Γερμανικές και γαλλικές αναφορές γύρω από τον αλή πασά...

54

description

 

Transcript of Γερμανικές και γαλλικές αναφορές γύρω από τον αλή πασά...

1

2

Εξαιρετικά αφιερωmicroένο στον φίλο microου Φώτη Ρaπακούση στο microουσείο του Αλή Πασά στα Ιωάννινα για το πολύτιmicroο έργο που προσφέρει

3

Π Λ Ο Η Γ Η Σ Η

Θέmicroα Πρόλογος Περί βιβλιογραφίας

Σελίδα 5 9

Κεφάλαιο Θέmicroα Σελίδα 1ο Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ

(Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

12

2ο Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

15

3ο Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud

19

4ο Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

20

5ο Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συλιβρίας

24

6ο Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire militaire raquo 1900

26

7ο Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

4 Ο Μύθος του θησαυρού

5 Η τρίτη ιππουρίδα

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

29

4

Κεφάλαιο Θέmicroα

Σελίδα

8ο 9ο

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820 για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή πασά Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις κινήσεις του Αλή πασά

43

45

10ο Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

46

11ο Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843

50

Άποψη των Ιωαννίνων

5

Αντί προλόγου

Για τον Αλή πασά έχουν γραφτεί πολλά τόσο από Έλληνες συγγραφείς όσο και από

ξένους Πολλές αλήθειες πολλά ψέmicroατα και πολλά κατά φαντασίωση ∆εν θα microπω σε

διαδικασία προλόγου microε κάποια δικιά microου έρευνα που ίσως να microην διαφέρει και

πολύ από τις άλλες ήδη υπάρχουσες αλλά microιας και αυτή η εργασία είναι

microεταφράσεις απο ξένα γραπτά θα κάνω microια αναφορά-microετάφραση για τον Αλή πασά

όπως τον παρουσίασε το γερmicroανικό περιοδικό Das Pfenning Magazin fuumlr

Belehrung und Unterhaltung στην Λειψία το 1843 από τον εκδοτικό οίκο

Brockhaus Παραπέρα δε θα παραθέσω έναν πίνακα microε το γενεαλογικό δένδρο του

Αλή πασά όπως το παρουσίασε ό Αχmicroέτ Μουφίτ Λιmicroποχόβα απόγονος της

Χαϊνίτσας αδερφής του Αλή

ldquoΑυτό που έκανε πιο πολύ γνωστό τον Αλή πασά στην ιστορία είναι η ελληνική

επανάσταση εναντίον των Τούρκων Γεννήθηκε στο Τεπελένι το 1774 και ήταν γιος

ενός microουσουλmicroάνου φύλαρχου του οποίου οι γειτονικοί πασάδες σιγά σιγά του

αφαίρεσαν όλη την περιουσία Μετά τον θάνατο του πατέρα του η microητέρα του

έβλεπε στον Αλή την microοναδική ελπίδα να αποκτήσει ξανά την χαmicroένη της δόξα

Ήταν microια φιλόδοξη γυναίκα και ανέθρεψε τον γιο της έτσι που να γίνει πολεmicroιστής

και κατακτητής ∆εκαεξάχρονος ήταν ήδη αρχηγός microιας συmicromicroορίας η οποία microε

φόνους και κλεψιές ρήmicroαζε τον τόπο Μέσα από αυτή την συmicromicroορία διδάχτηκε την

τέχνη να εντυπωσιάζει microέσω της βαρβαρότητας αλλά πριν ακόmicroη microάθει την πολιτική

θα περνούσε και από την σχολή της αντιφατικότητας προκειmicroένου να microάθει να είναι

ασυνείδητος Η φήmicroη για τις ληστείες του Αλή έφτασε ως τα αυτιά του σουλτάνου

και σύντοmicroα ο σουλτανικός στρατός τον στρίmicroωξε τόσο πολύ που οι σύντροφοι του

σκόρπισαν στους τέσσερις ανέmicroους και ο ίδιος δόξαζε τον θεό που τα κατάφερε να

6

φτάσει ζωντανός πίσω στην πατρίδα του Η microητέρα του τον υποδέχτηκε microε

περιφρόνηση και του είπε να φορέσει φουστάνια Αυτό τον ώθησε microόλις έφυγαν οι

στρατιώτες του σουλτάνου στο να ξεσηκωθεί και πάλι και να προσπαθήσει να

συγκεντρώσει και πάλι τους συντρόφους του και να ξαναρχίσουν πάλι την παλιά

εργασία τους Όmicroως όσο περισσότερο πάσχιζε να ικανοποιήσει την φιλόδοξη και

φοβερή microητέρα του τόσο περισσότερο θα προσπαθούσε και η Πύλη να τον κάνει

αβλαβή για το microέλλον Έπεσε αιχmicroάλωτος του Κούρτ πασά και το microόνο που

σκέφτονταν ήταν πως να σώσει την ζωή του Γιαυτό τον λόγο συmicroπεριφέρονταν

απέναντι στον πασά σαν κάποιον που δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα Αυτό κέρδισε

την προσοχή αλλά και αγάπη του πασά που είχε να αποφασίσει για την ζωή του

Αθωώθηκε και τον πάντρεψε microε την κόρη του πασά από το Λέλβινο microιας

σηmicroαντικής πόλης απέναντι από την Κέρκυρα

Αυτή η τύχη του άναψε περισσότερο τα αίmicroατα και αντί να γίνει πιο πράος και

λογικός του έβαλε την ιδέα για κάτι microεγαλύτερο και τον οδήγησε σε περισσότερη

βία Ο πεθερός του έπαιζε microε την ιδέα να ανεξαρτητοποιηθεί από την Πύλη και σε

αυτά τα σχέδια microύησε και τον Αλή Ο Αλής τον ενθάρρυνε και microετά τον πρόδωσε

στον σουλτάνου microε την ελπίδα ότι θα γίνει κύριος της περιουσίας αυτού Όmicroως

αυτό το σχέδιο δεν έφερε καρπούς Έτσι λοιπόν στράφηκε πάλι εναντίον των

Ιωαννίνων όπου λήστευε και σκότωνε Μετά σκότωσε τους αδερφούς του και

κατόπιν τούτου τον κουνιάδο του και τα εγκλήmicroατα πολλαπλασιάζονταν Από την

πύλη δεν είχε πλέον να φοβηθεί τίποτα αφού είχε ήδη τόσα πλούτη που microπορούσε

άνετα να δωροδοκήσει το ∆ιβάνι Η Πύλη τον ανακήρυξε ∆ερβεντζή πασά και είχε

να προστατεύει τους δρόmicroους Τώρα microπορούσε πιο άνετα να γεmicroίζει το πουγγί του

microιας και βρίσκονταν στην πηγή απ όπου περνούσε το χρήmicroα και να το ληστεύει microε

το νόmicroο Με πλαστό φιρmicroάνι έγινε κύριος των Ιωαννίνων και ανάγκασε τους

κατοίκους να τον αναγνωρίσουν απέναντι στην Πύλη σαν διοικητή της πόλης

7

Από δω και microπρος η δύναmicroη του αυξάνονταν microέρα microε τη microέρα Είχε στρατό που

άνηκε σε αυτόν στην αυλή του υπήρχαν πρεσβείες των ευρωπαϊκών χωρών και ήταν

microόνο για τα microάτια υπό τις διαταγές της Πύλης Τα Ιωάννινα που αρχικά δεν

υπερέβαιναν τους 2000 κατοίκους τώρα έφτασε να έχουν 40000

Μεταξύ του κόλπου της Άρτας και των Ιωαννίνων ζούσε σε ένα σηmicroείο microια φυλή

microισή Αρβανίτες microισή Έλληνες οι λεγόmicroενοι Σουλιώτες όνοmicroα που είχαν πάρει από

το φρούριο στο ύψωmicroα Σούλι κοντά στον ποταmicroό Αχέροντα Εδώ αποκλεισmicroένοι

από τα βράχια και την κοιλάδα του Αχέροντα οι Σουλιώτες έχτισαν αρχικά 4 χωριά

και microετά η αποικία τους εξαπλώθηκε σε 70 χωριά στην κοιλάδα Αυτό το microικρό

χωριό ήταν εmicroπόδιο για τα σχέδια του Αλή Έτσι λοιπόν το 1803 αποφάσισε να τους

καταστρέψει Οι Σουλιώτες αmicroύνθηκαν microε τέτοιο θάρρος που δεν το συναντά κανείς

εύκολα στην ιστορία Όσοι δεν σκοτώθηκαν πέρασαν στα Ιόνια νησιά και ένα microέρος

τους εγκατέστησε ο Αλής σε χωριά microεταξύ Άρτας και Πρέβεζας όπου 20 χρόνια

αργότερα θα δόξαζαν πάλι σε άλλο microέρος το όνοmicroα του Σουλίου

Μετά την καταστροφή του Σουλίου ο Αλής έγινε πασάς και της Ακαρνανίας

Αιτωλίας και άνω Αλβανίας Οι γιοί του Βελή και Μουχτάρ Πασάς διοικούσαν την

Ναύπακτο και τον Μοριά και όλα έδειχναν πώς όλος ο ελληνικός χώρος θα περάσει

κάτω από τον ζυγό του Αλλά ο θεός τα θέλει αλλιώς Αυτός που θα αλλοίωνε το

όνοmicroα της Ελλάδας αυτός συνέβαλε να ξαναγεννηθεί η Ελλάδα

Αφού κατάλαβε ότι η Πύλη θα κινηθεί εναντίον του κάλεσε Σέρβους

Μαυροβούνιους Ρουmicroελιώτες και άλλους σε πόλεmicroο εναντίον της Πύλης Η Πύλη

αφού δεν παρουσιάστηκε στην Κωνπολη όπως του ζήτησε έστειλε στρατό εναντίον

του Αν και κατάφερε να αmicroυνθεί πάνω από χρόνο εναντίον των Τούρκων ο Χουρσίτ

Πασάς τον ξεγέλασε ότι αν του παραδώσει τα Ιωάννινα και αποτραβηχτεί στο

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

2

Εξαιρετικά αφιερωmicroένο στον φίλο microου Φώτη Ρaπακούση στο microουσείο του Αλή Πασά στα Ιωάννινα για το πολύτιmicroο έργο που προσφέρει

3

Π Λ Ο Η Γ Η Σ Η

Θέmicroα Πρόλογος Περί βιβλιογραφίας

Σελίδα 5 9

Κεφάλαιο Θέmicroα Σελίδα 1ο Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ

(Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

12

2ο Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

15

3ο Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud

19

4ο Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

20

5ο Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συλιβρίας

24

6ο Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire militaire raquo 1900

26

7ο Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

4 Ο Μύθος του θησαυρού

5 Η τρίτη ιππουρίδα

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

29

4

Κεφάλαιο Θέmicroα

Σελίδα

8ο 9ο

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820 για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή πασά Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις κινήσεις του Αλή πασά

43

45

10ο Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

46

11ο Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843

50

Άποψη των Ιωαννίνων

5

Αντί προλόγου

Για τον Αλή πασά έχουν γραφτεί πολλά τόσο από Έλληνες συγγραφείς όσο και από

ξένους Πολλές αλήθειες πολλά ψέmicroατα και πολλά κατά φαντασίωση ∆εν θα microπω σε

διαδικασία προλόγου microε κάποια δικιά microου έρευνα που ίσως να microην διαφέρει και

πολύ από τις άλλες ήδη υπάρχουσες αλλά microιας και αυτή η εργασία είναι

microεταφράσεις απο ξένα γραπτά θα κάνω microια αναφορά-microετάφραση για τον Αλή πασά

όπως τον παρουσίασε το γερmicroανικό περιοδικό Das Pfenning Magazin fuumlr

Belehrung und Unterhaltung στην Λειψία το 1843 από τον εκδοτικό οίκο

Brockhaus Παραπέρα δε θα παραθέσω έναν πίνακα microε το γενεαλογικό δένδρο του

Αλή πασά όπως το παρουσίασε ό Αχmicroέτ Μουφίτ Λιmicroποχόβα απόγονος της

Χαϊνίτσας αδερφής του Αλή

ldquoΑυτό που έκανε πιο πολύ γνωστό τον Αλή πασά στην ιστορία είναι η ελληνική

επανάσταση εναντίον των Τούρκων Γεννήθηκε στο Τεπελένι το 1774 και ήταν γιος

ενός microουσουλmicroάνου φύλαρχου του οποίου οι γειτονικοί πασάδες σιγά σιγά του

αφαίρεσαν όλη την περιουσία Μετά τον θάνατο του πατέρα του η microητέρα του

έβλεπε στον Αλή την microοναδική ελπίδα να αποκτήσει ξανά την χαmicroένη της δόξα

Ήταν microια φιλόδοξη γυναίκα και ανέθρεψε τον γιο της έτσι που να γίνει πολεmicroιστής

και κατακτητής ∆εκαεξάχρονος ήταν ήδη αρχηγός microιας συmicromicroορίας η οποία microε

φόνους και κλεψιές ρήmicroαζε τον τόπο Μέσα από αυτή την συmicromicroορία διδάχτηκε την

τέχνη να εντυπωσιάζει microέσω της βαρβαρότητας αλλά πριν ακόmicroη microάθει την πολιτική

θα περνούσε και από την σχολή της αντιφατικότητας προκειmicroένου να microάθει να είναι

ασυνείδητος Η φήmicroη για τις ληστείες του Αλή έφτασε ως τα αυτιά του σουλτάνου

και σύντοmicroα ο σουλτανικός στρατός τον στρίmicroωξε τόσο πολύ που οι σύντροφοι του

σκόρπισαν στους τέσσερις ανέmicroους και ο ίδιος δόξαζε τον θεό που τα κατάφερε να

6

φτάσει ζωντανός πίσω στην πατρίδα του Η microητέρα του τον υποδέχτηκε microε

περιφρόνηση και του είπε να φορέσει φουστάνια Αυτό τον ώθησε microόλις έφυγαν οι

στρατιώτες του σουλτάνου στο να ξεσηκωθεί και πάλι και να προσπαθήσει να

συγκεντρώσει και πάλι τους συντρόφους του και να ξαναρχίσουν πάλι την παλιά

εργασία τους Όmicroως όσο περισσότερο πάσχιζε να ικανοποιήσει την φιλόδοξη και

φοβερή microητέρα του τόσο περισσότερο θα προσπαθούσε και η Πύλη να τον κάνει

αβλαβή για το microέλλον Έπεσε αιχmicroάλωτος του Κούρτ πασά και το microόνο που

σκέφτονταν ήταν πως να σώσει την ζωή του Γιαυτό τον λόγο συmicroπεριφέρονταν

απέναντι στον πασά σαν κάποιον που δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα Αυτό κέρδισε

την προσοχή αλλά και αγάπη του πασά που είχε να αποφασίσει για την ζωή του

Αθωώθηκε και τον πάντρεψε microε την κόρη του πασά από το Λέλβινο microιας

σηmicroαντικής πόλης απέναντι από την Κέρκυρα

Αυτή η τύχη του άναψε περισσότερο τα αίmicroατα και αντί να γίνει πιο πράος και

λογικός του έβαλε την ιδέα για κάτι microεγαλύτερο και τον οδήγησε σε περισσότερη

βία Ο πεθερός του έπαιζε microε την ιδέα να ανεξαρτητοποιηθεί από την Πύλη και σε

αυτά τα σχέδια microύησε και τον Αλή Ο Αλής τον ενθάρρυνε και microετά τον πρόδωσε

στον σουλτάνου microε την ελπίδα ότι θα γίνει κύριος της περιουσίας αυτού Όmicroως

αυτό το σχέδιο δεν έφερε καρπούς Έτσι λοιπόν στράφηκε πάλι εναντίον των

Ιωαννίνων όπου λήστευε και σκότωνε Μετά σκότωσε τους αδερφούς του και

κατόπιν τούτου τον κουνιάδο του και τα εγκλήmicroατα πολλαπλασιάζονταν Από την

πύλη δεν είχε πλέον να φοβηθεί τίποτα αφού είχε ήδη τόσα πλούτη που microπορούσε

άνετα να δωροδοκήσει το ∆ιβάνι Η Πύλη τον ανακήρυξε ∆ερβεντζή πασά και είχε

να προστατεύει τους δρόmicroους Τώρα microπορούσε πιο άνετα να γεmicroίζει το πουγγί του

microιας και βρίσκονταν στην πηγή απ όπου περνούσε το χρήmicroα και να το ληστεύει microε

το νόmicroο Με πλαστό φιρmicroάνι έγινε κύριος των Ιωαννίνων και ανάγκασε τους

κατοίκους να τον αναγνωρίσουν απέναντι στην Πύλη σαν διοικητή της πόλης

7

Από δω και microπρος η δύναmicroη του αυξάνονταν microέρα microε τη microέρα Είχε στρατό που

άνηκε σε αυτόν στην αυλή του υπήρχαν πρεσβείες των ευρωπαϊκών χωρών και ήταν

microόνο για τα microάτια υπό τις διαταγές της Πύλης Τα Ιωάννινα που αρχικά δεν

υπερέβαιναν τους 2000 κατοίκους τώρα έφτασε να έχουν 40000

Μεταξύ του κόλπου της Άρτας και των Ιωαννίνων ζούσε σε ένα σηmicroείο microια φυλή

microισή Αρβανίτες microισή Έλληνες οι λεγόmicroενοι Σουλιώτες όνοmicroα που είχαν πάρει από

το φρούριο στο ύψωmicroα Σούλι κοντά στον ποταmicroό Αχέροντα Εδώ αποκλεισmicroένοι

από τα βράχια και την κοιλάδα του Αχέροντα οι Σουλιώτες έχτισαν αρχικά 4 χωριά

και microετά η αποικία τους εξαπλώθηκε σε 70 χωριά στην κοιλάδα Αυτό το microικρό

χωριό ήταν εmicroπόδιο για τα σχέδια του Αλή Έτσι λοιπόν το 1803 αποφάσισε να τους

καταστρέψει Οι Σουλιώτες αmicroύνθηκαν microε τέτοιο θάρρος που δεν το συναντά κανείς

εύκολα στην ιστορία Όσοι δεν σκοτώθηκαν πέρασαν στα Ιόνια νησιά και ένα microέρος

τους εγκατέστησε ο Αλής σε χωριά microεταξύ Άρτας και Πρέβεζας όπου 20 χρόνια

αργότερα θα δόξαζαν πάλι σε άλλο microέρος το όνοmicroα του Σουλίου

Μετά την καταστροφή του Σουλίου ο Αλής έγινε πασάς και της Ακαρνανίας

Αιτωλίας και άνω Αλβανίας Οι γιοί του Βελή και Μουχτάρ Πασάς διοικούσαν την

Ναύπακτο και τον Μοριά και όλα έδειχναν πώς όλος ο ελληνικός χώρος θα περάσει

κάτω από τον ζυγό του Αλλά ο θεός τα θέλει αλλιώς Αυτός που θα αλλοίωνε το

όνοmicroα της Ελλάδας αυτός συνέβαλε να ξαναγεννηθεί η Ελλάδα

Αφού κατάλαβε ότι η Πύλη θα κινηθεί εναντίον του κάλεσε Σέρβους

Μαυροβούνιους Ρουmicroελιώτες και άλλους σε πόλεmicroο εναντίον της Πύλης Η Πύλη

αφού δεν παρουσιάστηκε στην Κωνπολη όπως του ζήτησε έστειλε στρατό εναντίον

του Αν και κατάφερε να αmicroυνθεί πάνω από χρόνο εναντίον των Τούρκων ο Χουρσίτ

Πασάς τον ξεγέλασε ότι αν του παραδώσει τα Ιωάννινα και αποτραβηχτεί στο

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

3

Π Λ Ο Η Γ Η Σ Η

Θέmicroα Πρόλογος Περί βιβλιογραφίας

Σελίδα 5 9

Κεφάλαιο Θέmicroα Σελίδα 1ο Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ

(Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

12

2ο Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

15

3ο Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud

19

4ο Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

20

5ο Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συλιβρίας

24

6ο Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire militaire raquo 1900

26

7ο Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

4 Ο Μύθος του θησαυρού

5 Η τρίτη ιππουρίδα

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

29

4

Κεφάλαιο Θέmicroα

Σελίδα

8ο 9ο

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820 για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή πασά Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις κινήσεις του Αλή πασά

43

45

10ο Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

46

11ο Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843

50

Άποψη των Ιωαννίνων

5

Αντί προλόγου

Για τον Αλή πασά έχουν γραφτεί πολλά τόσο από Έλληνες συγγραφείς όσο και από

ξένους Πολλές αλήθειες πολλά ψέmicroατα και πολλά κατά φαντασίωση ∆εν θα microπω σε

διαδικασία προλόγου microε κάποια δικιά microου έρευνα που ίσως να microην διαφέρει και

πολύ από τις άλλες ήδη υπάρχουσες αλλά microιας και αυτή η εργασία είναι

microεταφράσεις απο ξένα γραπτά θα κάνω microια αναφορά-microετάφραση για τον Αλή πασά

όπως τον παρουσίασε το γερmicroανικό περιοδικό Das Pfenning Magazin fuumlr

Belehrung und Unterhaltung στην Λειψία το 1843 από τον εκδοτικό οίκο

Brockhaus Παραπέρα δε θα παραθέσω έναν πίνακα microε το γενεαλογικό δένδρο του

Αλή πασά όπως το παρουσίασε ό Αχmicroέτ Μουφίτ Λιmicroποχόβα απόγονος της

Χαϊνίτσας αδερφής του Αλή

ldquoΑυτό που έκανε πιο πολύ γνωστό τον Αλή πασά στην ιστορία είναι η ελληνική

επανάσταση εναντίον των Τούρκων Γεννήθηκε στο Τεπελένι το 1774 και ήταν γιος

ενός microουσουλmicroάνου φύλαρχου του οποίου οι γειτονικοί πασάδες σιγά σιγά του

αφαίρεσαν όλη την περιουσία Μετά τον θάνατο του πατέρα του η microητέρα του

έβλεπε στον Αλή την microοναδική ελπίδα να αποκτήσει ξανά την χαmicroένη της δόξα

Ήταν microια φιλόδοξη γυναίκα και ανέθρεψε τον γιο της έτσι που να γίνει πολεmicroιστής

και κατακτητής ∆εκαεξάχρονος ήταν ήδη αρχηγός microιας συmicromicroορίας η οποία microε

φόνους και κλεψιές ρήmicroαζε τον τόπο Μέσα από αυτή την συmicromicroορία διδάχτηκε την

τέχνη να εντυπωσιάζει microέσω της βαρβαρότητας αλλά πριν ακόmicroη microάθει την πολιτική

θα περνούσε και από την σχολή της αντιφατικότητας προκειmicroένου να microάθει να είναι

ασυνείδητος Η φήmicroη για τις ληστείες του Αλή έφτασε ως τα αυτιά του σουλτάνου

και σύντοmicroα ο σουλτανικός στρατός τον στρίmicroωξε τόσο πολύ που οι σύντροφοι του

σκόρπισαν στους τέσσερις ανέmicroους και ο ίδιος δόξαζε τον θεό που τα κατάφερε να

6

φτάσει ζωντανός πίσω στην πατρίδα του Η microητέρα του τον υποδέχτηκε microε

περιφρόνηση και του είπε να φορέσει φουστάνια Αυτό τον ώθησε microόλις έφυγαν οι

στρατιώτες του σουλτάνου στο να ξεσηκωθεί και πάλι και να προσπαθήσει να

συγκεντρώσει και πάλι τους συντρόφους του και να ξαναρχίσουν πάλι την παλιά

εργασία τους Όmicroως όσο περισσότερο πάσχιζε να ικανοποιήσει την φιλόδοξη και

φοβερή microητέρα του τόσο περισσότερο θα προσπαθούσε και η Πύλη να τον κάνει

αβλαβή για το microέλλον Έπεσε αιχmicroάλωτος του Κούρτ πασά και το microόνο που

σκέφτονταν ήταν πως να σώσει την ζωή του Γιαυτό τον λόγο συmicroπεριφέρονταν

απέναντι στον πασά σαν κάποιον που δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα Αυτό κέρδισε

την προσοχή αλλά και αγάπη του πασά που είχε να αποφασίσει για την ζωή του

Αθωώθηκε και τον πάντρεψε microε την κόρη του πασά από το Λέλβινο microιας

σηmicroαντικής πόλης απέναντι από την Κέρκυρα

Αυτή η τύχη του άναψε περισσότερο τα αίmicroατα και αντί να γίνει πιο πράος και

λογικός του έβαλε την ιδέα για κάτι microεγαλύτερο και τον οδήγησε σε περισσότερη

βία Ο πεθερός του έπαιζε microε την ιδέα να ανεξαρτητοποιηθεί από την Πύλη και σε

αυτά τα σχέδια microύησε και τον Αλή Ο Αλής τον ενθάρρυνε και microετά τον πρόδωσε

στον σουλτάνου microε την ελπίδα ότι θα γίνει κύριος της περιουσίας αυτού Όmicroως

αυτό το σχέδιο δεν έφερε καρπούς Έτσι λοιπόν στράφηκε πάλι εναντίον των

Ιωαννίνων όπου λήστευε και σκότωνε Μετά σκότωσε τους αδερφούς του και

κατόπιν τούτου τον κουνιάδο του και τα εγκλήmicroατα πολλαπλασιάζονταν Από την

πύλη δεν είχε πλέον να φοβηθεί τίποτα αφού είχε ήδη τόσα πλούτη που microπορούσε

άνετα να δωροδοκήσει το ∆ιβάνι Η Πύλη τον ανακήρυξε ∆ερβεντζή πασά και είχε

να προστατεύει τους δρόmicroους Τώρα microπορούσε πιο άνετα να γεmicroίζει το πουγγί του

microιας και βρίσκονταν στην πηγή απ όπου περνούσε το χρήmicroα και να το ληστεύει microε

το νόmicroο Με πλαστό φιρmicroάνι έγινε κύριος των Ιωαννίνων και ανάγκασε τους

κατοίκους να τον αναγνωρίσουν απέναντι στην Πύλη σαν διοικητή της πόλης

7

Από δω και microπρος η δύναmicroη του αυξάνονταν microέρα microε τη microέρα Είχε στρατό που

άνηκε σε αυτόν στην αυλή του υπήρχαν πρεσβείες των ευρωπαϊκών χωρών και ήταν

microόνο για τα microάτια υπό τις διαταγές της Πύλης Τα Ιωάννινα που αρχικά δεν

υπερέβαιναν τους 2000 κατοίκους τώρα έφτασε να έχουν 40000

Μεταξύ του κόλπου της Άρτας και των Ιωαννίνων ζούσε σε ένα σηmicroείο microια φυλή

microισή Αρβανίτες microισή Έλληνες οι λεγόmicroενοι Σουλιώτες όνοmicroα που είχαν πάρει από

το φρούριο στο ύψωmicroα Σούλι κοντά στον ποταmicroό Αχέροντα Εδώ αποκλεισmicroένοι

από τα βράχια και την κοιλάδα του Αχέροντα οι Σουλιώτες έχτισαν αρχικά 4 χωριά

και microετά η αποικία τους εξαπλώθηκε σε 70 χωριά στην κοιλάδα Αυτό το microικρό

χωριό ήταν εmicroπόδιο για τα σχέδια του Αλή Έτσι λοιπόν το 1803 αποφάσισε να τους

καταστρέψει Οι Σουλιώτες αmicroύνθηκαν microε τέτοιο θάρρος που δεν το συναντά κανείς

εύκολα στην ιστορία Όσοι δεν σκοτώθηκαν πέρασαν στα Ιόνια νησιά και ένα microέρος

τους εγκατέστησε ο Αλής σε χωριά microεταξύ Άρτας και Πρέβεζας όπου 20 χρόνια

αργότερα θα δόξαζαν πάλι σε άλλο microέρος το όνοmicroα του Σουλίου

Μετά την καταστροφή του Σουλίου ο Αλής έγινε πασάς και της Ακαρνανίας

Αιτωλίας και άνω Αλβανίας Οι γιοί του Βελή και Μουχτάρ Πασάς διοικούσαν την

Ναύπακτο και τον Μοριά και όλα έδειχναν πώς όλος ο ελληνικός χώρος θα περάσει

κάτω από τον ζυγό του Αλλά ο θεός τα θέλει αλλιώς Αυτός που θα αλλοίωνε το

όνοmicroα της Ελλάδας αυτός συνέβαλε να ξαναγεννηθεί η Ελλάδα

Αφού κατάλαβε ότι η Πύλη θα κινηθεί εναντίον του κάλεσε Σέρβους

Μαυροβούνιους Ρουmicroελιώτες και άλλους σε πόλεmicroο εναντίον της Πύλης Η Πύλη

αφού δεν παρουσιάστηκε στην Κωνπολη όπως του ζήτησε έστειλε στρατό εναντίον

του Αν και κατάφερε να αmicroυνθεί πάνω από χρόνο εναντίον των Τούρκων ο Χουρσίτ

Πασάς τον ξεγέλασε ότι αν του παραδώσει τα Ιωάννινα και αποτραβηχτεί στο

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

4

Κεφάλαιο Θέmicroα

Σελίδα

8ο 9ο

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820 για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή πασά Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις κινήσεις του Αλή πασά

43

45

10ο Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

46

11ο Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843

50

Άποψη των Ιωαννίνων

5

Αντί προλόγου

Για τον Αλή πασά έχουν γραφτεί πολλά τόσο από Έλληνες συγγραφείς όσο και από

ξένους Πολλές αλήθειες πολλά ψέmicroατα και πολλά κατά φαντασίωση ∆εν θα microπω σε

διαδικασία προλόγου microε κάποια δικιά microου έρευνα που ίσως να microην διαφέρει και

πολύ από τις άλλες ήδη υπάρχουσες αλλά microιας και αυτή η εργασία είναι

microεταφράσεις απο ξένα γραπτά θα κάνω microια αναφορά-microετάφραση για τον Αλή πασά

όπως τον παρουσίασε το γερmicroανικό περιοδικό Das Pfenning Magazin fuumlr

Belehrung und Unterhaltung στην Λειψία το 1843 από τον εκδοτικό οίκο

Brockhaus Παραπέρα δε θα παραθέσω έναν πίνακα microε το γενεαλογικό δένδρο του

Αλή πασά όπως το παρουσίασε ό Αχmicroέτ Μουφίτ Λιmicroποχόβα απόγονος της

Χαϊνίτσας αδερφής του Αλή

ldquoΑυτό που έκανε πιο πολύ γνωστό τον Αλή πασά στην ιστορία είναι η ελληνική

επανάσταση εναντίον των Τούρκων Γεννήθηκε στο Τεπελένι το 1774 και ήταν γιος

ενός microουσουλmicroάνου φύλαρχου του οποίου οι γειτονικοί πασάδες σιγά σιγά του

αφαίρεσαν όλη την περιουσία Μετά τον θάνατο του πατέρα του η microητέρα του

έβλεπε στον Αλή την microοναδική ελπίδα να αποκτήσει ξανά την χαmicroένη της δόξα

Ήταν microια φιλόδοξη γυναίκα και ανέθρεψε τον γιο της έτσι που να γίνει πολεmicroιστής

και κατακτητής ∆εκαεξάχρονος ήταν ήδη αρχηγός microιας συmicromicroορίας η οποία microε

φόνους και κλεψιές ρήmicroαζε τον τόπο Μέσα από αυτή την συmicromicroορία διδάχτηκε την

τέχνη να εντυπωσιάζει microέσω της βαρβαρότητας αλλά πριν ακόmicroη microάθει την πολιτική

θα περνούσε και από την σχολή της αντιφατικότητας προκειmicroένου να microάθει να είναι

ασυνείδητος Η φήmicroη για τις ληστείες του Αλή έφτασε ως τα αυτιά του σουλτάνου

και σύντοmicroα ο σουλτανικός στρατός τον στρίmicroωξε τόσο πολύ που οι σύντροφοι του

σκόρπισαν στους τέσσερις ανέmicroους και ο ίδιος δόξαζε τον θεό που τα κατάφερε να

6

φτάσει ζωντανός πίσω στην πατρίδα του Η microητέρα του τον υποδέχτηκε microε

περιφρόνηση και του είπε να φορέσει φουστάνια Αυτό τον ώθησε microόλις έφυγαν οι

στρατιώτες του σουλτάνου στο να ξεσηκωθεί και πάλι και να προσπαθήσει να

συγκεντρώσει και πάλι τους συντρόφους του και να ξαναρχίσουν πάλι την παλιά

εργασία τους Όmicroως όσο περισσότερο πάσχιζε να ικανοποιήσει την φιλόδοξη και

φοβερή microητέρα του τόσο περισσότερο θα προσπαθούσε και η Πύλη να τον κάνει

αβλαβή για το microέλλον Έπεσε αιχmicroάλωτος του Κούρτ πασά και το microόνο που

σκέφτονταν ήταν πως να σώσει την ζωή του Γιαυτό τον λόγο συmicroπεριφέρονταν

απέναντι στον πασά σαν κάποιον που δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα Αυτό κέρδισε

την προσοχή αλλά και αγάπη του πασά που είχε να αποφασίσει για την ζωή του

Αθωώθηκε και τον πάντρεψε microε την κόρη του πασά από το Λέλβινο microιας

σηmicroαντικής πόλης απέναντι από την Κέρκυρα

Αυτή η τύχη του άναψε περισσότερο τα αίmicroατα και αντί να γίνει πιο πράος και

λογικός του έβαλε την ιδέα για κάτι microεγαλύτερο και τον οδήγησε σε περισσότερη

βία Ο πεθερός του έπαιζε microε την ιδέα να ανεξαρτητοποιηθεί από την Πύλη και σε

αυτά τα σχέδια microύησε και τον Αλή Ο Αλής τον ενθάρρυνε και microετά τον πρόδωσε

στον σουλτάνου microε την ελπίδα ότι θα γίνει κύριος της περιουσίας αυτού Όmicroως

αυτό το σχέδιο δεν έφερε καρπούς Έτσι λοιπόν στράφηκε πάλι εναντίον των

Ιωαννίνων όπου λήστευε και σκότωνε Μετά σκότωσε τους αδερφούς του και

κατόπιν τούτου τον κουνιάδο του και τα εγκλήmicroατα πολλαπλασιάζονταν Από την

πύλη δεν είχε πλέον να φοβηθεί τίποτα αφού είχε ήδη τόσα πλούτη που microπορούσε

άνετα να δωροδοκήσει το ∆ιβάνι Η Πύλη τον ανακήρυξε ∆ερβεντζή πασά και είχε

να προστατεύει τους δρόmicroους Τώρα microπορούσε πιο άνετα να γεmicroίζει το πουγγί του

microιας και βρίσκονταν στην πηγή απ όπου περνούσε το χρήmicroα και να το ληστεύει microε

το νόmicroο Με πλαστό φιρmicroάνι έγινε κύριος των Ιωαννίνων και ανάγκασε τους

κατοίκους να τον αναγνωρίσουν απέναντι στην Πύλη σαν διοικητή της πόλης

7

Από δω και microπρος η δύναmicroη του αυξάνονταν microέρα microε τη microέρα Είχε στρατό που

άνηκε σε αυτόν στην αυλή του υπήρχαν πρεσβείες των ευρωπαϊκών χωρών και ήταν

microόνο για τα microάτια υπό τις διαταγές της Πύλης Τα Ιωάννινα που αρχικά δεν

υπερέβαιναν τους 2000 κατοίκους τώρα έφτασε να έχουν 40000

Μεταξύ του κόλπου της Άρτας και των Ιωαννίνων ζούσε σε ένα σηmicroείο microια φυλή

microισή Αρβανίτες microισή Έλληνες οι λεγόmicroενοι Σουλιώτες όνοmicroα που είχαν πάρει από

το φρούριο στο ύψωmicroα Σούλι κοντά στον ποταmicroό Αχέροντα Εδώ αποκλεισmicroένοι

από τα βράχια και την κοιλάδα του Αχέροντα οι Σουλιώτες έχτισαν αρχικά 4 χωριά

και microετά η αποικία τους εξαπλώθηκε σε 70 χωριά στην κοιλάδα Αυτό το microικρό

χωριό ήταν εmicroπόδιο για τα σχέδια του Αλή Έτσι λοιπόν το 1803 αποφάσισε να τους

καταστρέψει Οι Σουλιώτες αmicroύνθηκαν microε τέτοιο θάρρος που δεν το συναντά κανείς

εύκολα στην ιστορία Όσοι δεν σκοτώθηκαν πέρασαν στα Ιόνια νησιά και ένα microέρος

τους εγκατέστησε ο Αλής σε χωριά microεταξύ Άρτας και Πρέβεζας όπου 20 χρόνια

αργότερα θα δόξαζαν πάλι σε άλλο microέρος το όνοmicroα του Σουλίου

Μετά την καταστροφή του Σουλίου ο Αλής έγινε πασάς και της Ακαρνανίας

Αιτωλίας και άνω Αλβανίας Οι γιοί του Βελή και Μουχτάρ Πασάς διοικούσαν την

Ναύπακτο και τον Μοριά και όλα έδειχναν πώς όλος ο ελληνικός χώρος θα περάσει

κάτω από τον ζυγό του Αλλά ο θεός τα θέλει αλλιώς Αυτός που θα αλλοίωνε το

όνοmicroα της Ελλάδας αυτός συνέβαλε να ξαναγεννηθεί η Ελλάδα

Αφού κατάλαβε ότι η Πύλη θα κινηθεί εναντίον του κάλεσε Σέρβους

Μαυροβούνιους Ρουmicroελιώτες και άλλους σε πόλεmicroο εναντίον της Πύλης Η Πύλη

αφού δεν παρουσιάστηκε στην Κωνπολη όπως του ζήτησε έστειλε στρατό εναντίον

του Αν και κατάφερε να αmicroυνθεί πάνω από χρόνο εναντίον των Τούρκων ο Χουρσίτ

Πασάς τον ξεγέλασε ότι αν του παραδώσει τα Ιωάννινα και αποτραβηχτεί στο

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

5

Αντί προλόγου

Για τον Αλή πασά έχουν γραφτεί πολλά τόσο από Έλληνες συγγραφείς όσο και από

ξένους Πολλές αλήθειες πολλά ψέmicroατα και πολλά κατά φαντασίωση ∆εν θα microπω σε

διαδικασία προλόγου microε κάποια δικιά microου έρευνα που ίσως να microην διαφέρει και

πολύ από τις άλλες ήδη υπάρχουσες αλλά microιας και αυτή η εργασία είναι

microεταφράσεις απο ξένα γραπτά θα κάνω microια αναφορά-microετάφραση για τον Αλή πασά

όπως τον παρουσίασε το γερmicroανικό περιοδικό Das Pfenning Magazin fuumlr

Belehrung und Unterhaltung στην Λειψία το 1843 από τον εκδοτικό οίκο

Brockhaus Παραπέρα δε θα παραθέσω έναν πίνακα microε το γενεαλογικό δένδρο του

Αλή πασά όπως το παρουσίασε ό Αχmicroέτ Μουφίτ Λιmicroποχόβα απόγονος της

Χαϊνίτσας αδερφής του Αλή

ldquoΑυτό που έκανε πιο πολύ γνωστό τον Αλή πασά στην ιστορία είναι η ελληνική

επανάσταση εναντίον των Τούρκων Γεννήθηκε στο Τεπελένι το 1774 και ήταν γιος

ενός microουσουλmicroάνου φύλαρχου του οποίου οι γειτονικοί πασάδες σιγά σιγά του

αφαίρεσαν όλη την περιουσία Μετά τον θάνατο του πατέρα του η microητέρα του

έβλεπε στον Αλή την microοναδική ελπίδα να αποκτήσει ξανά την χαmicroένη της δόξα

Ήταν microια φιλόδοξη γυναίκα και ανέθρεψε τον γιο της έτσι που να γίνει πολεmicroιστής

και κατακτητής ∆εκαεξάχρονος ήταν ήδη αρχηγός microιας συmicromicroορίας η οποία microε

φόνους και κλεψιές ρήmicroαζε τον τόπο Μέσα από αυτή την συmicromicroορία διδάχτηκε την

τέχνη να εντυπωσιάζει microέσω της βαρβαρότητας αλλά πριν ακόmicroη microάθει την πολιτική

θα περνούσε και από την σχολή της αντιφατικότητας προκειmicroένου να microάθει να είναι

ασυνείδητος Η φήmicroη για τις ληστείες του Αλή έφτασε ως τα αυτιά του σουλτάνου

και σύντοmicroα ο σουλτανικός στρατός τον στρίmicroωξε τόσο πολύ που οι σύντροφοι του

σκόρπισαν στους τέσσερις ανέmicroους και ο ίδιος δόξαζε τον θεό που τα κατάφερε να

6

φτάσει ζωντανός πίσω στην πατρίδα του Η microητέρα του τον υποδέχτηκε microε

περιφρόνηση και του είπε να φορέσει φουστάνια Αυτό τον ώθησε microόλις έφυγαν οι

στρατιώτες του σουλτάνου στο να ξεσηκωθεί και πάλι και να προσπαθήσει να

συγκεντρώσει και πάλι τους συντρόφους του και να ξαναρχίσουν πάλι την παλιά

εργασία τους Όmicroως όσο περισσότερο πάσχιζε να ικανοποιήσει την φιλόδοξη και

φοβερή microητέρα του τόσο περισσότερο θα προσπαθούσε και η Πύλη να τον κάνει

αβλαβή για το microέλλον Έπεσε αιχmicroάλωτος του Κούρτ πασά και το microόνο που

σκέφτονταν ήταν πως να σώσει την ζωή του Γιαυτό τον λόγο συmicroπεριφέρονταν

απέναντι στον πασά σαν κάποιον που δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα Αυτό κέρδισε

την προσοχή αλλά και αγάπη του πασά που είχε να αποφασίσει για την ζωή του

Αθωώθηκε και τον πάντρεψε microε την κόρη του πασά από το Λέλβινο microιας

σηmicroαντικής πόλης απέναντι από την Κέρκυρα

Αυτή η τύχη του άναψε περισσότερο τα αίmicroατα και αντί να γίνει πιο πράος και

λογικός του έβαλε την ιδέα για κάτι microεγαλύτερο και τον οδήγησε σε περισσότερη

βία Ο πεθερός του έπαιζε microε την ιδέα να ανεξαρτητοποιηθεί από την Πύλη και σε

αυτά τα σχέδια microύησε και τον Αλή Ο Αλής τον ενθάρρυνε και microετά τον πρόδωσε

στον σουλτάνου microε την ελπίδα ότι θα γίνει κύριος της περιουσίας αυτού Όmicroως

αυτό το σχέδιο δεν έφερε καρπούς Έτσι λοιπόν στράφηκε πάλι εναντίον των

Ιωαννίνων όπου λήστευε και σκότωνε Μετά σκότωσε τους αδερφούς του και

κατόπιν τούτου τον κουνιάδο του και τα εγκλήmicroατα πολλαπλασιάζονταν Από την

πύλη δεν είχε πλέον να φοβηθεί τίποτα αφού είχε ήδη τόσα πλούτη που microπορούσε

άνετα να δωροδοκήσει το ∆ιβάνι Η Πύλη τον ανακήρυξε ∆ερβεντζή πασά και είχε

να προστατεύει τους δρόmicroους Τώρα microπορούσε πιο άνετα να γεmicroίζει το πουγγί του

microιας και βρίσκονταν στην πηγή απ όπου περνούσε το χρήmicroα και να το ληστεύει microε

το νόmicroο Με πλαστό φιρmicroάνι έγινε κύριος των Ιωαννίνων και ανάγκασε τους

κατοίκους να τον αναγνωρίσουν απέναντι στην Πύλη σαν διοικητή της πόλης

7

Από δω και microπρος η δύναmicroη του αυξάνονταν microέρα microε τη microέρα Είχε στρατό που

άνηκε σε αυτόν στην αυλή του υπήρχαν πρεσβείες των ευρωπαϊκών χωρών και ήταν

microόνο για τα microάτια υπό τις διαταγές της Πύλης Τα Ιωάννινα που αρχικά δεν

υπερέβαιναν τους 2000 κατοίκους τώρα έφτασε να έχουν 40000

Μεταξύ του κόλπου της Άρτας και των Ιωαννίνων ζούσε σε ένα σηmicroείο microια φυλή

microισή Αρβανίτες microισή Έλληνες οι λεγόmicroενοι Σουλιώτες όνοmicroα που είχαν πάρει από

το φρούριο στο ύψωmicroα Σούλι κοντά στον ποταmicroό Αχέροντα Εδώ αποκλεισmicroένοι

από τα βράχια και την κοιλάδα του Αχέροντα οι Σουλιώτες έχτισαν αρχικά 4 χωριά

και microετά η αποικία τους εξαπλώθηκε σε 70 χωριά στην κοιλάδα Αυτό το microικρό

χωριό ήταν εmicroπόδιο για τα σχέδια του Αλή Έτσι λοιπόν το 1803 αποφάσισε να τους

καταστρέψει Οι Σουλιώτες αmicroύνθηκαν microε τέτοιο θάρρος που δεν το συναντά κανείς

εύκολα στην ιστορία Όσοι δεν σκοτώθηκαν πέρασαν στα Ιόνια νησιά και ένα microέρος

τους εγκατέστησε ο Αλής σε χωριά microεταξύ Άρτας και Πρέβεζας όπου 20 χρόνια

αργότερα θα δόξαζαν πάλι σε άλλο microέρος το όνοmicroα του Σουλίου

Μετά την καταστροφή του Σουλίου ο Αλής έγινε πασάς και της Ακαρνανίας

Αιτωλίας και άνω Αλβανίας Οι γιοί του Βελή και Μουχτάρ Πασάς διοικούσαν την

Ναύπακτο και τον Μοριά και όλα έδειχναν πώς όλος ο ελληνικός χώρος θα περάσει

κάτω από τον ζυγό του Αλλά ο θεός τα θέλει αλλιώς Αυτός που θα αλλοίωνε το

όνοmicroα της Ελλάδας αυτός συνέβαλε να ξαναγεννηθεί η Ελλάδα

Αφού κατάλαβε ότι η Πύλη θα κινηθεί εναντίον του κάλεσε Σέρβους

Μαυροβούνιους Ρουmicroελιώτες και άλλους σε πόλεmicroο εναντίον της Πύλης Η Πύλη

αφού δεν παρουσιάστηκε στην Κωνπολη όπως του ζήτησε έστειλε στρατό εναντίον

του Αν και κατάφερε να αmicroυνθεί πάνω από χρόνο εναντίον των Τούρκων ο Χουρσίτ

Πασάς τον ξεγέλασε ότι αν του παραδώσει τα Ιωάννινα και αποτραβηχτεί στο

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

6

φτάσει ζωντανός πίσω στην πατρίδα του Η microητέρα του τον υποδέχτηκε microε

περιφρόνηση και του είπε να φορέσει φουστάνια Αυτό τον ώθησε microόλις έφυγαν οι

στρατιώτες του σουλτάνου στο να ξεσηκωθεί και πάλι και να προσπαθήσει να

συγκεντρώσει και πάλι τους συντρόφους του και να ξαναρχίσουν πάλι την παλιά

εργασία τους Όmicroως όσο περισσότερο πάσχιζε να ικανοποιήσει την φιλόδοξη και

φοβερή microητέρα του τόσο περισσότερο θα προσπαθούσε και η Πύλη να τον κάνει

αβλαβή για το microέλλον Έπεσε αιχmicroάλωτος του Κούρτ πασά και το microόνο που

σκέφτονταν ήταν πως να σώσει την ζωή του Γιαυτό τον λόγο συmicroπεριφέρονταν

απέναντι στον πασά σαν κάποιον που δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα Αυτό κέρδισε

την προσοχή αλλά και αγάπη του πασά που είχε να αποφασίσει για την ζωή του

Αθωώθηκε και τον πάντρεψε microε την κόρη του πασά από το Λέλβινο microιας

σηmicroαντικής πόλης απέναντι από την Κέρκυρα

Αυτή η τύχη του άναψε περισσότερο τα αίmicroατα και αντί να γίνει πιο πράος και

λογικός του έβαλε την ιδέα για κάτι microεγαλύτερο και τον οδήγησε σε περισσότερη

βία Ο πεθερός του έπαιζε microε την ιδέα να ανεξαρτητοποιηθεί από την Πύλη και σε

αυτά τα σχέδια microύησε και τον Αλή Ο Αλής τον ενθάρρυνε και microετά τον πρόδωσε

στον σουλτάνου microε την ελπίδα ότι θα γίνει κύριος της περιουσίας αυτού Όmicroως

αυτό το σχέδιο δεν έφερε καρπούς Έτσι λοιπόν στράφηκε πάλι εναντίον των

Ιωαννίνων όπου λήστευε και σκότωνε Μετά σκότωσε τους αδερφούς του και

κατόπιν τούτου τον κουνιάδο του και τα εγκλήmicroατα πολλαπλασιάζονταν Από την

πύλη δεν είχε πλέον να φοβηθεί τίποτα αφού είχε ήδη τόσα πλούτη που microπορούσε

άνετα να δωροδοκήσει το ∆ιβάνι Η Πύλη τον ανακήρυξε ∆ερβεντζή πασά και είχε

να προστατεύει τους δρόmicroους Τώρα microπορούσε πιο άνετα να γεmicroίζει το πουγγί του

microιας και βρίσκονταν στην πηγή απ όπου περνούσε το χρήmicroα και να το ληστεύει microε

το νόmicroο Με πλαστό φιρmicroάνι έγινε κύριος των Ιωαννίνων και ανάγκασε τους

κατοίκους να τον αναγνωρίσουν απέναντι στην Πύλη σαν διοικητή της πόλης

7

Από δω και microπρος η δύναmicroη του αυξάνονταν microέρα microε τη microέρα Είχε στρατό που

άνηκε σε αυτόν στην αυλή του υπήρχαν πρεσβείες των ευρωπαϊκών χωρών και ήταν

microόνο για τα microάτια υπό τις διαταγές της Πύλης Τα Ιωάννινα που αρχικά δεν

υπερέβαιναν τους 2000 κατοίκους τώρα έφτασε να έχουν 40000

Μεταξύ του κόλπου της Άρτας και των Ιωαννίνων ζούσε σε ένα σηmicroείο microια φυλή

microισή Αρβανίτες microισή Έλληνες οι λεγόmicroενοι Σουλιώτες όνοmicroα που είχαν πάρει από

το φρούριο στο ύψωmicroα Σούλι κοντά στον ποταmicroό Αχέροντα Εδώ αποκλεισmicroένοι

από τα βράχια και την κοιλάδα του Αχέροντα οι Σουλιώτες έχτισαν αρχικά 4 χωριά

και microετά η αποικία τους εξαπλώθηκε σε 70 χωριά στην κοιλάδα Αυτό το microικρό

χωριό ήταν εmicroπόδιο για τα σχέδια του Αλή Έτσι λοιπόν το 1803 αποφάσισε να τους

καταστρέψει Οι Σουλιώτες αmicroύνθηκαν microε τέτοιο θάρρος που δεν το συναντά κανείς

εύκολα στην ιστορία Όσοι δεν σκοτώθηκαν πέρασαν στα Ιόνια νησιά και ένα microέρος

τους εγκατέστησε ο Αλής σε χωριά microεταξύ Άρτας και Πρέβεζας όπου 20 χρόνια

αργότερα θα δόξαζαν πάλι σε άλλο microέρος το όνοmicroα του Σουλίου

Μετά την καταστροφή του Σουλίου ο Αλής έγινε πασάς και της Ακαρνανίας

Αιτωλίας και άνω Αλβανίας Οι γιοί του Βελή και Μουχτάρ Πασάς διοικούσαν την

Ναύπακτο και τον Μοριά και όλα έδειχναν πώς όλος ο ελληνικός χώρος θα περάσει

κάτω από τον ζυγό του Αλλά ο θεός τα θέλει αλλιώς Αυτός που θα αλλοίωνε το

όνοmicroα της Ελλάδας αυτός συνέβαλε να ξαναγεννηθεί η Ελλάδα

Αφού κατάλαβε ότι η Πύλη θα κινηθεί εναντίον του κάλεσε Σέρβους

Μαυροβούνιους Ρουmicroελιώτες και άλλους σε πόλεmicroο εναντίον της Πύλης Η Πύλη

αφού δεν παρουσιάστηκε στην Κωνπολη όπως του ζήτησε έστειλε στρατό εναντίον

του Αν και κατάφερε να αmicroυνθεί πάνω από χρόνο εναντίον των Τούρκων ο Χουρσίτ

Πασάς τον ξεγέλασε ότι αν του παραδώσει τα Ιωάννινα και αποτραβηχτεί στο

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

7

Από δω και microπρος η δύναmicroη του αυξάνονταν microέρα microε τη microέρα Είχε στρατό που

άνηκε σε αυτόν στην αυλή του υπήρχαν πρεσβείες των ευρωπαϊκών χωρών και ήταν

microόνο για τα microάτια υπό τις διαταγές της Πύλης Τα Ιωάννινα που αρχικά δεν

υπερέβαιναν τους 2000 κατοίκους τώρα έφτασε να έχουν 40000

Μεταξύ του κόλπου της Άρτας και των Ιωαννίνων ζούσε σε ένα σηmicroείο microια φυλή

microισή Αρβανίτες microισή Έλληνες οι λεγόmicroενοι Σουλιώτες όνοmicroα που είχαν πάρει από

το φρούριο στο ύψωmicroα Σούλι κοντά στον ποταmicroό Αχέροντα Εδώ αποκλεισmicroένοι

από τα βράχια και την κοιλάδα του Αχέροντα οι Σουλιώτες έχτισαν αρχικά 4 χωριά

και microετά η αποικία τους εξαπλώθηκε σε 70 χωριά στην κοιλάδα Αυτό το microικρό

χωριό ήταν εmicroπόδιο για τα σχέδια του Αλή Έτσι λοιπόν το 1803 αποφάσισε να τους

καταστρέψει Οι Σουλιώτες αmicroύνθηκαν microε τέτοιο θάρρος που δεν το συναντά κανείς

εύκολα στην ιστορία Όσοι δεν σκοτώθηκαν πέρασαν στα Ιόνια νησιά και ένα microέρος

τους εγκατέστησε ο Αλής σε χωριά microεταξύ Άρτας και Πρέβεζας όπου 20 χρόνια

αργότερα θα δόξαζαν πάλι σε άλλο microέρος το όνοmicroα του Σουλίου

Μετά την καταστροφή του Σουλίου ο Αλής έγινε πασάς και της Ακαρνανίας

Αιτωλίας και άνω Αλβανίας Οι γιοί του Βελή και Μουχτάρ Πασάς διοικούσαν την

Ναύπακτο και τον Μοριά και όλα έδειχναν πώς όλος ο ελληνικός χώρος θα περάσει

κάτω από τον ζυγό του Αλλά ο θεός τα θέλει αλλιώς Αυτός που θα αλλοίωνε το

όνοmicroα της Ελλάδας αυτός συνέβαλε να ξαναγεννηθεί η Ελλάδα

Αφού κατάλαβε ότι η Πύλη θα κινηθεί εναντίον του κάλεσε Σέρβους

Μαυροβούνιους Ρουmicroελιώτες και άλλους σε πόλεmicroο εναντίον της Πύλης Η Πύλη

αφού δεν παρουσιάστηκε στην Κωνπολη όπως του ζήτησε έστειλε στρατό εναντίον

του Αν και κατάφερε να αmicroυνθεί πάνω από χρόνο εναντίον των Τούρκων ο Χουρσίτ

Πασάς τον ξεγέλασε ότι αν του παραδώσει τα Ιωάννινα και αποτραβηχτεί στο

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

8

παλάτι του στη λίmicroνη θα του δοθεί αmicroνηστία Στις 5 Φεβρουαρίου ήρθε η καταδίκη

του και να και προσπάθησε ακόmicroη να αmicroυνθεί απεβίωσε την ίδια microέρα Από δω και

microπρος οι Τούρκοι θα microπορούσαν να ριχτούν ανενόχλητοι πλέον εναντίον των

Ελλήνων οι οποίοι ήδη στις 13 Ιανουαρίου στην συνέλευση στην Επίδαυρο είχαν

κηρύξει την ανεξαρτησία τουςrdquo

Ο παραπάνω πίνακας παρουσιάζει το οικογενειακό δέωδρο του Αλή πασά όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο

του Αχmicroέτ Μουφί Λιmicroποχόβα για τον Αλή πασά σε microετάφραση ταπό τα τουρκικά του ΑΝ Ιορδανόγλου

σε εκδόσεις της ΕΗΜ

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

9

Περί Βιβλιογραφίας

Επειδή οι συγγραφείς και τα περιοδικά των κειmicroένων είναι στους πατριώτες microας

σχεδόν άγνωστοι και άγνωστα θα παρουσιάσω αυτούς και αυτά περιληπτικά

1 Ο Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ ήταν γερmicroανός συγγραφέας αξιωmicroατικός και

άνθρωπος που αγαπούσε την περιπέτεια Γεννήθηκε στις 5 ∆εκεmicroβίου το 1789

στην Φραγκφούρτη και απεβίωσε το το 1858 στη Λε Χάβρ Ο πατέρας του

ήταν έmicroπορας και βιβλιοπώλης ενώ η microητέρα του ήταν κόρη εκδότη βιβλίων

Έτσι ο Γιόχαν είχε την τύχη να λάβει καλή παιδεία Στα δεκαπέντε του

κατατάχτηκε στον γαλλικό στρατό όπου γρήγορα έκανε καριέρα Υπηρέτησε

στην Γαλλία στην Ισπανία και στην Ιταλία όπου έλαβε microέρος στην

αιχmicroαλωσία του Πάπα Μετά ήρθε στα Εφτάνησα όπου εξαιτίας των πολλών

γλωσσών που microιλούσε ήρθε και σε επαφή microε τους Αλβανούς του Αλή και

αργότερα microε τον ίδιο τον Αλή Μετά την πτώση του Ναπολέοντα

κατατάχθηκε στον στρατό της Πρωσίας όπου όmicroως για λόγους πειθαρχίας τον

απέλυσαν το 1818 Οι πολικές του θέσεις και οι ερωτικές του περιπέτειες τον

έφεραν σε σύγκρουση microε το κράτος την συντηρητική κοινωνία και την

εκκλησία και τα βιβλία του και οι εφηmicroερίδες του απαγορεύτηκαν Πέθανε

πάmicroπτωχος στη Λε Χάβρ ενώ τα ξεχασmicroένα αποmicroνηmicroονεύmicroατα του

τυπώθηκαν 40 χρόνια microετά τον θάνατο του

2 Ο Joseph Franccedilois Michaud ήταν Γάλλος ιστορικός Γεννήθηκε το 1767

στο Μognart και πέθανε το 1839 στο Παρίσι Όλη του τη ζωή ήταν βασιλικός

και γιαυτό φυλακίστηκε και βασανίστηκε από τους επαναστάτες Το 1813

έγινε microέλος της Γαλλικής Ακαδηmicroίας και το 1815 σύνταξε το έργο ldquo 15

τελευταίες εβδοmicroάδες της εξουσίας του Βοναπάρτηrdquo το οποίο φυσικά

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

10

πυροδοτεί τον Ναπολέοντα Σε συνεργασία microε τον Αδερφό του Louis

Gabriel Michaud (1773ndash1858) σύνταξε το έργο Biographie universelle ancienne

et moderne (1811minus1828) Παγκόσmicroιες βιογραφίες από τα αρχαία χρόνια ως την

νέα εποχή το οποίο αποτελείται από 52 τόmicroους Οι Joseph Franccedilois Michaud

δεν γνώρισε τον Αλή όmicroως βασίστηκε στα αρχεία του γαλλικού στρατού και

σε άλλες διηγήσεις αλλά και στα γραπτά του Πουκεβίλ

3 Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs

de figurines et des amis de lhistoire militaire εmicroφανίστηκε σχεδόν 70

χρόνια microετά τον θάνατο του Αλή και οι πληροφορίες που δίνει βασίζονται στα

γαλλικά στρατιωτικά αρχεία καθώς και σε γραπτά άλλων Γάλλων ή

Ευρωπαίων που είχαν σχέση microε τον Αλή

4 Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung ήταν ηmicroερήσια κεντρώα θα λέγαmicroε

εφηmicroερίδα της πόλης Bayreuth στην Άνω Φραγκονία της Βαυαρίας Η

Εφηmicroερίδα ήταν microικρή για να έχει πράκτορες για ειδήσεις αλλά βασίζονταν

πάντα στις ειδήσεις από microεγάλες εφηmicroερίδες όπως της φιλελεύθερης

Allgemeine Zeitung αλλά και της συντηρητικής της Αυστρίας

Oesterreichischer Beobachter Η εφηmicroερίδα Baireuther Zeitung

παρακολούθησε τον αγώνα της Παλιγγενεσίας και έπαιρνε πάντα το microέρος της

ελληνικής πλευράς Αν και microικρή εφηmicroερίδα εξέταζε τις ειδήσεις λεπτοmicroερώς

και προσπαθούσε να είναι αντικειmicroενική

5 Η εφηmicroερίδα Oesterreichischer Beobachter ήταν άκρως συντηρητική

εφηmicroερίδα και πίσω από αυτή βρίσκονταν ο Μέτερνιχ Σε όλη την διάρκεια

του αγώνα της Παλιγγενεσίας η στάση της ήταν εχθρική απέναντι στους

Έλληνες και υmicroνούσε το microεγαλείο των Οθωmicroανών Χαρακτηριστική είναι η

στάση της στην σφαγή της Χίου που ενω όλη η Ευρώπη θρηνούσε τους

άmicroοιρους Χιώτες ήταν η microόνη εφηmicroερίδα που πήρε ανοιχτά θέση υπέρ του

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

11

Καπουδάν πασά και κατηγόρησε τους Χιώτες Η εφηmicroερίδα ξέπεσε στα microέσα

του 19ου αιώνα και έκλεισε Άνοιξε και πάλι το 1938 ως το 1945 σαν

ναζιστικό φύλλο Η συγκεκριmicroένη εφηmicroερίδα αν και δεν είναι αντικειmicroενική

είχε microεγάλο δίκτυο και οι πληροφορίες της αν και παρατραβηγmicroένες αξίζουν

να microελετηθούν αλλά σε σύγκριση πάντα microε άλλες της εποχής

6 Ο Αυστροιταλός Cajetan Alcaini ήταν κόmicroης από τον οίκο των Αλκάϊνι

Γεννήθηκε το 1792 στη Βιέννη και απεβίωσε επίσης εκεί το 1854

Συνταγmicroατάρχης του αυστριακού στρατού συγγραφέας πολλών στρατιωτικών

συγγραmicromicroάτων αλλά και λιθογράφος Το microεγαλύτερο του έργο ήταν η

βιογραφία του Αλή πασά της οποίας ενότητες παραθέτω εδώ και βασίστηκε

στον Πουκεβίλ αλλά όπως έγραψε και ο ίδιος σε γραπτά άλλων Ευρωπαίων

γνωστών και αγνώστων Σηmicroαντική η πληροφορία για τον λόγο που έβγαλε ο

Αλή πασάς προς τους Έλληνες και Αλβανούς πριν την πολιορκία

7 Η εφηmicroερίδα Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer

Zirkel ήταν πρωϊνό φύλλο και ήταν φύλλο διανοούmicroενων κύκλων και της

αριστοκρατίας που εκδίδονταν στην Λειψία της Σαξωνίας Σύγχρονοι

ιστορικοί θεωρούν την εφηmicroερίδα σοβαρή Οι πληροφορίες που microα δίνει για

την καταστροφή των Ιωαννίνων φαίνεται να τις διηγήθηκε κάποιος που έζησε

τα γεγονότα ή του τα είπαν

8 Το περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten

Heilkunde und des aumlrztlichen Vereins in Hamburg 1843 ήταν βασικά

αφιερωmicroένο στην ιατρική αλλά και όπως θα λέγαmicroε σήmicroερα στην

οmicroοιοπαθητική Πέρα όmicroως από τα ιατρικά έφερνε που και που και άλλα

θέmicroατα Αν και το περιοδικό ήταν σοβαρόφαίνεται ότι πείστηκε από κάποιον

απατεώνα

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Όταν ο Γερmicroανός αξιωmicroατικός Γιόχαν Κόνραντ Φρίντριχ (Johann Konrad Friedrich) συνάντησε τον Αλή πασά γύρω στα 1811

Μιας και η επικοινωνία microε την Ιταλία είχε γίνει δύσκολη αφού οι Άγγλοι είχαν

κλείσει σχεδόν την Ρότα για το Οτράντο στέλναmicroε ταχτικά αντιπροσωπείες στην

Αλβανία όπου ούτως ή άλλως πηγαίναmicroε τακτικά για κυνήγι για να προmicroηθευτούmicroε

microε τρόφιmicroα για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας όπως ρύζι καλαmicroπόκι

Βόδια αιγοπρόβατα κτλ Αν και πληρώναmicroε καλά ο Αλής ούτε τα καλύτερα έστελνε

αλλά ούτε και σωστά

Το κάστρο του Αλή πασά στον Βουθρωτό

Όταν αποβιβάστηκα στο Βουθρωτό microε συνάντησε ένας απεσταλmicroένος του Αλή ο

οποίος microε συνόδευσε microέχρι τα Ιωάννινα Απ όποιο χωριό και να περνούσε η

αποστολή ο κόσmicroος microας κοιτούσε microε περιέργεια και απορία Πρώτη φορά έβλεπαν

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

13

Ευρωπαίους στρατιώτες Γέροι παιδιά και γυναίκες συγκεντρώνονταν γύρω από

τους στρατιώτες και τους κοιτούσαν και τους ακουmicroπούσαν λες και ήταν αντικείmicroενο

θαυmicroασmicroού Όταν πλησιάσαmicroε στα Γιάννινα έπρεπε να κάνω στάση και ο Αλβανός

που microε συνόδευε έφυγε για την πόλη προκειmicroένου να δηλώσει εκεί την άφιξη microου

∆εν πρόλαβε σχεδόν να γίνει καν γνωστό ότι έχουν φτάσει Γάλλοι στρατιώτες από

την Κέρκυρα ένα ανάmicroεικτο τσούρmicroο από Αλβανούς Έλληνες και Τούρκους έφτασε

εδώ προκειmicroένου να microας δουν ∆εν αρκέστηκαν όmicroως microόνο να microας βλέπουν Ήρθαν

αναmicroεσά microας χάιδευαν τις στολές έπιαναν τα ξίφη και τα όπλα καθώς και τις

παλάσκες και κοιτούσαν microε θαυmicroασmicroό ότι γυάλιζε Σε αυτούς εδώ είναι έθιmicroο να

στολίζουν τα όπλα τους microε χρυσό και ασήmicroι Μερικοί άνοιξαν τις παλάσκες των

στρατιωτών microου και άγγιζαν το περιεχόmicroενο microε αποτέλεσmicroα να έχω δυσκολία να

συγκρατήσω τους στρατιώτες microου που δεν του άρεσε αυτό Οι πιο περίεργοι ήταν

τα παιδιά και οι γυναίκες

Ευτυχώς που επέστρεψε ο Αλβανός από την φρουρά του Αλή microε έναν αξιωmicroατικά

και microε δυνατή φωνή ldquo όξω όξω microωρέrdquo διέλυσε την microάζα σε microερικά δευτερόλεπτα

Μου είπε ότι δεν θα λάβουmicroε καταυλισmicroό στην πόλη αλλά microέχρι να συγκεντρωθούν

τα τρόφιmicroα θα στηθούν σκηνές οι οποίες σε microια ώρα θα είναι έτοιmicroες Επίσης

επιτρέπεται στους στρατιώτες να πάνε ένας ένας στην πόλη και άοπλοι Για τις

ανάγκες microας έχουν ήδη φροντίσει να microην microας λείψει τίποτα και σε λίγη ώρα θα microας

τιmicroούσε microε επίσκεψη ο ίδιος ο Αλή πασάς

Όλη η επικοινωνία γίνονταν microε διερmicroηνέα στα ιταλικά

Σε λίγη ώρα έφτασε ένα απόσπασmicroα αποτελούmicroενο απο Αλβανούς και Τούρκους

ιππείς πολύ ωραία και πλούσια ντυmicroένοι Αυτούς ακολούθησε ένα microεγάλο σώmicroα

ιππικού που σε λίγη ώρα στήσανε microια σουίτα ∆ιέταξα του άνδρες microου να

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

14

παραταχθούν και να παρουσιάσουν όπλα και microόλις έφτασε ο Αλή έβαλα τα

ταmicroπούρλα να χτυπούν Ο Αλής microε απορία ρώτησε microέσω του διερmicroηνέα γιατί

χτυπούν τα ταmicroπούρλα Και microόλις του εξήγησα ότι είναι η microεγαλύτερη στρατιωτική

τιmicroή που microπορούν να δώσουν σε κάποιον τότε φάνηκε ότι του άρεσε και

χαmicroογέλασε Και εφόσον έλαβα την συγκαταθεσή του έκανα microερικές επιδείξεις microε

τα όπλα και πυροβολήσαmicroε στον αέρα Ο πασάς και η συνοδεία του ενθουσιάστηκαν

και χειροκρότησαν Ότι ήταν περισσότερο στα γούστα του έστελνε το διερmicroηνέα και

microου έλεγε να το επαναλάβω Με ρωτούσε τακτικά και ήθελε να microάθει την

παραmicroικρή λεπτοmicroέρεια για την στρατιωτική microονάδα της Κέρκυρας Αφού έmicroεινε

microε όλα ευχαριστηmicroένος microου υποσχέθηκε ότι έχει φροντίσει για όλες τις ανάγκες microας

και microέχρι το βράδυ θα έχουν κανονιστεί όλα Αφού έmicroεινε microαζί microας σχεδόν 2 ώρες

microετά έφυγε

Όντως δεν πρόλαβε να φύγει και άρχισαν να καταφθάνουν τροφές και κρασί

σκηνές τούρκικα ντιβάνια τα οποία τα κουβαλούσαν σκλάβοι συνοδεία φρουράς

Αλβανών Έφτασαν επίσης 4 φορεία ndash άmicroαξες όπου τα κουβαλούσαν σκλάβοι και

microέσα βρίσκονταν 4 Τουρκάλες ή σκλάβες για τις οποίες στήθηκαν ειδικές σκηνές

Και τις οποίες τις είχε στείλει ο πασάς για την προσωπική microου διασκέδαση microιας και

οι Τούρκοι βλέπουν την γυναίκα microόνο σαν σκεύος διασκέδασης Όταν στήθηκαν οι

σκηνές και για να ικανοποιήσω την περιέργεια microου επισκέφτηκα αυτές τις γυναίκες

οι οποίες ήταν πολύ γερές φαίνεται να είχαν καλή διατροφή ήταν όmicroορφες και ήταν

στην αρχή της νιότης Ήταν microακιγιαρισmicroένες microε κόκκινο χρώmicroα και είχαν και

βαmicromicroένα νύχια ∆εν ήταν ούτε Κιρκίσιες ούτε Ελληνίδες Μετά έφυγα και

επέτρεψα στους υπαξιωmicroατικούς και στρατιώτες να τις επισκεφτούν Για να τις διώξω

θα ήταν microεγάλη προσβολή για τον πασά Όταν όmicroως έmicroαθα ότι ο Αλή πασάς ήθελε

να microου κάνει ένα δώρο microε αυτές τις γυναίκες και να τις πάρω microαζί στην Κέρκυρα

την ηmicroέρα που θα αναχωρούσα του έστειλα ένα microήνυmicroα ότι λυπάmicroαι αλλά δεν

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

15

microπορώ να δεχτώ το δώρο γιατί αυτό αντιτίθεται στους γαλλικούς νόmicroους και θα

έβρισκα τον microπελά microου όταν επέστρεφα στην microονάδα microου Πράγmicroα που δέχτηκε

Το άλλο πρωί ο πασάς microας έστειλε πουλερικά microια microεγάλη ποσότητα τουρκικού

ταmicroπάκου και τούρκικα τσιmicroπούκια από κοκκινοπηλό φτιαγmicroένα και επιχρυσωmicroένα

για όλους τους στρατιώτες Το απόγευmicroα microας επισκέφτηκε πάλι και ήθελε να δει

microερικά γυmicroνάσια Πράγmicroα που επανέλαβε microερικές φορές και πάντα χάριζε στους

στρατιώτες microου Ταmicroπάκο

Το επόmicroενο πρωί επισκέφτηκα τα Γιάννινα και είδα τα όmicroορφα χρωmicroατισmicroένα

σπίτια και τα τζαmicroιά κτλ Επίσης είχα δύο συναντήσεις microε τον πασά στο παλάτι του

ο οποίος microου δώρισε 2 κουτάκια microε ροδέλαιο τούρκικα τσιmicroπούκια τυλιγmicroένα microε

κασmicroίρι και 2 κασκόλ από κασmicroίρι Οι διάδοχοι microου αργότερα που ξανάρθαν εδώ

δεν είχαν την ίδια τύχη όπως εγώ microιας και δεν ήταν πλέον τίποτα το καινούριο Και

όταν microαθεύτηκε η ήττα του γαλλικού στρατού στην Ρωσία ο πασάς άλλαξε στάση

απέναντι των Γάλλων όπως αυξήθηκαν και οι προστριβές microε τον διοικητή της

Κέρκυρας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΥΤΕΡΟ

Τα Γιάννινα και το Σεράι του Αλή

Πιστεύω ότι εδώ θα πρέπει να κάνουmicroε λόγο και για τα Γιάννινα και για τον

Τύραννο τους Η θέα της Αλβανικής πρωτεύουσας είναι καθαρά ανατολίτικη και πιο

όmicroορφη από κάθε φαντασία Τα Γιάννινα είναι χτισmicroένα κοντά σε microια πλατιά λίmicroνη

προφανώς την Αχερουσία των αρχαίων και όχι microακριά από το microαντείο της ∆ωδώνης

Απλώνονται έτσι υπέροχα που το microάτι του επισκέπτη δεν τα χορταίνει Οι

microιναρέδες ανάmicroεσα στα δάση microε τα κυπαρίσσια και τα σπίτια microε τα ζωντανά

χρώmicroατα δίνουν ιδιαίτερη εντύπωση

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

16

Στην λίmicroνη microπαίνει microια χερσόνησος όπου βρίσκεται το σεράι του πασά και το

κάστρο όπου βρίσκεται επίσης ένα τζαmicroί περιτριγυρισmicroένο από κυπαρίσσια Ένα

ψηλό τείχος χωρίζει την χερσόνησο από την στεριά Απο αυτή την χερσόνησο

microπορεί κανείς παρακολουθήσει άνετα όλη την πόλη Απέναντι από αυτή την

Χερσόνησο και το κάστρο microέσα στη λίmicroνη βρίσκεται ένα microικρό νησί όπου βρίσκεται

επίσης ένα παλάτι που ανήκει στον εδώ πασά Τα Γιάννινα είναι απλωmicroένα microε

ανοιχτές πλατείες και πολλά τεmicroένη Τα παζάρια είναι microεγάλα και καλύπτουν

δώδεκα δρόmicroους Σχεδόν ένας δρόmicroος για κάθε επάγγελmicroα Για αργυροχόους

χρυσοχόους οπλουργούς κτλ Εδώ βρίσκονται τα σπίτια τον ένα δίπλα από το άλλο

Τα σπίτια των πλουσίων έχουν microεγάλους χώρους και έχουν όλα αυλές

Η συναγωγή των Εβραίων βρίσκεται στο κέντρο της πόλης που αριθmicroεί σχεδόν

40000 κατοίκους και πέρα από 18 τεmicroένη έχει 8 ελληνικές εκκλησίες και microάλιστα

έχει και βιβλιοπωλεία τα οποία είδα microε τα microάτια microου και πωλούν βιβλία σε νέα

ελληνική γλώσσα Στους δρόmicroους συναντά κανείς Αρβανίτες Μαύρους Τατάρους

Τούρκους και Έλληνες οι οποίοι ανήκουν όλοι στα στρατεύmicroατα του Αλή του

οποίου το παλάτι ονοmicroάζεται και microεγάλο Σεράι για να ξεχωρίζει από τα σεράι που

έχουν οι γιοί του Μουχτάρ και Βελής και βρίσκεται σε ένα ύψωmicroα στην εσωτερική

ακρόπολη του κάστρου Το πάνω πάτωmicroα είναι ξύλινο σύmicroφωνα microε την τουρκική

αρχιτεκτονική microε προεξέχουσα σκεπή περβάζια και χρωmicroατισmicroένους εξωτερικούς

τοίχους Περικλείεται από σκοτεινούς δρόmicroους και στενά διαδροmicroάκια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

17

Μέρος απο το σεράι του Αλή στο Κάστρο το Φετιχιέ Τζαmicroί και ο οικογενειακός τάφος

Απο microια ξύλινη πύλη microπαίνει κανείς σε έναν αδιαρρύθmicroιστο χώρο ndash πλατεία που

περικλείεται από το Σεράι Σε αυτό τον χώρο γίνεται χαmicroός από στρατιώτες του

Αλή καθώς και την προσωπική φρουρά του και ήταν πλούσια και όmicroορφα ντυmicroένοι

Απο δω microπαίνει κανείς σε microια αυλή όπου συναντά κανείς Έλληνες Αρβανίτες

Τούρκους Αλβανούς microαύρους που έχουν κάνει περιτοmicroή και Εβραίους Απο δω

microπαίνει κανείς σε microια αίθουσα η οποία εκτείνεται στο βάθος microε σκαλιστά ξύλα και

στα οπoία κρέmicroεται microια microεγάλη microεταξωτή κουρτίνα η οποία ανεβαίνει όταν ο Αλή

πασάς δέχεται επισκέπτες για ακρόαση Τότε microπορεί κανείς να δει ένα φανταστικό

δωmicroάτιο microε τέσσερις κολώνες και απο τα παράθυρα αυτού φαίνονται η λίmicroνη και η

οροσειρά της Πίνδου Το πάτωmicroα φαίνεται πανάκριβο και πολλές φορές

επιχρυσωmicroένο Στις κολώνες κρέmicroονταν πανάκριβα όπλα τα οποία ανήκουν στον

Αλή ενώ τα παρακείmicroενα διβάνια ήταν καλυmicromicroένα microε πανάκριβα χαλιά

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

18

Η αίθουσα υποδοχής του Αλή πασά

Ο ίδιος ο Αλή πασάς κάθονταν σταυροπόδι κάτω από έναν θαυmicroάσιο στολισmicroένο

ουρανό Ήταν ψηλός microε στρογγυλό πρόσωπο πλατύ microέτωπο έξυπνους microορφασmicroούς

και άγριο βλέmicromicroα Φορούσε ένα πανωφόρι microπλέ ή κόκκινο microε ακριβή γούνα και αντί

για τουρmicroπάνι φορούσε σκούφο Η φωνή του ήταν βραχνή και του δυνατό του γέλιο

είχε κάτι το φοβερό και τροmicroακτικό microαζί

Mετάφραση απο την Εργασία του Johann Konrad Friedrich ndash Vierzig Jahre aus dem Leben eines

Todten- Hinterlassene Papiere eines franzoumlsisch-preuszligischen Offiziers Band 2 Tuumlbingen 1848-

Σαράντα χρόνια από τη ζωή ενός πεθαμένου Κληρονομιά γραπτών κειμένων ενός Πρωσσογάλλου

αξιωματικού 2ος

τόμος Τιμπιγκεν 1848

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο περίληψη περιγραφής του Γάλλου ιστορικού Joseph Franccedilois Michaud από το έργο Biographie moderne ou Dictionnaire

biographique de tous les hommes morts et vivants qui ont marqueacute agrave la fin du XVIIIe siegravecle et au commencement de celui-ci (1806)

O Αλής είναι περίπου πενήντα πέντε Κανένα σηmicroείο του προσώπου του δεν δείχνει

την microέση ηλικία του ή ότι αρχίζει να γερνάει νωρίς Το ευγενικό και ανοιχτό

πρόσωπό τουτο χαρακτηρίζεται από έντονα

γνωρίσmicroατα τα οποία εκφράζονται από τα έντονα

πάθη του Είναι δάσκαλος όταν θέλει να δείξει

καλή εmicroφάνιση αλλά δεν microπορεί να κρατήσει το

θυmicroό του όταν τιmicroωρεί Και αυτά τα

χαρακτηριστικά εκδηλώνονται αποκαλύπτοντας τη

βία του χαρακτήρα του

Είναι υπερβολικά γενναίος και σταθερός στα

προγράmicromicroατα του Καmicroιά φορά όmicroως οι

περιπτώσεις του επιβάλουν να αφήσει κάτι το οποίο

όmicroως το ξαναπιάσει microε την πρώτη ευκαιρία Ο

ίδιος δίνει microεγάλη προσοχή σε όλα που ταράζουν

την τουρκική αυτοκρατορία Eιn έξυπνος άνθρωπος

που επωφελείται από την αδυναmicroία της κυβέρνησης

για να κρατιέται στα όριά του Παρεmicroπιπτόντως ο Αλή πασάς ποτέ δεν στηρίζεται

στην ασφάλεια της microοίρας Με τις γνώσεις που έχει έχει πάντα τα microάτια του

ανοιχτά τι συmicroβαίνει στην Ευρώπη

Πίνακας microε προσωπογραφία του Αλή του Λευκαδίτη Σπύρου Βεντούρα Σε αυτόν τον

πίνακα είναι χρακτηριστικό τα παράσηmicroο του Αλή microε τα διαmicroάντια που έδειχνε στους ξένους

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

20

∆ιαρκώς αφήνει να του microεταφράσουν ξένες εφηmicroερίδες και σπάνια θα αφήσει έναν

ξένο να περάσει από την χώρα του χωρίς να εmicroφανιστεί microπροστά του ώστε να

επωφεληθεί από κάποιες πληροφορίες Το έδαφος που κατέχει περιλαmicroβάνει την

Ήπειρο την Ακαρνανία Την οροσειρά της Πίνδου την Φωκίδα και microέρος της

Αιτωλίας τη ΘεσσΑλήα και τη Μακεδονία Σε αυτό το το πασΑλήκι όπου έχει

ενσωmicroατωmicroένα και άλλα πασΑλήκια επιβάλετε ο τίτλος και η αυταρχικότητα του

Απο microια Αυτοκρατορία που τείνει να χαθεί ο Αλή ρίχνει τα microάτια του στο microέλλον

και δεν θα επιτρέψει να πάρει αυτό το πασΑλήκι κάποιος άλλος Ήδη έχει λάβει

από την υψηλή πύλη για τους δυο του γιους τον τίτλο του πασά Το εισόδηmicroα του το

υπολογίζουν σε δέκα microε δώδεκα εκατοmicromicroύρια Ο στρατός του υπολογίζεται σε

οχτώ microε δέκα χιλιάδες Αλβανούς αλλά πολλές φορές είναι αναγκασmicroένος να τον

αυξήσει Η κατάσταση του στρατού του είναι αισθητά βελτιωmicroένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο τις Γερmicroανικές εφηmicroερίδες Bayreuther Zeitung Oumlsterreichscher Beobachter amp Allgemeine Zeitung το 1822

25011822

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Πύλη ότι αυτός ο περίεργος Αλή Πασάς των

Ιωαννίνων αντέχει την πολιορκία ακόmicroα και αρχίζουν να χάνονται οι ελπίδες ότι θα

τον νικήσουν

24021822

Το κάστρο των Ιωαννίνων στο οποίο είχε καταφύγει ο Αλή πασάς και το οποίο είχε

γίνει στόχος του οθωmicroανικού πυροβολικού στο οποίο είχε καταφύγει ο ναπολιτάνος

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

21

microηχανικός του Αλή πασά τώρα έπεσε Ο Αλή πασάς κλείστηκε στην εσωτερική

ακρόπολη microε 76 πιστούς του

Νεώτερες ειδήσεις από την Πρέβεζα λένε ότι ο Αλής έδιωξε όλους τους οπαδούς

του από το κάστρο και κράτησε microόνο την γυναίκα του και δύο άλλες γυναίκες τον

οικονοmicroικό διαχειριστή και 6 άλλους πιστούς του για τους οποίους έχει αρκετά

τρόφιmicroα Λέγεται ότι ο

Αλής έχει γεmicroίσει τον

πύργο microε 2000

βαρέλια microπαρούτι Ο

Χουρσίτ πασάς

αρχιστράτηγος των

οθωmicroανικών

δυνάmicroεων έστειλε

microήνυmicroα στον Αλή

πασά ότι κατά

διαταγή του microεγάλου

αφέντη αποκεφΑλήστηκε ο Ισmicroαήλ πασάς και ο Χουσσέν πασάς όπου πάνω σε

αυτό ο Αλής απάντησε ότι αυτός έχει φροντίσει ούτε το κεφάλι του να πειραχτεί

ούτε το σώmicroα του και ότι θα τιναχτεί στον αέρα

Ανθρωπος του Αλή απειλεί να ανατινάξει το κάστρο στον αέρα

05031822

Στις 19 Φεβρουαρίου έφτασε από το Πασά του Βελιγραδίου η είδηση ότι οι

Έλληνες παρέδωσαν τον Αλή πασά στον Χουρσίτ και αυτός τον αποκεφάλισε και το

κεφάλι το έστειλε στην Κωνπολη Σε αντίθεση micro΄ αυτή την είδηση έφτασε σήmicroερα

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

22

microια είδηση από τις Σέρρες όπου αναφέρει ότι ο Αλής κρατάει ακόmicroη καλά και ο

Χουρσίτ αναγκάστηκε να υποχωρήσει Η βαρβαρότητα αυτού του Αλή πασά

φαίνεται να πάει microε τις καιρικές συνθήκες Όταν έχει άνεmicroο Σιρόκο είναι η πιο

φοβερή Τότε αποmicroακρύνεται στα εσωτερικά του παλατιού του ο θυmicroός του είναι

microεγάλος και Αλήmicroονο σ΄ αυτόν που θα τον ερεθίσει Κάποτε σε τέτοια εποχή έναν

υπάλληλό του που τον απάτησε τον έκλεισε σε ένα κλουβί microε microια τίγρη ένα Έλληνα

για το ίδιο παράπτωmicroα τον πέταξε σε καζάνι που έβραζε και έναν άλλον τον έδεσε

στο στόmicroα ενός κανονιού αφού πρώτα βουτήξανε τα ρούχα του σε οινόπνευmicroα

Ασχολήθηκε microε την Αλχηmicroεία προκειmicroένου να παράγει χρυσό Από το 1812

άρχισαν οι αλχηmicroιστές του να ασχολούνται microε το να βρουν το νερό της ζωής και την

πέτρα της γνώσης και γι΄ αυτό το λόγο έφερε ένα ολόκληρο εργαστήριο από τη

Βενετία Αλλά το 1817 κρέmicroασε αρκετούς απ΄ αυτούς τους εργάτες

Το κεφάλι του Αλή σαν τρόπαιο

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

23

11031822

Σύmicroφωνα microε πληροφορίες που φτάνουν από το ∆υρράχιο της Αλβανίας στις 18

Φεβρουαρίου ο Χουρσίτ πασάς κατάφερε να πείσει τους Σουλιώτες να παρατήσουν

τον Αλή πασά στους οποίους έδειξε ένα γράmicromicroα στο οποίο ο Αλής προσφερόταν να

κινηθεί εναντίον των Ελλήνων και υπέρ των Τούρκων Έτσι οι άνθρωποι του Αλή τον

έπιασαν τον παρέδωσαν στους σουλτανικούς και εξασφάλισαν την προσωπική τους

αmicroνηστίαΟι θησαυροί του Αλή οι οποίοι έπεσαν στα χέρια των Τούρκων φαίνεται

να ανέρχονται στα 218 εκατοmicromicroύρια και βρίσκονται τώρα στο δρόmicroο για την

Κωνπολη microαζί microε το κεφάλι του Αλή

15032013

Ένας Τάταρης από το στρατό του Χουρσίτ που έφτασε στην Κωνπολη είπε ότι ο

Αλής είναι πλέον χαmicroένος Ο Χουρσίτ microήνυσε στον σουλτάνο ότι η σύζυγος του

Αλή microια Ελληνίδα από την Λάρισα microε το όνοmicroα Βασιλική microήνυσε στον Χουρσίτ

ότι θα παραδώσει τον άντρα της νεκρό η ζωντανό Μετά από αυτό ο Χουρσίτ

υποσχέθηκε ασφάλεια σε όλους τους συγγενείς του Αλή Γι΄ αυτό το λόγο

περιmicroένουν από ώρα σε ώρα την παράδοση του Αλή Κατά πάσα πιθανότητα ο

επόmicroενος ταχυδρόmicroος θα microεταφέρει την είδηση της καταστροφής του Αλή

26031822

Η Αυστριακή εφηmicroερίδα laquo ο Αυστριακός Παρατηρητής (Oumlsterreichischer

Beobachter)raquo microεταφέρει από την Κωνπολη στις 25 Φεβρουαρίου τις παρακάτω

ειδήσεις για τον Αλή πασά Στις 14 Φεβρουαρίου έφτασε στην πόλη ο

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

24

αρχιταχυδρόmicroος (Τατάρ Αγασί) του Σερασκέρη Χουρσίτ πασά microετά από 8 microέρες

και έφερε την πολυπόθητη επιτέλους είδηση για τον αφοπλισmicroό και εξόντωση του

Αλή πασά που στην ιστορία έγινε πασάς microε τον πιο περίεργο τρόπο Παράλληλα η

πύλη πήρε είδηση ότι εκτός από το κεφάλι του επαναστάτη που θα φτάσει στην

Κωνπολη τις επόmicroενες microέρες ο Σελιχτάρης του Σερασκέρη θα microεταφέρει και όλες

τις σχετικές ειδήσεις περί αυτού του θέmicroατος Στους πέντε ταχυδρόmicroους που

φέρανε την είδηση η πύλη χάρισε το ποσό των 20000 πιάστρων και στον

αρχιταχυδρόmicroο microια σύνταξη των 5000 πιάστρα το χρόνο Παραπέρα οι ταχυδρόmicroοι

ανταmicroείφτηκαν microε σαmicroούρια Στις 23 Φλεβάρη έφτασε στην πόλη ο Σελιχτάρης του

Σερασκέρη φέροντας microαζί τον οκτάχρονο εγγονό του Αλή πασά το χαρέmicroι του και

τους θησαυρούς του Αλή Το βάδισmicroα αυτού του αξιωmicroατικού ήταν παρόmicroοιο microιας

θριαmicroβευτικής ποmicroπής Οι ειδήσεις που έστειλε ο Σερασκέρης δόθηκαν κατευθείαν

στον microεγάλο αφέντη (σουλτάνο) Ο Χουρσίτ θα ανταmicroειφτεί γενναιόδωρα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Τι έγραψε η αυστριακή εφηmicroερία Oumlsterreichischer Beobachter για την έκθεση της κεφαλής του Αλή στην πύλη της Συληβρίας

Στις 24 του microηνός το κεφάλι του Αλή τέθηκε σε θέα και πληmicromicroύρα κόσmicroου έφταναν

για να το δουν Από τον πίνακα(επιγραφή) που συνόδευε την κεφαλή δίνουmicroε

παρακάτω αυτά που γράφτηκαν

laquoΕίναι γνωστό στον κόσmicroο ότι ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής εδώ και 30 -40 χρόνια

πασάς microε την εύνοια της υψηλής πύλης έλαβε microέρος σε πολλές ευσπλαχνίες Του

εmicroπιστεύθηκαν πολλές χώρες και περιφέρειες αλλά και αυτός και τα παιδιά του και

οι συγγενείς του γευότανε την καλοσύνη της αυτοκρατορίας Παρόλα αυτά

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

25

βρισκόταν microακριά για να καταλάβουν την αξία τους Μέσα στην τρέλα του εναντίον

τη θέληση της πύλης καταπίεζε microε δόλο και βία το λαό Η ιστορία δεν έχει να

υποδείξει microε τόση πολύ αχαριστία κάποιον άλλον

Οι τάφοι του Αλή και των γιών του κοντά στην Ανδριανούπολη

Χωρίς ξεκούραση και ησυχία και πως να υλοποιεί κάθε ποινική του πράξη δεν του

αρκούσε microόνο η αναταραχή και η προδοσία όπου αυτή ήταν εφικτή microε χρήmicroα

φανερά η κρυφά αλλά ξεπέρασε κάθε όριο του αφέντη του δηmicroιούργησε

αναταραχή σκορπούσε αναρχία και βύθισε του φτωχούς υπηκόους στη φτώχεια και

microιζέρια Με βία και βαρβαρότητα άρπαζε όλα τα αγαθά τους Σε άλλους αφαιρούσε

ζωή και τιmicroή όπως έγινε στο Γενισέρ στο Σεριγιόλ στο Μοναστήρι και σε

παρακείmicroενους οικισmicroούς Επίσης έχουmicroε και λυπηρές περιπτώσεις όπου ξεκλήρισε

ολόκληρες οικογένειες και microε τυραννία και βία τους κατατροmicroαγmicroένους κατοίκους

της Αλβανίας και άλλων περιοχών από εστία και πατρίδα έδιωξε Η Υψηλή Πύλη

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

26

του είχε στείλε αρκετές προειδοποιήσεως και παρατηρήσεις αλλά αυτός δεν άκουγε

έγκληmicroα ακολουθούσε άλλο έγκληmicroα microέχρι που microέσα στην τρέλα του αποφάσισε

microέσα στην Κωνπολη στο παλάτι του ΧΑλήφη όπου επικρατεί ασφάλεια να

δολοφονήσει του αντιπάλους του για να πάρει εκδίκηση Μετά από αυτήν την

αποκάλυψη και την προσβολή του δικαίου του Σουλτάνου και αφού του αφαιρέθηκαν

οι τιmicroές άρπαξε την σηmicroαία του ξεσηκωmicroού και ταmicroπουρώθηκε στο φρούριο στα

Γιάννινα και προκάλεσε την δύναmicroη της πύλης έτσι που να φανερώσει τα πανούργα

προδοτικά του σχέδια Όταν microετά ξεκίνησε η επανάσταση των Ελλήνων τα

εκδικητικά του σχέδια ήταν τόσο microεγάλα που βοήθησε microε χρήmicroατα τους Έλληνες

του Μοριά να οπλιστούν εναντίον των microωαmicroεθανών Αυτή η νέα απόδειξη της τρέλας

του έπρεπε να λάβει τέλος γιατί ξεπέρασε τα microέτρα Ο ιερός νόmicroος προβλέπει για

το καλό του λαού την καταστροφή του Γι΄ αυτό το λόγο διατάχτηκε ο νικηφόρος

Σερασκέρης της Ρούmicroελης Χουρσίτ Αχmicroέτ πασάς να εκτελέσει την απόφαση της

αυτού υψηλότης Αυτή λοιπόν είναι η κεφαλή του προδότη της θρησκείας του

τεπελενλή Αλή πασά αποκοmicromicroένη από το σώmicroα του από του οποίου τον δόλο τα

ψεύδη και την τυραννία οι πιστοί του Ισλάmicro είναι πλέον ελεύθεροιraquo

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο το γαλλικό στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache laquo Socieacuteteacute des collectionneurs de figurines et des amis de lhistoire

militaire raquo 1900

Ο Αλή πασάς είναι microια προσωπικότητα που έχει γίνει microύθος Ήταν ο πιο

προσεκτικός και πρακτικός πολιτικός που θα microπορούσε κανείς να συναντήσει Μια

ιδέα είχε σε όλη του τη ζωή που δεν microπόρεσε να την εκπληρώσει Ήθελε να

κατακτήσει ένα από τα νησιά της Βενετίας έτσι που να microπορεί να έχει εmicroπορικές

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

27

σχέσεις microε τον υπόλοιπο κόσmicroο της Μεσογείου Αρχές του 19ου αιώνα τα Ιόνια

νησιά άλλαξαν πολλούς αφέντες Ο Αλής έβαλε στόχους αυτούς που τους θεωρούσε

εχθρούς του Εmicroάς του Γάλλους microας πρόδωσε στους Ρώσους Μετά τα χάλασε microε

τους Ρώσους και ξανά πάλι microε microας Μετά ήρθαν οι Άγγλοι και επειδή επέβλεπε να

αποσπάσει την Πάργα και την Αγία Μαύρα άρχισε παρτίδες microε τους Άγγλους

Το στρατιωτικό περιοδικό La Sebretache

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

28

Μόνο το 1806 microπορούmicroε να πούmicroε ότι είχαmicroε καλές σχέσεις microε τον Αλή Τότε

βρισκόταν οι Ρώσοι στην Κέρκυρα και αυτοί ήταν εmicroπόδιο στα σχέδια του Αλή microιας

και αυτός περιορίζονταν στην Ήπειρο Οι Ρώσοι microας παρενοχλούσαν στην

∆αλmicroατία Έτσι ο ανταγωνισmicroός που είχαν οι Ρώσοι microε τον Αλή microας φαίνονταν

χρήσιmicroος Ο πρόξενος microας εκεί δέχονταν συνέχεια πιέσεις να ζητά βοήθεια απο τον

βασιλιά της Νεάπολης τον πρίγκηπα Ευγένιο Είχε γίνει τόσο πιεστικός ο Αλή που

τσάτισε και τον Αυτοκράτορα Ο

Αυτοκράτορας έγραψε στον πρόξενο

Μαρmicroόντ τα εξής ldquoΟ Αλή πασάς

δεν χρειάζεται βοήθεια Οι 6000

Ρώσοι που βρίσκονται στην Κέρκυρα

σίγουρα δεν θα ριχτούν στα βουνά

του Θέλει microπαρούτι και βόλια τότε

δώστε τουrdquo Ο Αυτοκράτορας

συmicroφώνησε ακόmicroη να στείλουν στον

Αλή microερικά κανόνια και microπάλες

καθώς και microερικούς πυροβολητές

Επίσης ο Αυτοκράτορας έγραψε

στον βασιλιά της Νεάπολης ldquo αυτός

ο άνθρωπος είναι όλο ωραία λόγια αλλά είναι ψεύτικοςrdquo

Από την Νεάπολη έφυγαν 4 κανόνια και 3000 microπάλες 20 πυροβολητές υπό την

αρχηγία του Κεφαλλονίτη Μπουρmicroπάκι ενώ ο Μαρmicroόντ από την Ραγούζα έστειλε

πεζούς 18 πυροβολητές 2 δεκανείς 2 λοχίες και τον ανθυπολοχαγό Πονσετόν

(Ponceton) που ανήκαν στην 2η ίλη πυροβολικού Την εκπεραίωση αυτής της

διαταγής την ανέλαβε ο συνταγmicroατάρχης Νικόλ (Nicole) ο οποίος ανέλαβε να βρεί

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

29

να επιστρατεύσει Αλβανούς προκειmicroένου να διευκολύνουν την κατάσταση Την

διαταγή την έβγαλαν εις πέρας 2 αξιωmicroατικοί του τάγmicroατος του

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒ∆ΟΜΟ

Ο Αλή πασάς microέσα απο αναφορές του Αυστροιταλού κόmicroη Γαϊτάνο Αλκαΐνι το

1823 ndash Biographie des Wesirs Ali Pascha von Jannia bearbeitet durch

englische Quellen Graf Cajetano Alcaini Wien 1823 ndash Βιογραφία του βεζίρη

Αλή πασά των Ιωαννίνων επεξεργασmicroένη microέσα από αγγλικές και γαλλικές

πηγές Κόmicroης Γαϊτάνο Αλκαΐνι Βιεννη 1823

1 Ο Αλή πασάς οι Γάλλοι και το τέλος του στρατηγού Ρόζ

Με την συνθήκη του Campo Formio τα Ιόνια νησιά και τα φρούρια της Βόνιτσας

Πρέβεζας Πάργας Ηγουmicroενίτσας Βουθρωτού Σαγιάδας πέρασαν στην γαλλική

κυριαρχία Απο την αρχή η Οθωmicroανική Αυτοκρατορία θεώρησε ότι η γαλλική

δηmicroοκρατία θα προσπαθήσει να διαλύσει την Αυτοκράτορα Ο Αλή θεώρησε ότι

ήρθε η ώρα να αρπάζει αυτά που του ανήκαν Όπως ήταν φυσικό ή Πύλη κήρυξε

τον πόλεmicroο της γαλλικής δηmicroοκρατίας και ένας ενωmicroένος στόλος από ρώσικα και

τουρκικά πλοία εmicroφανίστηκαν στο Ιόνιο Ο Αλή πασάς πριν ακόmicroη πάρει την θέση

για κάποιον ήθελε να ελέγξει την κατάσταση αν όντως οι Γάλλοι και τα Ιόνια νησιά

θα microπορούσαν να αντισταθούν και να αντέξουν σε microια πολιορκία Γιαυτό το λόγο

έστειλε απεσταλmicroένο στον διοικητή της Κέρκυρας τον στρατηγό Καmicroπότ και του

ζήτησε να στείλει απεσταλmicroένο προκειmicroένου να συζητήσουν για φλέγοντα θέmicroατα

Παραπέρα δε ισχυρίστηκε ότι φοβάται τους Ρώσους microην τυχόν καταλάβουν την

χώρα του γιατί στο παρελθόν η Ρωσία πάντα είχε στο microάτι την διάλυση της

Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας Παραπέρα ο ίδιος θα ήθελε να υπογράψει συmicroφωνία

microε την γαλλική δηmicroοκρατία Ο στρατηγός Καmicroπότ θεώρησε σωστό να στείλει στα

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

30

Ιωάννινα τον στρατηγό Ρόζ για να αρχίσει τις διαπραγmicroατεύσεις Η Ρόζ ήταν καλή

επιλογή γιατί η σύζυγος του ήταν Ελληνίδα και ίσως οι γνωριmicroίες της εκεί να του

ήταν χρήσιmicroες Η επαφή έγινε σε ένα τελωνειακό σταθmicroό κοντά στο Φιλιάτι Ο Αλή

προσπαθούσε microε κάθε τρόπο να τραβά τις διαπραγmicroατεύσεις σε microήκος προκειmicroένου

να microάθει όχι microόνο την άmicroυνα των Ιονίων νήσων αλλά και γενικά την κατάσταση της

Γαλλικής δηmicroοκρατίας Ο στρατηγός Ρόζ ένας πραγmicroατικά εξαιρετικός

αξιωmicroατικός ο οποίος εmicroπιστεύονταν τον Αλή έπεσε στην παγίδα αυτού και ξέχασε

ότι εκπροσωπεί τα ενδιαφέροντα της πατρίδας του microε αποτέλεσmicroα ο Αλή πασάς να

microάθει ότι όχι microόνο η Κέρκυρα δεν θα άντεχε την πολιορκία αλλά και η γαλλική

δηmicroοκρατία δεν ήταν σε θέση να στείλει στρατό να υπερασπιστεί τα εδάφη που είχε

αποκτήσει Αυτό ήταν αρκετό να πειστεί ο πασάς να λάβει την απόφαση του και να

ρίξει τις microάσκες ∆ιέταξε να συλλάβουν τον Ρόζ τον έκλεισε φυλακή microε το

πρόσχηmicroα ότι προσπάθησε να ξεσηκώσει τους Αλβανούς της περιοχής εναντίον της

Πύλη και τον έστειλε σιδηροδέσmicroιο σαν κατάσκοπο στην Κωνπολη όπου απεβίωσε

από τις κακουχίες Στον Γάλλο διοικητή δικαιολόγησε αυτή την πράξη που ήταν

πέρα από κάθε νόmicroο ότι αυτό ήταν microια αντίποινα για τα φορτία που του είχε

κατασχέσει η γαλλική διοίκηση της της Κέρκυρας

2 Η κατάληψη και ο χαλασmicroός της Πρέβεζας

Αφού λοιπόν o πασάς είχε αυτές τις πληροφορίες αποφάσισε τις παραπέρα κινήσεις

του Αφού microπορούσε να εξαπατήσει την Πύλη ότι σκοπός του και ζήλος του είναι η

εξάπλωση της Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας θα ήθελε microε την συγκατάθεση των φίλων

δυνάmicroεων Αγγλίας Ρωσίας και Τουρκίας να προσαρτήσει τις γαλλικές κτήσεις της

στεριάς στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία ∆υστυχώς η πρόταση του Αλή έγινε δεκτή

απ όλους και ο Αλής εξεστράτευσε αmicroέσως microε δύναmicroη 5000 εναντίον της Πρέβεζας

Οι ατυχείς κάτοικοι οι οποίοι δεν περίmicroεναν κάτι τέτοιο δεν είχαν καν χρόνο να

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

31

microαζέψουν τις οικογένειες τους την κινητή τους περιουσία και τα λοιπά αγαθά τους

για να καταφύγουν στα Ιόνια νησιά αν και ένα microεγάλο microέρος των κατοίκων

περιγελούσε αυτή την προσοχή

Χρωmicroολιθογραφία του Myrbach Αναγνώριση του εδάφους στη Νικόπολη από τον στρατηγό

Chabot τον υπασπιστή του και τον υπολοχαγό Richemont πριν τη microάχη της Νικοπόλεως του 1798

- Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

Ο στρατηγός Λα Σαλσέτ ο οποίος ήταν διοικητής microιας αδύναmicroης στρατιωτικής

microονάδας στην Πρέβεζα είχε πληροφορίες για τους σκοπούς του Αλή και

προσπάθησε microε αυτούς που τελικά έmicroειναν στην πόλη να συmicroβουλευτεί την άmicroυνα

Στα γρήγορα αποφασίστηκε να κλείσουν όλες οι πύλες εισόδου και να τις

οχυρώσουν

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

32

∆εν είχαν αρχίσει σχεδόν καλά καλά τα έργα υπό την διεύθυνση ενός Γάλλου

microηχανικού και στο απέναντι ύψωmicroα εmicroφανίστηκαν ήδη οι στρατιώτες του Αλή Η

γρηγοράδα που χαρακτήριζε τον Αλή στις πολεmicroικές του επιχειρήσεις τον έφερνε

πάντα σε πλεονεκτική θέση Πάνω σε ένα ύψωmicroα από το οποίο microπορούσε να

ελέγχει όλη την περιοχή έστησε την σκηνή του και αmicroέσως χωρίς καθυστέρηση

διέταξε την επίθεση εναντίον των Γάλλων και Πρεβεζάνων που βρίσκονταν ήδη υπό

έκπληξη Το αλβανικό πεζικό άρχισε να ορmicroά κατεβαίνοντας από του γειτονικούς

λόφους microε κραυγές έτσι που τρόmicroαζαν ακόmicroη περισσότερο τους απελπισmicroένους

αντιπάλους την ώρα που ο Μουχτάρ πασάς που διοικούσε το ιππικό επικεφαλής

αυτού χτύπησε το microικρό γαλλικό το οποίο microετά από γενναία αντίσταση τους

ανάγκασε να παραδοθούν

Χρωmicroολιθογραφία του Ο Tissot και οι σύντροφοί του εκφωνούν τον όρκο του θανάτου των

∆ηmicroοκρατικών Γάλλων microετά την ήττα τους στη microάχη της Νικοπόλεως τον Οκτώβριο 1798

Αρχείο Ιδρύmicroατος Ακτία Νικόπολις Πρέβεζα

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

33

Οι Πρεβεζάνοι αφού διαλύθηκαν οπισθοχώρησαν microέχρι τις πύλες της πόλης στην

οποία πόλη ταυτόχρονα εισέβαλαν νικητές και νικηmicroένοι Η πόλης δόθηκε στο έλεος

των ασυmicromicroόρφωτων στρατιωτών και για δύο microέρες οργίαζαν λήστευαν και

λεηλατούσαν τα πάντα Αργότερα ο πασάς δικαιολόγησε αυτή την πράξη microε την

υπόσχεση που είχε δώσει στους στρατιώτες του πριν την microάχη δηλ να τους δώσει

την πόλη προκειmicroένου να καταπραΰνει αυτά τα αχΑλήνωτα στίφη Την τρίτη microέρα ο

πασάς έστειλε στην Βόνιτσα microια πόλη απέναντι από τον κόλπο της Άρτας έναν

Έλληνα ∆εσπότη να πείσει τους λίγους Πρεβεζάνους που είχαν καταφύγει εκεί να

υποταχθούν και να του παραδώσουν του

Γάλλους τραυmicroατίες που βρίσκονταν εκεί

στον Νοσοκοmicroείο Ο Ευσεβέστατος

κατόρθωσε αυτό που τον είχε προστάξει ο

αφέντης του και στον γυρισmicroό συνάντησε

ένα πλήθος microαζεmicroένο απέναντι από την

Πρέβεζα που είχαν γλιτώσει το

αιmicroατοκύλισmicroα και τώρα κρυmicromicroένοι στα

δάση κόντευαν να πεθάνουν από την πείνα

και τον παρακάλεσαν να microεσολαβήσει

στον Αλή για να τους δοθεί χάρη Ο

∆εσπότης τους το υποσχέθηκε και εφόσον

του έδωσε ελπίδες του έπεισε να γυρίσουν microαζί του στην Πρέβεζα Μόλις έφτασαν

στην Πρέβεζα ο εκδικητικός Αλή έδωσε διαταγή να τους συλλάβουν και να τους

πετάξουν στα microπουντρούmicroια Απο κει τους έστειλε microε άλλους διακόσιους στην

Σαλαγόρα (Σαλαώρα) όπου ο δήmicroιος τους κύλισε όλους στο αίmicroα

Πίνακας προσωπογραφία του microητροπολίτη Άρτας (αργότερα Ουγγροβλαχίας) Ιγνάντιου εθνικό

microουσείο Αθήνα

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

34

3 Αγία Μαύρα Πάργα Σαγιάδα (Λα Μπάστια) Βουθρωτός

Για το νησί της Αγίας Μαύρας εγκυmicroονούσε ο κίνδυνος να πάθει ότι ακριβώς έπαθε

και η Πρέβεζα δηλ να πέσει στα χέρια του Αλή Αλλά microεσολάβησαν πολλά

πράγmicroατα και δεν microπόρεσε να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο Προκειmicroένου να

δικαιολογήσει αυτή την αποτυχία στράφηκε τότε εναντίον της Πάργας Έστειλε

λοιπόν ένα γράmicromicroα γεmicroάτο απειλές προς τους Παργινούς και τους ζητούσε να

υποταχθούν Οι κάτοικοι της Πάργας όντως θαρραλέοι και βασιζόmicroενοι στην καλά

οχυρωmicroένη τοποθεσία τους του έστειλαν ένα γράmicromicroα στο οποίο περιφρονούσαν τις

απειλές του Αλή και έκλεισαν αmicroέσως συmicromicroαχία προστασίας microε την γειτονική

δηmicroοκρατία του Σουλίου ∆εν είχαν όmicroως την ίδια τύχη η Σαγιάδα και το Βουθρωτό

Εδώ η στρατιωτική δύναmicroη των Γάλλων ήταν αδύναmicroη να κρατήσει αυτές τις κτήσεις

και να αντιmicroετωπίσει τα όπλα του Αλή

4 Ο Μύθος του θησαυρού

Ο Αλής κυνηγηmicroένος στα βουνά και στα δάση microε ένα microέρος της δύναmicroης του να

έχει σκοτωθεί και ένα άλλο microέρος τραυmicroατισmicroένο και ταλαιπωρηmicroένο αν και ο ίδιος

κινδύνεψε να χαθεί microετά από διάφορες περιπέτειες σταmicroάτησε microε την συmicromicroορία

του να ξεκουραστεί στα ερείπια κάποιας χριστιανικής εκκλησίας Εκεί microε τους

συντρόφους του στο παχύ χορτάρι που κάθισαν να ξαποστάσουν αφού τους κοίταξε

όλους σηκώθηκε και πάνω στο θυmicroό του χτύπησε το ακόντιο στην γη Ένας

περίεργος θόρυβος τράβηξε την προσοχή του Αmicroέσως έσκαψε σε αυτό το σηmicroείο

και βρήκε microια κάσα microε χρυσό και και πολύτιmicroα κοσmicroήmicroατα τα οποία προφανώς θα

είχαν κρύψει κάποιοι εκεί στην διάρκεια των διαφόρων πολέmicroων στην περιοχή Η

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

35

ανακάλυψη αυτού του θησαυρού έλυσε τα προβλήmicroατα του Αλή και του έδωσε την

δύναmicroη να επαναλάβει τις πράξεις του προκειmicroένου να εκπληρώσει τα όνειρα του

Τώρα ήταν πλέον σε θέση να δηmicroιουργήσει και πάλι στρατό

Ο Αλής βρίσκει τον θησαυρό

5 Η τρίτη ιππουρίδα

Τον Μάρτιο του 1800 έκλεισε συmicroφωνία microε την Ρωσία και την Οθωmicroανική

Αυτοκρατορία όπου αναγνωρίζονταν η ανεξαρτησία των Ιονίων νήσων και της

Πάργας η οποία είχε καταφέρει να κρατήσει την ελευθερία της Τα Ιόνια νησιά θα

βρίσκονταν υπό την προστασία των Ρώσων οι οποίοι θα πλήρωναν 75000 πιάστρα

φόρο στην Οθωmicroανική Αυτοκρατορία Οι πόλεις δε που είχε καταλάβει ο Αλή

πασάς περνούσαν οριστικά στην διοίκηση της υψηλής Πύλης Ο Αλής έπρεπε εδώ να

παραδώσει τις πόλεις τις οποίες είχε υποτάξει και θεώρησε ότι γιαυτό φταίνε οι

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

36

Ρώσοι Μίσος τον κυρίευσε εναντίον των Ρώσων και σε κάθε ευκαιρία αυτό γίνονταν

αισθητό Η Πύλη προκειmicroένου να ανταmicroείψει τον Αλή για την απώλεια του έστειλε

microια πανάκριβη γούνα ένα ξίφος και τον προήγαγε σε πασά τριών ιππουρίδων Με

την τρίτη ιππουρίδα αναβαθmicroίστηκε σε βεζίρης

6 Η Προσπάθεια κατάληψης της Πάργας

Στις 30 Μαΐου του 1814 κλείστηκε συmicroφωνία microεταξύ Γαλλίας και των Ευρωπαίων

συmicromicroάχων που απέβλεπε και στην πτώση της δυναστείας Βοναπάρτη Το γαλλικό

έmicroβληmicroα έφευγε από τις ακτές της Αλβανίας και ήταν πλέον σίγουρο ότι οι Άγγλοι

θα γίνονταν κύριοι στα Ιόνια νησιά Ο Αλής βλέποντας την πτώση της Γαλλίας

θεώρησε σωστό

ότι είχε φτάσει η

ώρα να γίνει

κύριος της

Πάργας η οποία

ήταν η microοναδική

ακόmicroη πόλη στην

Ήπειρο που

διατηρούσε την

ελευθερία της

Αφού ο Αλής

προσπάθησε σε

συνοmicroιλίες microε τον πρόξενο Πουκεβίλ αλλά και microε τον στρατηγό ∆ανζελότ να

αποσπάσει την Πάργα και δεν τα κατάφερε αποφάσισε να πάρει microε την βία ότι δεν

κατάφερε microε δόλο και πολιτική ΠάνωΗ άmicroυνα των Παργινών σε ιταλικό χαρακτικό

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

37

Χωρίς καmicroιά εξουσιοδότηση από την πύλη η οποία είχε κλείσει και αυτή συmicroφωνία

ειρήνης microε την Γαλλία διέταξε τον στρατό του να βαδίσει εναντίον της Πάργας ενώ

ο στόλος του θα ξεκινούσε από την Πρέβεζα και θα χτυπούσε την Πάργα και από

την Θάλασσα Έτσι οι Παργινοί δεν θα microπορούσαν να έχουν βοήθεια από πουθενά

Αυτό το σχέδιο όmicroως δεν του βγήκε γιατί κάποια αγγλικά πλοία που βρίσκονταν στο

Ιόνιο εmicroπόδισαν τον στόλο του Αλή να πλεύσει προς την Πάργα

Σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα ο στρατός του Αλή σε επίθεση κατέλαβε δύο χωριά

που βρίσκονταν στα σύνορα την Αγιά και την Ρεπέσα (Ανθούσα) και δολοφόνησαν

microεγάλο microέρος των κατοίκων ενώ άλλους πούλησαν σαν δούλους Αφού ο στρατός του

Αλή έχτισε για ασφάλεια ένα φρούριο ανάmicroεσα από τα δύο χωριά άρχισε να

βαδίζει σιγά σιγά εναντίον της Πάργας Ο γαλλικός στρατός τραβήχτηκε πίσω στο

φρούριο ενώ οι Παργινοί άντρες γυναίκες και παιδιά άρπαξαν γεmicroάτη δόξα τα όπλα

και ξεκίνησαν να προστατέψουν την πατρίδα τους Η microάχη ούτε σκληρή ήταν ούτε

και ιδιαίτερα microεγάλο αριθmicroό θυmicroάτων είχε καθότι οι Παργινοί γνώριζαν καλά το

έδαφος και παγίδευαν τους εχθρούς microε αποτέλεσmicroα αυτοί να τραπούν σε φυγή

Μεταξύ των Οθωmicroανών αξιωmicroατικών που έπεσαν ήταν και ένας νέο αξιωmicroατικός

κοντινός συγγενής του Αλή ο οποίος διοικούσε το ιππικό και ο Αλής στεναχωρήθηκε

τόσο πολύ που έδωσε τον εξής όρκο Αν κάποτε η Πάργα πέσει είτε microε συmicroφωνία

είτε microε πόλεmicroο για το θάνατο αυτού του νέου θα πέσουν πολλά κεφάλια από το

σπαθί microου

Παρότι που οι Παργινοί κέρδισαν την microάχη δεν είχαν λόγο να χαίρονται καθότι

έmicroαθαν πως πέρα από τους εχθρούς τους φαίνονταν τώρα να τους επιβουλεύονται και

οι φίλοι σύmicromicroαχοι προστάτες Αφορmicroή γιαυτό δόθηκε microια επιστολή του Γάλλου

διοικητή της Πάργας προς τον Αλή που έπεσε στα χέρια των Παργινών

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

38

7 Ο Αλής φιρmicroανλής η σύσκεψη microε τους Έλληνες και ο λόγος του Αλή

Μπορεί microεν ο δεσποτισmicroός να είναι περιτριγυρισmicroένος από φόβο και τρόmicroο και

microπορεί να microην χρειάζεται την αναρχία σαν βοήθεια αλλά λες και είναι φυσικός

νόmicroος οδηγείται από microόνος του στην αυτοκαταστροφή καθότι βαδίζει εναντίον των

microέσων που ο ίδιος χρησιmicroοποιεί Αν και ο Αλή πασάς ο Τεπελενλής ήταν

περιτριγυρισmicroένος από σπιούνους και ορδές ατάκτων συmicromicroοριών θα microπορούσε

ακόmicroη και τώρα να βρει τον δρόmicroο να βγει από το αδιέξοδο Θα microπορούσε ο ίδιος

microε την οικογένεια του και τους θησαυρούς του να δραπετεύσει σε κάποια χώρα του

εξωτερικού όσο ήταν καιρός ακόmicroη Με διακόσια εκατοmicromicroύρια πιάστρα microετρητά

συν άλλα αγαθά που είχε θα microπορούσε να ζήσει microε microεγάλη λαmicroπρότητα και ούτε

που θα νοιάζονταν κανείς για τις πράξεις του στο παρελθόν Πάντως ο Αλής δεν

έβλεπε κάτι τέτοιο σαν σωστή λύση Μόνο και microόνο ότι microε τόσα χρήmicroατα θα

microπορούσε να δολοφονηθεί αλλά και οι παιδικές του προκαταλήψεις εναντίον του

εξωτερικού τον εmicroπόδισαν από microια τέτοια απόφαση Να δραπετεύσει από την

πατρίδα του και να ζήσει ανάmicroεσα στους απίστους αυτό είναι microια ιδέα ακόmicroη και

έναν άπιστο microουσουλmicroάνο που δεν microπορεί να γίνει αποδεκτή

Ακόmicroη και αυτοί που αποτελούσαν τον πιο στενό κύκλο του απείχαν πολύ από να του

δώσουν microια τέτοια συmicroβουλή Ακόmicroη και αυτοί πέρα από την ζωή τους δεν είχαν να

χάσουν τίποτα αλλά να κερδίσουν από microια επανάσταση γιαυτό και τον παρότρυναν

σε ρήξη και πόλεmicroο Τον παρότρυναν να ακολουθήσει την παρακάτω στάση

1 Να δώσει στους χριστιανούς να καταλάβουν ότι θέλει να αλλάξει θρησκεία

2 τους Τούρκους να υποσχεθεί ότι θα κατασχέσει τις περιουσίες των αγάδων

και θα τους δώσει τα microισά

3 Να καλέσει σε συνέλευση προκρίτους προεστούς και τις κεφαλές της χώρας

όπου θα τους υποσχεθεί συνταγmicroατική ελευθερία και ανεξαρτησία

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

39

Όταν αργότερα αυτά τα microέσα οδηγήσουν σε επιτυχία και το ∆ιβάνι καταστραφεί

τότε θα microπορεί και πάλι σταδιακά να εξαπλώσει την απόλυτη κυριαρχία όπως

πρώτα

Αυτή η πρόταση έγινε δεκτή και από τον Αλή και microιας και δεν ήταν καιρός για να

χαθεί χρόνος κάλεσε αmicroέσως σε συνέλευση τις κεφαλές των Τούρκων αλλά και τον

χριστιανών οι οποίοι έmicroειναν έκπληκτοι Σε αυτή την συγκέντρωση microπορούσε να δει

κανείς δίπλα δίπλα τον γέρο αρχιεπίσκοπο Ιωαννίνων Γαβριήλ τον οποίο έφερε εδώ

από το microοναστήρι όπου είχε αποτραβηχτεί και τον Αβάς τον αρχηγό της

Αστυνοmicroίας ο οποίος είχε πρωτοστατήσει στην εκτέλεση της Φροσύνης της ανιψιάς

του αρχιεπισκόπου Πολλές άλλες microορφές Ελλήνων ήταν εδώ microεταξύ των οποίων και

σεβασmicroιότατος microητροπολίτης Βελλάς στου οποίου τα χέρια φαίνονταν ακόmicroη τα

σηmicroάδια από τις αλυσίδες που του είχε περάσει ο πασάς Παραπέρα

παρευρίσκονταν εδώ οι microητροπολίτες Παραmicroυθίας και ∆ρινοπόλεως και ο

αρχιεπίσκοπος Άρτας ο Πορφύριος ο οποίος πιο δίκαιο θα ήταν να φοράει

τουρmicroπάνι παρά να υπηρετεί την αγία Τράπεζα

Σε αυτή τη σύσκεψη παρευρέθηκε και ο Αλής και microετά από ώρα και ντροπή για την

θέση στην οποία βρίσκονταν πήρε το λόγο και είπε

ldquo Έλληνες αν κανείς microπορεί να κρίνει ουδέτερα την στάση που είχα απέναντι σας

τότε θα δει τα οφέλη που είχατε από microένα Ποιος πασάς πριν από microένα σας

συmicroπεριφέρθηκε όπως εγώ Ποιος άλλος πριν από microένα έδωσε λαmicroπρότητα στους

ιερείς σας και στα ιερά σας Ποιος άλλος σας είχε δώσει όλα αυτά τα προνόmicroια τα

οποία απολαmicroβάνετε και σας είχα συmicroβουλάτορες στα αστυνοmicroικά συmicroβούλια και

στα συmicroβούλια του κράτους

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

40

Για να είmicroαι ειλικρινής δεν θέλω να microειώσω τα κακά που έκανα σε σας τους

Έλληνες Όλα αυτά τα κακά έφεραν πόνους και δυστυχία Όλα αυτά ήταν έργο που

το επέβαλε η ανάγκη αλλά και η αφοσίωση microου στις διαταγές της φρικτής και

άπιστης υψηλής Πύλης Σίγουρα όλα αυτά επιβαρύνουν την κυβέρνηση microου αλλά αν

κανείς το δει αντικειmicroενικά θα δει ότι από microόνος microου ποτέ δεν έκανε χωρίς λόγο

κακό σε κανέναν Αυτό θα το δει κανείς στην παρακάτω απολογία που θα κάνω

bull Ότι αφορά τους Σουλιώτες πρέπει να πω ότι εφόσον είχα συγκρουστεί microια

φορά microαζί τους ή έπρεπε να τους διώξω από τα microέρη microου ή να τους

καταστρέψω Γνώριζα καλά τα σχέδια της Πύλης ότι θα έφτανε η στιγmicroή που

θα microε πολεmicroούσε Και έτσι έχοντας να αντιmicroετωπίσω απο την microία τον

οθωmicroανικό

στρατό και από

την άλλη πλευρά

τους φοβερούς

Σουλιώτες δεν

θα ήmicroουν σε

θέση να διεξάγω

έναν τέτοιο

πόλεmicroο

Πάνω Σουλιώτες φτιάχνουν ταmicroπούρια

bull Η σχέση microου microε του Παργινούς Όλοι σας γνωρίζετε καλά ότι η πόλης

αυτών ήταν καταφύγιο και ορmicroητήριο των εχθρών microου Και γνωρίζεται πολύ

καλά microε τι περιφρόνηση αντιmicroετώπιζαν τα αιτήmicroατα microου Ενίσχυαν τους

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

41

Σουλιώτες όταν εγώ του πολεmicroούσα και θα βλέπατε αν η Πάργα ήταν ακόmicroη

ελεύθερη θα ήταν πρώτη που θα άνοιγε τις πύλες στον Οθωmicroανικό στρατό να

microπει στην Ήπειρο

bull Γνωρίζω πολύ καλά ότι κάποιοι εχθροί microου που ζουν στο εξωτερικό θεωρούν

την κυβέρνηση microου σκληρή άλλα και εγώ καταριέmicroαι πολλές φορές τα

γεγονότα που microε οδήγησαν σε βιαιότητα Αλλά αυτή microου η microετάνοια microου

έδωσε θάρρος και δεν έδειξα δισταγmicroό τώρα να ζητήσω βοήθεια από αυτούς

που εγώ έχω προσβάλλει Ήδη προ καιρού είχα προτείνει στους Σουλιώτες να

επιστρέψουν και να microπουν στις υπηρεσίες microου Και όσοι το ακολούθησαν

νοmicroίζω ότι ευεργετήθηκαν αρκετά Και για να συmicroβιβαστώ microε όλους κάλεσα

όλους όσους βρίσκονται στο εξωτερικό να έρθουν κοντά microου και έχω βέβαια

σηmicroάδια πώς γρήγορα θα είναι εδώ πίσω στην πατρίδα τους Ενωmicroένοι κάτω

άπω την σηmicroαία microου θα πολεmicroήσουmicroε τους κοινούς microας εχθρούς τους

Τούρκους

bull Με κατηγορούν σαν φιλάργυρο και αχόρταγο Αυτό microπορώ να το

δικαιολογήσω microόνο microε την θέση που βρισκόmicroουν να γεmicroίζω συνεχώς το πουγγί

της αχόρταγης Οθωmicroανικής Αυτοκρατορίας και έπρεπε να εξαγοράζω έτσι

την γαλήνη microου Το παραδέχοmicroαι ότι εδώ γέmicroιζα και γω το πουγγί microου αλλά

για να microπορώ να αντισταθώ σε πολέmicroους Σαν αυτόν που microου κάνει τώρα το

∆ιβάνι

Εδώ έκανε microερικά λεπτά παύση και κάποιοι έφεραν ένα βαρέλι γεmicroάτο microε χρυσά

Τσεκίνια

ldquo Βλέπετε εδώ αυτό είναι ένα microέρος από τους θησαυρούς που άρπαξα από τους

κοινούς microας εχθρούς τους Τούρκους και το φύλαξα εδώ Είναι δικό σας Τώρα

αισθάνοmicroαι χαρά που πάντα βασιζόmicroουν στους Έλληνες Η γενναιότητα τους microου

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

42

είναι εγγύηση για την νίκη Και σε σύντοmicroο χρονικό διάστηmicroα θα επαναστατήσουmicroε

την παλιά Αυτοκρατορία των Ελλήνων και θα διώξουmicroε την εχθρική ράτσα των

Τούρκων πέρα από τον Βόσπορο

Εσείς Αρχιεπίσκοποι και ιερείς του παντοδύναmicroου ευλογήστε τα όπλα των

Ελλήνων που είναι παιδιά σας Σε σας πρόκριτοι αφήνω την ευθύνη να χειριστήτε το

δίκαιο του αγαθού αυτού έθνους του οποίου οι απαιτήσεις είναι συνδεδεmicroένες microε τις

δικές microου Αύριο θα σας αναγγείλω και microια σηmicroαντική απόφασηrdquo

Την επόmicroενη microέρα στο παλάτι στη λίmicroνη ανακοινώθηκε η microεγάλη απόφαση που

είχε προαναγγείλει ο Αλή πασάς

ldquo Υγιαίνετε και να χαίρεστε εγώ ο Αλή πασάς Τεπελενλής

αδέρφια microου χριστιανοί σας χαιρετώ

Σας ανακοινώνω ότι χρειάζοmicroαι στρατιώτες και αυτούς θα microου κάνετε την

εξυπηρέτηση να microου τους δώσετε εσείς Θα απαλλάξω εσάς απο τους φόρους που

microου χρωστάτε Μαζέψτε τους στρατιώτες σας εδώ στα Γιάννινα προκειmicroένου να τους

τοποθετήσω όπου εγώ θεωρώ ότι είναι αναγκαίο

Υπολογίστε ότι είmicroαι ένας από σας

Σας χαιρετώ και πάλι

Γιάννινα 24051820rdquo

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

43

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓ∆ΟΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Oumlsterreichischer Beobachter στις 22 Ιουνίου το 1820

για τις κινήσεις της Πύλης εναντίον του Αλή και για τις προετοιmicroασίας του Αλή

πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Oesterreichischer Beobachter22061820

Σύmicroφωνα microε τις τελευταίες ειδήσεις από την Κωνπολη στις 26051820 όλα τα

πράγmicroατα εκεί περιστρέφονταν γύρω από τον Αλή πασά των Ιωαννίνων και της

υψηλής Πύλης καθώς και τον ζήλο microε τον οποίο η Πύλη εξοπλίζεται εναντίον αυτού

του πασά Εν τω microεταξύ κυκλοφορεί η φήmicroη ότι ο Αλής προκειmicroένου να κερδίσει

χρόνο έστειλε στην πρωτεύουσα τον οικονοmicroικό διαχειριστή του microε επιστολή στην

οποία υποτάσσεται στην Πύλη και ζητά ταπεινή συγχώρεση καθώς και να

σταmicroατήσει η εκστρατεία εναντίον του Αυτός ο απεσταλmicroένος έχει την αποστολή να

χρησιmicroοποιήσει όλα τα microέσα προκειmicroένου να τα καταφέρει τον σκοπό του Την ίδια

ώρα όmicroως έφτασαν ειδήσεις στην Κωνπολη ότι ο Αλής ζήτησε απ όλους τους

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

44

υπαλλήλους του οmicroήρους και τους έλαβε και microε θάρρος ετοιmicroάζεται να

αντιmicroετωπίσει την επίθεση από τους πασάδες του Σουλτάνου

H Gazeta di Genova φέρνει ειδήσεις για τον Αλή πασά που έλαβε microέσω της

Κέρκυρας οι οποίες είναι παρόmicroοιες microε αυτές που κυκλοφορούν στην Κωνπολη γι

αυτόν τον πασά ldquoΜέχρι την 10η Μαΐου δεν υπήρχαν κάποιες συγκρούσεις microεταξύ

του Αλή και των στρατευmicroάτων που εξεστράτευσαν εναντίον του Η είδηση ότι ο

Αλή πασάς ανακηρύχτηκε βασιλιάς της Μακεδονίας δεν αληθεύει αν και παίζει microε

την ιδέα αλλά προφανώς περιmicroένει πρώτα να βρεθεί σε πλεονεκτική θέση εναντίον

των αντιπάλων του Ο Αλή πασάς είχε συγκεντρώσει microια δύναmicroη στην Μακεδονία

Θεσσαλία και Ρούmicroελη 20000 Ελλήνων οι οποίοι στις περιοχές τους έχουν microεγάλη

δύναmicroη Ο Αλή πασάς έδιωξε όλες τις οικογένειες που κατοικούσαν στο κάστρο

προκειmicroένου να εγκαταστήσει εκεί τους οmicroήρους τους οποίους έλαβε Επίσης και

πολλά σπίτια στην πόλη έπρεπε να εκκενωθούν για να εγκατασταθούν και άλλοι

όmicroηροι που φτάνουν εδώ από άλλες περιοχές Αυτή τη στιγmicroή κανείς δεν γνωρίζει

που βρίσκονται τα στρατεύmicroατα του σουλτάνου Ο Αλής χάρισε σε όλους τους

αιχmicroάλωτους και φυλακισmicroένους την ελευθερία καθώς χάρισε και στους υπηκόους

τους φόρους Επίσης έστειλε και κάποιον στην Κέρκυρα να συνοmicroιλήσει microε του εκεί

εγκατεστηmicroένους Σουλιώτες προκειmicroένου να τους κερδίσει microε το microέρος του Ο

Αλής φτιάχνει γύρω από τα Γιάννινα microια τάφρο στην οποία εργάζονται άπαντες από

ιερείς προκρίτους απλοί πολίτες γυναίκες και παιδιά Στα Πέντε Πηγάδια

τοποθεσία microεταξύ Πρέβεζας και Γιάννινα ο Αλής εγκατέστησε microεγάλο αριθmicroό

στρατού Στον χάνι του Αγίου ∆ηmicroητρίου διέταξε να χτιστούν 200 φούρνοι και

έλαβε και άλλες προετοιmicroασίες Μεταξύ Πρέβεζας και Ιωάννινα έστησε

τηλέγραφους από τους οποίους φτάνουν ειδήσεις από τις ακτές στην Πρωτεύουσα σε

λιγότερο από microιάmicroιση ώρα Όλοι ανυποmicroονούν να δουν τι τέλος θα έχει αυτή η

υπόθεσηrdquo

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

45

Σε microια εφηmicroερίδα της Ρώmicroης Notize del Giorno υπάρχει microια είδηση που αναφέρει

ότι οι 4 πασάδες που στάλθηκαν εναντίον του Αλή ενώθηκαν microε αυτόν και έχοντας

80000 στρατό πορεύονται τώρα όλοι microαζί εναντίον της Κωνπολης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ

Αρθρο της εφηmicroερίδας Bayreuther Zeitung στις 30 Οκτωβρίου το 1820 για τις

κινήσεις του Αλή πασά

Από το λογότυπο της εφηmicroερίδας Baireuther Zeitung 30101820

Οι παρακάτω ειδήσεις έφτασαν από την Βενετία για την θέση στην οποία βρίσκεται

ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων Οι πρώτες επιθέσεις των σουλτανικών αποκρούστηκαν

Ο Αλή προβάλλει ακόmicroη αντίσταση Ο νέος πασάς ο οποίος έφτασε στα Γιάννινα

εξανάγκασε όλους τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την πόλη προκειmicroένου να βρει

καταυλισmicroό για τους στρατιώτες του Από το κάστρο ο Αλής βοmicroβαρδίζει συνεχώς

την πόλη microια πόλη που εξαιτίας των κανονιοβολισmicroών αλλά και της πυρκαγιάς που ο

ίδιος διέταξε να βάλουν έχει ερηmicroωθεί Ακόmicroη όλοι πιστεύουν πώς ο Αλή πασάς θα

προτιmicroήσει να αυτοκτονήσει παρά να παραδοθεί Αρκετοί πιστεύουν πώς αν ο Αλής

κρατηθεί microέχρι τον Νοέmicroβρη θα έχει σωθεί γιατί στον τουρκικό στρατό είναι

συνήθειο τον χειmicroώνα να γυρνούν οι στρατιώτες στα σπίτια τους Του Αλή δεν του

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

46

λείπουν τρόφιmicroα Στην Πρέβεζα της οποίας το κάστρο παραδόθηκε επικρατεί

αναρχία καθότι οι Ευρωπαίοι χριστιανοί microετά την αποχώρηση του Άγγλου

πρόξενου κινδύνεψαν να χαθούν και αυτοί και τα υπάρχοντα τους και ότι σώθηκαν

το χρωστάνε στον πρόξενο της Αυστρίας στον κύριο Ινκοστάϊ ο οποίος microεσολάβησε

πολύ ενεργητικά και στον Αλή και στους νέους διοικητές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆ΕΚΑΤΟ

Η καταστροφή των Ιωαννίνων όπως την περιέγραψε το γερmicroανικό περιοδικό

Das Echo aus den europaumlischen Houmlfe und vornehmer Zirkel (η Ηχώ απο

τις ευρωπαϊκές αυλές και των ευγενών κύκλων) το έτος 1822 Ληψεία Σαξωνίας

Ο Σουλτάνος Μαχmicroούτ ο Β΄ επιβουλεύονταν τους θησαυρούς του Αλή και οι

προφάσεις και οι αρπαγές δεν λείπουν ποτέ στην Τουρκική Αυτοκρατορία Έστειλε

λοιπόν στρατό εναντίον αυτού του πασά τον οποίο microεγάλο microέρος του στρατού του

τον εγκατέλειψε γιατί δεν τους έδωσε πολλά χρήmicroατα Αποτραβήχτηκε λοιπόν πίσω

στα Γιάννινα microε τους λίγους πιστούς του κλείστηκε στο φρούριο και αποφάσισε να

καταστρέψει την πόλη πριν εισβάλει ακόmicroη ο τουρκικός στρατός στην πόλη 250

κανόνια φύλαγαν τα παλάτια του Αλή και το κάστρο Ο Αλής εδώ και καιρό

έπαιζε microε την ιδέα σε περίπτωση που του επιτεθούν να προστατέψει τα παλάτια και

να καταστρέψει τα Γιάννινα γιατί και καταυλισmicroό θα πρόσφερε στους εχθρούς του

αλλά θα τους έφερνε σε κοντινή απόσταση Άρα η ασφάλεια του δεν ήταν σίγουρη

Όταν ένιωσε ότι οι στρατιώτες του τον εγκατέλειψαν δεν έκρυψε πλέον αυτές τις

προθέσεις και οι κάτοικοι δεν νοιάζονταν για τίποτα άλλο παρά πως να γλιτώσουν τις

περιουσίες τους και τις οικογένειες τους από τις ορδές που τους περιτριγύριζαν

Μόλις αντίκρισαν τον τουρκικό στρατό να κατασκηνώνει στον ∆ρίσκο γέmicroισε η λίmicroνη

microε βάρκες προς το Πέραmicroα microε παιδιά γέρους και γυναίκες για να τους πάνε προς

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

47

το Ζαγόρι Όταν ο τύραννος έδωσε ελεύθερο στους Αλβανούς που του είχαν microείνει

πιστοί και δεν microπορούσε πλέον να τους ελέγξει να λεηλατήσουν την πόλη οι

περισσότεροι κάτοικοι έκρυψαν τα χρήmicroατα τους Αmicroέσως αυτό τα ανεξέλεγκτο

στίφος κατάσχεσε πρώτα τα σπίτια Η microητρόπολις των Ελλήνων όπου οι Έλληνες

αλλά και οι Τούρκοι είχαν microεταφέρει την κινητή τους περιουσία ήταν το πρώτο

θήραmicroα Αυτής της λεηλασίας Οι θησαυροί η Αγία Τράπεζα και τα άγια σκεύη

τίποτα δεν έmicroεινε Άνοιξαν τις ντουλάπες όπου βρίσκονταν τα άmicroφια έσπασαν τους

τάφους των δεσποτάδων όπου ήταν θαmicromicroένα ιερά και ήταν στολισmicroένοι microε πολύτιmicroες

πέτρες και το ιερό κύλισε στο αίmicroα microιας και οι κλέφτες αρπάχτηκαν microεταξύ τους

ποιος θα πρωτοκλέψει τις επιχρυσωmicroένες λάmicroπες και το δισκοπότηρο Η πόλης

παρουσίαζε ένα άθλιο θέαmicroα Χριστιανοί και Τούρκοι υπέφεραν από κοινού

Έσπασαν τις συναγωγές και τα χαρέmicroια και βίαζαν Απο παντού ακούγονταν

κραυγές και από τα πυρά αυτών προσπαθούσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τους

Αρβανίτες νόmicroιζες ότι βγαίνει ένας ήχος που ανακοίνωνε την καταστροφή των

Ιωαννίνων

Ξαφνικά αρχίζει ένα χαλάζι από βόmicroβες οβίδες και ρακέτες να χτυπά την πολύ και

να σκορπίζεται παντού φωτιά Θάνατος και φωτιά σε πολλές συνοικίες τις πόλης και

microέσα σε δύο ώρες microόνο microια microεγάλη πυρκαγιά Σαν άγγελος της καταστροφής

κάθονταν ο Αλής σε έναν από του πύργους του παλατιού του και έδειχνε τα σηmicroεία

όπου η πυρκαγιά δεν είχε επεκταθεί καλά Με microια διαταγή microόνο σκορπίζονταν ο

θάνατος όσο πιο microακριά microπορούσε να βάλει το κανόνι Τα κανόνια από την

Λιθαρίτσα χτυπούσαν το βόρειο microέρος της πόλης το οποίο τα έκαναν στάχτη από το

γαλλικό προξενείο ως το εβραϊκό νεκροταφείο Το νοσοκοmicroείο η κρατική

βιβλιοθήκη η βιβλιοθήκη της Βαλάνειου σχολής η οποία είχε στην συλλογή της

σπάνια ιστορικά χειρόγραφα και πολλά σπίτια microέχρι την Καλού Τσεσmicroέ

(Καλούτσανη) όλα χάθηκαν

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

48

Οι Γιαννιώτες που γλίτωσαν από την πυρκαγιά και τα βόλια αλλά και οι

microισοκαmicromicroένοι ανάπηροι γέροι γυναίκες και παιδιά όλοι κουβαλούσαν κάποιον

αλλά και ότι microπορούσαν να σώσουν από την περιουσία τους έφυγαν προς το βουνό

Εκεί microόλις έφτασαν δέχτηκαν επίθεση της εmicroπροσθοφυλακής του τουρκικού

στρατού Αυτές οι συmicromicroορίες που είχαν έρθει εδώ από την Ρούmicroελη όχι microόνο δεν

πρόσφεραν προστασία στους δυστυχισmicroένους αλλά ρίχτηκαν εναντίον αυτών των

αδύναmicroων και τους λήστεψαν Άρπαξαν γυναίκες και νέους και αντί από τους

σωτήρες τους να βρούνε προστασία και Ελευθερία βρήκαν ταπείνωση και σκλαβιά

Οι δυνατές κραυγές έδωσαν και στους υπόλοιπους το σύνθηmicroα και σκόρπισαν οι

Γιαννιώτες εδώ και κει Αυτοί που γλίτωσαν από την microανία των Τούρκων κλείστηκαν

στα ορεινά περάσmicroατα από τους κατοίκους των βουνών που είχαν τρέξει όχι για να

τους βοηθήσουν αλλά για να λάβουν microέρος στη λεία και χωρίς έλεος σκότωναν

όποιον τολmicroούσε να αντισταθεί

Μόνο όσοι είχαν όπλα κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό Η φρίκη έδωσε δύναmicroη στο

αδύνατο φύλο και γυναίκες που κουβαλούσαν τα παιδιά τους στο στήθος

σκαρφάλωναν στην Ουλίτσικα (Τύmicroφη) προκειmicroένου να φτάσουν στην παραλία της

Θεσπρωτίας απ όπου πίστευαν ότι θα φτάσουν στους Ιόνιους νήσους Άλλοι πάλι

έκαναν microια microέρα δρόmicroο να φτάσουν από τα Γιάννινα στην Άρτα Μεταξύ αυτών

ήταν και η αδερφή ενός υπηρέτη του αδερφού microου η οποία απεβίωσε από τις

κακουχίες στην Άρτα Πολλοί ήταν και αυτοί που περιπλανιώντουσαν βδοmicroάδες εδώ

και κει και άφηναν το πνεύmicroα τους στα δάση Νεαρές κοπέλες παραmicroορφώνονταν microε

βαθιά χαρακώmicroατα και κρύβονταν στις σπηλιές όπου ένα microέρος απεβίωσε microέσα σε

αυτές Οι δρόmicroοι και τα περάσmicroατα ήταν γεmicroάτα τραυmicroατίες και πτώmicroατα και για

τα εγκλήmicroατα ενός κακού ανθρώπου microια πόλη που αριθmicroούσε πάνω από 30000

κατοίκους γέmicroισε από δεινά Μόνο αυτοί που κατέφυγαν στην περιοχή της

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

49

Περαιβίας έλαβαν από το χριστιανικό Ζαγόρι βοήθεια και καταυλισmicroό και του

βοήθησαν να φύγουν προς την Θεσσαλία

Οι Αλβανοί που microετά την λεηλασία των Ιωαννίνων γεmicroάτοι λεία δεν σκέφτονταν

τώρα να γυρίσουν στον Αλή πασά αλλά να γυρίσουν στα σπίτια τους Όπως όλοι οι

κλεφτοσυmicromicroορίτες ήταν και αυτοί απασχοληmicroένοι microε τούς καρπούς της λείας τους

Πήραν το δρόmicroο της οροσειράς

του Τόmicroαρου για να περάσουν

στα Ακροκεραύνεια όπου

δέχτηκαν επιθέσεις από

πατριώτες τους προκειmicroένου να

τους κλέψουν τα πλούσια αγαθά

Μερικοί απο τους Γιαννιώτες

ενώθηκαν microε τους Ορεσίβιους

προκειmicroένου να πάρουν εκδίκηση

στους Αλβανούς Σύντοmicroα θα

γίνονταν λόγος για microακελειό εδώ

και κει Τα στενά περάσmicroατα του

Αώου είχαν γίνει για ένα microήνα

συνεχώς θέατρο παγίδων και

παντού έβλεπες πτώmicroατα και

κρεmicroασmicroένους Σκιπιτάρους

Ο τουρκικός στρατός δεν έκανε καmicroιά άλλη επιχείρηση πέρα από το να ληστέψει

τους άmicroοιρους Γιαννιώτες που είχαν γλυτώσει από την πυρκαγιά

Πίνακας microε Αλβανούς πολεmicroιστέ

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

50

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝ∆ΕΚΑΤΟ

Ο κίτρινος τύπος Φαντασιόπληκτες ιστορίες για τον Αλή πασά και τον ηθικό ξεπεσmicroό των Γιαννιώτων microέσα απο το γερmicroανικό περιοδικό Magazin der auslaumlndischen Literatur der gesamten Heilkunde und des aumlrztlichen

Vereins in Hamburg 1843

∆ικαίως θα microπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα Γιάννινα microια πόλη στην κάτω

Αλβανία σαν την πιο ανήθικη πόλη και αυτό έχει να κάνει microε τον πρώην κύριο της

τον Αλή πασά Άπαντες έπρεπε να υποταχθούν κάτω από το σιδηρούν σκήπτρο του

και την αυταρχική τυραννία του Όποιος όmicroως κατάφερνε να ικανοποιήσει τις

σαρκικές του ορέξεις αυτός άνηκε στους ευνοούmicroενους του Γιαυτό το λόγο γονείς

του χάριζαν τα όmicroορφα αγόρια

και κορίτσια τους άνδρες τις

γυναίκες τους και αδέρφια τις

αδερφές τους Αυτές οι

γυναίκες και παιδιά που

προορίζονταν για τον Αλή πασά

σφραγίζονταν κάτω από την

microασχάλη microε τον τίτλο ldquoΑλή

πασάςrdquo Οι συγγενείς αυτών

βρίσκονταν αυτόmicroατα υπό την

προστασία του Αλή πασά και

δεν χρειάζονταν να πληρώσουν

κανένα φόρο

Ο πασάς απολάmicroβανε τις γυναίκες και τα κορίτσια όσο αυτές του άρεσαν και microετά

τις πάντρευε microε ευνοούmicroενους του Και αυτές οι οικογένειες είχαν λόγο να

χαίρονται Εδώ πρέπει να πούmicroε ότι αυτό συνεχίστηκε για 50-60 χρόνια microε

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

51

αποτέλεσmicroα να αλλοιωθεί ο ηθικός χαρακτήρας των κατοίκων Ακόmicroη και σήmicroερα

υπάρχουν οικογένειες στα Γιάννινα που έλκουν την καταγωγή τους από τον Αλή

πασά Οι γάmicroοι είναι άνευ αξίας οι γυναίκες όmicroορφες αλλά πολύ εύκολες και οι

δεσmicroοί microεταξύ παιδιών και γονέων σχεδόν ανύπαρκτοι

Aκόmicroη και σήmicroερα η κυβέρνηση τιmicroωρεί σκληρά γυναίκες οι οποίες έχουν microπει στο

στραβό δρόmicroο Καmicroιά φορά αρκεί η παραmicroικρή υποψία για να καταδικαστεί σε

θάνατο microια γυναίκα

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια

Φιρmicroάνι του Αλή Πασά 1810 γραmicromicroένο σε δηmicroοτική γλώσσα Όλες οι διαταγές και συmicroφωνίες

του Αλή διατυπώνονταν στην καθουmicroιλουmicroένη Ελληνική Πηγή Βικιπαίδεια