Σχολική Βία και Εκφοβισμός:

Η Παιδαγωγική Διάσταση

Γεώργιος ΜακαρατζήςΔ/ντής 8ου Δ.Σ.

Βέροιας

Τι είναι βία και εκφοβισμόςΕκφοβισμός είναι όταν ένα παιδί (ή μια ομάδα

παιδιών) προσπαθεί σκόπιμα να

πληγώσει σωματικά ή ψυχικά ένα άλλο

παιδί που έχει λιγότερη δύναμη με αρνητικές πράξεις ή

αρνητικά λόγια εναντίον του.

Αυτό συμβαίνει πολλές φορές και προκαλεί λύπη και φόβο στο

παιδί που εκφοβίζεται.

Τι δεν είναι βία και εκφοβισμός

Οι τυχαίες συγκρούσεις μεταξύ των παιδιών που δεν είναι σκόπιμες και σταθερά επαναλαμβανόμενες

Μορφές βίας

Σωματική: σπρωξίματα, σκουντήματα, αγκωνιές, γροθιές και κλοτσιές, τρικλοποδιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τσιμπήματα και δαγκωνιές

Μορφές βίας

Λεκτική:συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών

εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, αγενών σχολίων και ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών

Μορφές βίας

Ηλεκτρονική αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου

Μορφές βίας

Ρατσιστική: διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας

Μια περίπτωση σχολικής βίας

Στο διάλειμμα, ο Γιώργος και ο Κώστας κοροϊδεύουν συχνά τον Αντώνη επειδή παίρνει χαμηλό βαθμό στα τεστ.

Ο Αντώνης, τότε, θυμώνει και κοροϊδεύει τον Γιώργο γιατί είναι χοντρός, και τον Αντώνη επειδή είναι κοντός.

Ο Γιώργος και ο Κώστας επιτίθενται στον Αντώνη και τον χτυπούν.

Ο Αντώνης βάζει τα κλάματα και λέει ότι θα τους μαρτυρήσει στον κύριο.

Ο Γιώργος και ο Κώστας απειλούν τον Αντώνη ότι αν το πει θα τον χτυπήσουν μετά το σχόλασμα.

Μορφές σχολικής βίας

Στο διάλειμμα, ο Γιώργος και ο Κώστας κοροϊδεύουν συχνά τον Αντώνη επειδή παίρνει χαμηλό βαθμό στα τεστ.

Ο Αντώνης, τότε, θυμώνει και κοροϊδεύει τον Γιώργο γιατί είναι χοντρός, και τον Αντώνη επειδή είναι κοντός.

Λεκτική βία

Σωματική βίαΟ Γιώργος και ο Κώστας επιτίθενται

στον Αντώνη και τον χτυπούν.

Ο Γιώργος και ο Κώστας απειλούν τον Αντώνη ότι αν το πει θα τον χτυπήσουν μετά το σχόλασμα. Απειλή

Όψεις σχολικής βίας και εκφοβισμού με τα μάτια των παιδιών

Όψεις σχολικής βίας και εκφοβισμού με τα μάτια των παιδιών

Όψεις σχολικής βίας και εκφοβισμού με τα μάτια των παιδιών

Όψεις σχολικής βίας και εκφοβισμού με τα μάτια των παιδιών

Όψεις σχολικής βίας και εκφοβισμού με τα μάτια των παιδιών

Όψεις σχολικής βίας και εκφοβισμού με τα μάτια των παιδιών

Όψεις σχολικής βίας και εκφοβισμού με τα μάτια των παιδιών

Αντιμετώπιση σχολικής βίας

Κάνει

Καταγράφει

Επικοινωνεί

Καθορίζει

Δείχνει

Ο Δ/ντής του σχολείου

Συστάσεις στους μαθητές και τους καλεί να συμφιλιωθούν.

το περιστατικό και παρακολουθεί την εξέλιξή του.

με τους γονείς όταν πρόκειται για επαναλαμβανόμενο περιστατικό.

τις συνέπειες για το παιδί που εξασκεί βία και εκφοβίζει

ενδιαφέρον και προστασία στο παιδί που έχει υποστεί βία ή και εκφοβίζεται

Αντιμετώπιση σχολικής βίας

Διοργανώνει

Εφαρμόζει

Σχεδιάζει

συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό, τις μορφές της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού και για τις επιπτώσεις τους

στρατηγικές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού από τους μαθητές: π.χ. Συζήτηση με στόχο τη διαμόρφωση - από τα ίδια τα παιδιά- κανόνων της τάξης ενάντια στη βία

παιδαγωγικές δράσεις στην τάξη για την αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού

Ο εκπαιδευτικός

19

Ένα παράδειγμα παιδαγωγικής δράσης Ανάδειξη του

προβλήματος

Ανάλυση του προβλήματος

Κατανόηση των οπτικών γωνιών

Στοχασμός

Εκτίμηση της αλλαγής στη συμπεριφορά

Έκφραση ιδεών/σκέψεων/φόβων των μαθητών

Γιατί έγινε; Γιατί αντέδρασα έτσι; Γιατί αντέδρασαν έτσι οι άλλοι; Στρατηγική: Παίξιμο ρόλων (θύμα, θύτης, παρατηρητές)

Πώς επηρεάζουν οι δικές μου πράξεις τους άλλους; Ποια είναι η δική μου οπτική γωνία για το συμβάν; Ποια είναι η οπτική γωνία των άλλων για το ίδιο συμβάν;Πώς συνδέονται/επηρεάζονται;

Τι μπορώ να κάνω για να βελτιώσω τη συμπεριφορά μου/ τις ιδέες μου;; Τι θα πρέπει να αλλάξω; Πώς θα το πετύχω;

Τι πίστευα πριν; Τι πιστεύω τώρα; Τι είναι αυτό που με έκανε να αλλάξω;

Αντιμετώπιση σχολικής βίαςΟι γονείς του παιδιού που έχει υποστεί βία

ΣυνεργάζονταιΣυνεργάζονται

ΠαρέχουνΠαρέχουν

ΑκούνΑκούν

ΠαρακολουθούνΠαρακολουθούν

με το σχολείο: πληροφορούνται για την με το σχολείο: πληροφορούνται για την έκταση και τη σοβαρότητα του έκταση και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του.τρόπους αντιμετώπισής του. στο παιδί τους υποστήριξη και στο παιδί τους υποστήριξη και ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνουν.ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνουν. προσεκτικά το παιδί τους για τα προσεκτικά το παιδί τους για τα συναισθήματά του και για τις ανάγκες συναισθήματά του και για τις ανάγκες του.του. την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την υγεία του παιδιού υγεία του παιδιού

Αντιμετώπιση σχολικής βίας

Συζητούν

Συνεργάζονται

Παρατηρούν

Μιλούν

με τον Διευθυντή του σχολείου για το περιστατικό εκφοβισμού που προκλήθηκε από το παιδί τους

με τον εκπαιδευτικό της τάξης για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού τους σχετικά με τη βία, για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών

την εξέλιξη της κατάστασης και συνεργάζονται στενά με το σχολείο.

στο Διευθυντή και το δάσκαλο της τάξης για παραβατικές συμπεριφορές του παιδιού τους και ζητούν παροχή βοήθειας

Γονείς παιδιού που εκφοβίζει:

Προτάσεις

Η συστηματική διερεύνηση του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά από επιστημονικούς φορείς

Προτάσεις

Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για τον εντοπισμό και

την αντιμετώπιση του προβλήματος

Προτάσεις

Ανάπτυξη προγραμμάτων ψυχικής υγείας των μαθητών, ένταξής τους στο σχολικό πρόγραμμα

με διαθεματικό χαρακτήρα και συνδεδεμένα με το Πρόγραμμα Σπουδών

Προτάσεις

Στελέχωση των εκπαιδευτικών περιφερειών με ειδικούς ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων,

για την αντιμετώπιση ψυχοκοινωνικών προβλημάτων κάθε φορά που αυτά εκδηλώνονται

στην καθημερινή σχολική πραγματικότητα