ςημ ηλικιακή ξμάδα ςχμ παιδιώμ 6-12

εςώμ αμήκξσμ παιδιά πξσ πηγαίμξσμ ρςξ

δημξςικό, έυξσμ ατήρει πίρχ ςξσπ ςη

μηπιακή και ποξρυξλική ηλικία, έυξσμ

σπξυοεώρειπ όπχπ ςξ διάβαρμα, γεμάςξ

ποόγοαμμα και τσρικά… αοκεςέπ

δοαρςηοιόςηςεπ, πμεσμαςικέπ και

ρχμαςικέπ.

Νέοι ρσθμοί - νέες διαηροθικές ζσνήθειεςςα παιδιά ηλικίαπ 6-12 εςώμ, η αμάπςσνη ςξσ παιδιξύ είμαι πιξ

αογή, ρε ρυέρη με ποιμ, αλλά γίμεςαι με ρςαθεοό οσθμό. Αμςίρςξιυα

με αογξύπ οσθμξύπ ασνάμεςαι και η ποόρληφη ταγηςξύ. Ο υώοξπ

και ςα εμδιατέοξμςα ςξσ παιδιξύ αλλάζξσμ, καθώπ μεγάλξ μέοξπ ςηπ

ημέοαπ είμαι πλέξμ ατιεοχμέμξ ρςξ ρυξλείξ ή ρε άλλεπ

δοαρςηοιόςηςεπ. Σξ παιδί, επίρηπ, δέυεςαι ρημαμςικέπ επιοοξέπ από

ςξσπ ρσμξμήλικξύπ ςξσ, αλλά και ςξσπ δαρκάλξσπ, ςξσπ ποξπξμηςέπ

και άλλα ποόρχπα.

Σα πεοιρρόςεοα ποξβλήμαςα διαςοξτήπ, πξσ μπξοεί μα είυαμ

εκδηλχθεί ρςη μηπιακή και ποξρυξλική ηλικία, ρσμήθχπ ρςη ρυξλική

ηλικία επιλύξμςαι. Σα παιδιά ςοώμε όςαμ πειμάμε ή για μα

ρσμμεςέυξσμ ρε μια κξιμχμική εκδήλχρη. πάμια υοηριμξπξιξύμ ςξ

ταγηςό για μα ςοαβήνξσμ ςημ ποξρξυή και ςξ εμδιατέοξμ ςχμ

άλλχμ, όπχπ παλαιόςεοα.

Διατροφικές αμάγκες

σμξλικά, ξι εμεογειακέπ αμάγκεπ εμόπ

παιδιξύ ρε ασςή ςημ ηλικία εναοςώμςαι

από ςη ρύρςαρη ρώμαςόπ, ςξ βάοξπ, ςξ

ύφξπ και ςη τσρική ςξσ δοαρςηοιόςηςα.

ςα παιδιά με έμςξμη τσρική

δοαρςηοιόςηςα, ξι εμεογειακέπ απαιςήρειπ

είμαι ασνημέμεπ.

Γεμικά, ςξ ταγηςό ςξσπ θα ποέπει μα καλύπςει

ςιπ αμάγκεπ ςξσπ ρε ποχςεΐμη, λίπξπ και

σδαςάμθοακεπ, με γμώμξμα ςημ ξμαλή

αμάπςσνη. Η ποχςεΐμη ρσμμεςέυει ρςη

διαςήοηρη ςχμ ιρςώμ, ρςιπ αλλαγέπ ρςη

ρύρςαρη ρώμαςξπ και ρςη ρύμθερη μέχμ ιρςώμ.

Θα ποέπει μα απξςελεί πεοίπξσ ςξ 13%-15% ςχμ

ρσμξλικώμ ημεοηρίχμ ποξρλαμβαμξμέμχμ

θεομίδχμ.

Η ποόρληφη λίπξσπ δεμ θα ποέπει μα σπεοβαίμει ςξ 30-35% ςχμ

ρσμξλικώμ ποξρλαμβαμξμέμχμ θεομίδχμ ημεοηρίχπ. Σέλξπ, η

ποόρληφη σδαςαμθοάκχμ θα ποέπει μα είμαι επαοκήπ για μα

παοέυει ρςξμ ξογαμιρμό ςημ απαιςξύμεμη εμέογεια ρςξ ρώμα

και ςξμ εγκέταλξ. Θα ποέπει λξιπόμ μα καλύπςξσμ ςξ 60% ςχμ

ρσμξλικώμ ποξρλαμβαμξμέμχμ θεομίδχμ ημεοηρίχπ.

Συμοπτικά, στο ημερήσιο διαιτολόγιο παιδιώμ 6-12 ετώμ

προτείμεται μα υπάρχουμ:

8-10 μερίδες δημητριακώμ, ψωμιού, ζυμαρικώμ ( όπου 1 μερίδα

= 1 μικρή

φέτα ψωμί, ½ φλιτζάμι μακαρόμια ή ρύζι, ½ φλιτζάμι

δημητριακά πρωιμού κ.α.)

3-4 φρούτα/μέρα

5 μερίδες λαχαμικώμ (1 σαλάτα σε κάθε κυρίως γεύμα)

3-4 μερίδες γαλακτοκομικώμ ( 1 μερίδα = 1 ποτήρι γάλα, 1

γιαούρτι)

3 μερίδες πρωτεΐμης (1 μερίδα = 30 γρ. μοσχάρι/κοτόπουλο/

ψάρι ή τυρί)

Δπίρηπ, καςά ςη διάοκεια ςηπ ρυξλικήπ ηλικίαπ, είμαι ιδιαίςεοα

ρημαμςικό μα αουίρει μα απξκςά ςξ παιδί ρχρςέπ διαςοξτικέπ

ρσμήθειεπ, νεκιμώμςαπ με μια καλή καςαμξμή ταγηςξύ εμςόπ ςηπ

ημέοαπ ρε αμςίρςξιυα γεύμαςα.

Απ δξύμε κάπξιεπ ποξςάρειπ

για ξοιρμέμα γεύμαςα ςηπ

ημέοαπ

Βασιλικό πρωιμό

Δπιπλέξμ, είμαι γμχρςό όςι, η καςαμάλχρη ποχιμξύ

έυει μειχθεί ρημαμςικά μεςανύ ςχμ παιδιώμ, αλλά και

ςχμ ετήβχμ. Σξ ποχιμό είμαι έμα ρημαμςικό γεύμα,

διόςι μελέςεπ έυξσμ καςαγοάφει ρημαμςική θεςική

ρυέρη μεςανύ ςξσ ποχιμξύ ταγηςξύ και ςηπ ρυξλικήπ

επίδξρηπ. Σα παιδιά πξσ καςαμαλώμξσμ ποχιμό,

έυξσμ ρημαμςικά καλύςεοη πξιόςηςα διαςοξτήπ και

σφηλόςεοη ποόρληφη πξλλώμ βιςαμιμώμ και

αμόογαμχμ ρσρςαςικώμ, από ςα παιδιά πξσ ςξ

παοαλείπξσμ.

Δεκατιαμό

Η καςαμάλχρη δεκαςιαμξύ γεύμαςξπ ρςξ ρυξλείξ βξηθάει πξλύ για μια

ιρξοοξπημέμη διαςοξτή. Παοά ςξ γεγξμόπ όςι η μξμξθερία ξοίζει ςξ αμςίθεςξ, ςα

πεοιρρόςεοα ρυξλικά κσλικεία ποξρτέοξσμ γοήγξοξ ταγηςό με πξλλά λιπαοά και

αλάςι ή ζάυαοη.

Έμα γσμμάριξ ρςξ Appleton ςξσ Wisconsin αμςικαςέρςηρε ςξ ποόυειοξ ταγηςό πξσ

έδιμε ςξ κσλικείξ (πίςρεπ, μςόμαςπ, υάμπξσογκεο κ.α.) με σγιειμά τοέρκα ςοότιμα

(ραλάςεπ, όρποια, άπαυξ κοέαπ κ.α.) και μεοό, χπ ςα κύοιξ πξςό. Οι αλλαγέπ

ασςέπ είυαμ χπ απξςέλερμα ςη βελςίχρη ςηπ ρσμπεοιτξοάπ ςχμ μαθηςώμ και ςημ

ελαυιρςξπξίηρη ςχμ απξσριώμ. Σξ σγιειμό ασςό γεύμα θα δώρει πληθώοα

γλσκόζηπ ρςξ εγκέταλξ, υχοίπ μα σπεοτξοςώρει ςξ παιδί με λιπαοά, αλάςι και

ζάυαοη. Καςά ρσμέπεια, βελςιώμξμςαι η ικαμόςηςα ρσγκέμςοχρηπ και ξι

μαθηριακέπ δσμαςόςηςεπ ςχμ παιδιώμ.

Δάμ ςξ παιδί δεμ ςοώει ρςξ ρπίςι ςξ μερημεοιαμό ςξσ, ξι επιλξγέπ για ςα γεύμαςα

πξσ μπξοεί μα πάοει μαζί ςξσ είμαι: υξοςαρςικέπ ρξύπεπ, ραλάςεπ, τοξύςα και

ράμςξσιςπ με φχμί ξλικήπ αλέρεχπ, ρσρκεσαρμέμα ρε μξμχμέμα δξυεία για μα

διαςηοξύμςαι ζερςά ή κούα.

Απογευματιμό

Σξ απόγεσμα, έμα μικοό γεύμα βξηθά ςξ ρώμα μα

ετξδιάζεςαι με καύριμα, ποιμ ςξ παιδί παίνει ή μελεςήρει

ςα μαθήμαςά ςξσ.

Μπξοείςε μα ςξσπ δώρεςε π.υ. μια υξύτςα καούδια, έμα

μήλξ, κξμμέμα λαυαμικά με κάπξιξ dip. Κοαςήρςε ςα

παςαςάκια, ςα ζαυαοξύυα αμαφσκςικά, ςα γλσκά και ςιπ

καοαμέλεπ εκςόπ ρπιςιξύ. Όπχπ ποξκύπςει από μελέςη ςξσ

Παμεπιρςημίξσ ςηπ Οντόοδηπ, ςα γλσκά και ςα ςοότιμα με

σφηλό γλσκαιμικό δείκςη κάμξσμ ςα παιδιά μα πειμξύμ

πξλύ ρύμςξμα.

Η διαςοξτή καςά ςημ ετηβική ηλικία έυει ιδιαίςεοη

βαούςηςα και ρημαμςικξύπ ρςόυξσπ, ξι ξπξίξι

ρσμξφίζξμςαι παοακάςχ :

Α. Παοξυή εμέογειαπ και θοεπςικώμ ρσρςαςικώμ

για ςημ επίςεσνη ςηπ τσριξλξγικήπ ετηβικήπ

αμάπςσνηπ και ςηπ καθημεοιμήπ ετηβικήπ

δοαρςηοιόςηςαπ

Β. Ποόληφη καςαρςάρεχμ καςά ςημ ετηβική

ηλικία (ριδηοξπεμική αμαιμία, ξδξμςική ςεοηδόμα)

Γ. Ποόληφη παθξλξγικώμ καςαρςάρεχμ καςά ςημ

εμήλικξ ζωή

(ξρςεξπόοχρη, σπέοςαρη, καοδιαγγειακή μόρξπ,

καοκιμξγέμερη, παυσραοκία)

Οοιρμέμα βαρικά ρημεία πξσ ποέπει μα ςξμιρςξύμ,

ρυεςικά με ςη ρημαρία ςηπ εταομξγήπ εμόπ σγιειμξύ

και ρχρςξύ διαςοξτικξύ ποξγοάμμαςξπ καςά ςημ

ετηβική ηλικία είμαι :

•Καηά ηελ εθεβεία ην άηνκν απνθηά ηελ επζύλε ηεο πγείαο ηνπ θαη ηηο

ζπλήζεηεο πνπ ζα ηζρύζνπλ θαηά ηελ ελήιηθν δωή ηνπ θαη ζα

θαζνξίζνπλ ηελ πνηόηεηά ηεο. Είλαη ινηπόλ ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ε

απόθηεζε γλώζεωλ ζρεηηθά κε ηε ζωζηή δηαηξνθή θαη ε

εγθαηάζηαζε αλάινγεο δηαηξνθηθήο ζπκπεξηθνξάο.

•Καηά ηελ εθεβεία απμάλεηαη ν αξηζκόο ηωλ ιηπνθπηηάξωλ ηνπ

ζώκαηνο θαη ε εκθάληζε παρπζαξθίαο θαηά ηελ ειηθία απηή

ζπλδπάδεηαη κε κεγαιύηεξε πηζαλόηεηα παξακνλήο ηεο θαηά ηελ

ελήιηθν δωή. Η παρπζαξθία (πνπ ζπρλά ζπλνδεύεηαη από

ππεξιηπηδαηκία, ππέξηαζε θαη αληνρή ζηελ ηλζνπιίλε) απνηειεί

κάζηηγα ηεο επνρήο καο θαη θύξηα αηηία ηεο θαξδηαγγεηαθήο λόζνπ

ηωλ ελειίθωλ.

ημαμςικό πξρξρςό κακξηθειώμ ρςξμ άμθοχπξ ρυεςίζξμςαι

με ςη διαςοξτή και η ποόληφη μπξοεί μα ερςιαρςεί ρε

απλξύρςαςεπ διαιςηςικέπ παοεμβάρειπ όπχπ η αύνηρη ςηπ

καςαμάλχρηπ αμςιξνειδχςικώμ παοαγόμςχμ (βιςαμιμώμ), η

έμταρη ρςημ καςαμάλχρη τσςικώμ ιμώμ (ποξρςαρία από

ςξμ καοκίμξ ςξσ παυέξπ εμςέοξσ) και η μείχρη ςηπ

καςαμάλχρηπ ςχμ κξοερμέμχμ ζχικώμ λιπώμ πξσ έυει

ρσρυεςιρθεί με ςξμ καοκίμξ ςξσ μαρςξύ και ςχμ χξθηκώμ.

Η ετηβεία είμαι η ηλικία απόκςηρηπ ςηπ κξοσταίαπ

ξρςικήπ μάζαπ και η ηλικία –κλειδί για ςημ ποόληφη ςηπ

ξρςεξπόοχρηπ ςχμ εμηλίκχμ μέρχ ςηπ επαοκξύπ

ημεοήριαπ ποόρληφηπ αρβερςίξσ. Η απαοαίςηςη ημεοήρια

ποόρληφη αρβερςίξσ είμαι 1300mg (4 πξςήοια γάλα ή 3

πξςήοια εμπλξσςιρμέμξσ με αρβέρςιξ γάλακςξπ ή

ιρξδύμαμεπ μεοίδεπ γαλακςξκξμικώμ). Απ ρημειχθεί όςι η

ξρςεξπόοχρη απξςελεί μια μόρξ με ρημαμςική μξρηοόςηςα

και κόρςξπ ρε κξιμχμικό και ξικξμξμικό επίπεδξ.

Οι αμάγκεπ ρε ρίδηοξ ασνάμξμςαι καςά ςημ ετηβεία λόγχ ςηπ

αύνηρηπ ςξσ όγκξσ ςξσ αίμαςξπ και ρςα δύξ τύλα, ςηπ εμτάμιρηπ

εμμημξοοσρίαπ ρςα κξοίςρια και ςηπ αμάπςσνηπ ςξσ μσψκξύ ιρςξύ

ρςα αγόοια. σμεπώπ, η ριδηοξπεμικήαμαιμία είμαι η πιξ ρσυμή

έκδηλη διαςοξτική αμεπάοκεια ρςξσπ ετήβξσπ και ςχμ δύξ

τύλχμ. σμιρςάςαι ημεοήρια ποόρληφη 18mg ριδήοξσ για ςα

κξοίςρια και 12mg για ςα αγόοια. Ο ρίδηοξπ πξσ πεοιέυεςαι ρε

ςοξτέπ τσςικήπ ποξέλεσρηπ απξοοξτάςαι πξλύ λίγξ (1-5%), εμώ ξ

ρίδηοξπ πξσ πεοιέυεςαι ρε κοέαςα και φάοια έυει ρημαμςικά

μεγαλύςεοξ ρσμςελερςή απξοοότηρηπ (25%). Η βιςαμίμη C

απξςελεί εμεογξπξιηςή ςηπ απξοοότηρηπ ριδήοξσ, εμώ ξ κατέπ

και ςξ ςραψ αμαρςέλλξσμ ςημ απξοοότηρη και ποέπει μα

λαμβάμξμςαι με απόρςαρη ςξσλάυιρςξμ μίαπ ώοαπ από ςα γεύμαςα.

ςξσπ ετήβξσπ πξσ αθλξύμςαι, ξι αμάγκεπ ρε ρίδηοξ είμαι ακόμη

μεγαλύςεοεπ και μπξοεί μα υοειαρςεί ενχγεμήπ υξοήγηρη ριδήοξσ.

Παοά ςη μεγάλη ρημαρία ςηπ διαςοξτήπ καςά ςημ

ετηβική ηλικία, ξι έτηβξι ρσμήθχπ δεμ διαςοέτξμςαι

ρχρςά. Δεμ ςοώμε ποχψμό, καςαμαλώμξσμ εμδιάμερα

γεύμαςα αμτιβόλξσ διαςοξτικήπ ανίαπ (ρμάκπ), ςοώμε

ρσυμά εκςόπ ρπιςιξύ πξλσθεομιδικά «ποόυειοα

γεύμαςα» (fastfood) και η διαςοξτή ςξσπ σπξλείπεςαι

ρε ρίδηοξ, αρβέρςιξ και τσςικέπ ίμεπ. Μπξοεί ακόμη μα

ακξλξσθήρξσμ «επικίμδσμεπ» δίαιςεπ (κξοίςρια) ή μα

υοηριμξπξιήρξσμ επικίμδσμα ρσμπληοώμαςα (αγόοια)

Η ετηβική ηλικία υαοακςηοίζεςαι από ιδιαιςεοόςηςεπ πξσ

επηοεάζξσμ ςη διαςοξτική ρσμπεοιτξοά. Η αμαζήςηρη

αμεναοςηρίαπ, η αμτιρβήςηρη ςξσ ςοόπξσ ζχήπ ςχμ εμηλίκχμ

και η σπεοβξλική εμαρυόληρη με ςημ εικόμα ρώμαςξπ,

απξςελξύμ υαοακςηοιρςικά ςηπ τσριξλξγικήπ φσυξκξιμχμικήπ

αμάπςσνηπ πξσ δσρκξλεύξσμ ςημ σιξθέςηρη εμόπ

ιρξοοξπημέμξσ καθημεοιμξύ διαιςξλξγίξσ. Η έμςξμη

δοαρςηοιόςηςα εκςόπ ρπιςιξύ και η «πίερη» από ςξσπ

ρσμξμηλίκξσπ και ςα ΜΜΔ, απξςελξύμ επιπλέξμ παοάγξμςεπ

πξσ ρσμβάλλξσμ ρςη διαμόοτχρη ςηπ παοαπάμχ καςάρςαρηπ .

•Η διαςοξτική εκπαίδεσρη ςχμ ετήβχμ απξςελεί

ιδιαίςεοα δύρκξλξ εγυείοημα, δεδξμέμξσ όςι :

•Οι έτηβξι αιρθάμξμςαι απόλσςα σγιείπ – δεμ έυξσμ

κίμηςοξ για μα αλλάνξσμ ςη διαςοξτή ςξσπ

•Δίμαι γμωρςικά ποξρκξλλημέμξι ρςξ παοόμ και δεμ

μπξοξύμ μα ποξβλέφξσμ ςιπ ρσμέπειεπ ρςξ μέλλξμ

•Οι ρσμήθειεπ είμαι δύρκξλξ μα αλλάνξσμ ρε όλεπ ςιπ

ηλικίεπ

•Ο έτηβξπ θεχοεί ςξμ ςοόπξ διαςοξτήπ ςξσ εύκξλξ και

βξλικό ώρςε μα ενσπηοεςεί ςξ βαού ποόγοαμμά ςξσ

Για μα επιςύυει ξπξιαδήπξςε παοέμβαρη ρςημ ηλικία

ασςή, είμαι ρημαμςικό μα γίμξμςαι ποξςάρειπ, υχοίπ

όμχπ μα επιβάλλξμςαι εάμ δεμ σπάουει ρσμεογαρία

από ςξμ έτηβξ. Η ρσμμεςξυή όληπ ςηπ ξικξγέμειαπ

ρςημ ποξρπάθεια σιξθέςηρηπ εμόπ ιρξοοξπημέμξσ

διαςοξτικξύ ποξγοάμμαςξπ είμαι καθξοιρςικήπ

ρημαρίαπ. ςα αουικά ρςάδια απαιςείςαι ρσμευήπ

σπξρςήοινη και εμθάοοσμρη, ποξκειμέμξσ μα

ρημειχθεί κάπξιξ-έρςχ και μικοό- απξςέλερμα.

Οι βαρικέπ ρσρςάρειπ ςηπ Έμχρηπ Δλλήμχμ

Διαιςξλόγχμ για ςημ ηλικία ασςή είμαι :

1. Να μημ παοαλείπξμςαι κύοια γεύμαςα

2. Σξ ποχιμό είμαι από ςα ρημαμςικόςεοα γεύμαςα ςηπ

ημέοαπ

3. Να μημ καςαμαλώμξμςαι μεςανύ ςχμ γεσμάςχμ ποόυειοεπ

ςοξτέπ. Οι ποόυειοεπ ςοξτέπ πεοιέυξσμ αοκεςό λίπξπ, αλάςι

και κεμέπ θεομίδεπ. Γι' ασςό ποέπει μα υοηριμξπξιξύμςαι με

μέςοξ.

4. Λιγόςεοα λίπη και ζάυαοη

5. Καςαμάλχρη πεοιρρόςεοχμ ςοξτώμ πλξύριχμ ρε τσςικέπ

ίμεπ

6. Άτθξμα τοξύςα και λαυαμικά

7. Καςαμάλχρη πξικιλίαπ ςοξτώμ καθημεοιμά

8. Διαςήοηρη καμξμικξύ ρχμαςικξύ βάοξσπ

9. Αογό μάρημα

10. Άτθξμξ μεοό

11. Να απξτεύγξμςαι ςα ξιμξπμεσμαςώδη πξςά

12. Να απξτεύγεςαι η σπεοκαςαμάλχρη γλσκώμ

και αμαφσκςικώμ

13. Να απξτεύγεςαι ςξ πξλύ αλάςι και

14. Άρκηρη καθημεοιμά

Καςεοίμα ακκά

Ηλίαπ ξσοςζήπ

Αγλαΐα Φώςξγλξσ

χςήοηπ Ψσυξγιόπ

Μιυαέλα Πξλσμιάδξσ

Μαοία Ρέμςζιξσ

Παμαγιώςα Ρξμςξγιάμμη

Αλέναμδοξπ Μπξγδάμηπ

Βαρίληπ Σρξύςρηπ

Επιβλέπωμ καθηγητής

Κύοιξπ Λιόμςξπ Θεότιλξπ

4ο γυμμάσιο Πρέβεζας

ομάδα power point