Ελληνική Επανάσταση και Ευρώπη

ΕΝΟΤΗΤΑ 10

Ελληνική Επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία

• Οι Έλληνες προσπάθησαν να εξασφαλίσουν τη συμπαράσταση των Ευρωπαίων, ηγετών και λαών.

• Γι’ αυτό και από την Α’ Εθνοσυνέλευση τονιζόταν ότι η επανάσταση ήταν εθνική και όχι κοινωνική.

Η διεθνής συγκυρία όμως ήταν δυσμενής: Μετά τη γαλλική Επανάσταση και τους Ναπολεόντειους πολέμους οι Ευρωπαίοι ήταν αντίθετοι σε κάθε επανάσταση που απειλούσε την τάξη που είχαν επιβάλει (κοινωνική και διακρατική)

Ο πόλεμος μας ενάντια στους [Οθωμανούς] [...] είναι πόλεμος εθνικός, πόλεμος ιερός. Πολεμήσαμε με μόνο σκοπό να ξαναπάρουμε την ελευθερία μας, την ιδιοκτησία, την τιμή που αξίζαμε. Όλα αυτά, που τα χαίρονται σήμερα όλοι οι γειτονικοί λαοί στην Ευρώπη οι οποίοι κυβερνιούνται από δίκαιους νόμους, προσπάθησε να τα αφαιρέσει από εμάς η σκληρή [...] οθωμανική τυραννία.

Διακήρυξη της Εθνικής Συνέλευσης, έτος 1822 Απόδοση στη σύγχρονη γλώσσα

Ελληνική Επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία

• Τα δύο πρώτα χρόνια (1821-1822) οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία) κράτησαν σταθερά αρνητική στάση απέναντί στην Ελληνική Επανάσταση.

• Όταν ο Υψηλάντης κήρυξε την επανάσταση ο τσάρος έσπευσε να τον καταδικάσει και να επιτρέψει στους Τούρκους να στείλουν στρατό στις Ηγεμονίες.

• Με ενέργειες του Καποδίστρια η στάση της Ρωσίας έγινε κάπως πιο ευνοϊκή.

Ελληνική Επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματίαΑλλαγή στην Ευρωπαϊκή πολιτική

• Το 1823 ο νέος υπουργός εξωτερικών της Αγγλία, Τζορτζ Κάνιγκ, θεώρησε ότι ένα ελληνικό κράτος, που θα διατηρούσε καλές σχέσεις με την Αγγλία, μπορούσε να αποτελέσει για τη χώρα του καλό συνεργάτη στην ανατολική Μεσόγειο.

• Η Ρωσία, για να μη μείνει πίσω και χάσει την επιρροή στους Έλληνες ανακοίνωσε το σχέδιο των Τριών Τμημάτων: Δημιουργία τριών αυτόνομων ελληνικών ηγεμονιών. Το σχέδιο απορρίφθηκε και από τους Έλληνες και από τους Οθωμανούς.

Τζορτζ Κάνιγκ

• Η αλλαγή πολιτικής των Άγγλων αύξησε την επιρροή τους στην Ελλάδα.

• Σ’ αυτό βοήθησε και η σύναψη των δανείων με αγγλικές τράπεζες

• Το 1825, η τραγική κατάσταση στην οποία βρέθηκε η χώρα με την επέμβαση του Ιμπραήμ, οδήγησε στην περίφημη Πράξη Προστασίας (ή Πράξη της Υποτέλειας), με την οποία οι Έλληνες ζητούσαν από την Αγγλία να αναλάβει την προστασία της Ελλάδας

Ελληνική Επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματίαΑλλαγή στην Ευρωπαϊκή πολιτική

Ξενικά κόμματα

• Καθώς η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία αναμειγνύονταν όλο και περισσότερο στα ελληνικά πράγματα, αρκετοί Έλληνες θεώρησαν ότι η λύση θα ερχόταν από τις δυνάμεις.

• Έτσι δημιουργήθηκαν πολιτικές ομάδες – κόμματα που συνδέονταν με τις δυνάμεις:

• Το Αγγλικό Κόμμα (Μαυροκορδάτος)• Το Γαλλικό Κόμμα (Κωλέττης)

• Το Ρωσικό Κόμμα (Μεταξάς)

Φιλελληνισμός

Ήταν ένα κίνημα συμπαράστασης προς τους Έλληνες, που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη και την Αμερική

Παράγοντες που γέννησαν το φιλελληνισμό:• Ο φιλελευθερισμός και ο επαναστατικός ριζοσπαστισμός που

έσπειρε η γαλλική επανάσταση• Ο θαυμασμός για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό

• Ο αποτροπιασμός για τις βιαιότητες των Τούρκων

• Η συγκίνηση που δημιούργησαν οι ελληνικές επιτυχίες• Φυσικά υπήρχαν και κάποιοι που εμφανίζονταν ως

φιλέλληνες αλλά συμπεριφέρονταν τυχοδιωκτικά

Επιθυμώ να πολεμήσω μαζί με τους Έλληνες και, εάν πρέπει, να πεθάνω για να αποδείξω σ’ αυτούς την ευγνωμοσύνη μου για τις ευγενικές και υψηλές ιδέες που έμαθα από τους προγόνους τους. Όμως θα ήθελα να προλάβω να δω να παίρνουμε την Ακρόπολη των Αθηνών, τα Προπύλαια και τον Παρθενώνα [...] και να σκοτωθώ εκεί, μπροστά σε αυτά τα μνημεία. Μέχρι την τελευταία μου πνοή θα ακολουθώ πνευματικά τους άντρες εκείνους που με τα θεϊκά τους έργα και τις ηρωικές τους πράξεις έδωσαν νόημα στη ζωή μου [...]. Με ευχαρίστηση θα πεθάνω πάνω σ’ αυτή τη γη που αγωνίζεται να ξανακερδίσει την ελευθερία της.

Κρίστιαν Μίλερ, Ταξίδι στην Ελλάδα και τα Ιόνια νησιά, έτος 1822

Φιλελληνισμός

Ο Φιλελληνισμός βοήθησε:

• Οικονομικά (χρήματα, εφόδια που μάζευαν με εράνους)

• Ηθικά (εκδηλώσεις συμπαράστασης)• Πολλοί φιλέλληνες ήρθαν οι ίδιοι στην Ελλάδα και

συμμετείχαν προσωπικά τόσο στον Αγώνα όσο και στη συγκρότηση κράτους

Υποδοχή του Βύρωνα στο Μεσολόγγι στις 5 Ιανουαρίου 1824.

Προς την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους

Μετά το 1826 οι Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία) αποφάσισαν να λύσουν το ελληνικό ζήτημα:

• Ιουλιανή Σύμβαση του Λονδίνου (6/7/1827): Προέβλεπε ίδρυση αυτόνομου ελληνικού κράτους. Η άρνηση του Σουλτάνου να την αποδεχτεί οδήγησε στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου.

Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου,Εθνικό Ιστορικό Μουσείο,Αθήνα, Ελλάδα

• Συνθήκη της Αδριανουπόλεως: η ήττα των Τούρκων στο ρωσοτουρκικό πόλεμο υποχρέωσε το Σουλτάνο να αποδεχτεί τις μέχρι τότε αποφάσεις των Δυνάμεων.• Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας (29 Ιαν/3 Φεβ 1830): Για να μη μείνουν πίσω από τη Ρωσία, Άγγλοι και Γάλλοι πρότειναν τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Προς την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους

Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας

• Τα σύνορα του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους στμφωνήθηκε να εκτείνονται στη γραμμή Σπερχειού - Αχελώου

• Λίγο αργότερα (μετά από ενέργειες του Καποδίστρια που λίγο πριν δολοφονήθηκε) τα σύνορα άλλαξαν (μεταφέρθηκαν βορειότερα)

• Οι δυνάμεις επέλεξαν για ηγεμόνα της Ελλάδας τον Λεοπόλδο του Σάξκομπουργκ

• Αυτός δεν αποδέχτηκε την εκλογή του