Πολιτιστικό πρόγραμμα:«Ο ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ»

Εργασία Ομάδων: Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου.

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Καραβίδα Αγγελική ΠΕ05

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΡΤΙΑΣ

ΣΚΟΥΡΟΧΩΡΙΟΥ

ΟΜΑΔΑ: «ΠΥΡΡΑ»

Η γραφή γεννήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει και να οργανώσει καλύτερα την καθημερινότητά του.

Αποτελεί μέσο αποτύπωσης της σκέψης , και της εμπειρίας του και βοήθησε στη βελτίωση της ζωής του.

Η συμβολή της γραφής στην πρόοδο του ανθρώπινου πολιτισμού είναι αναμφισβήτητη.

Ετυμολογία

Ελληνικά: γράφω σήμαινε αρχικά ζωγραφίζω ελαφρά, ξύνω, σκαλίζω. ιχνογραφώ, δηλαδή σχεδιάζω και ευρύτερα ζωγραφίζω,

Αγγλικά: write προέρχεται από την αρχαία γερμανική λέξη rizan που σημαίνει αρχικά ξύνω μια επιφάνεια σημαίνει υπογραμμίζω και αργότερα γράφω.

Γαλλικά: écrire προέρχεται από το αρχαίο γαλλικό escribere το οποίο προέρχεται από το λατινικό scribere (scribο= ξύνω) έχει ινδοευρωπαϊκή καταγωγή από το skribh.

Πότε όμως ξεκίνησε η ανάγκη για επικοινωνία και έκφραση;

Πριν ακόμα αρχίσει να μιλάει ο άνθρωπος, ζωγράφιζε εικόνες και σχέδια για να εκφράσει τη χαρά και τους φόβους του.

Στα τοιχώματα σπηλαίων ο προϊστορικός άνθρωπος χάραζε παραστάσεις που απεικόνιζαν σκηνές κυνηγιού, ζώα, αλλά και σύμβολα με θρησκευτική ή μαγική σημασία.

Διάφορα σχέδια όμως έχουν εντοπιστεί και σε βράχους, οστά, βότσαλα αλλά και σε αντικείμενα από πηλό, ξύλο ή λίθο.

Οι σπηλαιογραφίες είναι η αρχή της ζωγραφικής, γίνονταν συνήθως σε σπηλιές από αυτό άλλωστε είναι εμπνευσμένο και το όνομα τους. Παράλληλα δείχνει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί-επικοινωνήσει. Από τις σπηλαιογραφίες εμείς σήμερα βρίσκουμε ποικίλες πληροφορίες.

«Οι δικές μας βραχογραφίες»Ομάδα: «Οι Αταίριαστοι»

Από τις σπηλαιογραφίες στον ηλεκτρονικό υπολογιστή: Ομάδα

“Anonymous”

Η σημασία της γραφήςΗ γραφή αποτελεί τεράστια επινόηση του

ανθρώπου. Η πραγματική ιστορία αρχίζει από τότε που

έχουμε γραπτά μνημείαΟ ρόλος της γραφής ήταν καθοριστικός για

την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού.Όπως ειπώθηκε στα λατινικά… “verba volant, scripta manent” (=«τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν

ΟΜΑΔΑ “WHAT EVER” Υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ως υπόβαθρα γραφής

Φύλλα δένδρωνΚομμάτια ξύλουΌστρακαΛίθοςΠλάκες αργίλουΠήλινες πινακίδεςΜέταλλο

ΚερίΠάπυρος (Αίγυπτος)Δέρματα ζώων

(Περγαμηνή)ΥφάσματαΧαρτίΗλεκτρική

γραφομηχανήΗλεκτρονικός

υπολογιστής

Η εξέλιξη της γραφής

Στάδια γραφής Εικονογραφικά

Συστήματα

Ιδεογραφικά

Συστήματα

Συλλαβικό Σύστημα

Αλφαβητικό

Σύστημα

Είδη

γραφών

Ιερογλυφική γραφή το 4.000-3.000 π.Χ., στην Αίγυπτο (με αυτήν έγραφαν ιερείς).

Σφηνοειδής γραφή σχεδόν έως το 1.000 π.Χ.,στην Ελλάδα.

Γραμμικές Γραφές Ελληνικού Χώρου.

Σινική Γραφή στην Ιαπωνία και στην Κίνα.

Ιαπωνική Γραφή: συλλαβογραφικό σύστημα.

Γραφές Αμερικής : χρησιμοποιούν εικόνες και σχήματα, είναι δηλαδή μία «ζωγραφική γραφή».

Γέννηση και εξέλιξη της ΓραφήςΟμάδες: “Anonymous”,

«Αταίριαστοι»•Η πρώτη γραφή που χρησιμοποιήθηκε, ήταν η σφηνοειδής από τους Σουμέριους. Τα σημεία της γραφής χαράζονταν πάνω στον πηλό με γραφίδα που είχε σφηνοειδές άκρο. Η αποκρυπτογράφηση της σφηνοειδούς γραφής έγινε στα μέσα του 19 ου αιώνα.

Η εξέλιξη της γραφήςα) Κρητική Ιερογλυφική: Ο Έβανς ονόμασε «κρητική ιερογλυφική» το είδος της γραφής που χρησιμοποιήθηκε στη μινωική Κρήτη κατά το 2000-1600 π.χ, εξαιτίας της ομοιότητας που παρουσίαζαν τα σημεία της με τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά.

β) Γραμμική Α: (δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί). Είναι συλλαβική γραφή με περισσότερα από 90 συλλαβογράμματα και ορισμένα ιδεογράμματα. Αποτέλεσε πρότυπο για τη δημιουργία της Γραμμικής Β. Αντικείμενα με επιγραφές της Γραμμικής Α έχουν βρεθεί στην Κρήτη, στην Πελοπόννησο, Κύθηρα και Σαμοθράκη.

Γράφουμε τα ονόματά μας στη δέλτο στα ιερογλυφικά.

Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΦΑΙΣΤΟΥ• Ανακαλύφθηκε το 1908 κατά τη διάρκεια

ανασκαφών στο μινωικό ανάκτορο της περιοχής.

Τα σημεία γραφής του Δίσκου σχετίζονται με την κρητική ιερογλυφική και αποδίδουν μια άγνωστη σε εμάς γλώσσα. Η γραφή διατάσσεται σπειροειδώς και διαβάζεται με φορά από την περιφέρεια του δίσκου προς το κέντρο. • Σύμφωνα με τις διάφορες ερμηνείες

αποκρυπτογράφησης ο δίσκος έχει θεωρηθεί όχι μόνο θρησκευτικό κείμενο αλλά και διοικητικό έγγραφο, ημερολόγιο, λογοτεχνικό έργο, αστρονομικό κείμενο, ακόμη και επιτραπέζιο παιχνίδι.

Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΦΑΙΣΤΟΥ: ΟΜΑΔΑ «ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΑΣ» Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Γραμμική Β•Γραμμική Β, 20ός-17ος αι. π.Χ – μινωική Κρήτη. Ο Έβανς κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην Κνωσό ανακάλυψε ένα ακόμα σύστημα γραφής το οποίο ονόμασε Γραμμική Β. Αποτελούνταν από 90 συλλαβογράμματα και 160 ιδεογράμματα. Πρότυπο για τη δημιουργία του υπήρξε η Γραμμική Α. Ο αρχιτέκτονας Βέντρις κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει την Γραμμική Β και υποστήριξε ότι η γλώσσα των πινακίδων που ανακαλύφθηκαν στην Κνωσό και στην Πύλο ήταν μια δύσκολη αρχαϊκή ελληνική 500 χρόνια αρχαιότερη του Ομήρου. Η ανακάλυψη αυτή του Βέντρις απέδειξε ότι η ελληνική γλώσσα είναι η αρχαιότερη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται χωρίς διακοπή μέχρι σήμερα.

Χαράσσω στον πηλό λέξεις στη Γραμμική Β.

Ομάδες: “ What ever” και “Anonymous”

Ελληνικό αλφάβητοΟΜΑΔΕΣ: «ANONYMOUS” και “WHAT EVER”

Οι επιστήμονες πιστεύουν πως οι Έλληνες υιοθέτησαν αρχικά τα 22 σημεία του φοινικικού αλφάβητου μεταξύ 11ου και 9ου π.χ αιώνα μέσω εμπορικών επαφών.

Ακολουθώντας το φοινικικό πρότυπο στο ελληνικό αλφάβητο υπήρχαν μόνο κεφαλαία και η γραφή ήταν συνεχής. Η κατεύθυνση της ανάγνωσης ήταν βουστροφηδόν δηλ. από τα δεξιά προς τα αριστερά.

Οι Έλληνες τροποποίησαν το φοινικικό αλφάβητο μετατρέποντας ορισμένα σύμφωνα σε φωνήεντα και επινοώντας τρία ακόμα σημεία Φ, Χ και Ψ που πρόσθεσαν στο τέλος του αλφαβήτου.•

Το ελληνικό αλφάβητο αποτελεί το πρώτο πραγματικό αλφάβητο διότι διαθέτει ξεχωριστά σημεία τόσο για τα σύμφωνα όσο και για τα φωνήεντα.Επιχώρια αλφάβητα: τοπικές παραλλαγές του ελληνικού αλφαβήτου. Ανάλογα με την περιοχή χωρίζονται σε χρώματα και έτσι δημιουργείται το Πράσινο: Κρήτη, Μήλος Ερυθρό: Εύβοια, Θεσσαλία, Πελοπόννησος, Στερεά.Γαλάζιο: Αττική, Αίγινα, Πάρος, Νάξος.Βαθύ Κυανό: Κορινθία, Κέρκυρα, Λευκάδα, Ήπειρος, Ρόδος, Μακεδονία.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο εμφανίζεται και η μικρογράμματη γραφή αποτέλεσμα της προσπάθειας των αντιγραφέων στα βιβλιογραφικά εργαστήρια των μοναστηριών.Το Ελληνικό Αλφάβητο είναι αυτό που χρησιμοποιούμε μέχρι και σήμερα. Απαρτίζεται από 24 γράμματα εκ των οποίων τα 17 είναι σύμφωνα και τα υπόλοιπα 7 είναι φωνήεντα.

ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ

•Κατά την αρχαιότητα τα γράμματα χρησιμοποιήθηκαν ως αριθμητικά σημεία, ως αρχιτεκτονικές ενδείξεις αλλά και ως σημεία μουσικής σημειογραφίας. • Τα γράμματα όμως χρησιμοποιήθηκαν και ως

κρυπτογραφικά σύμβολα με σκοπό την απόκρυψη ενός μηνύματος.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

•Η ελληνική γλώσσα με ηλικία 2500 ετών, δε σταμάτησε να μιλιέται και να γράφεται ποτέ και μέσω της καινοτομίας του ελληνικού αλφάβητου, αλλά και της ευρείας διάδοσής του κατά την ελληνιστική εποχή επηρέασε σημαντικά τις ευρωπαϊκές γλώσσες αλλά και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

• Το ελληνικό αλφάβητο υιοθετήθηκε και από άλλους λαούς και αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία του λατινικού αλφαβήτου.

Έτσι η αλφαβητική γραφή δίνοντας σε όλους τη δυνατότητα να καταγράψουν τις ιδέες, τους προβληματισμούς τους αλλά και τον τρόπο σκέψης τους συνέβαλε στη διεκδίκηση της ελευθερίας των λαών και στον εκδημοκρατισμό της γνώσης.•

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑΟΜΑΔΕΣ: «ΠΥΡΡΑ» – «ΔΕΥΚΑΛΙΩΝΑΣ»

• Αρχαία Αθήνα: Τα αγόρια στέλνονταν σε ιδιωτικά σχολεία από την ηλικία των7 ετών συνοδευόμενα από ένα μορφωμένο δούλο. Οι μαθητές είχαν τρεις δασκάλους: τον παιδοτρίβη (για τη γυμναστική), τον κιθαριστή ( για τη μουσική) και τον γραμματιστή ( για τη γραφή, την ανάγνωση, την αριθμητική και την ποίηση). Τα κορίτσια εκπαιδεύονταν στο σπίτι.• Αρχαία Σπάρτη: το εκπαιδευτικό σύστημα προετοίμαζε τους

νέους για τη μάχη. Την εκπαίδευση αναλάμβανε η πολιτεία και βασικό μάθημα ήταν η σωματική αγωγή.

Κατασκευή Λευκώματος από τους μαθητές της Α΄Γυμνασίου: Οι ομάδες έγραψαν με κάρβουνο το όνομά τους, το πατρώνυμο και

την κοινότητα στην οποία ανήκουν.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

• Αρχαία, ρωμαϊκά, αλλά και βυζαντινά μυστικά έμειναν πολύ καλά φυλαγμένα με τη βοήθεια μυστικών κωδίκων που χρησιμοποιούνταν κατά τα αρχαιότητα, στο Βυζάντιο αλλά και κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης από τα μέλη της Φιλικής Εταιρείας.• Οι διάφοροι μέθοδοι κρυπτογραφίας βασίζονταν στην αλλαγή της θέσης των γραμμάτων του αλφαβήτου ή στη αντικατάστασή τους με άλλα γράμματα, με αριθμούς ή και σύμβολα.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑΟΜΑΔΑ: «ΟΙ ΑΤΑΙΡΙΑΣΤΟΙ»

Ο Κώδικας Μορς: ειδικό διεθνές αλφάβητο χωρίς γράμματα και λέξεις. Αποτελείται μόνο από τελείες και παύλες που με διάφορους συνδυασμούς αντιστοιχούν στα γράμματα του αλφαβήτου και στους αριθμούς 0-9. Μπορεί να μεταδώσει οποιοδήποτε γραπτό, ακουστικό ή οπτικό μήνυμα. Ο πιο γνώριμος και αναγνωρίσιμος ήχος είναι :                    3 τελείες   3 παύλες   3 τελείες    . . . _ _ _ . . .    • το γνωστό σε όλους μας Διεθνές Σήμα Κινδύνου  SOS  από τα αρχικά του  Save Our Souls  ( Σώστε τις ψυχές μας).  Αφορμή για την χρήση ενός Διεθνούς σήματος κινδύνου ήταν το ναυάγιο του Τιτανικού.•Μέχρι εκείνη την στιγμή, δεν υπήρχε ένας διεθνώς αναγνωρίσιμος κώδικας που να δηλώνει την ανάγκη βοηθείας και κινδύνου. 

Κατασκευή συσκευής για οπτική μετάδοση των

σημάτων Μορς• Φτιάξαμε τη δική μας συσκευή για οπτική μετάδοση των σημάτων Μορς δηλ. μετάδοση των γραμμάτων με φωτεινά σήματα.

Ισημερινό ηλιακό ρολόι: Οι άνθρωποι δημιουργούν συσκευές μέτρησης του χρόνου για να ρυθμίζουν

τις καθημερινές τους δραστηριότητες.

ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΟΜΑΔΑ: «ΟΙ ΑΤΑΙΡΙΑΣΤΟΙ»

• Η γραφή συναντάται σήμερα σε όλες τις μορφές τέχνης: • Στη ζωγραφική• Στη γλυπτική• Στη τυπογραφία• Στη γραφιστική• Στη λογοτεχνία• Στο τραγούδι

Γκράφιτι

Στα πλαίσια του προγράμματος ζωγραφίσαμε τα δικά μας σχέδια στο τοίχο του σχολείου για να ομορφύνουμε με τη τέχνη μας τον προαύλιο χώρο

Ομάδα: «οι Αταίριαστοι»

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΜΜΑΤΑΟΜΑΔΑ: «ΟΙ ΑΤΑΙΡΙΑΣΤΟΙ»

• Τα εικονογράμματα αποτελούν το αρχικό στάδιο όλων των συστημάτων γραφής αφού αναπαριστούν με εικόνα ένα αντικείμενο. Δεν σχετίζονται με τους ήχους μιας γλώσσας αλλά αποδίδουν ολόκληρες λέξεις. Αργότερα δημιουργήθηκαν τα ιδεογράμματα τα οποία αποδίδουν διάφορες αφηρημένες έννοιες.

Σύγχρονα εικονογράμματα: εκφραζόμαστε, δημιουργούμε και

επικοινωνούμε με εικόνες.•Αεροδρόμια, λιμάνια, σταθμοί τρένων και λεωφορείων, κινητά τηλέφωνα και ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούν σύμβολα και σήματα που αποτελούν ένα είδος εικονογραμμάτων. Η επικοινωνία γίνεται λοιπόν ευκολότερη αφού άνθρωποι που μιλούν διαφορετικές γλώσσες μπορούν με τη βοήθεια εικόνων να επικοινωνήσουν.

Σύγχρονα εικονογράμματα

Γραφή και Τεχνολογία: Η τηλεόραση συνδυάζει την εικόνα, το χρώμα, τον ήχο και φυσικά τη

γραφή.

Φωτογραφίες από την παρουσίαση του προγράμματος στο «Φεστιβάλ Μαθητικής Δημιουργικής Έκφρασης»

στα Κρέστενα Ηλείας.

Πηγές• http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=143567• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF%81%CE

%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%92• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF%81%CE

%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%91• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CE

%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%B3%CE%BB%CF%85%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AC• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%AF%CF

%83%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A6%CE%B1%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D• http://teicrete.gr/daidalika/documents/phaistos_disk/

to_read_the_phaistos_disk.pdf• http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2013/11/blog-

post_5443.html• http://dimartblog.com/2015/12/09/infographics1/

Πηγή: Το Βήμα

• Έντυπο: «Στα ίχνη της Γραφής» Διεύθυνση Μουσείων , Τμήμα Αρχαιολογικών Μουσείων και Συλλογών του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Μάιος 2015.

• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8E%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%82_%CE%9C%CE%BF%CF%81%CF%82

• https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%85%CF%80%CF%84%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1

• http://www.seo.gr/LH2UpLoads/ItemsContent/4317/4317.pdf• http://aristodimos.pblogs.gr/2007/11/shmata-

mors-h-o-thanatos-toy-asyrmatisth.html

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica