ΙΣΤΟΡΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ/ ΕΝΟΤΗΤΑ 27 ως και 49

Α1. Να βάλετε σε σωστή χρονολογική σειρά (με αναφορά την ακριβή χρονολογία) τα παρακάτω ιστορικά γεγονότα:

Ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας, Β΄ βαλκανικός πόλεμος, επανάσταση στο Γουδί, Συνθήκη Σεβρών, μικρασιατική εκστρατεία, Α΄ παγκόσμιος πόλεμος, εθνικός διχασμός (σύγκρουση Βενιζέλου – Κων/νου), Έναρξη Β Παγκόσμιου πολέμου, Συνθήκη Λοζάνης, κατάληψη Αθήνας από Γερμανούς, Δικτατορία Μεταξά, ατομική βόμβα Χιροσίμα-Ναγκασάκι, Απελευθέρωση Ελλάδας από κατοχικές δυνάμεις, ίδρυση ΟΗΕ.

Α2. Να σημειώσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις έχουν σωστό περιεχόμενο και ποιες λανθασμένο: Σε περίπτωση λάθους να καταγραφεί η σωστή απάντηση.

Το κίνημα στο Γουδί οργανώθηκε από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο. Στις εκλογές του 1912 θριάμβευσε το κόμμα των Φιλελευθέρων του Ε. Βενιζέλου. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι τερματίστηκαν με τη συνθήκη του Λονδίνου το 1914. Αφορμή του Α παγκοσμίου πολέμου ήταν η επίθεση της Αντάντ στην Ρωσία. Η Ρωσική Επανάσταση έγινε Οκτώβρη 1917. Στα τάγματα εργασίας εξοντώθηκαν χιλιάδες Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας. Η Σμύρνη παραδόθηκε στις φλόγες και στη σφαγή από τους κεμαλικούς 27 Αυγούστου 1922.

Α3. Να ορίσετε τον όρο εθνικός διχασμός.

Ποια ήταν η θέση του βασιλιά Κων/νου και ποια του Βενιζέλου για τη συµµετοχή της Ελλάδας στον Α΄ παγκόσµιο πόλεµο;

Ποιος τελικά είχε δίκιο και γιατί;

Α4. Η παρακάτω εικόνα αναφέρεται στο μπλόκο της Κοκκινιάς στον Πειραιά.

Να την περιγράψετε και να εξηγήσετε το ρόλο των ταγμάτων ασφαλείας στη διάρκεια της κατοχής.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02 σελ. 1

Α5. Ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Ουίνστον Τσώρτσιλ, είχε πει όταν οι Έλληνες πολεµούσαν Ιταλούς και Γερµανούς: «Μέχρι τώρα λέγαµε ότι οι Έλληνες πολεµούν σαν ήρωες. Τώρα θα λέµε ότι οι ήρωες πολεµούν σαν Έλληνες!»

Αναλύστε την παραπάνω φράση καθώς επίσης και τη συµβολή της χώρας µας όσον αφορά την έκβαση της εισβολής των Γερµανών στη Ρωσία.

Β1. Να εντοπίσετε µέσα από την πηγή τα βασικά αίτια της Μικρασιατικής Καταστροφής(1922).

«Κατά το τέλος Ιουνίου του 1921 η ανώτατη ελληνική διοίκηση αρχίζει νέες επιχειρήσεις µε κατεύθυνση προς την Άγκυρα, τη λεγόµενη εκστρατεία του Σαγγάριου, η οποία απολήγει σε νίκη, αλλά καταπονεί τους στρατιώτες που οδεύουν ανάµεσα από αυχµηρά(άνυδρα) και άγονα εδάφη και εκτείνει σε µεγάλο µήκος-και εποµένως εξασθενίζει- τη γραµµή του µετώπου. Η επιχείρηση αποτυχαίνει και ο ελληνικός στρατός υποχωρεί σε νέες θέσεις του, αλλ’ αυτές είναι επίσης αναπτυγµένες σε ευρύ µέτωπο, πάνω από 600χλµ. Ο εφοδιασµός των στρατευµάτων είναι δύσκολος και οι εφοδιοποµπές εκτίθενται στις αιφνιδιαστικές πλευρικές επιθέσεις των Τούρκων ατάκτων, των τσέτηδων. Η Ελλάδα, η οποία έχει αποµονωθεί διεθνώς, εξαντλείται οικονοµικά από την επιστράτευση και τον δαπανηρό αυτόν πόλεµο.

Ο λαός και ο στρατός είναι κουρασµένοι από τη διάρκεια των αλλεπάλληλων πολέµων 1912-1922,από τον διχασµό και την οξύτητα των πολιτικών παθών, ενώ οι πολιτικοί δεν αντιλαµβάνονται σε όλη τους την έκταση τις µεταβολές της διεθνούς πολιτικής και δεν αντιµετωπίζουν µε ετοιµότητα, τόλµη και ρεαλισµό την κρίσιµη κατάσταση. Το έθνος οδηγείται προς την καταστροφή.»

Α.Βακαλόπουλου, Νέα ελληνική ιστορία(1204-1985)

Β2. Να συνδέσετε τις φωτογραφίες με τα ανάλογα ιστορικά γεγονότα:

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02 σελ. 2

Β3. Να εξηγήσετε τις συνέπειες της Συνθήκης της Λωζάνης για τον Ελληνισμό με αναφορά στα στοιχεία της πηγής και των ιστορικών σας γνώσεων.

«Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη, κάποια νησιά του Αιγαίου, συγκεκριμένα την Ίμβρο και την Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με την Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών η οποία όμως θα έμενε αποστρατικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των στενών.Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει σε είδος (ελλείψει χρημάτων) τις πολεμικές επανορθώσεις. Η αποπληρωμή έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Ανατολικής Θράκης πέρα από τα όρια της συμφωνίας. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του Εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς.

Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02 σελ. 3

από τις δύο χώρες και η αποστρατικοποίηση κάποιων νησιών του Αιγαίου.Η ανταλλαγή μειονοτήτων που πραγματοποιήθηκε προκάλεσε μεγάλες μετακινήσεις πληθυσμών. Μετακινήθηκαν από τη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη στην Ελλάδα 1.650.000 Τούρκοι υπήκοοι (άλλοι κάνουν λόγο για περίπου 2.000.000), χριστιανικού θρησκεύματος και από την Ελλάδα στην Τουρκία 670.000 Έλληνες υπήκοοι, μουσουλμανικού θρησκεύματος.

Β4. Με αφορμή τις εικόνες να καταγράψετε τη δράση και τις πρακτικές των ολοκληρωτικών καθεστώτων του φασισμού και του ναζισμού, εκφράζοντας και τις προσωπικές θέσεις σας.

Τα Γερμανόπουλα μαθαίνουν για την "παρασιτική" φύση των Εβραίων από την αντισημιτική φυλλάδα τοίχου Der Stürmer.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02 σελ. 4

Β5. Συνοπτικά να καταγραφούν οι αιτίες και οι γενικότερες επιπτώσεις του Α και Β Παγκοσμίων πολέμων.

Β6. Με αφορμή την πηγή να αναλύσετε ποια ήταν η προσφορά των προσφύγων της Μικράς Ασίας και του Πόντου σε:

Πολιτικό επίπεδο Οικονομικό Κοινωνικό πολιτισμού

«Έφεραν μαζί τους ένα προοδευτικό κοινωνικοπολιτικό πνεύμα που τους έκανε πρωτοπόρους σε συνδικαλιστικούς αγώνες. Έφεραν ακόμη το πνεύμα του κοινοτισμού και της συνεργατικής δράσης κι έτσι αναπτύχθηκε η Συνεταιριστική οργάνωση. Ομοίως και η τοπική αυτοδιοίκηση, αποδίδει περισσότερα όταν βρίσκεται στα χέρια των προσφύγων. Οι πρόσφυγες διαθέτουν τους περισσότερους πολιτιστικούς συλλόγους, όπως και τις περισσότερες μελέτες. Η προσφυγιά έδωσε άφθονα εργατικά χέρια στη βιομηχανία και βιοτεχνία έτσι που οι προσφυγικοί συνοικισμοί είχαν μετατραπεί σε αξιόλογες βιομηχανικές και βιοτεχνικές περιοχές. Οι πρόσφυγες έφεραν ένα σημαντικό πνευματικό κεφάλαιο. Εκατοντάδες ηθοποιοί, συγγραφείς, δημοσιογράφοι, επιστήμονες αιματοδότησαν την αναιμική πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της Ελλάδος. Αλλά και το λαϊκό προσφυγικό στοιχείο, έφερε μαζί του το λαϊκό πολιτισμό που ενσωματώθηκε με τα εντόπια πολιτιστικά στοιχεία και έδωσε ανυπέρβλητα δείγματα λαϊκού πολιτισμού, ο δε χασάπικος χορός, είναι ο μακελάρικος χορός των Βυζαντινών και το ζεϊμπέκικο, είναι ο αρχαίος Θρακικός χορός συνδεόμενος με τη λατρεία του Διός Μπέκου (Ζευς Μπέκος) που ήταν ευρύτατα διαδεδομένος στην περιοχή του Αιδινίου.

Οι πρόσφυγες πρωτοπόρησαν και στον αθλητισμό όπως και στον γυναικείο αθλητικό τομέα. Ο εθνομάρτης Χρυσόστομος Σμύρνης έκανε υποχρεωτική σ όλα τα σχολεία τη γυμναστική κι από τότε αρχίζει η ανάπτυξη του γυναικείου αθλητισμού. Η καλαθοσφαίριση και η πετόσφαιρα (βόλεϊ) ήταν άγνωστα στ ην Ελλάδα πριν την άφιξη των προσφύγων. Η γυναίκα αρχίζει να χειραφετείται από τη στιγμή που οι προσφυγοπούλες για να ζήσουν την οικογένειά τους μπαίνουν στις φάμπρικες, μετέχουν σε εργατικούς αγώνες, διευθύνουν επιχειρήσεις και ανοίγουν τις πύλες των ανωτάτων πνευματικών ιδρυμάτων. Ακόμη οι γυναίκες αυτές μας έφεραν την ποικιλία των εδεσμάτων, εξαφανίζοντας την Σπαρτιατική μονοτονία της Ελλαδικής κουζίνας και εισβάλει ορμητικά η πολίτικη και Σμυρναϊκή κουζίνα. Όσο κι .αν θίγεται ο παλαιοελλαδίτικος εγωισμός μας, είναι αλήθεια ότι οι πρόσφυγες μας έμαθαν την υγιεινή του σώματος. Μέχρι την άφιξή τους η λεγόμενη τουαλέτα, η το μπάνιο, θεωρούνταν πολυτέλεια και περιττός χώρος. Εκείνοι έκαναν το μπάνιο αναγκαίο μέρος του σπιτιού. Σήμερα μένουμε έκθαμβοι από τους προσφυγικούς ναούς και βλέπουμε στις εκκλησίες η στα μουσεία τα πολύτιμα βιβλία και τις γιγαντιαίες εικόνες που μετέφεραν οι πρόσφυγες στην Ελλάδα που για να μεταφερθούν, έπρεπε να τις κρατούν δύο άνθρωποι κι έτσι οι πρόσφυγες προτίμησαν να σώσουν τα ι ερά παρά τα οικιακά τους σκεύη. Μαζί τους ξαναζωντάνεψε η ρωμαϊκή παράδοση στην αγιογραφία χάρις στον Κόντογλου και κυρίως στην ψαλτική. Οι φραγκοπαναγίες, όπως τις έλεγε ο Κόντογλου εκτοπίστηκαν από τις εκκλησίες μας».

Απόσπασμα από την ομιλία του ιστορικού, συγγραφέα και καθηγητή Σαράντου Καργάκου, στη Μυτιλήνη

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02 σελ. 5

Β7. Δράση αντιστασιακών οργανώσεων στην κατοχή (ποιες ήταν οι σημαντικότερες, δημιουργοί τους, Ελληνίδες στην αντίσταση, δράση και στόχος).

Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1927 και εκτελέστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 σε ηλικία 17 χρονών.

Η Ηλέκτρα Αποστόλου (1912 – περ. 27 Ιουλίου 1944) ήταν αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης στέλεχος του ΚΚΕ, υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών και εκτελέστηκε από τις Κατοχικές δυνάμεις το 1944 για την αντιστασιακή της δράση.

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02 σελ. 6

Άρης Βελουχιώτης-Λαμία 1944

Το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης (πλατεία Δημαρχείου Παύλου Μελά).

«Λαός που δεν γνωρίζει το παρελθόν του, δεν μπορεί να οικοδομήσει το μέλλον του»

« Η συλλογική μνήμη, η παράδοση, η ιστορία του Έθνους, αποτελούν βασικά στοιχεία για την ενότητα ενός λαού και παράγοντα για την εξέλιξή του».

ΡΟΥΣΣΗ ΜΑΡΙΑ ΠΕ02 σελ. 7