Ξέρω να προστατευτώ

Φρίντα Κριτσωτάκη

1.Σχέδιο έκτακτης ανάγκης

2.Φαρµακείο

3.Νερό

4.Φακός και µπαταρίες

5.Ξηρά τροφή

6.Ραδιόφωνο και µπαταρίες

7.Πυροσβεστήρας,

σφυρίχτρα, ανοιχτήρι

8.Αντίγραφα οικογ. εγγράφων

9.Να στερεώσω όλα

τα βαριά αντικείµενα

Κατάλογος

κ µέτρων

προστασίαςαν σ στι ει µι ής

όργρπ

α

µό

µκ

α

ιτυεδιαπκΕΠαιδί, περιβάλλον

και διαχείριση κρίσεων

όταν γίνεται σεισµός!

ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η Φρίντα Κριτσωτάκη γεννήθηκε στο Καταλαγάρι Ηρακλείου Κρήτης.Σπούδασε Αρχιτεκτονική αρχικά και παιδαγωγικά στη συνέχεια.

Της αρέσει να γράφει ιστορίες για παιδιά µα και για µεγάλους!Της αρέσει, επίσης, να φτιάχνει κούκλες και µάσκες από ανακυκλώσιµα υλικά.

Ξέρω να προστατευτώ

Φρίντα Κριτσωτάκη

όργρπ

α

µ

ό

µ

κ

α

ιτυεδιαπκΕΠαιδί, περιβάλλον

και διαχείριση κρίσεων

όταν γίνεται σεισµός!

Φρίντα Κριτσωτάκη, Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!ISBN: 978-618-5147-70-9

Νοέµβριος 2015

Εκδόσεις ΣαΐταΑθανασίου ∆ιάκου 42, 652 01, ΚαβάλαΤ.: 2510 831856Κ.: 6977 070729e-mail: info@saitapublications.grwebsite: www.saitapublications.gr

Άδεια Creative Commons Αναφορά ∆ηµιουργού – Μη Εµπορική χρήση Όχι Παράγωγα έργα 3.0 Ελλάδα

Με τη σύµφωνη γνώµη της συγγραφέως και του εκδότη, επιτρέπεται σε οποιονδήποτε αναγνώστη η αναπαραγωγή του έργου (ολική, µερική ή περιληπτική, µε οποιονδήποτε τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), η διανοµή και η παρουσίαση στο κοινό υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: αναφορά της πηγής προέλευσης, µη εµπορική χρήση του έργου. Επίσης, δεν µπορείτε να αλλοιώσετε, να τροποποιήσετε ή να δηµιουργήσετε πάνω στο έργο αυτό.Αναλυτικές πληροφορίες για τη συγκεκριµένη άδεια cc, διαβάστε στην ηλεκτρονική διεύθυνση:http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/

Την ευθύνη για την επιµέλεια του κειµένου και τη σελιδοποίηση φέρει η συγγραφέας.

Σ α ν σ ε ι σ µ ό ς δ ε ν σ τ α µ α τ ώ ο ύ τ ε µ ε τ ο ν π α ν ι κ ό ,µ ό ν ο γ ν ώ σ η θ έ λ ω ε γ ώ ,γ ι α τ ο π ρ ι ν κ α ι τ ο κ α τ ά ,α λ λ ά κ α ι τ ο µ α κ ρ ι ν ό µ ε τ ά !

∆ιαχείριση εκτάκτων φαινοµένων

Στα παιδιά του κόσµου

5

Εγκεκριµένο από το Υπουργείο Παιδείας, σύµφωνα µε την υπ’ αρ. πρωτ. 35293/Γ7/13-3-2013

6

7

Πρόλογος

Το εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!» είναι ένα πρόγραµµα διαθεµατικού, διαπολιτισµικού και κοινωνικού περιεχοµένου. Συνδέεται δε µε τη διάθεση του ανθρώπου για γνώση, για πράγµατα που του προκαλούν δέος. Στόχος είναι η απόκτηση δεξιοτήτων διαχείρισης κινδύνου από τα παιδιά, ώστε οργανωµένα να παρεµβαίνουν άµεσα, ουσιαστικά και προγραµµατισµένα, ανάλογα µε την ηλικία τους, για να προστατεύουν τον εαυτό τους και τους συµπολίτες τους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι επιδιωκόµενες δεξιότητες είναι η λήψη αποφάσεων και η λύση προβληµάτων, η οµαδοσυνεργατική δράση, η διαχείριση των πληροφοριών, η διαχείριση του πανικού και του φόβου, η αυτοπροστασία, η παροχή πρώτων βοηθειών όπου χρειάζεται. Το πρόγραµµα µπορεί να εκπονηθεί από παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, να ενσωµατωθεί στο αναλυτικό πρόγραµµα και να συνδεθεί µε τις διάφορες επιστήµες και περιοχές της γνώσης, όπως η γεωγραφία, η γλώσσα, η ιστορία, τα µαθηµατικά, η αισθητική αγωγή (µουσική, εικαστικά, θέατρο) κλπ. ∆ίνονται πληροφορίες για τους σεισµούς, τις οποίες τα παιδιά µπορούν να εµπλουτίσουν ανάλογα µε την ηλικία και τις ικανότητές τους. Η επιλογή του θέµατος µπορεί να γίνει µ’ οποιοδήποτε τρόπο (διδακτική τεχνική), είτε από τα παιδιά, είτε µε τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού. Ο χωρισµός σε οµάδες εργασίας βοηθά ώστε να γίνει ευκολότερη η συλλογή του υλικού, το οποίο στη συνέχεια επεξεργάζονται και σιγά, σιγά φτάνουν στο επιθυµητό αποτέλεσµα. Οι επισκέψεις σε χώρους ανάλογους µε το θέµα, τα παιχνίδια ρόλων, το κουκλοθέατρο, τα µουσικά παιχνίδια, η παρατήρηση, τα παιχνίδια των αισθήσεων, η δηµιουργία ποιηµάτων, παραµυθιών κλπ, βοηθούν στην καλύτερη εµπέδωση του θέµατος. Μέσα από εικαστικές δηµιουργίες (ζωγραφική, κολλάζ, πλαστική, κατασκευές µε άχρηστα υλικά) µπορούν ν’ αποτυπωθούν οι σκέψεις των παιδιών. Σκοπός είναι να κατανοήσουν τα παιδιά τα σεισµικά φαινόµενα και τις αιτίες τους, να µάθουν τον αντισεισµικό κώδικα ο οποίος είναι κοινός για όλους τους ανθρώπους, ν’ αποκτήσουν αντισεισµική συµπεριφορά, να µάθουν να διαχειρίζονται τον φόβο και τον πανικό που προκαλούν οι φυσικές καταστροφές. Το παιχνίδι, «Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!», µπορεί να παιχτεί σαν επιτραπέζιο από 2-4 παίκτες, µε πιόνια και ζάρι από ανακυκλώσιµα υλικά π.χ. καπάκια µπουκαλιών ή από άλλα που µπορούν να φτιάξουν τα παιδιά. Το ίδιο παιχνίδι µπορεί να µεγεθυνθεί για να παιχτεί σαν επιδαπέδιο (π.χ. 2µ x 2µ), στο οποίο τα πιόνια µπορούν να είναι τα ίδια τα παιδιά. Το ζάρι, το οποίο πρέπει να είναι σχετικά µεγάλο (π.χ. 10εκ. x 10εκ.), το ρίχνει κάθε φορά το παιδί που κάνει το πιόνι. Σ’ αυτό το παιχνίδι δεν υπάρχουν νικητές και νικηµένοι. Σκοπός είναι να γνωρίσουν τα παιδιά, όσο γίνεται καλύτερα τον σεισµό και τα µέτρα αντισεισµικής προστασίας.

Τα όργανα µέτρησης των σεισµών

Θεµατικός χάρτης

Θέλω να µάθω για…

Ο-η εκπαιδευτικός µπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν την ενότητα σεισµός και ν’ αποφασίσουν τι θέλουν να µάθουν. Οι απορίες τους καταγράφονται σ’ έναν χάρτη,

ο οποίος αφού ολοκληρωθεί µπορεί να αναρτηθεί στην τάξη.

Εστία

Ρήγµα

Σεισµολογικός Σταθµός

Επικεντρική απόσταση

Εστιακό βάθος

Επίκεντρο

Οικ. έγγραφα

Νερό

Χάρτης

εντοπισµού

των

κινδύνων

Τις απόψεις των αρχαίων Ελλήνων για

τους σεισµούς Τους µύθους και τις παραδόσεις για τους σεισµούς στην Αρχαία Ελλάδα

Τους µύθους των άλλων χωρών για τους σεισµούς

Πως γεννιέταιο σεισµός

Τις αλλαγές της γης µέσα στον χρόνο

Τα είδη των σεισµών και τις αιτίες που τους προκαλούν

Τον ΟΑΣΠ και τις άλλες υπηρεσίες και φορείς που

ασχολούνται µε τους σεισµούς

Το σακίδιο έκτακτης ανάγκης και για τα µέτρα προστασίας

από τον σεισµόΤους χάρτες επικινδυνότητας

Τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης

Τις επιπτώσεις του σεισµού

Τις λιθοσφαιρικές πλάκες

Ξέρω να προστατευτώ

όταν γίνεται σεισµός!

όργρπ

α

µ

ό

µ

κ

α

ιτυεδιαπκΕ

Κατάλογος

ακ

µέτρων

προστασίας

νι

τ

ε

ι

σ ισµ ής

8

earthquakeΑγγλικά

terremoto

Ιταλικά

tremblement de terreΓαλλικά

aardbeving

Ολλανδικά

jordskalvΣουηδικά

crith ta

lun

Ιρλανδικά

σ !ι µΣ ε ός

erdbebenΓερµανικά

Ελληνικά

Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!

Ό,τι αγαπώ γεννιέται αδιάκοπα.Ό,τι αγαπώ βρίσκεται στην αρχή του πάντα.

Οδυσέας Ελύτης Ήλιος ο πρώτος, ΙΙΙ, 20-21, 1943, Ποιήµατα

terremotoΙσπανικά

Πορτογαλικά

termetΑλβανικά

foldrengesΟυγγρικά

zemetreseni Τσέχικα

potresΚροατικά

depremΤουρκικά

9

Κατά τον Αριστοτέλη, οι προσωκρατικές θεωρίες δεν συµφωνούν µε τα εµπειρικά σεισµικά γεγονότα. Απέδιδε τους σεισµούς στον αέρα. Όταν ο άνεµος πνέει προς το εσωτερικό της γης, προκαλείται συγχρόνως

θαλάσσιο κύµα και σεισµός. Αυτό οφείλεται στο ότι ο αέρας, που βρίσκεται στα σπήλαια ζεσταίνεται και προσπαθεί να βγει προς τα έξω. Όταν επιτευχθεί αυτό, προξενείται σεισµός.

Ο ∆ηµόκριτος (460 π.Χ.-351 π.Χ.) θεωρούσε ότι το νερό της βροχής προκαλεί σεισµούς µε την ανακατανοµή του στα

κοιλώµατα της γης;

Ο Αναξαγόρας (500 π.Χ.-428 π.Χ.) θεωρούσε τη φωτιά υπεύθυνη για µερικούς σεισµούς; Υποστήριζε ότι τα κοιλώµατα µέσα στη γη περιέχουν ατµούς, το θερµό «πυρώδες» στοιχείο, οι

οποίοι συγκρούονται και παράγουν φωτιά. Επειδή η φωτιά έχει την τάση να κατευθύνεται προς τα πάνω, προκαλεί ισχυρές εκρήξεις µε

αποτέλεσµα να προκαλεί κραδασµούς και θόρυβο.

Αναξαγόρας, µέρος της τοιχογραφίας στο Εθν. και

Καποδιστριακό Παν. Αθηνών

Ο Πυθαγόρας (580/572 π.Χ.-500/490 π.Χ.)

διατύπωσε την άποψη ότι τους σεισµούς προκαλεί το «κεντρικό πυρ», δηλαδή η θερµότητα του εσωτερικού της γης;

Ο Αναξιµένης ο Μιλήσιος (585 π.Χ.-528 π.Χ.)

πίστευε ότι οι σεισµοί προκαλούνται από την υγρασία και την ξηρασία, που προκαλούν ρήγµατα στη γη;

Ο Θαλής ο Μιλήσιος (630/635 π.Χ.-543 π.Χ.)

θεωρούσε το νερό υπεύθυνο για τη γένεση των σεισµών; Πίστευε ότι η γη πλέει στους ωκεανούς σαν ένα µεγάλο σκάφος

και οι κινήσεις της θάλασσας προκαλούν τους σεισµούς.

Οι Προσωκρατικοί φιλόσοφοι, επιχείρησαν πρώτοι να δώσουν µια επιστηµονική εξήγηση των σεισµών.

Τι πίστευαν οι αρχαίοι έλληνες για τους σεισµούς;Περιγραφές των αποτελεσµάτων των σεισµών κατά την αρχαιότητα βρίσκονται σε κείµενα αρχαίων Ελλήνων

και Λατίνων ιστορικών, γεωγράφων κλπ, όπως ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδης, ο Ξενοφώντας, ο Πολύβιος, ο Κικέρωνας, ο Στράβωνας κ.ά.

Ήξερες ότι...

10

Μπορείς, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τους µύθους περί σεισµού στην αρχαία Ελλάδα.

Οι Αρχαίοι Έλληνες, πίστευαν ότι ο

υπερφυσικός Άτλαντας σήκωνε τη γη στους

ώµους του; Όταν κινιόταν, για να

ξεκουραστεί, η γη σειόταν και γινόταν σεισµός.

Ρωµαϊκό αντίγραφο, 2ος αι. π.Χ., Νάπολη,

Αρχ. Μουσείο

Άγαλµα του Άτλαντα στο Αφγανιστάν

Οι Έλληνες θεωρούσαν τον Ποσειδώνα θεό των βίαιων και απρόβλεπτων κινήσεων; Με τις κινήσεις αυτές προκαλούσε σεισµούς κι αναταραχές της θάλασσας. Χτυπούσε τη γη µε το πόδι ή µε την τρίαινά του για να δηµιουργήσει έναν σεισµό. Εξ αιτίας αυτής της ικανότητας ονοµάστηκε «Τινάκτωρ της Γαίας», «Ενοσίχθων» (αυτός που σείει τη γη) κ.ά.

Μια άλλη εκδοχή λέει ότι ο προκαλούσε τους σεισµούς; Η θεωρία αυτή αντικαταστάθηκε αργότερα από τις απόψεις, που διατύπωσαν ρκετοί φιλόσοφοι, µε πρώτους τους Ίωνες.

∆ίας, ο αρχηγός των αρχαίων θεών,τον 6ο αιώνα π.Χ. α

Στην Ελληνική Μυθολογία ο Εγκέλαδος ήταν αρχηγός των Γιγάντων και γιος του Ταρτάρου και της Γης; Στη Γιγαντοµαχία η Θεά Αθηνά έτρεψε σε φυγή κι έριξε πάνω του τη Σικελία ή το όρος Αίτνα. Όταν κινείται κι αναστενάζει προσπαθώντας να ξεφύγει από το βάρος προκαλεί σεισµούς κι εκρήξεις ηφαιστείων.Για τον Εγκέλαδο υπάρχουν κι άλλες παραδόσεις. Μια εξ αυτών αναφέρει ότι κατακεραυνώθηκε από τον ∆ία και µια άλλη ότι φονεύθηκε από τον Σειλινό, ακόλουθο του ∆ιόνυσου. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι η Αθηνά τον σκότωσε ρίχνοντας πάνω του το τέθριππο άρµα της.Ετυµολογικά ο Εγκέλαδος αποτελεί σύντµηση των λέξεων έγκειµαι και λας (λας σηµαίνει λίθος), που σηµαίνει ο εγκατεστηµένος στα πετρώµατα.

τον

Ποσειδώνας, ερυθρόµορφος κρατήρας, 480 π.Χ., Ιστορικό

Μουσείο, Βιέννη

Η Αθηνά σκοτώνει τον Εγκέλαδο.Μελανόµορφο αγγείο, 525 π.Χ.,

Μουσείο του Λούβρου

11

Μύθοι και παραδόσεις για τους σεισµούς στην Αρχαία ΕλλάδαΑπό αρχαιοτάτων χρόνων ο σεισµός εθεωρείτο σηµάδι της θέλησης του Θεού. θύµωναν, τιµωρούσαν τους ανθρώπους κάνοντας τη γη να τρέµει. Γι’ αυτό οι άνθρωποι τους πρόσφεραν δώρα ή έκαναν θυσίες για να τους εξευµενίσουν. ∆ηµιούργησαν, επίσης, πολλούς µύθους προσπαθώντας να ερµηνεύσουν τους σεισµούς.

Όταν οι Θεοί

Ήξερες ότι...

Ήξερες ότι...

Στην Ιαπωνία πίστευαν ότι ένα τεράστιο γατόψαρο ζούσε στη λάσπη κάτω από τη γη; Στο γατόψαρο άρεσε να κάνει αστεία εις βάρος των άλλων. Μόνο ένας Θεός µε τη φρουρά του µπορούσε να του επιβληθεί. Όσο ο Θεός το κρατούσε ακινητοποιηµένο µ’ έναν µεγάλο βράχο, µε µαγικές δυνάµεις, η γη ήταν ακίνητη. Όταν, όµως, χαλάρωνε τον βράχο το γατόψαρο ξέφευγε προκαλώντας σεισµούς.

Στο Μεξικό πίστευαν ότι ένας θεός έκανε µια τεράστια σχισµή στο έδαφος, ώστε να µπορεί να βγαίνει γρήγορα έξω στη γη, όποτε ήθελε ο ίδιος και οι άλλοι Θεοί;

Κάθε φορά που συνέβαινε αυτό η γη κουνιόταν.

Οι Μoγγόλοι πίστευαν ότι η γη ακουµπά πάνω σ’ έναν πελώριο βάτραχο; Κάθε φορά που ο βάτραχος

παραπατούσε ή κόαζε γινόταν σεισµός.

Μύθοι και παραδόσεις για τους σεισµούς σε άλλες χώρες

Στην Κολοµβία πίστευαν ότι όταν δηµιουργήθηκε η γη, ακουµπούσε πάνω σε τρεις τεράστιες ξύλινες σανίδες; Μια µέρα, όµως, ένας θεός πληµµύρισε τη γη θέλοντας να κάνει ένα αστείο. Για να τον τιµωρήσουν οι άλλοι θεοί τον ανάγκασαν να κουβαλάει τον κόσµο πάνω στους ώµους του. Μερικές φορές από τον θυµό του κινείται και τότε η γη τραντάζει και σείεται.

Οι Ινδιάνοι πίστευαν ότι πριν από πολύ καιρό, όταν το µεγαλύτερο µέρος του κόσµου ήταν νερό, το Μεγάλο Πνεύµα αποφάσισε να κάνει µια όµορφη χώρα µε λίµνες και ποτάµια, την οποία οι θαλάσσιες χελώνες θα µετέφεραν στην πλάτη τους; Μια µέρα οι χελώνες άρχισαν να διαφωνούν. Τρεις απ’ αυτές κολύµπησαν ανατολικά, ενώ οι άλλες δυτικά. Η γη ράγισε, κάνοντας έναν δυνατό θόρυβο. Οι χελώνες δεν µπόρεσαν να κολυµπήσουν άλλο, σταµάτησαν να διαφωνούν και συµφιλιώθηκαν Παρ’ όλα αυτά, καµιά φορά διαφωνούν ξανά και τότε η γη τρέµει.

Ένας ινδικός µύθος λέει ότι η γη στηρίζεται πάνω σε οκτώ ελέφαντες; Όταν ένας από τους ελέφαντες κουράζεται και χαµηλώνει το κεφάλι του, η γη αρχίζει να κουνιέται.Ένας άλλος µύθος από την Ινδία αναφέρει ότι η γη στηρίζεται πάνω σε µια κόµπρα. Πάνω στην κόµπρα ισορροπεί µια χελώνα και πάνω στη χελώνα οκτώ ελέφαντες! Σεισµός γίνεται όταν ένα από τα ζώα αυτά κινείται κάνοντας τη γη να τρέµει.

Στη Σκανδιναβία πίστευαν ότι ο Θεός Λόκι ήταν σκανταλιάρης. Κάποιες φορές ήταν σύµµαχος και κάποιες άλλες εχθρός των άλλων θεών; Όταν µε τη συµπεριφορά του προκάλεσε τον θάνατο του Μπάλντερ, θεού του φωτός, οι άλλοι Θεοί για να τον τιµωρήσουν, τον έδεσαν σ’ έναν βράχο. Έβαλαν από πάνω του ένα φίδι να στάζει στο σώµα του το δηλητήριό του. Η αδελφή του είχε βάλει ένα κύπελλο κάτω από το στόµα του φιδιού, για να στάζει εκεί το δηλητήριο. Πολλές φορές στην προσπάθειά της να το αδειάσει, έπεφτε πάνω στον αδελφό της, µε αποτέλεσµα εκείνος να κουνιέται για να το αποφύγει. Τότε η Γη τρανταζόταν και γινόταν σεισµός.

12

Συνεννοήσου µε τους συµµαθητές σου, για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τους µύθους περί σεισµών στις διάφορες χώρες σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική µορφή. Μετά µπορείτε, αν θέλετε, να δηµιουργήσετε ένα κολλάζ.

Μπορείτε, επίσης, να εκφράσετε τις απόψεις και τα συναισθήµατά σας µε ένα θεατρικό ή µουσικό δρώµενο.

Στον πίνακα της περιόδου Edo απεικονίζεται η προσπάθεια των ανθρώπων να δαµάσουν το γατόψαρο.

Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες, σχετικά µε τους σεισµούς στην αρχαία Ελλάδα και τον υπόλοιπο αρχαίο κόσµο.

Παρθενώνας: Γιατί αντέχει;

13

∆εν υπάρχουν στην

ίδια ευθεία τρία

δοµικά στοιχεία.

Οι 4 γωνιακοί κίονες έχουν διπλή κλίση, δηλαδή γέρνουν προς τα µέσα, σε σχέση µε τους υπόλοιπους.

Η θεµελίωσή του είναι από πέτρα, 12 µέτρα και είναι συµπαγής. Παρουσιάζει δε την ίδια σεισµική συµπεριφορά µε τον φυσικό βράχο της Ακρόπολης.

έχει βάθος Όλο το κτήριο αποτελείται από 13.400 κοµµάτια πεντελικού µαρµάρου, τα οποία είναι διαφορετικά µεταξύ τους αλλά µε τέλεια εφαρµογή.

Κατά την αρχαιότητα έγιναν αρκετοί σεισµοί πολύ καταστροφικοί;

2100 π.Χ.: Ισχυρότατος σεισµός καταστρέφει, σχεδόν ολοσχερώς, την Κνωσό. 1750 π.Χ.: Καταστρεπτικότατος σεισµός, που ισοπέδωσε τα παλιά ανάκτορα της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλίων.1650 π.Χ.: Σεισµός ισχυρός κατέστρεψε συθέµελα την Κνωσό.1500 π.Χ.: Σφοδρός σεισµός κατέστρεψε σχεδόν όλα τα µινωικά ανάκτορα σε διάφορες πόλεις της Κρήτης, καθώς, επίσης, και πολλά ιερά σπήλαια. 464 π.Χ.: Μεγάλος σεισµός στη Σπάρτη, το Καλοκαίρι του 464 π.Χ.. Η σφοδρότητά του ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταύγετου σκίστηκαν και τεράστια χάσµατα δηµιουργήθηκαν σε διάφορα σηµεία. Τα θύµατα ήταν 20.000 και όλα τα σπίτια γκρεµίστηκαν εκ θεµελίων. Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή του Ποσειδώνα. 426 π.Χ.: Λίγο µετά την ανέγερση του Παρθενώνα (447-438 π.Χ.), ο αρχαίος κόσµος έζησε έναν από τους καταστροφικότερους σεισµούς, µε επίκεντρο τη Φθιώτιδα, που προκάλεσε µετατόπιση του νοτιοανατολικού τµήµατος του ναού. Γι’ αυτόν τον σεισµό κάνουν αναφορά ο Θουκυδίδης και ο Στράβωνας, ο οποίος λέει ότι µετά τον σεισµό ακολούθησε τσουνάµι, που σάρωσε την Εύβοια και τις Θερµοπύλες, σκοτώνοντας πάνω από 3000 άτοµα. Επίσης τα θερµά νερά της Αιδηψούς και των Θερµοπυλών στέρεψαν για 3 µέρες. 411 π.Χ.: Ένας ισχυρός σεισµός κατέστρεψε συθέµελα την Κω. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι ήταν από τους εντονότερους, που είχε ζήσει µέχρι τότε. 373 π.Χ.: Τη χρονιά εκείνη ένας µεγάλος σεισµός κτύπησε και κατέστρεψε ολοσχερώς την πόλη Ελίκη κοντά στο Αίγιο. Ακολούθησε µεγάλο κύµα (τσουνάµι) και η πόλη βυθίστηκε στη θάλασσα. 226 π.Χ.: Ένας άλλος ισχυρός σεισµός µε επίκεντρο τη Ρόδο γκρέµισε από το βάθρο του τον Κολοσσό του Ήλιου, τον ναύσταθµο και µεγάλο µέρος των τειχών της Ρόδου.

Σεισµοί κατά την ελληνική αρχαιότητα

Ήξερες ότι...

Με το πέρασµα εκατοµµυρίων ετών (200 εκατ. χρόνια), η θάλασσα επεκτάθηκε σχίζοντας την ξηρά και δηµιουργήθηκε ο ωκεανός της Τηθύος, που χώρισε την Παγγαία σε δύο τµήµατα, τη Λαυρασία στον βορρά και τη Γκοντβάνα στον νότο.

Η Γκοντβάνα σιγά, σιγά, άρχισε να χωρίζεται σε επιµέρους τµήµατα, τις λιθοσφαιρικές πλάκες, που η καθεµιά κινήθηκε µε τον δικό της τρόπο. Από το ανατολικό τµήµα της Γκοντβάνα αποκόπηκαν τρία τµήµατα, η Ινδική χερσόνησος, η Αυστραλίακαι η Ανταρκτική.

Με το πέρασµα των ετών δηµιουργήθηκε µια τεράστια σχισµή χωρίζοντας τη Λαυρασία σε δύο τµήµατα, τη Β. Αµερική και την Ευρασία. Ταυτόχρονα, απέκοψε τη Ν. Αµερική από τη Γκοντβάνα. Η σχισµή αυτή εξελίχθηκε αργότερα στον Ατλαντικό ωκεανό.

Η Ινδική Χερσόνησος κινήθηκε προς τα βόρεια και συγκρούστηκε µε την Ευρασία, δηµιουργώντας έτσι τα Ιµαλάια. Παράλληλα η Αφρική κινήθηκε κι αυτή προς βορρά και συγκρούστηκε µε την Ευρασία δηµιουργώντας τις Άλπεις, τον Άτλαντα και τα υπόλοιπα βουνά γύρω από τη Μεσόγειο.

Ολόκληρη η Παγγαία περιβαλλόταν από µια τεράστια θάλασσα, την Παν-Θάλασσα.

Πριν 250 εκατοµµύρια έτη

Πριν 200 εκατοµµύρια έτη

Πριν 145 εκατοµµύρια έτη

Πριν 65 εκατοµµύρια έτη

Σήµερα

Η Τηθύς ήταν µια µεγάλη κεντρική θάλασσα, ανάµεσα στην Ευρασιατική ήπειρο και την Αφρικανική

(Γκοντβάνα); Πήρε τ’ όνοµά της από την αρχαία ελληνική θεότητα των

ωκεανών, την Τηθύ. Σηµερινό υπόλειµµά της είναι η Ερυθρά και η Μεσόγειος Θάλασσα. Η Τηθύς, για 600 εκατοµµύρια χρόνια περίπου, παρέµεινε µια µακρόστενη θάλασσα, που ένωνε τους δύο µεγάλους ωκεανούς της γης. Τα όριά της

µεταβλήθηκαν αρκετές φορές.

Ήξερες ότι...Η γη, όπως τη γνωρίζοµε σήµερα,

δηµιουργήθηκε πριν από 250 εκατοµµύρια χρόνια; Με το πέρασµα του χρόνου το σχήµα, το µέγεθος και η γεωγραφική κατανοµή των ηπείρων και των θαλασσών άλλαξε. Οι Ήπειροι µετακινήθηκαν, µετανάστευσαν σε

άλλα σηµεία της γης, ωκεανοί άνοιξαν ή έκλεισαν, οροσειρές αναδύθηκαν ή διαβρώθηκαν εξ αιτίας της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών. Μια σηµαντική στιγµή στην ιστορία των ηπείρων ήταν η ύπαρξη µιας

υπερηπείρου, της Παν-Γαίας ή Παγγαίας.

Άλλαξε η µορφή της Γης µε την πάροδο του χρόνου;

14

Ψάξε, αν θέλεις, στο διαδίκτυο, σε εγκυκλοπαίδειες ή αλλού για να βρεις περισσότερες πληροφορίες για την αλλαγή της γης µέσα στον χρόνο.για την Τηθύ και αρχαία ελληνική θεότητα

Ήξερες ότι...

Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τη δοµή της γης και για τις λιθοσφαιρικές πλάκες.

Πρέπει να µάθεις, ακόµη, ότι η λιθόσφαιρα αποτελείται από τον στερεό φλοιό και µέρος του στερεού, ανώτερου µανδύα. Το πάχος της (περίπου 80 χλµ) είναι

µικρότερο στους ωκεανούς και µεγαλύτερο στις ηπειρωτικές περιοχές.

Πως γεννιέται ένας σεισµός;

Το εσωτερικό της γης αποτελείται από πολλά διαδοχικά στρώµατα; Το εξωτερικό στρώµα είναι στερεό και ονοµάζεται Λιθόσφαιρα. Η Λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία, αλλά χωρίζεται σε απέραντα τµήµατα, τις λιθοσφαιρικές πλάκες, οι οποίες κινούνται πολύ αργά, 1 έως 2 εκατοστά τον χρόνο, πάνω στο στρώµα των υγρών πετρών, που δηµιουργεί το υπόλοιπο τµήµα του µανδύα. Για να κατανοήσεις καλύτερα τη λειτουργία τους πρέπει να µάθεις για τη δοµή της γης.

Ο πυρήνας της γης, που βρίσκεται στο κέντρο της έχει διάµετρο 6.900 χλµ και η θερµοκρασία του φτάνει στους 5.000 - 10.000 βαθµούς Κελσίου, δηλαδή θερµοκρασία που λιώνει τα πάντα.

Μέχρι τις αρχές του 1900 οι γεωλόγοι πίστευαν ότι οι ωκεανοί και ο ηπειρωτικός φλοιός της γης παρέµεναν αµετακίνητοι στην επιφάνειά της. Η θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών διατυπώθηκε για πρώτη φορά από τον Γερµανό Άλφρεντ Βέγκενερ (A. Wegener, ερευνητής, γεωφυσικός και µετεωρολόγος). «Οι πλάκες, πιθανότατα, κινούνται εξ αιτίας των θερµικών ρευµάτων, που δηµιουργούνται στον µανδύα της γης. Το µάγµα που βρίσκεται πιο κοντά στο κέντρο της γης ζεσταίνεται περισσότερο κι έτσι αρχίζει ν’ ανεβαίνει, σε αντίθεση µε το ψυχρό το οποίο βρίσκεται πιο κοντά στη λιθόσφαιρα και κατεβαίνει. Έτσι δηµιουργούνται κυκλικά ρεύµατα, που παρασύρουν τις πλάκες που βρίσκονται από πάνω τους», αναφέρει ο Βέγκενερ. Το 1915 ο Βέγκενερ διατύπωσε τη θεωρία της κίνησης των ηπείρων, συνδυασµένη µ’ ένα σύνολο από παρατηρήσεις κι αποδείξεις όπως η ύπαρξη της Παγγαίας πριν από 200 εκατοµµύρια χρόνια. Εξ αιτίας της περιστροφής της γης, αυτή η υπερήπειρος χωρίστηκε σε µικρότερες ηπείρους, οι οποίες µετακινήθηκαν προς διάφορες κατευθύνσεις, µέχρις ότου καταλάβουν τις θέσεις που γνωρίζουµε σήµερα. Το πρώτο ερέθισµα για τη θεωρία του Βέγκενερ προήλθε από την παρατήρηση των µεγάλων παγόβουνων, που επέπλεαν στον ωκεανό. Υπερασπίστηκε τη θεωρία του µε διάφορα στοιχεία κι αποδείξεις, αλλά και µε διάφορα πετρολογικά, παλαιοντολογικά, µορφολογικά και κλιµατολογικά δεδοµένα.

15

Ηπειρωτικόςφλοιός

Το µέσο πάχος του είναι περίπου 35 χλµ και κάτω από τις µεγάλες οροσειρές µπορεί

να φτάσει τα 60-70 χλµ

Φλοιός (η εξωτερική στοιβάδα της γης)

Εξωτερικός Πυρήνας, φτιαγµένος από λιωµένα µέταλλα,

κυρίως σίδηρο(υγρή-ρευστή κατάσταση)

Εσωτερικός Πυρήνας, φτιαγµένος από στερεό σίδηρο

(στερεή κατάσταση)

Ωκεάνιος Φλοιός Το µέσο πάχος του

είναι 7 χλµ

Η ∆οµή της γης

Μανδύας (παχύ, ηµίρρευστο στρώµα)

Το τµήµα του µανδύα, που βρίσκεται κάτω από τη λιθόσφαιρα ονοµάζεται

ασθενόσφαιρα

Το µέσο πάχος του Μανδύα είναι 2900 χλµ.

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες πάνε βόλτα!Ήξερες ότι...

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες κινούνται διαρκώς, αλλά αργά, σαν να κάνουν περίπατο; Επιπλέουν πάνω στον µανδύα της γης και οι περισσότεροι σεισµοί (περίπου το 80%) συµβαίνουν κοντά στα όριά τους.

Σήµερα γνωρίζοµε ότι ο φλοιός της γης, αποτελείται από ένα σύνολο λιθοσφαιρικών πλακών, από τις οποίες οι µεγαλύτερες και σηµαντικικότερες είναι: Η πλάκα του Ειρηνικού Ωκεανού,η Βορειοαµερικανική, η Νοτιοαµερικανική, η Αφρικανική, η Ευρασιατική,η Ινδοαυστραλιανή και η πλάκα της Ανταρκτικής. Υπάρχουν, όµως, και πολλές άλλες µικρότερες, που κινούνται πάνω στον παχύρρευστο µανδύα.

Αποτέλεσµα των κινήσεων αυτών είναι η παραµόρφωση των πετρωµάτων στα άκρα των λιθοσφαιρικών πλακών. Γι’ αυτόν τον λόγο στα πετρώµατα, που βρίσκονται κοντά στις περιοχές αυτές, συσσωρεύονται τεράστια ποσά δυναµικής ενέργειας και αναπτύσσονται µεγάλες δυνάµεις, που συνεχώς αυξάνουν. Όταν οι δυνάµεις αυτές αυξηθούν πάρα πολύ, οι λιθοσφαιρικές πλάκες δεν αντέχουν και σπουν σ’ αυτό το σηµείο. Έτσι δηµιουργείται το

Τη στιγµή της θραύσης κινούνται απότοµα τα κοµµάτια που έχουν δηµιουργηθεί, µέχρι να ισορροπήσουν ξανά σε µια νέα θέση. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα τη δηµιουργία ενός

Οι επιστήµονες που ασχολούνται µε τους σεισµούς λέγονται και η επιστήµη τουςΗ παρακολούθηση των σεισµών γίνεται σε ειδικούς σταθµούς, που ονοµάζονται Κύρια αποστολή του κάθε Σεισµολογικού Σταθµού είναι η συνεχής παρακολούθηση, καταγραφή και ανάλυση της σεισµικής δραστηριότητας µιας περιοχής, καθώς επίσης και η ενηµέρωση της πολιτείας και του κοινού σε θέµατα σεισµών, όταν κρίνεται απαραίτητο.

σεισµικό ρήγµα.σεισµού.

ΣεισµολόγοιΣεισµολογικοί Σταθµοί.

Σεισµολογία.

Πηγή χάρτη: ΟΑΣΠ

Άλλες φορές προχωρούν παράλληλα, γλιστρούν δηλαδή η µια δίπλα στην άλλη, αλλά µε αντίθετη κατεύθυνση. Μ’ αυτήν την κίνηση των πλακών δεν καταστρέφεται ο φλοιός της γης, αλλά δεν δηµιουργείται και νέος.

Όταν οι πλάκες πλησιάζουν πολύ µεταξύ τους, καταστρέφεται ο φλοιός της γης, η επιδερµίδα της δηλαδή, γιατί η µια βυθίζεται κάτω από την άλλη και κι έτσι δηµιουργούνται τα βουνά. Με την κίνηση, όµως, αυτήν προκαλούνται φοβερές συγκρούσεις, περιφερειακά των πλακών, µε αποτέλεσµα να δηµιουργηθεί ο σεισµός.

Όταν οι πλάκες αποµακρύνονται η µια από την άλλη, παράγεται νέος φλοιός, αλλά και άνοιγµα των ωκεανών, γιατί από το κενό που δηµιουργείται µεταξύ τους αναβλύζει το µάγµα, το οποίο στη συνέχεια ψύχεται δηµιουργώντας νέο φλοιό.

Ρήγµα

16

Μπορείς να γράψεις τις διαφορές και τις οµοιότητεςανάµεσα στις απόψεις, που είχαν για τον σεισµό στην

αρχαιότητα και στη σηµερινή εποχή;

17

Επίκεντρο

Εστία

Ρήγµα

Σεισµολογικός Σταθµός

Επικεντρική απόσταση

Τα χαρακτηριστικά του σεισµού

Η ένταση του σεισµούείναι η έκταση των καταστροφών, που δηµιουργούνται κατά τη διάρκειά του. Μετριέται µε βάση την κλίµακα Μερκάλι, ιδανική για πυκνοκατοικιµένες περιοχές, (Τζουζέπε Μερκάλι-Giuseppe Merkali, ιταλός ηφαιστειολόγος, 1850-1914) η οποία κυµαίνεται από το 0 έως το 12. Καθορίζει δε την ένταση του σεισµού σε ορισµένη τοποθεσία και εξαρτάται από το µέγεθος, την απόσταση από το επίκεντρο του σεισµού, το υπέδαφος και από παράγοντες που επηρεάζουν τη διάδοση των σεισµικών κυµάτων. Όσο πιο κοντά στο επίκεντρο του σεισµού βρίσκεται µια περιοχή, τόσο µεγαλύτερη είναι η έντασή του. Η ένταση καθορίζεται από τις επιπτώσεις που έχει.

Το σηµείο του υπεδάφους στο οποίο συγκρούονται οι λιθοσφαιρικές πλάκες και γεννιέται ο σεισµός, ονοµάζεται εστία ή υπόκεντρο του σεισµού. Στο σηµείο της εστίας αρχίζει η ρήξη των πετρωµάτων όταν οι πιέσεις υπερβούν την αντοχή τους, οπότε τα πετρώµατα σπουν και δηµιουργείται ρήγµα.Η εστία του σεισµού µπορεί να βρίσκεται σε βάθος έως και 700χλµ.

Το σηµείο του εδάφους, το οποίο βρίσκεται ακριβώς πάνω από την εστία ονοµάζεται επίκεντρο του σεισµού. Οι µεγαλύτερες καταστροφές παρατηρούνται στο επίκεντρο.

Η απόσταση της εστίας από το επίκεντρο λέγεται εστιακό βάθος.

Η απόσταση του επικέντρου από έναν σεισµολογικό σταθµό ονοµάζεται επικεντρική απόσταση. Η απόσταση αυτή είναι δυνατόν να βρεθεί από το σεισµογράφηµα ενός σταθµού.

Το µέγεθος του σεισµούδηλώνει πόσο µεγάλος είναι, πόση ενέργεια δηλαδή απελευθερώνεται κατά τη διάρκειά του και υπολογίζεται µε την κλίµακα του Ρίχτερ, η οποία ξεκινά από το 0 και φτάνει µέχρι το 9,9. Η κάθε σεισµό και υπολογίζεται µε µαθηµατικούς τύπους, χρησιµοποιώντας στοιχεία τα οποία καταγράφουν ειδικά όργανα, οι σεισµογράφοι.Η κλίµακα Ρίχτερ επινοήθηκε το 1935, στην Ν. Καλιφόρνια των ΗΠΑ, από τον Αµερικανό φυσικό και σεισµολόγο Τσαρλς Ρίχτερ (Charles Francis Richter) και τον Γερµανό Μπένο Γκούτενµπεργκ (Beno Gutenberg). Eπινοήθηκε αρχικά για τη µέτρηση των τοπικών σεισµών και φέρει το όνοµα του ενός από τους δύο δηµιουργούς της. Λόγω της πρωτοτυπίας της ορίστηκε διεθνώς ως κλίµακα µέτρησης του µεγέθους των σεισµών.Πρακτικά, η ασθενέστερη δόνηση είναι -1,5 Ρίχτερ, που ισοδυναµεί µε το σπάσιµο µιας πέτρας. Μια δόνηση του βαθµού 1 της κλίµακας Ρίχτερ είναι εκείνη που παράγεται από το πέρασµα ενός τρένου ή ενός τανκ πάνω στην άσφαλτο µε µια µέση ταχύτητα και δεν γίνεται αισθητή. Ο βαθµός 2 είναι η δόνηση που αντιλαµβάνονται οι άνθρωποι από τη διέλευση µιας µονάδας αρµάτων.Όταν το µέγεθος είναι µικρότερο των 2 Ρίχτερ ο σεισµός δεν γίνεται αισθητός από τους ανθρώπους. Σεισµοί µικρότεροι των 4 Ρίχτερ συνήθως δεν προκαλούν καταστροφές. Αντίθετα, σεισµοί µεγέθους µεγαλύτερου των 5 Ρίχτερ µπορούν να προκαλέσουν καταστροφές. Όσο µεγαλύτερο είναι το µέγεθος ενός σεισµού, τόσο µεγαλύτερες είναι και οι καταστροφές. Οι σεισµοί γίνονται αισθητοί σε ακτίνα πολλών χιλιοµέτρων και δεν διαρκούν περισσότερο από µερικά δευτερόλεπτα. Μέχρι σήµερα, δυστυχώς, οι επιστήµονες δεν µπορούν να προβλέψουν µε ακρίβεια τον τόπο, τον χρόνο και το µέγεθος ενός σεισµού. Όµως οι έρευνες συνεχίζονται και οι επιστήµονες εµφανίζονται αισιόδοξοι ότι κάποια µέρα θα είναι σε θέση να κάνουν ακριβείς προβλέψεις.

ποσότητα αυτή είναι µοναδική για

Εστιακό βάθος

18

Σκύψε, καλύψου και κρατήσου, όταν γίνεται σεισµός, έτσι λέει ο ΟΑΣΠ, συµβουλεύοντας καλά!

Κλίµακες µέτρησης σεισµών

Το συχνότερα παρατηρούµενο µέγιστο µέγεθος σεισµού, ετησίως, στη χώρα µας είναι το 6,3.

Κλίµακα ΜΜ

ΜΕΡΚΑΛΙ Χαρακτηριστικά των Σεισµών

Κλίµακα ΜL

ΡΙΧΤΕΡ

1 ∆εν γίνεται αισθητός. Καταγράφεται µόνο από τους σεισµογράφους. 2

2 Γίνεται αισθητός από µερικούς ανθρώπους, που αναπαύονται στους υψηλότερους ορόφους κτηρίων. 3

3 Γίνεται αισθητός µέσα στα σπίτια. Μπορεί να µην αναγνωριστεί σαν σεισµός. Οι δονήσεις µοιάζουν µε την κίνηση µικρού φορτηγού.

4 4

Κουνούν διάφορα αντικείµενα που κρέµονται, τα τζάµια τρίζουν, τα σταµατηµένα αυτοκίνητα κλυδωνίζονται. Οι δονήσεις µοιάζουν σαν να περνά βαρύ φορτηγό. Παράθυρα και πόρτες χτυπούν.

5 Γίνεται αισθητός στην ύπαιθρο, ξυπνώντας πολλούς από όσους κοιµούνται. Κουνούν διάφορα αντικείµενα και ορισµένα µικρά πέφτουν.

5

6

Γίνεται αισθητός απ’ όλους. Πολλοί τροµοκρατούνται και περπατούν µε ασταθές βήµα. Οι µικρές καµπάνες κτυπούν. Μετακινούνται και ανατρέπονται πολλά και µεγάλα αντικείµενα και έπιπλα. Σε πολλά σηµεία πέφτουν σοβάδες, κεραµίδια, καπνοδόχοι. Γενικά οι βλάβες είναι λίγες κι ελαφριές.

6

7

Γίνεται έντονα αισθητός απ’ όλους. Οι µεγάλες καµπάνες ηχούν. Πέφτουν πολυάριθµα κεραµίδια, καπνοδόχοι, σοβάδες, τοίχοι ραγίζουν στις συνηθισµένες κατασκευές. Στις κακές κατασκευές πέφτουν σοβάδες, αποκολλούνται τούβλα και πέτρες. Γίνεται αισθητός από οδηγούς αυτοκινήτων. Στις λίµνες δηµιουργούνται κύµατα και το νερό θολώνει από τη λάσπη.

8

Οι οδηγοί επηρεάζονται στην οδήγηση. Στις συνηθισµένες κατασκευές παρατηρούνται αρκετές ζηµιές και κατάρρευση σε ορισµένα σηµεία. Στις καλές κατασκευές οι βλάβες στους τοίχους είναι λίγες και µεγάλες στις κακές. Κλαδιά δέντρων σπουν. Η ροή και η θερµοκρασία του νερού σε πηγές και σε πηγάδια αλλάζει.

7

9 Οι κακές κατασκευές καταστρέφονται ολοσχερώς. Στις καλές έχοµε σοβαρές βλάβες στην τοιχοποιία. Πολλοί υπόγειοι αγωγοί σπάζουν. Σε πολλές περιοχές που έχουν ιζήµατα αναβλύζει από το έδαφος λεπτή άµµος, λάσπη και νερό.

10

Καταστρέφονται καλά κατασκευασµένες γέφυρες και ξύλινα κτήρια. Καταστρέφονται συθέµελα οι περισσότερες κατασκευές τοιχοποιίας και τα προκατασκευασµένα κτήρια. Γίνονται σοβαρές ζηµιές σε φράγµατα, υδατοφράχτες και αναχώµατα. Μεγάλες είναι οι κατολισθήσεις. Οι σιδηροτροχιές κάµπτονται.

8

11 ∆ηµιουργούνται µεγάλες ρωγµές στο έδαφος. Οι σιδηροτροχιές κάµπτονται έντονα. Οι υπόγειοι αγωγοί καταστρέφονται εντελώς.

9

12 Η Καταστροφή είναι ολική. Μεταβάλλεται η επιφάνεια του εδάφους και η γραµµή του ορίζοντα.

19

Κλίµακες µέτρησης σεισµών

Το µέγιστο µέγεθος του σεισµού που παρατηρείται, ετησίως, στην Ελλάδα είναι 6,3 της κλίµακας Ρίχτερ.

Τα είδη των σεισµών

Είναι οι σεισµοί που οφείλονται σε εκρήξεις ηφαιστείων. Αποτελούν το 7% των επιφανειακών σεισµών. Γίνονται πριν ή µετά την έ κ ρ η ξ η τ ο υ η φ α ι σ τ ε ί ο υ .

Ηφαιστειογενείς σεισµοί

Είναι οι σεισµοί που οφείλονται σε τοπικά αίτια, κυρίως σε κατακρήµνιση οροφών φυσικών σπηλαίων. Το 3% των επιφανειακών σεισµών οφείλονται σ’ αυτούς. Τα µεγέθη τους είναι µικρά και συνήθως εκδηλώνονται µακριά από τα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών.

Εγκατακρηµνισιγενείς σεισµοί

Οι περ ισσότερο ι σε ισµοί δηµιουργούνται από τις κινήσεις τ η ς Λ ι θ ό σ φ α ι ρ α ς κ α ι ο ν ο µ ά ζο ν τ α ι τ ε κ τ ο ν ι κο ί . Αποτελούν δε το 90% των ε π ι φ α ν ε ι α κώ ν σ ε ι σ µ ώ ν .

Τεκτονικοί σεισµοί

Μπορείς, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τα είδη των σεισµών. Μπορείς, επίσης, να τους αναπαραστήσεις εικαστικά, φτιάχνοντας ένα ανάγλυφο κολλάζ.

Ρήγµα

20

Ο σεισµός της παρακάτω εικόνας είναι:

Εγκατακρηµνισιγενής;

Tεκτονικός;

Ηφαιστειογενής;

Κύκλωσε µε χρώµα τη σωστή απάντηση.µπλε

Ρήγµα

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

21

Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της εικόνας:

Συγκλίνουν µεταξύ τους;

Αποκλίνουν;

Κινούνται παράλληλα η µια µε την άλλη;

Κύκλωσε µε χρώµα τη σωστή απάντηση.κόκκινο

Ήξερες ακόµη ότι...Η µεγάλη σεισµικότητα της Ελλάδας

οφείλεται, κατά κύριον λόγο, στην κίνηση των τεκτονικών πλακών

της Ανατολικής Μεσογείου;

Τα αίτια της κίνησης των λιθοσφαιρικών πλακών πιθανόν να είναι οι οριζόντιες, εφαπτοµενικές κινήσεις, που ασκούνται στον πυθµένα τους από τα θερµά ρεύµατα

µεταφοράς, τα οποία δηµιουργούνται στον ασθενοσφαιρικό µανδύα;

Οι αιτίες των σεισµών

Σεισµός µπορεί να προκληθεί από µια έκρηξη στην ατµόσφαιρα της γης;

Το απότοµο γλίστρηµα ενός παγετώνα µπορεί να προκαλέσει σεισµό;

Σεισµός µπορεί να προκληθεί και από µη φυσικούς λόγους, όπως µια υπόγεια πυρηνική δοκιµή;

Ήξερες ότι...

Ήξερες ότι...Ο σεισµός συνήθως προκαλείται από ξαφνική απελευθέρωση συσσωρευµένης ενέργειας στον φλοιό της γης; Τον αντιλαµβανόµαστε επειδή µέρος της ενέργειας αυτής µεταφέρεται στην επιφάνειά της µε τα σεισµικά κύµατα. Τα κύµατα αυτά διαδίδονται στον φλοιό µε τις ταλαντώσεις των πετρωµάτων και φθάνοντας στην επιφάνεια προκαλούν τις δονήσεις που αισθανόµαστε.

Ήξερες ότι...Η πραγµατική αιτία των σεισµών, που γίνονται στον φλοιό της γης, αναφέρθηκε το 1760 από τον Βρετανό Τζον Μίτσελ (John Michell), που θεωρείται ο πατέρας της επιστήµης της µελέτης των σεισµών, της Σεισµολογίας; Ο Μίτσελ υποστήριζε πως οι σεισµοί και τα κύµατα ενέργειας που δηµιουργούν, προκαλούνται από «µάζες πετρωµάτων, που µετατοπίζονται µίλια κάτω από την επιφάνεια της γης».

22

Εστία

Ρήγµα

Σεισµικά κύµατα

Επίκεντρο

Εστιακό βάθος

Σεισµολογικός Σταθµός

Πρόγνωση του Σεισµού

Ήξερες ότι...

Είναι η γνώση του µεγέθους του, του χρόνου γένεσής του και του τόπου, πριν αυτός εκδηλωθεί. Η πρόγνωση είναι σηµαντική ώστε να ληφθούν

έγκαιρα τ’ απαραίτητα µέτρα προστασίας.

Οι Σεισµολόγοι λένε ότι η πρόγνωση ενός σεισµού µπορεί να γίνει δέκα δευτερόλεπτα πριν τη γένεσή του. Γίνονται συνεχώς προσπάθειες από τους σεισµολόγους, σε όλον τον κόσµο, ώστε να µπορούν

να προβλέπουν τους σεισµούς σε ακόµη λιγότερο χρόνο.

Η πρόγνωση των σεισµών από τα πολύ παλιά χρόνια ήταν επιδίωξη του ανθρώπου, ώστε να εξαλειφθεί το απότοµο και ξαφνικό;

Η πρόγνωση των σεισµών διακρίνεται σε:

Μακροπρόθεσµη, όταν οι σεισµολόγοι πιστεύουν ότι θα γίνει σεισµός µετά από δεκάδες έτη. Μεσοπρόθεσµη, όταν οι σεισµολόγοι πιστεύουν ότι θα γίνει σεισµός µετά από µερικά χρόνια (2-5 έτη). Βραχείας διάρκειας, όταν οι σεισµολόγοι πιστεύουν ότι θα γίνει σεισµός µετά από µερικές ηµέρες ή βδοµάδες

ή µερικούς µήνες.

Οι προγνώσεις βασίζονται στην καταγραφή και επεξεργασία των ιστορικών και σεισµολογικών δεδοµένων, µέσα στους ερευνητικούς σταθµούς, στη γνώση για τα ενεργά ρήγµατα των περιοχών, στις παρατηρήσεις και ερµηνείες διαφόρων φαινοµένων, που προηγούνται των σεισµών, όπως είναι οι προσεισµοί, οι επιφανειακές παραµορφώσεις του φλοιού της γης, οι µεταβολές των υπογείων νερών (η στάθµη, η θερµοκρασία, η περιεκτικότητα σε διάφορα χηµικά ή ραδιενεργά στοιχεία). Συλλογή δεδοµένων γίνεται και από τους δορυφόρους, που καταγράφουν τα ηλεκτροµαγνητικά κύµατα στις πλέον σεισµογενείς περιοχές του κόσµου.

Ένα άλλο φαινόµενο που παρατηρείται πριν τους σεισµούς, είναι η περίεργη συµπεριφορά των ζώων, η οποία αλλάζει 2-5 λεπτά πριν τον σεισµό, µε εξαίρεση τα κουνούπια που η αλλαγή παρατηρείται πολλές ώρες νωρίτερα. Πριν τον µεγάλο σεισµό της Χαϊτσένγκ (Haicheng) το 1975, χιλιάδες ζώα εµφάνισαν παράξενη συµπεριφορά. Οι γάτες και τα σκυλιά έβγαζαν έξω από τα σπίτια τα µωρά τους, τα ποντίκια και τα φίδια εγκατέλειπαν τις φωλιές τους και τα γουρούνια ξεφώνιζαν παράξενα.

|||

Τα ουρλιάζουν όλα µαζί, ξαφνικά, χωρίς κανένα λόγο. σκυλιά

Οι τινάζονται, ξαφνικά, από τη θέση τους και τρέχουν να κρυφτούν. γάτες

Πολλά εµφανίζονται την ηµέρα.νυχτόβια ζώα

Τα άλογα αρνούνται να µπουν στον στάβλο.

Τα τινάζονται, ξαφνικά, όλα µαζί και πετούν ψηλά χωρίς θόρυβο, αλλά πολύ ανήσυχα.

πουλιά

Λίγο πριν τον σεισµό...

23

Τα σταµατούν, ξαφνικά, να τραγουδούν. Τζιτζίκια

Τα το καλοκαίρι, δεν τσιµπούν.κουνούπια,

Τα βγαίνουν, τελείως ξαφνικά κι απότοµα, στην επιφάνειά της.

φίδια και τα έντοµα, που ζουν κάτω από τη γη,

Οι βγαίνουν όλες µαζί, ξαφνικά, έξω από τη φωλιά τους.

µέλισσες κι οι σφήκες

Τα κολυµπούν κοντά στην επιφάνεια του νερού και µερικά πηδούν συνέχεια έξω απ’ αυτήν.

ψάρια

Οι βγάζουν παράξενες κραυγές.κροκόδειλοι

Ήξερες ότι...

Γιατί όµως τα ζώα είναι ανήσυχα πριν τους σεισµούς;

Από την αρχαιότητα παρατηρούσαν τη συµπεριφορά των ζώων σαν ένδειξη για πιθανό σεισµό; Πολλές αρχαίες, ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι διάφορα ζώα και πουλιά συµπεριφέρθηκαν περίεργα πριν από κάποιον µεγάλο σεισµό. Οι πρώτες αναφορές έγιναν από τους Ρωµαίους. Οι Ινδιάνοι έκαναν επίσης εκτενείς παρατηρήσεις πάνω στη συµπεριφορά των ζώων πριν από τους σεισµούς. Ένα παράδειγµα έγκαιρης πρόγνωσης είναι αυτή που έγινε πριν τον σεισµό του 1975 στην Κίνα. Οι Κινέζοι σεισµολόγοι παρατήρησαν ότι τα ζώα είχαν µια πολύ παράξενη συµπεριφορά λίγες ώρες πριν τον καταστρεπτικό σεισµό, που συνέβη στην πόλη Χαϊτσένγκ (Haicheng). Παρατηρώντας την περίεργη συµπεριφορά των ζώων, τη µεταβολή της στάθµης του νερού και διάφορους άλλους παράγοντες αποµάκρυναν έγκαιρα τον πληθυσµό κι έτσι σώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι.

Οι επιστήµονες λένε ότι τα ζώα αντιλαµβάνονται τις χηµικές µεταβολές, που συµβαίνουν στα επιφανειακά νερά, λίγο πριν από έναν σεισµό. Γι’ αυτό η συµπεριφορά τους είναι περίεργη και ανήσυχη.

Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες για τη συµπεριφορά των ζώων πριν και µετά τον σεισµό. Τι µαρτυρίες υπάρχουν από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα;

24

Ήξερες ότι...

Ψάξε, αν θέλεις, να βρεις περισσότερες πληροφορίες, για τις συνθήκες διαβίωσης των παιδιών σε διάφορες χώρες του κόσµου που έχουν πληγεί απο σεισµό.

Επιπτώσεις του σεισµού

Πολλές φορές, η καταστροφικότητα των σεισµών οφείλεται στο υπέδαφος; Το είδος, η δοµή, το πάχος των γεωλογικών σχηµατισµών και οι υδρογεωλογικές συνθήκες παίζουν τεράστιο ρόλο.

Μια σοβαρή επίπτωση του σεισµού είναι η εκδήλωση ασθενειών και επιδηµιών στις περιοχές που επλήγησαν.

Μ ε τ ά τ ο ν σ ε ι σ µ ό πολλοί άνθρωποι έχουν ανάγκη από φάρµακα και ιατρική περίθαλψη.

Οι σεισµοί όχι µόνο κοστίζουν ζωές, αλλά αφήνουν και χιλιάδες ανθρώπους µε σοβαρούς τ ρ α υ µ α τ ι σ µ ο ύ ς π ο υ δ ε ν µ π ο ρ ο ύ ν ν ’ αντιµετωπιστούν εύκολα εξ αιτίας των καταστροφών στις υγειονοµικές υποδοµές.

Ένας σεισµός επιφέρει και οικονοµικές συνέπειες, που σχετίζονται µε τις βλάβες στις κατασκευές και τη διαφοροποίηση των συνθηκών διαβίωσης των σεισµοπαθών.

Αν ο σεισµός είναι υποθαλάσσιος µπορεί να προκληθεί τσουνάµι µε ανυπολόγιστες καταστροφές.

Ένας µεγάλος σεισµός µπορεί να αποδιοργανώσει την καθηµερινή ζωή. Οι κάτοικοι των περιοχών που έχουν πληγεί, ίσως να µην µπορούν να εργαστούν για ένα διάστηµα, εξ αιτίας τραυµατισµών ή αναστολής των επαγγελµατικών τους δραστηριοτήτων.

Σε πολλές σεισµόπληκτες περιοχές του κόσµου υπάρχουν παιδιά, που για πολύ καιρό µετά τον σεισµό δεν έχουν φαγητό, νερό, σπίτι, ρούχα, δεν πηγαίνουν στο σχολείο!

Πολλοί άνθρωποι βιώνουν µακροπρόθεσµες ψυχολογικές συνέπειες. Ζουν µέσα στον πανικό και τον φόβο. Εξαιρετικά ευάλωτα είναι τα µικρά παιδιά, που διατρέχουν µεγαλύτερο κίνδυνο τραυµατισµού, θανάτου και ψυχολογικών διαταραχών.

Μετά από έναν σεισµό, συχνά προκαλούνται βλάβες σε κατοικίες, σε ιστορικά µνηµεία, σε δηµόσια κτίρια, σε χώρους όπου συγκεντρώνεται πολύς κόσµος.

Τ’ αποτελέσµατα και οι βλάβες, που προκαλεί ο σεισµός στις κατασκευές, εξαρτώνται από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και από τις ιδιότητες των ίδιων των κατασκευών, αλλά και από διάφορες παραµέτρους όπως είναι το µέγεθος του σεισµού, το βάθος της εστίας, η θέση του επικέντρου, η απόσταση της εστίας από τον τόπο παρατήρησης, το µέσο διάδοσης των σεισµικών κυµάτων, το έδαφος θεµελίωσης.

Ένας µεγάλος σεισµός συχνά προκαλεί βλάβες στο οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο, στα δίκτυα ύδρευσης, τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρισµού, φυσικού αερίου.

Από έναν σεισµό, πολλές φορές, προκαλούνται περιβαλλοντικές καταστροφές, µικρού ή µεγάλου µεγέθους (π.χ. διαρροές επικίνδυνων υλικών).

Ο φόβος ενός νέου σεισµού οδηγεί, πολλές φορές, σε µετανάστευση, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται.

25

Ποιές νοµίζεις ότι είναι οι αιτίες του σεισµού;

Μπορείς να τις βάλεις σε κύκλο;

Αιτίες του σεισµού

Συµπλήρωσε τις µισές λέξεις για να δεις ποιες είναι οι επιπτώσεις του σεισµού.

οποιαδήποτε ξαφνική µεταβολή της απόστασης Σελήνης-Γης

την ξαφνική απελευθέρωση συσσωρευµένης ενέργειας

στον φλοιό της Γης

µια έκρηξη ή µια υπόγεια πυρηνική δοκιµή

µια έκρηξη στην ατµόσφαιρα της γης

τις εκρήξεις των ηφαιστείων

την κατακρήµνιση της οροφής υπογείων σπηλαίων

Σεισµοί προξενούνται από

το απότοµα γλίστρηµα ενός παγετώνα

τα φράγµατα

ένα αεροπλάνο που πετά µε µεγάλη ταχύτητα

Η πραγµατική αιτία των σεισµών, που γίνονται στον φλοιό της γης δηλώθηκε, το 1760, από τον Βρετανό Τζον Μίτσελ (John Michell). Ο Μίτσελ υποστήριζε πως οι σεισµοί και τα κύµατα ενέργειας που δηµιουργούν,

προκαλούνται από «µάζες πετρωµάτων που µετατοπίζονται, µίλια κάτω από την επιφάνεια της γης».

1.Πανι---------------- και φο ----------------------

2.Ανασφ---------------------------------------------

3.Αρρώστιες και ----------------------------------

5.Καταστρ---------------------- κτηρίων, ιστορικών µνηµείων κλπ.

4.Μεταν---------------------------------------------

6.Βλά------------------------- στο οδικό και σιδηροδροµικό δίκτυο. Επίσης στα δίκτυα

ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρικού, φυσικού αερίου και τηλεπικοινωνιών.

ΛΥΣΗ

1.Πανικός-Φόβος2.Ανασφάλεια3.Αρρώστιες-Επιδηµίες4.Μετανάστευση5.Καταστροφή6.Βλάβες

26

Πως µετρούν τους σεισµούς οι σεισµολόγοι;

Παραδοσιακοί σεισµογράφοι από το Σεισµολογικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Ένας Κινέζος λόγιος, o Τσανγκ Χένγκ, επινόησε το 132 µ.X. ένα σεισµοσκόπιο, που κατέγραψε την εκδήλωση ενός σεισµού στην πόλη Γκανσού (Gansu) το 143 µ.X.;Η συσκευή αυτή µπορούσε να προσδιορίσει τον χρόνο και τη θέση του σεισµού. Όταν εκδηλωνόταν ένας σεισµός, τα σεισµικά κύµατα ενεργοποιούσαν έναν µηχανισµό, που υπήρχε µέσα στη συσκευή. Η καταγραφή του σεισµού στην πόλη Γκανσού ήταν η πρώτη καταγραφή σεισµού στην ιστορία.

Τα Σεισµοσκόπια είναι όργανα, που σηµειώνουν ή αναγράφουν τη γέννηση των σεισµών (τον χρόνο εκδήλωσης της σεισµικής δόνησης) πάνω σε µια ακίνητη αιθαλωµένη πλάκα, δίνοντας πληροφορίες για την έντασή τους.

Οι Σεισµογράφοι είναι όργανα τα οποία καταγράφουν τις εδαφικές ταλαντώσεις, που προκαλούνται από έναν σεισµό, µια έκρηξη ή οποιοδήποτε άλλο φαινόµενο, που διαταράσσει τη γη. Η καταγραφή της σεισµικής κίνησης από τον σεισµογράφο είναι αυτόµατη, αλλά όχι πιστή.

Η α ν α γ ρ α φ ή τ ο υ σ ε ι σ µ ο γ ρ ά φ ο υ λ έ γε τ α ι σεισµογράφηµα, και γίνεται µε γραφίδα πάνω σε αιθαλωµένη ταινία ή µε φωτεινή κηλίδα πάνω σε φωτογραφική ταινία.

Ήξερες ότι...

Τα Σεισµόµετρα είναι όργανα, ποσότητα της εδαφικής κίνησης και γράφουν µε σηµαντική ακρίβεια τις σεισµικές κινήσεις. Οι α ν α γ ρ α φ έ ς τ ω ν σ ε ι σ µ ο µ έ τ ρ ω ν λ έ γ ο ν τ α ι σεισµογράµµατα.Η βασική διαφορά µεταξύ σεισµοµέτρου και σεισµογράφου είναι ότι το σεισµόµετρο διαθέτει συσκευή µε την οποία επιτυγχάνεται η πιστότερη αναγραφή της σεισµικής κίνησης.

που µετρούν την

27

1. Ο Οργανισµός Αντισεισµικού Σχεδιασµού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.) ιδρύθηκε το 1983;Είναι Νοµικό Πρόσωπο ∆ηµοσίου ∆ικαίου και εποπτεύεται από το Υπουργείο Υποδοµών, Μεταφορών και ∆ικτύων.Σκοπός του Ο.Α.Σ.Π. είναι η επεξεργασία και ο σχεδιασµός της αντισεισµικής πολιτικής της χώρας, στo πλαίσιo των κυβερνητικών κατευθύνσεων, καθώς και ο συντονισµός των ενεργειών δηµόσιου και ιδιωτικού δυναµικού για την εφαρµογή της πολιτικής αυτής (Φ.Ε.Κ. 52/Α΄/25-4-1983).

2. Θέµατα που αφορούν στον σχεδιασµό, εκπόνηση, συντονισµό και παρακολούθηση του έργου της εκπαίδευσης και ενηµέρωσης του πληθυσµού και των στελεχών φορέων του δηµοσίου, σε θέµατα αντισεισµικής προστασίας και αντιµετώπισης των εκτάκτων αναγκών που προέρχονται από σεισµούς, αποτελούν αρµοδιότητα του Ο.Α.Σ.Π. (Π∆ 485/1988, ΦΕΚ 219/Α΄/1988). Επίσης, η ενηµέρωση του κοινού για τη λήψη µέτρων αυτοπροστασίας από κινδύνους, που προέρχονται από σεισµούς, γίνεται σε κεντρικό επίπεδο από τον Ο.Α.Σ.Π. (Π∆ 485/1988, ΦΕΚ 219/Α΄/1988).

3. Η Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας, στα πλαίσια των αρµοδιοτήτων της για την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών, συνεργάζεται µε τον Ο.Α.Σ.Π. στην έκδοση έντυπου υλικού και οδηγιών προς τους πολίτες.Ειδικότερα, για τον κίνδυνο εκδήλωσης θαλάσσιου κύµατος βαρύτητας (τσουνάµι) µετά από σεισµό και τη λήψη µέτρων αυτοπροστασίας, η ενηµέρωση των πολιτών, και ειδικότερα αυτών που διαµένουν σε παράκτιες περιοχές, πραγµατοποιείται από τα αρµόδια, κατά τόπους, Γραφεία Πολιτικής Προστασίας των ∆ήµων, µέσω της διανοµής σχετικού έντυπου υλικού, που έχει εκδοθεί από την Γ.Γ.Π.Π. Η διάθεση των εντύπων αυτών γίνεται στα ∆ηµοτικά Καταστήµατα.Το έντυπο υλικό µε τα προτεινόµενα µέτρα αυτοπροστασίας µπορεί να κατευθύνεται και προς τους υπεύθυνους λειτουργίας παράκτιων τουριστικών µονάδων (ξενοδοχεία, κατασκηνώσεις κλπ), έτσι ώστε οι πολίτες, που διαµένουν στους χώρους αυτούς, να ενηµερώνονται για τους κινδύνους και τα προτεινόµενα µέτρα αυτοπροστασίας (αποµάκρυνση από τις παράκτιες περιοχές, κατεύθυνση προς τους οργανωµένους χώρους καταφυγής, κλπ).Περαιτέρω ενηµέρωση του κοινού, µε βάση τις οδηγίες και το έντυπο υλικό της Γενικής Γραµµατείας Πολιτικής Προστασίας, αποτελεί υποχρέωση των ∆ιευθύνσεων Πολιτικής Προστασίας των Αποκεντρωµένων ∆ιοικήσεων και των Περιφερειών καθώς και των Γραφείων Πολιτικής Προστασίας των ∆ήµων. Σηµειώνεται ότι αναλυτικές οδηγίες για τη λήψη µέτρων αυτοπροστασίας σε περίπτωση σεισµού και πιθανή εκδήλωση θαλάσσιου κύµατος βαρύτητας αναφέρονται και στον ιστοχώρο της Γ.Γ.Π.Π. (www.civilprotection.gr ή www.gscp.gr ).Στα ανωτέρω πλαίσια οι ∆ιευθυντές σχολικών µονάδων Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης της χώρας υποχρεούνται µε την έναρξη του σχολικού έτους να πραγµατοποιούν άσκηση εγκατάλειψης των κτηρίων και ενηµέρωσης των µαθητών. Κατευθυντήριες οδηγίες για την υλοποίηση των ανωτέρω δίνονται από το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία µε τον Ο.Α.Σ.Π. (Α.Π. 180/18-11-2008 έγγραφο Υπουργείο Παιδείας).

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

-ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣΕυαγγελιστρίας 2105 63 ΑθήναΤηλ. 210 3359002-3www.civilprotection.gr

-ΟΑΣΠΞάνθου 32, ΤΚ 15451, Ν. ΨυχικόΗλεκτρονική ∆/νση ΟΑΣΠ ( email ): info@oasp.grΤηλεφωνικό Κέντρο ΟΑΣΠ: 210 6728000, 210 6779015, 210 6725233 Fax : 210 6779561

Ήξερες ότι...

28

Το κρυπτόλεξο του σεισµού

Μπορείς να βρεις τις κρυµµένες λέξεις;

ΣΕΙΣΜΟΣ-ΣΕΙΣΜΟΠΑΘΗΣ-ΓΗΣΕΙΣΜΟΓΡΑΦΟΣ-ΕΓΚΕΛΑ∆ΟΣΣΕΙΣΜΟΛΟΓΟΣ-ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑ

ΥΤΑΩΗΣΕΙΣΜΟΣΟΙΤΠΟΓΦΤΕ∆ΗΒΦΡΘΙΟΞΓΡΤΕΑΠΛΕ∆ΣΙΟΙ∆ΑΜΙΗΣΕΙΣΜΟΠΑΘΗΣΝΗΥΤΦΝΜΗ∆ΙΙΗΑΑΑΓΗΑΒΓ∆Ρ∆ΠΑΛΜΟΜΚΥΓΩΝΣΕΙΣΜΟΓΡΑΦΟΣΑΣΜΟΣΓΘΡΕΚΟΤΕΓΚΕΛΑ∆ΟΣ∆ΚΙΚΝΑΙΟΣΥΝΗ∆ΩΙΩΦΘΑΧΚΗΙΑΣΑΩΡΗΤΡΕΣ∆ΥΞΣΕΙΣΜΟΛΟΓΟΣ∆ΙΟΥΙΜΜ∆ΗΤΙΜΙΑΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑΝΤΙΣΙ

ΣΜΙΗΠΟΣΤΑΙΑΤΑΓΤΗΒΩΦΡΤΞΞ

29

Ήξερες ότι...

Σε περίπτωση σεισµού πολλοί εθελοντές προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους πληγέντες.

Όσο υπάρχουν άνθρωποι!!!Εθελοντισµός

«Ακούστε αυτό το τρίξιµο της πόρτας. Ελάτε να βοηθήσουµε την πολιτεία

που κοιλοπονάει τα µετάλλινα παιδιά της. Εγώ είµαι εγώ.

Εσύ και εγώ, είµαστε εµείς.»(Ρίτσος, Ανυπόταχτη Πολιτεία, 1952-53)

« » «Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: Εγώ, εγώ µονάχος µου έχω χρέος, να σώσω τη γης.

Αν δε σωθεί, εγώ φταίω» Νίκος Καζαντζάκης, Ασκητική, Αθήνα 1945

Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: Θα νικήσουµε; Θα νικηθούµε; Πολέµα!

Ο εθελοντισµός αποτελεί σηµαντικό στήριγµα στην κοινωνία των πολιτών; Είναι η πράξη που κάνει ένα άτοµο µε προσωπικό, ελεύθερο, αφιλοκερδή τρόπο. Χρειάζεται µεγάλη προθυµία

και διάθεση χρόνου για να επιτευχθεί αυτό το έργο του εθελοντισµού για το γενικό καλό της κοινωνίας.

Μια πρώιµη µορφή του σηµερινού Παγκόσµιου Οργανισµού Ηνωµένων Εθνών (ΟΗΕ) και της Κοινωνίας των Εθνών παλιότερα, αποτελούν οι αµφικτιονίες στην αρχαία Ελλάδα. Οι αµφικτιονίες ήταν η πρώτη προσπάθεια που έγινε, για να ρυθµιστούν οι σχέσεις µεταξύ των λαών. Είχαν οικιοθελή χαραχτήρα και χωρίς αµοιβή για τους συµµετέχοντες.

Επιπλέον, η φιλανθρωπία στην Αρχαία Ελλάδα βρισκόταν υπό την προστασία των θεών. Κατά τη διάρκεια των δείπνων της Εκάτης οι άνθρωποι τοποθετούσαν τρόφιµα κοντά σε πηγές και περάσµατα, για να χρησιµοποιηθούν από τους ταξιδιώτες. Ο Ιπποκράτης αναφέρει ότι τα κρατικά, νοσηλευτικά ιδρύµατα στηρίζονταν σε µεγάλο βαθµό στην πρωτοβουλία των πολιτών, οι οποίοι πρόσφεραν χρήµατα και άλλα υλικά αγαθά, κυρίως στις γιορτές.

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και έως το 1914, οι πληροφορίες για τον εθελοντισµό είναι περιορισµένες. Βοήθεια παρεχόταν από δωρητές, από την εκκλησία και γενικά από εύπορους πολίτες του εσωτερικού αλλά και του εξωτερικού.

O Μέγας Βασίλειος ίδρυσε µε προσωπικά του έξοδα τη Βασιλειάδα, η λειτουργία της οποίας βασίστηκε αποκλειστικά σε ατοµικές δωρεές και εθελοντική εργασία. Ήταν ένα κέντρο κοινωνικής προστασίας.

Το 1914 προκειµένου να ανακουφισθεί η ελληνική κοινωνία από τις επιπτώσεις των Βαλκανικών Πολέµων, ιδρύθηκε ο φιλανθρωπικός «Πατριωτικός Σύλλογος Ελληνίδων», που µετεξελίχθηκε το 1917 στο «Πατριωτικό Ίδρυµα Περίθαλψης» και το 1929 µε την ονοµασία «Πατριωτικό Ίδρυµα Προστασίας Παιδιού» επιχορηγήθηκε από το κράτος. Το 1936 µετονοµάσθηκε σε «Πατριωτικό Ίδρυµα Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντίληψης» (ΠΙΚΠΑ). Το 1932 η Ειρήνη Καλλιγά, µε µια οµάδα νέων γυναικών, ίδρυσαν την πρώτη οµάδα Ελληνικού Οδηγισµού.

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή ιδρύονται οργανωµένα φιλανθρωπικά σωµατεία, καθώς και χριστιανικές αδελφότητες.

Μετά τη µεταπολίτευση και ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 1980 αναδύεται η έννοια του πολίτη, ενεργού µέλους της κοινωνίας των πολιτών. Επιπλέον εµφανίζονται οι πρώτες πρωτοβουλίες του κράτους να προσεγγίσει και να προσεταιριστεί τον εθελοντικό τοµέα.

Ψάξε, να βρεις πληροφορίες για τις εθελοντικές οργανώσεις, που ασχολούνται µε τα δικαιώµατα του παιδιού σε περίπτωση σεισµού και επικοινώνησε µαζί τους.

Ίσως, να µπορείς να βοηθήσεις κι εσύ!

αν θέλεις,

30

Ήξερες ότι...

Σύµφωνα µε τη Γιούνισεφ(UNICEF)

Γιατί πρέπει να εµβολιασθούν τα παιδιά µετά τον µεγάλο σεισµό στο Πακιστάν;................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Τουλάχιστον 70.000 άνθρωποι έπεσαν θύµατα σεισµού τον Μάιο του 2008 στην κινεζική επαρχία του Σιτσουάν; 15 εκατοµµύρια σπίτια είχαν καταρρεύσει. Από τότε, σχεδόν 6 εκατοµµύρια

άνθρωποι ζουν σε καταλύµατα έκτακτης ανάγκης.

Ο σεισµός στην Αϊτή, στις 12 Ιανουαρίου 2010, κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 200.000 ανθρώπους και εκτόπισε εκατοµµύρια. Τεράστιος είναι και ο αριθµός των παιδιών, που έµειναν ορφανά µετά τον καταστροφικό σεισµό. ∆εν υπάρχουν αξιόπιστες εκτιµήσεις για τον αριθµό των παιδιών, που έχουν χαθεί ή έχασαν τους γονείς τους και κινδυνεύουν µετά τον σεισµό στην Αϊτή.Σύµφωνα µε τη Γιούνισεφ (UNICEF) περίπου 700 παιδιά, που έχασαν την επαφή µε τους γονείς τους, στη διάρκεια του σεισµού, έχουν καταγραφεί και τοποθετηθεί σε κατασκηνώσεις, ενώ γίνονται προσπάθειες επανένωσης µε τις οικογένειές τους. Ωστόσο, ενδεικτικό του µεγέθους του προβλήµατος είναι το γεγονός ότι η οργάνωση δήλωσε πως σε µια µόνο γειτονιά, εντόπισε 3.000 παιδιά, τα οποία θεωρεί ότι βρίσκονται σε κίνδυνο.

Ο σεισµός στην Ιαπωνία στις 11-3-2011, µεγέθους 9 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ, προκάλεσε τσουνάµι σε πολλές περιοχές της χώρας. Περίπου δύο εκατοµµύρια σπίτια έχουν µείνει χωρίς ηλεκτρικό και σε 1,4 εκατοµµύρια έχει διακοπεί η υδροδότηση και οι άνθρωποι χρειάζονται τρόφιµα, κουβέρτες και νερό.

Γιατί µετά τον σεισµό στην Αϊτή, η Γιούνισεφ (UNICEF) δήλωσε ότι σε µια µόνο γειτονιά εντοπίστηκαν 3.000 παιδιά, τα οποία θεωρεί ότι βρίσκονται σε κίνδυνο;

.

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

....................................................................................................................................

...................................................................................................................................

1,6 µε 2,2 εκατοµµύρια εκτιµάται ότι ανέρχονται τ’ άστεγα παιδιά, που διατρέχουν τον µεγαλύτερο κίνδυνο από το κρύο, τον υποσιτισµό και τις ασθένειες µετά τον µεγάλο σεισµό στο Πακιστάν;

4.000.000 παιδιά πρέπει να εµβολιασθούν στους επόµενους µήνες µετά τον µεγάλο σεισµό; 1.700.000 άνθρωποι ανάµεσά τους και πολλά παιδιά χρειάζονται καθαρό νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής;

31

Τα παιδιά έχουν δικαίωµα να είναι προστατευµένα, αλλά και καθήκον να µάθουν πώς να προστατεύουν τον εαυτό τους. Ανεξάρτητα από τον τόπο, το φύλο, το χρώµα του δέρµατος, τις

κινητικές δυσκολίες, τη θρησκεία ή τη γλώσσα, τα παιδιά εξακολουθούν να έχουν τα δικαιώµατά τους ακόµα και κατά τη διάρκεια µιας καταστροφής.

Θυµήσου!

Π ρ ι ν τ ο ν σ ε ι σ µ ό

Τ ι π ρ έ π ε ι ν α κ ά ν ο µ ε α π ό Τ Ω Ρ Α

Αντι Προστασία: σε ήισµικ Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!

Καταστρώνοµε ένα οικογενειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης, για να ξέροµε όλοι τι πρέπει να κάνοµε σε περίπτωση σεισµού. Σ’ αυτό το σχέδιο oρίζοµε µε τους γονείς µας ένα σηµείο συνάντησης, στο οποίο θα βρεθούµε µετά το τέλος του σεισµού. Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν το σχολικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης, ώστε να µπορούν να βρουν τα παιδιά τους όταν τελειώσει ο σεισµός. Όλοι στην οικογένεια θα πρέπει να ενηµερωθούµε για την αντισεισµική προστασία και να λάβοµε µέρος σε ασκήσεις ετοιµότητας, στο σχολείο ή στον χώρο εργασίας. Κάθε χρόνο πρέπει να πραγµατοποιούµε, τουλάχιστον, µια άσκηση σεισµού µε όλα τα µέλη της οικογένειας.

Και µην ξεχνάς... οι ηλικιωµένοι, οι άρρωστοι, τα παιδιά και τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες είναι οι ευπαθείς οµάδες. Γι’ αυτό χρειάζονται µεγαλύτερη προστασία και φροντίδα σε έναν σεισµό.

Να θυµάµαι!!!∆εν Φοβάµαι τον Σεισµό!∆εν µε Πιάνει Πανικός!Ψύχραιµος µένω εγώ!

Στον χώρο εργασίας πρέπει να καταστρώσοµε ένα σχέδιο για έκτακτες ανάγκες.

Κα τ α σ τ ρ ώ ν ο µ ε έ ν α σχέδιο για τα κατοικίδια ζώα, αν υπάρχουν.

Στερεώνοµε καλά τα βαριά έπιπλα, τους καθρέπτες, τα µεγάλα κάδρα, τις συσκευές και τα ράφια. ∆εν τοποθετούµε µεγάλα αντικείµενα σε ψηλά ράφια ή πάνω από τα κρεβάτια.

Μαθαίνοµε ΟΛΑ τα χρήσιµα τηλέφωνα για ώρα ανάγκης. Πυροσβεστική Υπηρεσία, ΕΜΑΚ, Εθνικό Κέντρο Άµεσης Βοήθειας, Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας, ΕΚΑΒ, Ενιαίος Ευρωπαικός Αριθµός Έκτακτης Ανάγκης, ∆ΕΗ, Υηρεσία Ύδρευσης-Αποχέτευσης, Κέντρο ∆ηλητηριάσεων, Κέντρο Ειδικών Λοιµώξεων.

Πρέπει να µάθοµε όλοι (οι ενήλικες) στην οικογένεια από που και πως κλείνει ο γενικός διακόπτης του ηλεκτρικού ρεύµατος, του φυσικού αερίου και του νερού.

Κατάλογος µέτρων προστασίαςα κν ιτ εισ ισµ ής

1.Σχέδιο έκτακτης ανάγκης

2.Φαρµακείο

3.Νερό

4.Φακός και µπαταρίες

5.Ξηρά τροφή

6.Ραδιόφωνο και µπαταρίες

7.Πυροσβεστήρας,

σφυρίχτρα, ανοιχτήρι

8.Αντίγραφα οικογ. εγγράφων

9.Να στερεώσω όλα

τα βαριά αντικείµενα

Ετοιµάζοµε ένα σακίδιο έκτακτης ανάγκης µε τ’ απαραίτητα εφόδια, το οποίο θα είναι προσβάσιµο απ’ όλα τα µέλη της οικογένειας.

Οικογ. έγγραφα

Νερό

∆εν πρέπει

να ξεχάσεις ΠΟΤΕ

το σηµείο συνάντησης!

32

Μπορείς να κόψεις από εφηµερίδες ή περιοδικά τα αντικείµενα, που πρέπει να υπάρχουν µέσα στο σακίδιο έκτακτης ανάγκης και να τα κολλήσεις.

Αν θέλεις, µπορείς

να βάλεις µέσα κι ένα

από τα αγαπηµένα σου

παιχνίδια.

Σακ....................

................

....................

....................

...

του....................

.................

....................

....................

...

....................

....................

...

....................

....................

...

33

Τ ι π ρ έ π ε ι ν α κ ά ν ο µ ε τ η ν Κ Α Τ Α Τ Η ∆ Ι Α Ρ Κ Ε Ι Α τ ο υ σ ε ι σ µ ο ύ

Αν βρεθούµε µέσα σε κτήριο θα πρέπε ι να µε ίνοµε σ ’ αυτό µέχρι να τελε ιώσει ο σε ισµός .

∆εν Φοβάµαι τον Σε ισµό! ∆εν µε Πιάνε ι Πανικός!

Αν κατά τη στιγµή που γίνεται ο σεισµός, βρεθείτε έξω από το σπίτι, θα πρέπει να µείνετε έξω.

Όπου κι αν βρίσκεσαι την ώρα του σεισµού αν µπορείς, για να βοηθήσεις τον εαυτό σου

και τους γύρω σου! Ο φόβος είναι φυσιολογικός. Μάθε, ενηµερώσου για τον σεισµό για να νιώσεις δύναµη. Σίγουρα θα τα καταφέρεις!!!

µην φοβηθείς! ∆είξε ψυχραιµία,

Μα αν πάλι νιώσεις φόβο, µην ντραπείς!

Μένοµε µακριά από τα παράθυρα. Υπάρχει κίνδυνος τραυµατισµού από τυχόν τζάµια που θα σπάσουν κατά τον σεισµό.

∆εν σταµατούµε κοντά σε τοίχους και εισόδους κτηρίων, ούτε µπαίνοµε µέσα για να προστατευτούµε. Υπάρχει κίνδυνος να καταρρεύσουν! Μένοµε σε ανοικτούς χώρους.

Στεκόµαστε µακριά από έπιπλα ή αντικείµενα, που κινδυνεύουν να πέσουν από τον σεισµό. Μπαίνοµε κάτω από ένα τραπέζι και κρατούµε γερά το πόδι του.

Αν οδηγούµε την ώρα του σεισµού,

Μένοµε µέσα Και βέβαια δεν περνούµε για

κανέναν λόγο

πηγαίνοµε σε ανοιχτό χώρο και σταµατούµε µε προσοχή, σε σηµείο που να µην εµποδίζoµε την κυκλοφορία.

µέχρι να σταµατήσει η δόνηση.

γέφυρες, σήραγγες ή υπέργειες διαβάσεις.

∆ ε ν π ρ έ π ε ι ν α πλησιάζοµε

Μπορεί να δ η µ ι ο υ ρ γ η θ ο ύ ν

στις ακτές για πολλές ώρες µετά τον σεισµό.

πελώρια κύµατα µεγάλης ταχύτητας.

Μένοµε µακριά από ηλεκτροφόρα καλώδια, δέντρα, κτήρια.

|

|

|

Αν δεν υπάρχει κοντά σας ανθεκτικό έπιπλο, καθήστε στο πάτωµα κοιτάζοντας έναν εσωτερικό τοίχο και καλύπτοντας το

κεφάλι µε τα χέρια σας. Το σηµείο, που θα καθήσετε, να είναι όσο γίνεται πιο µακριά από παράθυρα κι έπιπλα, που

µπορούν να πέσουν επάνω σας.Αν είστε στο κρεβάτι, µείνετε ακίνητοι και προστατέψετε το κεφάλι µ’ ένα µαξιλάρι.

Μην προσπαθήσετε ν’ αποµακρυνθείτε από το σπίτι όσο διαρκεί ο σεισµός.

Υπάρχει κίνδυνος σοβαρού τραυµατισµού!

|Και µην ξεχνάς... αποµακρυνόµαστε αµέσως από πολυώροφα κτήρια, φωτεινούς σηµατοδότες, δέντρα, στύλους κι οτιδήποτε άλλο µπορεί να πέσει και να προκαλέσει τραυµατισµούς.

Αν χρησιµοποιείς αµαξίδιο κάλυψε το κεφάλι µε τα χέρια ή κάποιο αντικείµενο.

34

Τ ι π ρ έ π ε ι ν α κ ά ν ο µ ε Μ Ε Τ Α τ ο ν σ ε ι σ µ ό :

Μετά τον σεισµό πηγαίνοµε ήρεµα, από τις σκάλες, προς την έξοδο του κτηρίου. ∆εν τρέχοµε όλοι µαζί γιατί υπάρχει κίνδυνος τραυµατισµού.

∆εν χρησιµοποιούµε ποτέ το ασανσέρ. Υπάρχει κίνδυνος εγκλωβισµού σε περίπτωση που κοπεί το ρεύµα.

1 2 3 4 5

ετά από έναν ισχυρό σεισµό ακολουθούν και άλλοι µετασεισµοί, που πολλές φορές Μείναι αρκετά δυνατοί και µπορούν να

προξενήσουν ζηµιές. που έχουν πάθει βλάβες ή αν είναι

απαραίτητο να µπούµε µέσα σ’ αυτά δεν πρέπει να παραµείνοµε πολλή ώρα. Οι µετασεισµοί µπορεί να προξενήσουν µεγαλύτερες βλάβες ή και την κατάρρευσή τους.

Γι’ αυτό µένοµε µακριά από κτήρια,

Χρησιµοποιούµε το τηλέφωνο µόνο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Να είµαστε προετοιµασµένοι και για άλλες σεισµικές δονήσεις.

∆ ε ν µ ε τ α κ ι ν ο ύ µ ε β α ρ ι ά τραυµατισµένους, παρά µόνο αν διατρέχουν άµεσο κίνδυνο να τραυµατιστούν περισσότερο.

∆ ε ν β γ α ί ν ο µ ε γ ι α κανέναν λόγο στα µπαλκόνια. Υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης.

Μην ακούτε και µην υιοθετείτε διάφορες ανυπόστατες φήµες περί επικείµενου

µεγάλου σεισµού.

Θυµήσου....

ν’ αποφύγοµε. Να συµβουλεύεστε πάντα

Ο σεισµός είναι ένα φυσικό γεγονός, που δεν µπορούµε

τ’ αρµόδια όργανα της πολιτείας. Μάθετε να προφυλάσσετε τον εαυτό σας και

τους γύρω σας.

∆εν χρησιµοποιούµε το αυτοκίνητό µας, για να µην δηµιουργηθεί µποτιλιάρισµα. Έ τ σ ι δ ι ε υ κ ο λ ύ ν ο µ ε τ α συνεργεία διάσωσης.

Σβήνοµε, αν είναι δυνατόν,

τυχόν µικροπυρκαγιές.

Και µην ξεχνάς... προσφέροµε τη βοήθειά µας σε ηλικιωµένους, σε παιδιά, σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες,

σε αρρώστους και σ’ όποιον άλλον έχει ανάγκη.

Μετά τον σεισµό πηγαίνοµε στο σηµείο συνάντησης, που έχοµε ορίσει µε την οικογένειά µας!

35

∆εν αγγίζοµε ηλεκτροφόρα καλώδια πεσµένα στο έδαφος, ούτε αντικείµενα που ακουµπούν σ’ αυτά. Υπάρχει κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.

Μαθαίνοµε ΟΛΑ τα χρήσιµα τηλέφωνα για ώρα ανάγκης. Πυροσβεστική Υπηρεσία, ΕΜΑΚ, Εθνικό Κέντρο Άµεσης Βοήθειας, Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας, ΕΚΑΒ, Ενιαίος Ευρωπαικός Αριθµός Έκτακτης Ανάγκης, ∆ΕΗ, Υπηρεσία Ύδρευσης-Αποχέτευσης, Κέντρο ∆ηλητηριάσεων, Κέντρο Ειδικών Λοιµώξεων.

Μπορείς, αν θέλεις, να γράψεις στο τηλεφωνάκι τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης, για να τα θυµάσαι.

36

Μέσα στην τάξη κατά τη διάρκεια του σεισµού

Μετά το τέλος του σεισµού

Τί θα κάνω αν γίνει σεισµός και βρίσκοµαι στο σχολείο µου;

Αν είσαι στο σχολείο και γίνει σεισµός, θα πρέπει ν’ ακολουθήσεις πιστά τις οδηγίες των δασκάλων σου για να µην γίνει κάποιο ατύχηµα!

∆ιατήρησε την ψυχραιµία σου και κάθησε κάτω από ένα θρανίο κρατώντας γερά το πόδι του, µέχρι να σταµατήσει ο σεισµός.

Επίσης, να µείνεις µακριά από τα παράθυρα και από τα βαριά αντικείµενα, που κινδυνεύουν να πέσουν µε το κούνηµα. Και βέβαια δεν βγαίνεις ποτέ στα µπαλκόνια, ούτε χρησιµοποιείς το ασανσέρ αν υπάρχει.

Όσοι µαθητές βρίσκονται στην αυλή του σχολείου, παραµένουν εκεί µε τον δάσκαλό τους, µακριά από τους τοίχους.

Όταν τελειώσει ο σεισµός, πρέπει να βγείτε από την τάξη όπως έχετε συµφωνήσει, µε τη σειρά και χωρίς να σπρώχνει ο ένας τον άλλον. Πηγαίνετε όλοι µαζί στους χώρους συγκέντρωσης, που έχουν καθορισθεί

εκ των προτέρων. Κάνε αυτό που σου λένε οι δάσκαλοί σου χωρίς αντιρρήσεις.

J

J Απαιτούν ψυχραιµία, θάρρος και περίσκεψη.

J Γι’ αυτό πρέπει να έχοµε σκεφτεί από πριν τη στάση που θα κρατήσοµε σε περίπτωση σεισµού.

Η σωστή αντισεισµική συµπεριφορά και οι βασικοί κανόνες της αυτοπροστασίας πρέπει να γίνουν βίωµα από όλους.

J Και µην ξεχνάτε ποτέ, η ΠΡΟΛΗΨΗ και η ΓΝΩΣΗ.

ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΗ

Η προσωπική µας συµπεριφορά σε περίπτωση σεισµού

Οι ώρες που ακολουθούν ύστερα από έναν καταστρεπτικό σεισµό είναι πολύ κρίσιµες.Πρέπει να είµαστε ήρεµοι. Ο πανικός είναι κακός σύµβουλος και

δηµιουργεί θύµατα.

Η κάθε µας ενέργεια έχει κάποιες συνέπειες. Ο καλύτερος τρόπος είναι η γνώση.

Ακολουθώντας τις οδηγίες των δασκάλων µας και των αρχών διευκολύνοµε την κατάσταση που έχει δηµιουργηθεί. Βοηθούµε εθελοντικά, όπως και όπου µπορούµε και ανάλογα µε την ηλικία του ο καθένας. Συνεργαζόµαστε για να βοηθήσοµε όποιον µας έχει ανάγκη.

ότι ο πιο αποτελεσµατικός τρόπος για να επιζήσει κάποιος σε περίπτωση σεισµού είναι

Ανάλαβε δράση

1. Ετοίµασε µε τη βοήθεια του δασκάλου σου και των συµµαθητών σου

ένα σακίδιο έκτακτης ανάγκης.

2. Επίσης, όλοι µαζί µπορείτε να φτιάξετε έναν χάρτη του

σχολείου, στον οποίο να φαίνονται όλοι οι χώροι:

Τα επικίνδυνα σηµεία τόσο µέσα στο κτήριο, όσο κι έξω απ’ αυτό.

Οι χώροι που γειτονεύει το σχολείο.

Τα σηµεία που είναι επικίνδυνα, αλλά δεν είναι δυνατόν να περιορισθούν. Τον ενηµερώνοµε συχνά για τυχόν αλλαγές που έχουν γίνει.

3. Τι µπορείτε να κάνετε για να περιορίσετε τους κινδύνους;

Σκεφθείτε τρόπους περιορισµού των κινδύνων, καταγράψτε τους σε ένα χαρτόνι και αναρτήστε τους σε εµφανές σηµείο µέσα στην τάξη. Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ.

37

Σχολείο

Μπορείς να βρεις το σωστό, που πρέπει να κάνεις σε περίπτωση σεισµού και να το βάλεις σε κύκλο;

Μην πιστεύετε τις φήµες και µην

τις διαδίδετε. Συχνά δηµιουργούν σύγχυση

και πανικό.

Οικ έγγραφα

Νερό

38

Σχολείο

Αν θέλεις, ζωγράφισε έναν κανόνα της αντισεισµικής προστασίας.

39

Παίζοµε το σταυρόλεξο του σεισµού;

1. Η ........................ είναι η επιστήµη που µελετά τους σεισµούς. (Οριζόντια)

2. Όταν γίνεται σεισµός δεν µε πιάνει ............................ (Κάθετα)

3. Μετά τον σεισµό δεν χρησιµοποιούµε ποτέ ............................ αλλά κατεβαίνοµε ήρεµα από τις σκάλες. (Κάθετα)

4. Αν είσαι στο σχολείο και γίνει σεισµός κάθεσαι κάτω από ένα .................... κρατώντας γερά το πόδι του, µέχρι να σταµατήσει. (Οριζόντια) 5. Ο ...................................... είναι ο γίγαντας, που, κατά την ελληνική Μυθολογία, προκαλούσε τους σεισµούς. (Οριζόντια)

6. Ο Οργανισµός Αντισεισµικής Προστασίας του Πολίτη είναι µε συντοµογραφία ο .................. (Οριζόντια)

7. Ο ...................................................... καταγράφει τους σεισµούς. (Κάθετα)

8. Οι ................................................ βοηθούν όσους ανθρώπους έχουν ανάγκη µετά τον σεισµό. (Κάθετα)

9. Όταν τελειώσει ο σεισµός πάµε στο κοντινότερο ........................... ή σε άλλον ανοικτό χώρο. (Οριζόντια)

10. Το µέγεθος του σεισµού µετριέται µε την κλίµακα .................................... (Οριζόντια)

11. ∆εν πρέπει να ακούµε τις ............................... για να µην µας πιάνει πανικός. (Οριζόντια)

4

7 9

10

11

8

3 2

1

5

6

1. Σεισµολογία2. Πανικός3. Ασανσέρ4. Θρανίο5. Εγκέλαδος6.ΟΑΣΠ7. Σεισµογραφος8.Εθελοντές9.Πάρκο10.Ρίχτερ11.Φήµες

40

Λύση

Υπάρχουν χιλιάδες παιδιά και ενήλικες στον κόσµο, που µένουν χωρίς σπίτι µετά από έναν µεγάλο και καταστροφικό σεισµό. Τι θα µπορούσε να γίνει γι’ αυτούς τους ανθρώπους;

Σκέψου και γράψε, αν θέλεις, το πώς, το γιατί, το τι θα µπορούσε να γίνει σε περίπτωση σεισµού!

Πώς; ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Γιατί; .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Τι; .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

41

Έµαθες για τον σεισµό. Χρησιµοποίησε σωστά τις γνώσεις σου, για να αυτοπροστατευτείς και να προστατεύσεις και τους γύρω σου σε περίπτωση σεισµού. Μπορείς να ζωγραφίσεις τους κυριότερους

κανόνες της αντισεισµικής συµπεριφοράς και µετά να τους συζητήσεις µε τους φίλους σου;

Σεισµικό Τόξο∆είτε στον χάρτη τις περιοχές της Ελλάδας,

που απαρτίζουν το σεισµικό τόξο.

Τα νησιά του Ιονίου, η Κρήτη και η Ρόδος δηµιουργούν ένα νοητό τόξο µεταξύ τους. Η περιοχή η οποία εκτείνεται κατά µήκος αυτού του τόξου είναι η πλέον σεισµογενής της Ελλάδας. Κατά µήκος του τόξου υπάρχουν αρκετά ενεργά ηφαίστεια, µε πιο σηµαντικό αυτό της Σαντορίνης. Όλα µαζί αποτελούν το ηφαιστειακό σεισµικό τόξο του Αιγαίου.

Η Ελλάδα είναι η κατ’ εξοχήν σεισµική χώρα της Ευρώπης (πρώτη θέση στην Ευρώπη, έκτη σε παγκόσµιο επίπεδο). Αυτό συµβαίνει γιατί συγκρούεται η Ευρωπαϊκή πλάκα, που κινείται προς τα νότια, µε την Αφρικανική, που κινείται προς τα βόρεια κατά µήκος του ελληνικού σεισµικού τόξου. Εξ αιτίας αυτής της σύγκρουσης τα πετρώµατα πιέζονται πολύ, σπουν και δηµιουργούνται οι σεισµοί.

Πολύ επικίνδυνες περιοχές θεωρούνται αυτές που βρίσκονται στο ρήγµα του Ιονίου Πελάγους, όπως η Μεσσηνία, η Ζάκυνθος, η Ιθάκη, η Κεφαλλονιά, οι νότιες ακτές του Πατραϊκού και Κορινθιακού κόλπου, η Β. Κρήτη, η Χίος, η Θεσσαλία, η Α. Χαλκιδική κλπ.

Ψάξε, αν θέλεις, στο διαδίκτυο ή αλλού για να βρεις περισσότερες πληροφορίες για το ελληνικό σεισµικό τόξο.

Νησιά Ιονίου

Ρόδος

Κρήτη

Σχηµατική απεικόνιση του ελληνικού σεισµικού τόξου ( Παπανικολάου, 1998). ∆.

43

Μελέτησε τον χάρτη της Ευρώπης και βρες, αν µπορείς σε ποιες περιοχές γίνονται οι περισσότεροι σεισµοί. Κύκλωσέ τις µε κόκκινο.

Βρες, αν θέλεις, περισσότερες πληροφορίες για τους σεισµούς σ’ αυτές τις χώρες.

Η σεισµική δραστηριότητα της Ευρώπης εντοπίζεται κατά µήκος της Αλπικής Πτύχωσης και της Μεσοωκεάνειας Περιοχής του Ατλαντικού Ωκεανού. Χώρες µε µεγάλη σεισµική δραστηριότητα είναι η Ιταλία, η Ελλάδα και κατ’ εξοχήν η Ισλανδία. Επίσης, οι χώρες που βρίσκονται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών είναι η Ισπανία, η Κροατία, η Αλβανία. Πολύ κοντά στο σηµείο όπου συγκλίνουν οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Ευρασίας και της Αφρικής, βρίσκεται η Ελλάδα. Οι δυο αυτές πλάκες µετακινούνται και συγκρούονται, σε µια απόσταση µεγαλύτερη από 2 χλµ. Επειδή η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά στο σηµείο σύγκρουσης, γίνονται καθηµερινά σεισµοί µικρού και µεγάλου µεγέθους. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι η πρώτη σε σεισµικότητα χώρα της Ευρώπης και της Μεσογείου και έκτη στον κόσµο.Κάθε χρόνο στην Ελλάδα συµβαίνουν οι περισσότεροι σεισµοί απ’ ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όµως, η πλειοψηφία των σεισµών αυτών γίνονται κάτω από τη θάλασσα.

Κύπρος

Γερµανία

Γαλλία

Τουρκία

Τσεχία

Βέλγιο

Ισπανία

Ελλάδα

Πορτογαλία

Αγγλία

Ουκρανία

Λευκορωσία

ΦινλανδίαΝορβηγία

Σουηδία

Πολωνία

Ολλανδία

Λουξ

Μολδαβία

Ανδόρα

Ιρλανδία

ΣλοβενίαΚροατία

Εσθονία

∆ανία

Λιθουανία

Λετονία

Σλοβακία

ΙταλίαΣερβία

Βουλγαρία

Αλβανία

Ρουµανία

Ρωσία

Ουγγαρία

Μάλτα

∆ηµ Σκοπίων

Ατλαντικός Ωκεανός

Μεσόγειος Θάλασσα

Μεσόγειος Θάλασσα

Ισλανδία

Βοσνία-Ερζ.

Γιατί σ’ αυτές τις περιοχές που βρήκες γίνονται οι περισσότεροι σεισµοί;........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Χάρτης ηφαιστείων και σεισµικών ζωνών της Ευρώπης

Πηγή χάρτη: ΟΑΣΠ

Επίκεντρο σεισµού

Ενεργό ηφαίστειο

Όρια λιθοσφ. πλακών

===+++

44

ΑυστρίαΕλβετία

Κοιτάζω τον χάρτη και χρωµατίζω τις στήλες ανάλογα µε τη σεισµική επικινδυνότητα της κάθε περιοχής.

Ήξερες ότι...Σύµφωνα µε τον Οργανισµό Αντισεισµικής Προστασίας (ΟΑΣΠ) στην Ελλάδα:

Κάθε 18 µέρες, κατά µέσο όρο, γίνεται ένας σεισµός µεγέθους 5 Ρ. Κάθε 6 χρόνια, κατά µέσο όρο, γίνεται ένας σεισµός µεγέθους 7 Ρ. Κάθε χρόνο ένας πιθανός µέγιστος σεισµός είναι µεγέθους 6,3 Ρ.

Το 2% της παγκόσµιας σεισµικής ενέργειας, ετησίως, παράγεται στην Ελλάδα.Οι 6 χώρες µε τον µεγαλύτερο βαθµό σεισµικής επικινδυνότητας είναι: Ισπανία,

Νέες Εβρίδες (∆ηµ. του Βανουάτου), Περού, Νησιά του Σολοµώντα, Χιλή, Ελλάδα.

Πηγή:http://www.oasp.gr

1 Χαµηλή

2 Μεσαία

3 Υψηλή

Ζώνες

Επικινδυνότητα

Β. Ελλάδα

Νότια Ελλάδα

Κεντρική Ελλάδα

Α. Ε

λλάδαΝησιά

Ιονίου

∆. Ε

λλά

δα

Νη

σιά

Αιγ

αίο

υ

10987654321

Β. Ελλάδα

Ν. Ελλάδα

Κεντρική Ελλάδα

∆. Ελλάδα

Α. Ελλάδα

Νησιά Ιονίου

Νησιά Αιγαίου

45

ΝΕΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝ∆ΥΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

Κοιτάζω τον χάρτη και χρωµατίζω τις στήλες ανάλογα µε τη σεισµικότητα σε κάθε περιοχή του κόσµου.

Οι σεισµοί στη γη

Μπορείς να κυκλώσεις τις περιοχές του κόσµου όπου υπάρχει η περισσότερη σεισµικότητα;

Ο Παγκόσµιος Σεισµικός Χάρτης

Ισχυρός

Ασθενής

Μέτριος

Κ.Αµερική

Λατινική Αµερική

Β.ΑµερικήΚαραϊβική

Ν.Αφρική

Κ.Αφρική

∆.Αφρική Α.Αφρική

Β.Αφρική

ΝΑ.ΑσίαΩκεανία

Ευρώπη

Μ. Ανατολή Α.Ασία Ειρηνικός Ωκεανός

10987654321

Λατινική Αµερική

ΝΑ. Ωκεανία

Ασία Α. ΑσίαΕιρηνικός

ΕυρώπηΑ.Αφρική

B. Αφρική

Μ.Ανατολή

Κ. Αµερική

46

Αστυνοµία

Ηφαίστειο

Ο χάρτης επικινδυνότητας είναι ο χάρτης εντοπισµού των κινδύνων µιας περιοχής. Μπορείτε να δηµιουργήσετε µε τους συµµαθητές, τους δασκάλους, την οικογένεια ή τους γείτονές σας έναν χάρτη της περιοχής του σχολείου σας ή της κοινότητάς σας. Ο χάρτης µπορεί να περιέχει πολλές πληροφορίες.Αν θέλετε ζωγραφίστε τα βουνά, τις πεδιάδες, τις θάλασσες και τις ακτές, τα ποτάµια και τις λίµνες, τα εργοστάσια, τις χωµατερές, τα δηµόσια κτήρια, τα κτήρια που έχουν µεγάλη επικινδυνότητα σε περίπτωση σεισµού, τα σηµεία συνάντησης, τα επικίνδυνα σηµεία µέσα κι έξω από τα κτήρια και τις απειλές που αντιµετωπίζει η γειτονιά σας ή το σχολείο σας σε περίπτωση σεισµού. Επίσης τις ευπαθείς οµάδες και τους οργανισµούς ή φορείς που ασχολούνται µε τον σεισµό ή που µπορούν να βοηθήσουν. Ο χάρτης θα σας βοηθήσει ν’ αναλύσετε και να προλάβετε τους κινδύνους. Εντοπίζοντάς τους µπορούµε να λάβοµε µέτρα πρόληψης για όλους και ειδικά γι’ αυτούς που ανήκουν στις ευπαθείς οµάδες του πληθυσµού.

Εντοπίζοµε! Προλαµβάνοµε! Αντιδρούµε!

Χωµατερήηη;

Χάρτης εντοπισµού των κινδύνων της περιοχής µου

Πυλώνες της ∆ΕΗ

Κατολισθήσεις!Προσοχήηη!!!

ΝοσοκοµείοΕΚΑΒ

Προσοχή! Πυρηνικό

εργοστάσιο!

Πυροσβεστική Υπηρεσία

Πρώτες Βοήθειες

Έλεγχος φράγµατος

47

Μέριµνα για τα ζώα

Προσοχή στα προβληµατικά

κτίρια!

Προσοχή στις γέφυρες!

Μέριµνα για πεσµένα δέντρα

ή κλαδιά

Χάρτης

εντοπισµού

των

κινδύνων

Μέριµνα για το ηλεκτροφόρο

σύστηµα

Μέριµνα για τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες, παιδιά,

ηλικιωµένους

Σηµείο συνάντησης

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Συνέντευξη από τους κατοίκους της γειτονιάς µου.

Καληµέρα σας!

Ρωτώ και µαθαίνω...

1. Μένετε χρόνια εδώ;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

2. Έχετε ζήσει πολλούς σεισµούς; Ποιον θυµάστε και γιατί;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

3. Πριν τον σεισµό είχατε πάρει µέτρα προστασίας; Αν ναι, ποια;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

4. Κατά τη διάρκεια του σεισµού που βρισκόσασταν και πώς αντιδράσατε;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

5. Τι κάνατε µετά τον σεισµό;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

6. Υπήρχαν άτοµα στο σπίτι, που είχαν ανάγκη τη βοήθειά σας;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

7. Όταν τελείωσε ο σεισµός τι κάνατε; Μείνατε στο σπίτι σας ή κάπου αλλού;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

8. Βοηθήσατε συνανθρώπους που είχαν ανάγκη;

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

9. Πριν από τον σεισµό είχατε ενηµερωθεί από κάποιον επίσηµο φορέα;...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

48

Σακίδιο έκτακτης ανάγκης!

Οικογενειακά έγγραφα

Μπορείς να ενώσεις µε µια γραµµή το σακίδιο έκτακτης ανάγκηςµε κάθε πράγµα, που µπορεί να µπει σ’ αυτό;

Ξηρά τροφή

Φρούτα

Πυροσβεστήρας

ΜπαταρίεςΚοτοπουλάκι

Φακός

Ανοιχτήρι

Ραδιόφωνο

Σφυρίχτρα

Κουτί πρώτων βοηθειών

Φανάρι

Νερό

49

Μπορείς να ζωγραφίσεις τον σεισµό;

50

Ποιοι νοµίζεις ότι είναι οι τρόποι αντιµετώπισης του σεισµού; Μπορείς

να τους βάλεις σε κύκλο;

Ν’ αδιαφορήσω εγώ και οι γονείς µου.

Με την ενηµέρωση και την πρόληψη.

Με την ειρήνη.

Τρόποι αντιµετώπισης

του σεισµού

Να πω στους γονείς µου να γραφτούµε συνδροµητές σε µια από τις οργανώσεις που βοηθούν τους

σεισµοπαθείς.

Να φτιάξω κατασκευές µε τους συµµαθητές µου, να κάνοµε ένα

παζάρι και τα έσοδα να τα στείλοµε στους σεισµοπαθείς.

Να γράψοµε ένα θεατρικό έργο για τον σεισµό και να το παίξοµε, για να µάθει γι’ αυτόν όσο πιο πολύς κόσµος γίνεται.

Να µην ξαναµιλήσω γι’ αυτό το θέµα γιατί

µ’ ενοχλεί.

Με τη βοήθεια κάποιου ενήλικα να έρθω σ’ επαφή µε φορείς και οργανώσεις, που ασχολούνται µε τα θέµατα του σεισµού.

Ν’ ασχοληθώ όταν θα µεγαλώσω.

Ν’ αδιαφορήσουν οι κυβερνήσεις.

Τώρα ξέρεις ποιες είναι οι αιτίες, οι επιπτώσεις και οι τρόποι αντιµετώπισης του σεισµού. Μπορείς να γράψεις πως θα αισθανόσουν, αν ένα παιδί στη γειτονιά σου ή στο σχολείο σου

έµενε χωρίς σπίτι, εξ αιτίας του σεισµού;

.............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................

51

Τι συναισθήµατα µου δηµιούργησε ο σεισµός;

Μετά από έναν σεισµό

αισθάνοµαι....

Αγωνία,

για το

τι θα συµβεί

από δω και πέρ

α.

Ανησυχία

, µήπως µ

είνω

µόνος-η

κάτω α

πό ερείπ

ια

για µ

εγάλο

χρονικ

ό διάστη

µα.Π

ανικό, γιατί σκέφτηκα ότι

ο σεισµός δεν θα τελειώσει ποτέ.

Θυµό, γιατί το σπίτι µου ή το σπίτι των φίλων µου γκρεµίστηκε.

Θλίψη, γιατί δεν µπορώ να βρω τ’ αγαπηµένα µου

πρόσωπα.

Άγχος, ότι αυτό

θα ξανασυµβεί.

Ντροπή, γιατί φοβήθηκα πολύ.

Γράµµα σ’ έναν φίλο-µια φίλη

Φίλε µου, φίλη µου, πρέπει να σου πω ότι τα συναισθήµατα αυτά είναι πολύ φυσιολογικά και συνηθισµένα. Σ’ όλους τους ανθρώπους ο σεισµός προξενεί αυτά ή παρόµοια συναισθήµατα. Όταν ζήσεις µια τέτοια εµπειρία, µπορεί να νιώσεις βαθιά θλίψη και στενοχώρια, να κλειστείς στον εαυτό σου ή να κλάψεις κρυφά. Εγώ θα σου πρότεινα να µάθεις για τους σεισµούς, για να µπορείς να είσαι σίγουρος-η και δυνατός-ή. Μπορείς να µιλήσεις σε κάποιον γι’ αυτό που συνέβη, για να ξεπεράσεις κάπως τη θλίψη ή την οργή ή οποιοδήποτε άλλο συναίσθηµα αισθάνεσαι. Τότε θα δεις ότι υπάρχουν κι άλλοι σαν κι εσένα, που νιώθουν τα ίδια ή παρόµοια συναισθήµατα. Πρέπει να σου πω, ακόµη, ότι µε τη συζήτηση ίσως µπορέσεις να δεις καλύτερα τα συναισθήµατά σου και να τα ελέγξεις. Επίσης, είναι µια ευκαιρία να προσπαθήσεις να µάθεις τους κανόνες της αυτοπροστασίας και να εκπαιδεύσεις τον εαυτό σου όσο γίνεται καλύτερα.

52

Πως θ’ αντιµετωπίσω τα συναισθήµατα που µου προκάλεσε ο σεισµός;

Μπορείς να ετοιµάσεις στο σπίτι ένα ερωτηµατολόγιο,

σχετικά µε την εµπειρία που έζησες και να το µοιράσεις

στους συµµαθητές σου.

Σίγουρα δεν πρέπει να συνεχίσεις να στενοχωριέσαι

για πολύ. Πρέπει ν’ αναλάβεις δράση για να βοηθήσεις τον εαυτό σου και τους

συνανθρώπους σου.

Στο σχολείο µπορείς να ζητήσειςαπό τον δάσκαλο ή τη δασκάλα σου

να συζητήσετε το θέµα µε όλα τα παιδιά.

Σκέψου ακόµη ότι...Σ’ όλη τη γη γίνονται καθηµερινά σεισµοί και πολλοί άνθρωποι, ιδίως παιδιά, υποφέρουν απ’ αυτούς.

Γι’ αυτό δείξε κουράγιο, ψυχραιµία και θάρρος!!!

Τι µπορώ να κάνω

µετά το γεγονός που

µε στενοχώρησε

Συζήτησε το θέµα µε τους γονείς και τους φίλους σου.

Μ’ ένα θεατρικό δρώµενο εκδήλωσε

τα συναισθήµατα που ένιωσες κατά τη διάρκεια

και µετά τον σεισµό.

Ο, η εκπαιδευτικός διαβάζει το παρακάτω κείµενο στα παιδιά

Στις 11-3-2011 σηµειώθηκε στη ΒΑ Ιαπωνία, σεισµός µεγέθους 9 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ. Το επίκεντρο του σεισµού ήταν 130 χλµ ανατολικά του Σεντάι, στο Νησί Χονσού της Ιαπωνίας. Ο σεισµός συνέβη στις 14:46:23 τοπική ώρα και είχε διάρκεια-ρεκόρ 5 λεπτά. Σύµφωνα µε το Τµήµα Γεωλογικής Επισκόπησης των ΗΠΑ, το υπόκεντρο βρισκόταν σε βάθος 24,4 χλµ. Ο σεισµός προκάλεσε τσουνάµι σε πολλές περιοχές. Ξεκίνησε δε να διαδίδεται στον Ειρηνικό ωκεανό προς όλες τις κατευθύνσεις, αµέσως µετά τον σεισµό. Εκδόθηκαν, άµεσα, προειδοποιήσεις για τσουνάµι στις γύρω περιοχές. Στις ιαπωνικές ακτές το ύψος του έφτασε έως και τα 10µ. και παρέσυρε σπίτια, κτήρια και αυτοκίνητα έως και 20 χλµ στο εσωτερικό της στεριάς. Το αεροδρόµιο του Σεντάι σαρώθηκε από την πληµµύρα, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να καταφύγουν στα άνω επίπεδα του κεντρικού κτηρίου του αερολιµένα για να σωθούν. Περίπου δύο εκατοµµύρια σπίτια έχουν µείνει χωρίς ηλεκτρικό και σε 1,4 εκατοµµύρια έχει διακοπεί η υδροδότηση και οι άνθρωποι χρειάζονται τρόφιµα, κουβέρτες και νερό. «Από πολλές χώρες του κόσµου έχουν φτάσει συνεργεία διάσωσης στην Ιαπωνία, για να βοηθήσουν στο δύσκολο έργο των ιαπωνικών αρχών και να εντοπίσουν επιζώντες στις περιοχές που ισοπεδώθηκαν από τον σεισµό και το τσουνάµι της Παρασκευής. Η κατάσταση στις πληγείσες περιοχές είναι εξαιρετικά δύσκολη. Οι προσπάθειες των συνεργείων εµποδίζονται από τους συνεχείς µετασεισµούς, τις προειδοποιήσεις για τσουνάµι και τις πυρκαγιές. Πολλές περιοχές στις βόρειες ακτές παραµένουν αποµονωµένες και απροσπέλαστες.», ανακοίνωσε ο ΟΗΕ. Μερικές από τις διεθνείς οµάδες που έφτασαν στην Ιαπωνία είναι:Νοτιοκορεάτες διασώστες µε ειδικά εκπαιδευµένα σκυλιά, βρετανική ειδική οµάδα έρευνας και διάσωσης µε εξοπλισµό, όπως εργαλεία κοπής και ανυψωτικά µηχανήµατα, 100 διασώστες από τη Γαλλία και 14 τόνοι ανθρωπιστικής βοήθειας, 75 Ρώσοι διασώστες, οµάδες από την οργάνωση Γιατροί χωρίς Σύνορα, δύο αµερικάνικες οµάδες έρευνας και διάσωσης µε 144 µέλη και 12 σκυλιά, δεκαπενταµελής κινεζική οµάδα. «Η Κίνα είναι επίσης µια χώρα που πλήττεται από σεισµούς και καταλαβαίνουµε πως νοιώθει τώρα ο λαός της Ιαπωνίας», τόνισε ο Κινέζος Πρωθυπουργός.

ΑΚΟΜΗ-Οι κάτοικοι των Σερρών, διοργάνωσαν εβδοµάδα εθελοντικής αιµοδοσίας για τους σεισµόπληκτους της Ιαπωνίας.-Σύµφωνα µε το δελτίο τύπου του Ιαπωνικού Υπουργείου Εξωτερικών, η Ελληνική Κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα παράσχει οικονοµική βοήθεια 100 χιλιάδων ευρώ στον Ιαπωνικό Ερυθρό Σταυρό.-Η Εθελοντική Οµάδα ∆ιάσωσης στην Κοµοτηνή τέθηκε σε ετοιµότητα, (σε περίπτωση που ζητηθεί επισήµως βοήθεια), λίγη ώρα µετά τον σεισµό για να αποσταλεί οµάδα (διασωστικό και υγειονοµικό κλιµάκιο) στην Ιαπωνία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα υποστεί τις συνέπειες του σεισµού.-Οι περιστεράδες απ’ όλη την Ευρώπη διοργάνωσαν µια µεγάλη δηµοπρασία, όπου ο κάθε περιστεράς έβγαζε στη δηµοπρασία όσα από τα ταχυδροµικά του περιστέρια ήθελε. Όλα τα χρήµατα που συγκεντρώθηκαν διατέθηκαν για την ενίσχυση των σεισµόπληκτων στην Ιαπωνία.

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ το κείµενο συζητήστε στην τάξη σας για τον εθελοντισµό, για τις οµάδες διάσωσης, την αλληλεγγύη µεταξύ των ανθρώπων και για τα συναισθήµατα των ατόµων στις πληγείσες περιοχές. Επίσης, προσπαθείστε να εντοπίσετε τα στοιχεία

που δίνει το κείµενο για τον σεισµό. Ίσως µετά από τη συζήτηση που θα κάνετε, να νιώσετε καλύτερα και να προτείνετε κι εσείς τρόπους συµπαράστασης και συµπάθειας προς τους πληγέντες.

53

Τα χρώµατα δείχνουν τα συναισθήµατά µας. Αν θέλεις, ακολούθησέ τα και ζωγράφισε τα συναισθήµατα που µας δηµιουργεί ο σεισµός.

Γαλάζιο: Το χρώµα της ηρεµίας, της γαλήνης.Το χρώµα της αγνότητας, της καθαρότητας. Το χρώµα της ζωντάνιας, της διασκέδασης, της ενεργητικότητας, της ανησυχίας.

Το χρώµα της κοινωνικότητας, της ανεξαρτησίας, της απόλαυσης.Το χρώµα της δύναµης, του πάθους, της επιθετικότητας, του κινδύνου, της ντροπής.

Το χρώµα της τόλµης, της φιλοδοξίας. Το χρώµα της τρυφερότητας, της νεότητας, της αθωότητας.

Το χρώµα της ειρήνης, της ελπίδας, της αρµονίας. Το χρώµα της αδιαφορίας, της αδιαλλαξίας, του άγχους.

Μαύρο: Το χρώµα της λύπης, της µοναχικότητας, του πένθους. Το χρώµα της θρησκείας, του µυστηρίου, του πένθους, της αγωνίας.Το χρώµα της απλότητας, της αφοσίωσης, της θλίψης.

µαζί µε και λίγο βαθύ ∆ηλώνουν θυµό.

Λευκό: Κίτρινο:Πορτοκαλί:Κόκκινο: Φούξια:Ροζ:Πράσινο:Γκρι:

Μωβ:

Μωβ Καφέ:

καφέ

µαύρο, κόκκινο:

54

Βάλε δίπλα από κάθε πρόταση αυτό που νοµίζεις ότι είναι το σωστό.

3

Γιατί.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

-Κατά τη διάρκεια, αλλά και µετά τον σεισµό πρέπει να διατηρούµε την ψυχραιµία µας και να προσπαθούµε να κάνουν και οι άλλοι το ίδιο.-Να διακόψουµε τις παροχές ηλεκτρικού ρεύµατος, φυσικού αερίου και νερού.-Ν’ αποµακρυνθούµε, µετά τον σεισµό, από τους εσωτερικούς χώρους, χωρίς πανικό, παίρνοντας τις προµήθειες έκτακτης ανάγκης.-Να µη χρησιµοποιούµε ασανσέρ.-Να κατεβαίνοµε ήρεµα από τις σκάλες.-Να µη βγαίνοµε στα µπαλκόνια κατά τη διάρκεια και µετά τον σεισµό.-Ν’ αποµακρυνθούµε αµέσως από τις ακτές.-Να ελέγξοµε το σπίτι, στο οποίο µένοµε. Ν’ αποφεύγοµε τις προσθήκες ή τις παρεµβάσεις σ’ αυτό χωρίς τη συµβουλή του µηχανικού.-Να στερεώσοµε καλά στον τοίχο τα έπιπλα, τους καθρέπτες, τα κάδρα, τις ηλεκτρικές συσκευές.-Να µην τοποθετούµε τα µεγάλα και βαριά αντικείµενα σε ψηλά ράφια ή πάνω από τα κρεβάτια. Τα εύθραυστα αντικείµενα τοποθετούνται σε χαµηλά ράφια. -Να γνωρίζουν όλα τα ενήλικα µέλη της οικογένειας πως να διακόψουν τις παροχές ηλεκτρικού ρεύµατος, φυσικού αερίου και νερού.-Να πραγµατοποιούµε, τουλάχιστον, µια άσκηση σεισµού τον χρόνο µε όλα τα µέλη της οικογένειας.-Να υπάρχει οικογενειακό σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τον σεισµό. Σε αυτό το σχέδιο θα πρέπει να έχει γίνει πρόβλεψη για την επικοινωνία και τη συνάντηση της οικογένειας µετά το τέλος του σεισµού. -Αν υπάρχουν κατοικίδια ζώα πρέπει να µεριµνήσοµε γι’ αυτά. -Να υπάρχει έτοιµο το σακίδιο έκτακτης ανάγκης µε τα εφόδια που είναι απαραίτητα για την επιβίωση. Το σακίδιο θα πρέπει να βρίσκεται σε ασφαλές και εύκολα προσβάσιµο µέρος και το κάθε µέλος της οικογένειας θα πρέπει να ξέρει που είναι.

1

Γιατί.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2

Γιατί.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Μετά τον σεισµό

3

Κατά τη διάρκεια του σεισµού

2

Πριν τον σεισµό

1

55

Μπορείς να βρεις τις µισές λέξεις και να τις συµπληρώσεις;

1.Σεισ

2.Σεισµογρ

3.Σακ

4.Σεισµολ

5.Σεισµοπλ

.......................................................................................Είναι η απότοµη κίνηση ή δόνηση εκτάσεων του στερεού φλοιού της γης. Προέρχεται από µετατόπιση µαζών κάτω από την επιφάνειά της.

.............................................................................Είναι µια συσκευή που καταγράφει τις σεισµικές δονήσεις.

........................................................................................Σακίδιο που περιέχει όλα τ’ απαραίτητα εφόδια ώστε ν’ αντιµετωπίσοµε µια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

................................................................................Είναι ο επιστήµονας που ασχολείται µε τη σεισµολογία.

................................................................ Περιοχή ή πρόσωπο που έχει πληγεί από σεισµό!

ΛΥΣΗ

1.Σεισµός2.Σεισµογράφος3.Σακίδιο έκτακτης ανάγκης4.Σεισµολόγος5.Σεισµόπληκτος

56

Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισ !µός

∆εν ήξερες ότι χρησιµοποιούµε το τηλέφωνο µόνο σε

περίπτωση έκτακτης ανάγκης; Τώρα πρέπει να πας στο 9.

Ω! ∆εν ήξερες ότι δεν χρησιµοποιούµε ποτέ το ασανσέρ, ούτε κατά τη

διάρκεια του σεισµού, ούτε µετά; Λυπάµαι, πρέπει να γυρίσεις στο 31.

1113

16

15

7

9

32

28

10

24

Αφετηρία

18

29

2022

Ξέρω να προστατευτώ

όταν γίνεται σεισµός!

23

Μπράβο, που µπαίνεις κάτω από ένα τραπέζι ή θρανίο όταν είσαι

στο σπίτι ή στο σχολείο και κρατάς γερά το πόδι του.

Πήγαινε 3 θέσεις µπροστά.

Γιατί στέκεσαι δίπλα στο παράθυρο; ∆εν ήξερες ότι υπάρχει

κίνδυνος τραυµατισµού; Γύρισε στο 11 να το πεις σε όλους.

Ετοίµασες το σακίδιο έκτακτης

ανάγκης πριν τον σεισµό.

Μπράβο σου! Πήγαινε στο 5.

6

1214

21

2731

3436

37

Στερέωσες καλά τα βαριά έπιπλα, τους καθρέπτες, τα µεγάλα κάδρα, τις συσκευές και τα ράφια. Μπράβο σου! Πήγαινε 3 θέσεις µπροστά.

5

17Μπράβο, που δεν ξεχνάς ότι οι ηλικιωµένοι,

οι άρρωστοι, τα παιδιά και τα άτοµα µε ειδικές

ανάγκες χρειάζονται µεγαλύτερη προστασία και

φροντίδα σ’ έναν σεισµό. Μπορείς να πας στο 20.

Μπράβο, που έχεις σχέδιο µέριµνας για τα ζώα σε

περίπτωση σεισµού. Μπορείς να πας στο 7.

3

∆εν ήξερες ότι δεν αγγίζοµε πεσµένα ηλεκτροφόρα καλώδια, ούτε

οτιδήποτε άλλο ακουµπά σ’ αυτά; Τώρα πρέπει να πας 4 θέσεις πίσω.

Μπράβο, που ακολουθείς πιστά, χωρίς αντιρρήσεις, τις οδηγίες των δασκάλων σου όταν είσαι στο σχολείο και γίνει σεισµός.

Πήγαινε στο 23 να το πεις σε όλους!

Ήξερες ότι πριν τον σεισµό κάνοµε οικογενειακό προγραµµατισµό!

Μπράβο! Πήγαινε 3 θέσεις µπροστά να το φωνάξεις δυνατά!

1

4

8

Όταν γίνεται σεισµός δεν µε πιάνει

πανικός! ∆εν το ήξερες; Τώρα πρέπει

να πας στο 5 να το φωνάξεις δυνατά!

Κίνδυνος ηλεκτροπληξίας

38

Τέρµα

∆εν ήξερες ότι δεν σταµατούµε κοντά σε τοίχους και εισόδους κτηρίων; Τώρα, πρέπει να πας 3 θέσεις πίσω!

3533

Κίνδυνος εγκλωβισµού

2625

∆εν ήξερες ότι δεν βγαίνοµε στα µπαλκόνια, κατά τη διάρκεια

του σεισµού, ούτε µετά; Λυπάµαι, πρέπει να πας 3 θέσεις πίσω.

Σχολείο

Οικ. έγγραφα

Νερό

2

Σχεδιασµός, επιµέλεια και ηλεκτρονική επεξεργασία παιχνιδιού: Φρίντα Κριτσωτάκη

19

30

Μπράβο, που θυµάσαι ότι το σηµείο συνάντησης µε την

οικογένειά σου, µετά τον σεισµό, είναι το κοντινότερο πάρκο. Πήγαινε 4 θέσεις µπροστά.

Μπράβο! Καλά τα κατάφερες! Έµαθες τι κάνοµε και τι όχι,

πριν, κατά και µετά τον σεισµό.

Μπράβο, που κατεβαίνεις ήρεµα από τις σκάλες µετά το τέλος του

σεισµού! Ξέρεις τι πρέπει να κάνεις! Μπορείς να πας στο τέρµα!

Υπάρχουν παιδιά, που όταν γίνει σεισµός χάνουν τους γονείς τους και

δεν έχουν φαγητό, καθαρό νερό, ρούχα και για πολύ καιρό δεν

πηγαίνουν στο σχολείο! Πήγαινε γρήγορα στο 23 να το πεις σε όλους!

Κίνδυνος κατάρρευσης

∆εν ήξερες ότι δεν µετακινούµε

βαριά τραυµατισµένους, παρά µόνο

αν διατρέχουν άµεσο κίνδυνο να

τραυµατιστούν περισσότερο;

Λυπάµαι, πρέπει να πας 4 θέσεις πίσω.

Κατάλογος

α κµέτρων

προστασίαςν ιτ εισ ισµ ής

1.Σχέδιο έκτακτης ανάγκης

2.Φαρµακείο

3.Νερό

4.Φακός και µπαταρίες

5.Ξηρά τροφή

6.Ραδιόφωνο και µπαταρίες

7.Πυροσβεστήρας,

σφυρίχτρα, ανοιχτήρι

8.Αντίγραφα οικογ. εγγράφων

9.Να στερεώσω όλα

τα βαριά αντικείµενα

Σχεδιασµός, επιµέλεια και ηλεκτρονική επεξεργασία αφίσας: Φρίντα Κριτσωτάκη

Ετοιµάζοµε το

σακίδιο έκτακτης ανάγκης

πριν τον σεισµό.

Μαθαίνοµε όλα τα χρήσιµα τηλέφωνα

για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Κατάλογος α κ

µέτρων

προστασίαςν ιτ εισ ισµ ής

1.Σχέδιο έκτακτης ανάγκης

2.Φαρµακείο

3.Νερό

4.Φακός και µπαταρίες

5.Ξηρά τροφή

6.Ραδιόφωνο και µπαταρίες

7.Πυροσβεστήρας,

σφυρίχτρα, ανοιχτήρι

8.Αντίγραφα οικογ. εγγράφων

9.Να στερεώσω όλα

τα βαριά αντικείµενα

Στερεώνοµε καλά τα βαριά έπιπλα, τους

καθρέπτες,τους πίνακες, τις συσκευές και τα ράφια.

Έχοµε σχέδιο µέριµνας και για τα ζώα, αν

υπάρχουν, σε περίπτωση σεισµού.

Κάνοµε οικογενειακό προγραµµατισµό πριν τον σεισµό!

Πριν τον σεισµό

Κατά τη διάρκεια και µετά τον σεισµό

Μακριά από θάλασσες κι από ακτές.

Κίνδυνος από τσουνάµι!

Το σηµείο συνάντησης µε την οικογένειά µας µετά τον σεισµό, είναι το κοντινότερο

πάρκο ή κάποιος άλλος ανοικτός χώρος.

Μακριά από τοίχους και κτήρια κατά τη διάρκεια

και µετά τον σεισµό.

Κίνδυνος εγκλωβισµού

Κίνδυνος κατάρρευσης

Αν είµαστε στο σπίτι ή στο σχολείο, τη στιγµή του σεισµού,

µπαίνοµε κάτω από ένα τραπέζι ή θρανίο και κρατούµε γερά

το πόδι του. Αν χρησιµοποιούµε αµαξίδιο, βάζοµε αµέσως φρένο και καλύπτοµε το κεφάλι µε τα χέρια ή µε κάποιο αντικείµενο.

Οικ. έγγραφα

Νερό

Μετά το τέλος του σεισµού κατεβαίνοµε ήρεµα από τις σκάλες.

Έχοµε σχέδιο µέριµνας για τους ηλικιωµένους, τους

αρρώστους, τα παιδιά και τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες,

Μακριά από µπαλκόνια κατά τη διάρκεια του

σεισµού και µετά.

Μετά τον σεισµό δεν µετακινούµε βαριά

τραυµατισµένους, παρά µόνο αν διατρέχουν

άµεσο κίνδυνο.

∆εν χρησιµοποιούµε ποτέ το ασανσέρ, ούτε κατά τη διάρκεια, ούτε µετά

τον σεισµό.

Όταν γίνει σεισµός και είµαστε στο σχολείο

ακολουθούµε τις οδηγίες των δασκάλων µας.

∆εν στεκόµαστε ποτέ δίπλα στα παράθυρα, γιατί υπάρχει κίνδυνος τραυµατισµού από

τυχόν τζάµια που θα σπάσουν.

∆εν αγγίζοµε ποτέ πεσµένα ηλεκτροφόρα

καλώδια, ούτε ό,τι άλλο ακουµπά σ’ αυτά.

Σχολείο

Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισ !µός

To γλωσσάρι του σεισµού

Ένταση του σεισµού:

Κίνδυνος:

Αντισεισµικός Κανονισµός:

Παν-Γαία ή Παγγαία:

Είναι το σύνολο των νόµων, οι οποίοι καθορίζουν τις απαιτήσεις για τον αντισεισµικό σχεδιασµό των τεχνικών κατασκευών.

Είναι τ’ απαραίτητα µέτρα, τα οποία πρέπει να λαµβάνοµε σε περίπτωση σεισµού για να προστατευθούµε.

Έχει σαν αρµοδιότητα την πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση των πολιτών και συνεργάζεται µε τον Ο.Α.Σ.Π. για την έκδοση έντυπου υλικού και οδηγιών προς τους πολίτες.

φείλονται σε τοπικά αίτια, κυρίως σε κατακρήµνιση οροφών φυσικών σπηλαίων.

Είναι η πράξη που κάνει ένα άτοµο µε προσωπικό, ελεύθερο και αφιλοκερδή τρόπο. Αναλαµβάνει ατοµική πρωτοβουλία ή συµµετέχει σε διάφορες εθελοντικές οργανώσεις.

Η αδυναµία των ανθρώπων και των κοινοτήτων να αντέξουν ένα επικίνδυνο φαινόµενο ή η αδυναµία τους να επανέλθουν µετά από µια καταστροφή.

Είναι η πιθανότητα να µετατραπεί µια απειλή, όπως ο σεισµός, σε καταστροφή µε σηµαντικές οικονοµικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και άλλες επιπτώσεις.

Μετασεισµός: ∆ονήσεις που ακολουθούν µετά τον κυρίως σεισµό.Σκοπός του Ο.Α.Σ.Π. είναι η επεξεργασία και

ο σχεδιασµός της αντισεισµικής πολιτικής της χώρας, καθώς και ο συντονισµός των ενεργειών δηµόσιου και ιδιωτικού δυναµικού για την εφαρµογή της πολιτικής αυτής.

Πριν από 200 εκατοµµύρια χρόνια όλες οι σηµερινές ήπειροι ήταν ενωµένες σε µια υπερήπειρο, την Πανγαία ή Παγγαία. Περιβαλλόταν από έναν τεράστιο ωκεανό, την Πανθάλασσα.

Οι ενέργειες που γίνονται για να προληφθεί µια κατάσταση, πριν γίνει καταστροφή.

Περιλαµβάνει τ’ απαραίτητα εφόδια για έκτακτες περιπτώσεις, όπως είναι ο σεισµός. Είναι ο αριθµός των σεισµών σε µια περιοχή, σ’ ένα χρονικό διάστηµα.

Η ενέργεια που παράγεται κατά την εκδήλωση ενός σεισµού, διαδίδεται µε τα σεισµικά κύµατα. Ισχυρές κινήσεις στον φλοιό της γης. Μπορούν να προκαλέσουν σηµαντικές ζηµιές.

Ό

Είναι όργανα µε τα οποία επιτυγχάνεται αυτόµατη, αλλά όχι πιστή αναγραφή της σεισµικής κίνησης. Η αναγραφή της σεισµικής κίνησης από τον σεισµογράφο.

Σειρά γιγάντιων κυµάτων, που προκαλούνται από υποθαλάσσιο σεισµό ή ηφαιστειακές εκρήξεις και υποθαλάσσιες κατολισθήσεις.

Είναι το εξωτερικό της περίβληµα. ∆είχνει τα βασικά στοιχεία µιας κοινότητας, επικίνδυνα και µη. Αναφέρει επίσης τον βαθµό,

στον οποίο τα σηµεία αυτά µπορούν να επηρεαστούν, αν εκτεθούν σε κινδύνους (π.χ. µικρή, µεγάλη, πλήρης καταστροφή).

Ευπάθεια:

Πρόγνωση του Σεισµού:

Τεκτονικοί σεισµοί:

Αντισεισµικά µέτρα προστασίας:

Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας:

Φλοιός της Γης:

Εγκατακρηµνισιγενείς σεισµοί: Ο Ο αρχηγός των Γιγάντων. Στη Γιγαντοµαχία η Θεά Αθηνά τον έτρεψε σε φυγή κι έριξε πάνω του τη Σικελία ή το

όρος Αίτνα. Όταν κινείται κι αναστενάζει, προσπαθώντας να ξεφύγει από το βάρος, προκαλεί σεισµούς κι εκρήξεις ηφαιστείων.

Είναι η έκταση των καταστροφών, που δηµιουργούνται κατά τη διάρκειά του.

Τ’ αποτελέσµατα και οι βλάβες που προκαλεί ο σεισµός.

Είναι εκείνοι που οφείλονται σε εκρήξεις ηφαιστείων.

Κυµαίνεται από το 0-12 και µετρά την ένταση του σεισµού σε ορισµένη τοποθεσία. Το µέγεθος του σεισµού υπολογίζεται µε την κλίµακα του Ρίχτερ, η οποία κυµαίνεται από το 0-9,9.

Είναι η γνώση του µεγέθους του, του χρόνου γένεσής του και του τόπου, πριν αυτός εκδηλωθεί.

ργανα, που σηµειώνουν ή αναγράφουν τη γέννηση των σεισµών (τον χρόνο εκδήλωσης της σεισµικής δόνησης).

Είναι ειδικοί ερευνητικοί σταθµοί, στους οποίους γίνεται η παρακολούθηση των σεισµών. Είναι οι επιστήµονες που ασχολούνται µε τους σεισµούς. Είναι η επιστήµη που ασχολείται µε τους σεισµούς.

Είναι εκείνοι που δηµιουργούνται από τις κινήσεις της Λιθόσφαιρας.

Εγκέλαδος:

Σακίδιο έκτακτης ανάγκης:

Τσουνάµι ή Παλιρροϊκό κύµα:

Εθελοντισµός:

Κλίµακα του Μερκάλι:

Σεισµογράφηµα:

Χάρτης επικινδυνότητας:

Επίκεντρο του σεισµού: Το σηµείο του εδάφους το οποίο βρίσκεται ακριβώς πάνω από την εστία. Η απόσταση του επικέντρου από έναν σεισµολογικό σταθµό.

Το σηµείο του υπεδάφους στο οποίο συγκρούονται οι λιθοσφαιρικές πλάκες και γεννιέται ο σεισµός.

Είναι η απόσταση µεταξύ της εστίας και του επικέντρου.

Το εσωτερικό της Γης αποτελείται από πολλά διαδοχικά στρώµατα. Το εξωτερικό στρώµα είναι στερεό και ονοµάζεται Λιθόσφαιρα, η οποία δεν είναι ενιαία, αλλά χωρίζεται σε απέραντα τµήµατα, τις λιθοσφαιρικές πλάκες.

∆ηλώνει πόσο µεγάλος είναι, πόση ενέργεια δηλαδή απελευθερώνεται, κατά τη διάρκειά του, από την εστία του.

Στο σηµείο της εστίας αρχίζει η ρήξη των πετρωµάτων, όταν οι πιέσεις υπερβούν την αντοχή τους σε ορισµένη θέση, οπότε τα πετρώµατα σπουν και δηµιουργείται ρήγµα.

Οι αναγραφές των σεισµοµέτρων. Αυτός-ή που υποφέρει εξ αιτίας του σεισµού.

Σεισµόπληκτος: Είναι περιοχή ή πρόσωπο που έχει πληγεί από σεισµό.

Όργανα, που µετρούν την ποσότητα της εδαφικής κίνησης και γράφουν µε σηµαντική ακρίβεια τις σεισµικές κινήσεις.

Είναι η στιγµή, κατά την οποία αρχίζει η διάρρηξη των πετρωµάτων στο σηµείο της εστίας και η διάδοση των σεισµικών κυµάτων προς όλες τις κατευθύνσεις.

Επικεντρική απόσταση:Επιπτώσεις του σεισµού: Εστία ή υπόκεντρο του σεισµού:

Εστιακό βάθος:

Σεισµόγραµµα:

Σεισµόµετρα:

Ηφαιστειογενείς σεισµοί:

Κλίµακα του Ρίχτερ:Λιθόσφαιρα:

Μέγεθος του σεισµού:

Οργανισµός Αντισεισµικού Σχεδιασµού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.):

Πρόληψη καταστροφών:

Σεισµοσκόπια:

Ρήγµα:

Σεισµικότητα: Σεισµικά Κύµατα:Σεισµός:

Σεισµοπαθής:

Σεισµογράφοι:

Σεισµολογικοί Σταθµοί: Σεισµολόγοι: Σεισµολογία:

Χρόνος γένεσης του σεισµού:

59

Χρήσιµα τηλέφωνα και διευθύνσεις σε περίπτωση σεισµού

-Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας: 210-3359002-3

-Πυροσβεστική Υπηρεσία: 199

-ΕΜΑΚ: Για κάθε πόλη υπάρχει διαφορετικό τηλέφωνο.

-Ελληνική Αστυνοµία: 100

-ΕΚΑΒ: 166

-Ενιαίος Ευρωπαϊκός Αριθµός Έκτακτης Ανάγκης: 112∆ηµιουργήθηκε για να εξυπηρετεί σε 24ωρη βάση τους πολίτες σε περιπτώσεις που χρειαστούν βοήθεια. Σε όποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειαστείτε βοήθεια όπως π.χ. αστυνοµίας, πυροσβεστικής, ασθενοφόρου ή λιµενικού, καλέστε το 112. Στην τηλεφωνική σας κλήση, θ’ απαντήσει αµέσως εξειδικευµένο προσωπικό, µε το οποίο µπορείτε να επικοινωνήσετε σε µια από τις κύριες ευρωπαϊκές γλώσσες.

H κλήση στο 112 από σταθερό ή κινητό τηλέφωνο, από τηλεφωνικό θάλαµο ή υπαίθρια τηλεφωνική συσκευή µε κερµατοδέκτη ή καρτοδέκτη είναι χωρίς χρέωση.

Ο Ευρωπαϊκός Αριθµός Έκτακτης Ανάγκης 112 λειτουργεί και στην Ελλάδα, για να εξυπηρετεί τους πολίτες που επισκέπτονται τη χώρα µας.

Ο αριθµός 112 λειτουργεί εντός της εµβέλειας οποιουδήποτε δικτύου κινητής τηλεφωνίας. ∆ηλαδή ακόµη κι αν το δικό σας δίκτυο δεν λειτουργεί σε συγκεκριµένη τοποθεσία, µπορείτε να καλέσετε το 112 αρκεί να υπάρχει κάλυψη από άλλο δίκτυο. Λειτουργεί µε κάρτα SIM ή χωρίς κάρτα SIM στο κινητό σας.

-∆ΕΗ: 1050-9

-Λιµενικό: 108

-ΟΤΕ: 121

-∆ΕΥΑ: ∆ηµοτική Επιχείρηση Ύδρευσης-Αποχεύτεσης: Για κάθε δήµο υπάρχει διαφορετικό τηλέφωνο.

-Κέντρο ∆ηλητηριάσεων: Για κάθε πόλη υπάρχει διαφορετικό τηλέφωνο.

-Κέντρο Ειδικών Λοιµώξεων (ΚΕΕΛ): Για κάθε πόλη υπάρχει διαφορετικό τηλέφωνο.

-Πολιτική Προστασία Περιφέρειας: Για κάθε περιφέρεια υπάρχει διαφορετικό τηλέφωνο.

-Πολιτική Προστασία ∆ήµου: Για κάθε δήµο υπάρχει διαφορετικό τηλέφωνο.

-Νοσοκοµεία: Για κάθε πόλη υπάρχει διαφορετικό τηλέφωνο.

Χρήσιµες ιστοσελίδες

-Οργανισµός Αντισεισµικού Σχεδιασµού και Προστασίας (ΟΑΣΠ): www.oasp.gr-Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας: www.civilprotection.gr, www.gscp.gr-Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.): Τµήµα Γεωφυσικής: www.auth.gr Τµήµα Γεωλογίας: www.geo.auth.gr-Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών: www.certh.gr-Κέντρο Ερευνών Εκτάκτων Αναγκών: www.erc.gr-Γεωδυναµικό Ινστιτούτο: www.gein.noa.gr-Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών: www.astro.noa.gr-Εργαστήριο Σεισµολογίας Πανεπιστηµίου Πατρών: www.seismo.geology.upatras.gr-Εθνικό Ινστιτούτο Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας, τµήµα Παρακολούθησης Βεζούβιου, Νάπολη: www.ingv.it -Αµερικανικό Κέντρο Πληροφόρησης για τους σεισµούς: www.usgs.gr-Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Πρόγνωσης των σεισµών: www.ecpfe.gr-Ευρωπαϊκή Ένωση: www.europa.eu.-ΟΗΕ: www.un.org-Πανεπιστήµιο Αθηνών Τοµέας Γεωφυσικής - Γεωθερµίας Τµήµα Γεωλογίας: www.geophysics.geol.uoa.gr-Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα: www.britanika.org-Πύλη Εθελοντισµού: www.volunteerisme-cc.org.cy-Βικιλεξικό: www.el.wiktionary.gr-Βικιπαίδεια: www.el.wikipedia.org-www.seismoi.gr-www.gottwein.de, Η Γιγαντοµαχία του Απολόδωρου-www.culture.gr-www.iris.edu/seismon-www.earthquakenet.gr-www.unicef.grΙΤΣΑΚ: http://www.itsak.gr

60

-Ανθόπουλος Χ., «Εθελοντισµός, Αλληλεγγύη και ∆ηµοκρατία», Εκδ. Ακτή-Οξύ ΕΠΕ, 2000-Ανοικτό Πανεπιστήµιο, «Σεισµικά κύµατα και το ιστορικό της Γης», 1986,-Βασαλά Π., «Μαθαίνοντας τους Σεισµούς», Εκδ. Τυπωθήτω Γ. ∆αρδανός, 2005-Βαρώτσος Παν., Αλεξόπουλος Κ., «Φυσική στερεάς κατάστασης», Εκδ. Σαββάλας, 1995 -Γ.Γ.Π.Π. 2450/9-4-2012: «Σχεδιασµός και δράσεις Πολ. Πρ. για την αντιµετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση σεισµ. φαινοµένων»-Γ.Γ.Π.Π. 2795/24-4-2011: «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την οργανωµένη αποµάκρυνση πολιτών για λόγους προστασίας από εξελισσόµενη ή επικείµενη καταστροφή εξαιτίας δασικών πυρκαγιών.-Αποκεντρωµένη ∆ιοίκ. Κρήτης ∆/νση Π. Προστ., «Μνηµόνιο αντιµετώπισης εκτάκτων αναγκών εξ αιτίας σεισµού», Ηράκλειο, 2012 -Ζαφειρόπουλος Γ., «Σεισµός και Επιβίωση», Εκδ. Χρ. ∆αρδανός, 1998-Κιουµουρτζόγλου Ε., «Ολυµπ. Αγώνες-Αναφορές, Εθελοντισµός και η Ολυµπιακή του διάσταση», Εκδ. Ελληνικά Γράµµατα, 2001-Κούρου Α., Πανουτσοπούλου Μ., Βαγγελάτου Ο., Μπεργιαννάκη Ι., Πετρόπουλος Ν., Παρχαρίδης Ι., Κουσκούνα Β., «Σεισµοί και Άνθρωπος. Ενηµέρωση-Προστασία-Αποκατάσταση», Πατάκης, 2006-Κουσκούνα Β., Πετρόπουλος Ν., Τσουνάκος Θ., «Ζω µε τους σεισµούς», Εκδ. Πατάκης, 2006-Κούρου Α., Πανουτσοπούλου Μ., «Η γη χορεύει, µύθοι και αλήθειες απ’ όλο τον κόσµο για τους σεισµούς», Εκδ. Πατάκης, 2006-Κυριακόπουλος Κ., «Λιθοσφαιρικές Πλάκες», Περιοδικό Γεωτρόπιο τεύχος 527 22/5/2010-Λέκκας Ε., «Σεισµός Wenchuan, Μαΐος 2008, Sichuan, Κίνα. Γεωτεκτονικό Καθεστώς και Μακροκατανοµή των Καταστροφών», 3o Πανελλήνιο Συνέδριο Αντισεισµικής Μηχανικής και Τεχνικής Σεισµολογίας 5-7/11/2008 -Λέκκας Ε., «Φυσικές και Τεχνολογικές Καταστροφές», Εκδ. Λέκκας Ε., 2000-Λέκκας Ε., Λόζιος Στ., ∆αναµός Γ., «Φυσικές Καταστροφές. Μάθε και…προφυλάξου!», Έκδ. Νοµ. Αυτοδ. ∆ωδεκανήσου, 2009-Λέκκας Ε., «Γεωλογία και Περιβάλλον», Εκδ. ACCESS Pre-Press, 1998-Λέκκας Ε., Λόζιος Στ., «Βασικές αρχές και εφαρµογές του Επιχειρησιακού Σχεδιασµού για τη ∆ιαχείρηση Φυσικών Καταστροφών και τεχνολογικών Κινδύνων», Εκδ. Πανεπιστήµιο Αθηνών, Τµήµα Γεωλογίας, 2002-Λέκας Σπ., ∆ερµιτζάκης Μιχ., «∆ιερευνώντας τη γη: Εισαγωγή στη γενική γεωλογία», Εκδ. Σταµούλης, 1990-Λυκούδη Ε., «Η ∆οµή της Γης», 2005-Μακροπούλου Κ., Κουσκούνα Β., «Πραγµατεία σχετικά µε τη σεισµικότητα της Ελλάδας» -Μουντράκης ∆., «Γεωλογία της Ελλάδας», Εκδ. University Studio Press, 1985-Μουντράκης ∆., «Συνοπτική γεωτεκτονική εξέλιξη του ευρύτερου ελληνικού χώρου»-Νέαρχος Θαλάσσης, «Σεισµοί», Εκδ. Καστανιώτη, 2006Ο.Α.Σ.Π., «Πολυθεµατικό πρόγρamma για σχεδιασµό εκτάκτων αναγκών πόλεων σε σεισµικές περιοχές. Κατευθύνσεις για την αναβάθµιση του αντισεισµικού Σχεδιασµού έκτακτης ανάγκης στην πόλη της Πάτρας: Οργανωτική και πολεοδοµική διάσταση», 1998Ο.Α.Σ.Π., «Χώροι καταφυγής-Οργανωµένη αποµάκρυνση πληθυσµού»Ο.Α.Σ.Π., «∆ραστηριότητες 2011»Ο.Α.Σ.Π., «Σεισµός-Ένα Φυσικό Φαινόµενο», Τµήµα Εκπαίδευσης-ΕνηµέρωσηςΟ.Α.Σ.Π., «Σεισµός-Μέτρα προστασίας», Τµήµα Εκπαίδευσης-ΕνηµέρωσηςΟ.Α.Σ.Π., «Σεισµός-Πως µπορούµε να προστατευθούµε;», ΕγχειρίδιοΟ.Α.Σ.Π., «Μαθαίνοντας για το σεισµό και τα µέτρα προστασίας», 2008Ο.Α.Σ.Π., «Μαθαίνοντας για το σεισµό και τα µέτρα προστασίας-Οδηγίες για ΑµεΑ», 2008 Ο.Α.Σ.Π., «Μάθε για το Σεισµό και τα Μέτρα Προστασίας. Οδηγίες για Τουρίστες», 2010Ο.Α.Σ.Π., «Σχέδιο Μνηµονίου Ενεργειών για τη ∆ιαχείριση του Σεισµικού Κινδύνου στη Σχολική Μονάδα», Τµ. Εκπ/σης-ΕνηµέρωσηςΟ.Α.Σ.Π., «Σεισµός-Ας είµαστε προετοιµασµένοι», 2000Ο.Α.Σ.Π., «Σεισµός-Η Γνώση είναι Προστασία, Αντισεισµική προστασία σχολείων», 2007 Ο.Α.Σ.Π., «Σεισµός-Η γνώση είναι προστασία», 2009Ο.Α.Σ.Π., «Προστατευτείτε από τους σεισµούς. ∆ιαβάστε το τώρα»Ο.Α.Σ.Π., «Πρόληψη και Αντιµετώπιση των Ψυχοκοινωνικών Επιπτώσεων των Σεισµών», 2003Ο.Α.Σ.Π., «Εκκένωση κτηρίων και καταφυγή του πληθυσµού σε ασφαλείς χώρους µετά το σεισµό», 2001 Ο.Α.Σ.Π., «Προληπτικά Μέτρα Προστασίας στο σπίτι σας», Τµήµα Εκπαίδευσης-ΕνηµέρωσηςΟ.Α.Σ.Π., «Σεισµός-Επιπτώσεις», Τµήµα Εκπαίδευσης-ΕνηµέρωσηςΟ.Α.Σ.Π., «Καλλικράτης και πολιτική προστασία-Σχέδιο εκτάκτων αναγκών σε περίπτωση σεισµού» Ο.Α.Σ.Π., «Το νέο µου σπίτι», Τµήµα Εκπαίδευσης-ΕνηµέρωσηςΟ.Α.Σ.Π., «Επιχειρήσεις διάσωσης εγκλωβισµένων σε ερείπια µετά από καταστροφικό σεισµό», 1999 -Οικονόµου Ε.Ν., «Η Φυσική Σήµερα», Τόµος ΙΙ, Πανεπιστηµιακές Εκδ. Κρήτης, 2004-Παπανικολάου ∆.Ι., Χρ. Ι. Σιδερης, «Γεωλογία, η επιστήµη της Γης», Εκδόσεις Πατάκη, 2007-Παπαδόπουλος Γερ., «Η Πολ. Προστασία στην Ελλάδα. Αντιµετώπιση Φυσ. και Τεχνολ. Καταστροφών», Εκδ. Παρίκου Σ. και ΣΙΑ -Παπαζάχος Βασ., Παπαζάχου Κατερίνα, «Οι σεισµοί της Ελλάδας», Εκδ. Ζήτη, 2003 -Παπαζάχος Β., Καρακαϊσης Γ., Χατζηδηµητρίου Παν., «Εισαγωγή στη Σεισµολογία», Εκδ. Ζήτη, 2005-Παυλίδης Σπ., «Γεωλογία των σεισµών», Εκδ. University Studio Press, 2004-Πολυζωίδης Π., «Εθελοντισµός στην Κοινωνική Προστασία», Εκδ. Ελληνικά Γράµµατα, 2005-Πολυζωίδης Π., «Ο Ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στο Πλαίσιο της ∆ιαµόρφωσης της Κοινωνικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης», Βήµα Κοινωνικών Επιστηµών, 2005-Σακελλαρίου ∆., Λυκούσης Β., «Κορινθιακός Κόλπος: Ένα Φυσικό Εργαστήριο Γεωλογικών Φαινοµένων»-Τσελέντης Άκης, «Σύγχρονη Σεισµολογία Τόµοι Α, Β», Εκδ. Παπασωτηρίου, 1997-Φασουλάς Χαράλαµπος, «Οδηγός υπαίθρου για τη γεωλογία της Κρήτης», Εκδ. Μουσ. Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, 2001 -Φασουλάς Χαράλαµπος, «Σηµειώσεις Γεωµορφολογίας και Φυσικής Γεωγραφίας», Πανεπιστήµιο Κρήτης-Τµ. Βιολογίας-Φιλόπουλος Ευ., «Ορισµένες αρχικές σκέψεις για την εθελοντική εργασία», Περιοδικό Μ’ ενδιαφέρει, τ. 39, Αθήνα 2004-Φωτογραφικό αρχείο Ο.Α.Σ.Π.-Αρχείο χαρτών του Ο.Α.Σ.Π.

Βιβλιογραφία

61

62

Η ιδέα για τις Εκδόσεις Σαΐτα ξεπήδησε τον Ιούλιο του 2012 µε πρωταρχικό σκοπό τηδηµιουργία ενός χώρου όπου τα έργα συγγραφέων θα συνοµιλούν άµεσα, δωρεάν καιελεύθερα µε το αναγνωστικό κοινό.Μακριά από το κέρδος, την εκµετάλλευση και την εµπορευµατοποίηση της πνευµατικήςιδιοκτησίας, οι Εκδόσεις Σαΐτα επιδιώκουν να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις Εκδότη-Συγγραφέα-Αναγνώστη, καλλιεργώντας τον πραγµατικό διάλογο, την αλληλεπίδραση καιτην ουσιαστική επικοινωνία του έργου µε τον αναγνώστη δίχως προϋποθέσεις καιπεριορισµούς.

Ο ισχυρός άνεµος της αγάπης για το βιβλίο,το γλυκό αεράκι της δηµιουργικότητας,

ο ζέφυρος της καινοτοµίας,ο σιρόκος της φαντασίας,ο λεβάντες της επιµονής, ο γραίγος του οράµατος,

καθοδηγούν τη σαΐτα των Εκδόσεων µας

Σας καλούµε λοιπόν να αφήσετε τα βιβλία να πετάξουν ελεύθερα!

∆ιαχείριση εκτάκτων φαινοµένων

Ξέρω να προστατευτώ όταν γίνεται σεισµός!

Για παιδιά

Εκπαιδευτικούς

και γονείς

978-618-5147-70-9