Υπεύθυνη Εκπαιδευτικός

Μουτζούρη Γεωργία

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΤΣΙΚΗΣ

ΤΑΞΗ Γ’

ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

Σχολικό Έτος

2014-2015

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ................................................................................................................ 4

Ο ΔΙΑΣ ....................................................................................................................... 5

Ο ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ.................................................................................................... 9

Ο ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ ..................................................................................................... 13

Ο ΕΡΜΗΣ ................................................................................................................... 17

Ο ΗΦΑΙΣΤΟΣ.......................................................................................................... 22

Ο ΑΡΗΣ ..................................................................................................................... 26

Ο ΠΛΟΥΤΩΝΑΣ .................................................................................................... 30

Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ ......................................................................................................... 34

Η ΗΡΑ ........................................................................................................................ 38

Η ΑΘΗΝΑ ................................................................................................................. 42

Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ .......................................................................................................... 47

Η ΔΗΜΗΤΡΑ ............................................................................................................. 51

Η ΑΡΤΕΜΗ ............................................................................................................... 55

Η ΕΣΤΙΑ ................................................................................................................... 59

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΦΙΣΑΣ ΜΕ ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ WORDLE ............... 63

ΤΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ..................................................... 64

ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΩΝ ΘΕΩΝ ..................................................... 65

ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ ......................................... 66

ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥ ΜΟΥ

ΘΕΟΥ ......................................................................................................................... 67

ΤΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΘΑ ΕΚΑΝΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΘΕΟΙ ................................ 73

ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ: ΟΛΥΜΠΟΣ .............................................................. 80

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΟΛΥΜΠΟ ............................................ 84

ΝΑΟΙ – ΓΙΟΡΤΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ................................................................... 85

ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΘΕΟΥΣ ..................... 95

ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΜΕ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ ............. 105

ΤΟΠΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ- ..................................................................................... 114

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ ............................................................................ 114

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ ................................... 119

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ ΑΜΑΛΘΕΙΑΣ .................................. 121

ΤΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΜΑΣ ............................................................................................ 123

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Φέτος στα πλαίσια της Ευέλικτης ζώνης και με αφορμή την πρώτη

ενότητα του βιβλίου της Ιστορίας «Η Δημιουργία του Κόσμου»

αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τους Δώδεκα Θεούς του

Ολύμπου. Χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες των τεσσάρων μαθητών

και χωρίσαμε τους τομείς της έρευνας μας. Στόχος του

προγράμματος ήταν να γνωρίσουμε καλύτερα τους Θεούς του

Ολύμπου αλλά και να αναπτύξουμε δεξιότητες συνεργασίας και

καταμερισμού εργασιών.

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος φτιάξαμε αφίσα με τα ονόματα

των Θεών και χάρτη με τα σύμβολα τους με τα διαδικτυακά εργαλείο

Wordle και Popplet. Ακόμη, κατασκευάσαμε το γενεαλογικό δέντρο

των Θεών και δημιουργήσαμε τις ταυτότητές τους. Φτιάξαμε

ακροστιχίδες, αινίγματα, λίμερικ (ποίηματα) και σταυρόλεξο με την

ιστορία τους και τους ζωγραφίσαμε.

Περιγράψαμε μια μέρα από τη ζωή του αγαπημένου μας θεού και

φανταστήκαμε τα επαγγέλματα που θα αντιστοιχούσαν στον κάθε

Θεό, αν ζούσε στην σημερινή εποχή. Βρήκαμε πληροφορίες για τον

Όλυμπο, το πλανητικό μας σύστημα και τους Ναούς-Γιορτές της

αρχαίας Ελλάδας. Συγκεντρώσαμε πίνακες ζωγραφικής διάσημων

ζωγράφων με σκηνές από τη ζωή των Θεών και μελετήσαμε την

τοπική μυθολογία της Λήμνου.

Τέλος, κάναμε μια συγγραφική προσπάθεια γράφοντας θεατρικά

κείμενα με θέμα «Η Αθηνά και ο Ποσειδώνας» και «Η Δήμητρα και

η Περσεφόνη» και κατασκευάσαμε το κουτί της Πανδώρας, το

κέρας της Αμάλθειας και τον Όλυμπο.

Ο ΔΙΑΣ

Ήταν ο ανώτατος θεός του Ολύμπου, γιος του Κρόνου και της Ρέας, εγγονός

του Ουρανού και της Γης. Αδέλφια του ήταν η Ήρα, ο Ποσειδώνας, ο

Πλούτωνας, η Εστία και η Δήμητρα. Ο πατέρας του κατάπινε όσα παιδιά

γεννούσε η Ρέα, γιατί φοβόταν μήπως πραγματοποιηθεί η προφητεία του

Ουρανού: ότι δηλαδή κάποιο από τα παιδιά του θα του έπαιρνε το θρόνο. Η Ρέα

λοιπόν κατάλαβε πως μόνο με πονηριά μπορούσε να σώσει το παιδί που τώρα

είχε στα σπλάχνα της. Μόλις κατάλαβε την ώρα της, σπαργάνωσε μια πέτρα

και την έδωσε στον Κρόνο. Αυτός αμέσως την κατάπιε κι εκείνη έτρεξε στην

Κρήτη και γέννησε το Δία πάνω στο βουνό Ίδη. Εκεί, μεγάλωσε με το γάλα μιας

κατσίκας, της Αμάλθειας. Μόλις ο θεός ενηλικιώθηκε, πολέμησε εναντίον του

Κρόνου και άλλων Τιτάνων και κατέλαβε την εξουσία. Η επιτυχία του βασιζόταν

κυρίως στον κεραυνό, που του πρόσφεραν οι Κύκλωπες, γιατί τους είχε

απελευθερώσει από τα Τάρταρα. Αυτός δεν ήταν ο μοναδικός πόλεμος για το

Δία. Έκανε και δεύτερο. Αυτή τη φορά εναντίον των Γιγάντων, που είχαν

επαναστατήσει, και τους νίκησε. Γυναίκα του ήταν η αδελφή του Ήρα. Μαζί της

απόκτησε τον Ήφαιστο, τον Άρη, την Ήβη και την Ειλείθυια. Επίσης πολλά

παιδιά απόκτησε από την ένωσή του με θνητές γυναίκες, όπως τη Σεμέλη, την

Αλκμήνη, τη Λήδα, την Ευρώπη, τη Δανάη, την Ιώ και άλλες πολλές. Φυσικά

όλες αυτές είχαν πάντοτε να αντιμετωπίσουν τη ζήλια της Ήρας. Οι Έλληνες

πίστευαν ότι ο Δίας ήταν αρχηγός θεών και ανθρώπων, ανώτερος και

ισχυρότερος από όλους. Οι άλλοι θεοί ήταν κατώτεροι από αυτόν και στη

φυσική δύναμη και στο αξίωμα. Κανείς δεν είχε δικαίωμα να του αντιταχθεί.

Εξουσίαζε και όλα τα φυσικά φαινόμενα. Η βροντή, η αστραπή και ο κεραυνός

ήταν τα όπλα του. Πίστευαν ότι αυτός ρύθμιζε τις τύχες των ανθρώπων και

τον συνέδεαν με όλες τις εκδηλώσεις της ανθρώπινης ζωής. Μόνο ένα πράγμα

ήταν δυνατότερο και πάνω από αυτόν: η Μοίρα, που κανένας δεν μπορούσε να

ξεφύγει από τους νόμους της. Η λατρεία του Δία ήταν εξαπλωμένη σε όλη την

Ελλάδα. Τον λάτρευαν κυρίως στις υψηλές κορυφές των βουνών, πράγμα που

δείχνει τη σχέση του με τα ουράνια φαινόμενα. Σημαντικός τόπος λατρείας του

ήταν στη Δωδώνη, όπου γινόταν συνδυασμός με τη μαντική. Επίσης η Ολυμπία

ήταν χώρος αφιερωμένος σ' αυτόν και οι Ολυμπιακοί αγώνες τελούνταν προς

τιμήν του. Το ίδιο και τα Νέμεια στη Νεμέα.

Θεός: Του ουρανού, των θεών και των

ανθρώπων

Μητέρα: Ρέα

Πατέρας: Κρόνος

Παππούς: Ουρανός

Γιαγιά: Γαία

Αδέρφια: Ποσειδώνας, Πλούτωνας, Ήρα,

Δήμητρα, Εστία

Σύζυγος: Ήρα

Παιδιά: Αθηνά, Άρης, Ήφαιστος,

Απόλλωνας, Άρτεμη, Ερμής

Σύμβολο: αετός, αστροπελέκι, σκήπτρο

Μύθος: Αρπαγή της Ευρώπης

Χαρακτηριστικό: αρχηγός

ΑΙΝΙΓΜΑ

Είναι αρχηγός!

Μα ρίχνει αστροπελέκια

όταν είναι νευρικός

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Δίας ο ισχυρός

που είναι και αρχηγός

στέλνει στον γη μας μια βροχή

μαζί και μία αστραπή.

Ο Δίας ο δυναμικός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Δ _ _ _ _ _

Ι _ _ _ _ _

Α _ _

Σ _ _ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Μαντείο αφιερωμένο στον Απόλλωνα

2. Ομηρικό Έπος

3. Γυναίκα του Δία (αντίστ.)

4. Ένα από τα σύμβολα του Δία

Ο ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ

Ήταν γιος του Κρόνου και της Ρέας . Είχε αδέλφια του

το Δία, τον Πλούτωνα, την Ήρα, τη Δήμητρα και την

Εστία. Όταν ο Δίας έριξε από το θρόνο του τον πατέρα

τους Κρόνο, οι τρεις αδελφοί μοίρασαν τον κόσμο

μεταξύ τους. Ο Ποσειδώνας έγινε κύριος της θάλασσας

και γενικά όλων των νερών. Μολονότι ο Ησίοδος τον

θεωρεί μεγαλύτερο σε ηλικία από το Δία, ο

Ποσειδώνας δέχεται τα πρωτεία του Δία και πάντοτε

υποχωρεί στη θέλησή του. Κατοικούσε σ' ένα ολόχρυσο

παλάτι στο βυθό της θάλασσας, στις Αιγές. Πού ακριβώς όμως φαντάζονταν

οι αρχαίοι Έλληνες αυτήν την πόλη δεν ξέρουμε. Γυναίκα του ήταν η Αμφιτρίτη

και μαζί της κυβερνούσε το βασίλειό του. Όλες οι θαλάσσιες θεότητες, και

γενικά όσες είχαν σχέση με το νερό, ήταν υποταγμένες σ' αυτόν. Ανέβαινε και

στον Όλυμπο, για να πάρει μέρος στις συνελεύσεις των θεών. Δεν ήταν μονάχα

ο άρχοντας της θάλασσας. Ήταν και κύριος όλων των φαινομένων της. Αυτός

προκαλεί θύελλες και αυτός τις κατευνάζει. Με την τρίαινά του προκαλεί τους

σεισμούς και τις εκρήξεις των ηφαιστείων. Δημιουργεί νησιά, σκοπέλους και

πηγές. Δίνει ευνοϊκό άνεμο στους ναυτικούς, που τους προστατεύει. Είναι

προστάτης επίσης των ψαράδων. Αφού είναι θεός των νερών, είναι και θεός

της βλάστησης. Γι' αυτό μερικοί μύθοι του έχουν σχέση με τους μύθους της

Δήμητρας. Επειδή οι αρχαίοι παρομοίαζαν με άλογα τα κύματα, που ήταν

εξουσιαστής τους, ο Ποσειδώνας θεωρήθηκε προστάτης των αλόγων και των

ιπποδρομιών. Εξάλλου παιδιά του ήταν τα μυθικά άλογα Πήγασος και Αρείονας.

Είχε και άλλα παιδιά, πολλά, άντρες άγριους και δυνατούς π.χ. τον Ανταίο, το

Βούσιρη, τον Πολύφημο, τον Κύκνο, τον τρίτωνα, τους Λαιστρυγόνες, το

Νηλέα, τον Πελία κ.ά. Γενικά σχετίζεται με πρωτόγονες δυνάμεις και τέρατα

και καταδιώκει με αυτά όσους τον εξοργίζουν. Τον λάτρευαν σε πάρα πολλά

μέρη της Ελλάδας, κυρίως σε ακρωτήρια και στις παραθαλάσσιες περιοχές. Η

πιο σπουδαία γιορτή του ήταν τα Ίσθμια. Σ' αυτή τη γιορτή θυσίαζαν στον

Ποσειδώνα κυρίως μαύρους ταύρους, αγριόχοιρους και κριάρια. Σύμβολά του

ήταν το δελφίνι, το άλογο, το πεύκο, γιατί από αυτό κατασκευάζονταν τα

καράβια, και προπάντων η τρίαινα. Στην τέχνη εικονίζεται σαν άντρας δυνατός,

μεγαλοπρεπής, γενειοφόρος, άλλοτε με μανδύα και άλλοτε τελείως γυμνός.

Θεός: Της θάλασσας

Μητέρα: Ρέα

Πατέρας: Κρόνος

Παππούς: Ουρανός

Γιαγιά: Γαία

Αδέρφια: Δίας, Ήρα, Πλούτωνας, Δήμητρα, Εστία

Σύζυγος: Αμφιτρίτη

Παιδιά: Πήγασος, Αρίωνας, Πολύφημος, Νηρέας,

Πελίας κ.ά.

Σύμβολο: τρίαινα, δελφίνι

Μύθος: Διαμάχη με την Αθηνά για την Αθήνα

Χαρακτηριστικό: δυναμικός

ΑΙΝΙΓΜΑ Αρχηγός της θάλασσας!

Φουρτούνες σήκωνε στο λεπτό.

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Ποσειδώνας ο θαλασσινός

που είναι και λαμπρός

έχει παλάτι στο βυθό

που είναι φοβερό.

Ο Ποσειδώνας ο τυχερός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Π _ _ _ _ _ _ _ _

Ο _ _ _ _ _

Σ _ _ _ _ _

Ε _ _ _ _

Ι _ _ _ _

Δ _ _ _ _ _

Ω _ _ _ _ _ _

Ν _ _ _ _ _

Α _ _ _ _

Σ _ _ _ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Ένας από τους αδερφούς του

2. Έγραψε την Οδύσσεια

3. Ο Ποσειδώνας με την τριαίνα του προκαλούσε ……………

4. Ο αγγελιοφόρος των θεών

5. Λέγεται αλλιώς το άλογο

6. Λατρευτικό κέντρο του Δία και της Διώνης

7. Μεγάλο κομμάτι θάλασσας

8. Γιός του Ποσειδώνα

9. Ο Ποσειδώνας διαμάχησε με αυτήν για την πόλη της Αθήνας

10. Ο Ποσειδώνας ήταν θεός της ……………………….(αντιστ.)

Ο ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ

Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους

θεούς του Ολύμπου. Γεννήθηκε από το Δία

και τη Λητώ. Δίδυμη αδελφή του είναι η

Άρτεμη. Τα δυο παιδιά γεννήθηκαν στη Δήλο,

νησί του Αιγαίου, που από τότε θεωρείται

ιερό. Για τους Αρχαίους Έλληνες υπήρξε

θεός του ήλιου και του φωτός, Ο μύθος

αναφέρει ότι το φθινόπωρο έφευγε και

πήγαινε στη χώρα των Υπερβορείων. Την

άνοιξη ξαναγύριζε πάνω σ' ένα άρμα, που το

έσερναν κύκνοι. Είχε σχέση με τη βλάστηση

και γενικά τη γεωργία. Γι' αυτό ένα από τα σύμβολά του είναι ένα χλωρό κλαδί

δάφνης. Προστάτευε τους βοσκούς και τα κοπάδια, τους κυνηγούς και τους

ναυτικούς, προπάντων στα μακρινά ταξίδια. Ήταν θεός που εξάγνιζε τους

ανθρώπους από τα εγκλήματα, αλλά και θεός του θανάτου, που τον προκαλούσε

με το τόξο του. Παράλληλα όμως είχε τη δύναμη να εμποδίζει κάθε

καταστροφή, θάνατο ή αρρώστια. Γι' αυτό ήταν θεός της ιατρικής και πατέρας

του Ασκληπιού, που ήταν κι αυτός θεός της ιατρικής. Μπορούσε να

ανακουφίζει και το σώμα και την ψυχή των ανθρώπων. Θεωρούνταν και θεός

μαντικός, γι' αυτό είχαν ιδρύσει πολλά μαντεία για χάρη του, σε πολλούς

τόπους της αρχαίας Ελλάδας. Το σπουδαιότερο από όλα βέβαια ήταν το μαντείο

των Δελφών. Εκεί στους Δελφούς οι νομοθέτες επικύρωναν τους νόμους τους

μέχρι τον 5ο π.Χ. αιώνα. Γι' αυτό λογαριαζόταν και θεός που τηρεί την τάξη,

επιβάλλει το σεβασμό στους νόμους και την τήρηση των όρκων. Ήταν και

προστάτης της νεότητας και σ' αυτόν αφιέρωναν οι νέοι τα μαλλιά τους, όταν

τα έκοβαν για πρώτη φορά. Θεωρούνταν ακόμη και θεός της μουσικής και της

ποίησης, πατέρας των Μουσών και επομένως προστάτης όλων των καλών

τεχνών. Σύμβολα του Απόλλωνα είναι ο ομφαλός (αφαλός), η λύρα, ο τρίποδας,

το τόξο και τα βέλη, ο κύκνος, το γεράκι, ο γύπας, ο κόρακας, ο γρύπας (αετός

και λιοντάρι μαζί), ο λύκος, το ελάφι, ο τράγος, η κατσίκα, το κριάρι, ο ποντικός,

ο βάτραχος, το φίδι, η σαύρα κ.ά. Από τα φυτά ο φοίνικας, η ελιά, τα στάχυα,

κυρίως η δάφνη κ.ά. Οι αρχαίοι Έλληνες του είχαν αφιερώσει πολλές γιορτές,

όπως τα Δήλια, τα Πύθια, τα Κάρνεια, τα Δελφίνια, τα Υακίνθια κ.ά.

Θεός: Της μουσικής, της μαντικής, του

φωτός Μητέρα: Λητώ

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: Δίδυμος αδερφός της Άρτεμης

Σύζυγος: Κορωνίδα

Παιδιά: Ασκληπιός

Σύμβολο: κιθάρα, δάφνινο στεφάνι

Μύθος: Ο θάνατος του δράκοντα Πύθωνα

Χαρακτηριστικό: μουσικός

ΑΙΝΙΓΜΑ Θεός της μουσικής

μα και του φωτός.

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Απόλλωνας ο μουσικός

που είναι και μελωδικός

την μουσική παίζει απαλά

και τους κοιμίζει όλους γλυκά.

Ο Απόλλωνας ο μαγικός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Α _ _ _ _ _

Π _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ο _ _ _ _ _ _

Λ _ _ _

Λ _ _ _

_ Ω _ _ _

Ν _ _ _ _ _

Α _ _ _

Σ _ _ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Δίδυμη αδερφή του Απόλλωνα

2. Ήταν ο θεός της θάλασσας

3. Το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας

4. Μια από τις γυναίκες του Δία

5. Το μουσικό όργανο που έπαιζε ο Απόλλωνας

6. Ο Απόλλωνας ήταν και θεός του ………………

7. Θεότητες που μεγάλωσαν τον Δία

8. Ήταν ο θεός του πολέμου

9. Σύμβολο του Απόλλωνα ήταν το δάφνινο ……………

Ο ΕΡΜΗΣ

Ήταν γιος του Δία και της Μαίας. Η μητέρα του τον γέννησε πάνω στο βουνό

Κυλλήνη της Αρκαδίας. Από τη στιγμή της γέννησής του φάνηκε πόσο πονηρός

ήταν. Γιατί μωρό ακόμη στα σπάργανα, έκλεψε τις πενήντα αγελάδες του

Απόλλωνα από την Πιερία. Ο Απόλλωνας θύμωσε πολύ και ο Ερμής θέλησε να

τον εξευμενίσει. Κατασκεύασε λοιπόν μια λύρα- την πρώτη στον κόσμο- και την

χάρισε στο θεό. Για το κυρίως μέρος της λύρας χρησιμοποίησε όστρακο

χελώνας και για τις εφτά χορδές της έντερα προβάτου. Με αυτό το μύθο

φαίνεται η σχέση του Ερμή με τη μουσική. Στην ιεραρχία του Ολύμπου δε

φαίνεται να κατέχει υψηλή θέση. Συνήθως εκτελεί τις εντολές των θεών.

Αντίθετα βρίσκεται πολύ κοντά στους ανθρώπους. Λατρεύτηκε σε όλη την

Ελλάδα, περισσότερο όμως στην Αρκαδία. Άλλωστε από κει φαίνεται ξεκίνησε

η λατρεία του. Του απέδιδαν τόσες πολλές ιδιότητες, που καλύπτουν τους

περισσότερους τομείς της ανθρώπινης ζωής: θεωρείται κήρυκας και

αγγελιοφόρος των θεών και μεταφέρει τη θέλησή του στους θνητούς. Είναι

προστάτης των βοσκών και των κοπαδιών. Γι' αυτό συχνά εικονίζεται με ένα

κριάρι πάνω στους ώμους του, που ήταν το ιερό ζώο του. Προστατεύει τους

οδοιπόρους, προπάντων στις μακρινές πορείες. Γι' αυτό το λόγο υπήρχαν στα

σταυροδρόμια στήλες με τρεις ή τέσσερις μορφές του Ερμή (τρίμορφες ή

τετράμορφες), που κοίταζαν προς τους τρεις ή τέσσερις δρόμους που

διασταυρώνονταν στο σημείο αυτό. Αυτές οι στήλες ονομάζονταν Ερμαί. Όταν

οι αρχαίοι έβρισκαν κάτι στο δρόμο, το απέδιδαν στον Ερμή. Γι' αυτό και το

εύρημα ονομαζόταν έρμαιο. Είχε κάτω από την προστασία του τους κλέφτες και

τους ληστές. Παράλληλα όμως προφύλασσε τους ανθρώπους από τους

κλέφτες. Αυτός ήταν ο λόγος που κάθε νοικοκύρης τοποθετούσε μπροστά στο

σπίτι του μια στήλη με ανάγλυφο τον Ερμή. Έτσι πίστευε ότι προστάτευε το

σπίτι του και από τους κλέφτες και από κάθε κακό. Προστάτευε εξάλλου και

τους νέους που αγωνίζονταν στα γυμναστήρια. Ιδιαίτερα τους παλαιστές. Γι'

αυτό στα γυμναστήρια υπήρχαν αγάλματα του (Εναγώνιος Ερμής). Δεν

προστάτευε μόνο τους ατομικούς αγώνες. Προστάτευε και ολόκληρες πόλεις,

όταν έκαναν σπονδές μεταξύ τους, σταματούσαν δηλαδή τον πόλεμο. Πρόσεχε

αν τηρούσαν οι εμπόλεμοι τους όρους και τις συνθήκες των σπονδών. Μια τάξη

ανθρώπων που ζούσε κάτω από την προστασία του ήταν οι έμποροι. Τότε τον

ονόμαζαν Κερδώο Ερμή, δηλαδή του κέρδους. Του απέδιδαν την εύρεση των

μέτρων και σταθμών, καθώς και την πονηριά που παρατηρείται στις εμπορικές

συναλλαγές. Επειδή στις συναλλαγές χρειάζεται ευγλωττία και πειστική

δύναμη, λατρεύτηκε σαν Αγοραίος (δηλαδή σαν θεός του εμπορίου) και έπειτα

σαν Λόγιος Ερμής. Έτσι έγινε προστάτης των ρητόρων και γενικά των

γραμμάτων και όσων ασχολούνται με αυτά. Εκτός από τα παραπάνω, του

απέδιδαν και σχέσεις με τη γη. Άρα ήταν και θεός της γονιμότητας (γονιμικός)

και του κάτω κόσμου (Χθόνιος). Γι' αυτό την τρίτη μέρα των Ανθεστηρίων, που

ήταν αφιερωμένη στους νεκρούς, θυσίαζαν μόνο στον Χθόνιο Ερμή. Γιατί ο

Ερμής ήταν και ο ψυχοπομπός του Άδη. Μετέφερε δηλαδή τις ψυχές των

νεκρών και τις παρέδιδε στο Χάροντα. Στην τέχνη εικονίζεται σαν άντρας

δυνατός και γενειοφόρος. Φοράει ταξιδιωτικό μανδύα, πέτασο στο κεφάλι και

φτερωτά σαντάλια. Κρατά ένα σκήπτρο, το κηρύκειο. Αργότερα όμως η τέχνη

τον παρουσιάζει σαν νέο καλοφτιαγμένο, χωρίς γένια και συχνά βαστάει πάνω

στους ώμους του ένα κριάρι.

Θεός: Του εμπορίου, ψυχοπομπός, ταχυδρόμος

των θεών

Μητέρα: Μαία

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: Άρης, Ήφαιστος, Απόλλων, Άρτεμη,

Αφροδίτη, Αθηνά

Σύζυγος: -

Παιδιά: -

Σύμβολο: κηρύκειο, φτερωτά σανδάλια

Μύθος: Η κατασκευή της πρώτης στον κόσμο λύρας

Χαρακτηριστικό: πονηρός

ΑΙΝΙΓΜΑ

Ταχυδρόμος και

μεταφορέας των γραμμάτων

των Θεών.

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Ερμής ο εργατικός

που είναι και ευγενικός

γράμματα, μεταφορές κάνει

όλου για να τους τρελάνει.

Ο Ερμής ο τυχερός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Ε _ _ _ _

Ρ _ _ _

Μ _ _ _

Η _ _

Σ _ _ _ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Θεά των νοικοκυριών

2. Σύμβολο της Ήρας

3. Η μητέρα του Ερμή

4. Ζηλιάρα θεά

5. Σύμβολο του Ερμή τα φτερωτά ……………

Ο ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Ήταν θεός της φωτιάς και των μετάλλων, κύριος των ηφαιστείων. Μια

παράδοση τον θεωρεί γιο της Ήρας και του Δία. Άλλη πάλι αναφέρει ότι

γεννήθηκε μόνο από την Ήρα χωρίς να ενωθεί με το Δία. Ο Όμηρος λέει πως

γεννήθηκε κουτσός, πράγμα που δυσαρέστησε την μητέρα του και τον έριξε από

τον Όλυμπο στη θάλασσα. Τον έσωσαν όμως η Θέτιδα και η Ευρυνόμη, που τον

ανάθρεψαν στα βάθη του Ωκεανού. Εκεί έμεινε εννιά χρόνια. Για να εκδικηθεί

τη μητέρα του, που τον έριξε στη θάλασσα, της χάρισε ένα χρυσό θρόνο. Το

θρόνο αυτό τον είχε φτιάξει μόνος του και του είχε βάλει αόρατα σχοινιά. Όταν

εκείνη κάθισε πάνω, δέθηκε και κανείς δεν μπορούσε να την ελευθερώσει.

Τότε ο Διόνυσος μέθυσε τον Ήφαιστο, τον έφερε στον Όλυμπο και έλυσε τα

δεσμά της μητέρας του. Μια άλλη παράδοση, που είναι και επικρατέστερη,

αναφέρει με διαφορετικό τρόπο γιατί ο Ήφαιστος ήταν κουτσός. Λέει λοιπόν

ότι ο Δίας τον πέταξε έξω από τον Όλυμπο, γιατί κάποτε που ο ίδιος

φιλονικούσε μη την Ήρα, ο Ήφαιστος πήρε το μέρος της μητέρας του. Μια

ολόκληρη μέρα έπεφτε ο θεός προς τα κάτω. Τέλος κατά τη δύση του ήλιου

προσγειώθηκε στη Λήμνο. Οι κάτοικοί της τον παρέλαβαν και τον

περιποιήθηκαν. Γι' αυτό και στην αρχαία εποχή πίστευαν ότι το χαλκείο του,

δηλαδή το εργαστήριο του του χαλκού, βρισκόταν στη Λήμνο, στο ηφαίστειο

Μόσυχλος. Πίστευαν ακόμη ότι οι βοηθοί του ήταν οι Κάβειροι, που τους

λάτρευαν στη Λήμνο. Άλλες παραδόσεις λένε πως το εργαστήριό του ήταν στην

Αίτνα της Σικελίας και βοηθοί του ήταν οι Κύκλωπες. Προσθέτουν ότι εκεί

έφτιαξε το θρόνο του Δία, το χρυσό θώρακα του Ηρακλή, το σκήπτρο του

Αγαμέμνονα, το περιδέραιο της Αρμονίας, το άρμα του Ήλιου, την πανοπλία

του Αχιλλέα κλπ. Εξάλλου λένε ότι είχε φτιάξει στον Όλυμπο ανάκτορα από

ορείχαλκο για τους θεούς. Γυναίκα του υπήρξε η ωραιότερη θεά, η Αφροδίτη.

Δεν του στάθηκε όμως πιστή και κάποτε, με τη βοήθεια του αόρατου διχτύου,

την έπιασε με το θεό Άρη. Παιδιά του θεωρούνται ο Εριχθόνιος, ο Αργοναύτης

Παλαίμονας, ο γλύπτης Άρδαλος κ.ά. Τον λάτρευαν κυρίως στην Αθήνα, όπου

υπήρχε ναός προς τιμήν του, αυτό που σήμερα ονομάζουμε θησείο. Οι γιορτές

που τελούνται εκεί ονομάζονταν Ηφαίστεια και Χαλκεία. Τις γιορτές αυτές τις

μοιραζόταν με τη θεά Αθηνά, που και αυτήν τη θεωρούσαν θεά των τεχνών.

Στην τέχνη ο Ήφαιστος εικονίζεται ρωμαλέος και γενειοφόρος. Φορεί συνήθως

ένα σκούφο στρογγυλό ή κωνικό και κρατάει στο χέρι εργαλεία της τέχνης του.

Θεός: Της φωτιάς

Μητέρα: Ήρα

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: Άρης, Ερμής, Απόλλων, Άρτεμη, Αφροδίτη,

Αθηνά

Σύζυγος: Αφροδίτη

Παιδιά: Εριχθόνιος, Παλαίμονας, Άρδαλος

Σύμβολο: σφυρί - λαβίδα

Μύθος: Η αναπηρία του Ήφαιστου

Χαρακτηριστικό: άσχημος, δεξιοτέχνης

ΑΙΝΙΓΜΑ

Ήταν κουτσός.

Όμως καλός σιδηρουργός!

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Ήφαιστος ο τρομερός

που είναι και κουτσός

έχασε το σφυρί του

και μαζί και τη βολή του.

Ο Ήφαιστος ο στραβός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Η _ _

Φ _ _ _ _ _

Α _ _ _ _ _ _ _ _

Ι _ _ _ _ _

Σ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Τ _ _ _ _ _ _

Ο _ _ _ _ _ _

Σ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Η μητέρα του Ήφαιστου

2. Ο Ήφαιστος ήταν ο θεός της …………..

3. Ένας από τους αδερφούς του Ηφαίστου

4. Την έγραψε ο Όμηρος

5. Το επάγγελμα του Ηφαίστου

6. Τεράστιοι γίγαντες που γέννησε η Γαία

7. Ο Ήφαιστος έπεσε από εκεί στη θάλασσα

8. Ήταν ο θεός του πολέμου

9. Σύμβολο του Ηφαίστου

Ο ΑΡΗΣ

Γονείς του είναι ο Δίας και η Ήρα, και αδελφή του η Έριδα. Θεωρούνταν ο

θεός του πολέμου, σκληρός και ωμός, επιθετικός και μαχητικός, χωρίς μέτρο

και φρόνηση. Αντίθετα η Αθηνά ήταν η θεά του πολέμου που διεξάγεται με

μέτρο και σύνεση. Ο Άρης πάντοτε νικιόταν από την Αθηνά. Παντοτινοί

συνοδοί του ήταν οι δύο γιοι του, ο Φόβος και ο Δείμος (τρόμος). Έλεγαν ότι

κατοικούσε με βαρβαρικούς λαούς, όπως οι Θράκες. Οι αρχαίοι Έλληνες τον

φαντάζονταν πελώριο στο ανάστημα, αλλά ωραίο και με φωνή που ισοδυναμούσε

με τη φωνή δέκα χιλιάδων αντρών μαζί. Αγάπησε τη θεά Αφροδίτη και αυτή

ανταποκρίθηκε στον έρωτά του. Αλλά ο θεός Ήφαιστος, που ήταν άντρας της

αντέδρασε πολύ άσχημα απέναντί τους. Κυριότερο κέντρο της λατρείας του Άρη

ήταν η Θήβα και οι Θηβαίοι θεωρούνταν απόγονοί του. Η παράδοση λεει ότι ο

Άρης δεν αγαπούσε τις αναίμακτες θυσίες, αλλά αντίθετα τις περιφρονούσε.

Θεός: Του πολέμου

Μητέρα: Ήρα

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: Ήφαιστος, Ερμής, Απόλλων, Άρτεμη,

Αφροδίτη, Αθηνά

Σύζυγος: Αφροδίτη

Παιδιά: Φόβος, Δείμος, Οινόμαος, Αρμονία

Σύμβολο: όπλα

Μύθος: -

Χαρακτηριστικό: μαχητικός

ΑΙΝΙΓΜΑ

Πολεμικός, σκληρός

και μαχητικός.

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Άρης ο πολεμικός

που είναι και ισχυρός

έχει όπλα δυνατά

που όλους τους πυροβολά

Ο Άρης ο στρατηγός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Α _ _ _ _ _ _

Ρ _ _ _

Η _ _

Σ _ _ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Κόρη του Άρη

2. Λέγεται αλλιώς η σωματική δύναμη

3. Μητέρα του Άρη

4. Βουνό που κατοικούσαν οι Θεοί (αντίστρ.)

Ο ΠΛΟΥΤΩΝΑΣ

Ανάμεσα στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου

συγκαταλεγόταν και ο θεός-βασιλιάς του Κάτω

Κόσμου, ο Πλούτωνας, γνωστός κυρίως ως Άδης

(Αΐδης=αόρατος). Πολλές είναι οι παραδόσεις που

κυριαρχούσαν στις αρχαίες ελληνικές πόλεις σχετικά

με τον Κάτω Κόσμο, τους θεούς και τους δαίμονές

του, μετά τον Όμηρο όμως επικράτησε ως μεγαλύτερη

μορφή ο Άδης, βασιλιάς και κυρίαρχος του σιωπηλού κόσμου των νεκρών. Ο

Πλούτωνας ήταν ένας από τους τρεις γιους του Κρόνου και της Ρέας, μαζί με

τον Δία και τον Ποσειδώνα. Όταν ο Δίας, βοηθούμενος απ' τη μητέρα του,

κατόρθωσε με πονηριά να ξεγελάσει τον Κρόνο και να επαναφέρει στη ζωή τα

δυο του αδέλφια, που είχε καταπιεί ο Κρόνος, άνοιξε μαζί του πόλεμο. Ο

Κρόνος είχε συμμάχους και βοηθούς τους Τιτάνες, ενώ ο Δίας τους Κύκλωπες.

Οι Κύκλωπες εφοδίασαν τα τρία αδέλφια με ακαταμάχητα όπλα. Στον Δία

έδωσαν τον κεραυνό, στον Ποσειδώνα την τρίαινα, ενώ στον Άδη την κυνή (ή

κυνέα), η οποία ήταν ένα κράνος (ή σκούφια σύμφωνα με άλλους) που τον έκανε

αόρατο και αποτελούσε το σύμβολο της βαθιάς νύχτας. Το τέλος του πολέμου

βρήκε νικητές τα τρία αδέλφια, που αποφάσισαν να μοιράσουν με κλήρο τον

Κόσμο. Ο Δίας έλαχε να είναι ο κυρίαρχος του Ουρανού, ο Ποσειδώνας της

Θάλασσας, ενώ ο Πλούτωνας του Κάτω Κόσμου. Έτσι ο Πλούτωνας βασιλεύει

στο σκοτάδι του Κόσμου των Νεκρών, όπως ο Δίας είναι ο εξουσιαστής του

φωτός του Επάνω Κόσμου των ζωντανών. Κύριο σύμβολο της εξουσίας του

Πλούτωνα η κυνή, η οποία σηματοδοτούσε τη βαθιά νύκτα μέσα στην οποία

βασιλεύει ο θεός. Η κυνή κάνει αόρατο, όχι μόνο αυτόν, αλλά και οποιονδήποτε

άλλο θεό τη φορά, όπως η Αθηνά, που χάρη σ' αυτήν κατόρθωσε να βοηθήσει

τον προστατευόμενό της Διομήδη ξεφεύγοντας από το βλέμμα του Άρη στην

περίφημη ομηρική μάχη. Ο Πλούτωνας έμενε πάντοτε κλεισμένος στον

υπόγειο κόσμο του, τον οποίο σκέπαζαν ακίνητα νέφη και αιώνια ομίχλη. Ήταν

μια αρκετά μεγάλη έκταση κάτω από τη γη, πέρα από τα σύνορα του ορατού

κόσμου και ακόμη πέρα από τον ποταμό Ωκεανό. Υπάρχει βλάστηση στη

σκοτεινή τούτη χώρα, αλλά τα φυτά της δεν ανθίζουν και δεν καρποφορούν.

Απέραντες εκτάσεις ασφόδελων τη στολίζουν και τη φρουρεί μέρα νύχτα ο

Κέρβερος, το τρομαχτικό σκυλί με τα τρία κεφάλια και τη φιδίσια ουρά.

Θεός: Του κάτω κόσμου

Μητέρα: Ρέα

Πατέρας: Κρόνος

Παππούς: Ουρανός

Γιαγιά: Γαία

Αδέρφια: Δίας, Ήρα, Ποσειδώνας, Δήμητρα, Εστία

Σύζυγος: Περσεφόνη

Παιδιά: -

Σύμβολο: H περικεφαλαία που τον έκανε

αόρατο, κυπαρίσσι, νάρκισσος

Μύθος: Αρπαγή Περσεφόνης

Χαρακτηριστικό: άγριος

ΑΙΝΙΓΜΑ

Θεός των νεκρών

και του Κάτω Κόσμου.

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Πλούτωνας ο σκοτεινός

που είναι και Άδης ως γνωστός

την Περσεφόνη αγαπά

και τον Κάτω Κόσμο με τον Κέρβερο φυλά

Ο Πλούτωνας ο τρομερός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Π _ _ _ _ _ _ _ _

Λ _ _ _

Ο _ _ _ _ _ _

_ Υ _ _ _ _

Τ _ _ _ _ _ _

_ Ω _ _ _ _

Ν _ _ _ _ _ _

Α _ _

Σ _ _ _ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Γυναίκα του Πλούτωνα

2. Μητέρα του Απόλλωνα και της Άρτεμης

3. Παππούς του Πλούτωνα

4. Ο Πλούτωνας ήταν ο θεός του κάτω ………………..

5. Ήταν ο Κρόνος

6. Το μαντείο των ………….

7. Ο Πλούτωνας συνόδευε τους ……….. στον κάτω κόσμο

8. Κατοικία του Πλούτωνα

9. Φύλακας του κάτω κόσμου (αντιστ.)

Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ

Στην ελληνική μυθολογία, εκτός από τους

δώδεκα θεούς του Ολύμπου, που θεωρούνταν

οι σημαντικότεροι, υπήρχαν και άλλοι θεοί που

δεν κατοικούσαν στο θεϊκό αυτό βουνό. Ένας

απ' αυτούς ήταν και ο θεός Διόνυσος. Ήταν ο

πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους

πιο αγαπητούς στους ανθρώπους. Όπως ο

Προμηθέας τους έδωσε τη φωτιά ή ο

Ασκληπιός τις πρώτες βάσεις της ιατρικής,

έτσι και ο Διόνυσος τους πρόσφερε το αμπέλι

και το κρασί. Και στους θεούς ήταν αγαπητός.

Άλλωστε τους είχε βοηθήσει αρκετές φορές. Πολύτιμη υπήρξε η συμμετοχή

του ίδιου και των συντρόφων του στη μάχη που έδωσαν οι θεοί εναντίον των

Γιγάντων. Όλοι οι θεοί τον σέβονταν, αλλά μεγάλη ευγνωμοσύνη του όφειλε

ιδιαίτερα η Ήρα, επειδή μόνος αυτός, απ' όλους τους θεούς, έπεισε το γιο της,

τον Ήφαιστο, να επιστρέψει στον Όλυμπο και να την απελευθερώσει από τα

δεσμά της. Ο εύθυμος θεός ταξίδευε συνέχεια κι επισκεπτόταν πολλές χώρες

και πολιτείες για να μάθει στους ανθρώπους πώς να καλλιεργούν τα κλήματα

και πώς να φτιάχνουν από τους καρπούς τους το κρασί. Και βέβαια, ως θεός

της χαράς και του κεφιού, δεν ταξίδευε μόνος του. Τον ακολουθούσε ένα

πολύβουο πλήθος. Στο πλήθος αυτό έβλεπες γυναίκες που χόρευαν με έξαλλο

τρόπο, τις Μαινάδες, όπως λέγονταν, και παράξενα όντα που ήταν άνθρωποι

και ζώα μαζί. Αυτούς τους έλεγαν Σάτυρους και Σιληνούς. Ήταν θεός, παρόλο

που η μητέρα του ήταν θνητή, η Σεμέλη, η κόρη του βασιλιά της Θήβας Κάδμου.

Ο Διόνυσος ωστόσο απέκτησε την αθανασία, που ξεχωρίζει τους θεούς από

τους θνητούς επειδή πατέρας του ήταν ο Δίας. Ο θεός του γλεντιού δεν είχε

πολλές ερωτικές περιπέτειες, όπως οι υπόλοιποι θεοί. Οι γυναίκες στη ζωή

του είχαν διαφορετική θέση: υπήρξαν παραμάνες του όταν ήταν μικρός και

συντρόφισσές του στα ασταμάτητα γλέντια του. Στη γη οι άνθρωποι τον

ευχαριστούσαν για το θεϊκό δώρο του και για την ξενοιασιά που απλόχερα τους

μοίραζε. Οι γιορτές που γίνονταν προς τιμή του ήταν ένα αδιάκοπο γλέντι, όπου

όλοι μεθούσαν και τραγουδούσαν. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούσαν να

επικοινωνήσουν με τον αγαπητό τους θεό.

Θεός: Τουγ λεντιού κα της χαράς

Μητέρα: Σέμελη

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: -

Σύζυγος: -

Παιδιά: -

Σύμβολο: αμπέλι, κισσός

Μύθος: Διάσωση ως βρέφος από το Δία

Χαρακτηριστικό: χαρούμενος

ΑΙΝΙΓΜΑ

Θεός του κρασιού

μα και του γλεντιού.

Ποιος είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Ο Διόνυσος ο αμπελουργός

που είναι καταπληκτικός

αμπέλια μαζεύει

και όλους τους λατρεύει.

Ο Διόνυσος ο χαρωπός!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Δ _ _ _

Ι _ _ _ _ _

Ο _ _ _ _ _ _

Ν _ _ _ _ _

Υ _ _ _

Σ _ _ _ _ _ _

Ο _ _ _ _ _

Σ _ _ _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Αρχηγός των Θεών

2. Γιός του Δαίδαλου

3. Βουνό του Ν. Πιερίας

4. Ποτό των Θεών

5. Λέγεται αλλιώς το νερό

6. Προϊόν του αμπελιού

7. Σημαντικός αρχαίος ποιητής

8. Σύμβολο του Διόνυσου (αντίστρ.)

Η ΗΡΑ

Ήταν η σπουδαιότερη και αρχαιότερη θεά του ελληνικού

δωδεκάθεου. Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας, αδελφή

του Δία και νόμιμη γυναίκα του. Μαζί του απόκτησε τον Άρη,

την Ήβη και την Ειλείθυια. Με την τελευταία οι αρχαίοι την

ταύτιζαν συχνά. Παιδί τους θεωρείται και ο Ήφαιστος, αλλά

μια άλλη παράδοση λέει πως τον απόκτησε χωρίς να ενωθεί

με άντρα. Η Ήρα έχει τις ίδιες ιδιότητες που έχει και ο Δίας.

Είναι δηλαδή η θηλυκιά μορφή του. Έτσι θεωρείται θεά των ουράνιων

φαινομένων. Μόνο που αυτή έχει περισσότερη σχέση με τα νυχτερινά

φαινόμενα του ουρανού. Είναι θεά που όλοι οι άλλοι θεοί τη σέβονται. Έχει

έντονη προσωπικότητα και είναι η μόνη που μπορεί να αντιμετωπίσει το Δία,

άλλοτε με μεγαλείο και θάρρος και άλλοτε με γυναικεία πανουργία. Ο Δίας

υπολογίζει πολύ το θυμό της και γενικά τις αντιδράσεις της. Πάντοτε όμως

αυτός έχει τον τελευταίο λόγο. Επειδή ο Δίας αγαπούσε τις περιπέτειες με

άλλες γυναίκες, η Ήρα είχε γίνει πολύ ζηλότυπη. Οι αντίζηλές της δοκίμασαν

τα αποτελέσματα της ζηλοτυπίας της. Η Αλκμήνη, η Σεμέλη, η Λητώ, η Ιώ, η

Καλλιστώ κ.ά. υπόφεραν από την εκδικητικότητά της. Η μανία της στρεφόταν

και εναντίον των παιδιών που αποκτούσαν από το Δία οι γυναίκες αυτές. Π.χ.

ο Ηρακλής δοκίμασε την καταδίωξή της από τη στιγμή που γεννήθηκε. Μόνο

μετά το θάνατό του συμφιλιώθηκε μαζί του και του έδωσε την Ήβη για γυναίκα

του στον ουρανό. Στην Ήρα αποδόθηκαν και πολεμικές ιδιότητες.

Παρουσιάζεται να συμμετέχει στον Τρωικό πόλεμο. Βρίσκεται σε αντίθεση με

τους θεούς που παίρνουν το μέρος των Τρώων ή την εμποδίζουν να βοηθήσει

τους Έλληνες. Το αρχαιότερο κέντρο λατρείας της ήταν το Άργος. Οι γιορτές

που τελούνταν εκεί προς τιμήν της είχαν κυρίως πολεμικό χαρακτήρα και

ονομάζονταν Ηραία. Θυσίαζαν εκατό αγελάδες, που ήταν το ιερό ζώο της θεάς.

Ο σημαντικότερος όμως τόπος λατρείας της ήταν η Σάμος. Εκεί τελούσαν,

όπως και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, τον Ιερό Γάμο, που συμβόλιζε την ένωσή

της με το Δία. Πάντως η λατρεία της ήταν εξαπλωμένη σε όλη την Ελλάδα.

Στην τέχνη η θεά εικονίζεται μεγαλόπρεπη και επιβλητική. Φορεί στο κεφάλι

διάδημα ή πόλο. Κρατάει σκήπτρο, δηλαδή σύμβολο εξουσίας, και ρόδι, που είναι

σύμβολο γονιμότητας. Ο κούκος (κόκκυξ) ήταν πουλί που της είχαν αφιερώσει

οι αρχαίοι και συμβόλιζε την ένωσή της με το Δία.

Θεά: Του γάμου και της οικογένειας

Μητέρα: Ρέα

Πατέρας: Κρόνος

Παππούς: Ουρανός

Γιαγιά: Γαία

Αδέρφια: Άρης, Ήβη, Ειλείθυια, Ήφαιστος

Σύζυγος: Δίας

Παιδιά: -

Σύμβολο: σκήπτρο, ρόδι, παγώνι

Μύθος: Απόπειρα δολοφονίας Ηρακλή

Χαρακτηριστικό: ζηλιάρα

ΑΙΝΙΓΜΑ

Γυναίκα του Δία

και βασίλισσα του κόσμου

Ποια είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Η Ήρα η καλή

ζηλιάρα μα κάπως μοχθηρή

τις γυναίκες τις προσέχει

και τον γάμο τον λατρεύει

Η Ήρα η σωστή!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Η _ _ _ _

Ρ _ _ _

Α _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Αγώνες που γίνονταν προς τιμήν της θεάς Ήρας

2. Το …………… ήταν το σύμβολο της Ήρας

3. Σύζυγος της Ήρας

Η ΑΘΗΝΑ

Μια από τις σημαντικότερες θεές του ελληνικού δωδεκάθεου. Πατέρας της

είναι ο Δίας και μητέρα της η Μήτη. Η γέννησή της έγινε με πολύ πρωτότυπο

τρόπο. Ο Δίας κατάπιε τη Μήτη, μαζί με το παιδί που είχε στα σπλάχνα της,

γιατί μια προφητεία είχε πει ότι ο γιος που θα γεννιόταν μετά την Αθηνά θα

τον εκθρόνιζε. Όταν ήρθε η ώρα της γέννησης αναγκάστηκαν να φωνάξουν τον

Ήφαιστο. Αυτός με ένα τσεκούρι άνοιξε το κρανίο του Δία, απ' όπου

ξεπετάχτηκε η Αθηνά. Οι ιδιότητες της θεάς μπορούν να χωριστούν σε δύο

μεγάλες κατηγορίες : α) σε κείνες που την παρουσίαζαν σαν θεά του πολέμου

και β) σε κείνες που την παρουσιάζουν σαν θεά της των ειρηνικών τεχνών και

γενικά του πολιτισμού. Ο πολεμικός της χαρακτήρας φαίνεται ότι είναι

παλιότερος. Ήταν λοιπόν θεά του πολέμου, γι' αυτό φορούσε περικεφαλαία και

την αιγίδα. Επίσης κρατούσε δόρυ και ασπίδα. Είχε πάρει μέρος στη μάχη των

θεών κατά των Τιτάνων και κατατρόπωσε τον Εγκέλαδο. Στις μάχες των

ανθρώπων έπαιρνε μέρος και βοηθούσε τους ήρωες. Προστατευόμενοί της

ήταν ο Αχιλλέας, ο Διομήδης, ο Οδυσσέας και ο γιος του Τηλέμαχος. Αυτή

εξάλλου βοήθησε τον Περσέα να σκοτώσει τη Μέδουσα. Ήταν και θεά της

μουσικής που έχει πολεμικό χαρακτήρα και θεωρήθηκε εφευρέτρια του αυλού.

Τον καταράστηκε όμως, όταν διαπίστωσε ότι όταν τον φυσούσε και έπαιζε, της

παραμόρφωνε το πρόσωπο. Δίδαξε στους ανθρώπους να δαμάζουν τα άλογα

και να ναυπηγούν πλοία. Ο Δούρειος Ίππος ήταν κάτω από την προστασία της

και αυτή έδωσε οδηγίες για την κατασκευή της Αργώς. Ενώ όμως υπήρξε θεά

του πολέμου, παράλληλα ήταν και θεά της ειρήνης. Έφερνε λοιπόν την ευτυχία

στους θνητούς και προστάτευε τις πόλεις τους, ιδίως την Αττική. Για να γίνει

η προστάτρια της Αττική πρόσφερε σαν δώρο το δέντρο της ελιάς, ενώ ο

Ποσειδώνας που τη διεκδικούσε επίσης, είχε προσφέρει το άλογο. Γι' αυτό το

λόγο η ελιά ήταν το ιερό και αγαπημένο της δέντρο. Μαζί με την ειρήνη χάριζε

στους ανθρώπους και τα αγαθά, που προέρχονται απ' αυτήν. Χάριζε δηλαδή

φρονιμάδα στην πολιτική και ευγλωττία στους ρήτορες. Ίδρυσε τον Άρειο

Πάγο, που ήταν δικαστήριο, και θέσπισε του πρώτους νόμους. Αγρυπνούσε για

την τήρηση των νόμων και για τη δικαιοσύνη. Αυτή πρωτοστατούσε στις

συγκεντρώσεις του λαού. Προστάτευε τις μητέρες, την υγεία των ανθρώπων

και ακόμα τους αδύνατους και τους αδικημένους. Αυτή εφεύρε και δίδαξε όλες

τις γυναικείες τέχνες. Πρώτη αυτή ύφανε και κέντησε το πέπλο της Ήρας.

Δίδαξε και προστάτευε και όλες τις αντρικές δουλειές. Έμαθε τον άνθρωπο να

μεταχειρίζεται το άροτρο και τη φωτιά, να ζεύει τα άλογα και τα βόδια, να

καλλιεργεί τη γη και να φτιάχνει καράβια. Τέλος κάθε είδος τέχνης, ανώτερης

και κατώτερης αποδιδόταν σ' αυτήν. Η γλυπτική, η ζωγραφική, η

αρχιτεκτονική, η κεραμική και όλες οι άλλες σχετικές ή βοηθητικές τέχνες

οφείλονταν σε αυτήν. Η Αθηνά δεν παντρεύτηκε ποτέ της. Έζησε πάντοτε σαν

παρθένα. Γι' αυτό και οι Αθηναίοι της αφιέρωσαν τον Παρθενώνα. Προς τιμήν

της τελούνταν πολλές γιορτές. Η σπουδαιότερη ήταν τα Παναθήναια. Σύμβολα

της θεάς ήταν το δέντρο της ελιάς, η κουκουβάγια, ο κόκορας και το φίδι.

Θεά: Της σοφίας και των τεχνών

Μητέρα: Μήτιδα

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: Άρης, Ήφαιστος, Απόλλων, Άρτεμη, Ερμής,

Αφροδίτη

Σύζυγος: -

Παιδιά: -

Σύμβολο: κουκουβάγια, περικεφαλαία, ελιά

Μύθος: Γεννήθηκε πάνοπλη από το κεφάλι του Δία

Χαρακτηριστικό: σοφή-έξυπνη

ΑΙΝΙΓΜΑ

Σοφή θεά

από το κεφάλι

του Δία ξεπηδά

Ποια είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Η Αθηνά η σοφή

είναι και καλή

η κόρη του Δία είναι αυτή

μέσα από το κεφάλι του έχει βγει.

Η Αθηνά η τυχερή!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Α _ _ _ _ _

Θ _ _ _ _ _ _

Η _ _

Ν _ _ _

Α _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Μια από τις αδερφές της Αθηνάς

2. Κατοικία του Ποσειδώνα

3. Γυναίκα του Δία

4. Τόπος λατρεία των Θεών

5. Σύμβολο της Αθηνάς (αντίστρ.)

Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ

Η ωραιότερη από τις θεές. Ανήκει στους

δώδεκα θεούς του Ολύμπου όπου και

κατοικεί. Ένας μύθος τη θεωρεί κόρη του

Δία και της Διώνης. Ένας άλλος υποστηρίζει

ότι γεννήθηκε από τον αφρό της θάλασσας

και κάποια κομμάτια από τις σάρκες του

Ουρανού, όταν τον τραυμάτισε ο γιος του

Κρόνος. Ήταν θεά της ομορφιάς, του έρωτα

και της γονιμότητας. Την ακολουθούσαν

πάντοτε οι Χάριτες και οι Ώρες. Όπου περνούσε, προκαλούσε τον έρωτα. Θεοί

και άνθρωποι ζητούσαν την εύνοιά της. Ο Πάρης στην Αφροδίτη χάρισε το

μήλο της ομορφιάς που έριξε η Έριδα. Αυτή, για να τον ανταμείψει, τον

παρακίνησε να πάει στη Σπάρτη. Εκεί γνώρισε την ωραία Ελένη, την έκλεψε κι

έτσι προκάλεσε τον Τρωικό πόλεμο. Άντρας της ήταν ο κουτσός θεός

Ήφαιστος, αλλά τον απάτησε με τον Άρη. Ο Ήφαιστος πληροφορήθηκε την

απάτη από τον Ήλιο, που τα βλέπει όλα. Για να τους εκδικηθεί, περιτύλιξε το

κρεβάτι τους με αόρατα δίχτυα και όταν συναντήθηκε το ζευγάρι, πιάστηκε

μέσα και δεν μπορούσε να κουνηθεί. Ύστερα ο Ήφαιστος κάλεσε όλους τους

θεούς για να δουν το θέαμα. Παιδιά της Αφροδίτης και του Άρη είναι ο Δείμος

(τρόμος), ο Φόβος, η Αρμονία και ίσως ο Πρίαπος. Εκτός από τον Άρη η

Αφροδίτη αγάπησε και τον Αγχίση, αδελφό του βασιλιά της Τροίας Πρίαμου.

Από τον Αγχίση απόκτησε τον Αινεία και για χάρη του βοήθησε τους Τρώες

κατά τον Τρωικό πόλεμο. Αγάπησε επίσης και τον Άδωνη. Όταν ο αγαπημένος

της σκοτώθηκε από ένα αγριογούρουνο, η θεά παρακάλεσε το Δία να

ανασταίνεται κάθε άνοιξη και καλοκαίρι και να μένει μαζί της. Η λατρεία της

Αφροδίτης ήταν πολύ διαδεδομένη, ιδίως στα λιμάνια, όπου τη θεωρούσαν

προστάτρια των ναυτικών. Το αρχαιότερο και αρχαιότερο και σπουδαιότερο

κέντρο λατρείας της ήταν η Κύπρος. Έπειτα τα Κύθηρα, η Κνίδος, η Κόρινθος,

η Θήβα, η Αττική, η Σικελία και πολλά άλλα. Σύμβολά της είναι το περιστέρι,

η μυρτιά, το ρόδο. Στα έργα τέχνης εικονίζεται σαν νέα όμορφη, άλλοτε γυμνή

και άλλοτε ντυμένη, πότε να λούζεται και πότε να καλλωπίζεται. Συχνά

εικονίζεται δίπλα της ο Έρωτας.

Θεά: Της ομορφιάς και του Έρωτα

Μητέρα: Διώνη

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: Άρης, Ήφαιστος, Απόλλων, Άρτεμη, Ερμής,

Αθηνά Σύζυγος: Άρης και Ήφαιστος

Παιδιά: Έρωτας, Δείμος, Φόβος, Αρμονία

Σύμβολο: περιστέρι, φτερωτοί έρωτες

Μύθος: Γέννηση από τον αφρό της θάλασσας

Χαρακτηριστικό: όμορφη

ΑΙΝΙΓΜΑ

Τον Άρη αγαπά!

Είναι η πιο όμορφη θεά.

Ποια είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Η Αφροδίτη η ερωτική

που είναι πολύ αγαπητή

της αρέσει πάρα πολύ

η μόδα η σωστή.

Η Αφροδίτη η ξακουστή.

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Α _ _ _ _

Φ _ _ _ _ _ _ _ Ε _ _ _ _ _

Ρ _ _ _

Ο _ _ _ _ _ _

Δ _ _ _

Ι _ _ _ _ _ _ _ _

Τ _ _ _ _ _ _

Η _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Η Αφροδίτη γεννήθηκε από τον …………. της θάλασσας

2. Ένα από τα σύμβολα της Αφροδίτης

3. Ένα από τα σύμβολα της Ήρας

4. Βουνό κατοικίας των ολύμπιων Θεών

5. Άλλο σύμβολο της Αφροδίτης (αντίστρ.)

6. Βασίλισσα των Θεών

Η ΔΗΜΗΤΡΑ

Ήταν κόρη του Κρόνου και της Ρέας, αδελφή του

Δία. Μαζί του απόκτησε μια κόρη, την

Περσεφόνη. Ήταν θεά των σιτηρών και γενικά

της γεωργίας. Αυτή έμαθε στους ανθρώπους να

καλλιεργούν και να σπέρνουν τα χωράφια.

Θεωρήθηκε ακόμη προστάτρια της οικογένειας.

Ο κυριότερος μύθος γύρω από τη Δήμητρα είναι

αυτός που μιλάει για τη μεγάλη αγάπη που

έτρεφε για την κόρη της Περσεφόνη. Ο

Πλούτωνας, δηλαδή ο Άδης, έκλεψε κάποτε την

Περσεφόνη. Η Δήμητρα πλανιόταν θλιμμένη

πάνω στη γη εννιά ημέρες. Κρατούσε πυρσούς για να βλέπει και ρωτούσε όσους

συναντούσε μήπως είχαν δει την κόρη της. Τέλος έφτασε στην Ελευσίνα,

μεταμορφωμένη σε γριά(Γραία) και φιλοξενήθηκε στο ανάκτορο του βασιλιά

Κελεού. Εκεί ανέλαβε την ανατροφή του γιου του Δημοφώντα, που θέλησε να

τον κάνει αθάνατο. Γι' αυτό τον έτρεφε με αμβροσία και έκαιγε το θνητό του

σώμα στις φλόγες. Την είδε όμως η Μετάνειρα, μητέρα του παιδιού, και μη

ξέροντας ότι πρόκειται για θεά τρόμαξε και άρχισε να φωνάζει. Η Δήμητρα

θύμωσε και σταμάτησε τη διαδικασία αυτή. Έτσι ο γιος του Κελεού έμεινε

θνητός. Αλλά η Δήμητρα σαν ανταπόδοση της φιλοξενίας, δίδαξε στους

κατοίκους της Ελευσίνας την καλλιέργεια της γης και τα Ελευσίνια μυστήρια.

Στο μεταξύ επειδή η θεά είχε αγανακτήσει για την αρπαγή της κόρης της,

προκάλεσε ακαρπία, δεν άφηνε δηλαδή τίποτε να καρπίσει τη γη. Γι' αυτό το

λόγο ο Δίας παρακάλεσε τη θεά να ξαναρχίσει το έργο της , σαν θεά της

γεωργίας. Διέταξε παράλληλα και τον Άδη να κρατά την Περσεφόνη τρεις

μήνες μόνο στον Κάτω Κόσμο. Τους υπόλοιπους εννιά να της επιτρέπει να μένει

πάνω στη γη μαζί με τη μητέρα της. Έτσι κι έγινε. Προς τιμήν της θεά ς

Δήμητρας οι αρχαίοι Έλληνες τελούσαν πλήθος γιορτές. Οι σπουδαιότερες

ήταν τα θεσμοφόρια, όπου έπαιρναν μέρος μόνο παντρεμένες γυναίκες, τα

Μικρά Μυστήρια στο δήμο Άγρα της Αττικής και τα Μεγάλα Ελευσίνια

Μυστήρια στην Ελευσίνα. Ανάλογα με το περιεχόμενο της λατρείας της ήταν

και τα σύμβολα της θεάς: ένα δέμα από στάχυα, η δάδα, καλάθι γεμάτο

καρπούς, η παπαρούνα, ο νάρκισσος, το ρόδι, το πουλί γερανός.

Θεά: Της γεωργίας

Μητέρα: Ρέα

Πατέρας: Κρόνος

Παππούς: Ουρανός

Γιαγιά: Γαία

Αδέρφια: Δίας, Ήρα, Άδης, Ποσειδώνας, Εστία

Σύζυγος: Δίας

Παιδιά: Περσεφόνη

Σύμβολο: στάχυ και δάδα

Μύθος: Αρπαγή της Περσεφόνης

Χαρακτηριστικό: λάτρης της γης

ΑΙΝΙΓΜΑ

Φυτρώνει φυτά του κόσμου η Θεά!

Αλλάζει εποχές

του κόσμου τις γιορτές.

Ποια είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Η Δήμητρα η εργατική

που είναι και τυχερή

έχει κόρη την Περσεφόνη

και δεν ήθελε να μείνει μόνη,

Η Δήμητρα η καλή!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Δ _ _ _

Η _ _

Μ _ _ _ _ _ _ _ _

Η _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ Τ _ _

Ρ _ _

Α _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Σύμβολά της το στάχυ και η ……..

2. Μια από τις αδερφές της

3. Οι ολύμπιοι θεοί είναι μέρος της ελληνικής ……………..

4. Κόρη της Δήμητρας (αντίστρ.)

5. Μητέρα της Δήμητρας

6. Θεός του κάτω κόσμου

Η ΑΡΤΕΜΗ

Η θεά αυτή έχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα

στις θεές του Ολύμπου. Ήταν κόρη του Δία

και της Λητώς, δίδυμη αδελφή του Απόλλωνα.

Στους αγώνες του Απόλλωνα εναντίον του

Πύθωνα στους Δελφούς και εναντίον των

παιδιών της Νιόβης, η Άρτεμη στάθηκε στο

πλευρό του. Θεωρούνταν εξαιρετική κυνηγός

και προστάτρια των ζώων. Έτρεχε στα βουνά

και στα δάση της Αρκαδίας και της Λακωνίας

με συνοδεία τις Νύμφες. Προστάτευε όλη την

άγρια φύση, τα ποτάμια, τις λίμνες, τα λιβάδια

και τα χωράφια. Ήταν και προστάτρια της

γονιμότητας της γης, αλλά και των τοκετών,

των βρεφών και των μελλονύμφων. Σ' αυτήν

και στον Απόλλωνα αφιέρωναν οι νέοι τα μαλλιά τους όταν γίνονταν άντρες. Σ'

αυτήν αφιέρωναν οι νέες τα παιχνίδια τους πριν από το γάμο τους. Παράλληλα

ήταν και θεά του ξαφνικού θανάτου των γυναικών την ώρα που γεννούσαν.

Αλλά και θεά του πολέμου τη θεωρούσαν, καθώς και θεά που προστάτευε την

τήρηση των νόμων και των όρκων. Εξάλλου είχε και ιαματικές ιδιότητες, γιατί

βοηθούσε τους αρρώστους να γιατρευτούν. Απ' όλα όσα αναφέραμε φαίνεται η

στενή σχέση της με τον αδελφό της Απόλλωνα. Αλλά όπως και αυτός είναι θεός

του ήλιου, έτσι και αυτή είναι θεά της σελήνης. Ποτέ της δεν παντρεύτηκε και

έμεινε για πάντα παρθένα. Ούτε ποτέ ερωτεύτηκε. Γι' αυτό τη θεωρούσαν και

προστάτρια της αγνότητας όλων των παρθένων. Όσοι την ερωτεύτηκαν ή την

είδαν γυμνή ή θέλησαν να την κάνουν γυναίκα τους τιμωρήθηκαν σκληρά από

την ίδια τη θεά. Η Άρτεμη λατρευόταν σε όλη την Ελλάδα, π.χ. στην Αττική

(ιδίως στη Ραφήνα και τη Βραυρώνα), στην Αρκαδία, στη Μεσσηνία και στη

Λακωνία. Σύμβολά της ήταν η σελήνη, η ελιά, τα στάχυα, το λιοντάρι, ο

πάνθηρας, το ελάφι, ο λαγός, το φίδι, η χελώνα και πολλά άλλα. Στα έργα

τέχνης εικονίζεται σαν νέα και όμορφη, λεπτή, ευκίνητη, λυγερή και με γρήγορο

βάδισμα. Άλλοτε φοράει μακρύ χιτώνα, συνήθως όμως κοντό. Κρατάει τόξο και

φαρέτρα ή παρουσιάζεται με κάποιο από τα σύμβολά της.

Θεά: Του κυνηγιού

Μητέρα: Λητώ

Πατέρας: Δίας

Παππούς: Κρόνος

Γιαγιά: Ρέα

Αδέρφια: Δίδυμη αδερφή του Απόλλωνα

Σύζυγος: -

Παιδιά: -

Σύμβολο: Τόξο, θήκη με βέλη, ελάφι

Μύθος: Η γέννηση της τοποθετείται στο

νησί Ορτυγία, όπου είχε καταφύγει η

έγκυος Λητώ προκειμένου να

κρυφτεί και να προφυλαχτεί από την

την Ήρα.

Χαρακτηριστικό: Λάτρης της άγριας φύσης

ΑΙΝΙΓΜΑ

Τα ζώα προστατεύει

και με το τόξο της στοχεύει.

Ποια είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Η Άρτεμη η τρομερή

που είναι και καλή

αγαπά τα ζώα και τα δάση

μαζί και όλη την πλάση.

Η Άρτεμη η αγαπητή!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Α _ _ _ _ _ _ _

Ρ _ _

Τ _ _ _

Ε _ _ _ _

Μ _ _ _ _ _

Η _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Δίδυμος αδερφός της Άρτεμης

2. Γιαγιά της Άρτρμης

3. Ένα από τα σύμβολα της Άρτεμης

4. Το ιερό ζώο της Άρτεμης

5. Μητέρα της Αθηνάς

6. Βασίλισσα του Ολύμπου

Η ΕΣΤΙΑ

Ήταν η πρωτότοκη θυγατέρα του Κρόνου

και της Ρέας, αδελφή του Δία, του

Ποσειδώνα και των άλλων θεών. Ήταν η

θεά της εστίας κάθε σπιτιού, που στους

αρχαίους λαούς είχε ιερό χαρακτήρα.

Γιατί η εστία ήταν το κέντρο της

οικογένειας, εξυπηρετούσε τις

καθημερινές ανάγκες και δεχόταν τις

προσφορές της. Έγινε το σύμβολο της

φιλοξενίας και του απαραβίαστου

οικογενειακού ασύλου. Παρ' όλο που οι

αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η θεά εστία

παρέμεινε σε όλη τη ζωή της παρθένα,

έγινε προστάτρια της οικογένειας, της

κατοικίας και της φιλοξενίας. Τη

λάτρευαν σε κάθε σπίτι, γιατί πίστευαν ότι αυτή εφεύρε την κατοικία. Σ΄ αυτήν

πρόσφεραν τους πρώτους καρπούς των αγρών, τις λεγόμενες απαρχές των

καρπών. Της αφιέρωναν επίσης μικρά μοσχάρια. Σε κάθε σπίτι, ακριβώς στο

κέντρο, και σε σχήμα κυκλικό υπήρχε η εστία. Εκεί έκαιγε συνεχώς το ιερό

πυρ. Κάθε πόλη βέβαια είχε την κοινή της εστία. Από κει έπαιρναν φωτιά όσοι

επρόκειτο να εκστρατεύσουν ή ν' αποικίσουν, και μετέφεραν την ιερή αυτή

φωτιά από τη μητρόπολη στη νέα πατρίδα. Αυτό έδειχνε το δεσμό που υπήρχε

ανάμεσα στις δύο πόλεις. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι κοινή εστία όλης

της Ελλάδας και του κόσμου ολόκληρου ήταν η εστία των Δελφών, όπου

βρισκόταν και ο Ομφαλός της γης. Αν ποτέ έσβηνε η ιερή φλόγα, θεωρούνταν

πολύ κακός οιωνός. Θα έπρεπε να ξαναναφτεί απευθείας από τον ήλιο για να

είναι αμόλυντη. Στην τέχνη η Εστία εικονίζεται σαν μια παρθένα με μακρύ

φόρεμα και πέπλο. Στο χέρι κρατά σκήπτρο, μια λυχνία ή πυρσό ή κλαδί με

άνθη και καρπούς.

Θεά: Του σπιτιού

Μητέρα: Ρέα

Πατέρας: Κρόνος

Παππούς: Ουρανός

Γιαγιά: Γαία

Αδέρφια: Δίας, Ήρα, Άδης, Ποσειδώνας, Δήμητρα

Σύζυγος: -

Παιδιά: -

Σύμβολο: σκήπτρο

Μύθος: Υπόσχεση να μείνει ανύπαντρη

Χαρακτηριστικό: φιλόξενη

ΑΙΝΙΓΜΑ

Θεά της οικογένειας.

Βωμούς στα σπίτια τους

φτιάχνουν όλοι προς τιμήν της.

Ποια είναι;

ΛΙΜΕΡΙΚ Η Εστία η ευγενική

όλους τους βοηθά

της αρέσει να καθαρίζει

και το σπίτι συγυρίζει.

Η Εστία η περιποιητική!

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

Ε _ _ _ _

Σ _ _ _ _ _ _

Τ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Ι _ _ _ _

Α _ _ _

ΟΡΙΣΜΟΙ

1. Θεός του εμπορίου

2. Το σκήπτρο ήταν το ………….. της Εστίας

3. Έτσι ονομάστηκε ο πόλεμος ανάμεσα

στους θεούς και τους Τιτάνες

4. Αλλιώς ο οίκος (αντίστρ.)

5. Λέγεται και έτσι ο Πλούτωνας

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΑΦΙΣΑΣ ΜΕ ΤΟ

ΨΗΦΙΑΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ WORDLE

ΤΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ

ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΩΝ ΘΕΩΝ

ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ

1. Θεός της θάλασσας

4. Θεός του κάτω κόσμου

5. Θεά του γάμου και γυναίκα

του Δία

7. Θεά του κυνηγιού

10. Θεός της φωτιάς και των

μετάλλων

11. Θεά της γεωργίας

ΚΑΘΕΤΑ

2. Θεά του σπιτιού

3. Θεός της μουσικής, της

μαντικής και του φωτός

6. Θεός του πολέμου

7. Θεά της ομορφιάς

8. Ταχυδρόμος των Θεών

9. Θεά της σοφίας και των

τεχνών

12. Θεός του Κάτω Κόσμου

1 2 3

4

5 6 7 8

9

10

11 12

ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ

ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥ ΜΟΥ ΘΕΟΥ

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Δίας.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Δίας. Όταν ξυπνάει

ο Δίας καλεί όλους του θεούς και τις θεές για να πιούν

νέκταρ και να φάνε αμβροσία. Μετά το πρωινό στέλνει

τα σύννεφα στη γη και αν οι άνθρωποι τον παρακούσουν

ή δεν τον σεβαστούν στέλνει μαζί με τη βροχή και δυνα-

τές βροντές.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Δίας.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Δίας. Ο Δίας ξυπνάει

το πρωί και παίρνει το πρωινό του με τους άλλους θεούς.

Μετά πηγαίνει στο θρόνο του και παρακολουθεί τους αν -

θρώπους. Το μεσημέρι σηκώνεται από το θρόνο του και

παέι να φάει για μεσημεριανό νέκταρ και αμβροσία. Μόλις

οι θεοί τελειώσουν το φαγητό τους, η θεά Εστία μαζεύει

τα πιάτα. Ο Δίας πηγαίνει στο κρεβάτι του και ξαπλώνει

για να κοιμηθεί μια ωρίτσα. Το απόγευμα κατεβαίνει από

τον Όλυμπο και πηγαίνει μία βόλτα. Γυρίζει το βράδυ και

κάθεται με τους υπόλοιπους θεούς για να φάνε βραδινό.

Τέλος, κουρασμένος πέφτει για ύπνο.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Δίας.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Δίας. Το πρωί ο Δίας

σηκώνεται από το κρεβάτι του και περιφέρεται στον

Όλυμπο. Το μεσημέρι όλοι οι θεοί μαζεύονται στο τραπέ-

ζι και τρώνε. Ο Απόλλωνας παίζει μουσική με τη λύρα

του και τους διασκεδάζει. Το απόγευμα ο Δίας μαζεύει

τα σύννεφα και στέλνει τη βροχή στη γη. Το βράδυ πέφτει

στο κρεβάτι του για να κοιμηθεί γιατί είναι κουρασμένος.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Αφροδίτη.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Αφροδίτη. Η Αφροδίτη

κάθε πρωί σηκώνεται πίνει νέκταρ και τρώει το πρωινό

της. Μετά βάφει τα μάτια της, χτενίζει τα υπέροχα

ξανθά μαλλιά της, ντύνεται και πηγαίνει στην θεά Δήμητρα

για να πιούν καφέ.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Αφροδίτη.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Αφροδίτη. Η Αφροδίτη

κάθε πρωί σηκώνεται και ντύνεται πολύ μοντέρνα και

βάζει μακιγιάζ παντού. Το μεσημέρι τρώει αμβροσία και

πίνει νέκταρ με τους υπόλοιπους θεούς στον Όλυμπο. Το

απόγευμα πηγαίνει στην Αθηνά για να πιούν καφέ. Όταν

βραδιάζει πηγαίνει στο σπίτι της για να κοιμηθεί.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Αφροδίτη.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Αφροδίτη. Το πρωί

η Αφροδίτη όταν ξυπνάει βάφει τα χείλη της ροζ, βάζει

σκιά στα μάτια της και χτενίζει τα όλοξανθα μαλλιά της.

Ύστερα πηγαίνει στην Εστία και πίνουν τσάι. Το μεσημέρι

μαζεύεται μαζί με τις υπόλοιπες θεές και τους θεούς για

να φάνε. Το βράδυ ξενυχτάνε με τα τραγούδια του θεού

Απόλλωνα και μετά κοιμούνται.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Δήμητρα

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Δήμητρα. Το πρωί

σηκώνεται, πλένεται και παίρνει πρωινό. Αργότερα, κατε -

βαίνει στη γη για να δει πως τα πάνε οι αγρότες. Το μεση-

μέρι ανεβαίνει στον Όλυμπο για να φάει με τους θεούς.

Το απόγευμα πηγαίνει να μαζέψει το σιτάρι που η ίδια έχει

καλλιεργήσει. Το βράδυ πηγαίνει για να κοιμηθεί. Αυτή εί-

ναι μια μέρα της θεάς Δήμητρας.

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Δήμητρα

Η αγαπημένη μου θεά είναι η Δήμητρα. Κάθε

πρωί σηκώνεται και πάει να δει τι κάνουν οι γεωργοί.

Μόλις σιγουρευτεί ότι τα κάνουν όλα καλά, τους δείχνει κι

άλλα πράγματα για τις καλλιέργειες τους. Μετά, αφού αλέ-

σει το σιτάρι, ταΐζει τα ζωάκια της. Αργότερα, πηγαίνει

στον Όλυμπο για να συζητήσει με του άλλους θεούς. Το

βράδυ μετά από τόση κούραση πηγαίνει για να κοιμηθεί.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Ερμής

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Ερμής.Το πρωί ο Ερμής

τρώει το πρωινό του και φεύγει βιαστικά για να φέρει τα

γράμματα των θεών στον Όλυμπο. Αφού τελειώσει με τη

δουλειά του, τον καλεί ο Δίας στο σπίτι του και τρώνε νέ-

κταρ και πίνουν αμβροσία. Το βράδυ πηγαίνει να κοιμηθεί

για να ξεκουραστεί για την επόμενη μέρα.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Άρης

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Άρης. Ο Άρης ξυπνάει

και τρώει πρωινό. Μετά παίρνει τις πανοπλίες του και

πηγαίνει να φυλάξει τον Όλυμπο. Το απόγευμα πηγαίνει

στον Ήφαιστο για να του φτιάξει ένα καινούριο σπαθί. Το

Το βράδυ τρώει βραδινό με τους άλλους θεούς. Όταν φάει

πηγαίνει να ξεκουραστεί.

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Έρωτας

Ο αγαπημένος μου θεός είναι ο Έρωτας. Ο Έρωτας

ξυπνάει το πρωί πηγαίνει στον ναό του Δία και τρώει σε

βασιλικό τραπέζι. Ύστερα, μαζί με την Αφροδίτη πηγαίνει

κάτω στη γη και με τα βέλη του κάνει τους ανθρώπους να

ερωτεύονται. Μετά ο καθένας πηγαίνει σπίτι του για να

ξεκουραστεί για την επόμενη μέρα.

ΤΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΘΑ ΕΚΑΝΑΝ

ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΘΕΟΙ

Αν ο Δίας ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΔΗΜΑΡΧΟΣ

Αν ο Απόλλωνας ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΜΟΥΣΙΚΟΣ

Αν ο Ερμής ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ

Αν ο Ήφαιστος ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΟΣ

Αν ο Διόνυσος ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΟΙΝΟΠΟΙΟΣ

Αν ο Ποσειδώνας ζούσε στη σημερινή εποχή

θα ήταν………………

ΨΑΡΑΣ

Αν ο Πλούτωνας ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΝΕΚΡΟΘΑΦΤΗΣ

Αν ο Άρης ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΣ

Αν η Ήρα ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ

Αν η Εστία ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΝΟΙΚΟΚΥΡΑ

Αν η Αφροδίτη ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΜΟΝΤΕΛΟ

Αν η Άρτεμις ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΟΙΚΟΛΟΓΟΣ

Αν η Δήμητρα ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΓΕΩΡΓΟΣ

Αν η Αθηνά ζούσε στη σημερινή εποχή θα

ήταν………………

ΔΑΣΚΑΛΑ

ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ:

ΟΛΥΜΠΟΣ

Ο Όλυμπος είναι γνωστός κυρίως για το μυθολογικό του πλαίσιο, καθώς εκεί

θεωρείται ότι κατοικούσαν οι «Δώδεκα Αθάνατοι Θεοί».

Ο Όλυμπος είναι το πιο ψηλό βουνό της Ελλάδας με κορυφή του τον Μύτικα –

2.918 μ. Βρίσκεται στα όρια της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Για την

προστασία της μοναδικής αυτής κληρονομίας ανακηρύχθηκε ήδη από το 1998

ως ο πρώτος εθνικός δρυμός της Ελλάδας.

Η συνολική του έκταση φτάνει τα 3933 εφτάρια. Πρόκειται για ένα από τα

αξιολογότερα φυσικά μνημεία της

Ελλάδας, αφού επιδεικνύει ένα

περιβάλλον φυσικού κάλλους με

πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Η

τοποθεσία του σε μικρή σχετικά

απόσταση από το Λιτόχωρο του

νομού Πιερίας τον καθιστά ιδανικό

τόπο περιπάτων ή οργανωμένων

ορειβατικών εξορμήσεων.

Με κατεύθυνση από τους πρόποδες του βουνού προς τις κορυφές του η

βλάστης του Ολύμπου εντυπωσιάζει με την ποικιλία της: πουρνάρια, κουμαριές,

ρόμπολο, μαύρο πεύκο, οξιά, πλατάνια.

Ο πλούτος της πανίδας του βουνού είναι γεγονός. Διαφορετικοί μεταξύ τους

βιότοποι συνυπάρχουν στο περιβάλλον του δρυμού και αποτελούν το καταφύγιο

για είδη θηλαστικών, μεταξύ των οποίων μεγάλα και μικρότερα σαρκοφάγα,

φυτοφάγα και αρπακτικά πτηνά. Ο δρυμός έχει καταγράψει 32 είδη θηλαστικών

και 108 είδη πτηνών, ενώ πολλά από αυτά απειλούνται με εξαφάνιση. Ακόμα ο

Όλυμπος φημίζεται για το μεγάλο αριθμό πεταλούδων, αμφιβίων καθώς και

ερπετών.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΔΙΚΟ

ΜΑΣ ΟΛΥΜΠΟ

ΝΑΟΙ – ΓΙΟΡΤΕΣ

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ

Οι αρχαίοι Έλληνες για να τιμήσουν τους θεούς του Ολύμπου κατασκεύαζαν ναούς

και έκαναν γιορτές.

ΝΑΟΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Ο ναός στην ελληνική αρχαιότητα ήταν η κατοικία του θεού, το κτήριο που

στέγαζε το λατρευτικό άγαλμα μιας ή περισσότερων θεοτήτων, και όχι ο χώρος

συνάθροισης των πιστών, όπως στο χριστιανικό κόσμο. Αυτό φανερώνει και το

ουσιαστικό «ναός», που προέρχεται από το ρήμα «ναίω» (=κατοικώ)

Ο Παρθενώνας

Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας . Η

κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ. στα

Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ.

Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν ο Ικτίνος, ο

Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού

διάκοσμου. Είναι ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς και ο

μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Χρησιμοποιήθηκε

πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από

ασβεστόλιθο. Ήταν αφιερωμένος στη θεά Αθηνά

Ναός του Ηφαίστου

Ο Ναός του Ηφαίστου (αποκαλούμενος και Θησείο) είναι ένας από τους πλέον

διατηρημένους αρχαίους ναούς του ελληνικού χώρου. Ήταν αφιερωμένος στο

θεό Ήφαιστο και στην Εργάνη Αθηνά. Βρίσκεται στην περιοχή του Θησείου. Ο

ναός του Ηφαίστου είναι προσβάσιμος για το κοινό, καθώς αποτελεί τμήμα του

αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Αγοράς. Ο Ναός αυτός είναι χτισμένος

πάνω στο λόφο του Αγοραίου Κολωνού.

Ποσειδωνία - Κάτω Ιταλία Η Ποσειδωνία ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην περιοχή

της Καμπανίας. Το κύριο χαρακτηριστικό του σημερινού αρχαιολογικού χώρου

είναι οι τρεις μεγάλοι ναοί δωρικού ρυθμού. Ήταν αφιερωμένοι στην Ήρα και

στην Αθηνά. Ο ναός της Ήρας είναι ο παλαιότερος ναός που διασώζεται στην

Ποσειδωνία (αποκαλούμενος και Basilica) και ανήκει στον 6ο αιώνα π.Χ.

Ερέχθειον

Η περιοχή του Ερεχθείου ήταν η ιερότερη όλης της Ακρόπολης. Πρόκειται για

ένα πολυσύνθετο μαρμάρινο κτήριο, ιωνικού ρυθμού. Το ανατολικό τμήμα του

ναού ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς Πολιάδος, της προστάτιδας

θεάς της πόλεως, ενώ το δυτικό ήταν αφιερωμένο στον Ποσειδώνα-Ερεχθέα,

στον τοπικό ήρωα Βούτη, στον Ήφαιστο και σε άλλους θεούς και ήρωες.

Πρόκειται λοιπόν για έναν πολλαπλό ναό, όπου φυλάσσονταν τα Ιερά

Μαρτύρια, τα ίχνη της τρίαινας του Ποσειδώνος και η ελιά, το δώρο της

Αθηνάς στην πόλη της Αθήνας.

Ναός του Δία στην Κυρήνη

Η Κυρήνη στην αρχαιότητα ήταν ελληνική αποικία στη Βόρεια Αφρική. Ιδρύθηκε

το 630 π.Χ. από τους Θηραίους, ενώ πήρε το όνομα της από την πηγή Κύρη,

που ήταν αφιερωμένη στο θεό Απόλλωνα.

Γρήγορα αναπτύχθηκε κι εξελίχτηκε σε κέντρο του ελληνικού πολιτισμού στη

Βόρεια Αφρική, ενώ αποτελούσε επίσης μεγάλο εμπορικό κέντρο. Η Κυρήνη

αποτελεί από το 1982 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Στην

πόλη σώζονται αρχαία μνημεία, όπως ο ναός του Απόλλωνα (7ος αιώνας π.Χ.),

ο ναός της Δήμητρας και ένας ναός του Δία, ο οποίος καταστράφηκε μερικώς

μετά από εντολή του Μουαμάρ Καντάφι το 1978.

Το ιερό του Ποσειδώνος

Το ιερό του Ποσειδώνος βρίσκεται μέσα στο φρούριο που προστάτευε τα

παράλια της Αττικής . Το Σούνιο κατείχε ένα σημαντικό τμήμα της

μεταλλοφόρας ζώνης της Αττικής .Σε όλη την έκταση του δήμου έχουν βρεθεί

μεταλλευτικές εγκαταστάσεις, σπίτια, αγροικίες, δρόμοι και νεκροταφεία. Ένα

μεγάλο νεκροταφείο των γεωμετρικών και κλασικών χρόνων εκτείνεται στην

ακτή δυτικά του ακρωτηρίου.

Ο ναός του Ολυμπίου Διός

Ο ναός του Ολυμπίου Διός ή Ολυμπιείο ή οι Στύλοι του Ολυμπίου Διός είναι

ένας σημαντικός αρχαίος ναός στο κέντρο της Αθήνας. Παρότι η κατασκευή

του ξεκίνησε τον 6ο αιώνα π.Χ., δεν ολοκληρώθηκε παρά επί του Ρωμαίου

αυτοκράτορα Αδριανού τον 2ο αιώνα μ.Χ..

Αποτέλεσε τον μεγαλύτερο ναό της Ελλάδας κατά τους Ελληνιστικούς και

Ρωμαϊκούς χρόνους.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ

Συνοίκια. Γιορτή σε ανάμνηση του «συνοικισμού» των κοινοτήτων της Αττικής.

Γιορταζόταν προς τιμήν της Πολιούχου Αθηνάς στις 16 του Εκατομβαιώνος

(σημερ. Τέλη Ιουλίου - αρχές Αυγούστου).

Παναθήναια. Η κυριότερη γιορτή της Αθήνας προς τιμήν της πολιούχου θεάς

Αθηνάς. Γιορτάζονταν κάθε πέντε χρόνια κατά τον πρώτο μήνα του αττικού

έτους. Εκατομβαιώνα (σημερ. μέσα Ιουλίου έως μέσα Αυγούστου) και διαρκούσαν

τέσσερις μέρες. Η ίδρυσή τους αναγόταν στον μυθικό βασιλιά Εριχθόνιο και από

το 566 π.Χ., οπότε και επισημοποιήθηκαν, περιλάμβαναν: χορούς παρθένων

νέων, λαμπαδηφορία, γυμνικούς αγώνες (με έπαθλο τους περίφημους

παναθηναϊκούς αμφορείς) και τέλος, κατά την 28η του Εκατομβαιώνος , τη

μεγάλη πομπή των Παναθηναίων, δηλ. τη μεταφορά των προσφορών και του

ιερού πέπλου της θεάς κρεμασμένου πάνω σε τροχοφόρο πλοίο, από το Δίπυλο

στην Ακρόπολη.

Αδώνια. Γιορτή προς τιμήν του θεού της βλάστησης και παρέδρου της Αφροδίτης

Αδώνιδος. Γιορταζόταν στο τέλος του καλοκαιριού, όπως και σε άλλες πόλεις,

και κύρια στοιχεία της ήταν ο θάνατος και η ανάσταση ομοιώματος του νεαρού

θεού, που περιέχει καθαρό τον συμβολισμό του θανάτου και της ανάστασης της

φύσης.

Μεγάλα Μυστήρια. Γιορτή προς τιμήν της Δήμητρας και της Περσεφόνης, που

γιορταζόταν στο τέλος του Βοηδρομίωνος (σημερ. αρχές Οκτωβρίου) ως

προετοιμασία των Ελευσινίων Μυστηρίων. Περιλάμβανε:

α) τον «Αγερμό» ή την «πρόρρηση», δηλ. την πρόσκληση για τη συγκέντρωση

των μυστών

β) «Άλαδε Μύσται», δηλ. την κάθοδο των μυστών στη θάλασσα του Φαλήρου

όπου λούζονταν

γ) την πομπή από το Ελευσίνιο της Αγοράς των Αθηνών προς την Ελευσίνα διά

της Ιεράς οδού

δ) τα Μυστήρια στο Ελευσινιακό Τελεστήριο.

Πυανόψια. Γιορτή προς τιμήν του Απόλλωνος, που γιορταζόταν τον μήνα

Πυανοψιώνα (σημ. μέσα Οκτωβρίου - μέσα Νοεμβρίου). Είχε ευχαριστήριο

χαρακτήρα και περιλάμβανε την προσφορά των πρώτων καρπών, των

«απαρχών», και την περιφορά της «ειρεσιώνης», που ήταν κλαδί ελιάς

φορτωμένο με καρπούς.

Θεσμοφόρια. Γιορτή προς τιμήν της Δήμητρας και της Περσεφόνης. Γιορταζόταν

στα τέλη του μήνα Πυανοψιώνος (σημερ. τέλη Οκτωβρίου) και είχαν για στόχο

τους την ενίσχυση της καρποφορίας.

Οσχοφόρια. Διονυσιακή γιορτή των αρχών του Πυανοψιώνος, συνδεδεμένη και

με τη Σκιράδα Αθηνά που ήταν θεότητα της βλάστησης. Όσχους ή Όσχες, δηλ.

κλαδιά αμπελιού με σταφύλια, κρατούσαν δύο νέοι επικεφαλής της πομπής, που

ξεκινούσε από το «εν Λίμναις» ιερό του Διονύσου και κατέληγε στο τέμενος της

Αθηνάς Σκιράδος, κοντά στο Φάληρο. Είχε ευχαριστήριο χαρακτήρα για το τέλος

του τρύγου.

Απατούρια. Γιορτή του μήνα Πυανοψιώνος με κοινωνικό κυρίως χαρακτήρα, που

γιορταζόταν με αφορμή την εγγραφή των αγοριών και των κοριτσιών στους

καταλόγους των ελευθέρων πολιτών της Αθήνας. Γίνονταν θυσίες σε πολλούς

θεούς, συνηθέστερα στον Δία Φράτριο και στην Αθηνά Φρατρία.

Χαλκεία. Γιορτή του τέλους του Πυανοψιώνος (σημερ. μέσα Νοεμβρίου) προς

τιμήν αρχικά της Αθηνάς Εργάνης και αργότερα και του Ηφαίστου. Ήταν κυρίως

γιορτή των χειρωνακτών και των χαλκέων, από τους οποίους πήρε και το όνομά

της.

Αλώα. Γιορτή προς τιμήν της Δήμητρας, της Κόρης και του Διονύσου, με σκοπό

την ενίσχυση της βλάστησης και της καρποφορίας. Γιορταζόταν στα τέλη του

Ποσειδεώνος (σημερ. μέσα Ιανουαρίου). Χαρακτηριστικό της γιορτής ήταν η

τοποθέτηση φαλλών στα καλλιεργημένα χωράφια και οι αισχρολογίες και τα

σκώμματα που αντάλλασσαν όσοι συμμετείχαν στη γιορτή

Τα «κατ' αγρούς Διονύσια». Γιορτή προς τιμήν του Διονύσου, που γιορταζόταν

τον μήνα Ποσειδαιώνα (σημερ. μέσα Δεκεμβρίου - αρχές Ιανουαρίου).

Περιλάμβανε τα λεγόμενα «σκώμματα εξ αμάξης» που εκστομίζονταν από

μασκαρεμένους αγρότες, τα «φαλλικά άσματα» και τα «ασκώλια», δηλ. χορούς

νέων πάνω σε αλειμμένους με λάδι ασκούς.

Λήναια. Γιορτή προς τιμήν του Διονύσου με οργιαστικό χαρακτήρα, που

γιορταζόταν τον μήνα Γαμηλιώνα (σημερ. μέσα Ιανουαρίου - μέσα Φεβρουαρίου).

Το όνομα της γιορτής είχε σχετιστεί παλαιότερα με τους «ληνούς», δηλ. τα

πατητήρια των σταφυλιών, αλλά πιθανότερο φαίνεται ότι προέρχεται από τις

μαινάδες, που ονομάζονταν «λήναι» και συμμετείχαν με εκστατικούς χορούς στη

γιορτή.

Ανθεστήρια. Σημαντικότατη γιορτή του Διονύσου, που γιορταζόταν κατά τον

μήνα Ανθεστηριώνα (σημερ. μέσα Φεβρουαρίου - μέσα Μαρτίου) και περιλάμβανε

τα «Πιθοίγια» (μέρα κατά την οποία άνοιγαν τα πιθάρια με το καινούργιο κρασί),

τις «χόες» (μέρα του «ιερού γάμου» του θεού με τη σύζυγο του άρχοντα βασιλιά)

και τους «χύτρους (μέρα λατρείας και προσφορών στους νεκρούς).

Διάσια. Η μεγαλύτερη γιορτή του Μειλίχιου Διός κατά τα κλασικά χρόνια.

Γιορταζόταν τον μήνα Ανθεστηριώνα (σημερ. μέσα Φεβρουαρίου - μέσα Μαρτίου),

με σκοπό να ζητήσουν την εύνοια από τον θεό για τα ζωντανά, αλλά και τα νεκρά

μέλη της οικογένειας.

Τα μεγάλα ή «εν άστει» Διονύσια. Μεγάλη λαϊκή γιορτή προς τιμήν του

Διονύσου Ελευθερέως, που θεσπίστηκε από τον Πεισίστρατο στα μέσα του 6ου

αιώνα π.Χ. αιώνα. Γιορταζόταν από την 8η ως την 13η μέρα του

Ελαφηβολιώνος(σημερ. μέσα Μαρτίου - αρχές Απριλίου) και διαρκούσε 6 μέρες.

Κυριότερο στοιχείο αυτής της γιορτής ήταν η περιφορά του φαλλού (στοιχείο

γονιμότητας) και η παρουσίαση των δραματικών παραστάσεων.

Θαργήλια. Κοινή γιορτή του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος. Γιορταζόταν κατά

τον μήνα Θαργηλίωνα (μέσα Μαϊου - μέσα Ιουνίου) και περιλάμβανε δύο

εκδηλώσεις: α) την προσφορά των «θαργήλων άρτων», με την οποία εκφραζόταν

ευγνωμοσύνη για την καρποφορία, και β) την περιφορά των «φαρμακών», με την

οποία εξασφαλιζόταν ο εξαγνισμός της πόλης.

Πλυντήρια. Γιορτή προς τιμήν της Αθηνάς με καθαρτήριο χαρακτήρα.

Γιορταζόταν κατά τον μήνα Θαργηλίωνα (σημερ. μέσα Μαϊου - μέσα Ιουνίου) και

περιλάμβανε τον καθαρισμό του ναού της Πολιάδος Αθηνάς στην Ακρόπολη και

τη μεταφορά του ιερού ξοάνου της στο Φάληρο, όπου πλενόταν στη θάλασσα για

να καθαριστεί από τον «προσιζάνοντα ρύπον» των κακών πράξεων των

ανθρώπων.

Αρρηφόρια. Γιορτή προς τιμήν της Αθηνάς, που είχε σκοπό την ενίσχυση της

βλάστησης και της ευφορίας των καρπών. Γινόταν τον μήνα Σκιροφοριώνα

(σημερ. μέσα Ιουνίου - μέσα Ιουλίου) και περιλάμβανε τη μεταφορά από δύο

παρθένες «αρρηφόρους» ορισμένων μυστικών αντικειμένων από τον «οίκο των

αρρηφόρων» δίπλα στο Ερέχθειο, σε έναν υπόγειο χώρο κοντά στο ιερό της «εν

κήποις Αφροδίτης».

Σήμερα τι προσφέρουμε στο θεό και τους Αγίους

Σήμερα τα δώρα που προσφέρουμε στο θεό και τους Αγίους για τη θεία

Ευχαριστία είναι ο άρτος και ο οίνος. Προσφέρουμε ψωμί και κρασί, γιατί αυτά τα

δύο είναι η πρώτη τροφή, με την οποία συντηρείται η σωματική μας ζωή δεν

επιτρέπεται να προσφέρουμε τίποτε άλλο στο θυσιαστήριο για τη θεία

Λειτουργία, εκτός από το ψωμί και το κρασί, λάδι για τα καντήλια, κερί και

θυμίαμα. Τιμούμε τους Αγίους όλους και την Παναγία, αλλά λατρεία

προσφέρουμε μόνο στον Τριαδικό Θεό, τον Πατέρα, τον Υίό καί το Αγιο Πνεύμα.

Προσκυνούμε και ασπαζόμαστε τις Άγιες εικόνες των Αγίων τιμητικά ( το

εικονιζόμενο πρόσωπο και όχι στο υλικό της εικόνας) και του Θεού λατρευτικά

(τιμητική-λατρευτική προσκύνηση).

Η Εκκλησία μας την τιμή αυτή στους Άγιους την εκδηλώνει:

α. Με ανέγερση Ναών στο όνομα τους και την τοποθέτηση ιερών λειψάνων τους

στην Αγία Τράπεζα.

β. Με προσκύνηση των Ιερών εικόνων και λειψάνων τους.

γ. Με θέσπιση εορτών προς τιμή τους.

δ. Με συγγραφή άσματικών ακολουθιών, εγκωμίων κ.λπ.

ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ

ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΘΕΟΥΣ

«Το Λουτρό της Αρτέμιδος»

Φρανσουά Μπουσέ, 1742, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι, Γαλλία

«Η Γέννηση της Αφροδίτης» Σάντρο Μποτιτσέλι. Τέμπσε καμβά

«Το σιδηρουργείου του Ηφαίστου» Ντιέγκο Βελάσκεθ

«Άρης και Αφροδίτη» Σάντρο Μποτιτσέλι

«Ντιάνα (Άρτεμις) Κυνήγι» Guillaume Seignac (1870-1924), Γάλλος νεοκλασικός ζωγράφος

«Ο Δίας με τη γυναίκα του Ήρα» Annibale Carraci (1560-1609)

«Η Επιστροφή της Περσεφόνης» Frederic Leighton, 1891

«Παρνασσός», Λεπτομέρεια του Απόλλωνα Simon Vouet

«Άρης και η Αφροδίτη» Andrea Mantegna, 1497

«Ερμής και Αθηνά» Bartholomaeus Spranger, 1585

« Μεθυσμένος Διόνυσος» Γιάννης Τσαρούχης

«Η Αρπαγή της Περσεφόνης»

Σκηνή του Πλούτωνα ( Άδη ) καθώς απαγάγει την Περσεφόνη για

να φέρει το χειμώνα στη γη

Luca Giordano

«Ο Ήφαιστος σφυρηλατεί τους κεραυνούς του Δία» Peter Paul Rubens, 1600

«Ήρα και Ψυχή» Giulio Romano

«Η απόφαση του Πάρη» Ο Ερμής βοηθάει τον Πάρη να πάρει την απόφασή του

Peter Paul Rubens, 1636

«Θυσία στην Εστία» Francisco de Goya, 1771

«Ο θρίαμβος του Ποσειδώνα» Nicolas Poussin

«Δίας και Ευρώπη»

Ο Δίας απάγει την Ευρώπη, με τη μορφή ενός λευκού ταύρου

Gustave Moreau

«Η εκπαίδευση του Δίας στο βουνό Ίδη» Hermann Steinfurth, 1846

ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΜΕ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ

ΘΕΩΝ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

Ο Ήλιος, οι οκτώ πλανήτες και οι δορυφόροι τους αποτελούν το

ηλιακό μας σύστημα.

Τα οκτώ ουράνια σώματα που κινούνται γύρω από τον ήλιο,

λέγονται πλανήτες. Οι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος

είναι οκτώ: ο Ερμής, η Αφροδίτη, η Γη, ο Άρης, ο Δίας, ο Κρόνος,

ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας και έχουν πάρει τα ονόματα τους

από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου.

Ο Δίας είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού συστήματος.

Μαζί με τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα αναφέρονται ως

γίγαντες. Ο Δίας είναι το τρίτο φωτεινότερο αντικείμενο στον

ουρανό μετά από τη Σελήνη και την Αφροδίτη. Ο Δίας αποτελείται

κυρίως από υδρογόνο και ήλιο. Ο πυρήνας του είναι βραχώδης λόγω

της γρήγορης περιστροφής του.

Ο πλανήτης Γη είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος πλανήτης σε μάζα από

τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος. Επίσης, είναι ο

πλανήτης στον οποίο κατοικούν άνθρωποι καθώς και εκατομμύρια

άλλα είδη και ο μοναδικός πλανήτης στον οποίο γνωρίζουμε ότι

υπάρχει ζωή.

Ο πλανήτης Ποσειδώνας είναι όγδοος στη σειρά σε απόσταση από

τον Ήλιο. Δεν είναι ορατός με γυμνό μάτι παρά μόνο με τηλεσκόπιο

και μοιάζει με πρασινομπλέ δίσκο. Αποκαλείται και ως «Γίγαντας

Πάγου». Το εσωτερικό του πλανήτη αποτελείται από πάγο και

βράχους. Η εσωτερική δομή του Ποσειδώνα μοιάζει με αυτή του

Ουρανού.

Ο Άρης είναι τέταρτος σε απόσταση από τον ήλιο και δεύτερος πιο

κοντά στη Γη. Λέγεται και « Ερυθρός Πλανήτης» λόγω του

χρώματος του (κόκκινο). Είναι ένας γήινος πλανήτης με ηφαίστεια,

κοιλάδες και ερήμους. Η ονομασία του προέρχεται από τον ολύμπιο

θεό του πολέμου Άρη.

Είναι ο δεύτερος σε απόσταση πλανήτης από τον Ήλιο. Είναι το πιο

λαμπρό αντικείμενο στον νυχτερινό ουρανό μετά τον Ήλιο και τη

Σελήνη. Είναι παρόμοια με τη Γη σε μέγεθος, αλλά διαφορετική σε

φυσικά χαρακτηριστικά. Καλύπτεται από πυκνά νέφη διοξειδίου του

άνθρακα και η πίεση και η θερμοκρασία στην επιφάνεια της είναι

πολύ μεγαλύτερες από αυτές της Γης.

Είναι ο πλησιέστερος στον Ήλιο πλανήτης κι ο μικρότερος στο

ηλιακό σύστημα. Η επιφάνεια του είναι καλυμμένη με λάβα και

περίεργους ρηχούς λάκκους, που δεν έχουν το όμοιό τους σε όλο

το ηλιακό σύστημα. Είναι ένας παράξενος πλανήτης, οτιδήποτε

πάνω του είναι παράξενο. Κανείς δεν ξέρει από τι είδους βράχους

αποτελείται. Δεν ξέρουμε καν το χρώμα του.

Ο Κρόνος είναι ο έκτος πλανήτης σε σχέση με την απόστασή του

από τον Ήλιο και ο δεύτερος μεγαλύτερος του Ηλιακού

Συστήματος μετά τον Δία, με διάμετρο στον ισημερινό του

120.660 χιλιόμετρα και ανήκει στους λεγόμενους γίγαντες αερίων.

Το όνομά του προέρχεται από τον Κρόνο της αρχαίας ελληνικής

μυθολογίας και σχετίζεται με την λέξη χρόνος. Λόγω της

μεγάλης μάζας του Κρόνου και της μεγάλης βαρύτητας, οι συνθήκες

που παράγονται στον Κρόνο είναι ακραίες. Οι εσωτερικές πιέσεις

και θερμοκρασίες είναι πέρα από οτιδήποτε μπορεί να αναπαραχθεί

πειραματικά στη Γη. Ο Κρόνος διαθέτει εννέα δακτυλίους, οι οποίοι

αποτελούνται από σωματίδια σκόνης και πάγου, και 62 δορυφόρους,

χωρίς να συνυπολογίζονται οι μικροί δορυφόροι και οι έλικες. Ο

μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου, ο Τιτάνας, είναι ο μόνος

δορυφόρος στο Ηλιακό Σύστημα με πυκνή ατμόσφαιρα.

Ο Ουρανός είναι ο έβδομος σε απόσταση από τον Ήλιο, ο τρίτος

μεγαλύτερος και ο τέταρτος σε μάζα πλανήτης του Ηλιακού

συστήματος. Το όνομα προέρχεται από την αρχαία ελληνική θεότητα

του ουρανού, ο οποίος ήταν πατέρας του Κρόνου και παππούς

του Δία. Δεν είναι εύκολα ορατός με γυμνό μάτι από τη Γη, όπως οι

άλλοι πλανήτες και αυτό σε συνδυασμό με την αργή κίνησή του δεν

αναγνωρίστηκε στους αρχαίους χρόνους ως πλανήτης. Ο Ουρανός

είναι ένας μεγάλος πλανήτης, ένας από τους τέσσερις γίγαντες

αερίων του ηλιακού μας συστήματος, αλλά στη δομή μοιάζει

περισσότερο με τον Ποσειδώνα, παρά με τους άλλους δύο. Το 1977

ανακαλύφθηκε ότι έχει ένα σύστημα από δακτυλίους. Έχει έναν

πετρώδη πυρήνα, στο μέγεθος της Γης, που καλύπτεται από έναν

βαθύ "ωκεανό" νερού και αμμωνίας. Καθώς οι δορυφόροι και οι

δακτύλιοί του περιστρέφονται κάθετα στον ισημερινό του πλανήτη,

το όλο σύστημα μοιάζει σαν ένας "στόχος". Κάθε πόλος έχει πολύ

μεγάλη περίοδο νύκτας και μια πολύ μεγάλη περίοδο ημέρας, 21

γήινα έτη.

ΤΟΠΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ-

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΛΗΜΝΟΥ

Το νησί του Ηφαίστου

Κατά την μυθολογία, η Λήμνος είναι το νησί του Ηφαίστου. Ο θεός

της Φωτιάς και των αρχαίων σιδεράδων, έπεσε στη Λήμνο όταν ο

πατέρας του ο Δίας, θυμωμένος γιατί αυτός είχε πάρει το μέρος

της μητέρας του, της Ήρας, σε έναν από τους φοβερούς καυγάδες

του ζεύγους, τον άδραξε και τον πέταξε μακριά από τον Όλυμπο.

Μετά από περιπλάνηση μιας ολόκληρης ημέρας ανάμεσα στη Γη και

στον Ουρανό, έπεσε το δειλινό στο μυθικό βουνό της Λήμνου

Μόσυχλο. (Το βουνό Μόσυχλος, λόφος σήμερα ύψους 52 μέτρων με

το όνομα Δεσπότης, βρίσκεται στον άξονα του δρόμου Βάρος-

Κότσινας- Ρεπανίδι). Κατά το πέσιμό του στο έδαφος έσπασε το πόδι

του. Οι ντόπιοι, τους οποίους ο Όμηρος αποκαλεί Σίντιες, τον

δέχτηκαν σαν δώρο εξ’ ουρανού, τον περιέθαλψαν και αυτός, σε

αντάλλαγμα, τους δίδαξε την Τέχνη του. Ο Ήφαιστος εγκατέστησε

στο ηφαίστειο Μόσυχλος, το εργαστήριό του και δίδαξε την τέχνη

της μεταλλουργίας στους κατοίκους του νησιού. Κατά το μύθο, ο

Ήφαιστος μεταβίβασε τη γνώση της τέχνης στους Καβείρους,

παιδιά που απέκτησε από τη νύμφη Καβειρώ. Αυτοί, αργότερα,

λατρεύονταν σε ένα ειδικό ιερό που χτίστηκε στη Λήμνο, το

Καβείριο. Η λατρεία τους, που ήταν μυστηριακή, επεκτάθηκε στη

Σαμοθράκη κι αλλού και μάλλον προέρχεται από κάποια αρχική

κλειστή συντεχνία μεταλλουργών.

Γρήγορα οι Λημνιοί προόδευσαν και δημιούργησαν προς τιμή του

Ηφαίστου την πόλη Ηφαιστεία. Η ευημερία όμως αυτή προκάλεσε το

φθόνο των Κρητών που κυριαρχούσαν στη Μεσόγειο και

επιχείρησαν να την καταλάβουν. Κατά συμβουλή όμως του

Ηφαίστου, οι Λημνιοί υποδέχθηκαν τους Κρήτες φιλικά ,ώστε ο

βασιλιάς τους Ραδάμανθυς συγκινημένος παραιτήθηκε από το σκοπό

του και τους έδωσε ως βασιλιά έναν από τους εκλεκτότερους

στρατηγούς του, τον Θόαντα, γιό του Διονύσου και της Αριάδνης, ο

οποίος δίδαξε στους Λημνιούς την καλλιέργεια του αμπελιού.

Θόαντας ο πρώτος βασιλιάς του νησιού

Ο Θόας, γιος του θεού Διόνυσου και της Αριάδνης, παντρεύτηκε τη

Μύρινα, θυγατέρα του Κρηθέα, βασιλιά των Μινύων από τη

Θετταλομαγνησία. Για να την τιμήσουν έδωσαν το όνομά της στη

πρωτεύουσα του νησιού. Κατά την διάρκεια της βασιλείας του

Θόαντα, τρομακτικές ηφαιστειακές εκρήξεις συντάραξαν το νησί.

Υπαίτιο θεωρήθηκε το αγαλματίδιο της Αφροδίτης , που ήταν

τοποθετημένο κοντά στο άγαλμα της "Λημνίας Βοός" και γι' αυτό

πετάχθηκε στη θάλασσα. Η θεά Αφροδίτη εκδικήθηκε τις Λημνιές

δίνοντας στο σώμα τους φοβερή δυσοσμία, που απωθούσε τους

άνδρες τους. Όταν αυτοί έφεραν ικανό αριθμό γυναικών από τη

γειτονική Θράκη, οι Λημνιές εξοργίσθηκαν και υπό την αρχηγία της

θυγατέρας του Θόαντα ,Υψιπύλης, σκότωσαν όλους τους άνδρες και

τους πέταξαν στη θάλασσα από κοντινό λόφο που ονομάσθηκε

αργότερα Πέτασσος λόγο της πράξης αυτής. Αλλά και η γύρω

περιοχή πήρε το όνομα Ανδροφόνιον ή Ανδρώνι, όπως λέγεται

σήμερα. Η Υψιπύλη μόνο παρά τον όρκο της κατάφερε να γλιτώσει

τον πατέρα της Θόαντα κρύβοντας

την μέσα στο Ναό. Οι γυναίκες όμως

γρήγορα τον ανακάλυψαν και τον

πέταξαν και αυτόν στον Πέτασσο.

Μία δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι για

να σώσει τον πατέρα της η Υψιπύλη

τον έκρυψε σε ένα κιβώτιο και τον

φυγάδευσε στον αδερφό του

Οινοποιώντα, βασιλιά της Χίου.

Κατά μία άλλη παραλλαγή του μύθου

ο Θόαντας φυγαδεύτηκε με μία

σχεδία, η οποία κατέληξε στο νησί

των Κυκλάδων, Σίκινος. Επέστρεψε

όμως στη Λήμνο στα βαθιά

γεράματα. Στο μύθο αποτυπώνεται η

δυσκολία με την οποία ο ντόπιος

πληθυσμός και ιδίως οι γυναίκες

αποδέχτηκαν τους Κρητικούς στρατιώτες του Θόαντα ως μόνιμους

κατοίκους, εραστές, συζύγους κλπ. Η Υψιπύλη, διαδέχτηκε στον

θρόνο τον πατέρα της και υπήρξε η πρώτη μυθική βασίλισσα της

Λήμνου.

Αργοναύτες

Όταν ο θυμός της Αφροδίτης

καταλάγιασε, καταφθάνουν στο

γυναικοκρατούμενο νησί οι

Αργοναύτες με τον Ιάσονα, στο

ταξίδι τους για την Κολχίδα.

Αρχικά, οι Λημνιές αρνήθηκαν

να τους επιτρέψουν να

αποβιβαστούν. Τελικά, μετά από διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε

να αποβιβαστούν, υπό τον όρο ότι θα ικανοποιήσουν όλες τις

στερημένες γυναίκες, ανεξαρτήτως ηλικίας και εμφάνισης.

Οι Αργοναύτες έμειναν αρκετά χρόνια στο νησί και άφησαν πολλούς

απογόνους δημιουργώντας μια νέα γενιά κατοίκων. Η βασίλισσα

Υψιπύλη συνδέθηκε ερωτικά με τον Ιάσονα και απέκτησαν δυο

γιους, τον Εύνηο και το Θόαντα. Κατά την παραμονή των

Αργοναυτών η Υψιπύλη διοργάνωσε αθλητικούς αγώνες στη μνήμη

του πατέρα της, στους οποίους διεξήχθη για πρώτη φορά το

πένταθλο. Οι πρώτοι Ημίθεοι Πενταθλητές ήταν ο Τελαμώνας, ο

Λυγκέας, ο Ζήτης, ο Κάλαϊς και ο Πηλέας. Το πένταθλο από το 708

π.Χ. στη 18η Ολυμπιάδα, έγινε Ολυμπιακό Άθλημα.

Τελικά, έπειτα από την επίμονη παρότρυνση του Ηρακλή συνέχισαν

το ταξίδι τους προς την Κολχίδα. Στη Λήμνο στάθμευσαν και κατά

την επιστροφή τους. Με το μύθο ερμηνεύεται η μόνιμη εγκατάσταση

των Μινύων στη Λήμνο και η επικράτησή τους στη διαμάχη τους με

τους Κρήτες. Επίσης, επιβεβαιώνεται πως η Λήμνος αποτελούσε

ενδιάμεσο σταθμό στο δρόμο προς τις μεταλλοφόρες περιοχές του

Εύξεινου Πόντου.

Φιλοκτήτης

Κατά τη διάρκεια της πρώτης εκστρατείας εναντίον της Τροίας, ο

Φιλοκτήτης μαζί με τον Ηρακλή πήγαν στο νησάκι Χρύση, ΒΑ της

Λήμνου, όπου προσέφεραν θυσίες στο βωμό της Θεάς Χρύσης που

υπήρχε εκεί. Αργότερα, ο Φιλοκτήτης ξαναπήγε στο βωμό της Θεάς

Χρύσης για να προσφέρει θυσίες για λογαριασμό όλων των Αχαιών.

Τότε τον δάγκωσε φίδι στο πόδι, με αποτέλεσμα να υποφέρει από

δυνατούς πόνους και από την πληγή του ποδιού του να βγαίνει μια

άσχημη μυρωδιά. Οι Αχαιοί τον εγκατέλειψαν στη Λήμνο και έφυγαν

για την Τροία. Ο Φιλοκτήτης έμεινε για πολλά χρόνια στη Λήμνο

μέσα σε μια σπηλιά. Έβρισκε τροφή κυνηγώντας με τα όπλα του

Ηρακλή που είχε και ανακουφιζόταν από τους πόνους του ποδιού

του με τη "Λημνία Γη", ενός θεραπευτικού χώματος που υπάρχει

στην περιοχή του Μόσυχλου. Η είδηση της άλωσης της Τροίας

μεταδόθηκε με διαδοχικές φρυκτωρίες(μετάδοση σημάτων με

φωτιές) από την Τροία στο Ερμαίον Όρος της Λήμνου, το οποίο

σήμερα είναι καταποντισμένο από ισχυρό σεισμό(ΒΑ του νησιού -

Ξέρες Πλάκας) από εκεί στον Άθω, την Εύβοια, την Αττική, την

Κόρινθο, ως την Σπάρτη όπως αναφέρει ο Αισχύλος στο έργο του

"Αγαμέμνων". Από τους μύθους αυτούς αποδεικνύεται ότι η Λήμνος

είχε πλέον αποικιστεί από τα μυκηναϊκά φύλα κατά το 13ο αιώνα

π.Χ., στον οποίο τοποθετείται ο τρωικός πόλεμος. Ο αποικισμός

επιβεβαιώνεται κι από τα αρχαιολογικά ευρήματα.

Ο Δίας μοίρασε χαρίσματα σε όλους τους θεούς μα δε νοιάστηκε

πολύ για τους ανθρώπους. Όμως ο Προμηθέας, γιος του τιτάνα

Ιαπετού και της Θέμιδας, επειδή αγαπούσε και λυπόταν τους

ανθρώπους, ανέβηκε στον Όλυμπο κι από το εργαστήρι του

Ήφαιστου έκλεψε τη φωτιά, την έβαλε μέσα σ’ ένα κούφιο καλάμι

και την έδωσε στους ανθρώπους. Και τους έμαθε με τη φωτιά να

λιώνουν τα μέταλλα και να φτιάχνουν εργαλεία.

Ο Δίας τότε θύμωσε πολύ. Πήγε τον Προμηθέα σ’ ένα ψηλό βουνό,

τον Καύκασο, και τον έδεσε πάνω σε ένα βράχο με χοντρές αλυσίδες

που του έφτιαξε ο Ήφαιστος. Και κάθε μέρα έστελνε έναν αετό που

του έτρωγε το συκώτι. Τριάντα χρόνια έμεινε δεμένος ο Προμηθέας

στον Καύκασο, ώσπου κάποτε

πέρασε από κει ο Ηρακλής και

τον ελευθέρωσε. Αλλά

ούτε και οι άνθρωποι

γλίτωσαν απ’ το θυμό του Δία.

Σκέφτηκε να τους στείλει

συμφορές. Γι’ αυτό διέταξε

τον Ήφαιστο να φτιάξει μια

γυναίκα από χώμα και νερό.

Της έδωσε ζωή κι όλοι οι θεοί

της έδωσαν δώρα: η Αθηνά

σοφία, η Αφροδίτη ομορφιά, ο

Ερμής πονηριά κτλ. Την

ονόμασαν Πανδώρα κι ο Δίας

την έστειλε στη γη, δίνοντάς

της ένα πιθάρι, που εκεί μέσα

είχε κλείσει όλες τις

συμφορές. Η Πανδώρα, αφού κατέβηκε στη γη, γεμάτη περιέργεια

άνοιξε το πιθάρι. Χύθηκαν τότε έξω όλες οι συμφορές: το μίσος, η

απάτη, ο πόλεμος, η πείνα, οι αρρώστιες. Στον πάτο όμως του

πιθαριού ο Δίας είχε βάλει την Ελπίδα, που φώλιασε στις καρδιές

των ανθρώπων, για να τους δίνει θάρρος και παρηγοριά να

συνεχίζουν τη ζωή τους.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ

ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ

Όταν ο Δίας ήταν ακόμη μικρός, παίζοντας με την Αμάλθεια μια

μέρα, χωρίς να το θέλει, της έσπασε το ένα κέρατο.

Στενοχωρήθηκε πολύ η Αμάλθεια κι ο Δίας, για να την

παρηγορήσει, ευλόγησε το κέρατο και το έκανε «κέρας της

αφθονίας». Από μέσα του έβγαινε ό,τι μπορούσε κανείς να

επιθυμήσει: λαχανικά και φρούτα, μέλι, λάδι και κρασί, όλοι οι

καρποί της γης κι ό,τι άλλο μπορούσε κάποιος να ζητήσει. Όταν

πέθανε η Αμάλθεια, ο Δίας την έκανε αστέρι. Με το δέρμα της

έντυσε την ασπίδα του, που ονομάστηκε αιγίδα, και προστάτευε

όποιον την κρατούσε. Γι’ αυτό και σήμερα λέμε τη φράση «υπό την

αιγίδα κάποιου…», που σημαίνει κάτω από την προστασία κάποιου.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΥΜΕ ΤΟ ΚΕΡΑΣ ΤΗΣ

ΑΜΑΛΘΕΙΑΣ

Αθηνά και Ποσειδώνας

Υπόθεση:

Η πόλη που λάτρευε τη θεά Αθηνά περισσότερο απ' όλες, ήταν η Αθήνα. Είναι πολύ

γνωστός ο μύθος σχετικά με την προστασία της πόλης της Αθήνας από δυο θεούς, τον

Ποσειδώνα και την Αθηνά. Επειδή και οι δυο ήθελαν ν' αναλάβουν την προστασία της

και δεν υποχωρούσαν, κάλεσαν πάνω στην Ακρόπολη τον πρώτο της βασιλιά, τον

Κέκροπα και του ζήτησαν να διαλέξει ένα από τα δώρα που θα του πρόσφεραν. Ο

Ποσειδώνας έκανε ν' αναβλύσει μια πηγή στο βράχο της Ακρόπολης και η Αθηνά

πρόσφερε το δέντρο της ελιάς. Ο Κέκροπας προτίμησε την ελιά κι έτσι ο Ποσειδώνας

αναγκάστηκε ν' αποσυρθεί. Η Αθηνά έγινε η προστάτιδα της όμορφης αυτής πόλης,

της Κεκροπίας όπως ονομαζόταν. Αργότερα, ο βασιλιάς Ερεχθέας, για να τιμήσει

περισσότερο τη θεά, έδωσε στην πόλη το όνομα της. Την ονόμασε Αθήνα.

Πρόσωπα: Αθηνά, Ποσειδώνας, Κέκροπας, Δίας, υπόλοιποι θεοί-θεές

Κουστούμια: Κάθε Θεός φοράει αρχαιοελληνική ενδυμασία και κρατάει ένα από

τα σύμβολα του.

Σκηνικά: Βράχος Ακρόπολης

1η Σκηνή

Βρισκόμαστε στην πόλη της Αθήνας. Όλοι οι Θεοί του Ολύμπου έχουν συγκεντρωθεί

στην Ακρόπολη για να παρακολουθήσουν τον αγώνα ανάμεσα στην Αθηνά και τον

Ποσειδώνα για το ποιος θα αναδειχθεί προστάτης της πόλης.

ΚΕΚΡΟΠΑΣ: Σήμερα, εγώ ο βασιλιάς Κέκροπας σας κάλεσα εδώ για να δούμε

ποιος θα γίνει προστάτης της πόλης μας.

ΔΙΑΣ: Όλοι εδώ οι θεοί και οι θεές του Ολύμπου περιμένουμε με

ανυπομονησία να δούμε ποιος θα είναι ο νικητής.

ΚΕΚΡΟΠΑΣ: Αθηνά και Ποσειδώνα, όποιος από εσάς προσφέρει το καλύτερο

δώρο θα γίνει προστάτης τούτης εδώ της πόλης.

ΠΟΣΕΙΔΩΝΑΣ: Εγώ, ο τρομερός Ποσειδώνας, αυτό έχω να προσφέρω στην

όμορφη σου πόλη (χτυπά την τρίαινα του στο έδαφος –

βράχο Ακρόπολης) (Εμφανίζεται τρεχούμενο νερό.)

ΤΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΜΑΣ

ΑΘΗΝΑ: Εγώ Κέκροπα από την άλλη τούτο έχω να σου δώσω. (Φυτρώνει από

το έδαφος μια ελιά)

ΔΙΑΣ: Εσείς θεοί σε ποιον από τους δύο κρίνετε ότι πρέπει να

γίνει προστάτης αυτής εδώ της πόλης;

ΘΕΟΙ: Οι μισοί φωνάζουν Αθηνά και οι μισοί Ποσειδώνα.

ΔΙΑΣ: Και σένα Κέκροπα ποια είναι η γνώμη σου;

ΚΕΚΡΟΠΑΣ: Από πού και να κοιτάξω από το βράχο εδώ ψηλά, όπου

και να γυρίσω τα μάτια μου αλμυρό νερό είναι αυτό που

αντικρίζω. Θάλασσες ζώνουν από παντού τη χώρα.

Το δέντρο όμως που έκανε η Αθηνά να φυτρώσει, η ελιά

με τους πολύτιμους καρπούς της, είναι το πρώτο που

φύτρωσε σε όλη τη χώρα. Τούτο το δέντρο είναι

υπόσχεση για δόξα και ευημερία στην πόλη μας.

Γι’αυτό προτείνω την Αθηνά να ανακηρύξουμε νικήτρια

και από αυτήν να ονομάσουμε την πόλη μας.

Αθήνα, λοιπόν, ας είναι το όνομά της!

ΘΕΟΙ: Οι θεοί ζητωκραυγάζουν υπέρ της Αθηνάς

Δήμητρα και Περσεφόνη

Υπόθεση:

Όσο μεγάλωνε η Περσεφόνη, μεγάλωνε και η ομορφιά της. Όταν την είδε ο

Πλούτωνας, θεός του Άδη, την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα και αποφάσισε να την

κλέψει. Σύμφωνα με τον Ομηρικό ύμνο προς τη Δήμητρα, η νεαρή Περσεφόνη

μάζευε λουλούδια στο Νύσιο πεδίο. Τη συντρόφευαν, η Αθηνά, η Άρτεμης και

οι Ωκεανίδες νύμφες. Ανέμελη η Περσεφόνη, απομακρύνθηκε από τη

συντροφιά της, αναζητώντας το πιο όμορφο λουλούδι. Όταν έσκυψε να πιάσει

έναν νάρκισσο, η γη χωρίστηκε στη μέση και από τα έγκατα εμφανίσθηκε ένα

άρμα. Οδηγός ήταν ο Πλούτωνας, που με το ένα χέρι κρατούσε τα χαλινάρια

των αλόγων και με το άλλο άρπαξε την πανέμορφη κοπέλα. Οι κραυγές της δεν

ακούστηκαν από κανένα και η Περσεφόνη κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο. Η

Δήμητρα έψαχνε μάταια την κόρη της, μέρα και νύχτα. Απ’ τη λύπη της, η γη

και οι καλλιέργειες άρχισαν να μαραζώνουν. Μετά από καιρό, ο Ήλιος που

έβλεπε τα πάντα απ’ τον ουρανό, λυπήθηκε τη θεά και της είπε που βρισκόταν

η κόρη της. Η Δήμητρα απαίτησε να επιστραφεί η Περσεφόνη, αλλιώς δεν θα

άφηνε τη γη να ξανανθίσει. Ο Δίας, παρακινημένος απ’ τις ικεσίες των

ανθρώπων που πεινούσαν, διέταξε τον Πλούτωνα να ελευθερώσει την

Περσεφόνη. Ο Θεός του Άδη δεν είχε άλλη επιλογή απ’ το να υπακούσει, αλλά

πρώτα έδωσε στην Περσεφόνη να φάει ένα ρόδι. Ο Πλούτωνας γνώριζε ότι αν

η κοπέλα κατανάλωνε τροφή στον Κάτω Κόσμο, θα δενόταν μαζί του και δεν θα

μπορούσε να φύγει. Η Περσεφόνη, έφαγε έξι σπόρια και επισφράγισε τη μοίρα

της. Όταν το έμαθε η Δήμητρα, έγινε έξαλλη και για να την ηρεμήσει, ο Δίας

πρότεινε ένα συμβιβασμό. Για κάθε σπόρο που έφαγε, η Περσεφόνη θα έμενε

και ένα μήνα στον Άδη. Έτσι η κοπέλα θα περνούσε το μισό χρόνο δίπλα στην

μητέρα της και τον άλλο μισό με τον Πλούτωνα. Η Δήμητρα αποδέχτηκε την

απόφαση, αλλά δεν ξεπέρασε ποτέ το χαμό της κόρη της. Έκτοτε τους έξι

μήνες που η Περσεφόνη βρισκόταν στον Άδη, η Δήμητρα πενθούσε και μαζί

της πενθούσε και η φύση. Τα δέντρα έχαναν το φύλλωμά τους, οι καλλιέργειες

ασθενούσαν και βαρύς χειμώνας έπεφτε στη γη. Όμως όταν η Περσεφόνη

επέστρεφε στη μητέρα της, η χαρά της Δήμητρας πρασίνιζε τη γη και άνθιζε

τα φυτά....

Πρόσωπα: Περσεφόνη, Πλούτωνας, Δήμητρα, Δίας, Ωκεανίδες, Ερμής

Κουστούμια: Όλοι οι ηθοποιοί φορούν φορούν αρχαιοελληνικές ενδυμασίες

Σκηνικά: Καταπράσινο λιβάδι, Όλυμπος

1η Σκηνή

Βρισκόμαστε σε ένα καταπράσινο λιβάδι, όπου η Περσεφόνη μαζί με τις φίλες της

Ωκεανίδες νύμφες μαζεύει λουλούδια

Ωκεανίδες

(μαζί)

Για κοίτα Περσεφόνη τι όμορφα λουλούδια

υπάρχουν στο λιβάδι!

Περσεφόνη Ω! Ωκεανίδες, φίλες μου, είναι πανέμορφα!

Λατρεύω την άνοιξη και τις μυρωδιές της!

Μα…..Τι είναι αυτό το όμορφο ανθισμένο λουλούδι;

Ωκεανίδες Νάρκισσος είναι!

Περσεφόνη Πρέπει να έρθω κοντά να το μυρίσω. (Πλησιάζει στο λουλούδι και

πετιέται ο Πλούτωνας που τη αρπάζει τρομάζοντας τις κοπέλες)

Πλούτωνας Όχι! Μη τρομάζεις όμορφη, δεν θέλω να σε πειράξω!

Περσεφόνη Μητέρα, Δήμητρα, Βοήθεια!

Γιατί με αρπάζεις, τι ζητάς, ποιος είσαι και με παίρνεις;

Πλούτωνας Ο Πλούτωνας είμαι ο τρομερός, ο θεός του κάτω κόσμου.

Περσεφόνη Μητέρα, Δήμητρα, Βοήθεια!

Ωκεανίδες

(μαζί)

Άσ’ την θεέ μην την τραβάς είναι της Δήμητρας παιδί.

Αυτό δε σε τρομάζει;

Πλούτωνας Γέλα δυνατά. Τώρα είναι δική μου! (Φεύγει με την Περσεφονη)

Δήμητρα (Η Θεά Δήμητρα μπαίνει στη σκηνή) Περσεφόνη, κόρη μου…Που

είσαι; (μουσική - Η Δήμητρα κλαίει απαρηγόρητη)

Ωκεανίδες (Αφηγούνται στο κοινό) Εννιά ολόκληρα μερόνυχτα έψαχνε την

Περσεφόνη κλαίγοντας η Δήμητρα, ώσπου ο

ήλιος τη λυπήθηκε και της φανέρωσε αυτό που είχε γίνει.

2η Σκηνή

Βρισκόμαστε στον Όλυμπο, όπου η Δήμητρα συνομιλεί με τον Δία.

Δήμητρα Δία, πατέρα των Θεών και των ανθρώπων και άρχοντα του κόσμου

μήνυμα κακό φέρνω για το παιδί μου.

Δίας Σ’ ακούω! Ποιο είναι λοιπόν, αυτό το άσχημο μαντάτο;

Δήμητρα Η Περσεφόνη….η όμορφη μου κόρη. Εξαφανίστηκε από προσώπου

γης… Ο Πλούτωνας την πήρε…Την έκανε δική του και τώρα είναι στον

Κάτω Κόσμο. Σε παρακαλώ Δία γύρνα την σε μένα! Τη μητέρα της

Δίας Λυπάμαι Δήμητρα! Δεν μπορώ στο έργο του Άρχοντα του Άδη

να επέμβω.

Δήμητρα Σε ικετεύω πατέρα όλου του κόσμου! Φέρτην πίσω.

Δίας Λυπάμαι!

Δήμητρα Εντάξει λοιπόν! Θα φύγω! Τώρα δεν μου έμεινε παρά στα μαύρα να

ντυθώ και απαρηγόρητη να κλάψω για την αδικοχαμένη μου κόρη.

Τούτη την απόφαση όμως Δία, άρχοντα του κόσμου, πικρά θα τη

μετανιώσεις.

Απ’ όπου διαβαίνω τα δέντρα θα μαραίνονται. Θα ξεραθούν φυτά,

σπαρτά, λουλούδια. Τα ζώα κι οι άνθρωποι θα πεθαίνουν απ’ την

πείνα. Και για όλα αυτά υπεύθυνος θα είσαι εσύ. (Η Δήμητρα φεύγει

θυμωμένη από τη σκηνή).

3η Σκηνή

Βρισκόμαστε στον Όλυμπο, όπου ο Δίας συνομιλεί με τον Ερμή.

Δίας Ερμή, κάτι πρέπει να κάνουμε! Μήνες τώρα η πλάση μαραίνεται, οι

σοδειές δεν καρποφορούν και τα λουλούδια δεν ανθίζουν. Οι

άνθρωποι είναι απαρηγόρητοι! Κάτι πρέπει να κάνουμε.

Ερμής Έχεις δίκιο άρχοντα μου! Πρέπει η Δήμητρα να σμίξει με την

κόρη της αλλιώς δεν θα αφήσουμε τη γη να ξανανθίσει.

Δίας Ερμή, μήνυσε στον Πλούτωνα να ελευθερώσει την Περσεφόνη!

Είναι διαταγή του αρχηγού των Θεών και των ανθρώπων!

Ερμής Μάλιστα, άρχοντα μου!

4η Σκηνή

Βρισκόμαστε στον Όλυμπο, όπου καταφθάνει η Δήμητρα εξοργισμένη.

Δήμητρα Πατέρα Δία! Αλίμονο! Κατάρα στο θεό του Κάτω Κόσμου ρίχνω! Ο

Πλούτωνας, ο αδερφός σου, το λόγο του δεν κράτησε.

Δίας Μίλα λοιπόν! Τι συνέβη;

Δήμητρα Ρόδι μαγικό έδωσε στην κόρη μου για να μην τον ξεχάσει ποτέ! Και

τώρα απαρηγόρητη θα μείνω εγώ για πάντα (κλαίει)

Δίας Μη κλαις θεά μου και εγώ θα σου δώσω τη λύση.

Άκου λοιπόν, τι θα γίνει! Το μισό χρόνο η Περσεφόνη θα μένει στον

Κάτω Κόσμο, πλάι στον φοβερό Πλούτωνα. Τον άλλο μισό χρόνο

όμως θα ανεβαίνει στη γη. Σε σένα θα έρχεται και κοντά στη

μητέρα της για έξι ολόκληρους μήνες θα παραμένει.

Ωκεανίδες (Αφηγούνται στο κοινό) Και έτσι και έγινε! Από τότε, οκτώ μήνες το χρόνο

έμενε η Περσεφόνη με τη Δήμητρα, και τότε ερχόταν η άνοιξη και

το καλοκαίρι. Τα δέντρα κι όλα τα φυτά της γης έδιναν φρούτα και

καρπούς, άνθιζαν τα λουλούδια, η γη πρασίνιζε, κελαηδούσαν τα

πουλιά.

Στο τέλος όμως του φθινοπώρου η Περσεφόνη γύριζε στον

Πλούτωνα και τότε ερχόταν ο χειμώνας. Τα δέντρα και τα φυτά

μαραίνονταν, η γη κοιμόταν κι όλα περίμεναν την άνοιξη που θα

ξαναγύριζε η Περσεφόνη από τον Άδη.

TΕΛΟΣ!