Αλέξης Σταμάτης - «Το βιβλίο της βροχής»

ΑΛΕΞΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Μυθιστόρημα� �

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

STAMATIS BROXH DDD final_Layout 1 6/11/15 3:40 μ.μ. Page 5

© Copyright Αλέξης Σταμάτης – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2015

Έτος 1ης έκδοσης: 2015

Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με ο-ποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιον δήποτε τρόποαναπα ραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς ΣύμβασηςΒέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειο -θεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυ-πικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε.ΓΡΑΦΕΙΑ: Θεμιστοκλέους 104, 106 81 ΑθήναΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ: Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα% 210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31e-mail: [email protected]

www.kastaniotis.com

ISBN 978-960-03-5944-2


ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ò ô

Μ Ε Ρ Ο Σ Π Ρ Ω Τ Ο

Πριν

11. Μυρτώ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1512. Τζιμ, Νταράν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2013. Τάσος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2514. Χαρά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2915. Νίκος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3316. Ηλίας, Ναυσικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3617. Άρης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4018. Αθηνά, Βασιλείου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4319. Η γυναίκα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4710. Ελένη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5011. Ιόλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5312. Με μια ανάσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5913. Καταιγίδα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο

Κατά τη διάρκεια

11. Tζιμ, Μυρτώ, Αλέκος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6512. Νταράν . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7913. Τάσος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10914. Χαρά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123


15. Νίκος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13916. Ηλίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15517. Η γυναίκα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16918. Αθηνά, Βασιλείου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17519. Άρης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19110. Ελένη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20111. Ιόλη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

Μ Ε Ρ Ο Σ Τ Ρ Ι Τ Ο

Μετά

11. Μυρτώ, Ελένη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23312. Τζιμ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23913. Χαρά, Τάσος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24114. Νίκος . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24415. Ηλίας, Ναυσικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24916. Νταράν, Ερντέμ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25517. Βασιλείου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25818. Άρης, Αθηνά, γυναίκα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26219. Ιόλη, Θέμης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

ΕΠΙΛΟΓΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273



στην Εύα

καιστη Μαρία Γιαννοπούλου

στη Μαρία Γκρίλλαστον Δημήτρη Κατσούλα


Ό,τι είναι παρελθόν είναι πρόλογος

ΟΥΙΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ

Τρικυμία

Oh he love, he love, he loveHe does love his numbers

And they run, they run, they run himIn a great big circle

In a circle of infinity

Ω, πώς αγαπά, αγαπά, αγαπάΑγαπά τους αριθμούς του

Κι εκείνοι τρέχουν, τρέχουν, τον τρέχουνΣ’ έναν μεγάλο, τεράστιο κύκλο

Τον κύκλο του απείρου

KAte BusH«π», Aerial


Αθήνα, 2009


Μ Ε Ρ Ο Σ Π Ρ Ω Τ Ο

ΠΡΙΝh


[ 1 ]

Μυρτώ

ΜΙΑ ΦΟΡΑ. Κι έναν καιρό. Τώρα, δηλαδή σήμερα. Αθήνα, μεσημέρι. Ζέστη. Mπετόν που αναφλέγεται. Πέ-

τρα, τσιμέντο, άμμος, γυαλί: η πόλη. Πιο κοντά. Πολυκατοικίες.Εγκλήματα του πενήντα, αντιπαροχή, εργολαβίες. Βιασμός. Τε-ρατογένεση. Άλλοι διαφωνούν: η μόνη λύση για την ανάπτυξητης πόλης. Κτιστή επανάσταση – Εμφιαλωμένη φύση τη λέει οποιητής.

Μια πολυκατοικία από ψηλά, τέσσερις όροφοι συν ρετιρέ. Ηβεράντα του ρετιρέ. Ένα κορίτσι λιάζεται. Η Μυρτώ. Το πρό-σωπό της. Η φράντζα πέφτει στο δεξί της μάτι. Το καλύπτει ο-λόκληρο, καθιστώντας αόρατο το μαύρο μακιγιάζ. Μια δέσμηξανθών ακτίνων τής κρύβει το μισό οπτικό πεδίο. Το γαλάζιομάτι πίσω απ’ τα τσουλούφια, πίσω απ’ την κουρτίνα.

Είναι θαυμάσιο να μισοφαίνεται κανείς. Διότι τούτο εστί το

σώμα σου. Και σου ανήκει. Όπως και η θωράκισή του. Εσύ α-ποφασίζεις τι εκθέτεις, ως πού το εκθέτεις. Σε καθεστώς ελευ-θερίας. Πιο κοντά. Η οφθαλμική κοιλότητα. Η ίριδα. Πιο κοντά.Ποιος ξέρει;

Στ’ αφτιά της τα ακουστικά του i-Phone. Όλα της τα αγα-πημένα. Killers, Babyshambles, Archive. Μπαγιάτικος αέρας,αττικό φως, μυρωδιά φρέσκιας μπογιάς από απέναντι. Δεν την


απασχολούν. Αναπνοή, εικόνα, οσμή – αδιάφορα, παντοτινά, δε-δομένα. Άδεια όστρακα. Αρέσκεται στο να πλέει στο χρόνο, έ-τσι νωχελικά, μελαγχολικά. Ο Λυκαβηττός ορθώνεται ψηλά.Στρατιώτης που φυλάει τα μετόπισθεν. Διαβάζει:

Δυο δόσεις μίσους από ένα στόμα άγριο σαν όπλο

Σαν ένας δολοφόνος που το κάνει για πλάκα

Δυο φοβεροί κρότοι σ ’ έναν πόλεμο που μόλις άρχισε

Δυο κόκκινα τριαντάφυλλα πάνω απ ’ το είδωλό μου

Ο αέρας φυσάει, κι αφήνει μοναχά ένα

Ο κόσμος που ξέρω εξαφανίζεται – σαν τον ήλιο που δύει

Πέμπτη, έκτη φορά. Το έχει εκτυπώσει από ένα σάιτ στο δί-κτυο. Προεκτείνει νοερά το ποίημα στα δικά της ορνιθοσκαλίσμα-τα. Πάντα θέλουν περισσότερα από σένα, πάντα σε κριτικάρουν.

Βασικά περισσότερο εσύ με κριτικάρεις. Τη ζωή μου, τα σκουλα-

ρίκια μου, το ντύσιμό μου. Ζεις στη σαπουνόφουσκα του μυαλού

σου. Κι εγώ είδωλο του εαυτού μου, κολυμπάω στο χάος. Ανα-στενάζει, σαν να μην μπορεί να συνδέσει λόγια και αίσθημα. Ε-λαφριά πίεση για να νιώσει πιο βαθιά, πιο σκοτεινά. Μικρό δικότης τρικ. Ουσιαστικά είναι ένας λυρισμός – μένει έκθαμβη απότην ίδια της την ψυχή. Όμως αυτή τη στιγμή νιώθει ένα σουβλίβαθιά στο στέρνο. Κι αποφασίζει, όχι άλλο μόνη σήμερα. Σκέ-φτεται τη φίλη της τη Λένα, αλλά η Λένα είναι ακριβώς σαν κιαυτήν, δεν της κάνει καλό ένας τέτοιος καθρέφτης. Θέλει να δειτην αντανάκλασή της αλλού, χρυσίζουσα, όσο πιο διαφορετικόςο καθρέφτης, τόσο καλύτερα, ίσως έτσι καταφέρει να δει και ταδυο τριαντάφυλλα του ποιήματος πριν φυσήξει ο αέρας. Βγάζειτα ακουστικά, κλείνει το τετράδιο, σηκώνεται, ανοίγει την μπαλ-κονόπορτα, μπαίνει μέσα.

Σαλόνι, κάτασπρο, όλα πάλλευκα, συμμετρικά. Η τάξη είναιη αναπνοή του Θεού – οικογενειακό, πατρικό μότο, όταν μπο-



ρούσε ακόμη να υπάρχει μότο. Ποιου θεού όμως; Δεν πιστεύει,δεν προσεύχεται. Ούτως ή άλλως υπάρχουν στιγμές που ό,τι καινα κάνει το σώμα, η ψυχή είναι στα γόνατα.

Από τότε που πέθανε ο πατέρας της έχασε την τάξη της. Όχιότι εκείνος την παρείχε. Το αντίθετο μάλιστα, αλλά η τάξη έχεινα κάνει και με το τι θεωρεί κανείς δεδομένο.

Στο δωμάτιο της μάνας της. Ξέρει πού θα τα βρει. Τριάνταευρώ – τόσα χρειάζεται. Αρκετά για την ίδια, λίγα ώστε να μηφανούν. Στα μάτια μια θλίψη που δεν είναι δική της. Ούτε καιτης μάνας της είναι. Ίσως της προγιαγιάς. Μα αυτή ήταν απότην Σμύρνη κι εκεί είχαν άλλου είδους προβλήματα. Η ιστορίατης. Η οικογενειακή της ιστορία.

Μυρτώ: Πάλι τα ίδια λες. Η μάνα της: Πρέπει να ξέρεις. Εί-

ναι το αίμα σου. Μυρτώ: Δε θέλω να ξέρω. Δε θέλω να ξέρω τί-

ποτα. Το αίμα μου είναι μέσα μου.

Το στόμα, άγριο σαν όπλο. Παίρνει τα χαρτονομίσματα και τα φέρνει στο φως. Να δει

το υδατογράφημα στο δεκάευρω. Τα κάνει κάτι τέτοια. Υπάρ-χουν φορές που συγκεντρώνεται ακόμη και σ’ ένα φύλλο, το κοι-τάζει τόσο επίμονα, σαν να θέλει να σχίσει τη συγγένεια τωνδεσμών του, και στο τέλος βλέπει άλλα πράγματα, ταξιδεύει.Έτσι εκφράζει το θεατρικό μες στην ψυχή της.

Χώνει τα λεφτά στην τσέπη και βγάζει την μπλούζα. Κοιτά-ζει τις θηλές της. Μικρές, σαρκώδεις, δυο βαθυκόκκινα κου-μπιά. Κορίτσι, θηλυκό, γυναίκα; Είναι αυτό γυναίκα;

Ασανσέρ. Είναι καινούργιο, μόλις το εγκατέστησαν. Όμορ-φοι καθρέφτες, στιλπνοί, μ’ ένα γκρίζο φίλτρο. Εκεί ναι, της α-ρέσει να κοιτάζεται. Σαν να την καλύπτει ένας πέπλος. Εδώ και


2o


ώρα βρίσκεται σε μια έξαρση, αλλά ο τρόπος που τη βιώνει είναιεντελώς κόντρα, σχεδόν κατατονικός. Γιατί κατά βάθος τής α-ρέσει αυτή η θλίψη. Της αρέσει αυτός ο ρόλος. Αν υπάρχει ο νευ-ρώνας που καθορίζει το μέλλον, αυτός ξέρει πως κατά πάσα πι-θανότητα σε δεκαπέντε χρόνια θα ’ναι μια ευτυχισμένη αστή μεμωρό. Αφού έχει περάσει από το στάδιο κατάθλα πολυτελείας,χλιδάνεργη –κι οι δυο είναι προσδιορισμοί της μάνας της–, ανα-θεώρηση, καλή γνωριμία, γάμος.

Ο κόσμος που ξέρω εξαφανίζεται. Η ηχώ του ποιήματος. Δρα-στική, ίσως κι ενισχυμένη. Μες στο ασανσέρ. Ένας περίκλει-στος χώρος ένα επί ένα που ανεβοκατεβαίνει. Κι αυτό υπάρχειεκατό, διακόσια χρόνια. Ανθρώπινη εφεύρεση. Τρελό πράγμα οιανθρώπινες εφευρέσεις. Κι αν μας κουβαλούσαν πουλιά; Θα ’τανεφεύρεση κι αυτό; Ή φυσικό; Ο θάλαμος σταματάει στον δεύ-τερο. Το ’χουν αυτό τα νέα μοντέλα, όπως στα κτήρια γραφείων.Μπαίνει μια εξηντάχρονη γυναίκα. Η Ναυσικά. Γνωρίζονται.Είναι σύζυγος του Ηλία του «Αλλού». Αλλού, γιατί δε βρίσκε-ται εδώ, η μάνα της της έχει πει ότι φταίει η αρρώστια. Η γυ-ναίκα παλεύει με τη βαρύτητα. Τα χαμηλωμένα μάτια της, ημικρή καμπούρα. Καμιά δε χαμογελά, η Μυρτώ γιατί έτσι είναιμε τους ανθρώπους που δε γνωρίζει καλά και η Ναυσικά γιατίέχει λόγους. Δύο όροφοι μόνο είναι εξάλλου. Κρυφό βλέμμα τηςγυναίκας στις τορνευτές γάμπες. Το δεκαεξάχρονο σώμα. Πόσοισχυρό. Όχι, δε θα ’θελε τέτοια κόρη. Δεν έχει τέτοια κόρη. Κιαν είχε; Ω Θεέ μου.

Ισόγειο. Η Ναυσικά βγαίνει πρώτη. Η Μυρτώ την κοιτάζειαπό πίσω, εστιάζει στις φλέβες στα πόδια. Η Ναυσικά γυρίζειξαφνικά. Κοιτάζονται. Τη βλέπει να κουνάει το κεφάλι και ναφεύγει έξω. Περιμένει λίγο, ύστερα βγαίνει κι αυτή.

Έξω υγρασία παράξενη. Ξαφνικά όλα αποκτούν μια αιφνί-



δια πυκνότητα. Δυο φτερά πετούν στον αέρα, συμμετρικά. Στοντοίχο ένα γκράφιτι-στάμπα, Ζήτω τα λαϊκά κορίτσια. Αθήνα,μεσημέρι, ζέστη αφύσικη – κάτι προμηνύει. Ο ήλιος, κρυφόςπάντοτε και μυστηριώδης. Πάντα εκεί και πάντα πουθενά. Ί-σως γιατί είναι το μόνο στοιχείο στον φυσικό κόσμο που δενμπορείς να κοιτάξεις πάνω από μερικά δευτερόλεπτα. Άντε καιτο αγαπημένο πρόσωπο, όταν ο έρωτας σε παραλύει.



[ 2 ]

Τζιμ, Νταράν

Α ΠΕΝΑΝΤΙ πολυκατοικία. Δεύτερο υπόγειο. Ρουφάει με από-λαυση την πρώτη τζούρα. Δεύτερη δουλειά. Βαποράκι τζού-

νιορ. Ψιλά πράγματα. Η βασική να πουλάει σιντί και ντιβιντίστα Εξάρχεια. Είναι στην Ελλάδα έξι χρόνια. Άφησε την οικο-γένεια στο Λάγκος – πέντε αδέρφια. Τους στέλνει ό,τι μπορεί.Ο πατέρας είναι ανάπηρος –τα δάχτυλα της μάνας σφίγγουνδιαρκώς ένα φυλαχτό–, κάθε μέρα αναβλύζουν κι άλλες ρυτίδες.Τ’ αδέρφια χαμένα κορμιά – στην κυριολεξία.

Σαράντα τετραγωνικά, εκατόν είκοσι ευρώ. Εδώ κι ένα χρό-νο του ’ρχεται ενενήντα – έχει έρθει κι ο Νταράν, από τότε πουτον έδιωξε η γυναίκα του. Τον βρήκε πίτα ένα βράδυ στη Με-σολογγίου. Καλός άνθρωπος, ταίριαξαν τα χνότα τους. ΈναςΚούρδος κι ένας Νιγηριανός. Μαζί, συγκάτοικοι.

Μια ακόμη βαθιά τζούρα. Τα τελευταία χρόνια, όταν πίνει,σκέφτεται τον Τόνι. Μαζί ήρθανε από κάτω. Μεγαλύτερος ο Τό-νι, αρχηγός στην παρέα, λαμπερός. Φύγανε όταν ξαναβγήκε οΟλουσεγκούν Ομπασάνγκο με στημένες εκλογές. Στο Δέλτατου Νίγηρα πήρε εκατό τοις εκατό. Ο Τόνι πήγε στη Θεσσαλο-νίκη, μικροπωλητής – εκεί σκοτώθηκε, δολοφονήθηκε είναι ηπλήρης αλήθεια. Στην καφετέρια είδε δυο αγριεμένους μπά-τσους και για να αποφύγει τον έλεγχο πήδηξε από το μπαλκόνι

2


του πρώτου. Έγινε μεγάλη ιστορία, το ’γραψαν κι οι εφημερίδεςκαι τα μπλογκ. Έγινε σύμβολο ο Τόνι. Για τον Τζιμ, όσο κι ανως φυσική παρουσία δεν υπάρχει πια, ο Τόνι ζει σ’ έναν διαφο-ρετικό κόσμο και μπορεί να μετεμψυχωθεί σε νέες γέννες. Απόκει που βρίσκεται ο Τόνι τον ευλογεί, τον προσέχει, είναι πάντο-τε ο φίλος του.

Ο Τζιμ δεν πανικοβάλλεται εύκολα, ούτε αποκαρδιώνεται.Εξάλλου δεν έχει μπαλκόνι να πηδήξει. Για τ’ όνομα του Θεού–όποιου θεού και όποιου πνεύματος –, δε θα το ’κανε ποτέ. Είναιένα ευχάριστο, ζωντανό παιδί που δεν παραπονιέται. Λέει ιστο-ρίες. Όπως έλεγε ο Μπεν Όκρι, όλα τα παιδιά στη Νιγηρία πρέ-πει να λένε το ένα στο άλλο ιστορίες, κι οι ιστορίες αυτές πρέπεινα ’ναι αυθεντικές, ιστορίες που κανένας άλλος δεν ξέρει. Δεν έ-γινε συγγραφέας ο Τζιμ σαν τον Μπεν Όκρι αλλά είναι δεινός α-φηγητής. Και δεν παραπονιέται, παίρνει τη ζωή όπως έχει. Απόεκείνους που δε θα βγάλουν ποτέ το ζοφερό είκοσι τοις εκατότου εαυτού τους στο φως. Όσο μπορούμε βέβαια να μιλάμεστατιστικά για την ύπαρξη. Κοινωνιολογικά η στατιστική είναιμια αποδεκτή επιστήμη. Σύμφωνα μ’ αυτήν ο μετανάστης, οΤζιμ, είναι πια ένας στους δέκα σ’ αυτή τη χώρα. I am the onein ten. A statistic, a reminder of a world that doesn’t care. Τώρακαι στην Ελλάδα.

Σε χωροταξικό επίπεδο η αναλογία είναι 50-50. Το ’χουν μοι-ράσει το διαμέρισμα, δυο τοίχους ο καθένας. Ο Τζιμ τους έχειγεμίσει πόστερ από άκσιον μούβις, ο Νταράν τους έχει αφήσεικενούς. Ψέματα. Πάνω από το κομοδίνο έχει κολλήσει μια μι-κρή φωτογραφία του Οτσαλάν. Από την εφημερίδα. Από κάτωέχει γράψει Ιμραλί – που στα κουρμαντζί σημαίνει η φυλακή

του νου. Κάπου στη μέση το σύνορο των δύο κόσμων, μια σαρα-βαλιασμένη πολυθρόνα. Πότε κάθεται ο ένας, πότε ο άλλος. Έ-


2


να διαμέρισμα, δυο φυλές, δυο τρόποι, δυο μουσικές, δυο άν-θρωποι.

Ο Νταράν σιδερώνει το καλό του πουκάμισο. Είναι μεγάλημέρα γι’ αυτόν η σημερινή. Κινεί το σίδερο αργά σαν να ’ναι μέ-ρος μιας τελετουργίας. Τα χαρακτηριστικά του είναι ήρεμα –όχι χωρίς προσπάθεια. Ο Τζιμ παρακολουθεί σιωπηλός. Ξέρειπολύ καλά τι παίζεται αυτή τη μέρα για το συγκάτοικό του.

«Θέλεις;» ρωτάει ο Τζιμ, τείνοντας το τζόιντ. Μιλάνε ελλη-νικά, ο Νταράν δεν ξέρει αγγλικά.

«Είσαι τρελός;» Παύση. «Να τα διαλύσω όλα;» Παύση.«Τώρα στο τέλος;»

Ο Νταράν μιλάει σε συνέχειες, παραδίδοντας εκείνο που θέλεινα πει σε μικρές ανεξάρτητες φράσεις. Τελευταία είναι καλύτερατα πράγματα, παλιά μιλούσε σχεδόν λέξη λέξη. Έχει προσπαθή-σει πολύ, τα ’χει δώσει όλα με το αλκοόλ. Ούτε σταγόνα πια.

«Χορταράκι είναι, ρε. Ηρεμεί».«Έξι μήνες κλείνω». Παύση. Το λέει για να το ακούσει πε-

ρισσότερο ο ίδιος, μιας και ο Τζιμ το ξέρει πολύ καλά. «Έξι μή-νες». Ούτε να το μυρίσει.

«Ok, man. Μια τζούρα δε θα πείραζε. Δώρο πήρες για το πι-τσιρίκι;»

«Θα πάρω απ’ έξω».«Τι;»«Ένα γκέιμ μπόι».«Και γι’ αυτήν;»«Δεν ξέρω». Παύση. «Ένα μαντίλι;»«Ένα μαντίλι είναι καλό».

Το κουδούνι. Δυο κοφτά χτυπήματα. Ο Τζιμ δεν περιμένεικανέναν. Κοιτάζονται με τον Νταράν. Ο Τζιμ σηκώνεται σαν α-


22


στραπή, ανοίγει ένα συρτάρι, παίρνει ένα σακουλάκι, μαζί καιτο τζόιντ, και πάει στην τουαλέτα. Το χέρι στο καζανάκι. Στομεταξύ ο Νταράν κοιτάζει από το ματάκι. Του κάνει νόημα, όλακαλά, και τον πλησιάζει.

«Είναι το κορίτσι». Παύση. «Από απέναντι στο ρετιρέ», λέεισχεδόν ψιθυριστά. «Σε γουστάρει». Παύση. «Αλλά μην κάνειςκαμιά μαλακία». Παύση. «Είναι ανήλικο».

«Μπα, γι’ αυτό ήρθε», λέει ο Τζιμ και δείχνει το σακουλάκιμε τη φούντα.

Είκοσι λεπτά αργότερα. Ο Τζιμ και η Μυρτώ κάθονται στοπάτωμα και κάνουν τζόιντ. Έχει βάλει ένα σιντί με αφρικάνικημουσική. Όχι του γούστου της, αλλά δε λέει τίποτα. Απορροφη-μένοι στην ιεροτελεστία, με το συγκεκριμένο τυπικό. Παίρνω,ρουφάω, βγάζω τον καπνό, κρατάω λίγο, δίνω. Πού και πού ξε-φεύγουν κάποια βλέμματα. Δήθεν τυχαία.

Πρωτομίλησαν έξω από το ψιλικατζήδικο, στο ισόγειο τηςπολυκατοικίας του. Εκείνη πρώτη. Σπάνιο ν’ ανοίξει συζήτηση.Όμως αυτός ο ψηλός γεροδεμένος μαύρος με το όμορφο πρόσω-πο κάτι της έκανε. Καμιά σχέση με όσους ξέρει. Τον ξανάδε τονπερασμένο Δεκέμβρη όταν κάηκε η Αθήνα. Ήταν κι εκείνη στιςμαθητικές πορείες. Είχε νιώσει μια ταύτιση με το νεκρό. Πέτα-ξε κι ένα πλαστικό μπουκάλι στους μπάτσους. Ένιωσε κάπως.Από τον Τζιμ αγοράζει χόρτο. Και μερικές φορές καπνίζουνμαζί. Του αρέσει, της αρέσει, αλλά δεν έχουν καν αγγιχτεί. Εί-ναι μελαψός, εξωτικός, αλλιώτικος. Είναι χλομή, σκοτεινή, αλ-λιώτικη. Μοιράζονται κάτι απροσδιόριστο και για τους δύο.Κοινή ειδωλολατρία.

Ο Νταράν βγαίνει από το μικρό μπάνιο. Έχει χτενίσει ταμαλλιά του. Φοράει τα καλύτερά του ρούχα.


2


«Φεύγω», λέει.«Good luck, man», λέει ο Τζιμ.Κλείνοντας την πόρτα παίρνει μια βαθιά ανάσα. Ο κόσμος

εισδύει μέσα του.Η Μυρτώ. Ο δείκτης βαμμένος κόκκινος, τα υπόλοιπα νύχια

μοβ.«He is cool», λέει.«Ποιος, ο Νταράν;» λέει ο Τζιμ και γελάει. «Μισό χρόνο μέ-

νει εδώ, μια μέρα δε χαλάρωσε».«Είναι αληθινός», λέει η Μυρτώ. Αληθινός για κείνη σημαί-

νει ένα μήνυμα, μια πληροφορία, μια συμπεριφορά. Η μάνα της,λόγου χάρη, δεν είναι αληθινή. Πώς το ’πε ο Ψυ; Διπλά μηνύμα-τα. Ο πατέρας της, παρ’ όλα όσα του συνέβαιναν, ήταν.

«Εγώ τι είμαι;»«Εσύ είσαι πιο αληθινός ακόμη. Σαν ψεύτικος». Τώρα που το είπε ντρέπεται. Μήπως το παρεξηγήσει. Δε

δείχνει τίποτα όμως. Της πασάρει το τζόιντ. Κοιτάζονται. Ο Τζιμγελάει. Αυθόρμητα, διάπλατα, με όλο του το είναι. Η Μυρτώόχι. Δεν πιστεύει στα γέλια και τα χαμόγελα.

Η Μυρτώ ξέρει πως ο Τζιμ είναι λαθρέμπορος. Έστω κά-ποιων ταπεινών ντιβιντί, αλλά λαθρέμπορος. Εκείνο όμως πουδεν ξέρει είναι πως κι εκείνη είναι. Λαθρέμπορος συναισθημά-των. Εμπορεύεται πάντα τα κατάλληλα, ανάλογα με τη συνθήκη.


2


[ 3 ]

Τάσος

ΣΤΗΝ πολυκατοικία του Τζιμ. Πρώτο υπόγειο. Ενοίκιο εκα-τόν ογδόντα ευρώ. Σαράντα πέντε τα τετραγωνικά. Υπνο-

δωμάτιο σαλόνι μαζί. Ελληνικό ραπ στη διαπασών.Έχω χάρισμα, έχω ταλέντο

με τις λέξεις στο μοντάρισμα

και στις γυναίκες κάνω πάντα ξεκαθάρισμα

σκληρό μαρκάρισμα και μποτιλιάρισμα

μόνο εγώ ξέρω τι είναι σταμπιλάρισμα!

Μέρος τρίτο απ ’ το ένα τρίτο στην εξέδρα μου ζήτω

έχω βρει όλους τους τρόπους επιτέλους να μην πλήττω.

Το θέμα ραπ το ’χει ψάξει. Ο Ευγένιος, ο κουλτουρέ φίλοςτου, το θεωρεί ραψωδία τού σήμερα. Η μαντινάδα με μπιτ. Γρά-φει κι εκείνος στιχάκια. Δεν τα δείχνει πουθενά. Ούτε στα κορι-τσάκια. Πιο παλιά άκουγε τέκνο. Τη βιολογική μουσική. Αυτήνπου την αισθάνεσαι, δεν την ακούς. Γιατί χτυπάει στην καρδιάκαι η ροή του αίματος συντονίζεται με το ρυθμό του μπάσου.Τώρα όμως ραπ και μόνο ραπ.

Στον καθρέφτη. Έχει πλυθεί, λουστεί, χτενιστεί, αρωματι-στεί. Κοιτάζεται. Φτιάχνει το μαλλί, παίρνει πόζες, ξεπατικού-

2


ρα από τιβί. Η εικόνα του. Το εργαλείο του. Να φανεί. Να πολ-λαπλασιαστεί. Να φανεί. Να φανεί. Ρήμα το ισχυρόν. Τριγυρί-ζει στο νου του από το χωριό, ένα δυο χρόνια πριν φύγει. Ξέρειότι το ’χει. Το ακούει από την εφηβεία. Πολύ καλοφτιαγμένοςγια να μένει σ’ έναν τόπο εννιακοσίων ανθρώπων.

Τι σημαίνει η ομορφιά; Ακαταλόγιστη ανάπτυξη μορφών. Οι

πιο ωραίες είναι απλά οι πιο δυνατές, οι νικητήριες. Τρέχουμεπίσω από αυτές, ασθμαίνοντας, προσαρμοζόμαστε στις εκά-στοτε απαιτήσεις τους, νομίζουμε ότι καλλωπίζουμε τον εαυτόμας ενώ στην ουσία εκείνος φθίνει, συρρικνώνεται, αποδρά. Πο-λύ νωρίς για τέτοιες σκέψεις φυσικά. Κι όμως ο σπόρος είναι ε-κεί, βαθιά μέσα του, θα τον εκπλήξει αργότερα.

Ξαφνικά αρχίζει και γελάει. Γελάει με τον εαυτό του. Είναιμέσα στο τριπ, αλλά το σχολιάζει κιόλας, χωρίς να το ξέρει έχειπετύχει την τέλεια αποστασιοποίηση. Ο εαυτός του. Το εργα-λείο του.

Η σκηνική παρουσία των υποψηφίων, ο λόγος, η κόμμωση

και η ενδυμασία πρέπει να συνάδουν με τη μέινστριμ αισθητική.

Οι υποψήφιοι θα εξεταστούν αυστηρά. Υποψήφιοι οι οποίοι έχουν

ηθική ή συμπεριφορική υστέρηση δε θα επιλεγούν. Ο δυναμι-

σμός, η ωριμότητα, η ανεξαρτησία, η αυτοπεποίθηση, η καλή υ-

γεία και η καλώς εννοούμενη φιλοδοξία είναι κεντρικά ζητούμε-

να πρόκρισης. Τα προγράμματα οφείλουν να μην προβάλλουν κα-

κής ποιότητας μίμηση, αισθησιασμό ή μεγιστοποιημένη οδύνη,

και δεν επιτρέπεται να εκπέμπουν ή να διευκολύνουν τη διάδοση

αρνητικών πληροφοριών για τους υποψηφίους. Οι υποψήφιοι πρέ-

πει να είναι άνω των 18 ετών...

Οι προϋποθέσεις του διαγωνισμού. Δέκα στα δέκα τού βά-ζει. Η στρατηγική του: Να είσαι ο εαυτός σου. Ο εαυτός σου. Ηλέξη-κλειδί για τον Τάσο. Μες στην υπόγεια θλίψη που πιάνει


2


τον άνθρωπο από τη στιγμή που απομακρύνεται από την παιδι-κή ηλικία, υπάρχει για μερικούς ένα ιδιωτικό, μυστικό τούνελαπ’ όπου μπορούν να διαφύγουν. Ο Τάσος το ’χει βρει από πα-λιά. Ξέρει ότι είναι διαφορετικός, ξέρει πως ξεχωρίζει και φέρειτην ύπαρξή του σαν μια λαμπερή ασπίδα-καθρέφτη. Και ασπί-δα και καθρέφτη. Έχει περάσει τη γέφυρα από το χωριό στηνπόλη πάνοπλος, θωρακισμένος – άτρωτος νομίζει. Τι κι αν είναιάφραγκος; Το ότι δεν έχει βρει δουλειά εδώ κι ενάμιση χρόνο–μόνο κάτι μπαράκια το καλοκαίρι και ντελίβερι το χειμώνα–δεν τον πτοεί. Για τους ήχους του πόνου, σιγαστήρας. Είναι δια-φορετικός. Θα νικήσει. Γιατί είναι ένα θεμελιακά αλλιώτικο ον.Και, κερασάκι από πάνω, μπορεί ακόμη και να γελάει με την ί-δια του τη διαφορετικότητα. Εάν μπορούσε να δει καθαρά, θα κα-ταλάβαινε πως αυτό είναι ένα χιούμορ θανάτου. Αλλά άλλοι σταγεράματα δεν ξέρουν ποιοι είναι, πόσω μάλλον στα είκοσι ένα.

Ένα από κείνα που δεν μπορεί ακόμη να διακρίνει είναι ότιβαθύτατα εντός του είναι πλάσμα σύνθετο, ένα πλάσμα που ηφύση του είναι να μη σπαταλιέται σε καμιά εξειδίκευση. Το ότισήμερα τα ’χει ακουμπήσει όλα στο διαγωνισμό είναι κατ’ ου-σίαν μια καταστρατήγηση του ίδιου του του είναι. Αλλά αυτά,είπαμε, θα τα ανακαλύψει αργότερα.

Όταν θες να γκρεμίσεις ένα σπίτι, δε γίνεται με τα χέρια.Θέλει εκσκαφέα, κομπρεσέρ, πολλαπλασιασμένη δύναμη. Τοσυνειδητοποίησε στα δεκάξι. Τα μάζεψε όλα λοιπόν και μια ω-ραία μέρα το κατεδάφισε. Ο πατέρας του έμεινε με το τσιγάρονα κρέμεται απ’ το στόμα. Δεν περίμενε αυτό το κτηνώδες ο-πλοστάσιο να εγκατασταθεί ένα πρωί σπίτι του και μέσα σε κά-τι ώρες να τα έχει διαλύσει όλα, προσδοκίες, όνειρα, μέλλον. Ογιος δεν προειδοποίησε. Εισέβαλε με τα μηχανήματά του, ισο-πέδωσε το παρελθόν κι έφυγε πετώντας πάνω απ’ τα συντρίμ-


2


μια. Δε μίλησαν από τότε. Μάνα δεν υπήρχε – καλπάζων καρ-κίνος όταν εκείνος ήταν μόλις πέντε χρονών.

Στο τραπεζάκι μπροστά απ’ την τηλεόραση υπάρχουν τρίαχαρτιά. Λογαριασμοί, απλήρωτοι. Στο ψυγείο κόκα-κόλα, νε-ρό, γάλα, ντομάτες και τυρί. Στο πορτοφόλι έντεκα ευρώ. Υπο-μονή μέχρι το βράδυ που θα πάρει το τριαντάρι απ’ το μπαρ ό-που δουλεύει. Στην καρέκλα το μοναδικό του πουκάμισο, πλυ-μένο, να τεντώσει.

Το βάζει. «Πάμε», λέει στον εαυτό του. Γελοίος αριθμός οπληθυντικός. Όμως δεν είναι μόνος, είναι μαζί με το πεπρωμένοτου. Τις τελευταίες ώρες σκέφτεται ότι το πεπρωμένο του κλη-ρώνει σήμερα, και όταν το αντικείμενο του έρωτά σου ζει τόσοκρίσιμες στιγμές, τότε το τονώνεις και λιγάκι.


2


[ 4 ]

Χαρά

I see deAd peOple. Κλινικό λευκό – τόσο λευκό, που μοιάζειανύπαρκτο. Το σώμα καλυμμένο μ’ ένα σεντόνι, ξεσκέπαστο

μονάχα το σημείο μεταξύ αφαλού και μηρού.Τον δέκατο έβδομο αιώνα τα μαθήματα της ανατομίας γίνο-

νταν δημόσια. Ήταν μια επίδειξη όπου το κοινό, αφού πλήρωνεεισιτήριο, συγκεντρωνόταν γύρω από τον ανατόμο-χειρουργόκαι παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα. Το κίνητρο ήταν είτε ηπεριέργεια είτε η φιλομάθεια. Η επιστημονική αυτή επίδειξηπολλές φορές έπαιρνε τη μορφή πανηγυριού. Δεν είναι η περί-πτωση. Εδώ το μόνο πρόσωπο που θα μπορούσε να χαρακτηρι-στεί ως κοινό είναι η Χαρά. Παρόλο που είναι φοιτήτρια της Ια-τρικής στο πρώτο έτος, δε βρίσκεται εκεί από φιλομάθεια – σί-γουρα βρίσκεται από ανάγκη, εφόσον το μάθημα είναι υποχρεω-τικό. Το αίσθημα που κυριαρχεί μέσα της εκείνο το μεσημέρι εί-ναι αναμφισβήτητα η περιέργεια. Η περιέργεια της Χαράς είναιένα είδος ματαιοδοξίας, μια και στην ουσία δε θέλουμε να μά-θουμε αλλά να μιλήσουμε γι’ αυτά που μάθαμε. Η περιέργειατης Χαράς όμως ξεπερνά τον αφορισμό του Πασκάλ. Η Χαράείναι το είδος του ανθρώπου που θα κάνει το επικίνδυνο ταξίδιμόνο και μόνο για την εμπειρία, κι ας μην έχει ποτέ τη δυνατό-

2


τητα να τη μοιραστεί με κάποιον. Ο καθένας έχει το φυσικό τουπεριβάλλον. Οι πινγκουίνοι την Ανταρκτική, τα κουνούπια τουςβάλτους. Για τη Χαρά το φυσικό περιβάλλον είναι η περιέργεια.

Τα μαλλιά της είναι σηκωμένα σε κότσο. Τα γυαλιά, τερά-στια για το πρόσωπό της – μονό ενάμισης βαθμός, αλλά δε φό-ρεσε ποτέ φακούς. Οι μικρές τριχούλες στη φαβορίτα, άθικτεςαπό τη μέρα της εμφάνισής τους. Μέσα από τη λευκή ρόμπα,κάτω από το λεπτό γαλάζιο πουλόβερ, μέσα από το αδιάφορολινό παντελόνι, κάτω από τη λευκή κιλότα, μέσα από το παλιο-μοδίτικο δαντελωτό σουτιέν, το σώμα της, ο άγνωστος μεγάλοςπληθυντικός.

Το σώμα της έχει άλλη γνώμη για κείνη. Μέσα του γελάειτρανταχτά. Ξέρει όλα της τα κόλπα, όλες της τις τακτικές, αλ-λά κυρίως ξέρει πως, ό,τι και να γίνει, σύντομα θα συναντηθούναληθινά. Της δίνει διαταγές που δεν έχουν κανένα νόημα, τη βα-σανίζει, ξέρει πως είναι πιο σοφό από κείνη. Η ιστορία του σώ-ματός της είναι μοναχική, αλλά ίσως κάποτε ένα βλέμμα θατραβήξει αυτό το αδύνατο σαρκίο από τη μάζα, θα το φωτίσει,θα το ενεργοποιήσει, θα του προσδώσει και έξωθεν φωνή.

Το πρωί έβγαλε όλα της τα ρούχα και στάθηκε μπροστά στονκαθρέφτη, γυμνή. Πριν είχε καθαρίσει το μικρό της διαμέρισμαμε μανία, είχε τρίψει τα πάντα, νεροχύτες, μπανιέρες, πατώμα-τα. Σαν να ’θελε να καθαρίσει το καθαρισμένο, να απολυμάνειτο απολυμασμένο. Κάτι δευτερόλεπτα άντεξε μπροστά στο εί-δωλό της. Έτρεξε σχεδόν να σκεπαστεί με το σεντόνι.

Το νυστέρι πλησιάζει το πέος, γύρω οι συμφοιτητές ιδρώ-νουν, τα στομάχια ανακατεύονται. Εκείνη όμως είναι απόλυταεκεί, απόλυτα συγκεντρωμένη, ακέραια η περιέργεια, ακέραιοτο ενδιαφέρον. Αν ζούσε στον δέκατο έβδομο αιώνα, δε θα χρεια-



ζόταν να έχει δώσει όλες αυτές τις δύσκολες εξετάσεις για νατης δοθεί το προνόμιο να παρευρίσκεται σε αυτή την αίθουσα.Θα ήταν στο κοινό, πρώτη θέση, στην ουρά από τα χαράματα.

Σωματικά αισθάνεται εκείνο που νιώθουν όλοι ανεξαιρέτωςόσοι βρίσκονται πρώτη φορά σ’ έναν τέτοιο χώρο. Ένα έντονο κά-ψιμο στα μάτια, στη μύτη και στο λαιμό από τη φορμόλη. Καιμια αίσθηση «καθαρού». Υπάρχει πτώμα, υπάρχει νυστέρι, δενυπάρχει αίμα. Σταγόνα αίμα. Ο πεθαμένος είναι εκεί, αποστε-γνωμένος από το υγρό της ζωής.

Για τους συμφοιτητές της ο νεκρός είναι ένα πλάσμα εν δυ-νάμει ζωντανό, ένας πεθαμένος που φέρει μαζί του τη μνήμη, ταίχνη της προηγούμενης ζωής του. Ακόμη επικίνδυνος, άρα κά-που τρομακτικός. Για κείνη είναι κάποιος που δε ζει πια, ένα πλά-σμα που χάρισε το σώμα του για να βοηθήσει τους άλλους. Έναπλάσμα του περιθωρίου, που, ενώ κανείς δεν τον αναζήτησε ενζωή, έγινε επιθυμητός μετά θάνατον.

Είτε επικίνδυνος είτε εκπαιδευτικός, ο άγνωστος αυτός νε-κρός είναι άντρας. Έχει πέος. Και το νεκρό του όργανο βρίσκε-ται μπροστά της στο ένα μέτρο, εντυπωσιακά μεγάλο και εντυ-πωσιακά ακίνδυνο.

Το νυστέρι κάνει την τομή. Η Χαρά νιώθει έναν μικρό πόνοστην κοιλιά, εκεί που έχει την ουλή από την εγχείρηση. Σαν σεόνειρο θυμάται εκείνη τη μέρα που είδε τη διαφήμιση στην τη-λεόραση: Οι ουλές είναι τατουάζ με καλύτερες ιστορίες. Τι περίερ-γο που αφορούσε μια μάρκα αυτοκινήτου. Θα μπορούσε να είναιγραμμένο για κείνη. Το νυστέρι σηκώνεται. Το αναπαραγωγικόσύστημα στο φως. Ανεπαίσθητη διέγερση. Αταξινόμητη, σαν ναπροσπαθείς να σταθείς σε κινούμενη άμμο. Η αισθητηριακή α-ντίληψη βέβαια συμβαίνει χωρίς τη συνείδηση, οτιδήποτε συ-νειδητοποιούμε είναι μια αντίληψη ήδη επεξεργασμένη. Πράγ-



μα γνωστό ήδη από τον δέκατο ένατο αιώνα. Ανατριχιαστικό,αν το σκεφτείς καλύτερα.

Δεξιά της, η κοπέλα από τη Λαμία λιποθυμά.


2


Αλέξης Σταμάτης - «Το βιβλίο της βροχής»

Documents

Transcript of Αλέξης Σταμάτης - «Το βιβλίο της βροχής»