ΠΕΡΙ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΣ ΕΙΣ ΤΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ EΡΕΥΝΕΣ

Μεταπτυχιακὸς φοιτητής: Σπυρίδων Μαυρομμάτης,Μεταπτυχιακὸς φοιτητής: Σπυρίδων Μαυρομμάτης,Διπλωματοῦχος τοῦ Τμήματος Πολιτικῶν Ἐπιστημῶν καὶ Διεθνῶν Σχέσεων Διπλωματοῦχος τοῦ Τμήματος Πολιτικῶν Ἐπιστημῶν καὶ Διεθνῶν Σχέσεων

τοῦ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, τὸ ἔτος 2013τοῦ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, τὸ ἔτος 2013//Postgraduate stundent: Spiridon MavrommatisPostgraduate stundent: Spiridon Mavrommatis,,

College graduate of the Department of Political Sciense and International Relationships College graduate of the Department of Political Sciense and International Relationships of the University of Peloponnese,of the University of Peloponnese,

on the year 2013on the year 2013▬▬▬▬▬▬

Διδάσκοντες: Παναγιώτης Πανταζάκος, Διδάσκοντες: Παναγιώτης Πανταζάκος, Διευθυντὴς τοῦ Δ.Δ.Π.Μ.Σ. καὶ Ἀναπληρωτὴς Καθηγητὴς τοῦ Τμήματος Φ.Π.Ψ. τοῦΔιευθυντὴς τοῦ Δ.Δ.Π.Μ.Σ. καὶ Ἀναπληρωτὴς Καθηγητὴς τοῦ Τμήματος Φ.Π.Ψ. τοῦ

Ε.Κ.Π.Α. & Ἀναστασία Δημητρακοπούλου, Δρα Φιλοσοφίας,Ε.Κ.Π.Α. & Ἀναστασία Δημητρακοπούλου, Δρα Φιλοσοφίας,Ἐπιβλέπων: Παναγιώτης Πανταζάκος,Ἐπιβλέπων: Παναγιώτης Πανταζάκος,

Διευθυντὴς τοῦ Δ.Δ.Π.Μ.Σ. καὶ Ἀναπληρωτὴς Καθηγητὴς τοῦ Τμήματος Φ.Π.Ψ. τοῦΔιευθυντὴς τοῦ Δ.Δ.Π.Μ.Σ. καὶ Ἀναπληρωτὴς Καθηγητὴς τοῦ Τμήματος Φ.Π.Ψ. τοῦΕ.Κ.Π.Α/Ε.Κ.Π.Α/Proffessors: Panagiotis Pantazakos, Proffessors: Panagiotis Pantazakos,

Headmaster of Headmaster of IΙPP IΙPP and and Associate Professor of the Department P.P.S. of the University ofAssociate Professor of the Department P.P.S. of the University ofAthens Athens & & Anastasia Dimitrakopoulou, Dr. of PhilosophyAnastasia Dimitrakopoulou, Dr. of Philosophy

Supervisor: Panagiotis Pantazakos, Headmaster of Supervisor: Panagiotis Pantazakos, Headmaster of IΙPP IΙPP and and Associate Professor of theAssociate Professor of theDepartment P.P.S. of the University of AthensDepartment P.P.S. of the University of Athens

Περὶ γλῶσσας καὶ πλάνης εἰς τὶς Περὶ γλῶσσας καὶ πλάνης εἰς τὶς Φιλοσοφικὲς ἜρευνεςΦιλοσοφικὲς Ἔρευνες//About languange and fallacy on the About languange and fallacy on the PhilosophicalPhilosophical

InvestigationsInvestigations..

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥΣΧΟΛΗ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ἘἘΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΚΑΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝΤμῆμα ΦιλολογίαςΤμῆμα Φιλολογίας/ /

UNIVERSITY OF PELOPONNESEUNIVERSITY OF PELOPONNESECOLLEGE OF HUMANITIESCOLLEGE OF HUMANITIES AND CULTURAL STUDIES AND CULTURAL STUDIES

Philology DepartmentPhilology Department

http://www.uop.gr

ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ἹΣΤΟΤΟΠΟΣΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ἹΣΤΟΤΟΠΟΣHeraclitus di ser Orff Capodistria da VinciHeraclitus di ser Orff Capodistria da Vinci

Γενικῆς κατεύθυνσηςΓενικῆς κατεύθυνσης––Φιλοσοφία-Ἐπιστήμη-ΤέχνηΦιλοσοφία-Ἐπιστήμη-Τέχνη//

NON PROFIT WEBSITENON PROFIT WEBSITEHeraclitus di ser Orff Capodistria da VinciHeraclitus di ser Orff Capodistria da Vinci

General courseGeneral course––Philosophy-Science-Art.Philosophy-Science-Art.

http://hocavi.blogspot.grhttp://hocavi.blogspot.gr

ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ Ἑλληνικὴ ἐταιρεία ἠθικῆςἙλληνικὴ ἐταιρεία ἠθικῆςΚατεύθυνση στὴν «Ἠθική»Κατεύθυνση στὴν «Ἠθική»NON PROFIT SOCIETYNON PROFIT SOCIETYHellenic society for EthicsHellenic society for Ethics

Course in “Ethics”Course in “Ethics”

ἘΘΝΙΚΟ ἘΘΝΙΚΟ && ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ἈΘΗΝΩΝΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ἈΘΗΝΩΝ

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗΤμῆμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικῆς Ψυχολογίας/Τμῆμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικῆς Ψυχολογίας/

NATIONAL & KAPODISTRIANNATIONAL & KAPODISTRIANUNIVERSITY OF ATHENSUNIVERSITY OF ATHENSPHILOSOPHICAL COLLEGEPHILOSOPHICAL COLLEGE

Philosophy-Pedagogy & Phsycology Department Philosophy-Pedagogy & Phsycology Department

http://www.uoa.grhttp://www.uoa.gr

http://www.ethics.grhttp://www.ethics.gr

Μεταπτυχιακὴ ἐργασία ποὺ ὑποβάλλεται εἰς τὸ Μεταπτυχιακὴ ἐργασία ποὺ ὑποβάλλεται εἰς τὸ Δ.Δ.Π.Μ.Σ.Δ.Δ.Π.Μ.Σ. Ἠθικῆ ἨθικῆςςΦιλοσοφίας Φιλοσοφίας καὶ εἰδικότερακαὶ εἰδικότερα στὸ μάθημα στὸ μάθημα ««Κείμενα Σύγχρονης ἨθικῆςΚείμενα Σύγχρονης Ἠθικῆς

ΦιλοσοφίαςΦιλοσοφίας» » στὴν στὴν Καλαμάτα Καλαμάτα τὸν μῆνα Mάιο τοῦ 2015τὸν μῆνα Mάιο τοῦ 2015//Postgraduate paperPostgraduate papersubmitted on the submitted on the IΙPPIΙPP on Moral Philosophy, and especially in the course on Moral Philosophy, and especially in the course

“Contemporary Moral Philosophy Texts” in “Contemporary Moral Philosophy Texts” in KalamataKalamata on May on May 20152015

H H Σπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon Mavrommatis Σπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon Mavrommatis

http://www.uoa.gr/

http://hocavi.blogspot.gr/

http://www.ethics.gr/

http://www.uop.gr/

H H Περὶ γλῶσσας καὶ πλάνης εἰς τὶς Φιλοσοφικὲς ἔρευνες/ About languange and fallacy on the

Philosophical Investigations.

http://www.ethics.grhttp://www.ethics.gr http://hocavi.blogspot.grhttp://hocavi.blogspot.gr http://www.uoa.grhttp://www.uoa.gr http://www.uop.gr

Ἐπιβλέπων: Παναγιώτης Πανταζάκος/

Supervisor: Panagiotis Pantazakos

Μεταπτ. Φοιτητής: Σπυρίδων Μαυρομμάτης/ Gradute student: Spiridon Mavrommatis Σπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon Mavrommatis Σπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon Mavrommatis

* * Θὰ βρεῖτε συνδέσμους ποὺ σᾶς μεταφέρουν στὸ διαδίκτυο καὶ συνδέσμουςποὺ σᾶς μεταφέρουν σὲΘὰ βρεῖτε συνδέσμους ποὺ σᾶς μεταφέρουν στὸ διαδίκτυο καὶ συνδέσμουςποὺ σᾶς μεταφέρουν σὲκάποιο ἄλλο σημεῖο τῆς ἐργασίας . Στοὺς συνδέσμους τοῦ διαδικτύου κάποιο ἄλλο σημεῖο τῆς ἐργασίας . Στοὺς συνδέσμους τοῦ διαδικτύου ἐμφανίζεται ἕνα παράθυρο στὸἐμφανίζεται ἕνα παράθυρο στὸοποίο θὰ ἐπιλέξετε τὴν ἔνδειξη “οποίο θὰ ἐπιλέξετε τὴν ἔνδειξη “allow” allow” (τὸ αὐτὸ καὶ γιὰ τὶς ἠλεκτρονικὲς σφραγίδες)(τὸ αὐτὸ καὶ γιὰ τὶς ἠλεκτρονικὲς σφραγίδες)./You will find./You will findlinks that will transfer you to the internet and links that will transfer you to some else of this paper. Inlinks that will transfer you to the internet and links that will transfer you to some else of this paper. Inthe internet links will pop up a window in which you will select the “allow” indications. the internet links will pop up a window in which you will select the “allow” indications. ((the samethe samegoes also for the e-seals)goes also for the e-seals)

** Οἱ παραπομπὲς στὴν περίληψη εἶναι ἐντὸς τοῦ κειμένου, ἐνῷ στὴν εἰσαγωγὴ καὶ τὶς ἑνότητες εἶναιΟἱ παραπομπὲς στὴν περίληψη εἶναι ἐντὸς τοῦ κειμένου, ἐνῷ στὴν εἰσαγωγὴ καὶ τὶς ἑνότητες εἶναιἀριθμημένες καὶ κάτω ἀπὸ κάθε σελίδα./ἀριθμημένες καὶ κάτω ἀπὸ κάθε σελίδα./Concernig the Concernig the references in the abstract are inside the textreferences in the abstract are inside the textwhile in the introduction and the sectionswhile in the introduction and the sections are numbered and under each page. are numbered and under each page.

** Ἡ ἀρίθμηση τῶν σελίδων στὴν συγκεκριμένη ἔκδοση τῶν Ἡ ἀρίθμηση τῶν σελίδων στὴν συγκεκριμένη ἔκδοση τῶν Φιλοσοφικῶν ἐρευνῶνΦιλοσοφικῶν ἐρευνῶν δέν γίνεται δέν γίνεταικατὰ τὸν συνήθη τρόπο κατὰ τὸν συνήθη τρόπο ««σ.1, σ.2, σ.3σ.1, σ.2, σ.3» ἀλλὰ ἄλλοτε «σ.» ἀλλὰ ἄλλοτε «σ.9494ee»,», ἄλλοτε ἄλλοτε «σ.«σ.95*95*»» κ.λπ./κ.λπ./TheThenumbering of the pages in the specific edition of numbering of the pages in the specific edition of Philosophical InvestigationsPhilosophical Investigations has not been done in has not been done inthe usual manner the usual manner «p«p..1, 1, pp.2, .2, pp.3.3» » but sometimes «p.but sometimes «p.9494ee», another time », another time «σ.«σ.95*95*» etc.» etc.

** Ὅσες βιβλογραφικὲς ἀναφορὲς ξεκινοῦν ἀπὸ τὰ ἀγγλικὰ καὶ άλλάζουν σ' ἑλληνικὰ δηλώνουνὍσες βιβλογραφικὲς ἀναφορὲς ξεκινοῦν ἀπὸ τὰ ἀγγλικὰ καὶ άλλάζουν σ' ἑλληνικὰ δηλώνουνπροφανῶς πὼς εἶναι εἰς τὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα./Τπροφανῶς πὼς εἶναι εἰς τὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα./Τhose bibliographical references starts from english andhose bibliographical references starts from english andturns to greek states the obvious that are in english language.turns to greek states the obvious that are in english language.

* * Ἡ διπλὰ τοποθετημένη ἀπλὴ χρυσαφίζουσα σφραγίδα σε κάθε σελίδα εἰδοποιεῖ τὸν ἀναγνωστικόἩ διπλὰ τοποθετημένη ἀπλὴ χρυσαφίζουσα σφραγίδα σε κάθε σελίδα εἰδοποιεῖ τὸν ἀναγνωστικόκοινό πὼς ἡ καλλιτεχνικὴ καὶ τεχνικὴ ἐπιμέλεια τῆς ἐργασίας ἀνήκει σὲ κάποιο ἐπιστημονικὸκοινό πὼς ἡ καλλιτεχνικὴ καὶ τεχνικὴ ἐπιμέλεια τῆς ἐργασίας ἀνήκει σὲ κάποιο ἐπιστημονικὸσυνεργάτη τοῦ μὴ κερδοσκοπικοῦ ἱστοτόπου συνεργάτη τοῦ μὴ κερδοσκοπικοῦ ἱστοτόπου H.O.Ca.Vi.H.O.Ca.Vi. (αρκεῖ νὰ μεγενθύνετε τὴν εἰκόνα γιὰ νὰ τὸ (αρκεῖ νὰ μεγενθύνετε τὴν εἰκόνα γιὰ νὰ τὸδιαπιστώσετε ἰδίοις ὄμμασι). διαπιστώσετε ἰδίοις ὄμμασι). The double ovelaid simple golden seal in each page give notice to theThe double ovelaid simple golden seal in each page give notice to thereadership that the artistic technical custody belongs to a research associate of the non profit websitereadership that the artistic technical custody belongs to a research associate of the non profit websiteH.O.Ca.Vi. H.O.Ca.Vi.

Τεχνικὲς-δομικὲς διευκρινίσειςΤεχνικὲς-δομικὲς διευκρινίσεις:://TechnicalTechnical--structural clarifications:structural clarifications:

H H Σπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon Mavrommatis Σπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon Mavrommatis



http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

ΠΕΡΙΛΗΨΗΠΕΡΙΛΗΨΗ/ABSTRACT /ABSTRACT

Ἡ παροῦσα μεταπτυχιακὴ ἐργασία μὲ τίτλο «Περὶ γλῶσσας καὶ πλάνης εἰς τὶς φιλοσοφικὲςἔρευνες» ἐξεπονήθη εἰς τὸ μάθημα «Κείμενα Σύγχρονης Ἠθικῆς Φιλοσοφίας» ἀπ' τὸν ΣπυρίδωναΜαυρομμάτη, μεταπτυχιακὸ φοιτητὴ τοῦ διατμηματικοῦ μεταπτυχιακοῦ προγράμματος: Ἠθικὴ φιλοσοφία,τῶν Πανεπιστημίων Πελοποννήσου– Τμῆμα Φιλολογίας καὶ Ἐθνικοῦ Καποδιστριακοῦ– Τμῆμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικῆς-Ψυχολογίας ὑπὸ τὴν ἐπίβλεψη τοῦ διευθυντὴ τοῦ Δ.Δ.Π.Μ.Σ. καὶ ἀναπληρωτὴ καθηγητὴ τοῦΤμήματος Φ.Π.Ψ. τοῦ Ε.Κ.Π.Α κ. Παναγιώτη Πανταζάκο κι ὁλοκληρώθηκε τὸν μῆνα Μάιο τοῦ 2015./Inthis postgraduate paper with the title “About languange and fallacy on the Philosophical Investigations” elaboratedin the lesson “Contemporary Moral Philosophy Texts” by Spiridon Mavrommatis, postgraduate student of theinterdepartmental postgraduate programme: Moral Philosophy of the Universities of Peloponnese– PhilologyDepartment and National-Kapodistrian of Athens– Philosophy-Pedagogy & Phsycology Department under thesupervision of the headmaster of IΙPP and Associate Professor of the Department P.P.S. of the University of Athensmr. Panagiotis Pantazakos and completed on month May of 2015. Στὴν ἐργασία ταύτη ἔχουμε μιὰν σειρὰ ἀπὸ στόχους– ὁρισμένοι ἐξ αὐτῶν ἔχουν ἀμιγῶς τεχνικὸχαρακτῆρα· τὸ νὰ ἐκπονήσουμε μιὰν κατὰ τὸ δυνατὸν ἄρτια δομημένη ἐργασία, σημαίνει νὰ ἀνταποκριθοῦμεστὸ πρόβλημα τοῦ εὔρους τοῦ ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ, ἤγουν νὰ γράψουμε εἰς μίαν γλῶσσα ποὺ τὸ μεγαλύτερομέρος τῆς ἐπιστημονικῆς καὶ φιλοσοφικῆς κοινότητας χειρίζεται ἀλλὰ καὶ νὰ διευκολύνουμε τῆν ἀνάγνωση τόσοδιαμέσου τῆς λειτουργικῆς καὶ εὐπαρουσίαστης δομής της, ὅσο καὶ διαμέσου τῆς χρήσης τοῦ πρὸ πολλοῦκαταργηθέντος ἐλληνικοῦ πολυτονικοῦ συστήματος (εἰς διτονικὸ γιὰ κερδοσκοπικοὺς λόγους ἀπὸ τὶςἐφημερίδες στὴν δεκαετία τοῦ '50 καὶ εἰς μονοτονικὸ γιὰ ψηφοθηρικοὺς λόγους ἀπὸ τὸ κομματικὸ σύστηματῆς δεκαετίας τοῦ '80. Ἐνέργειες ποὺ ἐπ' 'ἵσης προωθήθηκαν ἢ ὑποστηρίχθηκαν ἀπὸ γλωσσολόγους καὶλογοτέχνες πρβλ. Κῶστας Μπογδανίδης, «33 χρόνια δίχως ψιλὲς καὶ δασεῖες», 2006 καὶ ἐνδεικτικά πρβλ. Εἰςμνήμην τοῦ Ρένου Ἀποστολίδη, «Ρένος Αποστολίδης – Antenna», 2011). Ἕνας ἄλλος πιὸ οὐσιαστικὸς γιὰτὴν διερμηνευτικὴ προσπάθειά μας στόχος εἶναι νὰ κάνουμε μίαν συνοπτικὴ ἰστορικὴ ἀναδρομὴ τῶνφιλοσοφικῶν ρευμάτων καὶ κατόπιν νὰ φωτίσουμε μὲ τὸν καλύτερο δυνατὸ τρόπο χωρία εἰς τὸ ἔργο τοῦΛούντβιχ Γιόζεφ Γιόχαν Βίτγκενσταϊν τὰ ὁποῖα εἴτε ἔχουν παραμεληθεῖ, ὅπως ἐπὶ παραδείγματι οἱ ἐλλειματικὲςἐρμηνεῖες τοῦ ἀρκετὰ γνωστοῦ στὴν φιλοσοφικὴ κοινότητα «ἐπιχειρήματος κατὰ τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας», εἴτεἀγνοηθεῖ πλήρως, ὅπως μιὰ σειρὰ συλλογισμῶν μὲ τοὺς ὁποίους ὁ φιλόσοφος διαφωτίζει τὸ πῶς ἡ ψευδῆς χρήση τῆςγλῶσσας ἀλλὰ καὶ ἡ μερικὴ σύλληψη τῶν ἐντυπώσεων συνιστοῦν πηγὲς παραπλάνησης καὶ τοῦτο εἴτε μὲ τὴνἔννοια τοῦ προσωπικού σφάλματος, εἴτε μὲ τὴν ἔννοια τῆς ἐξαπάτησης τῆς γλωσσικῆς κοινότητας./Our aimsin this paper are plenty– some of them are entirely techinal· to elaborate an adequately structured paper impliesthat we have to address the issue of the range of readership, that is to say to write in a language that the majorityof the scientific and philosophic community use, but to facilitate the reading, too so by means of its functionaland presentable structure, as by means of the usage of erst repeald greek polytonic system (on ditonicorthography for profit purposes from the newspapers in the '50 and on monotonic orthography forelectioneering purposes in the '80. Acts that was promoted or supported by linguists and litteratures, too cf.Kostas Mpogdanidis, “33 years without smooth and rough breathing”, 2006 cf. In memory of RenosApostolidis, “Renos Apostolidis Antenna, 2011). Another more essential aim for our explanatory attempt is tomake a historical retrospection of the philosophical movements and after that to enlighten in the best possiblemethod passages in the work of Ludwig Josef JohannWittgenstein who either have been half-ignored , asfor example the elliptical interpretations of the quite known in the philosophical community argument against







ii



http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

private language, or ignored totally, as a series of reasonings by which the philosopher elucidates how the falseusage of language but also the ellimatic conception of the impressions constitutes sources of fallacy and thateither in the sense of individual fallacy, or in the sense of deception of the linguistic community. Ἐπίπροσθέτως ὀφείλουμε ν' ἀναφερθοῦμε στὴν χρήση τῶν μεθοδολογικῶν ἐργαλείων μας. Αὐτὰ εἶναι δύο: ἡσύγκριση (βλ. εἰσαγωγὴ παροῦσας ἐργασίας, ἑνότ. «α. Συστηματικοὶ φιλόσοφοι» καὶ «β. Μεταηθικοὶ φιλόσοφοι»)καὶ τὸ παράδειγμα (βλ. κυρίως θέμα παροῦσας ἐργασίας ἑνότ. «3. Περὶ τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας» καὶ «4. Ἡ πλάνη ὡςἐντύπωση καὶ ὡς ψευδολογία»), ἔχοντας κατὰ νοῦ δύο σημαντικὲς παραμέτρους: ἀφενὸς μὲν ὅτι εἶναι ἀνάγκη τὰπαραδείγματά μας νὰ προέρχονται ἀπὸ τὶς Φιλοσοφικὲς ἔρευνες, ἀφετέρου δὲ ὅτι ὀφείλουμε νὰ ἐπεκτείνουμε τὰπαραδείγματα αὐτὰ προσπαθῶντας νὰ ἀποδώσουμε ἕνα μεγαλύτερο μέρος τῶν συλλογισμών του, χωρὶς ὡστόσο νὰπαρεκλίνουμε ἀπ' τὰ συμφραζόμενα. Παράλληλα φροντίσαμε νὰ ἀξιοποιήσουμε εἰς τὸν κατὰ δύναμη βαθμὸ ὅλο τὸδιαθέσιμο ὑλικὸ./Furthermore we owe to refer to the usage of our methological tools. These are two: comparison(βλ. εἰσαγωγὴ παροῦσας ἐργασίας, ἑνότ. «α. Συστηματικοὶ φιλόσοφοι» καὶ «β. Μεταηθικοὶ φιλόσοφοι») andexample (see. Introduction, sect. «a. Systematic philosophers» and sect. «b. Metaethics philosophers»)acknowledging two important parameters: the first one that it is needed our paradigms to come from the treatisePhilosophical Investigations the second one that we owe to extend these paradigm trying to ascribe a largerportion of his reasonings, without though take it out of the context. In a parallel manner we make an effort tomake good use of the available research. Μιὰ περίληψη δέν μπορεῖ νὰ τελειώνῃ παρὰ μόνο ὅταν κάνουμε ἕναν συνοπτικὸ κι ἀξιοπρεπὴ ἀπολογισμὸτῶν ὀφελῶν ποὺ ἔχουμε ἀπόμοκομίσει ἐμεῖς καὶ ποὺ κατὰ πάσα πιθανότητα θὰ ἀποκομίσῃ καὶ τὸ ἀναγνωστικὸκοινό. Πρῶτον λοιπὸν καταφέραμε νὰ σεβαστοῦμε τὸ ἀναγνωστικὸ κοινὸ ὑπερκερώντας τὸ πρόβλημα τῆςχρησιμοποιηθεῖσας γλῶσσας καθὼς καὶ νὰ καταστήσομε τὴν ἀνάγνωση τοῦ κειμένου πιὸ εὔκολη. Δεύτερονκαταφέραμε νὰ σεβαστοῦμε τὸν κόπο μας ἔχοντας τὸ θάρρος νὰ δώσουμε μιὰν δικὴ μας τρόπον τινὰ ἐρμηνείασὲ μιὰν σειρὰ σημαντικῶν ἀξόνων τοῦ ἔργου Φιλοσοφικὲς ἔρευνες, δίχως παράλληλα νὰ παραλείψουμε νὰσυμβουλευτοῦμε καὶ ἄρα νὰ σεβαστοῦμε τὸν κόπο ἄλλων ἀναλυτῶν. Τρίτον καὶ τελευταῖο ἡ ἐργασία ταύτηκάλλιστα θὰ μποροῦσε νὰ θεωρηθῇ ὡς ἕνα συνεπικουρικὸ ἐργαλεῖο γιὰ δημόσιους λειτουργοὺς, ὅπωςδικαστικοὺς ποὺ ἀντιμετωπίζουν ζητήματα ποινικοῦ δικαίου ἢ ἐκπαιδευτικοὺς ποὺ ἀντιμετωπίζουν ζητήματαἐνδοσχολικῆς βίας ./An abstract can't be over until we make a summarized and decent report of the benefits thatwe have obtain and those that the readeship will probably obtain. So first we achieved to take into account thereadership by surmounting the problem of used language as also to make text much easier in reading. Secondwe achieved to respect our labour by having the courage to give our own interpratation to a series ofsignificant aspects of the treatise Philosophical Investigations,without at the same time underestimate thelabour of other expositors. Third and last this paper it would be possible to be consider as an auxiliary implementfor public officials, as magistrates that have to deal with issues of penal law or educational employees that meetproblems of inner-school violence.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Λέξεις ΚλειδιάΛέξεις Κλειδιά/Key Words:/Key Words:~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~Συστηματικοὶ φιλόσοφοι, Μεταηθικοὶ φιλόσοφοι, Τζόρτζ Ἔντουαρτ Μούρ, ΡενὲΝτεκάρτ, Λούντβιχ Γιόζεφ Γιόχαν Βίτγκενσταϊν, Φιλοσοφικὲς ἔρευνες, Γλωσσικὰπαιχνίδια, Γλωσσικὲς συμβάσεις, Δημόσια γλῶσσα, Ἰδιωτικὴ γλῶσσα, Πλάνη,Ψευδολογία, Ἐντυπώσεις./Systematic philosophers, George Edward Moore, ReneDescart, Ludwig Josef Johann Wittgenstein, Philosophical Invetigations,Linguistic games, Linguistic agreements, Common language, Private language,Fallacy, Falsehood, Impressions.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~







iiii



http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ/ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ/CONTENTSCONTENTS

Τεχνικὲς-δομικὲς διευκρινίσεις:/Technical-structural Clarifications:................................................................................,........

ΠΕΡΙΛΗΨΗ/ABSTRACT...................................................................................................... i

Ἐξ αφορμῆς τοῦ χωρίου τούτου:/Occasioned by this passage:...................................................................................................

1. Εἰσαγωγή/Introduction

α. Συστηματικοὶ φιλόσοφοι/a. Systematic philosophers................................................................ 1

β. Μεταηθικοὶ φιλόσοφοι/b. Metaethical philosophers................................................................. 1

2. Καρτεσιανὴ διάνοια καὶ πλάνη/Cartesian intellect and fallacy..................................................................................................... 5

3. Περὶ τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας/Αbout private language.......................................................................................................... 7

4. (Ἀντὶ ἑνὸς ἐπιλόγου) Ἡ πλάνη ὡς ἐντύπωση καὶ ὡς ψευδολογία/(Instead of an epilogue) Fallacy as impression and as falsehood…...................................... 11

5. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ἹΣΤΟΓΡΑΦΙΑ/BIBLIOGRAPHY-WEBOGRAPHY..................................................................................... 17







iii iii

χ.ἀριθ./w.numb.

χ.ἀριθ./w.numb.



http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

..







βλ. Wittgenstein, Φιλοσοφικὲς ἔρευνες, 1958, σ. 88e §243/see.Wittgenstein, Philosophical Investigations, 1958, p. 88e §243

....But could we also imagine a language in which a person could write.But could we also imagine a language in which a person could writedown or give vocal expression to his inner experiences —his feelings, moods,down or give vocal expression to his inner experiences —his feelings, moods,and the rest— for his private use?.. individual words of this language are toand the rest— for his private use?.. individual words of this language are torefer to what can only be known to the person speaking; to his immediaterefer to what can only be known to the person speaking; to his immediateprivate sensations. So another person cannot understand the language.private sensations. So another person cannot understand the language.

[...Μποροῦμε ἐπ' ἴσης ὅμως νὰ φανταστοῦμε μιὰν γλῶσσα ὅπου κάποιος θὰμποροῦσε νὰ διατυπώνῃ γραπτὰ ἣ νὰ ἐκφράζῃ προφορικῶς τὰ ἐσωτερικὰβιώματά του —τὰ συναισθήματά του, τὶς διαθέσεις του, κτλ.— γιά τήνιδιωτική του χρήση;.. ἀτομικὲς λέξεις τοιαύτης γλῶσσας θὰ ἀναφέρονται στὸ τίδύναται νὰ γνωρίζῃ τὸ ἄτομο ποὺ τὶς μιλᾶ· εἰς τὰ ἄμεσα ἰδιωτικά του αἰσθήματα.Ἔτσι ὥστε ἕνα ἄλλο ἄτομο νὰ μὴν μπορῇ νὰ καταλάβῃ αὐτὴν τὴν γλῶσσα(Μτφ. Μαυρομμάτης Σπυρίδων/transl. Spiridon Mavrommatis)]

Ἐξ αφορμῆς τοῦ χωρίου τούτου:/Ἐξ αφορμῆς τοῦ χωρίου τούτου:/Occassioned by this passageOccassioned by this passage

H H Σπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon MavrommatisΣπυρίδων Μαυρομμάτης/Spiridon Mavrommatis



http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

1. Εἰσαγωγή/1. Εἰσαγωγή/IntroductionIntroductionα/a. Συστηματικοὶ φιλόσοφοι/Systematic Philosophers

Γιὰ τοὺς μετασωκρατικοὺς ἀρχαίους Ἕλληνες φιλοσόφους ἡ πιὸ σημαντικὴ ἐρώτηση ἦταν ἡ ἐξῆς: ποῦ

δυνόμαστε νὰ ἐντοπίσουμε τὸ ἀγαθὸ; Ἡ ἀπάντηση σ' αὐτήν τὴν ἐρώτηση βρισκόταν καταρχὴν εἴτε εἰς τὴν

«ἐπίγνωση», κατὰ τὴν σωκρατικὴ σκέψη11, εἴτε εἰς τὶς «ἰδέες», κατὰ τὴν πλατωνική22 ἢ τέλος εἰς τὴν «μεσότητα»

κατὰ τὴν ἀριστοτελική33. Τὸν καιρὸ τῆς ἀγγλικῆς Ἀναγέννησης δὴ –καὶ μετέπειτα τοῦ ἀγγλικοῦ Διαφωτισμοῦ–

ὑπήρξαν ἐκ νέου ἀπαντήσεις, καίτοι γιὰ ἀκόμη μίαν φορὰ κανονιστικὲς-συστηματικές, ἀφοῦ τὸ ἀγαθὸ γιὰ τοὺς

φιλοσόφους τῶν καιρῶν ἐκεῖνων εἴχε νὰ κάνῃ σὲ γενικὲς γραμμὲς εἴτε μὲ τὸ «ἔνστικτο τῆς αὐτοσυντήρησης»,

κατὰ τὸν Χόμπς44, εἴτε μὲ τὴν «γενικὴ εὐτυχία» κατὰ τοὺς Μπένθαμ καὶ Μίλ55.//For metasocratics ancient Greek

philosophers the most important moral question was the following: Where good really lies? In general terms

the answer to this question could be found either in “epignosis”, according to socratic point of view11, either

in “ideas” according to platonic22 or again in “mesotis” according to aristotelian33. During the english

Renaissance –and after that the english Enlightment– were answers anew of this moral matter, while no less

normative-systematic, since good as a whole concerned overall either with “the natural instict of self-

preservation” according to Hobbes44 or again with “general happiness” according to Bentham and Mill55.

ββ/b. /b. Μεταηθικοὶ Μεταηθικοὶ φιλόσοφοι/Metaethical philosophersφιλόσοφοι/Metaethical philosophers

Ὅλες οἱ προαναφερθεῖσες συστηματικὲς θέσεις δέν συνιστοῦσαν τίποτα ἄλλο γιὰ τοὺς μεταηθικοὺς

1. Πρβλ. Πελεγρίνης & Πανταζάκος, Ἀρχὲς φιλοσοφίας, 2006, σ. 22./Cf. Pelegrinis & Pantazakos, Philosophy principles, 2006, p. 22.

2. Πρβλ. Πελεγρίνης & Πανταζάκος, ὅπ.π., σ.24-25.//Cf. Pelegrinis & Pantazakos, op.cit, 2006, p. 24-25.

3. Ὁ Άριστοτέλης εἶχε μιὰν πιὸ ξεκάθαρη εἰκόνα γιὰ τὸ μέγεθος τῆς ἔννοιας τοῦ ἀγαθοῦ, ἀφοῦ ὅπως εἶχε ἐπισήμανει: ...τὸ δ'ἀγαθὸν λέγεται καὶ ἐν τῷ τί ἐστι καὶ ἐν τῷ ποιῷ καὶ ἐν τῶ πρός τι, τὸ δὲ καθ' αὑτὸ καὶ ἡ οὐσία πρότερον τῇ φύσει τοῦ πρός τι... ἔτι δὲἐπεὶ τἀγαθὸν ἰσαχῶς λέγεται τῷ ὄντι... βλ. Ἀριστοτέλης, Ἠθικὰ Νικομάχεια, 2006, 1096 b, 23-33 καὶ πρβλ. Δραγώνα-Μονάχου,Σύγχρονη ἠθικὴ φιλοσοφία, 1995, σ.131./Of course Aristotle had a more clear view about the magnitude of the meaning of good,since as he had noted: ...τὸ δ' ἀγαθὸν λέγεται καὶ ἐν τῷ τί ἐστι καὶ ἐν τῷ ποιῷ καὶ ἐν τῶ πρός τι, τὸ δὲ καθ' αὑτὸ καὶ ἡ οὐσίαπρότερον τῇ φύσει τοῦ πρός τι... ἔτι δὲ ἐπεὶ τἀγαθὸν ἰσαχῶς λέγεται τῷ ὄντι... see. Aristotle, Nicomachean Ethics, 2006, 1096 b,23-3 and cf. Dragona-Monachou, Modern moral philosophy, 1995, p.131.

4. Πρβλ. Πελεγρίνης & Πανταζάκος, ὅπ.π., σ. 94-95./Cf. Pelegrinis & Pantazakos, op.cit., p. 94-95.

5. Πρβλ. Πελεγρίνης, Εἰσαγωγὴ στὴν Φιλοσοφία, 2010, σ.293-295./Cf. Pelegrinis, Introduction to Philosophy, p.293-295.

H H

11

Περὶ γλῶσσας καὶ πλάνης εἰς τὶς Φιλοσοφικὲς ἔρευνες/ About languange and fallacy on the








http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

φιλοσόφους πλὴν ἀπὸ λανθάνουσες καὶ στεῖρες ταυτολογίες μὲ τὶς ὁποῖες οἱ προκάτοχοί τους ἐπὶ ματαίῳ

ἐπιχείρησαν νὰ δώσουν μιὰν σαφὴ ἀπάντηση περὶ τοῦ ἀγαθοῦ. Πιὸ εἰδικὰ, γιὰ τὸν Τζόρτζ Ἔντουαρτ

Μούρ οἱ ἰσχυρισμοὶ τῶν συστηματικῶν φιλόσοφων, φερ' εἰπεῖν ὅτι «τὸ ἀγαθὸ εἶναι οἱ ἰδέες» ἢ ὅτι

«τὸ ἀγαθὸ εἶναι ἡ γενικὴ εὐτυχία», ἀπλῶς μᾶς παρέχουν ἐλλειπτικὲς καὶ ἄνευ ἀνάλυσεως ταυτολογίες,

ὅχι περὶ τοῦ τί ἐστι ἀγαθὸ, ἀλλὰ περὶ τοῦ τί μπορεῖ περιπτωσιολογικῶς ἐκεῖνο νὰ προσδιορίσῃ, ἐξ οὗ

καὶ συνιστοῦν πλάνες– πρωτίστως ὁρισμικὲς καὶ δευτερευόντως ἄλλοτε μεταφυσικῆς κι ἄλλοτε φυσιοκρατικῆς

ὑφῆς66. Εἶναι εὔλογο τέτοιoυ εἴδους πλάνες νὰ μᾶς φέρνουν πίσω στὴν ἐρώτηση ποὺ τὶς δημιούργησε,

ὅπως πρόκειται νὰ ἀντιληφθοῦμε ἀκριβῶς παράκατω:/However for the metaethical philosophers all

these systematic views was nothing more than barren tautologies whereby their predecessors essentially

attempt in vain to give a clear answer about good. More specificly for George Edward Moore systematic

assertions, such as “good is ideas” or “good is general hapinnes” just gives us an elliptic sans analysis

tautologies, not about what is good, but what this meaning can casuisticly to define66. Such fallacies brings

us back to the question that made them, as we are going to apprehend right bellow:

α. Τὸ ὅτι τὸ ἀγαθὸ ἰσοῦται μὲ τὸν ἑαυτό του, μᾶς βοηθᾶ νὰ ἀποφύγουμε oἱανδήποτε

ἐξίσωση μὲ μιὰν σύνθετη μεταφυσικὴ ἢ φυσικὴ ἔννοια, γιὰ παράδειγμα «καλό = ἰδέες» ἢ

«καλό = γενικὴ εὐτυχία», ἀλλὰ δέν μᾶς δίδει κάποια ἐξήγηση γιὰ τὸ περιεχόμενο τοῦ

ἴδιου τοῦ ἀγαθοῦ77./The fact that good equals with itself helps us to avoid any kind of

equation with another simple or compound meaning– for example “good = ideas” or “good

= general hope”, but gives us no further explanation about itself77.

β. Μολαταῦτα εἶναι χρήσιμο νὰ δοῦμε ὅτι ἰσχύει, ὡς περίπτωση, ἀγαθό = ἰδέες,

γενικὴ εὐτυχία κ.λπ.88 καὶ βεβαίως τοῦτο ὑπὸ τὸ πρίσμα ὅτι τὸ ἀγαθὸ ἀποτελεῖ μιὰ

ἀπὸ τὶς ἰδιότητές τους ἢ ἀλλιῶς ἕναν άπὸ τοὺς προσδιορισμούς τους./Notwithstanding

it is usefull to see that it stands: good = ideas, health etc.88 and this in light that good

constitutes one of their identities or else one of their definitions.

6. Πρβλ. Δραγῶνα-Μονάχου, ὅπ.π, σ.124-153, διάσπαρτα./Cf. Dragona-Monachou, op.cit., p.124-153, passim.

7. Πρβλ. Δραγῶνα-Μονάχου, ὅπ.π, σ.137-140./Cf. Dragona-Monachou, op.cit., p.137-140.

8. Πρβλ. Δραγῶνα-Μονάχου, ὅπ.π, σ.137-140./Cf. Dragona-Monachou, op.cit., p.137-140.

H H

22









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

γ. Σαφῶς, ἀλλὰ δέν ἔχουμε κὰν πλησιάσει στὴν ἀπάντηση τοῦ ἐρωτήματος, δηλαδὴ τί

περιεχόμενο ἐνέχει ἐν τέλει τὸ ἀγαθὸ ἤ, ἂν προτιμοῦμε, ποιᾶ εἶναι ἡ ρίζα του99;/c. Clearly,

but finally what kind of content has good or, preferencially, what is his root99?

Ἕνας ἄλλος μεταηθικὸς φιλόσοφος, ὁ Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν, στὸ ἔργο του Λογικο-Φιλοσοφικὴ

Πραγματεία1010 προχώρησε λίγο παραπέρα. Θεωροῦσε πὼς ἡ ἀποτυχία τῶν προγενέστερων φιλοσόφων

–τόσο ἐκείνων τῆς ἀρχαιότητας, όσο καὶ ἐκείνων τῆς ἐποχῆς του 1111– ὀφειλόταν στὴν ἀπεικονιστικὴ

θεωρία τῆς περιγραφῆς τοῦ νοήματος. Σύμφωνα μὲ τὴν θεωρία ταύτη, ἂν μιὰ ὁποίαδήποτε ἀτομικὴ

πρόταση δέν ἀναπαριστᾶ ἕνα γεγονὸς εἰς τὸν κόσμο μὲ μιὰν ὁρισμένη λογικὴ δομή, ἤτοι μὲ μιὰν

ὁρισμένη συνδεσμολογία, δέν μπορεῖ παρά νὰ εἶναι κενὴ νοήματος. Ὡς ἐκ τούτου εἶναι ἔργο τοῦ

φιλοσόφου νὰ ἀφαιρέσῃ κάθε τοιαύτη περιττολογία καὶ νὰ συγκεντρώσῃ τὸ σύνολο τῶν προτάσεων

ποὺ μποροῦν νὰ συσχετισθοῦν μὲ τὰ ἀτομικὰ γεγονότα σὲ μιὰν ἐννιαία καὶ λογικὴ γλῶσσα1212. Μόνο

9. Γιὰ τὸν T. Ε. Μούρ, ἵνα μὴν μακρυγοροῦμε, τὸ ἀγαθὸ δέν δύνανται νὰ ἀναλυθῇ ποιοτικῶς περαιτέρῳ πρβλ. Δραγῶνα-Μονάχου, ὅπ.π, σ.135. Κάθε ἀπόπειρα μᾶς ἐμπλέκει σὲ μιὰ ὁρισμικὴ πλάνη στὴν ὁποίαν καταλήγουμε νὰ ἐξισώνουμε κυκλικῶςτὸ ἀγαθὸ μὲ ἔννοιες ἑτεροβαρεῖς τὶς ὁποῖες τὸ ἀγαθὸ δύναται νὰ προσδιορίσῃ, ἀλλά οὐδόλως τὸ ἀντίστροφο. Πρβλ. Δραγῶνα-Μονάχου, ὅπ.π, σ.138 καὶ πρβλ. Audi, Τὸ φιλοσοφικὸ λεξικὸ τοῦ Cambridge, 2011, σ.840-841. Ἐκεῖνο ποὺ γιὰ τὸν Τ. Ε. Μοὺρμπορεῖ νὰ συμβῇ εἶναι νὰ τὸ συλλάβουμε ἐνορατικὰ καὶ ἄμεσα πρβλ. Πελεγρίνης, ὅπ.π, σ.299 καὶ πρβλ. Audi, ὅπ.π., σ.327./ ForG. E. Moore, to make it short, good can't be analyze further cf. Dragona-Monachou, op.cit., p.135. Every attempt to analyze itinvolves us to a definitional fallacy which has as a result to equate it cyclically with uneven meanings that good can define, but noway the oposite cf. Dragona-Monachou, op.cit., p.138 and cf. Audi, The philosophical dictionairy of Cambridge, 2011, p.840-841. The only thing that can be possible to happen for G. E. Moore is to conceive it in a intuitively and direct way cf. Pelegrinis,op.cit., p.299 and cf. Audi, op.cit., p.327.

10. Παρότι οἱ Φιλοσοφικὲς Ἔρευνες τοποθετοῦνται στὴν μέση περίοδο πρβλ. Audi, ὅπ.π., σ. 203 ἕως 204, ἐμεῖς ἐδῶ θὰθεωρήσουμε πὼς ἡ μέση αὐτὴ περίοδο διακρίνεται ἀπὸ τὶς ἄλλες δύο, πρώιμη καὶ ὕστερη, κυρίως στ' ὅτι στὴν μέση ὁ L.Wittgenstein ἀποφασίζει νὰ ἀκολουθήσῃ ἕναν δρόμο ἀποκόμισης πολύτιμων ἐμπειριῶν ποὺ ναὶ μὲν θὰ τὸν κρατήσουν μακρυὰἀπὸ τὴν συγγραφή, ἀλλὰ θὰ τοῦ δώσουν τὰ ἀπαραίτητα ἐφόδια γιὰ τὴν συνέχεια πρβλ. Audi, ὅπ.π., σελ. 203 ἕως 204./Althoughwe could place Philosophical Investigations in the middle period cf. Audi, op.cit., 2011, p. 203-204, in this paper we believe thatis better to consider that the middle period differs from the others only because in this one L. Wittgenstein decides to leavecreational thinking for the sake of gaining some valuable experiences for his future philosophical work cf. Audi, op. cit., p. 201-206.

11. Πρβλ. Πελεγρίνης & Πανταζάκος, ὅπ.π., σελ. 123-126./Cf. Pelegrinis & Pantazakos, op.cit., p. 123-126.

12. Ἡ μέθοδος ποὺ ὀφείλει νὰ ἐφαρμόσῃ ἕνας-μία φιλόσοφος, προκειμένου νὰ καταδείξῃ ποιὲς εἶναι ἐκεῖνες οἱ προτάσεις ποὺἐνέχουν νόημα καὶ ποιὲς ὄχι, εἶναι πρῶτα νὰ τὶς ἀναλύσῃ σὲ ἀπλὲς προτάσεις καὶ κατόπιν σὲ ἀπλὰ ὀνόματα, οὕτως ὥστε νὰἀποφανθῇ ποιά ἀπ' αὐτὰ εἶναι ἀλήθὴ καὶ ποιά ψευδή. Ἀπὸ 'κεῖ καὶ ἔπειτα ἀκολουθῶντας μιὰν ἀντίστροφη πορεία θὰπροσπαθήσῃ ὁλίγον κατ' ὁλίγον νὰ ἐπαναδημιουργήσῃ σύνθετες ἀτομικὲς προτάσεις μέσα ἀπὸ τὰ ἀπλὰ ὀνόματα καὶ τὶς ἀπλὲςπροτάσεις. Ἡ παραπάνω μέθοδος ὀνομάστηκε ἀπὸ τὸν Λ. Βίντγκενσταϊν ἀληθοσυναρτησιακή πρβλ. Pears – Keny, «Ἀπὸ τὸνΜίλ στὸν Βίτγκενσταϊν», Ἱστορία τῆς δυτικῆς φιλοσοφίας, 2005, σελ. 356 καὶ πρβλ. Βίτγκενσταϊν, Πραγματεία Λογικο-Φιλοσοφική, 2010, σελ. 11, 12, 13, 16, 17, 38 §3.3441, σ. 55 §5 καὶ §5.1, σ. 56 §5.101, σ. 60 §5.234, σ. 61 §5.3, σ. 62 § 5.3,

H H

33









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

κατ' αὐτὸν τὸν τρόπο γίνεται ἐφικτὴ ἡ ἀκριβῆς ἐξεικόνιση τοῦ κόσμου τῶν γεγονότων. Παραταῦτα

διαβλέποντας τὰ ὁλίσθηματα τῆς θεώριας του1313, προέβῃ σὲ μίαν δεύτερη. Πρόκειται γιὰ τὴν χρηστικὴ

θεώρηση τῆς γλῶσσας γνωστὴ καὶ ὥς θεώρηση τῶν γλωσσικῶν παιχνιδιῶν, τὴν ὁποία ἀνέπτυξε

στὸ ἔργο του Φιλοσοφικὲς ἔρευνες. Μ' αὐτὴν ξέφυγε πλέον ἀπὸ τὸ ἀδιέξοδο τῆς δόμησης μιᾶς

λογικῆς γλῶσσας, στρέφοντας τὴν προσοχή του πρὸς τὸν συσχετισμὸ τῶν συμβόλων καὶ τῶν

ἀτομικῶν γεγονότων τοῦ κόσμου. Ὁ Βίτγκενσταϊν πίστευε πὼς μέσῳ τῆς συνεχoῦς χρήσης συμβολισμῶν σὲ

δημόσιο ἐπίπεδο δημιουργεῖται μιὰ γλωσσολογικὴ σύμβαση, ἡ ὁποία στηρίζεται ὄχι σὲ κάποια

μεταφυσικὴ ἀρχή, ἀλλὰ στὶς οἰκογενειακὲς ὁμοιότητες ποὺ παρουσιάζονται μεταξὺ τῶν συμβόλων

ἀλλὰ πρωτίστως μεταξὺ τῶν ατομικών γεγονότων1414. Ἐντὸς τῆς θεωρίας αὐτῆς ὑποδηλώνεται τὸ

ἐπιχείρημα κατὰ τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας. Ἐν τάχει τὸ σημαντικὸ σημεῖο τοῦ ἐπιχειρήματός του εἶναι

πὼς τὰ γλωσσικά σύμβολα ἄπαξ καὶ χρησιμοποιηθοῦν κατὰ ἕναν ἔκδηλο τρόπο– μὲ τὴν φυσικὴ

(ὁμιλία, σωματικὲς κινήσεις) καὶ τὴν τεχνητὴ γλῶσσα (γραφή), δίνουν αὐτομάτως τὸ ἔναυσμα γιὰ

μιὰν ἄτυπη διυποκειμενικὴ συμφωνία περὶ τῆς χρήσης τους, ἐνῷ ἂν χρησιμοποιηθοῦν κατὰ ἕναν μὴ

ἔκδηλο τρόπο– στὴν φαντασία μας, τότε θὰ καταστοῦν ἀπλῶς φαντασιοκοπήματα1515./Another

§5.31, §5.32 καὶ §5.41, σ. 63 § 5.44, σελ. 66 §5.5 , σελ. 68 §5.521 , σελ. 75 §6./The method that a philosopher have to follow,so to evince who propositions have some meaning and who have not, is firstly to analyze the compound propositions in simpleand after that in simple names, so to be able to decide which of the simple names are true and which are false. Subsequent to allthat, he-she will follow a reverse process, where slowly will reconstruct the compound individual propositions. The abovemethod called from L. Wittgenstein construction of truth-functions cf. Pears – Keny, “From Mill to Wittgenstein”, History ofwestern philosophy, 2005, σ. 356 and cf. Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus, 2010, p. 11, 12, 13, 16, 17, 38 §3.3441,p. 55 §5 and §5.1, p. 56 §5.101, p. 60 §5.234, p. 61 §5.3, p. 62 § 5.3, §5.31, §5.32 and §5.41, p. 63 § 5.44, p.66 §5.5, p.68§5.521, p. 75 §6.

13. Πρβλ. Audi, ὅπ.π., σ. 203./Cf. Audi, op. cit., p. 203.

14. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, Φιλοσοφικὲς ἔρευνες, 1958, σ.32e-33a §65, §67, §68, §69. Πίσω ἀπὸ τὴν ἔννοια ἀτομικὰ γεγονότα–κι ὄχι μόνο– λανθάνει ἡ μεγάλη ἐπιρροὴ ποὺ ἄσκεισαι στὴν βίτγκενσταϊνικὴ σκέψη τὸ σοπενχαουερικὸ ἔργο Ὁ κόσμος ὡςβούληση καὶ ὡς παράσταση πρβλ. Audi, ὅπ.π., σ.202 καὶ πρβλ. Scruton,«Εὐρωπαϊκὴ φιλοσοφία ἀπὸ τὸν Φίχτε στὸν Σάρτρ»,Ἱστορία τῆς δυτικῆς φιλοσοφίας, 2006, σ.293./Cf. Wittgenstein, Philosophical Investigations, 1958, p.32e-33a §65, §67,§68, §69. This kind of view about the world bring out the immense influence that had on wittgensteinian thinking the schopenhaouerianwork The worl as will and representation cf. Audi, op.cit, p.202 and cf. Scrupton, op.cit., p.293. cf. Scruton,“European philosophyfrom Fichte to Sartre”, History of western philosophy , 2006, p.93.

15. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σελ.88e §243. Τὸ ἐπιχείρημα αὐτὸ δέν πρέπῃ νὰ τὸ διαβάσουμε μόνο ἔτσι καὶ νὰ ὑποπέσουμεεἰς τὸ σφάλμα τῆς μονομεροῦς ἀνάλυσης ἑνὸς πυκνoῦ σὲ νοήματα ἔργου ὅπως εἶναι οἱ Φιλοσοφικὲς ἔρευνες. Ἐξάλλουὑπάρχουν καὶ ἀναλύσεις ὅπως αὐτὴ τοῦ Κρίπκε πρβλ. Kέννυ, «Τὸ ἐπιχείρημα τοῦ Βίτκγενσταιν “γιὰ τὴν ἰδιωτικὴγλῶσσα” σύμφωνα μὲ τὸν Κρίπκε», 2011, σ.9, στὴν ὁποίαν θὰ ἀναφερθοῦμε καὶ παρακάτω./Cf. Wittgenstein, op.cit., 1958,p.88e §243. This argument mustn't read it only thus and commit the error of analyse unilaterally such a dense in implicationswork as the Philoshophical Investigations. Besides there are and analysis as this of Kripke cf. Kenny, “Wittgenstein's 'private

H H

44









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

metaethical philosopher, Ludwig Wittgenstein, in his treatise Tractatus Logico-Philosophicus1010 said something

more. Ηe believed that the failure of the previous philosophers, ancient and contemporaneous1111 had to do

with the “picture theory of representation”. According to this theory if any individual proposition doesn't

exactly and logically, that is to say with a specific assembly, represent an atomic fact of this world, then is

without meaning. As a result it is in the responsibility of philoshophers to dispose every verbosity of such kind

and gather the sum of propositions and names that carry some meaning in a logical and exact language1212. Only

in that way the representation of the world of facts becomes feasible. Even so seeing into the slips of his

theory, proceeded to a second one1313. It is about the “functional theory”, well known also as the “theory of

language games”, which had expose in his work Philosophical Investigations. With this theory he manage to

overcome the dead-end of structuring a logically perfect language, paying attention to how the symbolisms

ascribed to the atomic facts of the world in a different way each time. Wittgenstein firmly believed that the

continuous usage of symbols in a public level creates a linguistic agreement, based not on a metaphysic

inception but on the family similarities between the symbols and most of all between the atomic facts 1414.

Within this theory suggested the non private language argument. The significant point of this argument is

that the linguistic symbols once they used in an overt way– by writing, speech and body expression,

automatically trigger an informal intersubjective agreement about their usage, while, if they used in a non

overt way– taking place only in our imagination, they will become a linguistic unreal non-sense1515.

2. Καρτεσιανὴ διάνοια καὶ πλάνη/2. Καρτεσιανὴ διάνοια καὶ πλάνη/Cartesian intellect and fallacyCartesian intellect and fallacy

Κάναμε λόγο ἕως τῶρα γιὰ τὸ ἀγαθὸ καὶ ὁλοκληρώσαμε μὲ τὴν μεταηθικὴ ἀντίληψη τοῦ

Βίντκενσταϊν, δηλαδὴ ὅτι ὁποιαδήποτε πρότασή-σωματικὴ ἔκφρασή μας ἵνα ἔχῃ κάποιο νόημα θὰ

πρέπῃ πρωτίστως νὰ ἔχῃ ἀποτελέσῃ μέρος ἑνὸς διυποκειμενικοῦ γλωσσικοῦ παιχνιδιοῦ καὶ δευτερευόντως

νὰ ἔχῃ ἀποκτήσῃ μέσῳ αὐτοῦ κάποια σημασία ή κάποιες σημασίες γιὰ τοὺς συμμετέχοντες εἰς αὐτὰ. Ἂς

πάρουμε ὅμως τὰ πράγματα ἀπὸ τὴν ἀρχή, ἤτοι ἀπ' τὴν νοησιαρχικὴ-θεοκρατικὴ θέση τοῦ Ρενέ

Ντεκάρτ1616. Εἰς τὸ ἔργο του Στοχασμοὶ περὶ τῆς πρώτης φιλοσοφίας ὁ φιλόσοφος μᾶς ἐξηγεῖ πὼς ἡ

language argument' according to Kripke”, 2012, p.9.

16. Ἡ ἀντιπαραβολὴ μιᾶς νοησιαρχικῆς καὶ μονιστικῆς ἀντίληψης θὰ μᾶς βοηθήσῃ νὰ φωτίσουμε μὲ πολὺ καλύτερο τρόπο τὴν συμβολικὴ καὶ διυποκειμενικὴ ἀντίληψη τοῦ Βίτγκενσταϊν. The juxtapose of an intellectualist and monistic theory will help us greatly to illuminate the linguistic and intersubjective wittgensteinian point of view.

H H

55









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

διάνοια καὶ ἡ βούληση εἶναι ἱκανότητες μὲ τὶς ὁποῖες ἡ θεία πρόνοια μᾶς προίκισε 1717. Μολοντούτο

οἱ ἄνισες ἰδιότητες τῶν δύο αὐτῶν ἀρετῶν ἐπιφέρουν τὴν πλάνη καὶ τὴν ἀμαρτία ἀντίστοιχα, ἀφοῦ ἡ

βούληση, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν διάνοια, ἐδόθῃ στὸν ἄνθρωπο κατ' εἰκόνα καὶ ὁμοίωση τῆς Θείας βούλησης,

τουτέστιν σ' ὅλη τὴν ἀπεραντοσύνη καὶ ἐλευθερία της1818. Κατόπιν τούτου μὲ τὴν διάνοια μποροῦμε νὰ

σκεφθοῦμε μὲ κάθε διαύγεια πράγματα ἀπλά, ὅπερ σημαίνει πράγματα ὅπως μιὰν γεωμετρικὴ ταυτότητα ἢ

πράγματα ὅπως ἡ ὕπαρξή μας, τὴν ὁποίαν συνάγουμε καὶ διαπιστώνουμε μέσα ἀπ' τὴν ἀμφιβολία μας1919.

Μποροῦμε ἐπίσης ὅμως νὰ σκεφθοῦμε μορφικὰ καὶ δι' αὐτὸ σύνθετα πράγματα, ὅπως ἕνα ἄλογο ἢ ἕνα

τραπέζι κ.λπ.. Στὸ σημεῖο αὐτὸ θὰ ἦταν χρήσιμο γιὰ τὴν βαθύτερη κατανόηση τοῦ καρτεσιανοῦ στοχασμοῦ

νὰ μὴν ξεφύγῃ τῆς προσοχής μας πὼς δέν πρέπει νὰ ἐκλάβουμε τὴν τελευταία σκέψη ὑπὸ τὴν στενὴ ἕννοια

τοῦ νοητοῦ κόσμου ἢ τῆς συνείδησης, ὅπου μόνο τὴν ἀλήθεια καὶ εντέλει τὴν βεβαιότητα θὰ ἀπαντήσουμε,

ἀλλὰ ὑπὸ τὴν εὐρεία ἔννοια τῶν αἰσθήσεων καὶ τῆς ἀντίληψης2020. Γιὰ τὸν Ρενὲ Ντεκάρτ τὸσο τὸ σφάλμα,

ὅσο κ' ἡ πλάνη –ποὺ ἡ απέραντη βούληση προκαλεῖ– δέν πρέπῃ νὰ ἀποδίδωνται ὡς ψόγος στὸν Θεὸ, ἀλλὰ

νὰ νοῶνται ὡς συνάρτηση τῆς γενναιοδωρίας του καὶ τῆς πεπερασμένης φύσης μας2121. Ἄλλως τε, ἀφενὸς τ'

ὅτι δυνόμαστε, ἔστω καὶ μορφικῶς, νὰ συλλάβουμε τὰ ὑπόλοιπα δημιουργήματά του καὶ ἀφετέρου τὸ ὅτι

ἔχουμε τὴν δυνατότητα νὰ ἐκλέξουμε καὶ νὰ συνηθίσουμε σ' ἕναν διαυγὴ τρόπο σκέψης καὶ ἄρα ζωῆς, δέν

πρέπῆ νὰ ἰδωθῇ ἀπὸ ἐμᾶς ὡς ἕνα θεϊκὸ σφάλμα, ἀλλὰ ὡς ἄλλο ἕνα δεῖγμα τῆς γεναιοδωρίας τοῦ

Θεοῦ2222./Until now we have briefly refer to the ancient philosophic views about good and concluded with the

metaethical view of Wittgenstein whereby our propositions carring some meaning if, fist of all, they have

take place on a linguistic game and secondly if their meanings or meaning have been apprehended and

accepted from the participants. However first things first, let us begin with Descartes and his intellectualist-

17. Πρβλ. Descartes, Στοχασμοὶ περὶ τῆς πρώτης φιλοσοφίας, 2009, σελ.133 [56] 9-15 καὶ πρβλ. Keny, «Ἀπὸ τὸν Ντεκάρτστὸν Κάντ», Ἱστορία τῆς δυτικῆς φιλοσοφίας, 2005, σ.170./Cf. Descartes, Meditations on first philosophy, 2009, σελ.133 [56]9-15 and cf. Keny,“From Descartes to Kant”, History of western philosophy, 2005, p.170.

18. Πρβλ. Descartes, ὅπ.π, σ. 135 [57] 11-19 καὶ πρβλ. Keny, ὅπ.π, 2005, σ. 170./Cf. Descartes, op.cit., p. 135 [57] 11-19 καὶcf. Keny, op.cit, 2005, p. 170.

19. Πρβλ. Descartes, ὅπ.π, σ. 59-64, 70-85, 93 καὶ πρβλ. Keny, ὅπ.π, 2005, σ. 170./Cf. Descartes, op.cit., p. 59-64, 70-85, 93 καὶ cf .Keny, op.cit, 2005, p. 168-172.

20. Πρβλ. Descartes, ὅπ.π, σ. 77 [28] 23-26, 79-88 καὶ πρβλ. Keny, ὅπ.π, 2005, σ. 170, 171./Cf. Descartes, op.cit., p. 77 [28] 23-26, 79-88 καὶ cf. Keny, op.cit, 2005, p. 170, 171.

21. Πρβλ. Descartes, ὅπ.π, σ. 132, 134, 143./Cf. Descartes, op.cit., p. 132, 134, 143.

22. Πρβλ. Descartes, ὅπ.π, σ.134-143./Cf. Descartes, op.cit., p. 134-143.

H H

66









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

theocratical view1616. In his treatise Meditations on first philosophy explains to us that intellect and will

are the main abilities that Divine providenc gave to us1717. Still their uneven properties bring about

fallacy and transgression, since will, unlike intellect, given to mankind in the image and likeness of

God's will, videlicet in all of its infinity and freedom1818. After that with intellect we can think with

absolute clarity simple things which means things as a geometrical tautology or things as our own existence,

which we deduce and realize through our own doubt1919. We can also think morphic and for that exact reason

compound things no less, exampli gratia a horse, a table etc. One thing that have to pay attention to is that we

must not confuse the last kind of thought with the first one because in the second one the thought have to be

consider in a broad sense in which enclosed senses and perception2020. This kind of thought only an endless

will can actuate. For Rene Descartes so fallacy, as transgression have to be sight as a result of God's generosity

and man's finite nature2121. Besides the fact that we are able to comprehend the rest of his creations, even if that

happens morphically, but also to choose and use to a pellucid way of thinking and therefore way of life have to

be seen by us as another example of his generosity2222.

3. 3. Περὶ τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας/Περὶ τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας/About private languageAbout private language

Ἀντίθετα μὲ τὴν καρτεσιανὴ, ἡ βιτγκενσταϊνικὴ ἀντίληψη ἔχει ὡς ἐξῆς: ἡ ἀλήθεια καὶ τὸ ψέμα

ἢ καλύτερα ἀληθολογία κ' ἡ ψευδολογία ἔχουν ὡς ἀφετηρία τους τὶς ἐντυπώσεις τῆς πραγματικότητας. Γιὰ

τὸν Βίτγκενσταϊν, ἀντὶ τῆς καθαρῆς νόησης, ὑφίσταται μία διυποκειμενικὴ δραστηριότητα ποὺ βασίζεται εἰς

τὴν ἐκμάθηση καὶ μετάπλαση γλωσσικῶν συμβάσεων2323. Οἱ γλωσσικὲς αὐτὲς συμβάσεις συγκροτοῦνται ἀπὸ

συσχετισμοὺς σημεῖων κ' ἐντυπώσεων2424. Ἡ ἔκφραση αὐτῶν τῶν σημείων δέν πραγματοποιεῖται ἀποκλειστικῶς

διὰ τῆς ὁμιλίας2525. Πέραν ὅμως τοῦ εἴδους τοῦ γλωσσικοῦ μέσου ἐπίσης οὐσιαστικὸ γιὰ τὸν ἴδιο εἶναι νὰ

23. Ὅ,τι θὰ μπορούσαμε νὰ περιγράψουμε μέσα σὲ λίγες γραμμὲς ὡς «γλωσσικὰ παιχνίδια». Ὡστόσο δέν πρέπῃ νὰ τὸ ποῦμεμόνο ἔτσι, ἀφοῦ αὐτὴ ἡ δραστηριότητα βασίζεται σὲ κάποιες προτάσεις καὶ στάσεις ποὺ λειτουργοῦν ὡς βασικὰ ἐργαλεῖα(ἀποδοχῆς, ἄρνησης, προσταγῆς κ.λπ.) διεξαγωγῆς στὰ γλωσσικὰ παιχνίδια πρβλ. ἐνδεικτικῶς Wittgenstein, ὅπ.π., 1958,σ.ioe-n» §21 §22, σ.U3e §335./What we could describe in brief as “linguistic games”. Howbeit we mustn't say only thus, sincethis activity based on some propositions and attitudes that they are acting as basic instruments (acceptance, non-acceptance,order) of transaction in linguistic games cf. indicatively Wittgenstein, op.cit, 1958, p.Ioe-n» §21 §22, p.U3e §335.

24. Ἐνδεικτικῶς πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 7E §15, σ.i,e -14.§28 καὶ §29./Indicatively cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p.7e §15, p.i,e-14.§28 and §29.

25. Τὸ μέσο μὲ τὸ ὁποῖο σημαίνουμε ὁρίζοντας ἢ περιγράφοντας μπορεῖ νὰ εἶναι τόσο ἡ ὁμιλία ὅσο κ' οἱ φυσικὲς κινήσεις πρβλ.Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ.128 §25, σ. 4f,c §108, σ.132* §452, σ.jge §38, σ.io9« §342./The implements by which defining

H H

77









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

ἐπιχειρηματολογήσῃ κατὰ ὁποιασδήποτε εἰκασίας ποὺ ἔχει σχέση μὲ τὸν τρόπο ποῦ ἐπενεργοῦν οἱ ἐντυπώσεις

στὸν άνθρωπο. Αὐτὴ ἡ προσπάθεια ὀφείλεται στὴν ἀντίληψή του ὅτι ἡ γλῶσσα ἀποτελεῖ ἔνα ἀναπόσπαστο

μέρος τοῦ κόσμου τῶν γεγονότων-φαινομένων2626. Στὸ «ἐπιχείρημά» κατὰ τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας

διασαφηνίζει τί τῷ ὄντι μποροῦμε νὰ χαρακτηρίσουμε ὡς ἰδιωτικὴ γλῶσσα ἀλλὰ καὶ ποιές εἶναι οἱ

ἰδιότητες τῆς ἰδιωτικῆς γλῶσσας ἐν συγκρίσει μ' ἐκείνων τῆς κοινῆς. Ἂς δοῦμε λοιπὸν γιὰ τὴν

ἑνότητα ταύτη τὰ δυὸ εἴδη ἰδιωτικῶν γλωσσῶν που θέτει πρὸς ἐξέταση2727:/On the contrary with the

cartesian the wittgensteinian view is the following: true and lie or better truthness and falsehood

have as a staring pont the impressions of reality. For Wittgenstein, instead of intellectualism, there is an

intersubjective activity of learning and transformation of linguistic agreements2323. These linguistic

agreements are constituted by relations between tokens and impressions2424. The expression of these tokens is

not accomplished solely through speech2525. Beyond of the type of linguistic medium, one other thing for him

that is essential, too is to argue against any assumption that is about the way that impressions affect human

being.This attempt be owed to his understanding viz that the the language constitutes an integral part of the

world of facts-phaenomena2626. In the “argument” against private language he's making clear what we indeed

can characterized as private language and furthermore what are the abilities of private language compared with

those of common language. In this section let us see the two types of private language that he is dissecting2727:

α. Μίαν ἰδιωτικὴ γλῶσσα, ὡς τὸ ἀπότοκο τῶν ἰδιωτικῶν ὑπερεντυπώσεων2828./a. A private

language, as the result of individual superexperiences2828.

β. Μίαν ἰδιωτικὴ γλῶσσα ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ὡς τέτοια βάσει τοῦ τρόπου χρήσης της2929./b.

A private language which can be characterized as such because of its usage2929.

Παρόλα αὐτὰ, ὅπως ἐπισημαίνει, ἐπ' οὐδενὶ λόγῳ πρέπει νὰ θεωροῦμε πὼς ἡ ἰδιωτικὴ γλῶσσα

or describing can be so the speech as the natural movements cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p.128 §25, p.4f,c §108, p.132*§452, p.jge §38, p.io9« §342.

26. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ.42e §89-§90./Cf. Wittgenstein, ὅπ.π., 1958, p.42e §89-§90.

27. Πρβλ.Βίτγκενσταϊν , ὅπ.π., 1958, σελ. 88e §243/Πρβλ. Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 88e §243.28. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σελ. 88e §243 καὶ πρβλ. Kέννυ Νίλσον, «Τὸ ἐπιχείρημα τοῦ Βίτκγενσταιν “γιὰ τὴν ἰδιωτικὴ γλῶσσα” σύμφωνα μὲ τὸν Κρίπκε», 2011, σ. 9./ Πρβλ. Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 88e §243 and cf. Kenny, op.cit, 2012, p. 9.

29. Bλ. σ. 4-5 παροῦσας ἐργασίας./See p. 4-5 on this paper.

H H

88









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

ἀπέχει μακρὰν τῆς κοινῆς, διότι δῆθεν εἶναι ἐν πολλοῖς μιὰ γλῶσσα ποὺ ξεκινᾷ ἀπὸ ἐνδότερες ὑπερἐντυπώσεις

οἱ ὁποῖες ξεπερνοῦν τὴν ποιότητα τῶν ἐντυπώσεων ποὺ ὅλα τὰ ἄτομα μοιράζονται. Δέν μποροῦμε νὰ βιώνουμε

ἐντυπώσεις μὲ τὸν τρόπο ποὺ τὸ κάθε ἄτομο δύναται νὰ βιώσῃ καὶ παράλληλα νὰ τὶς βιώνουμε μὲ ἕναν μὴ

ἐμπειρικὸ τρόπο, ὁ ὁποῖος ἐπανἐκφρασμένος στὸ ἐξωτερικὸ περιβάλλον ἀπὸ ἐμᾶς νὰ παραμένῃ ἰδιωτικός3030.

Ἀντ' αὐτοῦ –καὶ ἐδῶ εἶναι τὸ δεύτερο σκέλος τοῦ ἐπιχειρήματός του– ὑφίστανται περιπτώσεις ποὺ κάνουμε

ἰδιωτικὴ χρήση τῆς γλῶσσας3131, τὸ ὁποῖο πάει νὰ πῇ χρήση ἀγνώστων συσχετισμῶν στοὺς ὁποίους εἴτε ὁ

ἄγνωστος εἶναι στὸν ἄξονα τῶν σημεῖων3232 ἢ στὸν ἄξονα τῶν ἐντυπώσεων3333./Still as he point out we

mustn't under any circumstances consider private language as a language that is far remoted from common

language, because reportedly happens to be the type of language that starts from impressions that exceed

the quality of the impression that all menkind share. It is not posibble for us tο experience impressions in a

manner that any individual may be experienced, while at the same time experiencing them in a

intellectually private manner, who linguistically expressed have the ability to remain private3030. Besides, if

this was true, then would be possible to support that each individual has, for itself, an super-empirical

picture of the world of facts. On the contrary of this assertion there are situations in which we make a

private usage of language3131, that is to say a usage of unknown linguistic relations in which the unkonwn is

either on the axis of token3232or on the axis of impression-representation3333.

Γιὰ νὰ γίνῃ κατανοητὴ ἡ ἀντίληψη τοῦ φιλοσόφου γιὰ τὴν ἰδιωτικὴ γλῶσσα, θὰ δώσουμε τὸ παρακάτω

παράδειγμα ἀπὸ τὸν χώρο τῶν εἰκαστικῶν, τὸ ὁποῖο καὶ δανειζόμαστε ἀπ' τὸ ἔργο τοῦ Φιλοσοφικὲς

ἔρευνες3434.. Ὁ φιλόσοφος ἀναφέρεται στὴν διαδικασία τῆς φανταστικῆς ἀναπαράστασης. Πολὺ απλῶς μᾶς

30. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 94e§268 καὶ §269, σ. 950 §272 καὶ §273 καὶ σ. 1;6e §275 ἐπίσης πρβλ. Audi, ὅπ.π., σ.205./Indicatively cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. 94e§268 and §269, p. 950 §272 and §273 and p.1;6e §275 also cf. Audi,op.cit., p. 205.

31. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 6« §10/Cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 6« §10.

32. Ὅταν ἔχουμε ἄγνοια ἑνὸς γλωσσικοῦ συσχετισμοῦ ποὺ ἔχει κατοχυρώσει ἡ γλωσσικὴ κοινότητα στὴν ὁποίαν ἀνήκουμεπρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 94e§268 καὶ §269, σ. 950 §272 καὶ §273 καὶ σ. 1;6e §275./When we are ignorant about alinguistic relation that our linguistic community have solidify cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. 94e§268 and §269, p. 950 §272and §273 and p. 1;6e §275.

33. Ὅταν ἡ γλωσσικὴ κοινότητα ἔχει ἄγνοια κάποιου ἀτομικοῦ γεγονότος καὶ κατὰ συνέπεια τὸ ἔχει ὁρίσει καὶ περιγράψειμερικῶς ἢ ουδόλως ή πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 94e§268 καὶ §269, σ. 950 §272./When our linguistic community isignorant about an atomic fact and therefore has define and describe it partially or hasn't define and describe it at all cf. Wittgenstein,op.cit, 1958, p. 94e§269 §270, p. 950 §272.

34. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. t;6e §275 t;6e-97e §280./Cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p.t;6e §275 t;6e-97e §280.

H H

99









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

λέγει πὼς ἔχοντας τὴν παράσταση τῆς σκηνῆς ἑνὸς θεάτρου τὴν μεταπλάθουμε στὸν νοῦ μας δημιουργῶντας

μιὰν ἀναπαράσταση αὐτοῦ, τὴν οποία καὶ ζωγραφίζουμε. Αὐτὴ ἡ ἀναπαράσταση, ἀφοῦ γίνῃ πίνακας, θὰ

ἀποτελέσῃ γιὰ τοὺς θεατὲς τὴν πληροφορία ἢ καλύτερα τὸ κοινὸ σημεῖο ποὺ ὁρίζει καὶ σὲ ὁρισμένες

περιπτώσεις περιγράφει, ἐν μέρει, μιὰν ἀρχικὴ παράσταση κάποιου πραγματικοῦ θεάτρου3535. Μὲ ἄλλα

λόγια οἱ θεατὲς θὰ νοήσουν ὅτι βλέπουν ἕναν ἄλλο τρόπο νὰ ὀνομασθῇ ἡ παράσταση κάποιου πραγματικοῦ

θεάτρου, ἀντὶ τῶν λέξεων «θέατρο τάδε, στὸ ὁποῖο τα ἐξῆς πράγματα συμβαίνουν». Μολοντοῦτο,

ἂν κάποιος ὑποστηρίξῃ ὅτι δέν εἶναι τόσο σίγουρος πὼς τὸ εἰκαστικὸ σημεῖο-σύμβολο τοῦ οὐρανοῦ

εἶναι γαλάζιο, ἐνῷ ὅλοι ἐκ τοῖς πράγμασοι ἔχουν τὴν εἰκόνα τοῦ γαλάζιου μπροστὰ τους, πολὺ ἀπλὰ

θὰ τὸν θεωρήσουν ἀδαὴ ὡς πρὸς τὸν συσχετισμὸ τοῦ σημεῖου «γαλάζιο» καὶ τῆς ἐντύπωσης τοῦ

γαλάζιου χρώματος, προσπαθῶντας νὰ τοῦ καταδείξουν τί ὀνομάζουμε γαλάζιο3636./To make easier for

our readers to understand the philosopher's view about private language, we will give an example of from

the area of visual art, which we borrowed it from Wittgenstein's work Philosophical Investigations3434. The

philosopher make references here and there about the process of mental image. Specifically he pointed out that

before we draw a theatre scene we concept it's impression, recreate it on our imaginations and then we draw it.

That mental image, after become painting, will constitute for spectators an information or better a common

token that defines and in some cases partly describes a representation of some real theatre3535. Simply

put it, the viewers will understand that on this painting see another way to name a represantation of

some real theatre rather to reduce to the tokens “this theatre in which those things happen”. Nevertheless,

if any viewer claim that he-she isn't so sure about the blue of the symbolic sky of the painting, then

the rest of the viewers will think of him that is ignorant over to the relation between the token and

the colour of blue and will try to evince him what colour we name blue3636.

4. (Ἀντὶ ἑνὸς ἐπιλόγου)4. (Ἀντὶ ἑνὸς ἐπιλόγου)

35. Θὰ τὸ ἀντιληφθοῦν λόγῳ τῶν οἰκογενειακῶν ὁμοιοτήτων μεταξὺ τῆς ἐντύπωσης ἑνὸς πραγματικοῦ θεάτρου καὶτῆς ἐντύπωσης τοῦ πίνακα –ἀσχέτως ἐὰν ἀρκετοὶ ἀπ' τοὺς θεατὲς δέν ἔχουν τὴν ἐντύπωση τοῦ συγκεκριμένουθεάτρου–, ἀλλὰ καὶ τῶν διαφορῶν –ἀλλοιώσεις κατὰ τὴν σύλληψη τῆς ἐντύπωσης καὶ κατὰ τὴν μεταφορά της εἰςτὸν καμβά–, ὅτι πρόκειται γιὰ ἕνα σημεῖο ποὺ συσχετίσθηκε ἀπὸ ἐμᾶς μὲ τὴν ἐντύπωση κάποιου θεάτρου πρβλ.Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 3Je-36* §76-§78./They will understand due to “family resemblences” between theimpression of a real theatre and the impression of the painting –regardless if some of the spectators have not see thespecified theatre that we did– but also the differences –deteriorations during the conception of the impression andduring its adaption to the camvas– cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 3Je-36* §76-§78.

36. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ.t;6e-97e§275, §276, §277./Cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. t;6e §275, §276, §277.

H H

1010









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

Ἡ πλάνη ὡς ἐντύπωση καὶ ὡς ψευδολογία/ Ἡ πλάνη ὡς ἐντύπωση καὶ ὡς ψευδολογία/(Instead of an epilogue)(Instead of an epilogue)

Fallacy as impression and as falsehood.Fallacy as impression and as falsehood.

Μὲ τὸ προηγούμενο παράδειγμα ἀναφερθήκαμε ἀκροθιγῶς στὴν ἰδιωτικὴ χρήση τῆς γλῶσσας. Ἡ

ἔκβαση ἑνὸς γλωσσικοῦ παιχνιδιοῦ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν χρήση τοῦ συσχετισμοῦ μεταξὺ τοῦ σημείου καὶ

τῆς ἐντύπωσης κι ὄχι ἀπ' τὴν ὑπερεμπειρικὴ φύση μιᾶς ἰδιωτικῆς ἐντύπωσης. Τοῦτο μάλιστα διχῶς: εἴτε

ἀπὸ μίαν ἰδιωτικὴ χρήση ποὺ δηλοῖ τὴν ἄγνοια τοῦ χρήστη, εἴτε ἀπὸ μίαν ἰδιωτικὴ χρήση ποὺ δηλοῖ τὴν

ἄγνοια τῆς γλωσσικῆς κοινότητας. Θὰ ἀποτελοῦσε παράλειψή μας παραταῦτα νὰ μὴν ἀναδείξουμε

καθαρῶς τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἡ ἰδιωτικὴ χρήση διαμορφώνει, ὁμοῦ μὲ τὴν κοινὴ χρήση, τὴν ἀλήθεια

καὶ τὸ ψέμα. Ἂς δώσουμε γιὰ τὸν παραπάνω λόγο ἕνα ἀκόμη παράδειγμα μὲ τὸν τρόπο ποὺ τὸ κάναμε

στὴν προηγούμενη ἑνότητα3737:/With the last paradigm we make a brief mention to the private usage of

language. Τhe outcome of a linguistic game depends on the usage of the relation between of token and

impression and not on the superempirical nature of a private impression. This dependence occurs in two

ways: either from a private usage that states the ignorance of the user, or from a private usage that states

the ignorance of the linguistic community. Although we would be failing not to highlight the way in

which the private usage shapes, together with the common usage, truthness and falsehood. So for this

reason let us give another paradigm the way we did in the previous section3737:

Ἔστω πὼς καταγράφουμε σ' ἕνα προσωπικὸ ἡμερολόγιό μας ἕνα ἐσωτερικὸ γεγονὸς ποὺ μᾶς

συνέβῃ μόλις πρὶν ἀπὸ λίγα λεπτά, ὥστε νὰ εἴμαστε καλὰ πληροφορημένοι γιὰ τὴν περιοδικότητά

του. Ἔστω ἀκόμη ὅτι αὐτὸ τὸ ἐσωτερικὸ γεγονὸς-αἴσθημα τὸ συσχετίζουμε μὲ τὴν λέξη-ὁρισμὸ

«Α». Μὲ τὴν ἐνέργεια αὐτὴ ἐξασκήσαμε τὴν τεχνικὴ τοῦ ὁρίζειν, σταθεροποιῶντας τὰ πράγματα–

ὄχι βέβαια γιατὶ ὡς ἀνθρώπινα ὄντα δέν κατέχουμε τὴν ἱκανότητα τοῦ σκέπτεσθαι3838, οὔτε γιατὶ ἡ

κοινὴ γλῶσσα δέν μᾶς ἔχει διδάξει ἐξ ἀρχῆς μέσῳ τῆς συνεχοῦς ἐξάσκησης τῶν γλωσσικῶν κανόνων

37. Βλ. σ. 8-9 παροῦσας ἐργασίας. Γιὰ τὸ παράδειγμα αὐτὸ πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 92* §258./See p. 8-9 on this paper. For this example cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p.92* §258.

38. Ὁ φιλόσοφος δέν παραλείπει νὰ ὑπογραμμίσῃ ὅτι αὐτὴν τὴν ἰκανότητα τὴν μοιραζόμαστε λίγο ἕως πολὺ καὶ μὲ ἄλλα ἔμβιαὄντα πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 128 §25, σ. 90e §250./The philosopher not disregard to stress that we just about sharethis ability with other living beings cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 128 §25, p. 90e §250.

H H

1111









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

τὴν τεχνικὴ τοῦ ὁρίζειν3939–ὅπως κ' ἐκείνη τοῦ περιγράφειν4040–, ἀλλὰ γιατὶ ἐνῷ ἔχουμε τὴν ἱκανότητα

τῆς σκέψης καὶ ἐνῷ ἡ κοινὴ γλῶσσα μᾶς ἔχει διδάξει τὴν τεχνικὴ ταύτη4141, ἐμεῖς ἐξακολουθοῦμε νὰ

τὴν ἐξασκοῦμε ἰδιωτικῶς, ἵνα ἀναταποκριθοῦμε καλύτερα εἰς τὰ γλωσσικὰ παιχνίδια4242. Ἔστω τῶρα

πὼς τὸ ἐσωτερικὸ γεγονὸς ἔχει νὰ κάνῃ μ' ἕναν πονόδοντό μας καὶ πὼς εἶναι χρεία νὰ μεταφέρουμε

τὴν πληροφορία σ' ἕνα ἄλλο ἄτομο– εἰς ἕναν ὀδοντίατρο ἐπὶ τούτου. Ἐὰν ἐπιλέξουμε νὰ μὴν ἐκφράσουμε

τὸ πρόβλημά μας κι ἄρα νὰ μὴν ἐντάξουμε τὸν ἰδιωτικὸ αὐτὸν ὁρισμὸ σὲ κάποιο γλωσσικὸ παιχνίδι,

τότε αὐτόματα θὰ γίνῃ παρασιτικὸς τόσο γιὰ ἑμάς, ὅσο καὶ γιὰ τὴν ὑπόλοιπη γλωσσικὴ κοινότητα4343.

39. Γιὰ νὰ ὑπάρξῃ ἕνας συγκεκριμένος μηχανισμὸς σκέψης χρειαζόμαστε μίαν κοινὴ γλῶσσα πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958,σ. 5« §7, σ. io4e §317 καὶ σ. 106e-107* §327, §328 καὶ §329./To be a specific mechanism of thought we need a commonlanguage cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. 5« §7, p. io4e §317 καὶ p. 106e-107* §327, §328 and §329.

40. Ὅπως μᾶς ὁ ἐξηγεῖ ὁ Βίτγκενσταϊν καὶ στὴν ἀρχὴ τοῦ ἔργου του Φιλοσοφικὲς Ἕρευνες τόσο ὁ ὁρισμὸς ποὺ δίνει σ' ἑμὰςἕνας δάσκαλος γιὰ ἔνα ἀντικείμενο, γιὰ παράδειγμα ἡ εἰκόνα τοῦ πράγματος ποὺ χαρακτηρίζουμε «πιόνι-στρατιώτη» ὅσο καὶ ἡπεριγραφὴ ποὺ δίνουμε γιὰ τὴν κατανόηση αὐτοῦ, λόγου χάριν τί σημαίνει πιόνι;- ὅτι μέσα εἰς τὸ σύστημα αὐτὸ μποροῦμε νὰ τὸκινήσουμε ὁρισμένως ἐντὸς τῆς σκακιέρας, τί σημαίνει πιόνι-στρατιώτης;- κάνει τὶς κινήσεις τόσα βήματα κ.λπ. εἶναι ζήτηματατῆς γλῶσσας πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. ij« §31./As he explains in the beginning of his work PhilosophicalInvestigations so the definition that gives a teacher to us about the image of an object, i.e. the image of the object that wecharacterized chess piece-soldier, as the description that we give for the understanding of it, i.e. What does it mean chess piece?-that can be moved inside this chessboard playing a role and chess piece-soldier?- his role that dictates to us that we can onlymove this way and these many steps cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. ij« §31. are issues of language.

41. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 5« §7./Cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 5« §7.

42. Ἀνταποκρίνομαι εἰς ἕνα γλωσσικὸ παιχνίδι σημαίνει εἴτε ὅτι μαθαίνουμε ἀλλὰ καὶ διδάσκουμε –πρακτικά ἢ θεωρητικά–τὸν σωστὸ γλωσσικὸ συσχετισμὸ εἴτε ὅτι μεταλαμπαδεύουμε μιὰν ἄγνωστη ἐντύπωση στὴν ὑπόλοιπη γλωσσικὴ κοινότηταμέσῳ τῆς ἰδιωτικῆς χρήσης ὁρισμῶν πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 9Te §256 §257 σ. IOOe §292./Respond to a linguisticgame means either that we are learning but even teaching –practically or theoretically– the true linguistic relation or that we areimparting an anknown impression to the rest of the linguistic community through the private usage of definitions cf.Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 9Te §256 §257 p. IOOe §292.

43. Ἑὰν ὁ ὁρισμὸς ἀναφέρεται σ' ἕναν ἄγνωστο γιὰ τὸν ὀδοντίατρο πόνο, τότε θὰ τὸ μάθῃ μέσα ἀπ' τὸ γλωσσικὸ παιχνίδι καὶ σὲπερίπτωση ποὺ ὁ ὁρισμὸς μᾶς φαίνεται νὰ ταιριάζῃ καλύτερα ἀπ' ἄλλους, τότε θὰ συνεχίζῃ νὰ συσχετίζεται μὲ τὸν ἴδιο τρόποκαὶ γιὰ τὴν ὑπόλοιπη γλωσσικὴ κοινότητα γιὰ μίαν σειρὰ γλωσσικῶν παιχνιδιῶν πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 39e §83.Ἔτσι θὰ έχουμε συνεισφέρει, ὄχι λόγῷ τῆς ἰδιωτικῆς ἐντύπωσής μας, διότι τάχα αὐτὴ λαμβάνεται ὡς ἰδιωτική ἐπειδὴ δὲν θὰμποροῦσε νὰ συμβῇ στὸν ὁποιονδήποτε πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. IOOe §293, ἀλλὰ λόγῳ τῆς ἔνταξής της στὸγλωσσικὸ παιχνίδι, το οποίο τὴν γνωστοποιεῖ, καὶ σταθεροποιεῖ πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 3Je-36*§74-§77.Ἐντούτοις δέν σημαίνει ὅτι μέσῳ αὐτῆς τῆς ἐπικοινωνιακῆς διαδικασίας γίνεται ἐν συντομίᾳ ἕνας «εὔχρηστος» ὁρισμὸς γιὰ τὰγλωσσικὰ παιχνίδια ποὺ θ' ἀκολουθήσουν πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 33« §69./If the definition refers to an unknownfor the dentist pain he will find out through the linguistic game and in the case that our definition seems to fit better from othersthen it will continue to be related with a specific way for the rest of linguistic community probably for a number of linguisticgames cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p. 39e §83. Thus we will have contribute, not so due to our private impression, for wereportedly interpreted it as private because can't be happen to anybody cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. IOOe §293, but due to itsinclusion to the linguistic game who make it known and compartevely stabilized cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. 3Je-36*§74-§77. However does not imply that through this communicative process becomes a usable definition for the linguistic games that

H H

1212









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

Ἂς ὑποθέσουμε ὅμως ὅτι δέν ὑπάρχει τέτοιου εἴδους θέμα καὶ πὼς ἐνημερώνουμε τὸν ὀδοντίατρο ὅτι

ἔχουμε τὸν «Α» πονόδοντο. Εἶναι φυσιολογικὸ νὰ χρειαστῇ νὰ τοῦ δώσουμε κάποιες περαιτέρῳ

ἐξηγήσεις στὴν κοινὴ γλῶσσα προκειμένου νὰ καταλάβῃ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ τοῦ περιγράφουμε καὶ

νὰ προχωρήσῃ σὲ κάποια ἐξέταση. Ἂν οἱ περιγραφὲς κ' οἱ οἱεσδήποτε κοινὲς γλωσσικὲς ἐκφράσεις

μας ταιριάζουν γιὰ τὸν ἴδιο σὲ κάποιο γνῶστο εἴδος πονόδοντου, φὲρ' εἰπεῖν τὸν «πονόδοντο ποὺ

προκαλεῖται ἀπὸ ἰγμορίτιδα»4444, τότε τὸ «Α» θ' ἀντικατασταθῇ εἰς τὸ γλωσσικὸ παιχνίδι ἀπὸ τὴν

λέξη-ὁρισμὸ τοῦ ὀδοντιάτρου «πονόδοντος ποὺ προκλήθηκε ἀπὸ ἰγμορίτιδα». Ὁ ὁρισμὸς ποὺ θὰ

δώσῃ ὁ ὀδοντίατρος δέν εἶναι μόνο γιὰ νὰ μᾶς ἐνημερώσῃ, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ ἀπαγκιστρωθῆ ὁ ἴδιος

ἀπὸ τὴν ὅποια ἀβεβαιότητα γιὰ τὴν θεραπεία ποὺ θὰ προτείνῃ4545. Τέλος ἂς ὑποθέσουμε πὼς ἔχουμε

γίνει καλὰ καὶ πὼς ἀναφέρουμε τὸν συγκεκριμένο ὁρισμὸ “τὸν πονόδοντο ποὺ προκλήθηκε ἀπὸ

ίγμορίτιδα” σ' ἕνα οἰκεῖο πρόσωπο, ἔτσι ὥστε νὰ ἀποφύγουμε ὁποιαδήποτε ἀνεπιθύμητη ὑποχρέωση.

Ἐν ὁλίγοις ἔχουμε προαποφασίσει νὰ ποῦμε ψέματα, διότι, μολονότι κατέχουμε τὴν ἐμπειρία καὶ τὸν

ἀληθὴ συσχετισμό της, προαποφασίσαμε ἐντέχνως νὰ ὁρίσουμε τὴν ἀποστροφή μας πρὸς τὴν ὑποχρέωση

ἢ πρόσκληση μὲ τὸν ἀκόλουθο τρόπο: «πονόδοντος ποὺ προκλήθηκε ἀπὸ ἰγμορίτιδα» ἀντὶ τοῦ ἀληθοῦς

συσχετισμοῦ «ἀποστροφὴ τῆς ὑποχρέωσης ποὺ θὰ σοῦ 'χω». Εἶναι βέβαιο πὼς στὴν συγκεκριμένη

περίπτωση τὸ ψέμα εἶναι πιὸ χρήσιμο ὡς ἰδιότητα τῆς γλῶσσας ἀπ' ὅ,τι ἡ ἀλήθεια, ἐφόσον θὰ συμβάλῃ

τὰ μέγιστα στὴν διατήρηση τῶν καλῶν σχέσεων μὲ τὸ οἰκεῖο πρόσωπο. Tὴν ἴδια στιγμὴ εἶναι ἐπ' ἴσης

βέβαιο ὅτι δέν διακατεχόμαστε ἀπὸ κάποια ἐμπειρικὴ πλάνη –σ' ἀντίθεση μὲ τὸ οἰκεῖο πρόσωπο–

ἀπλῶς ψευδολογοῦμε4646./ So supposing that we keep record of an inner fact that happens to us a few

minutes ago, so to be well informed about its periodicity. Next supposing that we relate this inner

follows cf. Wittgenstein, op.cit., 1958, p.33« §69.

44. Πρβλ. Κουτσικάκης, «Πονόδοντος, στοματικός πόνος: ποιές μπορεῖ νὰ εἶναι οἱ αἰτίες του; Γιατί πρέπει νὰ πάτε στὸνὀδοντίατρο ὅσο ὑπάρχει πόνος;», 2014./Cf. Koutsikakis, “Toothache, oral pain: which may be its causes? Why you should goto your dentist while the ache exist? ”, 2014.

45. Γιὰ τὴν ὁρθή διάγνωση τῆς ἀσθένειας καὶ ἐπιλογὴ τῆς θεραπείας ἀπαιτείται ἡ γνώση τῶν ὁρισμών καὶ τῶν περιγραφῶν ποὺσυσχετίζονται μὲ αὐτές. Ἡ γνώση αὐτὴ μπορεί μόνο νὰ εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς συμμετοχῆς τοῦ ὀδοντιάτρου εἰς τὰ γλωσσικὰπαιχνίδια τῆς κατάλληλης γλωσσικῆς ὑποκοινότητας πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 4« §6, σ. 5« §7 σ. 27e-288 §56, §57,σ. 45« §99./For the correct diagnosis of the infirmity and selection of the therapy is required the knowledge of the definitions anddescriptions that relate to them. This knowlefge may only be the result of dentist's participation to the linguistic games of theproper linguistic subcommunity cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p.27e-288 §56, §57, p. 45« §99.

46. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. 88e, 89e, 90e §245-§250./Cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. 88e, 8

9e, 90e §245-§250, p.

89e 90e §245-§250.

H H

1313









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

fact-feeling with the word-definition “A”. With this act we practiced the techinique to define

stabilizing the things, certainly not because we don't have, as human beings, the ability of

thinking3838, neither because our common language didn't taught us from the beginning through the

continuous practice of the linguistic relations the techinique to define3939–as of that to describe4040–, but because

while we have the ability of thinking and while our common language taught us the techniques4141, we keep

practicing them in order to be prepared, as best we can, for any future linguistic game4242. Additionally let us

imagine that the fact-feeling, that we have name at the begining as “A”, is a toothache and that we need to

address this kind of private problem-fact to a dentist. If we choose not to address it to anybody at all, for

any fine reason, then this definition becomes parasitical so to us, as for the linguistic community4343. Still let us

suppose that we inform eventually the dentist that we are having an “A” toothache. It is natural to give him-her

some more information in the common language so to understand what our definition means and be

able to proceed to an examination. If our description and the rest body expressions match to a

known for the dentist toothache, for example “the type of toothache that caused by sinusitis4444””, then

the definition “A” will be replaced by the dentist's definition “toothache that caused by sinusitis”. This definition

not only informs in a secure manner the patient but also make easier for the dentist to decide what type of therapy

will suggest4545. Lastly let us assume that we are at last in a good health and that we mention this definition

“toothache that caused by sinusitis” to a familiar person so to avoid any kind of obligation. In short terms

we have predecide to tell this lie, because, though we have the knowledge of the true relation of this

definition we predicide very delicately to define our aversion as “toothache that caused by sinusitis”

rather than “aversion of the obligation”. In this case it is certain that the false definition serves us

very well, since on one hand we keep more or less our good relations with the familiar person and

on the other we avoiding a very unpleasant for us obligation. At the same time it is also certain that

we are not under the influence of some kind of empirical fallacy –on the contrary with the familiar

person– but that we are just telling a very delicate and acceptable lie4646.

Τί θὰ μπορούσαμε νὰ συνάγουμε ἀπὸ τὸ παράδειγμα τῆς ἑνότητας ταύτης; ἐν πρώτοις ὅτι ἡ

ἰδιωτικὴ καὶ δημόσια χρήση ἀληθῶν καὶ ψευδῶν συσχετισμῶν συνιστᾶ τὴν ἴδια τὴν πρακτικὴ ἐκμάθηση

αὐτοῦ ποὺ διυποκειμενικὰ παραδεχόμαστε ὡς κοινὴ -ὀρθὴ- γλῶσσα, ἀλλὰ χωρὶς τὴν παραδοχὴ αὐτὴ δέν

H H

1414









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

θὰ εἴχαμε κάποια ἐξωτερικὴ μαρτυρία γιὰ τὸ ποιός συσχετισμὸς εἶναι ἀληθὴς καὶ ποιός ὄχι4747, ἤτοι

δέν θὰ εἴχαμε τὸν γνώμονα ἐκεῖνο μὲ τὸν ὁποῖο εἴμαστε σὲ θέση νὰ διακρίνουμε τὴν ἀλήθεια ἀπὸ τὸ

ψέμα. Ἔν δευτέροις πὼς μπορεῖ ἡ ἐντύπωση νὰ ἔχῃ νὰ κάνῃ μὲ τὴν πραγματικότητα κ' ἡ αλήθεια καὶ

τὸ ψέμα νὰ εἶναι ἰδιότητες ἄρρηκτα συνδεδεμένες μὲ τὴν γλῶσσα, ἤγουν μὲ τὸν συσχετισμὸ μεταξὺ ἐντύπωσης

καὶ σημείου, δέν παύει ὅμως κ' ἡ ἐντύπωση νὰ μᾶς παραπλανῇ. Μιὰ τελευταία σημαντικὴ ἐρώτηση πρὶν

κλείσουμε τὴν ἐργασία ταύτη εἶναι ἡ ἀκόλουθη: Θὰ μποροῦσαμε νὰ ἰσχυριστοῦμε ὅτι ὑπάρχει περίπτωση νὰ

μὴν ἔχουμε γνώση τοῦ ἀληθοῦς συσχετισμοῦ, ἐφόσον δέν ἔχουμε συμμετάσχει σὲ κάποιο γλωσσικὸ

παιχνίδι ποὺ νὰ μᾶς πληροφορῆ γι' αὐτόν; Ὅπως ὑποδηλώνεται εἰς τὸ τέλος τοῦ πρώτου μέρους τῶν

Φιλοσοφικῶν ἐρευνῶν ἔχουμε ρηματικὴ ἐπίγνωση τῶν πράξεών μας, ὑπὸ τὴν προϋπόθεση ὅτι ἔχουμε λάβει

μέρος σ' ἕνα ἐπαρκὲς σύνολο γλωσσικῶν παιχνιδιῶν. Αὐτὴ ἡ ρηματικὴ ἐπίγνωση ὑφίσταται ἀπὸ τὴν

ἀρχὴ ἔως καὶ τὸ τέλος κάθε ἐσωτερικῆς καὶ ἐξωτερικῆς ἐνέργειας 4848. Συνεπῶς ἀς ὑποθέσουμε, μὲ

βάση τὸ προηγούμενο παράδειγμά μας, πὼς ἀπλῶς ἔχουμε ἀκουστὰ τὸν ὁρισμὸ «πονόδοντος ποὺ

προκλήθηκε ἀπὸ ἰγμορίτιδα» καὶ πὼς ἔχουμε τὴν εὐκαιρία νὰ συμμετάσχουμε σ' ἕνα γλωσσικὸ

παιχνίδι μὲ τὸ ὁποῖο θὰ ἐνημερωθοῦμε γιὰ τὸν ἀληθὴ συσχετισμό. Ἀρχικῶς ἀμφιταλαντευόμαστε

μεταξὺ τοῦ ἐὰν θὰ συμμετάσχουμε σ' αὐτὸ ἐκφράζοντας ἕναν λαθεμένο συσχετισμὸ ἢ ἂν θ' ἀπέχουμε.

Τόσο τὸ δίλημμα ὅσο καὶ ἡ ἀπόφαση κ' ἡ ἐξωτερικὴ ἐκτέλεσή της ἀποτελοῦν ἐν ρηματικῇ ἐπιγνώσει ἐνέργειες

καθ' ὅτι εἶναι ἐνέργειες ποὺ πραγματώνονται ὅπως προγενέστερα γλωσσικὰ παιχνίδια μᾶς ἔχουν διδάξει.

Ἐπομένως δέν εὐσταθεῖ ὅτι ὁ ὅρος «πονόδοντος ποὺ προκλήθηκε ἀπὸ ἰγμορίτιδα» χρησιμοποιήθηκε κατὰ

λάθος./What are the conclusions from the example of this section? Firstly that the private and

common usage of true and false relation forms the practical learning of what intersubjectively it's

been accepted as common language, but without this acceptance we had not any outer testament

about which relation is true and which is not4477, viz we would been absent any criterion by which we

would been able to distinguish true telling from false telling. Secondly that impression may has to

do with reality and truth and lie be abilities close related to language, meaning with the relation

between impression and token still as the language, so the impression may also be instrument of

fallacy. Α very important question before the end is the following: Could we argue that we just made a

rong relation because we haven't any knowledge about the true relation between the definition and

47. Βλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ.27e-288 §56./See. Wittgenstein, op.cit, 1958, p.27e-288 §56.

48. Πρβλ. Βίτγκενσταϊν, ὅπ.π., 1958, σ. I6oe-i69« §615-§ 670./Cf. Wittgenstein, op.cit, 1958, p. I6oe-i69« §615-§ 670.

H H

1515









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

impression, since we have not participate in a linguistic game that informs us about it? Αs suggested

in the end of the first part of the treatise Philosophical investigations we have verbal cognizance of

our actions if we have take part in a sufficient sum of linguistic games. This verbal cognizance

exists from the beginning until the end of every inner and outer action4848. Ergo let us imagine,

according to the previous paradeigm of ours, that we have simply heard the definition “toothache

that caused by sinusitis” and that we have at last the opportunity to participate in a linguistic game

that we have the chance to informed about its connnection. At first we will waver either if we will

participate on this game, expressing a rong relation or if we will abstain. So the particular dilemma, as the

decision and their outer implementation constitutes volitional act, wherefore they are actions that

actualized as the previous linguistic games have taught us. Therefore can't be upheld that the definition

“toothache that caused by sinusitis” used by accident.

H H

1616









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ΒΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ/ΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ/BIBLIOGRAPHYBIBLIOGRAPHY~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Audi Robert, Τὸ φιλοσοφικὸ λεξικὸ τοῦ Cambridge, ἐπιμ. ἑλλην. ἔκδοσης Βαρβιδάκης Στέλιος& Ξηροπαΐδης Γιῶργος, ἐκδ. Kέδρος, Ἀθήνα Νοέμβριος 2011./Audi Robert, The Philosophicaldictionary of Cambridge, edit. in greek edition Varvidakis Stelios & Xiropaidis public. Kedros,Athens November 2011. Descartes Rene, Στοχασμοὶ περὶ τῆς πρώτης φιλοσοφίας, μτφ. Βαραντάκης Εὐάγγελος ἐκδ.Ἐκκρεμές, 3η ἀνατύπωση, Ἀθήνα Φεβρ. 2009./Descartes Rene, Meditations on first philosophy,transl.Vantarakis Evangelos public. Ekremmes, 3d reprint, Athens Febr. 2009. Κονδύλης Παναγιώτης, μτφ. Παπανικολάου Μιχάλης, Κριτικὴ τῆς μεταφυσικῆς στὴν νεότερησκέψη, τόμος β', Πανεπιστημιακὲς ἐκδόσεις Κρήτης, 2012./Kondilis Panagiotis, transl. PapanikolaouMihalis, Critique of metaphysics in modern thought, vol. B, University publications of Crete, 2012. Πελεγρίνης Θεοδόσης, Εἰσαγωγὴ στὴν φιλοσοφία, ἐκδόσεις Πεδίο, Ἀθήνα 2010./PelegrinisTheodosios, Introduction to philosophy, public. Pedio, Athens 2010. Πελεγρίνης Θεοδόσιος Ν. & Πανταζάκος Παναγιώτης, Ἀρχὲς φιλοσοφίας, ΟΕΔΒ, ἔκδοση Η΄,2006./Pelegrinis Theodosios N, & Pantazakos Panagiotis, Philosophy principles, OPTB, 8th publication, 2006. Pears David – Keny Antony, «Ἀπὸ τὸν Μίλ στὸν Βίτγκενσταϊν», Keny Antony, «Ἀπὸ τὸν Ντεκάρτστὸν Κάντ», Ἱστορία τῆς δυτικῆς φιλοσοφίας, μτφ. Δέσποινα Ρισσάκη, ἐκδ. Νεφέλη, Ἀθήνα 2005./PearsDavid – Keny Antony, “From Mill to Wittgenstein”, Keny Antony, “From Descartes to Kant”, Historyof western philosophy, transl. Despina Rissaki, public. Nefeli, Athens 2005.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ΙΣΤΟΓΡΑΦΙΑΙΣΤΟΓΡΑΦΙΑ//WEBOGRAPHYWEBOGRAPHY~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Εἰς μνήμην τοῦ Ρένου Ἀποστολίδη, «Ρένος Αποστολίδης – Antenna», 2011, https://www.youtube.com,προσπελάστηκε στις 28.3.2015./ 2011, https://www.youtube.com, downlloaded on 28.3.2015. Kώστας Μπογδανίδης, «33 χρόνια χωρίς ψιλή και δασεία» Cretalive.gr, 2006, http://www.cretalive.gr. προσπελάστηκε στις 28.3.2015./Kostas Mpogdanidis «33 years without smooth and rough breathing»,Cretalive.gr, 2006, http://www.cretalive.gr, downlloaded on 28.3.2015. Κουτσικάκης Γιώργος, «Πονόδοντος, Στοματικὸς πόνος. Ποιές μπορεῖ νὰ εἶναι οἱ αἰτίες του;Γιατί πρέπει νὰ πᾶτε στὸν ὀδοντίατρο ὅσο ὑπάρχει πόνος;», Medlabnews.gr, Ιανουάριος 2014,http://medlabgr.blogspot.com, προσπελάστηκε στὶς 28.3.2015./Koutsikakis Giorgos, “Toothache,oral pain: Why you should go to your dentist while the ache exist? ”, Medlabnews.gr, 2014,http://medlabgr.blogspot.com, downlloaded on 28.3.2015. Kέννυ Νίλσον, «Τὸ ἐπιχείρημα τοῦ Βίτκγενσταιν “γιὰ τὴν ἰδιωτικὴ γλῶσσα” σύμφωνα μὲ τὸν Κρίπκε»,Πανεπιστῆμιο τοῦ Σκόβντε, 2011, http://www.diva-portal.org, προσπελάστηκε στὶς 28.2.2015/Kenny Nilson,“Wittgenstein's 'private language argument' according to Kripke” University of Skövde, 2012,http://www.diva-portal.org, downloaded on 28.2.2015. Wittgenstein Ludwig, Tractatus Logico-Philosophicus, transl. C. K. Ogden, e-publ. Gutenberg,2010, http://www.hocavi.blogspot.gr, downloaded on 28.2.2015./Βίτγκενσταϊν Λούντβιχ, ΠραγματείαΛογικο-Φιλοσοφικὴ, μτφ. C. K. Ogden, ἠλεκ. ἐκδ. Gutenberg, 2010, http://www.hocavi.blogspot.gr,προσπελάστηκε στὶς 28.2.2015. Wittgenstein, Philosophical Investigations, transl. G. E. M. Anscombe, public. Basil Blackwell, Oxford 1958,http://www.hocavi.blogspot.gr, downloaded on 28.2.2015./Βίτγκενσταϊν Λούντβιχ, Φιλοσοφικὲς ἔρευνες, μτφ. G.E. M. Anscombe, ἐκδ. Basil Blackwell, Oxford 1958, http://www.hocavi.blogspot.gr, προσπελάστηκε στὶς28.2.2015.

H H

1717







~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~


http://www.hocavi.blogspot.gr/p/blog-page_18.html




http://medlabgr.blogspot.com/

http://medlabgr.blogspot.com/

http://www.cretalive.gr/

https://www.youtube.com/channel/UCA4-6olQvHOxLEEiK5xv0wg

http://www.cretalive.gr/




http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

H H

1818









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

H H

1919









http://www.uop.gr/

http://www.uoa.gr/

ΠΕΡΙ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΣ ΕΙΣ ΤΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ EΡΕΥΝΕΣ

Documents

Transcript of ΠΕΡΙ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗΣ ΕΙΣ ΤΙΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ EΡΕΥΝΕΣ