Ρωμαϊκά και βυζαντινά μνημεία

της Χαλκίδας

9

ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας

Ε2 τάξη

Σχ. Έτος 2014-15

1. Ρωμαϊκή παλαίστρα

Οι παλαίστρες κατά την αρχαιότητα ήταν αθλητικοί χώροι υπαίθριοι ή

ημιυπαίθριοι, ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκονταν λουτρά για χρήση τους από

τους αθλητές. Η αρχιτεκτονική μορφή τους παρουσιάζει συνήθως ένα ενιαίο σχέδιο:

μια μεγάλη ανοιχτή τετράγωνη αυλή περιστοιχίζεται από στεγασμένα δωμάτια, τα

οποία λειτουργούσαν για άσκηση, αποδυτήρια, λουτρά, αίθουσα διαλέξεων.

Ένας τέτοιος χώρος ήρθε στο φως στην πόλη της Χαλκίδας στην οδό Αρεθούσης

και δίπλα στο εργοστάσιο Δάριγκ.

Η παλαίστρα της Χαλκίδας είναι ένα σχετικά μεγάλο οικοδόμημα, το οποίο πρέπει

να κάλυπτε μια έκταση εμβαδού 222 τ.μ. Αποτελείται από την κύρια αίθουσα και μια

εξωτερική αυλή. Η αυλή κοσμείται με ψηφιδωτά δάπεδα.

Αντίστοιχα διακοσμημένο ήταν και το δάπεδο της κύριας αίθουσας.

Κεντρικό θέμα του ψηφιδωτού αποτελεί ένας πίνακας, διαστάσεων 5,20 x 4 μ., με

παράσταση γυμνών αθλητών και ντυμένων γυμναστών, φιλοτεχνημένο με τετράγωνες

ψηφίδες σε χρώμα λευκό, μαύρο, ερυθρό και λευκορόδινο.

Στο βόρειο άκρο της ανατολικής πλευράς εμφανίζεται γυμνός αθλητής που

στρέφεται (προς τα νότια) σε μια άλλη μορφή, η οποία δε σώζεται.

Πίσω από τον αθλητή παρουσιάζονται δύο πάσσαλοι . Στη βόρεια πλευρά

παρουσιάζεται ανδρική μορφή με ιμάτιο, η οποία στρέφεται σε γυμνό πυγμάχο που

βρίσκεται δεξιά της. Με το δεξί χέρι του προσφέρει πιθανόν νικητήριο κλάδο. Στη

δυτική πλευρά κάνουν την εμφάνισή τους τρεις μορφές, από τις οποίες οι δυο είναι

παλαιστές τη στιγμή του αγωνίσματος, ενώ η τρίτη είναι ο γυμναστής τους, που

κρατάει κλάδο, έτοιμος να τον δώσει ως έπαθλο στο νικητή του αγωνίσματος

Ορισμένοι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι ο συγκεκριμένος χώρος στη Χαλκίδα ήταν

αθλητικός. Αντιθέτως, άλλοι πιστεύουν ότι το ψηφιδωτό κοσμούσε απλώς την

έπαυλη ενός σπουδαίου Ρωμαίου της πόλης της Χαλκίδας, πιθανόν αθλητή.

1. Τι είναι η ρωμαϊκή παλαίστρα;

Α. εργαστήριο ψηφιδωτών

Β. αθλητικός χώρος

Γ. ιππόδρομος

2. Η ρωμαϊκή παλαίστρα βρίσκεται στην οδό

Α. Δάριγκ

Β. Αρεθούσης

Γ. Χαλκίδος

3. Τι έκταση κάλυπτε η παλαίστρα της Χαλκίδας;

Α. 222τ.μ

Β. 333τ.μ.

Γ.320 τ.μ.

4. Στην παλαίστρα της Χαλκίδας βρέθηκαν

Α. μαρμάρινα αγαλματίδια

Β. τοιχογραφίες

Γ. ψηφιδωτά

5. Στο χώρο της παλαίστρας υπήρχαν

Α. στάβλοι

Β. μαγειρεία

Γ. λουτρά

6. Τα ψηφιδωτά βρέθηκαν

Α. στους τοίχους

Β. στα δάπεδα

Γ. στην οροφή

7. Τι εικονίζει το ψηφιδωτό της κύριας αίθουσας;

Α. αθλητές και αθλήτριες

Β. αθλητές και πυγμάχους

Γ. αθλητές και γυμναστές

8. Οι διαστάσεις του ψηφιδωτού είναι

Α. 5,20μ.

Β. 4,20μ. Χ 4μ.

Γ. 5,20 Χ 3μ.

9. Οι ψηφίδες είναι

Α. τρίγωνες

Β. κυκλικές

Γ. τετράγωνες

10. Στο ψηφιδωτό εικονίζεται γυμναστής που κρατάει

Α. χρυσό κύπελο

Β. δάφνινο στεφάνι

Γ. κλαδί ελιά

2. Ρωμαϊκό υδραγωγείο

Το ρωμαϊκό υδραγωγείο, γνωστό ως Καμάρες, βρίσκεται στη βόρεια έξοδο της

Χαλκίδας στην περιφερειακή οδό. Αποτελούσε έργο μεταφοράς νερού για την

ύδρευση της πόλης, που κατασκεύασαν οι Ρωμαίοι.

Διατηρείται σε άριστη κατάσταση. Σώζονται δώδεκα ακέραιες καμάρες με αψίδες

και τρεις κολώνες χωρίς αψίδες. Φαίνεται πως το έργο έχει γίνει σε δυο περιόδους,

πρώτα από τους Ρωμαίους και κατόπιν από τους Ενετούς, ενώ έχει επιδιορθωθεί από

τους Τούρκους.

Στο Δοκό σώζονται άλλες οκτώ ερειπωμένες καμάρες κατά μήκος του δρόμου

Χαλκίδας - Δοκού, που είναι μέρος του ίδιου υδραγωγείου.

ΜΕΣΟΣΤΟΙΧΙΔΑ

1. Ποιοι κατασκεύασαν το υδραγωγείο της Χαλκίδας

2. Το υδραγωγείο έχει 3 ........................

3. Αποτελούσε έργο ....................... νερού.

4. Διατηρείται σε ........................... κατάσταση.

5. Κατασκευάστηκε σε δυο ...................................

6. Σώζονται 12 .....................................

7. Χρησίμευε για τη μεταφορά ............................ (αντιστρ.)

8. Άντληση και προμήθεια νερού για την παροχή σε μια περιοχή

9. Τόσες είναι οι καμάρες του.

10. Κάποιες καμάρες είναι ............................

11. Έτσι λέγεται αλλιώς η καμάρα.

12. Το υδραγωγείο είναι σπουδαίο ..................

13. Τόσες καμάρες σώζονται στο Δοκό

14. Το υδραγωγείο είναι ........................ σε όλους τους κατοίκους της

Χαλκίδας

15. Κατασκευάστηκε και από ....................................

16. Το υδραγωγείο βρίσκεται στην ..................................... οδό

17. Έχει επιδιορθωθεί από τους ...........................

___ ___ ___ ___ ____ ___ ____

___ ___ ___ ___ ____ ___ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____ ____ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____ ____ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____ ____

___ ____ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____

___ ___ ___ ___ ____ ____ ____ ____ ____ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____

___ ____ ___ ___

___ ____ ___ ___

___ ____ ___ ___ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____

___ ____ ___ ___ ____ ____ ____

3. Ο ναός της Αγίας Παρασκευής

Η Αγία Παρασκευή είναι η προστάτιδα της Χαλκίδας, της οποίας κάθε χρόνο στις

26 Ιουλίου τιμάται πανηγυρικά η μνήμη της.

Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είναι ένα σημαντικό βυζαντινό μνημείο. Είναι

ξυλόστεγος τρίκλιτη Βασιλική του 5ου ή 8ου αιώνα.

Σήμερα έχει 40 μ. μήκος, 22 μ. πλάτος., και 21 μ. ύψος, ενώ κατά την αρχική της

φάση, φαίνεται ότι ξεπερνούσε τα 50 μ. μήκος. Ο ναός περιλαμβάνει τρεις θύρες στη

δυτική πλευρά του, η μεσαία οδηγεί στο κεντρικό κλίτος, η δεξιά και η αριστερή στα

δύο πλευρικά κλίτη, αντίστοιχα, καθώς και στα κλιμακοστάσια που οδηγούν στο

υπερώο.

Η χρονολόγηση του μνημείου ταλαιπώρησε κατά καιρούς τους ειδικούς και τους

μελετητές του οδηγώντας τους στη διατύπωση απόψεων που συχνά έρχονται σε

αντίθεση μεταξύ τους. Παρόλα αυτά, η επικρατέστερη θεωρία ανέγερσης του

συγκροτήματος της Αγίας Παρασκευής, αρχιτεκτονικού τύπου βασιλικής,

υποστηρίζει ότι δημιουργήθηκε από το βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστινιανό τον 5ο

μ.Χ. αι., στα θεμέλια αρχαίου ειδωλολατρικού ναού αφιερωμένου στο Δία.

Κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο το μέγεθος του ναού ήταν μεγαλύτερο από το

σημερινό, χωρίς όμως να υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για τα όρια του. Από αυτή τη

περίοδο διατηρούνται οχτώ από τους συνολικά δέκα κίονες. Οι έξι βρίσκονται στις

δύο τοξωτές κιονοστοιχίες μέσα στο ναό, ενώ οι άλλοι δύο βρίσκονται σήμερα στην

πρόσοψη του ναού. Οι κίονες κοσμούνται με κιονόκρανα φτιαγμένα από μάρμαρο,

ποικίλων ρυθμών. Ένα κορινθιακού ρυθμού, ένα θεοδοσιανό, και τέσσερα ιωνικού

ρυθμού με το μονόγραμμα του Χριστού, πιθανώς της ιουστινιάνειας περιόδου.

Ο κύριος ναός αποτελείται από τρία ξυλόστεγα κλίτη, που τα διαχωρίζουν οι δύο

όμοιες μεταξύ τους κιονοστοιχίες. Σε όλο το πλάτος του ναού εκτείνεται ξύλινος

γυναικωνίτης .

Η ανατολική περιοχή της βασιλικής αποτελείται από το ιερό και δύο παρεκκλήσια.

Η πρόσοψη του ιερού κοσμείται με μαρμάρινο τέμπλο.

Κάτω από τα παρεκκλήσια έχουν ταφεί Ενετοί ηγεμόνες.

Το αριστερό παρεκκλήσι είναι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου πίσω από το οποίο

υπάρχει το κωδωνοστάσιο. Αυτό το μικρό παρεκκλήσι έχει τα χαρακτηριστικά της

δυτικής τέχνης και κανείς έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται σε έναν μικρό ναό του

Παρισιού.

Το δεύτερο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής είναι αφιερωμένο στον Άγιο

Χαράλαμπο. Είναι μεγαλύτερο από το προηγούμενο και στην οροφή του υπάρχει

γλυπτή παράσταση κεφαλής λιονταριού.

Κατά τους βυζαντινούς χρόνους ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Παναγία την

Περίβλεπτο.

Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1204-1566), ο ναός ανακαινίστηκε

σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα και δόθηκε στο λατίνο επίσκοπο.

Μετά την άλωση της Χαλκίδας από τους Τούρκους (1470), ο ναός μετατράπηκε

σε μουσουλμανικό τέμενος, προστέθηκε μιναρές και τα πάντα σκεπάστηκαν με

ασβέστη. Τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη,

στάβλος και αμαξοστάσιο.

Μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους, το 1833, ο ναός

λειτουργεί ξανά, τιμώντας την χάρη της Αγίας Παρασκευής.

Ένας σεισμός το 1854 είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση της δυτικής όψης. Η νέα

πρόσοψη χτίζεται εφτά μέτρα πιο πίσω.

Ενώ σε σεισμό του 1884, κατέρρευσε το κωδωνοστάσιο, το πάνω τμήμα του

οποίου ξαναχτίστηκε από τον αρχιτέκτονα Αναστάσιο Ορλάνδο.

Ο Νεοκλασικισμός που επικρατεί ως αρχιτεκτονικό ρεύμα εκείνη την περίοδο

επηρεάζει και την πρόσοψη του ναού, η οποία χτίζεται κατά αυτά τα πρότυπα,

διατηρώντας από την παλιά πρόσοψη λίγα χαρακτηριστικά, ανάμεσα τους και ο

στρογγυλός φεγγίτης (ρόδακας). Η όψη χωρίζεται σε τρεις ζώνες, τη βάση τον κορμό

και τη στέψη με το αέτωμα, ενώ ανοίγονται τρία παράθυρα, συμμετρικά

διατεταγμένα, στον κορμό.

Η Αγία Παρασκευή είναι σαν ένα λεύκωμα που ο καθένας άφησε την «υπογραφή»

του. Οι Βυζαντινοί, οι Φράγκοι, οι Τούρκοι, οι παππούδες των παππούδων μας και η

γενιά μας και αν όχι οι ίδιοι, οι «μάστορες» της κάθε εποχής πρόσθεσαν, αφαίρεσαν,

διακόσμησαν ή βεβήλωσαν κάποιο κομμάτι του ναού. Επιβίωσε από τις ληστρικές

επιθέσεις Σαρακηνών, τις αυθαιρεσίες των Τούρκων, τους καταστρεπτικούς

σεισμούς, που έπλητταν την πόλη. Κατέρρευσε και ανακατασκευάσθηκε ανά τους

αιώνες, κατά τον ρυθμό που ήκμαζε σε κάθε περίοδο δημιουργώντας ένα αμάλγαμα

παλαιοχριστιανικής, βυζαντινής και γοτθικής τεχνοτροπίας, που εναρμονίστηκε με

τον νεοκλασικισμό του 20ού αι. και στέκει ως τον 21ο αιώνα.

Συμπληρώνω τα κενά :

1. Η Αγία Παρασκευή είναι ............................................... της Χαλκίδας.

2. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είναι ένα σημαντικό ................................

μνημείο.

3. Ο ρυθμός της Αγίας Παρασκευής είναι ................................. βασιλική.

4. Η εκκλησία είναι κτισμένη στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στο θεό

..............

5. Ο ναός κτίστηκε από το βυζαντινό αυτοκράτορα ............................................

6. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους ο ναός ήταν αφιερωμένος στην

...................................

7. Το τέμπλο του ναού είναι φτιαγμένο από ..............................................

8. Η στέγη και ο γυναικωνίτης είναι κατασκευασμένα από ......................

9. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας ο ναός .............................................

10. Τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας χρησιμοποιήθηκε ως ........................,

στάβλος και .........................

11. Μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους αφιερώθηκε στην

.........................................

12. Το αριστερό παρεκκλήσι είναι του ....................................... της Θεοτόκου.

13. Το δεύτερο παρεκκλήσι είναι αφιερωμένο στον

...................................................

14. Στην πρόσοψη του ναού υπάρχει ένας στρογγυλός φεγγίτης που λέγεται

αλλιώς ........................................

15. Το 1854 κατέρρευσε ένα μέρος του ναού εξαιτίας .....................................

4. Οικία του Ενετού Βαΐλου στη

Χαλκίδα

Στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής, απέναντι ακριβώς από την ομώνυμη

εκκλησία δεσπόζει επιβλητικό το ενετικό κτίριο του Βαΐλου. Είναι ένα κτίριο που

συνδυάζει την ενετική και την οθωμανική αρχιτεκτονική.

Το κτίριο του Βαΐλου είναι γνωστό στις μέρες μας ως «οικία του Βάϊλου». Ο

βαΐλος ήταν δημόσιος άντρας που είχε το αξίωμα του επιστάτη.

Το 1204 η Χαλκίδα άλλαξε χέρια και από την κυριαρχία των Φράγκων πέρασε

στους Βενετούς όπου παρέμεινε μέχρι και το 1470, οπότε και καταλήφθηκε από τους

Οθωμανούς. Ο Βαΐλος ήταν ο Ενετός άρχοντας της πόλης της Χαλκίδας. Ο

τελευταίος Βαΐλος της Χαλκίδας ήταν ο Πάολο Ερίτσο (Paolo Erizzo), ο οποίος

βρήκε τραγικό θάνατο από το Μεχμέτ το Β΄ μετά την κατάληψη της Χαλκίδας από

τους Οθωμανούς.

Η οικία του Βαΐλου στη Χαλκίδα είναι ένα διώροφο κτίριο, στο οποίο σήμερα

διακρίνουμε τρεις οικοδομικές φάσεις: την ενετική, την τουρκική και τη

νεοκλασσική.

Στην πρώτη οικοδομική του φάση, αυτή της Ενετοκρατίας ανήκει η νότια πτέρυγα,

η οποία υπολογίζεται ότι χτίστηκε το 1450 και η οποία περιλαμβάνει μία ισόγεια

τοξωτή στοά και μία αίθουσα στον όροφο, που έβλεπαν και τα δύο προς τη μεγάλη

πλατεία της Αγίας Παρασκευής. Το βορειότερο τμήμα του πιθανολογείται ότι

κτίστηκε τον 18ο αιώνα.

Το κτίριο του Βαϊλου σε συνδυασμό με την επιβλητική τρίκλιτη βασιλική (της

σημερινής Αγίας Παρασκευής) και τη μεγάλη πλατεία που δημιουργείται ανάμεσα

τους, εντάσσονται στο πλαίσιο ενός μεγαλόπνοου σχεδίου ανοικοδόμησης που

εφάρμοσαν στη Χαλκίδα οι Βενετοί, όταν πια εδραίωσαν οριστικά την κυριαρχία

τους στην πόλη, με σκοπό τη δημιουργία ενός νέου διοικητικού, θρησκευτικού, και

εμπορικού κέντρου, το οποίο θα ήταν σε άμεση επαφή και με το λιμάνι στο Βούρκο.

Την επόμενη περίοδο, αυτή της Τουρκοκρατίας, η οικία Βαϊλου χρησιμοποιήθηκε

αδιάκοπα, ως κατοικία πια, χρήση που κράτησε μέχρι και τον 20ο αιώνα με

αποτέλεσμα να δεχθεί σημαντικές επεμβάσεις, κυρίως στο εσωτερικό.

Ένα σημαντικό στοιχείο της Ενετικής εποχής του κτιρίου Βαΐλου είναι και το

έμβλημα του Λέοντα του Αγίου Μάρκου που κοσμεί την είσοδο του κτιρίου.

Το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου αντιπροσωπεύει τον ευαγγελιστή Άγιο Μάρκο,

πολιούχο της Βενετίας. Ο Ευαγγελιστής αυτός συμβολίζεται και αγιογραφείται με

λέοντα (το βασιλιά των ζώων) είτε διότι το Ευαγγέλιο του αρχίζει με τη διαβίωση

του Προδρόμου Ιωάννου στις ερήμους, όπου ζουν οι λέοντες, είτε διότι κύριο

χαρακτηριστικό του Ευαγγελίου του είναι ἡ βασιλεία του Χριστού καθώς και το ζώο

αυτό είναι βασιλικό.

5. Η Αγία Παρασκευή

Γεννήθηκε σε προάστιο της Ρώμης επί αυτοκρατορίας Αδριανού το 117 μ.Χ

Γονείς της ήταν ο Αγαθόνικος και η Πολιτεία, που ήταν χριστιανοί και οικονομικά

εύποροι. Ήταν μοναχοπαίδι. Το όνομά της, της αποδόθηκε λόγω της ημέρας

Παρασκευής, κατά την οποία γεννήθηκε. Η ανατροφή της από μικρή ηλικία έγινε

βάσει χριστιανικών αρχών[1]

. Καθώς μεγάλωνε αρνήθηκε κάθε πρόταση γάμου που

της έγινε , έχοντας αποφασίσει να αφιερώσει τη ζωή της στο Χριστό.

Σε ηλικία 20 ετών έμεινε ορφανή και από τους δυο γονείς, γεγονός που την

κατέστησε κληρονόμο σημαντικής περιουσίας, την οποία και εκποίησε, διαθέτοντας

τα χρήματα σε φτωχούς και ασθενείς. Ασχολήθηκε εντατικά με την ιεραποστολή,

στην πόλη της Ρώμης και την ευρύτερη περιοχή, διδάσκοντας τον Χριστιανισμό . Η

δράση της έγινε γνωστή στους Ρωμαίους και κλήθηκε σε απολογία από τον

αυτοκράτορα Αντωνίνο.

Ο αυτοκράτορας της ζήτησε να αρνηθεί τα θρησκευτικά της πιστεύω και στην

προσπάθειά του να την πείσει, της προσέφερε διάφορα ανταλλάγματα. Η Αγία

απέρριψε την πρόταση, κι έτσι ο αυτοκράτορας την υπέβαλε στο μαρτύριο της

πυρακτωμένης περικεφαλαίας. και στη συνέχεια στη φυλακή, όπου πέρασε ένα

διάστημα στην απομόνωση. Αναφέρεται πως ένας άγγελος του Θεού, την

επισκέφθηκε απελευθερώνοντάς την απ'τα δεσμά. Έπειτα κλήθηκε ξανά να

αλλαξοπιστήσει κι αφού δεν έδειχνε να μεταπείθεται, ο Αντωνίνος διέταξε το

βασανισμό της μέχρι θανάτου. Για να την θανατώσουν την οδήγησαν μέσα σε ένα

μεγάλο καζάνι με καυτό λάδι και πίσσα αλλά εκείνη δεν έπαθε τίποτα. Βλέποντας

αυτό ο Αντωνίνος την προέτρεψε να ρίξει πάνω του πίσσα για να διαπιστώσει ο ίδιος

αν καίει. Η πίσσα τύφλωσε τον αυτοκράτορα, ο οποίος πίστεψε στον αληθινό θεό και

ζήτησε να βαπτιστεί. Η Αγία όχι μόνο τον βάπτισε αλλά και του θεράπευσε τα μάτια,

γι' αυτό θεωρείται προστάτιδα των ματιών από τους Χριστιανούς και έτσι ο

Αντωνίνος την άφησε ελεύθερη να επιστρέψει στο έργο της.

Έπειτα από κάποια χρόνια ο Αντωνίνος πέθανε και ο διάδοχός του, Μάρκος

Αυρήλιος, εξαπέλυσε νέο διωγμό κατά των χριστιανών, με την Αγία να

συλλαμβάνεται ξανά. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας έδωσε εντολή στους έπαρχους

Ασκληπιό και Ταράσιο να τη βασανίσουν. Ο πρώτος την έριξε σε χώρο που

φυλάσσονταν φίδια, τα οποία όμως πέθαναν όταν την πλησίασαν και έτσι η Αγία

παρέμεινε αβλαβής. Τότε ο άλλος αποφάσισε να την αποκεφαλίσει. Στις 26 Ιουλίου

τιμάμε τη μνήμη

1. Η Αγία γεννήθηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα ..........................................

2. Η Αγία ........................................... σε προάστιο της Ρώμης.

3. Ασχολήθηκε εντατικά με την ..........................................

4. Κλήθηκε σε ............................................ από τον αυτοκράτορα Αντωνίνο.

5. Η μητέρα της λεγόταν ....................................

6. Ο πατέρας της λεγόταν ...........................................

7. Γεννήθηκε στη .......................................

8. Ο αυτοκράτορας της ζήτησε να ............................................. την πίστη της.

9. Η Αγία παρέμεινε ............................... από τα φίδια.

10. Για να την θανατώσουν την έβαλαν μέσα σε ένα ........................... με καυτό

λάδι και πίσσα.

11. Ο Αντωνίνος τελικά την άφησε .....................................

12. Ο αυτοκράτορας την .......................................... στο μαρτύριο της

πυρακτωμένης περικεφαλαίας.

13. Στις 26 Ιουλίου τιμάμε τη ............................. της. (αντιστρ.)

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____ _____ _____

____ ____ ____ _____ _____