παγιδες ζωης

ΠΑΓΙΔΕ ΖΨΗ • Νιώθετε πωσ ςτο βϊθοσ εύςτε ανεπαρκεύσ;

• Βϊζετε τισ ανϊγκεσ των ϊλλων πϊνω από τισ δικϋσ ςασ;

• Φοβϊςτε πωσ κϊτι κακό θα ςυμβεύ;

• Βρύςκετε πωσ ανεξϊρτητα από την κοινωνικό αποδοχό και το θαυμαςμό των ϊλλων ςυνεχύζετε να νιώθετε κενού ό ανϊξιοι;

• Μπλϋκεςτε επανειλημμϋνα με ανθρώπουσ που εύναι ψυχρού μαζύ ςασ;

Αγγελικό Παπαγαθαγγϋλου Χυχολόγοσ Α.Π.Θ.

Σι εύναι οι παγύδεσ

Μύα παγύδα εύναι ϋνα ςχόμα που ϊρχιςε ςτην παιδικό μασ ηλικύα και ϋχει αντύκτυπο ςε όλη μασ τη ζωό.

χόμα εύναι ϋνα ςύνολο ςυναιςθημϊτων, ςωματικών αιςθόςεων, αναμνόςεων, γνωςιών. Εύναι ϋνα γενικευμϋνο μοτύβο θεώρηςησ του εαυτού και των ςχϋςεων με τουσ ϊλλουσ το οπούο εύναι δυςλειτουργικό.

Όταν ερεθύςματα θυμύζουν τα παιδικϊ γεγονότα που οδόγηςαν ςτην ανϊπτυξη του ςχόματοσ τότε αυτό ενεργοποιεύται αυτόματα.


11 παγύδεσ ζωόσ

1. Εγκατϊλειψη 2. Δυςπιςτύα και κακοπούηςη 3. Εξϊρτηςη 4. Ευαλωτότητα 5. υναιςθηματικό ςτϋρηςη 6. Κοινωνικόσ αποκλειςμόσ 7. Μειονεκτικότητα 8. Αποτυχύα 9. Τποταγό 10. Ανελαςτικϊ ςτϊνταρ 11. Αυτονόητο Δικαύωμα


Πώσ δημιουργούνται ;

Αλληλεπύδραςη μεταξύ ιδιοςυγκραςύασ και ακϊλυπτων βαςικών ςυναιςθηματικών αναγκών

Διαςτϊςεισ ιδιοςυγκραςύασ:ντροπαλόσ- κοινωνικόσ, παθητικόσ –επιθετικόσ, ςυναιςθηματικϊ επύπεδοσ-ςυναιςθηματικϊ ϋντονοσ, αγχώδησ –ϊφοβοσ, ευαύςθητοσ- ϊτρωτοσ

Η ιδιοςυγκραςύα εύναι ϋμφυτη. Εύναι ο τρόποσ με τον οπούο εύμαςτε προοριςμϋνοι να αντιδρούμε απϋναντι ςτα γεγονότα.


Πώσ δημιουργούνται

Βαςικϋσ ακϊλυπτεσ ςυναιςθηματικϋσ ανϊγκεσ

1. Βαςικό αςφϊλεια (παγύδεσ: εγκατϊλειψη και δυςπιςτύα και κακοπούηςη)

2. Επαφό με τουσ ϊλλουσ (παγύδεσ:ςυναιςθηματικό ςτϋρηςη και κοινωνικόσ αποκλειςμόσ)

3. Αυτονομύα( παγύδεσ: εξϊρτηςη και ευαλωτότητα)


Πώσ δημιουργούνται

Αυτοεκτύμηςη (μειονεκτικότητα και αποτυχύα)

Αυτοϋκφραςη (υποταγό και ανελαςτικϊ ςτϊνταρ)

Ρεαλιςτικϊ όρια (αυτονόητο δικαύωμα)


Διαιώνιςη των παγύδων

1. Γνωςτικϋσ παραμορφώςεισ (αντιλαμβϊνεται λανθαςμϋνα τισ καταςτϊςεισ)

2. Αυτό-ηττώμενα μοτύβα ζωόσ (υποςυνεύδητα επιλϋγει καταςτϊςεισ και ςχϋςεισ που διαιωνύζουν το ςχόμα)

3. Σρόποι αντιμετώπιςησ (παρϊδοςη, αποφυγό, υπεραναπλόρωςη). Η ιδιοςυγκραςύα και η μοντελοπούηςη παύζουν καθοριςτικό ρόλο ςτο γιατύ τα ϊτομα αναπτύςςουν οριςμϋνουσ τρόπουσ αντιμετώπιςησ και όχι ϊλλουσ.


Η παγύδα τησ εγκατϊλειψησ

Η αντιληπτό αςτϊθεια ό αναξιοπιςτύα αυτών που εύναι διαθϋςιμοι για υποςτόριξη και ςύνδεςη.

Περιλαμβϊνει την αύςθηςη ότι οι ςημαντικού ϊλλοι δεν θα εύναι ικανού να προςφϋρουν ςυναιςθηματικό υποςτόριξη, ςύνδεςη, δύναμη ό πρακτικό προςταςύα, επειδό εύναι ςυναιςθηματικϊ αςταθεύσ ό απρόβλεπτοι , αναξιόπιςτοι ό παρόντεσ περιςταςιακϊ. Επειδό θα πεθϊνουν ό θα εγκαταλεύψουν το ϊτομο για κϊποιο καλύτερο.

Υόβοσ, χρόνιο ϊγχοσ, κατϊθλιψη για πραγματικό ό επαπειλούμενη απώλεια


Αιτύεσ τησ παγύδασ τησ εγκατϊλειψησ Θϊνατοσ γονϋα ό εγκατϊλειψη ςτην παιδικό ηλικύα Απομϊκρυνςη γονϋα ,οικοτροφεύο Αςταθόσ μητϋρα (ϋπεφτε ςε κατϊθλιψη, θύμωνε, μεθούςε

ό αποςυρόταν από κοντϊ ςασ ςε μόνιμη βϊςη) Διαζύγιο ό ϋντονοι καυγϊδεσ Ϊχαςαν την προςοχό του ενόσ γονιού (γϋννηςη αδερφού) Περιοριςτικό και υπερπροςτατευτικό οικογϋνεια (δεν

ϋμαθαν ποτϋ να αντιμετωπύζουν τισ δυςκολύεσ τησ ζωόσ ωσ παιδιϊ)

Βιολογικό προδιϊθεςη ςτο ϊγχοσ αποχωριςμού (οριςμϋνα μωρϊ αντιδρούν πολύ πιο ϋντονα ςτον αποχωριςμό από οριςμϋνα ϊλλα)


Ενδεύξεισ κινδύνου

Ο ςύντροφόσ δεν μπορεύ να εύναι διαθϋςιμοσ( παντρεμϋνοσ, εργαςιομανόσ, ζει μακριϊ)

Εύναι ςυναιςθηματικϊ αςταθόσ

Δεν θϋλει να δεςμευτεύ ό θϋλει την ελευθερύα του

Εύναι αλλοπρόςαλλοσ


Οι παγύδεσ τησ εγκατϊλειψησ ςε μια ςχϋςη Αποφεύγουν τισ ςτενϋσ ςχϋςεισ, επειδό φοβούνται την

απώλεια Ανηςυχούν μόπωσ χαθεύ ο ςύντροφόσ τουσ ό πεθϊνει και

για το τι θα κϊνουν ςε αυτό την περύπτωςη Τπεραντιδρούν απϋναντι ςε αςόμαντα πρϊγματα που λϋει

ό κϊνει και τα ερμηνεύουν ωσ ενδεύξεισ ότι θα τουσ εγκαταλεύψει

Εύναι υπερβολικϊ ζηλιϊρηδεσ ό κτητικού Ϊντονη προςκόλληςη Δεν εύναι ποτϋ απόλυτα ςύγουροι ότι ο ςύντροφόσ τουσ θα

παραμεύνει κοντϊ τουσ. Θυμώνουν ό κατηγορούν τον ςύντροφό τουσ ότι δεν τουσ

εύναι πιςτόσ ό αφοςιωμϋνοσ


Η αλλαγό τησ παγύδασ τησ εγκατϊλειψησ Να ςυνειδητοποιόςουν την εγκατϊλειψη τησ

παιδικόσ τουσ ηλικύασ Να ελϋγξουν τα ςυναιςθόματα εγκατϊλειψησ

που τουσ κυριεύουν. Αναγνώριςη τησ υπερευαιςθηςύασ απϋναντι ςτην απώλεια

Επανεξϋταςη των παλιών ερωτικών ςχϋςεων Αποφυγό επιπόλαιων, αςταθών ό αμφύθυμων

ςυντρόφων, ακόμη και αν τουσ προςελκύουν πολύ ϋντονα.

Να μην προςκολλώνται ςτον ςύντροφό τουσ, να μη ζηλεύουν και να μην υπεραντιδρούν ςτουσ φυςιολογικούσ αποχωριςμούσ μιασ υγιούσ ςχϋςησ.


Η παγύδα τησ δυςπιςτύασ και τησ κακοπούηςησ Η προςδοκύα ότι οι ϊλλοι θα

πληγώςουν, θα κακοποιόςουν, θα ταπεινώςουν, θα εξαπατόςουν, θα χειραγωγόςουν ό θα εκμεταλλευτούν.

υνόθωσ ενϋχει την αντύληψη ότι η πρόκληςη βλϊβησ γύνεται από πρόθεςη

Εύναι επιφυλακτικού και καχύποπτοι


Αιτύεσ τησ παγύδασ τησ δυςπιςτύασ και τησ κακοπούηςησ ωματικό ό ςεξουαλικό ό λεκτικό

κακοπούηςη κατϊ την παιδικό ηλικύα Σα ϊτομα τησ οικογενεύασ πρόδιδαν την

εμπιςτοςύνη τουσ, εκμεταλλεύονταν τισ αδυναμύεσ τουσ, τουσ ϋλεγαν ψϋμματα κ.α.

Σουσ εξανϊγκαζαν να κϊνουν κϊτι με την απειλό τησ αυςτηρόσ τιμωρύασ ό τησ αντεκδύκηςησ

Σουσ προειδοποιούςε ϋνασ από τουσ γονεύσ διαρκώσ να μην εμπιςτεύονται τουσ ανθρώπουσ εκτόσ τησ οικογϋνειασ Αγγελικό Παπαγαθαγγϋλου Χυχολόγοσ

Α.Π.Θ.

Ενδεύξεισ κινδύνου ςτισ ςχϋςεισ

Ο ςύντροφόσ εύναι οξύθυμοσ, πύνει, τουσ ταπεινώνει, τουσ υποτιμϊ, τουσ κατακρύνει, λϋει ψϋματα, τουσ χτυπϊ, τουσ απειλεύ, τουσ απατϊ


Παγύδεσ ςτισ ςχϋςεισ

υχνϊ νιώθουν ότι οι ϊνθρωποι τουσ εκμεταλλεύονται, ακόμη κι όταν δεν υπϊρχουν απτϋσ αποδεύξεισ

Αφόνουν τουσ ϊλλουσ να τουσ κακομεταχειρύζονται επειδό τουσ φοβούνται ό επειδό νιώθουν πωσ τουσ αξύζει

Γύνονται επιθετικού επειδό πιςτεύουν πωσ οι ϊλλοι θα τουσ πληγώςουν ό θα τουσ ταπεινώςουν

Αποφεύγουν να ϋρχονται ςε επαφό με ϊλλουσ γιατύ δεν μπορούν να τουσ εμπιςτευτούν


Αλλαγό τησ παγύδασ δυςπιςτύασ και κακοπούηςησ

Να ςταματόςουν να κατηγορούν τον εαυτό τουσ. Δεν τουσ αξύζει η κακοπούηςη

Να διακόψουν την επαφό με τα ϊτομα που τουσ κακομεταχειρύζονται

Να εμπιςτευτούν ανθρώπουσ που το αξύζουν

Να αντιμετωπύςουν το ϊτομο που τουσ κακοπούηςε πρόςωπο με πρόςωπο ό να του ςτεύλουν ϋνα γρϊμμα


Η παγύδα τησ ςυναιςθηματικόσ ςτϋρηςησ Η προςδοκύα ότι η επιθυμύα κϊποιου για

ϋνα φυςιολογικό βαθμό ςυναιςθηματικόσ υποςτόριξησ δεν θα εκπληρωθεύ επαρκώσ από τουσ ϊλλουσ

3 κύριεσ μορφϋσ ςτϋρηςησ: ςτοργόσ, ςυναιςθηματικόσ αντιςτούχηςησ, προςταςύασ

Νιώθουν μόνοι, πικραμϋνοι ,θλιμμϋνοι, ϊδειοι

υνδϋεται με την αυτοθυςύα


Αιτύεσ τησ ςυναιςθηματικόσ ςτϋρηςησ Η μητϋρα εύναι ψυχρό και καθόλου

τρυφερό

Σο παιδύ δεν ϋχει το αύςθημα ότι το αγαπούν και το εκτιμούν

Η μητϋρα δεν αφιερώνει αρκετό χρόνο ςτο παιδύ και δεν εύναι ουςιαςτικϊ δεμϋνη μαζύ του

Δεν υπϊρχει καθοδόγηςη


Ενδεύξεισ κινδύνου τισ ςχϋςεισ

Ο ςύντροφοσ δεν τουσ ακούει, δεν τουσ αφιερώνει χρόνο, μιλϊει μόνο αυτόσ, εύναι ψυχρόσ και επιφυλακτικόσ, δεν τουσ ςυμπαραςτϋκεται, δεν τουσ καταλαβαύνει

Δύνουν πολύ περιςςότερα από ότι τουσ ανταποδύδει

Όςο λιγότερο τουσ δύνεται τόςο περιςςότερο παθιϊζονται


Τπονομεύοντασ μια καλό ςχϋςη

Δεν μιλούν ςτο ςύντροφό τουσ για τισ ανϊγκεσ τουσ και ςτη ςυνϋχεια νιώθουν απογοότευςη όταν αυτϋσ δεν ικανοποιούνται

Δεν εξηγούν πωσ νιώθουν και ςτη ςυνϋχεια νιώθουν απογοότευςη όταν αυτόσ δεν τουσ καταλαβαύνει

Δεν επιτρϋπουν ςτον εαυτό τουσ να εύναι ευϊλωτοσ, ώςτε ο ςύντροφόσ τουσ να τουσ προςτατεύει και να τουσ καθοδηγεύ

Νιώθουν ςτερημϋνοι αλλϊ δεν λϋνε τύποτε Θυμώνουν και γύνονται απαιτητικού Γύνονται απόμακροι και απρόςιτοι( εύτε μϋνουν ςε

πολύ απόμακρεσ ςχϋςεισ εύτε αποφεύγουν τισ ςχϋςεισ ολοκληρωτικϊ)


Η αλλαγό τησ παγύδασ τησ ςυναιςθηματικόσ ςτϋρηςησ

Να εντοπύςουν τα ςυναιςθόματα

ςτϋρηςησ ςτισ τωρινϋσ τουσ ςχϋςεισ Να αποφύγουν τουσ ψυχρούσ ςυντρόφουσ

που τουσ προκαλούν ϋντονη ϋλξη Να ςταματόςουν να κατηγορούν το

ςύντροφό τουσ και να απαιτούν να εκπληρωθούν οι ανϊγκεσ τουσ

Αν ςυναντόςουν ϋνα ςύντροφο ο οπούοσ εύναι ςυναιςθηματικϊ γενναιόδωροσ, να δώςουν ςτη ςχϋςη μια ευκαιρύα να εξελιχθεύ. Αγγελικό Παπαγαθαγγϋλου Χυχολόγοσ

Α.Π.Θ.

Η παγύδα του κοινωνικού αποκλειςμού Η αύςθηςη κϊποιου ότι εύναι

απομονωμϋνοσ από τον υπόλοιπο κόςμο, διαφορετικόσ από τουσ ϊλλουσ ανθρώπουσ και/ό δεν αποτελεύ μϋλοσ καμιϊσ ομϊδασ ό κοινότητασ

Νιώθει ανεπιθύμητοσ ό διαφορετικόσ Κυρύαρχο ςυναύςθημα:μοναξιϊ Μπορεύ να νιώθει αποξενωμϋνοσ από όλεσ

τισ ομϊδεσ αλλϊ να ϋχει κϊποιεσ ςχϋςεισ οικειότητασ, ό πρακτικϊ να εύναι εντελώσ αποςυνδεδεμϋνοσ από τουσ πϊντεσ (ερημύτεσ)


Αιτύεσ τησ παγύδασ του κοινωνικού αποκλειςμού Κατώτεροσ ςε ςχϋςη με τα ϊλλα παιδιϊ

εξαιτύασ ενόσ εμφανούσ χαρακτηριςτικού. Οι ςυνομόλικοι τον πεύραζαν, τον απϋρριπταν ό τον ταπεύνωναν

Η οικογϋνεια όταν διαφορετικό

Φαριςματικού, διϊςημοι, πολύ όμορφοι ό ϊςχημοι, ομοφυλόφιλοι, μϋλη εθνικών μειονοτότων, ορφανού, υιοθετημϋνοι, ςημαντικϊ υψηλότερεσ ό χαμηλότερεσ οικονομικϋσ τϊξεισ κ.α.


Πώσ διατηρεύται η παγύδα του κοινωνικού αποκλειςμού Τπερτονύζουν τισ διαφορϋσ και ελαχιςτοποιούν τισ ομοιότητεσ

Δεν εύναι κοινωνικού

Εύναι νευρικού ό δειλού όταν βρύςκονται με πολλούσ ανθρώπουσ

Δεν ςυμμετϋχουν ςε ομϊδεσ

Αποφεύγουν καταςτϊςεισ ςτισ οπούεσ μπορεύ να φανούν αδϋξιοι, κουτού

Δεν αποδϋχονται τα ςωματικϊ τουσ ελαττώματα

υγκρύνουν τον εαυτό τουσ με τουσ ϊλλουσ που ϋχουν χαρακτηριςτικϊ που εκεύνοι ςτερούνται

Δύνουν ϋμφαςη ςτο να αναπληρώνουν τισ κοινωνικϋσ αδυναμύεσ τουσ: προςπαθούν να αποδεύξουν την κοινωνικότητϊ τουσ, να κερδύςουν την εύνοια των ϊλλων, να ανόκουν ςτην πιο αναγνωριςμϋνη κοινωνικϊ ομϊδα κ.α.


Η αλλαγό τησ παγύδασ του κοινωνικού αποκλειςμού Να μην αποφεύγουν κοινωνικϋσ

καταςτϊςεισ

Καταγραφό χαρακτηριςτικών που τουσ κϊνουν να νιώθουν κατώτεροι

Αν το ελϊττωμα εύναι πραγματικό, πώσ μπορούν να το ξεπερϊςουν;

Να εύναι ο εαυτόσ τουσ μπροςτϊ ςε ϊλλουσ

Να επανεξετϊςουν τη ςημαςύα των ελαττωμϊτων τουσ που δεν μπορούν να αλλϊξουν


Η παγύδα τησ εξϊρτηςησ Η πεπούθηςη ότι κϊποιοσ εύναι ανύκανοσ να χειριςτεύ τισ

καθημερινϋσ του ευθύνεσ με επιδϋξιο τρόπο, χωρύσ ςημαντικό βοόθεια από τουσ ϊλλουσ (να λύςει καθημερινϊ προβλόματα, να παύρνει ςωςτϋσ αποφϊςεισ, να επιδεικνύει καλό κριτικό ικανότητα ,να αντιμετωπύζει νϋα καθόκοντα)

υχνϊ παρουςιϊζεται ςαν αύςθημα του αβοόθητου, ανώριμοι

‘’Εύμαι ανύκανοσ ,ϊρα πρϋπει να εξαρτώμαι από τουσ ϊλλουσ’’. Πιςτεύουν ότι δεν μπορούν να επιβιώςουν μόνοι

Δύο ςτοιχεύα: ανικανότητα και εξϊρτηςη

Υοβούνται να οδηγούν μόνοι

Ωγχοσ, κατϊθλιψη, φόβοσ

Αντιεξαρτώμενοι - Κϊνουν τα πϊντα μόνοι τουσ (νιώθουν ςυνϋχεια μϋςα τουσ ότι δεν θα μπορϋςουν να τα καταφϋρουν)


Αιτύεσ τησ παγύδασ τησ εξϊρτηςησ

Τπερπροςτατευτικότητα

Οι γονεύσ αποφϊςιζαν για εκεύνουσ, τουσ ανϋθεταν λύγεσ ό καθόλου ευθύνεσ, όταν παρεμβατικού, φρόντιζαν κϊθε λεπτομϋρεια τησ ζωόσ τουσ κ.α.


Ενδεύξεισ κινδύνου ςτα πρώτα ςτϊδια των ςχϋςεων Ο ςύντροφοσ εύναι μια μητρικό ό πατρικό φιγούρα

και φαύνεται δυνατόσ και προςτατευτικόσ Αυτόσ παύρνει τισ περιςςότερεσ αποφϊςεισ Διαπιςτώνουν πωσ μαζύ του χϊνουν την αύςθηςη

του εαυτού τουσ και πωσ η ζωό τουσ ςταματϊ όταν δεν εύναι μαζύ του

Ο ςύντροφοσ καταδικϊζει το γούςτο, τισ γνώμεσ, τισ ικανότητεσ τουσ

Κϊνει ςχεδόν τα πϊντα για εκεύνουσ - δεν αναλαμβϊνουν ςχεδόν καμύα ευθύνη

Ζητϊνε ςχεδόν πϊντα ςυμβουλϋσ χεδόν ποτϋ δε φαύνεται τρομοκρατημϋνοσ,

αναςφαλόσ ό ευϊλωτοσ


Πωσ διατηρεύτε την παγύδα τησ εξϊρτηςησ ςτη ζωό ςασ Ζητϊνε ςυμβουλϋσ και καθοδόγηςη Τποτιμούν τισ επιτυχύεσ και υπερτονύζουν τισ

αποτυχύεσ Αποφεύγουν νϋεσ προκλόςεισ, καθηκόντων Δεν λαμβϊνουν μόνοι αποφϊςεισ Ζουν μϋςω των γονιών ό των ςυντρόφων Εξαρτώνται πολύ περιςςότερο από τουσ γονεύσ

τουσ από ότι οι ςυνομόλικοι τουσ Αποφεύγουν να μεύνουν μόνοι Ανηςυχούν ότι δεν εύναι ικανού να

αντιμετωπύςουν τισ διϊφορεσ καταςτϊςεισ Αποφυγό ευθυνών


Η αλλαγό τησ παγύδασ τησ εξϊρτηςησ Ανϊληψη καθημερινών δραςτηριοτότων

και λόψη αποφϊςεων χωρύσ να ζητούν βοόθεια

Να αποφύγουν τουσ υπερπροςτατευτικούσ και δυνατούσ ςυντρόφουσ

Να αναλϊβουν νϋεσ προκλόςεισ και πρωτοβουλύεσ ςτο χώρο τησ δουλειϊσ τουσ

Αν υπεραναπληρώνουν να ζητόςουν από τουσ ϊλλουσ βοόθεια και να μην αναλαμβϊνουν περιςςότερεσ προκλόςεισ από αυτϋσ που μπορούν να διαχειριςτούν


Η παγύδα τησ ευαλωτότητασ

Ο υπερβολικόσ φόβοσ κϊποιου ότι ανϊ πϊςα ςτιγμό επίκειται κϊποια καταςτροφό και ότι δεν θα μπορϋςει να την προλϊβει. Ο φόβοσ εςτιϊζεται ςε ϋνα ό περιςςότερα από τα παρακϊτω: ιατρικϋσ ,ςυναιςθηματικϋσ ,εξωτερικϋσ καταςτροφϋσ (αρρώςτια, φυςικό καταςτροφό, εγκλόματα, ατυχόματα, οικονομικϋσ καταςτροφϋσ, νευρικό κατϊπτωςη)


Αιτύεσ δημιουργύασ τησ παγύδασ ευαλωτότητασ Ο ϋνασ ό και οι δύο γονεύσ εύχαν την ύδια

παγύδα

Τπερπροςτατευτικού γονεύσ

Οι γονεύσ δεν τουσ προςτϊτευαν επαρκώσ

Ψσ παιδύ βιώςανε μια τραυματικό εμπειρύα που τουσ ϋκανε να νιώθουν ευϊλωτοι

Ο ϋνασ γονιόσ αντιμετώπιςε μια ςοβαρό τραυματικό εμπειρύα και ύςωσ πϋθανε. Κατϋληξαν να θεωρούν τον κόςμο επικύνδυνο



Επιλϋγουν ςυντρόφουσ που τουσ προςτατεύουν

Ο ςύντροφοσ εύναι τολμηρόσ, ςωματικϊ δυνατόσ, πολύ πετυχημϋνοσ οικονομικϊ, γιατρόσ


Παγύδεσ ευαλωτότητασ

Ωγχοσ εξαιτύασ των υπερβολικών φόβων

Ανηςυχύα για την υγεύα και για πιθανϋσ αρρώςτιεσ

Προςβολϋσ πανικού

Ανηςυχύα μόπωσ χρεοκοπόςουν

Αποφεύγουν περιςτατικϊ εγκληματικότητασ

Δεν παύρνουν ρύςκα, η ζωό τουσ εύναι πολύ περιοριςμϋνη


Η αλλαγό τησ παγύδασ τησ ευαλωτότητασ Προςπϊθεια να ςυνειδητοποιόςουν

τουσ φόβουσ τουσ

Αξιολόγηςη των φόβων

Καταπολϋμηςη του κϊθε φόβου

Σεχνικϋσ χαλϊρωςησ

Ανταμοιβό για κϊθε βόμα που κϊνουν


Η παγύδα τησ μειονεκτικότητασ Η αύςθηςη κϊποιου ότι εύναι ελαττωματικόσ, κακόσ,

ανεπιθύμητοσ, κατώτεροσ ό ανόμποροσ ςε ςημαντικϋσ πλευρϋσ και ότι εύναι ανύκανοσ να αγαπηθεύ, αν εκτεθεύ ςε ςημαντικούσ ϊλλουσ.

Μπορεύ να εύναι οποιοδόποτε προςωπικό χαρακτηριςτικό για το οπούο νιώθουν ελαττωματικού (θυμωμϋνοι, κοντού). Δεν εύναι κϊτι που κϊνουν αλλϊ κϊτι που νιώθουν ότι εύναι

Τπερευαιςθηςύα ςτην επύκριςη, ςτην απόρριψη ό ςτην κατηγορύα

Αμηχανύα και αναςφϊλεια ςτην παρουςύα ϊλλων Αύςθημα ντροπόσ για τα ελαττώματϊ του (ιδιωτικϊ ό

δημόςια) Παραδύδεται ςτην παγύδα, αποφεύγει να εκφρϊζει

πραγματικϋσ ςκϋψεισ/ςυναιςθόματα ό ςυμπεριφϋρεται επικριτικϊ/αλαζονικϊ, τελειομανύα


Αιτύεσ τησ παγύδασ τησ μειονεκτικότητασ Επικριτικόσ, προςβλητικόσ ό

τιμωρητικόσ γονϋασ

Ο ϋνασ (ό και οι δύο) γονιόσ απορριπτικόσ, δεν τον αγαπούςε, τον κατηγορούςε, του τόνιζαν πόςο κακόσ, ανϊξιοσ ό ανύκανοσ όταν

ύγκριςη με τα αδϋρφια

εξουαλικό, ςωματικό ό ψυχολογικό βύα


Ενδεύξεισ κινδύνου ςτισ ερωτικϋσ ςχϋςεισ Αποφυγό ςχϋςεων Κϊνουν ςύντομεσ, ϋντονεσ ερωτικϋσ ςχϋςεισ ό παρϊλληλεσ Ϊλξη για επικριτικούσ ςυντρόφουσ, που τουσ

κακομεταχειρύζονται ,που δεν ενδιαφϋρονται και πολύ για αυτούσ αλλϊ ελπύζουν πωσ θα κερδύςουν την αγϊπη τουσ

Ϊλξη μόνο για γοητευτικούσ και επιθυμητούσ ςυντρόφουσ, ακόμη κι αν εύναι εμφανϋσ ότι δεν θα τουσ κατακτόςουν

Νιώθουν περιςςότερο ϊνετα με τουσ ςυντρόφουσ που δεν θϋλουν να τουσ γνωρύςουν ςε βϊθοσ

Ϊλξη για ςυντρόφουσ που δεν μπορούν να δωθούν ςτη ςχϋςη, να αφοςιωθούν

Τποτιμούν, κακομεταχειρύζονται ό παραμελούν τουσ ςυντρόφουσ τουσ

Βγαύνουν με ανθρώπουσ που θεωρούν κατώτερουσ


Τπονομεύοντασ μια υγιό ςχϋςη

Γύνονται επικριτικού

Ζηλεύουν και γύνονται κτητικού

υγκρύνουν τον εαυτό τουσ με ϊλλουσ

Τποτιμούν τον εαυτό τουσ

Αναζητούν διαρκό επιβεβαύωςη

Αφόνουν τουσ ϊλλουσ να τουσ υποτιμούν

Δυςκολύα να αποδεχτούν την κριτικό

Μελαγχολύα και κατϊθλιψη ςτισ αποτυχύεσ και τισ απορρύψεισ


Η αλλαγό τησ παγύδασ τησ μειονεκτικότητασ Να παρακολουθόςουν τα ςυναιςθόματα

μειονεκτικότητασ και ντροπόσ Να αναγνωρύςουν τουσ τρόπουσ που

αντιμετωπύζουν την μειονεκτικότητα Να καταγρϊψουν τα χαρύςματα και τα ελαττώματα

τουσ από την παιδικό και την ενόλικη ζωό Να αξιολογόςουν και να αλλϊξουν τα τωρινϊ

ελαττώματα Να μην αφόνουν τουσ ϊλλουσ να τουσ φϋρονται

ϊςχημα Γρϊμμα ςτον επικριτικό γονϋα Να ςταματόςουν να υποβιβϊζουν τον ςύντροφό

τουσ


Η παγύδα τησ αποτυχύασ Η πεπούθηςη ότι κϊποιοσ απϋτυχε, θα αποτύχει

αναπόφευκτα ό ότι εύναι θεμελιωδώσ ανεπαρκόσ ςχετικϊ με τουσ ςυνομηλύκουσ του ςε περιοχϋσ επύτευξησ (ςχολεύο, καριϋρα,χρόματα,κύροσ,αθλητιςμό)

Περιλαμβϊνει την πεπούθηςη κϊποιου ότι εύναι βλϊκασ, αδϋξιοσ ό ατϊλαντοσ, κατωτϋρου επιπϋδου ,ότι ϋχει χαμηλότερο κύροσ ό ότι εύναι λιγότερο επιτυχεύσ από τουσ ϊλλουσ και ούτω καθεξόσ

Παρϊδοςη:ςαμποτϊρουν τον εαυτό τουσ, αποφυγό: δεν εκτελούν εργαςύεσ/αναβλητικότητα, υπεραναπλόρωςη: αςταμϊτητη εργαςύα/υπερεπύτευξη

Η αποτυχύα ϋχει γύνει αυτοεκπληρούμενη προφητεύα ςτη ζωό τουσ


Αιτύεσ τησ παγύδασ τησ αποτυχύασ

Η παγύδα αυτό μπορεύ να ςυνδϋεται με τισ παγύδεσ μειονεκτικότητασ και κακοπούηςησ

Επικριτικόσ γονϋασ Ο ϋνασ ( ό και οι δύο) γονιόσ όταν πολύ

επιτυχημϋνοσ και το ϊτομο κατϋληξε να πιςτεύει πωσ δεν θα μπορϋςει ποτϋ να ανταποκριθεύ ςτα υψηλϊ του ςτϊνταρ

Ο γονιόσ μπορεύ να μην ενδιαφερόταν για την επιτυχύα του –ανταγωνιςτικόσ απϋναντι του

Δεν όταν τόςο καλόσ όςο τα ϊλλα παιδιϊ ςτο ςχολεύο ό ςτα ςπορ και ϋνιωθε κατώτεροσ

Εύχε αδερφούσ με τουσ οπούουσ τον ςυνϋκριναν αρνητικϊ Αγγελικό Παπαγαθαγγϋλου Χυχολόγοσ

Α.Π.Θ.

Τπονομεύοντασ την επιτυχύα

Δεν αγωνύζονται για την πρόοδό τουσ Επιλϋγουν καριϋρα κατώτερη των

δυνατοτότων τουσ Επιλϋγουν μια καριϋρα ςτην οπούα εύναι

πολύ δύςκολο να επιτύχουν Δεν παύρνουν πρωτοβουλύεσ ό αποφϊςεισ Τποτιμούν τισ ικανότητεσ τουσ και

μεγεθύνουν τισ αδυναμύεσ και τα λϊθη Αναπληρώνουν ςτρϋφοντασ την προςοχό

τουσ ςε ϊλλα πρϊγματα (εμφϊνιςη, θυςιϊζονται για τουσ ϊλλουσ)


Αλλαγό τησ παγύδασ τησ αποτυχύασ

Σο αύςθημα αποτυχύασ ανταποκρύνεται ςτην πραγματικότητα ό εύναι διαςτρεβλωμϋνο;

Να ςυνειδητοποιόςουν τα ταλϋντα, τισ ικανότητεσ και τα χαρύςματα τουσ

Να εντοπύςουν το ςενϊριο των αποτυχιών τουσ


Η παγύδα τησ υποταγόσ

Τπερβολικό παραχώρηςη του ελϋγχου ςτουσ ϊλλουσ, επειδό κϊποιοσ νιώθει ότι εξαναγκϊζεται-υποταςςόμενοσ για να αποφύγει θυμό, αντύποινα ό εγκατϊλειψη

Επιτρϋπουν ςτουσ ϊλλουσ να τουσ εξουςιϊζουν Καταςτολό ιδύων προτιμόςεων, αποφϊςεων,

επιθυμιών, ςυναιςθημϊτων ( ςυςςώρευςη θυμού)

Πιςτεύουν ότι αν εκφρϊςουν ανϊγκεσ και ςυναιςθόματα θα τουσ ςυμβεύ κϊτι κακό

Σρόποι αντιμετώπιςησ Δύο εύδη: αυτοθυςύα (λόγω ενοχόσ) και

υποτακτικότητα (λόγω φόβου)


Αυτοθυςύα

Καλύπτουν τισ ανϊγκεσ των ϊλλων ςε βϊροσ των δικών τουσ αναγκών εκούςια

Καθοδηγούνται από εςωτερικευμϋνο αξύωμα ότι δεν εύναι ςωςτό να εκφρϊζει κανεύσ ανϊγκεσ και ςυναιςθόματα

Οξεύα ευαιςθηςύα ςτον πόνο των ϊλλων Χυχοςωματικϊ ςυμπτώματα υναιςθηματικό ςτϋρηςη:καλύπτουν τισ

ανϊγκεσ των ϊλλων αλλϊ οι δικϋσ τουσ δεν καλύπτονται

Θυμόσ όταν δεν ανταποδύδουν οι ϊλλοι εξύςου Σρόποι αντιμετώπιςησ


Αιτύεσ τησ παγύδασ τησ υποταγόσ

Οι γονεύσ όταν ελεγκτικού, παρεμβατικού, τιμωρητικού

Οι γονεύσ τουσ τούσ τιμωρούςαν, τουσ απειλούςαν ό θύμωναν μαζύ τουσ όταν δεν ςυμπεριφϋρονταν ϋτςι όπωσ αυτού όθελαν

Οι γονεύσ δεν τουσ επϋτρεπαν να κϊνουν τισ δικϋσ τουσ επιλογϋσ

Αναγκϊςτηκαν να φροντύζουν κϊποιον όταν όταν παιδιϊ

Οι γονεύσ αυτοθυςιϊζονταν Γονεύσ αβοόθητοι ,ϊρρωςτοι,

αδύναμοι,ανώριμοι,καταθλιπτικού


Ενδεύξεισ κινδύνου ςτουσ πιθανούσ ςυντρόφουσ Επιλϋγουν ςυντρόφουσ που εύναι

αυταρχικού, θϋλουν πϊντα να γύνεται το δικό τουσ, αυτόνομουσ, θυμώνουν εύκολα όταν κϊποιοσ διαφωνεύ μαζύ τουσ, εκνευρύζονται εύκολα

Ο ςύντροφοσ δεν εύναι ικανόσ, υπεύθυνοσ, ανεξϊρτητοσ και ϋτςι καταλόγουν εκεύνοι να εκπληρώνουν υποχρεώςεισ


Παγύδεσ υποταγόσ Αφόνουν τουσ ϊλλουσ να κϊνουν το δικό τουσ Αποφεύγουν ςυγκρούςεισ Υροντύζουν ςυνεχώσ τουσ ϊλλουσ μη

καλύπτοντασ δικϋσ τουσ ανϊγκεσ Αυτοθυςιϊζονται-τραβούν κοντϊ τουσ κι ϊλλουσ

ανθρώπουσ ό ϋτςι αιςθϊνονται υπερηφϊνια Τπεραναπλόρωςη: επαναςτατούν λϋγοντασ

αυτόματα όχι ςτουσ ϊλλουσ Παθητικο-επιθετικό ςυμπεριφορϊ:

αντιςτϋκονται με πλϊγιο τρόπο (αναβϊλουν, κϊνουν λϊθη, προβϊλουν δικαιολογύεσ)

Δεν υπεραςπύζονται τα δικαιώματϊ τουσ Αγγελικό Παπαγαθαγγϋλου Χυχολόγοσ

Α.Π.Θ.

Αλλαγό τησ παγύδασ τησ υποταγόσ

Να αναγνωρύςουν και να εκφρϊςουν τισ ανϊγκεσ τουσ και τισ επιθυμύεσ τουσ

Να υπεραςπιςτούν τα δικαιώματϊ τουσ

Να ζητόςουν από τουσ ϊλλουσ φροντύδα και βοόθεια

Να πετύχουν μια ιςορροπύα ανϊμεςα ςε αυτϊ που δύνουν και ςε αυτϊ που παύρνουν

Να εκφρϊζουν το θυμό τουσ με το ςωςτό τρόπο και να θϋτουν όρια

Για τον επαναςτϊτη: να αντιςταθούν ςτο να κϊνουν το αντύθετο από αυτό που λϋνε οι ϊλλοι


Η παγύδα των ανελαςτικών ςτϊνταρ Η υποκεύμενη πεπούθηςη ότι πρϋπει κανεύσ να μοχθεύ για

να εκπληρώνει πολύ υψηλϊ εςωτερικευμϋνα πρότυπα ςυμπεριφορϊσ και επύδοςησ, ςυνόθωσ με ςκοπό να αποφύγει την επύκριςη. Καταλόγει ςε αιςθόματα πύεςησ , αυτοεπικριτικότητα του εαυτού και των ϊλλων, οξυθυμύα και ανταγωνιςμόσ

Ανταποκρύνονται ςε πρότυπα επειδό αυτό εύναι το ςωςτό, όχι επειδό θϋλουν να κερδύςουν την επιδοκιμαςύα των ϊλλων ανθρώπων

ημαντικό ϋκπτωςη ςτην ευχαρύςτηςη, ςτη χαλϊρωςη, ςτην υγεύα ςτην αυτοεκτύμηςη ό ςτισ ικανοποιητικϋσ ςχϋςεισ

Παρουςιϊζονται ωσ: τελειοθηρύα, ϊκαμπτοι κανόνεσ και ‘’πρϋπει’’, ανϊγκη να πετύχει κανεύσ περιςςότερα

Σρόποι αντιμετώπιςησ


Αιτύεσ δημιουργύασ τησ παγύδασ των ανελαςτικών προτύπων Η εκδόλωςη αγϊπησ των γονιών τουσ

εξαρτιόταν από το βαθμό ανταπόκριςόσ τουσ ςτα υψηλϊ τουσ ςτϊνταρ

Οι γονεύσ πρότυπα υψηλών ακλόνητων ςτϊνταρ

Η παγύδα υπεραναπλόρωςη των παγύδων τησ μειονεξύασ, κοινωνικού αποκλειςμού ,τησ ςτϋρηςησ και τησ αποτυχύασ


Οι παγύδεσ των ανελαςτικών προτύπων υνεχό πύεςη για δουλειϊ χωρύσ

ικανοπούηςη

Ανϊγκη για επιτυχύα, αναγνώριςη και απόκτηςη υλικών αγαθών

Τψηλϋσ προςδοκύεσ και από τον ύδιο τον εαυτό και από τουσ ϊλλουσ


Αλλαγό τησ παγύδασ των ανελαςτικών προτύπων Πλεονεκτόματα και μειονεκτόματα τησ

παγύδασ

Να οριοθετόςουν το χρόνο που αφιερώνουν ςτην εκπλόρωςη των ςτϊνταρ τουσ

Ποια εύναι τα λογικϊ ςτϊνταρ;

Να αλλϊξουν το πρόγραμμα τουσ –να ικανοποιούν τισ βαθύτερεσ ανϊγκεσ τουσ


Η παγύδα του αυτονόητου δικαιώματοσ Η πεπούθηςη κϊποιου ότι εύναι ανώτεροσ από τουσ ϊλλουσ, ότι

αυτονόητα δικαιούται ειδικϊ δικαιώματα και προνόμια ό ότι δε δεςμεύεται από τουσ κανόνεσ τησ αμοιβαιότητασ που καθοδηγούν τη φυςιολογικό κοινωνικό αλληλεπύδραςη

Επιμονό κϊποιου να κϊνει ό να ϋχει οτιδόποτε θϋλει

Τπερβολικό επικϋντρωςη ςτην ανωτερότητα, ώςτε να πετύχει ιςχύ ό ϋλεγχο (όχι κυρύωσ για προςοχό ό επιδοκιμαςύα)

Ανταγωνιςτικότητα, κυριαρχικότητα ,επιβολό ϊποψησ, ϋλεγχο τησ ςυμπεριφορϊσ των ϊλλων χωρύσ ςυναιςθηματικό αντιςτούχηςη ό ενδιαφϋρον για τισ ανϊγκεσ ό για τα αιςθόματα των ϊλλων

Ανεπαρκόσ αυτοϋλεγχοσ/αυτοπειθαρχύα (αποφυγό τησ δυςφορύασ, παρορμητικότητα

Αυτονόητο δικαύωμα τησ εξϊρτηςησ (απαιτώ να με φροντύζεισ)

Σρόποι αντιμετώπιςησ


Ανεπαρκόσ αυτοϋλεγχοσ/Αυτοπειθαρχύα Δεν ϋχουν την ικανότητα να ςυγκρατούν τα

ςυναιςθόματα και τισ παρορμόςεισ τουσ (αυτοϋλεγχοσ)

Δεν ϋχουν την ικανότητα να ανεχτούν την ανύα και την απογοότευςη για αρκετό διϊςτημα, ώςτε να ολοκληρώςουν τα καθόκοντϊ τουσ (αυτοπειθαρχύα)

Κακομαθημϋνα παιδιϊ, αποφυγό κϊθε ταλαιπωρύασ Επιδύωξη βραχυπρόθεςμησ ευχαρύςτηςησ ςε βϊροσ

μακροπρόθεςμων ςτόχων Προςπαθούν να βϊλουν όρια αλλϊ δεν μπορούν ό

δεν θϋλουν Σρόποι αντιμετώπιςησ

Αγγελικό Παπαγαθαγγϋλου Χυχολόγοσ

Α.Π.Θ.

Αιτύεσ δημιουργύασ τησ παγύδασ του αυτονόητου δικαιώματοσ Αδυναμύα επιβολόσ περιοριςμών από

τουσ γονεύσ (κακομαθημϋνα παιδιϊ)

Σα παιδιϊ δεν μαθαύνουν να ελϋγχουν την απογοότευςη και τη ματαύωςη (δεν υποχρεώνονται να αναλϊβουν ευθύνεσ ό εκδηλώνουν π.χ. θυμό χωρύσ ςυνϋπειεσ)

Κϊνουν όλα τα χατύρια ςτα παιδιϊ τουσ. Σο παιδύ απαιτεύ το ύδιο επύπεδο φροντύδασ και ςτην ενόλικη ζωό



Επιλϋγουν ςυντρόφουσ υποτακτικούσ, που θυςιϊζονται, εξαρτημϋνουσ, που ανϋχονται την κακομεταχεύριςη και την κακόβουλη κριτικό

Αυτονόητο δικαύωμα τησ εξϊρτηςησ:δυναμικούσ ςυντρόφουσ που τουσ φροντύζουν

Παρορμητικότητα: οργανωμϋνουσ, πειθαρχημϋνουσ, καταναγκαςτικούσ ςυντρόφουσ που αντιςταθμύζουν το χϊοσ και την αποδιοργϊνωςη


Παγύδεσ αυτονόητου δικαιώματοσ

Ικανοποιούν τισ ανϊγκεσ τουσ εισ βϊροσ των ϊλλων

Κακομεταχειρύζονται, υποτιμούν, ταπεινώνουν Δεν ςυμπϊςχουν με τα ςυναιςθόματα των

ϊλλων Αδυνατούν να προςϊψουν μια υγιό, αμοιβαύα

ιςότιμη ςχϋςη Δεν φροντύζουν ποτϋ τον εαυτό τουσ μόνοι τουσ Η ϋλλειψη πειθαρχύασ εμποδύζει την επύτευξη

ςτόχων, ανευθυνότητα, ςυμπεριφϋρονται με βϊςη τα ςυναιςθόματα και τισ επιθυμύεσ, βραχυπρόθεςμη ικανοπούηςη ϋναντι τησ μακροπρόθεςμησ, ϋλλειψη εγκρϊτειασ Αγγελικό Παπαγαθαγγϋλου Χυχολόγοσ

Α.Π.Θ.

Αλλαγό τησ παγύδασ του αυτονόητου δικαιώματοσ Πλεονεκτόματα και μειονεκτόματα του

αυτονόητου δικαιώματοσ ό τησ ϋλλειψησ αυτοπειθαρχύασ ό του αυτονόητου δικαιώματοσ τησ εξϊρτηςησ

Ανϊμεςα ςτην παρόρμηςη και ςτην πρϊξη να παρεμβϊλλεται η ςκϋψη


παγιδες ζωης

Health & Medicine

Transcript of παγιδες ζωης