Φιλοτελιςμόσ:

ανακαλύπτοντασ τα γραμματόςημα

Ερευνητική Εργασία

Γενικό Λύκειο Τήνου

Σχ. έτοσ 2015-2016 (α’ τετράμηνο)

Τμήμα Α2

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Άννα Παναγιωτάκη (ΠΕ07)

1

Οκάδεο καζεηψλ πνπ εθπφλεζαλ ηελ εξγαζία

1ε Δλφηεηα:

Καηεξίλα Μαξθνπίδνπ

Νέηκ Νηεξβίζη

Μαξία Παιακάξε

Καηεξίλα αξξή

2ε Δλφηεηα:

Αλαζηαζία Μαιεχζθατα

Βαγγέιεο Σδαλνπιίλνο

Κσλζηαληίλα Φσζθφινπ

Δηξήλε Υαηδίξε

4ε Δλφηεηα:

Κσλζηαληίλνο Λαγνπξφο

Άγγεινο Λνχηζη

Γεξάζηκνο Μαξαγθφο

Φξαγθίζθνο Μσξαΐηεο

Γηψξγνο Υαηδήο

3ε Δλφηεηα:

Κψζηαο Πιαθσηάθεο

Μπεζκίξ θέκπη

Μάξηνο νπξάλεο

ηέθαλνο Υαξηθηφπνπινο

2

Πεξηερόκελα

ζει.

Δηζαγωγή ....................................................................................................... 3

Πξώηε ελόηεηα

Σν γξακκαηφζεκν ............................................................................................ 5

Σν ρφκπη ηνπ θηινηειηζκνχ .............................................................................. 8

Ζ Παξαδνζηαθή πιινγή ............................................................................... 10

Γεύηεξε ελόηεηα

Φηινηειηζκφο ................................................................................................. 11

Ο Θεκαηηθφο Φηινηειηζκφο ............................................................................. 11

Ηζηνξία ηνπ ζεκαηηθνχ θηινηειηζκνχ ............................................................... 11

Γξακκαηφζεκα «Έιιελεο Ζζνπνηνί» ............................................................. 14

πλέληεπμε ηνπ θ. Μφδεζηνπ Κνπζνπλάδε ..................................................... 22

Σξίηε ελόηεηα

Ζ Μαμηκαθηιία ............................................................................................... 24

Ζ ηάμε ησλ ηαρπδξνκηθψλ κνλφθπιισλ ........................................................ 30

Φάθεινη πξψηεο εκέξαο θπθινθνξίαο ........................................................... 31

Σέηαξηε ελόηεηα

Σαρπδξνκηθή ηζηνξία ..................................................................................... 32

Γξακκαηφζεκα ησλ «Νέσλ Υσξψλ» ............................................................. 33

ηελ Δζληθή Αληίζηαζε .................................................................................. 35

πλέληεπμε ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Δ.Φ.Ο., θ. Παληειή Λενύζε ...................... 37

Αληί επηιόγνπ .............................................................................................. 42

Βηβιηνγξαθία – Πεγέο ................................................................................. 43

Παξάξηεκα ................................................................................................... 45

3

Δηζαγωγή

«Φιλοηελιζμός: ανακαλύπηονηας ηα γραμμαηόζημα» είλαη ην ζέκα κε ην νπνίν αζρνιεζήθακε ζηα

πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο Δξεπλεηηθή Δξγαζία. Ζ εξγαζία απηή απνηειεί πξντφλ έξεπλαο ησλ

καζεηψλ ηνπ ηκήκαηνο Α2 ηνπ Γεληθνχ Λπθείνπ Σήλνπ θαη εθπνλήζεθε θαηά ην πξψην ηεηξάκελν

ηνπ ζρνιηθνχ έηνπο 2015-2016.

Πεξηγξαθή κεζφδνπ ηεο έξεπλαο:

1) Δξγαζία ζε νκάδεο, ζηελ νινκέιεηα θαη εμαηνκηθεπκέλε εξγαζία θάζε καζεηή ζχκθσλα κε ηηο

αξρέο ηεο νκαδνζπλεξγαηηθήο κεζφδνπ

2) Αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ ζην δηαδίθηπν θαη ζε αλάινγε βηβιηνγξαθία

3) πδήηεζε θαη αλάιπζε ησλ ζπγθεληξσζεηζψλ πιεξνθνξηψλ ζηελ ηάμε ππφ ηελ θαζνδήγεζε

ηεο ππεχζπλεο θαζεγήηξηαο

4) Παξαθνινχζεζε νπηηθναθνπζηηθνχ πιηθνχ

5) Γεκνζθφπεζε κε δεκηνπξγία εξσηεκαηνινγίνπ

6) πλεληεχμεηο

Ζ εξγαζία απνηειείηαη απφ ηέζζεξηο βαζηθέο ελφηεηεο:

ηελ πξψηε ελφηεηα αλαηξέρνπκε ζηελ ηζηνξία ηνπ γξακκαηνζήκνπ θαη ηνπ θηινηειηζκνχ θαη

γλσξίδνπκε ηελ παξαδνζηαθή ζπιινγή.

Ζ δεχηεξε ελφηεηα έρεη σο ζέκα ην ζεκαηηθφ θηινηειηζκφ. Δδψ καζαίλνπκε ηη νλνκάδεηαη ζεκαηηθή

ζπιινγή θαη αζρνινχκαζηε κε ηε ζπιινγή «Έιιελεο εζνπνηνί». πλαληάκε επίζεο ηνλ θ.

Μφδεζην Κνπζνπλάδε, παιηφ εθπαηδεπηηθφ θαη ζπιιέθηε γξακκαηνζήκσλ, ν νπνίνο καο κηιάεη

γηα ην θηινηειηζκφ.

ηελ ηξίηε ελφηεηα αζρνινχκαζηε κε ηε καμηκαθηιία, ηα ηαρπδξνκηθά κνλφθπιια θαη ηνπο

θαθέινπο πξψηεο εκέξαο θπθινθνξίαο.

ηελ ηέηαξηε ελφηεηα γλσξίδνπκε ηελ ηάμε ηεο Σαρπδξνκηθήο Ηζηνξίαο, ηα γξακκαηφζεκα ησλ

«Νέσλ Υσξψλ» θαη απηά ηεο Δζληθήο Αληίζηαζεο.

Ζ εξγαζία καο νινθιεξψλεηαη κε ηε ζπλέληεπμε πνπ καο παξαρψξεζε ν θ. Παληειήο Λενχζεο,

Πξφεδξνο ηεο Διιεληθήο Φηινηειηθήο Οκνζπνλδίαο θαη ηνπ Παλειιελίνπ πιιφγνπ Θεκαηηθνχ

Φηινηειηζκνχ & Νεφηεηαο, θαη κε ηελ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ πνπ

κνηξάζακε ζηνπο ζπκκαζεηέο καο κε ηε κνξθή γξαθήκαηνο.

4

ην ζεκείν απηφ έρνπκε ππνρξέσζε λα επραξηζηήζνπκε ηνπο δχν αλζξψπνπο, ρσξίο ηε

ζπκβνιή θαη ηε ζπλεξγαζία ησλ νπνίσλ δε ζα θαηαθέξλακε λα νινθιεξψζνπκε ηελ εξγαζία καο.

Θα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ηνλ θ. Μφδεζην Κνπζνπλάδε γηα ηε ζπλέληεπμε πνπ καο

παξαρψξεζε σο παιηφο εθπαηδεπηηθφο θαη θηινηειηζηήο, δίλνληάο καο ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γηα

ην ζέκα.

Οθείινπκε επίζεο έλα κεγάιν επραξηζηψ ζηνλ Πξφεδξν ηεο Διιεληθήο Φηινηειηθήο Οκνζπνλδίαο

θαη ηνπ Παλειιελίνπ πιιφγνπ Θεκαηηθνχ Φηινηειηζκνχ & Νεφηεηαο, θ. Παληειή Λενχζε, πνπ σο

γλψζηεο θαη κειεηεηήο ηνπ γξακκαηνζήκνπ, καο παξέπεκςε ζε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία, καο

έζηεηιε αλάινγν πιηθφ θαη απάληεζε κε πξνζπκία ζηα εξσηήκαηά καο ζηε ζπλέληεπμε πνπ καο

παξαρψξεζε.

5

Πξώηε ελόηεηα

Σν Γξακκαηόζεκν

Ση είλαη ην γξακκαηφζεκν; Πνιινί ην ρξεζηκνπνηνχλ θαζεκεξηλά ή έρνπλ αθνχζεη γη' απηφ

ρσξίο λα μέξνπλ αθξηβψο ηελ ρξήζε ηνπ. Σν γξακκαηφζεκν ινηπφλ είλαη κηα έλδεημε

πξνπιεξσκήο αληηηίκνπ γηα ηαρπδξνκηθή κεηαθνξά. πλήζσο πξφθεηηαη γηα κηθξφ

παξαιιειφγξακκν ραξηάθη ζπγθεθξηκέλεο αμίαο, ην νπνίν επηθνιιάηαη πάλσ ζε ηαρπδξνκηθφ

θάθειν ή ζε ηαρπδξνκηθφ δέκα.

Αλάινγα κε ην ζθνπφ ηεο έθδνζήο ηνπο, ηα γξακκαηφζεκα δηαθξίλνληαη ζε:

ηαθηηθήο έθδνζεο, γηα θαλνληθή ηαρπδξνκηθή ρξήζε

αλακλεζηηθά, εηο αλάκλεζηλ θάπνηνπ γεγνλφηνο

θνηλσληθήο πξφλνηαο, γηα θνηλσληθνχο ζθνπνχο

αεξνπνξηθά, γηα ην αεξνπνξηθφ ηαρπδξνκείν

ελάξηζκα, σο πξφζζεηα ηέιε ζε ειιεηπψο γξακκαηνζεκαζκέλεο επηζηνιέο

δεκάησλ

ηειεγξαθεκάησλ

επεηγνπζψλ επηζηνιψλ

ππεξεζηαθά

εθηάθησλ εθδφζεσλ, π.ρ. ζε έθηαθηεο πνιηηηθέο θαηαζηάζεηο

ηνπηθά π.ρ. Κξήηεο, Λήκλνπ

Οη απεηθνλίζεηο ησλ γξακκαηνζήκσλ δελ πεξηνξίδνληαη ζε ζεκαηνινγία θαη εχξνο ρξεκάησλ

θαη ζρεκάησλ. Σα ζέκαηα αθνξνχλ θπξίσο ηελ ηζηνξία, ηε ιατθή παξάδνζε, ηε ζχγρξνλε δσή,

ηνλ πνιηηηζκφ, ηνλ αζιεηηζκφ θαη ηε θχζε ηεο ρψξαο πνπ εθδίδεη ηα γξακκαηφζεκα. Υψξεο,

φπνπ ππάξρεη ν ζεζκφο ηεο κνλαξρίαο, απεηθνλίδνπλ ζπρλά ζηα γξακκαηφζεκα γηα επξεία ρξήζε

ηελ εηθφλα ηνπ κνλάξρε. Πέξα απφ ην ζέκα, ζηα γξακκαηφζεκα αλαγξάθεηαη ε ρψξα πνπ ηα

εθδίδεη θαη ε νλνκαζηηθή ηνπο αμία. Πξφζθαηα έρεη δνζεί ε δπλαηφηεηα έθδνζεο πξνζσπηθψλ

γξακκαηνζήκσλ κε θσηνγξαθίεο ησλ ελδηαθεξφκελσλ. Ζ εθηχπσζε ησλ γξακκαηνζήκσλ

γηλφηαλ παιαηφηεξα κε ηε κέζνδν ηεο εγράξαμεο θαη ζήκεξα κε ηε θσηνιηζνγξαθηθή κέζνδν.

2010 Greek Islands – Σήλνο

6

Σν πξψην γξακκαηφζεκν θπθινθφξεζε ην 1840 ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην.

Απηφ ην γξακκαηφζεκν νλνκάδεηαη “πέλη κπιάθ” (penny black) θαη

απεηθνλίδεη ηελ πξνηνκή ηεο βαζίιηζζαο Βηθηψξηαο.

Σα πξψηα Διιεληθά γξακκαηφζεκα θπθινθφξεζαλ ηελ 1ε Οθησβξίνπ

1861 απφ ηα Διιεληθά ηαρπδξνκεία θαη απεηθνλίδνπλ ηελ θεθαιή ηνπ

Δξκή, ηνπ ηαρπδξφκνπ ησλ ζεψλ. ρεδηάζηεθαλ απφ ηνλ Άικπεξη Μπαξ

θαη εθηππψζεθαλ ζηε Γαιιία. Ζ αξρηθή κέζνδνο ηεο εθηχπσζήο ηνπο ήηαλ

ε ραιθνγξαθηθή.

ην ηππνγξαθείν αξρηθά θαζνξίδνληαλ νη παξαζηάζεηο ησλ γξακκαηνζήκσλ θαη νη πνζφηεηεο

πνπ ζα εθδίδνληαλ. ηε ζχγρξνλε επνρή, αθνχ γίλεη ε δνθηκαζηηθή εθηχπσζε, ηα γξακκαηφζεκα

πεξλνχλ απφ κία εηδηθή επηηξνπή ζηελ ηαρπδξνκηθή ππεξεζία, γηα λα δηαπηζησζεί πνην απφ απηά

ζα βγεη πξνο πψιεζε. ηε ζπλέρεηα ηα δνθηκαζηηθά απηά γξακκαηφζεκα θαηαζηξέθνληαη θαη

εθηππψλνληαη άιια γηα λα εθδνζνχλ. Παιηφηεξα φκσο δελ έδηλε θαλείο ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηηο

δνθηκαζηηθέο εθηππψζεηο θαη γη’ απηφ πνιιά δνθηκαζηηθά γξακκαηφζεκα βξέζεθαλ ζε ρέξηα

ηδησηψλ, πξάγκα αλεμήγεην. Σν γεγνλφο φηη βξέζεθαλ γξακκαηφζεκα ρσξίο νδφλησζε, ζε ρέξηα

ηδησηψλ, δίλεη ζην γξακκαηφζεκν πνιχ κεγάιε αμία, γηαηί ζπάληα βξίζθεηο ηέηνηνπ είδνπο.

Μέρξη ην 1900 είρακε 3 δηαθνξεηηθέο θιαζζηθέο ζπιινγέο:

α) ηα γξακκαηφζεκα ηεο κεγάιεο θεθαιήο ηνπ Δξκή

β) ηα γξακκαηφζεκα ηεο κηθξήο θεθαιήο ηνπ Δξκή

γ) ηα γξακκαηφζεκα ησλ Οιπκπηαθψλ αγψλσλ ηνπ 1896.

Μέζα απφ ηα γξακκαηφζεκα ηεο κεγάιεο θεθαιήο ηνπ Δξκή αληινχκε πνιιέο πιεξνθνξίεο

γηα ην παξειζφλ. Μέρξη θαη ηψξα είλαη έλα ηεξάζηην πεδίν κειέηεο γηα ηνπο θηινηειηζηέο. Ζ

κεγάιε θεθαιή έρεη ηεξάζηηα πνηθηιία ρξσκαηηζκψλ θαη ραξηηνχ. Έρνπλ δεκηνπξγεζεί πνιιέο θαη

λέεο ζεσξίεο γηα ηηο δηάθνξεο εθδφζεηο ηνπ. Παξφιν πνπ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γξακκαηφζεκν θαη

καο βνεζάεη πνιχ ζην λα αληινχκε πιεξνθνξίεο, έρεη έλα κεηνλέθηεκα. Κάπνηα απφ ηα

γξακκαηφζεκα κε ηελ κεγάιε θεθαιή ηνπ Δξκή έρνπλ πνιχ κεγάιε αμία θαη έηζη είλαη απξφζηηα

αθφκα θαη ζε πνιχ ηζρπξά βαιάληηα. Αληηζέησο, έρεη ην πιενλέθηεκα φηη δελ απαηηείηαη ε απφιπηε

ζπκπιήξσζε ηεο ζπιινγήο θαη απηφ γηαηί είλαη αδχλαηνλ λα ζπκπιεξσζεί.

Ζ δεχηεξε ζπιινγή είλαη εμίζνπ ελδηαθέξνπζα. Δίλαη πξνζηηή ζε πνιιά βαιάληηα, ηδίσο ηα

ζθξαγηζκέλα γξακκαηφζεκα.

Σέινο, ε ηξίηε θιαζζηθή ζπιινγή είλαη ελδηαθέξνπζα θαη ηδηαίηεξα πξνζηηή.

7

Χζηφζν δελ άξγεζε λα εκθαληζζεί ε παξαράξαμε ησλ γξακκαηνζήκσλ. Γη' απηφ νη αξρέο πνπ

ηα εθδίδνπλ έιαβαλ ηα εμήο κέηξα:

1. Πξφζζεζαλ νδφλησζε ζηα γξακκαηφζεκα. Οη νδνληψζεηο πνηθίιινπλ αλάινγα κε ην

κέγεζνο ηνπ γξακκαηνζήκνπ θαη κεηξηνχληαη κε νδνληφκεηξν, ζπλήζσο κε αξηζκφ νδφλησλ αλά

ίληζα. Ζ αξηηφηεηα ηεο νδφλησζεο είλαη βαζηθφ θξηηήξην γηα ηε ζπιιεθηηθή αμία ηνπ.

2. Υξεζηκνπνίεζαλ πδαηνγξάθεκα ζηα γξακκαηφζεκα. Σν πδαηνγξάθεκα απηφ δεκηνπξγείηαη

κε θαηάιιειε δηάηαμε ησλ ηλψλ ηνπ ραξηηνχ θαηά ηε ζηηγκή θαηαζθεπήο ηνπ θαη είλαη αφξαην ππφ

θαλνληθέο ζπλζήθεο. Χζηφζν, δηαθξίλεηαη πνιχ θαζαξά, αλ ην γξακκαηφζεκν θνηηαρζεί έρνληαο

κηα ηζρπξή θσηεηλή πεγή ζην πίζσ κέξνο ηνπ.

3. Δπηθάιπςαλ κέξνο ή φιε ηελ επηθάλεηα ησλ γξακκαηνζήκσλ κε θσζθνξίδνπζεο νπζίεο ή

πξνζζέηνπλ εηδηθέο θσζθνξίδνπζεο ίλεο ζην ραξηνπνιηφ.

Σν γξακκαηφζεκν φηαλ ηνπνζεηεζεί ζε επηζηνιή ή δέκα, ζθξαγίδεηαη απφ ην αληίζηνηρν

ηαρπδξνκηθφ γξαθείν απνζηνιήο. Ζ ζθξαγίδα απηή έρεη επηζήκαλζε ηφζν γηα ηελ ηνπνζεζία

ηνπ, φζν θαη γηα ην ρξφλν απνζηνιήο.

8

Σν ρόκπη ηνπ θηινηειηζκνύ

Λίγν θαηξφ κεηά ηελ εκθάληζε ησλ πξψησλ γξακκαηνζήκσλ, κεξηθνί άλζξσπνη άξρηζαλ λα

αζρνινχληαη κε ηε ζπιινγή ηνπο. Σν γεγνλφο φηη θάζε ρψξα παξάγεη ζπλερψο κηα πιεζψξα απφ

δηαθνξεηηθά γξακκαηφζεκα, νδήγεζε πνιινχο αλζξψπνπο ζηελ αλαδήηεζε θαη ζπγθέληξσζε

φζσλ πεξηζζφηεξσλ κπνξνχζαλ.

Ζ ζπιινγή γξακκαηνζήκσλ, γλσζηή θαη κε ην φλνκα θηινηειηζκφο, απνηειεί έλα απφ ηα πην

δηαδεδνκέλα ρφκπη παγθνζκίσο. Τπάξρνπλ άλζξσπνη πνπ επηζπκνχλ λα γίλνπλ θηινηειηζηέο,

φκσο δελ πξαγκαηνπνηνχλ ην φλεηξν ηνπο, γηαηί πηζηεχνπλ φηη πξφθεηηαη γηα θάηη δχζθνιν έσο θαη

αθαηφξζσην. Καη φκσο! Γελ είλαη ηφζν πεξίπινθν. Αληηζέησο είλαη εχθνιν θαη επράξηζην. Δάλ

έρεηο ρξφλν θαη ζέιεζε, ν θηινηειηζκφο είλαη έλα απφ ηα θαιχηεξα ρφκπη ζηνλ θφζκν. Μπνξνχκε

λα ζαο δψζνπκε πνιινχο ιφγνπο γηα λα αζρνιεζείηε κε ην θηινηειηζκφ θαη ν θπξηφηεξνο είλαη φηη

ζα γεκίζεηε γλψζεηο γηα ηε ρψξα ζαο, αιιά θαη γηα φιν ηνλ θφζκν. Άιισζηε ηα γξακκαηφζεκα

παξνπζηάδνπλ κεγάιν ελδηαθέξνλ, ηφζν απφ αηζζεηηθή φζν θαη απφ ηζηνξηθή άπνςε.

Σν κηθξφ ηνπο κέγεζνο θάλεη εχθνιε ηε ζπιινγή θαη ηνπνζέηεζή ηνπο (ζπλήζσο ζε εηδηθά

άικπνπκ) θαη ελζαξξχλεη ηελ αιιεινγξαθία κε αλζξψπνπο απφ δηάθνξα κέξε ηνπ πιαλήηε.

Πνιιά ζπάληα γξακκαηφζεκα έρνπλ απνθηήζεη κεγάιε θήκε θαη είλαη αξθεηά αθξηβά, ελψ

θάπνηεο κηθξέο ρψξεο παξάγνπλ πεξηζζφηεξα γξακκαηφζεκα απφ φζα «ρξεηάδνληαη»,

απεπζπλφκελεο ζηνπο ζπιιέθηεο θαη ζην θέξδνο πνπ ζα πξνέιζεη απφ ηε δηάζεζή ηνπο.

Σν ρφκπη ηνπ θηινηειηζκνχ δηαδφζεθε γξήγνξα. Απηφ είρε σο απνηέιεζκα νη γξαθηθνί, θαηά

πνιινχο αξρηθά, ζπιιέθηεο γξακκαηνζήκσλ λα απνθηήζνπλ ζπιιφγνπο, πνπ κε ηνλ θαηξφ

απμάλνληαλ δηαξθψο.

ηγά ζηγά άλνημαλ θαη ηα πξψηα καγαδηά πνπ πνπινχζαλ γξακκαηφζεκα γηα ζπιιέθηεο.

Δπίζεο ηα ηαρπδξνκεία εθκεηαιιεχηεθαλ ηε καλία απηή ηνπ θφζκνπ θαη άξρηζαλ λα ηππψλνπλ

κεγαιχηεξε πνηθηιία γξακκαηνζήκσλ κε δηάθνξα ζέκαηα, κεγαιχηεξεο πνζφηεηεο θαζψο θαη

άιια πξντφληα.

Με ηε βειηίσζε ησλ εθηππσηηθψλ κεζφδσλ, ηα γξακκαηφζεκα απέθηεζαλ θαιχηεξεο

εθηππψζεηο, πεξηζζφηεξα ρξψκαηα θαη κεγαιχηεξε ιεπηνκέξεηα. Πνηθίια, επίζεο, είλαη θαη ηα

ζέκαηα πνπ απεηθνλίδνληαη ζε απηά, κε απνηέιεζκα πνιινί ζπιιέθηεο λα θάλνπλ ζεκαηηθέο

ζπιινγέο (π.ρ. γξακκαηφζεκα κε ζέκα λνκίζκαηα, δψα, θπηά, ην Γηάζηεκα θηι.).

εκαληηθφ παξάγνληα, επίζεο, γηα ηνπο ζπιιέθηεο θαη ην "θηινηειηθφ ρξεκαηηζηήξην", απνηειεί

ε ζθξάγηζε ή κε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ γξακκαηνζήκνπ. Τπάξρνπλ π.ρ. γξακκαηφζεκα, ησλ

νπνίσλ ε αμία είλαη κεγαιχηεξε, φηαλ είλαη αζθξάγηζηα θαη άιια, ησλ νπνίσλ ε αμία είλαη

κεγαιχηεξε, φηαλ είλαη ζθξαγηζκέλα. Έρεη εκθαληζζεί θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε παξαράξαμε

ζθξαγίδσλ, ησλ νπνίσλ ε γλεζηφηεηα ζήκεξα δηαπηζηψλεηαη κε εηδηθή εμέηαζε ηεο κειάλεο ηεο

ζθξαγίδαο.

9

Σν αζθξάγηζην γξακκαηφζεκν ζα πξέπεη λα έρεη απφ πίζσ πιήξε θαη γλήζηα γφκκα1. ην

παξειζφλ νη ζπιιέθηεο επηθνιινχζαλ ηα γξακκαηφζεκα ζηα ιεπθψκαηά ηνπο κε γνκκφραξην

(ζαξληέξα)2. Γηα ην ιφγν απηφ ηα θιαζηθά γξακκαηφζεκα είλαη πνιχ ζπάλην λα βξεζνχλ κε άςνγε

γφκκα. Υξεηάδεηαη πξνζνρή, γηαηί κεξηθέο θνξέο γίλεηαη επίζηξσζε κε λέα γφκκα, πξάγκα πνπ

γίλεηαη δχζθνια αληηιεπηφ.

ηα νδνλησκέλα γξακκαηφζεκα ζα πξέπεη ε νδφλησζε λα είλαη πιήξεο. Αλ ιείπεη δφληη ή

θάπνην είλαη θνληχηεξν, ην γξακκαηφζεκν ζεσξείηαη ειαηησκαηηθφ. Ζ νδφλησζε κεηξάηαη κε ην

νδνληφκεηξν.

Ζ ηηκή ελφο ζπιιεθηηθνχ γξακκαηνζήκνπ δηακνξθψλεηαη αλάινγα κε πνιινχο παξάγνληεο: ην

αξρηθφ ηηξάδ3, ηελ επνρή θπθινθνξίαο, ην αλ είλαη ζθξαγηζκέλα ή αζθξάγηζηα (γξακκαηφζεκα

ησλ Παγθνζκίσλ Πνιέκσλ π.ρ., έρνπλ κεγαιχηεξε αμία ζθξαγηζκέλα θαη φρη αζθξάγηζηα), ην

ελδηαθέξνλ ησλ ζπιιεθηψλ γη’ απηά θηι. Μεγάιε αμία έρνπλ επίζεο θαη ηα θαθέθηππα

γξακκαηφζεκα, επεηδή αθξηβψο ην ειάηησκα ηεο εθηχπσζεο εκθαλίδεηαη ζε ειάρηζηα ηεκάρηα,

απμάλνληαο έηζη ηε ζπαληφηεηά ηνπο.

1 Σηο θιλοηελιζμό, η γόμμα είναι η οσζία ποσ εθαρμόζεηαι ζηο πίζω μέρος ηοσ γραμμαηοζήμοσ για να μπορέζει

ασηό να διαηηρηθεί κολλημένο ζε μια επιζηολή. 2 Το γαμμόταρηο ή αλλιώς ζαρνιέρα είναι ένα μικρό κομμάηι από διαθανές ταρηί με γόμμα ζηη μια πλεσρά ποσ

τρηζιμοποιείηαι για ηην επικόλληζη γραμμαηοζήμοσ ζε λεύκωμα. 3 Ο ζσνολικός αριθμός γραμμαηοζήμων ποσ ηέθηκαν ζε κσκλοθορία.

Οδνληφκεηξν

10

Η Παξαδνζηαθή πιινγή

Παξαδνζηαθή ζπιινγή νλνκάδεηαη ε ζπιινγή γξακκαηνζήκσλ κηαο ρψξαο απφ κία

εκεξνκελία σο κία επφκελε εκεξνκελία. Γηα λα ζεσξείηαη πιήξεο, πξέπεη λα πεξηιακβάλεη φιεο

ηηο ζεηξέο. Σα γξακκαηφζεκα ηνπνζεηνχληαη ζε ληνζηέ θαηά εκεξνκελία έθδνζεο.

Ζ ζπιινγή κπνξεί λα είλαη ηππηθή, λα πεξηιακβάλεη δειαδή κφλν ηα ηππηθά γξακκαηφζεκα, ή

εθηεηακέλε, λα πεξηιακβάλεη δειαδή πέξαλ ησλ γξακκαηνζήκσλ, θαθέινπο, ζθξαγίδεο θαη άιιν

ζρεηηθφ θηινηειηθφ πιηθφ.

11

Γεύηεξε ελόηεηα Φηινηειηζκόο

Φηινηειηζκφο είλαη ε ςπρηθή εθείλε παξφξκεζε (ρφκπη), ε ηάζε πνπ έρεη ν άλζξσπνο λα

ζπιιέγεη γξακκαηφζεκα θαη αζρνινχκελνο κε απηά λα ηα ηαμηλνκεί, λα ηα παξαηεξεί, λα ηα

κειεηά θιπ. Ο άλζξσπνο πνπ δηαζέηεη ηηο ειεχζεξεο ψξεο ηνπ αζρνινχκελνο κε απηά ληψζνληαο

ςπρηθή γαιήλε θαη επραξίζηεζε θαη θάλνληαο κία πλεπκαηηθή εξγαζία ρσξίο θφπν κέζα ζηνλ

πινχην ηνπ γξακκαηνζήκνπ, ιέγεηαη θηινηειηζηήο.

Ο Θεκαηηθόο Φηινηειηζκόο

Θεκαηηθή ζπιινγή γξακκαηνζήκσλ νλνκάδνπκε κία ζπιινγή κε γξακκαηφζεκα πνπ

παξηζηνχλ ην αγαπεκέλν καο ζέκα, φπσο ινπινχδηα, ζέαηξν, αξραηφηεηα, κνπζηθά φξγαλα,

αεξνπιάλα, Δπξψπε θαη φ,ηη άιιν κπνξείηε λα θαληαζηείηε. Απηέο νη ζπιινγέο γίλνληαη κε

γξακκαηφζεκα ειιεληθά θαη απ' φιν ηνλ θφζκν.

Οη ζεκαηηθέο ζπιινγέο ινηπφλ, ζπγθεληξψλνπλ γξακκαηφζεκα αλεμαξηήησο θξάηνπο έθδνζεο

κε βάζε κφλν ην ζέκα ηνπο. Γηαθξίλνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο: ηελ πξψηε θαηεγνξία έρνπκε

γξακκαηφζεκα, ηα νπνία απεηθνλίδνπλ ζπγθεθξηκέλα αληηθείκελα, π.ρ. απηνθίλεηα, δψα, θπηά

θιπ. ή πξφζσπα κε θνηλή ηδηφηεηα, π.ρ. εζνπνηνί, πνιηηηθνί θιπ.

Ο ζεκαηηθφο θηινηειηζηήο νθείιεη λα εξεπλήζεη θαη λα ζπιιέμεη θάζε γξακκαηφζεκν αζρέησο

θξάηνπο έθδνζεο, ην νπνίν λα απεηθνλίδεη είηε ζηελ θχξηα, είηε ζηε δεπηεξεχνπζα παξάζηαζή

ηνπ, αιιά είηε θαη σο ζπκπιεξσκαηηθφ ζηνηρείν ηεο εηθφλαο ηνπ, ην αληηθείκελν ηνπ ζέκαηνο ηεο

ζπιινγήο ηνπ. Ζ παξάζεζε ησλ γξακκαηνζήκσλ ηεο ζπιινγήο κπνξεί λα γίλεη ρξνλνινγηθά ή

θαηά θξάηνο.

ηε δεχηεξε θαηεγνξία ζεκαηηθψλ ζπιινγψλ ζπλαληάκε γξακκαηφζεκα κε ζέκα κηα

αθεξεκέλε έλλνηα ή ηδέα, π.ρ. ζέαηξν, ινγνηερλία, εηξήλε θιπ. Ο ζεκαηηθφο ζπιιέθηεο απηήο ηεο

θαηεγνξίαο ζα πξέπεη λα αλαπηχμεη ην ζέκα ηνπ δηαιεθηηθά, ρξεζηκνπνηψληαο φρη κφλν

γξακκαηφζεκα, αιιά θαη άιιν θηινηειηθφ πιηθφ, φπσο επηζηνιέο, ζθξαγίδεο θιπ.

Οη ζεκαηηθέο ζπιινγέο απαηηνχλ επηκνλή, ππνκνλή, κειέηε θαη βαζχηεξε γλψζε ηνπ ζέκαηνο.

Ιζηνξία ηνπ ζεκαηηθνύ θηινηειηζκνύ

Ήηαλ γχξσ ζηα 1930 πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζηε Γεξκαλία νη πξψηεο ζπιινγέο αληηθεηκέλνπ.

Μέρξη ηφηε φιεο νη ζπιινγέο ήηαλ δνκεκέλεο ρξνλνινγηθά θαη θαηά ρψξα. Οη ζπιινγέο

αληηθεηκέλνπ ππήξμαλ νη πξνπνκπνί ηνπ Θεκαηηθνχ Φηινηειηζκνχ θαη γηα πνιιά ρξφληα θξίλνληαλ

ζηηο ηνπηθέο, εζληθέο, δηεζλείο θαη παγθφζκηεο εθζέζεηο. χκθσλα κε ηε «θηινζνθία» απηψλ ησλ

ζπιινγψλ, δηάιεγε θαλείο ην ζπιιεθηηθφ αληηθείκελν (ζέκα) ηεο αξεζθείαο ηνπ, φπσο θάλνπκε ζην

Θεκαηηθφ Φηινηειηζκφ, θαη ην εκπινχηηδε κε γξακκαηφζεκα θαη θηινηειηθά ηεθκήξηα πνπ

απεηθφληδαλ απνθιεηζηηθά απηφ ην ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν. Αλ, γηα παξάδεηγκα, θάπνηνο κάδεπε

12

«Καξάβηα», ηφηε ε ζπιινγή ηνπ ζεσξνχληαλ πιήξεο θαη θαιή αλ πεξηιάκβαλε φισλ ησλ εηδψλ ηα

θαξάβηα, ρξεζηκνπνηψληαο πινχζην πιηθφ, ηφζν ζε αμία, φζν θαη ζε πνηθηιία. Αληίζεηα, ζην

Θεκαηηθφ Φηινηειηζκφ, φηαλ αλαθεξφκαζηε ζηα «Καξάβηα», εθηφο απφ ηελ παξνπζίαζε ησλ

ηχπσλ ησλ πινίσλ κε βάζε ηελ ηζηνξηθή ηνπο (ή άιιε) εμέιημε, καο ελδηαθέξεη ε αλάπηπμε

πνιιψλ παξάπιεπξσλ παξακέηξσλ θαη γεγνλφησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε λαπζηπινΐα.

Δμεηάδνπκε ηα πιηθά απφ ηα νπνία είλαη θηηαγκέλα, νη ηξφπνη κε ηνπο νπνίνπο θηλνχληαη, ε

ζεκαζία ηεο λαπζηπινΐαο γηα ηελ νηθνλνκία, ην παγθφζκην εκπφξην, ηνλ ηνπξηζκφ, ηε δηαζθέδαζε,

ηηο αλαθαιχςεηο ησλ ζαιαζζνπφξσλ. Μπνξνχκε κάιηζηα λα θηάζνπκε θαη κέρξη ην πινίν ζαλ

ζχκβνιν (έκβιεκα), ηε ζρέζε ηνπ κε ηα έζηκα (θαξαβάθη ησλ Υξηζηνπγέλλσλ), θαη ζε ηφζα άιια

πνπ ζα αλαθαιχςνπλ φζνη αζρνιεζνχλ κε έλα παξφκνην ζέκα.

Μεηά ηνλ Β' Παγθφζκην Πφιεκν ν ζεκαηηθφο θηινηειηζκφο άξρηζε λα αλαπηχζζεηαη κε

γξήγνξνπο ξπζκνχο, ράξε θπξίσο ζε δχν αλζξψπνπο, πξσηνπφξνπο θαη νξακαηηζηέο ηεο λέαο

απηήο θηινηειηθήο ηερληθήο, πνπ θαη νη δχν ήηαλ ηεξσκέλνη: ηνλ Γαιινγεξκαλφ θιεξηθφ Lucien

Braun θαη ηνλ Βέιγν Frans De Troyer.

Ο Lucien Braun γελλήζεθε ην Μάξηε ηνπ 1886 ζην Haguenau ηεο Αιζαηίαο (Γαιιία). Ο

παηέξαο ηνπ ήηαλ δάζθαινο θαη ν λεαξφο Lucien αθνινπζνχζε ηελ νηθνγέλεηα ζηηο αιιαγέο

δηακνλήο, αλάινγα κε ηηο κεηαζέζεηο ηνπ παηέξα. Υεηξνηνλήζεθε ηεξέαο ην 1909, ελψ απφ ην

1946 έσο ην ηέινο ηεο δσήο ηνπ, ην 1962, παξέκεηλε ζην κνλαζηήξη ηνπ Marienthal. Δθεί βξήθε ην

ρξφλν λα εμειίμεη ηελ παηδηθή ηνπ αγάπε γηα ην θηινηειηζκφ, δεκνζηεχνληαο κάιηζηα θαη δχν

ζπγγξάκκαηα θηινηειηθήο ζεκαηηθήο θηινινγίαο.

Με δηθή ηνπ πξσηνβνπιία ηδξχζεθε ην 1949 ε πξψηε Θεκαηηθή Οκνζπνλδία ζηελ Δπξψπε,

πνπ πήξε ην φλνκα F.I.P.C.O. (Fédération Internationale de Philatélie Constructive = Γηεζλήο

Οκνζπνλδία Δπνηθνδνκεηηθνχ Φηινηειηζκνχ).

Ο δεχηεξνο απφ ηνπο κχζηεο ηνπ Θεκαηηθνχ Φηινηειηζκνχ ήηαλ ν Βέιγνο ηεξσκέλνο Frans De

Troyer,. Γελλήζεθε ζηηο 7 Ηνπλίνπ 1914 ζηελ πφιε Ninove ηνπ Βειγίνπ. Υεηξνηνλήζεθε παπάο ζε

ειηθία 25 εηψλ. Ο θηινηειηζκφο ηνλ πξνζέιθπζε πνιχ αξγφηεξα, γχξσ ζηα 1947, φηαλ ηα

εθθιεζηαζηηθά ηνπ θαζήθνληα ηνλ έζηεηιαλ λα εγθαηαζηαζεί ζηε Γάλδε. Με ηνλ θαηξφ ν

θηινηειηζκφο γηα ηνλ De Troyer κεηαηξάπεθε ζε πάζνο, ζε ζεκείν ψζηε, φηαλ δηνξίζηεθε

θαζεγεηήο ζξεζθεπηηθψλ ζην δεκφζην γπκλάζην ηνπ θξαηηδίνπ ηνπ Aalter, λα εηζαγάγεη εθεί ην

θηινηειηζκφ ζαλ θαλνληθφ ζρνιηθφ κάζεκα. Καη, έρνληαο κπεζεί ζηελ «θαηλνχξγηα κνξθή

θηινηειηζκνχ», πξφζθεξε κε απηφλ ηνλ ηξφπν αλεθηίκεηεο ππεξεζίεο, εηζάγνληαο ηηο ηδέεο θαη ηηο

απφςεηο ηνπ ζηνπο πνιππιεζείο καζεηέο ηνπ, πξνζειθχνληαο ηαπηφρξνλα λένπο ζπιιέθηεο ζην

ζεκαηηθφ θηινηειηζκφ.

Παξάιιεια κε ηελ Δπξψπε γίλνληαη ηα πξψηα βήκαηα ζην ζεκαηηθφ θηινηειηζκφ θαη ζηελ

Ακεξηθή. Σν 1945 ηδξχεηαη ε Α.Σ.Α. (American Topical Association = Ακεξηθαληθή Θεκαηηθή

Δηαηξεία), ε νπνία κέρξη θαη ζήκεξα ζέηεη σο ζηφρν ηελ πξνβνιή ηνπ ζεκαηηθνχ θηινηειηζκνχ, ηε

13

κεηάδνζε ζεκαηηθψλ γλψζεσλ θαη πιεξνθνξηψλ, θαη ηε γλσξηκία θαη επαθή κεηαμχ ησλ

ζεκαηηθψλ θηινηειηζηψλ φινπ ηνπ θφζκνπ.

ήκεξα ππάξρνπλ ζηελ Δπξψπε ζεκαηηθέο εηαηξείεο ζε πνιιά θξάηε, κε ζεκαληηθφηεξεο απηέο

ηεο Γαιιίαο, ηνπ Βειγίνπ, ηεο Γεξκαλίαο θαη ηεο Ηηαιίαο.

ηελ Διιάδα ηδξχζεθαλ δχν ζεκαηηθνί ζχιινγνη. Σν 1989 ηδξχεηαη ν Παλειιήληνο χιινγνο

Θεκαηηθνχ Φηινηειηζκνχ θαη Νεφηεηαο, ν νπνίνο απφ ην 2000 εθδίδεη ην ηξηκεληαίν πεξηνδηθφ

Θεμαηικός Φιλοηελιζηής. Σν 1993 ηδξχεηαη ν χιινγνο Θεκαηηθψλ Φηινηειηζηψλ Διιάδνο, ν

νπνίνο φκσο παξακέλεη αλελεξγφο.

14

Γξακκαηόζεκα «Έιιελεο εζνπνηνί»

Έιιελεο εζνπνηνί (1997)

Σνλ Γεθέκβξην ηνπ 1997 ηππψζεθε ζεηξά γξακκαηνζήκσλ κε ζέκα ηνπο «Έιιελεο

Κσκηθνχο». Απνηειείηαη απφ νθηψ γξακκαηφζεκα πνπ απεηθνλίδνπλ αγαπεκέλνπο εζνπνηνχο

ηνπ παιηνχ ειιεληθνχ θηλεκαηνγξάθνπ.

Ο Βαζίιεο Απιωλίηεο (1 Ηαλνπαξίνπ 1904 - 10 Μαξηίνπ 1970)

ήηαλ εζνπνηφο ηνπ ζεάηξνπ θαη ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ. Γελλήζεθε θαη

κεγάισζε ζην Θεζείν. ην ζέαηξν πξσηνεκθαλίζηεθε ην 1924 ζηελ

νπεξέηα ηνπ Ν. Υαηδεαπνζηφινπ «Σν θνξίηζη ηεο γεηηνληάο». ηε

ζπλέρεηα ζπλεξγάζηεθε κε δηάθνξνπο ζηάζνπο ζε νπεξέηεο θαη

θσκσδίεο, κέρξη ην 1928, νπφηε θαη ζηξάθεθε πξνο ηελ

επηζεψξεζε επηθεθαιήο δηθνχ ηνπ ζηάζνπ.

Ο Βαζίιεο Αξγπξόπνπινο (1894 - 28 Απξηιίνπ 1953) ήηαλ

Έιιελαο εζνπνηφο, πξσηαγσληζηήο θαη ζηαζάξρεο ηνπ ζχγρξνλνπ

ειιεληθνχ ζεάηξνπ, κεηαθξαζηήο, ζθελνζέηεο θαη ζεαηξηθφο

επηρεηξεκαηίαο. Γελλήζεθε ζηελ Πάξν ην 1894 θαη ήηαλ γηνο ηνπ

ππξίδσλα Αξγπξφπνπινπ. Μεηά ηηο γπκλαζηαθέο ηνπ ζπνπδέο ζηε

Βαξβάθεην ρνιή ηεο Αζήλαο αθνινχζεζε ζεαηξηθή θαξηέξα κε

πξψηε εκθάληζή ηνπ ην 1910 ζην ζέαηξν Νέα θελή κε ην ζίαζν ηεο Μαξίθαο Κνηνπνχιε, ελψ ην

1912 ζπλέπξαμε κε ηνλ ζίαζν ηεο Κπβέιεο.

Ζ Γεωξγία Βαζηιεηάδνπ (1 Ηαλνπαξίνπ 1897 - 12 Φεβξνπαξίνπ

1980) ήηαλ Διιελίδα εζνπνηφο. Γελλήζεθε ζηελ Αζήλα. Σν

πξαγκαηηθφ ηεο φλνκα ήηαλ Γεσξγία Αζαλαζίνπ. Σελ πξψηε ηεο

θαιιηηερληθή εκθάληζε έθαλε ην 1922 σο κέινο ηεο ρνξσδίαο ηνπ

Θεάηξνπ Οιχκπηα. Έπαημε θπξίσο ζε θσκσδίεο ηνπ

θηλεκαηνγξάθνπ.

Ο Λάκπξνο Κωλζηαληάξαο (Αζήλα, 13 Μαξηίνπ 1913 - Βνχια,

28 Ηνπλίνπ 1985) ππήξμε δεκνθηιήο Έιιελαο εζνπνηφο ηνπ

ζεάηξνπ θαη ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ κε θαηαγσγή απφ ηελ

Κσλζηαληηλνχπνιε. Ο Λάκπξνο Κσλζηαληάξαο έπαημε ζην

ειιεληθφ ζέαηξν γηα 40 ρξφληα, κεηέρνληαο ζε 191 παξαζηάζεηο.

15

Ο Βαζίιεο Λνγνζεηίδεο (1898 - 20 Φεβξνπαξίνπ 1960) ήηαλ

ζπνπδαίνο Έιιελαο θσκηθφο εζνπνηφο ηνπ ζεάηξνπ θαη ηνπ

θηλεκαηνγξάθνπ. Ο Βαζίιεο Λνγνζεηίδεο ήηαλ απφ ηνπο πξψηνπο

εζνπνηνχο ηνπ ειιεληθνχ θηλεκαηνγξάθνπ, φπνπ πξσηνεκθαλίδεηαη

ην 1933. ρεδφλ ζε φιεο ηηο ηαηλίεο ηνπ έρεη πξσηαγσληζηηθφ ξφιν,

φπσο «Καθφο δξφκνο» (1933), «Μαληάκ νπζνχ» (1948), «Οη

Γεξκαλνί μαλάξρνληαη» (1948), «Έλα βφηζαιν ζηε ιίκλε» (1952),

«άληα Σζηθίηα» (1953) θ.ά.

Ο Γηνλύζεο Παπαγηαλόπνπινο (12 Ηνπιίνπ 1912 - 13

Απξηιίνπ 1984) ήηαλ απφ ηνπο ζπνπδαηφηεξνπο Έιιελεο

εζνπνηνχο. πλνιηθά γηα 46 ρξφληα, εξκήλεπζε θαη έπαημε ζηνπο

κεγαιχηεξνπο ζηάζνπο ηεο επνρήο ηνπ. Πξψηε ηνπ ηαηλία ήηαλ ην

1947, ηα «Παηδηά ηεο Αζήλαο». πλνιηθά έπαημε ζε 136 ηαηλίεο,

αλάκεζά ηνπο «Έλαο ηππφηεο γηα ηε Βαζνχια », «Ζ βίια ησλ

νξγίσλ», «Ο θπξ Γηψξγεο εθπαηδεχεηαη». Σν 1968 βξαβεχηεθε κε ην βξαβείν ησλ Διιήλσλ

θξηηηθψλ γηα ηελ ηαηλία «Σν θαλφλη θαη ην αεδφλη».

Ο Νίθνο ηαπξίδεο (1910, Βαζχ άκνπ - 12 Γεθεκβξίνπ 1987)

ήηαλ Έιιελαο εζνπνηφο ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ θαη ηνπ ζεάηξνπ.

Ξεθίλεζε ηελ θαξηέξα ηνπ ην 1929 ζην κνπζηθφ ζέαηξν,

ζπκκεηέρνληαο ζε επηζεσξήζεηο, νπεξέηεο θαη παξαζηάζεηο

βαξηεηέ. Σε δεθαεηία ηνπ 1940 άξρηζε λα ζπγθξνηεί δηθνχο ηνπ

ζηάζνπο θαη λα ζπλεξγάδεηαη κε ζπνπδαίνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ.

Γηαθξίζεθε ηδηαίηεξα θαη γηα ηηο θηλεκαηνγξαθηθέο ηνπ εκθαλίζεηο.

Ο Μίκεο (Γεκήηξεο) Φωηόπνπινο (20 Απξηιίνπ 1913 - 29

Οθησβξίνπ 1986) ππήξμε έλα απφ ηα κεγαιχηεξα νλφκαηα ηνπ

ειιεληθνχ θηλεκαηνγξάθνπ. Δξγάζζεθε σο εζνπνηφο - ζηαζάξρεο

απφ ην 1952 θαη ζθελνζέηεο απφ ην 1960. Μεξηθά απφ ηα έξγα

πνπ έπαημε είλαη «Μαζάδ γηα φια ηα γνχζηα», «Δλ πισ», «Έλαο

πξσηάξεο ζην θνιιέγην».

16

Έιιελεο εζνπνηνί (2009)

ηηο 9 Φεβξνπαξίνπ 2009 θπθινθφξεζε απφ ηα ΔΛΣΑ ε λέα αλακλεζηηθή ζεηξά

γξακκαηνζήκσλ κε ηίηιν «Έιιελεο Ζζνπνηνί». ηε λέα απηή έθδνζε απεηθνλίδνληαη ελλέα

κεγάινη εζνπνηνί ηνπ Διιεληθνχ ζεάηξνπ θαη θηλεκαηνγξάθνπ ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1960. Σα

πνξηξέηα θηινηέρλεζε ν δσγξάθνο Κ. Η. ππξηνχλεο κε βάζε θσηνγξαθίεο ηεο Φίλνο Φίικ.

Ζ Αιίθε Βνπγηνπθιάθε (20 Ηνπιίνπ 1934 - 23 Ηνπιίνπ 1996)

ήηαλ Διιελίδα εζνπνηφο ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ θαη ηνπ ζεάηξνπ θαη

ζεαηξηθή επηρεηξεκαηίαο. Τπήξμε κία απφ ηηο πην εκπνξηθέο θαη

πην δεκνθηιείο Διιελίδεο εζνπνηνχο. Σν 1960 ηεο απνλεκήζεθε

ην Βξαβείν εξκελείαο Α΄ Γπλαηθείνπ ξφινπ ζην Φεζηηβάι

Κηλεκαηνγξάθνπ Θεζζαινλίθεο γηα ηελ εξκελεία ηεο ζηελ

θηλεκαηνγξαθηθή ηαηλία «Μαληαιέλα», ζε ζθελνζεζία Νηίλνπ

Γεκφπνπινπ.

Ο Νίθνο Κνύξθνπινο (Αζήλα, 5 Γεθεκβξίνπ 1934 - 30

Ηαλνπαξίνπ 2007) ήηαλ Έιιελαο εζνπνηφο, πνπ ππεξέηεζε ην

Δζληθφ Θέαηξν, ην νπνίν θαη ηνλ γαινχρεζε. ηα ληάηα ηνπ

ππήξμε πνδνζθαηξηζηήο ζηνλ Παλαζελατθφ θαη απφ ζχκπησζε

πήξε ηελ απφθαζε λα γίλεη εζνπνηφο, φπσο ν ίδηνο έιεγε.

πνχδαζε ζηε Γξακαηηθή ρνιή ηνπ Δζληθνχ Θεάηξνπ θαη ζην

πιεπξφ ηνπ Μάλνπ Καηξάθε, απφ ηελ νπνία απνθνίηεζε ην 1958.

Σελ πξψηε ζεαηξηθή ηνπ εκθάληζε έθαλε ζην έξγν «H θπξία κε ηηο θακέιηεο» κε ηνλ ζίαζν

Λακπέηε - Xνξλ (1958-59).

Ο Μάλνο Καηξάθεο (14 Απγνχζηνπ 1908 - 2 επηεκβξίνπ

1984) ήηαλ Έιιελαο εζνπνηφο ηνπ ζεάηξνπ θαη ηνπ

θηλεκαηνγξάθνπ. Mέζσ ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ έγηλε γλσζηφο

θαη αγαπεηφο ζε φινπο ηνπο Έιιελεο. Μεξηθά απφ ηα έξγα

πνπ έπαημε είλαη «Ο αγαπεηηθφο ηεο βνζθνπνχιαο»,

«Καηαδξνκή ζην Αηγαίν», «Μαξίλνο Κνληαξάο», «Δχα».

17

Ο Νηίλνο Ηιηόπνπινο (Αιεμάλδξεηα 12 Ηνπλίνπ 1915 –

Αζήλα, 4 Ηνπλίνπ 2001) ήηαλ Έιιελαο εζνπνηφο. Θεσξήζεθε

έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ειιεληθνχ

ζεάηξνπ θαη ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ. Κάπνηα απφ ηα έξγα πνπ

έπαημε είλαη «Εεηείηαη Φεχηεο», «Ζ θπξία ηνπ θπξίνπ»,

«Φσλάδεη ν θιέθηεο», «Μηθξνί Φαξηζαίνη».

Ο Γεκήηξεο Υνξλ (ην πιήξεο φλνκά ηνπ ήηαλ Γεκήηξηνο

- Διεπζέξηνο Υνξλ, 9 Μαξηίνπ 1921 - 16 Ηαλνπαξίνπ 1998)

ήηαλ Έιιελαο εζνπνηφο, πνπ έπαημε θαη ζηνλ θηλεκαηνγξάθν

θαη ζην ζέαηξν. Μεξηθά απφ ηα έξγα πνπ έπαημε είλαη

«Αξηζηνθξαηηθφο δξφκνο», «Βξνρνπνηφο», «Είδε», «Νπθηθφ

θξεβάηη», «Παηρλίδη ηεο Μνλαμηάο».

Ζ Σδέλε Καξέδε (Δπγελία Καξπνχδε) (12 Ηαλνπαξίνπ

1932 - 27 Ηνπιίνπ 1992) ήηαλ Διιελίδα εζνπνηφο ηνπ

θηλεκαηνγξάθνπ θαη ηνπ ζεάηξνπ θαη ζεαηξηθή επηρεηξεκαηίαο.

Μεξηθά ζεαηξηθά έξγα ζηα νπνία έρεη παίμεη είλαη:

«Βαζηιηάο», «Νχρηα ζηε Μεζφγεην», «Ζ Παλαγία ησλ

Παξηζίσλ», «Οη ζεαηξίλνη», «Πξφζσπν κε πξφζσπν». ην

αξραίν ζέαηξν έπαημε επίζεο ζηα έξγα: «Αληηγφλε»,

«Δθθιεζηάδνπζεο», «Λπζηζηξάηε», «Θεζκνθνξηάδνπζεο»,

«Κιπηαηκλήζηξα», «Μήδεηα», θαη «Ζιέθηξα».

Αιέμαλδξνο Αιεμαλδξάθεο (Αζήλα 1928 – 2005)

Έιιελαο εζνπνηφο πνπ δηαθξίζεθε ηφζν ζην ζέαηξν ηφζν

ζηνλ θηλεκαηνγξάθν. Πξσηαγσλίζηεζε ζε ζπλνιηθά 75

ηαηλίεο, νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο νπνίεο ζεκείσζαλ κεγάιε

εκπνξηθή επηηπρία. ην ζέαηξν εξκήλεπζε πνιινχο θαη

ζεκαληηθνχο ξφινπο ηνπ ειιεληθνχ θαη μέλνπ ξεπεξηνξίνπ ζε

έξγα φπσο: Μαληάκ Μπαηεξθιάη, ε Κπξία κε ηα καχξα θαη

άιια πνιιά.

18

Ζ Έιιε Λακπέηε (13 Απξηιίνπ 1926-2 επηεκβξίνπ

1983) ήηαλ κία απφ ηηο κεγαιχηεξεο Διιελίδεο εζνπνηνχο.

Ξερψξηζαλ νη εξκελείεο ηεο ζηνλ «Γπάιηλν Κφζκν», ζηελ

«Αληηγφλε» θαη ζην πξψην αλέβαζκα ηνπ «Μαησκέλνπ

γάκνπ» ζηελ Διιάδα.

Ο Θάλνο Κωηζόπνπινο γελλήζεθε ηνλ Οθηψβξην ηνπ

1911 ζηελ Αζήλα θαη πέζαλε ζηηο 18 Μαξηίνπ 1993.

Τπήξμε ζπνπδαίνο έιιελαο εζνπνηφο, ζελαξηνγξάθνο

αιιά θαη ζθελνζέηεο. Πηπρηνχρνο ζηελ λνκηθή ζρνιή

παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ. Τπήξμε πξσηαγσληζηήο ζε κεγάιν

αξηζκφ ζεαηξηθψλ έξγσλ θαη ζπλεξγάηεο ζην Δζληθφ

Θέαηξν.

19

Έιιελεο εζνπνηνί (2011)

ηηο 22 Ννεκβξίνπ 2011 θπθινθφξεζε κηα λέα ζπιιεθηηθή ζεηξά απνηεινχκελε απφ έμη

γξακκαηφζεκα, πνπ θέξεη ηνλ ηίηιν «Έιιελεο εζνπνηνί». ηα γξακκαηφζεκα απεηθνλίδνληαη

πνξηξέηα αγαπεκέλσλ εζνπνηψλ ηνπ παιηνχ ειιεληθνχ θηλεκαηνγξάθνπ, πνπ δε βξίζθνληαη

πιένλ ελ δσή. Σα πνξηξαίηα θηινηερλήζεθαλ απφ ην δσγξάθν Κψζηα I. ππξηνχλε, ελψ ηελ

πξνζαξκνγή ζε γξακκαηφζεκα έθαλε ε δσγξάθνο Διέλε Απνζηφινπ.

Ζ απθώ Ννηαξά (Ζξάθιεην, 1907 - Αζήλα, 11 Ηνπλίνπ

1985) ήηαλ Διιελίδα εζνπνηφο, ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ θαη ηνπ

ζεάηξνπ. Σν πξαγκαηηθφ ηεο επψλπκν ήηαλ Υαλδάλνπ.

πνχδαζε ζηελ Δπαγγεικαηηθή ρνιή Θεάηξνπ θαη ζηε

Γξακαηηθή ρνιή ηνπ Πεηξατθνχ πλδέζκνπ. Σν επψλπκν

Ννηαξά ην πήξε απφ ην δξφκν πνπ βξηζθφηαλ ε δξακαηηθή

ζρνιή ζηελ νπνία θνηηνχζε. Χο εζνπνηφο πξσηνεκθαλίζηεθε

ζην ζέαηξν θαη ζπλεξγάζηεθε κε ηνπο κεγαιχηεξνπο

εζνπνηνχο ηεο επνρήο (Καηεξίλα, Νέδεξ, Λακπέηε, Υνξλ). Δκθαλίζηεθε θαη ζε πνιιέο

θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο. Αμέραζηε ζα κείλεη ε επηβιεηηθή ηεο θσλή.

Ο Οξέζηεο Μαθξήο (30 επηεκβξίνπ 1898 - 29

Ηαλνπαξίνπ 1975) ήηαλ Έιιελαο εζνπνηφο ηνπ ζεάηξνπ θαη

ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ θαη ηελφξνο ηεο νπεξέηαο. Γελλήζεθε

ζηε Υαιθίδα θαη πέζαλε ζηελ Αζήλα. Δίρε ηειεηψζεη ην

Διιεληθφ Χδείν Αζελψλ θαη εκθαλίζζεθε ζηε ζθελή πξψηα

σο ηελφξνο ζην ζίαζν ηεο Ρνδαιίαο Νίθα ην 1925, θαηφπηλ

ζην ζίαζν Παπατσάλλνπ θαη αξγφηεξα κεηαπήδεζε ζην

είδνο ησλ θσκηθψλ ξφισλ. Χο εζνπνηφο δηέπξεςε ζε

απφδνζε ιατθψλ ηχπσλ. Αλεπαλάιεπηε ήηαλ ε απφδνζή ηνπ ζην ηχπν ηνπ «κεζχζηαθα», πνπ

απνηέιεζε ζηαζκφ ζην ειιεληθφ ζέαηξν. Σνλ ηχπν απηφλ κεηέθεξε αξγφηεξα θαη ζηνλ

θηλεκαηνγξάθν κε νκψλπκν ηίηιν.

20

Ο Βαζίιεο Γηακαληόπνπινο (15 Ννεκβξίνπ 1920 – 5

Μαΐνπ 1999) ήηαλ Έιιελαο εζνπνηφο. Τπήξμε έλαο απφ

ηνπο ηδξπηέο ηνπ Νένπ Θεάηξνπ. Ήηαλ ν πξψηνο εζνπνηφο

πνπ εκθαλίζηεθε δσληαλά ζηελ ειιεληθή ηειεφξαζε.

Μεξηθά έξγα ζηα νπνία έπαημε είλαη: «Καβάθεο», «Μπίδλεο

ζηα Βαιθάληα», «Iζεκέξηα», «Tα παηδηά ηεο Υειηδφλαο»,

«Υσξίο Μάξηπξεο».

Ζ Ρέλα Βιαρνπνύινπ (20 Φεβξνπαξίνπ 1923 ζηελ

Κέξθπξα, - 29 Ηνπιίνπ 2004 ζηελ Αζήλα) ήηαλ Διιελίδα

εζνπνηφο ηνπ ζεάηξνπ θαη ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ θαη

ηξαγνπδίζηξηα. Ζ πξψηε ηεο εκθάληζε ζην ζέαηξν σο

εζνπνηνχ έγηλε ην θαινθαίξη ηνπ 1954 ζην ζέαηξν ηεο νθίαο

Βέκπν, ζηελ επηζεψξεζε «νπζνπξάδα» ζε ρνξνγξαθίεο

Γηάλλε Φιεξχ-Αιίθεο Βέκπν κε ην λνχκεξν «Άια παζά κνπ,

θάλε κνπ ηέηνηα».

Ο Θαλάζεο Βέγγνο (Νέν Φάιεξν 29 Μαΐνπ 1926 - Αζήλα

3 Μαΐνπ 2011) ήηαλ Έιιελαο θσκηθφο εζνπνηφο ηνπ

θηλεκαηνγξάθνπ, ηνπ ζεάηξνπ θαη ηδξπηήο ηεο εηαηξείαο ΘΒ

Σαηλίεο Γέιηνπ. Δίρε παίμεη ζε 126 ηαηλίεο, ζε 52 απφ ηηο νπνίεο

σο πξσηαγσληζηήο θαη είρε ζθελνζεηήζεη (πξσηαγσληζηψληαο

ηαπηφρξνλα) αθφκε επηά ηαηλίεο. Θεσξείηαη έλαο απφ ηνπο πην

δεκνθηιείο θσκηθνχο ηνπ ειιεληθνχ θηλεκαηνγξάθνπ, ελψ

κέρξη θαη ην ηέινο ηεο δσήο ηνπ ζπλέρηδε λα εκθαλίδεηαη ζε ηαηλίεο, ζηελ ηειεφξαζε θαη ην ζέαηξν.

Ήηαλ γλσζηφο θαη σο ν «Καιφο καο άλζξσπνο».

Ζ Μαίξε Αξώλε γελλήζεθε ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 1916 ζηελ

Αζήλα θαη πέζαλε ζηεο 16 Ηνπιίνπ 1992. Ήηαλ πηπρηνχρνο

πηάλνπ θαη απφθνηηνο ηεο δξακαηηθήο ζρνιήο ηνπ Δζληθνχ

Θεάηξνπ. Πξσηαγσλίζηεζε ζε ζεηξά έξγσλ Αξηζηνθάλε,

αίμπεξ, ίιεξ, Σέλεζη Οπίιηακο θ.ά.

21

22

πλέληεπμε ηνπ θ. Μόδεζηνπ Κνπζνπλάδε ζηε καζήηξηα Δηξήλε Υαηδίξε

Θπκάκαη φηη πξηλ απφ έλα ρξφλν, φηαλ ρξεηάζηεθε λα γξάςσ πψο ήηαλ νη παιηέο γεηηνληέο ηεο

Σήλνπ φπνπ κεγάισζαλ νη γνλείο θαη νη παππνχδεο καο, είρα απεπζπλζεί ζηνλ παππνχ κνπ ηνλ

Μφδεζην, παιηφ εθπαηδεπηηθφ, λα κε θαηαηνπίζεη γηα ην άγλσζην απηφ ζέκα. Σν απνηέιεζκα ήηαλ

λα ηνπ πάξσ κηα κηθξή ζπλέληεπμε παίξλνληαο ην ξφιν κηαο κηθξήο δεκνζηνγξάθνπ. Να πνπ

πάιη νη ζρνιηθέο κνπ ππνρξεψζεηο κε ππνρξεψλνπλ λα γξάςσ γηα έλα ζέκα πνπ ιίγν-πνιχ είλαη

άγλσζην ζε εκάο θαη απηφ ην ζέκα είλαη ν θηινηειηζκφο. Γη’ απηφ θαη απνθάζηζα λ’ απεπζπλζψ

θαη πάιη ζηνλ παππνχ, λα ηνπ ππνβάισ εξσηήζεηο θη απηφο λα κνπ απαληήζεη ζρεηηθά γχξσ απ’

ην ζέκα, κηαο θαη θνπβαιά πινχζην εκπεηξηθφ πιηθφ απ’ ηε καθξφρξνλε δσή ηνπ.

Πεο κνπ παππνύ, ηη είλαη θαη ηη ζα πεη θηινηειηζκόο;

Άθνπζε, Δηξήλε κνπ. Οη άλζξσπνη παιηά επηθνηλσλνχζαλ, φηαλ ηνπο ρψξηδαλ νη απνζηάζεηο,

κε αιιεινγξαθία . Οη επηζηνιέο δίλαλε θαη παίξλαλε, πνπ ιέεη ν ιφγνο. Σψξα νη άλζξσπνη

επηθνηλσλνχλ ηειεθσληθά θαιχπηνληαο αλάγθεο πξαγκαηηθέο ή κε θαηά ηξφπν πξφρεηξν θαη

βαζηθφ. Παιαηφηεξα γξάθνληαο ηηο επηζηνιέο εμσηεξίθεπεο αλάγθεο πξαγκαηηθέο θαη νπζηαζηηθέο

θαη ν γξαπηφο ιφγνο άθελε ηα ίρλε ηνπ ζην ραξηί επάλσ. Γηα λα ζηαινχλ φκσο νη επηζηνιέο

έπξεπε λα επηθνιιήζεηο ζην θάθειν έλα ή πεξηζζφηεξα γξακκαηφζεκα κηαο νξηζκέλεο

ρξεκαηηθήο αμίαο, πιήξσλεο δειαδή έλα πνζφ ρξεκαηηθφ, έλα «ηέινο», φπσο ιέκε ζηηο

ρξεκαηηθέο καο ζπλαιιαγέο. Σα γξάκκαηα πνπ αληαιιάζζακε ηφηε, είηε θηιηθά, είηε νηθνγελεηαθά,

είηε επαγγεικαηηθά ή άιια, είραλ πεξηερφκελν πνιιέο θνξέο ζπλαηζζεκαηηθφ θαη επεηδή νη

άλζξσπνη έρνπλ ηάζε λα ζπιιέγνπλ πξάγκαηα πνπ ηνπο εθθξάδνπλ, πνιινί απφ παιηά

αζρνιήζεθαλ κε ηε ζπιινγή γξακκαηνζήκσλ, κε ηε ζεκαηηθή θαη ηελ θαιιηηερληθή ηνπ αμία θαη

πνηθηινκνξθία. Ήηαλ νη θίινη ηεο αιιεινγξαθίαο θαη γη’ απηφ θαη ε ζπιιεθηηθή απηή ελαζρφιεζε

απφ αγάπε πξνο απηήλ, πήξε ην φλνκα θηινηειηζκφο.

Παππνύ, έρω αθνύζεη απ’ ηνπο γνλείο κνπ πωο παιηόηεξα αζρνιήζεθεο κε ην

θηινηειηζκό.

Ναη. αζρνιήζεθα επί κηα πεξίπνπ δεθαεηία, ηε δεθαεηία ηνπ 1970, ζπιιέγνληαο παιηά θαη

θαηλνχξηα γξακκαηφζεκα.

Καη πώο άξρηζεο;;

Όηαλ ν γηνο κνπ ν Αληψλεο, ν ζείνο ζνπ δειαδή, ήηαλ κηθξφο, βάιζεθα λα ηνλ θάλσ

θηινηειηζηή!! Καη αληί ηειηθά λα γίλεη εθείλνο , έγηλα εγψ!! Μπνξψ λα ζνπ πσ πσο, φηαλ ππήξρε

έληνλα ε αιιεινγξαθία κέζα ζηε δσή καο, νη ζπιινγέο απηέο έπαηξλαλ θαη κηα ρξεκαηηθή αμία

αλάινγα κε ην πφζν ζπάληα ήηαλ ηα ζπιιεγφκελα γξακκαηφζεκα.

23

Πώο θαη πόζν απαζρνινύζε έλα ζπιιέθηε ε δηαδηθαζία ηνπ θηινηειηζκνύ;

Ζ δηαδηθαζία ηνπ θηινηειηζκνχ απαζρνινχζε ην ζπιιέθηε θαη γηλφηαλ έλα ελδηαθέξνλ ρφκππ!

Γίλνληαλ αληαιιαγέο κεηαμχ θηινηειηζηψλ θαη δεκηνπξγνχζε θαη θηιηθνχο δεζκνχο ζε αξθεηέο

πεξηπηψζεηο. Αθφκε θάηη ζεκαληηθφ ήηαλ φηη πξνζπαζνχζεο λα εμαζθαιίζεηο θαθέινπο κε

γξακκαηφζεκα πξψηεο εκέξαο θπθινθνξίαο.

Πνηα ζέκαηα είραλ;

Σα ζέκαηα ήηαλ ηζηνξηθά, θνηλσληθά, πνιηηηθά, πνιηηηζηηθά, θαιιηηερληθά, αθνξνχζαλ δηάθνξεο

ρψξεο αιιά θαη ηελ ίδηα ηελ ηζηνξία.

Δζύ, παππνύ, πώο έληωζεο ωο θηινηειηζηήο;

Γέκηζε ε δσή κνπ ηηο ειεχζεξέο κνπ ψξεο κε πνιχ ελδηαθέξνλ θαη κάιηζηα δηάβαδα θαη

πεξηνδηθά κε αληίζηνηρν ελδηαθέξνλ. Έθαλα, πηζηεχσ, θάηη δεκηνπξγηθφ πνπ ζα θξαηήζεη ζην

ρξφλν.

ήκεξα, παππνύ, πνύ είλαη νη ζπιινγέο ζνπ;;

Σηο έρσ δψζεη ζην ζείν ζνπ ηνλ Αληψλε γηα λα κε ζπκάηαη αιιά θαη γηα λα ππάξρεη θίλεηξν λα

αζρνιεζνχλ νη επφκελεο γεληέο κεηά απφ κέλα κε ην θηινηειηζκφ. Μηαο θαη ζην ζρνιείν ζνπ,

Δηξήλε, αζρνιείζηε κε απηφ ην ζέκα, θαη ραίξνκαη πνιχ, ζνπ εχρνκαη, αλ ην επηζπκείο, λα γίλεηο

θηινηειίζηξηα!!

ε επραξηζηώ πνιύ αγαπεκέλε κνπ παππνύ!!

24

Σξίηε ελόηεηα

Η Μαμηκαθηιία

Ζ ΜΑΞΗΜΑΦΗΛΗΑ είλαη κηα θαηεγνξία θηινηειηζκνχ πνπ σο αληηθείκελφ ηεο έρεη ηε

ζπιινγή ΚΑΡΣΧΝ ΜΑΞΗΜΟΤΜ, νη νπνίεο εθδίδνληαη απφ ηδηψηεο κε ηελ επθαηξία ηεο

θπθινθνξίαο κηαο λέαο ζεηξάο γξακκαηνζήκσλ.

Κάξηα Μάμηκνπκ

Ζ θάξηα απηή απνηειείηαη απφ :

Α) ην γξακκαηφζεκν

Β) ηελ θαξη – πνζηάι θαη

Γ) ηε ζθξαγίδα,

ηα νπνία ζα πξέπεη λα παξνπζηάδνπλ ην κέγηζην (ΜΑΞΗΜΟΤΜ) δπλαηφ ζπζρεηηζκφ κεηαμχ

ηνπο. Γειαδή ην ζέκα πνπ αλαπαξηζηά ε θάξηα θαη απηφ ηνπ γξακκαηνζήκνπ ζα πξέπεη λα

παξνπζηάδνπλ ηελ ίδηα παξάζηαζε αιιά θαη ε ζθξαγίδα λα έρεη κηα ζρέζε κε ην φιν ζέκα.

Δπίζεο ην γξακκαηφζεκν ζα πξέπεη λα θνιιεζεί ζε ζεκείν πνπ λα κε ζθεπάδεη ηελ παξάζηαζε

ηεο εηθφλαο, ε νπνία δελ πξέπεη λα πξνέξρεηαη απφ κεγεζπκέλε θσηνγξαθία γξακκαηνζήκνπ. ε

πεξίπησζε πνπ ε ζθξάγηζε ηχρεη λα έρεη φκνηα παξάζηαζε κε απηή ηεο θάξηαο θαη ηνπ

γξακκαηνζήκνπ ηφηε έρνπκε κία «ΣΡΗΠΛΔΣΑ».

25

Κάξηα Μάμηκνπκ - Σξηπιέηα

Όια μεθίλεζαλ ζηα ηέιε ηνπ 19νπ θαη αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα, φηαλ θάπνηνη παξαηήξεζαλ ηελ

πιεζψξα θαξη-πνζηάι θαη γξακκαηνζήκσλ κε θνηλέο παξαζηάζεηο θαη μεθίλεζαλ λα ζπιιέγνπλ

απηέο ηηο θάξηεο. Έηζη γχξσ ζηα 1930 ην είδνο απηήο ηεο ζπιινγήο είρε δηαδνζεί ζε πνιιέο

ρψξεο θαζψο θαη ζηελ Διιάδα.

Ο ζπιιέθηεο ησλ ΚΑΡΣΧΝ ΜΑΞΗΜΟΤΜ δελ αξθείηαη ζηελ απφθηεζε κφλν θάπνηνπ

γξακκαηνζήκνπ, φπσο θάλεη έλαο θνηλφο θηινηειηζηήο. Γηα ην ζπιιέθηε απηψλ ησλ θαξηψλ, ε

απφθηεζε θάπνηνπ λένπ γξακκαηνζήκνπ ζεκαίλεη ηελ έλαξμε ηεο έξεπλάο ηνπ γηα ηελ εχξεζε ηεο

αληίζηνηρεο θαξη-πνζηάι. Καη φηαλ ηε βξεη θαη θνιιήζεη ην γξακκαηφζεκν επάλσ, ηφηε ζα πξέπεη

λα ζηείιεη ηελ θάξηα απηή ζην θαηάιιειν ηαρπδξνκηθφ γξαθείν γηα ηελ ζθξάγηζή ηεο. Δπίζεο ν

ζπιιέθηεο θαξηψλ κάμηκνπκ ζα πξέπεη λα επηιέμεη έλα ζέκα θαη λα αζρνιεζεί θαη εγθπθινπαηδηθά

κε απηφ, πξνθεηκέλνπ λα παξνπζηάζεη αλάινγεο θάξηεο σο έλα νινθιεξσκέλν ζχλνιν. Γειαδή

ζθνπφο ηεο φιεο εξγαζίαο ηνπ είλαη ε δεκηνπξγία φζν ην δπλαηφλ πην ζπάληνπ, αιιά θαη

θαιαίζζεηνπ αληηθεηκέλνπ.

26

Ζ φιε ελαζρφιεζε κε ηηο θάξηεο κάμηκνπκ νλνκάδεηαη

δηεζλψο «καμηκαθηιία». ηα 1945 ηδξχεηαη ζηε Γαιιία ν

πξψηνο Μαμηκαθηιηθφο χιινγνο, ελψ ή πξψηε

καμηκαθηιηθή έθζεζε πξαγκαηνπνηείηαη ην 1946. Ηδξπηήο

ηεο καμηκαθηιίαο ζηελ Διιάδα θαη πξψηνο πξφεδξνο ηνπ

ειιεληθνχ καμηκαθηιηθνχ ζπιιφγνπ ήηαλ ν αείκλεζηνο

ζπιιέθηεο Αιέμαλδξνο Κνηνπνχιεο, κε πάκπνιιεο

βξαβεχζεηο ησλ ζπιινγψλ ηνπ ζε δηεζλείο θηινηειηθέο

εθζέζεηο. Βαζηθφο ζθνπφο ηνπ πιιφγνπ απηνχ, ν νπνίνο

ηδξχζεθε ην 1980 ζηελ Αζήλα θαη ζηεγάδεηαη ζε ηδηφθηεηα

γξαθεία ζηελ νδφ Αθαδεκίαο 57, είλαη ε δηάδνζε ηεο

Μαμηκαθηιίαο, ε νπνία απνηειεί θιάδν ηνπ Φηινηειηζκνχ.

Δθηφο απφ ηηο ζπγθεληξψζεηο ησλ κειψλ ηεο, νκηιίεο, εθζέζεηο, ηελ έθδνζε ζρεηηθνχ

πεξηνδηθνχ θαη άιισλ δξαζηεξηνηήησλ, δεκηνπξγεί θαη λέεο ΚΑΡΣΔ ΜΑΞΗΜΟΤΜ, νη νπνίεο

θπθινθνξνχλ θαηά θαηξνχο απφ ηα ΔΛ.ΣΑ (Διιεληθά Σαρπδξνκεία).

Αιέμαλδξνο Κνηνπνχιεο, ηδξπηήο ηνπ ειιεληθνχ καμηκαθηιηθνχ ζπιιφγνπ ζηελ Διιάδα

«άηπξνη ζε δηαδηθαζία παξαζθεπήο θξαζηνχ»

27

Καλνληζκνί ηεο καμηκαθηιίαο

ηηο 14 Οθησβξίνπ 2006, ζην ζπλέδξην ηεο Γηεζλνχο Φηινηειηθήο Οκνζπνλδίαο (F.I.P.),

εγθξίζεθε έλαο λένο «Δηδηθφο θαλνληζκφο αμηνιφγεζεο ησλ ζπιινγψλ καμηκαθηιίαο ζηηο δηεζλείο

εθζέζεηο» (SREV), φπσο θαη νη «Καηεπζπληήξηεο νδεγίεο» (GREV). χκθσλα κε απηφλ ην

θαλνληζκφ, φζν αθνξά ζηα γξακκαηφζεκα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζρεδφλ φια, κε ηελ

πξνυπφζεζε φηη είλαη ζε θπθινθνξία θαη πσινχληαη απφ ηηο ζπξίδεο ησλ ηαρπδξνκείσλ. Σα

γξακκαηφζεκα απηά πξέπεη λα είλαη ζε πάξα πνιχ θαιή θαηάζηαζε θαη ζε θάζε θάξηα θνιιάκε

κφλν έλα, εθηφο εάλ δχν ή ηξία καδί ζρεκαηίδνπλ έλα παλφξακα, δειαδή ην ζέκα ηνπ πξψηνπ

επεθηείλεηαη θαη ζηα ππφινηπα. Δπίζεο δεθηά γίλνληαη θαη εηθνλνγξαθεκέλα γξακκαηφζεκα πνπ

παξάγνληαη απφ εηδηθέο κεραλέο. Αληηζέησο απνξξίπηνληαη απηά πνπ έρνπλ θνπεί απφ θαθέινπο

πξνπιεξσκέλνπ ηέινπο, φπσο επίζεο θαη γξακκαηφζεκα, ησλ νπνίσλ ην ζέκα είλαη αθεξεκέλν

ή ζπκβνιηθφ.

Κάξηα Μάμηκνπκ κε ζέκα «Ηνχιηνο Βέξλ»

Οη θάξηεο πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ είλαη φιεο νη θαξη πνζηάι, ζχγρξνλεο θαη παιηέο,

νη νπνίεο ππνζηεξίδνπλ ην ζέκα πνπ αλαπαξηζηά ην γξακκαηφζεκν πνπ ζέινπκε λα θνιιήζνπκε

επάλσ. Ζ εηθνλνγξάθεζε ηνπ ζέκαηνο ζα πξέπεη λα έρεη ηε κεγαιχηεξε δπλαηή νκνηφηεηα κε

απηή ηνπ γξακκαηνζήκνπ ρσξίο λα ηελ αληηγξάθεη. Οη θάξηεο πξνηηκάηαη λα είλαη εκπνξηθήο

έθδνζεο θαη λα κελ αλαπαξάγνπλ ηα ίδηα ηα γξακκαηφζεκα. Δπίζεο δελ πξέπεη λα είλαη θνιιάδ ή

λα πξνέξρνληαη απφ εθηχπσζε ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Οη δηαζηάζεηο ηνπο πξέπεη λα είλαη

απνδεθηέο απφ ηηο ηαρπδξνκηθέο ππεξεζίεο, δειαδή λα ρσξνχλ ζε έλα θχιιν Α4 (210Υ297) αλά

δχν καδί θαη δελ πξέπεη λα είλαη θνκκέλεο. Όζν πην παιηά είλαη κηα θάξηα, ηφζν πεξηζζφηεξν

αλαβαζκίδεη ηελ θάξηα Μάμηκνπκ.

28

Κάξηα κάμηκνπκ κε ζέκα «πνδειάηεο»

Ζ ηαρπδξνκηθή ζθξαγίδα πξέπεη λα είλαη ζρεηηθή θαη κε ην ζέκα ηνπ γξακκαηφζεκνπ θαη κε

απηφ ηεο θάξηαο. Δπίζεο ζα πξέπεη λα είλαη επαλάγλσζηε θαη απζεληηθή. Σν ηαρπδξνκείν πνπ ζα

ζθξαγίζεη ηελ θάξηα ζα πξέπεη λα έρεη άκεζε ζρέζε κε ην ζέκα ηεο θάξηαο θαη ηνπ

γξακκαηνζήκνπ. Ο ρξφλνο ζθξάγηζεο ηεο θάξηαο θαη ηνπ γξακκαηνζήκνπ ζα πξέπεη λα είλαη

φζν ην δπλαηφλ πην θνληά ζηελ πξψηε εκέξα θπθινθνξίαο ηνπ γξακκαηνζήκνπ θαη λα κελ έρεη

παξέιζεη ηνπ ρξφλνπ θπθινθνξίαο ηνπ. Οη θνηλέο ζεηξέο γξακκαηνζήκσλ κπνξνχλ λα

ζθξαγηζηνχλ κέζα ζηα πξψηα πέληε ρξφληα ηεο θπθινθνξίαο ηνπο, γηα λα είλαη έγθπξα. Ζ

αλακλεζηηθή ζθξαγίδα ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη κεηά ηε δηαθνπή ηεο πψιεζεο θάπνηνπ

γξακκαηφζεκνπ, γίλεηαη απνδεθηή κφλν ε πξψηε, αιιά ζα πξέπεη λα έρεη άκεζε ζρέζε κε ην

ζέκα ηνπ γξακκαηφζεκνπ.

Οη ζπιιέθηεο θαξηψλ κάμηκνπκ πνπ παίξλνπλ

κέξνο κε ηηο ζπιινγέο ηνπο ζε δηεζλείο εθζέζεηο,

αμηνινγνχληαη θαη βξαβεχνληαη γηα ηελ

επεμεξγαζία, ηε ζπνπδαηφηεηα αιιά θαη ηε

δπζθνιία ηνπ επηιεγκέλνπ ζέκαηνο, θαζψο θαη

γηα ηηο γλψζεηο θαη ηελ έξεπλα πνπ έρεη θάλεη ν

ζπιιέθηεο, έηζη ψζηε λα παξνπζηάδεη

ελδηαθέξνπζεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ζέκα

ηνπ γξακκαηφζεκνπ, ηε ζθξάγηζή ηνπ θαζψο

θαη γηα ηελ θάξηα πνπ ρξεζηκνπνίεζε. Γελ

πξέπεη λα μερλάκε επίζεο ηε ζπνπδαηφηεηα πνπ έρεη ε θαηάζηαζε θαζψο θαη ε ζπαληφηεηα ηνπ

πιηθνχ.

«Έξσηαο θαη Φπρή» ηνπ Ηηαινχ Αληφλην Καλφβα

29

Ο J. W. Goethe θαίλεηαη ηφζν ζηελ θάξηα φζν θαη ζην γξακκαηφζεκν, σο εθ ηνχηνπ, ππάξρεη

ζπκθσλία ζέκαηνο. Ζ ζθξαγίδα πξψηεο εκέξαο θπθινθνξίαο ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ πξνθαιεί ηηο

ζπκθσλίεο ηνπ ρξφλνπ θαη ηνπ ηφπνπ, θαζψο ν Γθαίηε έκεηλε ην 1792 ζην Λνπμεκβνχξγν, θάηη

πνπ ηνλ ζπλδέεη κε απηή ηελ πφιε.

30

Η ηάμε ηαρπδξνκηθώλ κνλόθπιιωλ

Σα ηαρπδξνκηθά κνλφθπιια απνηεινχληαη απφ ηαρπδξνκηθά

αληηθείκελα, ηα νπνία έρνπλ επίζεκα ζπγθεθξηκέλν ηππσκέλν απφ

πξηλ γξακκαηφζεκν ή ζρήκα ή επηγξαθή, πνπ θαλεξψλεη φηη κηα

νξηζκέλε αμία ηαρπδξνκηθνχ ηέινπο έρεη πιεξσζεί απφ πξηλ. Σα

θηινηειηθά απηά αληηθείκελα κπνξεί λα κελ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί ή

λα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηαρπδξνκηθνχο ζθνπνχο ζε δηάθνξεο

θαηεγνξίεο:

. Αεξνγξακκάησλ

. Φαθέισλ κε ζχζηαζε

. Σαρπδξνκηθψλ δειηαξίσλ

. Σαηληψλ πεξηηπιίγκαηνο εθεκεξίδσλ

. Γνθηκηψλ δεηγκάησλ θαη ζρεδίσλ θαιιηηερλψλ ηαρπδξνκηθψλ κνλφθπιισλ είηε

εγθεθξηκέλσλ είηε φρη

. Μειέηεο κεηξψλ γξακκαηνζήκσλ

. Αληηθεηκέλσλ πνπ θέξνπλ γξακκαηφζεκα εθδνζέληα πξηλ απφ ηελ έθδνζε ησλ

ηαρπδξνκηθψλ κνλφθπιισλ

. Απνδείμεσλ θαηάζεζεο αιιεινγξαθίαο

. Δληχπσλ ηειεγξαθεκάησλ

. Σαρπδξνκηθψλ εληνιψλ, ηαρπδξνκηθψλ επηηαγψλ θαη ηαρπδξνκηθψλ εληχπσλ πνπ θέξνπλ

ελδείμεηο ηππσκέλσλ γξακκαηνζήκσλ

Ζ ζπιινγή ηεο ηάμεο ησλ κνλφθπιισλ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ηνπο εμήο ηνκείο :

. Δθδφζεηο ηαρπδξνκείσλ

. Δπίζεκεο ππεξεζηαθέο εθδφζεηο, ζηξαηησηηθέο εθδφζεηο

. Ηδησηηθέο εθδφζεηο, δειαδή ζθξαγηζκέλα αληηθείκελα πνπ θέξνπλ ζθξαγίδεο κε ηελ έγθξηζε

ηεο Σαρπδξνκηθήο αξρήο απφ ηδηψηεο ή νξγαλψζεηο.

31

Φάθεινη πξώηεο εκέξαο θπθινθνξίαο

Σα Σαρπδξνκεία θπθινθνξνχλ ηελ πξψηε κέξα θπθινθνξίαο κηαο λέαο ζεηξάο

γξακκαηνζήκσλ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο, αλάινγα κε ην πιήζνο ησλ γξακκαηνζήκσλ, εηδηθά

εηθνλνγξαθεκέλνπο θαθέινπο κε απεηθφληζε ζπλήζσο θάπνηα παξάζηαζε ζρεηηθή κε ηε

ζεκαηνινγία ηεο ζεηξάο.

Οη θάθεινη απηνί έρνπλ επηθνιιεκέλα ηα γξακκαηφζεκα ηεο ζεηξάο, ηα νπνία ζθξαγίδνληαη κε

ηελ εηδηθή ζθξαγίδα Πξψηεο Ζκέξαο Κπθινθνξίαο, πνπ επίζεο έρεη άκεζε ζρέζε κε ην ζέκα ηεο

ζεηξάο.

Ο πινχηνο ησλ Διιεληθψλ Θαιαζζψλ

Ζ έθδνζε ηππψζεθε θαη θπθινθφξεζε ζηηο 21 Φεβξνπαξίνπ ηνπ 2012

32

Σέηαξηε ελόηεηα

Σαρπδξνκηθή ηζηνξία

Ζ ηαρπδξνκηθή ηζηνξία πεξηιακβάλεη ρξεζηκνπνηεκέλνπο θαθέινπο ηεο ηαρπδξνκηθήο

αιιεινγξαθίαο, ρξεζηκνπνηεκέλα ηαρπδξνκηθά πιηθά, ζθξαγηζκέλα γξακκαηφζεκα θαη

ηαρπδξνκηθά έληππα, πνπ αλαθέξνληαη ζε θάπνηα απφ ηηο παξαθάησ πεξηπηψζεηο ηεο

ηαρπδξνκηθήο ηζηνξίαο:

Πξνγξακκαηνζεκηθέο ηαρπδξνκηθέο ππεξεζίεο

Σελ αλάπηπμε ησλ ηαρπδξνκηθψλ ππεξεζηψλ

Σαρπδξνκηθά ηέιε

Γηαδξνκέο γηα ηε κεηαθνξά ηνπ ηαρπδξνκείνπ

Σαρπδξνκηθά ζήκαληξα

ηξαηησηηθφ ηαρπδξνκείν εθζηξαηείαο, πνιηνξθίαο, αηρκαιψησλ θαη ζηξαηνπέδσλ

ζπγθέληξσζεο

Ναπηηθφ ηαρπδξνκείν

Σαρπδξνκεία θπζηθψλ θαηαζηξνθψλ

Απνιπκαζκέλν ηαρπδξνκείν

ηδεξνδξνκηθφ ηαρπδξνκείν

Λνγνθξηζίαο

Πξφζζεηα ηέιε

Απηνκαηνπνίεζε ηαρπδξνκείσλ

ήκαλζε πξνψζεζεο ηαρπδξνκείσλ.

Βαζηθφο ζθνπφο ηνπ θηινηειηζκνχ ηεο ηαρπδξνκηθήο ηζηνξίαο είλαη ε κειέηε, κέζα απφ ηε

ζπιινγή, ησλ ηαρπδξνκηθψλ ηειψλ, ζεκάλζεσλ θαη δξνκνινγίσλ.

33

Γξακκαηόζεκα ηωλ «Νέωλ Υωξώλ»

Οη εθδφζεηο ησλ ζεηξψλ ησλ γξακκαηφζεκσλ αθνινπζνχλ πάληνηε ηε ξένπζα θαη δσληαλή

ηζηνξία κίαο ρψξαο θαη απνηππψλνπλ κλήκεο ζηελ ηζηνξία ησλ ιαψλ θαη ησλ εζλψλ.

Οη εθδνζείζεο ζεηξέο γξακκαηνζήκσλ πνπ ηνπο απνδφζεθε θηινηειηθά ε νλνκαζία

γξακκαηφζεκα «Νέσλ Υσξψλ» ή «Νέσλ Πεξηνρψλ» αλαθέξνληαη ζηελ Ήπεηξν, ηε Μαθεδνλία,

ηε Θξάθε, ηελ Κξήηε, ηα Γσδεθάλεζα, ηελ Ηθαξία, ηε Υίν, ηε Μπηηιήλε, ηε Λήκλν, ηε άκν θαη ηε

κχξλε.

Οη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο εθδφζεηο απηέο θπθινθφξεζαλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ Βαιθαληθψλ

Πνιέκσλ γηα ηηο ηαρπδξνκηθέο αλάγθεο ησλ εδαθψλ πνπ θαηαιάκβαλε ν ειιεληθφο ζηξαηφο.

Γηα λα θαιπθζνχλ νη ηαρπδξνκηθέο αλάγθεο ηεο επνρήο έρνπκε εθδφζεηο κε ζεηξέο

κε επηζήκαλζε πάλσ ζε ειιεληθέο ηξέρνπζεο εθδφζεηο κε εθηππσκέλε ηελ νλνκαζία ησλ

Νέσλ Πεξηνρψλ πνπ απειεπζεξψλνληαλ (π.ρ. Γηνίθεζηο Θξάθεο, Β. Ήπεηξνο) ή ηηο ιέμεηο

«ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΗ»,

κε επηζήκαλζε πάλσ ζε ηνπξθηθά γξακκαηφζεκα (π.ρ. Διιεληθή Καηνρή Μπηηιήλεο) ή

βνπιγαξηθά γξακκαηφζεκα (π.ρ. Διιεληθή Γηνίθεζηο Καβάιαο),

κε αλαθνξά ζε εθδφζεηο ησλ θαηά ηφπνπο επαλαζηαηηθψλ επηηξνπψλ ησλ πεξηνρψλ πνπ

θήξπμαλ ηελ απηνλνκία ή ηελ αλεμαξηεζία ηνπο (π.ρ. Αξγπξφθαζηξν, Ηθαξία,

Γσδεθάλεζνο), θαη πεξηνρψλ πνπ είραλ ήδε απειεπζεξσζεί (π.ρ. άκνο).

Παξαθάησ ζα αλαθέξνπκε κεξηθά παξαδείγκαηα.

ΝΗΙΑ ΣΟΤ ΑΙΓΑΙΟΤ

Λήκλνο: ηελ Λήκλν θπθινθφξεζαλ ηα γξακκαηφζεκα ησλ εθδφζεσλ 1901-1913 κε ηελ

επηζήκαλζε «Λήκλνο» ζε καχξν ρξψκα 21 αμηψλ θαη ζε εξπζξφ ρξψκα 16 αμηψλ.

Μπηηιήλε: ηηο 9/11/1912 θπθινθνξνχλ ηνχξθηθα γξακκαηφζεκα κε ην επηζήκαζκα

«Διιεληθή θαηνρή Μπηηιήλεο» (18 αμηψλ)

34

Ιθαξία: Μεηά απφ ηελ εθδίσμε ησλ Σνχξθσλ, ε Ηθαξία αλαθεξχρζεθε ζηηο 13/7/1912 ζε

Διεχζεξε Πνιηηεία, νπφηε θαη εθδφζεθε ζηελ Αζήλα ε ζεηξά γξακκαηνζήκσλ ηεο

«Διεχζεξεο Πνιηηείαο ηεο Ηθαξίαο». Όηαλ φκσο ην λεζί θαηαιήθζεθε ζηηο 4/11/1912 απφ

ειιεληθά λαπηηθά αγήκαηα θαη εγθαηαζηάζεθαλ εθεί ειιεληθέο αξρέο, θπθινθφξεζε ε

επηζεκαζκέλε ζεηξά 5 αμηψλ ζε γξακκαηφζεκα ηεο Διιάδαο 1911-1913, πνπ έθεξαλ ην

επηζήκαζκα «ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΗ».

Υίνο: ηηο 16/4/1913 θπθινθνξεί ην γξακκαηφζεκν ηεο ιηζνγξαθηθήο ζεηξάο ηνπ 1913 κε

ηελ επηζήκαλζε «Δ.Γ.» αληί γηα «ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΗ».

ΚΑΒΑΛΑ

Σνλ Ηνχλην ηνπ 1913 κεηά ην Β΄ Βαιθαληθφ Πφιεκν θαη ηηο ζαξσηηθέο λίθεο ηνπ Διιεληθνχ

ζηξαηνχ, ε Καβάια θαηαιακβάλεηαη απφ ηα Διιεληθά λαπηηθά αγήκαηα πνπ είραλ απνβηβαζηεί

εθεί θαη πεξηέξρεηαη ζηελ εμνπζία ηνπ Διιεληθνχ Κξάηνπο.

Καηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηνρήο ηεο Καβάιαο απφ ηηο ειιεληθέο δπλάκεηο θαη γηα ηελ θάιπςε ησλ

αλαγθψλ ηεο Σαρπδξνκηθήο Τπεξεζίαο επηζεκάλζεθαλ 11 αμίεο ησλ βνπιγαξηθψλ

γξακκαηνζήκσλ ηνπ 1911 κε επηζήκαλζε «ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΗ».

ΜΤΡΝΗ

Γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ ηαρπδξνκηθνχ ηνκέα ηεο κχξλεο, ε νπνία είρε θαηαιεθζεί απφ

ηνλ ειιεληθφ ζηξαηφ, εθδφζεθε ζηηο 13/6/1919 πξνζσξηλή ζεηξά 10 αμηψλ κε ην επηζήκαζκα

«Δ.Σ. κχξλε» πάλσ ζε ειιεληθά γξακκαηφζεκα 1913-1916. Απηά ηα γξακκαηφζεκα

θπθινθφξεζαλ κφλν γηα κία κέξα, ελψ φζα δελ πσιήζεθαλ θαηαζηξάθεθαλ κεηά απφ δηαηαγή

ηεο Αξκνζηείαο.

ΓΩΓΔΚΑΝΗΟ

Μεηά απφ ηελ Έλσζε ηεο Γσδεθαλήζνπ κε ηελ Διιάδα

θπθινθνξεί ζηηο 1/4/1947 ε ζεηξά 9 αμηψλ ζε γξακκαηφζεκα

ηεο Διιάδαο 1937-1946 κε επηζήκαλζε «ΓΓ» (ηξαηησηηθή

Γηνίθεζηο Γσδεθαλήζνπ), ελψ ηνλ Ννέκβξην ηνπ ίδηνπ ρξφλνπ

ηππψλεηαη ζην ηππνγξαθείν «Αζπηψηε ΔΛΚΑ» ε έθδνζε

«Δλζσκάησζε Γσδεθαλήζνπ»

35

ΚΡΗΣΗ

Σν 1899 νξγαλψλεηαη θαη ιεηηνπξγεί ε Σαρπδξνκηθή

Τπεξεζία ηεο Κξεηηθήο Πνιηηείαο θαη ηελ 1ε Μαξηίνπ

1900 θπθινθνξεί ε πξψηε ζεηξά θξεηηθψλ

γξακκαηνζήκσλ. Οη παξαζηάζεηο ησλ γξακκαηνζήκσλ

είλαη παξκέλεο απφ ηελ θξεηηθή κπζνινγία θαη ηζηνξία

θαη ν Η. βνξψλνο είλαη απηφο πνπ ηα εκπλεχζηεθε θαη

ηα ζρεδίαζε. Δθηππψζεθαλ δε κε ηε ραιθνγξαθηθή

κέζνδν ζην Λνλδίλν.

ην ηαρπδξνκηθφ γξαθείν ηνπ Ζξαθιείνπ εθδφζεθε εηδηθή αλακλεζηηθή θάξηα γηα ηε έλαξμε ηεο

Κξεηηθήο Σαρπδξνκηθήο Τπεξεζίαο, πάλσ ζηελ νπνία επηθνιιήζεθαλ γξακκαηφζεκα, πνπ

ζθξαγίζηεθαλ κε ην ηαρπδξνκηθφ ζήκαληξν ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ γξαθείνπ κε εκεξνκελία

1/3/1900.

Σελ 1/12/1913 θπθινθνξεί απφ ηα Διιεληθά Σαρπδξνκεία αλακλεζηηθφ γξακκαηφζεκν γηα ηελ

Έλσζε ηεο Κξήηεο κε ηελ Διιάδα κε παξάζηαζε ηελ έπαξζε ηεο ειιεληθήο ζεκαίαο ζηνλ θφιπν

ηεο νχδαο.

ηελ Δζληθή Αληίζηαζε

Σα γξακκαηόζεκα πνπ θπθινθόξεζαλ νη αληάξηηθεο νκάδεο ηνπ ΔΛΑ – ΔΓΔ θαη ε

θπθινθνξία ηνπο έωο ηελ πεξίνδν ηωλ Γεθεκβξηαλώλ

Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Δζληθήο Αληίζηαζεο ηα γξακκαηφζεκα έρνπλ δηαζψζεη πνιιέο

ιεπηνκεξεηαθέο καξηπξίεο γηα ηα ηφηε ζπκβάληα. Ζ αληηζηαζηαθή ηαρπδξνκηθή ηζηνξία εθηείλεηαη

ζε ρξνληθφ δηάζηεκα κηαο δηεηίαο απφ ηηο αξρέο ηνπ 1943 έσο ηηο αξρέο ηνπ 1945.

Σηο πξψηεο θηφιαο κέξεο απφ ηελ νξγάλσζε αληάξηηθσλ ζηα βνπλά ηεο ειεχζεξεο Διιάδαο

παξνπζηάδεηαη ε αλάγθε ηεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηνπο. Γηα ην ιφγν απηφ, δεκηνπξγνχληαη ηα

πξψηα αληάξηηθα ηαρπδξνκηθά γξαθεία. Οη ηαρπδξφκνη δηαζρίδνπλ ηηο κεηαθηλνχκελεο νκάδεο

αληαξηψλ γηα λα κεηαθέξνπλ ηελ αιιεινγξαθία ηνπο. Σν αληάξηηθν ηαρπδξνκείν εμππεξεηεί

παξάιιεια θαη ηνλ θφζκν ζηα ρσξηά.

Σα γξακκαηφζεκα ηεο ζεηξάο 1943 ρξεζηκνπνηήζεθαλ είηε απηνχζηα είηε αθνχ ηππσλφηαλ πάλσ

ηνπο ην θαηάιιειν μχιηλν ρεηξνπνίεην έθηππν κε επηγξαθή ΔΑΜ-ΔΛΑ-ΔΚΚΑ.

Σα γξακκαηφζεκα θαη νη επηγξαθέο πάλσ ζηνπο θαθέινπο αθπξψλνληαλ κε ηηο ζθξαγίδεο ησλ

αληάξηηθσλ ζηξαηησηηθψλ νκάδσλ.

36

Με ηελ απνρψξεζε ησλ γεξκαληθψλ ζηξαηεπκάησλ απφ ηελ Αζήλα ηππψλνληαη θαηλνχξηα

γξακκαηφζεκα κε ζέκα ηελ απειεπζέξσζε ηεο Αζήλαο. Ζ θπθινθνξία απηψλ ησλ

γξακκαηνζήκσλ ζπλερίδεηαη κέρξη ηε ιήμε ησλ Γεθεκβξηαλψλ.

Με ηελ αλάιεςε ηεο εμνπζίαο απφ ηνλ Γεψξγην Παπαλδξένπ, ιφγσ ηδενινγηθψλ ζπγθξνχζεσλ,

ηα γξακκαηφζεκα απηά ζεσξνχληαη παξάλνκα θαη ζηακαηά ε θπθινθνξία ηνπο.

ΔΘΝΗΚΖ ΑΝΣΗΣΑΖ Αλεπίζεκεο Δθδφζεηο (7 Οθησβξίνπ 1944) εηξά "Δπηζήκαλζε Αγξηλίνπ" Έθδνζε ηνπ

Δ.Α.Μ. ζην Αγξίλην κε απφθαζε ηνπ ηφηε πξνζσξηλνχ Γεκνηηθνχ πκβνπιίνπ.

37

πλέληεπμε ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Διιεληθήο Φηινηειηθήο Οκνζπνλδίαο θαη ηνπ Παλειιελίνπ

πιιόγνπ Θεκαηηθνύ Φηινηειηζκνύ & Νεόηεηαο, θ. Παληειή Λενύζε, ζηνπο καζεηέο ηεο

ηάμεο καο

Κύξηε Λενύζε, πόηε αξρίζαηε λα αζρνιείζηε κε ηα γξακκαηόζεκα;

Άξρηζα λα αζρνινχκαη κε ηα γξακκαηφζεκα, θαηαξρήλ φπσο πνιιά παηδηά. Κάπνηα ζηηγκή, φηαλ

ήκνπλ 8 κε 10 ρξνλψλ, θάπνηνο γλσζηφο κνπ ράξηζε κεξηθά γξακκαηφζεκα, ηα νπνία κε

εληππσζίαζαλ. Άξρηζα κεηά λα καδεχσ απφ ηα άιια θάθεια φπσο θάλνπλ φινη νη λένη, πνπ

μεθηλνχλ. Πέξαζε θάπνην δηάζηεκα θαη φηαλ πήγα ζην ζρνιείν, ζην Λεφληεην Λχθεην ζηελ Αζήλα,

εθεί νη εζσηεξηθνί, φηαλ ηνπο έβαδε ηηκσξία ν Frère, ν αδεξθφο, φπσο ιέγακε, αλ ηνπ δίλαλε

γξακκαηφζεκα, επεηδή ήηαλ ζπιιέθηεο, έζβελε ηελ ηηκσξία. Δπεηδή φκσο νη εζσηεξηθνί δελ

κπνξνχζαλ λα βγνπλ έμσ, λα βξνπλ γξακκαηφζεκα γηα λα ηνπ δψζνπλ, εγψ, επεηδή ήκνπλ απφ

πνιχ θησρφ πεξηβάιινλ, φ,ηη είρα θαη δελ είρα ηνπο ηα πνπινχζα γηα λα πάξσ θνπινχξη. Όηαλ

ινηπφλ θάπνηα ζηηγκή ηειείσζα ην ζρνιείν, δελ είρα θαλέλα γξακκαηφζεκν.

Όηαλ ήκνπλ 20-22 ρξνλψλ βξέζεθα κε ηελ νξρήζηξα κνπ, επεηδή είκαη πηαλίζηαο, ζηε Ληβχε ηεο

Αθξηθήο. Δθεί ινηπφλ εξρφληνπζαλ γηα ηνπο άιινπο θαιιηηέρλεο, κε ηνπο νπνίνπο δνπιεχακε ζε

έλα κεγάιν music hall, θάθεια απφ φιν ηνλ θφζκν, ηα νπνία εθείλνη ζθίδαλε, γηαηί δελ ήηαλ

ζπιιέθηεο. Δθεί ινηπφλ αλαδσππξψζεθε ην ελδηαθέξνλ κνπ θαη άξρηζα απφ εθεί θαη χζηεξα λα

καδεχσ ζπλέρεηα. Καη φρη κφλν αλαδσππξψζεθε, αιιά έγξαςα θαη ζηε κεηέξα κνπ θαη κνπ

έζηεηιε έλαλ θαηάινγν εηδηθφ ηφηε γηα ηηο Μεγάιεο Κεθαιέο θαη άξρηζα λα κειεηάσ γηα ηα

γξακκαηφζεκα. Απφ ην 1970 θη χζηεξα αθνζηψζεθα πάξα πνιχ ζ’ απηφ θαη έρσ θηάζεη ζε

ζεκείν λα είκαη πξφεδξνο ηεο Διιεληθήο Φηινηειηθήο Οκνζπνλδίαο, ηνπ δεπηεξνβάζκηνπ

νξγάλνπ ηνπ θηινηειηζκνχ.

Γηα πνην ιόγν επηιέμαηε ην ζεκαηηθό θηινηειηζκό;

Δπεηδή νη άιιεο θαηεγνξίεο θηινηειηζκνχ είλαη κπειαιίδηθεο θαη ηειείσο εμεηδηθεπκέλεο, π.ρ. ηα

Μεγάια Κεθάιηα, ηα πξψηα γξακκαηφζεκα πνπ βγήθαλ ην 1860-61, απηέο θνηηάλε ιεπηνκέξεηεο

πάλσ ζην γξακκαηφζεκν, πνπ γηα κέλα δελ ήηαλ ζπκπαζείο. Απφ θάπνηα ζηηγκή θαη κεηά,

επεηδή ήκνπλ κνπζηθφο ζην επάγγεικα, φηαλ πξσηνείδα ηα γξακκαηφζεκα πνπ είραλ πάλσ ηνλ

Μπεηφβελ, ηνλ νχκπεξη, ηνλ Μπαρ, δηάθνξνπο κεγάινπο ζπλζέηεο, απηφ κε παξαθίλεζε λα

αξρίζσ λα καδεχσ γξακκαηφζεκα γχξσ απφ ηε κνπζηθή, θαζψο νη γλψζεηο κνπ ήηαλ

αλεπηπγκέλεο ζ’ απηφλ ηνλ ηνκέα. Άξρηζα ινηπφλ λα καδεχσ κνπζηθά γξακκαηφζεκα. Απηή ε

ζρέζε βέβαηα αξγφηεξα εμειίρζεθε θαη ζε εμεηδίθεπζε ζην ζεκαηηθφ θηινηειηζκφ. Άξρηζα λα

γξάθσ άξζξα ζρεηηθά θαη ζε μέλα πεξηνδηθά, γξάθηεθα ζε ζπιιφγνπο ζεκαηηθνχο ηνπ

εμσηεξηθνχ, κε ηνπο νπνίνπο είρα αληαιιαγέο, δηφηη καο έζηειλαλ ηα membership lists.

38

Μembership list είλαη ν θαηάινγνο ησλ κειψλ ησλ δηαθφξσλ ζπιιφγσλ. Απφ εθεί έβιεπα πνηνο

θάλεη κνπζηθή θαη ηνπ έγξαθα «εγψ ζνπ ζηέιλσ κνπζηθή απφ ηελ Διιάδα ζε γξακκαηφζεκα, ηη

κνπ ζηέιλεηο εζχ;». Με ηηο αληαιιαγέο απηέο εκπινχηηζα ηε ζπιινγή κνπ θαη άξρηζα λα γίλνκαη

θαη εθζέηεο θηινηειηθφο, λα ιαβαίλσ κέξνο ζε εθζέζεηο εζληθέο θαη δηεζλείο. χληνκα άξρηζα λα

βγάδσ έλα πεξηνδηθφ, απφ ην νπνίν ζαο έζηεηια έλα δείγκα, έβγαια θαη βηβιία.

Απηά ινηπφλ κε παξαθίλεζαλ. Κνηηάμηε. πλήζσο ζεκαηηθφο θηινηειηζηήο γίλεηαη απηφο πνπ

αγαπάεη ηελ εηθφλα ηνπ γξακκαηνζήκνπ, θαη απφ ηελ άιιε κεξηά έρεη θάπνηα ζρέζε κε θάπνην

εηδηθφ αληηθείκελν. Γειαδή έλαο γηαηξφο ζα αζρνιεζεί ζπλήζσο κε γξακκαηφζεκα πνπ έρνπλ

ζρέζε κε ηελ ηαηξηθή, έλαο κνπζηθφο κε ηε κνπζηθή, έλαο νξεηβάηεο ζα θάλεη κία ζπιινγή γχξσ

απ’ ηα βνπλά. Καη ππάξρνπλ γηα φια ηα ζέκαηα εθπιεθηηθά γξακκαηφζεκα, ηεξάζηηα πνηθηιία,

πνπ κπνξνχλ λα ηα παξνπζηάζνπλ πιήξσο θαη λα αθεγεζνχλ ηελ ηζηνξία ηνπο.

Πεξίπνπ πόζα γξακκαηόζεκα δηαζέηεη ε ζπιινγή ζαο;

Κνηηάμηε, ζ’ έλαλ πξνρσξεκέλν ζπιιέθηε απηφ ην εξψηεκα δελ ην απεπζχλνπκε πνηέ. Καηαξρήλ

θαλέλαο πξνρσξεκέλνο ζπιιέθηεο δελ μέξεη πφζα γξακκαηφζεκα έρεη. Γηαηί νὐθ ἐλ ηῷ πνιιῷ ηὸ

εὖ. Μπνξεί λα έρεη ρηιηάδεο γξακκαηφζεκα θαη λα ζηνηρίδνπλ φια καδί 50 επξψ. Σα θνηλά

γξακκαηφζεκα πάλε απηή ηε ζηηγκή κε 1 επξψ ηε ρηιηάδα, 2 επξψ ηε ρηιηάδα. Αιιά κπνξεί λα

έρεηο έλα γξακκαηφζεκν κφλν ζηελ ζπιινγή ζνπ θαη απηφ λα θάλεη 1 εθαηνκκχξην. Γελ

αζηεηεχνκαη, είλαη αιήζεηα απηφ πνπ ιέσ. Τπάξρνπλ γξακκαηφζεκα πνπ πνπιηνχληαη ζε

δεκνπξαζίεο γηα 150 ρηιηάδεο επξψ.

Δγψ νκνινγψ φηη δελ μέξσ πφζα γξακκαηφζεκα έρσ, αιιά αλ κε ξσηήζεηε πφζεο ζπιινγέο

έρσ, κπνξψ λα ζαο απαληήζσ. Έρσ κηα ζπιινγή γηα ηελ ηζηνξία ησλ εζληθψλ χκλσλ θαη

παηξησηηθψλ ηξαγνπδηψλ, κηα ζπιινγή «Ζ ηζηνξία ηεο κνπζηθήο κέζα απφ ηα γξακκαηφζεκα»,

κηα ζπιινγή «Ζ ηζηνξία ηελ ζπκθσληθήο νξρήζηξαο κέζα απφ ηα γξακκαηφζεκα», κηα ζπιινγή

καμηκαθηιίαο «Ζ ηζηνξία ηεο κνπζηθήο» θαη κηα ζπιινγή «Ζ ηζηνξία ηεο δπηηθήο ινγνηερλίαο

κέζα απφ ην γξαπηφ ιφγν». Απηέο είλαη νη ζπιινγέο κνπ. Κάζε ζπιινγή απφ απηέο πξέπεη λα

πεξηιακβάλεη πεξίπνπ 2.000 γξακκαηφζεκα.

ηηο εθζεζηαθέο ζπιινγέο δε βάδνπκε κφλν γξακκαηφζεκα, αιιά θαη κνλφθπιια θαη

αλακλεζηηθέο ζθξαγίδεο, πνπ είλαη θάπνηεο ζθξαγίδεο πνπ έρνπλ κέζα εηθφλα θαη βγαίλνπλ κε

ηελ επθαηξία θάπνησλ γεγνλφησλ, π.ρ ζξεζθεπηηθψλ ή ηζηνξηθψλ ή ενξηαζηηθψλ ή θεζηηβάι

Αζελψλ θιπ. Όια απηά, εθφζνλ έρνπλ ηελ απεηθφληζε ηνπ ζέκαηνο πνπ καο ελδηαθέξεη, ηα

ρξεζηκνπνηνχκε ζηηο ζεκαηηθέο καο ζπιινγέο. Δπνκέλσο δε καδεχνπκε κφλν γξακκαηφζεκα.

Σψξα, λα ζαο πσ πφζα γξακκαηφζεκα έρσ, δελ κπνξψ λα πσ αθξηβψο.

39

ηε ζπιινγή ζαο πεξηιακβάλνληαη θαη θάξηεο κάμηκνπκ;

Έρσ θάπνηεο εθζεζηαθέο ζπιινγέο πνπ έρνπλ εθηεζεί ζην εμσηεξηθφ επαλεηιεκκέλσο θαη απφ

βξαβεχζεηο έρνπλ πάξεη θαη δηεζλέο επίρξπζν κεηάιιην. Απιά γηα λα ζαο πιεξνθνξήζσ, ε θάξηα

κάμηκνπκ είλαη κηα θαξη πνζηάι, ε νπνία ζπκπίπηεη λα έρεη ην ίδην ζέκα κε ην γξακκαηφζεκν.

Γηα παξάδεηγκα, κπνξνχκε λα έρνπκε έλα γξακκαηφζεκν πνπ λα απεηθνλίδεη κηα γάηα θαη κία

θαξη πνζηάι, θπζηθά πνπ πξνυπήξρε ηνπ γξακκαηνζήκνπ, φρη λα θσηνγξαθίζνπκε ην

γξακκαηφζεκν, πνπ λα απεηθνλίδεη θαη απηή κηα γάηα. Βέβαηα ζα πξέπεη λα ηαηξηάδεη ζε ξάηζα, αλ

είλαη δπλαηφλ θαη ζε ρξψκα αθφκα, δειαδή λα είλαη ζρεηηθή. Αθφκα θαιχηεξα είλαη λα

αλαθαιχςνπκε θαη ζθξαγίδα κε παξφκνην ζέκα, λα έρεη δειαδή άκεζε ζρέζε κε ην ζέκα καο.

Απηή ινηπφλ είλαη ε καμηκαθηιία.

Γηα ηελ πξώηε κέξα θπθινθνξίαο ζα καο πείηε θάηη;

Γηα θάζε έθδνζε γξακκαηνζήκσλ πνπ βγάδεη ην ηαρπδξνκείν δεκηνπξγεί θαη κηα ζθξαγίδα,

εηθνλνγξαθεκέλε ζπλήζσο, πνπ απεηθνλίδεη θάπνην ζρεηηθφ ζέκα θαη πνπ αλαθέξεη θαη ην φλνκα

ηεο ζεηξάο ηνπ γξακκαηνζήκνπ. Απηή ινηπφλ ε ζθξαγίδα παιαηφηεξα έκπαηλε κφλν ζε επίζεκνπο

θαθέινπο ηνπ ηαρπδξνκείνπ, απηνχο πνπ βγάδεη ην ηαρπδξνκείν θαη ηνπο πνπιάεη καδί κε ηα

γξακκαηφζεκα. Δδψ θαη πεξίπνπ δέθα ρξφληα θαθέινπο κπνξεί λα θηηάμεη ν θαζέλαο δηθνχο ηνπ,

λα ηνπο δηαθνζκήζεη φπσο ζέιεη ή λα κελ ηνπο δηαθνζκήζεη, λα βάιεη ην γξακκαηφζεκν θαη λα

πάεη ζην ηαρπδξνκείν λα ηνπ βάιεη ηε ζθξαγίδα ηεο πξψηεο εκέξαο θπθινθνξίαο. Απηή

ππνηίζεηαη φηη κπαίλεη κφλν εθείλε ηελ εκέξα. Βέβαηα, επεηδή ηίπνηα δελ είλαη ζέζθαην ζε απηφλ

ηνλ θφζκν, ηα ηαρπδξνκεία, γηα λα κπνξνχλ λα έρνπλ ηελ επθαηξία λα βξνπλ θη άιινπο πειάηεο

θαη λα κε ράζνπλ ηελ επθαηξία λα ζθξαγίζνπλ γξακκαηφζεκα, απηήλ ηε ζθξαγίδα κπνξνχλ λα

ηελ έρνπλ αξθεηέο κέξεο κεηά.

Μπνξείηε λα καο πείηε ιίγα ιόγηα γηα ηε Μεγάιε Κεθαιή ηνπ Δξκή;

Ζ Μεγάιε Κεθαιή ηνπ Δξκή είλαη ην πξψην γξακκαηφζεκν πνπ βγήθε ζηελ Διιάδα. Καη βγήθε

ηνλ Οθηψβξε ηνπ 1861. Σε Μεγάιε Κεθαιή ηνπ Δξκή ράξαμε ν Γάιινο ραξάθηεο Albert Barre, ν

νπνίνο ράξαμε θαη ηα πξψηα γξακκαηφζεκα ηεο Γαιιίαο, πνπ είραλ εθδνζεί ιίγν λσξίηεξα θαη ηα

νπνία απεηθνλίδνπλ ηελ Ceres, ηε δηθή καο ζεά Γήκεηξα. Ο Barre πήξε ηελ ίδηα εηθφλα πνπ είρε

κε ηε Γήκεηξα, ηελ αλέζηξεςε λα βιέπεη απ’ ηελ άιιε πιεπξά, θαη έβαιε ηελ εηθφλα ηνπ Δξκή

πνπ ράξαμε. Γειαδή νπζηαζηηθά ην πξψην ειιεληθφ θαη ην πξψην γαιιηθφ γξακκαηφζεκν

κνηάδνπλ πνιχ ζε θφξκα, ζε ζρήκα, ζε ζρεδηαζκφ.

Σν γξακκαηφζεκν ηεο Μεγάιεο Κεθαιήο ηνπ Δξκή κέρξη ην 1886 βγήθε ζε δηάθνξεο πνηθηιίεο.

Σα πξψηα ηππψζεθαλ ζηελ Γαιιία θαη καο ήξζαλ έηνηκα. Απηά είλαη θαη ηα πην δπζεχξεηα θαη ηα

αθξηβφηεξα, γηαηί ζψζεθαλ ιίγα, φπσο θαηαιαβαίλεηε, κεηά απφ ηφζα ρξφληα. Αξγφηεξα καο

40

έζηεηιαλ ηηο κήηξεο απφ ηε Γαιιία. (Μήηξεο είλαη νη πιάθεο, φπνπ είλαη ραξαγκέλα ηα

γξακκαηφζεκα θαη απφ ηηο νπνίεο ηππψλνληαη ηα γξακκαηφζεκα ζην ηππνγξαθείν.) Απφ εθεί θαη

χζηεξα αξρίζακε εκείο λα ηππψλνπκε ζηελ Διιάδα ηα γξακκαηφζεκα. Βέβαηα ε πνηφηεηα ησλ

γξακκαηνζήκσλ πνπ βγάιακε κεηά ζηελ Διιάδα δελ ήηαλ ίδηα κε ηελ πνηφηεηα ησλ γαιιηθψλ,

δηφηη είηε δελ θαζάξηδαλ θαιά ηηο κήηξεο θαη έβγαηλαλ ζακπά, είηε δηφηη κε ηνλ θαηξφ θαγψζεθαλ

απηέο νη κήηξεο απφ ηε ρξήζε. Έρνπκε ινηπφλ δηάθνξεο πνηθηιίεο, πνπ νη έκπνξνη, αθξηβψο γηα

ιφγνπο εκπνξηθφηεηαο, ηηο θαηέηαμαλ ζε μερσξηζηέο εθδφζεηο, ελψ νπζηαζηηθά έλα είλαη ην

γξακκαηφζεκν, ην κνλφιεπην, ην δίιεπην, ην πεληάιεπην, ην δεθάιεπην. Απηά έρνπλ ηηκνινγεζεί

δηαθνξεηηθά.

Πξνζέμηε. Ο κχζνο φηη νη Μεγάιεο Κεθαιέο ηνπ Δξκή είλαη παλάθξηβεο, είλαη ιάζνο. Γηφηη

ππάξρνπλ γξακκαηφζεκα Μεγάιεο Κεθαιήο ηνπ Δξκή πνπ κπνξεί λα πάξεη θαλείο κε 5 επξψ, κε

3 επξψ, κε 10 επξψ. Βέβαηα ππάξρνπλ θαη γξακκαηφζεκα ηέηνηα πνπ θνζηίδνπλ θάπνηεο ρηιηάδεο

επξψ. Δμαξηάηαη απφ ην πφζα θνκκάηηα ζψζεθαλ θαη πφζα ππάξρνπλ δηαζέζηκα ζην εκπφξην.

Δίλαη δειαδή λφκνο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο, φπσο θαη ζε φια ηα πξάγκαηα, θαη ε δπζθνιία

απφθηεζήο ηνπο.

Πείηε καο κεξηθά ιόγηα γηα ηα κνλόθπιια.

Δίλαη έλαο θάθεινο ή κηα θαξη-πνζηάι, πνπ έρνπλ ηππσκέλν ην γξακκαηφζεκν, έληππν. Γελ

θνιιάκε γξακκαηφζεκν επάλσ. Μπνξνχκε λα ηα ηαρπδξνκήζνπκε ρσξίο λα έρνπκε βάιεη

γξακκαηφζεκα, εθηφο θαη εάλ έρεη πξνγξακκαηηζηεί ην ηέινο ηνπο γηα ην εζσηεξηθφ θη εκείο

ζέινπκε λα ηα ζηείινπκε ζην εμσηεξηθφ. Σφηε βάδνπκε θαη πξφζζεην γξακκαηφζεκν. Αιιά

κπνξνχκε λα ηα ζηείινπκε θαη ζην εζσηεξηθφ θαη ζην εμσηεξηθφ, φηαλ ην έληππν γξακκαηφζεκν

είλαη πξννξηζκέλν θαη ην έρνπκε πιεξψζεη γηα απηήλ ηε δνπιεηά.

Ση είδνπο ηζηνξηθέο πιεξνθνξίεο κπνξεί λα αληιήζεη θαλείο από ηα γξακκαηόζεκα;

Χ! Σψξα εδψ αλνίγεη έλα κεγάιν ζέκα! Καη δελ μέξσ γηαηί ζαο απαζρνινχλ κφλν νη ηζηνξηθέο

πιεξνθνξίεο. Μπνξείο λα πάξεηο παξά πνιιέο γλψζεηο κέζα απφ ηα γξακκαηφζεκα. Θα ζαο πσ

θάηη… Δγψ ηειεηψλνληαο ην σδείν, έρνληαο ζπνπδάζεη ηελ ηζηνξία θαη ηε κνξθνινγία ηεο

κνπζηθήο βαζηά, ζαο πιεξνθνξψ φηη κε ηε κειέηε ησλ γξακκαηνζήκσλ θαη ηελ ελαζρφιεζε κε ηα

γξακκαηφζεκα έρσ ππεξδηπιαζηάζεη ηηο γλψζεηο κνπ γχξσ απφ ηε κνπζηθή. Γελ μέξσ αλ

κπνξείηε λα ζπιιάβεηε απηφ πνπ ζαο ιέσ. Γειαδή πξάγκαηα πνπ δελ ηνπο έδηλα ζεκαζία ή

ζπλζέηεο πνπ ηνπο αγλννχζα θαη ήηαλ ινγηθφ, γηαηί ζην ζρνιείν δελ κπνξείο λα κάζεηο ηα πάληα!

Καη κάιηζηα ε σξαηφηεξε δνπιεηά ηνπ ζρνιείνπ είλαη λα θεληξίδεη ην ελδηαθέξνλ γηα πεξαηηέξσ

κειέηε ηνπ θάζε αληηθεηκέλνπ.

Οη ηζηνξηθέο πιεξνθνξίεο είλαη πάξα πνιιέο, επεηδή θάζε ρψξα πνπ βγάδεη γξακκαηφζεκα ζέιεη

λα επαηζζεηνπνηήζεη ην ιαφ ηεο, θαηαξρήλ, γχξσ απφ ηα ηζηνξηθά γεγνλφηα, λα ηνπ δψζεη ηα

εξεζίζκαηα γηα λα ληψζεη ην παηξησηηθφ ζπλαίζζεκα, θαη λα ηνπ ππελζπκίζεη ηνπο αγψλεο ησλ

41

πξνγφλσλ. Όια απηά ινηπφλ απεηθνλίδνληαη ζίγνπξα ζηα γξακκαηφζεκα. Αο πάξνπκε ηελ

Διιάδα, πνπ μέξνπκε θαη ηα γξακκαηφζεκά ηεο. Έρνπκε απφ ηνλ πφιεκν ηνπ '40, απφ ηηο

αξραίνπο πνιέκνπο, απφ ηα πάληα, κέρξη ηνλ Φηιηππίδε πνπ πήγε σο ηνλ Μαξαζψλα γηα λα

αλαγγείιεη ηα λέα… Όια απηά ππάξρνπλ κέζα ζηα γξακκαηφζεκα.

Αιιά αο πάκε ζηε γαιιηθή επαλάζηαζε. Τπάξρεη κία ζπιινγή ηεο γαιιηθήο επαλάζηαζεο, πνπ

έρεη φινπο ηνπο ήξσεο. Σα γξακκαηφζεκα πνπ εθδφζεθαλ ζηε Γαιιία, αιιά θαη απηά άιισλ

ρσξψλ κε ζέκα ηε γαιιηθή επαλάζηαζε, κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ κηα θαληαζηηθή ζπιινγή, πνπ

απεηθνλίδεη πιήξσο φιν ην εχξνο ηεο γαιιηθήο επαλάζηαζεο.

Σα γξακκαηφζεκα ινηπφλ νπνηαζδήπνηε ρψξαο απεηθνλίδνπλ πιήξσο φια ηα ηζηνξηθά γεγνλφηα

ηεο ρψξαο απηήο.

Δπεξεάδνπλ θαη κε πνηνλ ηξόπν ηα γξακκαηόζεκα ελόο ηόπνπ ηνλ πνιηηηζκό ηνπ;

Θα έιεγα φηη απάληεζα ήδε. Αζθαιψο ηνλ επεξεάδνπλ! Μα έηζη θη αιιηψο, έλαο απφ ηνπο ιφγνπο

πνπ επηιέγνληαη ηα ζέκαηα ησλ γξακκαηνζήκσλ είλαη γηα λα πξνμελήζνπλ ην ελδηαθέξνλ, ην

πνιηηηζηηθφ ελδηαθέξνλ, εθηφο απφ ην λα ζπκίζνπλ ηα ηζηνξηθά γεγνλφηα. Π.ρ. ππάξρεη θφζκνο

πνπ ελδερνκέλσο ηνλ Γχδε, ην δσγξάθν, λα κελ ηνλ μέξεη. Γελ είλαη ππνρξεσκέλνο λα ηνλ μέξεη.

Όηαλ φκσο έρεη βγεη κηα ζεηξά γηα ηνλ Γχδε θαη κε γξακκαηφζεκα απφ πίλαθέο ηνπ, θαη επεηδή

φπσο μέξεηε ην γξακκαηφζεκν πεγαίλεη ζε φια ηα ζπίηηα, απφ ηνπ πην θησρνχ κέρξη ηνπ πην

πινχζηνπ, απφ ηνπ πην αγξάκκαηνπ κέρξη ηνπ πην κνξθσκέλνπ, ακέζσο ινηπφλ απηφο, αλ βέβαηα

έρεη ηελ ζηνηρεηψδε πεξηέξγεηα, ζα ξίμεη κηα καηηά, ζα πεη «Ση σξαίνο απηφο ν πίλαθαο! Πνηνο είλαη;

Α, ν Γχδεο». Γηαηί ππάξρεη θαη ν θφζκνο ν αδηάθνξνο, ν νπνίνο φιεο ηηο εηθφλεο πνπ πεξλάλε απφ

κπξνζηά ηνπ ηηο αθήλεη λα θχγνπλ έηζη, ρσξίο λα ελδηαθεξζεί ιηγάθη.

Τπάξρνπλ πάξα πνιινί δσγξάθνη πνπ έρνπλ βγεη κηαο θαη αλέθεξα απηφ… Γηα κνπζηθνχο; Έρνπλ

βγεη πάξα πνιινί ζε γξακκαηφζεκα! Θέισ λα πσ κε απηφ φηη ζίγνπξα έλαο απφ ηνπο ζηφρνπο

ηνπ γξακκαηνζήκνπ είλαη λα πξναγάγεη ηνλ πνιηηηζκφ!

Κύξηε Λενύζε, ζαο επραξηζηνύκε πάξα πνιύ γηα ην ρξόλν ζαο!

42

Αληί επηιόγνπ

Ο Φηινηειηζκφο δελ είλαη ε απιή ζπιινγή γξακκαηνζήκσλ, πνπ θάλεη έλα παηδί. Πξφθεηηαη γηα

βαζηά πεξηπιάλεζε ζηε γλψζε θαη ηνλ πνιηηηζκφ κηαο ρψξαο, ελφο πξνζψπνπ ή κηαο πεξηφδνπ,

πνπ απνηππψλεηαη ζηα γξακκαηφζεκα. Πξφθεηηαη γηα δεκηνπξγηθή, πξνζηηή, επηκνξθσηηθή θαη

δηαζθεδαζηηθή απαζρφιεζε. «Είναι εσγενής και επιμορθωηική αζτολία. Ειδικά ο θεμαηικός

θιλοηελιζμός αποησπώνει ζηοιτεία πολιηιζμού πάνω ζε ένα ηόζο μικρό ταρηί» καο ιέεη ν θ.

Λενύζεο.

Δθηφο φκσο απφ ηε ζπιινγή ησλ γξακκαηνζήκσλ, κπνξείηε λα κειεηήζεηε θαη ηα ινηπά

πξντφληα, πνπ ζπλνδεχνπλ ηηο εθδφζεηο, φπσο νη θάθεινη πξψηεο εκέξαο θπθινθνξίαο, ηα

θπιιαξάθηα, ηα ιεπθψκαηα, ηηο θάξηεο κάμηκνπκ, ηα θχιια πξνζσπηθψλ γξακκαηνζήκσλ, ηηο

ζθξαγίδεο θαη άιια.

Ο θηινηειηζκφο φπσο ήδε έρνπκε αλαθέξεη είλαη κηα αξθεηά σθέιηκε αζρνιία, πνπ κπνξεί λα

αλνίμεη ηνπο νξίδνληέο ζαο κε εξεκία, αιιά θαη ζπλερή αλαδήηεζε. Γελ είλαη ηπραίν, πσο φζνη

αζρνινχληαη ζε βάζνο κε ην θηινηειηζκφ, δηαζέηνπλ αλεπηπγκέλν πλεπκαηηθφ επίπεδν.

Ο θηινηειηζκφο δελ έρεη ηνλ παξακηθξφ πεξηνξηζκφ θαη κπνξείηε λα μνδεχεηε φζν ρξφλν κπνξείηε

λα δηαζέζεηε. χκθσλα κε ηνπο εηδηθνχο, εάλ επηζπκείηε λα μεθηλήζεηε ην ζπγθεθξηκέλν ρφκπη,

θαιφ ζα ήηαλ λα εγγξαθείηε ζε θηινηειηθφ ζσκαηείν γηα λα πάξεηε ηα πξψηα καζήκαηα απφ ηνπο

εηδηθνχο. ηε ζπλέρεηα θαη κε πνιχ δηάβαζκα, ζα απνθαζίζεηε θαη ηνλ ηνκέα, ζηνλ νπνίν ζέιεηε

λα εζηηάζεηε.

Άκθσ Αδαμόπουλοσ , 03/02/2013 http://www.flowmagazine.gr/article/view/filotelismos_kai_sullogi_grammatosimon/category/quality_of_life

43

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΔ

Αλδξνπιηδάθεο, Κ., 10/01/1999. Ζ καμηκαθηιία- Οη θάξηεο κάμηκνπκ θαη νη ζπιινγέο ηνπο.

Καθημερινή, Επηά ημέρες. Αζήλα.

Λενχζεο, Π., 2015. Εγτειρίδιο ηοσ θεμαηικού θιλοηελιζμού. Αζήλα: Παλειιήληνο χιινγνο

Θεκαηηθνχ Φηινηειηζκνχ & Νεφηεηαο.

Λενχζεο, Π., 2015. Μοσζική, Θέαηρο, Χορός ζηον Ελληνικό και Κσπριακό Φιλοηελιζμό. Αζήλα:

Διιεληθά Σαρπδξνκεία.

Μεηάθεο, Αλδξ., 10/01/1999. Γξακκαηφζεκα ηεο Κξήηεο. Καθημερινή, Επηά ημέρες. Αζήλα.

πάζεο, Γ., 10/01/1999. Γξακκαηφζεκα ησλ «Νέσλ Υσξψλ». Καθημερινή, Επηά ημέρες. Αζήλα.

Φατππέαο, Δπζηξ., 1976. Σηοιτειώδεις Φιλοηελικές Γνώζεις. Αλάηππνλ απφ ηελ «Φηινηέιεηαλ»

(ηεχρε 453-457). Αζήλα.

Φατππέαο, Δπζηξ., 1984. Γενικές Φιλοηελικές Γνώζεις. Αζήλα: Διιεληθή Φηινηειηθή Δηαηξία.

http://agriniomemories.gr/articles.php?cid=42&id=399

http://filotelistis.blogspot.gr/

http://greekcollection.blogspot.gr/

http://greekstamp.blogspot.gr/

http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?12192-

%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%

BC%CF%8C%CF%82-Philately-EL-EN

http://taxydromeio.gr

http://www.athensvoice.gr/article/features/%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE

%B1%CF%84%CF%8C%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%BF-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-

%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%AE-

%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1

http://www.efo.gr /

http://www.fea.gr/

http://www.flowmagazine.gr/article/view/filotelismos_kai_sullogi_grammatosimon/category/quality

_of_life

http://www.hps.gr/gr/main.htm

http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%84%CE%B5%C

E%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

http://www.maximaphilia.gr

http://www.mcw.gov.cy

http://www.philotelismos.gr/

http://www.thematic-philatelist.gr/_site/

44

http://zagkotas.blogspot.gr/2012/08/blog-post_9.html

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84

%CF%8C%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%BF

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%B

A%CE%AC_%CE%A4%CE%B1%CF%87%CF%85%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE

%B5%CE%AF%CE%B1

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%BB

%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

www.hermeshead.com

45

Παξάξηεκα

Δξωηεκαηνιόγην

1. Γλσξίδεηε ηη είλαη ν θηινηειηζκφο;

α) ε ηειεηνκαλία

β) ε ζπιινγή γξακκάησλ

γ) ε ζπιινγή γξακκαηνζήκσλ

2. Θα ζέιαηε λα αζρνιεζείηε κε ηε ζπιινγή γξακκαηνζήκσλ;

α) Ναη

β) Όρη

Αλ λαη, κε πνην ζέκα ζα ζέιαηε λα αζρνιεζείηε;

α) θχζε

β) ηζηνξηθά γεγνλφηα

γ) κνπζηθά φξγαλα

δ) άιιν (ζεκεηψζηε _______________________________)

3. Γλσξίδεηε πφηε θπθινθφξεζε ην πξψην γξακκαηφζεκν ζηνλ θφζκν;

α) 1737

β) 1820

γ) 1840

4. Γλσξίδεηε πψο ιεγφηαλ ην πξψην γξακκαηφζεκν ηνπ θφζκνπ;

α) καχξε πέλα

β) ρξπζφ θηεξφ

γ) ηαρπδξνκηθφ πεξηζηέξη

5. Γλσξίδεηε ηη παξίζηαλε ην πξψην ειιεληθφ γξακκαηφζεκν;

α) ην ζεφ Δξκή

β) ηε ζεά Γήκεηξα

γ) ην ζεφ Γία

6. Πνηα απφ ηα παξαθάησ ζέκαηα ηνπ ζεκαηηθνχ θηινηειηζκνχ γλσξίδεηε; (πνιιαπιέο

επηινγέο)

α) Οιπκπηαθνί αγψλεο

β) κνπζηθή-ρνξφο

γ) Έιιελεο εζνπνηνί

δ) Δπαλάζηαζε 1821

46

ε) καζεκαηηθά

ζη) ινπινχδηα

δ) κπζνινγία

7. Αλ ζαο δηλφηαλ ε επθαηξία λα ζρεδηάζεηε έλα γξακκαηφζεκν, ηη ζα ζέιαηε λα απεηθνλίδεηαη

ζ’ απηφ;

α) ν αγαπεκέλνο κνπ αζιεηήο

β) ην θαηνηθίδηφ κνπ

γ) κία ζεκαληηθή ζηηγκή ηεο δσήο κνπ

δ) έλα θηίξην

ε) ζχληνκα θφκηθο

ζη) άιιν (ζεκεηψζηε: ________________________________________)

8. Γλσξίδεηε ηη είλαη κία «θάξηα κάμηκνπκ»;

α) κία θαξη πνζηάι κε επηθνιιεκέλν γξακκαηφζεκν ηνπ ηδίνπ ζέκαηνο θαη αληίζηνηρε

ζθξάγηζε

β) κία θαξη πνζηάι

γ) έλα κεγάιν γξακκαηφζεκν

δ) άιιν (ζεκεηψζηε:______________________________________________)

47

Eρωτθματολόγιο για τον φιλοτελιςμό

Project Α΄2 Γενικοφ Λυκείου Τινου

48

Στθν ερώτθςθ «τι είναι ο φιλοτελιςμόσ;»

Απάντησαν:

α)θ τελειομανία 10%

β) ςυλλογι γραμμάτων 18%

γ)θ ςυλλογθ γραμματοςιμων 72%

49

Στθν ερώτθςθ «Θα κζλατε να αςχολθκείτε με τθ ςυλλογι γραμματοςιμων;»

Απάντησαν

Ναι 30%

Όχι 70%

50

Αν ναι, με ποιο κζμα κα κζλατε να αςχολθκείτε;

Απάντησαν

Φφςθ 10%

Ιςτορικά γεγονότα 12%

Μουςικά όργανα 24%

51

Στθν ερώτθςθ «Γνωρίηετε πότε κυκλοφόρθςε το πρώτο γραμματόςθμο του κόςμου;»

Απάντησαν

α) 1717 26%

β) 1820 24%

γ) 1840 50%

52

Στθν ερώτθςθ «Γνωρίηετε πώσ ονομαηόταν το πρώτο γραμματόςθμο του κόςμου;»

Απάντησαν

Μαφρθ Πζννα 52%

Χρυςό Φτερό 20 %

Ταχυδρομικό Περιςτζρι 28%

53

Στθν ερώτθςθ «Γνωρίηετε τι παρίςτανε το πρώτο γραμματόςθμο τθσ Ελλάδασ;»

Απάντησαν

Τον κεό Ερμι 66%

Τθν κεά Διμθτρα 12%

Τον κεό Δία 22%

54

Στθν ερώτθςθ «Γνωρίηετε τι είναι μια ‘κάρτα μάξιμουμ’»;

Απάντησανα)μια καρτ ποςτάλ με επικολλθμζνο γραμματόςθμο του ίδιου κζματοσ και αντίςτοιχθ ςφράγιςθ 50%β)μια καρτ ποςτάλ 16%

γ)ζνα μεγάλο γραμματόςθμο 24%

δ)άλλο 2%

55

Στθν ερώτθςθ «Ποια από τα παρακάτω κζματα του κεματικοφ φιλοτελιςμοφ γνωρίηετε;»

(πολλαπλζσ επιλογζσ ) Απάντησαν

Ολυμπιακοί Αγώνεσ 60%

Μουςικι-Χορόσ 20%

Ζλλθνεσ θκοποιοί 22%

Επανάςταςθ 1821 48%

μακθματικά 14%

λουλοφδια 24%

μυκολογία 32%

56

Στθν ερώτθςθ «Αν ςασ δινόταν θ ευκαιρία να ςχεδιάςετε ζνα γραμματόςθμο, τι κα

απεικονιηόταν ς’ αυτό;»Απάντησαν

α) ο αγαπθμζνοσ μου ακλθτισ 24%

β)το κατοικίδιό μου 12%

γ)μια ςθμαντικι ςτιγμι τθσ ηωισ μου 24%

δ)ζνα κτίριο 10%

ε)ςφντομα κόμικσ 20%

ςτ)άλλο 10%