ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΦΙΛΙΠΠΑ

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ – ΤΥΠΟΙ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΥ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ – ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

2017ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΚΡΙΠΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ (ΤΥΠΟΙ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΥ)

Ορισμός

Ο Αναρχισμός είναι ένα ιδεολογικό, πολιτικό και κοινωνικό κίνημα. Ετυμολογικά προέρχεται από την ελληνική λέξη αρχή (=εξουσία) και το στερητικό α. Στην κυριολεξία αναρχία σημαίνει ‘χωρίς εξουσία’ και το κοινό χαρακτηριστικό όλων των αναρχικών κινημάτων είναι το αίτημά τους για κατάργηση του κράτους, το οποίο βλέπουν ως βασικό καταπιεστικό παράγοντα περιορισμού της ελευθερίας του ατόμου ή/και της κοινωνίας.

Ο όρος αναρχισμός αρχικά είχε αρνητική έννοια, διότι αναρχία στην καθομιλουμένη συνήθως σήμαινε χάος κοινωνικό, πολιτικό και όχι μόνο. Δήλωνε δηλαδή την αταξία ή υπήρχαν φορές που ταυτίζονταν με αντικαθεστωτικές βομβιστικές ενέργειες, οι οποίες χαρακτηρίζονταν τρομοκρατικές. Η απαραίτητη σύνδεση με τη βία και το χάος ωστόσο είναι προπαγανδιστική, καθώς ορισμένοι θεωρητικά αναρχικοί θεωρούν τη βία όχι μόνο ακατάλληλο μέσο επιβολής, αλλά επίσης την εξισώνουν με την αστική ηθική, εγκρίνοντάς την μόνο ως μέσο αυτοάμυνας. Η λέξη αναρχία, όπως την χρησιμοποιούν οι περισσότεροι αναρχικοί, δηλώνει μια αρμονική αντιεξουσιαστική και αταξική κοινωνία, που στηρίζεται στις δυνατότητες της εθελοντικής συνεργασίας και αμοιβαίας βοήθειας των ανθρώπων με βάση τον ατομικό αυτοπροσδιορισμό και την προσωπική συμμετοχή.

[1]

[2]

Πρόλογος τύπων

Ο Αναρχισμός συσχετίζεται με ορισμένους τύπους, εκ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η τελική άποψη-εικόνα του αναρχισμού, κι αυτοί είναι:

Αναρχοατομισμός Αναρχοκολεκτιβισμός Αναρχοκομμουνισμός Αναρχοσυνδικαλισμός Αναρχοχριστιανισμός Αναρχοκαπιταλισμός Αναρχοπρωτογονισμός (πριμιτιβισμός) Πράσινος αναρχισμός Μεταμοντέρνος αναρχισμός Εξεγερσιακός αναρχισμός Μεταριστερός αναρχισμός

[3]

Αναλυτικά:

ΑναρχοατομισμόςΟ αναρχοατομισμός συνιστά κυρίως ένα άθροισμα ετερόκλητων

τάσεων της πολιτικής φιλοσοφίας του 19ου αιώνα. Δίνει έμφαση στο άτομο και στη βούλησή του, θεωρώντας την τελευταία ανώτερη από εξωτερικούς παράγοντες όπως η κοινωνία, η παράδοση, διάφορες ομάδες και ιδεολογικά συστήματα. Ο αναρχοατομισμός δεν είναι μια φιλοσοφία, αλλά μια ομάδα από ιδεολογίες που συχνά αντικρούουν η μία την άλλη. Οι πρώτοι εκφραστές του αναρχοατομικισμού υπήρξαν οι Ουίλλαμ Γκόντουιν, Χένρι Ντέιβιντ Θορώ Τζοσαία Ουόρρεν, καθώς επίσης και ο Πιέρ-Ζοζέφ Προυντόν. Οι περισσότεροι αναρχοατομικιστές, ιδιαίτερα αυτοί της Σχολής της Βοστώνης, όπως ο Lysander Spooner και ο Bensamin Tucker ενστερνίζονταν το νοντουαλιστικό οικονομικό μοντέλο που ανέπτυξε ο Pierre Joseph Proudnon.

ΑναρχοκολεκτιβισμόςΟ κολεκτιβιστικός αναρχισμός (αναρχοκολεκτιβισμός) είναι μία

μορφή άκρατου σοσιαλισμού (εξού και η άρνηση στη δικτατορία του προλεταριάτου), όπου κύρια στοιχεία της κοινωνικής οργάνωσης είναι η συλλογική κατοχή και διαχείριση των φυσικών πόρων και μέσων παραγωγής από κάθε κοινότητα, η έμφαση στο κοινωνικό καθήκον και η διανομή των παραγομένων αγαθών στα άτομα αναλόγως με την εργασία, που παρείχαν (μέσω ενός μισθολογικού συστήματος). Ο αναρχοκολεκτιβισμός στοχεύει στην εγκαθίδρυση της αναρχίας μέσω μιας κοινωνικής επανάστασης της εργατικής τάξης, η οποία θα καταργήσει τον καπιταλισμό.

ΑναρχοκομμουνισμόςΣύμφωνα με αυτόν τα μέσα παραγωγής (γαίες, εργοστάσια,

μεγάλες επιχειρήσεις) πρέπει να κατέχουν και να διαχειρίζονται συνεργατικά εθελοντικές ομάδες στη βάση της άμεσης δημοκρατίας και της αμοιβαίας βοήθειας, συνήθως σε επίπεδο τοπικής κοινότητας. Όμως ο αναρχοκομμουνισμός αντιτίθεται ρητά όχι μόνο στην αστική ελευθερία της νομής, κατοχής και εκμετάλλευσης ιδιωτικής ιδιοκτησίας, αλλά και στην ύπαρξη μισθολογικού συστήματος. Για τους αναρχοκομμουνιστές η διανομή των αγαθών στα άτομα πρέπει να γίνεται ελεύθερα αναλόγως με τις ανάγκες τους.

[4]

ΑναρχοσυδικαλισμόςΟ αναρχοσυνδικαλισμός αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα

σε Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία, ενώ επεκτάθηκε και σε άλλες χώρες. Απέκτησε ιδιαίτερη ισχύ στις ΗΠΑ πριν το 1924 και στην Ισπανία πριν την επικράτηση του φασισμού, με αποκορύφωμα την Ισπανική Επανάσταση του 1936 κατά τον ισπανικό εμφύλιο. Ο αναρχοσυνδικαλισμός αντιτίθεται στο κράτος, στον κοινοβουλευτισμό και στα πολιτικά κόμματα. Επίσης αρνείται την ιδεολογική πάλη έξω από οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, βλέποντας τα εργατικά μαχητικά σωματεία ως τη μόνη δύναμη ικανή για επαναστατική κοινωνική αλλαγή που θα επιφέρει την εξάλειψη των ταξικών διαιρέσεων, δίνει τον πρώτο ρόλο στα συνδικάτα και θεωρεί την απεργία βασική μέθοδο πάλης ενάντια στην αστική τάξη.

[5]

ΑναρχοχριστιανισμόςΑναρχοχριστιανισμός ή Χριστιανικός Αναρχισμός λέγονται οι

διάφορες παραδόσεις που αποτελούνται από τον συνδυασμό του αναρχισμού με τον Χριστιανισμό. Οι αναρχοχριστιανοί ή Χριστιανοί αναρχικοί πιστεύουν ότι η ελευθερία είναι δικαιολογημένη πνευματικά μέσω της διδασκαλίας του Ιησού. Η στάση των αναρχοχριστιανών απέναντι στην εξωτερική εκκλησιαστική ιεραρχία δεν έχει κοινή στάση, καθώς μερικοί στρέφονται κατά της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, ενώ άλλοι δεν την πολεμούν ο αναρχοχριστιανισμός είναι πιο κοντά στον ‘κοινωνικό’ αναρχισμό από ό,τι στον αναρχοατομικισμό. Συχνά είναι πασιφιστικός και απορρίπτει τον πόλεμο και, γενικότερα, τη βία.

ΑναρχοκαπιταλισμόςΟ αναρχοκαπιταλισμός ή αλλιώς ο «αναρχισμός της ελεύθερης

αγοράς» είναι ένα συνονθύλευμα πολιτικών στοιχείων, το οποίο ανέπτυξε ο Μάρει Ρόθμπαρτ, συνδυάζοντας στοιχεία της Αυστριακής Οικονομικής Σχολής, του κλασσικού φιλελευθερισμού και κάποια στοιχεία του αναρχοατομισμού (αποκλείοντας τη σοσιαλιστική θεώρησή τους περί εργασίας). Οι περισσότεροι σοσοιαλιστές και νεότεροι αναρχικοί δεν θεωρούν τον αναρχοκαπιταλισμό πραγματική τάση του αναρχισμού, αλλά μόνο ακραία εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού.

[6]

Αναρχοπρωτογονισμός (πριμιτιβισμός) Ο πριμιτιβισμός, αναφερόμενος και ως πρωτογονισμός είναι μια

σύγχρονη τάση του αναρχισμού. Η τάση αυτή εστιάζει περισσότερο στη μετάβαση από τις πρώτες τριφοσυλλεκτικές και θρησκευτικές κοινωνίες και στον ρόλο που διαδραμάτισε η εν λόγω μετάβαση στη δημιουργία ιερατικών δομών και στην αλλοτρίωση των ανθρώπων. Ο πριμιτιβισμός ασκεί κριτική κυρίως σε δύο ζητήματα: στον πολιτισμό και την τεχνολογία.

Πράσινος αναρχισμόςΟ πράσινος αναρχισμός δεν είναι μια συγκεκριμένη πολιτική

θεωρία, αλλά ένα σύνολο διαφόρων φιλοσοφικών, οικολογικών και κοινωνικών κινημάτων με πολλά κοινά, όπως κι αρκετές διαφορές. Αποτελεί ένα κράμα από (κοινωνικούς, οικολόγους, φεμινιστές, καταστασιακούς, αναρχοπρωτογονιστές, οικοαναρχικούς, υποστηρικτές του αντιβιομηχανισμού και μετααριστεράς). Η κριτική των πράσινων αναρχικών επικεντρώνεται κυρίως στους ‘οργανισμούς της εξουσίας’, όπως π.χ. (το κράτος, ο καπιταλισμός, η παγκοσμιοποίηση, η κτηνοτροφία, η πατριαρχία, η τεχνολογία και η εργασία) που σύμφωνα με τα πιστεύω των πρασίνων αναρχικών συσχετίζονται άμεσα με την εκμετάλλευση των ανθρώπων και του περιβάλλοντος.

[7]

Μεταμοντέρνος αναρχισμόςΟ μεταμοντέρνος αναρχισμός εμφανίστηκε ως διακριτή τάση του

νεώτερου αναρχισμού την δεκαετία του 1980, ενώ ωστόσο είχε διαμορφώσει νωρίτερα επηρεασμένος από το φιλοσοφικό μεταδομισμό στοχαστών, όπως ο Ζαν Μποτριγιάρ, ο Ζιλ Ντελέζ και ο Μισέλ Φουκώ. Σύμφωνα με τον μεταμοντέρνο αναρχισμό, εξουσία δεν είναι μια αντικοινωνική υπερβατική ουσία, η οποία διέπει το κράτος και το κεφάλαιο, αλλά ένα σύνολο σχέσεων που χαρακτηρίζουν κάθε τύπου αλληλεπιδράσεις μεταξύ ατόμων και δεν εκπορεύονται από ένα κέντρο αλλά ασκούνται κατανεμημένα από αμέτρητα σημεία. Οι εξουσιαστικές σχέσεις είναι παρούσες διαρκώς σε κάθε λειτουργία και άρα δεν υπάρχει καμία διάκριση μεταξύ ‘ιδιωτικού’ και πολιτισμού, όπως στην κλασική σοσιαλιστική σκέψη.

Εξεγερσιακός αναρχισμόςΟ σύγχρονος εξεγερσιακός αναρχισμός εμφανίστηκε στην Ιταλία

από το 1968 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Βασίζεται σε ορισμένες παλαιότερες αντιοργανωτικές τάσεις του αναρχοκομμουνισμού και στον ιλλεγκαλισμό των αρχών του εικοστού αιώνα. Στηρίζεται στην απόρριψη των μόνιμων δομών οργάνωσης και αντιπροτείνει τη δράση μέσα από παροδικές ομάδες συνάφειας και αυτόνομες ζώνες στο εσωτερικό των αστικών κέντρων (π.χ. καταλήψεις). Ενώ κύριο χαρακτηριστικό του εξεγερσιακού αναρχισμού είναι η έμφαση στη διαρκή άμεση δράση και σύγκρουση με το κράτος αντί για τη ρητορική προπαγάνδα.

Μεταριστερός αναρχισμόςΟ μεταριστερός αναρχισμός ‘σχηματίστηκε με επίκεντρο την

κριτική στον αριστερικτικό κλασικό κοινωνικό αναρχισμό» και τη σύνδεσή του με το εργατικό κίνημα και τις πρακτικές του. Κύριο χαρακτηριστικό των μεταριστερών είναι η απόρριψη παντός τύπου τυπικής οργάνωσης (π.χ. σε συνδικάτα) ως ιεραρχικής πρακτικής, η άρνηση της αρχής της πλειοψηφίας σε αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες χάριν της αρχής της συναίνεσης και η στηλίτευση της επικέντρωσης του κοινωνικού βίου στη λειτουργία της οικονομίας, μέσω καταπιεστικών θεσμών όπως η υποχρεωτική εργασία και το σύστημα αξιών που απορρέει από αυτήν.

[8]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

http://thearkanproject.com/post/44703118408/%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

[9]