Φώκια Μονάχους Μονάχους Η μεσογειακή φώκια, Monachus monachus, είναι το πιο σπάνιο από τα 33 είδη φωκών που

υπάρχουν στον κόσμο. Αποτελεί το υπ’ αριθμόν 1 απειλούμενο θαλάσσιο θηλαστικό της Ευρώπης και συγκαταλέγεται στα πλέον απειλούμενα είδη του πλανήτη. Από τα 600 περίπου άτομα που έχουν απομείνει παγκοσμίως τα μισά ζουν και αναπαράγονται στη χώρα μας.

ΜορφολογίαΗ μεσογειακή φώκια είναι ένα από τα μεγαλύτερα είδη φωκών που υπάρχουν στον κόσμο. Φτάνει σε μήκος τα 2,8 μέτρα και το βάρος της μπορεί να ξεπεράσει τα 300 κιλά. Το σχήμα του σώματός της είναι ατρακτοειδές, ώστε να διευκολύνεται η κίνησή της μέσα στο νερό. Για τον ίδιο λόγο τα άκρα της έχουν σχήμα πτερυγίων. Δεν έχει εξωτερικά αυτιά, αλλά μικρές ακουστικές οπές και έχει μακριά μουστάκια που χρησιμεύουν ως αισθητήρια όργανα. Το δέρμα της καλύπτεται από κοντό τρίχωμα μήκους περίπου μισού εκατοστού με πιο συνηθισμένα χρώματα το μαύρο, το σκούρο καφέ ή γκρίζο στην πλάτη, ενώ στην κοιλιά το ανοικτό γκρίζο. Συχνά, τα ζώα έχουν εμφανή εξωτερικά σημάδια από γρατσουνιές και δαγκωματιές, τα οποία χρησιμοποιούνται στην αναγνώριση των διαφορετικών ατόμων ενός πληθυσμού.

Μεταξύ των αρσενικών και των θηλυκών ατόμων του είδους υπάρχουν χαρακτηριστικές μορφολογικές διαφορές. Τα ενήλικα αρσενικά είναι κατά μέσον όρο λίγο μεγαλύτερα και βαρύτερα από τα αντίστοιχα θηλυκά. Εκτός από το μέγεθος, διαφορές μεταξύ των δύο φύλων εντοπίζονται και στον χρωματισμό του τριχώματος. Τα θηλυκά εμφανίζουν χρωματισμούς που ποικίλλουν μεταξύ του καφέ - μπεζ και γκρι - ασημί με πιο ανοιχτόχρωμες κοιλιές. Τα αρσενικά είναι σκούρα γκρι ή μαύρα με μια ευδιάκριτη άσπρη κηλίδα στην κοιλιά. Τα νεογέννητα άτομα έχουν μήκος περίπου 1 μέτρο και ζυγίζουν γύρω στα 15 - 18 κιλά. Το δέρμα τους καλύπτεται από μακρύ τρίχωμα μήκους 1 – 1,5 εκατοστών, χρώματος σκούρου καφέ έως μαύρου. Στην κοιλιά υπάρχει μια λευκή ευμεγέθης περιοχή, της οποίας το σχήμα διαφέρει χαρακτηριστικά σε κάθε άτομο αλλά και μεταξύ των δύο φύλων. Το είδος μπορεί να ζήσει έως και 30 χρόνια

Η μεσογειακή φώκια ήταν γνωστή στους λαούς της Μεσογείου από τους αρχαίους χρόνους. Οι αρχαίοι Έλληνες τη θεωρούσαν ιερό ζώο και πίστευαν ότι ήταν προστατευόμενη του Ποσειδώνα και του Απόλλωνα. Αναφορές σε μεσογειακές φώκιες υπάρχουν σε τουλάχιστον 200 κείμενα από την αρχαία ελληνική, ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο, οι οποίες δείχνουν πως το είδος ζούσε σε μεγάλους αριθμούς στις παραλίες και τις θάλασσες της Ελλάδας. Αναφορές στη μεσογειακή φώκια υπάρχουν μεταξύ άλλων στην Οδύσσεια, σε κείμενα του Αριστοφάνη, του Πλουτάρχου και σε κείμενα των Λατίνων ποιητών Οβίδιου και Βιργίλιου. Ο Αριστοτέλης, που θεωρείται ο «πατέρας» της ζωολογίας, είναι ο πρώτος που έδωσε επιστημονικά στοιχεία για τη μεσογειακή φώκια στο βιβλίο του «Περί Ζώων Ιστορίαι».

Την παρουσία και τη θέση της μεσογειακής φώκιας στον αρχαίο κόσμο ανακαλύπτουμε και σε άλλες πηγές. Παραστάσεις της φώκιας έχουν βρεθεί σε νομίσματα του 6ου αιώνα π.Χ. από τη Φώκαια της Ιωνίας, την πόλη στα παράλια της Μικράς Ασίας, που πήρε το όνομά της από τα θαλασσινά αυτά πλάσματα. Επίσης είναι γνωστή μία υδρία του 520 - 510 π.Χ. που παρουσιάζει έναν μυθολογικό ήρωα να μάχεται με ένα θαλάσσιο τέρας υπό το άγρυπνο βλέμμα μιας μεσογειακής φώκιας. Ωστόσο, η πιο εντυπωσιακή μαρτυρία έρχεται από ανασκαφές στο εμπορικό λιμάνι της Ρόδου, όπου το 1999 η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τάφο του 1ου μ.Χ αιώνα, όπου μαζί με τα μέλη μιας οικογένειας ήταν θαμμένη και μια νεαρή φώκια.

Φώκια Μονάχους Μονάχους

Μπορεί στην αρχαιότητα να υπήρχαν μεγάλες αποικίες μεσογειακής φώκιας, όμως κατά τη Ρωμαϊκή εποχή ξεκίνησε η συστηματική εκμετάλλευση του είδους και η εξόντωση ολόκληρων κοπαδιών για το κρέας, το λίπος και το δέρμα τους. Το είδος χρησιμοποιήθηκε ακόμη και για λόγους ψυχαγωγίας στις ρωμαϊκές αρένες.

Φώκια Μονάχους Μονάχους

Μεταξύ των αρσενικών και των θηλυκών ατόμων του είδους υπάρχουν χαρακτηριστικές μορφολογικές διαφορές. Τα ενήλικα αρσενικά είναι κατά μέσον όρο λίγο μεγαλύτερα και βαρύτερα από τα αντίστοιχα θηλυκά. Εκτός από το μέγεθος, διαφορές μεταξύ των δύο φύλων εντοπίζονται και στον χρωματισμό του τριχώματος. Τα θηλυκά εμφανίζουν χρωματισμούς που ποικίλλουν μεταξύ του καφέ - μπεζ και γκρι - ασημί με πιο ανοιχτόχρωμες κοιλιές.

ΦΩΚΙΑ ΜΟΝΑΧΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ ΤΡΩEI

Το θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου, όπου ζει μεγάλη ποικιλία ειδών αλλά σε μικρούς σχετικά αριθμούς, φαίνεται να ευνοεί την διατροφική προσαρμογή της φώκιας, η οποία δε δείχνει κάποια προτίμηση σε συγκεκριμένα είδη. Αντιθέτως τρέφεται με μια ποικιλία από οστεϊχθύς, όπως  σαργούς, συναγρίδες, γόπες, μπαρμπούνια και κεφαλόποδων όπως χταπόδια, σουπιές και καλαμάρια, αλλά και καρκινοειδή όπως καβούρια. Το κυριότερο θήραμα των μεσογειακών φωκών αποτελούν τα χταπόδια και συγκεριμένα το Octopus vulgaris

ΦΩΚΙΑ ΜΟΝΑΧΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣΑπειλές

H μεσογειακή φώκια ζει στο θαλάσσιο περιβάλλον πολύ περισσότερο από ότι στο χερσαίο, ψάχνοντας κυρίως για τροφή. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν πως ένα μεγάλο ποσοστό της τροφής της αποτελούν τα χταπόδια. Οι μεσογειακές φώκιες έχουν την ικανότητα να καλύψουν σημαντικές αποστάσεις μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα (π.χ., πάνω από 150 ναυτικά μίλια σε 3 μήνες), ενώ μπορούν να καταδυθούν σε βάθος 200 μέτρων από την ηλικία λίγων μόλις μηνών. Πριν καταδυθεί μια φώκια εκπνέει τον αέρα από τους πνεύμονές της και κλείνει τα ρουθούνια της, ώστε να μην μπορεί να εισχωρήσει νερό. Κατά τη διάρκεια της κατάδυσης οι παλμοί της καρδιάς της μειώνονται έως και στο 1/20, ενώ παράλληλα περιορίζεται η κυκλοφορία του αίματος σε όργανα που δεν είναι απολύτως αναγκαία. Μέσα στο νερό, οι μεσογειακές φώκιες βλέπουν καλά, ακόμη και με λιγοστό φως, ενώ έξω από το νερό βλέπουν θολά. Για να βρίσκουν την τροφή τους, εκτός από την όραση, χρησιμοποιούν και τα μουστάκια τους, που είναι πολύ ευαίσθητα όργανα και μπορούν να ανιχνεύσουν και την παραμικρή δόνηση μέσα στο νερό. Η ακοή τους είναι οξεία και μπορούν να ακούσουν πολύ υψηλότερης συχνότητας ήχους από ότι ο άνθρωπος. Η όσφρησή τους είναι αρκετά καλή και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση των μικρών από τις μητέρες.

Η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος μιας φώκιας είναι περίπου 38οC. Κάτω από το δέρμα τους υπάρχει ένα παχύ στρώμα λίπους που λειτουργεί ως μονωτικό, κρατώντας έτσι την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος, μέσα και έξω από το νερό, σταθερή

Oμάδα 4ΝαταλίαΑριάδνη

ΆγγελοςΜυρσίνη

ΠάνοςΣάββας