Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά...

14
1 Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα Σύνοψη Στο παρόν κεφάλαιο θα καλυφθούν τα ακόλουθα θέματα: Η Ιστορική εξέλιξη των νοσοκομείων και των θαλάμων νοσηλείας. Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα Μετρικά στοιχεία απαραίτητων χώρων της Γενικής Νοσηλευτικής Μονάδας 8.1. Εισαγωγή και Ιστορική Αναδρομή Στους αρχαίους πολιτισμούς, η θρησκεία και η ιατρική συνδέονταν στενά και τα πρώτα ιδρύματα θεραπείες ήταν οι αρχαίοι α αιγυπτιακοί ναοοί. Στην αρχαία Ελλάδα, οι αφιερωμένοι στον θεραπευτή θεό Ασκληπιό ναοί, γνωστοί ως Ασκληπιεία, λειτούργησαν ως κέντρα ιατρικής συμβουλευτικής, πρόγνωσης και θεραπείας. Σε αυτά τα ιερά, οι ασθενείς εισάγονταν σε μια ονειρική κατάσταση ύπνου, που καλείται «εγκοίμησις» στη διάρκεια της οποίας, είτε τους δίδονταν οδηγίες από τη θεότητα σε ένα όνειρο ή θεραπεύονταν με χειρουργική επέμβαση [2]. Ασκληπιεία παρέχονται σε προσεκτικά ελεγχόμενους χώρους που ευνοούν την ίαση [3]. Στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου, τρεις μεγάλες μαρμάρινες πλάκες, από το 350 π.Χ. έχουν διατηρήσει τα ονόματα, τα ιστορικά, τα παράπονα και τις θεραπείες περίπου 70 ασθενών, που ήρθαν στο ναό με ένα πρόβλημα υγείας. Μερικές από τις χειρουργικές θεραπείες που αναφέρονται, όπως το άνοιγμα ενός κοιλιακού αποστήματος ή η αφαίρεση των τραυματικών ξένων υλικών, είναι αρκετά ρεαλιστικές, ώστε να έχουν λάβει χώρα με τη βοήθεια των υπνωτικών ουσιών, όπως το όπιο [2]. Η λατρεία του Ασκληπιού υιοθετήθηκε και από τους Ρωμαίους και υπάρχει ναός (291 π.Χ.) σε ένα νησί στον Τίβερη στη Ρώμη, αφιερωμένο στον Æsculapius (Ασκληπιό), όπου πραγματοποιούνταν παρόμοιες τελετές [4]. Ιδρύματα που δημιουργήθηκαν ειδικά για τη φροντίδα για τους αρρώστους εμφανίστηκαν επίσης στις Ινδίες γύρω στο 400 π.Χ. Εικόνα 8.1 Το Ασκληπιείο στην Κω, πατρίδα του Ιπποκράτη, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ιερά της προ-ιπποκρατικής περιόδου της αρχαίας ελληνικής ιατρικής [4].

Transcript of Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά...

Page 1: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

1

Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα

ΣύνοψηΣτο παρόν κεφάλαιο θα καλυφθούν τα ακόλουθα θέματα:

Η Ιστορική εξέλιξη των νοσοκομείων και των θαλάμων νοσηλείας. Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα Μετρικά στοιχεία απαραίτητων χώρων της Γενικής Νοσηλευτικής Μονάδας

8.1. Εισαγωγή και Ιστορική Αναδρομή

Στους αρχαίους πολιτισμούς, η θρησκεία και η ιατρική συνδέονταν στενά και τα πρώτα ιδρύματα θεραπείεςήταν οι αρχαίοι α αιγυπτιακοί ναοοί. Στην αρχαία Ελλάδα, οι αφιερωμένοι στον θεραπευτή θεό Ασκληπιόναοί, γνωστοί ως Ασκληπιεία, λειτούργησαν ως κέντρα ιατρικής συμβουλευτικής, πρόγνωσης και θεραπείας.

Σε αυτά τα ιερά, οι ασθενείς εισάγονταν σε μια ονειρική κατάσταση ύπνου, που καλείται«εγκοίμησις» στη διάρκεια της οποίας, είτε τους δίδονταν οδηγίες από τη θεότητα σε ένα όνειρο ήθεραπεύονταν με χειρουργική επέμβαση [2]. Ασκληπιεία παρέχονται σε προσεκτικά ελεγχόμενους χώρουςπου ευνοούν την ίαση [3]. Στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου, τρεις μεγάλες μαρμάρινες πλάκες, από το 350 π.Χ.έχουν διατηρήσει τα ονόματα, τα ιστορικά, τα παράπονα και τις θεραπείες περίπου 70 ασθενών, που ήρθανστο ναό με ένα πρόβλημα υγείας.

Μερικές από τις χειρουργικές θεραπείες που αναφέρονται, όπως το άνοιγμα ενός κοιλιακούαποστήματος ή η αφαίρεση των τραυματικών ξένων υλικών, είναι αρκετά ρεαλιστικές, ώστε να έχουν λάβειχώρα με τη βοήθεια των υπνωτικών ουσιών, όπως το όπιο [2].

Η λατρεία του Ασκληπιού υιοθετήθηκε και από τους Ρωμαίους και υπάρχει ναός (291 π.Χ.) σε ένανησί στον Τίβερη στη Ρώμη, αφιερωμένο στον Æsculapius (Ασκληπιό), όπου πραγματοποιούνταν παρόμοιεςτελετές [4]. Ιδρύματα που δημιουργήθηκαν ειδικά για τη φροντίδα για τους αρρώστους εμφανίστηκαν επίσηςστις Ινδίες γύρω στο 400 π.Χ.

Εικόνα 8.1 Το Ασκληπιείο στην Κω, πατρίδα του Ιπποκράτη, ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ιερά της προ-ιπποκρατικήςπεριόδου της αρχαίας ελληνικής ιατρικής [4].

Page 2: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

2

Η υιοθέτηση του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας οδήγησε στηνεπέκταση της οργανωμένης παροχής φροντίδας υγείας. Μετά την Πρώτη Σύνοδο της Νίκαιας το 325 μ.Χ.άρχισε η κατασκευή ενός νοσοκομείου σε κάθε πόλη με καθεδρικό ναό. Από τα πρώτα ήταν εκείνο πουχτίστηκε από τον ιατρό Άγιο Σαμψών στην Κωνσταντινούπολη και η «Βασιλειάς», από τον μέγα ιατρό,θεολόγο και φιλόσοφο, επίσκοπο Αγιο Βασίλειο, στην Καισάρεια της Μικράς Ασίας.

Η »Βασιλειάς» αλλά και πολλά μεταγενέστερα βυζαντινά νοσκομεία αποτελούσαν μικρές πόλεις,όπου περιλαμβανόταν στέγαση για τους γιατρούς και τους νοσοκόμους και σε ξεχωριστά κτίρια για διάφορεςκατηγορίες ασθενών, όπως π.χ. ξεχωριστό τμήμα για τους λεπρούς. Μερικά νοσοκομεία διατηρούσανβιβλιοθήκες και εκπαιδευτικά προγράμματα, και οι γιατροί τους έγραφαν ιατρικές και φαρμακολογικέςμελέτες τους σε χειρόγραφα. Έτσι, η ιατρική περίθαλψη των «εσωτερικών» ασθενών έμοιαζε με αυτό, πουθεωρούμε εμείς σήμερα ως ένα νοσοκομείο. Ηταν μια καινοτομία των βυζαντινών χρόνων, με αφετηρία τηχριστιανική φιλανθρωπία και το «έλεος», που βαθμιαία οδήγησε σε μια εξαιρετική οργάνωση του προσωπικότου νοσοκομείου. Περιλαμβάνονται ο επικεφαλής αρχίατρος, οι επαγγελματίες νοσοκόμοι (υπουργοί) και τονοσηλευτικό προσωπικό (υπηρέτες). Τον 12ο αιώνα, η Κωνσταντινούπολη είχε δύο καλά οργανωμένανοσοκομεία, με κορυφαίο το νοσοκομείο της Μονής του Παντοκράτορα.

Η ιδέα για την πολυσύνθετη διάρθρωση των ιδρυμάτων από την εποχή του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού καιτης Ειρήνης Δούκαινας εκφράζεται στο συγκρότημα της μονής Χριστού Παντοκράτορος. Αυτό τοαυτοκρατορικό ίδρυμα ήταν το μεγαλύτερο και πλουσιότερο εκτός των αυτοκρατορικών ανακτόρων, διέθετεκαι χωριστό ανδρικό και γυναικείο νοσοκομείο, στο οποίο τις υπηρεσίες τους παρείχαν ιατροί και των δύοφύλων. Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Β΄ Κομνηνός εξέδωσε το τυπικό της μονής Παντοκράτορος το 1136, οι δεβυζαντινές πηγές αναφέρουν ότι η ιδέα και η έναρξη της οικοδόμησης ανήκει εξίσου στον ίδιο τοναυτοκράτορα και στην πρώτη σύζυγό του Ειρήνη, η οποία πέθανε στις 13 Αυγούστου 1134.

Εικόνα 8.2 Αριστερά: Εξωτερική άποψη της Νότιας Εκκλησίας [8]. Δεξιά: Εξωτερική άποψη της Βόρειας Εκκλησίας [9]του συγκροτήματος του νοσοκομείου του Παντοκράτορα.

Στον μουσουλμανικό μεσαιωνικό κόσμο οι πρώτοι γιατροί ήταν Χριστιανοί ή Εβραίοι στις κατακτημένεςπεριοχές του 7ου αιώνα. Το πρώτο εξέχον ισλαμικό νοσοκομείο ιδρύθηκε στη Δαμασκό της Συρίας, γύρω στο707 με τη βοήθεια των χριστιανών. Ωστόσο, οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν, ότι η εγκατάσταση τουδημόσιο νοσοκομείο στη Βαγδάτη, που άνοιξε κατά τη διάρκεια του χαλιφάτου των Αββασιδών του Χαρούναλ-Ρασίντ τον 8ο αιώνα, είχε μεγαλύτερη επιρροή στην ανάπυξη της αραβικής ιατρικής και των νοσοκομείωνστον ισλαμικό κόσμο.

Page 3: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

3

Τον ένατο και δέκατο αιώνα, στο νοσοκομείο της Βαγδάτης απασχολούνταν εικοσιπέντε μόνιμοιγιατροί, που είχαν ξεχωριστές πτέρυγες για διαφορετικές ασθένειες και άλλες περπτώσεις [10]. Το πρώτονοσοκομείο στην Αίγυπτο άνοιξε το 872 και στη συνέχεια δημόσια νοσοκομεία ξεπήδησαν από την ισλαμικήΙσπανία και τη Mαγκρέμπ μέχρι την Περσία. Το πρώτο ισλαμικό ψυχιατρικό νοσοκομείο χτίστηκε στηΒαγδάτη το 705, ενώ και πολλά άλλα ισλαμικά νοσοκομεία είχαν θαλάμους αφιερωμένους στην ψυχική υγεία[11]. Σε αντίθεση με τη μεσαιωνική Ευρώπη, οι ιατρικές σχολές στο Ισλάμ δεν είχαν θεσμοθετημένες«Σχολές» και δεν ανέπτυξαν ένα σύστημα ακαδημαϊκών αξιολόγησης και πιστοποίησης [12].

Εικόνα 8.3 Αριστερά: Το ισλαμικό δημόσιο νοσοκομείο στη Βαγδάτη [12]. Δεξιά: Το νοσοκομείο του Sultan Qalaun, ElCairo S. XIII. [13].

Tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια πορεία με τα βυζαντινά. Ήτανθρησκευτικές κοινότητες, με τη φροντίδα να παρέχεται από μοναχούς και μοναχές. Ένας παλιός γαλλικόςόρος για το νοσοκομείο είναι Hôtel-Dieu (ο «ξενώνας του Θεού»). Ορισμένα νοσοκομεία συνδέθηκαν μεμοναστήρια και άλλα ήταν ανεξάρτητα και είχαν τα δικά τους κληροδοτήματα, ακίνητα ή άλλα έσοδα για τηνυποστήριξή τους. Μερικά νοσοκομεία ήταν πολυλειτουργικά, ενώ άλλα είχαν ιδρυθεί για ειδικούς σκοπούς,όπως π.χ. νοσοκομεία για λεπρούς, καταφύγια για φτωχούς ή για προσκυνητές κλπ.

Το πρώτο ισπανικό νοσοκομείο, που ιδρύθηκε από τον Καθολικό Βηισιγότθο Επίσκοπο Masona το580 π.Χ. στη Μέριντα, ήταν ένα «xenodochium» και είχε σχεδιαστεί ως πανδοχείο για τους ταξιδιώτες,κυρίως προσκυνητών, προς το ιερό της Αγίας Ευλαλίας της Μέριντα, καθώς και ένα νοσοκομείο για τουςντόπιους αγρότες και άλλους κατοίκους. Από τον Παύλο τον Διάκονο μαθαίνουμε, ότι το νοσοκομείο αυτόπαρείχε με γιατρούς και νοσηλευτές φροντίδα στους αρρώσττους, «δούλους ή ελεύθερους, Χριστιανούς ήΕβραίους» [14].

Στην Ευρώπη, η μεσαιωνική αντίληψη της χριστιανικής φροντίδας εξελίχθηκε κατά τη διάρκεια τουδέκατου έκτου και δέκατου έβδομου αιώνα σε ένα κοσμικό κράτος. Η θεολογία ήταν το πρόβλημα, διότι οιΠροτεστάντες μεταρρυθμιστές απέρριψαν την καθολική πίστη, που πρέσβευε ότι οι πλούσιοι θα μπορούσαννα κερδίσουν τη χάρη του Θεού μέσα από καλά έργα και να ξεφύγουν από το καθαρτήριο, με την παροχήκληροδοτημάτων σε φιλανθρωπικά ιδρύματα. Αντίθετα, οι ίδιοι οι ασθενείς, θα μπορούσαν να κερδίσουν τηχάρη του Θεού, μέσα από τα βάσανα τους. Έτσι, στις προτεσταντικές περιοχές, η έμφαση δόθηκε στηνεπιστημονική και όχι στη θρησκευτική πτυχή της φροντίδας των ασθενών και αυτό βοήθησε να αναπτυχθείμια άποψη της νοσηλευτικής ως επάγγελμα και όχι λειτούργημα.

Τον 18ο αιώνα, κάτω από την επίδραση του Διαφωτισμού, το σύγχρονο νοσοκομείο άρχισε να«αναδύεται» υπηρετώντας μόνο ιατρικές ανάγκες και στελεχούμενο με εκπαιδευμένους ιατρούς καιχειρουργούς. Οι νοσοκόμες ήταν ακόμα ανεκπαίδευτοι εργαζόμενοι. Ο στόχος ήταν να χρησιμοποιούνσύγχρονες μεθόδους για να θεραπεύσουν τους ασθενείς. Τα νοσοκομεία άρχισαν να παρέχουν ένα πιο στενόφάσμα ιατρικών υπηρεσιών και άρχιζαν να ιδρύονται από τις «κοσμικές αρχές». Μια σαφέστερη διάκρισηπροέκυψε μεταξύ της ιατρικής φροντίδας και την ανακούφιση των φτωχών. Εντός των νοσοκομείων, οι οξείεςπεριπτώσεις αντιμετωπίζονται μεμονωμένα (κατά περίπτωση και μόνο), και αρχίζουν να δημιουργούνταιξεχωριστές υπηρεσίες, για τις διάφορες κατηγορίες των ασθενών.

Στα μέσα του 19ου αιώνα, τα νοσοκομεία και το ιατρικό επάγγελμα έχει γίνει πιο επαγγελματικό, μετην αναδιοργάνωση της διαχείρισης του νοσοκομείου σε πιο γραφειοκρατικό και διοικητικό μοντέλο.

Page 4: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

4

Εικόνα 8.4 Μεσαιωνικό νοσοκομείο Hôtel-Dieu de Paris (~1500) με θρησκευτικό «Τάγμα» αδελφών-νοσηλευτριών.Υπάρχει διαλογή ανάμεσα στους βαριά ασθενείς (αριστερά) και τους ελαφρότερα ασθενείς (δεξιά) [17].

Εικόνα 8.5 Mια πτέρυγα νοσηλείας στο νοσοκομείο του Σκούταρι όπου η Florence Nightingale εργάστηκε και βοήθησεστην αναδιάρθρωση των νοσοκομείων της εποχής. Λιθογραφία του William Simpson, 21 Απριλίου 1856 [18].

Page 5: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

5

Η Νομοθετική Πράξη για τους φαρμακοποιούς το 1815 κατέστησε υποχρεωτικό για τους φοιτητές Ιατρικήςνα εξασκούνται για τουλάχιστον μισό χρόνο σε ένα νοσοκομείο, στο πλαίσιο της εκπαίδευσής τους.

Η Florence Nightingale πρωτοστάτησε στη σύγχρονη νοσηλευτική κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκούπολέμου, όταν έδωσε το παράδειγμα της συμπόνιας, τη δέσμευση για τη φροντίδα των ασθενών και τηνεπιμελή και προσεκτική διοίκηση του νοσοκομείου. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της πρώτης επίσημηςΣχολής Νοσοκόμων (Nightingale School for Nurses), άνοιξε το 1860, με την αποστολή των νοσοκόμων νακαταρτισθούν, ώστε να εργαστούν σε νοσοκομεία, να εργαστούν με τους φτωχούς και να διδάξουν. [15]

Η Nightingale έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αναμόρφωση της φύσης του νοσοκομείου, με τηβελτίωση των προτύπων υγιεινής και αλλάζοντας την εικόνα του νοσοκομείου από το μέρος όπου ο άρρωστοςθα πάει για να πεθάνει, σε ένα ίδρυμα αφιερωμένο στην ανάρρωση και επούλωση. Τόνισε επίσης τη σημασίατων στατιστικών μετρήσεων για τον προσδιορισμό του ποσοστού επιτυχίας μιας συγκεκριμένης παρέμβασηςκαι πίεσε για τη διοικητική μεταρρύθμιση σε νοσοκομεία. [16]

8.2. Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα

Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα (ΓΝΜ) είναι η αυτοτελής ενότητα νοσηλείας ασθενών με ιδιαίτερονοσηλευτικό προσωπικό και προϊσταμένη αδελφή. Η Νοσηλευτική Μονάδα πρέπει να εξασφαλίζει με ενιαίοτρόπο την επίβλεψη και φροντίδα των ασθενών, την παραλαβή, φύλαξη ή διανομή και αποκομιδή υλικών.

Εικόνα 8.6 Θάλαμος νοσηλείας στις αρχές του αιώνα στο αποικιακό νοσοκομείο του Γιβραλτάρ, γύρω στα 1900 [19].

Ένα πρώτο σημαντικό πρόβλημα είναι ο εντοπισμός των βασικών αρχών σχεδιασμού της ΓΝΜ, η θέση τηςστο κτίριο και η σχέση της με τα άλλα τμήματα του νοσοκομείου. Βασικοί όροι οι οποίοι θα πρέπει ναεκπληρώνονται είναι οι ακόλουθοι:

Η νοσηλευτική μονάδα αποτελεί ενιαία περιοχή κτιρίου και δεν επιτρέπεται να διαιρείται σετμήματα ή ορόφους.

Κάθε μονάδα έχει μία τουλάχιστον ανεξάρτητη πρόσβαση και δεν επιτρέπεται σε καμίαπερίπτωση η χρήση του διαδρόμου μιας μονάδας για πρόσβαση σε άλλη μονάδα ή τμήμακλινικής.

Ο μέγιστος αριθμός κλινών νοσηλευτικής μονάδας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 40.Πρέπει να επιδιώκεται εύκολη και χωρίς διασταυρώσεις επικοινωνία των μονάδων νοσηλείας με τα

διαγνωστικά και θεραπευτικά τμήματα, για τη διακίνηση ασθενών και προσωπικού καθώς και με τις διάφορεςυπηρεσίες, που σχετίζονται με τη διακίνηση υλικών προς και από τη νοσηλευτική μονάδα.

Page 6: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

6

Πρέπει να αποφεύγεται η θέα από τους θαλάμους νοσηλείας των περιοχών διακίνησης νεκροφόρας,αποκομιδής σκουπιδιών κλπ. Ένα δεύτερο ζήτημα αποτελεί η λειτουργική οργάνωση της ΓΝΜ.

Οι λειτουργικές ενότητες μιας ΓΝΜ είναι οι ακόλουθες: Θάλαμοι νοσηλείας. Χώροι νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού. Χώροι κεντρικής εξυπηρέτησης. Χώροι επισκεπτών. Θάλαμοι νοσηλείας.

Εικόνα 8.7 Τυπική κλίνη ασθενούς με πρόσθετο εξοπλισμό νοσηλείας (αντλίες έγχυσης, εξεταστικός φωτισμός, παροχήοξυγόνου, κινητό monitor, απινιδωτής, trolley νοσηλείας με αναλώσιμα κλπ.) σε θάλαμο πολλών κλινών με διαχωριστικό

[20].

Σε κάθε ΓΝΜ 40 κλινών θα πρέπει να προβλέπεται τουλάχιστον μια μόνωση με προθάλαμο και ιδιαίτεροχώρο υγιεινής για βαρέα περιστατικά. Ενδείκνυται η θέση της να είναι κοντά στη στάση αδελφής.

Στους θαλάμους νοσηλείας θα πρέπει να υπάρχουν ενσωματωμένοι χώροι υγιεινής, ένας ανά θάλαμονοσηλείας. Η μονάδα υγιεινής θα περιλαμβάνει νιπτήρα, λεκάνη και ντουζιέρα σε έναν ή δύο χώρους. Οιπόρτες των χώρων υγιεινής θα πρέπει να ανοίγουν προς τα έξω. Οι μονόκλινοι θάλαμοι θα διαθέτουνιδιαίτερο χώρο υγιεινής με νιπτήρα, λεκάνη, ντουσιέρα.

Σε κάθε θάλαμο πρέπει να υπάρχει ο ακόλουθος εξοπλισμός κατάλληλα κατανεμημένος ώστε ναεξασφαλίζεται:

Προσπέλαση των κλινών από 2 πλευρές. Ενδιάμεσος χώρος μεταξύ των κλινών για προσέγγιση φορείου πλάτους 0.90 m. Ένα ερμάριο 0.40 m (πλάτος) x 0.50 m (βάθος) x 1.60 m (ύψος) ανά κλίνη. Δυνατότητα κλήσης της αδελφής, ιδιαίτερος φωτισμός και παροχή οξυγόνου και πεπιεσμένου

αέρα ανά θάλαμο. Φυσικός φωτισμός και αερισμός με δυνατότητα προστασίας των ασθενών από πρόσπτωση

των πλαγίων πρωινών και απογευματινών ηλιακών ακτινών.

Page 7: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

7

Ηχοπροστασία: οι θάλαμοι νοσηλείας υπάγονται στην κατηγορία Α υψηλής ακουστικήςάνεσης· πίνακες 1-2 (υγεία) του άρθρου 12 του κτιριοδομικού κανονισμού και το επίπεδοθορύβου δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 45 dB.

Εικόνα 8.8 Χώροι υγιεινής σε νοσοκομειακό θάλαμο στη Λίμα του Περού [21].

Σχετικά με τους χώρους εργασίας του νοσηλευτικού και του ιατρικού προσωπικού, ισχύουν τα ακόλουθα: Στάση αδελφής και χώρος εργασίας: Απαιτείται ένας χώρος για κάθε 40 κλίνες. Ο πάγκος της

στάσης αδελφής θα βρίσκεται σε θέση που θα εξασφαλίζει εποπτεία όλων των θαλάμων καιτης εισόδου της μονάδας.

Άμεσα συναρτημένο με τον χώρο εργασίας αδελφών, είναι το διοικητικό και νοσηλευτικόκέντρο της μονάδας. Ο χώρος εργασίας θα περιλαμβάνει ερμάρια για φύλαξη φαρμακευτικούυλικού και υγειονομικού υλικού μιάς χρήσης, πάγκο εργασίας με νεροχύτη, μικρό ψυγείο καιμικρό έπιπλο-γραφείο.

Γραφείο προϊσταμένης: Απαιτείται ένα γραφείο για κάθε μονάδα. Προσπέλαση από τονδιάδρομο.

Χώροι υγιεινής προσωπικού: Ένας μικρός χώρος αποδυτηρίου, δύο τουαλέτες με λεκάνη καινιπτήρα και μία ντουζιέρα για αποκλειστική χρήση του προσωπικού της μονάδας.

Χώροι ιατρικού προσωπικού: Για κάθε νοσηλευτική μονάδα 40 κλινών θα προβλέπεταιτουλάχιστον 1 γραφείο ιατρού και ένας χώρος διανυκτέρευσης 1-2 κλινών με ιδιαίτερο WC,ντους και ερμάριο. Οι χώροι διανυκτέρευσης των μονάδων και τα γραφεία γιατρών είναισκόπιμο να βρίσκονται στην είσοδο της μονάδας, έξω από το χώρο των θαλάμων.

Page 8: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

8

Εικόνα 8.9 Αριστερά: Παραγωγή γευμάτων σε νοσοκομείο [22]. Δεξιά:, Ιστορική εικόνα μπανιέρας με θερμοσίφωνα«μπρικέτας» από νοσοκομείο στο Μinden της Γερμανίας το 1888.

Η ΓΝΜ περιλαμβάνει την ακόλουθη σειρά χώρων κεντρικής εξυπηρέτησης της μονάδας: Χώρος εξέτασης – θεραπείας ασθενών: Τοποθετείται κατά το δυνατόν σε κεντρική θέση της

μονάδας και κοντά στους χώρους νοσηλευτικού προσωπικού. Περιλαμβάνει εξεταστικήκλίνη, ερμάρια πάγκου και νεροχύτη.

Λουτρό ασθενών: Γιά κάθε ΓΝΜ, θα διατίθενται ένα λουτρό βοηθούμενων ατόμων με τονλουτήρα προσπελάσιμο από τρεις πλευρές. Ο χώρος θα πρέπει να επιτρέπει την κίνησητροχήλατων μέσων (φορεία ή καροτσάκια).

Οφίς φαγητού: Ο χώρος θα περιλαμβάνει πάγκο εργασίας, νεροχύτη, ψυγείο και χώροστάθμευσης τροχήλατων τραπεζιδίων. Το μέγεθος του χώρου είναι συνάρτηση της εκάστοτεπροτεινόμενης διαδικασίας προετοιμασίας και διανομής φαγητού.

Χώρος παροχής καθαρών (λινοθήκη): Στον χώρο θα φυλάσσεται ο καθαρός ιματισμός τηςμονάδας σε ερμάρια ή ράφια. Για μονάδες μέχρι 20 κλίνες επαρκεί ένα εντοιχισμένο ερμάριοκατάλληλων διαστάσεων. Απαιτούμενος μέσος ημερήσιος όγκος ιματισμού: 30 l ανά ασθενή.Ο ελάχιστος χρόνος εφεδρείας είναι τρεις ημέρες.

Χώρος συγκέντρωσης ακαθάρτων - σκοραμίδων: Στον χώρο αυτό γίνεται η συγκέντρωση τουακάθαρτου ιαματισμού και των απορριμάτων της μονάδας μέχρις ότου απομακρυνθούν.Περιλαμβάνει νεροχύτη, πάγκο εργασίας, σκεύος αποχέτευσης ακάθαρτων υγρών, μηχάνημααυτόματης πλύσης σκοραμίδων, ράφια για την τοποθέτηση καθαρών σκοραμίδων.

Χώρος καθαριότητος: Για τη συγκέντρωση των εργαλείων καθαρισμού. Περιλαμβάνειχαμηλό νεροχύτη και ερμάρια φύλαξης απορρυπαντικών, εργαλείων ή συσκευώνκαθαρισμού.

Αποθήκη: Περιλαμβάνει και χώρο στάσης φορείου και ένος καρροτσιού. Χρησιμεύει για τηναποθήκευση εφεδρικών συσκευών, εξαρτημάτων κρεαββατιών, φιαλών οξυγόνου κλπ.

Εικόνα 8.10 Η περιοδική απολύμανση του σκελετού των κρεβατών είναι απαραίτητη π.χ. με την αλλαγή ασθενούς ήαραιότερα, ανάλογα με την Κλινική (Φωτο: Β. Σπυρόπουλος).

Page 9: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

9

Εικόνα 8.11 Αριστερά: Νοσοκομειακής κλάσης ταξινόμηση ιματισμού [23]. Δεξιά, Άνω: Τμήμα μιας πρέσσας που «στίβει»τον πλυμένο ιματισμό σε ένα νοσοκομειακό πλυστήριο [24].Κατω: Σύστημα τροφοδοσίας του καθαρού ιματισμού, προς το

σύστημα διπλώματος και σιδερώματος [25].

Σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία μιας ΓΝΜ παίζουν οι χώροι επισκεπτών οι οποίοι περιλαμβάνουν: Αίθουσα διημέρευσης: Προβλέπεται ένας χώρος ανά μία ή δύο νοσηλευτικές μονάδες

τοποθετημένος εκτός των μονάδων. Ο χώρος δεν επιτρέπεται να ευρίσκεται σε πλατύσκαλο ήνα αποτελεί απόληξη διαδρόμου.

Χώροι υγιεινής: Συναρτημένοι με την αίθουσα διημέρευσης ή σε μικρή απόσταση από αυτή,πρέπει να προβλέπονται 2 χώροι υγιεινής κοινού (ανδρών – γυναικών) με προθάλαμο.Επίσης, πρέπει να προβλέπεται ένα εύκολα προσπελάσιμο WC αναπήρων ανά όροφονοσηλείας.

Εικόνα 8.12 Αριστερά: Πλυντήριο σκωραμίδων και ουροδοχείων. Δεξιά: Αποκομιδή ιματισμού Πτέρυγας Νοσηλείας(Φωτο: Β. Σπυρόπουλος).

8.3. Μετρικά στοιχεία απαραίτητων χώρων της Γενικής Νοσηλευτικής Μονάδας

Τα παρατιθέμενα μετρικά στοιχεία καθορίζονται από τη μοναδική, προς το παρόν εν ισχύ στη χώρα μαςκατευθυντήρια οδηγία για Νοσηλευτικές Μονάδες, το Π.Δ. 517/1991 (ΦΕΚ Α' 202/ 24.12.1991) [27]-[31].

Τα μετρικά στοιχεία αφορούν ωφέλιμες επιφάνειες και ελάχιστες επιτρεπόμενες ωφέλιμες διαστάσειςγια μονάδα νοσηλείας 40 κλινών, εφόσον δεν σημειώνεται διαφορετικά.

Page 10: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

10

Εικόνα 8.13 Τεχνικές λεπτομέρειες κλίνης νοσηλείας. Αριστερά: Μονάδα εφαλής (Bed-head Unit). Δεξιά: Παρακλίνιοτραπεζίδιο (κομοδίνο). Φωτό: Β. Σπυρόπουλος.

Πίνακας 8.1 Μετρικά στοιχεία της Κεντρικής Εξυπηρέτησης μιας Πτέρυγας Νοσηλείας [27].

Page 11: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

11

Πίνακας 8.2 Μετρικά στοιχεία Θαλάμων μιας Πτέρυγας Νοσηλείας [27].

Page 12: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

12

Βιβλιογραφία/Αναφορές1. Risse, G.B. Mending bodies, saving souls: a history of hospitals. Oxford University Press, 1990. p. 56

Books.Google.com

2. Askitopoulou, H., Konsolaki, E., Ramoutsaki, I., Anastassaki, E. “Surgical cures by sleep induction asthe Asclepieion of Epidaurus. The history of anaesthesia”. In José Carlos Diz, Avelino Franco,Douglas R. Bacon, J. Rupreht, Julián Alvarez (eds.), Proceedings of the 50th InternationalSymposium, . Elsevier Science B.V., International Congress Series 1242(2002), p.11-17.Books.Google.com.

3. Roderick E. McGrew, Encyclopaedia of Medical History (Macmillan 1985), pp.134-5.

4. Heiko Gorski, https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_hospitals#/media/File:Kos_Asklepeion.jpgView of the Askleipion of Kos, the best preserved instance of a Greek Asklepieion.

5. http://www.newadvent.org/cathen/07480a.htm Catholic Encyclopedia.

6. James Edward McClellan and Harold Dorn, Science and Technology in World History: AnIntroduction (The Johns Hopkins University Press, 2006), p.99, 101.

7. http://kassiani.fhw.gr/constantinople/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=10860 Η Κωνσταν-τινούπολη την εποχή των Κομνηνών.

8. http://kassiani.fhw.gr/constantinople/Forms/fMediaItem.aspx?lemmaId=10903&multiId=189906

9. http://kassiani.fhw.gr/constantinople/Forms/fMediaItem.aspx?lemmaId=10903&multiId=189907

10. “The Hospital in Islam”, [Seyyed Hossein Nasr, Islamic Science, An Illustrated Study], (World ofIslam Festival Pub. Co., 1976), p.154.

11. Toby E. Huff, The Rise of Early Modern Science: Islam, China and the West, Cambridge UniversityPress, USA, 2007.

12. http://fourriverscharter.org/projects/Inventions/pages/muslimworld_hospitals.htm Chelsea Wills,Middle-Ages Technologies, Muslim Hospitals.

13. http://www.google.gr/imgres?imgurl=http://www.onislam.net/english/oimedia/onislamen/images/healthscience/2013/10/Medieval-Islamic-Hospitals-Medical-Schools-1.jpg&imgrefurl=http://www.snipview.com/q/Medieval_Hospitals_in_Spain&h=399&w=300&tbnid=qZg1DpZtEmAZmM&tbnh=259&tbnw=195&usg=__cuf_Jcd-qxJjfSU1q0CusCOjA0I=&docid=PTGkfUaprFRysM Bimaristan del Sultan Qalaun, El Cairo S. XIII.

14. "Espana Sagrada", XIII, 539; Heusinger, "Ein Beitrag" in "Janus", 1846, I.

15. Kathy Neeb (2006). Fundamentals of Mental Health Nursing. Philadelphia: F.A. Davis Company.

16. Nightingale, Florence (August 1999). Florence Nightingale: Measuring Hospital Care Outcomes.ISBN 0-86688-559-5. Retrieved 13 March 2010.

17. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mediaeval_hospital_ward_with_religious_nursing_orders._Wellcome_M0013376.jpg Medievial hospital ward with religious nursing orders. WellcomeM0013376.jpg

18. https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_hospitals#/media/File:%27One_of_the_wards_in_the_hospital_at_Scutari%27._Wellcome_M0007724_-_restoration,_cropped.jpg A ward of the hospital atScutari where Florence Nightingale worked and helped to restructure the modern hospital. WilliamSimpson (artist, 1823–1899); E. Walker (lithographer, lifespan unknown, working for Day & Son);Publishers: Paul and Dominic Colnaghi, London; Goupil & Cie, Paris; Otto Wiegel, Leipzig;Restoration by Adam Cuerden.

19. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gibraltar_Colonial_Hospital_ward.jpg A typical ward at theold Colonial Hospital (now St Bernard's Hospital) in Gibraltar, around 1900.

Page 13: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

13

20. https://en.wikipedia.org/wiki/Hospital_bed Hospital bed.

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Shower,_double-vault_urine-diverting_dry_toilet_%28UDDT%29_and_waterless_urinal_in_Lima,_Peru.jpg Shower, double-vault urine-diverting dry toilet (UDDT) and waterless urinal in Lima, Peru.

21. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/Canteen_kitchen.jpg Modern restaurant foodpreparation area.

22. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_laundry_topics#/media/File:Industrial_laundry_sorting.jpgIndustrial laundry sorting.

23. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_laundry_topics#/media/File:Industrial_laundry_linen_press,_exit.jpg A part of a press in industrial laundry which dries the linen.

24. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_laundry_topics#/media/File:Jensen_Supercentro_feeder.jpg Afeeder where linen is placed and which takes the linen to the ironer and folder

25. http://www.medicalexpo.com/medical-manufacturer/automatic-bedpan-washer-1338.html

26. 517/91, ΦΕΚ Α' 202/24.12.1991.

27. Bronzino J.D., Management of Medical Technology, Butterworth-Heinemann, Boston 1992.

28. Laufman H. (Ed.), Hospital Special-Care Facilities, Academic Press, New York 1981.

29. Puetsep E., Modern Hospital, Lloyd-Luke, London 1979.

30. Teut A., Nedelkov G., Die Gruppenpraxis, Bertelsmann Fachverlag, Duesseldorf 1973.

Κριτήρια αξιολόγησης

Κριτήριο αξιολόγησης 1Αναφέρατε τις βασικές αρχές σχεδιασμού της ΓΝΜ.

Απάντηση/Λύση Η νοσηλευτική μονάδα αποτελεί ενιαία περιοχή κτιρίου και δεν επιτρέπεται να διαιρείται σε

τμήματα ή ορόφους. Κάθε μονάδα έχει μία τουλάχιστον ανεξάρτητη πρόσβαση και δεν επιτρέπεται σε καμία

περίπτωση η χρήση του διαδρόμου μιας μονάδας για πρόσβαση σε άλλη μονάδα ή τμήμακλινικής.

Ο μέγιστος αριθμός κλινών νοσηλευτικής μονάδας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 40.

Κριτήριο αξιολόγησης 2Αναφέρατε τις λειτουργικές ενότητες μιας ΓΝΜ.

Απάντηση/Λύση Θάλαμοι νοσηλείας. Χώροι νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού. Χώροι κεντρικής εξυπηρέτησης. Χώροι επισκεπτών. Θάλαμοι νοσηλείας.

Κριτήριο αξιολόγησης 3Αναφέρατε επιγραμματικα τους χώρους κεντρικής εξυπηρέτησης της ΓΝΜ.

Page 14: Κεφάλαιο 8: Η Γενική Νοσηλευτική Μονάδα · tα μεσαιωνικά νοσοκομεία στην Ευρώπη ακολούθησαν παρόμοια

14

Απάντηση/Λύση Χώρος εξέτασης – θεραπείας ασθενών. Λουτρό ασθενών. Οφίς φαγητού. Χώρος παροχής καθαρών (λινοθήκη). Χώρος συγκέντρωσης ακαθάρτων – σκοραμίδων. Χώρος καθαριότητος. Αποθήκη.