ΣEΛIΣ 13056:T σκιν κα τ σκυλ

∆.I.Λ.ΣEΛIΣ 13058:EΠIΛOΓH EΠIΣTOΛΩN ANAΓNΩΣTΩNI. KANTEPAKHΣ, B. ZOPMΠAΣ, A. ΣΠYPHΣ, N. AΣΠIΩTHΣ,A. ΠAΠAMIXOΣ, M. EΛEYΘEPIOY, B. ΓEΩPΓIA∆HΣ, K. ΠA-ΠA∆ATOΣ, M. POYΣΣOΣ.

ΣEΛIΣ 13065:Συνντευη τς E ρα"ας #λλην"στριας Λφκ ιτς

NANΣY MΠIΣKAΣEΛIΣ 13083:

T 7320 π.X. ,ρ-ισαν . /OλυµπιακKΩN. B. KOYTPOYBEΛHΣ

ΣEΛIΣ 13083:H «ε2φυ3ς» τε-νλγ"α τ6ν 7ρυ-ε"ων Λαυρ"υ

ANTΩNHΣ KATANOΣΣEΛIΣ 13090:

Παγκσµιπ"ηση κα πανανθρ:πινη #λληνικ;τηταΠANAΓ. ΠEPΓAMAΛHΣ

ΣEΛIΣ 13091:<Oταν = «∆» ?πικηρ@σσεται Aς... «αBρεση»

ΣEΛIΣ 13093:IππκρCτης: Συνε-ιστEς, G-ι «πατρας»,µιHς µακρα"ωνης Iατρικς παραδ;σεως

KΩNΣTANTINOΣ ΣTPATHΣΣEΛIΣ 13103:

«Πληρφρ"α»: M"α παρCενη LννιαµM πλλN «πρ;σωπα» στς ?πιστµες

ΠAN. ANAΛYTHΣΣEΛIΣ 13108:

Συ σ@µ λα -αναανικς γραφς

ΘANAΣHΣ NAKOΠOYΛOΣΣEΛIΣ 13113:

Συνντευη τO κ. B@ρωνς Πλ@δωραΠAN. Λ. KOYBAΛAKHΣ

ΣEΛIΣ 13121:«BιCγρα» κα Lλλειµµα πλιτισµO

AΘANAΣIOΣ KOYKOBIΣTAΣΣEΛIΣ 13123:

O Qνθελληνισµς στ BυRCντι κα τ Σ-SσµαAΘANAΣIOΣ KOYKOBIΣTAΣ

ΣEΛIΣ 13123:H αρ αρ;τητα τ6ν πιν6ν στ BυRCντι

EXETΛAIOΣΣEΛIΣ 13131:

H #λληνικ3 µυσικ3 στν κ;σµMAPIOΣ MAMANEAΣ

O KAΛAΘOΣ TΩN AXPHΣTΩN: σελ. 13072 • O AΛΛOΣΛOΓOΣ: σελ. 13082 • AIΣIMA KAI A∆H-PITA: σελ. 13101 •OI ΓENNHTOPEΣ TOY ΠAΓKOΣMIOY ΠOΛITIΣMOY:

σελ. 13111 • H KINHΣIΣ TΩN I∆EΩN: σελ. 13131

MONIMEΣ ΣTHΛEΣ

Mηνια Περιδικ$Kυδαθηνα'ων 29, Πλ,κα

105 58 1Aθ2να.Tηλ3φωνα: 3223957, 9841655.

Tηλεµι;τυπς: 3314997.

•T? Γραφεα τ@ «∆» λειτυργ@ν

πρωινDς Eρες 9.30 - 14.30καθηµεριν, (καG Σ,HHατ).

•JIδρυτKς-1Iδικτ2της-1Eκδ;της-∆ιευθυντ2ς:

∆HMHTPHΣ I. ΛAMΠPOY1ALιλλ3ως - MυσNν 51

Παλαι$ Φ,ληρ.•

ΦωτστιLειθεσ'α - 1Aτελι3:PRESS LINE

M,γερ 11, 1Aθ2να, τηλ.: 5221792.1EκτυπPσεις:

Π. KOKKAΛHΣBιHλιδεσ'α:

K. KONTOΓIΩPΓOΣ•

• Tιµ2 QντιτRπυ: 1.500 δρL.• ∆ωδεκ,µηνη συνδρµ2: 14.000 δρL.• 1OργανισµNν κ.λπ.: 20.000 δρL.

• ΦιτητNν: 10.000 δρL.• 1ESωτερικ@: 80 δλλ. HΠA.• JH συνδρµK καταH,λλεται

κατ? τKν Tγγραφ2.• JH συνδρµK QνανεPνεται

αUτµ,τως µετ? τKν λ2Sη τ@12µ2νυ. ∆ιακπK τVς συνδρµVς

γ'νεται µ;νν κατ;πιντηλεφων2µατς τ@ Tνδιαφερµ3νυ.

•∆IAΦHMIΣEIΣ

∆EN ∆HMOΣIEYONTAI•

T? Lειρ;γραφα δDν Tπιστρ3φνται.•

WOλες X συνεργασ'ες καG τ?ταLυδρµικ? TµH,σµατα στK διεRθυνση:∆HM. I. ΛAMΠPOY, MυσNν 51

175 62, Π. Φ,ληρ, 1Aθ2να.•

Παρακαλ@νται X συνδρµητDςπY Qλλ,Zυν διεRθυνση, ν? τ$γνωστπι@ν στ$ περιδικ;.

•1AπαγρεRεται [ Tν \λ]ω ^ Tν µ3ρει

Qναδηµσ'ευση ^ Qναµετ,δσηκαθ’ Xνδ2πτε τρ;πν

δηµσιευµ,των τ@ «∆αυλ@»LωρGς τKν γραπτK `δεια τ@ Tκδ;τη.

∆IA∆IKTYO («Internet»):http://www.davlos.gr

%Hλεκτρ)νικ, %Aλληλ)γραφ1α:davlos@otenet.gr

TOMOΣ IH´ • APIΘMOΣ TEYXOYΣ 208 • AΠPIΛIOΣ 1999

ΣTO TEYXOΣ AYTO:

T σκιν κα τ σκυλ

H κρατσα τη πραγµτων, π ασιλεει στν σηµεριν Kσµ,στηρθηκε π’ α"τς π τ$ν %κδµησαν πνω π’ 'λα σ( %δελγικ$ση. *Eει ,πιληθ- κα. κυριαρ0σει σ’ 'λα τ1 πλτη τ-ς Γ-ς, 3ι 4πλ5ςσ1ν πλιτικκινωνικ1 συστ0µατα, λλ1 σ1ν τρπς 6ω-ς, σ1ν «φιλ-σφα» 6ω-ς τ5ν νθρ;πων. O =νθρωπς νεαρτ0τως φυλ-ς, ,θνικ-τητας, µρφ;σεως, κινωνικ ,πιπ>δυ κ.λπ. «υ?θ>τησε» συνασθη-τα κα. 3ι 4πλ5ς κλθησε α"τν τν τρπ κα. α"τ$ν τ$ν ντληψητ-ς 6ω-ς. T γεγνς 'τι B %δελγικ$ α"τ$ ε"θυγρµµιση συγκρεταιπρς τ$ν Cδια τ$ν νθρ;πινη φση κα. συνεπ5ς πτελεD σταθ- κατ-σταση εEναι σηµδι, π πρεφλεD µ(ν 'τι B %συσα τη δ(ν εEναιι;σιµη, λλ1 δ(ν αCρει α"τµατα τ1 %δελγικ της Fπαθρα. O κ-σµς εEναι δεµ>νς σ1ν σκλς µ( τ %δελγικ σκιν. τ ρασιναλι-σµ, π τ π>ρασαν στ λαιµ ? ,υσιαστ>ς τυ κα. στ$ν πελπισατυ γαυγ6ει κα. περιστρ>φεται λυσσαλ>α, ωρ.ς ν1 µπρG- ν1 µεταπηδ0σGηHω π τν κκλ, π τ ,πιτρ>πει ν1 διαγρψGη τ µ-κς τ σκι-νι α"τ.

O «πσσαλς» πνω στ IπD εEναι δεµ>νη B =λλη =κρη τ σκι-νι, τ κ>ντρ δηλαδ$ τ κκλυ µ>σα στν IπD µπρεD ν1 κινηθG- Iσηµερινς Kσµς, εEναι B ∆ιεθν$ς KEυσα. H Lστα τ-ς ,υσας α"τ-ςεEναι, 'πως κα. κθε κ>ντρ κκλυ, Mνα σηµεD, κα. 3ι περισστερα.∆(ν µπρσε ν1 γνGη λλι5ς, δεδµ>νυ 'τι B φση 'λων τ5ν κατεστη-µ>νων %δελγι5ν, 'λων τ5ν παραλλαγ5ν τυς, εEναι µα, πανµιτυπησ’ 'λες. Πρακτικ$ ,πιεαωση τ-ς λ0θειας α"τ-ς εEναι τ γεγνς 'τιπαρ1 τ.ς συνεεDς πρσπθειες τ-ς ∆ιεθνς KEυσας ν1 παρυσισGηπαραπλανητικ1 «πλλ1» πρσωπα, «διαφρετικ(ς» Lστες κα. « ντθετα»κ>ντρα δυνµεως (O"σινγκτων, Mσα, ΠεκDν, Bρυ>λλες κ.λπ.), Bπραγµατικτητα πκαλφθηκε γυµν0, κα. σ0µερα 'λι ? =νθρωπι, κµη κα. ? πι νυπψαστι, ντιλαµννται 'τι µα κα. Lνιαα Iερ$Συµµαα, µα κα. µναδικ$ ρατη ,υσιαστικ$ ρ6α, π δρGU συνω-µτικ1 σ1ν Mνα σ5µα πσω π τ.ς πλλ(ς «ταµπ>λλες» τ5ν πλιτικ5ν,%κνµικ5ν κα. στρατιωτικ5ν «µπλκ», κυερνGU κα. ,κµεταλλεεταιIλκληρ τν Kσµ.

M( ση τ$ν παραπνω τπθ>τηση Vδηγµαστε στ$ν ,κτµηση, 'τι

? τπικ. πλεµι, ? στρατιωτικ(ς ε%σλ>ς, ? %κνµικ-ς - κινωνικ-ςφσεως ,παναστσεις, B τρµκρατα (στ$ν Iσπανα, Γερµανα, N. KAµε-ρικ0, Tυρκα κ.λπ.), B %κνµικ$ κρση, I πληθωρισµς, B ,νεργειακ$κρση, B «Hνταση» κ.λπ. εEναι φαινµενα, τ1 IπDα πατρωνρνται π-λυτα π τ Cδι τ Παγκσµι Kατεστηµ>ν, κµη κι Yν δ(ν δηµιυρ-γνται , Fπαρ-ς σκπιµα π’ α"τ, κα. δ(ν Hυν καν>να =λλ σκπκα. καµµι1 =λλη κατληη παρεκτς τν Hλεγ τ-ς «τεως» κα. τ$νσυντ0ρησ0 της. Πρκειται γι1 γεγντα, ,ελεις κα. τσεις ,νισυµε-νες π τ$ν Cδια τ$ν ,υσα, διτι ,υπηρετν, δ(ν κλν6υν τ$ν κυ-ριαρα της.

***

M>σα στ «ρ» τ5ν γεγντων, τσεων, συγκρσεων, πλ>µων κ.λπ.,τν IπD «ρεει» B σγρνη νθρωπτητα, ',τι συνδ>εται πρς τ.ς ες τ πλιτισµ –εCτε σ( τµικ εCτε σ( Iµαδικ ,ππεδ– κα. ,κφρ-6εται µ( µ$ \ργανωτικ1 µ>σα, πτελεD πραγµατικ, νε>λεγκτ κα.,παναστατικ στιεD τ-ς κρσεως. Kα. ττ, διτι σκπεει συνειδητ1στ σπσιµ τ σινι τ-ς παραλ-ς µας κα. 3ι στ$ν πκτησητρφ-ς. T1 φαινµενα α"τ1 εEναι %δελγικ1 κα. πρακτικ1 α"τκιν-µενα κα. α"τδναµα, αρ6υν πρδρµικ1 κα. πρωτπριακ1 τ µ>λ-λν τ-ς νθρωπτητας κα. δνυν τ.ς κατευθνσεις τ α]ριν.

T>λς τ1 φαινµενα α"τ, π παρνυν τ.ς διαστσεις µιUς νε>λε-γκτης παρρµ0σεως σ( παγκσµια Hκταση, συνιστν τ$ν =ρνηση τ-ς τε-νητ-ς «πραγµατικτητας» κα. δηµιυργν τ σκαλπτι γι1 τ$ν π-ρεα πρς µι1 ν>α ?στρικ$ 6ω0, λλ1 παραµ>νυν πρσανατλιστα,διτι στερνται θ>σεως. EEναι 'µως ? θερµκιτδες γι1 τ$ν =νδρωσηπραγµατικ5ν ?στρικ5ν ρευµτων, γι’ α"τ κα. B δγµατικ$ τη Hει ντιληφθ- τν κνδυν π ,γκυµνν κα. πρσπαθεD ν1 τ1 διαστρ>ψ^η_ ,κτν;σGη. ∆>σµια 'µως τ-ς ρασιναλιστικ-ς φσε;ς της, ππειρUταιωρ.ς πτ>λεσµα ν1 ντιµετωπσGη τς «φυγδες» α"τς πρσφ>ρ-ντς τυς «διευκλνσεις»· τ-ς διαφεγει δηλαδ$ 'τι B Cδια B τενκρα-τα της τς Hκανε ν1 φγυν π τ \ργανωτικ «µαντρ» της, 'πως δια-φεγει στ$ν κυκυγια τ-ς παριµας 'τι τ.ς ρωµι(ς δ(ν τ.ς κνει Bφωλι της λλ1 I... πισινς της.

[KAπ τ ιλ «KAνα60τηση», Hκδ. «∆αυλς» 1980]

∆.I.Λ.

13057∆ΑΥΛΣ/208, Aπρλις 1999

Kριε διευθυντ#,E%µαι (π) διδακτρ+α φιτητ.ς στ0 Πα-

νεπιστ3µι τ4ς Kλµπια. ∆ια6#7ω (π)σειρ9ν (τ:ν τ0 ;<ιθαµαστ περιδικ=σας. >O λ=γς γι9 τ0ν AπB σCς γρ#φωε%ναι, γι9 ν9 λ#6ω, (9ν ε%ναι δυνατ=ν, µαDγκυρη κα) (πιστηµνικ9 τεκµηριωµEνη;π#ντηση σ’ Gνα (ρHτηµ# µυ. Γι9 πλλ9Jρ=νια ;σJλKµαι µL τ.ν MπEρJη;ρJαα Nλληνικ. γλ:σσα µας. EOδικHτεραDJω παρακλυθ3σει (δ: µαθ3µατα, στ9AπBα P πρφρ9 τ:ν ;ρJαων >Eλλη-

νικ:ν ;π0 τQς καθηγητLς Rταν περερ-γη κα) <εν7υσα. T0 (ρHτηµ# µυ ε%ναιτ0 N<4ς: Π:ς πρφερ=ταν P ;ρJαα >Eλλη-νικ3; Πρσωπικ9 πιστεω, Vτι πρφερ=-ταν Vµια µL τ.ν νEα >Eλληνικ3. E9νε%ναι Dτσι, θ9 µπρσατε ν9 µK πρµη-θεσετε τ0 ;παρατητ Mλικ=, πρερJ=-µεν εWτε ;π0 παλαι=τερα δηµσιεµατ#σας εWτε ;π0 Xλλα συγγρ#µµατα πQ;σJλKνται µL τ0 θEµα;

EOλικριν:ςBασλεις Zρµπς

Πανεπιστ3µι Kλµπια, H.Π.A.

Σηµεωση «∆αυλ»:KOρθ5ς I κ. B. ZρµπUς πρεD γι1 τ$ν «περεργη» πρφρ1 τ5ν ραων

Eλληνικ5ν π τς >νυς καθηγητ>ς. Σ( πρσε(ς τες τ «∆» θ1 δηµ-σιευθG- Hρευνα, π θ1 πδεικνGη τ$ν ,πιστηµνικ$ πλνη τ-ς λεγµ>νης «,ρα-σµικ-ς πρφρUς» κα. θ1 πρσκµ6Gη στιεDα γι1 τ π5ς κρι5ς πρ>φεραν? hEλληνες στ$ν ραιτητα τ$ γλ5σσα µας.

EΠIΛOΓH EΠIΣTOΛΩN ANAΓNΩΣTΩN

*H «+ρασµικ,» πρφρ. τ/ς *Eλληνικ/ς 0π τ1ς 23νυς

T πρ45ληµα τ τετραγωνισµ τ κ7κλυ

KAιτιµε κ. Λµπρυ,Γι1 τ θ>µα «*O τετραγωνισµς τ κ7κλυ» ναφ>ρµαι στ$ν π-

ντηση τ ,κλεκτ συναδ>λφυ - ριτ>κτνς κ. Kων. Kαρµιρντ6υ(«∆αυλς», τες 206), ,πιθυµ;ντας ν1 σλισω ,ν συντµGα ',τι πι-στεω πlς µ( φρGU:

A. T πι nταν B π;τερη σηµασα τ-ς ,κφρσεως «µ8 καν4να καδια5:τη» στ$ν κλασσικ$ ραιτητα ε"τυ5ς (_ δυστυ5ς) δ(ν π-τελεD 60τηµα πρς διαλεκανση ,δ5 κα. δεκδες Lκατντδες ρνια.hOπως ν>φερα στ$ν πρηγµενη ,πιστλ0 µυ («∆αυλς», τες203), Hµε τ.ς σαφεDς σετικ(ς πψεις τ Πλτωνς, I IπDς –εEναι>αιν– ,γν;ρι6ε γι1 τ 60τηµα α"τ πλ περισστερα τσ π,µ>να 'σ –πιστεω– κα. π τν κ. Kαρµιρντ6.

B. EEναι ,µφαν>ς, 'τι π τν κ. Kαρµιρντ6 δ(ν Hγινε κατανητ$

Kατ’ ;ρJ9ς θερµ9 συγJαρητ3ρια. E%µαιGνας σJετικ9 νEς ;ναγνHστης τK «∆αυ-λK» (Gνα Jρ=ν) κα) α^τ. ε%ναι P πρHτηφρ9 πQ στEλνω γρ#µµα. Aφρµ. γι9ν9 γρ#ψω στ#θηκαν Gνα Xρθρ σL σJ-λικ0 6ι6λ κα) µα τηλεπτικ. (κπµπ3.Θ9 πρσπαθ3σω, Vσ πι0 «λακωνικ9» γ-νεται, ν9 ;ναφερθ: κα) στ9 δ.

T0 Xρθρ ;ν3κει στ0 6ι6λ τ4ς B´ Γυ-µνασυ: «>H Mυσικ. µEσα ;π0 τ.ν dστ-ρα της» (Dκδση H´ 1995) κα) εMρσκεταιστ.ν σελδα 29. AναφEρνται δL τ9 N<4ς:«H ?στρα τ-ς µυσικ-ς τ5ν EραωνεEναι µα π τ.ς πι µακρρνες κα. π,κεDνες π δ>τηκαν τ.ς µεγαλτερες κα-ταστρφ>ς, µ( πτ>λεσµα ν1 γνωρ6υµεπλ λγα γι’ α"τ0ν, φ π’ τ$ν πλπαλι1 ,π$ δ(ν σ;θηκαν ]τε µυσικ1κεµενα [πιθανν ν1 µ$ν εEαν _ ν1 µ$νpθελαν ν1 Hυν µυσικ$ γραφ0 (!!!)],]τε 3ργανα... Σµφωνα λιπν µ( τ$ν B-λ ? EραDι nταν Mνας λας ,αιρε-τικ1 µυσικς... I ∆α.δ δ(ν Fπ-ρε µνµεγλς πιητ$ς κα. µυσικς, µ1 κα.

σπυδαDς \ργανωτ$ς τ-ς µυσικ-ς τ-ς,π-ς τυ...».

ΣυµπEρασµα: Jωρ)ς στιJεBα (µυσικ9hργανα κα) κεµενα) κα) µL συγκεJυµEνεςπληρφρες τ4ς B6λυ (<#γεται, Vτι «A∆α6)δ Mπ4ρ<ε µεγ#λς πιητ.ς κα) µυ-σικ0ς» κα) d >E6ραBι Rταν «,αιρετικ1µυσικς λας»· κα) Vλα α^τ9 σL Nλληνικ06ι6λ... (περεργ δLν φανεται;).

>H (κπµπ3, τ.ν Aπα ;νEφερα ;ρJι-κ:ς, ε%ναι P «T τρ>ει», τ.ν Aπα (πιµε-λεBται P κ. jAννα ΠαναγιωταρEα. Πρ0Pµερ:ν λιπ0ν DτυJε ν9 παρακλυθ3σωα^τ.ν τ.ν (κπµπ3, κα) πραγµατικ9 α^τ9πQ Xκυσα µL (<Hργισαν. ΣL µα Dρευναπερ) τ4ς π=λεως τ:ν ;ρJαων A6δ3ρωνµλησε µα ;ρJαιλ=γς, P Aπα ε%πε: «...Vς γνωστν, I Hρακλ-ς εEναι I Mελκρθτ5ν Φινκων, τ Iπυ B λατρεα ε%σ0-θη στ$ν Eλλδα π τς Φνικες(!!!)». Od ψευδ-θεωρες τ:ν φινικικ:νγραµµ#των τενυν ν9 (<αλειφθKν (kνδLν DJυν lδη (<αλειφθ4) κα) µερικ)µιλCνε γι9 τ0ν Mελκ#ρθ! T Xλλ θ9

13059∆ΑΥΛΣ/208, Aπρλις 1999

*E5ραιφινικικ, πρπαγ;νδα στ. <λληνικ. σ=λε>α κα M.M.E.

B πρσ>γγισ0 µυ στ (πργµατι) πρωττυπ κα. (3ντως) ,νδιαφ>ρν=ρθρ τυ («∆αυλς», τες 200 - 201). KEγl δ(ν µφισ0τησα τ 'τιI ρθργρφς ν>φερε (παργραφς 3 τ =ρθρυ), πlς B τιµ$ τπ εEναι «περπυ @ση...». Aπλ5ς εEπα, 'τι B κατασκευ$ τ-ς παραγρ-φυ 4 τ =ρθρυ αCρει τενη>ντως τ$ν πρηγµενη δ0λωση τ ρθργρφυ περ. πρσεγγσεως τ π, καθ’ 'σν α"τς I Cδις γρ-φει: ΛZ = 6(φ+1) R/5 Cσν (κα. 3ι «περπυ Cσν») πR, π’ 'πυ I?σδ0πτε (συµπεριλαµννται κα. ? µαθητ(ς Γυµνασυ...) συν-γει 'τι: π = 6(φ+1)/5, ,σωση (πλ0ρως) πρριπτ>α π τ$ν θεωρη-τικ$ γεωµετρα.

Γ. A"τ$ B τεν0εσσα =ρση στ Cδι κεµεν τ «περπυ @σν»( ρικ5ς) σ( «0κρι5Aς @σν» (µετ>πειτα) αρακτηρστηκε π ,µ>ναVς (ε"ριστ) «τ3=νασµα» _ (κιν5ς) «τρ7κ», γεγνς π κατ1 τ$νγν;µη µυ δ(ν θ1 Hπρεπε ν1 ενσGη τν ιτιµ κ. συνδελφ.

Tενσµατα («τρκ») τ πραναφερθ>ντς τπυ Fπρυν πλ-

Σηµ. «∆αυλ»: Γι1 τν Hρακλ- λ. τ =ρθρ περ. KOλυµπιακ5ν γ;νωνστ$ σελ. 13073 τ ν1 εDρας τευς τ «∆».

A<ι=τιµε κ. Λ#µπρυ,Παρετ3ρησα, Vτι συJν9 γρ#φεται εOς

πλλ9 Dντυπα κα) κυρως σJλικ#, Vτι PµEτα<α Rλθε εOς τ.ν >Eλλ#δα τ.ν (πJ.ντK IυστινιανK (551 µ.X.), A AπBςDστειλε δ καλγ3ρυς - πρ#κτρας ν9µεταφEρυν ;π0 τ.ν Kνα τ0ν µετα<-σκHληκα, κρυµµEνν εOς τ9ς 6ακτηραςτων. Eπσης (γρ#φη Mπ0 τK π. E^αγγE-λυ ΣκρδC («∆αυλ=ς», τεKJς 203, σελ)ς12.675), Vτι: « π τ$ν ,π$ τ KIυστι-νιαν µ( τ$ν νακλυψη τ-ς µετης δη-µιυργνται πλυτελ- κα. παρενα,νδµατα...».

Eπιθυµ: ν9 τνσω, Vτι P καλλιEργει#της Rτ γνωστ. (ν E^ρHπpη κα) κυρως (ν>Eλλ#δι τ^λ#Jιστν Jλια Dτη πρν. α) >OΠαυσανας lδη (γνHρι7ε περ) τ4ς

(κτρφ4ς τK µετα<σκHληκς Mπ0 τ:νKινE7ων (Σ4ρες) («>Eλλ#δς Περι3γη-σις», «Hλειακ9» B´ 26). 6) >O Πλνις (θε-Hρει πατρδα τ4ς µετ#<ης τ.ν Aσσυρα(Nat. 11,75). γ) >O AρισττEλης περιγρ#-φει τ9 στ#δια τ4ς µεταµρφHσεως τK µε-τα<σκHληκς κα, τ0 σπυδαι=τερν,µCς δδει τ.ν πληρφραν, Vτι αd γυ-ναBκες (ν K+: (γνHρι7αν τ.ν κατεργασαντ4ς µετ#<ης εOς qφασµα (AρισττEλης,«>Iστ. 7+Hων» 5,55)· P Παµφλη δE, κ=ρηΠλατEα τιν=ς, Rτ P πρHτη (πιJειρ3σασαν9 Mφ#ν+η µEτα<αν. E< Xλλυ εMρ3µαταµετ#<ης DJµεν εOς τ#φν XρJντςKελτ:ν (ν Bυρτεµ6Eργ+η, Jρνλγµε-νν περ) τ0 500 π.X. (H.J. Hundt, «DerKeltenfürst von Hochdorf», Stuttgard 1985)κα) εMρισκ=µενν 6=ρεια τ:ν jAλπεων,

;κσυν τ9 Dρµα τ9 α^τι# µας!Mετ9 τιµ4ς

CAναστ;σις N. Σπ7ρηςΦιτητ3ς, Xαλκδα

∆ΑΥΛΣ/208, Aπρλις 199913060

λ1 στ1 µαθηµατικ1 (π.. τ «παρδν τ Z0νωνς») κα. I ,νδια-φερµενς µπρεD ν1 ,ντπσGη ρκετ1 π α"τ1 κµη κα. στ1 σγ-ρνα ιλα µαθηµατικ5ν τ Γυµνασυ κα. Λυκευ, τ1 IπDα να-φ>ρνται ,κεD πρς «παιδαγωγικ$ν τ>ρψιν» τ5ν µαθητ5ν.

Π>ραν τ5ν νωτ>ρω θεωρ5, 'τι I κ. Kαρµιρντ6ς ,κφεγει τ θ>-µατς, 'ταν ναφ>ρεται στ$ν α τ5ν πρσεγγιστικ5ν µεθδων τ-ςµαθηµατικ-ς ,πιστ0µης, τ$ν Iπα "δε.ς ,>φρων νς, πιστεω, µφισητεD. KEδ5 τ θ>µα –,παναλαµνω– δ(ν εEναι, κατ1 πσν κ-πια πρσ>γγιση τ π εEναι «καλ$ _ 3ι», λλ1 κατ1 πσν µα Iπι-αδ0πτε τ>τια πρσ>γγιση εEναι πδεκτ$ π τ$ν θεωρητικ$ γεω-µετρα, xστε ν1 6Gη B σπατλη φαιUς "σας γι1 τ$ν κατασκευ$ ττετραγωνισµ (ωρ.ς ε%σαγωγικ1) «µ( καννα κα. δια0τη». Kατ’,µ( B Iπιαδ0πτε πρσ>γγιση τ π θ>τει α"τµτως α"τν π τ$νυ?θετεD ,κτς τ πλαισυ τ-ς θεωρητικ-ς γεωµετρας, Iπτε B ρ0-

OD 0ρ=α>ι EEλληνες γνFριGαν τ,ν κατεργασα τ µετα2ι

Kριε Λ#µπρυ, Eδι#6ασα εOς τ0 τ. 206 τK «∆αυλK»

τ.ν ;π#ντησιν τK κ. Φλιππα πρ0ς τ.ν(πιστλ.ν τK κ. T7#κυ, P Aπα (δηµ-σιεθη εOς τ0 τ. 198.

Aπρ: Vµως, π:ς A κ. Φλιππας (πι-µEνει ν9 πεσ+η, Vτι P Aµηρικ. Iθ#κη ε%ναιP Λευκ#ς, στηρι7=µενς εOς OσJυρισµQςκα) Mπδε<εις, d AπBες δLν ;νταπκρ-ννται εOς τ.ν πραγµατικ=τητα δι9 τQςN<4ς κατωτEρω λ=γυς:

α) >H Λευκ9ς παρ’ ^δεν0ς ;ρJαυσυγγραφEως ;ναφEρεται sς ν4σς, δι=τιδLν Mπ4ρ<ε ν4σς, ;λλ9 Jερσ=νησς τ4ςAκαρνανας. >O Στρ#6ων (I, 8) ;ναφEρει,Vτι Kρνθιι ;πσταλEντες Mπ0 τK Kυ-ψEλυ κα) τK Γ=ργυ (τ0 625 π.X. περ-πυ) Dκψαν τ0ν Oσθµ0ν πQ tνωνε µL τ.ν<ηρ9ν κα) µετE6αλαν τ0ν Oσθµ0ν εOς πρ-θµ0ν. >O δL Σκλα< A KαρυανδεQς ;να-φEρει τ9 N<4ς: «Λευκ1ς ερσνησς πρ-τερν yσα πρς KAκαρναναν, Hστι ν-σς

13061∆ΑΥΛΣ/208, Aπρλις 1999

ση τ5ν µεθδων της (π.. «µ( καννα κα. δια0τη») \λγην αν Hει.M( α"τ τ σκεπτικ παρ>θεσα τ$ν ,ναλλακτικ$ –κα. 4πλστερη–

κατασκευ$ τ «τετραγωνισµ» (µ( ε%σαγωγικ), τ$ν Iπα ,γl ICδις πρ5τς Fπεθµισα (Iπτε τ «%δ B Pδς...», καθlς κα. ?«12 κατασκευ(ς» π Hγραψε I κ. Kαρµιρντ6ς, δ(ν εEε νηµα ν1γραφν).

T Fπ τ πρDσµα τ-ς θεωρητικ-ς γεωµετρας πρληµα τ τετρα-γωνισµ τ κκλυ νγεται στ$ν κατασκευ$ Lνς ε"θυγρµµυτµ0µατς µ0κυς Cσυ πρς τ µ-κς περιφερεας γνωστ-ς κτDνς.EEναι δνατν ν1 λσυµε τ πρληµα α"τ µ( τ$ν πκλειστικ$νρ0ση τ καννς κα. τ δια0τυ. A"τ$ B δυναµα \φελεται στ$νFπερατικτητα* τ π κα. τ δνατν τ-ς Vς =νω κατασκευ-ς πε-δεθη π τν Γερµαν µαθηµατικ Lindemann τ 1882 µ( τ$ν γεν-κευση θεωρηµτων, \φειλµ>νων στν µεγλ Γλλ µαθηµατικHermite.

J#ρις εOς τ.ν µεσλ#6ησιν τ:ν >Eλλ3νων.Kατ9 τ9ς ;νασκαφ9ς τK KεραµεικK (νAθ3ναις εMρEθησαν λωρδες Mφ#σµατςµετ#<ης (ντ0ς σαρκφ#γυ, κα) θεωρεBταιVτι P νεκρ9 κατ#γεται (κ τ4ς OκγενεαςτK Aλκι6ι#δυ, δι=τι P σαρκφ#γςεMρEθη κ#τω ;π0 τ0ν τ#φν τ4ς >IππαρE-της, (γγν4ς τK Aλκι6ι#δυ. Συνεπ:ς PµEτα<α Rτ γνωστ. πλQ (νωρτερν τ4ς(κστρατεας τK M. Aλε<#νδρυ κα) Wσως(π) Bυ7αντυ ν9 (πεJειρ3θη κ#πια ;ν#-µει<ις δ διαφρετικ:ν εOδ:ν. ∆ι9 πε-

ρισστEρας πληρφρας (π) τK θEµατς:U. Heimberg, «Gewürze, Weihrauch, Seide-Welthandel in der Antike» 1981· J.P. Wild,«Textile Manufacture in the NorthernRoman Provinces» 1970· AnastasiaRekridou-Gorecki, «Mode im Antiken»,München 1989, µεταφρασµEνν κα) εOς τ.ν>Eλληνικ3ν: «M=δα εOς τ.ν AρJααν>Eλλ#δα», Aθ4ναι 1993, (κδ. Παπαδ3µας.

ML NλληνικQς JαιρετισµQςNικ4λας Σταµ. CAσπιFτης

Mυσικ0ςB=λφµπυργκ, Γερµανα

*O δι;λγς γι. τ,ν τα7τιση τ/ς *Oµηρικ/ς CIθ;κης

∆ΑΥΛΣ/208, Aπρλις 199913062

E"αριστ5 τ περιδικ σας γι1 τ$ν Mως τ;ρα φιλενα τ5ν π-ψε;ν µυ, Fπσµενς ν1 µ$ν ,παν>λθω, Hστω κι Yν I κ. Kαρµιρντ6ς πφασσGη ν1 HGη α"τς τν τελευταD λγ.

* *Yπερ5ατικς \νµ6εται I ριθµς, I IπDς δ(ν πρκπτει Vςρ6α λγερικ-ς ,ισ;σεως µ( κ>ραιυς συντελεστ>ς, δηλ. ,ισ;σε-ως τ-ς µρφ-ς f(x) = 0, 'πυ f(x) κ>ραι πλυ;νυµ µ( κ>ραιυς συ-ντελεστ>ς. O Fπερατικς ριθµς εEναι σµµετρς (=ρρητς), λλ1δ(ν συµανει Mνας σµµετρς ν1 εEναι ναγκαως Fπερατικς.

M( ,κτµησηCI. Kαντερ;κης

∆ιπλ. Πλιτικς Mηανικς EMΠEur. Ing. MIStructE (UK)

Φιλθ>η

πτεταφρευµ>νη».6) >O uOµηρς ε%ναι σαφEστατς εOς τ9ς

περιγραφ#ς τυ, Vπως εOς τ0 σ 84 - 85 τ4ς«Oδυσσεας», Vπυ 6#7ει τ0ν Aντν ν9λE+η στ0ν wIρ: «π>µψω σ’ pπειρνδε, α-λlν ,ν νη. µελανGη, ε%ς *Eετν ασι-λ-α...». Θ9 (Jρει#7ετ ν9 τ0ν 6#λ+η σLµαυρκ#ρα6, δι9 ν9 τ0ν στελ+η εOς τ.νlπειρν, εOς τ0ν 6ασιλEα jEJετν, (9ν PΛευκ9ς Rτ P Iθ#κη;

γ) EOς τ.ν περιγραφ.ν τ4ς Iθ#κης (Oδ.ι 21-29) ;ναφEρει τ.ν Iθ#κη sς «ε"δεε-λν... µφ. δ> ν-σι πλλα. ναιετυσιµλλα σεδν λλ0λGησιν...». Tαιρι#7εια^τ. P περιγραφ. πρ0ς τ.ν Λευκ#δα;

δ) ΣυνεJ7ει: «... ,ν 4λ. κεDται πρς 6-φν, α? δ( τ’ =νευθε πρς l τ’ >λιντε...». E%ναι τελευταα πρ0ς τ.ν δση PΛευκ#δα; x δι9 ν9 (<υπηρετ3συν τ9ς;π=ψεις των δι#φρι (ρευνητα) lλλα<αντ9 σηµεBα τK Aρ7ντς, Vπως τQς συ-νEφερε, κα) Dκαναν τ0ν 6φν (τ.ν δση)6ρρC, (νy: A uOµηρς ε%ναι σαφEστατςκα) λEγει «πρς 6φν κα. πρς l κα.>λιν» (πρ0ς ;νατλ9ς κα) τ0ν tλι). ΛE-τε ν9 µ.ν γνHρι7ε τ0 6ρρC, γι9 ν9 τ0

γρ#ψ+η, kν lθελε;ε) >H τατισις τK AµηρικK ∆υλιJυ

πρ0ς τ.ν Kεφαλληναν ε%ναι τυλ#Jιστν;τυJ3ς. >O Στρ#6ων (I, 14-c 456) θεωρεBVσν τπτε Xλλ λιγHτερ ;ντιµηρικ0τ.ν τατισιν τ4ς Kεφαλληνας µL τ0 ∆υ-λJιν, Vπως ε%Jαν διατυπHσει τ.ν Xπ-ψιν α^τ.ν κατ9 τ.ν ;ρJαι=τητα δι#φρισυγγραφεBς (>Eλλ#νικς, jAνδρων, Φερε-κδης κ.X.). >O uOµηρς ;ναφEρει τ0 ∆υ-λJιν sς «πλπυρν» (πλσιτν) κα)«πι-εν» (Jλερ0) (Oδ. ι 24, < 335, 397, π396 κα) τ 131). Φανεται, Vτι τ0 ∆υλJιε%Jε πεδιν.ν Dκτασιν κα) Rτ πλσι σLσιτηρ9 κα) J=ρτ. >O uOµηρς (πσης κα-θρ7ει τ.ν τπθεσαν τK ∆υλιJυ(Iλ. B 625): «hOσι nταν π τ ∆υλικα. τ1 ?ερ1 νησι1 τ5ν KEνων, τ1 IπDαρσκνται π>ρα π τ$ν θλασσα, π>-ναντι π τ$ν *Hλιδα, σ’ α"τς Bγεµ-νευε I M>γης...». T δυλει9 ε%Jε P Kε-φαλληνα στ)ς EJιν#δες ν3συς;

στ) Πιστεει σ6αρ9 A κ. Φλιππας, VτιP Λευκ9ς ε%ναι ε^δεελς (φανερ. (κ τKµακρ=θεν), Vταν συγJEεται µL τ9 Aκαρ-νανικ9 hρη κα) πρEπει ν9 πλησι#σ+ης πλQ

Kριε διευθυντ#,ΣCς δια6ι6#7ω πρωτ=τυπες σελδες τK

περιδικK “TIME” (τεKJς 18/1/99) µLθEµα Xρθρ ;ρJαιλγικ=. T0 (ν λ=γ+ωXρθρ ;ναφEρεται στ.ν «Π=λη τ:νΘε:ν» κα) τQς ;ρJαυς λαQς τ4ς Aµε-ρικ4ς (A7τEκυς, M#για κ.λπ.). T0 ;<ι-θαµαστ ε%ναι, Vτι P «Π=λη» (x «T=πς»)«τ:ν θε:ν» στ.ν τπικ. γλ:σσα zνµ#-7εται: “Teotihuacan”. >O δL ;ρθργρ#φςδιερωτCται (ν πλλBς γι9 τ.ν πρEλευση^σιαστικ9 τ:ν (κεB πλιτισµ:ν κα) µνη-µεων, OδιαιτEρως γι9 τ)ς πυραµδες. E%ναιPλυ φαειν=τερν, Vτι P λE<η“Teotihuacan”, «Π=λη τ:ν θε:ν», ;ρJ7ειµL τ0 «Tε» = (Θε=ς;). E%ναι µα Xλλη ;π=-δει<η παρυσας στ.ν Aµερικ3 ;ρJαι-

τ#των >Eλλ3νων;uΩς π=τε (π) τEλυς θ9 καλλιεργ4ται

παγκσµως ((σκεµµEνως κα) δυστυJ:ςκα) (ν >Eλλ#δι) P πλ#νη, Vτι zφελµε τ.ν;νακ#λυψη τ4ς Aµερικ4ς ;ρJικ9 στQςBκιγκς... τ0 1.000 µ.X. (Kαναδικ. >Iστ-ρα) κα) ;ργ=τερα στ0ν «πλιτισµEν κ=-σµ» (Xριστ=φρ Kλ=µ6 κα) Σα); uΩςπ=τε P (πσηµη >Eλλ#δα θ9 κλεν+η τ9 µ#-τια µπρστ9 σ’ α^τLς τ)ς ;λ3θειες; Kα) π=-τε θ’ ;ρJσ+η ν9 διαφωτ7+η τ.ν Oκυµενι-κ=τητα τK >EλληνισµK; Kα) θ9 π#ψ+η ν9ε%ναι Gνα µ7ερ κρατδι φυκαρ#δωνBαλκανσκων;

E^Jαριστ:M. CEλευθερυ

NEα M=δυτς

Kριε διευθυντ#,Στ9 τεJη 191 κα) 192 A κρις Aττα-

6ρις παρυσι#7ει µι9ν ;<ι=λγη µελE-τη µL ττλ «Yµνλγι τ-ς Lραϊκ-ς µυ-θλγας κα. ~ρεις κατ1 τ Eλληνικπνεµατς στ.ς ,κκλησες τ-ς Eλλδς».Σωστ9 κα) ;ναµφισ63τητα τ9 Vσα γρ#-φει. Eρωτ: Vµως: A^τ0 τ0 Mµνλ=γι,πQ ;πτελεB κα) τ.ν 6#ση τ4ς Jριστια-

νικ4ς θρησκεας, ε%ναι γραµµEν στ.νN6ραϊκ. x τ.ν Nλληνικ. γλ:σσα; >E6ραBιµCς τ0 (πE6αλαν x µ3πως ρωµι) 6υ7α-ντιν; Φλε κριε Aττα6ριε, d π=ρτεςτ:ν σJλεων κα) τ:ν (κκλησι:ν µας ε%ναιzρθ#νικτες κα) ^δε)ς >E6ραBς τ)ς δια-6ανει. Aνεν=Jλητι λων7υν uEλληνεςδιδ#σκαλι κα) dερεBς κα) τραυµατ7υν;νεπαν=ρθωτα τ.ν ψυJ. τ:ν παιδι:ν µας

13063∆ΑΥΛΣ/208, Aπρλις 1999

T «Tετι=υακ.ν» («Θε4τητς ONκς») τAν PIνκα

Πι +π35αλαν τς Q5ρεις κατ. τ *Eλληνικ Πλιτισµ

κντ9 γι9 ν9 τ.ν <εJωρσ+ης;7) E^δεελς ε%ναι P Kεφαλληνα, τ4ς

Aπας A τα<ιδιHτης (ρJ=µενς ;π0 τ.νδση x (<ερJ=µενς τK λιµEνς τ:ν Πα-τρ:ν ;ντικρ7ει τ0ν τερ#στιν hγκ ν9;ναδεται ;π0 τ0 µEσν τ4ς θαλ#σσης κα)(ντυπωσι#7εται, (κπλ3σσεται κυριλε-κτικ:ς. E%ναι τ0 µεγαλ=πρεπ 6υν=, τ0« ριπρεπ(ς κα. ε%νσφυλλν», τ0 AπBτ.ν κ#νει ε^δεελ. >O uOµηρς φωτ-γραφ7ει σαφ:ς µL τ.ν περιγραφ3 τυτ.ν Iθ#κη. T Xλλ θ9 Dπρεπε ν9 γρ#ψ+η,γι9 ν9 µCς ;ν<+η τ9 µ#τια;

η) Aλλ9 τ0 καταλυτικ0 στιJεB, P τα-φ=πετρα τ:ν ;ντιθEτων θεωρι:ν, ε%ναι P

;πκ#λυψις τK αO:νς, A µεγ#λς θ-λωτ0ς µυκηναϊκ0ς τ#φς, (φ#µιλλς τKAτρEως, A AπBς 6ρEθηκε εOς τ.ν θEσινT7υνCτα τK Π=ρυ Kεφαλληνας. >Hqπαρ<ις τK τ#φυ α^τK πρϋπθEτεικα) µεγ#λ µυκηναϊκ0ν κEντρν, Vπως αdMυκ4ναι, Πελ#να, Πλς, OρJµεν=ς.

Γνωρ7ει µ3πως A κ. Φλιππας κανEναXλλ µυκηναϊκ0 6ασλει εOς τ.ν περιJ.να^τ3ν, πλ.ν τK 6ασιλευ τK OδυσσE-ως;

Mετ9 διακεκριµEνης (κτιµ3σεωςCAλκι5ι;δης Παπαµ>=ς

Zωγρ#φυ

Kριε Λ#µπρυ,[...] Iδιατερα γι9 (µCς τQς uEλληνες

τ4ς B=ρειας Aµερικ4ς Mπ#ρJυν φωτειν9σηµ#δια, Vτι P φλ=γα τK >EλληνισµKπαραµEνει Xσ6εστη. XρEς dερ0 γι9 Vλυςµας ν9 τ.ν κ#νυµε ν9 λ#µψ+η Vπως κα)πρ:τα, (πιδιHκντας στ.ν µ=ρφωσ3 µαςκα) στ.ν Xσκηση τ4ς (παγγελµατικ4ς κα)

κινωνικ4ς µας 7ω4ς τ.ν ;ρετ3, τ.ν Nλλη-νικ3 ;ρετ3, πQ MλπιεBται στ.ν (πιδω-<η τK «καλ», τK « γαθ» κα) τK« ληθς». >O «∆αυλ0ς» ε%ναι µα µεγ#-λη πρσφρ9 σ’ α^τ.ν τ.ν ;πστλ3, κα)θ9 στηριJθKµε στ0 παρ#δειγµ# τυ.

ML (κτµησηKυρι;κς Παπαδτς

Θ=ρυJιλ, Oντ#ρι, KαναδCς

AγαπητL «∆αυλE»,uOσι κατικKν περ) τ0ν jOλυµπ

DJυν παρατηρ3σει, Vτι ;κ=µη κα) τQςθερινQς µ4νες (ν πλ3ρει αOθρ+α στ.ν κ-ρυφ. τK Oλµπυ µα7ενται σννεφαγι9 κ#πι µικρ0 Jρνικ0 δι#στηµα κα)µ#λιστα ;κγνται 6ρντEς.

>H θεωρα µυ ε%ναι, Vτι πρ:τα τπ-θετ3θηκε A ∆ας στ0ν jOλυµπ κα) µετ9νµ#σθηκε νεφεληγερ>της κα) Fψιρε-µ>της. uOπως (πσης, Vτι τ0 σντµ Jρ-νικ0 δι#στηµα α^τ:ν τ:ν µικρ:ν συγκε-ντρHσεων νεφ:ν, µL τ)ς δυνατLς Vµως6ρντEς, Dδωσε ;φρµ. γι9 τ.ν κατα-σκευ. τ:ν µθων γι9 τQς <αφνικQς θυ-µQς τK ∆ι0ς κα) τ)ς συ7υγικLς Dριδες µLτ.ν uHρα· πρCγµα πQ κατ9 τ.ν γνHµη

µυ σηµανει, Vτι P πλ3ρης καθιEρωσητK ∆ωδεκαθEυ Dγινε µετ9 τ.ν καθιEρω-ση τ4ς Oκγενεας, lτι P OκγEνειαστ.ν >Eλλ#δα ε%ναι π#ρα πλQ παλαι9Mπ=θεση.

T0 (ρHτηµα πQ ;πµEνει ε%ναι, γιαττπθετ3θηκε P κατικα τ:ν θε:ν στ0νjOλυµπ. EγνHρι7αν ;π0 τ=τε, Vτι ε%ναιτ0 Mψηλ=τερ 6υν=; Aλλ9 κα) kν τ0(γνHρι7αν, Dστω κα) στ)ς κατπινLς (π-JEς, κ#πιι τλµηρ) δLν θ9 ;νE6αινανν9 τ.ν δKν ;π0 κντ#; ∆υστυJ:ς σL α^τ0τ0 6ασικ0 (ρHτηµα (γιατ) P κατικα τ:νθε:ν στ0ν jOλυµπ κα) hJι ;λλK) δLνDJει δθ4 dκανπιητικ. Nρµηνεα.

ML (κτµησηM;νθς Pσσς

Aθ3να

∆ΑΥΛΣ/208, Aπρλις 199913064

µL παλαιLς κα) καινLς διαθ4κες. >H Πα-λαι9 ∆ιαθ3κη πρηγ3θηκε τK Jριστια-νισµK (περιγρ#φει τ.ν περιπλ#νηση τ:νδHδεκα φυλ:ν τK Iσρα3λ, ;π0 τ.ν γE-νεση ς τ.ν (γκατ#στασ3 των στ. γ4 τ4ς(παγγελας Xανα#ν). Aλλ9 α^τ. τ.νdστρα δLν µCς τ.ν (πE6αλαν d >E6ραBι.MEJρις Vτυ d Jριστιαν) 6υ7αντιν)

(π4ραν τ.ν Πεντ#τευJ τK Mωυσ4 κα)τ.ν Dκαναν δ=γµα κα) φλ#µπυρ τK Jρι-στιανισµK, γι9 ν9 (πι6#λυν τ0ν µεσαι-ωνικ0 σκταδισµ0 (ν#ντια στ0 διαλεκτικ0πνεKµα τ:ν πργ=νων µας.

ML τιµ.Bασ. Γεωργι;δης

Aθ3να

«Φωτειν. σηµ;δια» στ1ς EEλληνες τ/ς B4ρειας CAµερικ/ς

Γιατ τπθετ:θηκε T κατικα τAν θεAν στν POλυµπ;

Σηµεωση «∆αυλ»: Στ ιλ «H ναρνλγηση τ-ς Πρϊστρας»τ κ. K. Kυτρυ>λη, π ,κδδεται π τν «∆αυλ» κα. θ1 κυκλφ-ρ0ση µ>ρι τ>λυς KAπριλυ, Fπρει ,πιστηµνικ$ πντηση στ$ν π-ρα τ ,πιστλγρφυ γι1 τ τ nταν I «POλυµπς».

O ττλς τ ιλυ τ ς Mαρης Λφκιτς στν µερικανικ κδση “NotOut of Africa” καταδεικνει, τι ! "λληνικ φιλσφα δ#ν πρρ%εται π& τνφρικανικ'. Πρ*κειται γι, τν δυναµικ-τερη κα. συστηµατικ-τερη π/ντη-ση π1 δ*θηκε στ1ς φρκεντρ3ντες Eραυς τ ς κνησης «Mαρη6Aθην8» τ:ν HΠA. T& ιλ της γινε ντικεµεν τ ς τερ/στιας δηµσι*τη-τας, δι*τι θγει 3ητ'µατα π1 =>ακλυθν ν, πτελν ντικεµεν συ3'-τησης κα. διαµ/%ης στ.ς HΠA. O? =πικριτς της =πικεντρ-νυν τ, =πι%ειρ'-µατ/ τυς @%ι στν ?στρα τ ς φιλσφας λλ, στ& 3'τηµα τ ς φυλ ς. Tνκατηγ*ρησαν, τι =µπνεται π& ρατσιστικ, κνητρα κα. εAναι «ρειανστριαEραα». H ?στρα, λνε, πρπει ν, >αναγραφB κ*µη κα. µ# πλαστ, στι-%εCα, ρκεC ν, δικαι-νBη τ1ς DθαγενεCς 6Aµερικαν1ς κα. τ1ς 6Aφρικανς.

H κ. Mαρη Λφκιτς (στ µσν) µ τν καθηγητ τ Πανεπιστηµυ τ"ςB. Kαρλνας δρα Γε(ργι Zερ κα* τ συνεργ+τιδα τ «∆αυλ» κ. N+νσυ

Mπσκα (0ριστερ1) στ O3λµινγκτων τ"ς B. Kαρλνας.

«5Aναµφι7λως 8 EλληνικςΠλιτισµς ε:ναι 8 0ρ;αι7τερς»

H EBPAIA EΛΛHNIΣTPIA MAIPH ΛEΦKOBITΣ MIΛAΣTON «∆» ΓIA TH MAXH THΣ YΠEP THΣ EΛΛA∆OΣ

«O< =Eλληνες διε;(ρισαν τν >πιστ?µη 0π τ θεκρατα»

Mα Eραα µιλ@ γι1 τAς Eραυς:«H Cδα τ"ς γενκτνας ε:ναι στν Π. ∆ιαθ?κη»

H κ. Mαρη Λφκ !ιτς, &!ραϊκ(ς καταγωγ(ς + ,δια, ./ηγε1 τ2ν «4ντα-ση» π 8 .πικρατε1 µετα/8 τ : &λληνισµ : κα< τ : &!ραϊσµ : =π> τ2ν=ρ?αι@τητα:

«Πιστεω τι ! σγκρυση τ:ν δ κ*σµων εAναι =µφανς στν Kαιν∆ιαθ'κη. O? EραCι Hταν, κα. µερικ. παραµνυν, Iπερ*πτες σ%ε-τικ, µ# τν θρησκεα τυς κα. πεπεισµνι τι εAναι σωστ, =νB: λι? Iπ*λιπι εAναι λ/θς. O? JEλληνες κα. ? PωµαCι τ:ν πρ-των Xρι-στιανικ:ν %ρ*νων =νω%λντ π& τν =µµν τ:ν Eραων σ# Mναν

– Πι7 Eταν τ κνητρ πA σ@ς Fθησε ν1 0σ;ληθ"τε µ τν κλασσικ Eλλ+-δα;

M.Λ.: ΘC 4λεγα τυ?α1 . ΠEγαινα σF Gνα Hδιωτικ> =νε/Iρτητ γυµνIσι , Jπ υµKς πρ σφεραν δL µαθEµατα .πιλ γ(ς: 5 ?ρ@νια ΛατινικC κα< 3 ?ρ@νια Eλλη-νικI. EP?α Qδη διδα?θ( τC ΛατινικC κα< Qµ υν καλ2 σ’ αSτ> τ> µIθηµα. TEτσι U καθηγητς µ υ µ : συνστησαν νC διαλ/ω τ> µIθηµα τVν EλληνικVν. MFγ Eτευσαν τ@σ , Wστε νC µ2ν µπ ρV νC σταµατEσω τ2ν µελτη τ υς.

– O σIJυγ7ς σας, γνωστς φιλλλην, σ@ς >πηρασε στν κατεIθυνση πA 0κ-λυθ?σατε στν καρριρα σας;

M.Λ.: T>ν σLXυγ@ µ υ τ>ν γνYρισα =ργ@τερα. THµ υν Qδη κατα/ιωµνη .παγ-γελµατικC κα< εP?α κIνει τ<ς .πιλ γς µ υ. H µελτη τ(ς κλασσικ(ς EλλIδας µFγ Eτευε, Jπως σKς εPπα, =π> τ> ΓυµνIσι κα< µF =ναXω γ ν :σε. TEτσι συν?ι-σα τ<ς κλασσικFς σπ υδς µ υ στ> K λλγι Wellesly κα< τ> διδακτ ρικ@ µ υ στ>Harvard.

∆ΑΥΛ\Σ/208, aAπρλι ς 199913066

Tν κ. Mαρη Λφκιτς τν συναντ'σαµε στ& Wilmington τ ς B*ρειας Kα-ρλνας, πυ µετη νταπκριν*µενη σ# σ%ετικ πρ*σκληση τ ς τπικ ςAXEΠA κα. τ Eλληνικ Kιντικ Σ%λευ τ Wilminghton. H δια-πρεπς Eλληνστρια =>φρασε τν νησυ%α της γι, τν πρεα τ:ν κλασ-σικ:ν σπυδ:ν στν %-ρα της, µ8ς =>'γησε τ.ς =πικρατσες τ/σεις γι, τνναθε-ρηση τ ς ?στρας, µλησε γι, τ σηµασα κα. συµλ τ ς ρ%αιελ-ληνικ ς φιλσφας στν νθρωπ*τητα κα. γι, τ, µελλντικ/ της σ%δια. 6Aκ-λυθεC τ& πλ ρες κεµεν τ ς συνεντε>ε-ς της πρ&ς τ&ν «∆αυλ*».

«O Eλληνικς Πλιτισµς εναι ραιτερς»– T σ@ς γητεIει 0π τν Mλληνικ 0ρ;αι7τητα;

M.Λ.: aAναµφ! λα e Eλληνικ>ς Π λιτισµ>ς εPναι e =ρ?αι@τερ ς. YπIρ? υν!!αια κα< fλλ ι σηµαντικ < =ρ?α1 ι π λιτισµ < Jπως τ(ς AHγLπτ υ g τ(ς Mε-σ π ταµας. Σηµαντικ2 hταν κα< + συµ! λ2 τVν Pωµαων, U eπ 1 ι διατEρη-σαν κα< διδωσαν τ> µεγαλε1 τ : Eλληνισµ :. OU iEλληνες Jµως hταν αSτ < π 8.πιν@ησαν τ2ν γλVσσα. Mλησαν τ2ν γλVσσα µF τρ@π π 8 κατστησε δυνατ2τ2ν δηµι υργα τ(ς .πιστEµης. aAκ@µη κα< µF τ2ν µυθ λ γα τ υς .πιν@ησαντρ@π υς γιC τ2ν &ρµηνεα τVν γεγ ν@των κα< τ2ν ./ταση τ : κ@σµ υ, τρ@π υς U eπ 1 ι δFν µετα!λEθηκαν κα< δFν =λλ ιYθηκαν µF τ2ν παρλευση τ : ?ρ@ν υ– =κ@µη κι Jταν /?ασαν τ2ν θρησκεα τ υς. Kα< τ> γεγ ν>ς αSτ> καθιστkK τ2νπρ σφ ρI τ υς σηµαντικE.

∆Fν εPναι µ@ν + πρ σφ ρC τ(ς 4νν ιας τ(ς δηµ κρατας. Γιατ, lν θλετε, +σηµεριν2 δηµ κρατα διαφρει =π> τ2ν =ρ?αι ελληνικE. H =θηναϊκ2 δηµ -κρατα hταν Gνα εPδ ς µεγIλης mλιγαρ?ας. H σηµαντικE τ υς πρ σφ ρC =φ ρkKστ<ς Hδες, Jτι συστατικ> µρ ς τ(ς δηµ κρατας =π τελε1 + συXEτηση (δηµ@-σι ς διIλ γ ς), Jτι συστατικ> µρ ς τ(ς µIθησης εPναι + δυνατ@τητα τ(ς δια-φωνας· κα< τ> γεγ ν>ς Jτι U iEλληνες στ<ς συXητEσεις τ υς δFν .νπλεκαν τ 8ςθε Lς τ υς, τ2ν θε λ γα. iOλα αSτC =νEκ υν στ 8ς iEλληνες. EPναι + πρYτηφ ρC στ2ν Uστ ρα τ(ς =νθρωπ@τητας, π 8 κIπ ι ς µλησε γιC Hδες ?ωρ<ς =να-φ ρFς σF θε Lς. KIτι π 8 δFν κατIφεραν νC κIν υν U E!ρα1 ι κα< U AHγLπτι- ι. ∆Fν µπ ρ :σαν νC τ> κIν υν. ΣF κIθε συXEτηση .νπλεκαν τ> θεϊκ> στ ι?ε1 .

κα. µναδικ& Θε*. 6Aλλ, πιστεω, τι Q πραγµατικ&ς λ*γς τ ς σηµε-ριν ς “ντασης“ κα. “σγ%υσης” µετα>1 τ:ν δ κ*σµων Tφελεταιστ& γεγν&ς τι Q Xριστιανισµ&ς εAναι ντισηµιτικ&ς. Bεαως, =νB: !νταση αUτ µερικ:ς ν/γεται στν ρ%αι*τητα, ταυτ%ρ*νως αUτ-ανανε-νεται συνε%:ς. Bασικ, Q µντρνς πλιτισµ&ς εAναι Mνας συν-δυασµ&ς τ ρ%αιελληνικ κα. τ "ραϊκ. 6Eµπερι%ει κα. τ,δ στι%εCα. Πιστεω, τι Hρθε Q %ρ*νς ν, ντιπαρλθυµε αUτ τν“σγκρυση”.

»T*σ Q Xριστιανισµ&ς σ κα. Q 6Iυδαϊσµ&ς λλ, κα. τ& 6Iσλ,µ δ#νµπρν ν, =κτιµ'συν τ&ν πλυθεϊσµ& κα. θεωρν συς πιστευνσ’ αUτ&ν ν*ητυς. JOταν λιπ&ν >εκινB8ς µ# τν θση “αUτ. %υν Yδι-κ κι =µεCς %υµε δκι”, τ*τε δ#ν µπρεCς ν, λ/Bης σαρ, Iπ’ @ψινσυ τν ρ%αιελληνικ γραµµατεα. H ρ%αιελληνικ θρησκεα εA%εσαρ, [θπλαστικ, στι%εCα. 6E,ν τ& παραδε%θB ς αUτ*, τ*τε µπρεCς

13067∆ΑΥΛ\Σ/208, aAπρλι ς 1999

ν, πρσεγγσBης τ&ν ρ%αC κ*σµ. Bεαως τν εUθνη δ#ν τν φρειπκλειστικ, κα. µ*νν Q Xριστιανισµ&ς λλ, κα. γενικ-τερα ? σγ-%ρνες θρησκεCες τ ς ∆σης, π1 εAναι µνθεϊστικς.

»O? EραCι εAναι ε\κλα ναγνωρσιµι ]ς =θνικ Qµ/δα κα. εAναιQ ε\κλς στ*%ς. Yπ/ρ%ει µεγ/λη ιλιγραφα =ναντν τ:ν Eρα-ων, ! Qπα τ, τελευταCα %ρ*νια =νισ%εται κα. π& τ&ν ντισηµιτισµ&τ:ν µαρων. Γι, τ&ν τελευταC εUθννται φ’ "ν&ς Q ντισηµιτισµ&ςτ Xριστιανισµ, πως σ8ς πρεCπα, λλ, κα. τ& γεγν&ς τι πλλ.EραCι σ’ αUτ τν %-ρα εAναι Dδικτ τες τ ς γ ς. Θ, πρσθετα κα.τ&ν παρ/γντα, τι µερικ:ς εAναι “λικ&” ν, =πιρρπτBης εUθνες στ1ςEραυς. EAναι ? “Mτιµι =%θρ”».

H κ. Λφκ !ιτς παραδ?εται, Jτι U E!ρα1 ι πρ !αλαν κα< «?ρη-σιµ π ησαν» τ> «eλ καLτωµα» rπρ τ υς: «Kατ, κ/πι τρ*π, να.

Aντιδρσεις κα πειλ!ς γι# τ $ι$λ% της

– Πις Eταν < 0ντιδρ+σεις τ κ7σµυ µετ1 τν Nκδση τ ιλυ σας “NotOut of Africa” (Mλληνικ 0π7δση: «H MαIρη 5Aθην@, MIθι κα* πραγµατι-κ7τητα»);

M.Λ.: Yπ(ρ/αν θετικς, .νθ υσιYδεις =ντιδρIσεις =λλC κα< =ρνητικFς =π’Jσ υς «θLµωσαν» µF J,τι θεYρησαν Jτι Hσ?υριX@µ υν στ> !ι!λ µ υ. Π λλ <=π> τ 8ς Hσ?υρισµ 8ς π L µ : =πδιδαν, δFν rπIρ? υν στ> !ι!λ µ υ. Mα γυ-να1κα µ : εPπε τ> ./(ς: «ΠιστεLεις Jτι e λα@ς µ υ δFν εPναι 4/υπν ς (σ.σ. e =φρι-κανικ@ς);». OSδπ τε rπ στEρι/α κIτι ττ ι . ΣαφVς rπIρ? υν 4/υπν ι fνθρω-π ι στ2ν A,γυπτ , tπλVς 4τυ?ε νC µ2ν «.πιν Eσ υν» U AHγLπτι ι τ2ν &λληνικ2φιλ σ φα. ASτ> εPναι Jλ . T> µ@ν π 8 rπ στηρXω εPναι, Jτι πρπει νC =να-γνωρισθk( + πρ σφ ρC τVν =ρ?αων EλλEνων φιλ σ@φων. ASτ> δFν καθιστkKτ 8ς rπ λ π υς «µ2 4/υπν υς».

Στ2ν =ρ?2 =ναστατYθηκα, eµ λ γV. MF =ναστIτωνε + Hδα, Jτι e κ@σµ ς µπ -ρ :σε νC ν µXkη Jτι µελτησα τ>ν =ρ?α1 κ@σµ κα< Jτι συγκIλυπτα στ ι?ε1α,.πειδ2 εPµαι φυλετστρια κα< µισ :σα τ 8ς E!ρα υς. Kι αSτ> εPναι γελ 1 , δι@-τι + ,δια εPµαι E!ραα. Σ’ Jλ υς αSτ 8ς =πEντησα, Jτι U Hσ?υρισµ τ υς εPναιλανθασµν ι κα< =π τελ :ν παρα!αση τ(ς Uστ ρας. H Jλη συXEτηση γLρω=π> τ> θµα, µF τ>ν τρ@π π 8 διενεργε1ται, =φ ρK στ2ν aAµερικ2 σEµερα κα<δFν =φ ρK καθ@λ υ στ>ν =ρ?α1 κ@σµ . AπλVς σκφτηκα νC «τ> πV» δηµ σως.ASτ> φυσικC δFν hταν Gνα «δηµ φιλFς» µEνυµα.

OU κIτ ικ ι τ(ς aAµερικ(ς σEµερα, =ντ< νC µελετEσ υν τ>ν &αυτ@ τ υς, πρ -σπαθ :ν νC διαστρε!λYσ υν τ2ν Uστ ρα κα< νC τ(ς στερEσ υν τ> ν@ηµI της. O

∆ΑΥΛ\Σ/208, aAπρλι ς 199913068

σκ π>ς τ(ς µελτης τ : παρελθ@ντ ς δFν εPναι νC καταν Eσ υµε τ 8ς &αυτ Lςµας κα< νC =νακαλLψ υµε τ<ς πραγµατικFς g rπ τιθµενες ρXες µας, =λλC νC µI-θ υµε γιC τ> παρελθ@ν. ∆Fν ε,µαστε U =ρ?α1 ι iEλληνες. Kαννας µας δFν εPναι.

– =Oταν >κδ7θηκε τ ιλ σας, σ@ς στ?ριOαν =Eλληνες 0καδηµαϊκ* στ*ς HΠA;M.Λ.: ΘεωρV, Jτι 4δει/αν .νδιαφρ ν κα< µF στEρι/αν =π> τ2ν =ρ?E. aAλλC .λI-

?ιστ ι =π> αSτ 8ς hταν καθηγητFς τ(ς κλασσικ(ς =ρ?αι@τητ ς. OU περισσ@τε-ρ ι πρ ρ? νταν =π> fλλ υς .πιστηµ νικ 8ς κλIδ υς.

– ∆ε;θ?κατε 0πειλς µετ1 τν Nκδση τ ιλυ σας;M.Λ.: ΓιC Gνα διIστηµα να. ∆Fν =παντ :σα στ> τηλφων . vHταν δLσκ λ .

∆ιI!αXα τ2ν =λληλ γραφα µ υ, =λλC κατC καιρ 8ς .λIµ!ανα γρIµµατα, π 8.κ πρYτης wψεως 4µ ιαXαν «xπ πτα». ΣυνEθως δFν hταν. ∆Fν δ?θηκα .κδη-λYσεις !ας. ΩπωσδEπ τε 4λα!α π λλC δυσIρεστα τηλεφωνEµατα κα< .πιστ -λς. Στ2ν πλει ψηφα τ υς U .πιστ λFς π 8 4λα!α =π> λευκ 8ς κα< µαLρ υς=π> eλ@κληρη τ2ν ?Yρα hταν π λ8 .νδιαφρ υσες κα< ?ρEσιµες. TEλα!α πIνω=π> 700 γρIµµατα. OU δυσαρεστηµν ι δηµ σευσαν .πιθετικC fρθρα .ναντ νµ υ, =λλI, !λπετε, X :µε σF µα .λεLθερη ?Yρα κι e καθνας µπ ρε1 νC γρIφkηJ,τι .πιθυµε1...

– Tν περασµν ;ρ7ν ρεθ?κατε στν Eλλ+δα κατ7πιν σ;ετικ"ς πρσκλ?σε-ως 0π τ 5Ων+σει =Iδρυµα.

M.Λ.: ΠαρC τ> γεγ ν>ς Jτι .πισκφθηκα τ2ν EλλIδα =ρκετFς φ ρFς (πIνω=π> 20), δ?θηκα εS?αρστως τ2ν πρ@σκληση τ : aΩνασε υ, + eπ α eµ λ -γ υµνως hταν µ ναδικ2 κα< µ : 4δωσε τ2ν εSκαιρα νC µενω στ2ν ?Yρα σαςµεγIλ διIστηµα, νC γνωρσω κα< νC =νταλλI/ω =π@ψεις µF =ρκετ> κ@σµ .

6Aλλ, δ#ν πιστεω, τι αUτ& συµανει Dδιαιτρως στν %-ρα µας. Π*-σι π& =µ8ς στ.ς HΠA ε`µαστε εUθως =πηρεασµνι π& τ& Qλκα-τωµα;».

– Ωστ@σ =νγειραν κα< συνε?X υν νC =νεγερ υν µνηµε1α τ : eλ -καυτYµατ ς. TYρα δηµι υργε1ται Gνα ν µ υσε1 στ2ν Nα Y@ρκη=λλC κα< στ2ν Γερµανα. E,?αµε =ρκετFς γεν κτ νες στ2ν Uστ ρα τ(ς=νθρωπ@τητας. ∆Fν rπφεραν µ@ν ν U E!ρα1 ι...

– Nα. Σαφ:ς, Iπ/ρ%ει ! γενκτνα τ:ν Mικρασιατ:ν τ& 1922 λλ,κα. Yλλων =θνικτ'των. gIσως τ& µυσεC τ Oλκαυτ-µατς θ, πρε-πε ν, τ.ς σηµατδτB κα. ν, θεωρηθB µυσεC γι, λες τ.ς γενκτνες λων τ:ν =θνικτ'των. T& Qλκατωµα τ:ν Eραων εAναι Mνα τραγικ&παρ/δειγµα γι, τν =π%' τυ. EAναι εDρωνικ*, λλ/, =,ν τ& σκεφτB κα-νες, ! Dδα τ ς γενκτνας >εκινB8 π& τν Παλαι, ∆ιαθ'κη.

N. Mπ.

13069∆ΑΥΛ\Σ/208, aAπρλι ς 1999

«Aλ&θεια θ# (πρεπε ν# εναι ) µ* λ&θεια»!– Π 0πδδετε τν τ+ση γι1 0ναθε(ρηση τ"ς παγκ7σµιας <στρας;

M.Λ.: aOφελεται σF δL λ@γ υς. aAφ’ &ν>ς στ> κνηµα π 8 .µφανXεται κυρωςστ 8ς =καδηµαϊκ 8ς κLκλ υς, π 8 rπ στηρX υν Jτι στ2ν πραγµατικ@τητα δFνrπIρ?ει κανεν>ς ε,δ υς Uστ ρα. Mα «µεταµ ντρνα» κνηση, π 8 rπ στηρXειJτι Jλα εPναι =π@ρρ ια τVν κ ινωνικVν δ µVν κα< δFν εPναι δυνατ>ν νC γνωρ-X υµε τπ τα γιC τ> παρελθ@ν. EPναι Gνα εPδ ς κυνισµ : =πναντι στ<ς παραδ -σιακFς γνYσεις. aAπ@ τ2ν fλλη πλευρC ταυτ ?ρ@νως .πικρατε1 + =ντληψη, JτιτC πανεπιστηµιακC UδρLµατα πρπει νC γν υν φ ρε1ς τ(ς κ ινωνικ(ς =λλαγ(ς.

OU δL αSτFς τIσεις σF συνδυασµ> διατεν νται, Jτι + Uστ ρα, Jπως εPναι κα-ταγεγραµµνη, εPναι + Uστ ρα τ : λευκ : =νθρYπ υ κα< συνεπVς δFν εPναι =λE-θεια. Yπ στηρX υν λ ιπ@ν, Jτι µπ ρ :µε νC «=ναµ ρφYσ υµε» τ2ν Uστ ρα,γιC νC ! ηθEσ υµε τ 8ς =νθρYπ υς. NC «π :µε» τ2ν Uστ ρα Jπως τ2ν .πιθυ-µ :ν U καταπιεσµνες eµIδες. Kα< αSτ> δFν =φ ρK µ@ν στ 8ς aAφρικαν 8ς=λλC κα< στ 8ς Hθαγενε1ς aAµερικαν 8ς κα< τ2ν Jλη διαµI?η γLρω =π> τ> !ι!λ µ υ.

Mα συνIδελφ@ς µ υ =π> τ> Tµ(µα IσπανικVν Σπ υδVν µ : εPπε ?αρακτη-ριστικI: «aAκ@µη κα< lν U Hσ?υρισµ τ υς δFν εPναι =λEθεια, δFν πειρIXει, για-τ αSτ2 θC 4πρεπε νC εPναι + =λEθεια»! Kι e κ@σµ ς rπ στηρXει: «Θλ υµε, UHθαγενε1ς νC =πελευθερωθ :ν, κα< συνεπVς eτιδEπ τε ./υπηρετε1 αSτ> τ>ν σκ π>εPναι σωστ@». Kι =παντV: «ΣαφVς. aAλλC τ@τε δFν πρ@κειται γιC Uστ ρα =λλCγιC µυθιστ ρι γραφα». H τIση αSτ2 δFν =φ ρK µ@ν ν στ>ν =φρ κεντρισµ@,=λλC .κφρIXει Gνα γενικYτερ κλ1µα, π 8 .κπηγIXει =π> τ2ν .πιθυµα τVν aAµε-ρικανVν νC καταστEσ υν τC πIντα πρακτικI. Πρπει νC καταστEσ υµε τC πα-νεπιστEµια ?Yρ υς π 8 νC διαµ ρφYν υν, νC δι ρθYν υν τ<ς κ ινωνες, νC τ<ςκIν υν τλειες. K ινωνες, Jπ υ e καθνας 4?ει δκι . NC δι ρθYσ υµε τC «λI-θη» κα< τ<ς «=δικες» τVν κ ινωνιVν.

T> α,τηµα αSτ> δFν =φ ρK µ@ν στ2ν κ ινωνικ2 π λιτικE, + eπ α =π τρπειτ<ς κ ινωνικFς διακρσεις –κIτι π 8 Jλ ι µας .πιδιYκ υµε. T> α,τηµI τ υς =φ ρKστ> νC =λλI/ υµε τC πρ γρIµµατα σπ υδVν, τ2ν διδακτα xλη, νC γνkη π λυε-θνικE, νC διδIσκ υµε γιC Jλα τC 4θνη– αSτ> εPναι τ> «π λυεθνικ> κνηµα». ∆Fνπρπει νC δν υµε 4µφαση στ>ν εSρωπαϊκ> π λιτισµ@, στ2ν εSρωπαϊκ2 λ γ τε-?να κ. .κ.

Ωστ@σ e ?ρ@ν ς π 8 4? υµε στ2ν διIθεσE µας στC πανεπιστEµια εPναι πε-ριωρισµν ς κα< .κ τVν πραγµIτων πρπει νC .πιλ/kης τ> τ θC διδI/kης. MερικCπρIγµατα εPναι πι> σηµαντικI: νC δLνασαι νC καταν Eσkης στατιστικE, !ασικCµαθηµατικI, νC γνωρXkης τ SλI?ιστ ν µα /νη γλVσσα, νC κατ?kης .παρκVς τ2ν=γγλικ2 γλVσσα, στ2ν eπ α διδIσκεσαι τC µαθEµατα – κIτι π 8 πρ ϋπ θτειτ2ν µελτη τ(ς =γγλικ(ς φιλ λ γας. Kα< φυσικC πρπει νC διδα?θk(ς Uστ ρα,w?ι µ@ν ν τ2ν Uστ ρα τVν HΠA =λλC τ2ν Uστ ρα κα< fλλων περι ?Vν τ : πλα-νEτη µας.

OU ,δι ι .πσης rπ στηρX υν, Jτι U λευκ < φ ιτητFς πρπει νC διδIσκωνται,π|ς ?Iρη στ> ?ρVµα τ υς =π λαµ!Iν υν ./αιρετικC πρ ν@µια. MC αSτ> =πευ-θLνεται µ@ν στ2 µεσαα κα< =νYτερη κ ινωνικ2 τI/η τVν λευκVν. ∆Fν =φ ρkK

∆ΑΥΛ\Σ/208, aAπρλι ς 199913070

στ2ν κατYτερη τI/η τVν λευκVν φ ιτητVν, U eπ 1 ι δFν 4? υν Hκ ν µικ 8ςπ@ρ υς κα< =γωνX νται. ΣυνεπVς τ διακηρLττ υν;

T πι σηµαντικ θ-µα: O/ κλασσικ!ς σπυδ!ς στς HΠA– M τ 0σ;λεSσθε τ(ρα;

M.Λ.: aAκ@µη =σ? λ :µαι µF τ> θµα τ(ς «MαLρης aAθηνKς»· θC µπ ρ :σανC =σ? ληθV περισσ@τερ µF τ<ς =ρ?α1ες .πιστ(µες. ΘC Qθελα Jµως νC .µπλ υ-τσω µF να στ ι?ε1α τ> !ι!λ µ υ “Not Out of Africa” κα< νC τ> .πανεκδYσω.Kι αSτ@, γιατ< θC Qθελα U γ νε1ς τVν µαθητVν αSτ(ς τ(ς ?Yρας (σ.σ. HΠA) νC4? υν Gνα !ι!λ νC =ναφρωνται, Jπ υ θC παρ υσιIXωνται U διIφ ρ ι Hσ?υ-ρισµ , τC στ ι?ε1α κα< U =π δε/εις. TEτσι θC 4? υν τ2ν δυνατ@τητα νC δια-µ ρφYσ υν τ2ν δικE τ υς γνYµη – =σ?τως lν πιστεLω Jτι µα εPναι + σωστ2 κα-τεLθυνση, καθ|ς U =π δε/εις εPναι σαφστατες.

MετC =π> αSτ> δFν γνωρXω τ θC κIνω. Σκεφτ@µ υν νC γρIψω Gνα !ι!λ γε-νικ : .νδιαφρ ντ ς γιC τ> εSρ8 κ ιν> πIνω στ>ν «µ:θ ». ΠιστεLω, Jτι εPµαι =π>τ 8ς λγ υς µελετητFς τVν κλασσικVν .πιστηµVν, π 8 µπ ρ :ν νC γρIψ υν γιCτ> εSρ8 κ ιν> κα< w?ι µ@ν γιC τ 8ς συναδλφ υς µας. ΘεωρV, Jτι τ> πι> σηµα-ντικ> θµα εPναι νC σYσ υµε τ<ς κλασσικFς .πιστ(µες στ<ς HΠA.– Kυρα Λφκιτς, γνωρJετε τ ιλ “Hebrew is Greek”;

M.Λ.: T> !ι!λ στ> eπ 1 =ναφρεστε τ> 4?ω =κ Lσει, =λλC δFν τ> 4?ω δια-!Iσει. ΣυνεπVς δFν µπ ρV νC τ> σ? λιIσω. Mπ ρV Jµως µετC !ε!αι@τητ ς νCrπ στηρ/ω, Jτι + γλωσσ λ γα εPναι Gνα παιγνδι, τ> eπ 1 =ρσκ νται νC πα-X υν =ρκετ < τελευτα1α. iEνας «./πFρ» πα?της τ : ε,δ υς εPναι e Martin Bernal,e eπ 1 ς .πιδιYκει νC =π δε/kη Jτι + αHγυπτιακ2 γλVσσα .πηρασε τ2ν &λληνι-κE. ΓιC τ>ν σκ π> αSτ> !ρσκει λ/εις =ντιστ ?ως αHγυπτιακFς κα< &λληνικς,π 8 4? υν παρ@µ ι h? . Στ2ν γλωσσ λ γα Jµως δFν 4?ει σηµασα µ@ν e h? ςκα< + µ ρφ2 =λλC κα< + σηµασι λ γα κα< + γραµµατικE.– Bρσκετε >νδιαφρν στ*ς >πισκψεις σας στν Eλλ+δα;

M.Λ.: Π λλC πρIγµατα =π> τ>ν =ρ?α1 κ@σµ .πι!ιYν υν στ2ν σLγ?ρ νηEλλIδα. H aAθEνα κατC κIπ ι τρ@π ./ακ λ υθε1 νC 4?kη π λλFς µικρFς γει-τ νις. OU iEλληνες .πικ ινων :ν µετα/L τ υς. Στ> κντρ τ(ς π@λης, στ> K -λωνIκι, συναντKς τC λεγ@µενα «πηγαδIκια». aAκ@µη κα< σEµερα νιYθεις τ2ν,δια φιλ /ενα, γιC τ2ν eπ α δια!IX υµε στ2ν =ρ?αι@τητα. aAναγνωρX υµε=κ@µη τC ,δια µρη, κα< αSτ>ς εPναι Gνας =π> τ 8ς λ@γ υς π 8 µ’ =ρσει νC τα-/ιδεLω στ2ν EλλIδα.

ΓιC Jσ υς rπ στηρX υν Jτι U σLγ?ρ ν ι iEλληνες δFν παρIγ υν π λιτισµ>θC τ 8ς rπενθLµιXα τC 400 ?ρ@νια τ(ς σκλα!ιKς =π> τEν aOθωµανικ2 ASτ κρα-τ ρα. Xρ@νια π 8 /επρασαν σF π λ8 µικρ> ?ρ νικ> διIστηµα κα< κατIφεραννC =ναπληρYσ υν τ>ν «?αµν ?ρ@ν », δηµι υργYντας τ2ν σLγ?ρ νη νε ελλη-νικ2 γλVσσα. T> µ@ν π 8 µF στεν ?ωρε1 εPναι, Jτι + σLγ?ρ νη aAθEνα 4?ει «./ευ-ρωπαϊσθ(» κα< 4?ει ?Iσει τ> παραδ σιακ@ της ?ρVµα κατC µεγIλ µρ ς.

N+νσυ Mπσκα

13071∆ΑΥΛ\Σ/208, aAπρλι ς 1999

M τ (σπασµνα) φτερ τς Pωµισνης

Πις ∆ας νεφεληγερτης ρπτει τς κεραυνς τυ; Πει ατς. Aλλςρριψε τς κεραυνς τυ στ! µ#τρα $λων ατ&ν π 'πιµνυν (λληνικ.A)! πσ θ! ,θελα ν! δ& τ! .υνισµνα µ#τρα ατ&ν τ# «∆αυλ#». N! 'δ&µ# κθνται, στ3 στµ)ι. Tσ 5)6νευτι µ# ε7ναι. 8Aλλ! ν! π τ3 παρα-πτασµα τ# να# 'σ)σθη στ! δ κα: 'ν µσ;ω διαλυµνων συννφων 'νεφα-νσθη ατς, < µεγλς, < σε=ασµι6τατς µητρπλτης Nαυπκτυ κα: >Aγ-υ Bλασυ κ. >Iερθες ρπτων τς κεραυνς τυ.

Kεραυν3ς α´: «Aθεντικ: EρωπαEι ε7ναι F Pωµι, νθι F ψ)νντες γι!τς πργνυς τυς» ('π: λ.ει).

T3 =λπω· τ3 =υλ6σατε $λι 'σεEς π µKς )ετε Lαλσει µM τNν >Eλλδα κα:τ3ν πλιτισµν της. Nθς < πλιτισµς της κα: µπσταρδι $λι 'σεEς π λ-τε, $τι πργν σας Oταν < Mιλτιδης κα: < Λεωνδας. Kα: τ µπσταρδι; Mι-γδες!!! ∆Mν )ετε δια=σει Mαρτ:ν Mπερνλ κα: τNν «Mαρη 8AθηνK» τυ;Kα: R)ι µν µπσταρδι µιγδες Oταν, 5λλ! κα: <µφυλφιλι. ∆Mν )ετε δια-=σει τς «Eκφυλυς» τ# κυρυ Σιαµκη; Kι 'σ µακαρι6τατε Xριστδυ-λε, τ τ3ν 5φUνεις τ3ν σε=ασµι6τατ >Iερθε στ3ν VAγ. Bλσι; Tσ σηµα-ντικ3 ε7ναι ατ3 τ3 )ωρι; ΣτεEλε τν τυλ)ιστν στ! 8Iωννινα, $πυ < µη-τρπλτης τυ σM στεν)6ρησε γι! τNν κα#σι τ&ν νεκρ&ν· W στNν Zκυνθ, γι!ν! νι6σ;η ατ3ς < Xρυσστµς τ σηµανυν πργαµιαEες σ)σεις.

Kεραυν3ς =´: «Πντως 'µεEς θ! παραµνυµε Pωµη, θ! '.ακλυθ#µε ν!κρατKµε τNν παρδση τYς (νιαας PωµαϊκYς Aτκρατρας,...» ('π: λ.ει). Tλτε τ6ρα, >Eλληνκια; Λκν µας ε7ναι τ3 BυLντι, τ3 ε7πε κα: < µακαρι6τα-τς. [A) τ θυµUθηκα τ6ρα. Λω BυLντι κα: κλει τ3 στµα µυ. Nα, ατ3ε7ναι τ3 λκν µας. T3 λκν τ3 δικ µας. Γιατ ττε 'µεEς ε]µαστε τ! µεγλα 5φε-ντικ! κι 'σεEς σκλα=κια. Kι τσι κι 'τλµσατε ν! µKς κυνηθYτε, 5ναµµνησKς περµενε ^ θρκα W τ3 πλYθς τ&ν φανατικ&ν µυ ν! σKς λυντσρ;η, $πως'κενη τNν =ρωµερN >Yπατα, π 'τλµησε ν! στενα)ωρUσ;η κτL!µ Kριλλ,πατριρ)η 8Aλε.ανδρεας. Φτ#, π ε7πα πλι κακι! λ.ι: 8Aλε.νδρεια 5π3τ3 8Aλ.ανδρς...

Kα: µN νµσετε, σκλα=κια >Eλληνκια, $τι στ3ν 5γ&να µας ε]µαστε µνι.T3 aρθρ τ# σε=ασµι6τατυ µητρπλτυ Nαυπκτυ κα: >Aγ. Bλασυ (πλµ’ 'ν)λεE τελικ! ατ3 τ# >Aγ. Bλασυ) κ. >Iερθυ 'δηµσιεθη στNν «8H)dτ&ν αeθρων», Rργαν τ&ν 5πστρτων τYς 8Aερπρας (ε]δατε πσ .υπνα5πφεγυµε κι 'γd κι ατ: τ3 µισητ3 «>EλληνικYς»;). VEνα µν µM στεν)6-ρησε στNν καλN 'φηµερδα· fπρ)ει µα στUλη «MM τ! φτερ! τ# 8Iκρυ». ΓρU-γρα 5λλ)τε την µM τ3 «MM τ! φτερ! τ&ν Xερυ=εµ». Kα: κντε τ γρUγρα,γιατ στNν γωνι! µKς τNν )ει στUσει τ3

Σρωθρν

O KAΛAΘOΣ TΩN AXPHΣTΩN

1. ΓENIKA«Πρϊστρα»! T ρι τ τλυς της τπθετθηκε στν ρνλγα να!ι"σε-

ως τ%ν &Oλυµπιακ%ν γ"νων, * +π,ι π τ-τε, τ .τς 776 πρ Xριστ, 2πανα-λαµ!3νντ στν ραα &Oλυµπα κ3θε τσσαρα ρ-νια. 5H θσπιση τ7ς ρικ7ς2ν3ρ8εως τ%ν &Oλυµπιακ%ν 9φελεται σ’ <ναν =ρωα 5Hρακλ7. Kατ? τ? δεδµναµως τ ∆ιδ"ρυ τ Σικιελι"τυ («5Iστρικ Bι!λιθκη», µετ. A. Παπανδρυ,2κδ. 5Eλλ. &Eκδ. &Oργ. Γεωργι3δη, !ι!λ. 3ν, παρ. 74) Lπ7ραν τρα πρ-σωπα µM τNδι Oνµα: «< 5ρ)αιτατς >HρακλYς κατ! τς µθυς τ&ν Aeγυπτων γεννUθηκεστNν A]γυπτ. >Yπτα.ε µM τ! $πλα (ρπαλν) µεγλ µρς τYς eκυµνης κι’ στη-σε τNν στUλη π ε7ναι στNν Λι=η (τQς 5Hρ3κλειες Στ7λες, στ στεν τ Γι!ραλτ3ρ).>O δετερς Oταν hνας 'κ τ&ν 8Iδαων ∆ακτλων τYς KρUτης, hνας µγς µM κπιαγν6ση στρατηγικYς, < <πEς iδρυσε τς 8Oλυµπιακς 5γ&νες. Kα: < τελευταEς,π γεννUθηκε λγ πρ:ν τ3ν Tρωικ3 πλεµ 5π3 τNν 8AλκµUνη, < <πEς διτρε.εµγα µρς τYς eκυµνης, fπηρετ&ντας τ3ν Eρυσθα κα: 'κτελ&ντας τ:ς πρστα-γς τυ. 8E.ετλεσε µ’ 'πιτυ)α $λυς τς aθλυς, στησε τNν στUλη π ε7ναι στ3Eρωπαϊκ aκρ (τ !-ρει µρς τ στεν τ Γι!ραλτ?ρ) κι’ )ντας τ3 ]διRνµα µM τς δ aλλυς, στ3 πρασµα τ# )ρνυ κα: µετ! τ3ν θνατ τυ κλη-ρνµησε (τ πδ-θησαν π τRς λαRς) $λα τ! κατρθ6µατα τ&ν παλαιτ-ρων, σ!ν ν! fπYρ.ε εeς τ3ν αe&να hνας µν >HρακλYς».

2. O HPAKΛHΣ TΩN AIΓYΠTIΩNKατ? τν &Aθ. Σταγειρτη («&Ωγυγα», τ-µς ∆, σελ. 487, 2κδ. &EλεUθερη Σκψις

1994) Lπ7ρ8αν σαρ3ντα τρα Yτµα µM τ Oνµα 5Hρακλ7ς. &Eκ τUτων ναφρνται<8ι κατ? σειρ3ν, στν +πα + 5Hρακλ7ς τ7ς &Aλκµνης εZναι + τελευτα,ς. 5O ραι--τατς, + 5Hρακλ7ς + πρ%τς, πως ναφρει + ∆ι-δωρς + Σικιελι"της (!ι!λ. A, παρ.24): «Oταν 5π3 τNν A]γυπτ, κα: καθρισε ατNν τNν )6ρα 5π3 τ’ aγρια θηρα. Kα:5π3 τNν 'π)N τ&ν γιγντων, 'ναντν τ&ν <πων πλµησε < >HρακλYς jς σµµα-)ς τ&ν θε&ν, µ)ρι σUµερα ε7)αν παρλθει πνω 5π3 10.000 )ρνια (µρι τ7ς 2π7ςτ ∆ιδ"ρυ, 80 - 20 π.X.)». Πι κ3τω + ∆ι-δωρς συµπληρ"νει: «< >HρακλYς τYς8AλκµUνης γεννUθηκε 10.000 )ρνια κα: κτι παραπνω, 5ργτερα τ# πρηγυµ-νυ».

Kατ? τν 5Hρ-δτν («E]τρπη», µετ. Γ.A. Σκαλδυ, 2κδ. 2φηµ. «&EλεUθερς^Aνθρωπς» 1933, παρ. 43): «>O >HρακλYς τ&ν Aeγυπτων ε7ναι 5ρ)αιτατς θες, κα:F ]διι λγυν, $τι 17.000 )ρνια πρ:ν =ασιλεσ;η < Aµασις (569 - 525 π.X.) < 5ριθ-µ3ς τ&ν θε&ν 5π3 rκτ6, π Oσαν, α.Uθηκε σM δ6δεκα, µετα. τ&ν <πων Oταν κα:

* T Yρθρ α]τ πτελε, πρδηµσευση τ δεκ3τυ κεφαλαυ τ ρι`σπαστικ !ι!λυ τκ. Kων. Kυτρυ!λη «>H 5να)ρνλγηση τYς >Iστρας µM =ση κυρως 5στρνµικ! κα: τπ-γραφικ! δεδµνα», πR 2κδ-θηκε π τν «∆αυλ» καQ θ? κυκλφρσaη στ? !ι!λιπωλε,α 2ντςτ &Aπριλυ.

T& 7.320 π.X. ,δρθηκαν, /Oλυµπιακ2 /Aγ4νες*

H ANAXPONOΛOΓHΣH ME TA ΣTOIXEIA TΩN ΠHΓΩN

< >HρακλYς». &Eκ τ%ν δεδµνων τUτων πρκUπτει τι:α. - 5O πρ%τς 5Hρακλ7ς τ%ν Afγυπτων γεννθηκε περQ τ .τς 10.080 π.X.!. - 5O θεπιηµνς 5Hρακλ7ς τ%ν Afγυπτων γεννθηκε περQ τ .τς 17.569 π.X.γ. - 5O 5Hρακλ7ς τ7ς &Aλκµνης γεννθηκε, κατ? τν ∆ι-δωρ, δκα ιλι3δες ρ--

νια καQ κ3τι παραπ3νω, δηλ. περπυ 10.100 ρ-νια, ργ-τερα π τν πρ%τ, δηλ.περQ τ .τς 20 µετ? Xριστ-ν, πρhγµα Yτπ. Kατ? τ? δεδµνα µως τ 5Hρδ--τυ σM συνδυασµ µM τ? στιε,α τ ∆ιδ"ρυ + 5Hρακλ7ς τ7ς &Aλκµνης γενν-θηκε:

17.569 π.X. - 10.100 ρ-νια = 7.469 πρ Xριστ.EZναι µως γνωστ-, τι + 5Hρακλ7ς τ7ς &Aλκµνης .`ησε στν πρπρηγυµνη

γενε? τ Tρωικ πλµυ (3.087 - 3.078 π.X.) jτι περQ τ .τς 3.165 πρ Xριστ.O* ρνλγικQ πρσδιρισµQ τ%ν Afγυπτων εZναι να8ι-πιστι, δι-τι + ∆ι--

δωρς (!ι!λ. A, παρ. 26) λγει: «F Aeγπτιι )ρησιµπι#σαν τNν περδ τYς σε-λUνης (διαστµατς 27,3 kµερ%ν) jς διστηµα τ# τυς κα: aλλτε τ3 τς 5παρ-τLετ 5π3 4 µYνες, π 5ντιστι)#σαν στNν διρκεια τYς κθε 'π)Yς, τYς 5ν.ε-ως, τ# θρυς κα: τ# )ειµ&νς». &Aλλ? + ΠλUταρς στ !ι!λ τυ «Bς Nυµh»(µετ. M.Γ. Mερακλ7, 2κδ. Γαλα8α 1968, παρ. 17 καQ 18) λγει: «στς Aeγυπτυς $λτ3 τς Oταν hνας µYνας κα: 5ργτερα )ωρστηκε σM τσσαρα», δηλ. ν? τρε,ς µ7νεςk κ3θε ρνι3. Tν αριστικ !λ στQς κρ%νες τ%ν πιων συγγραφων γι? τQς πρ--δυς τ%ν Afγυπτων στν στρνµα κ.λπ. τν δνει + D. R. Dicks στ !ι!λ τυ«5H Πρ"ιµη 5Eλληνικ &Aστρνµα» (µετ. M3ρω Παπαθανασυ, 2κδ. &I. Zααρ--πυλς 1991, σελ. 37), πυ λγει: «^ AeγυπτιακN 5στρνµα πτM δMν .επρασε τ3'ππεδ τYς tπλYς παρατUρησης, γι! ν’ 5ναπτυ)θ;Y σM 'πιστUµη. OF Aeγπτιι δMνκαµαν καµµι! 5ππειρα ν! τρππιUσυν τ! ^µερλγια, τ! <πEα '=ασLντστς δεκνυς κα: τ! <πEα τειναν ν! γνυν 5πηρ)αιωµνα 5π3 τNν 'τησα µε-τπτωση τ&ν eσηµερι&ν (π 'πι=ωσαν 'π: αe&νες κυρως jς ταφικMς διακσµU-σεις) κα: δMν fπρ)ει µαρτυρα γι! συστηµατικ! 5ρ)εEα 5στρνµικ&ν παρατηρU-σεων W γι! 'φαρµγN µαθηµατικ&ν τε)νικ&ν σM 5στρνµικ! πρ=λUµατα ( πδει-κνUντας ωρQς περιστρφς, τι δMν εZαν τν παραµικρ fδα καQ γν"ση τ7ς στρ-νµικ7ς 2πιστµης)».

5H µετατρπ τ%ν παραπ3νω αfγυπτιακ%ν ρνικ%ν δεδµνων σM kλιακ? .τη µMτν ρση τ%ν νωτρω µν3δων µετρσεως τ ρ-νυ θ? δ"σmη, τι + 5Hρακλ7ς +πρ%τς .`ησε:

10.100 ρ.: 13 σεληνικQ κUκλι = 777 kλιακ? ρ-νια, + 80 π.X. = 857 π.X. o10.100 ρ.: 4 2π%ν = 2.525 kλ. ρ-νια, + 80 π.X. = 2.605 π.X. o10.100 ρ.: 3 2π%ν = 3.367 kλ. ρ-νια, + 80 π.X. = 3.447 π.X.

5H µ-νη λγικ ρνλγα, κατ? τν +πα µπρε, ν? .`ησε + 5Hρακλ7ς + πρ%τς,εZναι περQ τ 3.447 π.X. jτι περπυ 287 ρ-νια πρ τ 5Hρακλ7 τ7ς &Aλκµνης,πρhγµα Yτπν, φ καννικ? α]τς .πρεπε ν? γεννηθm7 3.367 ρ-νια µετ? τνπρ%τ, δηλ. κατ? τν 2π τ ∆ιδ"ρυ. pAς λ3!υµε τ"ρα τ δεδµν τ 5Hρ-δ-τυ, τ? 17.000 ρ-νια πρ τ7ς !ασιλεας τ &Aµ3σιδς (569 - 525 π.X.), +π-τε .-µε:

17.000 ρ.: 13 σεληνικQ κUκλι = 1.307 ρ. + 569 π.X. = 1.876 π.X. o17.000 ρ.: 4 2π%ν = 4.250 ρ. + 569 π.X. = 4.819 π.X. o17.000 ρ.: 3 2π%ν = 5.667 ρ. + 569 π.X. = 6.236 π.X.

&Eκ τ%ν πρκυψασ%ν ρνλγι%ν k πλν λγικ εZναι k τελευταα, δι-τι 28 α]τ7ς,

∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 199913074

φαιρ"ντας τν ρνλγα γεννσεως τ 5Hρακλυς τ7ς &Aλκµνης, περπυ τ.τς 3.165 π.X., !ρσκυµε, τι + πρηγUµενς 5Hρακλ7ς .`ησε περπυ 3.071 ρ--νια πρQν π’ α]τ-ν. Παρ3λληλα πρκUπτει, τι k δι3ρκεια τ Afγυπτιακ .τυς2κενη τν 2π uτ τετρ3µηνη, πως λγει καQ + ∆ι-δωρς + Σικιελι"της πι π3-νω. O* AfγUπτιι µως δMν γνωρ`υν τν 5Hρακλ7 τ%ν 5Eλλνων, συµπληρ"νει +5Hρ-δτς, παρ? µ-νν <να δικ- τυς 5Hρακλ7 συγκαταλεγ-µεν µετα8R τ%ν θε%ντυς, + +π,ς .`ησε περQ τ 6.236 π.X., πως !ρθηκε πι π3νω δι’ ναγωγ7ς τ%ναfγυπτιακ%ν 2τ%ν σM τρπικ3. 5H ν3µνηση τ%ν Afγυπτων γι? κ3πιν περφηµκαQ 9νµαστν 5Hρακλ7, + +π,ς πρασε κ3πτε π τ "ρα τυς, εZε διατηρηθ7καQ παρ’ λ πR τν 2θεπησαν καQ τν κατγραψαν vς fθαγεν, πως λγει +5Hρ-δτς («E]τρπη», παρ. 113): «κα: τ# κτισαν κα: να3 παρ! τ3 Kανω=ικ3ν στ-µα τ# Nελυ» (τ +π,ν + Στρ3!ων στ? «Γεωγραφικ3» τυ, !ι!λ. IZ´, κεφ. 1, παρ.4 τ 9νµ3`ει καQ 5Hρακλειωτικ-, πρστι δM στν παρ. 17 ναφρει τι «uνµσθητσι 'κ τ# Kνω=ς, τ# κυ=ερνUτυ τ# Mενελυ < <πEς πθανε 'κεE, κατ! τNν'πιστρφU τυς 'κ τYς Tρας») «στ3ν <πEν –συνε`ει + 5Hρ-δτς– '!ν εeσUρ)ε-τ κπις δ#λς, 5πηγρεετ σλληψU τυ. 8EκεE κατφυγν µερικ: δ#λι (κω-πηλ3τες τ γυι τ Πρι3µυ &Aλε83νδρυ, µετ? τν yρπαγ τ7ς 5Eλνης), $πυ'LUτησαν aσυλ κα: 'διηγ#ντ τ! καθκαστα». 5O νας α]τς πκλεεται ν? ν7κεστν 5Hρακλ7 τ7ς &Aλκµνης, γιατQ k δ-8α τυ δMν πρπει ν? εZε διαδθm7 τ-σ, φ .`ησε µ-λις τν πρπρηγυµνη γενε? τ &Aλε83νδρυ. ^Aρα + νας α]τςτ 5Hρακλυς εZε *δρυθ7 γι? κ3πιν Yλλ πρηγUµενν 5Hρακλ7, + +π,ς 2σm"-`ετ στQς παραδ-σεις τ%ν Afγυπτων, ωρQς ν? εZναι AfγUπτις. &Eπ’ α]τ + Παυ-σανας («Bιωτικ3», παρ. 27,6 καQ 8) συµπληρ"νει: «F ΘεσπιεEς )υν κα: να3 τ#>Hρακλυς, < <πEς Oτ 5ρ)αιτερς τYς 'π)Yς τ# >Hρακλυς τYς 8AλκµUνης κα:5νYκε στ3ν >HρακλY τ&ν 8Iδαων ∆ακτλων. Nας ττυ ε7δα $τι ε7)αν F κτι-κι τ&ν 8Eρυθρ&ν κα: F κτικι τYς Tρυ». Tν δεUτερ να τ7ς TUρυ τν εZδεκαQ + 5Hρ-δτς («E]τρπη», παρ. 44), λλ? 2σφαλµνως τν ρωσε στRς Φνικες.KαQ τ λ-γυ τ ληθMς τ 2πι!ε!αι"νει + &Aρριανς στν «&Aλε83νδρυ &Aν3!α-ση» (2κδ. ∆.E.K. Γεν. &Eπιτ. Στρατ, 1971, !ι!λ. B, σελ. 101), λγντας: «στNν Tρε7ναι παλαιτατ Fερ3 τ# >HρακλY, 5π’ $σα διατηρεE ^ 5νθρωπνη µνUµη, R)ι τ#>HρακλY τYς 8AλκµUνης 5π3 τ3 Aργς». Παραµνει µως <να 2ρ"τηµα: Πι-ς uταν+ πρηγUµενς τ γυι τ7ς &Aλκµνης 5Hρακλ7ς;

3. O I∆AIOΣ HPAKΛHΣ THΣ KPHTHΣΣ’ α]τ παντh + ∆ι-δωρς + Σικελι"της («5Iστρικ Bι!λιθκη», !ι!λ. 3ν, παρ.

74), + +π,ς λγει: «< δετερς >HρακλYς Oταν hνας τ&ν 8Iδαων ∆ακτλων τYς KρU-της, hνας µγς µM κπια γν6ση στρατηγικYς, π iδρυσε τς 8Oλυµπιακς5γ&νες». &Eπ’ α]τ καQ + Στρ3!ων στ? «Γεωγραφικ3» τυ (!ι!λ. H, παρ. 30, µετ. K.Θ.&Aραπ-πυλς, 2κδ. Π3πυρς 1975), διαπιστ"σας τν σUγυση πR Lπ7ρε λ-γω τ7ςσυνωνυµας, λγει: «8Aλλ! πρπει ν’ 5φUσυµε $σα λγυν F 5ρ)αEι γι! τNν κα-θιρωση τ&ν (&Oλυµπιακ%ν) 5γ6νων fπ3 τ# >Hρακλυς, ε]τε 'νν#ν µM τ3 Rνµατ#τ τ3ν πρεσ=τερ τ&ν 8Iδαων ∆ακτλων (W KυρUτων) < <πEς Oτ 5ρ)ηγ3ςττων, ε]τε 'νν#ν τ3ν γυι3 τYς 8AλκµUνης». &Eπσης καQ + Παυσανας στ? «&Hλει-ακ?» (µετ. A. Παπαθεδ"ρυ, 2κδ. Π3πυρς 1975, σελ. 33) σηµει"νει: «OF 8IδαEι∆κτυλι, F <πEι uνµLντ κα: KυρYτες» (κα, πως συµπληρ"νει + A. Στα-γειρτης στν «&Ωγυγα» τυ, τ-µς ∆´ σελ. 105), «5πτελ#σαν hνα θνς µM τς K-

13075∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 1999

ρ=αντες, τς Kα=ερυς κα: τς Tελ)Eνες» (πλλ3κις συγεµνυς, φ, πωςπρσθτει στν σελ. 109 + A. Σταγειρτης, * Kυρ7τες 2γεννθησαν 2κ τ%ν &Iδαων∆ακτUλων) F <πEι ε7)αν λθει 5π3 τ3 $ρς Iδη τYς KρUτης κα: Oσαν πντε, <>HρακλYς, < ΠαιωναEς, < 8EπιµUδης, < 8Iσις κα: < Iδας. Στ3ν 8IδαEν >HρακλY 5νU-κει δ.α, διτι πρ&τς ατ3ς καθιρωσε τ3ν ττε 5γ&να κα: τ3ν uνµασε 8Oλµπια,κα: καθ6ρισε ν! γνεται κθε πµπτν )ρν, 'πειδN πντε Oσαν ατ3ς µM τς 5δελ-φς τυ. 8Aκµη λγεται $τι 50 )ρνια µετ! τ3ν κατακλυσµ3 τ# ∆ευκαλωνς (περQτ .τς 3.565 π.X.) Oλθεν 5π3 τNν KρUτη < γυι3ς τ# Kρδυς, < Kλµενς, 5πγ-νς τ# 8Iδαυ >HρακλY κα: 'θσπισε ( να!ωσε γι? πρ"τη φρ?) τς 8Oλυµπια-κς 5γ&νες». KαQ + A. Σταγειρτης στν «5Ωγυγα» (τ-µς Γ´, σελ. 464, 2κδ. &EλεU-θερη Σκψη 1994) συµπληρ"νει, λγντας: «< Kλµενς τ# Kρδυς, $ταν Oλθε στNνHλιδα πενYντα )ρνια µετ! τ3ν κατακλυσµ3 τ# ∆ευκαλωνς, iδρυσε κα: =ωµ3πρ3ς τιµNν τ&ν πργνων τυ». 5O Nδις + ∆ι-δωρς στ 4ν !ι!λ τυ, παρ. 18, συ-µπληρ"νει: «< >HρακλYς µετ! τNν Λι=η κα: τ3ν θνατ τ# 8Aνταυ πρασε στNνA]γυπτ, $πυ σκτωσε τ3ν =ασιλα Bσιρι, 'πειδN συνUθιLε ν! θανατ6ν;η τς.νυς π 'πισκπτντ τNν )6ρα τυ». Σ’ α]τ συµφωνε, καQ + 5Hρ-δτς («E]τρ-πη», παρ. 45). Στ 1 µως !ι!λ τυ, παρ. 21, + ∆ι-δωρς πρσδιρ`ει, τι: «<8AνταEς τYς Λι=ης Oταν σγ)ρνς τ# Oσιρι, τ3ν <πEν ε7)ε τιµωρUσει < >Hρα-κλYς». T? στιε,α α]τ? τ? συµπληρ"νει + A. Σταγειρτης («&Ωγυγα», τ-µς B, σελ.294), πυ λγει: «< Oσιρις φεγντας 5ν! τNν eκυµνην, aφησε διικητN τYς Λι-=ης τ3ν 8AνταE κα: τ&ν πρ3ς Φινκην περι)&ν τ3ν Bσιρι». &Eκ πρ"της Oψεως!γανει τ συµπρασµα, τι + &Iδα,ς 5Hρακλ7ς .`ησε πρQν π τν κατακλυσµ τ∆ευκαλωνς, +π-τε πδεικνUεται τι * &OλυµπιακQ γ%νες καθιερ"θηκαν πρQν π τν κατακλυσµ καQ + &Iδα,ς 5Hρακλ7ς πρηγε,ται τ7ς 2π7ς πR .`ησε +5Hρακλ7ς τ7ς &Aλκµνης.

Στ σηµε,ν α]τ <να στρνµικ στιε, τ &Oρφως («&Aργναυτικ3», 2κδ.&Eγκ. Λε8. «Hλις», τ-µς 24ς, σελ. 406, στι 119 - 122, µετ. Σπ. Mαγγνα) παρ-ει µα σηµαντικ πληρφρα λγντας: «Πρ&τα ε7δα τNν θωρι! τ# θεϊκ# >Hρα-κλY, τ3ν <πE γννησε 8AλκµUνη 5π3 τ3ν ∆α τ# Kρνυ, ττε $ταν < Σερις )α-νε στ3 τριπλσι τNν λµψη τ# >Hλυ». Tν .ννια τ τριπλασυ ρ-νυ, κ3πωςδιαφρπιηµνη, τν ναφρει καQ + ∆ι-δωρς + Σικιελι"της (!ι!λ. ∆´, κεφ. 9). 5H.ννια τ τριπλασυ ναφρεται στ στρνµικ γεγν-ς, τι + Σερις τ στε-ρισµ τ Mεγ3λυ Kυνς εZναι +ρατς στ !-ρει kµισφαρι κατ? τ <να τταρ-τ τ .τυς, 2νm% κατ? τ? Lπ-λιπα τρα τταρτα εZναι -ρατς, καQ κατ? τν &OρφαδMν .!λεπε τ φ%ς τ 5Hλυ. T φαιν-µεν 2παναλαµ!3νεται καQ σµερα. 5H ~ρµη-νεα µως τ7ς &Oρφικ7ς ναφρhς σετ`εται:

α. - MM τν λλαγ τ7ς κλσεως τ Y8νς τ κ-σµυ, +π-τε k Γ7 Yρισε τν πε-ριφρ3 της σM να τρι3, στν σηµεριν κUκλ τ7ς 2κλειπτικ7ς. Tτ, πως π-δεικνUεται στ κεφ3λαι Z τ παρ-ντς, .λα!ε "ραν περQ τ .τς 8.255 π.X.

!. - MM τν πρσδιρισµ τ7ς ρνλγας γεννσεως ~νς 5Hρακλυς, + +π,ςσυγεται µM τν +µ"νυµν 5Hρακλ7 τ7ς &Aλκµνης, δι-τι + &OρφεRς δMν uταν δυνατνν’ ναφρετ στν 5Hρακλ7 µM τν +π, συνε8εστρ3τευσε πρς τν Kλδα. Mπ-ρε, ν? uταν γυις κ3πιυ ∆ι-ς, λλ? Oι 2κ τ7ς &Aλκµνης, πρhγµα τ +π,ν π-δεικνUει τν 2κ τ7ς συνωνυµας πρκUπτυσα σUγυση τ%ν ρνλγικ%ν περι-δων.

T πρ%τ θµα εZναι 2κτς τ παρ-ντς καQ πδεικνUεται σM Yλλ κεφ3λαι. TδεUτερ µως .ει ]σιαστικ σηµασα, δι-τι πδεικνUει πι-ς 5Hρακλ7ς γενν-

∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 199913076

θηκε τ-τε. Πρς ττ λαµ!3νεται k σηµεριν (τ .τυς 1997) 9ρθ ναφρ? (O.A.),k µα τ%ν ]ρανων συντεταγµνων, τ Σειρυ, k +πα εZναι 06ω. 45λ. 02δ. A]τµετατρπεται σM δευτερ-λεπτα ρ-νυ, 28ισUµενη µM 24.302 δ. T πσν α]τ διαι-ρε,ται δι? τ7ς µσης 2τησας µεταπτ"σεως τ Σειρυ, πR εZναι Nση µM 2,6 δευτε-ρ-λεπτα τ7ς ρας, καQ .µε:

24.302 δ. : 2,6 δ. = 9.347 ρ-νια1997 µ.X. - 9.347 ρ. = 7.350 πρ Xριστ

^Hδη πρσδιωρστηκε, τι + πρηγUµενς τ γυι τ7ς &Aλκµνης 5Hρακλ7ςτ%ν &Iδαων ∆ακτUλων γεννθηκε o .`ησε περQ τ 7.350 πρ Xριστ, +π-τε k ρ-νλγα τ .τυς 6.236 π.X., πR !ρθηκε πι π3νω, εZναι λανθασµνη σM σUγκρισηµM α]τν πR 28αρτθηκε π τ Yστρ τ Σειρυ. Συν3µα α]τ πδεικνUει, τιτ? αfγυπτιακ? στιε,α δMν παρυν σφαλ7 κρ!εια. Aρα τ-τε θεσπσθηκαν γι?πρ"τη φρ? * &OλυµπιακQ γ%νες. &Eκτς µως τUτυ, πως λγει + A. Σταγειρ-της («&Ωγυγα», τ-µς ∆´, σελ. 109), «F 8IδαEι ∆κτυλι 'πενησαν τNν )ρUση τ#πυρ3ς κα: =ρYκαν τ3ν σδηρ κα: τ3ν )αλκ3 στNν περι)N τ&ν 8Aπτεραων τYς KρU-της κα: τNν δι! τ# πυρ3ς κατεργασα κα: )ρYσιν ατ&ν». 5Oπ-τε k νακ3λυψη καQk ρση τ%ν µετ3λων (αλκ καQ σιδρυ) «µεταναστεUει» στν 2π τ7ς περι--

13077∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 1999

T& πανρ6αι παγκρτιν. 7O 8γ9νας διε:γεται στ& ;δαφς («κτωπαγκρτιν»). (Φλωρεντ?α, Galleria degli Uffizi).

δυ 7.350 π.X., πR .`ησαν * &Iδα,ι ∆3κτυλι, καταπντ`ντας κ3πιες θεωρεςπερQ νακαλUψεως τ σιδρυ περQ τ .τς 1.100 π.X. στν Yπατ !υθ τ7ς *στρικ7ςπαραπλανσεως.

^Hδη σM πρηγUµεν κεφ3λαι πρσδιωρσθηκε, τι + κατακλυσµς τ ∆ευκα-λωνς .γινε περQ τ .τς 3.615 π.X. κατ? µσν ρν, 2κ τρι%ν στρνµικ%ν στι-εων. &Eκτς τ7ς γενεαλγικ7ς διαδ7ς τ7ς Nι-!ης Lπ3ρει καQ k γενεαλγικ δια-δ τ ∆ευκαλωνς µρι καQ τ Tρωµ3υ ∆ιµδυς, γι? τν +παν + &Aπλ-λ-δωρς στν «5Iστρικ Bι!λιθκη» τυ, (!ι!λ. A, παρ. 49 - 79) λγει: «5π3 τNν γε-νε! κα: τ# ∆ευκαλωνς κα: µ)ρι κα: τNν γενε! τ# τρωµ)υ ∆ιµUδυς Lησανδ6δεκα γενεMς 5νθρ6πων», +π-τε:

12 γεν. x 30 ρ. ( ν? γεν.) = 360 ρ.3.087 π.X. (.ναρ8η Tρωϊκ πλ.) + 360 ρ. = 3.447 π.X.

T πτλεσµα α]τ λγει, τι + κατακλυσµς τ ∆ευκαλωνς .γινε περQ τ .τς3.447 πρ Xριστ, δεδµνυ τι + Tρωϊκς π-λεµς Yρισε τ .τς 3.087 π.X., πρσ-διρισθν, πως θ’ ναλυθm7 στ κεφ3λαι IB´ τ παρ-ντς, 2κ τ%ν παραµεληµνων στρνµικ%ν στιεων τ7ς &Iλι3δας τ 5Oµρυ. Λαµ!3νντας Lπ’ Oψιν τν εLρε-θε,σα ρνλγα τ 3.615 π.X., πR .γινε + κατακλυσµς τ ∆ευκαλωνς, µριτ ∆ιµδυς, .µε:

3.615 π.X. - (30 ρ. x 12 γεν.) 360 ρ. = 3.258 π.X.T πτλεσµα α]τ παρυσι3`ει σM σση µM τ πρηγUµεν τ .τυς 3.447 π.X.

µα διαφρ? 189 ρ-νων καQ πδεικνUει π-σν νασφαλς εZναι µερικMς φρMς k ρ-νλ-γηση τ7ς πρϊστρας δι? τ%ν γενεαλγικ%ν δνδρων· καQ τ σφhλµα 2ντπ`εταιστ τι παραλεπνται o 8ενινται κ3πιες γενις, +π-τε k ρησιµπηση τ%νπαραδσιακ%ν ρνλγσεων δMν παρει καµµαν κρ!εια, καQ τ"ρα τελευτα,α πρρπτεται. Kατ? συνπειαν 2κ τ%ν παραπ3νω 28αγµνων πρσδιρ`εται, τι kπρ"τη να!ωση τ%ν &Oλυµπιακ%ν γ"νων Lπ- τ KλUµενς τ K3ρδυς µετ?τν κατακλυσµ τ ∆ευκαλωνς .γινε περQ τ .τς 3.587 πρ Xριστ, δηλαδ 2πQτ7ς 2π7ς πR `σαν + Eλλην καQ τ? παιδι3 τυ ∆%ρς, θς καQ ANλς.

Π-τε µως .`ησε + ^Oσιρις; Σ’ α]τ µα π3ντηση δδει + ∆ι-δωρς + Σικιελι"-της (!ι!λ. A´, παρ. 23), + +π,ς λγει: «Λγυν, $τι 5π3 τNν 'π)N τYς =ασιλεας τ#Oσιρι κα: τYς Iσιδς µ)ρι τNν =ασιλεα τ# 8Aλε.νδρυ, π κτισε τNν <µ6νυ-µη πλη στNν A]γυπτ, πρασαν πνω 5π3 10.000 )ρνια κα: κατ’ aλλυς κτι λι-γ6τερ 5π3 23.000 )ρνια». &EπQ τ fδυ θµατς + ΠλUταρς («Iσις καQ ^Oσι-ρις», µετ. Λ. I. Φιλιππδης, .κδ. Π3πυρς 1975, παρ. 13) λγει: «Λγυν $τι < Oσιρις'φνεθη τNν 17η τ# µην3ς 8Aθρ, $ταν < xλις '.Uρ)ετ 'κ τ# 5στερισµ# τ#Σκρπι#, στ3 28 τς τYς =ασιλεας τυ». &Aπ τ? δεδµνα τ ∆ιδ"ρυ 2κλ-γεται τ «κτι λιγ6τερ 5π3 τ! ε]κσι τρεEς )ιλιδες (23.000) )ρνια», δι-τι µM τ δε-δµν τ%ν 10.000 2τ%ν, πως ναφρθηκε πι π3νω, δMν πρκυψε καννα σ!αρ πτλεσµα. &Eκ τUτυ, ρησιµπι"ντας τQς ν3λγες µν3δες τ7ς δι3ρκειας τ.τυς τ%ν Afγυπτων, .µε:

22.900 ρ.: 13 σεληνιακ κUκλι = 1.762 ρ. + 336 π.X. = 2.098 π.X. o22.900 ρ.: 4 2π. = 5.725 ρ. + 336 π.X. = 6.061 π.X. o22.900 ρ. : 3 2π. = 7.633 ρ. + 336 π.X. = 7.969 π.X.

Στ? πρηγUµενα πτελσµατα πρστθεται µα κ-µη ρνλγα, τ .τς 7.969πρ Xριστ, k +πα συσετι`-µενη µM τν ρνλγα τ .τυς 6.236 π.X., πR !ρ-θηκε πι π3νω, παρυσι3`ει µα διαφρ? 1.733 ρ-νων, 2νm% µM τν Yλλη τ .τυς

∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 199913078

7.350 π.X. k διαφρ? νρεται σM 619 ρ-νια. &Eκ τUτυ καταφανεται, τι τ? ρ-νλγικ? στιε,α τ ∆ιδ"ρυ καQ τ%ν Yλλων συγγραφων δMν νταπκρννται κρι!%ς πρς τν πραγµατικ-τητα, 2πειδ πρρνται π να8ι-πιστες Afγυ-πτιακMς πηγς. Π3ντως α]τMς πR !ρθηκαν πι π3νω <πνται τ πρ"τυ κατα-κλυσµ, τ &ΩγUγυ.

T θµα τ7ς ω7ς καQ τ θαν3τυ τ Oσιρι καQ τ7ς Iσιδς εZναι πλUπλκ καQ2κτς τ7ς ναφερθεσης θσεως τ Πλυτ3ρυ Lπ3ρυν καQ Yλλα στιε,α, πως:

Kατ? τν Mανθωνα («Afγυπτιακ3», 2κδ. LOEB 1948, σελ. 16) ναφερ-µενν στνΣUγκελ: «< Oσιρις κα: ^ zIσις '=ασλεψαν 35 τη». Στ σελ. 26 τ fδυ !ι!λυκατ? τ? λεγ-µενα τ &Aφρικαν, σηµει"νεται τι: «µετ! τ3ν κατακλυσµ3 F Aeγυ-πτιακMς δυναστεες 5ρ)Lυν 5π3 τ3ν πρ&τ =ασιλα π uνµLετ MUνης». Tτ2πι!ε!αι"νεται καQ στ σελδα 30 π τν E]σ!ι. &Eκ τ%ν δεδµνων τUτων πρ-κUπτει, τι + Oσιρις !ασλεψε πρQν π κ3πι κατακλυσµ-, φ + Mνης πρ%τς2!ασλεψε µετ? π α]τ-ν. &E?ν λιπν + Mνης 2!ασλεψε µετ? τν κατακλυσµ τ∆ευκαλωνς, πρπει ν? 2ντπισθm7 ρνικ? µετ? τ .τς 3.615 πρ Xριστ. Kατ? τν∆ι-δωρ («5Iστρικ Bι!λιθκη», !ι!λ. A. παρ. 62, µετ. A. Παπανδρυ, 2κδ. 5Eλλ.&Eκδ. 5Oργ. Γεωργι3δη): «>O Kτηνας W Kενκνης, < τρτς =ασιλιKς τYς 1ης ∆υνα-στεας µετ! τ3ν MUνη, κατ! τς VEλληνες ταυτLεται µM τ3ν Πρωτα, π L#σε στ!)ρνια τ# Tρωϊκ# πλµυ». MM α]τ-ν, κατ? τ? λεγ-µενα τ 5Oµρυ (&OδUσειαδ 465 - 480), συναντθηκε + Mενλας κατ? τν 2πιστρφ τυ 2κ τ Tρωϊκ π-λµυ, 9κτ ρ-νια µετ? τν λ8η τυ, περQ τ .τς 3.070 π. Xριστ. &Aπ τ !α-σιλως Mνη, πως λγει + Mανθων («Afγυπτιακ3», σελ. 26), µρι τ ΠρωτωςεZαν παρλθει περπυ 150 ρ-νια. 5Oπ-τε k !ασιλεα τ Mνη Yρισε περQ τ .τς3.220 πρ Xριστ jτι 395 ρ-νια µετ? τν κατακλυσµ τ ∆ευκαλωνς.

5O Afγυπτιακς µνας &AθRρ καταντ3ει αfνιγµατικ-ς, φ κατ? τν ΠλUταρ(«Iσις καQ Oσιρις») 2ντπ`εται στν στερισµ τ Σκρπι, πυ + Hλις κατ?τ σηµεριν kµερλ-γι εfσρεται περQ τν 21η Nεµ!ρυ. Στν παρ. 39 ναφρε-ται, τι κατ? τν µ7να &AθRρ σταµατν τελεως * 2τησες, (Yνεµι µελτµια), π-σUρεται + Nε,λς, πγυµν"νεται k "ρα καQ α]83νει τ δι3στηµα τ7ς νUκτας,πρhγµα πR σηµανει τι + &AθRρ uταν + µνας τ7ς Φθινπωριν7ς fσηµερας. ∆Mν πτελε, τν τρτ µ7να τ .τυς τ%ν Afγυπτων, λλ? τν τταρτ, φ τ .τςτυς Yρι`ε τν 15ην &Iυνυ ~κ3στυ .τυς. T δεδµν στιε, τ Ph.Vandenberg στ !ι!λ τυ «Pαµσ7ς + Mγας» (µετ. M. Mαλαγαρδ7, 2κδ. Kνιδ3ρη1980, σελ. 53), πυ 2ντπ`ει τν µ7να &AθRρ π τ7ς 15ης A]γUστυ µρι τ7ς15ης Σεπτεµ!ρυ, δMν συµφωνε, µM τ’ στρνµικ? στιε,α τ Πλυτ3ρυ. ^Aρα+ µ7νας τπθετε,ται µετα8R 15ης Σεπτεµ!ρυ καQ 15ης &Oκτω!ρυ. &Eκ τ δεδ-µνυ τUτυ πρκUπτει, τι k 17η τ &AθRρ ντιστιε, στν 2αν &Oκτω!ρυ, +π--τε πως εZναι φυσικ-ν, εZαν σταµατσει * 2τησες (Yνεµι), εZε παρλθει k Φθι-νπωριν fσηµερα καQ εZε ρσει k α8ηση τ διαστµατς τ7ς νUκτας, πως γ-νεται καQ σµερα.

5H 17η τ &AθUρ, πR + Hλις 28ρετ τ στερισµ τ Σκρπι, ντιστι-σα µM τ σηµεριν kµερλ-γι στν 2α &Oκτω!ρυ, καQ k 14η ∆εκεµ!ρυ, +π--τε σµερα καQ π3λιν + Hλις 28ρεται τ Σκρπι, παρυσι3`υν µα διαφρ?73 kµερ%ν. EZναι γνωστ-ν, τι σM δι3στηµα µιhς kµρας + Hλις πλησν τ%ν τρπ%νµετακινεται στν ]ραν κατ? 241,3 δευτερ-λεπτα τ7ς ρας. 5Oπ-τε στ δι3στηµατ%ν 73 kµερ%ν καλUπτει <να τ-8 Nσ µM 17.615 δευτερ-λεπτα τ7ς ρας. 5H µση 2τ-

13079∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 1999

σια µετ3πτωση τ%ν fσηµερι%ν εZναι 3,07 δευτερ-λεπτα τ7ς ρας. 5Oπ-τε + Hλις κα-λUπτει τ παραπ3νω τ-8 σ:

17.615 δ. : 3.07 δ. = 5.738 ρ-νια,δηλ. 1.997 µ.X. - 5.738 ρ. = 3.741 πρ Xριστ,

δηλαδ τ .τς 3.741 π.X. 2δλφνθη + ^Oσιρις, + +π,ς εZε νε!7 στν θρ-νπερQ τ .τς 3.769 π.X. ^E`ησε µMν 154 ρ-νια πρQν π τν κατακλυσµ τ ∆ευκα-λωνς, λλ? δMν εZε καµµα σση µM τRς 5Hρακλε,ς τ7ς 5Eλλ3δς, 2πειδ k `ωτυς δMν συνπιπτε ρνικ3. Tτ σηµανει, τι πλλMς ρα,ες παραδ-σεις πτε-λν µυθεUµατα Yνευ ]σιαστικ7ς σηµασας.

Mα κ-µη καταµ3ητη µαρτυρα εZναι καταγεγραµµνη στν ]ραν-, πυ <νας στερισµς φρει τ Oνµα ~νς 5Hρακλυς, + +π,ς !ρσκεται µετα8R τ%ν στερι-σµ%ν τ7ς ΛUρας, τ ∆ρ3κντς, τ B"τυ, τ Oφεως καQ τ &OφιUυ. 5H κα-τ3τα8η ~νς νθρωπνυ Oντς στν ]ρ3νια σφα,ρα uταν µα συνηθισµνη πρ38ηθεπισεως σM νταµι! τ%ν πρ38εων τ νθρ"πυ α]τ πρς Oφελς τ Lπ-λπυ νθρωπνυ γνυς. MM ττιες 9νµαστικMς καταγραφMς 5Eλλνων kρ"ων τ7ςπρϊστρας µας εZναι γεµhτς + ]ραν-ς, πδεικνUντας κ-µη καQ σµερα τν πειρα τ%ν ~λληνικ%ν πρσφρ%ν πρς τ νθρ"πιν γνς.

&Eκ τ7ς πρηγυµνης διερευνσεως πρκυψε καQ πεδεθη, τι + 5Hρακλ7ς τ%ν&Iδαων ∆ακτUλων uταν Lπαρκτ πρ-σωπ καQ .`ησε περQ τ .τς 7.350 πρ Xριστ.^Hδη στ κεφ3λαι Z τ παρ-ντς πρσδιωρσθηκε τι + πρ%τς κατακλυσµς τ&ΩγUγυ καQ k εfσ!λ τ κµτη Φαθντς στ kλιακ- µας σUστηµα συν!η περQτ .τς 8.255 π.X. T-τε + Y8νας τ κ-σµυ .λα!ε τν κεκλιµνη θση τ%ν 23 καQ27´, πR .ει καQ σµερα. &Aπ τ-τε Yλλα8ε k τρι? περιφρhς τ7ς Γ7ς καQ .λα!ε τν2λλειψειδ7 µρφ, τν +παν κλυθε, καQ σµερα. &Aπ- τ-τε, τ .τς 8.255 π.X.µρι τ 7.350 π.X., δηλαδ µσα σM δι3στηµα 900 περπυ ρ-νων, * λαQ τ ~λλη-νικ "ρυ, πως * &Iδα,ι ∆3κτυλι, * Πελασγ, * Tελ,νες καQ κυρως * στρ-ν-µι 5Hλι3δες νεκ3λυψαν στν στερισµ τ Kυνς τ &Ωρωνς τν Σερι, πR!ρισκ-ταν στ N-τι kµισφαρι, πως καQ σµερα, καQ φ τν !3πτισαν µM τOνµα πR φρει κ-µα καQ σµερα, πρσδι"ρισαν καQ τ τριπλ3σι δι3στηµα, κατ?τ +π, δMν φανεται στν ~λληνικ %ρ τ !ρευ kµισφαιρυ. ^Aρα π τ-τε* στρνµικMς γν"σεις τ%ν Πρωτελλνων uσαν νεπτυγµνες σM Lψηλ !αθµκαQ π τ-τε διασm"`νται τ? πλε,στα 9ν-µατα τ%ν στερισµ%ν καQ Yστρων, πR.φθασαν στν 2π µας δι? τ%ν .ργων τ &Oρφως καQ τ 5Oµρυ.

4. O HPAKΛHΣ THΣ AΛKMHNHΣOπως jδη .ει ναφερθ7 στ? πρηγUµενα, + 5Hρακλ7ς τ7ς &Aλκµνης εZναι + νε-

"τερς κι’ 2γεννθηκε περQ τ .τς 3.165 πρ Xριστ. O* Yθλι τRς +πυς πραγ-µατπησε, συς πραγµατπησε, εZναι µπερδεµνι µ’ 2κενυς τ &Iδαυ 5Hρα-κλ7 καQ δMν uταν τε εZναι δυνατν ν? διαωρισθν, λ-γω τ%ν ιλιετι%ν πR εZανπαρλθει.

∆Mν πρπει ν’ γνηθm7, τι καQ + Oµηρς ναφρεται σM πρκρυ8η µεγ3λων θλητικ%ν γ"νων Lπ τ &Aιλλως πρς τιµν τ Πατρ-κλυ (&Iλι3δα Ψ 258 -850), στ τλς περπυ τ Tρωϊκ πλµυ περQ τ .τς 3.078 π.X., στ’ γωνσµα-τα yρµτδρµας, πυγµαας, π3λης, κντισµ, δρ-µυ ταUτητς, σφαιρ!λας(µM τν ρησιµπητη σιδερνια σφα,ρα τ 5Hετωνς, πR πτελε, καQ Yλλη µα π-δει8η τ7ς καλλιτενικ7ς κατεργασας τ σιδρυ πλR πρQν π τ περφηµ

∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 199913080

+ριακ .τς τ 1.100 π.X.) καQ τ8!λας, ωρQς ν? γνεται εfδικς λ-γς γι? &Oλυ-µπιακRς γ%νες, πρhγµα πR πδεικνUει τν διακπ τυς λ-γω τ πλµυ. Tµτρ ττ καννικ? .πρεπε ν? 2φαρµ-`εται καQ σµερα ωρQς καµµα 28αρεση: N?µν 2κτελνται &OλυµπιακQ &Aγ%νες σM καννα σηµε, τ7ς Γ7ς, 2?ν σM κ3πι Yλλσηµε, της, σ’ +πιδπτε, 2πικρατm7 κατ3σταση πλµυ.

Σηµασα .ει, τι λα τ? περQ τ%ν &Oλυµπιακ%ν γ"νων καQ γενικ? περQ τ θλη-τισµ κατ3γνται π τRς Πρωτλληνες, κληρνµθηκαν στRς Eλληνες καQ λα.µειναν στQς παραδ-σεις τ%ν 5Eλλνων. Mεταφρθηκαν δι? τ%ν ραων 5Eλλνωνσυγγραφων στ σµερα καQ διαδ-θηκαν καQ σM λυς τRς Yλλυς λαUς, * +π,ιδι? τ τρ-πυ α]τ συµπλρωσαν o ~δραωσαν τ? θεµλια τ πλιτισµ τυς.

5. ΣYMΠEPAΣMATAEZναι 2µφανς, τι, φ + 5Hρακλ7ς τ%ν &Iδαων ∆ακτUλων καQ * δελφ τυ γεν-

νθηκαν o .`ησαν περQ τ .τς 7.350 π.X., * πρ%τι &OλυµπιακQ γ%νες θεσπσθη-καν στν ραα &Oλυµπα, ταν τ? πντε δλφια uλθαν 2κε, περQ τ .τς 7.320 πρXριστ. 5Oπ-τε καQ µρι τ κατακλυσµ τ ∆ευκαλωνς, πR .γινε τ .τς3.615 π.X., 2πανελφθησαν συνε%ς γι? 741 φρς, 2φ’ σν διε8γντ κ3θε πντερ-νια, πως ναφρει + Παυσανας.

Πεν7ντα ρ-νια µετ? τν κατακλυσµ τ ∆ευκαλωνς, πως ναφρθηκε, 8α-ναθεσπσθηκαν Lπ τ Kλυµνυ, περQ τ .τς 3.565 π.X. Στν συνεια 2πανελ-φθησαν, πως λγει + Παυσανας («&Hλειακ3», µετ. A. Παππαθεδ"ρυ, 2κδ. Π3-πυρς 1975, τ-µς 2ς, σελ. 35) 2πQ τ7ς 2π7ς τ &Aεθλυ, γυι τ Af-λυ, 2πQτ Πελυ, 2πQ τ A]γευ καQ τ 5Hρακλυς τ7ς &Aλκµνης καQ µρι τ &O8U-λυ, πγ-νυ τ Afτωλ. &Eκ τUτυ φανεται, τι δMν διε8γντ κατ? vρισµ-να καQ τακτικ? ρνικ? διαστµατα. Mετ? σταµ3τησαν ν? τελνται µρι τ &Iφ-τυ, τε καQ 2πανελφθησαν 2κ νυ καQ καθιερ"θηκε Lπ τUτυ «^ 'κε)ειρα τ&ν'µπλµων», πως γρ3φει + ΠλUταρς στν «Bν ΛυκUργυ» (µετ. M.Γ. Mερα-κλ7, 2κδ. Γαλα8α 1968, σελ. 99). 5H τρτη κατ’ ]σαν να!ωση τ%ν γ"νων ν? τε-τραεταν .γινε π τ .τς 776 π.X., τε καQ Yρισε k ρθµηση τ%ν ρνλγι%ν τ7ς*στρας καQ συνεσθηκε µρι τ 385 µετ? Xριστ-ν, +π-τε παγρεUθηκαν καQ2γκαταλεφθηκε + *ερς %ρς τ7ς &Oλυµπας. Στ δι3στηµα τ%ν 1161 ρ-νων, πRµεσλ3!ησε π τ .τς 776 π.X. µρι τ .τς 385 µ.X., 2τελσθησαν Yλλες 290 φρMςστν ραα &Oλυµπα. Στν ριθµ α]τ- πρστθενται καQ * διργαν"σεις πR .γι-ναν πρQν π τν κατακλυσµ τ ∆ευκαλωνς, +π-τε τ σUνλ τ%ν διργανωθ-ντων γ"νων στν ραα &Oλυµπα νρεται στRς 741 + 290 = 1.031. &Eκε, 2πα-ναθεσπσθηκαν τρε,ς φρς, ωρQς πτM κανεQς ν? διανηθm7 ν’ λλ38mη τν τ-π τυς.5H τελευταα µως να!ωση, k τταρτη κατ? σειρ3ν, πως εZναι γνωστ-ν, .γινε τ.τς 1.896 µετ? Xριστν στν &Aθνα καQ Oι στν &Oλυµπα. &Aπ τ-τε τRς περι-φρυν π "ρα σM "ρα, δκην περιδεUντς ν? τν κ-σµ τσρκυ. ^Eτσι .α-σαν τν *ερ-τητα καQ τν αNγλη τ7ς ε]γενς µιλλας µM .παθλν <να κ-τινν. EZναικαιρς µM τν .ναρ8η τ7ς δεUτερης ~κατνταετας π τ7ς τελευταας να!ι"σε"ςτων καQ τ7ς τρτης ιλιετας µετ? Xριστν ν? 2πιστρψυν καQ ν? 2γκατασταθνµνµως στν τ-π πR γεννθηκαν κι’ .λαµψαν 2πQ ιλι3δες ρ-νια, πως πεδε-θη στ? πρηγUµενα: Στν &Aραα &Oλυµπα.

Kων. B. KυτρυBλης

13081∆ΑΥΛsΣ/208, &Aπρλις 1999

Aθηναϊκς ρωισµςA! ρ τιµε Oτσαλν, τ µς κανες! Γµισες τν Aθνα π !περπατρι"τες. Π%& 'ρ-

θηκαν, 'ρ παιδκι µ%υ, τ,σ%ι !περπατρι"τες κα- .ρ/%νται λα&ρ%ι στ-ς καφετριες ν-µεσα στν φραπεδι1 κα- στ 2λληνικ3τατ%ν σιγαρττ%ν Danhill, !πρ τ,σων κραων6θνικιστικ"ν θσεων π%7 ν%µ8εις 9τι :σ%ν%/πω 2τ%ιµ8%νται ν1 6κστρατε/σ%υν γι1 τνKωνσταντιν%/π%λη; Kα- δ,ς τ%υ νλυση γι1 τ π%ι,ς φταει κα- ν1 = κριτικ γι1 τνκυ'ρνηση π%7 (''αια) ψφισαν %A Bδι%ι (τ3ρα C%υµε περσει στ πρ"τ% 2λλην%πρε-πστατ% %DEσκυ κα- 9λα 6πιτρπ%νται) κα- 6νδεC%µνως θ1 ψηφσ%υν κα- αFρι%, «γι1 ν1'%λψ%υµε κα- τν καηµνη τν περµανθ%/λα». Kα- ν1 %A π%λεµικ%- δεκρικ%ι ν1 6Iα-π%λ/ωνται σ1ν µ/δρ%ι κατ1 τJς T%υρκας, π%7 Lν Mταν σφαNρες, λ%γικ, δν θ ’πρεπεν1 εPCε µενει T%&ρκ%ς στ ν ντ%υνι. T3ρα, στ τρτ% %DEσκυ, = παρα µας 'αδ8ει πρ ςτν Aγκυρα, φ%& Cει περσει νικηφ,ρα π τ EσκJ ΣεCρ κα- τ Aφι,ν KαραCη-σρ. SOµως :π%α τυCα! TH Vρα παρJλθεν κα- τ1 γι%υ'αρλκια ναµν%υν στ σπτι.Eτσι = παρα π%φασ8ει ν’ να'λWη τν 6πθεση κατ1 τJς Aγκυρας γι1 τν 2π%µνη(6νν%εNται στ Bδι% πντα στκι κα- µετ1 τ τρτ% %DEσκυ). Φυσικ, τ 'ρδυ δν πρ%-σφρεται γι1 αDτ%κριτικ κα- περισυλλ%γ. Γι’ αDτ κα- %A στρατηλτες µας Iεδν%υν σκαννα «.ρθδικ%», µπ1ρ Y Cασαπ%τα'ρνα. Iσως γι1 ν’ νακτσ%υν δυνµεις γι1 τντελικ φ%δ% τJς 2π%µνης...

P παιδι, δν θ1 τ πιστψετε! Πρ3τη φ%ρ1 θ1 συµφωνσω µ τ ν κ/ρι% Θε,δωρ%Πγκαλ%: στν θση τ%υ γι1 «κ%υραµπιδες» κα- «κ%υραδ,µαγκες». Kα- δν ναφρ%-µαι στ%7ς καλλιτCνες λλ1 στ σ/ν%λ% σCεδ ν τ%& σηµεριν%& 2λληνικ%& λα%&. AρCJς''αια γεν%µνης π τ ν =µτερ%ν !π%υργ ν EθνικJς Aµ/νης, τ%& :π%%υ = δρσιςε^ς τ1 TEλληνικ1 στρατ1 !πJρIε φ%'ερ κα- τρ%µερ. Kθε π,γευµα, 9ταν !πηρετ%&σε,τρεNς µ%νιµδες δν µπ%ρ%&σαν ν1 τ ν κν%υν «8φτι», γι1 ν1 6γκαταλεψWη τ ν στ'% µ-Cης. SOσ% γι1 τ-ς σφαNρες, τ-ς κατπινε σ1ν στραγλια. T1 Bδια πνω - κτω σC/%υν κα-γι1 λλ%υς π%λιτικ%/ς µας, π%7 µαθαν ν1 IεCωρ8%υν τ1 τ1νκς π τ τρακτρ, 6πειδτ1 τελευταNα δν C%υν 2ρπ/στριες. Kα- 6πειδ κθε λα ς Cει τν κυ'ρνηση π%7 τ%& I-8ει, Lς γρψ%υµε γι1 9σ%υς πρ%τιµ%&ν ν1 περσ%υν 9λη τ%υς τν 8ω σ αDτ%εI%ραπαρ1 ν1 !πηρετσ%υν, τ%7ς «ντιρησες συνειδσεως» κα- τ%7ς διφ%ρ%υς «Mπ%/ληδες»,π%7 «καταπι8%νται» στ ν στρατ κα- τ πνε π να'%λ σ να'%λ, καθ,τι τ K.Ψ.M.δν διαθτει ν1 ’%&µ’ 9λα τ1 κ%µφ,ρ. Γι1 τ,ση µαγκι1 µιλµε. K%ντ1 σ’ αDτ%7ς δν πρ-πει ν1 IεCνµε τ%7ς ε^ρηνιστς κα- τ%7ς IπεκτσJδες...

ADτ, γιατ 6σCτως µπ%υCτσαµε π «καπν%υς» τ"ν τρι,δων «TEλληναρδες». a-ρετε τ3ρα. Aπ’ αDτ%7ς π%7 συµ'λλ%υν στν 6θνικ %^κ%ν%µα πρ%τιµ"ντας τ1 Iναπρ%ϊ,ντα, τ «πα8%υν» κα- π%λ7 EDρωπαN%ι κα- νC%νται τν διεθνJ καρπα8ι1 Y 6πι-δδ%νται στ εDγενς σπ ρ τ%& γλυψµατ%ς γι1 ν1 δι%ρισθWJ = cς νω ε^ρηµνη περµαν-θ%/λα Y γι1 ν1 µετατεθWJ : Mπ%/λης σ µ%νδα τJς φρ%υρς τ%& Λεκαν%πεδ%υ AττικJς,γιατ «τ καηµν% !π%φρει στ1 σ/ν%ρα». EDτυC"ς δηλαδ π%7 !πρC%υν κα- %A καφε-τριες, 9π%υ µ λγα σCετικ1 Cρµατα φ%ρ%&ν τν λε%ντJ τ%υς κα- π%υλνε τσαµπ%υκκα- κατακεραυν3ν%υν τ ν πσα eνα. SOλ%υς αDτ%7ς θ1 fθελα ν1 τ%7ς δ" τν κρσιµηVρα. Θ1 σταθ%&ν ν1 π%λεµσ%υν σ1ν SEλληνες Y θ1 φωνI%υν : σW38ων 2αυτ ν σωθ-τω, τ :π%N%ν π%δδεται κλλι%ν ε^ς τν καθ%µιλ%υµνην δι1 τ%& «τρεCτε, π%δαρκιαµ%υ, ν1 µ σς CσWη : κ... σας» κα- τσι θ1 δικαι3σ%υν κα- τ ν !πρ'αρ%ν τως !π%υρ-γ,ν µας 6π- τ"ν 6Iωτερικ"ν. Πρ ς τ παρ ν πντως:

«δειλ%, µ%ιραN%ι κι '%υλ%ι ντµαπρ%σµν%υνε, Bσως, κπ%ι% θµα!»

Γιργς Πετρπυλς

O AΛΛOΣ ΛOΓOΣ

O περις τ ς ρειν ς Λαυρεωτικ ς Aγις Kωνσταντνς (Kαµρια), MεγλαΠε$κα, Mαρ%νεια, Σ'ρια κα( Θρικ* περιλαµ+ννται στ(ς πι* ,-ι.λγες στρι-κ0ς περις τ$ κ.σµυ, ρη στ2ν 3παναστατικ2 3-0λι-η τ4ν µεταλλυργικ4ν 3πι-ν5σεων κα( δραστηριτ5των π7 σηµει%θηκαν 3κε. :Hδη τ* 5.000 π.X. στ* Θρικ*λειτ'ργησαν µεταλλυργεα ωρ(ς διακπ2 ?πως τ2ν σ'γρνη 3π5. TA πλυσι%-τερα κιτσµατα ,ργ'ρυ, ψευδαργ'ρυ, µλ'+δυ, αλκ$ κα( σιδ5ρυ καταλαµ-+νυν µCα περι2 120 κα( πλ0ν τετραγωνικ4ν ιλιµ0τρων στ2ν καρδιA τ$ FEθνι-κ$ ∆ρυµ$ ΣυνCυ. IYπρυν γ'ρω στA 350 ρυκτ, τA Lπα 3κτCθενται στ* FOρυ-κτλγικ* Mυσε ΛαυρCυ.

Σ’ αNτ2ν τ2ν OκλγικA εNαCσθητη περι2 Pπρυν 3κτεταµ0να κατλιπα ,ραC-ων µεταλλυργικ4ν 3γκαταστσεων: ρ'γµατα, φρετια (Sνω τ4ν 2.000), Pπ.γειεςστς («γαλαρCες»), δε-αµεν0ς, µεταλλπλυντ5ρια, καµCνια καθVς κα( λεCψανα υ-ρωµτων, Oκισµ4ν, τφων (λακκειδες, θλωτC), να4ν κα( Wν*ς θετρυ. Στ2ν κ-ρυφ2 τ$ δασωµ0νυ λ.φυ τ ς Kαµριας Pπρει X «ΣπηλιA τ$ KCτσυ», π7 X ρ5-ση της 3ντπCεται ,π* τ2ν παλαιλιθικ2 3π5. TA στY ρνCθων, π7 ,νακαλ'φθη-καν 3κε, µαρτυρ$ν τ2ν 3-ηµ0ρωσ5 τυς Zδη ,π* τ2ν «παλαιλιθικ2» 3π5. IH Pπ0-ρη τπθεσCα τ$ σπηλαCυ δεσπ.ει τ ς θλασσας, κα( Pπρυν 3νδεC-εις ναυτικ ς3πικινωνCας µ τA νησιA τ$ AOγαCυ τ* 8.000 π.X. ANτς 3νδεC-εις ε\ναι Sφθ-νι ψιαν( πρερ.µενι 3κ τ ς M5λυ. :Aλλα σηµαντικA εPρ5µατα τ$ σπηλαCυε\ναι τA π5λινα σκε'η µεταλλυργCας, ?πως φυσητ ρες γιA τ2ν 3νδυνµωση τ ς φω-τιYς, υτ5ρι κα( µCα λκινη περ.νη τ$ 5.300 π.X.I. H AΠAPXH THΣ METAΛΛOYPΓIAΣ ΣTON EΛΛA∆IKO XΩPO

IH µεταλλυργικ2 δραστηρι.τητα τ4ν IEλλ5νων νεται στA +θη τ ς πρϊστρCας.IH παρδση θ0λει τ*ν Hφαιστ ς κτ τ4ν µυστικ4ν τ ς µεταλλυργCας. Σ'µφωναµ τ*ν Gollin Renfrew (“The Emergence of Civiliration” κα( “Ancient History”,Cambridge), X 3π2 τ$ Xαλκ$ γιA τ2ν ENρ%πη κα( πιθαν4ς γιA Lλ.κληρ τ*ν κ.-σµ Sρισε στ* AOγα στ2ν τ0ταρτη ιλιετCα. FAλλA X ,ραιλγικ2 σκαπνη φ0ρνεισυν0εια στ* φ4ς εPρ5µατα, τA Lπα µεταθ0τυν ?λ κα( +αθ'τερα στ* παρελθ*ν τ(ςρνλγCες. FEνδεικτικ: Pπρυν στ* Mυσε Xαιρ%νειας τA ,ραι.τατα σφυρ5-λατα λκινα 3γειρCδια. Στ* FEθνικ* FAραιλγικ* Mυσε 3κτCθεται _νας 3πCπεδςπ0λεκυς ,π* τ* Σ0σκλ τ$ 4.500 π.X. T* 3ργαλε αNτ* κατασκευστηκε µ 'τευσησ ,νικτ2 µ5τρα κα( στ2 συν0εια σφυρηλατ5θηκε. Σ'µφωνα µ ηµικ2 ,νλυσηε\ναι κατασκευασµ0ν ,π* καθαρ* αλκ* (99%).

FE-ετντας τA µεταλλικA 3γειρCδια κα( κσµ5µατα παρατηρ$µε µCα Lµαλ2 µε-τ+αση κα( ,ντιγραφ2 τ4ν λιθCνων κα( cι σ µCα δ θεν «d-ωθεν 3πCδραση», ?πως^ρισµ0νι OσυρCνται. :Aλλα εPρ5µατα, π7 πιστπι$ν τ2ν 3πιτ.πια µεταλλυρ-γCα, ε\ναι µεταλλευτικ( κλC+ανι στ* Στεν* FAρκαδCας κα( στA IAγιωργCτικα τ ς Mα-ντινεCας. Πρ.κειται γιA 3ργαστ5ρια υτε'σεως µετλλων, µ2 κεραµικ4ν µεταλλευτικ4νκλι+νων, PψικαµCνων κα( ,γωγ4ν. FAπτελ$ν ,νακαλ'ψεις κα( 3πιτε'γµατα πρηγ-µ0νης τενλγCας, µναδικA στ*ν κ.σµ. M τ2ν µ0θδ τ$ παλαιµαγνητισµ$ κα(,ραιµετρCας τ ς σκυριYς ρνλγ5θηκαν στ2ν 3η ιλιετCα π.X. IO dφρς ,ραι-

O µεταλλυργικς 3γκαταστσεις«εNφυ$ς τενλγCας» τ$ ΛαυρCυΛEITOYPΓOYΣAN AΠO TO 5.300 π.X.

τ5των Θε.δωρς Σπυρ.πυλς dκανε µCα σετικ2 LµιλCα στ* B´ Συν0δρι IEλλ5νωνFAραιλ.γων στ2ν FAθ5να τ* 1981. FAλλA αNτ2 X σηµαντικ2 ,νακλυψη δν δηµ-σιε'τηκε στA πρακτικ. Παρ.µιες πρ%ιµες 3γκαταστσεις κα( σκε'η µεταλλυργCαςδν +ρ0θηκαν στ(ς 4ρες τ ς FAνατλ ς.

:Aλλα κ0ντρα πρ%ιµης µεταλλυργCας µ Sφθνα εPρ5µατα ε\ναι X Kεφλα K0ας, LAγις ∆ηµ5τρις TριφυλCας, NCσυρς ∆ωδεκαν5σων, Aγις Σ%στης ΣCφνυ, Pα-φ5να FAττικ ς, σπηλιA ∆ιρ$ ΛακωνCας, Mαγ$λες MαγνησCας κα( Sλλες περιςτ ς MακεδνCας κα( Θρκης.

FAπ* τ2ν Mινωϊκ2 Kρ5τη dυµε τ* ,ραι.τατ λκιν κρνς κα( ,π* τ2ν Mυ-κηναϊκ2 FAργλCδα τ*ν ,ραι.τατ λκιν θ%ρακα. FE-λλυ ,π* τ* 3.000 π.X. θα-λασσπ.ρι Kρ τες dφερναν τ*ν κασσCτερ ,π* τ(ς KασσιτερCδες ν5συς τ ς FAγγλCαςκα( ,π* τ*ν πταµ* PντAν τ ς ΠλωνCας. IO ρεCαλκς ε\ναι κρµα αλκ$ - κασ-σCτερυ, L Lπς πλενεκτε dναντι τ$ αλκ$. FEν κατακλεδι στ2ν IEλλδα παρα-τηρεται X 3πιν.ηση κα( 3-0λι-η τ ς µεταλλυργCας· ,π* τ2ν σφυρηλτηση τ$ αλ-κ$ σ ψυρ2 κατσταση _ως τ2ν κατασκευ2 τ4ν κραµτων κα( τ2ν 'τευσ5 τυς σµ5τρες µ τ2ν τενικ2 τ ς κηρ.υσης σ συνδυασµ* µ τ2ν πρ.δ τ ς πυρτενλ-γCας. jAς σηµειωθε, ?τι L µ.λυ+δς dει αµηλ* σηµε τ5-εως 3270 C. IO αλκ.ς τ5-κεται στ7ς 10830 C. IO Sργυρς κα( L ρυσ*ς τ5κνται στ7ς 10830 C. IO Sργυρς κα(ρυσ*ς ρευστπι$νται στ*υς 9600 C. κα( 10630 C. ,ντCστια.II. IΣTOPIKH KAI APXAIOΛOΓIKH ENAΓHΣH ΣTH ΛAYPEΩTIKH

T(ς πρ4τες 3π( τ.πυ παρατηρ5σεις τ4ν ,ραCων µεταλλυργικ4ν 3γκαταστσεωντ ς Λαυρεωτικ ς dκανε L FAνδρ0ας Kρδ0λλας τ* 1869. FAκλυθε L Ardaillon τ ςΓαλλικ ς FAραιλγικ ς Σλ ς. T(ς ,κρι+0στερες παρατηρ5σεις γιA τ*ν τρ.π λει-τυργCας αNτ4ν τ4ν 3γκαταστσεων µYς δCνει L καθηγητ2ς Kωνσταντνς Kνφγς.IO δ nενφ4ν µYς περιγρφει τ(ς µεταλλυργικς 3ργασCες τ ς κλασσικ ς 3π ς.Στ2ν 3π2 τ$ ΠαυσανCα X µεταλλυργCα ε\ε παρακµσει.

IO nενφ4ν ,ναφ0ρει, ?τι X 3κµετλλευση τ4ν µεταλλεCων τ$ ΛαυρCυ Sρισε ,π*τ2ν 3π2 τ$ FEρεθ0ως. IO δ Πλ'ταρς ,ναφ0ρει, πVς πρ4τς L Θησε7ς dκψε

∆ΑΥΛqΣ/208, FAπρCλις 199913084

O+ δ- .ψεις µι0ς «λατρευτικ2ς γλαυκς» τ4 5σηµ6νιυ 5θηναϊκ4τετρ7δρα8µυ, π: ;ταν τ «<σ8υρ νµισµα» τ4 5ρ8α=υ κσµυ,

κατασκευασµ6ν 5π >ργυρ τν ?ρυ8ε=ων τ4 Λαυρ=υ.

13085∆ΑΥΛqΣ/208, FAπρCλις 1999

Kα

µ=νι

α τ

ABε

ως

τ4

µετα

λλε-

µατ

ς, C

πω

ς σDE

Fντ

αι σ

Aµε

ρα σ

τGν

τπ

θεσ

=α M

εγ7

λα Π

ε4κα

Λα

υρ=

υ. (

Φω

τγρ

αφ

=αA

ντE

νη K

7τα

νυ)

.

,ργυρY νµCσµατα.T* cνµα Λα/ρι%ν δ.θηκε στ*ν 8 αO4να π.X. ,π* τ2ν λ0-η «λα/ρη» s «λα/ρα»,

π7 Wρµηνε'εται «στενωπ.ς», ,π* τA στενA περσµατα τ4ν PπγεCων ρυγµτων.FE- αOτCας τ$ Λαυρεωτικ$ ,ργ'ρυ L Θεµιστκλ ς ναυπ5γησε 200 τρι5ρεις, µ τ(ς

Lπες dδωσαν τ2ν περCφηµη ναυµαCα τ ς Σαλαµνς. TA ,ργυρY τετρδραµα τ4νFAθην4ν tταν γνωστA ς «λαυρεωτικ%- γλα&κες», γιατ( ε\αν στ2ν µCα πλευρA τ2ν κε-φαλ2 τ ς πλι'υ θεYς FAθηνYς µ ,ττικ* κρνς στλισµ0ν µ φ'λλα 3λιYς κα( στ2νSλλη πλευρA εOκ.να γλαυκ*ς - πυλι$ τ ς σφCας κα( σ5µατς κατατεθ0ντς τ ς κλασ-σικ ς FAθ5νας. IH Λαυρεωτικ2 γλα$- tταν τ* «σκληρ*» ν.µισµα τ$ τ.τε κ.σµυ.uHταν 3κφραστ2ς τ ς FAθηναϊκ ς XγεµνCας κα( θαλασσκρατCας. Kυκλφρ$σε ,π*τ2ν FI+ηρCα µ0ρι τ2ν ΠερσCα κα( tταν _να ,π* τA ραι.τερα δεCγµατα τ$ κλασσικ$θα'µατς.

Σ'µφωνα µ τ*ν nενφ4ντα X dρευνα γιA τA ,ργυρ$α κιτσµατα Sριε µ 3ρευ-νητικA ρ'γµατα κα( πηγδια. Kθε πηγδι πρωρ$σε µ0ρι νA συναντ5σwη τA κι-τσµατα ,ργυρ'υ µλ'+δυ. FEκε Sριε τ* Sνιγµα στYς κατA τ* πλτς τ$ κι-τσµατς κα( πρωρ$σε _ως 3κε π7 3-αντλετ τ* µετλλευµα.

Mερικς στς dφθαναν σ +θς 120 κα( πλ0ν µ0τρων. Συν5θως Pπ ρε κα( δε'τε-ρη εxσδς στ2ν στA γιA τ*ν ,ερισµ.. IO φωτισµ*ς στA dγκατα τ ς γ ς γιν.ταν µ λυ-νρια λαδι$, πλλA ,π* τA Lπα +ρ0θηκαν. O µεταλλωρ'ι δ'λευαν γνατιστ(s -απλωµ0νι λ.γyω στεν.τητς. IYπ ραν φρετια zπλY γιA τ*ν ,ερισµ* s δCδυµα γιAτ2ν µηανικ2 ,ν'ψωση τ4ν φρτCων. T* µετλλευµα τ* µετ0φεραν στ2ν 3πιφνεια,?πυ γιν.ταν X πρ%τη διαλγ5· τA κµµτια µ µικρ2 µεταλλικ2 περιεκτικ.τητα τA,π0ρριπταν. ANτA ,πτελ$σαν τ(ς «6κ'%λδες», π7 συναντYµε σ5µερα δCπλα στAπηγδια. TA Pπ.λιπα κµµτια µεταφ0ρνταν κντA στ7ς «πλυν%7ς» (µεταλλπλυ-ντ5ρια), ?πυ _να πρ4τ πλ'σιµ τA καθριε ,π* τA %µατα. FEπειδ2 τ* νερ* tτανσπνι στ2ν Λαυρεωτικ5, κατασκε'ααν στεγανς δε-αµενς κντA στA 3ργαστ5ρια,?πυ συγκ0ντρωναν τA cµ+ρια νερ. IΩρισµ0νες δε-αµενς ε\ναι τεραστCων διαστσε-ων, Sλλες λα-ευµ0νες στ*ν +ρ κα( Sλλες τιστς µ τι%µατα κα( 3πCστρωµα π73µπδCει τ2ν ,πρρ.φηση τ4ν Pδτων ,κ.µη κα( σ5µερα. IH στεγαν.τητα τ$ κ-νιµατς dγινε ,ντικεCµεν µελ0της ,π* τ2ν FAµερικανCδα ,ραιλ.γ - µεταλλυργ*Martha Goodway τ$ Smishonian.

Oλες 3ργασCες, X 3-.ρυ-η, τ* πλ'σιµ κα( X τ5-η τ$ µετλλυ γCννταν 3π( τ.-πυ, γιA νA µ2ν 3πι+αρ'νεται τ* dργ µ d-δα µεταφρYς. MετA τ2ν ,παλλαγ2 τ$µεταλλε'µατς ,π* τA %µατα τ* θρυµµτιαν µ λCθινυς ?λµυς κα( µ'λυς ,π*σκληρ2 π0τρα, τ* Sλεθαν, κατ.πιν πλ0νανε τ* θρυµµατισµ0ν µετλλευµα στA µεταλ-λπλυντ5ρια, ?πυ +αρ'τερι κ.κκι ^ς πλυσι%τερι σ ,ργυρ$ µ.λυ+δ dµε-ναν στA +αθυλ%µατα τ$ πυθµ0νς κα( ,π* 3κε συλλ0γνταν. Eνα ε\δς πλυντηρC-υ tταν τA 3πικλιν 3πCπεδα µ +αθυλ%µατα στ*ν πυθµ0να γιA τ2ν συγκ0ντρωση κ.κ-κων ,ργυρ'υ µλ'+δυ. IH ,π%λεια τ$ νερ$ tταν 3λιστη, ρη στ2ν µ0θδτ ς ,νακυκλ%σεως, π7 |φεCλετ στ2ν 3πικλιν κατασκευ2 τ4ν µεταλλπλυντηρCων.Στ* ψηλ.τερ µ0ρς +ρισκ.ταν X δε-αµεν5, Lπ.τε τ* νερ* µ τ2ν +αρ'τητα διετευ-.ταν ,π* τA αNλκια στA πλυντ5ρια. FEκτ*ς ,π* τA 3πικλιν 3πCπεδα Pπρυν τAWλικειδ πλυντ5ρια (+λ0πε φωτγραφCα 5). ANτA σ ,ντCθεση πρ*ς τA 3πCπεδα ,π-τελ$ν µCα 3-ελιγµ0νη µ0θδ τ ς 3πε-εργασCας κα( καθαρισµ$ τ$ ,ργ'ρυ. IO Kων-σταντνς Kνφγς τA αρακτηρCει ^ς «πωλεσθεNσα 2λληνικ 6φε/ρεση», ,φ$αNτ2 X 3παναστατικ2 µ0θδς -εστηκε γ'ρω στA 300 π.X. Mλιστα L xδις κατε-σκε'ασε _να σ'γρν Wλικειδς πλυντ5ρι, τ* Lπ λειτ'ργησε πλ7 κανπιη-

∆ΑΥΛqΣ/208, FAπρCλις 199913086

τικA. Tενικ* αρακτηριστικ* αNτ4ν τ4ν πλυντηρCων ε\ναι X 3πιστρφ2 τ$ νερ$στ* σηµε ,π’ ?πυ -εκιν$σε µ 3λιστη ,π%λεια λ.γwω τ ς κλCσεως, X ,µεσ.τητα3µπλυτισµ$ τ$ µεταλλε'µατς κα( διαστσεις των. TA Wλικειδ πλυντ5ρια ,παι-τ$ν λιγ%τερ πρσωπικ* ,π* τA 3πCπεδα.

MετA τ2ν συλλγ2 τ4ν κ.κκων τ$ ,ργυρ'υ µλ'+δυ ,π* τ*ν πυθµ0να τ4ν µε-ταλλπλυντηρCων τ7ς τπθετ$σαν στA καµCνια. FAπ* τ2ν πρ%τη τ5-η dπαιρναν τ*ν,ργυρ$ µ.λυ+δ κα( ,π* τ2ν δε'τερη τ*ν Sργυρ ,µιγ . :E-ω ,π* τA καµCνια ση-µατCνταν σωρ( σκυρι4ν, π7 κι αNτ0ς, ?πως 3κ+λδες, περιεαν σ µικρ2 π-σ.τητα Sργυρ. KατA τ(ς τελευταες δεκαετCες τ$ περασµ0νυ αO4νς Sρισαν νAθρυµµατCυν τ(ς παλις 3κ+λδες κα( σκυρις κα( νA τ(ς ρCνυν στA καµCνια, γιAνA πρυν τ*ν Sργυρ π7 ε\αν ,φ5σει παλαιC. M.ν π7 X σ'γρνη τενλ-γCα dει Pπ+αθµCσει τ* περι+λλν. O ,ραι ε\αν Oκλγικ2 συνεCδηση, δι.τιπλλς φρς -αναγ0µιαν τA Sρηστα ρ'γµατα, κλεCνντας dτσι τ(ς πληγς π7 ε\αν,νC-ει στ2ν µητ0ρα Γ .III. TO BIOMHXANIKO ΠAPKO ΘOPIKOY

T* Θρικ* Zκµασε στA πρϊστρικA ρ.νια κα( tταν σηµαντικ2 π.λις - υρ* τ4νFAθην4ν. BρCσκεται στ* +.ρει µυ* τ$ Lµ%νυµυ κ.λπυ, στA ριA τ$ λ.φυ Bε-λατ'ρι, δCπλα στ* 3ργστσι τ ς ∆EH. T* Θρικ* dει 3ρευνηθ ,π* τ2ν Bελγικ2FAραιλγικ2 FAπστλ5. TA ,πτελ0σµατα αNτ4ν τ4ν ,νασκαφ4ν δηµσιε'θηκανσ µCα 3ργασCα 1.500 σελCδων στ(ς Bρυ-0λλες (“Thorikos, a guide to the excavations”, J.

13087∆ΑΥΛqΣ/208, FAπρCλις 1999

«Πλυνς» µεταλλε-µατς στG ΛαυρεωτικG µM Nπικλιν2 Nπ=πεδα. Πρκειται γιO«5πλεσθεPσα QλληνικG Nφε-ρεση» σ-µφωνα µM τν 5καδηµαϊκ Kνφ7γ, RRπPς NBεπνησε τ 5νωτ6ρω 5ναπαραστατικ σ86δι σM συνεργασ=α µM τν

H. Mussche.

T

5να

στη

λωθM

ν Nπ

ικλι

νMς

Nπ=π

εδ

µετα

λλπ

λυντ

Aρι

Θ

ρικ

4. Π

αρα

πλε

-ρω

ς τ

θ6α

τρ,

τ

µεγα

λ-τε

ρ σ

DωF

µεν

.(Φ

ωτ

γρα

φ=α

Aντ

Eνη

K7

ταν

υ).

∆ΑΥΛqΣ/208, FAπρCλις 199913088

Labarbe, Bruxelles 1974). O ,νασκαφς dφεραν στ* φ4ς µCα +ι-µηανικ2 π.λη 150.000 τ.µ. Bρ0θηκαν στ0ς, γαλαρCες, µεταλλ-πλυντ5ρια, καµCνια, OκισµC, τεCη, π'ργι κα( θλωτ( τφι.∆' ,π* τA πλυντ5ρια ,ναστηλ%θηκαν ,π* τ2ν Bελγικ2 FAπ-στλ5.

Σw%εται τ* θ0ατρ τ$ Θρικ$, ,π* τA ,ραι.τερα, κα( θεω-ρεται µναδικ* στ* ε\δς τυ –τ* κλ τυ dει σ µα 3λλει-πτικ* µ ρθγ%νια ρ5στρα κα( dει στ2ν µCα πρδ να~σκτ$ ∆ιν'συ, στ2ν ,ντικρυν2 δ σ'µπλεγµα µικρ4ν δωµατCων.∆υτικA τ$ θετρυ +ρ0θηκαν τA θεµ0λια τ$ να$ τ ς ∆5µητραςκα( τ ς K.ρης. Bρει.τερα τ$ να$, σ ψωµα, συναντYµε τ7ςMυκηναϊκ7ς τφυς 3λλειπτικ$ σ5µατς, Lπι καταρ-ρ0υν ,π* τ2ν dλλειψη στηριγµτων κα( γενικ4ν dργων δισω-σης.

Πιθαν4ς στ*ν λ.φ Bελατ'ρι νA Pπ ρε φρυκτωρCα. Στ*νκ.λπ τ$ Θρικ$ ε\ναι 3µφαν τA κατλιπα λιµενικ4ν 3γκα-ταστσεων. ∆ηλαδ2 πρ.κειται γιA µCα πλ5ρη +ιµηανικ2 3γκα-τσταση. T* Θρικ* ε\ναι παγκσµCως _να µναδικ* ,ρα +ι-µηανικ* πρκ, τ* Lπ µ τ* θ0ατρ κα( τ*ν να* συνδ'αετ2ν Oκνµικ5, καλλιτενικ2 κα( θρησκευτικ2 ω5. MCα σ'-γκριση µ τA σ'γρνα +ιµηανικA «γκ0ττ» µπρε νA µYςπεCσwη γιA τ* 3πCπεδ πλιτισµικ ς ,ντιλ5ψεως τ4ν ,ραCωνIEλλ5νων.

Στ2ν περCδ τ ς ,κµ ς L ,ριθµ*ς τ4ν 3ργαµ0νων στA µε-ταλλεα PπλγCεται ?τι tταν περCπυ δ%δεκα ιλιδες. Bρ0θηκαν κµµτια µαρµ-ρινων στηλ4ν, στ(ς Lπες «Sρντες» πωλητ0ς, ρααν τ(ς 3κµισθωτικς ,πφ-σεις µετA τ2ν dγκριση τ ς +υλ ς. IO nενφ4ν στA «FAπµνηµνε'µατ» τυ ,ναφ0-ρει, ?τι ^ρισµ0νι εOδικευµ0νι 3ργτες tσαν πανκρι+ι. Στ2ν ,ρ2 τA µεταλλεα,ν καν στ2ν π.λη τ4ν FAθην4ν, ,λλA X πλιτεCα παρε%ρησε σ Oδι4τες «Sρντες»τ2ν 3κµετλλευσ5 τυς dναντι ^ρισµ0νυ πσστ$ s 3π( κατα+λw ^ρισµ0νυ 3νι-κCυ κατ.πιν 3γγυ5σεως.

IO ,ραιλγικ*ς 4ρς πρ0πει νA περιτειισθw , δι.τι σ µCα 3πCσκεψη τ*ν +ρ5κα-µε γεµYτ ,π* αOγπρ.+ατα. MετA δυσκλCας ,πµακρ'ναµε τ*ν τσµπν, δι.τι δνκαταλ+αινε IEλληνικ. Kαθ κν τ ς σηµεριν ς πλιτεCας ε\ναι X ,νδει-η, X συ-ντ5ρηση κα( X πρστασCα αNτ4ν τ4ν µναδικ4ν µνηµεCων τ ς ,νθρωπ.τητς, στε Lκθε 3πισκ0πτης ,λλA κα( µελλντικς γενις νA γνωρCσυν τA τενλγικA 3πι-τε'γµατα τ4ν πργ.νων µας.

131. X7λκινη περνη,Uντνα διαVρωµ6νη.ΣπανιEτατ εWρηµα,NπειδG εXναι καθαρς8αλκς. Aπ τ σπA-λαι K=τσυ Λαυρ=υ.NεEτερη NελιθικG(5300-4500 π.X.). MAκ.0,063 µ. (MυσεP Λαυ-

ρ=υ 812).

Πηγ6ς:

«Nε%λιθικ ς Π%λιτισµ ς στν TEλλδα», Iδρυµα Γυλανδρ .«Nε%λιθικ ς Θησαυρ,ς», IYπυργε Πλιτισµ$.ΠαυσανCας, «Aττικ», FEκδτικ2 FAθην4ν.nενφ4ν, «Π,ρ%ι Y περ- πρ%σ,δων».Kων. Kνφγς, «TH Mθ%δ%ς τ%& 6µπλ%υτισµ%& τ"ν µεταλλευµτων τ"ν ρCαων TEλλνων ε^ς τ1 6ππεδα πλυ-

ντρια τJς ΛαυρεωτικJς κα- τ1 2λικ%ειδJ πλυντρια ε^ς τ Λα/ρι%ν», 3κδ.σεις FAκαδηµCας FAθην4ν 1970.

AντEνης K7τανς

13089∆ΑΥΛqΣ/208, FAπρCλις 1999

IAπλY ς LρCσυµε ^ς παγκ%σµι%π%ηση τ2ν κινωνικ2 τση π7 ,πσκπεστ2ν _νωση ?λων τ4ν 3θντ5των τ ς Γ ς, δηλ. τ2ν 3-λειψη τ4ν κρατ4ν/3θν-τ5των Pπ* τ2ν αOγCδα µιYς παγκ.σµιας κυ+0ρνησης. IH τση τ ς παγκσµιπC-ησης Lπωσδ5πτε dει κπια πηγ5. ΘA dη 3πCσης κα( µρφ5. MA πνω ,π’ ?λαPπρει κπις σκπ.ς. ΘA παραλεCψω νA µιλ5σω γιA τ2ν πηγ2 κα( τ*ν σκπ..Πιστε'ω ?τι X µρφ2 τ ς τσης πρ*ς παγκσµιπCηση πρδCδει κα( τ2ν πηγ2κα( τ*ν σκπ..

IH πραγωγ2 τ$ ,τµικισµ$ κα( τ$ σετικισµ$ δηµιυργε στ* Sτµ τ2νψευδαCσθηση τ ς 3λευθερCας, τ ς µναδικ.τητας, τ ς πρστασCας τυ ,π* διεθνεςργανισµ7ς ,νθρωπCνων δικαιωµτων ^ς παγκσµCυ πλCτη, dντας -εφ'γει,π* τ2ν κατπτωση κα( τ2ν µντνCα τ$ κρατικ$ µηανισµ$ κα( τ ς 3θνικ ςταυτ.τητας, π7 γιA πλλ7ς στερ'µενυς σωστ ς παιδεCας ,πτελε «ντρπ5».ANτA +0+αια ε\ναι µCα ψευδαCσθηση, δι.τι στ2ν πραγµατικ.τητα L πλCτης γCνε-ται _να µ.ρι τ$ παγκ.σµιυ Oκνµικ$ ργανισµ$. IH ,τµικ2 +ελτCωση,στA πλαCσια τ$ κατεστηµ0νυ +0+αια, γCνεται L ,π%τερς σκπ*ς τ ς ω ς τυ.T* Wλληνικ* πνε$µα PπκαθCσταται µ τ2ν OδελγCα τ ς πλιτιστικ ς σετικ.-τητας, ?πυ ?λα γCννται ,πδεκτ, Oσ.µρφα κα( Oσ-ια. IO πλCτης δν κατ0-ει αxσθηµα ταυτ.τητας µ NδεµCα 3θνικ5/κινωνικ5/πλιτιστικ2 Lµδα κα( 3πι-λ0γει ταυτ.τητα µ τ2ν Oκνµικ5/παραγωγικ5 Lµδα, µ0σα στ2ν LπCα γεννι0-ται, µεγαλ%νει κα( πεθαCνει. IΩς Sτµ δν σκ0φτεται συλλγικ, ,λλA τρ0φεται,π* φ.+ κα( µσς γιA τ*ν (συν)νθρωπ. τυ, L Lπς µπρε νA ε\ναι ,π* Lπι-αδ5πτε γωνCα τ ς Γ ς, κα( ε\ναι _να ,ντικεCµεν (συν)αγωνισµ$. FEπικρατε X,στθεια κα( τ* τενητ* ς. IO π.λεµς Pπρει, Pπ+αλλ.µενς σ dλεγ,?πυ 3κδηλ%νεται «,ντCρρηση» στ* παγκ.σµι κατεστηµ0ν (π.. FIρκ, 1998).IO πλCτης δγµατCεται διA τ4ν µ0σων µαικ ς «3νηµ0ρωσης», ,λλA κα( ,π*τ7ς «διαν'µενυς», γιA τ2ν 3νδε.µενη πυρηνικ2/ηµικ2 καταστρφ5, γιAτ*ν Pπερπληθυσµ* τ ς Γ ς, γιA τ(ς 3πιθ0σεις OYΦO, γιA τ2ν 3-ωγηCνως πρερ.-µενη καταστρφ5, γιA τ2ν Oκλγικ2 καταστρφ5, γιA τ2ν ,νικαν.τητα τ ς 3πι-στ5µης νA 3πιλ'ση τA πρ+λ5µατα – Sρα 3πιστρφ2 στ2 µ2 ρθλγικ2 θεκρα-τCα κα( τ*ν µυστικισµ.. TA µαθηµατικA κα( X λγικ2 καθCστανται... PπκειµενικAκα( σετικ, 3-αρτ%µενα ,π* τ* 3πικρατ$ν πλιτιστικ* «κ$µα» τ ς παγκ.σµιαςκυ+0ρνησης. M αNτ*ν τ*ν τρ.π γCνεται µCα ,νακ'κλωση τ ς ,στθειας.

ΠαρA τ2ν παγκ.σµια πνευµατικ2 παρακµ5, δν φαCννται πρ.θυµι νA ,π-δεθ$ν Sνθρωπι τ2ν παγκσµιπCηση σ ?λα τA 3πCπεδα. :Hδη, Pπρει,ντCδραση, π7 3κφρεται φιλλγικA διA µ0συ +ι+λCων κα( περιδικ4ν. FEλπC-ω νA συνεισθ κα( νA δυναµ%ση X σωστ2 ,ντCδραση κατA τ ς παγκσµι.τητας·κα( 3πCσης 3λπCω, ?τι θA 3παναφ0ρυµε στA σηµερινA τNλιστν δεδµ0να τ*πανανθρ%πιν ,ραιελληνικ* ν.ηµα τ ς ω ς.

ΠαναγιEτης Περγ7µαληςMαθηµατικ.ς, Π0ρθ-ANστραλCα

Παγκσµιπ=ηση κα_ πανανθρEπινη Qλληνικτητα

`Oταν R «∆» Nπικηρ-σσεται bς... «αcρεση»!..ΘAYMAΣTE TO ΠOION EKKΛHΣIAΣTIKΩN «TAΓΩN»

Πρ-ν π eνα Cρ,ν% κπ%ια ν3νυµη :µδα εPCε 6κδ3σει κα- ναρτσει σ π%λλ1σηµεNα τJς Aθνας φσσες κα- αDτ%κ,λλητα µ τν φωτ%γραφα 2ν ς Cιµπαντ8J κα-κτωθ της τ1 .ν,µατα διαφ,ρων .ργαν3σεων, λεσC"ν, 2ταιρει"ν κ.λπ. –κατ1 καν,ναγν3στων σ’ 6µς– συν%δευ,µενα π τ φρση: «gEτσι σM θ6λυµε», 6νν%3ντας δη-λαδ 9τι %A ναφερ,µεν%ι π'λεπαν στν «πηθικ%π%ηση» τ%& νθρ3π%υ. Mσαστ1 δεκδες .ν,µατα ναφερ,ταν κα- αDτ,... τ%& περι%δικ%& «∆αυλ,ς», µ τν πρ%-σθκη «AρCαι,φιλ%ι». M%λ%ν,τι τ γεγ%ν ς αDτ π%τελ%&σε πρ,δηλη j'ρη κα-συκ%φαντικ δυσφµιση γι1 τ περι%δικ,, π πλευρς τ%& τελευτα%υ δν 6δ,θη συ-νCεια στ θµα 6κτ ς π τν δηµ%σευση 2ν ς σC%λ%υ στ τε&C%ς 196.

Πρ,σφατα 9µως 6ντ%πστηκε eνα παραπλσι% συκ%φαντικ –γι1 τ ν «∆αυλ » τ%υ-λCιστ%ν– γγραφ%, ναρτηµν% στ ν 6πσηµ% πνακα νακ%ιν3σεων 2ν ς 6ν%ριακ%&να%&. Συγκεκριµνα στ πρ,πυλ% τ%& TI. Nα%& Tιµ%υ Σταυρ%&, π%7 ε!ρσκεται µε-ταI7 τ"ν δµων X%λαργ%& κα- Παπγ%υ, : πνακας µεταI7 λλων περιλαµ'νει κιeνα Cειρ,γραφ% µ ττλ% «KαινφανεPς α+ρ6σεις τ2ς N6ας Eπ82ς 5ντ=θετες στGνOρθδB=α» κι π κτω µ ριθµητικ σειρ1 9λα τ1 .ν,µατα π%7 ναφρ%ντανστν πρ%αναφερθεNσα φσσα µ τ ν Cιµπαντ8J –κα- αDτ τ%& «∆αυλ%&» ('λ. φωτ%-

Φωτγραφ=α τ4 5ναρτηµ6νυ Nγγρ7φυ στν Nπ=σηµ π=νακα 5νακινEσεωντ4 να4 τ4 Tιµ=υ Σταυρ4 Παπ7γυ.

γραφα).T ν% στ%ιCεN% π%7 πρ%κ/πτει π τν «π%λεµικ» κπ%ιων εPναι, 9τι τ περι%δικ

Cαρακτηρ8εται π !πε/θυν%υς 2ν ς να%&, κα- oCι ν3νυµ%υς, cς «αcρεση». Xωρ-ςκαµµα διθεση π%λ%γας πρ ς συκ%φντες λλ1 Cριν τJς λθειας πρπει ν1 δι-ευκρινισθpJ, 9τι στ γλ"σσα τJς θε%λ%γας «αcρεση» σηµανει .ργνωση θρησκευτι-κ, = :π%α π%ρρπτει Y τρ%π%π%ιεN eνα Y περισσ,τερα δ,γµατα Y λατρευτικ%7ς τ/-π%υς µις θρησκεας κα- συνακ,λ%υθα καθιερ3νει κπ%ια λλα. TO «∆αυλ,ς», cςγνωστ,ν, δν π%τελεN .ργνωση, δν Cει σCση µ καµµα .ργνωση κα- στ1 δεκα-%κτq Cρ,νια τJς κυκλ%φ%ρας τ%υ %Dδπ%τε 6θε%λ,γησε Y πρ,τεινε Y πρριψε λα-τρευτικ%7ς τ/π%υς, δ,γµατα, Cριστιανικ1 Y :π%ιασδπ%τε λλης θρησκεας Y :µ%-λ%γας. OA ρευνς τ%υ, π%7 πντ%τε γν%νται µσα στ πλετ% φ"ς τJς δηµ%σι,τη-τας, περιωρ8%νταν κα- περι%ρ8%νται π%κλειστικ1 στ Aστ%ρικ - 6πιστηµ%νικ 6π-πεδ%. ADτ τ γνωρ8%υν π%λ7 καλ1 %A ναγν"στες τ%υ, µεταI7 τ"ν :π%ων συµπε-ριλαµ'ν%νται κα- ρκετ%- κληρικ%, %A :π%N%ι κρν%υν καλ,πιστα κα- µ !πευθυν,-τητα τ1 σCετικ1 µ τν 6κκλησιαστικ Aστ%ρα (κα- %Dδπ%τε µ τ δ,γµα) δηµ%σι-ε/µατ τ%υ. E1ν τ3ρα %A Aστ%ρικς ρευνες τ%& περι%δικ%& 6ν%Cλ%&ν κπ%ι%υς Y :ρCαN%ς TEλληνικ ς Π%λιτισµ ς συνεC8pη ν1 π%τελpJ γι’ αDτ%7ς τ ντικεµεν% τ%&(π%λυαων%υ) µσ%υς τ%υς, αDτ εPναι δικ, τ%υς πρ,'ληµα. TH Aστ%ρα δν λλ8ει,9σ% κι Lν π%λλ%- πρ%σπαθ%&ν ν1 τν 6IαγλαEσ%υν κατ1 τ1 συµφρ%ντ τ%υς. Aλλ1%Fτε π%σιωπται, µ τ ν,ητ% 6πιCερηµα 9τι = γνωστ%π%ηση τJς λθειας 'λ-πτει...

Mι1 λλη σ%'αρ παρµετρ%ς τ%& γεγ%ν,τ%ς τJς παρ%υσας τ%& ναρτηµν%υ στ νπρ%αναφερθντα να 6γγρφ%υ εPναι = πρ%φανς παρεσφρυση φανατικ"ν παρα-εκκλησιαστικ"ν στ%ιCεων στ 6πσηµ% 6κκλησιαστικ σ"µα, τ1 :π%Nα 6πιCειρ%&ν µσ/νετ%υς κα- π%ινικ"ς κ%λσιµ%υς τρ,π%υς ν1 δια'λ%υν τν κρση τ%& κ%ιν%&,rθ3ντας στ δηµι%υργα ψευδ"ν 6ντυπ3σεων. sAς σηµειωθpJ, 9τι γι1 τν πρ,δηληστν περπτωση τ%& πρ%αναφερθντ%ς να%& διπραIη τ%& δικµατ%ς τJς συκ%φα-ντικJς δυσφµισης Cωρ%&ν νδικα µσα, π%ινικ1 κα- στικ. M%λ%ν,τι : «∆αυλ ς»δν συνηθ8ει ν1 «πευθ/νεται στ ν ε^σαγγελα», λλ1 πιστε/ει στ ν 6λε/θερ% κα-δ%γµτιστ% διλ%γ%, Lς µν ν%µ8%υν κπ%ι%ι 9τι θ1 µπ%ρ%&ν ν1 δικ%πρακτ%&νκα- ν1 πα8%υν 6π’ πειρ%ν µ τν !π%µ%ν.

Eπ- τ%& παρ,ντ%ς καταγρφ%υµε τ θλι% tθικ 6ππεδ% τ"ν συκ%φαντ"ν κα- τ θλι'ερ διαν%ητικ 6ππεδ% τ"ν πρ%παγανδιστ"ν µις µεσαιωνικJς δηµαγωγας,π%7 Cαρακτηρ8ει πρ%φαν"ς τ%7ς ν%C%υς τJς τ%ιC%κ%λλσεως αDτJς. ∆ι,τι 6κτ ςτ%& π%ινικ%& κα- στικ%& µρ%υς της = πρIη τ"ν !πευθ/νων τ%& να%& π%καλ/πτειφ’ 2ν ς τν ρνησ τ%υς ν1 δεCθ%&ν τ παγκ,σµι% καθεστqς 6λευθερ%τυπας κα-6λε/θερης 6πιστηµ%νικJς ρευνας κα- διακινσεως τ"ν ^δε"ν π%7 ^σC/ει σµερα κα-φ’ 2τρ%υ τν 6κ µρ%υς τ%υς υA%θτηση τ"ν πρακτικ"ν τ"ν «Indices LibrorumProhibitorum» τ"ν πι σκ%τειν"ν α^3νων τ%& δ%γµατισµ%& κα- τ%& φανατισµ%&.

T λει γι1 τ φαιν,µεν% αDτ : AρCιεπσκ%π%ς Aθην"ν κ. Xριστ,δ%υλ%ς, στ ν:π%N% !πγεται : 6ν%ριακ ς να ς τ%& Tιµ%υ Σταυρ%& X%λαργ%&-Παπγ%υ;

M7ρις Mαµαν6ας

∆ΑΥΛqΣ/208, FAπρCλις 199913092

I. O IΠΠOKPATHΣ - IΠΠOKPATEIO EPΓOAν κανες σ ληθ λγ πι διε δικ µ τ ππ κρ τει !ργ , θ µενη πρ γµατι µ τ στ#-

µα ν ικτ#. T π διδ#µενα στν 'Iππ κρ τη ε)ναι *ν συν#ψει τ κ#λ υθα3,4.• /Eδινε 1δηγες κα πρ 23αινε σ νατ εις σεδν 4λων τ6ν 7στ6ν, 8ι µ#ν τ6ν 9κρων λλ κα

τς κλεδας, τς σιαγ#νας, τ : κραν υ κ.λπ., ε;τε *πρ#κειτ περ <πλ6ν ε;τε περ *πιπεπλεγµ2-νων.

• Kατεσκε>ασε µηαν?µατα δικς τ υ *πιν ?σεως γι νατ εις δ>σκ λων *αρθρηµ των κα κα-ταγµ των.

• @Aκινητ π ι :σε τ 7στA σ περιπτBσεις καταγµ των κα ν2µενε τCν συγκ#λλησ? τ υς γ>ρω στCντριακ στC Dµ2ρα, 4πως ναµ2νεται κα σ?µερα.

• Πρ 23αινε σ παρακεντ?σεις τ : θBρακ ς πρς παρ 2τευση πλευριτικ6ν *ιδρωµ των F *µπυη-µ των. Συνιστ :σε µ λιστα, D παρ 2τευση τ6ν *µπυηµ των ν γνεται 3αθµιαHα, Iστε ν δ θρ#ν ς γι τCν δηµι υργα τ6ν παρατητων συµφ>σεων µεταK τ6ν δ> τµηµ των (πετ λων)τ : NπεOωκ#τα κα ν π φε>γεται !τσι 1 µ ιραH ς πνευµ θBρακας.

• Πρ 23αινε σ πλευρ τ µ2ς.• Πρ 23αινε σ παρακεντ?σεις κ ιλας *π σθεν6ν µ σκτη.• ∆ι ν ιγε Dπατικ π στ?µατα, παρ 2τευε τ σηπτικ περιε#µεν µ σωλνα κα *ν συνεεα

!πλενε τCν πρ κ>πτ υσα κ ιλ#τητα µ κρασ.• ∆ι ν ιγε περινεφρικ π στ?µατα, κ λ υθBντας τCν ;δια διαδικασα.• Xειρ υργ :σε τ συργγια τ : δακτυλ υ τ : πρωκτ :.• Xειρ υργ :σε τς αµ ρρ Rδες.• Xειρ υργ :σε Sρισµ2ν υς καλ ?θεις 8γκ υς, 4πως τ 3ατρ ι ν τ6ν σιελ γ#νων δ2νων F τ Kς

π λ>π δες τς µ>της.• M τCν 7δ ντ γρα φαιρ :σε τ Kς 7δ#ντες.• UHταν σ θ2ση ν πρ 3ανη σ καθαρισµ τ6ν 7δ#ντων π τCν τερηδ#να.• Πρ 23αινε σ καθετηριασµ τς Wρ δ# υ κ>στεως κα Xταν σ θ2ση ν φαιρ τυν Nπ ρ -

ντες λθ υς *ντς αWτς.• UHταν σ θ2ση ν *κτελ κρανι τ µ2ς, κρανι ανατρ?σεις µεταειριO#µεν ς τρ>πανα κα πρ νες,

*ργαλεHα π K µ2ρι σ?µερα παραµ2ν υν ναντικατ στατα.• Περιγρ φει µ πλ?ρη κρ3εια τCν *πιληψα.• Περιγρ φει τCν δι σειση.• /Hερε ν *κτελ κρωτηριασµ Kς τ6ν 9κρων, Yν παρστατ ν γκη κα µ λιστα 8ι µ#ν δι’ πε-

αρθρBσεως λλ κα δι διεκπρσεως τ6ν 7στ6ν π νω κα κ τω π τCν 9ρθρωση.• UHταν γνBστης τ6ν λ ιµBεων κα περιγρ φει τν τ2ταν , τCν µηνιγγτιδα, τ *ρυσπελας (στρε-

πτ κ κκικC λ µωη τ : δ2ρµατ ς).• @Eµ3 πτιOε τ ρ µµατα π K ρησιµ π ι :σε σ καυτ λ δι π στειρBν ντ ς τα µ’ αWτν τν τρ#-

π πλ?ρως.

Iππκρτης: Συνειστς, ι «πατρας»,µις µακραωνης ατρικ ς παραδ"σεωςOI KATAΠΛHKTIKEΣ XEIPOYPΓIKEΣ ΓNΩΣEIΣ TOY

@Aρκετ ! υν διατυπBσει κατ καιρ Kς σκ2ψεις, ναφ ρικ µ τCν ν πτυ-η τς bατρικς στCν ραα 'Eλλ δα1,2. Περι δικ , *φηµερδες, τηλε πτικς*κπ µπς κ ν υν συνς ναφ ρς *π τ : θ2µατ ς. Σεδν π ντα D συO?τηση*πικεντρBνεται σ δ> µ ρφς τ : ρα υ bατρικ : κ#σµ υ, τν @Aσκληπι κατν 'Iππ κρ τη, τν καλ >µεν «πατ2ρα» τς σ>γρ νης bατρικς.

Π ι#ς 4µως ε)ναι αWτς 1 καταπληκτικς πρ#γ ν ς; Kα-ταγρ φεται Sς hνας @Aσκληπι δης, φ : ε)ναι 1 18 ς π#-γ ν ς τς γενεAς τ : @Aσκληπι :5,6,7. @Eγενν?θη τCν 27ητ : µηνς @Aγριαν υ τ : 460 π.X. @Aπ2θανε πλ?ρηςDµερ6ν τ 370 π.X. στC Λ ρισα. Π ντως Nπ ρ υν παρα-δ#σεις, σ>µφωνα µ τς 1π Hες D δι ρκεια τς Oως τ υXταν 109 !τη6. Σπ >δασε @IατρικC στ φηµισµ2ν @Aσκλη-πιεH τς K6, ! ντας πρ6τ διδ σκαλ τν πατ2ρα τ υ.@Eκτς 4µως π’ αWτν διδ θηκε τCν @IατρικC κα π9λλ υς δι σηµ υς *ντ#πι υς bατρ >ς, 1π H ι π τε-λ :σαν τCν λεγ µ2νη @IατρικC Σ λC τς K64.

II. ΦIΛOΣOΦIKEΣ EΠI∆PAΣEIΣ EΠI TOY IΠΠO-KPATEIOY EPΓOY - OPKOΣO σηµερινς π#ψεις σετικ µ τς ραHες oλληνικς

bατρικς γνBσεις συν ψO νται Sς κ λ >θως. @Aρικ DbατρικC Xταν στεν συνδεδεµ2νη µ τCν θρησκεα6. 'H µε-ταµ#ρφωσ? της σ ληθινC *πιστ?µη συνετελ2σθη τν 5 π.X. αb6να. Σ?µερα ε;µαστε 323αι ι, 4τι D π δ2σµευσ?της π τ θα:µα ε)ναι κατ µεγ λ µ2ρ ς !ργ τ6ν πρ -σωκρατικ6ν φιλ σ#φων. AWτ ε)ναι πρ6τ ι, π K δ -κµασαν ν καθ ρσ υν µ τCν 3 ?θεια τ : ν : τ λη-θιν περιε#µεν τ6ν *νν ι6ν «γεια», «νσς», «ασις».'H ν µνηση τ6ν διδασκαλι6ν τ υς ε)ναι OωντανC στ

!ργα π K π τελ :ν τCν λεγ#µενη «Iππκρατικ Συλλγ»6. @Aπ τCν θεωρα τ : @Aναιµ νδρ υπερ *ναντων δυν µεων θ ναδυθ D γνBµη, 4τι Nγεα ε)ναι D <ρµ να τ6ν ντιµα µ2νων *ντςτ : 7ργανισµ : ντιθ2των δυν µεων, θερµ : - ψυρ :, Nγρ : - ηρ : (@Aλκµαων, δρυτCς τς bα-τρικς σ λς τ : Kρ#νων ς τν 6 π.X. αbBνα) F D θεωρα περ bσ ρρ πας τ6ν υµ6ν ('Iππ -κρ της)5,6. Σηµαντικ *πσης συνεισ2φερε κα D Πυθαγ#ρει ς θεωρα περ τ εως κα <ρµ ναςτ : Σ>µπαντ ς5,6. O πρ σωκρατικ φιλ#σ φ ι λ ιπν (/Iωνες κα Πυθαγ#ρει ι) κα εbδικBτερατ σ>στηµα τ6ν τεσσ ρων κ σµ γ#νων στ ιεων (ριOωµ των) πετ2λεσαν τCν γ2φυρα π K συν2-δεσε τCν πρ -ιππ κρατικC ('Oµηρικ? - @Aσκληπιακ?) bατρικC µ τCν ππ κρατικC σκ2ψη5. /Eτσι 1ππ κρατικς bατρς π κτA *πιπρ σθ2τως 7ρθ λ γικC σκ2ψη κα φιλ σ φικ στ ασµ#. 'H ρ?-ση «ητρς γ ρ φιλσφς σθες» µαρτυρεH τCν δεσπ#O υσα σηµασα τς bατρικς φιλ σ φας,π K πρ6τ ς *πεσ?µανε 1 K6 ς bατρ φιλ#σ φ ς6. 'H ππ κρατικC bατρικC ε)ναι D πρBτη, π K γιτCν *?γηση τ6ν *π µ2ρ υς σθενει6ν δ2θηκε µ#ν φυσικ α;τια: «hκαστ ν ν#σηµα φ>σιν !εικα πρ#φασιν 4θεν γνεται»8. /Eδωσε bδιατερη σηµασα στς κλιµατ λ γικς συνθκες Sς πρ 2-ν υς ν#σων, καθqς *πσης στCν δαιτα, στCν *ν µ2τρω γυµναστικC κα τ2λ ς στCν κληρ ν µικ#τη-τα: «π#ντα τ νσµατα %ρ&εται κατ γ'νς»6. /Eδωσε *πσης εωριστC σηµασα στCν παρατ?ρηση,τCν 1π α rψωσε σ διαγνωστικC µ2θ δ νBτερη π κ θε 9λλη. Kαθι2ρωσε τ Kς τρ#π υς *ε-τ σεως π K ρησιµ π ιεH D σηµερινC bατρικC γι τCν δι γνωση κα συγκεκριµ2να τCν *πισκ#πη-ση, τCν ψηλ φηση, τCν κρ#αση6. @E?γησε σωστ τCν σηµασα τς δαιτας6. Παραδ2εται, 4τι τκ>ρια συστατικ τ : νθρωπν υ σBµατ ς ε)ναι τ2σσερις υµ , τ α(µα, τ φλ'γµα, D ν ικτ#-ρωµη (*ανθ) κα D µ'λαινα &λ, π τCν 7ρθC ναλ γα τ6ν 1π ων (ε,κρασα) *αρτAται DNγεα τ : τ#µ υ4,5,6. 'H διαταραC τ6ν υµ6ν πρ καλεH τCν «-πεψα», κ λ υθεH D «κρσις» (*µφ -νιση τς ν#σ υ) κα τ2λ ς D «λ/σις» - ;αση, Yν 323αια τ 9τ µ *πιO?ση6. 'O κυριBτερ ς θεραπευ-τικς παρ γων ε)ναι D φ>ση, 1 δ bατρς καλεHται ν *νισ>η τCν φυσικC µυντικC πρ σπ θεια τ :7ργανισµ :. Πρς τ :τ 9λλ τε κατ2φευγε στCν ρ?γηση *ναντων (0ναντιθεραπεα): «τ 0να-ντα τ3ς 0ναντις εσ4ν µατα» κα 9λλ τε στCν ρ?γηση 1µ ων (5µιθεραπεα)5. /Oι σπ -νια πστευε, «-γαθν γ ρ φ#ρµακν 0στιν 0ντε κα4 τ µηδ7ν πρσφ'ρειν»5,6. T2λ ς, καθι2ρωσετ Kς sθικ Kς ν#µ υς τ : bατρικ : λειτ υργ?µατ ς, µ2σα στ πυκν σ ν#ηµα κεµεν τ : «4ρκ υ»5,6:

∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 199913094

Iππκρτης # K%ς.

III. EPΩTHMATA ΠOY ΓENNA H MEΛETH TOY IΠΠOKPATEIOY EPΓOYAWτς ε)ναι *ν 7λγ ις λ ιπν 1 9νθρωπ ς, π K 9λλαε τC ρ C τς bατρικς. AWτς π K

διεBρισε τCν *πιστ?µη π τ θα:µα κα τC θε υργα. xOµως 1 πατ2ρας τς συγρ#ν υbατρικς, φρ#ντισε παραδ#ως ν καταγρ ψη ρητ6ς στν 4ρκ τ υ, «, τεµ'ω δ7 ,δ7µν λιθι9ντας, 0κ&ωρσω δ7 0ργ#τησιν -νδρ#σι πρ*ις τ:σδε». 'O 9νθρωπ ς π K δ#-µησε τCν bατρικC κα τCν διεBρισε π τ θα:µα, 1ρκOεται «, τεµ'ω» (ν µCν κ νη τ -µ?), λλ «λιθι9ντας 0κ&ωρσω» (ν στελη δηλαδC τ Kς ! ντες π2τρες σ «0ργ#τησιν-νδρ#σι πρ*ις», δηλαδC σ 9λλ υς π K θ ναλ 3 υν ν *κτελ2σ υν αWτC τCν πρ η).Συνεπ6ς, 1 πατ2ρας τς bατρικς θ στελη λλ : τ Kς σθενεHς τ υ, π K ! υν π2τρες,γι ν τ Kς φαιρεθ :ν, δυνατBντας ν *π2µ3η 1 ;δι ς. @Eγερεται µ2σως τ *ρBτηµα,π ι Xσαν γν6στες, Iστε ν πραγµατ π ι?σ υν τCν φαρεση; @Eκτς π τν 'Iππ -κρ τη Nπραν 9λλ ι κανBτερ ι κα πλ2 ν *ειδικευµ2ν ι bατρ , π K µπ ρ :σαν νναλ 3 υν αWτ τ !ργ ; Aν να, αWτ µ τως τ µ2γεθ ς τ : bατρ : 'Iππ κρ τ υς συρ-ρικνBνεται κα δηµι υργ :νται π ρες, γι τ π6ς θεωρεHται Sς 1 «πατ2ρας» τς bα-τρικς *πιστ?µης. Π ι 4µως θ µπ ρ :σαν ν ε)ναι *κεHν ι, στ Kς 1π υς !στελνε γιθεραπεα τ Kς «λιθι6ντας» 1 'Iππ κρ της; @Iδ K hνα µεγ λ *ρBτηµα. xOπ ι ι κα YνXταν π ντως, σγ υρα νελ µ3αναν hνα δ>σκ λ !ργ , φ : κ#µη κα στς µ2ρες µαςµα τ2τ ια ειρ υργικC *π2µ3αση δν ε)ναι κα τ#σ <πλ.

xOµως τ *ρωτ?µατα συνεO νται. Π6ς γιν#ταν δι γνωση, 4τι Nπρε λθ ς; Στς µ2-ρες µας, 4ταν *κδηλωθ κωλικς τ : νεφρ : F 9λλα συµπτBµατα π K *γερ υν τCν Nπ -ψα Wρ λιθι σεως, D πρBτη *ν2ργεια ε)ναι ν *πι3ε3αιωθ D παρ υσα τ : Wρ λθ υ,ν πρ σδι ρισθ D κρι3?ς τ υ θ2ση, τ µ2γεθ#ς τ υ, κα κ λ >θως ν καταστρωθ DθεραπευτικC στρατηγικ?, ν π φασισθ Yν ρ?Oη F 8ι φαιρ2σεως. Πρς τ :τ 1σθενCς Nπ 3 λλεται σ εbδικς *ετ σεις, π K µ#ν µ τCν *2λιη τς σ>γρ νης τε-ν λ γας κατ2στη δυνατC D νακ λυψη κα D *φαρµ γ? τ υς (Nπερη γραφικς !λεγ- ς τ : Wρ π ιητικ : συστ?µατ ς, *νδε µ2νως δ κα πυελ γραφα). Π6ς λ ιπν *πι-στ π ιεHτ µετ 3ε3αι#τητ ς D rπαρη Wρ λθ υ, π6ς γιν#ταν 1 πρ σδι ρισµς τς θ2-σεBς τ υ, Iστε τελικ6ς ν ναλ 3η κ π ι ς τCν φαρεσ? τ υ;

T *ρωτηµατικ δν σταµατ :ν *δ6. 'O 'Iππ κρ της, π K µ#λις !ει «καταργ?σει» τ

«Oµν(ω )Aπ"λλωνα ητρ,ν κα- )Aσκληπι,ν κα- Yγεαν κα- Πανκειαν κα- θε2ς πντας τε κα-πσας, 3στρας πιε(µενς, 4πιτελα πισειν κατ5 δ(ναµιν κα- κρσιν 4µ6ν 7ρκν τ"νδε κα- συγ-γραφ6ν τνδε· ;γσασθα τε µ<ν τ,ν διδ=αντ µε τ6ν τνην τα(την >σα γεντ?ησι 4µ@σι κα- A-υ κινBσασθαι κα- ρε%ν ρηCντι µετδσιν πισασθε κα- γνς τ, 4= αDτE Fδελφ@ς >σν4πικρινειν Gρρεσι κα- διδ=ειν τ6ν τνην τα(την, Hν ρηCωσι µανθνειν, Gνευ µισθE κα- =υγ-γραφ ς, παραγγελης τε κα- Fκρσις κα- τ ς λιπ ς Iπσης µαθσις µετδσιν πισασθαιυJ@σ τε 4µ@σι κα- τ@σι τE 4µ< διδ=αντς, κα- µαθητα@σι συγγεγραµµνις τε κα- Kρκισµνιςν"µLω ητρικL%, GλλLω δ< Dδεν. διαιτµασ τε ρσµαι 4π’ Nφελε?η καµν"ντων κατ5 δ(ναµιν κα-κρσιν 4µν· 4π- δηλσει δ< κα- Fδικ?η ε>ρ=ειν. O δBσω δ< Dδ< φρµακν Dδεν- ατηθε-ς θαν-σιµν, Dδ< Pφηγσµαι =υµAυλην τινδε· #µως δ< Dδ< γυναικ- πεσσ,ν φθ"ριν δBσω.AγνQς δ< κα- #σως διατηρσω Aν 4µ,ν κα- τνην 4µν. OD τεµω δ< Dδ< µ6ν λιθι%ντας, 4κω-ρσω δ< 4ργτησιν Fνδρσι πρ=ις τ σδε. )Eς κας δ< #κ"σας Sν εσω, 4σελε(σµαι 4π’ Nφε-λεη καµν"ντων, 4κτ,ς 4Qν πσης Fδικης Tκυσης κα- φθρης τ ς τε Gλλης κα- FφρδισωνUργων 4π τε γυναικεων σωµτων κα- FνδρBων 4λευθρων τε κα- δ(λων· VA δ’ Sν 4ν θεραπεLη W>δω W Fκ(σω, W κα- Gνευ θεραπεLης κατ5 Aν FνθρBπων, X µ6 ρ πτε 4κλαλλεσθαι U=ω, σι-γσµαι, Gρρητα ;γε(µενς εYναι τ5 τιαEτα. ZOρκν µ<ν [ν µι τ"νδε 4πιτελα πιντι κα- µ6συγντι ε>η 4πα(ρασθαι κα- Aυ κα- τνης, δ=αCµνLω παρ5 πσιν FνθρBπις ες τ,ν αε- ρ"-

νν. ΠαραAανντι δ< κα- 4πιρκντι τFναντα τυτων».

13095∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 1999

θα>µατα ντικαθιστBντας τα µ *πιστηµ νικC σκ2ψη, παρ υσι Oεται αφνικ ν πραγ-µατ π ι κρανι τ µ2ς, κρανι ανατρ?σεις, παρακεντ?σεις θBρακ ς, παρακεντ?σεις κ ι-λας, παρ ετε>σεις Dπατικ6ν π στηµ των, παρ ετε>σεις περινεφρικ6ν π στηµ -των, νατ εις *αρθρηµ των, *πεµ3 σεις *π περιεδρικ6ν συριγγων, αµ ρρ ϊδεκτ µςκ.λπ. @Aλ?θεια, π6ς γν νται 4λα αWτ ; Πρ6τα - πρ6τα, Yν κ π ι ς δν τ>η *κπαιδε>-σεως *π’ αWτ6ν, δν φθ νει µι 1λ#κληρη OωC γι ν µπ ρ2ση π µ#ν ς τ υ ν 3ρ καν *φαρµ#ση µεθ#δ υς κα τρ#π υς πραγµατ π ι?σεBς τ υς. Θ bσυρισθ πιθανν κ -π ι ς, 4τι 1 'Iππ κρ της *επαιδε>θη στCν σ λC τς K6. Nα, λλ Yν δεθ :µε 4τιστCν *ν λ#γω σ λC *διδ σκ ντ 4λα αWτ, τ#τε 1 'Iππ κρ της ε)ναι συνειστCς µιAς δηNπ ρ υσας κα δ µηµ2νης bατρικς. ∆ν ε)ναι oπ µ2νως 1 δρυτCς τς bατρικς *πι-στηµ νικς σκ2ψεως.

∆ν ε)ναι αWτς π K π2ρριψε τς θε υργες κα τ θα>µατα κα 9ν ιε τν δρ#µ τ :7ρθ λ γισµ : στCν bατρικC *πιστ?µη. @Eδιδ θη κα *φ?ρµ σε τ 4σα *διδ θη. AνNπρε καλς bατρ#ς, Yν *2λιε τ 4σα *διδ θη κα 9ν ιε καιν >ργι υς δρ#µ υς στCν*πιστ?µη τ υ, αWτ ε)ναι 9λλ θ2µα. Aν φ2ρ’ εbπεHν hνας σηµερινς bατρς ε)ναι 9ριστ ςστCν *πιστ?µη τ υ κα νακαλ>ψη ν2α δεδ µ2να, καταστρBση ν2ες στρατηγικς κα τε-νικς *πεµ3 σεων, καθ ρση ν2ες κα π δ τικBτερες θεραπεHες, αWτς ε)ναι σγ υραhνας µεγ λ ς *πιστ?µ νας, π K θ µενη στCν στ ρα τς bατρικς, λλ *π’ Wδεν θµπ ρ ν 7ν µ Oεται «πατ2ρας» τς bατρικς *πιστ?µης. Θ ε)ναι hνας φωτεινς ν :ς,π K *2λιε τCν πρ -ϋπ ρ υσα bατρικ?.

xOταν µιλA κανες γι ειρ υργικς πρ εις στς µ2ρες µας, 1 ν :ς π ει σ hνα µεγ λ ριθµ παραµ2τρων, π τCν ντιµικρ 3ιακC φρ ντδα (στεHρες µικρ 3ων συνθκες τ :Bρ υ τ : ειρ υργε υ), δυνατ#τητες *παρκ :ς φωτισµ :, ναλγησα F ναισθησα,µεταγγσεις αµατ ς κ.λπ. Π6ς 1 'Iππ κρ της δε#µαστε 4τι 9ν ιγε φ2ρ’ εbπεHν 2να κρα-ν ; Π6ς ντιµετBπιOε τ πρ#3ληµα τ6ν µικρ 3ιακ στερων συνθηκ6ν. ∆ν µιλAµε γιτCν δι ν ιη κα παρ ε>τεση oνς <πλ : π στ?µατ ς λλ γι κρανι τ µC κα κρα-νι αν τρηση, π K σηµανει 9µεση *παφC µ τς µ?νιγγες κα τν εγκ2φαλ . MιλAµε γινεφρ τ µ?, π K πρ ϋπ θ2τει διατ µC τ6ν κ ιλιακ6ν τ ιωµ των, διατ µC 1µ δων µυ6ν.Συνεπ6ς π2ραν τς π λ>τ υ γνBσεως τς νατ µας τς περι ς, ναφ> νται πλεHστα4σα *πιπρ#σθετα *ρωτ?µατα. Π6ς πραγµατ π ι :σε αµ#σταση; @Aναφ2ρεται, 4τι *ρη-σιµ π ι :ντ δι φ ρα αµ στατικ µ2σα, 4πως πεση, πωµατισµ#ς, καυτηραση4. xOλες4µως αWτς ναφερ#µενες µ2θ δ ι αµ στ σεως ε)ναι µ2θ δ ι, π K π δδ υν σ φλε-3ικ : τ>π υ αµ ρραγες. TCν *π C τ : 'Iππ κρ τ υς δν µπ ρ :σε ν γνη διαωρι-σµς τ6ν ρτηρι6ν π τς φλ23ες4. T γιν#ταν λ ιπν σ περιπτBσεις ρτηριακ6ν αµ ρ-ραγι6ν; MCν διαν ηθ 323αια κ π ι ς, 4τι πρ#σεε κα π2φευγε τν τραυµατισµ ρτη-ρι6ν. T !νν ια !ει ν π φ>γης κ τι, π K δν 2ρεις τC σηµασα τ υ; Kα τ συν23αινετελικ6ς, Yν κατ τCν δι ρκεια τς *πεµ3 σεως γιν#ταν τρBση ρτηριακ : στελ2 υς κα νωτ2ρω µ2θ δ ι αµ στ σεως δν µπ ρ :σαν φυσικ ν π δBσ υν;

xEνα 9λλ σηµεH , π K πραγµατικ δηµι υργεH επ2ραστα *µπ#δια σκ2ψεως, ε)ναι Dναφερ#µενη καν#της τ : 'Iππ κρ τ υς ν διαν γη κα ν παρ ετε>η µ σωλνα Dπα-τικ π στ?µατα, κα κ λ >θως ν πλ2νη τCν π στηµατικC κ ιλ#τητα µ κρασ. Kατ’ρCν, γι ν γνη *κ τ6ν !ω D πρ σπ2λαση στCν περι C τ : ~πατ ς, παιτεHται λα-παρ τ µα, πρAγµα π K δηµι υργεH π λι δυσκ λες, 4σ ν φ ρA στCν γνBση τς νατ -µας τς περι ς, στCν διατ µC µυϊκ6ν 1µ δων π K αµ ρραγ :ν κα 323αια στCν *α-σφ λιση ναλγησας F ναισθησας. N σηµειωθ *δ6, 4τι τ παρ ε)ναι π τ δυσκ -λBτερα 8ργανα, π ειρ υργικς π#ψεως, µ bδιατερη NφC κα αµ ρραγικBτατ 9.@Eπσης διαθ2τει µεγ λη µ Oα (1400 gr), εNρισκ#µεν Nπ τ δι φραγµα· καταλαµ3 νεισεδν * 1λ κλ?ρ υ τ νBτερ τµµα τ : κ>τ υς τς κ ιλας9. @Eν τ π#στηµα δν

∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 199913096

Xταν π λ>τως *πιφανειακ λλ *ντς τς µ Oας τ : ~πατ ς, γεννAται τ *ρBτηµα, π6ςθ µπ ρ :σε ν γνη µ κρ3εια D τ µC *π τ : 7ργ ν υ, Iστε ν καταστ δυνατC D πα-ρ 2τευση τ : π στ?µατ ς; Π6ς θ ντιµετωπιO#ταν D αµ ρραγα π K θ *µφανιO#-ταν; T ε;δ υς σωλνα ρησιµ π ιεH 1 'Iππ κρ της; Στς µ2ρες µας ρησιµ π ι :νταιστCν ειρ υργικC εbδικ : τ>π υ *λαστικ , τραυµατικ , π στειρωµ2ν ι σωλνες µιAςρ?σεως. T#τε; T κυριBτερ 4µως *ρBτηµα ε)ναι κ π ι 9λλ : Π6ς ερε 1 'Iππ κρ -της 4τι Nπρε Dπατικ π#στηµα κα *πσης π6ς Xταν σ θ2ση ν πρ σδι ρση τCν

13097∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 1999

Xειρυργικ5 ργανα π2 4ρησιµπιEντ Fπ, τ2ς ZEλληνες ατρ2ς τ%νKλασσικ%ν ρ"νων. H Fρικ6 ρνλγα, κατ5 τ6ν #πα κθε ργανεσθη σ< ρση, εYναι 4ν πλλ@ς Gγνωστη. Πιστε(εται 7τι κπια 4= αDτ%νεσθησαν Fπ, τ,ν Iππκρτη κα- ; ρση τυς συνεσθηκε κα- κατ5τ2ς Pωµαϊκ2ς ρ"νυς.Kατ5 σειρ5ν 4κ τ%ν Gνω Fριστερ%ν πρ,ς τ5 κτω δε=ι5 τ5 4ργαλε@α εYναιτ5 T= ς.• Nυστρια (κατασκευ6 Fπ, Fτσλι κα- αλκ").• ΛαAδες Fµυγδαλεκτµ ς.• Kαθετ ρες Dρδ"υ κ(στεως.• Tρυπνια κα- 4ργαλε@α Fνατ=εως καταγµτων eστ%ν.• fAγκιστρα.• ΛαAδα eστεσυλλψεως.• Kλπσκ"πι.

κρι3 τ υ θ2ση; Στς µ2ρες µας, πρ κειµ2ν υ ν *πι3ε3αιωθ D rπαρη Dπατικ : π -στ?µατ ς κα ν *ντ πισθ D κρι3?ς τ υ θ2ση, γνεται ρ?ση νικ : τ µ γρ φ υ FNπερη γρ φ υ. T#τε τ *ρησιµ π ιεHτ . 'H κρι3Cς θ2ση τ : π στ?µατ ς !ει σαφ6ςτερ στια σηµασα, δι#τι σ περπτωση π K δν εNρσκεται στCν *πιφ νεια τ : ~πατ ς,Iστε ν ε)ναι 1ρατ F ψηλαφητ#, λλ *ντ πOεται στ 3 θ ς τς Dπατικς µ Oης, δνε)ναι δυνατν 1 ειρ υργς ν διατ2µνη στ τυφλ τ π λυτιµ#τατ , εWπαθ2στατ κααµ ρραγικBτατ παρ, ναOητBντας τ π#στηµα. Συµπ2ρασµα: δι2 δ .

xOσ τ !ργ τ : 'Iππ κρ τ υς µελετAται, τ#σ ν2α *ρωτ?µατα *γερ νται. 'O σθενCςδν π ν :σε κατ τς *πιειρ >µενες ειρ υργικς *πεµ3 σεις; 'Yπραν 3#τανα π K *α-σφ λιOαν ναλγησα F ναισθησα; Aν να, *ρησιµ π ι :ντ στ *πBδυνα κα συν#-τατα στρατιωτικ τρα>µατα; Aς µCν διαφε>γη τ γεγ ν#ς, 4τι µ#λις *π ρωµαϊκ6ν ρ#-νων 1 ∆ι σκ υρδης, hνας στρατιωτικς bατρς στCν Nπηρεσα τ : N2ρων ς, γρ φ νταςτ “Materia Medica”, στ 1π H περιγρ φει περισσ#τερα π 600 φυτ , εbσηγεHται τCνρ?ση τ : µανδραγ#ρα Sς ειρ υργικ : ναισθητικ :7! T πρ γµατα ε)ναι <πλA, F θαµ-3ωµ2ν ι 4λ ι µας π τ rψ ς τ : ππ κρατικ : bατρικ : !π υς επερνAµε τς δυσκ λεςκα δν στεκ#µαστε στς περιττς κα κ υραστικς λεπτ µ2ρειες; Θ θελα <πλ6ς ν ρω-τ?σω: Yν Nπ ρ υν τ#σ εκ λες κα σφαλεHς λ>σεις στ θ2µα τς ειρ υργικς ναλ-γησας, τ#τε γιατ 1 ναισθησι λ#γ ς στCν *π ? µας σπ υδ Oει δ2κα ρ#νια; K τι 9λλ πρ2πει ν συµ3ανη. K τι π K στCν συν2εια τς µελ2της θ γνη πρ σπ θεια ν !λθη στφ6ς.

T δι2 δα συνεO νται. 'H µ2θ δ ς ειρ υργικς ντιµετωπσεως τ6ν περιεδρικ6νσυριγγων π τελεH µα κ#µη σπαO κεφαλι . Στ XIX Πανελλ?νι Συν2δρι Xειρ υρ-γικς στCν Θεσσαλ νκη παρ υσασα µ 9λλ υς συναδ2λφ υς µ υ µα µ2θ δ *κτ µς *πι-πεπλεγµ2νων 7ρθ πρωκτικ6ν συριγγων, π K ε)ναι *µπνευσµ2νη κατ’ Wσαν π τCν θε-ραπευτικC τακτικC π K π δδεται στν 'Iππ κρ τη10. Bε3αως *µεHς ε;µαστε Nπ ρεω-µ2ν ι σ κ π ι στ δι τς διαδικασας ν καταφ>γωµε στCν ρ?ση γενικς ναισθησας.TCν ππ κρ τει *π C 4µως; Σκ τειν σηµεH . Π2ραν αWτ6ν 1 πρωκτικς σωλνας π -τελεH bδιατερη νατ µικC κα λειτ υργικC 7ντ#τητα, µC ! υσα σ2ση µ τ Nπ#λ ιπ παK !ντερ . T 7ρθ πρωκτικ π στ?µατα κα συργγια π τελ :ν κ#µη κα στς µ2-ρες µας πρ#3ληµα, φ : συν Nπ τρ πι O υν. 'H bδιατερη νατ µα τς περι ς(rπαρη τ6ν µυ6ν τ6ν σφιγκτ?ρων) καθιστA τ Kς θεραπευτικ Kς ειρισµ Kς bδιατεραδ>σκ λ υς κα 1ρατ τν κνδυν τ6ν *πιπλ κ6ν (διατ µC σφιγκτ?ρων - κρ τεια). Π6ςκατ2ληε 1 'Iππ κρ της, µ τς νεπαρκεHς γνBσεις περ τς bδιατερης νατ µας τ :πρωκτ :, στCν σ>λληψη κα *φαρµ γC τ2τ ιων θεραπευτικ6ν µεθ#δων; O θεραπευτικςστρατηγικς π K κατ2στρωσε δν επερ σθηκαν κ#µη κα σ?µερα! E)ναι π ντως µAλλ νδ>σκ λ ν δεθ κανες, 4τι hνας 9νθρωπ ς, 4σ εWφυCς κα πρ ικισµ2ν ς κα Yν Xταν,θ µπ ρ :σε, παρακ λ υθBντας µ υµι π ι?σεις κα τ2µν ντας ρ υς, ν καταν ?σητς δυσκ λες τς πρωκτικς περι ς, ν συλλ 3η τ πρ#3ληµα τ6ν Nπ τρ π6ν κα νδBση λ>σεις, 1ριστικς κα π δ τικ2ς, π K 2.500 ρ#νια ργ#τερα ν «πατAµε» *π νωτ υς µ σφ λεια.

IV. OI EΠIKPATOYΣEΣ AΠOΨEIΣ ΠEPI TOY IΠΠOKPATOYΣ EINAI ANEΠAPKEIΣ'O bσυρισµς 4τι D πρ -ιππ κρατικC φιλ σ φα δ#µησε τ πλασι δηµι υργας τς

'Iππ κρατικς bατρικς ε)ναι νεπαρκ?ς. Bε3αως ε)ναι ληθ2ς, 4τι πρ -ιππ κρατικ φιλ#σ φ ι δηµι >ργησαν hνα πλασι αbτι κρατικς σκ2ψεως κα !θεσαν ναντρρητατς 3 σεις γι τCν δηµι υργα κα ν πτυη *πιστηµ6ν. Στ πλασι αWτ#, µπ ρεH ν δε-θεH κανες, D φιλ σ φικC αbτι κρατα τ υς συνετ2λεσε στCν δ#µηση τς ντιλ?ψεως, 4τιD σθ2νεια πρ2πει ν πεαρτητ π ιηθ π θεϊκ α;τια κα παρεµ3 σεις. @Eπσης D θε-

∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 199913098

ωρα τ6ν ριOωµ των ντανακλAται πιθανBτατα στCν ππ κρ τει θεωρα τ6ν τεσσ ρωνυµ6ν τ : νθρωπν υ σBµατ ς. Θ µπ ρ :σε λ ιπν ν γνη π δεκτς 1 bσυρισµ#ς,4τι τ ππ κρ τει !ργ ε)ναι νταν κλαση τ6ν συλλ?ψεων τ6ν πρ -σωκρατικ6ν φιλ -σ#φων; /Iσως να, *ν αWτ *αντλ :νταν hως *δ6. xOµως κ τι τ2τ ι δν συµ3ανει, δι#-τι τ !ργ τ : 'Iππ κρ τ υς !ει µεγ λ πλ :τ κα καταπληκτικC *ειδκευση, 4πωςπρ ηγ υµ2νως ναφ2ρθηκε. 'H φιλ σ φικC θεµελωση τς αbτι κρατας µπ ρεH ν δη-µι υργ?ση κλHµα ναπτ>εως *πιστηµ6ν, 4µως θ παιτηθ ρ#ν ς γι τCν *µφ νιση κα*µπ2δωσ? τ υς. M λιστα, D τ#σ *ειδικευµ2νη *πιστ?µη τς bατρικς, κα bδως D ει-ρ υργικC, θ παιτ?σ υν π λK περισσ#τερ ρ#ν , δι#τι πρ απαιτεHται ν πτυη 9λλων*πιστηµ6ν, π νω στς 1π Hες θ πατ?ση κα θ στηθ τ περισσ#τερ *ειδικευµ2ν bα-τρικ bκ δ#µηµα. @AπαιτεHται oπ µ2νως ρ#ν ς κα τ2τ ι ς ρ#ν ς *ν πρ κειµ2νω δνNπ ρει.

Θ bσυρισθ πιθανν κ π ι ς, 4τι D bατρικC κα bδως D ειρ υργικC *κτς π *πι-στ?µη ε)ναι κα τ2νη κα σν τ2τ ια µπ ρεH ν δεθ τα>τερα *πιδρ σεις. @Eµπερι2ε-ται τ στ ιεH τς φαντασας κα Nπ ρει oπ µ2νως κ ινς στ3 ς γ6ν ς *πιστ?µ ν ςκα φιλ σ#φ υ11. Bε3αως κα να. xOµως ανατ νOεται, 4τι τε κα Nπ αWτ τ πρHσµα *πιδρ σεις θ πα>σ υν ν ! υν σταδιακ αρακτρα κα ν παιτ :ν ρ#ν . 'H π -ηση, D λ γ τενα, τ θ2ατρ µπ ρ :ν 9µεσα ν *πηρεασθ :ν π κ π ι φιλ σ φικρε:µα. Γι τCν bατρικC 4µως τ πρ γµατα ε)ναι π ντα πι σ>νθετα. @AρO υν δυσκ -λες, 4ταν µιλAµε γι παρακεντ?σεις, γι τν καθετηριασµ τς Wρ δ# υ κ>στεως, γιτCν κρανι αν τρηση.

T !ργ τ : 'Iππ κρ τ υς ε)ναι π λK πλ >σι σ τ2τ ιες ειρ υργικς τενικ2ς, π KXσαν τ#σ *ειδικευµ2νες, Iστε, 4ταν µετ τCν πτBση τ : oλληνικ : κ#σµ υ παραµελ?-θηκαν κα πωλ2σθησαν, παιτ?θηκαν δεκ δες αb6νες µ2ρι ν νακαλυφθ :ν κα *φαρ-µ σθ :ν *κ ν2 υ. @Eπ παραδεγµατι 1 'Iππ κρ της Xταν σ θ2ση ν παρ ετε>η τ πνευ-µ νικ π στ?µατα κα τ θωρακικ *µπυ?µατα. M λιστα Xταν γνBστης κα *φ?ρµ OεεbδικC τενικ?, Iστε ν ντιµετωπOωνται *πιπλ κς µιAς τ2τ ιας *πεµ3ατικς διαδι-κασας (πνευµθ;ρα*)7. Γι ν ντιληφθ κ π ι ς τ σηµανει κ τι τ2τ ι , ρκεH ν να-φερθ 4τι δεκ δες αb6νες µετ τν 'Iππ κρ τη κα *ν µισυ µ δ> αb6νες πρ τ6ν Dµερ6νµας τ2τ ι υ ε;δ υς *πεµ3 σεις *θεωρ :ντ *ν π λλ Hς κατ#ρθωτες, µ µικρ π σ στ *πι-τυας κα µ µεγ λα π σ στ θνησιµ#τητ ς. M#λις τ 1836 ναφ2ρεται D περπτωση τ :3αρBν υ Dupuytren, 1 1π H ς π2θανε π *µπ>ηµα τ : θBρακ ς, λ2γ ντας αρακτη-ριστικ 4τι «πρτιµ#ει ν πεθ#ν<η -π τ &'ρι τ= Θε= παρ -π τ &'ρι τ= &ειρυρ-γ=»7. AWτ λ ιπν στCν EWρBπη τ6ν µ2σων τ : 19 υ αb6ν ς.

V. O IΠΠOKPATHΣ ∆EN MΠOPEI NA EINAI O «ΠATEPAΣ» THΣ IATPIKHΣ'O bσυρισµς 4τι 1 'Iππ κρ της π τελεH τν πατ2ρα τς bατρικς *πιστ?µης παραπαει

ν µεσα σ καταπληκτικς (Iς τς µ2ρες µας) *φαρµ γς π τCν µι κα σ *λλιπ *πι-στηµ νικC κατ ρτιση π τCν 9λλη. @Aλλ κα Yν κ#µη δεθ Nπ θετικ κανες, 4τι 'Iππ κρ τειες *πιστηµ νικς γνBσεις *παρκ :ν, π λι ε)ναι δ>σκ λ ν τ>η παραδ ςτ τερ στι !ργ π K τ : π δδεται. ΣτCν *πιστ?µη δν γν νται λµατα. ∆ν θ Xτανπ τ δυνατ#, Yν Nπρε στCν πρ -ιππ κρατικC *π C hνα bατρικ τπ τε F hνα bατρικ*λ ιστ , ν λλ υν αφνικ 4λα, µ#ν µ τCν !λευση oνς νθρBπ υ. xOσ µεγ λ ςστν ν : κα Yν ε)ναι κ π ι ς, D *πιστ?µη κα ν γκες ε)ναι π ντα µεγαλ>τερες. ∆νφθ νει µι OωC γι ν νακαλυφθ :ν, ν *ελιθ :ν κα ν *φαρµ σθ :ν τ#σες κα τ2-τ ιες *φαρµ γ2ς. 'O ;δι ς 1 'Iππ κρ της σαφ6ς θ νεγνBριOε τ δ>νατ ν τ : πρ γ-µατ ς, καθqς φ2ρεται 4τι συν?θιOε ν λ2η: «O @ς @ρα&/ς, A δ7 τ'&νη µακρ#». /Aλλ πρAγµα ε)ναι ν 3 λη hνας *πιστ?µ νας τς 3 σεις oνς τ µ2α µιAς *πιστ?µης, κα 9λλ

13099∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 1999

ν δηµι υργ?ση αφνικ τ#σα π λλ π τ τπ τα F τ *λ ιστ . E)ναι δ>νατ ν hνας9νθρωπ ς, π K πρωτ ασ λεHται µ τ2τ ια περπλ κα θ2µατα, ν δBση Sς δι µαγεαςτ#σ λυσιτελεHς *φαρµ γς ωρς πρ ηγηθεHσες *µπειρες, ωρς *πιστηµ νικ Nπ#3α-θρ , ωρς Nπ δ µ?, ωρς WσιαστικC νατ µικC γνBση. M#ν D *2λιη τ6ν πραγµ -των, D *ναλλαγC τ6ν γενε6ν τ6ν *ρευνητ6ν θ 1δηγ?ση τελικ6ς στCν εW#δωση κα τCν*πιτυα. 'Oπωσδ?π τε κ π ι ι θ ε)ναι παραγωγικBτερ ι F µεθ δικBτερ ι F εWφυ2-στερ ι κα θ κ ν υν 3?µατα πι µεγ λα, πι Wσιαστικ . AWτ 4µως ε)ναι 9λλ θ2µα./Aλλ αWτ#, κα 9λλ ν γεννηθ «µαν Sρααν πρωαν» hνας καταπληκτικς πανεπι-στ?µων, π K ν δBση Sς δι µαγεας λ>σεις. AWτ στς θετικς *πιστµες δν ε)ναι δυ-νατ#.

'O 'Iππ κρ της ε)ναι δ>νατ oπ µ2νως ν συν2λα3ε κα ν πραγµατ π ησε τ !ργ π K τ : π δδεται. Θ ρωτ?ση *νδε µ2νως κ π ι ς: µ τ#τε Nπ ρει µφισ3?τησητ6ν γραπτ6ν κειµ2νων; Kα 323αια 8ι. T γραπτ κεµενα δν ναφ2ρ υν π υθεν, 4τι1 'Iππ κρ της ε)ναι 1 «πατ2ρας» τς bατρικς! T γραπτ κεµενα δν ναφ2ρ υν π υ-θεν , 4τι 1 'Iππ κρ της διεBρισε τCν bατρικC π τ θα>µατα. T ραHα κεµενα δνναφ2ρ υν π υθεν , 4τι 1 'Iππ κρ της *πηρε σθηκε κα κατευθ>νθηκε Wσιαστικ πτCν σκ2ψη τ6ν @IBνων φιλ σ#φων! @Aπ τ κεµενα πρ κ>πτει, 4τι 1 'Iππ κρ της Xτανhνας π λυγραφBτατ ς κα *πιτυηµ2ν ς «ητρ». AWτ δι#λ υ δν µφισ3ητεHται. @Aµφι-σ3ητ :νται 4λα τ πρ ηγ >µενα. 'O bσυρισµς 4τι 1 'Iππ κρ της στ σ>ντ µ δι στη-µα τς Oως oνς bατρ : δηµι >ργησε *κ τ : µηδενς F *κ τ : *λαστ υ 4λ αWτ τ !ργ δν µπ ρεH ν εWσταθ.

Θα συνεσωµε 4µως σ oπ#µεν τε: ς τ : «∆αυλ :».

∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 199913100

BIBΛIOΓPAΦIA1. K υτρ υ32λης K., 'H @IατρικC 'Oρ λ γα τ : 'Oµ?ρ υ. «∆αυλ#ς» 1996, τ. 175: 10623-10630.2. Στρατς K., ∆ι τς *τυµ λ γας παν ραιων 7ν µασι6ν τ6ν 7ργ νων τ : νθρωπν υ σBµατ ς π δεικν>εται 3αθει γνBση

τς νατ µας. «∆αυλ#ς» 1998, τ. 199: 12437-12448.3. Γερ υλ ν ς Στ., @Aραα Xειρ υργικ?, π τ Kς 'Oµηρικ Kς Xρ#ν υς ς τς Xειρ υργικς @Eπεµ3 σεις τς 'Iππ κρατικς Πε-

ρι#δ υ. 'EλληνικC bατρικC στCν @Aραι#τητα κα τ BυO ντι . /Eνθετ τς @Eφηµερδ ς «KαθηµερινC» 'Eπτ 'Hµ2ρες, KυριακC12η @Oκτω3ρ υ 1997.

4. @EκπαιδευτικC 'EλληνικC @Eγκυκλ παδεια, Παγκ#σµι Bι γραφικ Λεικ#, T#µ ς 4 ς. @Eκδ τικC @Aθην6ν, 1991: 139-41.5. Mαρκ2τ ς Σπ., 'Iππ κρ της 1 K6 ς, @Aρς, @Eπιτε>γµατα, @HθικC κα ∆ιαρ νικ#τητα τς 'Iππ κρατικς @Iατρικς. /Eνθετ τς

@Eφηµερδ ς «KαθηµερινC» 'Eπτ 'Hµ2ρες, KυριακC 12η @Oκτω3ρ υ 1997.6. 'Iστ ρα τ : 'Eλληνικ : /Eθν υς, T#µ ς Γ2, @Eκδ τικC @Aθην6ν: 513-23.7. Γ λεµ της B., 'H @E2λιη τς Xειρ υργικς στ#: Xειρ υργικC Παθ λ γα. @Iατρικς @Eκδ#σεις Π.X. Πασαλδης. @Aθ?να 1990:

19-31.8. Xαρτ φυλακδη Γ. - Γαρ φαλδη. Θ2µατα @Oρθ πεδικς κα Tραυµατι λ γας. @Eπιστηµ νικς @Eκδ#σεις Γρ. Παρισι ν ς, @Aθναι

1981: 72-73.9. Kατρτση @Eπ., @Aνατ µικC τ : @AνθρBπ υ. Σπλαγν λ γα. @Eκδ#σεις Λτσας. @Aθναι 1982: 97-98.

10. Στρατς K., Φαρµ κης N., M?λι ς Γ., K λι τσης ∆., Mπαλαρ :τσ ς X., Mαστρ νικ#λας E., @Eκτ µC @Eπιπεπλεγµ2νων @Oρθ -πρωκτικ6ν Συριγγων µ τCν M2θ δ τς ∆ιασ>ρσεως. Περιλ?ψεις XIX Πανελλην υ Συνεδρ υ Xειρ υργικς. Θεσσ λ νκη 1994:71.

11 Xρ?στ υ X. 'H Xειρ υργικC κα D τ2νη, D Xειρ υργικC σν T2νη κα D Xειρ υργικC στCν T2νη στ#: Γ λεµ της B. Xειρ υρ-γικC Παθ λ γα. @Iατρικς @Eκδ#σεις Π.X. Πασαλδης. @Aθ?να 1990: 55-59.

12. @Eγκυκλ παδεια Π πυρ ς Λαρ Kς Mπριτ ννικα, T#µ ς 11 ς, 422-24.13. @Aπ λλ#δωρ ς, Bι3λ. Γ´, *δ φ. 118-20.14. @Oρφικ π σπ σµατα XVII. xYµν ς πρς @Aσκληπι#ν: 91.15. Skott W. Hermetica, τ#µ ς A´: 195.16. @Iωαννδη K.Π., 'H /Aγνωστη Πρ ϊστ ρα τ6ν 'Eλλ?νων. Συγγρ µµατα τ : @Aσκληπι :. @Eκδ#σεις ∆H ν. Θεσσαλ νκη 1996: 115-

16.17. Mεγ λη 'EλληνικC @Eγκυκλ παδεια, T#µ ς IΣT´. @Eκδ τικς @Oργανισµς 1 «Φ Hνι». @Aθναι: 852.18. Π πυρ ς Λαρ >ς, @Eπτ µ *γκυκλ παιδικ κα 'Eρµκηνευτικ Λεικ#. @Aθ?να 1972: 842.19. K >τ υλας ∆., 'O @Oδυσσ2ας στν @Aτλαντικ#, «∆αυλ#ς», 1993, 143: 8325-8332.20. K υτρ υ32λης B.K., /Aνθρακες 1 Θησαυρς τ : Πρι µ υ, «∆αυλς» 1994, 147: 8597-8608.

Kωνσταντ@νς Στρατ ς@Iατρς ειρ υργς

«∆7ν δυν#µεθα σµερα ν δηµιυργσυµε τν πλη, Cµως δυν#µεθα ν δη-µιυργσυµε τ Dθνς - πλιν» E τν 0θνπλιν κα4 δυν#µεθα µ7 µ4α D*αρσι0κστ#σεως κα4 Aρωϊσµ= τν Gστατη στιγµ τ:ς καταπντσεως στν κυκε9νατ= διεθνισµ= κα4 τ:ς 0*ευτελσεως τ9ν -*ι9ν ν σ;συµε τ Dθνς µας. Xρει-αIµαστε Cµως κνησι 0θνυσιασµ'νη -π τν πλιν κα4 παιδεα µετα*ι;σεωςτ9ν -*ι9ν τ= Dθνυς µας. Yπ#ρ&ει λιπν 5 δρµς κα4 A 0λπδα γι τν µε-γαλυργα κα4 δ/ναµη τ= Dθνυς µας. Kεκιν#ει -π τ Cραµα τ:ς πλεως, τνδηµιυργα τ:ς 0θνπλεως κα4 µι παιδεα -φιερωµ'νη στν µετα*ωση τ9ν-*ι9ν µας γι τν -ναγ'ννησι τ:ς Eλλ#δς E τν 0πανελληνισµ τ= Eλληνι-σµ=».

A,τ πεστρι*ε µετα*N %λλων πλλ9ν κα4 σηµαντικ9ν 5 κ. Tιµλ'ων Kα-κ=ρς, πρεδρς τ:ς σ&υρ:ς Oµσπνδας τ9ν Hνωµ'νων Λακωνικ9ν Σω-µατεων τ9ν H.Π.A., σ7 5µιλα τυ µ7 θ'µα την παιδεα, πN Dγινε στ «KρητικΣπτι» τ:ς N. Yρκης στ4ς 7 παρελθντς Φε@ρυαρυ. Kα4 πρ#γµατι «0λπ-Iει» κανες, -κ/ντας τ4ς δ'ες α,τ'ς, ν 0κφ'ρωνται -π σηµερινNς παρ#-γντες τ:ς κρσιµης γι τν µ'λλν τ= Eλληνισµ= 5µγ'νειας τ:ς WAµερικ:ς– κα4 µ#λιστα Cταν ε&αµε συνηθσ<η γι πλλ7ς δεκαετες ν @λ'πυµε τNςEλληναµερικανNς @υθισµ'νυς στ λθαργ τ:ς ρωµισ/νης κα4 στν πνευ-µατικ δυλεα τ= υδαι&ριστιανικ= @υIαντινισµ=.

Ω.

YEρ&εται τ 2.000 κα4 πλησι#Iει A συντ'λεια τ= κσµυ γι πλλστ φρ#.YAλλι πρτιµ=ν τν πρετιµασα 5µαδικ9ν α,τκτνι9ν κα4 %λλι α,τευ-νυ&Iνται. Σ’ α,τ τ τελευτα3 κατ'φυγν κα4 τρε3ς νεαρ4 στν BραIιλα,πN 0π'τα*αν τ «Iωτικ# τυς ^ργανα» στ σκυπδια κα4 πN -ντεµετ;πισαντν &λε/η. Kακµιρι BραIιλι_νι, δ7ν γνωρIυν ` %λλι ν τιµ=ν τ µ'γε-θς τ:ς θυσας σας. aAν ε&ατε γεννηθ<: στν «καθ’ Aµ_ς WAνατλ» κα4 bν πα-ρ#λληλα ε&ατε @#λει κα4 καµµα @µ@α στ µισητ -ρ&αιελληνικ 0ρεπια,θ ε&ατε 0*ασφαλσει αωναν µνηµνευσιν, Cπως 5 α,τευνυ&ισθε4ς WΩριγ'-νης. aAν 0I/σατε στ BυI#ντι, σγυρα %λλι -π σ_ς θ ε&ατε γνει πρω-θυπυργ, Cπως 5 E,τρπις κα4 5 Pυφ3νς κα4 %λλι στρατηγ, Cπως 5 Nαρ-σ:ς. WAντ’ α,τ9ν, πτω&4 BραIιλι_νι, εσεπρ#*ατε τν &λε/ην. Π#ει, 0&#λασε5 κσµς· ` θυσες πλ'ν δ7ν -ναγνωρIνται. Ofτε ` ν'ι 0*ρκισµ4 τ= Bα-τικαν= θ τν σ;συν fτε τ 0ρωτηµατλγια τ= Xριστδυλυ. WOσµ gλλη-νικ -ναδ/εται, φε=!

A.K.

Στ λε*ικ Mπαµπινι;τη δια@#Iυµε: «4π (jς α´ συνθετ.): 0π-, πρ φωνεντς(π.&. 0π-αγγ'λλµαι, Dπ-ικς)· 0φ- πρ δασυνµ'νυ φωνεντς (π.&. 0φ-ευρ-

H 4κδκηση τ ς δασεας

Iερ- αDτευνυισµ-

)Aφ(πνιση Oµγνειας

AIΣIMA KAI A∆HPITA

σκω, 0φ-#πτµαι). Kατ, κατ’ (µπρστ -π φων:εν), καθ’ (µπρστ -π λ'*ηπN παλαιτερα εl&ε δασε3α)». WAν#λγα δια@#Iυµε κα4 γι τ4ς πρθ'σεις Fπ",µετ, Pπ". Kα4 τ 0ρ;τηµα πN πρκ/πτει εlναι: σ7 πιNς -πευθ/νεται τ Λε-*ικ µ' τ'τιυ εδυς παρατηρσεις; ∆ιτι, α) %ν -πευθ/νεται πρς 0κενυςπN εlναι γν9στες τ:ς παραδσιακ:ς gλληνικ:ς nρθγραφας, εlναι περιττς· @)bν -πευθ/νεται πρς τNς µαθητε/σαντες στν µντνικ κα4 -πνευµ#τιστηγραφ, Gρηστες, διτι fτε δασε3α γνωρIυν τ εlναι fτε δασυνµενη λ'*η τπ#ει ν πo: fτε κα4 πι7ς εlναι ` δασυνµενες λ'*εις.

Eδικ;τερα ` σηµεριν4 µαθητ7ς πN µαθανυν κα4 γρ#φυν: ελκ/ω, ερτ,λις, ηµ'ρα, ππς, δς, ρIω κ.λπ. θ @ρεθ=ν -ναπφευκτα στ δληµµα: επ-ελκ/ω E εφ-ελκ/ω, µετ-ερτια E µεθ-ερτια, υπ-λις E υφ-λις, κατ-ηµερινςE καθ-ηµερινς, 'π-ιππς E 'φ-ιππς, κατ-ρIω E καθ-ρIω, κ#τ-δς E κ#θ-δς! H δασε3α παρνει τν 0κδκηση γι τν δλφνα της.

A,τ Cµως εlναι τ λιγ;τερ, διτι τν Iηµα πN πρκαλε3ται -π α,τ κα4%λλα θ τν πληρ;σoη παν#κρι@α A gλληνικ γλ9σσα.

A.M.T.

T4 τ pθελαν α,τ4 ` -πθανι E,ρωπα3ι ν nνµ#συν τ κιν ε,ρωπαϊκνµισµα «EYPO», «Γι=ρ» E «WEυρ» κα4 δ7ν συµµαIε/εται, πN παραπ'µπειστν E,ρ-;πη, στν E,ρ/-πα ∆α κα4 στ @#θη τ= gλληνικ= πλιτισµ=; ∆7νπαρεδειγµατσθησαν, Cπως φανεται, -π τNς δικ/ς µας γλωσσλγυς πNτηρ=ν %κρα σιγ γι τ καιν/ργια ερµατα, πN µεταθ'τυν τν gλληνικγραφ κ#πιες &ιλι#δες &ρνια πρ4ν -π τν φινικικ. WAλλ τ τ θ'λετε; WAπτNς «κυτφραγκυς» Cλα ν τ περιµ'νετε. WEνr9 τ δικ# µας σαsνια, tµα τ/-&η, γνωµδτ=ν 0γγρ#φως, Cτι τ MεIα (^νµα πριγκηπσσης τ:ς Mακεδ-νας) δ7ν εlναι gλληνικ λ'*ις. Eδατε ` «κυτφραγκι»; Γι ν µν D&υν γι λκν τυς τ BυI#ντι τ *επερν=ν κα4 φθ#νυν στν -ρ&αα Eλλ#δα. X#θη-κε ν τ nνµ#συν «π'ρπυρ»; Tρµ#ρα τυς!!!

A.K.

Kντ στ &ωρι Πλ#τανς, τ'σσερα &ιλιµετρα D*ω -π τ Γ/θει, π#ρ&ειτ 0*ωκκλσι τ= Aγ. ∆ηµητρυ, &9ρς φυλασσµενς -π τν WAρ&αιλγικYπηρεσα, καθuς τ τ'µπλ τυ -πτελε3ται -π τεµ#&ια µαρµ#ρυ -π πρ-γεν'στερ να τ= WAπλλωνς. Πρσφατα δ/ -π τ4ς -ρ&α3ες α,τ7ς πλ#κες-φαιρ'θηκαν -π -γν;στυς κ#τω -π %γνωστες συνθ:κες.

H λεηλασα τ9ν -ριστυργηµ#των τ= Eλληνισµ= συνε&ιIταν δι µ'συτ9ν α;νων. H «θε#ρεστη» 0ντλ «0ς Dδαφς φ'ρειν», µ7 τν 5πα *εκνησε Atλωσις τ= πλιτισµ= µας, Dλα@ε ν7 περιε&µεν στ νε@αρ@αρικ γγνεσθαι:Tτε τ συντρµµατα 0νσωµατ;ννταν στNς &ριστιανικNς να/ς. WAπ τ;ρα,φανεται, fτε 0κε3 εlναι -νεκτ#, -λλ -πσπ9νται κα4 ρπτνται στ π=ρ τ 0*;-τερ E κα4 πυλι=νται!

M. M.

«)Eς µηδ<ν φρειν»

)Aραιλγνι

∆ΑΥΛvΣ/208, @Aπρλι ς 199913102

Στ τες τ Iανυαρυ εαµε ναφρει πλ σντµα µερικς π τς σγρνες καδιεθν"ς παραδεδεγµνες θεωρες γι$ τ%ν «πληρφρα» κα τς πρτειν)µενες σσεις τηςµ τς φυσικς ν)µυς κ.λπ., ,ς κα γι$ τν «πληρφριακ α-θρα» (/λ. /ι/λιγραφα:I κα IA). Kατ$ 4νδιαφρυσα λλ$ κα ρκετ$ παρ5δ6η συγκυρα τ τελευτα7 τεςτ8ς 30 Iανυαρυ 1999 τ γνωστ)τατυ 4πιστηµνικ περιδικ “New Scientist” τΛνδνυ (/λ. II) ε>ε ,ς κρι 4κδτικ θµα κα ?ρθρ κρι/"ς τ θµα τ8ς σσεως τ8ςπληρφρας µ τ%ν φυσικ% κα τς φυσικς ν)µυς (ττλς 46ωφλλυ «Πραν τς πραγ-µατικτητς. Eναι πργµατι τ Σµπαν να παινδισµα πρωταρικς πληρφρας κα#$ %λη νας &πλς 'ντικατπτρισµς;»: /λ. II). T κρι ?ρθρ τ"ν 4κδτ"ν, γραµµν πτν γνωστ)τατ φυσικ κα συγγραφα Paul Davies, Aει ττλ “Bit before it?”, µα παραλ-λαγ% τ8ς φρ5σεως τ διασCµυ στρφυσικ J.A. Wheeler “It from the Bit” (/λ. XI - πνφερε κα E γρ5φων τ παρν σ σετικ ?ρθρ τυ, /λ. «∆αυλς» II σελ. 12338), 4νI" J4πιστηµνικ% ν5λυση µ ττλ “I is the Law” (µ τ%ν Aννια Kτι τ “I” τ8ς λ6εως“Information” ε>ναι E ν)µς –τ8ς Φσεως) παρυσι5Pεται στς σελ. 24-28 τ περιδικ µ?ρθρ τ Robert Matthews, /ασισµν σ πρ)σφατ /ι/λ τ Roy Frieden (τ Πανεπι-στηµυ AριP)νας, HΠA) µ ττλ: «+H Φυσικ/ 0ασισµνη στ/ν Πληρφρα τ1 Fisher»(/λ. VII· τ%ν «πληρφρα τ R.A. Fisher” νφερε E γρ5φων στ τες Iανυαρυ 1999,«∆αυλ» σελ. 12864).

T παρν ?ρθρ πτελε7 µα πλ περιληπτικ% νασκ)πηση τ"ν νωτρω ?ρθρων τπεριδικ “New Scientist”. Σµφωνα µ τν P. Davies: «... [ΣCµερα] 2 φυσικµαθηµατι-κ# ρησιµπι1ν τ/ν λ4η “πληρφρα” µ7 πλλ7ς κα# διφρες 9ννιες / σηµασες...».Mα ρικ% πρσπ5θεια τα6ινµCσεως τ"ν πλλ"ν αXτ"ν 4ννι"ν κα σετικ"ν τπων Aγι-νε π τν καθηγητ% D.M. Mackay (1969, /λ. III), λλ$ Yπ5ρυν κα ?λλα πρ)σφατα /ι-/λα σετικ$ µ τ$ δι5φρα «µτρα» κα Zρµηνε7ες τ8ς πληρφρας. E>ναι γνωστ), Kτιστ%ν θερµδυναµικ% J πληρφρα παρυσι5Pεται σ$ν τ ντθετ τ8ς 4ντρπας \ τ8ς τα-6ας / 5υς, Zπµνως ,ς µτρ τ8ς τ56εως κα ^ργαν_σεως. Στ%ν /ιλγα, Kπυ πρωτ-παρυσι5σθηκε µ τ%ν διπλ8 `λικα τ DNA, ε>ναι 4πσης µτρ τ8ς ^ργαν_σεως κα «π-λυπλκ)τητς» Zνς /ιλγικ ^ργανισµ. Στ%ν ε-δικ% θεωρα τ8ς σετικ)τητς ναφ-ρεται συνCθως στ%ν τατητα φωτς µ τ%ν Aννια Kτι J «πληρφρα σηµ5των» δν µπ-ρε7 ν$ µεταδθI8 µ τατητα µεγαλτερη τ8ς τατητας τ φωτς (Yπ5ρει Kµως καρκετ$ µεγαλτερη σση µετα6 τ8ς Aννιας τ8ς πληρφρας κα τ"ν /ασικ"ν ρ"ντ"ν θεωρι"ν σετικτητς): στς θεωρες γι$ τς «µα1ρες τρπες» κ.λπ. ναφρεται ,ς J πλη-ρφρα π «νεται» –\ µεταλλ5σσεται– στ 4σωτερικ) τυς. Στ%ν κ/αντµηανικ% J «κυ-µατικ% συν5ρτηση» –π περιγρ5φει τ%ν διαγωγ% σωµατιδων κ.λπ.– 4µπεριει κα πα-ριστIa τ σνλ τ"ν πληρφρι"ν σετικ$ µ τ σωµατδι. Πλλς ?λλες µρφς πληρ-φρας Aυν διερευνηθ8 πραν τ"ν ρικ"ν θεωρι"ν τ"ν C. Shannon, R. Wiener, D. Gabor,L. Brillouin, R. Carnap, R. Baierlein κ.?. (/λ. I κα IA), π Aυν 4φαρµγς στς φυσικς4πιστ8µες. bH «πληρφρα» 4κτενεται σCµερα µρι τς γκρPυς τµε7ς τ8ς σαφς \θλ8ς πληρφρας, τ8ς µφι/λας, τ"ν διαφρπιCσεων κ.λπ. κα καλπτει Aννιες λε-6ικς, συντακτικς κα σηµειωτικς ,ς κα /ασικς Aννιες τ8ς θεωρας πρτπων, πεικ-νισµ"ν κα ναπαραστ5σεων, τ8ς θεωρας κρυπτγραφCσεων κ.λπ. T θµα 46ετ5Pεται κυ-

«Πληρφρα»: Mα παρ56ενη Aννιαµ πλλ$ «πρ)σωπα» στς 4πιστ8µες

EINAI H ΓENEΣIOYPΓOΣ AITIA TΩN ΦYΣIKΩN NOMΩN;

ρως σ 46ειδικευµνα καδηµαϊκ$ συγγρ5µµατα, λλ$ dδη Yπ5ρει κα µεγ5λς ριθµςσετικ"ν φιλσφικ"ν µελετ"ν κα ναλσεων. Mα πρ)σφατη, 46αρετη, 4µπεριστατωµ-νη κα εXρτερη διερενηση τ8ς Aννιας τ8ς πληρφρας σετικ$ µ τς σγρνες θεω-ρες δυναµικ8ς τ 5υς κ.λπ., µ σηµαντικ_τατα παραδεγµατα 4φαρµγ"ν σ δι5φραeεραρικ$ κα 4πιστηµνικ$ 4ππεδα, παρυσι5Pεται σ `να λαµπρ /ι/λ τ καθηγητ8τ Πανεπιστηµυ Πατρ"ν J.S. Nicolis (/λ. IV).

Kατ$ τν P. Davies: «...Συν<θως θεωρ1µε τν κσµ τ1 Σµπαντς =ς 'πτελµεν 'πσυγκεκριµνα &πλ> ?λικ@ σωµατδια κα# τ/ν πληρφρα =ς να παραγµεν φαινµεν...AIσως Cµως ν@ συµ0ανDη 'κρι0Eς τ 'ντθετ: Fσως τ Σµπαν ν@ εναι να παινδισµα πρω-ταρικς πληρφρας κα# τ@ ?λικ@ δηµιυργ<µατα µα δευτερευσα κα# δευτεργεν/ςGκδ<λωση». bH φρ5ση αXτ% 4λ5ιστα πει π τν πρτειν)µεν Yπ τ γρ5φντς τπαρν «πληρφριακν α-θρα» ,ς τν /ασικ κα πρωταρικ δηµιυργ τ"ν φαινµ-νων κα δηµιυργηµ5των τ Σµπαντς (/λ. I κα XVI). Π5ντως σ Eλ)κληρα τ$ σετικ$?ρθρα τ περιδικ “New Scientist” J λ6η «αHθρας» δν 4µφανPεται κατ$ τ σνηθεςπυθεν5. Kατ$ σµπτωσιν Kµως κα πιθαν"ς γι$ πρ_τη φρ$ π πλλ"ν δεκαετι"ν τ µε-ρικανικ 4πιστηµνικ περιδικ “Scientific American” (4πσης τ Iανυαρυ 1999) σ?ρθρ σετικ$ µ τ%ν «κσµλγικ% ντι-/αρτητα» (/λ. V) ναφρει, Kτι J «κσµλγικ%σταθερ$» τ A. Aινστ5ιν παριστ5νει µα «παρ4ενη µρφ/ Gνργειας Gνσωµατωµνης σ7αIτ τ1τ τν Eρ». Σ ?λλη σελδα (σελ. 27) µεταειρPεται τ%ν φρ5ση: «...Kατπιν θε-ωρητικς Gπιστ<µων Gπε4ηγεK, γιατ αIτ@ τ@ πρσφατα 'πτελσµατα GρευνEν διαπιστM-νυν κα# µαρτυρ1ν τ/ν %παρ4η µις αθερικς νργειας, πN Gκτυλσσεται στ κεν δι-στηµα» (τ$ µαρα πλ5για στιε7α ε>ναι τ γρ5φντς τ παρ)ν). gIσως ν$ Yπ5ρυν κακ5πως /αθτερα ατια τ8ς πφυγ8ς π τς σγρνυς 4πιστCµνες κα 4ρευνητς τ8ςρCσεως τ Kρυ «αHθρας». bH σση 4νργειας κα πληρφρας ε>ναι γνωστ% κα δδε-ται µ συγκεκριµν τπ τ L. Brillouin. Σ κεµενα τ γρ5φντς τ παρν Yπ5ρυντπι, σσεις κα «ριθµ-σνδεσµι» -δανικ σεδιασµ τ8ς Φσεως, π παρυσι5-Pυν /ασικ$ πληρφριακ$ κα φυσικ$ δεδµνα σωµατιδων κα τ"ν «συστατικ"ν» τα-θρς, ,ς κα ?λλες σσεις τ µικρ)κσµυ, µεσ)κσµυ κα µακρ)κσµυ (/λ. XV -XVII). Σ πρ)σφατ ?ρθρ τυ E J. Polkinghorne (/λ. VI) κ5νει µα σηµαντικ% δι5κριση µε-τα6 τ8ς «πληρφρας», π 4κφρ5Pει κα µετα/ι/5Pει J τενικ% θεωρα τηλεπικινω-νι"ν, π παιτε7 µετα/λς 4νργειας, κα τ8ς πληρφρας π περιει τ «Eδηγνκµα» τ8ς κ/αντικ8ς θεωρας τ Bohm, π Aει «4πιλγς κατευθνσεως» ωρς 4νερ-γειακς µετα/λς. gEυµε δηλαδ% µετα/λ% τ8ς «πληρφρας» ωρς ντστιη 4νερ-γειακ% µετα/λC, µα 4νδιαφρυσα κατ5σταση.

Kατ$ τν P. Davies «...Φθνυµε 9τσι τελικ@ στ/ν «σωστ/» 'ναπαρσταση / ?πδειγµατ1 Σµπαντς; ... +H Gπιστ<µη συνσταται σ7 µα Gρωτηµατικ/ διερενηση τς φσεως,πN 'πδδει δεδµνα πN GµεKς πρσπαθ1µε ν@ κατατ4υµε σ7 κπι συνεπ7ς σµα...Kαννα 'π τ@ παραδεγµατα τ1 Σµπαντς δ7ν µ>ς παρει τ/ν πλ<ρη περιγραφ<...». bOγρ5φων τ παρν ρησιµπησε 4πσης τν λγ)ριθµ \ τ%ν µθδ διαδικ"ν διτ-µCσεων γι$ τ%ν νερεση τ"ν φυσικ-λγικ"ν Yπσωµατιδων, π συνιστν τ%ν φυσικ%Aννια «iλεκτρ)νιν», τ"ν πκαλυµνων «6ερνων» (\ ?λλως τ$ «ν5φρα τ8ς στι-ει_δυς πληρφρας»), ,ς 4µφανεται στ%ν /ι/λιγραφα (τ Aτς 1972: /λ. I κα XV,XVI).

E>ναι π5ντως //αιν, Kτι J πρσγγιση κα µθδς τ R. Frieden ε>ναι µαθηµατικ"ς?ψγη, πλCρης κα κρι/Cς. Πρπει ν$ ληφθI8 Yπ’ lψιν, Kτι διακεκριµνι 4πιστCµνεςAυν 4πικδµCσει `να 46αρετ µαθηµατικ /5θρ γι$ τ%ν θεωρα πληρφρι"ν καKτι παρ)µι τλει µαθηµατικ Yπ)/αθρ Yπ5ρει /ε/αως κα γι$ τς γνωστς φυσικ-

∆ΑΥΛoΣ/208, Aπρλις 199913104

µαθηµατικς θεωρες. bΩς γρ5φει τ περιδικ), E R. Frieden πρτενει κα πδεικνει, KτιJ ρ% Kλων τ"ν ν)µων τ8ς φσεως ^φελεται στ%ν «πληρφρα»: τ%ν πληρφρα ππρσπαθµε ν$ 46αγ5γυµε π τ%ν φση µ τς 4ρευνητικς παρατηρCσεις µας µε7ν τ%νπληρφρα π κατει J δια J φση – κα τ%ν Eπα δν θλει ν$ πωρισθI8. Σµφω-να µ τ δι ?ρθρ E Frieden µεταειρPεται κυρως τ%ν «πληρφρα τ S.A. Fisher” κατ πληρφριακ θε_ρηµα τ Cramer-Rao (περ 4λαστης πληρφρας κ.λπ.) σ συν-δυασµ µ Yπ5ρυσες διαφρικς κ.λπ. 46ισ_σεις τ8ς θεωρητικ8ς φυσικ8ς. gEτσι κατ$ τυ-πικ"ς κα καδηµαϊκ"ς πδεκτ τρ)π, λλ$ πιθαν"ς lι κατ$ τν τρ)π τ8ς «λγικςτς Φσεως», κατρθ_νει ν$ «6εκλειδ_σIη» τς θεµελι_δεις ν)µυς τ8ς φσεως κα ν$πκαλψIη «?λυτα µυστCρια τ8ς φσεως», ,ς γρ5φει τ περιδικ). gEτσι σως ν$ κατα-λCγIη κατ$ περπτωση σ κ5πια 4λ5ιστη /ασικ% ριθµητικ% τιµ% «πληρφρας», δηλ. σκ5πι πληρφριακ µτρ, π πδδει κα 4κφρ5Pει τν Zκ5σττε «ν)µ τ8ς Φσε-ως». bO γρ5φων τ παρν 46 ρ8ς κλθησε τ%ν ριθµητικ% κα qπλ8 γεωµετρικC, καlι τ%ν τυπικ% µαθηµατικ% διερενηση γι$ τν καθρισµ τ"ν συνθηκ"ν -δανικ σε-διασµ τ8ς Φσεως κα τν 4ντπισµ τ"ν πιθαν"ν ν)µων \ τ"ν «µυστηρων κα µυ-στικ"ν» τ8ς Φσεως, λαµ/5νων Yπ’ lψιν πιθανς 4πιπρσθτυς τρ)πυς λγισµ κα

13105∆ΑΥΛoΣ/208, Aπρλις 1999

T! εκαστικ! µ$ τ! %π'(' διεκ*σµησε τ! ,ρθρ' τ'υ µ$ τ.τλ' «I is the Law» (3π'υ4 «πληρ'φ'ρ.α» 6ετ78εται 9ς ν*µ'ς τ': Σ;µπαντ'ς) τ! παγκ'σµ.'υ κ;ρ'υς

=ρεταννικ! πιστηµ'νικ! περι'δικ! «New Scientist» (τε:>'ς ?Iαν'υαρ.'υ 1999,σελ. 25).

µεθ)δων τ8ς λγικ8ς τ8ς Φσεως / Λ)γυ. Oe πρτειν)µενι Yπ τ γρ5φντς τ παρντπι κα ριθµ-σνδεσµι τ"ν συνθηκ"ν -δανικ σεδιασµ τ8ς Φσεως κα e «Φι-λσφικς 46ισ_σεις τ8ς Φσεως» /ασPνται σ εYρηµατικ$ πληρφριακ$ µτρα κα δε-δµνα κα πτελν «ν)µυς τ8ς Φσεως», Yπ τ πρ7σµα αXτ8ς τ8ς διας τ8ς Φσεως,,ς /ε/αως ε-κ5Pεται. bΩς φανεται Kµως, J στεν% σση κα λληλε65ρτηση µετα6 τ"νqπλ"ν ριθµ"ν κα τ8ς πληρφρας δν Aει γνει κ)µη ντιληπτ% π τς σγρνες τυ-πικς κα συµ/ατικς φυσικµαθηµατικς 4πιστ8µες. E>ναι π5ντως σηµαντικ_τατ τ γε-γν)ς, Kτι e παραδεδεγµνες 4πιστηµνικς µθδι τ νθρ_πυ τ8ς Γ8ς συγκλνυνπλν τατατα πρς τ%ν εtρεση κα σνδεση lι µ)ν τ"ν θεµελιωδ"ν σταθερ"ν κα ν)-µων τ8ς φσεως λλ$ κα τ"ν γνωστ"ν µρφ"ν πνεµατς κα tλης µσIω τ8ς Aννιας τ8ς«πληρφρας».

bO P. Davies καταλCγει: «OE@ν $ πληρφρα πρκειται πργµατι ν@ 'ντικαταστ<σDη τ/ν%λη =ς τ/ν πρωταρικ/ “Iσα” τ1 Σµπαντς, ττε να 'κµη µεγαλτερ 9παθλ µ>ς'ναµνει. PEνα 'π τ@ 'ραιτερα ?παρ4ιακ@ πρ0λ<µατα εναι Q δυαδικς διαωρισµςπνεµατς κα# %λης. M7 τ/ν σγρνη Qρλγα Q µυελς (%λη) δηµιυργεK σκψεις (δια-νητικ/ πληρφρα). Kανε#ς δ7ν γνωρUει πEς. OAλλ@ G@ν 'πκαλυφθD, Cτι $ %λη εναι µαWλλη µρφ/ Xργανωµνης πληρφρας, ττε $ συνεδηση - 'ντληψη δ7ν θ@ εναι πλντσ µυστηριMδης». Eδ" πρπει ν$ πµε, Kτι J σγρνη πλυκλαδικ% Aρευνα Aει dδηκ5νει σηµαντικς πρ)δυς σ αXτ$ τ$ θµατα. Στ /ι/λ τ J.S. Nicolis (/λ. III) Yπ5ρ-υν συγκεκριµνες µελτες κα παραδεγµατα «/ιλγικ"ν δµ"ν (hardware)» κα «/ι-λγικ"ν λειτυργι"ν (software)», ,ς ναφρνται στ%ν σελ. 18, ,ς κα διανητικ"ν κανευρφυσιλγικ"ν λειτυργι"ν τ νθρ_πινυ 4γκεφ5λυ µ πλCρη µαθηµατικ% ν5-λυση, /ασιP)µενη τ)σ στς θεωρες πληρφρι"ν ,ς κα τς νες θεωρες fractals, 5υς,attractors κ.λπ. T θµα τ8ς συνειδητ8ς ντληψης κα συνασθησης φυσικ"ν καταστ5σε-ων πτελε7 πλν -διατερ /ιφυσικ κα ψυ/ιλγικ κλ5δ µ πλλς συνεισφρςπ διακεκριµνυς 4πιστCµνες. Eν ττις, 4νI" Aυν Yπ5ρ6η σηµαντικ$ Aργα κα µε-λτες σετικ$ µ τ%ν «φυσικ% πληρφρα» τ Σµπαντς, Kπως πρτενεται π.. π τνσυγγραφα - /ιλ)γ Tom Stonier– π µεταειρPεται µα 4κθετικ% σση µετα6 4ντρ-πας κα πληρφρας (/λ. XI, XIA) –\ ?λλυς /ιλ)γυς– συγγραφε7ς (/λ. ?ρθρ «∆αυ-λ», I, σελ. 12864-8), J ?µεση σση δι5νιας/πνεµατς φ’ Zνς κα tλης φ’ Zτρυ δνAει κ)µη 46ευρεθI8 uτε διαπιστωθI8. Πιθαν"ς, δι)τι τ$ ρησιµπιµενα πρ)τυπα καe πρτειν)µενες /ασικς θεωρες παραµνυν σταθερ$ πρσδεδεµνες σ να καθαρ"ς µα-θηµατικ κα πλπτυ φρµαλισµ), λλ$ κυρως δι)τι 4ρευνν µ)ν τν «4σωτερικ4γκφαλ», τς λειτυργες κα α-σθCσεις τυ, νε65ρτητα π τ 46ωτερικ νθρ_πινπερι/5λλν. Eδ" θ$ πρπει ν$ παρατηρCσυµε, Kτι τ ρικ Aργ τ γρ5φντς τπαρν, τ Aτς 1972 (/λ. XV), ε>ε τν πλCρη ττλ «+H σταθερ@ λεπτς ?φς... Mα µαθη-µατικ/ Yρµηνεα τς σσεως διανας κα# %λης». bO 4κδ)της τ «∆αυλ» κατ$ τ%ν πα-ρυσαση τ ρικ ?ρθρυ τ γρ5φντς (Iνις 1998: /λ. II, σελ. 12331) 4ρησιµ-πησε, µ δικC τυ καθαρ"ς πρωτ/υλα κα Aµπνευση, σεδν κρι/"ς τν δι ττλ:«Q µαθηµατικς συσετισµς “πνεµατς” κα# “%λης”». Mα σµπτωση, π ?µεσα Yπ-δεικνει Kτι J λ6η «πληρφρα» µπρε7 ν$ ε>ναι πρ5γµατι E συνδετικς κρκς µετα6πνεµατς κα tλης. Mα σση, π πιθαν_τατα µπρε7 ν$ 4πι/ε/αιωθI8 κα µ πειραµα-τικς µεθ)δυς.

Mετα6 τ"ν πλλ"ν λαµπρ"ν κα 46αιρετικ"ν Aργων τ Paul Davies συγκαταλγεται κατ /ι/λ “The Accidental Universe” (/λ. XII). T /ι/λ αXτ περιει ε-δικ κεφ5λαι σε-τικ$ µ τς «Kσµικ7ς ΣυµπτMσεις», δηλ. τς ριθµητικς συµπτ_σεις µετα6 ,ρισµνωνκσµλγικ"ν λλ$ κα µικρκσµικ"ν θεµελιωδ"ν σταθερ"ν κα ?λλων φυσικ"ν δεδ-

∆ΑΥΛoΣ/208, Aπρλις 199913106

µνων, γι$ τς Eπ7ες ναφραµε στ ?ρθρ τ «∆αυλ» τευς Iυνυ 98 (IA: bO κ-σµικς ριθµς Eddington - Dirac κ.λπ.). bH Zρµηνεα π τς πδδει στ νωτρω /ι-/λ τυ τ Aτυς 1982 παραµνει 4ντς τ"ν πλαισων τ"ν τ)τε παραδεδεγµνων κσµ-λγικ"ν κα φυσικµαθηµατικ"ν θεωρι"ν, ,ς /ε/αως ε>ναι σνηθες. bO γρ5φων τ παρνAει dδη πδ_σει πληρφριακ$ αρακτηριστικ$ στ$ δια κρι/"ς δεδµνα κα στςδιες κσµλγικς κα µικρφυσικς συµπτ_σεις, π ^φελνται στ%ν γενικ_τερη πλη-ρφριακ% λλ$ κα τ%ν ε-δικ% ριθµητικ% κα ριθµλγικ% Yπδµ% τ Σµπαντς καστ Yπ)στρωµα τ πληρφριακ α-θρα (/λ. «∆αυλν», I κα IA). Oe κ5πως νρθ)-δ6ες κα πυθαγ)ρειες \ ριθµλγικς µθδι π µεταειρPεται κατ$ καν)να E ρθ-γρ5φς τ παρ)ντς– µθδι παραδεδεγµνες lι µ)νν π ραυς vEλληνες φιλ-σ)φυς λλ$ κα π τς φιλσφες \ δ6ασες ?λλων ωρ"ν– τ$ τελευτα7α ρ)νια ρ-Pυν ν$ γνωνται πδεκτς κα π τς σγρνες παραδσιακς κα καδηµαϊκς 4πι-στ8µες –Aστω κα wν αXτ φανI8 ρκετ$ παρ5δ6. bO γνωστς καθηγητ%ς τ8ς στρφυσικ8ςP.S. Wesson πρ ρκετ"ν 4τ"ν ε>ε παρατηρCσει Kτι: «T πρ0ληµα τEν 'ριθµEν τ1Eddington δ7ν µπρεK κατ@ 0σιν ν@ λυθD µ7 συµ0ατικ7ς µαθηµατικ7ς µεθδυς» (/λ. XIII).bO δι5σηµς 4πσης καθηγητ%ς τ8ς στρφυσικ8ς M. Rowan - Robinson πρλγPει τ πρ)-σφατ 4πιστηµνικ σγγραµµ5 τυ “Ripples in the Cosmos” (/λ. XIV) µ ναφρς στ%νπυθαγ)ρει ριθµλγα κα φιλσφα, τ%ν κσµικ% 4πδραση κα «γητεα» τ"ν ριθµ"νκ.λπ. Oe σγρνες «νθρωπλγικς ρς» πδδυν -διατερη σηµασα στ%ν ριθµη-τικ% τιµ% τ"ν θεµελιωδ"ν σταθερ"ν κα τ"ν ?λλων φυσικ"ν δεδµνων κ.λπ.

T δι ?ρθρ τ “New Scientist” παρυσι5Pει µερικ$ Aγρωµα καλλιτενικ$ σδια4λεθερης Aµπνευσης κα στασµ τ καλλιτνη τ περιδικ, π Aυν σκπ ν$πδ_συν γραφικ$ κα παραστατικ$ τ%ν κυρως Xσα τ 4πιστηµνικ κειµνυ. T$σδια αXτ$ Aυν 4πσης `να -διατερ 4νδιαφρν. Περ αXτ"ν Kµως σ ?λλ τες.

13107∆ΑΥΛoΣ/208, Aπρλις 1999

Bι=λι'γραφ.α(∆ν ε>ναι κατ$ λφα/ητικ%ν \ ?λλη σειρ5. bYπ5ρει 4κτεν%ς σετικ% /ι/λιγραφα, π ναφρεται στ$ κρια Aργατ ρθργρ5φυ).[I] «∆αυλ)ς», τες Iανυαρυ 1999, ?ρθρ «T κενν κα# πλρες Σµπαν. T 4ερνιν τς πληρφρας» Yπ Π.

Aναλυτ8, σελ. 12861-67.[IA] «∆αυλ)ς», τες Iυνυ 1998, ?ρθρ «+H Φιλσφα τς Φσεως κα# 2 OAριθµ. +O µαθηµατικς συσετισµς

“Πνεµατς” κα# “PYλης”» Yπ Π. Aναλυτ8, σελ. 12331-41.[II] “New Scientist” τ Iανυαρυ, 30, 1999, ρ. 2171/99, ?ρθρ “I Is The Law” Yπ Robert Matthews, σελ. 24-28, Aκδ.

New Science Publications, 151 Wardour Street, London W1A 4BN).[III] Mackay D.M., “Information. Mechanism and Meaning”, Aκδ. The M.I.T. Press Cambridge Mass. USA etc. (1969).[IV] Nicolis John S., “Chaos and Information Processing”, Aκδ. World Scientific, Singapore etc. (1991).[V] “Scientific American” τ Iανυαρυ 1999, ?ρθρ “Cosmological Anti-Gravity” Yπ L.M. Krauss, σελ. 35-42 Aκδ.

Scientific American Inc., New York N.Y. 10017-1111 USA.[VI] Polkinghorne John, “Belief in God in an Age of Science” Aκδ. Yale University Press, London and New Haven (1998).[VII] Friedn Roy, “Physics from Fisher Information” (,ς ναφρεται στ [II], Aκδ. Cambridge University Press.[VIII] A.N.P.A. [Alternative Natural Philosophy Association] Proceedings of Annual Meetings, Secretary (Europe) Dr N.V.

Pope, “Llys Alaw” 10 West End Panclawdd Swansea, W. Glam. SA4 3YX U.K.[IX] Harwitt M., “Cosmic Discovery”, Aκδ. Harvester Press, Brighton, (1981).[X] Wheeler J.A., “At Home in the Universe”, Aκδ. Americal Institute of Physics, Woodbury N.Y., p. 298 ff (1996).[XI] Stonier Tom, “Information and the Internal Structure of the Universe”, Aκδ. Springer-Verlag, London (1996).[XIA] Stonier Tom, “Information and Meaning” Aκδ. Springer-Verlag, London etc. (1997).[XII] Davies P.C.W., “The Accidental Universe”, p. 77 ff, Aκδ. Cambridge University Press (1982).[XIII] Wesson P.S., “Cosmology and Geophysics. Monographs on Astronomical subjects”, Adam Hilger Ltd, Bristol (1978).[XIV] Rowan - Robinson M., “Ripples in the Cosmos”, Aκδ. W.H. Freeman, Spektrum. New York etc. (1993).[XV] Analytis P., “Fine Str. Constant and fragmentation of the electron. The Intercosmic Relations”, Aκδ. P.G.A., Athens Greece

(1972 and 1990).[XVI] Analytis P., “The Digital Philosophy and the Design Conditions of Nature”, Aκδ. P.G.A., Athens Greece (1996).[XVII] Analytis P., “The Sun-Earth Atom. The numerical structure of the archetypal relations and an Introduction to the

Philosophical Equations and Designs of Nature”, Aκδ. P.G.A., Athens Greece (1985)· κα ?λλα Aργα τ -δυ.

Π.Γ. ?AναλυτHς

Σ6υ σ;µ='λα >αναανικς γραφς

Eναι 'περγραπτη $ αρ µυ, Cταν δια0Uω σ’ Gφηµερδες ^ περιδικ@'νακινMσεις γι@ νες 'ραιλγικ7ς 'νακαλψεις σ7 διφρα Gκτς +Eλλ-δς σηµεKα τ1 Kσµυ. OEνθυσιUµαι Hδιατερα, Cταν αIτ7ς 2 νες 'να-καλψεις καταρρπτυν 'νλγες Yλληνικς. OEνθυµ1µαι, Cτι εε τρ4ει $αρ@ 'π τ#ς περισκελδες (κινEς µπατUκια), Cταν 'νεκινMθη, Cτι εανε?ρεθ παλαιτερα Gρεπια τς +Iερι1ς _λγν καιρν µετ@ τ/ν 'νακλυ-ψιν τς Xιρκιτας στ/ν Kπρ, πN πρς στιγµ/ν Gθεωρ<θη $ 'ραιτ-ρα πλις τ1 κσµυ. AIτ σ7 &πλ> νεελληνικ@ σηµανει, Cτι “κατυρ<θηκα'π τ/ν αρ µυ», γιατ# 2 PEλληνες GταπMθησαν Wλλη µα φρ. AIτ9λλειψε, ν@ πρηγται $ Yλλην#ς γ ρνικ@ τς εIλγηµνης 'π τν Για-07 γς. AEτσι ?γρ@ 9τρε4αν στ#ς παρεις µυ (GννεKται κα# στ@ µπατUκιαµυ), Cταν Gδι0ασα τ/ν 3ην Mαρτυ 1999 στ/ν G4αρετη «OEλευθερτυ-πα» τ1 υ21 τ1 πατρς κα# τEν HEν, τ/ν συνντευ4ιν (τ/ν 0αρυσηµαντ-τατη συνντευ4ιν) τς G4αιρτυ συναδλφυ κ. Denise Schmandt (πις επε,Cτι 2 0ρ0αρι 'πεθννται τ@ φων<εντα κα# ρησιµπι1ν σµφωνα;)– Besserat. OOλγν διστηµα µετ@ τ/ν 'νακνωσιν τ1 Γ. XυρµυUιδη,Cτι $ πινακδα τ1 ∆ισπηλι1 εναι τ1 5.200 π.X., κα# τ1 Σµψων (αρ-µι Gπγε τ’ jνµα), Cτι εkρε Gνεπγραφα jστρακα τ1 6.000 π.X., 9ρεται $καλ< µυ συνδελφς Schmandt - Besserat κα# 'νακινMνει, Cτι µ7 0σιν τ#ςνες 'νακαλψεις της 2 ρUες τς γραφς τπθετ1νται στ 8.000 π.X. Kα#ν@ λεπDη $ 'νητη GρMτησις “π1;». M@ φυσικ@ στ/ν εIλγηµνη 'π τνΓια07 γ, τ/ν ρυσα µλι κα# γλα γν Xαναν, τNς +Aγυς Tπυς τEν&γων πρπατρων $µEν (τEν +Eλλ<νων) OA0ραµ, OIσακ κα# OIακM0. AE,κα# σ>ς GρωτE κι Gγn µ7 τ/ν σειρ µυ: εναι ν@ µ/ν κατυρηθE 'π τ/ν α-ρ µυ; Kα# Cπως λει κα# $ παριµα, «θλει $ πυτνα ν@ κρυφτD, 'λλ@δ7ν τ/ν 'φ<νει $ αρ της».

PEνα µνα µ’ 9ει Gκνευρσει στ δηµσευµα. OEνDE γρφεται, Cτι 2 ρ-Uες τς Xαναανικς γραφς ρνλγ1νται 'π τ 8.000 π.X., 2 λεUντεςστ#ς φωτγραφες γρφυν 3.300 π.X. κα# 3.100 π.X. ΠρφανEς θ@ πρκει-ται γι@ τυπγραφικ/ '0λεψα. Στ κτω κτω τς γραφς δικ µας τ αρ-τ, δικ µας τ στυλ, C,τι θλυµε γρφυµε. OEγn oδη τ 9ω διρθMσει σ78.300 π.X. κα# 8.100 π.X. AAλλωστε τ 8 QµιUει τ1 3· µα γραµµλα λε-πει. Kα# δ7ν θλω εHρωνικ@ αµγελα· τ λω σ0αρτατα. qAν κα# τ εHρω-νικ σας αµγελ πρ0λπω ν@ _φελεται στ/ν 'ντληψν σας, Cτι αIτ@ τ@σ0ωλαρκια 'π πηλ τEν φωτγραφιEν δ7ν εναι γραφ<. N@ λεπυν τ@σλια. T δισλιδ στ/ν Gφηµερδα 9ει ττλ «OEπιστ<µη» κα# jι «OEπι-στηµνικ/ φαντασα». AAρα C,τι γρφεται σ’ αIτ εναι Wκρως Gπιστηµνικ@τεκµηριωµν. OE4 Wλλυ, sν θλετε, ρωτστε κα# τν πλν &ρµδι: τν κ.MπαµπινιMτη. Mνν µ/ τν πλησισετε πλN κντ, γιατ# πιθανEς ν@ εναι

ΓEΛOPAMA

κα# αIτς κατυρηµνς, 'φ1 $ Gν λγDω συνδελφς 'ντρεψε τν Xυρ-µυUιδη κα# τν Σµψων, πN τ1 εαν 'νατρψει τν φινικισµν τυ.OEκτς sν τ εHρωνικ σας αµγελ _φελεται στ/ν δια0ε0αωσιν τς κυ-ρας συναδλφυ µυ, Cτι κθε π<λινς σ0Eλς 9ει συγκεκριµνη Yρµηνεα·π.. µνδα µετρ<σεως λαδι1, µελι1, ρων κ.λπ. AIσως 9ετε τ/ν 'πρα,Cτι, 'φ1 δ7ν QµιλεK Q πηλς, πEς κατενησε $ κυρα συνδελφς τν πρ-ρισµν τυς. +H 'πντησις εναι &πλυσττη, Cπως τ αIγ τ1 Kλµ0υ.OEνπνιν 9στειλε Q Για07 στ/ν καλ/ συνδελφ µυ κα# τς τ@ 'πεκλυψεCλα. ∆7ν tταν δυνατν Q Mεγλς ν’ 'φ<σDη στ/ν την τυς κα# 'νερµ<-νευτα τ@ πρϊντα τς εIλγηµνης τυ γς.

Kα, 'φ1 κατ@ κπιν τρπ Gγνωρσθηµεν, καιρς ν@ σ>ς 'πκαλψωκι Gγn µ7 τ/ν σειρ µυ τ/ν πλν Gνδµυη αρ µυ. OEνθυσιUµαι ν@διρθMνω τNς συναδλφυς µυ. Kυριλεκτικ@ τ/ν κατα0ρσκω. Kι εεκαιρ ν@ µ1 συµ0D κτι ττι· 'π ττε πN εα διρθMσει τν καλ συ-νδελφ κ. Σακελλαρκη - Experiment γι@ τ/ν 'νθρωπθυσα στ’ OAνεµ-σπηλια τς Kρ<της (δ7ς κα# «∆αυλ», τ. 164 - 165, Awγυστς - Σεπτµ0ρις1995). +H κυρα Schmandt - Besserat περιπεσε στ Fδι λθς µ7 τν κρι Σα-κελλαρκη - Experiment. POπως ττε 'πδει4α, Cτι δ7ν tταν θυσα στ’ OAνε-µσπηλια, 9τσι κα# τnρα πρτθεµαι ν’ 'πδε4ω, Cτι δ7ν πρκειται γι@ κα-ταγραφ/ µνδων πρϊντων, 'λλ@ γι@ πι Hδιατερα σµ0λα. Mετ@ τ/νδιατπωσιν τς θεωρας τς libido 'π τν '4ιµνηµνευτν συνδελφΦρυντ εFµαστε ?πρεωµνι ν@ µ/ν παραγνωρUυµε τ/ν σε4υαλικτη-τα τEν γεγντων κα# τEν πραγµτων. Kα# µ1 κνει Gντπωσιν, γιατ# τ/νGπτησε $ καλ/ συνδελφς µυ, 'φ1 τ@ στιεKα εναι 'τρντατα. +H Fδιαεπε, Cτι τNς περισστερυς π<λινυς σ0Mλυς τNς εkρε πλησν Yνς συ-γκρτ<µατς ναEν πρς τιµ/ν τς θε>ς τ1 9ρωτς OIννα. T ρεα Wλλων'πδε4εων 9υµε; Kαµµα! Γι@ τν λγν αIτ κι Gγn 'πκαθιστE τ/ν 'λ<-θεια, δηµσιεντας τ#ς φωτγραφες τEν γραµµτων τς Xαναανικςγραφς.

Tν σ0Eλ αIτ $ Besserat τν θεωρεK µνδα ρων. Λθς! OEκ τ1σ<µατς κα# µνν εναι δλν, Cτι πρκειται περ# αHδυ κα# µλι-στα µ/ παρθνυ. +Ως Gκ ττυ εναι πρφανς, Cτι εναι µν@ς µε-

τρ<σεως συUγων. ∆ηλαδ/ 9δεινε κπις τρεKς ττιυς σ0Mλυς κα# Cλικατενυν, Cτι εε τρεKς συUγυς. Bε0αως τ δσκλ θ@ tταν γι@ τν Σ-λµEντα ν@ κυ0αλD> λιυς σ0Mλυς. OAλλ@ αIτ δ7ν θ@ πρπη ν@ µ>ς 'πα-σλD, 'φ1 σ@ν εIλγηµνς 'π τν Για07 θ@ εε 0ρD λσιν.

AIτ φυσικ@ δ7ν εναι δυνατν ν@ συµ0λUDη µνδα µελι1. +Ως στε-νMτερν τ1 πρηγυµνυ σαφEς ?πνεK τ/ν παρθνν· τυτστιντ/ν θυγατρα. Bε0αως γι@ τNς εHδ<µνες µα παρθνς εναι µλι,

'λλ’ αIτ εναι Wλλ U<τηµα.

13109∆ΑΥΛoΣ/208, Aπρλις 1999

Eναι φανερ, πnς πρκειται γι’ 'νδρικ µρι κα# jι γι@ µνδα µε-τρ<σεως σιτηρEν. Σγυρα µ7 αIτ Gδ<λωναν τ/ν 'πκτησιν υ21.

AIτ τ σµα $ λεUντα τς φωτγραφας τ 'φ<νει 'νερµ<νευτ. M7 τ/ν &πλ λγικ/ Cµως Cλα Yρµηνενται. Παρατηρ1µε, Cτι τ

σµα εναι µυτερ κα# Gµπρς κα# πσω. ∆7ν ρειUεται λιπν µεγλη σ-φα· πρκειται γι@ σµ0λ τ1 'µφιφυλφιλυ 'τµυ (κινEς Gay)!

Eναι δυνατν αIτς Q σ0Eλς ν@ συµ0λUDη µα µνδα λαδι1; Πι-θανEς. T σµα τυ θυµUει σ1κ· τIτστιν παθητικν Qµφυλφι-λ. OEνδεται, Gπειδ/ δ7ν εε 'νακαλυφθ $ 0αUελνη, ν@ Gγνετ

ρσις λαδι1. ΠρφανEς Cµως θ@ Gπρκειτ γι@ µνδα πλN µικρς π-στητς λαδι1. POσης δηλαδ/ tταν 'ναγκαα γι@ µα συνυσα.

Στ/ν Yρµηνεα αIτ1 τ1 συµ0λυ $ κυρα Besserat 9ει πσειGντελEς 94ω. OAγαπητ< µυ συνδελφε, πρπει ν@ εFµεθα πρσεκτι-

κ· θ@ µ>ς κρ4υν. Eναι πτ7 δυνατν σκηντες νµδες ν@ 9υν ωνευ-τ<ρια µετλλων; AAρα δ7ν τNς tταν 'ναγκαα κα# $ µν@ς µετλλων. POµωςαIτ τ ε%ρηµα εναι σηµαντικ. OAπδεικνεται περιτρνως, Cτι (θεDα 'π-καλψει) 2 πανραιι πργν µας παρεσκεαUαν κρυασσν. Eναι µαµεγλη πρσφρ@ τ1 µναδικ1 Για0, γι@ ν@ γλυκανεται $ πικρ/ Uω<µας.

Σ’ αIτ τ σµα $ κυρα Besserat 9ει κνει να µεγλ λθς· τ θε-ωρεK =ς µνδα ρων. Παρατηρ1µε Cµως, Cτι κα# τ πρEτ σµατ εε Yρµηνεσει =ς µνδα ρων· ωρ#ς µλιστα ν@ κνDη τIλ-

ιστν δικρισιν µετα4 ρων κα# Gσωρων, πN θ@ tταν δυνατν ν@δMσDη µα λγικφαν G4<γησιν. OAλλ@ τ µεγαλτερ λθς ε?ρσκεται'λλ1. +Ως φανεται, $ κυρα Besserat δ7ν 9ει µελετ<σει σ7 0θς τ/ν Παλαι@∆ιαθ<κην, |στε ν@ καταν<σDη τ πνε1µα Gκενης τς 'λησµνητης Gπς.∆7ν 9λα0ε ?π’ jψιν της κsν τ σµα τ1 ε?ρ<µατς, πN παραπµπει εIθ-ως σ7 τνα. AE, λιπν γι@ µ>ς τNς γνωρUντες τ σµα, περικλεει Cλητ/ν λαϊκ/ σφα τEν εIλγηµνων 'π τν Για07 λαEν. Eναι Qλφνερ,Cτι τ σµα αIτ δηλMνει τ/ν παριµα: «GδE Q κσµς νεται κα# τ µ...τενUεται».

Kα# jντως, 'γαπητ/ συνδελφ µυ, αIτ συµ0ανει. Mσα στν _ρυµαγδ'νακινMσεων περ# Yλληνικς γραφς τ1 5200 π.X. κα# 6000 π.X. κα# τEνHνEν Uως τ1 40.000 π.X., πρπει ν@ εFµεθα πλN πρσεκτικ. Tν τρπσ>ς τν ?πδει4α. Kα# εFπαµε, Cτι µετ@ τν Φρϋντ τ@ πντα Yρµηνενταισε4υαλικ. Γι@ τν λγ αIτν sς 'δρ4ωµεν τ@ γεννητικ µας jργανα κα#sς 'νακρ4ωµεν συναδελφικEς, στεντρεως κα# Qµθµως:

EN TOYTΩ (ΦOI)NIKA.Θαν7σης Nακ*π'υλ'ς

+Oµτιµτατς κι Gνδ4τατς Kαθηγητ/ς Mπυρδλγας

∆ΑΥΛoΣ/208, Aπρλις 199913110

O2 γνMσεις µας γι@ τν Σωκρτη 'πτελ1ν θµα σωκρατικς εHρωνεας. T µν πN4ρυµε µετ@ 0ε0αιτητς γι’ αIτν εναι, Cτι τπτε δ7ν 4ρυµε. Eναι, Gπειδ/ ?πρ4επλπτυς κα# πλυµερ/ς δινια κα# διτι 2 πληρφρες µας γι’ αIτν πρρνται'π τρτυς, γι’ αIτ κα# 'ντιφατικ7ς κα# 'λληλσυγκρυµενες. +O Fδις, sν κα# 'ρι-σττνης τ1 λγυ, δ7ν 9γραψε 'πλτως τπτε· ?πρ4ε λτρης τ1 πρφρικ1 λ-γυ («ΦαKδρς»). «OI δεK συγγρφειν, φησ, 'λλ@ µαθητ@ς καταλιµπνειν, ~τινς εHσιν9µψυα συγγρµµατα· τ1τ γ@ρ κα# 2 πρ αIτ1 εHMθεσαν πιεKν», µ>ς πληρφρεK QOAπλλδωρς.

qAν κα# γεννηµνς δσκαλς, δ7ν 9ει τπτε τ κινν µ7 τNς σφιστς, 2 QπKι µε-τ<ρντ συστηµατικ@ τ Gπγγελµα τ1 δασκλυ τς 'ρετς ^ τς ρητρικς ^ τςγλωσσλγας. +O OAθηναKς σφιστ/ς wτε ρητρεει wτε 'µε0εται γι@ τ#ς διδασκα-λες τυ· 'ρνεKται µλιστα ν@ παραδεθD Cτι διδσκει κτι... Kατ@ τ/ν γνMµη τυ 2 γνM-σεις δ7ν εναι µεταδτ7ς δι@ µηανικEν µεθδων· δ7ν µεταγγUνται, 'λλ@ κατακτEνταικα# µετα0λλνται σ7 Uω<. AHσθνεται λειτυργς κα# συνεργς τ1 OAπλλωνς κα#0ηθεK τNς 'νθρMπυς ν’ 'νακαλψυν τNς Gν τD ψυD λγυς («ψυς Gστι λγςYαυτν αw4ων»: +Hρκλειτς) κα# τ#ς κρυµµνες δυναττητς τυς, |στε ν@ τ#ς G4ωτερι-κεσυν κα# ν@ καταστ1ν εI-δαµνες. T/ν Παιδαγωγαν δ7ν τ/ν GννεK =ς Gπαγγελ-µατικν καθκν κα# µσν 0ιπρισµ1, 'λλ’ =ς λειτργηµα κα# ρς, γι’ αIτ κα#GργUεται παντ1 κα# πνττε πρς αIτ/ν τ/ν κατεθυνσιν.

+O Σωκρτης δ7ν 9ει δγµατα κα# φανατισµς· µν τυ δγµα εναι $ Gµπιστσνητυ στ/ν παιδεα κα# τν Wνθρωπ: «OIδε#ς Yκnν κακς» κα# «$ 'ρετ/ Gστι γνEσις», πι-στεει. Bλπει τν κσµ 'π τ/ν καλ< τυ πλευρ, ωρ#ς ν@ 'γνD τ#ς σκιερ7ς πτυςτυ. ΓνωρUει 'σφαλEς, Cτι ?πρυν κα# κακ# Wνθρωπι, 'ρνεKται =στσ ν@ παρα-δεθD Cτι 2 Wνθρωπι γενικ@ εναι γεννηµνι λκι (Hobbes). AAλλωστε κα# 2 λκιδ7ν εναι κακ, Cταν Gπιτελ1ν _ρθ@ τν φυσικ σκπ τυς. O2 9ννιες τ1 καλ1 κα#τ1 κακ1 εναι σετικ7ς κα# jι 'πλυτες. PO,τι Gνδιαφρει λιπν εναι ν@ γνωρUDηκαστς τ τ εναι, ν@ εναι 9λ-λγς κα# ν@ µπρD ν@ αHτιλγD τ#ς πρ4εις κα# τ#ς Gνρ-γεις τυ.

+H «συνεδησις» τ1 Σωκρτυς 'ντιστιεK πρς τν $ρακλειτικν λγ, πN 'πτε-λεK πλλστµριν τ1 Λγυ, κα# =ς Gκ ττυ εναι 'δνατν ν@ µ/ν γνωρUDη κα# ν@µ/ν εναι 'γαθ<. Συµ0ανει Cµως «τ1 λγυ Gντς 4υν1», ν@ «UMυσιν 2 πλλ# =ςHδαν 9ντες φρνησιν» (+Hρκλειτς), Gπειδ/ εναι 'παδευτι. O2 Wνθρωπι εναι κα-κ# «GνδεDα Gπιστ<µης»· εν’ 'διανητ ν@ γνωρUDη κπις τ καλ κα# ν@ πρττDη τ κα-κ· 'πδει4ις, Cτι sν 0λDης κπιν «δυKν κακKν τ τερν α2ρεKσθαι, Iδε#ς τ µεKUνα2ρ<σεται G4ν τ 9λαττν» («πρωταγρας»).

+O Σωκρτης δ7ν διασπ> τ/ν γνEσι κα# τ/ Uω<· συλλαµ0νει τ/ν 'νθρωπτητα στ/νQλτητ της κα# δενει δι@ τ1 λγυ τ#ς διφρες πτυς της. M7 θαυµαστ/ν κριτικ/ν2καντητα κα# διαλεκτικ/ν Yτιµτητα «νικD> Gν λγις πντας 'νθρMπυς». ∆7ν ρητ-ρεει κα# 'πρρπτει κθε µρφ/ν Gγκυκλπαιδισµ1· γκρεµUει τ#ς παραδσιακ7ς δ-4ασες κα# Gλγει µ7 αIστηρτητα τ#ς κληρνµηµνες Hδες. +Ως Wλλς +Hρκλειτς – φε-ρφων κι αIτς τ1 OAπλλωνς – µ>ς καλεK ν@ µ/ν Gνεργ1µε «=ς παKδες τκεMνων,τυτστιν, κατ@ τ ψιλν, καθτι παρειλ<φαµεν», 'λλ@ ν@ GκφραUMµαστε Gλεθερα, Gµπι-στευµενι τ#ς δυνµεις µας.

+O Σωκρτης δ7ν θεωρεK τν Wνθρωπν παντδναµ· τν κρνει 2καν =στσ ν@ γνω-

κε. Σωκρ7της

OI ΓENNHTOPEΣ TOY ΠAΓKOΣMIOY ΠOΛITIΣMOY

ρUDη «ν ρ/ εναι τν Wνδρα τν 'γαθν κα# τ Gπιτηδεειν». KαλεK τNς 'νθρMπυς ν’'ναλ0υν τ#ς εIθνες κα# τ#ς ?πρεMσεις, πN 'πρρυν 'π τ/ν 9λ-λγη φσιν τυς·ν@ Gλγυν τ@ λγια κα# τ#ς πρ4εις τυς· ν@ G4ετUυν jι µν τ/ν τενικ/ν τEν Gνερ-γειEν κα# τEν πρ4εMν τυς 'λλ@ κα# τ’ 'πτελσµατ τυς. AIτ δ7ν σηµανει Cτι θλειτν Wνθρωπ µηαν/ ^ ρασιναλιστ/ 9στω· 'φ<νει περιθMρια κα# στ Wλγ στιεK,κατ@ τ µτρν πN τ1 'ναλγεK. +H Uω/ τ1 'νθρMπυ µετει σ7 δ περις: στ/ν πε-ρι/ τEν «Gφ’ $µKν» κα# στ/ν περι/ τEν «Iκ Gφ’ $µKν». Στ/ν δετερη περι/ δ7νεναι κυ0ερν<της Q Wνθρωπς 'λλ@ 2 θε· στ/ν πρMτη Cµως εναι 'πλυτς Wρων. POτανGνεργ1µε κατ@ λγν, δηλαδ/ κατ@ συνεδησιν, εναι 00αι Cτι «ε πρττµεν», γι’ αIτκα# αHσθανµαστε ε, 9υµε δηλαδ/ εIε4αν. +H εIπρα4α HστρηλατεK τν Σωκρτη στν9λεγ τ1 Yαυτ1 τυ κα# τEν Wλλων, στ/ν διερενησιν κα# πραγµτωσιν τ1 jντως δι-καυ, τ1 jντως 'γαθ1, τ1 jντως 'ληθιν1, πN Iσιαστικ@ εναι να κα# τ αIτ. TνκαθιστD> ναν γγαντα, πN θλει ν@ εναι πρα ς πρα αIτυργς τς φιλσφας τυ,ρυθµιστ/ς κα# κυ0ερν<της τς Uως κα# τς διαγωγς τυ. «OEγn jι τMρα 'λλ@ πτ7 κα#σ7 καννα δ7ν ?π<κυσα παρ@ στν λγ GκεKν, Q QπKς µετ@ 'π Gλγυς 0λτιστς'πεδεικνετ», λγει τ Gπγραµµα πN στν τφ τυ 9γραψαν.

O2 παιδαγωγικ7ς µθδι τ1 Σωκρτυς 'πτελ1ν πλτιµα δEρα στ/ν φωτισµνη'νθρωπτητα, πN Qσηµραι τ#ς εHσγυν στ@ σλεKα, 'νε4αρτ<τως 0αθµδς, 9στω κα#µ7 διαφρετικ@ _νµατα. +H εHρωνεα, πN λκει µα κα# 'πωθεK, Q παιδαγωγικς 9ρως,πN Gπι0λλει τ γκρµισµα τ1 διαωριστικ1 διαUMµατς δασκλυ κα# µαθητEν, $µαιευτικ<, πN φρει στ φEς τ#ς κρυµµνες στ@ 0θη τς ψυς δυναττητες, $ αIτε-νργεια, πN καλλιεργεK τ/ν δε4ιτεναν κα# τ/ν αIτπεπθησιν, $ πρσπιητ/ Wγνια,πN ?π0λλει τν µαθητ/ σ7 σκψεις, $ 'πρρητικ/ κ..κ.

Kα# στ/ν διδακτικ/ =στσ $ πρσφρ@ τ1 δασκλυ δ7ν εναι µικρτερη. +Yπδει-4ε δεκαπντε τρπυς διδασκαλας, πN εναι 2 Y4ς: +O Gνθυσιαστικς, Q 'πδεικτικς,Q Qριστικς, Q διαιρετικς, Q 'ναλυτικς, Q τεκµηριMδης, Q εHκνικς, Q παραδειγµατι-κς, Q Gπαγωγικς, Q 'ναλγικς, Q 'ριθµητικς, Q 'φαιρετικς, Q πρσθετικς, Q 2στ-ρικς κα# Q Gτυµλγικς, κατλληλς καστς γι@ διαφρετικ@ 'ντικεµενα διδασκα-λας.

O2 ψυλγι δ7ν _φελυν _λγα στν Σωκρτη κα# Hδιαιτρως στν Πλτωνα. +O Σω-κρτης GγνMριUε Wριστα «τ γητεειν κα# φαρµσσειν τ@ς ψυς»· GγνMριUε ν@ δηµι-υργD 'τµσφαιραν διαλγυ· ν@ δνDη κα# ν@ λνDη τ#ς γλEσσες 'νλγα µ7 τ/ν περ-στασιν, 9στω κα# sν Gπρκειτ γι@ &ψεKς κα# 'τιθσευτες φσεις σ@ν τ1 OAλκι0ιδυ, QQπKς QµλγεK Cτι «%τως µυ 'ναπηδD> $ καρδα Gκ τ1 σ1 λγυ, καθπερ 2 κρυ-0αντιEντες κα# δακρω». +O OAρισττλης, πN δ7ν εναι Gπιεικ/ς στ#ς κρσεις τυ, δ τι-να 'πδδει στν Σωκρτη: «∆ γ@ρ Gστιν τις sν 'πδη Σωκρτει δικαως: τNς Gπα-κτικNς λγυς κα# τ QρUεσθαι καθλυ· τα1τα γ@ρ Gστιν Wµφω περ# 'ρ/ν Gπιστ<µης».+O Livigstone θεωρεK τν Σωκρτη διδσκαλ τ1 Gπιστηµνικ1 πνεµατς κα# τEν Gπι-στηµνικEν µεθδων. «Eναι Q πρEτς πN Gννησε πEς λειτυργ1ν 2 Gπιστµες κα#κτω 'π πι7ς συνθκες 'ναπτσσνται· sν εε ναNς $ Gπιστ<µη, σγυρα θ@ τν συ-µπεριελµ0ανε µετα4N τEν πρMτων της $ρMων», παρατηρεK.

+H µετ0ασις 'π τ/ν Wγνια στ/ν γνEσι, $ 94δς τEν «δεσµωτEν τ1 σπηλαυ» στφEς 'πτελεK Gππνν κα# _δυνηρν 9ργν. O2 'µαθεKς κι 'ππρσανατλισµνι 'πτ/ν φυσικ< τυς πρεα δ7ν Wντε4αν τν 9λεγ τ1 Σωκρτυς. Γι@ τNς «δεσµEτες» τEνOAθηνEν Q Σωκρτης δ7ν εε θσιν· tταν Wτπς! Kατεδικσθη λιπν δικαως =ς «Kαιν@δαιµνια εHσηγµενς»...

Σαρ7ντ'ς ΠLν

∆ΑΥΛoΣ/208, Aπρλις 199913112

«T ρτιτερ σ στηµα ναφρς τς παγκσµιαςσκψεως εναι λληνικς ταυττητας. – ∆$ν %λπωκαµµ&α διαφρ( )ς πρς τ *πηρετε+ν τ,ν πλιτι-σµικ, µναδικτητα τς .Eλλ0δς µετα12 τ3 .Eλλη-νικ3 κρ0τυς κα4 τ5ν 6λλων κρατ5ν. – T κρ0τςα7τ εναι καττερ τ5ν περιστ0σεων, τ5ν πρσδ-κι5ν κα4 τς πστλς τυ. ∆$ν εµαι 9τε :Iυλιανς9τε Πα3λς, τ2ς θαυµ0>ω κα4 τ2ς δ ! [Π5ς δι-καιλγε+ τ,ν καταστρφ, τ3 .Eλληνικ3 Πλιτι-σµ3 π τν Xριστιανισµ κα4 τν φρισµ τς

Eνας παγγελµατας πλιτικς,π µως δν µιλ ς ττις...

ΠΛHN «ΣYΓKPHTIZEI» THN IΣTOPIKH AΛHΘEIA ME THN ΠIΣTH

Συνντευ1η τ3 κ. B. Πλδωρα στν «∆»

ΣYNT: Iσως γι πρτη φρ σ συνδρι πλιτικ κµµατς (στ τελευτασυνδρι γι τ ν !κλγ "ρ#ηγ τ$ς Nας ∆ηµκρατ'ας) )γινε λγς γι τ νπαγκσµιτητα τ *Eλληνικ Πλιτισµ. Tν διατυπσατε !σες /ς 0πψ2-φις "ρ#ηγς. T' !ννετε, κ. Πλ5δωρα, µ τν 6ρ «παγκσµια 8λληνικτητα»;

B.Π.: .O συλλγισµς εναι πλυτς. .H .Eλλ(ς εναι :Iδα. Xωρ4ς α7τ, τ,ν Fδαδ$ν µπρ5 ν( >Gσω. O9τε )ς πλιτικς 9τε )ς πλ&της. :Aπ λειτυργικ στι-Iε+ α7τ, J Kννια τς πατρ&δας µετυσινεται σ$ *παρ1ιακ. :Aναγνωρ&>ω πLςδ$ν µεταIειρ&>µαι Mδ5 ντικειµενικ2ς Nρυς. Eναι φυσικ, νµ&>ω. Γιατ4 Nλτ σ στηµα Fδε5ν P καλ τερα 1ι5ν εναι M1 Qρισµ3 >Gτηµα *πκειµενικ5νNρων. RAγνωστες M1 6λλυ παραµνυν κα4 S µεγ0λες νµτλειες τ3 Σ µπα-ντς. Bρ&σκυµε τ2ς νµυς π2 τ διπυν. ∆$ν KIυµε %ρε+ Nµως τ,ν µεγ0λη,τ,ν πρτη αFτ&α 9τε τν µεγ0λ σκπ - τλς, π τ,ν Qπ&α γεννται, δ-µε+ται κα4 κινε+ται εUτε Q µεγ0κσµς τ3 πλανητικ3 συστGµατς εUτε Q µικρ-κσµς τς κυτταρικς µν0δας. Παλι λιπν τ >Gτηµα - >ητ µεν τ5ν ντι-κειµενικ5ν Nρων. Γι’ α7τ κα4 MγL πρτ0σσω τ,ν Qµλγ&α µυ, Nτι Qµιλ5 µ$*πκειµενικτητα, π2 τα7τIρνα δ$ν θλω ν( M1ισνεται µ$ µι( α7θα&ρετηπρκατ0ληψη.

Γιατ& εUτε τα1ιδε υµε µ$ τν Πυθα τν Mασσαλιτη στ, µυθικ, Θ λη τ3Bρρ εUτε µς 1εναγε+ Q Πλ0των µ$ τν «Kριτ&α» κα4 τν «T&µαι» τυ στ, θρυ-λικ, :Aτλαντ&δα εUτε τλς σπ0>υµε τ( σ νρα τ3 Iρνυ µ$ τν ZOµηρ κα4τν .Hσ&δ, )ς πυρηνικ, Mκρηκτικ, [λη, \να εναι %%αι: ZOτι τ πρ5τ κα4τ ρτιτερ σ στηµα ναφρς, µσα στ Qπ+ κινε+ται J παγκσµια σκψη,εναι λληνικς καταγωγς κα4 ταυττητας. A7τ ^ρισα )ς παγκσµια .Eλλη-νικτητα. A7τ Mνν5 )ς σκπ Mθνικς κα4 πλιτικς δρ0σης. Γνωρ&>ω, Nτι θ(Kρθυν (Nπως KIυν Kλθει κατ( τ παρελθν) µισθφρι παραIαρ0κτες κα4 πλα-στγρ0φι τς .Iστρ&ας, π2 θ( θελGσυν ν( IτυπGσυν τ,ν λGθεια. RAµυναλιπν. RAµυνα στ, γραµµ, τς λGθειας. ∆ηλαδ, 6ρνηση, πλυτη 6ρνηση ν(πρσIωρGσυµε στ ψε3δς. EUτε π πνηρ&α εUτε π κερδσκπ&α P π δει-λ&α κιν µενι, ττε «;υγν δυλε'ας <ς )#ωσι», Nπως µ$ aρεµη πφασιστικ-τητα πφα&νεται Q :Aνδρας K0λ%ς. Σς θυµ&>ω, γι( ν( πρσεγγ&συµε α7τπ2 πραναφραµε )ς τ πρ5τ κα4 ρτιτερ σ στηµα ναφρς στ,ν πα-γκσµια σκψη, πLς τ( bνµατα τ5ν cπε&ρων τς Γς κα4 τ5ν στρων τ3 Σ -

∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 199913114

:Eπαναστ0σεως τ3 1821 π τ,ν Mπ&σηµη :Eκκλη-σ&α]. – Θ( Mπι%0λυν [τ( κµµατα;] τ λατινικ λφ0-%ητ κα4 τ,ν φωνητικ, γραφG. :EγL δ$ν παραιτ3µαι,Mπιµνω ν( µ0Iωµαι, Nσ >5, γι( τ,ν παγκσµια λλη-νικτητα».

TO ΠΛHPEΣ KEIMENO THΣ ΣYNENTEYEΩΣ

µπαντς εναι λληνικ0. ROIι µνν )ς bνµατα λλ( κα4 )ς συστατικ( θµατα- σ µ%λα.

H λληνικτητα, Eλλς κα τ λλα κρ"τη

ΣYNT: Kατ πσ τ σηµεριν 8λληνικ κρ>τς 0πηρετε κα? !κφρ>;ει α@τντν µναδικ πλιτισµικ τυ #αρακτ$ρα; Πσ 8λληνικτερ τελικAς εBναι τ*Eλλαδικ Kρ>τς "π’ τ Dσπανικ, τ γαλλικ, τ γερµανικ –πραν τ$ς γλσ-σας τυ;

B.Π.: Σς τ λω ε7θως. T .Eλληνικ κρ0τς, )ς σ στηµα διικGσεως, γρα-φεικρατ&ας κα4 διαIε&ρισης, δ$ν φα&νεται ν( τελr σ$ τιµτητα δρ0σης, σ µ-φωνης πρς τ, %αθει( κα4 ληθιν, *πστασG τυ. ΠρσIρησε QλσIερ5ς στ,λγικ, τς πεθνπ&ησης. OS πλιτικ4 ταγ& τυ, στ,ν πλειψηφ&α τυς, εναιπα&δευτι (κ0πιι Mπα&ρνται µ0λιστα γι( τ2ς κακ2ς %αθµ2ς π2 Kπαιρ-ναν στ σIλε+), «σαρδαµιστ$ς» κα4 γµενι - φερµενι π MπιτGδειυς συµ-% λυς, π2 Mµπρε νται κ0πια κλλυ%γρ0µµατα, π2 δθεν Kµαθαν στ,ν.Eσπερ&α. ∆$ν %λπω καµµι( διαφρ0, sς πρς τ *πηρετε+ν κα4 Mκφρ0>ειν τ,νπλιτισµικ, µναδικτητα τς .Eλλ0δς, µετα12 τ3 λληνικ3 κρ0τυς κα4 τ5ν6λλων κρατ5ν. Mι( Qµγενπ&ηση στIων κα4 πρτεραιτGτων Iαρακτηρ&>ειNλες τ4ς σ γIρνες πλιτικ-διικητικ$ς µηIαν$ς µ$ νµιµπ&ηση M1υσ&ας (κρ0-τη). .H διαφρ( (γιατ4 ε7τυI5ς *π0ρIυν διαφρ$ς) Kγκειται σ$ 6λλα µ, τυπ-πιηµνα κα4 M1ωσυµ%ατικ( στιIε+α. Στ, γ (Kδαφς) π’ Nπυ ναδ εται κατ(τρπ µυστηριακ J Mνργεια τς .Eλληνικτητας, στ Kνστικτ τ3 σIεδν *πνω-τισµνυ π τν %µ%αρδισµ µ$ τ, σκνη τς φελληνπ&ησης ZEλληνα, στ(UIνη - δακτυλικ( πτυπµατα π2 6φησε στ πρασµ0 τυ Q αFνις :I0σων,:Oδυσσας, .Hρακλς P :Iκτ+νς (κα4 π2 δ$ν εναι λ&γα· σ$ κ0θε τετραγωνικ Iι-λιµετρ J FIνηλατ3σα σκψη, J πανανθρπινη, θ( %ρr Mκφ0νσεις τ3 καλ3,τ3 )ρα&υ, τ3 µεγ0λυ κα4 τ3 ληθιν3) κα4 στν FσI ντα στ διηνεκ$ς Λ-γ τ3 ρIα&υ .Eλληνικ3 Πνε µατς, π2 δ$ν εναι πτ$ \να ταµε+ κ0πιυ6ψυIυ µυσε&υ P %ι%λιθGκης, λλ( εναι π0ντα J κινητGρια δ ναµη π2 κι-νε+ τν τρI τς .Iστρ&ας. :Eκε+ %ρ&σκνται S διαφρς. ROIι στ( διικητικ(πρτυπα.

«E$µαι &αθι (π*γ*ητευµ.ν*ς (π/ α0τ/ τ/ κρ"τ*ς»

ΣYNT: Παρατηρµε, 6τι F GEλληνας !κτς τAν τει#Aν τ *Eλλαδικ κρ>-τυς µεγαλυργε σ’ 6λυς τHς τµες τAν τε#νAν κα? τAν !πιστηµAν. IAκµητµες πH !Kελ'#θηκαν µακρυ "π τ ν κρατικ κηδεµν'α, γιγαντθηκαν σπαγκσµια κλ'µακα. IIδιαιτρως Fµιλητικ τ παρ>δειγµα τ$ς IEµπρικ$ς µαςNαυτιλ'ας. M2πως τελικAς τ 8λλαδικ κρ>τς πδπατε κα? καταστρφει τ ν!γγεν$ δηµιυργικτητα τAν *Eλλ2νων; Kα? σες /ς πλιτικς, /ς Nνθρωπς τκρ>τυς, εBσθε θεωρητικAς συνυπε5θυνς γι τ ν κατ>σταση α@τ2. IAπαντ$στεµας.

13115∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 1999

B.Π.: .H δικG µυ στ0ση εναι µι( στ0ση ντ&στασης. :Aπ τ \δραν τςBυλς, π’ τν *πυργικ θ5κ θλω ν( ντιστκωµαι. :Aγων&>µαι, ^στε Jγραφεικρατ&α P J διικητικ, µηIανG, J νµιµπιηµνη M1υσ&α –Qρ&>ω τρατ κρ0τς– µ$ α7τν τν λα κα4 σ’ α7τ, τ, γ, ν( µεγαλυργGσrη σ$ συνεργα-σ&α µ$ τν ZEλληνα τς διασπρς. .O γνας τ5ν QπλαρIηγ5ν µ$ τ2ς κτσα-µπ0σηδες σ$ 6λλες παραλλαγ$ς συνεI&>εται κα4 σGµερα. Eµαι %αθι( πγη-τευµνς π α7τ τ κρ0τς. Eναι καττερ τ5ν περιστ0σεων, τ5ν πρσδκι5νκα4 τς πστλς τυ. Στ εFδικτερ Mρτηµ0 σας θλω ν( σηµεισω, Nτι τλληνικ κ τταρ δ$ν στειε εται. ∆$ν ν&γω τ,ν %ιλγικ, P τ,ν φυλετικ,σελ&δα, γιατ& σGµερα %ρ&σκεται στ, «διακεκαυµνη >νη». :Aλλ( π5ς λλι5ς ν(ρµηνε σω α7τ τ φαινµεν, παρ( ναγµενς κα4 νατρIντας στ,ν δ να-µη τ3 κυττ0ρυ;

Tρ&τ κα4 τελευτα+. vAν Q πλυτς συλλγισµς M1αντλται µ$ τ,ν διαπ&-στωση «καλ τερα ν( µ,ν *πρIε α7τ τ κρ0τς» (τ,ν KIω κ σει α7τ, τ, θ-ση), σς λω ρεαλιστικ( wIι. ∆ιτι σGµερα στ( 1Gντα κατµµ ρια τ5ν T ρ-κων, γι( παρ0δειγµα, µπρε+ ν( *π0ρIυν κα4 εUκσι κατµµ ρια ZEλληνες M1ι-σλαµισθντες κα4 πρευθντες α7τ( τ( πτακσια Iρνια τς σελτ>υκικς, bθω-µανικς κα4 νετυρκικς πρε&ας. Πι& εναι, π5ς µπρ3µε ν( τ2ς Mντπ&-συµε;

H καταστρ*φ4 τ*5 π*λιτισµ*5 (π/ τ*6ς Xριστιαν*6ς

ΣYNT: ΣPς θτω τρα Qνα Nλλ σRαρ ;2τηµα, πH "φρSP στ περιε#µεντ$ς !θνικ$ς συνε'δησης τ Nετερυ *Eλληνισµ. EBναι δυνατν ν συµRιRα-στν κα? ν συνυπ>ρKυν τ 8λληνικ Tδεδη τ$ς !λευθερ'ας, τ ν "δσµευτηςθασης τ$ς ;ω$ς κα? τ κσµυ, τ$ς δηµιυργικ$ς "µφισR2τησης, τ$ς α@θυ-παρK'ας, µ !κενα τ #ριστιανικ δγµατς, τ$ς Tυδαϊκ$ς θεκρατ'ας, τ$ςπρκαθρισµνης "νθρπινης µ'ρας; M’ Nλλα λγια, µ2πως V πνευµατικ "καµ-ψ'α κα? στειρτητα τ σηµεριν «ρωµι» )#ει τ?ς αTτ'ες της σ’ α@τ τ "λλ-πρσαλλ «8λλην#ριστιανικ σ5µπλεγµα»;

B.Π.: T,ν γνωρ&>ω πλ2 καλ( α7τ, τ, θση. Kα4 διαφων5. Πλλ$ς φρ$ς KIωθσει στν αυτ µυ τ Uδι τ&µι Mρτηµ0 σας. Σ$ δι0φρες παραλλαγ$ς κα4 σ$δι0φρες περιστ0σεις. Kα4 KIω καταλG1ει *π$ρ τς .EλληνIριστιανικς πρ-τασης. T( MπιIειρGµατ0 µυ δ$ν τ( ντλ5 π τ,ν δγµατικ, τ3 ∆ωδεκαθυP τ3 Xριστιανισµ3. (∆$ν εµαι 9τε :Iυλιανς 9τε Πα3λς, µλντι τ2ςθαυµ0>ω κα4 τ2ς δ ). O9τε διαµρφνω γνµη π τ( συστGµατα bργαν-σεως τς π&στεως κα4 τς λατρε&ας (δ$ν µ$ πε&θει 9τε τ «δρµεν» στ νεκρ-µαντε+ τ3 :AIρντα, φρ’ εFπε+ν, 9τε τ «τελετυργικ» πρ τς θαυµα-τυργς «κ0ρας» κ0πιυ xγ&υ). T,ν σκψη µυ τ,ν bργαννω, στ, συνθετι-κG µυ στ0ση καταλGγω, Mπ4 τr %0σει νς σφ0λτυ, θλω ν( πιστε ω, κριτη-ρ&υ. .H παιδευτικ, πρταση κα4 τ5ν δ «σIλ5ν» εναι σαφ5ς νθρωπκε-ντρικG. vAν τ ∆ωδεκ0θε παρεIρησε τ, θση τυ στ2ς xλιε+ς τς Tι%ερι0δς

∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 199913116

–Nπως κα4 Kγινε– α7τ συνετελσθη )ς φυσικ Mπακλυθ µις Sστρικς M1-λι1ης, π2 δ$ν µπρ3µε σGµερα ν( τ,ν νατρψυµε, Nσ κα4 zν Mπιστρατε υµεε9στIες *πθσεις. .H Sστρ&α δ$ν γρ0φεται µ$ τ( «M0ν». OS «σταυραναστ0σεις»τ5ν ∆ιν συ, :Oρφα, Xριστ3 δ$ν πκτ3ν τ,ν δγµατικ, P Sστρικ, 1&ατυς µ$ τ,ν Mπιστηµνικ, τεκµηρ&ωσG τυς P τ,ν Mµπρ0γµατη πδει1G τυς,λλ( µ$ τ,ν ναγωγG (P wIι) στ,ν ψυIικ, ν0ταση Mκε&νων π2 πιστε υν. vAντ παρ0δειγµα P Q συµ%λισµς %ηθ3ν στ «νατε&νεσθαι», ττε καλς Qσκπς κα4 καλν τ Kργν. N( µ,ν 1εIν3µε, πLς J π&στις Mνεργπιε+ται µ-νν Mκε+, Nπυ δ$ν *π0ρIει λγικ, πδει1ις. :E(ν *π0ρIrη λγικ, πδει1ις,παρλκει J π&στις. :Aρκε+ J πειθ. :Eννε+ται, πLς παντντας στ Mρτηµ0 σας(καθ’ |ν τρπν παντ5) δ$ν σηµα&νει πLς υSθετ5 κα4 τ4ς 1ιλγικ$ς κρ&σειςπ2 MµπεριIνται σ’ α7τ. Σηµεινω, τλς, πLς J Sστρικ, M1λι1η –M(ν τ,ν σε-%µαστε )ς δε1αµεν, δεδµνων– µαρτυρε+ κα4 Mπιτ0σσει ν( δεIθ3µε, πLς τλληνικ Kθνς Mσθη (κα4 aκµασε 1αν0) µσα π τ IιλιIρν Bυ>0ντι. .Ωςδιικητικ, µηIαν, α7τ, J να bνττητα Qµλγυµνως 1εκ&νησε µ$ τ( ρωµαϊκ(πρτυπα. Mετε1ελ&Iθηκε Nµως γρGγρα σ$ µι( να λληνικ, *πσταση. M,ν 1ε-Iνµε, πLς π τ 146 π.X., Nταν *πδυλωθGκαµε στ2ς Pωµα&υς, µIρι τ313 µ.X. (δι0ταγµα τ3 Mεδιλ0νυ), π2 θεωρε+ται )ς J φετηρ&α τ3 Bυ>α-ντιν3 δρµυ, περ0σαµε 460 Qλκληρα Iρνια, στ( Qπ+α S πλιτικ$ς κα4 δι-ικητικ$ς συνθκες σαν ττιες, ^στε Kκαµαν τ,ν :AθGνα π κντρ τ3 κ-σµυ Iωρι, π2 >3σε σ$ Fκνµικ, κα4 πνευµατικ, Kνδεια κα4 µ$ τ,ν ν0-µνηση τς παλις αUγλης. Στ Bυ>0ντι Q .Eλληνισµς %ρκε καταφ γι, 1ανα-γεννGθηκε, aκµασε κα4 π0λι. Bε%α&ως wIι µ$ Παρθεν5να λλ( µ$ BλαIρνες κα4.Aγι( - Σφι0. ROIι µ$ Πλ0τωνα κα4 :Aρισττλη λλ( µ$ «Nεαρς» τ3 :Iυστι-νιαν3 στ,ν .EλληνικG, µ$ Kνδ1ες δυναστε+ες α7τκρατρων (:Iσα ρων, Mακε-δνων, Kµνην5ν, Παλαιλγων). Eναι συγκλνιστικ, J δGλωση α7τγνωσ&ας(Nπως %γα&νει µσα π συµπληγ0δες Fδελγικς κα4 πλιτικς δκιµασ&ας)τ3 Γεωργ&υ Γεµιστ3 ΠλGθωνα πρς τν Mανυ,λ B´ Παλαιλγ: «IEσµνγρ Wν Xν Vγεσθε κα? Rασιλε5ετε GEλληνες τ γνς, /ς Y τε φων κα? V π>-τρις παιδε'α µαρτυρε».

:Aλλ( κα4 zν κµη τ .EλληνIριστιανικ Bυ>αντιν µ0λγαµα ταν τελ$ς(λγrω τ5ν *περδσεων τς θελγ&ας κα4 τ3 µιρα&υ «καλγερισµ3» P λγrωτ5ν φευδαλικ5ν στιIε&ων π2 διε+πν τ Fκνµικ σ στηµα τς α7τκρα-τρ&ας), λθε J µεγ0λη στιγµ, τς «α7τπρα&ρετης» θυσ&ας τ3 Kωνσταντ&νυΠαλαιλγυ ν( πτελσrη τ cθικ κα4 Fδελγικ µνι, γι( ν( σφυρηλατη-θ3ν Mπ0νω τυ S νες µεγ0λες πρσδκ&ες γι( ν0σταση. ZOταν µς 1αναγ -ρισαν στ4ς σπηλι$ς γι( 400 Iρνια, S σπηλαιδτες παππ0δες µας κρ0τησαν,6ντε1αν, σθηκαν, γιατ4 6κυγαν τ E7αγγλι (στ,ν λληνικ, γλ5σσα) κα4 wIιτ( :Hθικ( Nικµ0Iεια τ3 :Aρισττλη, κα4 γιατ4 ντρεIαν στ,ν cθικ, ν&κητ3 Mαρµαρωµνυ Bασιλι κα4 wIι στ, ναυµαI&α τς Σαλαµ+νς. REτσι κ λισετ νερ στ µ3λ τς Mθνικς Mπι%&ωσης.

13117∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 1999

Π8ς &λ.πει τ/ν (φ*ρισµ/ τ*5 1821 (π/ τ4ν <Eκκλησ=α

ΣYNT: ∆ν µπρµε 6µως ν παραRλψυµε τ ν *Iστρ'α. *H Fπ'α RSP γιτν Nγρι διωγµ κα? τ ν καταστρφ τ *Eλληνικ Πλιτισµ "π τHς Xρι-στιαν5ς. \H "κµη κα? στ #ρνια τ$ς !θνικ$ς !θνεγερσ'ας "πκρ5πτεται F ρ-λς τ$ς !π'σηµης !κκλησ'ας. OD τρες διαδ#ικ? "φρισµ? τ$ς IEπαναστ>σεως"π τν Πατρι>ρ#η Γρηγρι τν E´ "πσιωπνται. Στ πρηγ5µεν τε#ςτ «∆αυλ» περι#εται τ κε'µεν 8νς !κ τAν "φρισµAν α@τAν. A@τ νµ'-;ω πρπει ν γ'νυν γνωστ>.

B.Π.: Στ,ν καλG σας σκψη KIω τρε+ς παρατηρGσεις. :EγL δ$ν συµφων5 µ$τ,ν λγκρισ&α τς Sστρ&ας, ν( λγκρ&νω τ,ν Sστρ&α µσα π τ,ν σφ0λειαπ2 µ3 δ&νει Q Iρνς, J πσταση. ZOσν φρr στ( γεγντα τς κατα-στρφς κα4 λεηλασ&ας παντς λληνικ3 κα4 λληνιστικ3 στ2ς πρτυς κυ-ρ&ως αF5νες: Eναι ναντ&ρρητ, Q Θεδσις κα4 S 6λλι δ$ν στειε τηκαν.Σηµεινω στ,ν π0ντησG µυ πρηγυµνως, Nτι Q Θεδσις δ$ν Iτ πησε τ,ν:AθGνα κα4 τ,ν .Eλλ0δα τ3 τλυς τ3 5υ αFνα 9τε τ3 4υ αFνα 9τε τ3αFνα τ3 :Aλε10νδρυ. REIυν περ0σει πεντακσια Iρνια κα4 Q πλιτισµςµυ, J δ0δα µυ, Q δαυλς µυ, %ρ&σκνται σ$ [φεση. M$ κα&ει τ κακ Jφα&στει..H λ0%α Nµως π2 6φησε, θ( >ωντανψrη πλ τιµ µπελ5να στ IιλιIρν Bυ->0ντι. REτσι τ %λπω.

ZOσν φρ στν Γρηγρι τν E´. ∆$ν KIω λγυς ν( µφισ%ητGσω α7τ τκε&µεν τ3 φρισµ3. :Aλλ( Mδ5 εναι τ συναµφτερν: «κα? ττ πιενκ"κεν µ "φιναι». ZOπως Nλι S Mπιτελε+ς τς Mπαν0στασης εIε τ,ν γων&αγι( τν καιρ π2 Kπρεπε ν( γ&νrη κα4 γι( τ( µσα.

.H θυσ&α τ3 Γρηγρ&υ τ3 E´ δ$ν λυτρνει xπλ5ς. :Aπτελε+ αSµ0τινη π-δει1η, τ,ν πι FσIυρ, πδει1η. .Aπλ, )ς MπιτελGς, Mπεστρ0τευε τ,ν συνδυα-στικ, σκψη, τ,ν σIεδ&αση, τ,ν στ0θµιση τ5ν παραγντων περισστερ π τ(κελε σµατα τς ψυIς τυ. ZOπως συµ%α&νει µ$ Nλυς τ2ς Mπιτελε+ς. Γρ0φει QUδις στν Mπ&σκπ Σαλνων :Hσαα:

«IE#εµυθ'ας, "δελφ, µεγ'στη #ρε'α· D γρ καιρ? πνηρ? εTσ'ν...»..O Mπ&σκπς Σαλνων Kπεσε µ$ τ σπαθ4 στ Iρι, µαIµενς δ&πλα στν δι0-

κ τυ, τν :Aθαν0σι ∆ι0κ. ROIι, λιπν. .H :Eκκλησ&α µας *πρ1ε Q πρωτα-γωνιστ,ς τς Mθνικς Mπι%&ωσης κα4 τς :Eπαν0στασης (παραδε&γµατς I0ριν,µ,ν 1εIν3µε πLς τ( µναστGρια πτελ3σαν τ( µνα, Uσως, κντρα τς Mπιµε-λητε&ας τ3 :Aγνα). Θεωρ5 )ς [ππτη %λασφηµ&α, wIι xπλ )ς λ0θς SστρικςMκτ&µησης, τ,ν Kνδλη µφισ%Gτηση π2 Mγε&ρεται εFς %0ρς τς :Eκκλησ&αςπ τ2ς δι0φρυς Kρδ0τυς.

«Θ ?πι&"λ*υν λατινικ/ (λφ"&ητ* κα φωνητικ4 γραφA»

ΣYNT: *H σηµεριν παιδε'α, 6πως α@τ πρσφρεται "π’ τ *Eλλαδικ Kρ>-τς, φρνει τ?ς νες γενις κντ στ?ς "στε'ρευτες πηγς τ *Eλληνικ Πνε5-µατς; Kι <ν a#ι, γιατ? συµRα'νει κα? π'ων σκπιµτητες !Kυπηρετε;

∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 199913118

B.Π.: ROIι. .H σηµεριν, παιδε&α στν τπ µας κατ( σ στηµα πµακρ νειτν νν 6νθρωπ π τ4ς στε&ρευτες (Nπως λτε κα4 Nπως πρ0γµατι εναι)πηγ$ς τ3 .Eλληνικ3 Πνε µατς. REIει MπικρατGσει J %λακδης κα4 ντεθνικ,παιδαγωγικ, 6πψη τς «Iρηστικς» παιδε&ας. T( Mκπαιδευτικ( ναλυτικ(πργρ0µµατα τ( γεµ&>υν µ$ δθεν Iρηστικ$ς γνσεις κα4 µεθδικ( κα4 [πυ-λα τ( δει0>υν π Πλ ταρI κα4 :Aρισττλη, π Πλ0τωνα κα4 Πυθαγ-ρα, π ενφ5ντα κα4 :Iσκρ0τη, π Θυκυδ&δη κα4 :Aρριαν. T( µ0ρκα, τ(δλ0ρια, τ( ECU κα4 τ( E7ρL δ$ν στειε νται. OS πλλαπλ+ κα4 πικ&λι «νε-µηδ&>ντες» µς KIυν >σει. «Mπ$καν στ ν πλη D !#θρ'», π2 λει κα4 κ0-πις στ&Iς νς τραγυδι3. M3 κ0νει Mντ πωση –κα4 µ$ πγητε ει– J wρε-1η κα4 J %υλιµ&α µ$ τ,ν Qπ&α S νελληνες τργυν τν σαν π2 τ2ς πρ-σφρυν S δι0φρι MπιτGδειι (πλιτικ&, καναλ0ρIες, Mκδτες, δηµσιγρα-φικ4 κα4 καλλιτεIνικ4 «στρες»).

Πυλνε S σανφ0γι τ,ν ψυIG τυς κα4 τ,ν ψυI, τ5ν παιδι5ν τυς στνδι0%λ κα4 [στερα κλα+νε σ(ν τ4ς µωρ$ς παρθνες, γιατ4 τ( παιδι0 τυς Kπεσανστ( ναρκωτικ0. Kα4 πλεµνε ν( τ( σσυν µ$ θεραπευτικ$ς κιντητες, λλη-λδιδακτικ( (µετα12 πθεραπευθντων κα4 θεραπευµνων) σIλε+α, µ$ µεθ-δνες κα4 *πκατ0στατα. Kατπιν ρτς. AσIς! T Kθνς α7τκτνε+. Kα4 τσκιν4 τς κρεµ0λας τ κρατ3ν S δθεν παιδαγωγ&. :Aντ4 ν( Mπιµε&νυν ν( δι-δ01υν (Nπως 6λλωστε Mπιτ0σσει κα4 τ κακµιρ τ Σ νταγµα, 6ρθρ 16) τνcθικ καννα, π2 θ( πτελ3σε τ,ν φυσικ, θωρ0κιση τς ψυIς τ5ν νων, πι-θηκ&>υν µ$ µεταφρ( κα4 εFσαγωγ, Mκπαιδευτικ5ν συστηµ0των π :Aµερικ$ςκα4 E7ρ5πες, δρ0σεις π2 µ$ α7ταρσκεια κα4 να&δεια (πιθGκων) τ4ς %αφτ&->υν κα4 )ς «Mκπαιδευτικ$ς µεταρρυθµ&σεις». Σς τ πρλγω. Πλ2 γρGγραα7τ4 S Uδιι νθλληνες, π2 κατGργησαν τ( ρIα+α .Eλληνικ0, π2 κρωτη-ρ&ασαν τ, γλ5σσα µ$ τ µντνικ, π2 Kσ%ησαν π τ,ν διδασκαλ&α τς Sστ-ρ&ας Nλα τ( κεφ0λαια τς Mθνικς α7τγνωσ&ας, α7τ4 S Uδιι λιπν θ( Iτυ-πGσυν κα4 π0λι. Kα4 θ( µς Mπι%0λυν κα4 τ, φωνητικ, γραφ, µ$ λατινικλφ0%ητ. Θ( τ κ0µυν P σ$ µ&α P σ$ δ φ0σεις. :Aλλ( θ( τ κ0µυν. T %λ-πω. :Aντιστ0σεις δ$ν *π0ρIυν. :Aντιθτως συµµαI&ες 6νµες κα4 τερκλητες%λπω ν( συµπηγν ωνται. Tραπε>&τες κα4 Iρηµατιστ$ς µ$ πλιτικ2ς - τ>ντη-δες, γρ0µµατι καθηγητ$ς µ$ δι0φρυς κα4 Iα>Iαρ µενυς γνε+ς κα4 κα-λταϊσµνα π τ( φ0στ-φ2ντ παιδι( (π2 σκ3ν καθ’ σπραν τ παρα-%&αστ δικα&ωµ0 τυς ν( Iρε υν στ( «bρθ0δικα», στ2ς ρυθµ2ς τς *π-στηρι>µενης κα4 πρ%αλλµενης πανταIθεν µυσικς τ3 M0ικλ T>0κσν κα4τ5ν 6λλων «Jρων» τ3 συστGµατς τ3 διεθν3ς καταµερισµ3 κα4 διακ&νησηςναρκωτικ5ν), α7τ$ς S συµµαI&ες στGννται Mν τ+ς πρ0γµασιν. Kα4 στν τπµας. :Aλ&µν!

REναντι α7τ5ν τ5ν φαινµνων Mπι%0λλεται J 6µεση ντ&δραση - ντ&σταση.ZOσι ZEλληνες, π2 Kλεγε κα4 Q RIων ∆ραγ µης, ν( συγκρτGσυµε τ,ν NαΦιλικ, .Eταιρε&α γι( τ,ν .Eλλ0δα κα4 τν .Eλληνισµ. M$ σκπ wIι τ,ν Mπ&-δει1η σω%ινισµ3. :Aλλ( τ,ν *πµνηση τ3 cθικ3 καννα. ZOπως α7τς πρ-

13119∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 1999

τ0θηκε, διδ0Iθηκε 6ρτια π τ2ς δικ ς µας πργνυς κα4 Nπως καθµλ-γGθηκε π Nλυς τ2ς γ&γαντες τς E7ρωπαϊκς :Aναγννησης κα4 τ3 ∆ια-φωτισµ3. N( εFσηγηθ3µε στ,ν OFκυµνη µι( να στρφ, πρς τ( Kσω. N( δια-δηλσυµε πLς ρν µεθα ν( Mπιστρψυµε στ4ς σπηλις... µσrω τ5ν cλεκτρ-νικ5ν *πλγιστ5ν κα4 τς κλωνπ&ησης. ∆ι0%α>α πρIθ$ς µι( Kρευνα τ3Harvard, π2 διεπ&στωνε τ,ν Mκτεταµνη κα4 νθυγιειν, µνα1ι( τ5ν Iρηστ5ντ3 διαδικτ υ (INTERNET) κα4 Kκρυε τν κδωνα τ3 κινδ νυ.

«<Aντ λ=κν*υ φ.ρετρ* γι α0τ*ενταφιασµ/ τCς Eλλ"δ*ς»

ΣYNT: *H 8λληνικτητα /ς τρπς σκπτεσθαι κα? ;$ν µπρε ν γ'νSη κτ$µα6λων τAν λαAν τ σηµεριν κσµυ; Mπρε V *Eλλς ν Kαναγ'νSη τ πνευ-µατικ λ'κν τ$ς "νθρωπτητας;

B.Π.: Nα&, µετ’ Mµπδ&ων· J .Eλλ(ς bφε&λει ν( 1αναγ&νrη τ πνευµατικ λ&κντς νθρωπτητας. Πρπει πρς τ3τ ν( *π0ρ1rη πρ5τα J Uδια, )ς bνττηταMθνικG, κρατικG, κινωνικG, FκνµικG, πλιτικG, πλιτισµικG. :Aπσυντεθει-µνη Iρα κα4 κινων&α καµµι( τ Iη δ$ν µπρε+ ν( KIrη. Kαννα ρλ δ$ν µπ-ρε+ ν( ναλ0%rη. :Aντ4 λ&κνυ, φρετρ γι( τν α7τενταφιασµ της τς πρπει.:EγL δ$ν παραιτ3µαι. :Eπιµνω ν( µ0Iωµαι, Nσ >5. Γι( τ,ν παγκσµια .Eλλη-νικτητα.

ΣYNT: *O «∆αυλς» !φτς Fλκληρνει 18 #ρνια παρυσ'ας στν σ5γ#ρ-ν Tδελγικ πρRληµατισµ τ$ς *Eλλ>δς κα? στ ν πρσπ>θεια κατακτ2σεωςτ$ς Dστρικ$ς α@τγνωσ'ας τAν *Eλλ2νων. IEσες πρσωπικ πAς κρ'νετε α@τ ντ ν πρε'α τ περιδικ;

B.Π.: :Aναγνωρ&>ω δηµσια πLς Q «∆AYΛOΣ» πτελε+ µι( πλ τιµη Kπαλ1ηµ0Iης γι( τ,ν .Eλλ0δα κα4 τν .Eλληνισµ. Kινε+ται σ$ µι( cθλγικ, πρε&α µ$Mπιστηµνικ, ε7θ νη κα4 Fδελγικ, καθαρτητα (παλλαγµνη π Fδετ-λειες κα4 σκπιµτητες), πρς τ,ν κατε θυνση τς Sστρικς α7τγνωσ&ας τ5ν.EλλGνων. ∆$ν κ0µπτεται π τ γεγνς, Nτι πρε εται ντ&θετα πρς τ«ρε3µα» τ5ν πλλ5ν Mντ πων. Γιατ& Nλι στν «∆AYΛO» γνωρ&>υν, πLς µννπηγα&νντας ντ&θετα πρς τ «ρε3µα» %ρ&σκεις τ,ν πηγG - λGθεια. E9Iµαι τ(18 Iρνια τυ ν( γ&νυν 118. (Tσι σαν κα4 S ψφι π2 πρα στ συνδριτς N.∆. )ς *πψGφις Πρεδρς· µι( σ µπτωση στν ριθµ π2 µ3 ρσει).Kα4 π δ0δα-δαυλς ν( γ&νrη φ5ς 6πλετ τ3 ZHλιυ τ3 ναγεννηµνυ .Eλλη-νικ3 Πνε µατς. :Aφιερνω στν ∆AYΛO τ Περ&κλειν: «"νδρAν (Mν πρ-κειµνω «∆AYΛOY») "γαθAν )ργSω γενµνων, )ργSω κα? δηλσθαι τς τιµ>ς». Tπρ0ττω Mδ5. :Eπαιν5 δηµσια τν «∆AYΛON».

Παν. Λ. Kυ)αλ*κης

∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 199913120

«Bι0γρα» κα4 Kλλειµµα πλιτισµ3

OS Mπισηµ0νσεις περ4 Mλλε&µµατς πλιτισµ3 KIυν ρI&σει Mδ5 κα4 Iρ-νια· a, γι( ν( εUµεθα περισστερν κρι%ε+ς, π τ,ν πτ5σιν τ3 ρIα&υλληνικ3 πλιτισµ3 *π0ρIει Kλλειµµα πλιτισµ3 εUτε µεγαλ τερ εUτε µι-κρτερ. Γι( τ4ς Jµρες µας κ0τι ττι φα&νεται Mκ πρτης wψεως παραλ-γισµς, φ3 τ Kλλειµµα πλιτισµ3 δ$ν συµ%ι%0>εται µ$ τ,ν MπιτυI&α τςκλωνπιGσεως, τ,ν κατ0κτησιν τς ΣελGνης κα4 τ( *πλιπα *ψηλ( Mπι-στηµνικ( Mπιτε γµατα. T,ν φαινµενικ,ν α7τ, ντ&φασιν KρIεται ν( 6ρη\να ν Mπιστηµνικ Mπ&τευγµα: J παρασκευ, τ3 «µαγικ3» Iαπι3 «Bι>-γρα», π2 δ&νει λ σιν στ,ν νδρικ, νικαντητα. T( δισεκατµµ ρια I0πιαπ2 KIυν πυληθ µIρι τρα κα4 S γωνιδεις πρσπ0θειες τ5ν 6λλωνφαρµακευτικ5ν ταιρει5ν ν( παρασκευ0συν κ0τι ν0λγ, ^στε ν( M1α-σφαλ&συν κα4 α7τ$ς µερ&δι π τ( πλ σια κρδη τς γρς, καταδει-κν υν περ&τρανα τ µεγ0λ Kλλειµµα µις M1Iυσας πλιτιστικς λειτυρ-γ&ας: τ3 Kρωτα. .O Kρως στ σ νλ τυ (\λ1ις, πρκλησις, MπιλγG, πλη-σ&ασµα, σIσις, Mρωτικ, πρ1ις) εναι ψυIνητικ, λειτυργ&α. .H δ$ νι-καντης (νδρικ, κα4 γυναικε&α), Mκτς σπαν&ων bργανικ5ν νωµαλι5ν,bφε&λεται πκλειστικ( στ,ν ναστλ, τς ψυIνητικς λειτυργ&ας Mκδιαφρων αFτι5ν. .H %Gθεια Nµως π2 πρσφρυν α7τ3 τ3 εUδυς τ(φ0ρµακα *πκρ πτει µ&α παρ0µετρ, π2 καθλυ P Mλ0Iιστα KIει θιγ.

ZOλι *µνλγ3ν τν θρ&αµ% τς MπιστGµης P Mπισηµα&νυν τ4ς δυσ0ρε-στες παρενργειες π τ,ν λψιν τ3 φαρµ0κυ, Mπι>ητντας παρ0λληλατ,ν παραγωγ, 6λλυ σκευ0σµατς περισστερν κινδ νυ. :Aλλ( J λψιςτ3 «Bι>γρα» Mνεργε+ κα4 λ νει τ πρ%ληµα α7τµατα, µηIανικ0, Iωρ4ς ν(αUρωνται κα4 S αFτ&ες π2 νστειλαν τ,ν ψυIνητικ, λειτυργ&α τ3 λG-πτυ. REτσι, Nσες φρ$ς τ σθεν$ς 6τµ θελGση ν( Mπιτ Iη τ,ν QλκλG-ρωσιν τς Mρωτικς πρ01εως, πρπει ν( καταφε γη νελλιπ5ς στ,ν Iρσιντ3 φαρµ0κυ, παρακ0µπτντας τ,ν σθνεια, Iωρ4ς ν( τ,ν θεραπε η. Kα4α7τ εναι τ Iαρακτηριστικ τ3 σ γIρνυ κσµυ: ν( δ&νωνται \τιµες λ -σεις µηIανικ0, Iωρ4ς 7σιαστικ( ν( αUρεται τ πρ%ληµα. .H πικιλτρπωςπιεσµνη ψυI, τ3 νθρπυ δ$ν πελευθερ3ται, λλ( πι>εται κµη πε-ρισστερ, φ3, γι( ν( πλα ση τ,ν (Kστω) µηIανικ, λ σιν, πρπει ν(*πακ η στ,ν M1υσ&α.

∆$ν KIυν δικα&ωµα Nλι στ,ν πλαυσιν τ5ν τ&µων λ σεων, παρ( µ-νν Nσι κιν3ν τ,ν 7ρ0ν τυς στν I τ3 κυδυνι3 τ3 ΠαυλLφ-M1υ-

σ&ας. A7τ, λιπν J 6νευ Nρων *πταγG, J παραγνρισις τ5ν ψυIνητικ5νλειτυργι5ν, Qδηγε+ στ,ν πκτGνωσιν, φ3 κρι%5ς S ψυIνητικ$ς λει-τυργ&ες εναι J εFδπις διαφρ( µετα12 νθρπων κα4 κτην5ν.

.H ψυIG, α7τ τ µναδικ νθρπιν γνρισµα, λειτυργε+ νητικ0, %υ-λητικ( κα4 θυµικ0. .H δ$ Fσρρπ&α της M1αρτται π τ,ν xρµνικ, κα4διατ0ρακτη λειτυργ&α τ3 νητικ3, τ3 %υλητικ3 κα4 τ3 θυµικ3. Συν-δει δ$ J ψυI, τ,ν ντικειµενικ, πραγµατικτητα µ$ τ,ν *πστασιν τ3 τ-µυ-*πκειµνυ. ZOταν τ θυµικ *περδραστηριπιηθ, ττε *περδυνα-µνει τ %υλητικ κα4 εναι δυνατ ν( φθ0ση κ0πις κµα κα4 στν πε-Iθ %ιασµ, παραγνωρ&>ντας P διαστρφντας τ νητικ, π2 εναι δυ-νατ ν( δικαιλγGση τ,ν πρ1ιν τυ. Π0λι εναι δυνατ τ νητικ εUτε M1Fδ&ων ντιλGψεων εUτε M1 M1ωγεν5ν παραγντων (α7τς P α7τ, δ$ν εναι Qκατ0λληλς σ ντρφς γι( σνα), ν( πι>η τ θυµικ κα4 ν( Mκµηδεν&>η τ%υλητικ.

A7τ, λιπν J νισρρπ&α τς ψυIς δ$ν FσI ει µνν γι( τν Kρωτα,λλ( γι( Nλες τ4ς Mκφρ0σεις τς νθρπινης >ως κα4 καταδεικν ει τ Kλλειµ-µα πλιτισµ3. ∆ιτι κ ρι µληµα τ3 πλιτισµ3 πρπει ν( εναι J M1α-σφ0λισις τς φυσικς (Fσρρπηµνης) λειτυργ&ας τς ψυIς· κα&, M(ν Jντικειµενικ, πραγµατικτης τ,ν διαταρ0σση, τ( πρϊντα τ3 πλιτισµ3πρπει ν( µ%λ νυν τ,ν δυσλειτυργ&αν της. :Aντ&θετα σGµερα Q πλιτι-σµς δ$ν πρσφρει α7τ, τ,ν 6µ%λυνσιν. Mλλν %ηθr στ,ν ψυIικ, δυ-σλειτυργ&α. ZEνα εFκαστικ Kργ τIνης πρπει ν( σ3 δηµιυργ ε7I0ρι-στα συναισθGµατα, Nπως κρι%5ς συµ%α&νει µ$ τ,ν παρατGρησιν νς ρIα&-υ γ0λµατς, Nπως κα4 zν α7τ σ>εται. T( σ γIρνα Nµως Kργα τIνης σ3πρκαλ3ν κατ0θλιψιν, φ3 ντ4 ν( σ3 Mλευθερνυν τ,ν ψυIG, ναπα-ρ0γυν τ( δεσµ0 της. Kα4 ττε KρIεται J «λγικ,» τ3 συστGµατς, π2 να-γνωρ&>ει Nτι J πραγµατικτητα εναι >φερG, Nτι Mκµηδεν&>ει τ 6τµ.ZOµως τν&>ει Nτι εναι τ µν π2 σ3 M1ασφαλ&>ει τ,ν [παρ1ιν, σ3 πρ-σφρει *λικ( γαθ( κα4 π τν καθνα δ$ν >ητ 6λλ παρ( τ,ν *πακGντυ. Γι( τν λγ α7τ κα4 J TIνη γ&νεται µρς τς M1υσ&ας τ3 συστG-µατς, Mµπρικ γαθ. ∆ηµιυργ4 κα4 φιλτεIνι πκτ3ν σIσεις πω-λητ3 κα4 γραστ3, Iωρ4ς τ,ν παρα&τητη ψυIικ, MπαφG. ZOπως κρι%5ςκα4 µ$ τ «Bι>γρα»: µηIανικ( Qλκληρνεις τ,ν Mρωτικ, Mπαφ, µ$ τν σ ν-τρφ συ. ZOλες S 6λλες ψυIικ$ς λειτυργ&ες πνε περ&πατ· περ&πατ στν«καναπ$» τ3 %λµατς, στ,ν «λγικ,» τ3 συστGµατς.

,Aθαν*σις Kυκ)στας

∆ΑΥΛgΣ/208, :Aπρ&λις 199913122

I. H «EΠITHPHΣIΣ» TOY EΛΛHNIKOY ΠOΛITIΣMOY

∆ιττ εναι τ ατια τς πλιτιστικς διαφρς Aνατλς κα ∆σεως. Oπωςεπαµε, τ δι φρα ! ρ!αρα φ"λα π# ε$σ%!αλαν στ&ν ∆σιν, 'ταν ( φρε)ςτ" µεσα*ωνς. ∆+ν ,πρ-ε µ+ .λλα λ/για 1ν γκη καταδι34εως τ" 5λληνι-κ" πλιτισµ" 7τε 8πιτηρ9σεως, µ9πως «σηκ3σ;η κεφ λι». =Aρα > ρ/λς τ"π πα 'ταν τελε*ως δι φρς τ" πατρι ρ-υ.

Kατ’ 1ρ-ς > π πας 1πB τB 755 µ.X. Fγινε κα κσµικBς .ρ-ων µ+ τ&ν 1να-γν3ρισιν 1πB τ#ς Λµ! ρδυς τ" παπικ" κρ τυς στ&ν κεντρικ& Iταλ*α,Iστερα 1πB τς πι%σεις τ" Πιπ*νυ τ" Bρα-%ως. Σ+ 1ντ λλαγµα M στ%ψις τυ1πB τBν π πα 8νµιµπ*ησε τ&ν 8κλγ9ν τυ Oς !ασιλ%ως. =Eκττε > π παςσν 1ρ-ηγBς κρ τυς, $σ/τιµς µ+ τ#ς .λλυς Mγεµ/νες, συνεµ -ησε Q 'ρθεσ+ π/λεµ µαS* τυς, Tπως συν%!η µ+ τ#ς Γερµαν#ς κα τ#ς Nρµανδς.AWτB σηµα*νει, Tτι > κ θε Mγεµ/νας καθ3ριSε κατ τς θελ9σεις τυ τ&ν πλι-τικ9ν, µηδ+ τς πλιτιστικς 84αιρυµ%νης, στB !ασ*λει/ τυ. Kα τ&ν πνευ-µατικ9 τυς 1νε4αρτησ*α ( τπικ Mγεµ/νες τ&ν 84ησφ λιSαν µ+ τBν διρι-σµB τ" δευτερ/τκυ υ(" Oς 1ρ-ιερ%ως (καρδιναλ*υ) τς περι-ς. =Eτσι >µ+ν πρωτ/τκς 8κληρν/µει τBν τ*τλ κα 1νελ µ!ανε τ&ν δι*κησιν τ" φ%-υδυ κα > δευτερ/τκς, σν καρδιν λις, τ&ν πνευµατικ& Sω9. AWτB Fδω-

M*α 1πB τς 1π/ψεις σ-ετικ µ+ τ&ν !υSαντιν& περ*δ εναι, Tτι 8κε*νη τ&ν8π-& τB δ*και ,πB τ&ν 8π*δραση τ" -ριστιανικ" πνεµατς µεταρρυθ-µ*σθηκε 8π τB 1νθρωπιν3τερ. [Aν µελετ9σ;η κανες Tµως τς .φθνες σ;ω-S/µενες πηγ+ς γι τ&ν !υSαντιν& δικαισνη, εναι !%!αι Tτι θ καταλ94;ησ+ διαφρετικ συµπερ σµατα. Aσφαλ\ς M σηµαντικ3τερη πηγ& εναι τ«Bασιλικ» τ" αWτκρ τρς Λ%ντς ΣT´ τ" Σφ" (886 - 912 µ.X.), τ>π)α εναι πλ# διαφωτιστικ γι τ&ν 1πνµ& τς δικαισνης τ&ν !υ-Sαντιν& 8π-9, 1φ" 1πτελ"σαν τ&ν κωδικπ*ηση τ\ν τ/τε $σ-υ/ντων ν/-µων. ΠιB συγκεκριµ%να τB 54ηκστB Bι!λ* τ\ν «Bασιλικ\ν» µς πληρφ-ρε) περ τ\ν πιν\ν π# 8π%!αλλε γι δι φρα 8γκλ9µατα M !υSαντιν& πι-νικ& δικαισνη.

Pιντµα, καυλτµησις, µεταλλισµς, κασις...H !αρ!αρτητα των πινων στ BυS ντι

eO 1νθελληνισµBς στB BυS ντι κα τB «Σ-)σµα» µ+ τ& P3µη

Kατ’ 1ρ-ς στBν τ*τλ NA´ περ πιν\ν 1ναφ%ρνται γενικ δι φρες 8πι-!αλλ/µενες πιν%ς: Παρ γραφς ια´: «Eσ τη τιµωρα στ τ φυρκισθναικα καυθναι κα πκεφαλισθναι κα µεταλλισθναι». ∆ηλαδ& Fσ-ατεςπιν+ς 'ταν > στραγγαλισµ/ς, > θ νατς στ&ν πυρ , > 1πκεφαλισµBς κα >«µεταλλισµ"ς». MεταλλισµBς 'ταν M καταδ*κη σ+ καταναγκαστικ Fργα σ+µεταλλε)α, συν9θως 8π πλλ Fτη κα ,πB 1π νθρωπες συνθκες δια!ι3σεωςκα 8ργασ*ας.

TB «καυθναι» (καση Sωνταν\ν 1νθρ3πων) 8φαρµS/ταν σ+ δι φρα8γκλ9µατα, Tπως συν γεται 1πB διατ 4εις τ" 54ηκστ" !ι!λ*υ τ\ν Bα-σιλικ%ν: eO τ*τλς M´ περ πατρκτ/νων >ρ*Sει τ&ν πιν& τ" θαν τυ στ&νπυρ γι τ#ς φνε)ς συγγεν\ν (παρ. α´: eO φνεων πατ%ρα Q µητ%ρα κ...«πυρ παραδδται»). ΣτBν τ*τλ ΛZ´ (ν/µς περ µι-ε*ας), παρ. γ´, >ρ*Sε-ται, Tτι > µι-εων δ"λς µ+ τ&ν γυνα)κα τ" κυρ*υ τυ «και)σθω».

ΣτBν τ*τλ ΛΘ´ (περ φνευτ\ν, φαρµακ\ν κα µαθηµατικ\ν), παρ. στ´,

σε τ&ν εW-%ρεια στBν K ρλ τBν ΦαλακρB ν καλ%σ;η ν διδ 4;η στ&ν Aνα-κτρικ& Σ-λ9, π# ε-ε (δρσει > παππ"ς τυ Kαρλµ γνς, τBν Iω ννηΣκ\τ Eριγ%νη (Q Tπως > δις Fγραφε τ kνµ τυ: eIεργ%νης - Ierogenus).Γρ φει γι’ αWτBν > Π. Kανελλ/πυλς: «E*ναι πραγµατικ καταπληκτικ τ γε-γν"ς, -τι .νας /νθρωπς π0 ε* ε καταγωγ1 2ρλανδικ1 κα π0 .φθασε στ1ν3δρα τ4 Kαρ"λυ τ4 Φαλακρ4 π τ1ν Aγγλα, ε* ε τ1ν τ"λµη - µ)ς στνα2%να π8, στ Bυ9ντι κα στ1 ∆8ση, τ πνε4µα τ κρατ4σε α;στηρ στ )ρια της < κκλησα - ν διακηρ8=>η -τι < σκ)ψη, κ"µα κα τ θρησκευτικδ"γµα, πρ)πει ν στηρι θ> στ1ν πιστ@µη «π0 A BEλληνες Cνµ9υν φιλ-σφα» («eIστρ*α τ" EWρωπαϊκ" Πνεµατς», τ. A´, σελ. 162). Kα στ&ν 5π/-µενη σελ*δα σηµει3νει > Π. Kανελλ/πυλς: «DH θαραλλ)α διακ@ρυ=@ τυ, π0/νι=ε τν δρ"µ γι τ1 νεFτερη φιλσφα λλ κα γι τ1 νεFτερη πιστ@-µη, ε*ναι -τι G λ"γς, G Cρθς λ"γς, ε*ναι < Hση κα γι’ α;τ κ"µα τ δ"γ-µα κα -τι < «α;θεντα» (Gπιυδ@πτε πρσFπυ K κειµ)νυ, /ρα κα τ%νAερ%ν γραµµτων) . ει τ1ν πηγ1ν της - Lν τ1ν . >η - µ"ν στ1 λγικ@, ν>% < λ-γικ1 δMν πηγ9ει πτM π τ1ν «α;θεντα».

Φυσικ M διδασκαλ*α τ" Eριγ%νυς κατεδικ σθη σ+ δ συν/δυς δυτικ\ν8πισκ/πων, τB 855 µ.X. κα τB 859 µ.X. eH καταδ*κη τυ Tµως 'ταν στ&ν Wσ*αµ/νν φραστικ9, 1φ" M πρστασ*α τυ 1πB τBν K ρλ τBν ΦαλακρB τ" 8π%-τρεψε ν διδ σκ;η στ&ν AWτκρατρικ& Σ-λ& µ%-ρι τBν θ νατ τ" αWτκρ -τρς. Mετ δ+ τBν θ νατ τ" Kαρ/λυ τ -νη τ" Eριγ%νυς - ννται· κατ’.λλυς 8π%στρεψε στ&ν Aγγλ*α Q FSησε στ&ν ∆υτικ& Γαλλ*α µ%-ρι τBν θ να-τ/ τυ. Aλλ ( καταδ*κες τ\ν «α(ρετικ\ν» διδασκαλι\ν δ+ν 'ταν µ/νν φρα-στικ%ς. eH πιB συνηθισµ%νη πιν& 'ταν M πα"σις τς διδασκαλ*ας γι nνα -ρ-

Σελ. 13126

∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 199913124

νικB δι στηµα (κατ καν/να 8π nνα Fτς). Kα φρε)ς «α(ρετικ\ν διδασκα-λι\ν» δ+ν 'ταν µ/ν λαϊκ*, 1λλ κα κληρικ*· Tπως > Pσκελλ)νς, > 8π*-σκπς τ" Kαντ%ρµπυρυ =Aνσελµς, τ" Σ3λσµπαρυ > Iω ννης. ∆+ν 'τανλ*γι ( πρστ τες τ\ν «α(ρετικ\ν» διδασκ λων, Tπως > ΣυS%ρ, Mγµενς τ"!ασιλικ" 1!!αε*υ τ" eAγ*υ ∆ινυσ*υ, π# πρστ τευσε τBν A!ελ ρδ.Eναι σ*γυρ, Tτι > π πας δ+ν ε-ε τBν 1π/λυτ Fλεγ- τ" πνεµατς. =Eτσι8φθ σαµε τBν IA´ α$\να M EWρ3πη ν !ρ*θ;η 1πB «α(ρετικ+ς» διδασκαλ*ες. Tαυ-τ/-ρνα 1ναπτσσνται ( καλ+ς τ%-νες κα στBν IB´ α$\να M 1νατρπ& πρ--ωρ πρBς τ&ν Aναγ%ννησιν. eO Π. Kανελλ/πυλς γρ φει γι τBν IB´ α$\να:«Στν α2%να κριH%ς α;τν κδηλFνεται G «δυναµικς» E;ρωπαOς - G πλ8-πλκς, G ντιφατικς µ)σα τυ, G ρνητ1ς κθε «στατικ4» πλιτισµ4, κεOνςπ0 αPρι θ γν>η Λενρντ ντ Bντσι κα Παρκελσς, Mι α1λ TAγγελς

13125∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 1999

H πλιρκα τς Kωνσταντινυπλεως !π" τ#ς Λατνυς σταυρφρυς τ"1204. (Mικργραφα γαλλικ +ειργρ,φυ τ ιε´ α.. - Παρσι, Bι2λιθ4κη

τ Nαυστ,θµυ).

>ρ*Sεται M πιν& τς κασης 8ν Sω; γι τBν 8µπρηστ& $κ*ας µ%σα σ+ π/λη:«γνεται περκαυστς». Eπ*σης στBν τ*τλ NA´ περ πιν\ν, παρ. κα´, >ρ*Sε-ται Tτι «U δ4λι τ> σωτηρ>α τ%ν δεσπτ%ν πιHυλε8ντες κανται». eHπιν& τς κασης 8πιφυλασσ/ταν 8π*σης κα στ#ς αWτµ/λυς κα πρδ/-τες µυστικ\ν σ+ 8-θρ#ς (NA´ - λδ´). O( 8νδεικτικ+ς αWτ+ς 1ναφρ+ς δε*-νυν,Tτι > θ νατς στ&ν πυρ 8τγ-ανε εWρε*ας 8φαρµγς στB !υSαντινB δ*και.

TB πιB 1πτρ/παι Tµως εναι, Tτι µ*α 1πB τς πρ!λεπ/µενες πιν+ς 'τανκα τB «θηριµα εOν», Tπως συν γεται 1πB τBν τ*τλ NA´ περ πιν\ν, παρ.κστ´: «Kεφαλικ1 τιµωρα στ τ θηρις VπHληθναι K ναιρεθναι K τπαραπλ@σιν Vπστναι». Eπ*σης, στ&ν παρ γραφ λδ´ τ" $δ*υ τ*τλυ(NA´): «OA τν δµν ρεθ9ντες ε2ς στσιν K θ"ρυHν, πρς τ1ν =αν α;τ%νK φυρκ9νται K θηριµα 4σιν K περιρ9νται».

M+ τ&ν πιν9 τ" «θηριµα εOν» Q τ" «καυθναι» τιµωρ"νταν κα ( «νπ"λει πι4ντες µπρησµ"ν, ε;τελεOς µMν Xντες». eH ρωµαϊκ& τακτικ9, δη-

κα Σα=πηρ, Λ8θηρς κα TEρασµς - γι πρFτη φρ σ’ -λη τυ τ1ν .κτα-ση (κα σ’ -λ τυ τ Hθς π8, Yστ"σ, δM µπρεO κ"µα ν τ συνειδητ-πι@σ>η)». (Eνθ. 1ν., σελ. 148).

II. H ANAΓENNHΣIΣ HΛΘE AΠO TOYΣ APABEΣ

eH πρε*α τ" δυτικ" κ/σµυ πρBς τ&ν Aναγ%ννησιν vρ-ισε 1πB τBν Θ´ α$3-να, Tταν > Oκς τ\ν Σφ\ν τς Bαγδ της συστηµατικ wσ-λ9θη µ+ τ&ν1ρ-α*α 5λληνικ& φιλσφ*α κα τς 8πιστµες. O( Eλληνες σφ*, π# ε-ανκαταφγει στBν 1ρα!ικB κ/σµ 84 α$τ*ας τ" κατατρεγµ" τυς στB µισελλη-νικB BυS ντι, Fσπειραν στερε τBν σπ/ρ τ" 5λληνικ" πλιτισµ". Kυρι-λεκτικ στ σκτειν µεσαιωνικ -ρ/νια ( =Aρα!ες δι%σωσαν τBν 5λληνικB π-λιτισµ/. Kα αWτBν τBν πλιτισµB τBν µετ%φεραν στ&ν EWρ3πη µ+ τς κατακτ9-σεις τυς. Kα 1πB τ&ν 1ρα!ικ& eIσπαν*α > 5λληνικBς πλιτισµBς 8παν%καµψεστ&ν EWρ3πη 1πB τ&ν «π*σω π/ρτα». Kα*, Tπως M κατηγρ*α «π Zλληνισµ>%»(!υSαντινB «φρ"τ») 'ταν .γνωστη στ&ν ∆σιν, > πλιτισµBς εxρε πρ/σφ-ρ Fδαφς ν καρπ*σ;η κα π λι. Πνεµατα, Tπως > Aλ K*νδι, > A!ικ%ννας κα(περισσ/τερ > γεννηµ%νς στ&ν K/ρντ!α τς eIσπαν*ας) A!ερρ/ης 1νεστ -τωσαν τB πλιτιστικB τ%λµα τ" Mεσα*ωνς. T/σ πλ# µεγ λη 8πιρρ& vσκη-σαν ( =Aρα!ες στ#ς ∆υτικευρωπα*υς, π# 1κ/µα κα αWτB τB λεγ/µενεWγενικB πνε"µα τς (ππσνης 5δρ Sεται στBν 1ρα!ικB τρ/π Sως, π# κααWτBς 'ταν 1πτ%λεσµα τς 8παφς τ\ν Aρ !ων µ+ τBν 5λληνικB πλιτισµ/.T/τε µ+ τBν φανατισµB τ" νεφ3τιστυ ( ∆υτικ 1νεS9τησαν πλ%ν τ πρω-

∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 199913126

τ/τυπα τ\ν Fργων. Aγραστ+ς παλαι\ν -ειργρ φων κατ%κλυσαν τ&ν Aνα-τλ& κα wγ/ραSαν 1διακρ*τως, 1νε! Sντας τς τιµ+ς στ Iψη. T/σ πλ# MS9τησις ε-ε 1νε! σει τς τιµ%ς, yστε > Mι-α&λ ΨελλBς διεµαρτρετ, γιατ* τ$κνµικ τυ δ+ν τ" 8π%τρεπαν πλ%ν ν’ 1γρ S;η παλαι -ειρ/γραφα. Kα> ΨελλBς 'ταν 1πB τ#ς πλυσι3τερυς τ" BυSαντ*υ.

AWτ& M 1ν-& τς ∆σεως πρBς τBν 1ρ-α) 5λληνικB πλιτισµB 8π%τρεψε σ+πλθς δυτικ\ν (ερωµ%νων ν’ 1σ-ληθ"ν µαS* τυ. T δ+ 1ρ-ιερατικ συµ-!λια 1ντεµετ3πιSαν µ+ 8πιε*κεια αWτ&ν τ&ν 8νασ-/λησιν. Πρστρ%-υµε π -λι στ συµπερ σµατα τ" Π. Kανελλ/πυλυ, π# γρ φει σ-ετικ : «Aντκρυ-9ε µλιστα συ ν G Aερωµ)νς «σ λαστικς» διαλεκτικς τ αµ"γελ τς πι-εκειας στ ελη πισκ"πων κα <γυµ)νων συνετ%ν κα [πιων στ νθρFπι-ν \θς τυς, 3να αµ"γελ π0 \ταν “σ εδν /γνωστ” στ1ν νατλικ1 (Zλλη-νικ1) κκλησα» (8νθ. 1νωτ., σελ. 168). Bε!α*ως F-υµε ν παρατηρ9συµε, πςµ*α Eκκλησ*α π# κατεδ*ω4ε τBν 5λληνισµB δ+ν δναται ν |νµ Sεται «DEλλη-νικ@». Oσ γι τB -αµ/γελ, δ+ν 'ταν σ-εδBν .γνωστ στ&ν Aνατλικ&Eκκλησ*α, 1λλ Fλειπε παντελ\ς. T&ν δια 8π-& στB BυS ντι στς 8κκλησ*ες8ψ λλετ τB «Συνδικ/ν», π# γ%µει 1φρισµ\ν κατ τ" 5λληνικ" πνεµα-τς. eO γις N*κων µ+ τ δια τυ τ -%ρια Fπνιγε τBν Fφρ τ\ν 8θνικ\ν γαι\νΣπ ρτης Aντ*-, γιατ Fδει-νε 1ν-& στ&ν 1ρ-α*α 5λληνικ& θρησκε*α· > δ+Iω. Iταλ/ς, λ/γις 1πB τ&ν Iταλ*α π# Fφερε στB BυS ντι τB δυτικευρω-παϊκB πνε"µα, κατ%φυγε στ κεραµ*δια τς eAγ*ας Σφ*ας, Tπυ 8δικ Sετ σνα(ρετικBς 1πB τ&ν σνδ, γι ν 1πφγ;η nνα θ νατ 1ν λγ τς eYπατ*ας.(Περισσ/τερα γι τ&ν στ σιν τ" BυSαντ*υ Fναντι τ" eEλληνισµ" αWτ& τ&ν8π-& σ+ σ-ετικB .ρθρ: «∆αυλ/ς», τ. 204, ∆εκ%µ!ρις 1998, σελ. 12773). Aπ%-

λαδ& τ" Kλσσα*υ, µ+ τ&ν κατακρεργηση 1νθρ3πων 1πB .γρια θηρ*αδιατηρ"νταν κα 8π τς !υSαντινς 8π-ς, τWλ -ιστν ς τ&ν 8π-& τ"Λ%ντς ΣT´ (886 - 912 µ.X.).

EκτBς 1πB τBν µαρτυρικB θ νατ πλ# συνηθισµ%νη 'ταν κα M πιν& τ"1κρωτηριασµ". =Eτσι, Tπως συν γεται 1πB τ «Bασιλικ », δι φρα 8γκλ9-µατα τιµωρ"νταν µ+ « ειρκπεOσθαι, ρινκπεOσθαι» κ.τ.λ. O( µι- τι-µωρ"νταν µ+ ρινκπ*α (ΛZ´, α´), 8ν;\ µ+ τ&ν δια πιν& τιµωρ"νταν κα.λλα σε4υαλικ 8γκλ9µατα: α(µµι4*α, συνυσ*α µ+ καλ/γριες κ... Aκ/µη,M κτην!ασ*α τιµωρ"νταν µ+ εWνυ-ισµ/. (T*τλς ΛZ´, πε´: «OA λγεν"µε-νι, _τι κτηνHται καυλκπ@σθωσαν». M+ 1κρωτηριασµB τ\ν -ειρ\ν τι-µωρ"νταν ( 1πελ τες καθ’ n4ιν κα κατ’ 8π γγελµα, δηλαδ& ( Sωκλ%πτες(KE´, δ´), Tπως 8π*σης ( φνεντες σ+ συµπλκ& (ΛΘ´, ι!´), ( 8µπρηστ+ς,παιθρ*ων $κι\ν (Λθ´, στ´) κ... Eπ*σης στ#ς κλ%πτες 1ντικειµ%νων 1πB(ερ 8κκλησι\ν 8πιφυλασσ/ταν M πιν& τς τφλωσης (ME´, ι!´).

13127∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 1999

eH 8ντελ\ς 8νδεικτικ& αWτ& 1παρ*θµηση πινικ\ν διατ 4εων τ\ν «Bασι-λικ%ν» δε*-νει τ&ν !αρ!αρ/τητα τ" !υSαντιν" πινικ" συστ9µατς. O(πιν+ς τ" 1κρωτηριασµ" κα τ" µαρτυρικ" θαν τυ 'ταν συ-ν/τατεςκα νµθετικ κατω-υρωµ%νες. Σ+ τ*πτε δ+ν δι%φερε τB πινικB σστηµατ" BυSαντ*υ 1πB τB πινικB σστηµα τ\ν !αρ! ρων λα\ν τς Mεσαιω-νικς EWρ3πης κα 'ταν 84*συ σκληρB µ+ τB 1ρ-αι/τερ ρωµαϊκB δ*και.eO -ριστιανισµBς λιπBν δ+ν ε-ε 84ανθρωπ*σει καθ/λυ τς πιν+ς (8κτBς κιν θεωρηθ; Oς 8παρκ&ς !ελτ*ωση, M 1παγ/ρευση τς πινς τς σταυρ3σεως– γι θρησκευτικ#ς λ/γυς). Aκρωτηριασµ κα θ νατι στ&ν πυρ 'τανεWρ%ως διαδεδµ%νι κα 1πB 8κε) πρ%ρ-νται .λλωστε κα δι φρα 8π3-νυµα Tπως Kψα-ε*λης, Kψαρ-*δης, Kαµµ%νς κ.τ.λ. Oλα αWτ δε*-νυν,Tτι κα τB BυS ντι 'ταν nνα τυπικB µεσαιωνικB κρ τς µ& F-ν καµµιν1πλτως σ-%ση µ+ τB eEλληνικB Πνε"µα.

Mπρ"ν .λλωστε ν 1ναφερθ"ν πλθς γνωστ\ν (στρικ µαρτυρικ\ν

ναντι σ’ αWτ& τ&ν α(ρετικ& ∆σιν Fπρεπε ν ,ψωθ; nνα τε)-ς, π# θ διεφ-λασσε τ&ν καθαρ/τητα τς καθ’ Mµς Aνατλς. Kα αWτB τB τε)-ς ,ψ3θη τB1054 µ.X. µ+ τB >ριστικB σ-)σµα τ\ν δ 8κκλησι\ν, π# ε-ε Oς 1φρµ& τB“filioque”.

III. TO «FILIOQUE» AΠΛO ΠPOΣXHMA TOY ΣXIΣMATOΣ

TB Tτι τB “filioque” 'ταν πλ\ς 1φρµ& εναι πεντακ θαρ, 1φ" M ∆υτικ&Eκκλησ*α ε-ε υ(θετ9σει τ&ν 8κπ/ρευσιν τ" «eAγ*υ Πνεµατς» κα 1πBτBν XριστB (υ(B) πεντακ/σια -ρ/νια πρ*ν. T&ν πρ3τη φρ τB υ(θ%τησε τB547 µ.X. σ+ σνδ 1ρ-ιερ%ων στB Tλ%δ 8ν;\ σ+ .λλη σνδ στ&ν δια π/λιντB 589 µ.X. πρσετ%θη στB Σµ!λ τς Π*στεως τς Nικα*ας. M λιστα 84ετ -Sντας τ&ν 8κκλησιαστικ& (στρ*α, θ διαπιστ3συµε πς M ∆υτικ& Eκκλη-σ*α Fδωσε σηµαντικ& !9θεια στ&ν Aνατλικ9, γι ν διατηρ9σ;η τ&ν δγµα-τικ9ν της καθαρ/τητα. eO π πας 1φ3ρισε τBν |παδB τ" µνφυσιτισµ" πα-τρι ρ-η Aκ κι· > π πας Γρηγ/ρις B´ 1ντεστ θη στ&ν ε$κνκλαστικ& π-λιτικ& τ" αWτκρ τρς Λ%ντς Γ´ (717 - 741 µ.X.)· κα > δι δ-/ς τυ στBνπαπικB θρ/ν 1φ3ρισε συλλ9!δην Tλυς τ#ς ε$κνκλ στες σ+ ε$δικ& σν-δ στ& P3µη. eO π πας Bιργ*λις, πλ%µις τ" µνφυσιτισµ", 84ωρ*σθη σ+νησ τς Πρπντ*δς κα > π πας Mαρτ)νς, πλ%µις τ" µνθελητισµ",συνελ9φθη στ&ν Iταλ*α κα 84ωρ*σθη στ&ν Xερσ\να τς OWκραν*ας, Tπυ µετ’|λ*γν 1π%θανε, 8π αWτκρατρ*ας τ" K3νσταντς B´ (641 - 668 µ.X.).

Στ&ν Z´ $κυµενικ& σνδ τς Nικα*ας τB 787 µ.X., π# 1πκατ%στησε τ&ν

∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 199913128

|ρθδ4*α, πρσεκλ9θη τιµητικ > π πας AδριανBς A´ κα συµµετε)-αν π -µπλλι δυτικ (ερ ρ-ες. Παρατηρ"µε δηλαδ9, Tτι 200 -ρ/νια µετ τ&ν υ(-θ%τησιν τ" “filioque” k-ι µ/ν δ+ν ε-ε 8γερθ δγµατικB S9τηµα, 1λλ 8ππλ%ν 8ν 1γαστ; συνεργασ*;α ∆υτικ& κα Aνατλικ& Eκκλησ*α 1ντεµετ3πισαντς α(ρετικ+ς διδασκαλ*ες. Oσ γι τB πρ\τ σ-)σµα 8π πατρι ρ-υ Φωτ*υτB 867 µ.X. M 8π*κλησις τς υ(θεσ*ας τ" filioque 1πB τ#ς δυτικ#ς ε-ε π-λιτικ ατια (τBν Fλεγ- τς νε/τευκτης Bυλγαρικς Eκκλησ*ας). Γι τBν λ/-γ αWτ/, µ/λις vρθησαν ( πλιτικ+ς διαφρ%ς, τB δγµατικB S9τηµα 8λησµ-ν9θη γι 200 1κ/µα -ρ/νια. =Aρα 1λλ" πρ%πει ν’ 1ναSητ9συµε τ ατια τ"σ-*σµατς. Kα εναι αWτ π# 8θ*4αµε: 1φ’ 5νBς M πρωτκαθεδρ*α τ" -ρι-στιανικ" κ/σµυ κα κυρ*ως M µεταστρφ& τς ∆σεως πρBς τ&ν σπυδ&ν τ"5λληνικ" πλιτισµ". Kα κ τω 1πB αWτ&ν τ&ν .πψιν λαµ! νει $δια*τερη!αρτητα M φρ σις τ" πατρι ρ-η Kαµατερ" «α;τ1 < σκ8λα µ`ς .φαγε», Tταν8πικεφαλς φανατισµ%νυ k-λυ κατ%στρεψε τB σ;ωS/µεν µ%-ρι τ/τε (1204µ.X.) .γαλµα τς Aθηνς. ∆ηλαδ& τ&ν Aνατλικ& Pωµαϊκ& AWτκρατρ*α τ&νκατ%λα!αν φρε)ς τ" 1ρ-α*υ 5λληνικ" πλιτισµ". Kα δ+ν εναι λ*γι ((στρικ π# ,πστηρ*Sυν, Tτι τB kνµα «BEλλην» 1να!ι3νει µ+ τ&ν λατιν-κρατ*α.

IV. EΠIΛOΓOΣ

Oµως αWτB τB πλιτιστικB τε)-ς, π# ,ψ3θη µετα4# Aνατλς κα ∆σε-ως, δ+ν wµπ/δισε τ&ν πλιτικ& συνεργασ*α µετα4 τυς. M λιστα ( σ-%σεις

θαν των Q 1κρωτηριασµ\ν. Eνδεικτικ µπρε) ν 1ναφερθ; M τφλωσητ" Kωνσταντ*νυ ΣT´ 1πB τ&ν δια τυ τ&ν µητ%ρα E$ρ9νη, M τφλωση τ"Mρωϊκ" Pωµαν" ∆ιγ%νη 1πB τ#ς πλιτικς τυ 1ντιπ λυς τB 1071 µ.X.,καθς κα > θ νατς µ+ 1κρωτηριασµB σ+ -%ρια κα π/δια τ" 8παναστ τηΘωµ τ" Σλ !υ κα τ" γι" τυ Aναστασ*υ, Tταν συνελ9φθησαν 1πBτBν αWτκρ τρα Mι-α&λ B´ τB 823 µ.X. Πλ# γνωστ& περ*πτωση εναι .λλω-στε κα > θ νατς στ&ν πυρ τ" Mγ%τη τς αρεσης τ\ν Bγµ*λων Bασι-λε*υ στBν eIππ/δρµ τς Kωνσταντινπλης, µ+ 8ντλ& τ" Aλ%4ιυ K-µνην" κα µ+ τ&ν σµφωνη γν3µη τς Eκκλησ*ας. eYπ ρ-υν τ%λς µαρ-τυρ*ες γι θαν τωση στ&ν πυρ 1νωνµων 1τ/µων 8π !ασιλε*ας Λ%ντς ΣT´,Aνδρν*κυ κα .λλων αWτκρατ/ρων 1πB διαφ/ρυς συγγραφε)ς (Θε-φ νης, Nικ9τας Xωνι της κ...) κα 1ντ*στι-ες µαρτυρ*ες γι 1κρωτηρια-σµ#ς διαφ/ρων πρσ3πων.

TB τελικB συµπ%ρασµα λιπBν εναι, Tτι M !αρ!αρ/τητα κα M σκληρ/τη-

13129∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 1999

τα 'ταν κα νµικ κατω-υρωµ%νη στB !υSαντινB κρ τς, παρ τBν «-ρι-στιανικB» κα «φιλ νθρωπ» -αρακτρα τυ, σµφωνα µ+ τς κατεστηµ%νες1π/ψεις. Aντιθ%τως M µ& -ριστιανικ& 1ρ-α*α eEλλ δα ε-ε 1πδει-θ; πλ#πιB πλιτισµ%νη κα φιλ νθρωπη 1πB τ -ριστιανικ µεσαιωνικ κρ τη. [Σ.σ.O( πιν+ς π# 8π%!αλλαν κατ καν/να τ δ*καια τ\ν 1ρ-α*ων 5λληνικ\νπ/λεων 'σαν α) $κνµικ+ς (πρ/στιµα - δηµεσεις), !) ,περρ*ες (84ρ*α,|στρακισµBς) κα γ) M κεφαλικ& (θ νατς). Πιν+ς πρσ! λλυσες α) τ&ν8λευθερ*α (µακρ-ρ/νια φυλ κιση - κ θειρ4η) κα !) τ&ν 1κεραι/τητα τ"σ3µατς (1κρωτηριασµ) 'σαν σ-εδBν 8ντελ\ς 1νπαρκτες, δεδµ%νυ TτιM 8λευθερ*α κα τB 1νθρ3πιν σ\µα 8θεωρ"ντ (ερ στ&ν 1ρ-α*α eEλλ -δα]. Kα στBν τµ%α τς δικαισνης λιπBν M 8πικρ τηση τ" -ριστιανι-σµ" δ+ν ε-ε 8πιφ%ρει Wδεµ*α πρ/δ σ+ σ-%ση µ+ τ&ν 1ρ-α*α eEλλ δα,Tπως 1κρι!\ς συν%!η κα µ+ τ#ς ,π/λιπυς τµε)ς τ" πλιτισµ".

7E+ετλα9ς

∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 199913130

τυς, $δια*τερα µετ τ&ν πανωλεθρ*α τ\ν BυSαντιν\ν στB MατSικ+ρτ (1071µ.X.), συνεσφ*-θησαν. Παρ τ&ν µετα4 τυς ,πψ*α BυSαντιν κα ∆υτικσυνεµ -ησαν στς σταυρφρικ+ς 8κστρατε)ες. M λιστα τB BυS ντι 8παν%-κτησε - ριν αWτς τς συµµα-*ας 8δ φη τς Mικρς Aσ*ας, π# 1πB µ/ν τυ'ταν 1δναµ ν 8πανακτ9σ;η. M+ τ&ν παρα-3ρησιν 8µπρικ\ν πρνµ*ωνπ/τε στ#ς eEνετς, Γενυ τες κα ΠιSανς, δυτικ κατ%κλυσαν τ&ν Kων-σταντινπλιν. Στ&ν 1κµ9 της M δυτικ& κιν/τητα Fφθασε τ 60.000 µ%λη.Aκ/µα κα µναστ9ρια (σν $κνµικ |ργανισµ) συνειργ σθησαν µ+ τ#ςα(ρετικ#ς δυτικ#ς 8µπ/ρυς. T%λς ( δυτικ Mγεµ/νες µ%σα 1πB $δια*τερεςσυµµα-*ες 8νεπλ κησαν στ 8σωτερικ τ" BυSαντ*υ. Kυριλεκτικ πρν τ&νκατ ληψιν τς Kωνσταντινυπ/λεως ( αWτκρ τρες τ" BυSαντ*υ 8τ%λυν,πB τ&ν αρεσιν τ\ν δυτικ\ν Mγεµ/νων. eH δ+ 1δυναµ*α τ\ν !υSαντιν\ν αWτ-κρατ/ρων Iσαακ*υ Aγγ%λυ κα Aλε4*υ ν 1πδ3συν τ ,πεσ-ηµ%να,8στ θη M α$τ*α τς πτ3σεως τς Kωνσταντινυπ/λεως, παρ τ&ν 1ντ*θεσιν τ"π πα Iνκ%ντιυ Γ´ π# 1φ3ρισε τ#ς καταληψ*ες. Kα Tπως θ 84ετ συµεσ+ 5π/µεν .ρθρ, Tσ M Aναγ%ννησις Fκανε !9µατα πρ/δυ στ&ν ∆σιν, τ/-σ 1ν%!αινε τB 1ντιδυτικB µ%νς στ&ν Aνατλικ& Eκκλησ*α. =Eφθασαν στB ση-µε) ( 1νθενωτικ ν πρτιµ9συν τ&ν παρ δσιν τς Aνατλς στ#ς Tρ-κυς, πρκειµ%νυ ν 1να!ι3σ;η > 1νθελληνικBς !υSαντινισµ/ς. Kα ς θυµη-θ"µε στ&ν κατακλε)δα τ" .ρθρυ αWτ" τ λ/για τ" θαυµαS/µενυ 1πB τBνπ. Γε3ργι MεταλληνB Tυπ λδυ - Iακω! τυ: «-πυ πατεO T4ρκς ε*ναιPωµισ8νη».

7Aθαν,σις Kυκ2στας

HH KK II NN HH ΣΣ II ΣΣ TT ΩΩ NN II ∆∆ EE ΩΩ NN

O( eIσπαν -ρνικγρ φι τ" 16υ α$3να δι%σωσαν 1πB τ&ν παρ δση τ\ν =Iνκα τBν θρ"λτ" λευκ" θε" - πργ/νυ, π# 'ρθε 1π’ τBν κεανB τς 1νατλς φ%ρνντας στ&ν Aµερικ& τBνπλιτισµ/. eO θρ"λς αWτBς 8πι!ε!αι3νεται 1π’ τ 1ρ-αιλγικ κατ λιπα π# !ρ*σκνται δι -σπαρτα στ&ν περι-& τ" Περ": τε*-η κα κτ9ρια µ+ κυκλ3πεια, µινωϊκ9, µυκηναϊκ& τι-δµ9,θ%ατρα, διπελ%κεις, σ! στικες, µινωϊκ σµ!λα καθς κα nνας µεγ λς 1ριθµBς 8πιγραφ\ν γραµ-µικς γραφς A´. Eντυπωσιακ3τερ Tµως τεκµ9ρι τς παρυσ*ας τ\ν eEλλ9νων στ&ν N/τια Aµε-ρικ& κατ τB 1π3τατ παρελθBν 1πτελε) M γλ\σσα τ\ν =Iνκα. O( συγγραφε)ς τ" παρ/ντς Fργυπαραθ%τυν 850 περ*πυ λ%4εις τς γλ3σσας τ\ν K%τσυα (πργ/νυ φυλς τ\ν =Iνκα), ( >π)εςnλκυν καθαρ τ&ν πρ%λευσ9 τυς 1π’ τ&ν 5λληνικ& γλ\σσα. Kα µ λιστα κατ παρ/µι τρ/πµ+ 8κε)νν τς γλ3σσας τ\ν κατ*κων τ\ν ν9σων τ" E$ρηνικ" Ωκεαν" (δ+ς «∆αυλ/ς», τε-η169, 170). eH 8τυµλγικ9, φωνλγικ& κα σηµασιλγικ& 1ν λυση π# 8πι-ειρ"ν εναι $δια*τε-ρα 8π*πνη, 1φ" M συγγ%νεια κα συ-ν M >µι/τητα µετα4# τ\ν δ γλωσσ\ν 8ντπ*Sεται σ+πρ3ιµ στ δι τς 5λληνικς, πργµα π# 1παιτε) καλ& γν3ση τ\ν >µηρικ\ν τπων κα τς δω-ρικς διαλ%κτυ, τ&ν >π*α κα διαθ%τυν ( δ συγγραφε)ς. eH πρσαρµγ& τς 5λληνικς στςφωνητικ+ς $διαιτερ/τητες τ\ν φυλ\ν αWτ\ν, σ+ συνδυασµB µ+ τB π%ρασµα τ" -ρ/νυ κα τ&ν 1π-µ/νωση, 8π%φεραν πλυπ*κιλες µεταλλαγ%ς, τς >π)ες Tµως τB Fµπειρ µ τι τ\ν δ 8ρευνητ\νε7κλα συλλαµ! νει κα 84ηγε). Mερικ παραδε*γµατα: churi = κ/ρη, china = γνα - γυν9, mama =µ9τηρ, hua = υ(/ς, hatana = -ιτ3νας, wayra = 19ρ, 1%ρας, chiri = κρς κα .λλα 1κ/µη >µιλητικ3-τερα.

Παν. Λ. Kυ2αλ,κης

Σ. ∆ΩPIKOΣ - K. XATZHΓIANNAKHΣ, OA TIνκα µιλ4σανDEλληνικ

Γι τ1ν κατσταση στν Zλληνικ λλ κα διεθν µυσικ %ρ δ"θη <ε;καιρα ν συ9ητ@συµε µM τν Gµγεν µυσικσυνθ)τη κ. Aλ)=ανδρXα λη, G GπOς κατ τ1ν τελευταα ε2κσαετα 9f κα δηµιυργεO στ1νN)α DY"ρκη, µα π"λη « ωνευτ@ρι» Zτερκλ@των πλιτιστικ%ν στι εων κασυνακ"λυθα µυσικ%ν κυσµτων, -πυ < µπειρα π0 πκτ> κανες κα< Cρθ1 =ιλ"γησ@ της ε*ναι 3νας δ"κιµς «δρ"µς» γι τ1ν =αγωγ1σφαλ%ν συµπερασµτων. T συµπερσµατα α;τ κτθενται παρακτω καπρκ8πτυν π τς νδιαφ)ρυσες πληρφρες π0 µ`ς .δωσε G συνθ)της,-ταν πρ"σφατα πισκ)φθηκε τ1ν Aθ@να κα µιλ@σαµε γ8ρω π τ1ν Zλλη-νικ1 κα =)νη µυσικ@.

❶ DH π@ ηση τς Zλληνικς µυσικς στς %ρες τ4 =ωτερικ4 κα 2δι-

H ?λληνικ@ µυσικ@ στ"ν κσµ

ατερα στ1ν Aµερικ1 φρ>` κατ τ πλεOστν σM συγ ρ"νυς συνθ)τες, τ%νGπων A δηµιυργες κλαµHννται Yς κατ’ = 1ν Zλληνικ1 µυσικ1 πρ-σαρµσµ)νη Yς πρς τ1ν .µπνευση κα τ1ν κτ)λεση στ α2σθητ@ρι λα%ν,π0 γν4ν τ Hθς κα τ1ν πικιλα τς µυσικς παραδ"σεως στ1ν µη-τρπλιτικ1 DEλλδα. AντιπρσωπευτικFτερι α;τ4 τ4 iε8µατς ε*ναιτ"σ G B. Παπαθανασυ -σ κα G Γιννης Xρυσµλλης, τ%ν Gπων A συν-θ)σεις ε*ναι ε;ρ)ως διαδεδµ)νες κα κατα=ιωµ)νες. BEνας δε8τερς τ8πςµυσικς, λιγFτερ =απλωµ)νς στ διεθνMς µυσικ στερ)ωµα, ε*ναι τ«κλασσικFτερα» Zλληνικ µ)λη τ4 M. Θεδωρκη (γνωστ κυρως π τνκινηµατγρφ) κα τ4 M. Kαλµρη. Iδιατερη θ)ση δM κατ) ει < µυσικ1τ4 I. kενκη, τν GπO πλλ θεωρ4ν Yς τν =ιλγFτερ µυσικ τ4δευτ)ρυ <µσες τ4 ε2κστ4 α2%νς. T)λς < παραδσιακ1 κα δηµτικ1µυσικ1 τ4 τ"πυ µας ε*ναι σ εδν /γνωστη στ ε;ρ0 κιν µM µ"νη =α-ρεση τ0ς τυρστες, π0 πισκ)πτνται τ1ν DEλλδα κι . υν τ1ν δυνατ"-

Eν\ 8γγ*Sµε τ&ν δετερη -ιλιετ*α, nνα πλ# παλαι/τερ ατηµα 8πανατπθετε)ται κα π λι:> -ωρισµBς κρ τυς κα 8κκλησ*ας. Πλσια εναι M 1ρθργραφ*α τ\ν Mµερ\ν µας γι τB θ%µααWτ/. eO διδ κτωρ Θελγ*ας κα Kινωνιλγ*ας Γ. Mυστ κης Fκανε τBν κ/π ν 1νθλγ9σ;ητ&ν 1ρθργραφ*α κα ν τ&ν 8κδ3σ;η σ’ nνα τµ*δι, Tπυ ,π ρ-υν κα ( δ 1π/ψεις, τ" -ωρι-σµ" Q k-ι κρ τυς κα 8κκλησ*ας. Στ&ν Wσ*α δ+ν εναι µ*α πραγµατε*α τ" $δ*υ τ" συγγραφ%-ως 1λλ συλλγ& .ρθρων, π# 1ν µεσ τυς ,π ρ-υν κα ( 1π/ψεις τ" διυ.

eH 8κκλησ*α σ+ Tλες τς θρησκε)ες τ" κ/σµυ εναι Fκφρασις µ%σ;ω θρησκευτικ\ν κειµ%νων. eHδ+ θρησκε*α εναι 1ναπ/σπαστ στι-ε) πλιτισµ" τ\ν λα\ν, 1κ/µα κα ν αWτB σηµα*ν;η τ&νFλλειψιν πλιτισµ", Tπως Fγινε τBν Mεσα*ωνα. =Aρα 8κ τ\ν πραγµ των δ+ν εναι δυνατBν ν δια--ωρισθ"ν κρ τς κα θρησκε*α. Oταν δ+ M θρησκε*α 5δρ Sεται σ+ 84υσιαστικB δ/γµα, M 8κκλη-σ*α δ+ν κ νει τ*πτ’ .λλ, παρ ν τB 8κφρ S;η. =Eτσι δ+ν ,π ρ-ει καν%να 8κκλησιαστικB 1δι%4-δ, 1λλ θρησκευτικ/.

Θ 'ταν 1διαν/ητ γι τ#ς 1ρ-α*υς Eλληνες ν -ωρ*συν κρ τς κα 8κκλησ*α· 7τε κα,πρ-ε καν%νας λ/γς ν συµ!; αWτ/, 1φ" M 1ρ-α*α θρησκε*α δ+ν 8στηρ*Sετ σ+ καν%να δ/γµα.TB πρ/!ληµα 8τ%θη 1πB τ&ν 8πι!λ& τ" -ριστιανικ" δ/γµατς κα µετ , Tταν τ Tρια 1σκ9σεωςτς 84υσ*ας µετα4# κσµικ\ν κα θρησκευτικ\ν λειτυργ\ν 'σαν 1σαφ. =Eκττε δ+ ,πρ-ε 1ντα-γωνισµBς µετα4# κσµικς κα 8κκλησιαστικς 84υσ*ας. Στ&ν Wσ*α > δια-ωρισµBς κρ τυς κα8κκλησ*ας σηµα*νει καθρισµB τ\ν >ρ*ων 1σκ9σεως τς 84υσ*ας µετα4 τυς. M+ .λλα λ/για, καν 1κ/µη συµφων9συν κρ τς κα 8κκλησ*α γι τ Tρια τς 84υσ*ας τυς, δ+ν πρ/κειται ν’ 1λλ 4;ητB πλιτειακB 84υσιαστικB πρ/τυπ. Γι τBν λ/γ αWτB κα M 1ντ*θεσις τ\ν |παδ\ν τ" -ωρισµ"1ναλ3νεται σ’ nναν 1ντικληρικB 1γ\να. Kα αWτB θυµ*Sει Fντνα τ&ν λαϊκ& ρσιν: «Φτα*ει > γ ι-δαρς κα !αρµε τB σαµ ρι».

Eναι συ-νB φαιν/µεν > 1ντικληρικBς 1γ3νας ν >δηγται σ+ 1ντιφ σεις, γιατ πλλ+ς φρ+ς,πκρπτει πρσωπικ+ς 8πιθ%σεις. K τι τ%τι Tµως µς κ νει ν ,πψιαS3µαστε nνα 1πB τ τε-

Γ. MOYΣTAKHΣ, Aνγκη ωρισµ4 κρτυς - κκλησας.

∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 199913132

λευτα)α .ρθρα τ" !ι!λ*υ, τB «Aρ ιεπισκ"πυ διλσθηση», π# σν 1νυπ/γραφ, µλλν στBνΓ. Mυστ κη πρ%πει ν -ρεωθ;. Σ’ αWτB κατηγρε)ται > 1ρ-ιεπ*σκπς, Tτι µ+ τ#ς λ/γυς τυκινδυνεει ν περιθωριπιηθ; M 8κκλησ*α κα ν 8γκλω!ισθ; στ&ν περ*µετρ τ\ν 8θνικιστικ\νλαϊκ*στικων κινηµ των. Kι αWτB εναι σωστ/. Oµως ν τBν κακ*S;η στ&ν συν%-εια, γιατ δ+ν πρ-ωθε) τ&ν ,παγωγ& τς 8κκλησ*ας κα π λι στB Φαν ρι, k-ι µ/νν εναι 1ντιφατικ/, 1λλ ,πκρ-πτει κα µεγαλτερη 8πιθυµ*α ,πταγς τς κσµικς 84υσ*ας στ&ν 8κκλησιαστικ9, 1φ" > πα-τρι ρ-ης ετε 8π ρωµαικρατ*ας ετε 8π τυρκκρατ*ας τ&ν 1π/λυτη διαπλκ& κρ τυς κα 84υ-σ*ας 84%φραSε.

7Aθαν,σις Kυκ2στας

ΠρσιτB 1πB κ θε .πψη εναι σ+ Tλυς τB 8ν λ/γω λεκωµα, π# F-ει Oς θ%µα τυ τ&ν (στρ*α,τB θρησκευτικB ,π/!αθρ, τ&ν 1ρ-ιτεκτνικ& κα τ&ν ε$καστικ& σνθεση τς Aκρπ/λεως τ\νAθην\ν, -ωρς Oστ/σ ν περιρ*Sεται µ/ν στ στι-ε)α π# 1φρ"ν στBν Παρθεν\να, τ Πρ-πλαια, τB Eρε-θε) κα τ .λλα µνηµε)α τ" eIερ" Bρ -υ. Γ*ννται 8π*σης 8κτενε)ς 1ναφρ+ςστ Παναθ9ναια, στ& S3νη τ\ν 1ρ-α*ων Aθηνα*ων, στ µεγ λα (στρικ γεγν/τα, στ&ν 8πιρρ&π# vσκησαν κα 1σκ"ν ( 5λληνικ ρυθµ 8κτBς eEλλ δς, στ πρ!λ9µατα τ\ν 1ρ-α*ων µνη-µε*ων σ9µερα, 8ν\ στB τ%λς τ" 8ντπυ παρατ*θεται πλστηλ γλωσσ ρι, π# !ηθ τBν µ&84ικειωµ%ν µ+ τ&ν 1ρ-α*α πραγµατικ/τητα 1ναγν3στη, ν καταναν9ση καλτερα τς πληρ-φρ*ες π# λαµ! νει. =A4ια 8πα*νυ εναι τ/σ τ (στρικ κα πλιτιστικ 1κρι! κα παραδε-κτ κε*µενα δι -ειρBς Fiona Mc Donald Tσ κυρ*ως κα M ε$κνγρ φηση τ" Mark Bergin, π#1πδ*δει µ+ ρεαλιστικB τρ/π πρ/σωπα κα πρ γµατα τς 1ρ-α*ας 8π-ς. eO τ%λεις συνδυασµBςε$κ/νας κα γρ µµατς >πωσδ9πτε καθιστ; τB τελικB 1πτ%λεσµα ε7ληπτ κα $σρρπηµ%ν,καθς > 8νδιαφερ/µενς 1πκτ; γν3σεις µ+ εW-αρ*στηση κα ασθηση γητε*ας.

M,ρις MαµανAας

F. Mc DONALD, Περιπλνηση σ’ 3ναν ρ αO Zλληνικ να

τητα ν τ1ν κ8συν δ%.

❷ OA µπνε8σεις τ%ν λα στων Gµγεν%ν µας µυσικσυνθετ%ν πηρε-9νται τ"σ π τ0ς πρεσHυτ)ρυς τυς συνθ)τες, π0 κνυν διεθν στα-διδρµα, -σ κα π τ περιHλλν µ)σα στ GπO 94ν κα σπυδ9υντ1 µυσικ@. OA συνθ)σεις τυς ντε αρακτηρ9νται, κατα ρηστικ _ µ@,Yς κλυθ4σες τ ρε4µα τς «N)ας Eπ ς».

❸ BEνα ν) ε*δς µυσικς, εVρισκ"µεν H)Hαια κ"µη σM πλ0 πρFιµστδι, ε*ναι α;τ π0 πρκ8πτει π τ συνδυασµ τ4 συγ ρ"νυ κλασ-σικ4 µ)λυς µM τς µυσικMς παραδ"σεις διαφ"ρων ωρ%ν κα λα%ν(«Ethnik»). DH πι"τητα τς συνθ)σεως δ% =αρτ`ται τ"σ π τ1ν µυσικ1παιδεα τ4 συνθ)τη, -σ κα π τ1ν Aκαν"τητ τυ ν συνδυσfη τ1 φλ-κλρικ1 µυσικ1 τς Fρας τυ µM τ σ8γ ρν µ)λς. TIσως α;τ τ iε4µα–π0 δ8ναται ν κληφθf κα Yς συνειδητ1 ντδραση τ%ν διαφ"ρων θνι-

13133∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 1999

κτ@των καλλιτε ν%ν στ1ν παγκσµιπηση κα πρHλ1 συγκεκριµ)νωνµυσικ%ν µρφωµτων µM ταυτ" ρνη 2σπ)δωση τς µυσικς τ%ν διαφ"-ρων λα%ν– ν πτελf κα τ κ8ρι µυσικ iε4µα τ4 πρσε 4ς µ)λλ-ντς.

• A;τ ε*ναι τ συµπερσµατα γι τ1ν ε2κ"να τς Zλληνικς κα διεθν4ςµυσικς πραγµατικ"τητας τ4 Gµγεν4ς µυσικσυνθ)τη κ. Aλ)=ανδρυXα λη, π0 πεκ"µισε 9%ντας κα δηµιυργ%ντας στ1ν N)α DY"ρκη. DOmδις στς µυσικ)ς τυ δηµιυργες Hασ9εται στ πρ"τυπα τς µ1 τυπ-πιηµ)νης ρ αας κα δηµFδυς µυσικς µας. T"σ στ παλαι"τερ .ργτυ «Aντιθ)σεις» -σ κα, -πως λ)γει G mδις, στ πρετιµα9"µεν «Aπ"λ-λωνς T)µενς» διακατ) εται π συγκρτητη πιθυµα γι πιστρφ1 στςπτριες µπνε8σεις, γι τ1ν νε8ρεση τ4 « αµ)νυ ∆ιν8συ».

M,ρις MαµανAας

eH 8ν τ*τλ;ω µελ%τη, πρωτ/τυπη κα ρη4ικ%λευθη, καλπτει >λ/κληρ τB φ σµα τς (στρ*ας µας,1πB τ#ς πρκατακλυσµια*υς πλιτισµ#ς µ%-ρι κα τ&ν 8π-& τ" Mεγ λυ Aλε4 νδρυ. Σ’αWτ&ν > συγγραφε#ς 1νασκευ Sει µ+ 8πιτυ-*α τ#ς κατεστηµ%νυς µθυς γρω 1πB τ&ν eEλληνικ&πρϊστρ*α, τπθετ3ντ ς την στς σωστ%ς της διαστ σεις. Mιρα)α δι’ αWτ" τ" τρ/πυ1σ-λε)ται µ+ µεγ λες µρφ+ς τς 1ρ-αι/τητς, Tπως > Θεµιστκλς, > Περικλς, > M%γαςAλ%4ανδρς κ..., γι τ#ς >π*υς διαπιστ3νει, Tτι τ#ς -αρακτηρ*Sει µ*α 1π/κλιση 1πB τ&νπαν ρ-αια eEλληνικ& 1ρετ9. eΩστ/σ > Kυρι κς ∆. K σσης 8πι-ειρε) ν 4αναγρ ψ;η τ&ν (στρ*αµας µ+ µι φιλλακωνικ& δι θεση, κατ’ 1ντ*θεσιν µ+ τ&ν 1θηνκεντρικ9, µ+ Fρεισµα τ&ν λακωνικ&wθικ& κατ’ 1ντιδιαστλ&ν πρBς τ&ν wθικ& τ\ν ,πλ*πων eEλλ9νων τς 8π-ς 1πB τ#ς1ρ-αϊκ#ς -ρ/νυς κα 8ντε"θεν. Παρ’ Tλην π ντως τ&ν ,π ρ-υσα µερληψ*α, φ%ρει ε$ς τB φ\ςσπυδα)α κα .γνωστα Oς 8π τB πλ# (στρικ στι-ε)α, π# δ*νυν .λλες διαστ σεις σ+ πλεµικ ,πλιτικ , κινωνικ κα $κνµικ γεγν/τα, τ >π)α Fπαι4αν καταλυτικBν ρ/λν στ&νδιαδρµ& τ" eEλληνισµ" κατ τ&ν περ*δ τς 8ν Aθ9ναις παγι3σεως τς δηµκρατ*ας κα8ντε"θεν. Λ*αν 14ιπρ/σεκτα εναι κα τ µλλν καυστικ τυ σ-/λια γι πρ/σωπα, θεσµ#ς καγεγν/τα, καθς M .πψ9 τυ γι’ αWτ τ" 8πιτρ%πει ν 1πστασιπιται 1πB κ θε 1ντ*θετηθε3ρηση. Mιρα)α λιπBν F-µε µιν .λλη διαφρετικ& |πτικ& γων*α τς (στρ*ας µας, M >π*α8νδε-µ%νως ν εναι κα -ρ9σιµη. Oσ -ρ9σιµ µπρε) ν εναι κα τB δικνµικB δ/γµα“audiatur et altera pars”, 1φ" Tλι κα Tλα κρ*ννται στ&ν µακρα*ωνη διαδρµ& τς (στρ*ας µας.eO Kυρι κς ∆. K σσης εναι nνας διεισδυτικBς κα |4υδερκ&ς µελετητ9ς, π# F-ει τB - ρισµα ν-ρησιµπιε) πρBς kφελ/ς τυ κα τB παραµικρB στι-ε), π# συν; δει µ+ τBν σκπB τ"8γ-ειρ9µατ/ς τυ.

ΓιCργς Πετρπυλς

K. KAΣΣH, Aληθιν1 κ τ%ν .νδν Aστρα τς ρ αας DEλλδας

∆ΑΥΛqΣ/208, Aπρ*λις 199913134