Ο

ΡΙ

ΖΑ

ΡΕ

ΙΤ

ΗΣ

Τρ

ιμη

νια

ία Έ

κδ

οσ

η τ

ης

Ενώ

σεω

ς Α

πο

φο

ίτω

ν Ρ

ιζα

ρεί

ου

Εκ

κλη

σια

στι

κή

ς Σ

χολή

ςΜ

ΗΤΡ

ΟΠ

ΟΛ

ΕΩΣ

78

Β’ -

Τ.Κ

. 105

63

ΑΘ

ΗΝ

Α •

ΤΗΛ

. & F

AX

: 210

322

2723

• e-

mai

l: ea

resd

s@g

mai

l.co

mΙΔ

ΙΟΚ

ΤΗΤΗ

Σ: Ε

ΝΩ

ΣΗ

ΑΠ

ΟΦ

ΟΙΤ

ΩΝ

ΡΙΖ

ΑΡ

ΕΙΟ

Υ Ε

ΚΚ

ΛΗ

ΣΙΑ

ΣΤΙ

ΚΗ

Σ Σ

ΧΟ

ΛΗ

ΣΕΚ

ΔΟ

ΤΗΣ

- Σ

ΥΝ

ΤΑΚ

ΤΗΣ

: Δη

μή

τρη

ς Κ

αβ

ρο

υλά

κης

ΣΥ

ΝΤΑ

ΚΤΙ

ΚΗ

ΕΠ

ΙΤΡ

ΟΠ

Η: Δ

. Κα

βρ

ουλ

άκη

ς, Θ

. Γεω

ργά

κης,

Σ. Κ

αρ

αχά

λια

ς,Δ

. Λεο

ντα

ρίτ

ης,

Δ. Μ

ακρ

ής,

Κ. Γ

ρη

γορ

ιάδ

ης,

Δ. Σ

ωτη

ρό

πο

υλο

ς

ΑΡ. Φ

ΥΛΛΟ

Υ 66

ΕΤΟ

Σ ΙZ

’

ΙΟΥΛ

ΙΟΣ

ΑΥ

ΓΟΥ

ΣΤΟ

Σ

ΣΕΠ

ΤΕΜ

ΒΡΙ

ΟΣ

2 0 1 0

ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥΤΥΠΟΥ & Μ.Μ.Ε.: 4461

Αν ήταν βαρύς ο χειμώνας που πέρασε, να δείτε τι έχει για μετά…

Πώς φτάσαμε στο χείλος της αβύσσου; Πώς είναι δυνατόν από το αισιόδοξο 2004 και τις ελπίδες που γέννησε, να καταλή-ξουμε σ’ ένα κοινωνικό, πολιτιστικό, οικο-νομικό μοιρολόι;

Οι αφορμές εντοπίζονται στη διεθνή οικονομική κρίση, στην προβληματική ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Ορθά πριν από λίγα χρόνια είχε πει ο Ν. Τσόμσκι ότι «η κρίση που έρχεται ευτυχώς θα είναι οικο-νομική και ο πόλεμος θα είναι οικονομικός, διαφορετικά θα έπρεπε να λύσουν οι υπερ-

δυνάμεις [ΗΠΑ, Ευρώπη και αναδυόμενη ασιατική οικονομία] τις διαφορές τους στα πεδία των μαχών».

Οι αιτίες, όμως, για την πατρίδα μας, δεν εξαντλούνται στην ανακάλυψη των αφορμών από τον περίγυρό μας και τους δεσμούς μας στην παγκόσμια κονίστρα∙ είναι βαθύτερες. Και άλλοτε στο παρελθόν παλέψαμε με δυσκο-λίες, φτάσαμε στην πόρτα της διάλυσης, μα ποτέ δεν νιώσαμε την ανασφά-λεια τη σημερινή, το φόβο της καταστροφής. Μήπως η τωρινή κρίση δεν εί-ναι μόνον οικονομική; Μήπως αυτό είναι επιφαινόμενο; Μάλλον προηγείται μια πολιτιστική ένδεια, μια θεσμική ανεπάρκεια, ένα πολιτικό έλλειμμα, μια κοινωνική αλλοτρίωση άνευ προηγουμένου.

«Βρέθηκα σε μια ουρά, σε μια στάση λεωφορείου, πριν από κάμποσα χρό-νια» θυμάται η ηθοποιός Λήδα Πρωτοψάλτη. «Μπροστά μου μια κυρία - νέα - κρατούσε από το χέρι ένα κοριτσάκι. Θα ’ταν δεν θα ’ταν δέκα ετών. Η πόρτα άνοιξε κι η γυναίκα ώθησε το παιδί μπροστά. “Σπρώξε”, του φώναξε, “σπρώξε”. Κι εκείνο έσπρωξε. Και θα σπρώχνει ακόμα. Μ’ αυτήν τη σιγουριά της αναίδει-ας. Μου φάνηκε πως το ξαναείδα αυτό το κοριτσάκι πρόσφατα. Στην τηλεόρα-ση, στη βουλή, σε γραφείο; Θα σε γελάσω. Πάντως ακόμα έσπρωχνε... Κι ήταν επιτυχημένο».[Λήδα Πρωτοψάλτη, συνέντευξη για τις Τρωάδες του Ευριπί-δη, ΤΑ ΝΕΑ, 27/6/2009]

Αξίες, ιδανικά και πρότυπα υπερήφανα αμφισβητήθηκαν, ποδοπατήθη-καν, εξευτελίστηκαν, κακοχρησιμοποιήθηκαν, απαξιώθηκαν και χλευάστη-καν. Τι πάει να πει σήμερα αλληλεγγύη, ανθρωπιά, συνεργασία, ειλικρίνεια, αυτοθυσία, ανιδιοτέλεια; Μάλλον λίγα πράγματα. Αντικαταστάθηκαν εδώ και δεκαετίες από το στενό συμφέρον, τη μηδενιστική ιδεολογία περί ενός αόριστου τύπου ανθρώπου όπου γης για να πολεμήσουμε σφοδρά το δι-πλανό μας. Η συνεργασία έγινε αλισβερίσι, η ειλικρίνεια κατέληξε περίπου βλακεία, η αυτοθυσία - αυτοπροσφορά γραφικότητα και η ανιδιοτέλεια κα-τάλοιπο ξεπερασμένης χριστιανικής αξιολογίας. Άμα γκρεμιστούν οι αξίες, οι οδοδείκτες των ανθρώπινων συνόλων, πού μπορεί κανείς να οδηγηθεί; «Τα μάτια όταν δεν θέλουν πια να δουν / στρέφονται μόνα τους / και πλάθουν όραση τυφλού, / μονάχα για των σπλάχνων τα τοπία» [Κώστας Παπαγεωργίου, «Η λύπη των άλλων», 2009]

Ποια είναι τα πρότυπα της σημερινής ορατής Ελλάδας; [Γιατί υπάρχει και η αόρατη. Εκείνοι οι λίγοι ή σιωπηλά πολλοί που ακόμη προσπαθούν εν μέσω περιφρόνησης.] Πολύ εύκολα, πολύ γρήγορα, πολύ άκοπα, πολύ νέος, πολύ πλούσιος. Κι όλα αυτά άνευ όρων. Προσθέστε και την αναγνωρισιμότητα από τα ΜΜΕ και έχετε το νεοελληνικό τύπο. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, όλα υπηρετούν την στυγνή εγωφέλεια, τον πιο ειδεχθή ατομικισμό. Θεσμοί, φο-ρείς ενημέρωσης και κοινωνικής οργάνωσης καλλιεργούν είτε φανερά είτε υπόγεια το σύνδρομο του νεοπλουτισμού. Η κρίση είναι βαθιά αξιακή. Τη φτηνύναμε τη χώρα μας. Ενδημική ασθένεια της χώρας η αναλγησία, η νο-

σηρή καχυποψία. Το χειρότερο: η καχυποψία με έρεισμα. Κάναμε τον τόπο μας λικνιζόμενη φαινομηρίδα κορασίδα σε νυχτερινό κέντρο, μια κιτσάτη βίλα με πισίνες για να δροσίζονται τα ψυχικά κουρέλια που τις απέκτησαν ανίδρωτα.

«Ελπίζω ότι όσοι εξ υμών συμμετάσχουν εις την κυβέρνησιν θέλουν γνωρί-σει μετ’ εμού ότι εις τας παρούσας περιπτώσεις, όσοι ευρίσκονται εις δημόσια υπουργήματα δεν είναι δυνατό να λαμβάνουν μισθούς αναλόγους με τον βαθ-μό του υψηλού υπουργήματός των και με τας εκδουλεύσεις των, αλλ’ ότι οι μι-σθοί ούτοι πρέπει να αναλογούν ακριβώς με τα χρηματικά μέσα, τα οποία έχει η κυβέρνηση εις την εξουσίαν της». [Αποστροφή λόγου του Ιωάννη Καποδί-στρια προς την Δ΄ Εθνική Συνέλευση (Άργος, 4/8/1829)] Υπενθυμίζεται ότι ο Κυβερνήτης δεν καταδέχθηκε ποτέ να δεχθεί μισθό για τις υπηρεσίες του, με το σκεπτικό: «εφ’ όσον τα ιδιαίτερα εισοδήματα μού αρκούν για να ζήσω, αρνούμαι να εγγίσω μέχρι και οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις εσχάτην πενίαν».

Δανειστήκαμε τεράστια ποσά, από χαμόκλαδα κουλτούρα, βολικές και ναρκισσιστικές ιδεολογίες, πανηγυριώτικους τρόπους κοινωνικής συμπερι-φοράς. Βαφτίσαμε ό,τι μας εξυπηρετεί δημόσιο και κοινωνικό συμφέρον και έτσι μοιραία η αναξιοκρατία βασιλεύει, ο τυχοδιωκτισμός γίνεται ιδανικό, το «μέσον» θεσμός. Φυσικά κανείς δεν φταίει. Πολιτικοί στο όνομα της δημο-κρατίας κάνανε τη Βουλή προθάλαμο μεσιτικού γραφείου, επιχειρηματίες είδαν τη χρυσή ευκαιρία να πλουτίσουν σε βάρος του κοινωνικού συνόλου, «πνευματικοί» ηγέτες εξαργυρώνουν την αναγνώρισή τους, σιωπώντας ή κραυγάζοντας σε μια ακατάληπτη γλώσσα περίπλοκα, άρα και ακίνδυνα ως ακατανόητα για τους πολλούς, φιλοσοφικά τσιτάτα. Μέσα σ’ όλα και η Εκκλησία αγοράζει γη και πουλάει λίμνες ή και το αντίστροφο, αναζητά με φιρμάνια την κατοχή τεράστιων εκτάσεων προς όφελος πάντα του πληρώ-ματος του Θεού!!!

Η ευθύνη δεν είναι μόνον των άλλων, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γερ-μανίας κλπ. Είναι κι αυτών∙ αλλά όχι μόνον αυτών. Ποιος ευθύνεται για την κακοδιοίκηση; Ποιος αμέλησε το δημόσιο, άρα και εθνικό συμφέρον; Ποιος βόλεψε και βολεύτηκε σε βάρος των παιδιών μας στο μέλλον; Περιττές οι απαντήσεις. Καθένας έχει τις εκτιμήσεις του.

συνέχεια στη σελ.3

ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΕΡΙΓΕΛΑΚΑΙ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΑΛΙΑΤΣΟΙ

Κοπή πίτας ΕΑΡΕΣ, στη Σχολή στο ΧαλάνδριΔΕΥΤΕΡΑ 31 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011, ώρα 18:30

Σελ. 2

Γυρμένος στης μνήμης τ’απαλά προσκέφα-λα σταχυολογώ, όσα σώθηκαν σημαντικά γε-γονότα από την πρώτη σχολική χρονιά 1960-61 στη Σχολή μας:

Μετά τον Αγιασμό Εγκαινίων και την έναρ-ξη μαθημάτων αποδυθήκαμε σε έναν αγώνα ανίχνευσης, κατάκτησης του χώρου, όπως και γνωριμίας του περιβάλλοντος. Επιπλέον αγώνας, προσπάθεια, άσκηση και συνήθεια σε έναν καινούριο τρόπο ζωής σε κοινόβιο – οι-κοτροφείο. Ο Κοτζιάς ήξερε από προσκόπους, μοναστήρι και μας εισήγε σταδιακά σ’αυτό. Η συν-μελέτη, το διάβασμα με τους άλλους στην αίθουσα διδασκαλίας, με άπλετο φωτισμό, με όλα τα βιβλία και ατομικό θρανίο. Γι’αυτό κι ο Βέλλας μας χαρακτήριζε πριγκιπόπουλα του Ριζάρη.

Οι συχνές επισκέψεις του Βέλλα, παρά τις πάμπολλες υποχρεώσεις του και το διαρκές ενδιαφέρον. Ως διευθυντής της Σχολής μας αδυνατούσε να είναι διαρκώς κοντά μας. Ήταν και Πρύτανης τη χρονιά εκείνη. Εντούτοις ανέ-βαινε συχνά. Μας συγκέντρωναν κάπου, μέσα ή έξω στην αυλή, οπότε μας μιλούσε από κο-ντά με λόγια απλά και σοφά, με ενδιαφέρον και αγάπη, θα έλεγα. Ρώταγε για το φαγητό μας, για την υγεία του καθενός. Έφερνε και τη γυναίκα του, η οποία ως γιατρός επιλαμβανόταν, αν υπήρχε πρόβλημα.

Στην ανίχνευση των κτισμάτων επισκεφτήκαμε το ναό, ο οποίος ήταν περισσότερο ωραίος εξωτερικά. Δεν πρέπει να εκκλησιαστήκαμε στο ναό μας την πρώτη Κυριακή, γιατί δούλευαν ακόμη μαστόροι. Λείαιναν το μάρμαρο στην Ωραία Πύλη, κι έφτιαχναν τον πίνακα φωτισμού. Άρα εκκλησιαστή-καμε κάπου κοντά. Στο Χαλάνδρι ίσως. Όλα για μας ήταν άγνωστα. Εργώδης η προσπάθεια του Καρυτσιώτη να οργα-νώσει χορωδία με τους φροντιστηριακούς του β΄ έτους. Εμείς απλά ψελλίζαμε κρατώντας παρτιτούρες.

Η μετεγκατάσταση του Φροντιστηρίου από την Παλιά Σχο-λή στο δικό τους βορεινό κτίριο έγινε την ίδια εποχή. Με τους φροντιστηριακούς ήμασταν ομοτράπεζοι και συνεκκλησια-ζόμενοι. Μετά χωρίζαμε. Γνωριζόμαστε, αλλά από απόσταση. Ο Κοτζιάς απαγόρευε συναντήσεις ή παρέα μαζί τους.

Η υδροδότηση του κτήματος, αλλά και η δική μας συμμε-τοχή στη δεντροφύτευση άρχισε από τις πρώτες ημέρες. Στην έκταση αυτή υπήρχαν ελάχιστα δέντρα: ανεμοθραύστης κυ-παρισσιών στη βορεινή πλευρά, λίγες ελιές, κάτι ψωραλέα κλήματα, ένας μεγάλος, τουφωτός πεύκος μπροστά στις αί-θουσες και μια καρυδιά στην αριστερή πλευρά του ναού. Το φύτεμα δέντρων και θάμνων άρχισε από τα παρτέρια μπρο-στά στις αίθουσες και στους κοιτώνες. Σταδιακά επεκτάθηκε στο κτήμα και ανάμεσα στα βορειοανατολικά κτίρια. Το νοτι-οδυτικό τμήμα χωρίστηκε με συρματόπλεγμα. Εδώ υπήρχαν φερτά υλικά και λέγανε ότι θα γίνει γήπεδο, κάποια άλλα κτί-ρια και θυρωρείο. Κάποια δεν έγιναν ποτέ. Δημιουργός του Ριζαρείου άλσους ο ακούραστος κ. Κων/νος Αντωνιάδης, κα-θηγητής Γεωπονικών. Να μνημονεύσουμε και την επικουρία του κηπουρού μας κ. Αντώνη, που πάντοτε έσερνε ένα μακρύ λάστιχο και πότιζε.

Διευθέτηση του χώρου ανάμεσα στα διδακτήρια και στο ναό.

Τον τετράγωνο αυτό χώρο, που ήταν ανώμαλος και σκέτο χώμα με πέτρες, τον ίσιωσαν, έριξαν 3 άλφα, γαρμπίλι και άμμο, την οποία πάτησαν με ένα επίπεδο κρουστό μηχάνημα. Ο σκοπός ήταν διπλός: να έχουμε χώρο αύλησης - παιχνιδιού και να μη μεταφέρουμε χώμα ή λάσπη στα κτίρια.

Η ρασοφορία ήταν για μας σημαντικότατο γεγονός, όπως

και για το εκλεκτό εκκλησίασμα. Τα πρώτα χρόνια έμπαιναν για εκκλησιασμό με κάρτα εισόδου. Πιο πριν μας επισκέφθη-καν ιεροράπτριες και μας πήραν μέτρα για ράσο, αντερί και κοντόρασο. Νωρίτερα ράφτες και τσαγκάρης μας πήραν μέτρα για ρουχισμό και παπούτσια. Ο Κοτζιάς πά-ντα παρών επέβλεπε. Ένα ζευγάρι σκαρπίνια κι ένα άρβυλα. Τα ρούχα ποιότητος…! Και το ράσο απ’τα καλύτερα. Τη χειροθεσία τέλεσε ο τότε βοηθός επί-σκοπος Αχαΐας Παντελεήμων Καρανικόλας, ο μετέ-πειτα Κορινθίας. Φωνή κρυστάλλινη, αντηχούσε ο ναός. Μικρόφωνα δεν υπήρχαν τότε. Ταίριαζε αρμο-νικά με τη φωνή του Καρυτσιώτη. Το Π.Σ. σύσσωμο, Ακαδημαϊκοί, Καθηγητές, επίσημοι … Ήταν κάτι πρωτόγνωρο.

Η κατασκευή του μαντρότοιχου –περίβολος- είχε αρχίσει καιρό πριν. Στη βόρεια πλευρά μπαινόβγαι-ναν κοπάδια πρόβατα. Πρώτα έκλεισε η βορειο-ανατολική πλευρά. Κάτω από το ναό ως κάτω από το Φροντιστήριο πέρναγε συρματόπλεγμα. Πίσω από τα Διδακτήρια και προς το Φροντιστήριο τοπο-θετήθηκε παράπηγμα ενός δωματίου, για θυρωρείο. Εδώ βρίσκαμε τον Ναπολέοντα με τα γράμματα που έφερνε ο ταχυδρόμος, αγοράζαμε γραμματόσημα, τηλεφωνούσαμε … αργότερα. Από εδώ χτυπού-σε το καμπανάκι για διάλειμμα κ.λπ. Μπροστά στο θυρωρείο και δυτικά υπήρχε στο συρματόπλεγμα πόρτα – είσοδος έξοδος απ’ όπου επικοινωνούσαμε με τον έξω κόσμο. Σπίτια υπήρχαν ελάχιστα στη νο-τιοανατολική πλευρά. Έτσι βλέπαμε μέχρι τη λεωφό-ρο, αγναντεύαμε το κολέγιο προς τα Τουρκοβούνια και άλλα οικοδομήματα. Από τα λουτρά φαινόταν τα βαγόνια του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου να περνούνε ανάμεσα στις ελιές.

Τον ελεύθερο χρόνο παίζαμε ποδόσφαιρο, ή ανε-βαίναμε στον πεύκο (αναρρίχηση) με ένα παλαμάρι που κρεμάσαμε. Τις Κυριακές κάναμε ποδήλατο. Κατά πρόταση του Κοτζιά αγοράστηκαν δύο ποδή-λατα κι έτσι μάθαμε και όσοι δεν ξέραμε. Όταν τακτο-ποιήθηκε ο χώρος μπροστά από τις αίθουσες, ήταν ιδανικός. Ο Κοτζιάς καμάρωνε. «Θα σας φέρω και το Λινοξυλάκη, μας έλεγε, να σας δείξει να σουτάρετε σωστά». Εξαιτίας της μπάλας προέκυψε γρήγορα μια

γερή κόντρα με τους επιμελητές, οι οποί-οι ήθελαν να ελέγχουν το παιχνίδι … και τέτοια. Με την παρέμβαση Κοτζιά, Καρυτσιώτη αποσοβήθηκε η σύρραξη. Ένας ανόητος μάλιστα απ’ αυτούς ήθελε πιεστικά, για να φανεί εργατικός στο Βέλλα, να μας κάνει κατηχητικό τις ελεύθερες ώρες, να μας μαθαίνει τραγουδάκια βλακώδη, οπότε η εφηβική ορμή αντέδρασε … Οι Ριζαρεί-τες άκουγαν τόσα θεολογικά, που δε χρειάζονταν κατήχηση από οποιονδήποτε.

Η τσιμεντόστρωση της οδού Ριζαρείου, η οποία ήταν χωματόδρομος με σκόνη ή λάσπη, πρέπει να έγινε προς το τέλος της σχολικής χρονιάς. Νωρί-τερα κατασκευάστηκαν οι τουαλέτες ανάμεσα στους κοιτώνες και τις αίθουσες διδασκαλίας. Η έλλειψή τους προέκυψε από κάποια απαγόρευση να γυρνάμε στους κοιτώνες κατά τα διαλείμματα.

Να σημειώσω μία ηχογράφηση από το Εθνικό

Ίδρυμα Ραδιοφωνίας που έγινε στη Σχολή, με τον Καρυτσιώτη να παίζει αρμόνιο και εμείς να ψάλλουμε Δοξολογία σε ήχο τρίτο. Κάποιοι βαρύτονοι διάβασαν επιλεγμένες Προφητείες για τη Γέννηση του Χριστού. Η επιμονή του Καρυτσιώτη να μας κάνει κάθε μέρα σχεδόν μία ώρα Μουσική έφε-ρε αποτέλεσμα. Γρήγορα μπορούσαμε να αποδώσουμε τραγούδια και ύμνους από τις «Χαρούμενες Φωνές», που είχε συνθέσει ο ίδιος με τους Νούσια, Λεβαντή. Αργότερα αποδίδαμε μέλος και παραλλαγή Αντίφωνα και προς το τέλος της χρονιάς τα Αναστάσι-μα ειρμολογικά του Πλαγίου Τετάρτου από το Αναστασιματάριο της «Ζωής».

Χριστούγεννα και Πάσχα κάναμε στη Σχο-λή, με πλούσια εδέσματα και πολλές και βα-θιές εντυπώσεις. Φαντασθείτε τον Κοτζιά να ρωτά τον καθένα: Τι φαγητό θέλετε να σας μαγειρέψει για αύριο ο μάγειρας; Η νηστεία διαρκούσε μία εβδομάδα στην αρχή και τη Μ. Εβδομάδα. Και στην Παλαιά Σχολή το ίδιο γινόταν, θαρρώ. Εξομολόγηση και Θ. Κοινω-νία προαιρετική.

Παρόλα αυτά τα σαββατοκύριακα ήταν μουντά, μονότονα, χωρίς πρόγραμμα. Απομεσήμερα Σαββά-του ατομική καθαριότητα, το βδομαδιάτικο λουτρό, εσπερι-νός, λειτουργία, λίγο παιχνίδι, διάβασμα. Τα βοηθήματα για τα μαθήματα, το τραντζιστοράκι ήρθαν αργότερα, κρυφά, μετά

από Έξοδο. Έτσι ο Δ. Τάγκας έφερε την «Τόγκα» (λυσάρι μα-θηματικών). Η έξοδος ήταν σπάνια και απρογραμμάτιστη.

Τη Σχολή επισκέφθηκαν: Τα μέλη του Π.Σ. και οι Παλαιοί Ριζαρείτες σε συνεστιάσεις. Αρκετούς από αυτούς μας τους γνώριζε ο Καρυτσιώτης. Έτσι γνωρίσαμε το Θεοδωρακόπου-λο, Μπρατσιώτη, π. Άγγελο Νησιώτη, Ζολώτα, Φιλιππίδη, Κο-νιδάρη, Σάντα… Την πρώτη χρονιά πέθανε, νομίζω, ο Λούβα-ρης. Μητροπολίτες, των οποίων οι επισκέψεις άφησαν ίχνη, ήταν ο Κίτρους Βαρνάβας, Τιμόθεος Παπουτσάκης, Ιωαννίνων (τότε) Σεραφείμ. Ο πατριάρχης Βουλγαρίας Κύριλλος επισκέ-φθηκε τη Σχολή. Εντύπωση: Το λευκό επανωκαλύμαυχο και η χορωδιακή ψαλμωδία της ακολουθίας του που ήταν τέσσερα άτομα. Ο αρχιεπίσκοπος Κουτέρμπορι Ράμσεϋ πέρασε από-πασχα και μας είπε, σε σπαστά ελληνικά:

Σας χαιρετώ με το χριστιανικό χαιρετισμό «Χριστός Ανέ-στη». Φθινόπωρο του ’61 πέρασαν από τη Ριζάρειο αρκετοί

Η ΠΡΩΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΡΕΣ 1960-61

συνέχεια στη σελ.7

Σελ. 3

ΔΩΡΕΑ: ΙΩΑΝΝΟΥ ΛΑΜΠΡΙΔΟΥ (Ιατρού) 1873-1874Καταγόταν από τα Άνω Πεδινά (Σουδενά) Ζαγορίου. Φοίτησε στη Ριζάρειο από το 1852-1856. Σπούδασε και άσκησε την Ιατρική κυρίως στα Γιάννενα. Σε επιστολή του προς το Συμβούλιο της ΡΕΣ αναφέρεται ως «διδάκτωρ της Ιατρικής εν Ιωαννίνοις, θρέμμα και εγώ της Σχολής…».

Αφήνει 32 από τις ομολογίες του Εθνικού Δανείου των 28.000.000, δηλ. 400 εικοσό-φραγκα. Από τους τόκους θα παίρνει ο ίδιος, όσο ζει ένα ποσό. Το Συμβούλιο θα παίρνει 80 δραχμές και θα τις μοιράζει για βιβλία μαθητών από το Ζαγόρι. Όταν πεθάνει ο ίδιος το Συμβούλιο θα παίρνει όλους τους τόκους, εκτός από 80 δραχμ. που θα παίρνει ο αδελφός του Δημήτριος. Μετά το θάνατο και του αδερφού του, και εφόσον μαζευτεί αρκετό ποσό, να φοιτά ένας υπότροφος από το χωριό του στη ΡΕΣ, υποδεικνυόμενος από το Μητροπολίτη Ιωαννίνων, τον Γυμνασιάρχη και τον Καθηγητή των Ιερών Γραμμά-

των. Πέθανε νωρίς (1891) και το 1920 ο αδερφός του. Το 1935 έκρινε το Συμβούλιο ότι τα έσοδα επαρκούν για έναν υπότροφο. Απευθύνθηκε στην Επιτροπή, η οποία υπέδειξε και σύμφωνα με την επιθυμία τον δωρητή του συγγενή του από τα Άνω Σουδενά Κων/νο Ζουρδούμη (1935-1940).

Η περιουσία το 1954 αποτελείται από ομολογίες, μετοχές, καταθέσεις, συνολικά 2.272,60 δραχμ.

Άφησε και άλλα ποσά σε χωριό του Ζαγορίου κι ιδρύματα. Υπήρξε σπουδαιότατος συγγραφέας, που δείχνει το βιογραφικό του από το βιβλίο του Βασίλη Κραψίτη: Λόγιοι της Ηπείρου (1430-1912) Τόμος Α΄, Αθήνα 1979.

Από το βιβλίο του Δ. Βέργου

ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ

ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ: ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΡΙΕΖΗ (Συνταγματάρχου) 1876Δημητρίου Κριεζή Συνταγματάρχου εξ Ύδρας 1876

Η Διαθήκη του Δ. Κριεζή καταλαμβάνει 14 πυκνογραμμένες σελίδες. Από την πρώ-τη σελίδα μνημονεύει τη ΡΕΣ ως κληρονόμο του. Αν τη διαβάσει κανείς βλέπει ότι έχει βάρη και ότι η περιουσία του μοιράζεται σε διάφορα πρόσωπα. Το 1876 η περιουσία του αποτελείται από ένα σπίτι και ένα μαγαζί στην Ύδρα, ένα κτήμα κατά το ήμισυ στο χωριό Μελίσσι Συκυώνος Κορινθίας, όπλα, ρούχα, βιβλία, αργυρά οικιακά σκεύη, μετο-χές Εθνικής Τραπέζης και χρηματικά ποσά.

Και το μεν σπίτι και μαγαζί στην Ύδρα τα άφησε στο Δήμο Ύδρας για τα σχολεία της πατρίδας του. Τα παντός είδους σκεύη, βιβλία, νομίσματα κ.λπ. τα άφησε στη Β΄ σύζυγό του και σε συγγενείς του.

Στη δε ΡΕΣ άφησε δύο μετοχές Εθνικής Τραπέζης, μικρές χρηματικές απαιτήσεις (ό,τι του χρωστούσαν), το μισό κτήμα στο Μελίσσι Συκυώνος και όσα ρούχα ή σκεύη δεν θα

πωλήσει η σύζυγός του, καθώς και τα όπλα του (εκτός από δύο).Η ΡΕΣ πώλησε τα διάφορα αντικείμενα, εισέπραξε τις απαιτήσεις, συνολικά 10.476,53

δραχ. κατέβαλε τις υποχρεώσεις από τη Διαθήκη σε πρόσωπα και κληροδοτήματα. Πού-λησε το μισό κτήμα στο Μελίσσι στον κληρονόμο της α΄ συζύγου Κριεζή αντί 10.000 παλαιών δρχ. (8.928,60 νέων). Από αυτά αγοράστηκαν χρεόγραφα δόθηκαν 2.500 δραχ. στο Δήμο Συκυώνος για το σχολείο Μελισσίου και 100 δραχ. στο μητροπολιτικό ναό Νέας Κορινθίας.

Από το 1880 η ΡΕΣ άρχισε να παίρνει υποτρόφους για την κληρονομία Κριεζή και ως το 1940 φοίτησαν έντεκα μαθητές, από τους οποίους οι οκτώ με την επωνυμία Κριε-ζής.

Τέλος Ιουνίου 1954 η παραπάνω κληρονομία αποτελούνταν από μετοχές και ομολο-γίες Τραπεζών συμποσούμεντες σε 4.460,20 δραχμές.

Από το βιβλίο του Δ. Βέργου

ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ: ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΥΚΑ (Ιερομονάχου) 1879Καλλινίκου Παπαδούκα, Ιερομονάχου από Σαρμουσακλή Λαμίας 1879

Ο Ιερομόναχος Καλλίνικος Παπαδούκας διετέλεσε Οικονόμος της Σχολής μας από 1856-1863, δίδασκε στη ΡΕΣ και ιερουργούσε στο ναό της. Με διαθήκη του εγκατέστη-σε κληρονόμο τη ΡΕΣ. Απεβίωσε τον Ιανουάριο του 1879.

«Εγκαθιστώ κληρονόμον μου την Εκκλησιαστικήν Ριζάρειον Σχολήν, το αξιόλογον τούτο Εθνικόν Κατάστημα της ηπειρωτικής γενναιοδωρίας, εις το οποίον εγώ υπηρέτη-σα ως οικονόμος, διδάσκαλος και ιερεύς».

Άφησε στη Σχολή 24.000 δραχμές σε ομόλογο Εθνικής Τραπέζης. Έξι χιλιάδες (6.000) στην Αικατερίνη Καλαβρού (η οποία τον υπηρετούσε) και κάποια πράγματα.

Επιθυμία του ήταν να σπουδάζουν δύο νέοι από την Πατρίδα του, Σαρμουσακλή Λα-

μίας, στη ΡΕΣ. Αν δεν επαρκούν τα χρήματα ένας.Τη διαθήκη συνέταξε εν γνώσει και συνεννοήσει του Συμβουλίου της ΡΕΣ, στην οποία

ανέθεσε και τη διαχείριση της περιουσίας του, με τον όρο η Σχολή να του χορηγεί όσα του είναι αναγκαία.

Μετά τον θάνατό του (1879) ξεκαθαρίστηκε η περιουσία του αλλά δεν αρκούσε για την κάλυψη ούτε ενός υποτρόφου. Μετά από 20 (είκοσι) χρόνια προσελήφθησαν δύο υπότροφοι και το 1919 άλλος ένας.

Η περιουσία της κληρονομίας αυτής την 30/6/1954 αποτελείται από μία ομολογία Ελληνικού Δανείου 6.670 δρχ.

Από το βιβλίο του Δ. Βέργου

κ. Μπαϊρακτάρης Θωμάς κ. Μεσσήνης Νικόλαοςκ. Αποστολόπουλος Ηρακλήςπ. Χρήστος ΦραγκίσκοςΑρχιμ. π. Νικηφόρος Ασπρογέρακας

20150

50 3550

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ - ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΜΕΛΩΝ €

ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΠΕΡΙΓΕΛΑΚΑΙ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΑΛΙΑΤΣΟΙ

συνέχεια από σελ.1

Και τώρα τι γίνεται; Δεν είναι δουλειά μιας επιφυλλίδας να δίνει απαντήσεις

και να καθοδηγεί. Χρέος της είναι να εκθέτει και να προβλη-ματίζει. Εν τοιαύτη περιπτώσει, να πρυτανεύσει η λογική, ο ρεαλισμός, το μέτρο, η δικαιοσύνη, ο σχεδιασμός για το αύ-ριο, η οργάνωση. Αυτά ως αριθμητής. Ο πολιτισμός, οι αξίες, η ηθική -όχι ο ηθικισμός- η ανθρωπιά, τα κλασικά ιδεώδη, ως παρανομαστής.

Στην Ελλάδα πολλές φορές υπήρξε φτώχεια, όχι όμως κοινωνική αθλιότητα. Ο Έλληνας αισθανόταν αξιοπρεπής. Η ηθική εξαθλίωση, ο κυνισμός, δεν ήταν ο κανόνας. Ήταν η εξαίρεση. Σήμερα, η αμορφωσιά, η κακογουστιά κυριαρ-χούν με το θράσος της συνενοχής. Χάθηκε η αιδώς, το πα-νάρχαιο ελληνικό αγαθό.

Το παιχνίδι, πριν χαθεί στην οικονομία, χάθηκε στην καλ-λιέργεια, την ηθική και πνευματική, που σε κάνει να ντρέπε-σαι όταν κοιτάς τον εαυτό σου στον καθρέφτη. Είναι αυτή η καλλιέργεια, η ηθική και πνευματική, που επιβάλλει να μη χάνει κανείς την αξιοπρέπειά του ακόμη και όταν είναι μόνος στην έρημο με μόνη συντροφιά την άμμο. Όμως, για μας να ισχύει το: «Αν θέλεις καρδιά μου, μη μιλάς σήμερα. / Αύριο θα μάς στείλει ο ήλιος άλλα λουλούδια. / Θα διαλύσει αυτόν τον με-

γάλο επιτάφιο / και θα βρέξει άλλα χρώματα. / Συνέχισε εσύ το τραγούδι σου. / Μοίραζε / ποτέ σου μην πάψεις.» [Νικηφόρος Βρεττάκος, O Μεγάλος Επιτάφιος]

ΚΑΡΑΧΑΛΙΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΑΡΕΣ

Ιωάννης Λ. Λαμπρίδης (1839-1891)

Γεννήθηκε στα Άνω Πεδινά (π. Άνω Σουδενά) του Ζαγοριού και απόφοιτος της Ριζα-ρείου Σχολής σπούδασε στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας, της οποίας σε ηλικία 24 χρό-νων ανακηρύχθηκε διδάκτορας με την «εναίσιμη – περί γάμου» διατριβή.

Το επάγγελμα του γιατρού το πρωτοάσκησε στο Τατάρ Παζαρτζίκ (κοντά στη Φιλιπ-πούπολη) όπου ήταν εγκαταστημένοι αρκετοί συγχωριανοί του, διδάσκοντας παράλλη-λα στην εκεί Ελληνική Σχολή το μάθημα της Ιστορίας. Επιθυμώντας την επιστημονική του ολοκλήρωση μετεκπαιδεύτηκε (1865-1868) στη Γερμανία, από όπου γυρίζοντας εγκαταστάθηκε στα Γιάννινα ασκώντας το επάγγελμα του γιατρού.

Νωρίς ανάπτυξε μιαν έξοχη εθνωφελή και κοινωφελή δράση, διακρίθηκε μέσα στο εκλεκτό Γιαννώτικο περιβάλλον, και αναδείχτηκε Γραμματέας της πιο σημαντικής Εθνι-κοπνευματικής Εστίας, της Εμπορικής και φιλολογικής Λέσχης που είχε την επωνυμία «Η Πρόοδος». Στους νέους της εποχής του εισχώρησε σαν ενσάρκωση πνευματικής δύνα-μης με τις διάφορες και σημαντικές δωρεές του για την Παιδεία, όπως λ.χ. (1.000) χίλια χρυσά εικοσόφραγκα στη Ριζάρειο και άλλα τόσα στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, για να σπουδάζουν από τους τόκους τους ηπειρώτες την Ιατρική στην Ευρώπη∙ άλλα αξιόλογα ποσά δώρισε: στο χωριό του (1868), στην Ιερατική Σχολή των Γιαννίνων (1873) κ.λπ. Με τις ανεξακρίβωτου ύψους δωρεές του ο Ιωάννης Λάμπρου Λαμπρίδης εντάσσεται στους Ηπειρώτες Ευεργέτες, με τη σφραγίδα ότι ιδανικό του υπήρξε το σμίλεμα των ψυχών των νέων και η ηθική και πνευματική τους ολοκλήρωση. Πέθανε την 3-9-1891

στην Αθήνα «εκ προϊούσης γενικής παραλύσεως», ύστερα από μακρινή νοσηλεία στο Δρομοκαΐτειο Θεραπευτήριο.

Στην περίοδο που ο Λαμπρίδης ζούσε στα Γιάννινα συγκέντρωσε με ευθύνη και πίστη στην αποστολή του αρκετό και αξιόλογο ιστορικό και λαογραφικό υλικό, το οποίο με-θοδικά και επιστημονικά εργαζόμενος, αξιοποίησε με διάφορες αξιόλογες μελέτες που δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής.

Συνειδητοποιώντας το ελληνικό παρελθόν και αντλώντας από αυτό χρήσιμα διδάγ-ματα και στοιχεία για τη ζωή του σκλαβωμένου στον Τούρκο τμήματος της πατρίδας του (της περιοχής της Ηπείρου), έκανε αυτοσκοπό τη συμβολή του στην ανάσταση της Ηπειρωτικής μνήμης και στη διάρκεια του Ελληνισμού.

Έτσι με μια μεγαλειώδη προσπάθεια μας έδωκε στην περίοδο 1870-1890, το πιο κάτω πολύτιμο έργο: α) «Ζαγοριακά», Αθήνα 1870, β) «Περί των εν Ηπείρω αγαθοεργημά-των», (μέρη Α΄ και Β΄), Αθ. 1880, και «Ηπειρωτικά Μελετήματα», τεύχη 10, Αθ. 1887-1890. Ένα αρκετά μεγάλο και πολύτιμο μέρος του συγγραφικού του έργου παραμένει ακόμα ανέκδοτο. Με το όλο έργο του ο Λαμπρίδης, το πνευματικό και κοινωνικό, έδωκε ένα ειδικό βάρος στη ζωή του. Με ενάργεια και τεκμηρίωση παρουσίασε ανάγλυφη τη ριζω-μένη στην ελληνική παράδοση και τα εθνικά ιδεώδη συνείδησή του.

Από το βιβλίο του Βασ. ΚραψίτηΛόγιοι της Ηπείρου

Επιμέλεια του Δημ. Μ. Τόγκα

Σελ. 4

ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ π. ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΖΑΜΠΕΛΗ

Στις πανέμορφες πλαγιές του ασπρομάλλη γέροντα Παρνασσού· στην ιστορική, μαγευτική από πλευ-ράς τοπίου, και ηρωική Αράχωβα· ανάμεσα στην ζωντανή παράδοση και στους παραδοσιακούς ανθρώ-πους οι απόφοιτοι της Ριζαρείου Σχολής, έτους 1975, ύστερα από πολλές ανεπιτυχείς προσπάθειες έζησαν τον βαθυκάρδιο πόθο τους. Αντάμωσαν αδελφικά διαλύοντας το 35χρονο σύννεφο της απομά-κρυνσης. Σμίκρυναν τον δύσκολο χρόνο της απόστασης από τότε που, αγγίζοντες τη νεανική ηλικία και εφοδιασμένοι με το πτυχίο της Σχολής, ξανοίγονταν στο αδηφάγο πέλαγος της κοινωνίας. Με εφόδια, ισχυρά και σημαντικά, την πεντά-χρονη παιδευτική δοκιμασία στην Σχολή ερχόνταν αντιμέτωποι με τις περίεργες, πολυκύμαντες και αγονά-τιστα σκληρές ιδεολογικές, κοινωνι-κοπολιτικές και –γιατί όχι;- βιοτικές ζυμώσεις εκείνης της εποχής.

Ο καθένας τότε ακολούθησε τον δύσκολο δρόμο των επιλογών του. Βρέθηκε ανάμεσα σε συμπληγάδες δυσκολιών· σε τρομαχτικά αδιέξοδα και σε δυσκολίες προσαρμογής. Έτσι, εγκλωβισμένος στα «δικά του», τα καθημερινά οξύτατα προβλήματα, επικέντρωσε το ενδιαφέρον του στα ξεπεράσματα και επίμο-να, ορθότατα, «πέρασε» στο σκληρό έργο της επαγγελματικής αποκατάστασης και επιτυχίας. Μία αποκατάσταση που θα οδηγούσε σταθερά σε προσωπικές επιτυχίες για την δημιουργία ολοκληρωμένης οικογένειας.

Ο χρόνος περνούσε γρήγορα και η αιωνιότητα οδηγούσε στις μυστικές της κρύ-πτες τις ώρες, τις μέρες, τα χρόνια. Κι εμείς ζούσαμε με τον παρορμητικό πόθο μιας συνάντησης· ενός ανταμώματος, που θα ανανέωνε τις μνήμες και θα αναζωπύρωνε τις φλόγες της αδελφικής αγάπης. Όλοι μας διατηρούσαμε ακμαίο και δυνατό τον πόθο μιας συνάντησης αναθέρμανσης και επικοινωνίας. Αυτό το στοιχείο, σαν αδιάκοπη εσωτερική φλόγωση και επιθυμία, όλοι οι αδελφοί – συμμαθητές, όλοι οι Ριζαρεί-τες, το συντηρούμε και το διατηρούμε ζωντανό και ζωτικό βαθειά στην ύπαρξή μας.

Παλαιότερα μία συνάντηση στη Ριζάρειο δέκα αδελφών λειτούργησε σαν οξυγό-νωση και κίνητρο για νεώτερες προσπάθειες. Τότε κρατήσαμε διευθύνσεις· ανταλ-

λάξαμε προτάσεις· μιλήσαμε για αδελφούς και τον εργασιακό τους χώρο, που αγνο-ούσαμε κάποιοι άλλοι. Έτσι θέσαμε σταθερές βάσεις για μία επόμενη πολυπρόσωπη συνάντηση.

Και να! Το Σάββατο και την Κυριακή -18 και 19 Σεπτεμβρίου-, ο μυστικός καημός και το βαθύχρονο όραμά μας έλαβε σάρκα και οστά. Προσκαλεσμένοι από τον οικο-δεσπότη Ανδρέα Ανδρέου, Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου Άσπρων Σπιτιών και αδελφό Ριζαρείτη, που «τα έδωσε όλα» για την άνετη ευχάριστη και πετυχημένη δια-μονή μας στο χωριό του την Αράχωβα, ανταμώσαμε, ανέλπιστο πλήθος, οι αδελφοί.

Παρόντες ήταν: Ιερέας Ιωάννης Καρυωτάκης, Ιερέας Παναγιώτης Δούλης, Ιερέας Ζαχαρίας Αδαμάκης, Ιερέας Δημήτριος Πάγκαλος, Ιερέας Αναστάσιος Μεσσήνης, Ιε-ρέας Γεράσιμος Ζαμπέλης. Ακόμη παρευρίσκονταν με νεανική ζωηράδα και Ριζαρεί-τικη φινέτσα: Ανδρέας Ανδρέου, Αλέξιος Τσιαρές, Παναγιώτης Σκιρλής, Παναγιώτης Πανόπουλος, Δημήτριος Χριστόπουλος, Δημήτριος Σουρλάς, Γεώργιος Αλεξίου, Βα-σίλειος Ράμμιας, Δημήτριος Γάλλος, Ιωάννης Πρώϊας, Αντώνιος Φλέσσας, Βασίλειος Σάμης. Οι περισσότεροι έφθασαν με τις συζύγους τους.

ΣΤΗΝ ΑΡΑΧΩΒΑ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ 1975

Ταβέρνα στην Αγόριανη το βράδυ του Σαββάτου 18-9-2010.

ΟΙ ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΤΟΥ 1975 - ΑΝΤΑΜΩΜΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ

Ταβέρνα στην Αγόριανη το βράδυ του Σαββάτου 18-9-2010.

Το πρόγραμμα διακρινόταν για το ξεκούραστο· το άνετο και το πολυμορ-φικό του. Ήταν πρόγραμμα υπεύθυνο και πετυχημένο. Το βράδυ του Σαβ-βάτου στην δροσερή Αγόριανη, μέσα στο οργιαστικό πράσινο και την καλό-δεχτη αγκαλιά των κατοίκων της, ετοι-μάστηκε η δεξίωση και αναπτύχθηκε η κοινωνία της αγάπης και η επικοινωνία της καρδιάς. Τα ανέκδοτα και οι διη-γήσεις από την πεντάχρονη διαμονή μας στην Σχολή έδιναν και έπαιρναν. Μαθητές, καθηγητές, εργαζόμενο προσωπικό της τότε Σχολής ήταν στην ημερήσια (Βραδυνή) συζήτηση.

Κορυφαίος του χορού των ανα-μνήσεων και των ανεκδότων ο ανε-ξάντλητος Ανδρέας Ανδρέου. Έκλεψε κυριολεκτικά την παράσταση. Με την μυστική δύναμη των κοψιδιών, του κρητικού ρακιού και του κρασιού ανέ-βασε το κοντέρ της σοβαρής και υπεύ-θυνης ψυχαγωγίας ψηλά. Όλοι, βέβαια, οι αδελφοί συμμετείχαν σ’αυτή την όμορφη, γόνιμη διαδικασία της χαράς μέσα από δικές μας, κοινές ιστορίες και «περιπέτειες» του παρελθόντος. Πέντε χρόνια μαθητείας στην Ριζάρειο Σχολή πέρασαν στην τετράωρη διαλογική μας συζήτηση όμορφα και αδελφικά. Ενισχύθηκαν οι καρδιές μας· προσεγ-γίσαμε ψυχικά και ανανεώσαμε την ρυθμική κίνηση της συναδέλφωσης και της μεταξύ μας αγάπης.

Την επόμενη μέρα, Κυριακή πρωί, εκκλησιαστήκαμε όλοι στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωρ-γίου Αράχωβας. Επισημοποιήσαμε και σφραγίσαμε την ανανέωση αγάπης και αδελφοσύνης με την λειτουργική εκείνη σύναξή μας.

Ακολούθησε χαλαρό πρόγραμμα συζητήσεων μεταξύ μας μιας περισσότερης γνωριμί-ας των γυναικών μεταξύ τους και συμπροβληματισμούς για το δύσκολο αύριο, που έρχεται φορτισμένο με τους αφηνιαστικούς ατμούς του εξαγριωμένου σήμερα.

Κι η κατάληξη; Γεύμα σε εξοχική ταβέρνα της Αράχωβας· συνέχιση της ευχάριστης ατμό-

σφαιρας και ομόφωνη απόφαση για συνάντηση του χρόνου τον Σεπτέμβρη στην Λευκάδα

(πρόταση του π. Γερασίμου) ή στο Πήλιο (πρόταση του Γιάννη Πρώϊα).

Πέρασαν, τώρα που χαράσσω αυτές τις γραμμές, κάποιες μέρες από το αντάμωμα ανανέ-

ωσης. Κι όμως ζωηρά και ζωντανά ηχούν μέσα μου (μας) οι συζητήσεις, οι προβληματισμοί

και οι πόθοι επικοινωνίας, που επίμονα σφράγισαν την ιστορική μας συνάντηση.

Φύγαμε –χωρίσαμε- όπως συναντηθήκαμε. Δακρυσμένοι και χαρούμενοι. Περισσότερο

όμως πλούσιοι εσωτερικά για την εκταμίευση της αμόλευτης μεταξύ μας αγάπης και την

αποταμίευση στα σάρκινα τοιχώματα των καρδιών μας της απόφασής μας να συναντιόμα-

στε τακτικά σαν αδελφοί.

Σελ. 5

ΣΤΗΝ ΑΡΑΧΩΒΑ Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΤΟΥ 1975

Και πάλι όλοι μαζί.

Η πρώτη συνάντηση αναμένοντας και τους υπόλοιπους.

Οι συμμαθητές χωρίς τις συζύγους τους , λένε τα δικά τους.

Σελ. 6

ΕΠΙΦΑΝΕΙΣ ΡΙΖΑΡΕΙΤΕΣ

Υπάρχουν κάποιες στιγμές στη ζωή του ανθρώπου, κάθε ανθρώπου, που λυγίζει. Δυσκο-λίες, απογοητεύσεις, έκπτωση αξιών και θεσμών, πνευματική φτώχεια. Τότε είναι που όλοι ζητάμε ένα πρότυπο, κάτι να μας θυμίζει το αγαθό, το υψηλό και το ευγενές.

Τυχεροί εμείς οι ριζαρείτες, έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα. Καιρό με βασάνιζε να αναφερθούμε ως Ένωση Αποφοίτων σε μια λαμπρή προσωπικότητα. Αναφέρομαι στο μα-καριστό Κοσμά Γρηγοριάτη, τον Ιωάννη Ασλανίδη, ο οποίος στα μέσα της δεκαετίας του ’70 φοίτησε στην Α.Ι.Σ.Α., το γνωστό μας Φροντιστήριο.

Όταν έχεις τέτοιους συμμαθητές ιεροσπουδαστές, όταν έχεις δυνατές μνήμες, όταν όλα γύρω σου χάνονται, τότε έρχεται πολύ φως από το δικό τους. Αισθάνεσαι υπερήφανος που είσαι ριζαρείτης και είχες την εμπειρία ενός άστρου του ουρανού του Θεού.

Ακολουθεί μια παρουσίαση της ζωής και του έργου του και παρεμβάλλονται στιγμές από τη μνήμη μας για τον Κοσμά Γρηγοριάτη στη ΡΕΣ.

Στις 1 Απριλίου 1942 στα χρόνια της γερμανικής κατοχής, στο χωριό Θεοδοσία του Κιλκίς γεννι-έται ο πρωτότοκος γιός του Δημήτρη και της Δέσποινας Ασλανίδη, ο Ιωάννης. Λόγω της πολιτικής αστάθειας των χρόνων εκείνων, η οικογένεια Ασλανίδη φεύγει από το χωριό και εγκαθίσταται μόνιμα το 1947 στον συνοικισμό Σταυρούπολη της Θεσσαλονίκης, Ένα χρόνο μετά ο Ιωάννης πηγαίνει στο Δημοτικό σχολείο, το οποίο τελειώνει το 1954 και στρέφεται προς τις τέχνες για να βοηθήσει τη δοκι-μασμένη απ’ τη φτώχεια πολύτεκνη οικογένειά του.

Το 1960 αποφοίτησε από το τμήμα εργοδηγών ηλεκτρολόγων του Ευκλείδη. Την περίοδο αυτή πα-ρακολουθεί Κατηχητικά μαθήματα στη Χριστιανική Ένωση Εργαζομένων Νέων Θεσσαλονίκης, όπου και θήτευσε ως κατηχητής. Ο νέος Ιωάννης Ασλανίδης διήλθε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στη βυζαντινή Θεσσαλονίκη, της οποίας η εκκλησιαστική παράδοση συνετέλεσε στη διαμόρφωση της προσωπι-κότητάς του. Στα 18 του χρόνια ένιωσε το πρώτο σκίρτημα για την Εξωτερική Ιεραποστολή σε µία από τις διαλέξεις του λαϊκού τότε και σημερινού Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου Γιαν-νουλάτου. Από τα χρόνια εκείνα άρχισε να αλληλογραφεί µε τον πρωτοπόρο φλογερό Ιεραπόστολο π. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο. Το 1962 κατατάσσεται στο Πολεμικό Ναυτικό και υπηρετεί τη θητεία του με τον βαθμό του Αρχικελευστή στις τορπιλακάτους. Τότε ακριβώς συνδέεται με την Ιερα-ποστολική Αδελφότητα Ο ΣΤΑΥΡΟΣ του π. Αυγουστίνου, Επίσκοπου Φλωρίνης.

Μετά την στρατιωτική του θητεία με συγκατάθεση και των γονέων του μένει για εννιά ολόκληρα χρόνια στην Αδελ-φότητα του Σταυρού ως μέλος της. Ερ-γάζεται ιεραποστολικά ως υπεύθυνος του τυπογραφείου της Αδελφότητας. Πα-ράλληλα παρακολουθεί μαθήματα στο επτατάξιο Νυκτερινό Γυμνάσιο Πειραιώς και αποφοιτεί το 1970. Όταν ο π. Αυγου-στίνος γίνεται Μητροπολίτης Φλωρίνης ανεβαίνει μαζί του στην Φλώρινα.

Νέοι αγώνες τον περιμένουν. Οργανώνει, από εθελοντές φοιτητές, συνεργεία, για την ανοικοδό-μηση ευαγών ιδρυμάτων της Ιεράς Μητροπόλεως. Πρωτοστατεί στο κτίσιμο τού συνοικισμού των νεοφώτιστων Αθίγγανων, που κατηχήθηκαν και βαπτίσθηκαν ομαδικά από τον π. Αυγουστίνο. Ως ερ-γοδηγός βοήθησε στην ανέγερση Ιερών Ναών, ενοριακών κέντρων, γηροκομείου, ορφανοτροφείου, τον Οίκο Μακεδονικής χειροτεχνίας, όλα στην επαρχία της Ι. Μ. Φλωρίνης. Με εθελοντικά συνεργεία, ανύψωσε τεράστιους Σταυρούς, όπως αυτός που υψώνεται στην πόλη της Φλώρινας, στο ύψωμα 1020. Διατηρούσε πολύ στενό δεσμό με το Άγιο Όρος και Αγιορείτες Γέροντες, τους οποίους επισκε-πτόταν και συμβουλευόταν. Ήταν εκ των πρώτων που εργάσθηκε χειρωνακτικά για την ανέγερση του νεόδμητου Ναού του Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου, στο κελί των Σκουρταίων στις Καρυές, όπου και εκοιμήθη ο όσιος Νικόδημος. Έργα του επίσης είναι το Πνευματικό Κέντρο στις Λεύκες της Πάρου και άλλα δύο ιδρύματα στην Αθήνα.

Το 1974 παίρνει το πτυχίο του Καλού Σαμαρείτη του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και συγχρόνως εγγράφεται στη Ριζάρειο Ανωτέρα Ιερατική Σχολή Αθηνών με σκοπό να προετοιμαστεί για το Ιερατικό στάδιο. Ένα χρόνο μετά, τον Αύγουστο του 1975, διακόπτει τις σπουδές του και σε ηλικία 33 ετών έφυγε για το Ζαΐρ, μαζί με τον Ιεραπόστολο π. Αμφιλόχιο Τσούκο, υπεύθυνο τότε του Ιεραποστολικού Κλιμακίου Κολουέζι. Κατά την δεκατετράμηνη παραμονή του στο Ζαΐρ έκτισε με υποτυπώδη μέσα και με ανειδίκευτους ιθαγενείς εργάτες δέκα Ιερούς Ναούς, στην επαρχία Σάμπα. Είχε γερή κράση και πολλές τεχνικές γνώσεις και ικανότητες που τον βοήθησαν στο έργο του Επιστρέφοντας στην Ελλάδα τελειώνει τις σπουδές του στη Ριζάρειο και παίρνει το πτυχίο της Σχολής το 1977. Τον Δεκέμβριο του 1977 πήγε στη Μονή Γρηγορίου κατόπιν συστάσεως διακριτικών και σεβαστών Αγιορειτών Γερόντων.

Ο Καθηγούμενος της Ιεράς Κοινοβια-κής Μονής τού Οσίου Γρηγορίου Αρχιμ. π. Γεώργιος Καψάνης, τρεις μέρες μετά τον θάνατο του π. Κοσμά θυμάται και γρά-φει... «Τον Δεκέμβριο του 1977, ήλθε στην Μονή μας, κατόπιν συστάσεως διακριτι-κών και σεβαστών Αγιορειτών Γερόντων, προκειμένου να εγκαταβιώσει σ’ αυτήν, για ένα διάστημα, να γίνει μοναχός και εν συνεχεία, με την ευλογία, καθοδήγηση και συμπαράσταση της Μονής, να συνεχίσει το ιεραποστολικό του έργο. Μετά ετή-σια περίπου δοκιμασία, κατά την οποία έδωσε δείγματα αυστηράς ασκήσεως και αγάπης προς τον μοναχικόν αγώνα, εκάρη μικρόσχημος μοναχός και έλαβε το όνομα Κοσμάς, για να έχει τον Άγιο Κοσμά τον Αι-τωλό προστάτη και οδηγό στην ζωή του.»

Εν συνεχεία χειροτονήθηκε, από τον Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Ροδοστόλου Χρυσόστομο, διάκονος και πρεσβύτερος και αναχώρησε για το Ζαΐρ. Μεγάλοι αγώνες τον ανέμεναν: Η ανέγερση Ι. Ναών, η Κατήχηση και το Κήρυγμα προς τούς Αφρικανούς Αδελφούς και οι βαπτίσεις πολλών εξ αυτών (βά-πτισε περί τούς 15.000 Αφρικανούς), η οργάνωση μεγάλου αγροκτήματος (3.000 στρεμμάτων) και ζωοτροφείου, για την προσφορά τροφής στους ιερείς, στους πτωχούς Ορθοδόξους, αλλά και στους μη Ορθοδόξους, λεπρούς και φυλακισμένους. Κανείς δεν μπορεί να διηγηθεί τούς κόπους και αγώνες του, για την επιτέλεση τού ευρύτατου αποστολικού, ποιμαντικού και κοινωνικού του έργου;

Κατά την τελευταία επίσκεψή του στο Άγιο Όρος, τον Ιούνιο 1988, ήταν πολύ καταβεβλημένος. Κάθε δύο η τρία χρόνια, ερχόταν στο Άγιο Όρος, για ανανέωση, εξομολόγηση, προσευχή και λήψη οδηγιών, για την περαιτέρω πορεία του έργου του. Το 1980 προεχειρίσθη σε Πνευματικό και αργότε-ρα Αρχιμανδρίτη, από τον Μητροπολίτη Κεντρώας Αφρικής Τιμόθεο.

Ο π. Κοσμάς δεν επεδίωκε τα αξιώματα. Τον ενδιέφερε κυρίως η σωτηρία των αν-θρώπων και η στερέωση της Ορθοδοξίας στο Ζαΐρ. Δίδασκε στους Αφρικανούς την ευχή του Ιησού, που θεωρούσε αποτελε-σματικό όπλο, κατά της δαιμονοκρατίας των μάγων της Αφρικής. Θεωρούσε επίσης πρωταρχικό του καθήκον, να μυήσει τούς νεοφώτιστους Αφρικανούς στην Ορθόδο-ξη Λειτουργική ζωή, με την τέλεση συχνών Ιερών Ακολουθιών και τη διδασκαλία της βυζαντινής μουσικής κατά το Αγιορείτικο τυπικό, όσο ήταν δυνατόν αυτά να μετα-φυτευθούν στην Αφρική. Η εκ μέρους του καλή γνώση της γλώσσας Σουαχίλι, των Αφρικανών, τον διευκόλυνε στο έργο του. Διαχειρίστηκε πολ-λά εκατομμύρια, αλλά πέθανε πτωχός και ακτήμων, ως αληθής μοναχός.

Κατά την τελευταία του έλευση στο Άγιο Όρος, συνέγραψε μελέτη, στην οποία εκθέτει τα συμπερά-σματα της ιεραποστολικής του πείρας. Πρόκειται για εργασία πρωτότυπη, αυθεντική και πολύ χρήσι-μη, για την περαιτέρω πορεία της Ορθοδόξου Ιεραποστολής. που έχει τίτλο: «ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΙΕΡΑΠΟ-ΣΤΟΛΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ».

Τα Θεοφάνεια του 1989 βάπτισε στο Κολουέζι 350 Αφρικανούς και εξ αυτών στεφάνωσε 22 ζεύ-γη. Τις βαπτίσεις αυτές, καθώς και άλλες Ιεραποστολικές του δραστηριότητες, κινηματογράφησε και έστειλε στους οικείους του. Ήταν η πρώτη και τελευταία ταινία που τους έστειλε. Η ταινία τελειώνει με το ουράνιο τόξο και την ταπεινή δήλωση του π. Κοσμά ότι η προσέλευση στην Εκκλησία τόσων ψυχών ελπίζει να αποβεί εις συγχώρησιν των αμαρτιών του. Τον τελευταίο καιρό μιλούσε συχνά περί μετανοίας και θανάτου. Είναι άραγε όλα αυτά τυχαία;

Την Παρασκευή, 27 Ιανουα-ρίου 1989, μετά την δύση του ηλίου, έδυσε γι’ αυτή την ζωή ο ζηλωτής τού ευαγγελισμού των αφρικανών αδελφών, ιερο-μόναχος Κοσμάς, για να ανατεί-λει στην ανέσπερη ημέρα της Βασιλείας του Θεού. Το ταξίδι του, από το Λουμπουμπάσι στο Κολουέζι, έληξε αιφνίδια και θανατηφόρα, λόγω αυτο-κινητιστικού δυστυχήματος, και άρχισε το ταξίδι του στην αιωνιότητα, την μένουσα πόλη. Επιστρέφοντας στο Κολουέ-ζι, 55 χιλιόμετρα έξω από το Λουμπουμπάσι, ένα φορτηγό από την απέναντι κατεύθυνση μπήκε στο αντίθετο ρεύμα και χτύπησε πλαγιομετωπικά το Λαντ Ροβερ που οδηγούσε ο π.

Κοσμάς. Αποτέλεσμα ήταν να σκοτωθεί επί τόπου ο μακαριστός Ιεραπόστολος, ενώ οι συνεπιβάτες του -ο Έλληνας πρόξενος και ένας ιθαγενής, ο Μωϋσής, που συνόδευε στις περιοδείες τον π. Κοσμά- σώθηκαν εκ θαύματος. Όπως διηγείται αργότερα ο Πρόξενος, ο π. Κοσμάς έβαλε στο μαγνητόφωνο το ορατόριο του Βερνάρδου «Κοσμάς ο Αιτωλός» και ακούγοντάς το έψαλλε χαμηλόφωνα. Κατά την σύγκρουση ο π. Κοσμάς έβγαλε ένα ελαφρύ επιφώνημα. Το αυτοκίνητο έπεσε σε παρακείμενο χα-ντάκι. Κάποιοι ιθαγενείς που αντιλήφθηκαν το τροχαίο έτρεξαν και εναπέθεσαν το σώμα του π. Κοσμά στην άκρη του δρόμου. Η ώρα ήταν 8.10 το βράδυ. Το αίμα απ’ τις πληγές του συμπαρασύρεται απ’ την βροχή που πέφτει την ώρα εκείνη και ποτίζει την αφρικανική γη.

Ο π. Κοσμάς αποδείχθηκε θησαυρός ανεκτίμητος στα σπλάχνα της Αφρικής. Αγνός, ευαίσθητος αλλά και δυναμικός έγραφε προφητικά για τον εαυτό του· «Το δόσιμο να είναι αληθινό, ολοκληρωτι-κό, δίχως κρατούμενα, με διάθεση αυτοθυσίας και αυταπαρνήσεως και με σκοπό ν’ αφήσουμε τα κό-καλά μας μεταξύ των ιθαγενών επί του Ιεραποστολικού πεδίου». Το γεγονός πληροφορήθηκε πρώτος ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Κεντρώας Αφρικής κ. Τιμόθεος που βρισκόταν στην πρωτεύουσα του κράτους, την Κινσάσα. Οι γονείς του π. Κοσμά και τ’ αδέλφια του πληροφορούνται το γεγονός από τον Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου το ξημέρωμα της επόμενης μέρας. Ο πόνος των γονέων, που με καρτερικότητα και χριστιανικό ήθος δέχθηκαν την είδηση, σκιαγραφείται στα λόγια της μητέρας του π. Κοσμά, της μακαριστής Δέσποινας: «Μόλις άκουσα την είδηση ξαφνιάστη-κα. Εκείνη την στιγμή μου ήρθε ένα ρίγος σε όλο μου το σώμα. Πάγωσα! Ο πόνος μου ήταν μεγάλος και βαθύς. “Παιδί μου”, είπα, “έφυγες τόσο βιαστικά και άφησες τόσο έργο πίσω σου”. Αντίκριζα την εικόνα της Παναγίας και της αποκρινόμουνα· “Παναγιά μου, έτσι πόναγες και συ για το παιδί σου;”».

Η ζωή και το έργο του μακαριστού Ιεραπόστολου του Ζαΐρ π. Κοσμά Γρηγοριάτη

συνέχεια στη σελ.7

Σελ. 7

Ευχαριστούμε τον απόφοιτό μας π. Στυλιανό Μπιζά,εφημέριο του Ιερού Προσκυνήματος Εκατονταπυλιανής Πάρου, για τα βιβλία που μας δώρισε για την βιβλιοθήκη της ΕΑΡΕΣ.

1. Η ΕΚΑΤΟΝΤΑΠΥΛΙΑΝΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ1670 χρόνια από το τάμα της Αγίας Ελένης

2. Η ΕΚΑΤΟΝΤΑΠΥΛΙΑΝΗ ΚΑΙ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΟΣ(Πρακτικά Επιμορφωτικού ΣυμποσίουΠάρος 15-16 Σεπτ. 1996)

3. Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ο ΠΑΡΙΟΣ(Πρακτικά Επιμορφωτικού Συνεδρίου – 4 Οκτωβρίου 1998)

4. ΑΠΑΝΤΑ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΙΟΥ - Τόμος Α΄Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

5. ΑΠΑΝΤΑ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΡΙΟΥ - Τόμος Β΄ΣΤΟΙΧΑ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ

6. Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΙΒΩΤΟΣΤρίμηνο Περιοδικό του Ιερού Προσκυνήματος ΠαναγίαςΕκατονταπυλιανής Πάρου.

Ο π. Στυλιανός Μπιζάς φοίτησε στη Ριζάρειο Σχολήαπό το 1992 μέχρι το 1995.Επίσης διετέλεσε μέλος του Δ.Σ. της ΕΑΡΕΣ την τριετία 1995-1998

Πρακτικά Συλλόγου Καθηγητών Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής Σχολικόν έτος 1960-1961

Πράξις 1ηΕν Αθήναις σήμερον τη 24η Σεπτεμβρίου 1960 ο κ. Βασίλειος Μ. Βέλλας, καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου

Αθηνών, ανέλαβον την διεύθυνσιν της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής προσωρινώς, μέχρι του διορισμού τακτικού Διευθυντού αυτής, δυνάμει της υπ’ αριθμ. 110801/24-9-60 αποφάσεως του επί της Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Υπουργού.

Ο αναλαβών ΔιευθυντήςΒ. Βέλλας

Πράξις 2α Εν Αθήναις σήμερον τη 24η Σεπτεμβρίου 1960 ενεφανίσθη ενώπιον εμέ του Διευθυντού της Σχολής ο αρχιμανδρίτης κ. Νεκτά-

ριος Κοτζιάς, θεολόγος καθηγητής, ήδη παρουσιασθείς και αναλαβών υπηρεσίαν παρά τη Σχολή από της 21ης Σεπτεμβρίου ε.ε., μετατεθείς εκ του καταργηθέντος Κατωτέρου Εκκλ. Φροντιστηρίου Κατερίνης, δυνάμει της υπ’αριθμ. 106971/14.9.60 αποφάσεως του επί της Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Υπουργού. Ο Διευθυντής Ο αναλαβών υπηρεσίαν Καθηγητής Β. Βέλλας Αρχ/της Νεκτάριος Κοτζιάς

Πράξις 3ηΘέμα: Καθορισμός χρόνου διενεργείας εισιτηρίων εξετάσεων. Εξεταστικαί Επιτροπαί ελέγχου δικαιολογητικών και εισιτηρίων εξετάσεων.Εν Αθήναις σήμερον τη 26η Σεπτεμβρίου 1960, ημέρα Δευτέρα και ώρα 9η π.μ. συνήλθεν ο Σύλλογος των Καθηγητών της Ριζαρεί-

ου Εκκλ. Σχολής και του παρ’ Αυτή λειτουργούντος Ανωτέρου Εκκλησιαστικού Φροντιστηρίου, αποτελούμενος εκ των κ.κ. Βασιλείου Βέλλα, καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντού της Σχολής, Νικολάου Καρυτσιώτου, φιλο-λόγου καθηγητού της Σχολής, αρχιμανδρίτου Νεκταρίου Κοτζιά, θεολόγου καθηγητού της Σχολής, Σπυρίδωνος Μακρή, θεολόγου καθηγητού του Ανωτ. Εκκλ. Φροντιστηρίου, Ιωάννου Τιμαγένους, θεολόγου καθηγητού του Ανωτ. Εκκλ. Φροντιστηρίου και Κωνστα-ντίνου Αντωνιάδου, γεωπόνου καθηγητού του Ανωτέρου Εκκλ. Φροντιστηρίου και απεφάσισαν:

α) Όπως αι εισιτήριοι εξετάσεις της επαναλειτουργούσης Ριζαρείου Εκκλ. Σχολής διενεργηθώσι την 27ην και 28ην Σε-πτεμβρίου ε.ε., συμφώνως τη υπ’αριθμ. 110801α/24.9.60 αποφάσει του επί της Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Υπουργού, του δε Ανωτέρου Εκκλ. Φροντιστηρίου την 30ήν Σεπτεμβρίου ε.ε.

β) Όπως αποτελέσωσι τας Επιτροπάς των εισιτηρίων εξετάσεων, υπό την προεδρίαν του κ. Διευθυντού, δια μεν την Σχολήν ως ακο-λούθως: Εις την Έκθεσιν Ιδεών οι κ.κ. Καρυτσιώτης και Τιμαγένης Ι., εις τα Αρχαία Ελληνικά οι κ.κ. Καρυτσιώτης Ν. και Μακρής Σπ., εις τα Μαθηματικά οι κ.κ. Οικονόμου Ιωάννης και Παπαγεωργίου Αντώνιος, καθηγηταί του Γυμνασίου Χαλανδρίου, διατεθέντες δια της υπ’αριθμ. 2137/23.9.60 Δ/γής του κ. Γεν. Επιθεωρ. Μέσης Εκπαιδ. ΚΒ΄ Περιφερείας, και εις τα θρησκευτικά οι κ.κ. αρχιμ. Νεκτ. Κοτζιάς και Ιωάνν. Τιμαγένης, δια δε το Ανώτερον Εκκλ. Φροντιστήριο ως ακολούθως: Εις τα Αρχαία Ελληνικά οι κ.κ. Καρυτσιώτης Ν. και Μα-κρής Σπ., εις την Έκθεσιν Ιδεών οι κ.κ. Καρυτσιώτης Ν. και Τιμαγένης Ι. και εις την Εκκλ. Ιστορίαν οι κ.κ. Τιμαγένης Ι. και Κοτζιάς Ν.

Τα Πρακτικά στο Βιβλίο Πράξεων έχουν γραφεί από το χέρι του πρώτου φιλόλογου,αείμνηστου Νικολάου Καρυτσιώτη, με ωραία καλλιγραφικά γράμματα.

Η ΠΡΩΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΡΕΣ 1960-61συνέχεια από σελ.2

Έλληνες και ξένοι επίσκοποι, οι οποίοι πήρα μέρος στην Α΄ Πανορθόδοξη Διάσκεψη Ρόδου.

Εκδρομές: Πεζή επισκεφθήκαμε το κοντινό ιπποδρόμιο στον Παράδεισο Αμαρουσίου, αρκετές φορές παίξαμε στον εκεί πευκώνα, προσκυνήσαμε τον Άγιο Θωμά, φθάσαμε στο κτήμα Συγγρού, στο Χαλάνδρι και στα Τουρκοβούνια την Καθαρή Δευτέρα.

Με πούλμαν επισκεφθήκαμε το Τατόι, τις μονές Δαφνιού και Καισαριανής. Απομεσήμερο Μ. Παρασκευής προσκυνή-σαμε τον Επιτάφιο στη Μητρόπολη Αθηνών και σε άλλους μεγάλους ναούς.

Διαπίστωση: Είχαμε τον καλύτερα στολισμένο Επιτάφιο με βιολέτες και άλλα άνθη από τον κήπο της Ριζαρείου. Πριν τις εξετάσεις Β΄ εξαμήνου επισκεφθήκαμε τη μισή Πελοπόν-

νησο και διαπεραιωθήκαμε στη Ζάκυνθο, την οποία βρήκα-με καταπράσινη. Καμιά σχέση με τη σημερινή εικόνα. Εδώ γνωρίσαμε αβραμιαία φιλοξενία από τον τοπικό Μητροπο-λίτη και τους ιερείς, οι οποίοι μας προϋπάντησαν στο λιμάνι. Περίμεναν τον Βέλλα βλέπετε. Εκείνος δε μπόρεσε να έρθει μαζί μας.

Γράψαμε τις εξετάσεις, έγιναν οι επιδείξεις, βγήκαν τα αποτελέσματα και το άλλο πρωί ένα πούλμαν περίμενε έξω από τα συρματοπλέγματα. Οι Ηπειρώτες Ριζαρείτες –ήταν οι πιο πολλοί- με τα λιγοστά πράγματά τους μα προπαντός το ράσο και το καλπάκι προσεκτικά τοποθετημένα στο βαλι-τσάκι μεταφέρθηκαν στα Γιάννενα. Για τις ιδιαίτερες πατρί-δες τους, όπως και οι υπόλοιποι, μετά από δεκάμηνη απου-σία. Ήταν οι πρώτες διακοπές τους από τις σπουδές τους στη Μαμά Ριζάρειο το σχολικό έτος 1960-61.

Μια χρονιά σαν όνειρο. Ομογάλακτοι, πως πέρασαν ΠΕ-ΝΗΝΤΑ (50) χρόνια από τότε;

Δημ. Κ. Μακρής

συνέχεια από σελ.6 Στο ημερολόγιο των ημερών εκείνων του πατέρα του Δημήτρη, που έχει

κοιμηθεί, διαβάζουμε· «Ενόμιζα κάποτε πως ήμουν σκληρός, ανθεκτικός. Τώρα όμως απέκτησα μια ευαίσθητη πληγή που με το παραμικρό ματώνει και πονάει. Έξω σκουπίζω τα δάκρυά μου, στο δωμάτιό μου όμως τ’ αφή-νω και τρέχουν ελεύθερα, άφθονα. Προσεύχομαι στον Κύριό μας να μην το γράψει για αμαρτία».

Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 1989, εορτή των Τριών Ιεραρχών, η σορός του π. Κοσμά μεταφέρθηκε από το Νοσοκομείο στον Ι. Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στο Λουμπουμπάσι, για να ψαλεί η Νεκρώσιμος Ακολουθία αμέσως μετά την Θεία Λειτουργία. από τον Σεβασμιότατο Ποιμενάρχη της Ι. Μητροπόλεως Κεντρώας Αφρικής κ. Τιμόθεο, με την παρουσία και των κρατικών άρχων που εκτιμούσαν το τεράστιο κοινωνικό του έργο. Παρό-ντες ήταν όλοι οι ομογενείς Έλληνες με τις οικογένειές τους, τα παιδιά του Γυμνασίου, ο Πρόξενος, εκπρόσωποι της Κυβερνήσεως του Ζαΐρ, οι τοπι-κές αρχές της πόλεως και πλήθος Ορθοδόξων ιθαγενών. Μετά τις δώδεκα η ώρα η σορός του π. Κοσμά μεταφέρθηκε στο αεροδρόμιο, ώστε αερο-πορικώς να φθάσει στο Κολουέζι, για να ενταφιασθεί στον προαύλιο χώρο της Ιεραποστολής. Η πόλη του Κολουέζι παρέμεινε τρεις μέρες βυθισμένη στο πένθος. Περισσότεροι από δύο χιλιάδες Ορθόδοξοι ιθαγενείς των γύρω περιοχών αψηφώντας τα ξενύχτια, την πείνα και την ταλαιπωρία, συνωστί-ζονταν γύρω από την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, δείγμα κι αυτό της αγά-πης τους στον πνευματικό τους πατέρα που τους ανέστησε εν Χριστώ. Όλοι ήθελαν να προσκυνήσουν το λείψανο του π. Κοσμά, το οποίο τέθηκε για τον σκοπό αυτό σε λαϊκό προσκύνημα. Μετά από Τρισάγιο στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου, παρουσία των αρχών της πόλεως, των Ελλήνων ομογενών και χιλιάδων αφρικανών Ορθοδόξων και μη, η σορός του π. Κοσμά μετα-φέρθηκε για να ενταφιασθεί ακριβώς πίσω από το Ιερό του Ναού. Για τούς αφρικανούς Ορθοδόξους αδελφούς μας ο θάνατος του π. Κοσμά ήταν κάτι το απρόσμενο. Πόνεσαν και τον έκλαψαν πολύ. Έχασαν τον πνευματικό τους πατέρα, που τους αγίασε και έβγαλε απ’ τις καρδιές τους τις προγονικές σα-τανικές δοξασίες. Ο τάφος του π. Κοσμά αποτελεί σήμερα σύμβολο αγάπης, θυσίας και προσφοράς.

Ο πρόωρος και σχεδόν μαρτυρικός θάνατος του π. Κοσμά, την ώρα που ταξίδευε για την επιτέλεση της αποστολής του, με τα ανθρώπινα κριτήρια είναι ανεξήγητος. Οι ανεξερεύνητες όμως σε μας θείες Βουλές ασφαλώς έχουν υψηλό και σωτήριο σκοπό. Μέσα από το πικρό ο Άγιος Θεός εξάγει γλυκύτατους καρπούς για την Εκκλησία. Γεγονός πάντως είναι ότι ο π. Κο-σμάς, που δεν επρόκειτο ποτέ με ιδική του πρωτοβουλία να αναπαυθεί εκ των πολλών και συνεχών του κόπων, τώρα αναπαύεται εν Κυρίω.

Ο αιφνίδιος θάνατος του π. Κοσμά λειτούργησε αφυπνιστικά για πολλές συνειδήσεις. Στην Ελλάδα και το εξωτερικό οι φίλοι της Εξωτερικής Ιεραπο-στολής πολλαπλασιάσθηκαν. Ο π. Κοσμάς ξέγραψε τον εαυτό του για τον κόσμο ευαγγελιζόμενος τον Χριστό στην Αφρική. Τον έγραψε ήδη η Εκκλη-σία στο Ιεραποστολικό της μητρώο ως φωτιστή του λαού του Ζαΐρ.

Η μνήμη του ας είναι αιώνια!

[πηγές είναι: ο ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ, το περιο-δικό Σύναξη, δικτυακοί κόμβοι ιεραποστολικού έργου, αναμνήσεις από τη ζωή στη ΡΕΣ κατά τα χρόνια 1974-1977]

ΚΑΡΑΧΑΛΙΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΑΡΕΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΛΩΝ ΜΑΣΕυχαριστούμε τον

ιερομόναχο π. Αντί-πα Σκανδαλάκη, απόφοιτο της Σχο-λής μας έτους 1975 για το βιβλίο που μας έστειλε για την βιβλιοθήκη της ΕΑ-ΡΕΣ με τίτλο «Όσιος Αντίπας ο Αθωνίτης – Βίος και Ακολου-θία», που συνέγρα-ψε ο ίδιος, με την βοήθεια συνεργατών του. Είναι ένα βιβλίο που πέραν του προλόγου του, χωρίζε-ται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη ξεδιπλώνεται ο βίος του Οσίου, τα νεανικά του χρόνια, στο Μο-ναστήρι, στο Ερημητήριο, στο Μετόχι του Ιασί-ου, Έρανος στη Ρωσία, στο Βαλαάμ, σχετικά με την κοίμησή του και τα της μετά κοιμήσεώς του.

Στην δεύτερη ενότητα αποτυπώνεται η Ακο-λουθία του οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Αντίπα του Αθωνίτου: Εν τω μικρώ Εσπερινώ, Εν τω μεγάλω Εσπερινώ, Εν τω όρθρω και εν τη Θεία Λειτουργία.

Ο ιερομόναχος πατέρας Αντίπας μονάζει στο Ιε-ρόν Ιβηρικόν Κελλίον Αγίας Άννης στο Άγιον Όρος.

Εκατονταπυλιανή Πάρου15 Αυγούστου 2010

Ο π. Στυλιανός Μπιζάς με τον Πρόεδρο της ΕΑΡΕΣ κ. Δημήτριο Καβρουλάκη.

Σελ. 8

Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΡΙΖΑΡΗΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΡΙΖΑΡΩΝ

Ο Μάνθος Ριζάρης πέθανε τους πρώτους μήνες του 1824 στη Μόσχα χωρίς να προφτάσει να δει ελεύθερη την πα-τρίδα, για την οποία τόσα πρόσφερε. Εμπιστεύθηκε στον αδερφό του Γεώργιο, να πραγματοποιήσει το όνειρο της ζωής του. Το θέρος του 1837 ο Γεώργιος Ριζάρης ήλθε μέσω Ζακύνθου στην Αθήνα, όπου έζησε το υπόλοιπο της ζωής του σε ιδιόκτητη οικία στην οδό Αδριανού.

Ούτε ο Γ. Ριζάρης είχε την τύχη και τη χαρά να δει τη Σχο-λή του να λειτουργεί. Του ήταν αρκετό, όπως από τη χρονιά που πέθανε ο Μάνθος έγραφε στον Κων/νο Παπαδόπουλο Ολύμπιο, ότι είχε θέσει τις ασφαλείς βάσεις του Ιδρύματος, που οραματιζόταν ο ίδιος και ο αδερφός του. Με Β.Δ. της 12.5.1841 γινόταν αποδεκτή η πρόταση του Γ. Ριζάρη για την ίδρυση Σχολής και η εθνική δωρεά γι’αυτό το σκοπό. Στις 29 Μαΐου ο Ριζάρης συνέταξε τον κωδίκελο της Δια-θήκης του «δεινώς πάσχων εξ ατονίας των εντοσθίων, ήτις επήνεγκε απεψίαν» - (Χρυσόστομος Παπαδόπουλος). Η Διαθήκη είχε συντα-χθεί και αναθεωρηθεί νωρίτερα. Μετά από τρεις μέρες, 1-6-1841, πέθανε ο Γ. Ριζάρης σε ηλικία 71 ετών.

Η εφημερίδα «Αθηνά» έγραψε: «Η κηδεία αυτού έγινε λαμπροτάτη πάσης άλλης κηδείας». Παρέστησαν η Ιερά Σύνοδος, ο επίσκοπος Αττικής (προ-σοχή στον τίτλο), όλοι οι Ιερείς των Αθηνών, οι κάτοικοι όλοι αυθόρμητοι. Κατά διαταγή της Κυβερνήσεως συνόδευσαν τον νεκρό όλοι οι μαθητές των λιγοστών τότε σχολείων. Η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη στο ναό της Αγί-ας Ειρήνης, που χρησίμευε ως μητροπολιτικός ναός. Απ’εκεί μεταφέρθηκε

ο νεκρός και ενταφιάστηκε σύμφωνα με την επιθυμία του στο παρεκκλήσι του Αγ. Γεωργίου, στο κτήμα της Σχολής. «Το σώμα μου θέλω να ενταφιασθεί εις το κατά την οδόν των Αμπελοκήπων πλησίον των ανακτόρων περιβόλιόν μου, προς το δεξιόν μέρος αυτού»… Διαθήκη άρθρο 68.

«Ο μακαρίτης Ριζάρης έπραξεν εν από τα μεγαλύτερα αγαθοεργήματα προς το Έθνος και δια τούτο το Έθνος έδειξε προς αυτόν τόσην ευγνωμοσύνην» κατέληγε η «Αθηνά».

Η Βουλή των Ελλήνων αναγνωρίζοντας τις υπηρεσίες και δωρεές των Ριζαρών ανέγραψε στην αίθουσά της τα ονό-ματα και του Μάνθου και του Γεωργίου, ανάμεσα στα ονό-ματα των άλλων Μεγάλων Ευεργετών του Έθνους.

Την Εκκλησία την περίοδο αυτή απασχολούσε το πρό-βλημα της Αυτοκεφαλίας. Γι’αυτό «ο Ριζάρης δεν ηδύνατο να καθορίσει σχέσιν τινα της Σχολής προς την Εκκλησίαν,

δι’ήν προόοριζεν αυτήν, όπως γράφει ο Γεράσιμος Κονιδάρης.Μετά από κάποια χρόνια το Συμβούλιο εκτελεστών της Διαθήκης φρό-

ντισε και μεταφέρθηκαν από τη Ρωσία τα οστά του Μάνθου Ριζάρη. Τοπο-θετήθηκαν σε ιδιαίτερο τάφο δίπλα στα οστά του Γεωργίου. Ο ναός εκείνος ύστερα κατεδαφίστηκε και κτίστηκε νέος ναός του Αγίου Γεωργίου, όπου μεταφέρθηκαν τα οστά και των δύο αδελφών Ριζαρών προ των βαθμίδων του αγίου Βήματος. «Εκατέρωθεν δε της κεντρικής πύλης του ναού αναγρά-φονται τα εξής επιγράμματα, ειλημμένα εκ των πρώτων τάφων των Ριζα-ρών, εις μνήμην αυτών, κατά το Χρυσόστομο Παπαδόπουλο:

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΤο Δ.Σ. της ΕΑΡΕΣ σας καλεί στην κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας που θα γίνει

την Δευτέρα 31 Ιανουαρίου 2011 στα διδακτήρια της Σχολής, στο Χαλάνδρι.

Θα προηγηθεί Αρχιερατικός Εσπερινός στις 18:30από το Ριζαρείτη Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Ωλένης κ.κ. Αθανάσιο.

Tο επίγραμμα του Ματθαίου Ριζάρη ΡΙΖΑΡΑΟ ΚΟΝΙΝ ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΚΕΚΡΟΠΙΣ ΑΙΑΩΔΕ ΚΟΜΙΣΘΕΙΣΑΝ ΣΑΡΜΑΤΙΗΘΕΝ ΕΧΕΙ.

ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΡΑΝΑΗΣ ΑΠΟ ΒΛΑΣΤΩΝ ΚΑΛΛΙΠΕΝ ΟΙΚΟΝΠΑΤΡΩΙΟΝ, ΦΕΥΓΩΝ ΔΟΥΛΟΣΥΝΗΝ ΣΤΥΓΕΡΗΝ.

ΣΑΡΜΑΤΙΗΣ Δ΄ ΕΝ ΟΡΟΙΣΙΝ ΥΠΑΡΚΤΙΟΥ ΟΛΒΟΝ ΑΚΡΑΙΦΝΗΚΤΗΣΑΜΕΝΟΣ, ΠΑΤΡΗΣ ΧΡΗΣΑΤ’ ΕΠ’ ΩΦΕΛΙΗΙ.

1843

Ριζάραο κόνιν Ματθαίου Κεκροπίς αίαώδε κομισθείσαν Σαρματίηθεν έχει,

Ηπείρου κραναής από βλαστών κάλλιπεν οίκονπατρώον, φεύγων δουλοσύνην στυγερήν.

Σαρματίης δ’εν όροισιν υπαρκτίου όλβον ακραιφνήκτησάμενος, πάτρης χρήσατ’ επ’ ωφελίῃ.

1843

Γλωσσάριο Σαρματίη = μέγα μέρος βορείου ΕυρώπηςΚραναή = τραχεία, βραχώδηςΥπάρκτιος: (υπό άρκτος) = προς άρκτον, κάτω από την άρκτο, βόρειος Ακραιφνής = καθαρόςΟ όρος = το όριο, σύνορο

Απόδοση:Την τέφρα (οστά) του Ματθαίου Ριζάρη η αττική γη εδώ αφού μεταφέρθηκε από τη βόρεια Ευρώπη φιλοξενεί.Στην τραχειά (βραχώδη) Ήπειρο από παιδί άφησε το σπίτιτο πατρικό, φεύγοντας τη μισητή δουλεία.Στα όρια της βορειοανατολικής Ευρώπης τίμιο πλούτοαφού απέκτησε, για την ωφέλεια της πατρίδας του χρησιμοποίησε.

Το επίγραμμα του Γεωργίου ΡιζάρηΡΙΖΑΡΗΣ ΕΝΤΑΥΘΑ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΩΙ ΠΕΡΙΑΥΕΙ

ΑΥΤΟΚΑΣΙΓΝΗΤΩΙ ΥΠΝΟΝ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΟΝ.ΤΟΥ ΔΗ ΕΠΙΚΡΑΙΝΩΝ ΦΡΕΣΙ ΠΙΣΤΟΤΑΤΗΙΣΙΝ ΕΦΕΤΜΑΣ,

ΟΝ ΠΑΣΑΝΤ’ ΟΛΒΟΝ ΚΟΙΝΟΝ ΑΠ’ΕΜΠΟΡΙΗΣ.ΤΟΥΤΩΙ ΦΥΤΑΛΙΗΝ ΙΔΡΥΣΑΤΟ ΜΕΛΛΙΕΡΗΩΝ

ΩΔΕ ΔΟΜΑ ΚΛΗΡΩΙ ΤΙΜΙΟΝ ΕΥΣΕΒΕΩΝ.1843

Ριζάρης ενταύθα Γεώργιος ῳ περιαύειαυτοκασιγνήτῳ ύπνον οφειλόμενον.

Του δη επικραίνων πιστοτάτῃσιν εφετμάς,ον πάσαντ’όλβον κοινόν απ’εμπορίηςτούτῳ φυταλίην ιδρύσατο μελλιερήων

ώδε δόμα κλήρῳ τίμιον ευσεβέων.1843

Γλωσσάριοπεριαύω = κοιμάμαι κοντάαυτοκασίγνητος = αυτάδελφος, αδελφός από την ίδια μάνα και τον ίδιο πατέραεπικραίνω = φέρω εις πέρας, εκτελώεφετμή = προσταγή, παραγγελίαπατέομαι (πάσαντο) = τρώγω, γεύομαιόλβος = λαχανόκηπος, αμπέλιμελλιερήων = μελλοντικών ιερέων

Απόδοση:Ο Γεώργιος Ριζάρης αναπαύεται εδώ κοντάστον αυτάδελφό του τον οφειλόμενο ύπνο.Αυτού λοιπόν τις παραγγελίες αφού εκτέλεσε με σώες φρένες (με ακρίβεια).όσον πλούτο κοινό απόκτησαν από το εμπόριοχάριν αυτού αμπελώνα ίδρυσε για μελλοντικούς ιερείς ευσεβείς,ίδρυμα εδώ ιερό χάριν του κλήρου.

Τα επιγράμματα αυτά μας έκαναν εντύπωση τις πρώτες και λίγες ημέρες της παραμονής μας στην παλιά Ριζάρειο (Βασ. Σοφίας). Αργότερα τα αντέγραψε και τα μετέφρασεο απόφοιτός μας φιλόλογος κ. Δημήτριος Μακρής. Η απόδοσή του στη νεοελληνική γλώσσα δημοσιεύεται για πρώτη φορά.