Βιταμίνες και συμπληρώματα. Έχουν αποτέλεσμα;

Βιταμίνες και συμπληρώματα.

Έχουν αποτέλεσμα;Ιωάννα ΚατσαρόληΚλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MScΕπ. Συνεργάτης MedNutritionΣυγγραφέας του βιβλίου «Μερίδες: Το μέγεθος… μετράει»

Παράγοντες που επηρεάζουν την οστικήπυκνότητα σε διαφορετικά στάδια ζωής

Heaney RP, Abrams S, Dawson-Hughes B, Looker A, Marcus R, Matkovic V and Weaver C. (2000) Peak Bone Mass. Osteoporosis

Int 11:985–1009

Φάσεις Οστικής Ανακατασκευής

1. Ηρεμίας2. Ενεργοποίησης3. Οστικής

Απορρόφησης4. Κυτταρικής

Αναστροφής5. Οστικής παραγωγής(Harada and Rodan 2003)

Παράγοντες που επηρεάζουν τηβέλτιστη οστική πυκνότητα

Οστεοπόρωση

Εικόνα 1: Ηλεκτρονική φωτογραφία από Α. Φυσιολογικό σπογγώδες οστό, Β:οστό οστεοπορωτικού ασθενή

Η οστεοπόρωση θεωρείται ως μια παιδιατρική διαταραχή με εμφανείς κλινικές εκδηλώσεις στη

μέση και τρίτη ηλικία.(Dent CE, 1973)

Ο ρόλος του ασβεστίου (Ca)και της βιταμίνης D

Ο ρόλος του Ca• Το 99% του ασβεστίου στο σώμα είναι

αποθηκευμένο στα οστά.• Απαραίτητο για σύνθεση κρυστάλλων

υδροξυαπατίτη.• Αναγκαία η επαρκής πρόσληψή του σε όλα τα

στάδια της ζωής.Ο ρόλος της βιταμίνης Do Ενεργητική απορρόφηση Ca από το έντεροo Νεφρική επαναρρόφηση του Ca

(Nordin BE 1997)

Εισαγωγή: Διαιτητική πρόσληψη Ca καιvitD και οστικός μεταβολισμός

Αυξημένη Δραστηριότητα οστεοκλαστών

Μειωμένη Δραστηριότητα οστεοβλαστών

Κολλαγόνο τύπου Ι

Διασταυρούμενοι δεσμοί

Αύξηση CTx

Μειωμένη Δραστηριότητα οστεοκλαστών

Αυξημένη Δραστηριότητα οστεοβλαστών

Εισαγωγή: Διαιτητική πρόσληψη Ca καιvitD και οστικός μεταβολισμός

Συνολική Ημερήσια Πρόσληψη: Διατροφή (+ Συμπλήρωμα)Προσοχή σε υπερβολική πρόσληψη!!!

Πόσο ασβέστιο χρειάζομαι;

Γυναίκες<50 ετών 1000 mg/ημέρα>50 ετών 1200 mg/ημέραΆνδρες<70 ετών 1000 mg/ημέρα>70 ετών 1200 mg/ημέρα

(Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium, Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: National Academy Press, 2010.)

Παράγοντες που επηρεάζουντην απορρόφηση ασβεστίου

Ημερήσια ΠρόσληψηΗλικίαΠρόσληψη βιταμίνης D

Μείωση στην απορρόφηση

ΑλάτιΠρωτεΐνη σε υπερβολική πρόσληψη Καφεΐνη: Καφές, ΤσάιΑυξημένη λήψη φωσφόρου: ΑναψυκτικάΟξαλικά οξέα: Σοκολάτα, ΣπανάκιΑλκοόλ σε υπερβολική λήψηΦυτικές ίνες σε πολύ αυξημένη λήψη (για κάθε 13 γραμ φυτικών ινών ↑ 75 mg Ca)

«For people who eat a variety of foods, these interactions probably have little or

no nutritional consequence and, furthermore, are accounted for in the overall calcium DRIs, which factor in

differences in absorption of calcium in mixed diets.»

Διατροφή και Ca

Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium, Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: National Academy Press, 2010.

Πρωινό 1 μερίδα γαλακτοκομικά (γάλα)1 μερίδα δημητριακά

Δεκατιανό1 μερίδα φρούτο

Γεύμα1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδο1 μερίδα γαλακτοκομικά (τυρί)

Απογευματινό1 μερίδα φρούτο

Δείπνο1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδο

Ενέργεια: 1500kcalCa: 600 mg (50% AI)Vit D: 0.64μg (6.4%AI)P: 794mg (113%RDA)Mg: 135mg (42%RDA)

ΠαράδειγμαΓυναίκα 48 ετώνΣυνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη: 1000 mg CaΣυνολική Ημερήσια Πρόσληψη: 600 mg Ca

-400 mg Ca

Περίπτωση 1η 1 ποτήρι Γάλα 1,5%: 300 mg Ca30 γραμ. τυρί φέτα: 160 mg CaΣυνολική Ημερήσια Πρόσληψη: 1060 mg CaΣυνολική Θερμιδική Πρόσληψη: + 215 kcal

43% του Γενικού Πληθυσμού & το 80% των ηλικιωμένων δεν καλύπτουν τις συστάσεις

70% των ηλικιωμένων γυναικών χρησιμοποιούν συμπληρώματα ασβεστίου

(NHANES, 2003)

Συμπληρώματα Ασβεστίου

EFSA Panel on Dietetic Products

• Εμμηνόπαυση

• Αμμηνόροια

• Δυσανοχή στη λακτόζη

• Αλλεργία στο αγελαδινό γάλα

• Χορτοφάγοι

Πρωινό 1 μερίδα γαλακτοκομικά (γάλα)1 μερίδα δημητριακά

Δεκατιανό1 μερίδα φρούτο

Γεύμα1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδο1 μερίδα γαλακτοκομικά (τυρί)

Απογευματινό1 μερίδα φρούτο

Δείπνο1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδο



400 mg Ca

Περίπτωση 1η 1 ποτήρι Γάλα 1,5%: 300 mg Ca30 γραμ. τυρί φέτα: 160 mg CaΣυνολική Ημερήσια Πρόσληψη: 1060 mg Ca

Περίπτωση 2η Συμπλήρωμα : 500 mg CaΣυνολική Ημερήσια Πρόσληψη: 1100 mg Ca

Εγκεκριμένο•ΕΟΦ•EFSA•USPΜορφή Ασβεστίου •Κιτρικό, Ανθρακικό, Φωσφορικό, Γλυκονικό CaΣτοιχειακό Ασβέστιο

• πχ Ανθρακικό Ca περιέχει 40% στοιχειακό Ca: 1,250 mg περιέχει 500 mg στοιχειακού Ca• Ποσότητα – Μερίδα• Δοσολογία

Απορρόφηση •Καλύτερη απορρόφηση σε ποσότητες ≤ 500 -600 mg•Κιτρικό Ca σε άτομα >50 ετών ή σε θεραπεία με αντιόξιναΕύληπτο – Κόστος•Μασώμενο, Υγρό, Ταμπλέτα, Σκόνη•Ανθρακικό Ca πιο οικονομικόΠεριέχει και άλλα μέταλλα ή βιταμίνες•βιταμίνη D, Mg

Ποιο συμπλήρωμα Ca είναι το κατάλληλο;

www.nof.org

Ανθρακικό Ca Κιτρικό Ca

Απορρόφηση Με φαγητό Χωρίς φαγητόΚόστος Πιο φθηνό

Κλινικές καταστάσεις

Μείωση γαστρικών υγρώνΙΦΝΕΣύνδρομα Δυσαπορρόφησης>50 ετών

Ανεπιθύμητες Δράσεις Πιο συχνές

Λήψη φαγητού•Ανθρακικό Ca: Με γεύμα•Κιτρικό Ca: Με ή χωρίς γεύμαΑνεπιθύμητες Δράσεις•Μετεωρισμός , Δυσκοιλιότητα •Σταδιακή πρόσληψη : 200 – 300 mg/εβδομάδα + 180 -240 ml ΝερόΑλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα•Π.χ. Φάρμακα για τον θυρεοειδή, Αντιυπερτασική αγωγή

(NHANES, 2003)

7-δεϋδροχοληστερόλη

Προβιταμίνη D3

Βιταμίνη D3 (ενεργή)

25-υδρόξυ-βιταμίνη D3

1,25-ΟΗ-βιταμίνη D3

Οστεοκαλσίνης ορού

Ηλιακή ακτινοβολία

ΔιατροφήΉπαρ

Νεφροί Υδροξυλίωση

Υδροξυλίωση

Δέρμα

Πηγές Ηλιακή Ακτινοβολία Περιορισμένες τροφές

Υδροξυλίωση Ήπαρ (25(ΟΗ)D) Νεφρά (1,25(OH)D)

Δράση Έντερο: Απορρόφησης Ca Οστά: Ενεργοποίηση Οστεοβλαστών

(Calvo MS, et al. 2005)

Εισαγωγή: Βιταμίνη D & Οστική Ανακατασκευή

Προεκτάσεις: Επίπεδα βιταμίνης Dκαι πρόσληψη Ca σε Μετεμμηνοπαυσιακές

γυναίκες στην Ελλάδα

Μέση πρόσληψη Ca

~700 mg/ημέρα

Κοιλιοκάκη, ΙΦΝΕΣκούρο δέρμαΠαχυσαρκία

(Babaroutsi, et al. 2005)

Υποχρεωτικός εμπλουτισμός των γαλακτοκομικών

σε ασβέστιο και βιταμίνη D??

(Babaroutsi, et al. 2005, MEDOS Study, Johnell et al 1995)

Έκθεση στον ήλιο Διαιτητική πρόσληψη βιταμίνης D

Μη υποχρεωτικός εμπλουτισμόςΧαμηλότερη κατανάλωση λιπαρών ψαριών(σε σχέση με βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες)

600 IU 1-70 ετών800 IU >70 ετών800 -1000 IU >50 ετώνΠροσοχή!!! >4000 IU

Βιταμίνη D2: εργοκαλσιφερόλη

Βιταμίνη D3: χολοκαλσιφερόλη

Ισοδύναμη δράσηΣε αυξημένες δόσεις πιο δραστική η D3

Συμπληρωματική Χορήγηση Ασβεστίου με Βιταμίνη D

Πιο ευνοϊκές αλλαγές για τα έγκλειστα άτομα και για τους πληθυσμούς με πολύ χαμηλή πρόσληψη CaΚανένα συμπλήρωμα δεν υποκαθιστά μια ισορροπημένη διατροφή “Food is the best source”

Συνιστώμενη Πρόσληψη βιταμίνης D

(Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium, Food and Nutrition Board, Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D. Washington, DC: National Academy Press, 2010.)

Διαβάζοντας τις ετικέτες

•Ασβέστιο ανά μερίδαΠ.χ. 100 mg/μερίδα

•Ασβέστιο ανά 100 γραμ.Π.χ. 10 mg/100 γραμ.

•% ΣΗΠ (*ΣΗΠ= 1000 mg)Π.χ. 10% ΣΗΠ = 100 mg

Παράδειγμα1% = 10 mg

Εμπλουτισμένα τρόφιμα???

Πρωινό 1 μερίδα γαλακτοκομικά (γάλα)1 μερίδα δημητριακάΔεκατιανό1 μερίδα φρούτοΓεύμα1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδο1 μερίδα γαλακτοκομικά (τυρί)Απογευματινό1 μερίδα φρούτοΔείπνο1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδο



400 mg Ca

Περίπτωση 1η 1 ποτήρι Γάλα 1,5%: 300 mg Ca30 γραμ. τυρί φέτα: 160 mg CaΣυνολική Ημερήσια Πρόσληψη: 1060 mg Ca+ 215 θερμίδες

Περίπτωση 2η Συμπλήρωμα : 500 mg CaΣυνολική Ημερήσια Πρόσληψη: 1100 mg Ca

Περίπτωση 3η 1 ποτήρι εμπλουτισμένα Γάλα ή γιαούρτι1 μερίδα εμπλουτισμένα δημητριακάΣυνολική Ημερήσια Πρόσληψη: 700-800 mg Ca

The Postmenopausal Health Study

Μελέτη που διεξήχθη στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο σε δείγμα 101 μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών.Συστηματική πρόσληψη περίπου 7,5 μg βιτ. D και 1200 mg Ca την ημέρα, μέσω της καθημερινής χρήσης γαλακτοκομικών προϊόντων για διάστημα 12 μηνών.

Σκελετικές περιοχές αύξησηςοστικής πυκνότητας 1: σπονδυλική στήλη

2: λεκάνη 3: ολικό σώμα.

(Moschonis G 2006)

Πρωινό 2 μερίδες γαλακτοκομικά (γάλα+τυρί)1 μερίδα δημητριακάΔεκατιανό1 μερίδα φρούτοΓεύμα1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδοΑπογευματινό1 μερίδα φρούτοΔείπνο1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα1 μερίδα ελαιόλαδο

Πρωινό 1 μερίδα γάλα (εμπλουτισμένο με Ca+vitD) 1 μερίδα δημητριακάΔεκατιανό1 μερίδα γιαούρτι (εμπλουτισμένο με Ca+vitD)1 μερίδα φρούτοΓεύμα1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά1 μερίδα σαλάτα½ μερίδα ελαιόλαδοΑπογευματινό1 μερίδα γάλα (εμπλουτισμένο με Ca+vitD)1 μερίδα φρούτοΔείπνο1 μερίδα κρέας1 μερίδα δημητριακά2 μερίδες σαλάτα½ μερίδα ελαιόλαδο1 μερίδα φρούτοΕνέργεια: 1500kcalCa: 1200 mg (100%AI)Vit D: 22.50μg (225%AI)P: 1293mg (185%RDA)Mg: 286mg (89%RDA)


Κατανάλωση εμπλουτισμένων γαλακτοκομικών

ΦώσφοροςΕπαρκής η διατροφική πρόσληψη. Δεν συστήνεται η συμπληρωματική χορήγηση

Βιταμίνη ΚΔεν έχει θεσπιστεί ανώτατο όριο λήψης και δεν είναι σαφές εάν η χορήγηση μέσω συμπληρώματος ωφελεί το γενικό πληθυσμό.

ΜαγνήσιοΔεν είναι σαφές εάν η μη επαρκής λήψη οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο Καταγμάτων.

Άλλα θρεπτικά συστατικά και οστική υγεία

Bonjour et al. Minerals and vitamins in bone health: the potential value of dietary enhancement. British Journal of Nutrition (2009)

Ισορροπημένη διατροφή και υγεία των οστών

•Η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, σχετίζεται ισχυρά με

μεγαλύτερη οστική μάζα.(De Bar, 2006)

•Η βιταμίνη Κ, C, σχετίζεται με την επίτευξη βέλτιστης οστικής μάζας στα παιδιά και διατήρησή της κατά

την εμμηνόπαυση.(Aoe, 2005)

Για τη βελτίωση της υγείας των οστών, χρειάζεται μια ισορροπημένη διατροφή

(Vantanparast, 2005)

Eυχαριστώ πολύ!

Ιωάννα ΚατσαρόληΚλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, MScΕπ. Συνεργάτης MedNutritionΣυγγραφέας του βιβλίου «Μερίδες: Το μέγεθος… μετράει»

slideshare.net/[email protected]

Βιταμίνες και συμπληρώματα. Έχουν αποτέλεσμα;

Health & Medicine

Transcript of Βιταμίνες και συμπληρώματα. Έχουν αποτέλεσμα;