτων Τα Κλουκινοχώρια πρωταγωνίστησαν στις επιχειρή-σεις της Επανάστασης του rsquo21 και είναι κατάσπαρτα μνημεία των ηρώων και των μαχών της Ανάμε-σά τους ο οπλαρχηγός Νικόλαος Σολιότης που πρώτος σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στις 14 Μαρτίου του 1821 Στη γενέτειρά του το χωριό Σόλο στέκει όρθιος αλλά παραμελημένος ο πύργος του πλάι στην ωραία εκκλησιά του Αη-Γιώργη με το περίτεχνο ξύλινο τέμπλο όπου φυλάσσονται κειμήλιά του Στην Αγία Βαρβάρα το κεφαλοχώρι των πετροχτιστά-δων σώζεται και ο πύργος του οπλαρχηγού Σωτήρη Θεοχαρό-πουλου Σχεδόν σε όλα τα χωριά της Νωνάκριδος ο επισκέπτης θα βρει εξαιρετικά δείγματα ντόπιας αρχιτεκτονικής θρησκευτικά μνημεία κατοικίες επωνύμων που σημάδεψαν την ιστορία καταλύ-ματα και παραδοσιακές λιχουδιές τρεχούμενα νερά πεζοπορικά και ορειβατικά μονοπάτια αφού ο τόπος ανήκει στο προστατευόμενο πάρκο Χελμού-Βουραϊκού Τσιβλός η στερνοκόρη της Νωνάκριδος

Μόλις 100 ετών η γαλαζοαίματη καλλονή Δυο χρόνια μούγκριζε η γη απrsquo τις υπόγειες μάχες του νε-ρού να βρει περάσματα Μια κατο-

λίσθηση το 1912 έφραξε την κοίτη του Κράθι και μια Παρασκευή του Μάρτη το 1913 εμφανίστηκε λασπωμένη και θορυβώδης στην κλειστή αγκαλιά δασωμένων πλαγιών στα 800 μέτρα πάνω από τη θάλασσα Δυο χωριά με ελάχιστα ευτυχώς θύματα χάθηκαν στο βυθό της Σήμερα αποτελεί μια από τις ωραιότερες λίμνες της Πελοποννήσου με νερά γαλαζοπράσινα ένα σμαράγδι που μεθάει το βλέμμα Μισή ώρα από την Ακράτα 45 περίπου λεπτά από το Αίγιο 10 χιλιόμετρα από τη Ζαρούχλα

Το τραινάκι της μαγείας

Στην πλατεία του Σταθμού στο Δι-ακοπτού ο παλιός laquoΜουτζούρηςraquo προσμένει τον θαυμασμό πριν την επιβίβαση για ένα απrsquo τα μαγευ-τικότερα ταξίδια της περιοχής Ο θρυλικός Οδοντωτός δεν χρειά-ζεται συστάσεις Ένα εισιτήρια για εβδομήντα λεπτά της ώρας σrsquo ένα

φαράγγι που μοιάζει να βγαίνει από σελίδες παραμυθιού Αντα-μώνει την διάσημη Ζαχλωρού διασχίζει στοές και γκρεμούς με τον Βουραϊκό ποταμό να κυλάει αστείρευτος και το κατάφυτο φαράγγι να συναρπάζει με τις εικόνες του ώσπου να καταλήξει στα Καλάβρυτα

Στην πόλη του Αιγίου

Στην αμφιθεατρική πρωτεύουσα της Αιγιάλειας ο επισκέπτης πρέ-πει να έχει στο νου του δυο χα-ρακτηριστικά που την διακρίνουν και την κάνουν άξια εξερεύνησης Την καλλιέργεια και την ευγένεια των κατοίκων της που κρατάει απrsquo τους αρχοντικούς καιρούς της σταφίδας και τα υπέροχα νεοκλασικά που άφησε πίσω της εκείνη η εποχή της ευημερίας και της άνθισης και που ξεπερνούν τα 80 Στο λιμάνι οι παλιές σταφιδα-ποθήκες άλλες ανακαινισμένες και σε λειτουργία ως εστιατόρια

25

Δήμος ΤρίποληςΕθνικής Αντίστασης 43Τρίπολη 221 002710 222235 2710 234672

wwwtraveltripolisgr

με το όνομα Βοστίτσα σημάδεψε τον 19ο αι της Αιγιάλειας με μια εκρηκτική ευμάρεια που έμελλε να κλείσει με το τραγικό laquoδυστυ-χώς επτωχεύσαμεraquo του Τρικούπη στα 1893 Τον καιρό εκείνο μια φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους γαλλικούς αμπελώνες στάθηκε η αιτία υπερπαραγωγής της laquoΜαυ-ρομάτας Κίρκηςraquo και της μεγάλης οικονομικής άνθισης της περιοχής Τα Πριμαρόλια πλοία που φόρ-τωναν την πρώτη και εκλεκτότερη σοδιά της σταφίδας έφευγαν για τα λιμάνια της Εσπερίας μέσα σε κατευόδιο πανηγυρικό με κανονι-οβολισμούς και προεόρτια για τα αναμενόμενα μεγάλα κέρδη Όταν όμως τrsquo αμπέλια της Γαλλίας αποκαταστάθηκαν και τα λιμάνια της έκλεισαν για τους σταφιδο-παραγωγούς έσκασε το μεγάλο οικονομικό laquoκραχraquo που σε πολλά θυμίζει την κρίση των ημερών μας Η σταφίδα αποτελούσε την εποχή εκείνη το 50-70 των ελληνικών εξαγωγών και η απουσία πολιτι-κής πρόνοιας οδήγησε σε οικονο-μικά δράματα κοινωνικές εκρήξεις και επαναστάσεις ανάλογες του καιρού μας Το laquolaquoσταφιδικό ζήτη-μαraquo είχε λάβει για τη χώρα και το ελληνικό κοινοβούλιο διαστάσεις παρόμοιες με αυτές του laquoΜνημονί-

ουraquoraquo μας λέει ο Αντιδήμαρχος κ Λεωνίδας Μαυρουδής Ο τότε ελληνικός κόσμος laquohellipμια μέρα αίφνης εξύπνησε από πλούσιος φτωχός από ξεχρέωτος ως το λαιμό χρεωμένοςraquo Μετά από μια περίοδο ιλιγγιώδους άνθησης που άφησε πίσω της αρχοντικά και σπουδαία πνευματική κληρονομιά η Αιγιάλεια και η χώρα ολόκλη-ρη θρήνησαν τις απώλειες μιας παταγώδους κατάρρευσης απrsquo την οποία χρειάστηκαν έτη πολλά για να αναρρώσει Ο χρόνος όμως αν δεν διδά-σκει τον λαό μας γιατρεύει με τη λησμονιά Σήμερα η σταφίδα Βοστίτσα της ημιορεινής Αιγιάλει-ας παραμένει παγκόσμια κορυφή σε ποιότητα καταχωρημένη από το 1993 ως ΠΟΠ με την Παναι-γειάλεια Ένωση Συνεταιρισμών να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Και τα Πριμαρόλια της θα laquoαρμενίσουν ξανάraquo από το 2012 αυτή τη φορά ως σύγχρο-νος θεσμός του Δήμου που θα αναβιώσει τον laquoπολιτισμό της σταφίδαςraquo του χτες μέσα από την καλλιτεχνική ματιά του σήμερα με πολυήμερες και πολύπλευρες καλ-λιτεχνικές εκδηλώσεις γευσιγνω-σία και προώθηση των τοπικών προϊόντων διαγωνισμούς κά

Το Μουσείο Υδροκίνησης στην Εφταπίτα

Βρίσκεται σε παρόχθια του Μεγανίτη περιοχή και είναι ένα διατηρητέο και ανακαινισμένο πρωτοβιομηχανικό συγκρότημα που λειτουργεί με εκπαιδευτι-κά προγράμματα ξεναγήσεις και δραστηριότητες για όλες τις

ηλικές Το ιστορικό κτίριο που αναφέρεται στο χάρτη της Βοστί-τσας του ενετικού Κτηματολογίου μετατράπηκε σε βιομηχανικό υδροκινούμενο στις αρχές του 20ου αιώνα και λειτουργούσε μέχρι το 1969 Το Μουσειακό συγκρότημα είναι ιδιωτικό και λειτουργεί με ομαδικές επισκέψεις μετά από συνεννόηση

Καταφύγια των Πιστών

Κατάσπαρτη είναι η Αιγιάλεια με θρησκευτικά μνημεία όλων των εποχών μοναστήρια και εκκλη-σίες ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή συμβολικής αξίας Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν Η ενεργή ΙΜ Παμμε-γίστων Ταξιαρχών με την Σκήτη του Οσίου Λεοντίου την πολύπαθη ιστορία τον ροδώνα και το εκ-πληκτικό της τοπίο στις υπώρειες του Κλωκού Η ΙΜ Πεπελενίτσης (Ελπίς των Απελπισμένων) του 15ου αι κοντά στο χωριό Κουνι-νά η οποία πληγώθηκε βάναυσα από τις πυρκαγιές του 2007 αλλά σώθηκε ο ιερός ναός Η έρημη σή-μερα ΙΜ Αγίας Τριάδας Βουρών Διακοπτού χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού της Γαίας Η ΙΜ Αγίων Αποστόλων στη Σελιάνα της Αιγείρας με τοιχογραφίες του 1621 Η γυνακεία Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου 14ου αι στο Βερίνο Συμπολιτείας Η επίσης γυναικεία Μονή Παναγίας Ελεού-σας Κύκκου (16ος αι) στο Σαλμε-νίκο Ερινεού Η ΙΜ Αγίας Τριάδας Ακράτας (17ος αι) με θαυμάσιες τοιχογραφίες και σπάνια κειμήλια Πολυάριθμα είναι τα προσκυνήμα-τα στην ορεινή και παράλια ζώνη που θα πρέπει να αναζητήσει ο πιο απαιτητικός επισκέπτης

31

Άργος-Μυκήνες Ταξίδι στο χρόνο

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 6: ΕΠΑΘΛΟ 83

25

Δήμος ΤρίποληςΕθνικής Αντίστασης 43Τρίπολη 221 002710 222235 2710 234672

wwwtraveltripolisgr

με το όνομα Βοστίτσα σημάδεψε τον 19ο αι της Αιγιάλειας με μια εκρηκτική ευμάρεια που έμελλε να κλείσει με το τραγικό laquoδυστυ-χώς επτωχεύσαμεraquo του Τρικούπη στα 1893 Τον καιρό εκείνο μια φυλλοξήρα που κατέστρεψε τους γαλλικούς αμπελώνες στάθηκε η αιτία υπερπαραγωγής της laquoΜαυ-ρομάτας Κίρκηςraquo και της μεγάλης οικονομικής άνθισης της περιοχής Τα Πριμαρόλια πλοία που φόρ-τωναν την πρώτη και εκλεκτότερη σοδιά της σταφίδας έφευγαν για τα λιμάνια της Εσπερίας μέσα σε κατευόδιο πανηγυρικό με κανονι-οβολισμούς και προεόρτια για τα αναμενόμενα μεγάλα κέρδη Όταν όμως τrsquo αμπέλια της Γαλλίας αποκαταστάθηκαν και τα λιμάνια της έκλεισαν για τους σταφιδο-παραγωγούς έσκασε το μεγάλο οικονομικό laquoκραχraquo που σε πολλά θυμίζει την κρίση των ημερών μας Η σταφίδα αποτελούσε την εποχή εκείνη το 50-70 των ελληνικών εξαγωγών και η απουσία πολιτι-κής πρόνοιας οδήγησε σε οικονο-μικά δράματα κοινωνικές εκρήξεις και επαναστάσεις ανάλογες του καιρού μας Το laquolaquoσταφιδικό ζήτη-μαraquo είχε λάβει για τη χώρα και το ελληνικό κοινοβούλιο διαστάσεις παρόμοιες με αυτές του laquoΜνημονί-

ουraquoraquo μας λέει ο Αντιδήμαρχος κ Λεωνίδας Μαυρουδής Ο τότε ελληνικός κόσμος laquohellipμια μέρα αίφνης εξύπνησε από πλούσιος φτωχός από ξεχρέωτος ως το λαιμό χρεωμένοςraquo Μετά από μια περίοδο ιλιγγιώδους άνθησης που άφησε πίσω της αρχοντικά και σπουδαία πνευματική κληρονομιά η Αιγιάλεια και η χώρα ολόκλη-ρη θρήνησαν τις απώλειες μιας παταγώδους κατάρρευσης απrsquo την οποία χρειάστηκαν έτη πολλά για να αναρρώσει Ο χρόνος όμως αν δεν διδά-σκει τον λαό μας γιατρεύει με τη λησμονιά Σήμερα η σταφίδα Βοστίτσα της ημιορεινής Αιγιάλει-ας παραμένει παγκόσμια κορυφή σε ποιότητα καταχωρημένη από το 1993 ως ΠΟΠ με την Παναι-γειάλεια Ένωση Συνεταιρισμών να είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Και τα Πριμαρόλια της θα laquoαρμενίσουν ξανάraquo από το 2012 αυτή τη φορά ως σύγχρο-νος θεσμός του Δήμου που θα αναβιώσει τον laquoπολιτισμό της σταφίδαςraquo του χτες μέσα από την καλλιτεχνική ματιά του σήμερα με πολυήμερες και πολύπλευρες καλ-λιτεχνικές εκδηλώσεις γευσιγνω-σία και προώθηση των τοπικών προϊόντων διαγωνισμούς κά

Το Μουσείο Υδροκίνησης στην Εφταπίτα

Βρίσκεται σε παρόχθια του Μεγανίτη περιοχή και είναι ένα διατηρητέο και ανακαινισμένο πρωτοβιομηχανικό συγκρότημα που λειτουργεί με εκπαιδευτι-κά προγράμματα ξεναγήσεις και δραστηριότητες για όλες τις

ηλικές Το ιστορικό κτίριο που αναφέρεται στο χάρτη της Βοστί-τσας του ενετικού Κτηματολογίου μετατράπηκε σε βιομηχανικό υδροκινούμενο στις αρχές του 20ου αιώνα και λειτουργούσε μέχρι το 1969 Το Μουσειακό συγκρότημα είναι ιδιωτικό και λειτουργεί με ομαδικές επισκέψεις μετά από συνεννόηση

Καταφύγια των Πιστών

Κατάσπαρτη είναι η Αιγιάλεια με θρησκευτικά μνημεία όλων των εποχών μοναστήρια και εκκλη-σίες ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή συμβολικής αξίας Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν Η ενεργή ΙΜ Παμμε-γίστων Ταξιαρχών με την Σκήτη του Οσίου Λεοντίου την πολύπαθη ιστορία τον ροδώνα και το εκ-πληκτικό της τοπίο στις υπώρειες του Κλωκού Η ΙΜ Πεπελενίτσης (Ελπίς των Απελπισμένων) του 15ου αι κοντά στο χωριό Κουνι-νά η οποία πληγώθηκε βάναυσα από τις πυρκαγιές του 2007 αλλά σώθηκε ο ιερός ναός Η έρημη σή-μερα ΙΜ Αγίας Τριάδας Βουρών Διακοπτού χτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού της Γαίας Η ΙΜ Αγίων Αποστόλων στη Σελιάνα της Αιγείρας με τοιχογραφίες του 1621 Η γυνακεία Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου 14ου αι στο Βερίνο Συμπολιτείας Η επίσης γυναικεία Μονή Παναγίας Ελεού-σας Κύκκου (16ος αι) στο Σαλμε-νίκο Ερινεού Η ΙΜ Αγίας Τριάδας Ακράτας (17ος αι) με θαυμάσιες τοιχογραφίες και σπάνια κειμήλια Πολυάριθμα είναι τα προσκυνήμα-τα στην ορεινή και παράλια ζώνη που θα πρέπει να αναζητήσει ο πιο απαιτητικός επισκέπτης

31

Άργος-Μυκήνες Ταξίδι στο χρόνο

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 7: ΕΠΑΘΛΟ 83

31

Άργος-Μυκήνες Ταξίδι στο χρόνο

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 8: ΕΠΑΘΛΟ 83

35

στρατώνων του Ιππικού Έχει χρησιμοποιηθεί και ως νοσοκομείο των Αδελφών του Ελέους ενώ οι Τούρκοι το μετέτρεψαν σε στεγα-σμένη αγορά Σήμερα στη δυτική πτέρυγα του κτιρίου θα εγκατα-σταθεί το νέο Βυζαντινό Μου-σείο Το υπόλοιπο κτίριο παρότι είχε εγκαταλειφθεί τα τελευταία χρόνια αποφασίστηκε να αξιο-ποιηθεί από τη δημοτική αρχή με σκοπό να πραγματοποιούνται σε αυτό πολιτιστικές εκδηλώσεις καθrsquo όλη τη διάρκεια του έτους Στόχος είναι η προσέλκυση νέου κόσμου με ενδιαφέροντα στην πόλη Η

πρώτη εξαιρετική προσπάθεια έγινε στις αρχές του 2012 με τη διεξαγωγή των πρώτων Εν Άργει Διονυσίων

Υπαίθριο μουσείο

Δίπλα στην πλατεία Καποδίστρια υπάρχει η πλατεία Δικαστηρίου δι-ακοσμημένη με αρχαία κρήνη Εί-ναι η πιο πρόσφατα ανακαινισμένη πλατεία του Άργους και όπως μας συμβουλεύει και το πολύ χρή-σιμο για τον επισκέπτη site του Δήμου wwwargos-peripatosgr από εδώ ο επισκέπτης μπορεί να

ξεκινήσει την περιήγησή του στην πόλη Το αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται δίπλα στην πλατεία Τμήμα του μουσείου αποτελείται από το Καλλέργειο Χτισμένο το 1830 αποτέλεσε την κατοικία του στρατηγού Δημήτρη Καλλέργη Οι κληρονόμοι του έκαναν δωρεά στο Δήμο Άργους όλη την έκταση για να φτιαχτεί το Αρχαιολογικό Μουσείο Η έκταση παραχωρήθη-κε στο ελληνικό δημόσιο και την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε η Γαλλική Αρχαιολογική Εταιρεία Το ldquoΚαλλέργειοrdquo Μουσείο εγκαινι-άστηκε το 1957

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 9: ΕΠΑΘΛΟ 83

38 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΆργος-Μυκήνες

κρυμμένης ή Πορτοκαλούσας η οποία λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα χρόνια της επανά-στασης και είναι χτισμένη πάνω σε χαλάσματα ναού της Ακραίας Ήρας Στους πρόποδες της Λάρισας βρίσκεται το Νυμφαίο Μια αρχαία κρήνη κατασκευασμένη τον 2ο μΧ αιώνα από την οποία σύμφωνα με έρευνες ξεκινούσε το δίκτυο υδροδότησης της πόλης Θεω-ρείται επίσης η έδρα του αρχαίου δικαστηρίου της πόλης γνωστό και ως Κριτήριον

Το Κεφαλάρι η πυραμίδα του Ελληνικού η Καρυά

Πέντε μόλις χιλιόμετρα έξω από το Άργος αξίζει να επισκεφτείτε το Κεφαλάρι Αποτελεί μια όαση και παράλληλα προσφέρει χαλάρωση λόγω της πλούσιας φύσης και της μεγάλης ιστορίας που διαθέτει Το τοπίο είναι μαγευτικό Από εκεί αναβλύζουν οι πηγές του ποταμού Ερασίνου ο οποίος αρδεύει όλο τον αργολικό κάμπο και χύνεται στον αργολικό κόλπο στο ύψος της Νέας Κίου Οι πηγές του

βρίσκονται μέσα στο όρος Χάον και τα σπήλαια του Κεφαλαρίου και του Κολοκοτρώνη κάτω από τον ναό της Παναγιάς της Ζωοδό-χου Πηγής της Κεφαλαριώτισσας προστάτιδας των πηγών Στις οικογενειακές ταβέρνες μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακούς κρεατομεζέδες και κόγκες ndash όπως ονομάζονται τα τοπικά φρέσκα ζυμαρικά Να κάνετε βόλτα στο πάρκο με τα μεγάλα πλατάνια και να αφήσετε τα παιδιά σας να διασκεδάσουν στην παιδική χαρά Κοντά στις πηγές λειτουργούν και

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 10: ΕΠΑΘΛΟ 83

41

νουν στις πλαγιές του Μετά από 10 χλμ χωματόδρομου φτάνουμε στο διάσελο οπού αρχίζει το ελα-τοδάσος και που μέχρι πρόσφατα λειτουργούσαν οι κατασκηνώσεις του δήμου Ένα μέρος φυσικού κά-λους που αξίζει να επισκεφτείτε

Μυκήνες το πανανθρώπινο σύμβολο

laquohellipΒουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρεςhellipraquo Είχε γράψει ο μεγάλος ποιητής μας Γιώργος Σε-φέρης στα ποιήματά του Μυκήνες αναφερόμενος στον Μυκηναϊκό πολιτισμό Δέκα χιλιόμετρα έξω από το Άργος προς Κόρινθο από την παλαιά ΕΟ βρίσκονται οι Μυ-

Στα όρια Αργολίδας και Αρκαδίας βρίσκεται το Αρτεμίσιο

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 11: ΕΠΑΘΛΟ 83

43

κλής ένας άλλος γνωστός Αργεί-ος Η λίμνη Λέρνη από την οποία πήρε και το όνομά του το μυθικό τέρας σύμφωνα με περιηγητές διέθετε πολύ υγιεινό νερό καθώς επίσης πλούσια χλωρίδα και πα-νίδα Ακόμη και σήμερα η περιοχή έχει ανεξάντλητες ποσότητες νερού και υδρεύει μεγάλο μέρος της Αργολίδας Κατά τη Νεολιθική εποχή (3500 πΧ) ονομαζόταν Ύδρα Οι αρχαιολογικές ανασκα-φές έφεραν στο φως σημαντικά ευρήματα νεολιθικού οικισμού κοντά στον Άγιο Δημήτριο ο οποί-ος είναι επισκέψιμος Υπάρχουν ακόμη χαλάσματα του Πύργου της Βασιλοπούλας καθώς και το κάστρο της Λέρνης όπου στις 13 Ιουνίου 1825 ο Γ Μακρυγιάννης αντιμετώπισε τον Ιμπραήμ στην επέλασή του προς το Ναύπλιο Οι Μύλοι είναι γνωστοί επίσης για τα σουβλάκια τους αφού αποτελούν

στάση για όσους ταξιδεύουν προς Τρίπολη και Λεωνίδιο Στον παρα-λιακό δρόμο μπορείτε να βρείτε πολλές ταβέρνες καφετέριες και ενοικιαζόμενα δωμάτια με θέα τον αργολικό κόλποΚοντά στους Μύλους χτισμέ-νο αμφιθεατρικά σε ένα μικρό κόλπο με ήσυχα νερά βρίσκεται το Κιβέρι Τους αρχαίους χρό-νους αποτελούσε το λιμάνι της Λέρνης Κατά τη μυθολογία εδώ αγκυροβόλησε ο Δαναός και είχε χτίσει ναό προς τιμήν του θεού Ποσειδώνα του οποίου χαλάσματα υπάρχουν ακόμη Εκεί βρίσκεται και η πηγή Δείνη ή Ανάβαλος η οποία αναβλύζει γλυκό νερό μέσα στη θάλασσα Το φαινόμενο αυτό μοιάζει με τα αρτεσιανά φρέατα Έχουν ανακαλυφθεί επίσης θολω-τοί τάφοι της Μυκηναϊκής εποχής εκεί όπου βρίσκεται τώρα ο ιερός ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στο γραφικό και ήσυχο Κιβέρι με την όμορφη παραλία μπορείτε να απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας δίπλα στο κύμαΤόποι που δεν ξεχνιούνται εύκολα Γεμάτοι μύθους ιστορία ηρωι-σμό χρώματα και αρώματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη Είναι και άλλα πολλά που βιώνει κανείς περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του Άργους των Μυκηνών της Νέας Κίου και της Λέρνας Των μικρών χωριών με τα χαμηλά σπίτια και τα μικρά καφε-νεία που σαν να έχουν φυτρώσει μέσα στον κάμπο με τις χιλιάδες πορτοκαλιές Δεν είναι εύκολο να περιγράψει κάποιος τούτα τα μέρη με λίγες μόνο λέξεις Το καλύτερο λοιπόν που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε αυτά τα μέρη και να αποτελέσετε μέρος της ιστορίας τους

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 12: ΕΠΑΘΛΟ 83

Στο Κεφαλάρι μπορείτε να επισκεφτείτε τη λαογραφική συλλογή της οι-κογένειας Χρήσιμου Μέσα σε ένα κατάφυτο πολυχώρο που αποτελείται από εστιατόριο και ιδιωτικό μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει δωρεάν ένα λαογραφικό θησαυρό Στην είσοδο υπάρχει το Μουσείο Νερού με καταρράκτες ποταμάκια πηγάδι μυλόπετρες και μηχανικά μέρη από πα-λαιά υδροκίνητα μηχανήματα Στις δύο αίθουσες υπάρχει το λαογραφικό μουσείο που απεικονίζει τον λαϊκό πολιτισμό και τη χλωρίδα της περιοχήςΟ επισκέπτης μπορεί να δει παλιές φορεσιές φωτογραφίες σπάνια βιβλία αργαλειούς ποιμενικά αντικείμενα έπιπλα και συσκευές εργαλεία και σκεύη που οι παλιότεροι έφτιαχναν το ψωμί το κρασί το μέλι Υπάρχει επίσης και μια τεράστια σπάνια συλλογή βοτάνων και καρπών Μετά την περιήγηση στο μουσείο μπορείτε να πιείτε καφέ ή να επιλέξετε ένα από τα γευστικότατα πιάτα στο εστιατόριο Ριβιέρα είτε στην μεγάλη σάλα δίπλα στα τζάκια είτε στο μεγάλο προαύλιο χώρο με τις δύο παραδοσιακές βρύσες Ο χώρος του εστιατορίου Ριβιέρα διατίθεται για γάμους βαπτίσεις αρραβώνες παιδικά πάρτυ και συνεστιάσεις εκδρομές συλλόγων σχολείων ΚΑΠΗ ατόμων με ειδικές ανάγκες κλπ Εκδηλώσεις εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού εκδρομές σωματείων προσωπικού εταιρειών κλπ Το κατάστημα έχει πιστο-ποιηθεί από τον ΕΟΤ και διαθέτει το ldquoειδικό σήμα ποιότητας ελληνικής κουζίναςrdquo Η επίσκεψη και ξενάγηση στο λαογραφικό μουσείο είναι δωρεάν και γίνεται μετά από τηλεφωνική συνεννόηση

Info Στο Κεφαλάρι μπορείτε να φτάσετε είτε από την νότια περιφερειακή οδό Άργους στρίβοντας δεξιά προς Κεφαλάρι είτε από Ναύπλιο από την παραλιακή οδό μέσω Μύλων Περισσότερες λεπτομέρειες για το μουσείο στο wwwkefalarinet και για το εστιατόριο στο wwwriviera-restgr Επικοινωνήστε μαζί μας στα τηλέφωνα 27510 86360 ndash 86366 στο 6944 562400 ndash 6946 762696 και στα email infokefalarinet και inforivierakefalarigr

Λαογραφικό Μουσείο Κεφαλαρίου

45 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 13: ΕΠΑΘΛΟ 83

Οινοποιΐα ΆργουςΥιοί Φωτίου Δούρου ΟΕ

Κουτσοπόδι Άργους 21200 bull τηλ 27510 24908e-mail douroswnotenetgr

Δ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ amp ΣΙΑ ΟΕ3ο χλμ Άργους-Κορίνθου Άργος

τηλ amp fax 27510 67198 amp 27510 29077wwwrafiagr - inforafiagr

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 14: ΕΠΑΘΛΟ 83

53

ακόμη ούζο και τσίπουρο από την αποσταγματοποιϊα Verino και τα αποστακτήρια Μαυράκη μπύρα από τη ζυθοποιία Ζέος και γλυκά του κουταλιού από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Γυναικών Αργολίδος ldquoΚιανών Έργαrdquo και την οικοτεχνία ldquoΣπιτικόrdquo Στην αίθουσα laquoΑμυμώνηraquo δόθηκαν οι διαλέξεις της οινο-λόγου-sommelier Χρύσας Γιατρά με θέμα τη Γευσιγνωσία και τις Ευεργετικές Ιδιότητες του Οίνου της οινολόγου ndash χημικού Μαρίας Τζίτζη με θέμα τους συνδυασμούς κρασιού και φαγητού και του σεφ Μιχάλη Ντουνέτα με θέμα την Πε-λοποννησιακή κουζίνα τις οποίες παρακολούθησαν με μεγάλο ενδι-αφέρον οι παρευρισκόμενοι Τις εντυπώσεις κέρδισε η εικαστι-κή παρέμβαση της Γιούλας Γιαν-νακούλη laquoΑντανακλάσειςraquo στην

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 15: ΕΠΑΘΛΟ 83

54 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

Αίθουσα laquoΔανάη Boutiqueraquo καθώς και το live performance laquoNYSA frARGOmentsraquo των Δημήτρη Ταλαρούγκα Στράτου Διαμαντή Almagul Konysbayeva και Μαργαρίτας Καραμολέγκου στην Αίθουσα laquoΔανάηraquo Τέλος στην Αίθουσα laquoΦορωνέαςraquo ο τοίχος των Επιθυμιών γέμισε με κάθε είδους ευχές προσδοκίες και πόθους των επισκεπτών Κατά τη διάρκεια της τριήμερης εκδή-λωσης ο Γιώργος Μπούκουρας τα-ξίδεψε τον κόσμο με τις μουσικές του επιλογές ενώ κάθε βράδυ η αίθουσα ldquoΑμυμώνηrdquo μετατρεπόταν σε wine bar

Στόχος της ΚΕΔΑΜ κατά τα λεγόμενα του προέδρου της Νίκου Γκαβούνου είναι να επαναλάβει τα Εν Άργει Διονύσια στις αρχές του 2013 εμπλουτίζοντάς τα με

περισσότερα πολιτιστικά δρώ-μενα αλλά και να προσπαθήσει να προσελκύσει κοινό από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό Ταυτόχρονα η ΚΕΔΑΜ προσανα-τολίζεται και σε άλλες πολιτιστι-κές εκδηλώσεις όπως τη γιορτή του πορτοκαλιού η οποία θα πραγματοποιηθεί τους τελευταί-ους μήνες του 2012 στον χώρο των Στρατώνων του Καποδίστρια Από τη μεριά του ο υπεύθυνος της διοργάνωσης Νίκος Κλησιάρης τόνισε την ανάγκη η προετοιμασία για τα επόμενα Εν Άργει Διονύσια να αρχίσει από τώρα αποσκοπώ-

ντας στην καλύτερη οργάνωση Συνομιλώντας σχεδόν με όλους τους οινοποιούς που συμμετείχαν στην εκδήλωση ακούσαμε πως έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από την ποιότητα και τη διοργάνωση των Εν Άργει Διονυσίων και πως θέλουν να επαναληφθεί δίνοντας ταυτόχρονα τα συγχαρητήριά τους σε όλους τους εμπλεκομένους Το περιοδικό ΕΠΑΘΛΟ οφείλει να αποδώσει τα εύσημα σε όλους όσους συμμετείχαν και να ευχηθεί τα Εν Άργει Διονύσια να αποτε-λέσουν την αρχή για μια σειρά ανάλογων εκδηλώσεων

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 16: ΕΠΑΘΛΟ 83

57

ΜεσολόγγιΣτους θησαυρούς μιας laquoλίμνηςraquo

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 17: ΕΠΑΘΛΟ 83

58 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

Κι ενώ μόνο το πανέμορφο σκη-νικό της λιμνοθάλασσας αρκεί

να γαληνέψει την ψυχή σου το Μεσολόγγι σε πάει παραπέρα σε ταξιδεύει στην ιστορία του μέσα από τέχνες ποιητές και μουσεία Σε γνωρίζει με τη ζωή των ψαρά-δων τις φινετσάτες γεύσεις του και τα εκατοντάδες σπάνια αποδη-μητικά πουλιά Σε πάει βαρκάδες στα διάσπαρτα νησιά κι ατέλειω-τες ποδηλατάδες περιμετρικά της απάνεμης λίμνης Και στη γιορτή του Αϊ-Συμιού σε ξενυχτά laquoστους ξάστερους πάντοτε ουρανούςraquo σrsquo ένα ξέφρενο γλέντι παρέα με τους πληθωρικούς του κατοίκουςhellip

Στη laquoγλυκόστρωτηraquo του Παλαμά λίμνη

Ψαράδες ήταν οι πρώτοι κάτοι-κοι της πόλης μαζί και Δαλματοί πειρατές που ζούσαν σrsquo αχυρένια καλύβια στις όχθες των λιμνών του Πατραϊκού κόλπου Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η περιοχή πήρε το όνομά της από τις ιτα-λικές λέξεις laquomezzoraquo και laquolaghiraquo

που σημαίνει ανάμεσα στις λίμνες Εννέα μικρές και μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες σχηματίζονται από τις εκβολές του Εύηνου και του Αχελώου με σημαντικότερες αυτές του Μεσολογγίου της Κλει-σόβας και του Αιτωλικού Περι-τριγυρισμένη από βραχώδη όρη και δεκάδες διάσπαρτα νησάκια η λιμνοθάλασσα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη ζωή των ντό-πιων που ζουν ακόμη και σήμερα από το ψάρεμα απολαμβάνοντας εκλεκτά εδέσματα Λίγδες και τσι-πούρες λαυράκια τροφαντά χέλια αλλά και laquoμπάφεςraquo τα θηλυκά κεφαλόπουλα απrsquo όπου εξάγεται εξαιρετικό και πιστοποιημένο με ονομασία προέλευσης αυγοτάρα-χο Μεσολογγίου Το ελληνικό και πολύ ανώτερο -κατά τη γνώμη μας- από το μαύρο χαβιάριΕρχόμενος σε επαφή με το τοπίο η ψυχή σου γαληνεύει Τα πάντοτε απάνεμα σχεδόν στάσιμα νερά της λίμνης αντικατοπτρίζουν τα βουνά της Βαράσοβας και την εικόνα της πόλης όπως απλώνεται κατά μήκος της λιμνοθάλασσας

που δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα βάθος Καθώς κατευθύνεσαι στην Τουρλίδα δεξιά κι αριστε-ρά σου θάλασσα κι οι απόλυτοι αντικατοπτρισμοί απrsquo τις γαΐτες τις παραδοσιακές μεσολογγίτικες ψαρόβαρκες χωρίς καρίνα με τα δίχτυα τους να κρέμονται ιδανικά από τις ράβδους της πρύμνης Κι ύστερα το πρώτο διβάρι με το χαρακτηριστικό του ψαροκάλυβο χτισμένο σε πασσάλους μες στο νερό Δεκάδες ντόπιοι επισκέπτες και φοιτητές απολαμβάνουν την ηρεμία των νερών άλλοτε ψαρεύ-οντας κι άλλοτε κάνοντας βόλτες κανό και ποδήλατο στους χαραγ-μένους ποδηλατοδρόμους πάνω σε μια λεπτή λωρίδα γης που αγγίζει σχεδόν τη θάλασσα Εκτε-νείς χωμάτινες λωρίδες τέμνουν κάθετα την ακτογραμμή δίνοντας τη δυνατότητα εξερεύνησης της περιοχής ανάμεσα σrsquo εκκλησάκια πλαζ γραφικές γωνιές μοναχι-κούς ψαράδες και παρατηρητές πουλιών Πάνω από 280 είδη υδρόβιων πουλιών φιλοξενούνται στην ευ-

laquoΓη τους ξάστερους πάντοτε ουρανούς μου κάθε λογής κόσμοι αστρικοί πλουμίζουνraquo Κ Παλαμάς Δόξα στο Μεσολόγγι 1926

Άποψη της πόλης από τη λίμνη

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 18: ΕΠΑΘΛΟ 83

59ρύτερη περιοχή της λιμνοθάλασ-σας που είναι η δεύτερη σε μέγε-θος της Ευρώπης Στις αμμοθίνες της λίμνης φωλιάζουν φλαμίγκος αργυροπελεκάνοι λευκοπελαργοί και πολλά άλλα είδη από ακριβο-θώρητα αποδημητικά Εδώ είναι ίσως το καλύτερο μέρος στην Ελλάδα για να δεις τόσο εύκολα κι από τόσο κοντά πολλά και σπάνια είδη υδρόβιων πουλιών Στην πλαζ της Αγίας Τριάδας φυσικά ιαματι-κά λουτρά πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία προσφέρονται για spa και ευεργετικά λασπόλουτρα laquoΠελάδα εδώ πελάδα εκείhellipraquo

Φτάνοντας στην Τουρλίδα αντι-κρίζεις στα δεξιά σου τις Πελάδες το γραφικό οικισμό των ψαράδων με τα ξύλινα σπιτάκια που χτίζο-νται το ένα δίπλα στrsquo άλλο μέσα στο νερό Στο τέλος της δια-δρομής ένας χωμάτινος δρόμος μας οδηγεί στη μικρή αλυκή της περιοχής με τrsquo όμορφο ηλιοβασί-λεμα και την απόλυτη ησυχία που προσελκύει πολλά από τα πουλιά της λίμνης Από τη συνοικία των Πελάδων θα πάρουμε τη βάρκα που θα μας οδηγήσει στο διβάρι της Τουρ-λίδας αλλά και στο Βασιλάδι το μικροσκοπικό ιστορικό νησάκι με το φάρο και το εκκλησάκι του Άγιου Σώστη Οδηγός μας ο Γιώργος ένας νεότατος ψαράς που άφησε τις ανέσεις της πόλης για να αφιερωθεί όπως και ο 85χρονος παππούς του στη ζωή στη λίμνη laquoΕδώ τα ψάρια έρχονται από μόνα τους γιατί βρίσκουν τρο-φήraquo μας εξηγούν laquoΕίναι ένα είδος φυσικών ιχθυοτροφείων κάτι σαν υδάτινα λιβάδιαraquo Γύρω στα τέλη του Φλεβάρη το διβάρι laquoανοίγειraquo σηκώνει δηλαδή τις πόρτες και τα άλλα τεχνητά εμπόδια ώστε να υποδεχτεί τη νέα σοδειά Αρχές καλοκαιριού το διβάρι κλείνει οπότε τα ψάρια εγκλωβίζονται και το ψάρεμα ξεκινά Από τη σοδειά αυτή εξάγεται κι

ένας από τους γαστριμαργικούς laquoθησαυρούςraquo της λίμνης το αυγοτάραχο Μεσολογγίου Τέλη του καλοκαιριού με αρχές του φθινοπώρου οι μπάφες - θηλυκοί κέφαλοι επιχειρούν να αφήσουν τα ζεστά νερά της λιμνοθάλασσας για να γεννήσουν τα αυγά τους στrsquo ανοιχτά και τότε πιάνονται στα δίχτυα των ψαράδων Τα αυγά αυτά θα τα πλύνουν με θαλασσινό νερό και θα τα βάλουν για δύο μόνο ώρες στο αλάτι Έπειτα θα τα στεγνώσουν για τρεις ημέρες και θα τα κερώσουν βουτώντας τα έξι φορές σε κερί μέλισσας παίρνοντας το τελικό προϊόν Το κεχριμπαρένιο χρώμα του το έντονο άρωμα κι η πλούσια υφή του σε συνδυασμό με την φινε-τσάτη γεύση του το ανάγουν σε

προϊόν γαστριμαργικής αδυναμίας Από τα εκλεκτότερα ψάρια της λίμνης είναι τα χέλια οι κέφαλοι τα λαβράκια και οι τσιπούρες Με-σολογγίου Αυτά αλατίζονται πλέ-νονται και στεγνώνουν στη σκιά μέχρι να ξεραθούν για να κατανα-λωθούν ωμά ή ελαφρώς ψημένα Είναι τα λεγόμενα laquoπετάλιαraquo ένας από τους εκλεκτότερους θαλασσι-νούς μεζέδες που θα απολαύσεις σε όλες τις ψαροταβέρνες της πόλης

Με ψαρόβαρκα στο Βασιλάδι

Αφήνουμε πίσω μας τους ψαρά-δες -που μένουν εδώ αρκετές εβδομάδες απολαμβάνοντας τη μοναξιά του τοπίου- και φεύγουμε

Μίλτος Μαλακάσης (1869-1943) Το τραγουδάκι της λιμνοθάλασσας

Βαρκάδα ως το Βασιλάδι

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 19: ΕΠΑΘΛΟ 83

60 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΜεσολόγγι

για το Βασιλάδι η καλύτερα τον Άγιο Σώστη το νησάκι απrsquo όπου βλέπουμε το πλημμυρισμένο μετά τη σταδιακή άνοδο των νερών Βασιλάδι Από εκεί οι Έλληνες οχυρωμένοι παρεμπόδιζαν για έτη την είσοδο των Τούρκων στην πόλη καθώς η χαμηλή στάθμη της λίμνης δεν τους επέτρεπε την πρόσβαση με συμβατικά πλεούμε-να Κατά την τελευταία πολιορκία στις 25 Φλεβάρη του 1826 το Βασιλάδι καταλαμβάνεται και έκτοτε ο τύμβος των Μεσολογγι-τών πεσόντων τονίζει την ιστορική του σημασία Στον Άγιο Σώστη με τον ψηλό εντυπωσιακό φάρο και το ομώνυμο εκκλησάκι ο χρόνος μοιάζει νrsquo έχει σταματήσει Σε τού-το το μοναχικό νοσταλγικό τοπίο καταμεσής της θάλασσας με μόνη συντροφιά τα γλαροπούλια ο ήλιος δύει πέρα από το φάρο κι ο ορίζοντας όλος κοκκινίζει προ-σφέροντας ένα απίθανο ηλιοβα-σίλεμα Ανήμερα του Σωτήρος το νησάκι γιορτάζει και οι ντόπιοι γλεντούν υπό το φως του φεγγα-ριού παρέα με άφθονο ούζο και θαλασσινούς μεζέδες

Μια βόλτα στην πόλη

laquoΚάθε ελεύθερος άνθρωπος είναι δημότης Μεσολογγίουraquo διαβάζου-με με χαραγμένα γράμματα στο μαρμάρινο βράχο της ιστορικής πύλης που σε υποδέχεται κατά την είσοδό σου στην πόλη Σrsquo αυτήν την Ιερή πόλη λίκνο της ελευθε-ρίας οι μνήμες ζωντανεύουν ξανά μέσα από μουσεία μνημεία και τέχνες και μπλέκονται αρμονικά με τα γραφικά σοκάκια τα νεοκλα-σικά τα ψαράδικα και τα ουζερί αλλά και τα ποδήλατα τα μπαρά-κια τους φοιτητέςΣταθμεύουμε κοντά στην αγορά με τα χαρακτηριστικά ψαράδικα και τους κατοίκους όλων των ηλι-κιών που κάνουν τα ψώνια τους επάνω στο διασημότερο μέσο μεταφοράς της πόλης το ποδήλα-το Από εδώ θα περπατήσουμε για να επισκεφτούμε τον πυκνοφυτε-

μένο Κήπο των Ηρώων σύμβολο της εθνικής μας μνήμης Θα δούμε τον Τύμβο των Ηρώων με τα ιερά λείψανα των πεσόντων διάσπαρ-τα μνημεία προτομές αγωνιστών τους τάφους του Μπότσαρη και του Μαυρομιχάλη τον ανδριάντα του Λόρδου Βύρωνα και το συ-γκλονιστικό μνημείο του χρονικού των αποφάσεων της ΕξόδουΉταν η 10η Απριλίου του 1826 που θα μετέτρεπε το Μεσολόγγι σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας Από το 1822 οι Τούρκοι προσπα-θούσαν ανεπιτυχώς να καταλά-βουν την περιοχή και τέσσερα χρόνια αργότερα μετά και τον μακρόχρονο αποκλεισμό τους απrsquo τον εχθρό οι laquoΕλεύθεροι πολιορ-κημένοιraquo υπέκυψαν με τον πλέον ηρωικό τρόπο Η μαζική σφαγή χιλιάδων αθώων συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και το

Μεσολόγγι χαράχτηκε για πάντα στην τοπική και διεθνή μνήμη λαμβάνοντας επίσημα το τιμητικό προσωνύμιο της Ιερής πόληςTο 1829 το Μεσολόγγι απελευ-θερώνεται και στα χρόνια που ακολουθούν η πόλη συνεχίζει τη συμβολή της στις τέχνες τα γράμματα και τον πολιτισμό της χώρας Γίνεται γενέθλιος τόπος πέντε πρωθυπουργών αλλά και πολλών ιστορικών μορφών ποιητών καλλιτεχνών και λογίων Στο κέντρο της πλατείας Μάρκου Μπότσαρη θα επισκεφθούμε το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης ένα εικαστικό ταξίδι στα γεγο-νότα της Εξόδου μέσα από τα μάτια δεκάδων καλλιτεχνών Την προσοχή σας αξίζει ο πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ντελακρουά laquoΗ Ελευθερία μέσα από τα ερείπια του Μεσολογγίουraquo η laquoΜεσολογ-

ηλιοβασίλεμα στον Άγιο Σώστη

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 20: ΕΠΑΘΛΟ 83

61

γίτισσαraquo ο υπέροχος πίνακας του Γάλλου καλλιτέχνη Ντε Λανσάκ αλλά και η συγκινητική laquoΈξοδοςraquo του Βρυζάκη Στο μουσείο υπάρχει αίθουσα αφιερωμένη αποκλειστι-κά στο Λόρδο Βύρωνα που άφησε την τελευταία του πνοή στο Μεσο-λόγγι Σε μια άκρη του πεζοδρομημένου κέντρου συναντήσαμε τη Διέξοδο ένα σύγχρονο μουσείο καμάρι της πόλης του Μεσολογγίου Μέσα στο σπίτι του αγωνιστή στρατη-γού Ραζή-Κότσιρα φιλοξενούνται αρχαία νομίσματα και αντικείμενα από τον 2ο αιώνα πΧ ιστορικά κειμήλια και έγγραφα της επα-νάστασης γαλλικά στρατιωτικά έγγραφα της εποχής του Ναπο-λέοντα λιθογραφίες του Λόρδου Βύρωνα και χειρόγραφα του Παλαμά του Μαλακάση και του Δροσίνη

Η βόλτα συνεχίζεται ανάμεσα σε ιστορικές γειτονιές υπέροχα νεοκλασικά και ήσυχες γωνιές με λουλουδιστές αυλές Σε μια απrsquo αυτές συναντήσαμε και το σπίτι όπου γεννήθηκε και έζησε ο Μεσολογγίτης Κωστής Παλαμάς Ορφανός από μικρός ο laquoποιητής της ρωμιοσύνηςraquo τραγούδησε σαν άλλη μάνα τη λιμνοθάλασσα κι ύμνησε όσο κανείς τη δοξασμένη αυτή γη Το σπίτι έχει μετατραπεί σε επισκέψιμο μουσείο αφιερω-μένο στη ζωή και το έργο του Στην ίδια γειτονιά το Τρικούπειο Μουσείο μέσα το σπίτι που γεννή-θηκε ο Σπυρίδωνας Τρικούπης και έζησε μια από τις επιφανέστερες πολιτικές προσωπικότητες της σύγχρονης Ελλάδας ο Χαρίλαος Τρικούπης φιλοξενεί κειμήλια της οικογένειας Είναι πραγματικά αξιοπρόσεκτο

πώς όλη αυτή η γιγάντια ιστορι-κή παρακαταθήκη έχει καταρχήν αξιοποιηθεί αλλά και πώς η όψη αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με την εικόνα της σημερινής πόλης του Μεσολογγίου Μιας ολοζώ-ντανης και σύγχρονης πόλης όπου οι φοιτητές ξεπερνούν τον ντόπιο πληθυσμό και τα ποδήλα-τα είναι τριπλάσια των κατοίκων Μιας πόλης χωρίς κίνηση γεμάτη πεζόδρομους κι ήσυχες γειτονιές που σε προ(σ)καλεί να τη γυρίσεις κι εσύ μrsquo ένα ποδήλατο Θα μας μείνουν αξέχαστες οι βραδινές βόλτες στα σοκάκια ανάμεσα σε ουζερί μεζεδοπωλεία μπαράκια μουσικές Κάπου εδώ συναντήσα-με και το παραδοσιακό ποτοποιείο ούζου της οικογένειας Τρικενέ Το κτίριο του 1907 που το στεγάζει παραμένει ακριβώς όπως τότε που οι θαμώνες και οι διανοούμε-

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 21: ΕΠΑΘΛΟ 83

69

Γεράκι ΛακωνίαςΕξερευνώντας τη Βυζαντινή Καστροπολιτεία

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 22: ΕΠΑΘΛΟ 83

72 ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΓεράκι Λακωνίας

ιπποτών που αιχμαλωτίσθηκαν από τους Βυζαντι-νούς στη μάχη της Πελαγονίας το 1259 Κατακτή-θηκε από Τούρκους Ενετούς και Έλληνες Σε κάθε σημείο του ερειπιώνα της παλιάς πολιτείας και των 10 Βυζαντινών εκκλησιών του αναπνέουμε τον αέρα του μυστηρίου της μεσαιωνικής εποχής Στο υψηλότερο σημείο του ο Ναός του Αγίου Γεωργίου Μοναδική τόσο η απεικόνιση της Παναγίας ως αρι-στεροκρατούσας στο τέμπλο όσο και το μαρμάρινο προσκυνητάρι του Αγίου Γεωργίου με τα εραλδικά ιπποτικά σύμβολα Όμορφη η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής και της Αγίας Αικατερίνης στην αρχή του μονοπατιού Εκπληκτικές οι τοιχογραφίες του Ναού της Ζωοδόχου Πηγής με τη ευρεία χρήση λευκού χρώματος Διακρίνουμε επίσης τα Άγια Θε-οφάνεια τον Προφήτη Ηλία και τον Άγιο Δημήτριο Λίγο νοτιότερα στη δεύτερη κορυφή του λόφου οι Άγιοι Ταξιάρχες

Το όνομα ldquoΓεράκιrdquo

Υπάρχουν τρεις εκδοχές για την προέλευση του ονόματος του Γερακίου Η 1η σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση ταυτίζεται με το γνωστό πουλί γεράκι που πετά και διαφεντεύει τους ουρανούς Έτσι και το Γεράκι με το κάστρο του βιγλίζει από ψηλά Η 2η ως παράφραση από την αρχαία του επωνυμία Γερόνθραι gt Γεράκι Η 3η και νεότερη βασίζεται σε μελέτες που συσχετίζουν την πόλη της Ιεριχούς με την περιοχή και την έντονη χριστιανικότητά της Έτσι ως παράφραση Ιεριχώς gt Ιεράκιον gt Γεράκι Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην εκκλησία των Τα-ξιαρχών υπάρχει σπάνια τοιχογραφία της άλωσης της Ιεριχούς από τον Ιησού του Ναυή Το Γεράκι απέχει μόλις 39 χλμ από τη Σπάρτη ακολουθώντας το δρόμο προς Λεωνίδιο Αποτελεί το τέλειο ορμητήριο για αποδράσεις στο βουνό του Πάρνωνα αλλά και στο Μυστρά και στον Ταΰγετο δυτικά το Γύθειο και τη Μάνη στα νότια την παρα-λία του Κυπαρισσιού ανατολικά και λίγο νοτιότερα τη Μονεμβασιά Φυσικό κάλλος λαϊκές παραδόσεις και αρχαιολογικοί θησαυροί δημιουργούν μια ιδιαί-τερη ατμόσφαιρα που δύσκολα συναντάται Έτσι αφού αφεθήκαμε για λίγο στα ζεστά χρώματα του ηλιοβασιλέματος πάνω από τις βουνοκορφές του Ταΰγετου αποχαιρετήσαμε το όμορφο Γεράκι μαγεμένοιhellip το ίδιο ευχόμαστε και για όλους εσάς

Ευχαριστούμε θερμά τον Πρόεδρο του Εμπορο-επαγγελματικού Συλλόγου Γερακίου κ Χρήστο Μπαλαμπάνο και τη σύζυγό του Ευγενία Λάμπρου για την ζεστή φιλοξενία και τα νοστιμότα τοπικά εδέσματα προς τιμήν μας την Αρχαιολόγο κ Ανα-στασία Τσακμάκη και τον Συντηρητή Αρχαιοτήτων κ Γεώργιο Μήτρη για την ξενάγηση στο κάστρο

Πάνω Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία του Γερακίου όπως φαίνεται από τον οικισμό

Κάτω Εσωτερικό αρχοντικού

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 23: ΕΠΑΘΛΟ 83

74 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πολυξένη Ορκοπούλου-Ξανθάκη

Η βροχερή μέρα είναι σαν ζωγραφικός πίνακας Τα χρώματα της φύσης τόσο έντονα Εκεί στις

ράγες του τρένου ανάμεσα στις πικροδάφνες και τους αμπελώνες της εύφορης Βόχας φαντάζει σαν ουράνιο τόξο το ldquoΘΕΑΤΡΟ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo Μια άνοιξη πολιτιστικών χρωμάτων Ένα δημιούργημα των μελών του Πολιτιστικού συλλόγου ldquoΑΠΟΛΛΩΝrdquo Περιγιαλίου Κορινθίας που φέτος συμπληρώνει 25 χρόνια από την ίδρυσή του Μια πέτρινη απο-θήκη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Περιγιαλίου ldquoΗ ΠΡΟΟΔΟΣrdquo που ευγενώς προσφέρθηκε στο Σύλλογο μας στεγάζει 15 χρόνια τώρα τα θεατρικά μας όνειρα Αυτή η αποθήκη ιστορίας 100 χρόνων μεταμορφώθηκε σrsquo ένα ζεστό θεατράκι με πολύ προσωπική φροντίδα τη χορηγία φίλων καθώς την αρωγή αrsquo και βrsquo βαθμού αυτοδιοίκησης και το 1997 ακούγονται τα πρώτα χειροκροτήματα Το 2004 με τον Καποδιστριακό Δήμο Άσσου-Λεχαίου ο χώρος ανακαινίζεται Η πέτρα και το ξύλο παίρνουν πνοή

και το 2005 ανοίγουν και πάλι οι θεατρικές πόρτες και το θαύμα του ldquoΘΕΑΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΙΑΛΙΟΥrdquo μετουσι-ώνεται σrsquo ένα χώρο ldquoπόλο έλξηςrdquo πολιτισμού Θέλετε να γνωρίσετε το χώρο μας Περάστε στο φουαγιέ Σας αρέσουν τα παλιά έπιπλα προσφορά των φίλων μας Η θεατρική μας διαδρομή είναι εμ-φανής-αφίσες φωτογραφίες κριτικές από εφημερί-δες περιοδικά βραβεία διακρίσεις από Πανελλήνια και Διεθνή Φεστιβάλ και 10 χρόνων θεατρικής συνεργασίας και αδελφοποίησης με το Δήμο Lugoz Ρουμανίας Σιγά-σιγά μη φωνάζετε μέσα κάνουν πρόβα πατήστε στις μύτες των ποδιών σας Ο θεατής ακούει την ανάσα του ηθοποιού Πώς σας φαίνονται τα καμαρίνια κάτω από τα αμφιθεατρικά καθίσματα η αρκετά μεγάλη σκηνή το πλούσιο βεστιάριο κρυμμένο στις παλιές ντουλάπες και μπαούλα της γιαγιάς ο τεχνικός μας εξοπλισμός Θέλετε να σας προσφέρουμε ένα ζεστό ρόφημα ή μια σπιτική χορτόπιτα Πάντα υπάρχει ένα ποτήρι

Θέατρο ΠεριγιαλίουΑπό την παράσταση laquoΔέστε τουςraquo

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 24: ΕΠΑΘΛΟ 83

76 ΤΟΠΙΑ amp ΜΝΗΜΕΙΑ Ιωάννης Μπούλιας | Ταμούνα Σουκνίτζε Παναγιώτης Χηριώτης

Σε κατάφυτη ημιορεινή έως ορεινή τοποθεσία στο χωριό Κάτσχι της Γεωργίας διοικητική πε-

ριφέρεια Ιμερέτι κεντροδυτικά της χώρας ορθώνε-ται ένας καλλίγραμμος κάθετος βράχος με τις ίδιες διαστάσεις και τα ίδια γνωρίσματα με τα δικά μας Μετέωρα Στην κορυφή του βράχου βρίσκονται δύο μονές-εκκλησίες (πρωτοβυζαντινές) όπως μονές (υστεροβυζαντινές) υπάρχουν στα Μετέωρα της Θεσσαλίας Δεδομένου του περιορισμένου χώρου οι μονές στο ιμερέτιο Κάτσχι είναι λιτές αλλά πολύ όμορφες Οι μοναχοί ανέκαθεν ανέβαιναν στο γε-ωργιανό Μετέωρο μέσω ανελκυστήρος αποτελού-μενου από κρεμαστά σχοινιά και δίχτυα όπως και στη Θεσσαλία Για τους πιστούς και τους λοιπούς επισκέπτες στο Κάτσχι έχει στερεωθεί εναέρια μεταλλική κλίμακα εξωτερικά του βράχου ενώ στα δικά μας Μετέωρα έχουν διανοιγεί κλιμακοστάσια

Η κορυφή του ιμερέτιου Μετεώρου προσφέρει αφrsquo υψηλού θέα σε μια κοιλάδα Η Γεωργία δεν έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή Έτσι οι βροχοπτώσεις και χιονο-πτώσεις εμφανίζουν κανονικότητα γεννούν πηγές και ποταμούς και διατηρούν τη χώρα πεντατρύφε-ρη με πλούσια βλάστηση παντού Στο τοπίο του Κάτσχι την ομορφιά του ευρύτερου περιβάλλοντος συμπληρώνουν οι ποταμοί Κατσχούρα και Κβιρίλα Σrsquo εμάς την ίδια δουλειά κάνουν οι ποταμοί Πηνειός και Ληθαίος στην ΚαλαμπάκαΕλάχιστα πριν το Μετέωρο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μεσαιωνικός τρισυπόστατος ναός Αγ Γεωργίου - Παναγίας - Χριστού με πρωτότυπη αρχιτεκτονική δομή (12 τριγωνικοί θόλοι) βασισμέ-νη στην παράδοση της Γεωργίας Το φαινόμενο μας θύμισε τον επίσης τρισυπόστατο ναό γνωστότερο

Στο θεσσαλικό Μετέωρο του γεωργιανού ΚάτσχιΔίδυμα δεν υπάρχουν μόνο σε μια οικογένεια αλλά και στη ΦύσηΕιδικότερα δίδυμους ιερούς βράχους θα συναντήσουμε σε Ελλάδα - Γεωργία

τρισυπόστατος ναός πλησίον του Κάτσχι

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 25: ΕΠΑΘΛΟ 83

78 ΑΡΘΡΟτου Θεοδώρου Μεντή Διδάκτορος της Ιατρικής Σχολής του Πανμιου Αθηνών

Η παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ορίζει ως υγεία τη laquoσωματική ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμουraquo

Η κοινή παγκόσμια εμπειρία ορίζει επίσης ότι η διατήρηση και βελτίωση της υγείας δεν είναι απλά ένας αυτοματι-σμός αλλά απαιτείται η ενεργητική συμμετοχή του ίδιου του ατόμου με συνειδητές επιλογές σε καθημερινή βάση Η αυτοπροστασία και η αυτοφροντίδα είναι πρωταρχική υποχρέωση κάθε ανθρώπου Πρέπει να νοιάζεται ο ίδιος ώστε ο τρόπος και ο ρυθμός της ζωής του (lifestyle λέγεται στην καθομιλουμένη) να είναι σε αρμονία με τον εαυτό του το κοινωνικό περιβάλλον και τη φύσηΘα αναφερθούν μερικές προτάσεις οι οποίες αποτε-λούν τη βάση στη laquoχρυσή συνταγήraquo για υγιεινή ζωή που αφορούν παράγοντες και παραμέτρους της καθημερι-νότητας και οι οποίοι είναι τροποποιήσιμοι Αν κάποιος αξιοποιήσει την πρόταση αυτή σωστά μειώνει σημα-ντικά την πιθανότητα εμφάνισης πολλών νοσημάτων συχνά θανατηφόρων (σακχαρώδης διαβήτης αρτηριακή υπέρταση αυξημένη χοληστερίνη ισχαιμία εγκεφαλικά αρθροπάθειες κτλ)bull Προσεγμένη διατροφή (φρούτα χόρτα λαχανικά

σαλάτες όσπρια ψάρι άπαχο κοτόπουλο και άπαχο κρέας λάδι γάλα κα) Είναι ευτύχημα ότι η γόνιμη ελληνική γη προσφέρει τόσα υγιεινά αγαθά τα οποία είναι παγκόσμια γνωστά ως laquoμεσογειακή δίαιταraquo

bull Όχι στο κάπνισμαbull Ναι σε δύο ποτηράκια κρασί και ένα καφεδάκι την

ημέραbull Ένας καλός ύπνος σε ήσυχο περιβάλλον για 7-8 ώρες

το 24ώρο δίνει στον οργανισμό την ανάπαυση που χρειάζεται στις καθημερινές του δραστηριότητες

bull Όχι στο άγχος στο θυμό στην οργή στην επιθετικότη-τα και στα άλλα αρνητικά συναισθήματα

bull Όχι στην απογοήτευση απαισιοδοξία απελπισία που συχνά οδηγούν στην κατάθλιψη

bull Όχι στο εργασιακό stress που καταπιέζει τον εργαζό-μενο ναι στην εργασιακή ασφάλεια και δημιουργία

bull Όχι στη μοναξιά το οικογενειακό και κοινωνικό άγχοςbull Ναι στους φίλους τη συντροφικότητα την κουβέντα

και την ευχάριστη ένταξη σε κοινωνικές ομάδες Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ιδιαίτερα η υπέρτα-τη προσφορά του ΣΑΟΟ προς τα μέλη του και τους φίλους του

bull Ναι στην εκδρομή και στη συμμετοχή σε καλλιτεχνικές σε κοινωνικές εκδηλώσεις και στον εθελοντισμό

bull Ναι στην χαλάρωση και στην εσωτερική ηρεμίαbull Ναι στην καθαρή ατμόσφαιρα και στο καλό κλίμα και

τέλοςbull Ναι στην ισορροπημένη και αρμονική σεξουαλική ζωή

Σκόπιμα αφέθηκε τελευταία η αναφορά στην κυρίαρχη σημασία της σωματικής άσκησης για μια υγιεινή και απαλλαγμένη από αρρώστιες ζωή με οποιαδήποτε μορφή εκδηλώνεται (γυμναστική αθλητισμός πεζοπορία ορειβασία ποδήλατο κολύμβηση κα) Τα οφέλη από τη φυσική δραστηριότητα είναι πολλά και ενδιαφέροντα

1 Αποτελεσματικότερη λειτουργία της καρδιάς Η σω-ματική κίνηση εξοικονομεί ενέργεια για τον καρδιακό μυ και ρυθμίζει τους παλμούς ώστε η καρδιά να έχει περισσότερες εφεδρείες για να ανταπεξέλθει σε απαι-τητικές καταστάσεις

2 Μειώνει το σωματικό βάρος καίγοντας τα περιττά λίπη3 Βελτιώνει την ψυχική και διανοητική υγεία Η τακτική

άσκηση απελευθερώνει τις ενδορφίνες τα φυσικά δηλ παυσίπονα του οργανισμού που εκτός των άλλων μειώνουν το άγχος την ανησυχία και την κατάθλιψη

4 Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και έτσι ο οργανι-σμός δεν είναι εύκολα ευάλωτος σε ιογενείς και άλλες λοιμώξεις (γρίπη κοινό κρυολόγημα κα)

5 Απομακρύνει την πιθανότητα εκδήλωσης διαφόρων παθήσεων είτε άμεσα είτε έμμεσα με την απώλεια βάρους όπως αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου

6 Αυξάνεται η συνολική αντοχή του οργανισμού7 Βελτιώνεται η υγεία των μυών που αποτελούν τη

μεγαλύτερη μάζα του σώματος ενεργοποιώντας μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία παρέχοντας πλούσιο οξυγόνο και απομακρύνοντας τα μεταβολικά υπολείμ-ματα (πχ γαλακτικό οξύ) και

8 Ανεβάζει την επίδοση στον έρωταΚαλό είναι να προσαρμόσουμε τη ζωή μας στις αρχές εκείνες του modus vivendi που θα μας απαλλάξει από απειλητικές επιβαρύνσεις και επικίνδυνες παθήσεις θα μας χαρίσει αίσθημα αισιοδοξίας και ευτυχίας και εν τέλει θα προσθέσει όχι μόνο χρόνια στη ζωή μας αλλά και ζωή στα χρόνια μαςΑς ξεκινήσουμε λοιπόν από το πρώτο βήμα (για όσους δεν το έχουν κάνει ήδη) ας αγοράσουμε ένα ζευγάρι καλά αθλητικά παπούτσια

Η laquoχρυσή συνταγήraquoγια υγιεινή ζωή

Page 26: ΕΠΑΘΛΟ 83