Μανίνα ΚαούκηΕιδική Παιδαγωγός/ ΣυγγραφέαςMaster in Special Education UK.

Ομαλή Μετάβαση των νηπίων στο Δημοτικό

Τι εννοούμε με τον όρο μετάβαση Μετάβαση είναι μια αλλαγή που συμβαίνει στη ζωή μας από μία γνωστή σε μια άγνωστη κατάσταση. Έχει σχέση με όλα τα στάδια που περνάμε, όπως από το

νηπιαγωγείο στο δημοτικό, από το δημοτικό στο γυμνάσιο, μια μετακόμιση, αλλαγή

εργασίας κτλ. Όταν τα παιδιά μεταβαίνουν από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο, αυτά και οι οικογένειες τους συχνά βιώνουν μία περίοδο σημαντικών

αλλαγών (Einarsdottir,2003).

Τα παιδιά γίνονται μέλη μιας μεγαλύτερης ομάδας με άλλες απαιτήσεις και συνήθειες.

Επίσης αλλάζει το πρόγραμμα, αλλά και η μέθοδος διδασκαλίας.Στα πρώτα σχολικά χρόνια και ιδίως στο νηπιαγωγείο, αναπτύσσονται ικανότητες

οι οποίες αποτελούν την βάση για την επιτυχία και την καλή επίδοση των παιδιών

στο σχολείο.

Η εξέλιξη της κοινωνικής και νοητικής δεξιότητας στηρίζεται σε αυτό.Μια σημαντική διάφορα είναι το περιβάλλον, καθώς στο νηπιαγωγείο προωθείται

περισσότερο η υποστήριξη τόσο των παιδιών όσο και των οικογενειών. Αυτό οφείλεται στην αναγνώριση των αναπτυξιακών διαφορών (Pianta&Lox,

2002)

Τι είναι οι προ δημοτικοί στόχοι;Είναι οι στόχοι που περιλαμβάνουν δραστηριότητες που θα εξασφαλίσουν μια ομαλή μετάβαση (Τοκμακίδου, 2005).

Το παιδί θα πρέπει :

• Να μάθει να ακολουθεί κανόνες συμπεριφοράς.• Κοινωνικοποίηση • Να ακολουθεί προφορικές οδηγίες• Να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του• Να χρησιμοποιεί ολοκληρωμένη πρόταση • Να μάθει να αιτιολογεί • Να αναγνωρίζει και να γράφει το όνομα του• Να μετράει μέχρι το δέκα • Να σειροθετεί.• Να έχει εκπαιδευτεί στις ακολουθίες• Να αναγνωρίζει τα βασικά σχήματα • Να ξέρει να περιγράφει και να συγκρίνει αντικείμενα (πλατύ- στενό, μακρύ- κοντό)

Υπάρχουν τομείς που θα πρέπει να προσέξω ιδιαίτερα;Θα πρέπει να μελετήσουμε ιδιαίτερα τις εξής δεξιότητες

Δεξιότητες επικοινωνίας

Η ανταλλαγή πληροφοριών αποτελεί σπουδαίο στάδιο μέσα στις δεξιότητες επικοινωνίας, το παιδί, εκφράζει με σαφήνεια τις ανάγκες του, όπως επίσης

κατανοεί και αυτά που του λένε οι άλλοι.Τα παιδιά που θέλουν συνεχώς να ανακαλύπτουν καινούρια πράγματα και

γενικά ότι αφορά τον κόσμο που τα περιβάλει, χρησιμοποιώντας την επικοινωνία και ως ακροατές, αλλά και ως ομιλητές, είναι έτοιμα να επιτύχουν

( Χρυσαφίδης, 1994).

• Διαβάζουμε ιστορίες • Συζητάμε για διάφορα θέματα με βάση την ηλικία τους• Ζητάμε να μας διηγηθούν (περιστατικά από το σχολείο, η μια

ιστορία)• Συνδέουμε πραγματικά με φανταστικά γεγονότα π.χ ένα

παραμύθι με ένα πραγματικό γεγονός • Παιχνίδια ρόλων

Πως μπορούμε να τις καλλιεργήσουμε;

Συναισθηματική ωριμότητα

Είναι η ικανότητα που έχει ένα παιδί ώστε να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματα του. Εδώ εντάσσεται και η ενσυναίσθηση (να βάζουν τον εαυτό τους στην θέση του άλλου) (Vygotsky,2000).   Τα συναισθηματικά υγιή και ώριμα παιδιά • Βοηθούν τα παιδιά που χρειάζονται βοήθεια • Προσκαλούν άλλα παιδιά σε παιχνίδι ή δέχονται να παίξουν και με άλλα παιδιά που έρχονται στο παιχνίδι

Πως θα αναπτύξουν την συναισθηματική ωριμότητά;

Ένα παιδί ωριμάζει συναισθηματικά, όταν μαθαίνει να περιγράφει τα συναισθήματά του, το τι νοιώθει. Αυτό ξεκινάει από τους ενήλικες, θα πρέπει να λέμε στο παιδί νοιώθουμε, «νοιώθω πολύ χαρούμενη που μάζεψες τα παιχνίδια σου!»

• Επιβράβευση για κάθε θετικό στοιχείο. • Ενθαρρύνουμε να βοηθάει εμάς αλλά και όποιων χρειάζεται βοήθεια.

Κοινωνικές δεξιότητεςΛέξη κλειδί «Συνεργασία», συμπεριλαμβάνει την εκμάθηση στην ανάληψη ευθυνών. Να αντιλαμβάνεται το μέρος της ευθύνης που φέρει για τις πράξεις του (Vandenbroeck, 2004) Σεβασμός προς τους άλλους. Ικανότητα επίλυσης των δυσκολιών που προκύπτουν. Πώς θα αναπτύξουν τις κοινωνικές δεξιότητες;• Κινητικά παιχνίδια• Παιχνίδια με διαφορετικά παιδιά και όχι μόνο με τα ίδια συνέχεια.• Συζήτηση για την επίλυση προβλημάτων χωρίς την παρέμβαση ενηλίκων• Παιχνίδια αυτοελέγχου• Συζήτηση για την κατανόηση ότι όλοι κάνουν λάθη

Η χρήση του μολυβιούΣημαντική είναι η χρήση του μολυβιού, τα παιδιά θα πρέπει να

κρατάνε το μολύβι 1- 3 εκ. από τη μύτη του μολυβιού. Τα παιδιά που γράφουν με το αριστερό χέρι θα πρέπει

να κρατάνε λίγο ψηλότερα περίπου 3- 4 εκ. από τη μύτη του μολυβιού, για να μπορούν να βλέπουν αυτό που γράφουν. Υπάρχει η τριποδική λαβή – αντίχειρας – δείκτης – μεσαίο

δάχτυλο, θα πρέπει να μοιράζουν εξίσου το κράτημα.Είναι σημαντικό να γνωρίζει το παιδί πώς να κρατάει

σωστά το μολύβι, καθώς καθορίζει την κίνηση.

Οι γονείς θα πρέπει να λύσουν τις απορίες των μικρών παιδιών ώστε να γνωρίζουν τι θα ακολουθήσει τους μήνες που έρχονται (Τοκμακίδου,2005).

Οπότε:

• Θα πρέπει να τα καθησυχάσουμε και να τους εξηγήσουμε το πρόγραμμα που θα έχουν.

• Να κάνουμε μαζί τους κάποιες επισκέψεις στο σχολείο που θα πάνε για να δούνε τους

χώρους, τουαλέτες, αίθουσες, κυλικείο κτλ• Να διαλέξουμε μαζί την τσάντα τους (θα πρέπει να τους δίνουμε την δυνατότητα επιλογής, έτσι ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση τους)• Την πρώτη ημέρα ξυπνάμε νωρίς, είμαστε χαρούμενοι, κάνουμε κάτι σαν μικρή

«γιορτή», κάνουμε την μέρα «ιδιαίτερη».• Βάζουμε ένα πρόγραμμα (ώρα ύπνου, ώρα διαβάσματος, ώρα φαγητού κτλ)• Ενθαρρύνουμε το παιδί να εκφράζει τα συναισθήματά του.• Παρακολουθούμε την πρόοδο του, το βοηθάμε να μην αφήσει κενά, χωρίς να

κάνουμε εμείς αυτά που πρέπει να κάνει το παιδί.• Το βοηθάμε να βρει ένα χώρο με ησυχία ώστε να μπορεί να μελετάει χωρίς να έχει κάποια διάσπαση.• Το βοηθάμε με κάθε τρόπο ώστε να αναπτύξει θετική στάση για το σχολείο και

για τους εκπαιδευτικούς.

Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι μήνες που ακολουθούν μέχρι τον Σεπτέμβρη είναι σημαντικοί, καθώς τα παιδιά εξελίσσονται διαρκώς! (Pianta&Lox, 2002).

Σημαντικό!

Μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε τα παιδιά σας τόσο στις

επιτυχίες, όσο και στις προσπάθειες που κάνουν.Η επιβράβευση λειτουργεί σαν κίνητρο ώστε να

εξελιχθεί.

Κλείνοντας θα ήθελα να σκεφτείτε το παράδειγμα με το παιδί που μαθαίνει κολύμπι…

Όταν είναι μικρό το παιδί κάθεται στην ακρογιαλιά και παίζει με το νερό, μετά φοράει τα μπρατσάκια και με τους γονείς μαζί μπαίνει στη θάλασσα, αργότερα βγάζει τα μπρατσάκια και με τους γονείς πάντα δίπλα του κάνει τα πρώτα βήματα στο κολύμπι. Το τελευταίο στάδιο είναι όταν το παιδί κολυμπάει μόνο του με την επίβλεψη πλέον των γονιών του από μακριά. Ξέρει ότι ακολουθώντας τους κανόνες θα απολαύσει τις χαρές και τα παιχνίδια στην θάλασσα.Έτσι λειτουργεί και το σχολείο για το παιδί, καθώς εξελίσσεται ακολουθώντας τα στάδια φτάνει να γίνεται ένας ολοκληρωμένος ενήλικας.Ενώ στην αρχή νοιώθει φόβο, στην πορεία ολοκληρώνοντας σωστά τα βήματα, αλλάζει και αναζητά πλέον τις εσωτερικές του δυνάμεις.Το αν θα τα καταφέρει, εύκολα ή δύσκολα, εξαρτάται από πολλά!

Όπως και στο κολύμπι, παίζουν ρόλο: • Η σωστή χρονική στιγμή• Η προετοιμασία• Οι δεξιότητες• Το στηρικτικό ή μη περιβάλλον.

Συμπερασματικά λοιπόν, ένα παιδί που νοιώθει καλά προετοιμασμένο και

ανταποκρίνεται θετικά, μπορεί πιο εύκολα να τα καταφέρει στις αλλαγές.

Οπότε για να μπορέσουμε να πούμε πως η μετάβαση έγινε σωστά θα πρέπει να

είμαστε καλά προετοιμασμένοι. 

Σας Ευχαριστώ Πολύ!

ΒιβλιογραφίαEinarsdóttir, J. (2003) When the bell rings we have to go inside. Preschool children’s views on the primary school,European Early Childhood Ed-ucational Research Journal. Transitions. Themed Monograph Series Pianta, R. C., La Paro, K. M., Payne, C., Cox, M. J., & Bradley, R. (2002). The rela-tion ofkindergarten classroom environment to teacher, family, and school character-istics and child outcomes. The Elementary School Journal Τοκμακίδου, Ε., (2005), Εκτίμηση των δυσκολιών μετάβασης από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο ως μία πολυεπίπεδη διαδικασία, Διπλωματική εργασία, ΤΕΠΕΑ, ΑΠΘ.Χρυσαφίδης, Κ., (1994), Βιωματική – επικοινωνιακή διδασκαλία: Η εισαγωγή της μεθόδου project στο σχολείο, Αθήνα: Gutenberg.

Vygotsky, L.S., (2000), Νους στην κοινωνία, Αθήνα: GutenbergVandenbroeck, Μ., (2004),Με τη ματιά του Γέτι,Η καλλιέργεια του σεβασμού του«άλλου» στην εκπαίδευση, Αθήνα: Νήσος.