Ασφάλεια και υγεία στο σχολικό εργαστήριο

Νίκος Παπασταματίου, φυσικός, επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος [email protected] http://nikosictedu.blogspot.com

mailto:[email protected]

http://nikosictedu.blogspot.com/

http://www.facebook.com/?ref=home

http://nikosblogout.blogspot.com/

http://blogs.sch.gr/npapastam/

http://www.slideshare.net/npapastam/slideshows

https://twitter.com/npapastam

http://www.youtube.com/user/npapastam

http://www.dfe.gr/profile/N

http://www.scribd.com/npapastam8702

http://ylikonet.gr/profile/N

http://selidesphysikis.blogspot.com/

http://www.linkedin.com/profile/view?id=41154278&trk=nav_responsive_tab_profile

16-9-2009 Τραυματίστηκε μαθητής από πτώση σοβάδων

Εισαγγελική έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί ποιοι φέρουν την ευθύνη για την ελλιπή συντήρηση σχολικού κτιρίου διετάχθη μετά τον ελαφρύ τραυματισμό ενός 9χρονου μαθητή από σοβάδες που έπεσαν στο κεφάλι του εν ώρα μαθήματος. Το περιστατικό συνέβη στη σχολική αίθουσα της Δ΄ τάξης του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κορυδαλλού, φέρνοντας και πάλι στην επιφάνεια τα οξυμένα προβλήματα σχολικής στέγης. http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12333&subid=2&pubid=16287144

16-9-2009

Ανησυχία γονέων για τη γρίπη

Xθες σε πολλά σχολεία της χώρας γονείς διαμαρτυρήθηκαν έντονα στους καθηγητές διότι δε μείωσαν σε 25 τον αριθμό των μαθητών στις αίθουσες, ενώ η γραμμή ενημέρωσης 1550 του υπουργείου Παιδείας για τη γρίπη, πήρε φωτιά, με τους γονείς να καταγγέλλουν ελλείψεις. Εξάλλου, εγκρίθηκε από χθες, στις ΗΠΑ, η χορήγηση του εμβολίου για τη νέα γρίπη.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_16/09/2009_329531

© 2009 Νίκος Παπασταματίου: Ασφάλεια και υγεία στα επιστημονικά και τεχνολογικά εργαστήρια: Περιγράμματα και επισημάνσεις

Φύλλο εργασίας 8

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12333&subid=2&pubid=16287144

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=12333&subid=2&pubid=16287144



http://www.imerissia.gr/

http://www.kathimerini.gr/

1 Το νομοθετικό πλαίσιο 2 O κτιριακός σχεδιασμός 3

Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο

4 Επισήμανση κινδύνων-Πρόληψη 5 Μέτρα προστασίας 6 Διαχείριση επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας 7 Οργάνωση σχολικού εργαστηρίου φ.ε. και εργαστηριακή άσκηση 8 Θέματα αναστοχασμού



Το νομοθετικό πλαίσιο

Το νομοθετικό πλαίσιο: Οργάνωση, λειτουργία και εποπτεία

Νόμος 1566/85 (ΦΕΚ 167 Α΄/1985)

1. Άρθρο 10 §1 «Για την πρακτική άσκηση των μαθητών των τεχνικών -επαγγελματικών λυκείων, (…) και των τεχνικών - επαγγελματικών σχολών συγκροτούνται και λειτουργούν ανάλογα με τις υπάρχουσες ανάγκες σχολικά εργαστηριακά κέντρα (Σ.Ε.Κ.), στα οποία οι ασκούμενοι μαθητές προέρχονται από τρεις τουλάχιστο σχολικές μονάδες.»

2. Άρθρο 10 §3 «Υπεύθυνος του σχολικού εργαστηρίου είναι ο διευθυντής του λυκείου, στο οποίο υπάγεται το σχολικό εργαστήριο. Ο διευθυντής του Σ.Ε.Κ. ή ο υπεύθυνος του σχολικού εργαστηρίου είναι αρμόδιοι για την οργάνωση και λειτουργία τω εργαστηρίων (…)»

3. Άρθρο 10 §4(β) «Κάθε σχολικό εργαστήριο έχει την ίδια συγκρότηση με τα Σ.Ε.Κ.(…)»

4. Άρθρο 42 §1 «Σε κάθε σχολείο πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν και χρησιμοποιούνται εποπτικά και οπτικοακουστικά μέσα, καθώς και εργαστήρια φυσικής και χημείας για την εμπέδωση της διδασκαλίας των οικείων μαθημάτων.»


Νόμος 2986/02 (ΦΕΚ 24 Α΄/2002)

Άρθρο 8 §4 «Σε κάθε Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης συνιστάται και λειτουργεί Εργαστηριακό Κέντρο Φυσικών Επιστημών (Ε.Κ.Φ.Ε.), που αποτελεί κέντρο έρευνας, τεχνικής και οργανωτικής υποστήριξης της εργαστηριακής διδασκαλίας των φυσικών μαθημάτων, παροχής συμβουλών για την οργάνωση των σχολικών εργαστηρίων στις σχολικές μονάδες της Διεύθυνσης, τη λειτουργία των οποίων εποπτεύει.»

Απόφαση με Αριθ. Φ.353.1/324/105657/Δ1 (ΦΕΚ 1340 Β΄/2002)

Άρθρο 13 §3γ & §4 [Οι Σχολικοί Σύμβουλοι] «Παρακολουθούν τη λειτουργία (…) των σχολικών εργαστηρίων και τη χρήση των εποπτικών μέσων. Δίνουν οδηγίες για τη βελτίωση της λειτουργικότητάς τους (…) και διατυπώνουν υποδείξεις για τον εμπλουτισμό ή τη συγκρότησή τους (…) έχουν την επιστημονική και παιδαγωγική εποπτεία των Ε.Κ.Φ.Ε.»

Το νομοθετικό πλαίσιο: Οργάνωση, λειτουργία και εποπτεία



Άρθρο 5 §2.ι [O Προϊστάμενος του Τμήματος Επιστημονικής - Παιδαγωγικής Καθοδήγησης της Περιφερειακής Δ/νσης] «Στις ευθύνες [του] ανήκουν όσα θέματα έχουν σχέση με τη λειτουργία (…) των εργαστηρίων και των Εργαστηριακών Κέντρων, την προμήθεια των εξοπλιστικών μέσων και των μέσων εκπαιδευτικής τεχνολογίας.»

Άρθρο 10 §2γ [Οι Σχολικοί Σύμβουλοι] «Συνεργάζονται με τους Διευθυντές των σχολικών μονάδων (…) για τον εμπλουτισμό και τη λειτουργία των εργαστηρίων.»

Άρθρο 21 §2στ [Οι Διευθυντές Εκπαίδευσης] «Φροντίζουν για την υποδομή και για τα διδακτηριακά προβλήματα των σχολείων και εισηγούνται αρμοδίως την επισκευή των διδακτηρίων και τον εξοπλισμό τους με έπιπλα, σκεύη και εποπτικό υλικό (…)»

Άρθρο 26 §21[Καθήκοντα και αρμοδιότητες των Τμημάτων Εκπαιδευτικών Θεμάτων] «Στον εξοπλισμό των εργαστηρίων των σχολικών μονάδων και στην τήρηση των κανόνων ασφαλείας.»

Άρθρο 29 §15 [Ο Διευθυντής του σχολείου] «Είναι υπεύθυνος μαζί με τους εκπαιδευτικούς, για την καθαριότητα (…) καθώς και για την προστασία της υγείας και ασφαλείας των μαθητών.»

Το νομοθετικό πλαίσιο: Υποδομές, εξοπλισμός, ασφάλεια & υγιεινή



Άρθρο 34 §2 [Ο Διευθυντής του ΣΕΚ και ο/οι υπεύθυνος/οι Σ.Ε.] «Εποπτεύει την κατάλληλη διαμόρφωση και τον εξοπλισμό των εργαστηριακών χώρων, ώστε να μπορεί να υποστηριχθεί η εργαστηριακή άσκηση των μαθητών και η διδασκαλία των αντίστοιχων μαθημάτων. Για το σκοπό αυτό φροντίζει ώστε οι χώροι να έχουν τις κατάλληλες διαστάσεις. να είναι εξοπλισμένοι με τα κατάλληλα μέσα εξαερισμού και πυρόσβεσης και με τα εργαστηριακό όργανα που απαιτούνται σε ικανό αριθμό, ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ασκήσεων.» Άρθρο 34 §9 [Ο Διευθυντής του ΣΕΚ και ο/οι υπεύθυνος/οι Σ.Ε.] «'Έχει την εποπτεία για την προληπτική συντήρηση του εξοπλισμού των εργαστηρίων και αναθέτει αυτή στο διδακτικό προσωπικό ή στους συντηρητές του Σ.Ε.Κ., με σκοπό την αποφυγή βλαβών και ατυχημάτων.»Άρθρο 34 §12 [Ο Διευθυντής του ΣΕΚ και ο/οι υπεύθυνος/οι Σ.Ε.] «'Έχει την εποπτεία και αναθέτει τη λήψη των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας και υγιεινής, όπως αυτά καθορίζονται από τις ισχύουσες διατάξεις, στους χώρους των εργαστηρίων και στους κοινόχρηστους χώρους.»






Άρθρο 35 §3 [ Ο υπεύθυνος τομέα ΣΕΚ και ο υπεύθυνος Σ.Ε.] «Επιβλέπει και καθοδηγεί τις εργασίες προληπτικής συντήρησης που γίνονται σε προγραμματισμένα χρονικά διαστήματα από το προσωπικό του Σ.Ε.Κ.» Άρθρο 35 §4 [Ο υπεύθυνος τομέα ΣΕΚ και ο υπεύθυνος Σ.Ε.] «Επιβλέπει και καθοδηγεί τις εργασίες επισκευής του εξοπλισμού του εργαστηρίου.»Άρθρο 35 §6 [Ο υπεύθυνος τομέα ΣΕΚ και ο υπεύθυνος Σ.Ε.] «Ελέγχει την τήρηση των κανόνων ασφαλείας και υγιεινής, όπως αυτά καθορίζονται από τις ισχύουσες διατάξεις, στους χώρους των εργαστηρίων κατεύθυνσης που ανήκουν στον Τομέα.»

Πυροσβεστική διάταξη με αριθ. 16/2015 «Μέτρα και μέσα πυροπρο- στασίας εκπαιδευτηρίων» (ΦΕΚ 2326 Β΄/2015)

Άρθρο 1. 1.Οι διατάξεις της παρούσας έχουν εφαρμογή στις επιχειρήσεις- εγκατα-στάσεις όλων των βαθμίδων δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης, (…) κέντρα ξένων γλωσσών, κέντρα δια βίου μάθησης, ωδεία, σχολές οδηγών, σχολές επαγγελματικής κατάρτισης και εργαστήρια τέχνης (όπως ζωγραφικής και γλυπτικής).2. Επιπροσθέτως η παρούσα εφαρμόζεται (…) α. Γραφεία (όπως γραμματεία, γραφεία εκπαιδευτικού προσωπικού και ιατρείο).β. Αποθηκευτικοί χώροι (όπως αρχείο).γ. Χώροι συνάθροισης κοινού εντός του κτιρίου του εκπαιδευτηρίου (όπως γυμναστήριο, τραπεζαρία, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, αίθουσα εκδηλώσεων καιεστιατόριο).δ. Εργαστήρια, χώροι ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και λοιποί χώροι (όπως εργαστήρια φυσικοχημείας και Η/Υ, λεβητοστάσιο, …).Άρθρο 12. Η χορήγηση του πιστοποιητικού πυροπροστασίας, γίνεται σύμφωνα με την αριθμ. 13/2013 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει. Άρθρο 13. Οι παραβάτες της παρούσας διώκονται και τιμωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 433 και 458 του Ποινικού Κώδικα και άλλες σχετικές διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας.



Εγκύκλιος με Αριθ. Πρωτ. ΔΙΕΦΕΣ/2093/24-10-2002/ ΔΙΕΦΕΣ/ ΥΠΕΠΘ«[Μη] Μετακίνηση ειδών εξοπλισμού εργαστηρίων φυσικών επιστημών»

(…) δεν επιτρέπεται καμία μετακίνηση είδους [από τα εργαστήρια ΕΠΕΑΕΚ Γενικού Λυκείου].

Απόφαση με Αριθ. Πρωτ. 104235/Γ7/28-9-2004/ Δ/νση ΣΕΠΕΔ/ ΥΠΕΠΘ«Κοινή χρήση Εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών από συστεγαζόμενα σχολεία»

(…) στα οποία υπάρχει ένα σχολικό εργαστήριο Φυσικών Επιστημών και λειτουργούν στην ίδια ή στην αντίθετη βάρδια, το εργαστήριο αυτό να χρησιμοποιείται από όλα τα σχολεία.

Απόφαση με Αριθ. Πρωτ. 131773/Γ7/22-11-2005/Δ/νση ΣΕΠΕΔ/ ΥΠΕΠΘ«Μη αλλαγή χρήσης εργαστηρίου φ.ε. Ενιαίου Λυκείου»

(…) οι αίθουσες που διαμορφώνονται σε εργαστήρια Φ. Ε. θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τον σκοπό αυτό. Για οποιονδήποτε λόγο δεν επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης τους ή η στέγαση τμήματος μαθητών σε αίθουσα εργαστηρίων Φ. Ε.(…) Επιτρέπεται η χρήση αυτών των αιθουσών μόνο για τη διδασκαλία των φυσικών μαθημάτων.

Το νομοθετικό πλαίσιο: Λειτουργία και χρήση


Απόφαση με Αριθ. Πρωτ. 88698/Γ7/ 27-7-2009/ Δ/νση ΣΕΠΕΔ/ ΥΠΕΠΘ«Επιλογή και αρμοδιότητες Υπευθύνου Σχολικού Εργαστηρίου Φυσικών Επιστημών (ΥΣΕΦΕ )»

● Είναι υπόλογος έναντι του Διευθυντή του σχολείου για κάθε θέμα που σχετίζεται με το εργαστήριο Φυσικών Επιστημών. ● Φροντίζει για την καλή λειτουργική και οργανωτική κατάσταση του χώρου και του εξοπλισμού, την τήρηση των κανόνων ασφαλείας και υγιεινής και παρακολουθεί την καθημερινή λειτουργία του εργαστηρίου. ● Τηρεί βιβλίο υλικού, το αρχείο με τα τεχνικά εγχειρίδια , τα υπηρεσιακά έγγραφα του ΥΠΕΠΘ, το βιβλίο συμβάντων και τα άλλα προβλεπόμενα βιβλία. ● Συντάσσει, σε συνεργασία με τους άλλους καθηγητές του κλΠΕ04, το πρόγραμμα λειτουργίας του εργαστηρίου, συντονίζει την εφαρμογή του και προσφέρει κάθε δυνατή αρωγή στους υπόλοιπους καθηγητές που χρησιμοποιούν το εργαστήριο (ενδεικτικά, επικουρεί στην προετοιμασία των εργαστηριακών ασκήσεων και παρίσταται ως δεύτερος καθηγητής, όπου είναι απαραίτητο και εφόσον είναι εφικτό). ● Συνεργάζεται σε τακτική βάση με τον Υπεύθυνο ΕΚΦΕ και συμμετέχει σε τακτική βάση στις ενημερωτικές συναντήσεις του ΕΚΦΕ.

Το νομοθετικό πλαίσιο: Αρμοδιότητες ΥΣΕΦΕ


Το νομοθετικό πλαίσιο: Αρμοδιότητες Δ/ντή ΣΕΚ & υπευθ. ΣΕ

Απόφαση με Αρ. Πρωτ. Γ2/ 6098/ 13-11-2001/ Δ/νση Σπουδών Δ.Ε./ΥΠΕΠΘ«Περί καθηκόντων των Διευθυντών Σ.Ε.Κ., υποδιευθυντών, (…) των υπευθύνων των σχολικών εργαστηρίων και των αρμοδιοτήτων του συλλόγου διδασκόντων Σ.Ε.Κ.»

● Εποπτεύει την κατάλληλη διαμόρφωση και τον εξοπλισμό των εργαστηριακών χώρων.● Φροντίζει ώστε οι χώροι να έχουν τις κατάλληλες διαστάσεις, να είναι εξοπλισμένοι με τα κατάλληλα μέσα εξαερισμού και πυρόσβεσης, να υπάρχουν τα εργαστηριακά όργανα που απαιτούνται σε ικανό αριθμό ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ασκήσεων. ● Είναι υπεύθυνος για την σύνταξη εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας του ΣΕΚ (αντιστοίχως: των εργαστηρίων σχολικής μονάδας), έχει την εποπτεία για την προληπτική συντήρηση του εξοπλισμού των εργαστηρίων και αναθέτει αυτή στο διδακτικό προσωπικό ή στους συντηρητές με σκοπό την αποφυγή βλαβών και ατυχημάτων.● Έχει την εποπτεία και αναθέτει τη λήψη των απαραίτητων μέτρων ασφαλείας και υγιεινής, όπως αυτά καθορίζονται από τις ισχύουσες διατάξεις, στους χώρους των εργαστηρίων και στους κοινόχρηστους χώρους κτλ.


Το νομοθετικό πλαίσιο: Οργάνωση Πολιτικής Άμυνας Σχολικών Μονάδων


Εγκύκλιος με Αριθ. Πρωτ. Φ.108.V/177/ 13-11-2008/ Δ/νση ΠΑΜ/ΠΣΕΑ/ ΥΠΕΠΘ«Οργάνωση Πολιτικής Άμυνας Σχολικών Μονάδων»

● Είναι υποχρεωτική η οργάνωση όλων των Δημόσιων Υπηρεσιών από πλευράς Πολιτικής Άμυνας συμπεριλαμβανομένων και των σχολικών μονάδων , σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών , ( π.χ. σε εκδήλωση πυρκαγιάς , σεισμού, ή άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων)

Εγκύκλιος με Αριθ. Πρωτ. Γ7/148037/ 14-11-2008/ Δ/νση ΣΕΠΕΔ/ ΥΠΕΠΘ«Μέτρα για την αντιμετώπιση Σεισμών- Πυρκαγιών- Πλημμύρων»

● Δημιουργία σχεδίων αποχώρησης των μαθητών/τριών από κάθε σχολική μονάδα σε περίπτωση σεισμού-πυρκαγιάς κτλ. (…)● Οι Διευθυντές υποχρεούνται να πραγματοποιούν άσκηση εγκατάλειψης των κτιρίων και ενημέρωση των μαθητών (…)● Οι Υπεύθυνοι Αγωγής Υγείας των Δ/νσεων Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης οφείλουν να οργανώσουν σεμινάρια επιμόρφωσης (…)


ΠΔ 17 /1996 (ΦΕΚ 11Α΄/1996) «Μέτρα για τη βελτίωση της ασφαλείας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ»

Άρθρο 1 §2 Το παρόν προεδρικό διάταγμα έχει ως αντικείμενο την εφαρμογή μέτρων για την προαγωγή της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία (…)

Άρθρο 1 §3 Οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος εφαρμόζονται σε όλες τις επιχειρήσεις, εγκαταστάσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα (βιομηχανικές, γεωργικές, εμπορικές, διοικητικές, εκπαι-δευτικές, πολιτιστικές δραστηριότητες, παροχής υπηρεσιών, αναψυχής, κλπ.).

Άρθρο 7 §1 Ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας, και να λαμβάνει μέτρα που να εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων.

Άρθρο 7 §12 Ο εργοδότης εξασφαλίζει σε κάθε εργαζόμενο κατάλληλη και επαρκή εκπαίδευση στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας, ιδίως υπό μορφή πληροφοριών και οδηγιών (…)

Το νομοθετικό πλαίσιο: Υποχρεώσεις εργοδότη για ασφάλεια & υγιεινή


Ο κτιριακός σχεδιασμός

Κτιριακός σχεδιασμός σχολικού εργαστηρίου

Ένα σχολικό, επιστημονικό/ τεχνολογικό εργαστήριο σχεδιάζεται και κατασκευάζεται με στόχο να προσφέρει ένα ασφαλές περιβάλλον μάθησης και εργασίας ώστε να εκτελούνται και ενθαρρύνονται ασφαλείς εργαστηριακές ασκήσεις και διεργασίες. Πρέπει να προβλέπονται:

● Εργαστηριακοί χώροι, στους οποίους τοποθετούνται οι πάγκοι εργασίας, ο κινητός και ακίνητος εργαστηριακός εξοπλισμός, τα μηχανήματα, τα εργαλεία, τα αντιδραστήρια που χρησιμοποιούνται από τους μαθητές και το προσωπικό του εργαστηρίου.● Χώροι σε μορφή τάξης, στους οποίους παρέχεται στους μαθητές η δυνατότητα να συζητούν, να μελετούν, να εκτελούν ομαδικές εργασίες, να συμμετέχουν σε εργαστηριακή διδασκαλία με τη μορφή σεμιναρίων, να χρησιμοποιούν τα παρεχόμενα εποπτικά μέσα διδασκαλίας. Μπορεί να είναι και η αίθουσα του αντίστοιχου μαθήματος.● Αποθηκευτικοί χώροι (παρασκευαστήριο), απαραίτητοι για την αποθήκευση των αντιδραστηρίων και των πρώτων υλών, των εποπτικών μέσων διδασκαλίας ή/και την αποθήκευση των έργων που κατασκευάζουν οι μαθητές πριν και μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής τους.



Ο εργαστηριακός χώρος πρέπει να είναι κατάλληλα διαμορφωμένος και εξοπλισμένος και για την ασφάλεια και υγιεινή εκπαιδευτικών/ προσωπικού και μαθητών να ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα ποιότητας ISO, όπως και τα ευρωπαϊκά και εθνικά πιστοποιητικά ποιότητας, καταλληλότητας και ελέγχου (CEN, TÜV, DIN, DVGW, DVE, ΕΛΟΤ κτλ.) για τα έπιπλα, τα όργανα, τις συσκευές, τα μέτρα ατομικής προστασίας (γυαλιά, μάσκες, μπλούζες κτλ.), την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, τις συνθήκες εργασίας (θερμοκρασία, πίεση, ήχος, φως).


http://www.elot.gr/33_ELL_HTML.aspx

http://www.iso.org/iso/home.html

http://en.wikipedia.org/wiki/CEBEC

http://www.tuv-nord.com/gr/el/our-company/history-415.htm

http://www.elot.gr/

http://www.esyd.gr/portal/p/esyd/el/index.jsp

Ο εργαστηριακός χώρος πρέπει να είναι κατάλληλα διαμορφωμένος και εξοπλισμένος και για την ασφάλεια και υγιεινή εκπαιδευτικών/ προσωπικού και μαθητών να ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα ποιότητας ISO, όπως και τα ευρωπαϊκά και εθνικά πιστοποιητικά ποιότητας, καταλληλότητας και ελέγχου (CE, TÜV, DIN, DVGW, DVE, ΕΛΟΤ κτλ.) για τα έπιπλα, τα όργανα, τις συσκευές, τα μέτρα ατομικής προστασίας (γυαλιά, μάσκες, μπλούζες κτλ.), την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, τις συνθήκες εργασίας (θερμοκρασία, πίεση, ήχος, φως).


Τα αρχικά CE προέρχονται από την γαλλική φράση "Conformité Européene" που μεταφράζεται ως Ευρωπαϊκή Συμμόρφωση, και υποδηλώνει ότι το προϊόν έχει κατασκευαστεί σύμφωνα με πρότυπα και προδιαγραφές, που εξασφαλίζουν την ασφαλή λειτουργία του σε σχέση με την υγεία του ανθρώπου και την προστασία του περιβάλλοντος.

Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (International Organization for Standardization, ISO) είναι διεθνής οργάνωση δημιουργίας και έκδοσης προτύπων και αποτελείται από αντιπροσώπους των εθνικών οργανισμών τυποποίησης. Παράγει τα παγκόσμια βιομηχανικά και εμπορικά πρότυπα, τα επονομαζόμενα πρότυπα ISO.Το ISO (προφέρετε: ίσο) είναι ανεξάρτητη συντομομορφή που προέρχεται από την ελληνική λέξη ίσος.

Ο Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) δραστηριοποιείται στην εκπόνηση και διάδοση των προτύπων, την απονομή σημάτων συμμόρφωσης (ποιότητας), τη χορήγηση πιστοποιητικών συμμόρφωσης (ποιότητας), την πιστοποίηση συστημάτων ποιότητας επιχειρήσεων και τη διενέργεια εργαστηριακών δοκιμών. Η εκπόνηση των προτύπων γίνεται από Τεχνικές Επιτροπές στις οποίες εκπροσωπούνται όλοι οι τομείς της οικονομίας.


To Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) χορηγεί πιστοποιητικά διαπίστευσης σε φορείς πιστοποίησης, φορείς επιθεώρησης και ελέγχου, σε περιβαλλοντικούς επαληθευτές, σε εργαστήρια δοκιμών και εργαστήρια μετρολογίας. Με τη διαπίστευση που παρέχει πιστοποιείται ότι οι διαπιστευμένοι φορείς δύνανται να πιστοποι-ήσουν με τη σειρά τους με επάρκεια και αμεροληψία ότι συγκεκριμένες επιχειρήσεις τηρούν συγκεκριμένα πρότυπα, είτε εθνικά (πρότυπα ΕΛΟΤ), ευρωπαϊκά (πρότυπα ΕΝ) ή διεθνή (πρότυπα ISO).

http://www.iso.org/iso/home.html

http://www.niko.be/Upload/main/cebec.gif

http://www.elot.gr/

http://www.esyd.gr/portal/p/esyd/el/index.jsp


Κτιριακός σχεδιασμός σχολικού εργαστηρίου: Μελέτη περίπτωσης

Σύμφωνα με έρευνα του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, οι συγκεντρώσεις φορμαλδεΰδης στον αέρα των προκάτ αιθουσών του 2ου Δημοτικού Σχολείου Νέας Καλλικράτειας Χαλκιδικής είναι σε υψηλά επίπεδα, που ξεπερνούν το όριο ασφα-λείας για την υγεία των μαθητών. Κυμαίνονται από 226 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο έως 265, όταν η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ προτείνει 74,5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο για εσωτερικούς χώρους, δηλαδή είναι τριπλάσιες από το προτεινόμενο όριο. Οι επιστήμονες αναζητούν να εντοπίσουν αν οι αυξημένες συγκεντρώσεις της καρκινογόνας ουσίας οφείλονται στην πολυουρεθάνη της κατασκευής, στην παρέμβαση που έγινε για την τοποθέτηση καλοριφέρ ή στα θρανία και τον εξοπλισμό από σύνθετη ξυλεία (…)

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=146437


http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=146437

Ο εργαστηριακός χώρος πρέπει:

● Να έχει τις κατάλληλες διαστάσεις, ώστε οι μαθητές να κινούνται άνετα. ● Να είναι φωτεινός και εξοπλισμένος με τα κατάλληλα μέσα εξαερισμού, ώστε να είναι ευχάριστος για τους μαθητές και το εκπαιδευτικό προσωπικό. ● Να είναι εξοπλισμένος με τα κατάλληλα εργαστηριακά όργανα και σε αριθμό ικανό να ανταποκριθεί στις ανάγκες των εργαστηριακών ασκήσεων, ώστε να υπάρχει αντιστοιχία 1:1 μεταξύ εργαστηριακού εξοπλισμού και ομάδων μαθητών. ● Να είναι εξοπλισμένος με σταθμό ασφαλείας που περιλαμβάνει ειδικές εγκαταστάσεις εξοπλισμού ασφάλειας και αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.





Τι προβ-λέπεται;

Απόφαση 77053/Δ5 (ΦΕΚ 1149 Β΄/ 2006) Απόφαση 13104/Στ΄ (ΦΕΚ 79 Β΄/1980)

ΥΠΕΠΘ / ΔΙΠΕΕ ΤΜΗΜΑ Α'

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ / 180 μαθητών

α/α Ονομασία χώρων τ.μ. / άτομο

Αριθμός θέσεων

τ.μ. / χώρο

Αριθμός όμοιων χώρων

Συνολικό εμβαδόν

(τ.μ. )Π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς

5 ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 270

5.1 Τύπος Ι 1,5 30 45 6 270

6 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ 420

6.1 Φυσικών επιστημών 30 75 1 75

6.1.1 Παρασκευαστήριο 15 1 15

6.2 Τεχνολογίας -σχεδίου 20 75 1 75

6.2.1 Αποθήκη 15 1 15

6.3 Πληροφορικής 20 45 2 90

6.4 Αίθουσα καλλιτεχνικών- Αισθητικής αγωγής 20 75 1 75 Για τη διδασκαλία Μουσικής, Εικαστικών,

Θεατρολογίας & Ελεύθερου Σχεδίου

6.4.1 Αποθήκη 15 1 15

6.5 Ξένων γλωσσών 20 30 2 60




2ο Γυμνάσιο Αθηνών :1984/2002


Οι χώροι είναι σύμφωνοι με (κάποια) πρότυπα ποιότητας και καταλληλότητας;


2ο Γυμνάσιο Αθηνών :1984

Αίθουσα διδασκαλίας-προβολών

Αίθουσα φυσικής 40 τ.μ.

Εργαστήριο φ.ε.

45 τ.μ.

Προθάλαμος

ΑποθήκηΚλιμακοστάσιο

WC

Είσοδος-’Εξοδος κάθισμα

τραπέζι

οργανοθήκη

νιπτήρας

Οι χώροι είναι σύμφωνοι με (κάποια) πρότυπα ποιότητας και καταλληλότητας;

Είναι ημι-υπόγειο!


Κάτοψη ισογείου σχολικού κτιρίου κατασκευής ΟΣΚ (δεκαετία 1970). Οι χώροι με τους αριθμούς 3, 4 και 5 είναι διαδοχικά το εργαστήριο φυσικής, το παρασκευαστήριο και το εργαστήριο χημείας, που επικοινωνούν μεταξύ τους.



ΟΣΚ, Κτιριολογικά προγράμματα,1982: Εργαστήριο φυσικοχημείας

Εμβαδόν 71 τ.μ.





ΥΠΕΠΘ/ΔΙΕΦΕΣ, ΕΠΛ Ηλιούπολης, 1980





Εμβαδόν 72,5 τ.μ.

ΥΠΕΠΘ/ΔΙΠΕΕ, Εργαστήριο φυσικών επιστημών λυκείου (ΕΠΕΑΕΚ), 1998


Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης

(…)Το μάθημα των φυσικών επιστημών (Φυσική -Χημεία - Βιολογία) που προβλέπεται στα προγράμματα των Ενιαίων Λυκείων είναι οργανωμένο για ατομική άσκηση μαθητών ανά ομάδες των τεσσάρων με μέγιστο αριθμό μαθητών 4 x 8 = 32. Σε κάθε ομάδα αντιστοιχεί ένα δικό της ντουλάπι - οργανοθήκη και ένας νιπτήρας (…).Όπου διαμορφώνεται εργαστήριο φ.ε. σε αίθουσα εμβαδού 50m2 περίπου, και έχει μία πόρτα προς τον εσωτερικό διάδρομο, για λόγους ασφαλείας πρέπει να ανοιχτεί και δεύτερη πόρτα εξόδου προς την πλευρά των παραθύρων που πρέπει να έχουν άμεση επαφή με τον προαύλιο χώρο ή με εξώστη. Στην περίπτωση που το εργαστήριο είναι 72 m2 περίπου και έχει μόνο μία πόρτα προς τον εσωτερικό διάδρομο, πρέπει για τους ίδιους λόγους ασφαλείας, να ανοιχτεί και δεύτερη πόρτα. Στην περίπτωση που η μετασκευαζόμενη αίθουσα λειτουργούσε σαν αίθουσα Φυσικής - Χημείας και υπήρχε δίπλα παρασκευαστήριο, το παρασκευαστήριο θα παραμείνει (…)


ΟΣΚ, Εργαστήριο μηχανολογικών κατασκευών, 2006




ΟΣΚ, Εργαστήριο εργαλειομηχανών, 2006




ΟΣΚ, Εργαστήριο ιατρικό-βιολογικό, 2006





ΥΠΕΠΘ/ΔΙΠΕΕ, Εργαστήριο πληροφορικής, 1998

Εμβαδόν 70 τ.μ. μορφή διαμορφούμενου Π


6. Νεροχύτης με ντουλάπι βάσης και κρεμαστό 7. Οθφαλμόλουτρο με ντουλάπι βάσης 8. Θέση τηλεόρασης- βίντεο 9. Απαγωγός αερίων 10. Πίνακας

Τα 1000 περίπου εργαστήρια φ.ε. λυκείου (ΕΠΕΑΕΚ) έχουν προέλθει είτε από την ανακατασκευή υπάρχοντος εργαστηρίου είτε από τη μετατροπή αίθουσας διδασκαλίας (47-72 τ.μ.).

1. Πάγκος εργασίας μαθητών 2. Οργανοθήκες μαθητή 3. Οργανοθήκες καθηγητή 4. Πάγκος επιδείξεων/ εργασίας καθηγητή 5. Τροχήλατο γραφείο Η/Υ

ΥΠΕΠΘ/ΔΙΠΕΕ:Αρχιτεκτονική μελέτη μετασκευής αιθουσών Γεν. Λυκείου για τη δημιουργία εργαστηρίων, 1998

Εμβαδόν 72,5 τ.μ.





Κάποιες παρατηρήσεις:

1 Η διάταξη των πάγκων βολεύει σε αυτή τη μορφή διαμορφούμενου Π.2 Ο απαγωγός αερίων έπρεπε να τοποθετηθεί δίπλα στο παράθυρο.3 Οι τροχήλατες καρέκλες μάλλον έπρεπε να αντικα-τασταθούν από σκαμνιά εργαστηρίου.4 O θερμοσίφωνας 60 L έπρεπε να αντικατασταθεί από ταχυθερμοσίφωνα.

Εξαεριστήρας εισαγωγής-εξαγωγής

Θερμοσίφωνας





Κάποιες παρατηρήσεις:

Αναγκαία είναι και η ύπαρξη παρασκευαστηρίου εμβαδού 25-30 τ.μ. σε όλα τα εργαστήρια



Σχολικό εργαστήριο φυσικών επιστημών λυκείου (ΕΠΕΑΕΚ)Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης & Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης

Κόστισε 95 χιλ €

…

…ακολουθεί (κάποια) πρότυπα ποιότητας και καταλληλότητας;

Θέση απαγωγού αερίων… Θέση θερμοσίφωνα… Διάταξη πάγκων…Τροχήλατες καρέκλες…

Είσοδος-Έξοδος

Είσοδος παρα-σκευαστηρίου


Φωτιστικό κινδύνου


Απαγωγός αερίων

ΟΣΚ: Κτιριολογικά προγράμματαόλων των βαθμίδων Εκπαίδευσης, 2006 Νηπιαγωγεία Δημοτικά Γυμνάσια και Λύκεια Ειδικά Σχολεία Εργαστήρια των Ε.Π.Α.Λ.– Ε.Π.Α.Σ. Κλειστά Γυμναστήρια Αίθουσες Πολλαπλών Χρήσεωνhttp://www.osk.gr/UserFiles/File/Odigos_Meleton.pdf



Αίθουσα διδασκαλίας, Φυσικοχημείας, Η/Υ, Τεχνολογίας, σελ. 41-46

http://www.osk.gr/UserFiles/File/Odigos_Meleton.pdf

http://www.osk.gr/UserFiles/File/Odigos_Meleton.pdf


Κίνδυνοι, ασφάλεια & υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο

Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο φ.ε.


Unesco: Οδηγός του εκπαιδευτικού, εκδ. Unescο – RΕD-Τ-ΡΟΙΝΤ, Αθήνα 1994

19

20

21

22


Ο χώρος του σχολικού εργαστηρίου πρέπει να ακολουθεί όλες τις προδιαγραφές που εξασφαλίζουν την ασφάλεια τόσο του ίδιου του χώρου όσο και των χρηστών του, όπως είναι:

Τα συστήματα πυρόσβεσης, πυρανίχνευσης και συναγερμού. Η πρόσβαση μόνο σε εξουσιοδοτημένα πρόσωπα. Η ασφάλισή του με πόρτα ασφαλείας ή η ύπαρξη κλειδαριάς ασφαλείας, η τοποθέτηση προστατευτικών κιγκλιδωμάτων στα παράθυρα και λοιπά παρεμφερή μέτρα ασφαλείας.


Ο χώρος του σχολικού εργαστηρίου πρέπει να ακολουθεί όλες τις προδιαγραφές που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και υγιεινή τόσο του ίδιου του χώρου όσο και των χρηστών του, όπως είναι:

Η πρόνοια για την όσο το δυνατό καλύτερη αντιμετώπιση των ιδιαίτερων συνθηκών που επικρατούν, όπως είναι η προστασία από έντονη ηλιακή ακτινοβολία και την καλοκαιρινή ζέστη (με την τοποθέτηση κουρτινών, περσίδων κλπ.), την προστασία από την υγρασία και τη σκόνη που βλάπτουν τον εξοπλισμό αλλά και την υγεία των χρηστών του εργαστηρίου, επαρκής εξαερισμός του χώρου. Το τοπικό αγωγό εξαερισμού (απαγωγό αερίων) όπου γίνεται απελευθέρωση επικίνδυνων χημικών αέριων και ατμών ή στα βαφεία. Το τοπικό σύστημα συλλογής σκόνης, με τοπικούς συλλέκτες που τοποθετούνται πίσω από τα μηχανήματα που εξυπηρετούν και μπορούν να βοηθήσουν στην εξοικονόμηση ενέργειας κατά την επεξεργασία του ξύλου, των μη τοξικών μετάλλων και των πλαστικών (μείωση του φόρτου του κύριου συστήματος εξαερισμού).



Ο χώρος του σχολικού εργαστηρίου πρέπει να ακολουθεί όλες τις προδιαγραφές που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και υγιεινή των χρηστών του, όπως είναι:

Η πρόνοια για την παροχή πρώτων βοηθειών σε περίπτωση ατυχήματος. Τα υπόλοιπα απαραίτητα μέτρα και μέσα προστασίας για οποιαδήποτε χρήση του εργαστηρίου (πινακίδα ανακοινώσεων για μέτρα ασφαλείας, τα σύμβολα ασφαλείας, τα μέσα πυρόσβεσης κλπ.).



Ο κίνδυνος για ατύχημα δεν προέρχεται από την κανονική εκτέλεση μιας πειραματικής δραστηριότητας ή εργασίας, αλλά έχει σχέση με τη συμπεριφορά των μαθητών στο εργαστήριο.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτή τη συμπεριφορά είναι κυρίως:

Η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης των μαθητών. Η έλλειψη πειθαρχίας στο εργαστήριο. Η φυσική ροπή των μαθητών για αστεϊσμούς και πειράγματα. Η λανθασμένη εκτίμηση του βαθμού επικινδυνότητας μιας πράξης (τους).

Επικίνδυνη κατάσταση + ανθρώπινα λάθη = Ατύχημα




4 Ένας δοκιμαστικός σωλήνας που θερμαίνεται, είναι στραμμένος προς τέτοια κατεύθυνση, ώστε το βραστό υγρό μπορεί να πεταχτεί στη μαθήτρια.

8 Λαστιχένιοι σωλήνες που βρίσκονται ανάμεσα σε μπουκάλια και σε άλλες συσκευές μπορούν εύκολα να προκαλέσουν την πτώση των διάφορων αντικειμένων από τον εργαστηριακό πάγκο. Η ακαταστασία στους πάγκους μπορεί να γίνει αφορμή για πολλά ατυχήματα.

3 Ένας μαθητής βάζει από απροσεξία το γυμνό χέρι του στο ζεστό μεταλλικό τρίποδα θέρμανσης. Κίνδυνος εγκαύματος!

5 Ένας δοκιμαστικός σωλήνας έχει θερμανθεί, ενώ περιέχει μια δυσανάλογη μεγάλη ποσό-τητα υγρού ώστε το καυτό υγρό να ξεχειλίζει.

11 Μακριά μαλλιά και φαρδιά ρούχα κοντά στη φλόγα του λύχνου υγραερίου, μπορεί να τσουρουφλιστούν.

Κίνδυνοι στο εργαστήριο: Συμπεριφορά μαθητών


22

13 Υγρά που χύνονται πάνω από το ύψος των ματιών (εδώ μέσα σε μια προχοΐδα). Ο μαθητής δε φορά γυαλιά προστασίας και γάντια εργαστηρίου.

12 Χημικές ουσίες σε μπουκάλια που πριν περιείχαν αναψυκτικά και που έχουν ακόμα τις ετικέτες τους μπορεί να εκληφθούν σαν τέτοια.

7 Ορθοστάτης που θα αναποδογυρίσει μόλις χρησιμοποιηθεί, επειδή είναι συναρμολογημένος με λανθασμένο τρόπο.

10 Βαριά μεταλλικά αντικείμενα κρέμονται από λεπτό σπάγκο ή από σύρμα (στo πείραμα με τις τροχαλίες) με κίνδυνο να πέσουν και να προξενή-σουν ζημιά ή ατύχημα.

3 Ένας μαθητής βάζει από απροσεξία το γυμνό χέρι του στο ζεστό μεταλλικό τρίποδα θέρμανσης. Κίνδυνος εγκαύματος!


Περίπτωση αμέλειας© 2009 Νίκος Παπασταματίου: Ασφάλεια και υγεία στα επιστημονικά και τεχνολογικά εργαστήρια: Περιγράμματα και επισημάνσεις

22

Περίπτωση αμέλειας

20

19

15 Οι μαθητές βρίσκονται πολύ κοντά εκεί όπου γίνεται η επίδειξη πειραμάτων από τον καθηγητή. Δεν παρεμβάλλεται ασπίδα προστασίας.

17 Μαθητής μεταφέρει μεγάλο φορτίο, το οποίο του εμποδίζει την ορατότητα καθώς περπατάει.

16 Μαθητής πετάει χαρτάκι με αυτοσχέδια σφεντόνα.



21Περίπτωση αμέλειας

9 Μεταλλικό κατσαβίδι (όχι δοκιμαστικό τάσης) χρησιμοποιείται σε πρίζα. Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.

Κίνδυνοι στο εργαστήριο: Περιπτώσεις αμέλειας


219 Μεταλλικό κατσαβίδι (όχι δοκιμαστικό τάσης) χρησιμοποιείται σε πρίζα. Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.

2 Ψηλές συσκευές στην άκρη του πάγκου, όπως είναι το ποτήρι ζέσης επάνω στον τρίποδα με ένα μακρύ σιφώνιο που προεξέχει.

6 Μπουκάλια με εύφλεκτα και καυστικά υγρά, βρίσκο-νται στο πάτωμα, με κίνδυνο κάποιος να γλιστρήσει στα χυμένα νερά και να τα αναποδογυρίσει.

1 Νερό πάνω σε γυαλισμένο πάτωμα, γλιστράει.



21 Οι καλωδιώσεις (παροχές ηλεκτρικού ρεύματος) δεν προστατεύονται σε επιτοίχιο κανάλι. Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας. Περίπτωση αμέλειας


20

19

15 Οι μαθητές βρίσκονται πολύ κοντά εκεί όπου γίνεται η επίδειξη πειραμάτων από τον καθηγητή. Δεν παρεμβάλλεται ασπίδα προστασίας.

14 Οι έξοδοι του εργαστηρίου έχουν μπροστά τους εμπόδια.

18 Οι κανονισμοί ασφαλείας βρίσκονται σε μέρος πoυ δεν μπορούν να διαβαστούν με ευκολία από τους μαθητές.


19 Δεν υπάρχει φωτιστικό κινδύνου.

21




20 Ο ηλεκτρικός πί-νακας δεν έχει πόρτα.





22

22 Οι μαθητές φορούν ποδιές εργαστηρίου, όχι όμως και προστατευτικά γυαλιά και γάντια εργαστηρίου.


Ενδεικτικές περιπτώσεις υπηρεσιακής αμελείας είναι: Ο εκπαιδευτικός ● Nα αφήνει τους μαθητές στο εργαστήριο σε ώρα διδασκαλίας μόνους τους χωρίς επιτήρηση ● Nα παραλείπει να μυήσει τους μαθητές στην τήρηση βασικών κανόνων ασφαλείας ● Nα παραλείπει να ελέγξει επικίνδυνους εξοπλισμούς ή εργαστηριακές διατάξεις πριν επιτρέψει τη χρήση τους από τους μαθητές ● Nα παραλείπει να επιβάλει την τήρηση των βασικών κανόνων ασφαλείας.Tο εργαστήριο ● Nα μην έχει τις απαραίτητες συσκευές ασφαλείας, προστασίας και υγιεινής ● Nα μην έχει ειδικά ντουλάπια για την ασφαλή αποθήκευση επικίνδυνων για την υγεία των μαθητών υλικών κτλ.



○ Ο σεβασμός των κανόνων ασφαλείας είναι αποτέλεσμα εξάσκησης των μαθητών σε αυτούς, όσο και στην τήρηση των απαιτούμενων ασφαλών διαδικασιών. ○ Έρευνες έδειξαν ότι όταν προηγήθηκε των εργαστηριακών δραστηριοτήτων η εξάσκηση στην ασφάλεια με τη μορφή πειραματικής δραστηριότητας, ελατ-τώθηκαν οι ‘’μη ασφαλείς’’ συμπερι-φορές στο εργαστήριο. ○ Η επίδειξη εικόνων στις οποίες υπάρχουν λάθη, η εύρεσή τους από τους μαθητές και η εξήγηση ώστε να γίνεται αντιληπτή η ανάγκη τήρησης των κανόνων ασφαλείας, είναι μια καλή πρακτική.




Σχολικό εργαστήριο φυσικών επιστημών λυκείου (ΕΠΕΑΕΚ)

«Φραγμένη» έξοδος… Θέση θερμοσίφωνα… Δεν υπάρχει παρασκευαστήριο… Αποθήκευση αντικειμένων επάνω στις οργανοθήκες…

Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο φ.ε. Σχεδιασμός - διευθέτηση χώρου: Μελέτη περίπτωσης

http://peiramatiko.uom.gr/lab/imagepages/image1.htm


Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο φ.ε. Σχεδιασμός - διευθέτηση χώρου: Μελέτη περίπτωσης

Σχολικό εργαστήριο φυσικών επιστημών Γυμνασίου

Οι μαθητές κοντά στον καθηγητή… Δεν υπάρχει (;) παρασκευαστήριο… Αποθήκευση αντικειμένων επάνω στις οργανοθήκες…

http://peiramatiko.uom.gr/lab/imagepages/image1.htm


Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο τεχνολογικό εργαστήριοΕπίδειξη εικόνων: Τήρηση κανόνων ασφαλείας

…μέτρα ασφαλείας & υγιεινής;

…γυαλιά ασφαλείας;…γάντια εργασίας;…προφυλακτήρας;

Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο τεχνολογικό εργαστήριοΕπίδειξη εικόνων: Τήρηση κανόνων ασφαλείας & υγείας



Εε…πρόσεχε, δεν παίζουμε κρυφτούλι

με το τόξο! Θα στραβωθείς…


Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο πληροφορικήςΕπίδειξη εικόνων: Τήρηση κανόνων ασφαλείας & υγείας

…ποια είναι η σωστή θέση για αποφυγή μυοσκελετικών διαταραχών;


http://www.youtube.com/watch?v=Vti9iLVGtSY

Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο πληροφορικήςΕπίδειξη εικόνων: Τήρηση κανόνων ασφαλείας & υγείας

…ποια είναι η σωστή θέση για αποφυγή μυο-σκελετικών διαταραχών; Λόγου χάρη πρέπει…


▪ Το ύψος του καθίσματος πρέπει να ρυθμίζεται κατάλ-ληλα, ώστε να ταιριάζει στα ανθρωπομετρικά μας μεγέθη. ▪ Ο κορμός του σώματος να βρίσκεται όσο το δυνατό πιο κοντά στην επιφάνεια εργασίας.▪ Η πλάτη του καθίσματος πρέπει να στηρίζει καλά την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης.▪ Ο αυχένας να βρίσκεται σε ελαφριά κάμψη προς τα εμπρός.▪ Η γωνία κνήμης –άκρου ποδιού να είναι 90ο.

▪ Τα πόδια να ακουμπούν σταθερά στο δάπεδο.▪ Τα χέρια πρέπει να στηρίζονται καλά στην επιφάνεια εργασίας.▪ Όταν δακτυλογραφούμε, τόσο η παλάμη όσο και ο καρπός πρέπει να βρίσκονται σε ευθεία παράλληλη με το έδαφος.▪ Οι ώμοι πρέπει να είναι χαλαροί κι όχι ανυψωμένοι.

http://www.youtube.com/watch?v=jbV5dGvJWyo&feature=player_embedded

…αλλά και ο σχεδιασμός των αιθουσών διδασκαλίας πρέπει να ακολουθεί τις προδιαγραφές που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και υγιεινή των χρηστών τους…







… υπάρχει νοοτροπία

πρόληψης και ασφάλειας;

Τι δηλώνουν οι τρεις πινακίδες του ΚΟΚ (τροχαίας) στην Εικόνα;

…και μόνο εκεί;

Απαγορεύεται η είσοδος σε φορτηγά

http://www.youtube.com/watch?v=sc2dVJXlbik

http://www.youtube.com/watch?v=KFX9c37-QTg&feature=related

http://www.youtube.com/watch?v=Eish41t03wk



…και μόνο εκεί;

Η επισήμανση των κινδύνων δεν αποτελεί μόνο πρόληψη κατά των ατυχημάτων στο σχολικό εργαστήριο αλλά και συμπεριφορά, που θα επηρεάσει το παιδί στην προσωπική του ζωή. Η ασφάλεια πρέπει να διδάσκεται, δεν μπορεί να τη μάθει κανείς μόνος του!

Επικίνδυνη κατάσταση + ανθρώπινα λάθη = Ατύχημα


Επισήμανση κινδύνων Πρόληψη

Οι οδηγίες ασφαλείας που υπάρχουν στους (σχολικούς) εργαστηριακούς οδηγούς φυσικής, χημείας και βιολογίας (και αλλού) πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά από τους μαθητές.

Οι οδηγίες ασφαλείας στα αντίστοιχα μαθήματα να διδαχθούν στην τάξη, και αυτό να γραφεί στο βιβλίο ύλης κάθε τάξης/ τμήματος. Οι οδηγίες ασφαλείας να αναρτηθούν στον πίνακα ανακοινώσεων που υπάρχει στο σχολικό εργαστήριο.




Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο φ.ε.Μελέτη περίπτωσης

Εγκύκλιος με Αριθ. Πρωτ. 84994/ Γ2 / 30-6-08/ ΔΣΔΕ/ ΥΠΕΠΘ

«Χρήση εργαστηριακών οδηγών και τετραδίων εργαστηριακών ασκήσεων»

Σχετικά με τους εργαστηριακούς οδηγούς και τα τετράδια εργαστηριακών ασκήσεων των μαθημάτων: Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας και Οικιακής Οικονομίας σας γνωρίζουμε ότι θα διατεθούν φέτος σε αριθμό ίσο με τον αριθμό των μαθητών και θα πρέπει να παραμείνουν κατά τη σχολική χρονιά 2008-09 στη βιβλιοθήκη του σχολείου. Εφόσον πραγματοποιούνται εργαστηριακές ασκήσεις θα διανέμονται στους μαθητές οι οδηγοί και φωτοτυπίες των εργαστηριακών οδηγών και των τετραδίων εργαστηριακών ασκήσεων, για να συμπληρωθούν μετρήσεις και παρατηρήσεις. Μετά το τέλος του μαθήματος οι οδηγοί και τα τετράδια θα επιστρέφονται από τους μαθητές, θα συγκεντρώνονται από τον διδάσκοντα του μαθήματος και θα φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 §7 του νόμου 1566/1985 «τα διδακτικά βιβλία χορηγούνται δωρεάν στους μαθητές» και το άρθρο 60 §1 του ίδιου νόμου ορίζει: «Διδακτικά βιβλία είναι όλα τα βιβλία, κύρια και βοηθητικά, που χρησιμοποιούνται από τους μαθητές».

Οι εργαστηριακοί οδηγοί επανήλ-θαν το 2010-11

Ευθύνη εκπαιδευτικών

Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική για πιθανό ατύχημα στους μαθητές κατά την παραμονή τους στο σχολικό εργαστήριο υπηρεσιακά υπεύθυνος και δικαστικά υπόλογος είναι ο εκπαιδευτικός που τους διδάσκει στο εργαστήριο και κατά περίπτωση και ο υπεύθυνος του εργαστηρίου και ο διευθυντής του σχολείου.

Το σχολικό εργαστήριο αποτελεί μέρος της σχολικής μονάδας υπόκειται στον έλεγχο του Διευθυντή του Σχολείου, ο οποίος πρέπει να είναι ενήμερος για την κατάστασή του. Ο υπεύθυνος του σχολικού εργαστηρίου αναφέρει στο Διευθυντή κάθε θέμα που αφορά το σχολικό εργαστήριο, λόγου χάρη, ασφάλεια της αίθουσας, φύλαξη κλειδιών, αγορά οργάνων και δαπάνες αναλωσίμων, σύνδεση και πρόσβαση στο Διαδίκτυο κλπ.



http://www.youtube.com/watch?v=O_2Nz0Y6A_c

Ευθύνη εκπαιδευτικών

Οκτώ χρόνια φυλάκιση για σωματική βλάβη τρίχρονου από αμέλεια

Πέμπτη 12 Ιουλίου 2007

Συνολική ποινή οκτώ χρόνων φυλάκισης επέβαλε το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών στη διευθύντρια, στην υποδιευθύντρια, στην παιδαγωγό και στην καθαρίστρια παιδικού σταθμού στους Αγίους Αναργύρους για τη σωματική βλάβη που υπέστη ο τρίχρονος Ανδρέας Τερλιγκάκης, ο οποίος λόγω της αμέλειάς τους ήπιε καυστική ποτάσα αντί για νερό, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρή βλάβη στον οισοφάγο. Συγκεκριμένα το δικαστήριο έκρινε ένοχες τις τέσσερις κατηγορούμενες, επιβάλλοντας στην κάθε μία ποινή φυλάκισης δύο ετών με τριετή αναστολή. Υπόψη ότι η διευθύντρια του παιδικού σταθμού στις 12 Ιουλίου 2004, που συνέβη το περιστατικό, έλειπε με άδεια.

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=110&artid=206946&dt=12/07/2007http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11424&subid=2&pubid=120481




http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=110&artid=206946&dt=12/07/2007

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11424&subid=2&pubid=120481



Ολέθριο σφάλμα καθηγητή την ώρα των πειραμάτων στη Χημεία έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή των παιδιών και στάθηκε η αιτία να τραυματιστούν τέσσερις μαθητές, από τους οποίους ένας έχασε το μάτι του. Ο καθηγητής όχι μόνο προκάλεσε από αδικαιολόγητη απροσεξία του δυνατή έκρηξη, αλλά δεν φρόντισε, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ούτε να προστατέψει τα παιδιά προειδοποιώντας τα να φυλαχτούν (…) Το σωτήριο προστατευτικό τζάμι, που μεσολαβεί μεταξύ των μαθητών και του πάγκου όπου γίνεται το πείραμα, δεν υπήρχε στην αίθουσα του χημείου (εφ. Ελεύθερος Τύπος, 1998).

Να τι συνέβη πριν χρόνια, το 1998, σε

γυμνάσιο στην Αθήνα…


http://www.youtube.com/watch?v=u2wAvlwKIBo


Υπάρχει αμέλεια;




Πρόβλεψη κινδύνων και αποτροπή ατυχημάτων που πιθανόν ελλοχεύουν σε πειράματα των σχολικών βιβλίων

Τον Μάιο του 2008 στη Ρόδο, προκλήθηκε ατύχημα σε μαθήτρια της Α΄ Δημοτικού, εξ’ αιτίας ενός πειράματος που περιγράφεται στο σχολικό βιβλίο, Γλώσσα πρώτης Δημοτικού β΄ τεύχος σελ.38. Κατά τη διάρκεια σχολικής εργασίας είχε ζητηθεί από τους μαθητές να γεμίσουν ένα μπουκάλι με ρύζι και να το τοποθετήσουν σε νερό, ώστε να διαπιστωθεί ότι επιπλέει σαν καραβάκι. Τότε, πιθανόν λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, επιτρά-πηκε σε όσα εξάχρονα παιδιά το επιθυμούσαν να βγάλουν το μπουκάλι του πειράματος εκτός σχολικού περιβάλλοντος και να το μεταφέρουν στο σπίτι τους.




Τον Μάιο του 2008 στη Ρόδο, προκλήθηκε ατύχημα σε μαθήτρια της Α΄ Δημοτικού, εξ’ αιτίας ενός πειράματος που περιγράφεται στο σχολικό βιβλίο, Γλώσσα πρώτης Δημοτικού β΄ τεύχος σελ.38. Κατά τη διάρκεια σχολικής εργασίας είχε ζητηθεί από τους μαθητές να γεμίσουν ένα μπουκάλι με ρύζι και να το τοποθετήσουν σε νερό, ώστε να διαπιστωθεί ότι επιπλέει σαν καραβάκι. Τότε, πιθανόν λόγω ελλιπούς ενημέρωσης, επιτράπηκε σε όσα εξάχρονα παιδιά το επιθυμούσαν να βγάλουν το μπουκάλι του πειράματος εκτός σχολικού περιβάλλοντος και να το μεταφέρουν στο σπίτι τους.

Το γεγονός αυτό δημιούργησε εκείνα τα επισφαλή περιθώρια, που επέτρεπαν σε εξάχρονα παιδιά σχολικής ηλικίας να επέμβουν στα υλικά και στη διαδικασία του πειράματος χωρίς την επίβλεψη του δασκάλου. Αυτό ακριβώς συνέβη με τη συγκεκριμένη μαθήτρια, η οποία αγνοώντας κάθε πιθανό κίνδυνο, όπως άλλωστε και οι ίδιοι οι γονείς της, αφέθηκε να παίξει με το μπουκάλι του πειράματος. Λίγο αργότερα, καθώς δεν της είχε επιση-μανθεί ότι θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο, χρησιμοποίησε το μπουκάλι μέσα στην μπανιέρα με νερό για παιχνίδι. Μέσα στο μπουκάλι διείσδυσε ποσότητα νερού. Στη συνέχεια το κράτησε κλειστό για δέκα περίπου μέρες. Όταν επιχείρησε να το ανοίξει, εξ’ αιτίας χημικών ζυμώσεων, κόκκοι ρυζιού εκτοξεύθηκαν στο μάτι της, προκαλώντας σοβαρότατη οφθαλμολογική βλάβη, σε μεγάλο βαθμό μη αναστρέψιμη.





Το ανωτέρω συμβάν εγείρει έντονο προβληματισμό σχετικά με τα πειράματα που περιλαμβάνονται στα σχολικά βιβλία. Καθιστά δε ορατό, πως οι οδηγίες που υποστηρίζουν τα πειράματα θα πρέπει να είναι απολύτως σαφείς και εξαντλητικά λεπτομερείς, έχοντας όχι απλώς θετικό χαρακτήρα (τι και πώς πρέπει να γίνει), αλλά και αποτρεπτικό, ώστε να προβλέπονται πιθανές λάθος εκτελέσεις και δυνητικοί κίνδυνοι. Καθώς οι πειραματικές ασκήσεις, απολύτως απαραίτητες στην εκπαι-δευτική διαδικασία, ενδέχεται πάντοτε να ενέχουν τεχνικές δυσκολίες και να εγκυμονούν κινδύνους, οι οδηγίες του Υπουργείου οφείλουν όχι απλώς να περιγράφουν τη διαδικασία εκτέλεσης του πειράματος, αλλά εκ των προτέρων να γνωρί-ζουν τεκμηριωμένα στους εκπαιδευτικούς τις εξειδικευμένες φυσικές, χημικές ή άλλες παραμέτρους των προτεινόμενων ασκήσεων, καθώς και τα ενδεχόμενα αρνητικά αποτελέσματα εξαιτίας λανθασμένων χειρισμών.





Ερωτάται η κα Υπουργός1.Προτίθεται το Υπουργείο, να εξετάσει τις σχολικές οδηγίες που αφορούν στο συγκεκριμένο πείραμα (Γλώσσα πρώτης Δημοτικού β΄τεύχος σελ. 38) και να προβεί στον εμπλουτισμό, την εξειδίκευση ή και την πιθανή επαναδιατύπωσή τους, με βάση το προηγούμενο του ατυχήματος στη Ρόδο; 2.Υπό το πρίσμα του συμβάντος, είναι διατεθειμένο το Υπουργείο να προχω-ρήσει σε μία συνολικότερη εξέταση των συνοδευτικών στα πειράματα οδηγιών του σχολικού προγράμματος, ώστε να εντοπισθούν πιθανές παραλήψεις ή ασάφειες και να διασφαλισθεί η σωματική και ψυχική ακεραιότητα των μαθητών, κατά τη διάρκεια των πειραματικών ασκήσεων, αλλά και προοπτικά, ακόμα και ύστερα από τη λήξη τους; 3.Θα προβεί το Υπουργείο στην αναγκαία ΕΔΕ ώστε να διαπιστωθεί η ενδεχό-μενη αμέλεια των υπευθύνων (συντακτών των οδηγιών του πειράματος) ώστε όχι μόνο να αποδοθούν οι ευθύνες (εάν και όπου υπάρχουν), αλλά και να χορηγηθεί από πλευράς της πολιτείας η επιβεβλημένη οικονομική ενίσχυση της οικογενείας καθώς και της παθούσης για το ατύχημα που οι συνέπειές του θα συνοδεύουν την μαθήτρια σε όλη τη μετέπειτα ζωή της. Ο ερωτών ΒουλευτήςΚουράκης Τάσος


Μέτρα προστασίας

Μια σειρά των βασικών μέτρων και οδηγιών που έχουν σκοπό την ασφαλή οργάνωση και λειτουργία του σχολικού εργαστηρίου και την ασφαλή διεξαγωγή των πειραμάτων μπορούν να αναφέρονται:

● Στη συμπεριφορά των μαθητών στο εργαστήριο.● Στο χειρισμό των γυάλινων οργάνων και συσκευών.● Στη χρήση των χημικών ουσιών.● Στο χειρισμό των πηγών θερμότητας και την αντιμετώπιση πυρκαγιάς.● Στη χρήση του εξοπλισμού ασφαλείας (από τον καθηγητή και από τους μαθητές).● Στην ασφάλεια και στην υγιεινή του χώρου. ● Στη γνώση αντιμετώπισης μιας επικίνδυνης κατάστασης (πυρκαγιάς, σεισμού) ● Στη γνώση πρώτων βοηθειών σε περίπτωση τραυματισμού.




Τα ελάχιστα αναγκαία μέτρα που πρέπει να έχουν ληφθεί:

Προετοιμασία των μαθητών στην εφαρμογή στοιχειωδών μέτρων ασφαλείας πριν μπουν στο εργαστήριο.

Εξοπλισμός ασφαλείας : Εγκατάσταση πυρανίχνευσης Γυαλιά προστασίας εργαστηρίου Ποδιές εργαστηρίου Γάντια μιας χρήσης Προσωπίδες Αντιθερμικά γάντια Συσκευή πλύσης ματιών (οφθαλμόλουτρο) Πυροσβεστήρες Φορητό φαρμακείο Σημάνσεις επικινδυνότητας – σύμβολα ασφάλειας

Ένας σαφής κανονισμός εργαστηρίου Τεχνητός αερισμός (εξαεριστήρες)- Απαγωγός αερίων Κάδος σκουπιδιών, καθαριότητα



Νιπτήρας με συσκευή πλύσης ματιών (οφθαλμόλουτρο)

Εξοπλισμός ασφαλείας


http://www.fireblanket.gr/03_pirosvestires.htm Πυροσβεστήρας και δύσφλεκτη κουβέρτα διάσωσης



Α

Β

C

DΒ

E ΞΗΡΑ ΣΚΟΝΗCO2

Όλα τα προηγούμενα με παρουσία ηλεκτρικού ρεύματος

ΞΗΡΑ ΣΚΟΝΗ με ειδική γόμωση

Μέταλλα (νάτριο, μαγνήσιο, κάλιο, αλουμίνιο σε σκόνη κτλ.)

ΞΗΡΑ ΣΚΟΝΗCO2

Αέρια καύσιμα (προπάνιο, βουτάνιο, μεθάνιο, υδρογόνο, υγραέριο, ασετιλίνη κτλ.)

ΑΦΡΟΣΞΗΡΑ ΣΚΟΝΗ

CO2

Υγρά καύσιμα (βενζίνη, πετρέλαιο, λίπη, λάδια, χρώματα, διαλυτικά, οινόπνευμα κτλ.)

ΑΦΡΟΣΞΗΡΑ ΣΚΟΝΗ

ΝΕΡΟ

Στερεά καύσιμα (ξύλο, χαρτί, πλαστικά, ελαστικά, υφάσματα κτλ.) πλην μετάλλων

Τύπος πυροσβεστήραΕίδος καύσιμης ύλης

Κατηγορία πυρκαγιάς-

Σήμανση

http://www.fireblanket.gr/03_pirosvestires.htm


Bαμβάκι (αιμoστατικό, απoλυμαντικό) Oινόπνευμα (αντισηπτικό) Οξυζενέ (απoλυμαντικό) Βάμμα ιωδίoυ (αντισηπτικό)Betadine (αντισηπτικό, αιμoστατικό) Γάζες (αιμoστατικό, πρoστατευτικό) Αυτοκόλλητα patch για μικροτραύματα / HANSAPLAST (απoλυμαντικό, πρoστατευτικό)Λευκοπλάστη (επίδεση) Επίδεσμo τριγωνικό (για κατάγματα) και αιμοστατικόΚολλύριο με αντισηπτικό (ερεθισμός)Aλoιφή αντισηπτική Αλoιφή για εγκαύματα Απλή κορτιζονούχο κρέμα Τοπικό αναισθητικό σε κρέμα ή γέλη DEPON / ΑσπιρίνηΑντισταμινικά δισκία και κρέμα ή γέλη Αντιόξινα δισκίαΑντιδιαρροϊκόΣπασμολυτικό

1 ψαλίδι 2 ζευγάρια γαντιών μιας χρήσης. 1 λαβίδα ή ένα μεγάλο τσιμπιδάκι 1 ιατρικό θερμόμετρο. 5-6 παραμάνες ασφαλείας

Φαρμακείο - Κουτί Πρώτων Βοηθειών


Πρώτες Βοήθειες


Σύμβολα προειδοποίησης επικίνδυνων αντιδραστηρίωνκαι απαραίτητες προφυλάξεις




Το νάτριο είναι πολύ εύφλεκτο F και διαβρωτικό C Διατηρείται μέσα σε παραφινέλαιο.



«φράσεις κινδύνου R» R 14 / 15-34 κωδικοί ενδείξεων κινδύνων

«φράσεις ασφαλείας S» S 5a-8-43f-45 κωδικοί μέτρων ασφαλείας

Το νάτριο δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με τα μάτια, το δέρμα ή τα ρούχα. Όταν το χειριζόμαστε φοράμε πάντα ποδιά εργαστηρίου, γάντια και προστατευτικά γυαλιά.



http://www.youtube.com/watch?v=O_2Nz0Y6A_c

Σύμβολα προειδοποίησης επικίνδυνων αντιδραστηρίωνκαι απαραίτητες προφυλάξεις: Μελέτη περίπτωσης

…μήπως πρέπει να το υποκαταστή-σω με βιντεο-πείραμα;

Έχοντας υπόψη την επικινδυνότητα του νατρίου, εκτελώ το πείραμα;


http://www.youtube.com/watch?v=_pSAmx1WdhU



Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας Υλικού (MSDS: Material Safety Data Sheet)



Δελτίο Δεδομένων Φαρμάκου (Drag Facts)

loratadine



Μεταλλικό Ιώδιο

Υδράργυρος

Φορμαλδεΰδη Βενζόλιο

Για περισσότερα από 50 χρόνια στα σχολεία στέλνονταν χημικές ουσίες χωρίς να αναγράφονται στις ετικέτες τους σημάνσεις προειδο-ποίησης και «φράσεις» κινδύνου-ασφαλείας ή να συνοδεύονται με Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας (MSDS).



…τα σχολικά βιβλία «υποδείκνυαν», τότε, μεταξύ άλλων και πειράματα παρασκευής αερίου χλωρίου και ατμών ιωδίου.

Παρασκευή χλωρίου

Παρασκευή ιωδίου


Ειδικά θέματα ασφαλείας εργαστηρίου φυσικών επιστημών, σελ. 419-465


http://www.scribd.com/doc/105792702/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CE%9F%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%A3%CF%85%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CF%8E%CE%BD-%CE%A5%CE%A0%CE%95%CE%A0%CE%98-2000

http://www.scribd.com/doc/105792702/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82-%CE%9F%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%A3%CF%85%CF%83%CE%BA%CE%B5%CF%85%CF%8E%CE%BD-%CE%A5%CE%A0%CE%95%CE%A0%CE%98-2000

Σημάνσεις επικινδυνότητας- υποχρέωσης


ΠΔ 105/1995 (ΦΕΚ 67 Α΄/1995)


Κλάση Περιγραφή

I /1 Συσκευές ισχύος < 0,5 mW.Δεν προκαλούν βλάβη στα μάτια ή το δέρμα.

IΙ /2Συσκευές ισχύος έως 1mW σαν τα συνήθη laser pointers.Δεν προκαλούν βλάβη στα μάτια ή το δέρμα, αν η δέσμη δεν κατευθυνθεί στα μάτια είτε απευθείας είτε μετά από ανάκλαση.

IIIa/ 3R Συσκευές ισχύος έως 5 mW σαν ορισμένα laser pointers.Προκαλεί βλάβη στα μάτια, ανάλογη με το χρόνο έκθεσης στην ακτινοβολία.

IIIb/ 3B Συσκευές ισχύος έως 500 mW σαν αυτές ανάγνωσης CD και DVD. Προκαλεί βλάβη στα μάτια. Απαραίτητα τα ειδικά γυαλιά προστασίας.

IV /4

Συσκευές υψηλής ισχύος που χρησιμοποιούνται σε επιστημονικά εργαστήρια και τη βιομηχανία. Υπάρχει κίνδυνος για εγκαύματα στο δέρμα και τα μάτια, ακόμη και έπειτα από διάχυση σε επιφάνειες. Απαραίτητα τα ειδικά γυαλιά προστασίας.

Σήμανση φωτεινής ακτινοβολίας Laser

http://en.wikipedia.org/wiki/File:DIN_4844-2_Warnung_vor_Laserstrahl_D-W010.svg

23-9-2009

Τουρίστας παρενοχλούσε με συσκευή λέιζερ

Σε εξαγοράσιμη ποινή φυλάκισης ενός μήνα καταδικάστηκε από το Αυτόφωρο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κατερίνης 52χρονος Ρουμάνος που κατηγορείτο ότι ως επικεφαλής γκρουπ τουριστών από τη χώρα του, «σημάδευε» με συσκευή λέιζερ οδηγούς που κινούνταν στην εθνική οδό Αθηνών - Θεσσαλονίκης. Ο 52χρονος, που συνελήφθη χθες το βράδυ μετά από καταγγελίες οδηγών, επέβαινε σε τουριστικό λεωφορείο και σύμφωνα με το κατηγορητήριο έκανε άσκοπη χρήση συσκευής «λέιζερ» κατά μήκος της εθνικής οδού, από το ύψος των Τεμπών έως τη διασταύρωση Βαρυκού Πιερίας, παρενοχλώντας τους οδηγούς που κινούνταν στο οδόστρωμα.http://www.naftemporiki.gr/localnews/story.asp?id=1718922


Σήμανση φωτεινής ακτινοβολίας Laser: Μελέτη περίπτωσης

Έπαιζε με λέιζερ και…«κάηκε» Κυριακή, 27 Σεπτεμβρίου 2009, 13:38 http://www,zougla.gr

Καρτέρι στους οδηγούς, που διέρχονταν από την παραλιακή λεωφόρο της Θεσ-σαλονίκης, είχε στήσει στις 5:30 το πρωί ένας 22χρονος Αλβανός.O νεαρός… διασκέδαζε «τυφλώνοντας» με λέιζερ τους διερχόμενους οδηγούς, θέτοντας σε κίνδυνο την ακεραιότητά τους. Τέλος έβαλε ένας ειδικός φρουρός, ο οποίος τυχαία περνούσε από τη συμβολή της λεωφόρου Νίκης με την οδό Βογατσικού και παρατήρησε τι συνέβαινε. Επιχείρησε να τον ακινητο-ποιήσει, ο 22χρονος το έβαλε στα πόδια, και μετά από καταδίωξη, που κράτησε λίγα μόλις λεπτά, ο ειδικός φρουρός κατάφερε να τον συλλάβει. Ο 22χρονος οδηγείται αυτή την ώρα στον εισαγγελέα με τις κατηγορίες της διατάραξης ασφάλειας συγκοινωνιών και της απείθειας.

http://www.naftemporiki.gr/



…μήπως μόνο ως πείραμα επίδειξης από τον καθηγητή;

Σήμανση φωτεινής ακτινοβολίας Laser: Μελέτη περίπτωσης


Μην πλησιάζετε στα παράθυρα. Μη βγαίνετε στα μπαλκόνια. Μη χρησιμοποιείτε τοασανσέρ.

Μην πηδάτε από τα παράθυρα .

Μην τρέχετε όλοι μαζί στην έξοδο.

Μην αγγίζετε πεσμένα καλώδια.



Διάγραμμα σχεδίου εκκένωσης ορόφου σχολικού κτηρίου

Πυρασφάλεια


Φως συναγερμού

Πυροσβεστικός σταθμός εργαλείων

Κουμπί συναγερμού

Ανιχνευτής καπνού

Πυροσβεστική φωλιά

Πώς σβήνονται οι φωτιές με φορητούς πυροσβεστήρες




Η κατάσβεση της φωτιάς γίνεται πάντοτε προς τη διεύθυνση του ανέμου.

Για φωτιές σε επιφάνειες υγρών άρχισε από τη βάση και εμπρός.

Για φωτιά από χυμένα λάδια διαρροής άρχισε την κατάσβεση από πάνω προς τα κάτω.

Προτίμησε την κατάσβεση με πολλούς πυροσβεστήρες συγχρόνως παρά τη διαδοχική χρήση αυτών.

Βεβαιώσου για πιθανή επανάφλεξη. Πάντοτε κοίτα προς την εστία της φωτιάς.

Φρόντισε αμέσως για την αναγόμωση των πυροσβεστήρων που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και για την ετήσια συντήρησή τους.

Πώς σβήνονται οι φωτιές με φορητούς πυροσβεστήρες


http://www.youtube.com/watch?v=oM-yjvraxf8&feature=related

Κίνδυνοι, ασφάλεια και υγιεινή στο σχολικό εργαστήριο φ.ε. Μελέτη περίπτωσης


Υπάρχει πρόβλημα σε αυτό το προτεινόμενο πείραμα;


Πείραμα επίδειξης στο Χημείο του Αρσακείου Θηλέων Αθηνών, 1912



Οι μαθήτριες βρίσκονται πολύ κοντά εκεί όπου γίνεται η επίδειξη πειραμάτων από τον καθηγητή.

Γυμνή φλόγα, οι μαθήτριες που είναι κοντά δεν φορούν γυαλιά προστασίας.

…κανονισμός εργαστηρίου;…πινακίδα ανακοινώσεων;…σημάνσεις ασφαλείας;…εξαερισμός;…πυρόσβεση; …πρώτες βοήθειες;


Διαχείριση επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας

Κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια στον τομέα της εκπαίδευσης διατρέχουν όχι μόνο οι μαθητές και οι σπουδαστές, αλλά και οι εργαζόμενοι/ οι εκπαιδευτικοί και οι επισκέπτες.


Διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας

Στο σχολικό επιστημονικό ή τεχνολογικό εργαστήριο υφίστανται πολύ μικρότεροι πιθανοί κίνδυνοι από αυτούς που μπορούν να μας συμβούν όταν περπατάμε στο δρόμο, οδηγούμε το ποδήλατο, χρησιμοποιούμε το ασανσέρ ή τις ηλεκτρικές συσκευές, τα μαχαίρια και τα απορρυπαντικά στο σπίτι μας, χορεύουμε στη ντίσκο, παρακολουθούμε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, εισπνέουμε τα καυσαέρια των αυτοκινήτων κτλ.

Πιθανός κίνδυνος ή ρίσκο (risk) – σε αντιδιαστολή προς τον υπαρκτό κίνδυνο (danger), δηλαδή να συμβεί ατύχημα με πιθανότητα 100%.



Χώροι τραυματισμού παιδιώνηλικίας 0-14 ετών στην ΕλλάδαΣχολείοΤόποι διασκέδασηςΑθλητισμόςΣπίτι

Πηγή:ΕΣΥΕ, 1999



http://www.medlook.net/article.asp?item_id=2794

http://www.medlook.net/article.asp?item_id=2794

Ακούσιοι θάνατοι παιδιών 0-14 ετών στην Ελλάδα 1992-2004



Αιτία θανάτου αριθμός %

Τροχαία 874 54,8

Πνιγμός 135 8,5

Πτώσεις 82 5,1

Εγκαύματα 47 3,0

Δηλητηριάσεις 23 1,5

Αδιευκρίνιστα 432 27,1

Σύνολο 1593 100,0

Παιδικά Ατυχήματα στην Ελλάδα κατά ηλικία και φύλο 1992-2004 (στοιχεία Π.Ο.Υ. ανάλυση Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων, Ιατρική Σχολή - Ε.Κ.Π.Α.)

http://goo.gl/jZvfx

http://goo.gl/jZvfx

«Έσβησε» 4χρονος που ήπιε τοξικό υγρό

Τραγικό παιχνίδι έπαιξε η μοίρα ενός μικρού αγοριού, το νήμα της ζωής του οποίου έμελε να κοπεί σε ηλικία 4 ετών. Το άτυχο αγοράκι που προέρχεται από οικογένεια αθίγγανων της περιοχής Αβδήρων μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο Νοσοκομείο της Ξάνθης. Οι γιατροί κατέλαβαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να κρατήσουν στη ζωή το μικρό αγγελούδι, ωστόσο, λίγη ώρα αργότερα κατέληξε. Οι πρώτες εκτιμήσεις των γιατρών κάνουν λόγο για τοξικό υγρό που κατάπιε το 4χρονο αγόρι… (τύπος 4-3-2012)




http://www.alfavita.gr/artrog.php?id=59368




Από τους 123 θανάτους παιδιών που σημειώνονται ετησίως, η μεγαλύτερη αναλογία, για όλα σχεδόν τα είδη ατυχημάτων και όλες τις ηλικιακές ομάδες, αφορά αγόρια (60%) με τους υψηλότερους δείκτες θνησιμότητας να εντοπίζονται στις ηλικίες 0-4 ετών και τους χαμηλότερους στις ηλικίες 5-9 ετών...

Παιδικά Ατυχήματα στην Ελλάδα κατά ηλικία και φύλο 1992-2004 (στοιχεία Π.Ο.Υ. ανάλυση Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων, Ιατρική Σχολή - Ε.Κ.Π.Α.)

http://goo.gl/jZvfx




http://goo.gl/jZvfx

Ένα 3χρονο κοριτσάκι από το Όρεγκον, ΗΠΑ, παραπονιόταν για πόνους στην κοιλιά (…) Όταν οι γονείς την πήγαν στο νοσοκομείο, οι γιατροί ανακάλυψαν με ακτινοσκόπηση 37 μικρούς μαγνήτες, που είχαν ενωθεί μέσα στα σπλάχνα του παιδιού και είχαν σχηματίσει ένα βραχιόλι. Η μικρή μπήκε στο χειρουργείο και η εγχείρηση ήταν επιτυχής.



Πέρασε τους μαγνήτες για καραμέλες

http://news247.gr/kosmos/news/perase_toys_magnhtes_gia_karameles.1679375.html

http://news247.gr/kosmos/news/perase_toys_magnhtes_gia_karameles.1679375.html

Κατάλογος ελέγχου για τον προσδιορισμό πηγών κινδύνου:

α/α Υπαρκτός κίνδυνος: ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΝΑΙ ΟΧΙ

1 Χρησιμοποιούνται οξειδωτικές ή εύφλεκτες ουσίες;

2 Φυλάσσονται οι οξειδωτικές ή εύφλεκτες ουσίες σε αεριζόμενους χώρους;

3 Υπάρχουν πηγές πιθανής ανάφλεξης;

4 Φέρουν οι περιοχές που κινδυνεύουν από πυρκαγιά την κατάλληλη σήμανση;

5 Υπάρχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης και εκκένωσης του χώρου;

6 Υπάρχουν συναγερμοί για πυρκαγιές;

7 Φέρουν την κατάλληλη σήμανση οι δίοδοι διαφυγής;



Διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας: Μελέτη περίπτωσης


…μέτρα ασφαλείας & υγιεινής

στην κουζίνα;

Ερεθιστικό. Μπορεί να ερεθίσει το δέρμα και τα μάτια και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην υγεία του ανθρώπου.

Μέτρα προστασίας;




Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (OSHA) είναι απαραίτητη η διαχείριση και ενσωμάτωση της Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας (ΕΑΥ) και στον κλάδο της εκπαίδευσης. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με διάφορους τρόπους, όμως όλοι περιλαμβάνουν τα ίδια βασικά στάδια:

● Σχεδιασμός της εκτίμησης κινδύνων μετά από διαβουλεύσεις με το εμπλεκόμενο εκπαιδευτικό δυναμικό.● Προσδιορισμός των υπαρκτών κινδύνων.● Προσδιορισμός του ποιοι μπορεί να πληγούν, πώς και πού.● Αξιολόγηση του επιπέδου κινδύνου και λήψη απόφασης σχετικά μετά μέτρα που πρέπει να ληφθούν.● Λήψη μέτρων για την εξάλειψη ή τη μείωση του κινδύνου.● Παρακολούθηση και ανάλυση των δράσεων.

http://osha.europa.eu/el



● Η εκπαίδευση και η παιδεία πρόληψης αποτελούν καθορι-στικούς παράγοντες για τη διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας στην εργασία.

● Η ασφάλεια και η υγεία πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του προγράμματος σπουδών και να μην περιορίζονται σε ένα συγκεκριμένο θεματικό τομέα του. Με άλλα λόγια, η ασφάλεια και η υγεία να ενσωματώνονται στο πρόγραμμα ως «οριζόντια» θέματα σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και σε διάφορες θεματικές ενότητες, λ.χ. στις φυσικές επιστήμες και στη φιλολογία.



Σχέδιο υποδείγματος, το οποίο περιλαμβάνει τα βασικότερα στοιχεία της διαδικασίας ενσωμάτωσης της ΕΑΥ στην εκπαίδευση.



● Η εκτίμηση κινδύνων αποτελεί το πρώτο βήμα για την επι-τυχημένη διαχείριση των κινδύνων και δεν είναι δυνατή η επιτυχημένη διαχείριση της ασφάλειας και της υγείας χωρίς την κατάλληλη εκτίμηση. Αφού ολοκληρωθεί η εκτίμηση των κινδύνων, καταρτίζεται κατάλογος με τα προληπτικά μέτρα που απαιτούνται κατά σειρά προτεραιότητας και στη συνέχεια αναλαμβάνεται δράση.

● Πρέπει να αξιολογείται κατά πόσο υπάρχει η πιθανότητα ο υπαρκτός κίνδυνος να έχει ως αποτέλεσμα βλάβη ή τραυματι-σμό, όπως και πόσο σοβαρός δείχνει να είναι ο τραυματισμός.

Υπαρκτός κίνδυνος (danger) είναι κάθε τι - υλικά εργασίας, εξοπλισμός, μέθοδοι ή πρακτικές εργασίας- που είναι δυνατό να προκαλέσει βλάβη. Πιθανός κίνδυνος (risk) είναι το μικρό ή μεγάλο ενδεχόμενο να υποστεί κάποιος σωματική ή άλλη βλάβη ως συνέπεια του υπαρκτού κινδύνου. Βλάβη είναι η αρνητική επίπτωση για την ασφάλεια και την υγεία (λ.χ. τραυματισμός, ασθένεια).



Σκοπός του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. είναι: •Ο εντοπισμός, η καταγραφή, η επεξεργασία, η ανάλυση και έρευνα των βλαπτικών παραγόντων ή και καταστάσεων του εργασιακού περιβάλλοντος και των επιπτώσεών τους στην Υγεία, την Υγιεινή και Ασφάλεια των εργαζομένων. •Η επεξεργασία ρυθμίσεων, κανονισμών και σχετικής νομοθεσίας. •Η παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων και εμπειριών, η προώθηση της τεκμηρίωσης των σχετικών ζητημάτων. •Η προώθηση της πληροφόρησης, ενημέρωσης και εκπαίδευσης των μερών στα θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας των εργαζομένων. •Η συνεισφορά στην διερεύνηση και αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση εργασιακού και ευρύτερου περιβάλλοντος καθώς και από τους γενικότερους όρους διαβίωσης και εργασίας. •Η μελέτη πιθανών επιπτώσεων στην Υγεία των εργαζομένων λόγω της εφαρμογής νέας τεχνολογίας και μεθόδων πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου. •Η παροχή υπηρεσιών Εμπειρογνώμονα σε θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας των εργαζομένων αν ζητηθεί από ένα εκ των μερών (εργοδότες- εργαζόμενοι).

http://www.elinyae.gr/el/index.jsp

http://www.elinyae.gr/el/index.jsp



Έτσι, αν υπάρχει η πιθανότητα να υποστεί κάποιος βλάβη:

■ Μπορεί να απομακρυνθεί τελείως ο υπαρκτός κίνδυνος.■ Μπορεί να περιοριστεί ή να ελεγχθεί ο κίνδυνος (λ.χ. εάν αποκατασταθεί με κάτι λιγότερο επικίνδυνο).■ Είναι δυνατό να ληφθούν μέτρα προστασίας για όλους όσοι εκτίθενται σε κινδύνους.■ Απαιτείται η χρήση μέσων ατομικής προστασίας για την προστασία του εργαζομένου, όταν τα συλλογικά προληπτικά μέτρα δεν παρέχουν επαρκή προστασία.

Βήμα 1: Εντοπισμός των υπαρκτών κινδύνων και εκείνων που κινδυνεύουν

Για να διευκολυνθείτε στον εντοπισμό των κινδύνων λ.χ. από τις χημικές ουσίες:• Δημιουργήστε ένα ευρετήριο των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται και

παρασκευάζονται στο χώρο εργασίας/σχολικό εργαστήριο φ.ε. • Συγκεντρώστε στοιχεία σχετικά με αυτές τις ουσίες, λ.χ. τη βλάβη που μπορούν

να προκαλέσουν και με ποιο τρόπο.– Οι τυποποιημένες ετικέτες ασφαλείας, τα σύμβολα κινδύνου και τα δελτία

δεδομένων ασφαλείας (ΜSDS), που πρέπει να παρέχονται από τον προμηθευτή μιας χημικής ουσίας, είναι σημαντικές πηγές πληροφόρησης.

• Ελέγξτε τις oριακές τιμές επαγγελματικής έκθεσης για τις ουσίες. – Οι τιμές αυτές συμβάλουν στον έλεγχο της έκθεσης σε επικίνδυνες ουσίες

στο χώρο εργασίας, ορίζοντας το μέγιστο ποσό συγκέντρωσης (στον αέρα) μιας ουσίας.

• Αξιολογήστε εάν χρησιμοποιείτε καρκινογόνους ή μεταλλαξιογόνους παράγοντες, για τους οποίους ισχύουν πιο αυστηροί κανόνες.

• Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο Ενημερωτικό δελτίο 33 και Ενημερωτικό δελτίο 35



Ακολουθήστε την ιεραρχία των μέτρων για να αποτρέψετε ή να μειώσετε την έκθεση των μαθητών στις επικίνδυνες ουσίες:

• Εξάλειψη – ο καλύτερος τρόπος για τη μείωση των κινδύνων που συνδέονται με επικίνδυνες ουσίες.– Εξάλειψη της ανάγκης χρήσης των επικίνδυνων ουσιών, αλλάζοντας τη

διαδικασία ή το προϊόν όπου χρησιμοποιείται η ουσία.• Υποκατάσταση – εάν η εξάλειψη δεν είναι εφικτή.

– Υποκατάσταση ή αντικατάσταση των επικίνδυνων ουσιών με άλλες ακίνδυνες ή λιγότερο επικίνδυνες ουσίες (λ.χ. ξίδι αντί για υδρο-χλωρικό οξύ, μικροχημεία, εκπαιδευτικό λογισμικό, βιντεοπροβολή…).

Βήμα 2: Λήψη αποφάσεων σχετικά με προληπτική δράση





Βήμα 3: Φύλλο εκτίμησης και διαχείρισης κινδύνου στο εργαστήριο φυσικών επιστημών

Συμπλήρωση του εντύπου αξιολόγησης και διαχείρισης κινδύνου (risk assessment and control form)…

Φύλλο εκτίμησης κινδύνου στο εργαστήριο φ.ε. Μελέτη περίπτωσης



● Οι μαθητές πριν μπουν στο εργαστήριο πρέπει να ενημερωθούν από τον διδάσκοντα σχετικά με τη χρήση του χώρου και τους κανόνες ασφαλείας.

● Οι μαθητές πρέπει να ενημερωθούν και να γνωρίζουν τις θέσεις των εγκαταστάσεων ασφαλείας, λόγου χάρη τις οι εξόδους κινδύνου, τις θέσεις και το χειρισμό του εξοπλισμού ασφαλείας όπως είναι η συσκευή πλύσης ματιών (οφθαλμόλουτρο), οι πυροσβεστήρες ή το φορητό φαρμακείο κτλ.

● Να αποφεύγονται οι άσκοπες μετακινήσεις των μαθητών μέσα στο εργαστήριο.

● Στους πάγκους εργασίας πρέπει να υπάρχουν μόνο τα απαραίτητα για την αντίστοιχη εργαστηριακή άσκηση όργανα, υλικά, χημικές ουσίες και βιβλία.

● Πριν από την εκτέλεση των πειραμάτων θα πρέπει να ελέγχεται από τον υπεύθυνο καθηγητή η συναρμολόγηση των πειραματικών διατάξεων.

● Πρέπει να ενημερώνεται αμέσως ο υπεύθυνος καθηγητής για κάθε τυχόν ζημιά που θα συμβεί.

Γενικοί κανόνες για τη συμπεριφορά στο σχολικό εργαστήριο



Μέσα στο χώρο του σχολικού εργαστηρίου απαγορεύεται το κάπνισμα (συμπεριλαμβανομένων των διδασκόντων) όπως και η κατανάλωση φαγητού, ποτών, αναψυκτικών, καφέ κτλ., λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα του εξοπλισμού (εύφλεκτες χημικές ουσίες κτλ.) που υπάρχει.

● Πρέπει να ενημερώνεται αμέσως ο υπεύθυνος καθηγητής σε περίπτωση ατυχήματος ή τραυματισμού.

● Επιβάλλεται η παροχή Πρώτων Βοηθειών και ιατρική περίθαλψη αμέσως μετά από οποιοδήποτε ατύχημα με χημικά αντιδραστήρια.

● Απαγορεύεται η μετακίνηση οργάνων, συσκευών, χημικών ουσιών κτλ. έξω από το εργαστήριο.

● Τα θερμά γυάλινα σκεύη προκαλούν επώδυνα εγκαύματα. Τα πιάνουμε φορώντας αντιθερμικό βαμβακερό γάντι.


Γενικοί κανόνες για τη συμπεριφορά στο σχολικό εργαστήριο




Πυρκαγιές και πυρόσβεση στο σχολικό εργαστήριο

Φύση φωτιάς Πιθανά μέσα αντιμετώπισης

νερό βρεγμένο ύφασμα

διακοπή παροχής

στεγνή άμμος

πυροσβεστική κουβέρτα πυροσβεστήρας

Καλάθι χαρτιού ΝΑΙ ΝΑΙ αφρός, ξηρά σκόνη

Ενδύματα ΝΑΙΝΑΙ

χτύπημα με το χέρι

ΝΑΙ

Η/Υ ΟΧΙ ΝΑΙ ξηρά σκόνη, CO2

Μαλλιά κοπέλας ΝΑΙ

ΝΑΙ χτύπημα με

το χέριΝΑΙ

Αιθανόλη (οινόπνευμα)

ΝΑΙ πυρίμαχο κάλυμμα

αφρός, ξηρά σκόνη, CO2

Νάτριο ΟΧΙ ΝΑΙ ξηρά σκόνη με ειδική γόμωση

Οργάνωση εργαστηρίου και εργαστηριακή

άσκηση


Οργάνωση εργαστηρίου και εργαστηριακή άσκηση

Το σχολικό εργαστήριο φ.ε. συνήθως χρησιμοποιείται ως διδακτικό μέσο:

Για να διευκολυνθεί η μάθηση του περιεχομένου. Να διδαχθεί (η όποια) επιστημονική μεθοδολογία. Να διδαχθεί ένας τρόπος με τον οποίο οι μαθητές μπορούν να μαθαίνουν. Να καλλιεργηθούν πρακτικές δεξιότητες.

Περιλαμβάνει πειράματα επίδειξης, καθοδηγούμενες εργαστηριακές ασκήσεις, δραστηριότητες των μαθητών.


● Επίδειξη: Επίδειξη του πειράματος (ή προβολή αντίστοιχου βίντεο ή εικονικού πειράματος) από τον καθηγητή είτε στο σχολικό εργαστήριο φ.ε. είτε στην αίθουσα διδασκαλίας (είτε στο εργαστήριο πληροφορικής).

● Κυκλικό εργαστήριο: Πραγματοποίηση διαφορετικής εργαστηριακής δραστηριότητας από τους μαθητές χωρισμένους σε ομάδες είτε στο σχολικό εργαστήριο φ.ε. είτε στην αίθουσα διδασκαλίας.

● Μετωπικό εργαστήριο: Πραγματοποίηση της ίδιας εργαστηριακής δραστηριότητας από τους μαθητές χωρισμένους σε ομάδες είτε στο σχολικό εργαστήριο είτε στην αίθουσα διδασκαλίας με τη χρήση οργάνων και συσκευών ή/ και με ιδιοκατασκευές με απλά υλικά. Συμπεριλαμβάνονται και τα διαδραστικά εικονικά πειράματα, εφόσον οι μαθητές, μόνοι ή σε ομάδες, συμπληρώνουν σχετικό με τη εικονικό πείραμα φύλλο εργασίας, και εργάζονται είτε στο εργαστήριο φ.ε. είτε στο εργαστήριο πληροφορικής.



Πραγματοποίηση εργαστηριακών ασκήσεων μορφής κυκλικού εργαστηρίου στο σχολικό εργαστήριο φυσικών επιστημών.



Πραγματοποίηση εργαστηριακών ασκήσεων μορφής μετωπικού εργαστηρίου στο σχολικό εργαστήριο φυσικών επιστημών.



Κάνοντας εργαστήριο την τάξη …



Μετατροπή της αίθουσας διδασκαλίας σε πρόσκαιρο εργαστήριο φυσικής και πραγματοποίηση εργαστηριακών ασκήσεων μορφής κυκλικού εργαστηρίου.



Η τάξη εργαστήριο, με τους μαθητές ανά δύο να κάνουν πειράματα με απλά όργανα και ιδιοκατασκευές επάνω στο θρανίο.



Πραγματοποίηση εργαστηριακών δραστηριοτήτων φυσικής μορφής μετωπικού εργαστηρίου στην αίθουσα διδασκαλίας- πρόσκαιρο εργαστήριο.



εργονομική διαμόρφωση του χώρου


Οργάνωση εργαστηρίου και εργαστηριακή άσκηση: Μελέτη περίπτωσης

Τάξη/ τμήμα : Μάθημα : Καθηγητής :

Ομάδα μαθητών /

θέση εργασίας

Ονοματεπώνυμα μαθητών ομάδας

1

2

3

Βοηθά, μεταξύ άλλων, στον έλεγχο τυχόν φθορών ή καταστροφών οργάνων και την απόδοση ευθυνών.

Πλάνο θέσης ομάδων μαθητών


2 Εργονομική διευθέτηση οργάνων και οργανοθηκών ανά ομάδα μαθητών



εργονομική διευθέτηση οργάνων και οργανοθηκών ανά ομάδα μαθητών

ομάδα 1

3 Εργονομική διευθέτηση νεροχυτών και ντουλαπιών βάσης ανά 2 ομάδες μαθητών



εργονομική διευθέτηση οργάνων και οργανοθηκών ανά ομάδα μαθητών

ομάδα 1

ομάδα 2ομάδα 1

4 Εργονομική τοποθέτηση γυάλινων και χημικών ουσιών στο πάγκο των μαθητών





5 Πίνακας ανακοινώσεων

Έχει διαπιστωθεί ότι βελτιώνεται σημαντικά η διεξαγωγή των εργαστηριακών ασκήσεων όταν οι μαθητές είναι ενημερωμένοι και γνωρίζουν:

Τη θέση τους στο εργαστήριο (αρίθμηση πάγκων και οργανοθηκών – πλάνο θέσης κάθε ομάδας).

Το θέμα (αντίστοιχη θεωρία) της εργαστηριακής άσκησης.

Τη σωστή χρήση των οργάνων και συσκευών που θα χρησιμοποιήσουν.

Την ανάγκη για καθαριότητα, τάξη, προσοχή και καλή συνεργασία.

Τις οδηγίες ασφαλείας.



1 Βιβλίο υλικού εργαστηρίου

2 Βιβλίο συμβάντων- ημερολόγιο σχολικού εργαστηρίου

3 Αρχείο οδηγιών χρήσης οργάνων και συσκευών

4 Βιβλίο συντήρησης οργάνων και συσκευών

5 Βιβλίο μεθόδων εργασίας και εργαστηριακών ασκήσεων

6 Βιβλίο βιβλιοθήκης εργαστηρίου

7 Αρχείο νομοθεσίας, εγκυκλίων κλπ. για τη λειτουργία του εργαστηρίου

8 Πλάνο (πλάνα) θέσης ομάδων μαθητών

Βιβλία σχολικού εργαστηρίου




Στις σελίδες του Καταλόγου Οργάνων υπάρχει η περιγραφή των τεχνικών, λειτουργικών και χρηστικών χαρακτη-ριστικών καθώς και των κριτηρίων ποιότητας και ασφαλείας για όλα τα υλικά, τα όργανα και τις συσκευές που συναντώνται στο σχολικό εργαστήριο φ.ε.


Σε κάθε ένα από τα λήμματα του Καταλόγου παρατίθενται ο κωδικός, η ονομασία και η κοινά αποδεκτή διεθνής ορολογία του οργάνου ή της συσκευής, το σχέδιο και η περιγραφή τους καθώς και η ταινία πληροφοριών και ασφαλείας.

Κατάλογος οργάνων και συσκευών εργαστηρίου φυσικών επιστημών


Εργαστηριακή δραστηριότητα


Μελέτη του βρασμού

Γυμνάσιο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Α΄ Αθήνας

Υπάρχουν παραλήψεις και αμέλειες;

● Φορητός λύχνος υγραερίου (γκαζάκι)… ● Οι μαθήτριες δεν φορούν προστατευτικά γυαλιά εργαστηρίου…● Λυτά μακριά μαλλιά κοντά σε φλόγα…● Φαρδιά ρούχα κοντά σε φλόγα…


Εργαστηριακή δραστηριότητα

98 οC

Βρασμός σε δοκιμαστικό σωλήνα




χρόνος / min 0 1 2 3 4 5 6

Θερμοκρασία / οC 20

Πίνακας τιμών


60ο

Προσοχή! Καυτό νερό μπορεί να παρασυρθεί από τις φυσαλίδες του ατμού και να τιναχθεί έξω από το δοκιμαστικό σωλήνα.

Μέτρα ασφαλείας





Προσοχή! Καυτό νερό μπορεί να παρασυρθεί από τις φυσαλίδες του ατμού και να τιναχθεί έξω από το δοκιμαστικό σωλήνα.

Μέτρα ασφαλείας


Οι μαθητές δε φορούν προστατευτικά γυαλιά εργαστηρίου…

Υπάρχουν παραλήψεις και αμέλειες;



Θέματα αναστοχασμού

Κάθε κατηγορία πινακίδων σήμανσης προειδοποίησης – ασφάλειας φέρει ένα χαρακτηριστικό χρώμα, το οποίο παραπέμπει σε κάποιες ενδείξεις ή διευκρινίσεις. Μια απαγορευτική πινακίδα σήμανσης έχει χρώμα: (α) Πράσινο. (β) Κόκκινο. (γ) Κίτρινο ή πορτοκαλί. (δ) Μπλε.

Σημείωσε τη σωστή απάντηση.

«Αναγνωρίζω κινδύνους και ακολουθώ οδηγίες»




Τα θερμά γυάλινα σκεύη προκαλούν επώδυνα εγκαύματα. Αν δεν είμαστε βέβαιοι κατά πόσο ένα γυάλινο σκεύος είναι θερμό ή ψυχρό:

(α) Το πιάνουμε πάντοτε με αντιθερμικό γάντι. (β) Το αντιμετωπίζουμε σαν να είναι θερμό. (γ) Διαβάζουμε τις οδηγίες ασφαλείας.




Για τον ασφαλή χειρισμό του λύχνου υγραερίου στο σχολικό εργαστήριο:

(α) Το άναμμα του λύχνου γίνεται πρώτα με άναμμα του σπίρτου και έπεται το άνοιγμα της στρόφιγγας τροφοδοσίας του καυσίμου. (β) Το άναμμα του λύχνου γίνεται πρώτα με το άνοιγμα της στρόφιγγας τροφοδοσίας του καυσίμου και έπεται άναμμα του σπίρτου.

Σημείωσε τη σωστή απάντηση και αιτιολόγησε την επιλογή σου.



Τι δείχνουν τα δυο σύμβολα προειδοποίησης στη συσκευασία;Ότι το περιεχόμενο του φακέλου είναι:

(α) Εύφλεκτο και εκρηκτικό;(β) Τοξικό και εύφλεκτο;(γ) Οξειδωτικό και διαβρωτικό;(δ) Επικίνδυνο και οξειδωτικό;





Θέση θερμοσίφωνα… Διάταξη πάγκων… Επισφαλής αποθήκευση αντικειμένων πάνω στις οργανοθήκες…

Βρες και περίγραψε ποια λάθη ως προς τη χωροθέτηση των πάγκων και του άλλου εξοπλισμού του εργαστηρίου φ.ε. λυκείουφαίνονται στην Εικόνα, και δημιουργούν κινδύνους (και ποιους) για την ασφάλεια και την υγεία των μαθητών.



Στην Εικόνα βρίσκω τα λάθη (=κινδύνους) και περιγράφω ποιους χειρισμούς δεν πρέπει να κάνω με το ηλεκτρικό ρεύμα.

Το νερό είναι ηλεκτρικός αγωγός. Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.



Οι απαραίτητες προφυλάξεις που αναγράφονται στη συσκευασία του απορρυπαντικού στην Εικόνα, δηλώνουν ότι το περιεχόμενό του είναι:

(α) Ερεθιστικό;(β) Διαβρωτικό;(γ) Οξειδωτικό;(δ) Τοξικό; (δ) Επιβλαβές;

Σημείωσε τη σωστή/ές απάντηση/εις

Η σήμανση Τοξικό καλύπτει τις σημάνσεις Διαβρωτικό και Ερεθιστικό ή Επιβλαβές.

Xi

Xn



Xi

Xn

Ποιοι κωδικοί μέτρων ασφαλείας (φράσεις S) αντιστοιχούν στις προφυλάξεις που αναγρά-φονται στη συσκευασία του απορρυπαντικού στην Εικόνα;

S 2-25/26-46

S2 : Μακριά από τα παιδιάS25/26 :Αποφύγετε την επαφή με τα μάτια. Σε περίπτωση επαφής πλύνετε αμέσως με άφθονο νερό και ζητήστε ιατρική συμβουλή.S46 :Σε περίπτωση κατάποσης να ζητηθεί ιατρική συμβουλή και να επιδειχθεί η ετικέτα.



Α. Παρατηρώντας την Εικόνα, γράψε τέσσερα ενδεικτικά προβλήματακαταπόνησης/ πιθανής μυοσκελετικής κάκωσης του σώματος της κοπέλας.Β. Γράψε ποιες ενέργειες πρόληψης απαιτούνται για να μη συμβούν τα παραπάνω.

Α. Καταπόνηση πλάτης, ώμων, αυχένα, καρπών (…)Β. Ρύθμιση - του ύψους γραφείου, - της στήριξης στην πλάτη του καθίσματος, - της οθόνης του Η/Υ στο σωστό ύψος.


«Κίνδυνοι στο εργαστήριο»- Βρες τα “λάθη” στην εικόνα


Στην Εικόνα ένας μαθητής χύνει υγρό σε μια προχοΐδα. Έχοντας υπόψη τους κανόνες ασφαλείας στο σχολικό εργαστήριο χημείας,γράψε τουλάχιστον τρεις κανόνες που δεν τηρεί/ δεν έχει διδαχθεί ο μαθητής.

▪ Χύνει (μεταγγίζει) υγρό επάνω από το ύψος των ματιών.▪ Δεν φορά προστατευτικά γυαλιά εργαστηρίου.▪ Δεν φορά γάντια εργαστηρίου.

«Κίνδυνοι στο εργαστήριο»- Βρες τα “λάθη” στην εικόνα


Ζεματάει αυτός ο καφές!

Μμμ…Καλύτερα ας γράψουμε έναν κανονισμό εργαστηρίου.


«Τι θα κάνεις αν»- Επίλυση προβλήματος


Όταν υπάρχει νερό πάνω σε γυαλισμένο πάτωμα και δεν υπάρχει σφουγγαρίστρα, προς αποφυγή περίπτωσης γλιστρήματος και πιθανού τραυματισμού:

(α) Αποφεύγουμε να περάσουμε από το συγκεκριμένο σημείο. (β) Τοποθετούμε περιμετρικά εμπόδια (λ.χ. σκαμνιά), αποκλείοντας τη διέλευση. (γ) Ρίχνουμε πριονίδι. (δ) Αναζητούμε μια σφουγγαρίστρα.

Επίλεξε μια απάντηση και αιτιολόγησε την ορθότητα αυτής της επιλογής σου.



Ένας μαθητής σπρώχνει απρόσεχτα ένα μπουκάλι με υδροχλωρικό οξύ και οξύ πέφτει στο χέρι του διπλανού συμμαθητή του. Ταξινόμησε κατά προτεραιότητα τις κατάλληλες για την περίπτωση ενέργειας του καθηγητή για την αντιμετώπιση του συμβάντος:

Α. Πλένουμε το χέρι με άφθονο νερό.Β. Πλένουμε το χέρι με αραιό διάλυμα σόδας φαγητού.Γ. Σκουπίζουμε το χέρι.Δ. Επιθέτουμε στο χέρι αλοιφή για εγκαύματα.



Ένα φθαρμένο ηλεκτρικό καλώδιο πέφτει στο γεμάτο νερό νιπτήρα και σπίθες πετάγονται παντού.Ποια από τις παρακάτω οι ενέργειες δεν θα κάνεις; Α. Κλείνω το γενικό διακόπτη ρεύματος.Β. Χρησιμοποιώ πυροσβεστήρα ξηράς σκόνης CO2 .Γ. Ανοίγω το νιπτήρα να φύγει το νερό.Δ. Πιάνω και τραβώ το καλώδιο έξω από το νερό.



Σε αυτή την εργαστηριακή δραστηριότητα των μαθητών απαιτείται η χρήση φακού λέιζερ (laser pointer). Έχοντας υπόψη τους κινδύνους από μια συσκευή λέιζερ, ποια μέτρα πρόληψης θα έπαιρνες;

▪ Για να αποφύγω να παίζουν οι μαθητές με τους φακούς λέιζερ, θα εκτελούσα την εργαστηριακή δραστηριότητα ως πείραμα επίδειξης από τον καθηγητή.▪ Θα αντικαθιστούσα το φακό λέιζερ με άλλη (ακίνδυνη) πηγή φωτός, τροποποιώντας ανάλογα την εργαστηριακή δραστηριότητα.



Οι μαθητές ασκούνται σε πειράματα με ισχυρά οξέα στο σχολικό εργαστήριο;

http://e-yliko.gr/Lists/List40/DispForm.aspx?ID=119&Source=http%3A%2F%2Fe-yliko.gr%2Flists%2FList40%2Fsynod_bibl.aspx#

(α) Ναι(β) Όχι(γ) Ναι, υπό προϋποθέσεις…(δ) Υποκατάσταση από εκπαιδ. λογισμικό

http://phet.colorado.edu/el/simulation/acid-base-solutions



Στο εργαστήριο οι μαθητές προσδιόρισαν πειραματικά τη θερμοκρασία βρασμού (θ.β.) του νερού. Στον Εργαστηριακό Οδηγό ζητείται να προσδιοριστούν η θ.β. πυκνού διαλύματος αλατόνερου και η θ.β. οινοπνεύματος, για να αποδειχτεί ότι η θ.β. είναι χαρακτηριστική σταθερά (ιδιότητα) κάθε καθαρού υγρού.

- Θα προχωρήσουμε στο πείραμα βρασμού του οινοπνεύματος;

Υποκατάσταση από εκπαιδευτικό λογισμικό…

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-B200/FGYM_HTML/eMainPage.htm



Αν ήμουν η Διευθύντρια...






Ποιες είναι οι ενδεικνυόμενες ενέργειες για τη μείωση/αποφυγή των ρύπων;

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artId=324624&dt=09/04/2010#ixzz0kdOekfaG

Καλός και καθημερινός αερισμός των χώρων- μειώνει τουλάχιστον στο μισό τις συγκεντρώσεις ρύπων. Αποφυγή καπνίσματος στους κλειστούς χώρους- αυξάνει έως και 100 φορές τη ρύπανση του αέρα. Επιλογή «οικολογικών» χρωμάτων, που δεν περιέχουν βλαβερές χημικές ουσίες. Προσοχή στην επιλογή των υλικών κατασκευών όπως δάπεδα, κόλλες, μονώσεις, βερνίκια, υποκατάστατα ξύλου κτλ., καθώς μπορεί να είναι πλούσια σε πτητικές ενώσεις.


Εφαρμόζω πρακτικές έξω από το εργαστήριο

Πόσο βαριά πρέπει να είναι η μαθητική τσάντα;

(α) Μέχρι το 50% του βάρους του παιδιού;(β) Μέχρι το 30% του βάρους του παιδιού;(γ) Μέχρι το 25% του βάρους του παιδιού;(δ) Μέχρι το 20% του βάρους του παιδιού; (ε) Μέχρι το 10% του βάρους του παιδιού;




Καθώς περπατάς στην εξοχή σε τσιμπά στο χέρι μια σφήκα. Αν τα κύρια συμπτώματα στο σημείο του τσιμπήματος είναι τοπική κοκκινίλα, πρήξιμο, πόνος ή φαγούρα περίγραψε ποιες ενέργειες θα ακολουθήσεις για να ανακουφιστείς από αυτά τα συμπτώματα.

▪ Θα ξεπλύνω με νερό. ▪ Θα πάω στο κοντινό φαρμακείο ή Κέντρο Υγείας.▪ Θα τηλεφωνήσω στο 166 για οδηγίες. ▪ Θα επαλείψω την περιοχή του τσιμπήματος με αντιφλεγμονώδη, αντικνησμώδη (κορτιζονούχο) αλοιφή.▪ Θα πάρω κάποιο αντιισταμινικό χάπι.▪ Θα βάλω πάγο και ψυχρά επιθέματα. ▪ Άλλο…. (βάζουμε ξίδι, λεμόνι)



Καθώς περπατάς στην εξοχή σε τσιμπά στο χέρι μια σφήκα. Αν τα κύρια συμπτώματα στο σημείο του τσιμπήματος είναι τοπική κοκκινίλα, πρήξιμο, πόνος ή φαγούρα περίγραψε ποιες ενέργειες θα ακολουθήσεις για να ανακουφιστείς από αυτά τα συμπτώματα.

▪ Θα ξεπλύνω με νερό. ▪ Θα πάω στο κοντινό φαρμακείο ή Κέντρο Υγείας.▪ Θα τηλεφωνήσω στο 166 για οδηγίες. ▪ Θα επαλείψω την περιοχή του τσιμπήματος με αντιφλεγμονώδη, αντικνησμώδη (κορτιζονούχο) αλοιφή.▪ Θα πάρω κάποιο αντιισταμινικό χάπι.▪ Θα βάλω πάγο και ψυχρά επιθέματα.▪ Άλλο…. (βάζουμε ξίδι, λεμόνι)

Υπερευαίσθητα άτομα μπορούν να παρουσιάσουν αλλεργική ή αναφυλακτική αντίδραση στο τσίμπημα σφήκας, που εκδηλώνεται με σοβαρή υπόταση, έντονο ιδρώτα, δύσπνοια και μελάνιασμα. Τα άτομα αυτά απαιτούν άμεση ιατρική βοήθεια και αν γνωρίζουν την υπερευαισθησία τους θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένα να κάνουν μόνα τους μία ένεση αδρεναλίνης την οποία θα πρέπει να φέρουν πάντοτε μαζί τους.



Ο θειϊκός χαλκός είναι και γεωργικό φάρμακο. Έχοντας υπόψη το Δελτίο Δεδομένων Ασφαλείας αυτής της χημικής ένωσης, τι θα συνιστούσες σε παραγωγούς και καταναλωτές;



▪ Περίγραψε σύντομα τι δηλώνουν αυτές οι πινακίδες σήμανσης του ΚΟΚ.

▪ Τι άλλο νομίζεις ότι απαιτείται για τον έλεγχο της κυκλοφοριακής ασφάλειας και την πρόληψη, έξω από ένα σχολείο, κατά την προσέλευση και την αποχώρηση των μαθητών;

▪ Οριζόντια διαγράμμιση οδοστρώματος.▪ Σχολικός τροχονόμος.▪ Απλό ή διπλό κίτρινο φως κυκλικής μορφής που αναβοσβήνει.

▪ Προφανώς, τήρηση του ΚΟΚ (…)



Τι δηλώνουν τα «σήματα» στη βάση της πινακίδας; Ποια αναγνωρίζεις;



Τα καλλυντικά, τα απορρυπαντικά, τα πλαστικά αντικείμενα που χρησιμοποιούμε καθημερινά ή τα αγαπημένα μας αλλαντικά και η βαφή μαλλιών μας αυξάνουν τον κίνδυνο να νοσήσουμε από καρκίνο; Μμμ…

Υπάρχουν τοξικές απειλές στα σπίτια μας;

http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&ct=1&articleID=9432&la=1


Πυρκαγιά από λάδι στο τηγάνι!


Σε μια συνήθη (μικρο)πυρκαγιά όπως «όταν αρπάξει το λάδι στο τηγάνι», προσοχή, όχι πανικός και ποτέ μη ρίξετε νερό για να τη σβήσετε (το νερό ως πυκνότερο από το λάδι, φθάνοντας στον πυθμένα του καυτού σκεύους ατμοποιείται στιγμιαία και λόγω εκτόνωσης του ατμού το αναμμένο λάδι εκτινάσσεται πάνω και έξω από το σκεύος και η κατάσταση χειροτερεύει).

Ο σίγουρος τρόπος είναι να αποκλείσουμε τον αέρα που τροφοδοτεί τη φλόγα, για αυτό το λόγο: ▪ κλείνουμε το μάτι της κουζίνας, ▪ βάζουμε καπάκι πάνω από το τηγάνι ή ▪ σκεπάζουμε το σκεύος με μια βρεμένη πετσέτα.

Παρακολουθήστε το βίντεο: http://www.youtube.com/watch?v=GzASJyidACM&feature=related

Ασφάλεια και υγεία στο σχολικό εργαστήριο

Education

Transcript of Ασφάλεια και υγεία στο σχολικό εργαστήριο