ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

21
1 ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ Είναι σχετικά σπάνιο να συναντάς αντιπάλους με τους οποίους να μπορείς να συζητήσεις σοβαρά. Αντιπάλους με τους οποίους μπορείς να συνεννοηθείς ή να κατανοήσεις το που αλλά κυρίως το γιατί διαφωνείς. Η ελληνική αστική τάξη και οι ιδεολογικοί και πολιτικοί εκπρόσωποί της είναι ένα σύμφυρμα ανθρώπων πολύ χαμηλής, έως ανύπαρκτης, παιδείας αλλά και ηθικής. Είναι κι αυτό ένα σύμπτωμα της βαθύτατης κρίσης του κυρίαρχου κοινωνικοοικονομικού, πολιτικού και ιδεολογικού συστήματος κυριαρχίας στην Ελλάδα. σύμπτωμα της έκπτωσης των αστικών αξιών. Μέσα σε αυτό το κλίμα ξεχωρίζουν κάποιες φωνές που προσπαθούν να υπερασπιστούν το σύστημα με επιχειρήματα και δεν αρκούνται στις φωνασκίες, τους εκβιασμούς, στην χάλκευση, τη διαστρέβλωση ή την άγνοια των στοιχείων. Που μπορούν να ακούσουν ή ακόμη και να δεχτούν το επιχείρημα του αντιπάλου. Μεταξύ αυτών των αντιπάλων ο Παναγιώτης Γεννηματάς, Επίτιμος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, νομίζω πως ξεχωρίζει. Τουλάχιστον αυτή την εντύπωση έχω αποκομίσει όσες φορές τον έχω διαβάσει ή ακούσει. Στα παρακάτω θα προσπαθήσω να απαντήσω στις ενστάσεις του στην περίπτωση εξόδου από την ευρωζώνη και την ανάκτηση της νομισματικής κυριαρχίας. Το άρθρο του αναρτήθηκε στο: http://www.europeanbusiness.gr/page.asp?pid=1457 Το άρθρο αρχίζει ως εξής: Τελευταία επανατέθηκε στην συζήτηση, μέσα και έξω από την Ελλάδα, το ενδεχόμενο αποσύνδεσης της χώρας από τα ευρώ (Grexit). Το ζήτημα δεν έχει βεβαίως κατ’ ουσίαν κλείσει ποτέ, από τότε που η ελληνική χρεωκοπία του 2010 ανέδειξε πανηγυρικά το ποσοτικό μέγεθος του ελληνικού προβλήματος (διπλό έλλειμμα) και τις διαστάσεις της θεσμικής απόκλισης από τα στοιχειωδώς αποδεκτά πρότυπα μιας λειτουργικής ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ανακίνηση της συζήτησης την συγκεκριμένη στιγμή προφανώς οφείλεται στην αναδυόμενη πιθανότητα πρόωρες εκλογές να αναδείξουν στην κυβέρνηση το κομματικό υβρίδιο του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ευρύτερα γνωστό ότι το ΣΥΡΙΖΑ φιλοξενεί στις τάξεις του πολλά στελέχη που ερωτοτροπούν με την ιδέα της ελληνικής εξόδου από το ευρώ. Αφήνω στην άκρη τα περί ΣΥΡΙΖΑ και πάω στην ουσία. Τα διπλά ελλείμματα, στα οποία αναφέρεται ο Γεννηματάς, είναι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και το δημοσιονομικό έλλειμμα. Όπως βλέπουμε στα δύο διαγράμματα που ακολουθούν και τα δύο εκτινάχτηκαν μετά την υιοθέτηση του ευρώ.

Transcript of ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

Page 1: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

1

ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

Είναι σχετικά σπάνιο να συναντάς αντιπάλους με τους οποίους να μπορείς να

συζητήσεις σοβαρά. Αντιπάλους με τους οποίους μπορείς να συνεννοηθείς ή να

κατανοήσεις το που αλλά κυρίως το γιατί διαφωνείς. Η ελληνική αστική τάξη και οι

ιδεολογικοί και πολιτικοί εκπρόσωποί της είναι ένα σύμφυρμα ανθρώπων πολύ

χαμηλής, έως ανύπαρκτης, παιδείας αλλά και ηθικής. Είναι κι αυτό ένα σύμπτωμα

της βαθύτατης κρίσης του κυρίαρχου κοινωνικοοικονομικού, πολιτικού και

ιδεολογικού συστήματος κυριαρχίας στην Ελλάδα. σύμπτωμα της έκπτωσης των

αστικών αξιών.

Μέσα σε αυτό το κλίμα ξεχωρίζουν κάποιες φωνές που προσπαθούν να

υπερασπιστούν το σύστημα με επιχειρήματα και δεν αρκούνται στις φωνασκίες, τους

εκβιασμούς, στην χάλκευση, τη διαστρέβλωση ή την άγνοια των στοιχείων. Που

μπορούν να ακούσουν ή ακόμη και να δεχτούν το επιχείρημα του αντιπάλου. Μεταξύ

αυτών των αντιπάλων ο Παναγιώτης Γεννηματάς, Επίτιμος αντιπρόεδρος της

Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, νομίζω πως ξεχωρίζει. Τουλάχιστον αυτή την

εντύπωση έχω αποκομίσει όσες φορές τον έχω διαβάσει ή ακούσει.

Στα παρακάτω θα προσπαθήσω να απαντήσω στις ενστάσεις του στην περίπτωση

εξόδου από την ευρωζώνη και την ανάκτηση της νομισματικής κυριαρχίας. Το άρθρο

του αναρτήθηκε στο: http://www.europeanbusiness.gr/page.asp?pid=1457

Το άρθρο αρχίζει ως εξής:

Τελευταία επανατέθηκε στην συζήτηση, μέσα και έξω από την Ελλάδα, το

ενδεχόμενο αποσύνδεσης της χώρας από τα ευρώ (Grexit). Το ζήτημα δεν έχει

βεβαίως κατ’ ουσίαν κλείσει ποτέ, από τότε που η ελληνική χρεωκοπία του

2010 ανέδειξε πανηγυρικά το ποσοτικό μέγεθος του ελληνικού προβλήματος

(διπλό έλλειμμα) και τις διαστάσεις της θεσμικής απόκλισης από τα

στοιχειωδώς αποδεκτά πρότυπα μιας λειτουργικής ευρωπαϊκής οικονομίας. Η

ανακίνηση της συζήτησης την συγκεκριμένη στιγμή προφανώς οφείλεται στην

αναδυόμενη πιθανότητα πρόωρες εκλογές να αναδείξουν στην κυβέρνηση το

κομματικό υβρίδιο του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ευρύτερα γνωστό ότι το ΣΥΡΙΖΑ φιλοξενεί

στις τάξεις του πολλά στελέχη που ερωτοτροπούν με την ιδέα της ελληνικής

εξόδου από το ευρώ.

Αφήνω στην άκρη τα περί ΣΥΡΙΖΑ και πάω στην ουσία. Τα διπλά ελλείμματα, στα

οποία αναφέρεται ο Γεννηματάς, είναι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών

συναλλαγών και το δημοσιονομικό έλλειμμα. Όπως βλέπουμε στα δύο διαγράμματα

που ακολουθούν και τα δύο εκτινάχτηκαν μετά την υιοθέτηση του ευρώ.

Page 2: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

2

Διάγραμμα 1

Current account balance (% of GDP) in Greece

http://www.tradingeconomics.com/greece/current-account-balance-percent-of-gdp-

wb-data.html

Διάγραμμα 2

http://www.levyinstitute.org/pubs/rpr_10_12.pdf

Η μεγάλη αύξηση στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών οφείλεται στην αύξηση του

εμπορικού ελλείμματος (διάγραμμα 3) ενώ η αύξηση των δημοσιονομικών

ελλειμμάτων εκτροχίασε το δημόσιο χρέος (διάγραμμα 4).

Page 3: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

3

Διάγραμμα 3

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE

%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%

CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Διάγραμμα 4

http://www.levyinstitute.org/pubs/rpr_10_12.pdf

Page 4: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

4

Προσπαθώντας να εντοπίσουμε το βασικό αίτιο αυτής της δραματικής μεταβολής ας

καταφύγουμε σε ένα από τους βασικούς συντελεστές και εκφραστές των

ακολουθούμενων πολιτικών κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Την Τράπεζα της Ελλάδος.

Όπως το διατυπώνει η Τράπεζα της Ελλάδος σε μελέτη της το 2010:

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE

%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%

CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Η διαπίστωση της ΤτΕ πως το ευρώ « βελτίωσε τη δυνατότητα πρόσβασης στις

διεθνείς αγορές κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων» σημαίνει απλά

πως το δημόσιο χρέος εκτινάχτηκε όπως πράγματι διαπιστώνουμε από το

διάγραμμα 4. Και δεν είναι μόνο τα παραπάνω. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε τη

μεταβολή του ρυθμού αποταμίευσης και των επενδύσεων.

Διάγραμμα 4

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE

%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%

CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Page 5: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

5

Για τις επενδύσεις η μελέτη της ΤτΕ αναφέρει:

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE

%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%

CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Γνωρίζοντας τα παραπάνω δεδομένα, αλλά και το αίτιό τους, ο Γεννηματάς

δηλώνει ρητά:

«Η επιχειρηματολογία των αντιπάλων του ευρώ είναι οικονομικά πανίσχυρη.»

Αυτή, η χωρίς περιστροφές, δήλωσή του κάνει το συζητητή μας ειλικρινή και

πραγματικά σοβαρή. Εκείνο που παραμένει αδιευκρίνιστο είναι το ποια είναι αυτά

«τα στοιχειωδώς αποδεκτά πρότυπα μιας λειτουργικής ευρωπαϊκής

οικονομίας» που αναφέρει ώστε να μπορέσουμε να τα συζητήσουμε και να τα

κρίνουμε. Ας συνεχίσουμε όμως για να δούμε τις ενστάσεις του.

Το ουσιαστικό όμως δέλεαρ, που συνετέλεσε αποφασιστικά στον κατευνασμό

των οποιωνδήποτε τεχνικών ενστάσεων, υπήρξε η πρόβλεψη της ΟΝΕ για

σοβαρές αντισταθμιστικές οικονομικές μεταβιβάσεις προς τις πιο αδύνατες

οικονομίες. Τα συνοδευτικά για τις πιο εύθραυστες ευρωπαϊκές οικονομίες

γενναιόδωρα κοινοτικά πλαίσια στήριξης, εχρύσωσαν το καθ’ εαυτό δύσπεπτο

ενταξιακό χάπι και επεσκίασαν τους οποιουσδήποτε τυχόν τεχνικούς

ενδοιασμούς

Το κατά πόσο υπήρχαν προβλέψεις για «σοβαρές αντισταθμιστικές οικονομικές

μεταβιβάσεις προς τις πιο αδύνατες οικονομίες», όπως αναφέρει ο

αρθρογράφος, είναι κάτι που πρέπει να διερευνηθεί πραγματικά γιατί τέτοιες δεν

υπήρξαν. Υποθέτω πως ο αρθρογράφος αναφέρεται στα όσα αναφέρονται στον

επόμενο πίνακα όπου βλέπουμε τις χρηματικές δοσοληψίες Ελλάδας ΕΕ από το

1981 ως το 2008 ανά δεκαετία.

Page 6: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

6

Πίνακας 1

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B

3%CE%B9%CE%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%8

9%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%

8E%CE%BD.pdf

Τα δεδομένα του πίνακα δεν μας επιτρέπουν να δεχτούμε τους ισχυρισμούς του

αρθρογράφου για σοβαρές αντισταθμιστικές μεταβιβάσεις από την ΕΕ. Μάλλον στο

αντίθετο συμπέρασμα οδηγούμεθα. Ο πίνακας μας πληροφορεί πως οι καθαρές

μεταβιβάσεις από την ΕΕ από 4,2% του ΑΕΠ που ήσαν κατά τη δεκαετία του 1990

έπεσαν στο 2,4% του ΑΕΠ την περίοδο 2000-2008 φτάνοντας σχεδόν το ποσοστό

των μεταβιβάσεων της δεκαετίας του 1980. Καμία επομένως σοβαρή μεταβιβαστική

πληρωμή ούτε προβλεπόταν και ούτε φυσικά έγινε.

Γιατί όμως ο κ. Γεννηματάς αναφέρει τις μεταβιβαστικές πληρωμές; Απλά γιατί

γνωρίζει πως σε ένα ενιαίο νομισματικό χώρο με αρχικές ανισορροπίες και χωρίς

μεταβιβαστικές πληρωμές οι αρχικές ανισορροπίες θα ενταθούν. Αν ο αρθρογράφος

αποδεχτεί την παραπάνω αρχή τότε είναι υποχρεωμένος να φτάσει το συλλογισμό

ως το τέλος. Και το τέλος είναι πως ένα συνεχώς δρών αίτιο θα δημιουργεί συνεχώς

τα ίδια αποτελέσματα. Την αύξηση και την ένταση των ανισορροπιών μεταξύ των

οικονομιών του ενιαίου νομισματικού χώρου. Αντί αυτού του, λογικά αναγκαίου,

συμπεράσματος ο Γεννηματάς προσπαθεί να εντοπίσει τα αίτια αλλού. Γράφει:

Δεν είναι ο τόπος να σχολιάσουμε το μέγεθος της πολιτικής αυταπάτης. Το

βιώνουμε σήμερα επικίνδυνα. Πολιτικό σύστημα και επιχειρηματικές ελίτ δεν

ανταποκρίθηκαν παραγωγικά ούτε στις προκλήσεις, ούτε στις ευκαιρίες που το

ευρώ προσέφερε στην χώρα. Η προσφυγή στον εύκολο δανεισμό έδωσε

άλλοθι για την συγκάλυψη της οικονομικής και πολιτικής αδυναμίας.

Συνεχίζει δηλαδή αναφερόμενος στη μεγάλη πολιτική αυταπάτη του πολιτικού

συστήματος για το ευρώ και τα οφέλη του και επιρρίπτει το σύνολο της ευθύνης για

Page 7: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

7

την αποτυχία στο ελληνικό πολιτικό σύστημα και στην ελληνική αστική τάξη και την

ανεπάρκειά τους. Αρνούμενος ο Γεννηματάς να οδηγηθεί στα αναγκαία, αλλά

εξαιρετικά δυσάρεστα για την τάξη του, συμπεράσματα της δήλωσής του: «Η

επιχειρηματολογία των αντιπάλων του ευρώ είναι οικονομικά πανίσχυρη.»

προσπαθεί να ρίξει τη μπάλα στις κερκίδες. Το επόμενο διάγραμμα μας αποκαλύπτει

την πραγματικότητα. Δείχνει το μέσο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κατά τις

δεκαετίες 1989-1998 και 1999-2008 για μια σειρά χωρών της ευρωζώνης. Το

συμπέρασμα είναι αυτόματο. Σε Ελλάδα, Ισπανία, και Πορτογαλία το έλλειμμα στο

ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε ραγδαία μετά την υιοθέτηση του κοινού

νομίσματος. Στην Ιρλανδία και την Ιταλία το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών από

πλεονασματικό έγινε ελλειμματικό ενώ στη Γαλλία μειώθηκε το πλεόνασμα του

ισοζυγίου.

Διάγραμμα 5

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%

CE%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF

%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%

B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Τα δεδομένα αυτά είναι αδύνατο να διαφεύγουν του κ Γεννηματά. Για το λόγο αυτό

και έχοντας ως κύριο μέλημά του τη διατήρηση του υπάρχοντος

κοινωνικοοικονομικού συστήματος δε διστάζει να θυσιάσει το πολιτικό προσωπικό

και να καταγγείλει αυτό ως το κυρίως υπεύθυνο για την αποτυχία του κοινού

νομίσματος παρά το ίδιο το κοινό νόμισμα και τις κυρίαρχες οικονομικές πολιτικές του

Page 8: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

8

κεφαλαίου που υλοποιούνται με μοχλό το κοινό νόμισμα. Έτσι ο κ. Γεννηματάς, ως

σοβαρός εκπρόσωπος της τάξης του, προσπαθεί να προασπιστεί τις θεμελιώδεις

πολιτικές στρατηγικές του κεφαλαίου και συνεχίζει:

Υπό τους όρους αυτούς, τις αυταπάτες της ανώριμης ένταξης στο ευρώ

κινδυνεύει να διαδεχθεί η αυταπάτη της αλόγιστης αποσύνδεσης. Μία πιθανή

αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ θα συσσωρεύσει –στις εξασθενημένες

ήδη, από την εξαετή «μεταρρυθμιστική» ταλαιπωρία που έχουν υποστεί στο

διάστημα της κορύφωσης της κρίσης, ελληνικές οικονομικές δομές–

πρόσθετες αξεπέραστες οικονομικές επιβαρύνσεις.

Η πρώτη συνέπεια που πρέπει ενημερωτικά να αναφερθεί (γιατί οι

περισσότεροι δεν την εντάσσουν καθόλου στο πλαίσιο των αναλύσεών τους)

είναι ότι η αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ συνεπάγεται την συνολική

αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα αναγκαία μέτρα που στην

περίπτωση αυτή θα όφειλαν να ληφθούν για την εξομάλυνση της απότομης

επιστροφής στην εθνική νομισματική κυριαρχία και την αμυντική θωράκιση της

ελληνικής οικονομίας μετά την αποσύνδεση από το ενιαίο νόμισμα,

συνεπάγονται σοβαρούς περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων (και

ενδεχομένως αγαθών). Οι περιορισμοί όμως αυτοί δεν θα είναι συμβατοί με την

ιδιότητα ούτε του απλού μέλους της ΕΕ, γιατί έρχονται σε κατάφωρη

σύγκρουση με το προϋπάρχον κοινοτικό κεκτημένο.

Πράγματι η «Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και

της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης» προβλέπει για την κίνηση

κεφαλαίων κυρίως. Το άρθρο 64 προβλέπει την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων. Το

άρθρο 64 είναι απολύτως σύμφωνο με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που

επιβλήθηκαν από τη δεκαετία του 1980 και μετά και αποτελεί μια από τις πιο

θεμελιώδεις διατάξεις του. Το επόμενο όμως άρθρο δίνει περιορισμένες δυνατότητες

στον έλεγχο της κίνησης των κεφαλαίων για μια σειρά από λόγους:

Άρθρο 65

(πρώην άρθρο 58 της ΣΕΚ)

1. Οι διατάξεις του άρθρου 63 δεν θίγουν το δικαίωμα των κρατών μελών:

α) να εφαρμόζουν τις οικείες διατάξεις της φορολογικής τους νομοθεσίας οι οποίες

διακρίνουν μεταξύ φορολογουμένων που δεν βρίσκονται στην ίδια κατάσταση όσον

αφορά την κατοικία τους ή τον τόπο όπου είναι επενδεδυμένα τα κεφάλαιά τους,

β) να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή παραβάσεων των

εθνικών νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων, ιδίως στον τομέα της φορολογίας ή

της προληπτικής εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων, ή να προβλέπουν

διαδικασίες δήλωσης των κινήσεων κεφαλαίων για λόγους διοικητικής ή στατιστικής

Page 9: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

9

ενημέρωσης, ή να λαμβάνουν μέτρα υπαγορευμένα από λόγους δημόσιας τάξης ή

δημόσιας ασφάλειας.

2. Οι διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου δεν θίγουν τη δυνατότητα εφαρμογής

περιορισμών του δικαιώματος εγκατάστασης που συμβιβάζονται με τις Συνθήκες.

3. Τα μέτρα και οι διαδικασίες που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 δεν

μπορούν να αποτελούν ούτε μέσο αυθαίρετων διακρίσεων ούτε συγκεκαλυμμένο

περιορισμό της ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων και των πληρωμών, όπως ορίζεται

στο άρθρο 63.

4. Ελλείψει μέτρων κατ’εφαρμογήν του άρθρου 64, παράγραφος 3, η Επιτροπή ή,

ελλείψει απόφασης της Επιτροπής εντός τριμήνου από την υποβολή της αίτησης του

οικείου κράτους μέλους, το Συμβούλιο μπορεί να εκδίδει απόφαση με την οποία να

ορίζεται ότι τα περιοριστικά φορολογικά μέτρα που θεσπίζει ένα κράτος μέλος έναντι

μιας ή περισσότερων τρίτων χωρών θεωρούνται ότι συνάδουν με τις Συνθήκες

καθόσον δικαιολογούνται από έναν από τους στόχους της Ένωσης και ότι είναι

συμβατά με την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Το Συμβούλιο αποφασίζει

ομόφωνα μετά από αίτηση κράτους μέλους.

http://eur-lex.europa.eu/legal-

content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:12012E/TXT&from=EL

Το άρθρο επομένως 65 δίνει κάποια περιθώρια ελέγχου της ροής κεφαλαίων για

ένα περιορισμένο τουλάχιστον χρονικό διάστημα. Ένα διάστημα όμως που είναι

εξαιρετικά κρίσιμο κατά τη διαδικασία μετάβασης στη νομισματική κυριαρχία. Αυτό

φυσικά δεν πρόκειται να βρει σύμφωνη την κοινοτική ηγεσία και η ρήξη είναι

εξαιρετικά πιθανή. Μόνο πολιτικοί λόγοι, λόγοι δηλαδή που σχετίζονται με την

πολιτική κατάσταση στις χώρες της ευρωζώνης και της ΕΕ, είναι πιθανό να

προκαλέσουν αποφάσεις που θα ανεχτούν μια παρόμοια πολιτική από τη μεριά των

ελληνικών κυβερνήσεων. Ο Γεννηματάς έχει επομένως κάθε δικαίωμα να προβάλει

τον παραπάνω ισχυρισμό. Ερχόμαστε τότε να δούμε τις ίδιες τις σχέσεις της Ελλάδος

με την ΕΕ και να προσπαθήσουμε να διακρίνουμε τις πραγματικές επιπτώσεις από

μια ρήξη μαζί της. κατά το Γεννηματά:

Η Ελλάδα θα έπρεπε, ως εκ τούτου, να αποξενωθεί από το συνολικό

ευρωπαϊκό «κεκτημένο» της και πέραν της ευρωζώνης. Η απώλεια όμως των

ευεργετημάτων της ευρωπαϊκής γενικότερα συμμετοχής θα ήσαν για τα

εμπορικά συμφέροντα της ελληνικής οικονομίας –που έχουν ήδη από την

αρχική Συμφωνία Σύνδεσης του 1958 προσανατολιστεί στην ολοένα και

διευρυνόμενη ενιαία αγορά της Ευρώπης– αυτόχρημα καταστροφική.

Page 10: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

10

Μια και η πρώτη αναφορά είναι στα εμπορικά συμφέροντα ας δούμε την διάρθρωση

των ελληνικών εξαγωγών ανά περιοχή στο επόμενο διάγραμμα.

Διάγραμμα 6

http://www.bankofgreece.gr/Bo

gEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%A4%CF%81%CE

%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%

CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Το διάγραμμα μας πληροφορεί πως οι εξαγωγές προς την ΕΕ μειώνονταν διαρκώς

από το 1999 και μετά πέφτοντας από το 62% στο 51%. Τα δεδομένα του επόμενου

διαγράμματος δείχνουν τα ίδια μεγέθη κατά τη διάρκεια της κρίσης των ετών 2011,

2012 και 2013. Το ποσοστό των εξαγωγών στην ΕΕ έπεσε ραγδαία στο 44%. Οι

«εταίροι» μόνο εταίροι δεν αποδείχτηκαν. Αντίθετα βλέπουμε την τη μεγάλη αύξηση

των εξαγωγών προς τις τρίτες χώρες.

Page 11: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

11

Διάγραμμα 7

http://air.euro2day.gr/cov/EL/ELSTAT_emporeumatikes_2013.pdf

Τα δεδομένα των διαγραμμάτων μας αποκαλύπτουν την όλο και μικρότερη

εξάρτηση των ελληνικών εξαγωγών από την ΕΕ. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως για

λόγους γεωγραφικούς, ιστορικούς και πολιτισμικούς ο χώρος δράσης του ελληνικού

εμπορίου είναι η Νοτιοανατολική Ευρώπη, η Ανατολική Μεσόγειος και η Μέση

Ανατολή κυρίως. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε τις κυριότερες χώρες

προορισμού των ελληνικών εξαγωγών το 2013.

Διάγραμμα 8

http://www.investingreece.gov.gr/default.asp?pid=56&la=2

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

ΣΥΝΟΛΟ ΕΕ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ

ΕΞΑΓΩΓΕΣ. ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΥΡΩ 2011

2012

2013

12

9

6 5

4 4 4

ΤΟΥΡΚΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΚΥΠΡΟΣ ΓΙΒΡΑΛΤΑΡ ΒΡΕΤΑΝΙΑ

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΧΩΡΕΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ. % του ΣΥΝΟΛΟΥ

ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΩΝ

Page 12: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

12

Τα δεδομένα του διαγράμματος επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό για τις περιοχές

πρόσβασης των ελληνικών εξαγωγών. Παρατηρούμε πως η Βρετανία κατέχει το ίδιο

ποσοστό εξαγωγών με το Γιβραλτάρ και την Κύπρο ενώ μόνο η Τουρκία και η Ιταλία

κατέχουν το 21% των ελληνικών εξαγωγών. Κι αυτό με ένα από τα σκληρότερα

νομίσματα. Το ευρώ. Προς τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης κατευθύνεται μικρό

σχετικά ποσοστό των ελληνικών εξαγωγών. Τα παραπάνω είναι απολύτως

σύμφωνα τόσο με τα είδη των εξαγώγιμων αγαθών (διάγραμμα 9) όσο και με τα

ποιοτικά χαρακτηριστικά τους (διάγραμμα10).

Διάγραμμα 9

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE

%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%

CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%

B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Page 13: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

13

Διάγραμμα 10

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE

%BF_%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%

CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Τα δεδομένα που αφορούν τις μεταβολές στον τόπο προορισμού των ελληνικών

εξαγωγών, του είδους και του τεχνολογικού επιπέδου των εξαγώγιμων αγαθών μας

δείχνουν πως πράγματι ο χώρος στον οποίο απευθύνονται αυτές είναι οι χώρες της

Νοτιοανατολικής Ευρώπης της Μεσογείου και της Εγγύς και Μέσης Ανατολής αλλά

και της Ρωσίας. Ο ισχυρισμός επομένως του Γεννηματά πως: Η απώλεια όμως των

ευεργετημάτων της ευρωπαϊκής γενικότερα συμμετοχής θα ήσαν για τα

εμπορικά συμφέροντα της ελληνικής οικονομίας –που έχουν ήδη από την

αρχική Συμφωνία Σύνδεσης του 1958 προσανατολιστεί στην ολοένα και

διευρυνόμενη ενιαία αγορά της Ευρώπης– αυτόχρημα καταστροφική είναι

δύσκολο να υποστηριχτεί από τα δεδομένα.

Το ζήτημα του προσανατολισμού της ελληνικής οικονομίας, που θα λειτουργεί προς

όφελος της εργασίας, πρέπει να τεθεί σε μια νέα βάση. Μια βάση που θα έχει ως

θεμελιώδες χαρακτηριστικό του το ρεαλισμό και την πραγματικότητα. Με μελέτες

συγκεκριμένες και όχι με εκθέσεις ιδεών. Εκείνο το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία είναι

η κατεύθυνση των μεταβολών για τη χάραξη μιας δυναμικής και προσανατολισμένης

στο μέλλον και στο συμφέρον της ελληνικής οικονομίας εξαγωγικής πολιτικής πέρα

από ιδεοληψίες, δογματισμούς και αγκυλώσεις για το υποχρεωτικό της σημερινής

σχέσης ΕΕ- Ελλάδος.

Μια όμως και άνοιξε η συζήτηση για την ΕΕ και το ρόλο της στην ανάπτυξη της

ελληνικής οικονομίας ας δούμε από πιο κοντά κάποια δεδομένα έστω και συνοπτικά.

Page 14: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

14

Στο διάγραμμα 11 βλέπουμε την πραγματική εθνική κατά κεφαλή παραγωγή. Το

διάγραμμα μας πληροφορεί για την απότομη κάμψη του εθνικού προϊόντος σε όλη

τη δεκαετία του 1980.

Διάγραμμα 11

http://www.levyinstitute.org/pubs/rpr_10_12.pdf

Αν κάποιος προβάλει το επιχείρημα πως η πτώση οφείλεται στην καπιταλιστική

κρίση των μέσων της δεκαετίας του 1970 τότε πρέπει να επισημάνουμε τη χρονική

αναντιστοιχία μεταξύ της κρίσης και της κάμψης στην ελληνική οικονομία. Για να

έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε το μέσο ετήσιο

ρυθμό ανάπτυξης στην Ελλάδα και την τότε ΕΟΚ για τις περιόδους 1963 - 72 και

1973 – 81.

Διάγραμμα 12

http://www.e-history.eu/files/uploads/Presentation_-_2011.02.21.pdf

Page 15: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

15

Από το διάγραμμα 12 βλέπουμε πως οι ρυθμοί ανάπτυξης στην Ελλάδα ήσαν

σημαντικά υψηλότεροι από τους αντίστοιχους της ΕΟΚ. Αν και οι ρυθμοί μειώνονται

από το 1973 και μετά οι μεγαλύτεροι ρυθμοί αύξησης στην Ελλάδα παραμένουν. Η

κρίση του 1973 επηρέασε λιγότερο την Ελλάδα από την ΕΟΚ. Τα παραπάνω είναι

αποτέλεσμα της παραγωγικής καθίζησης της ελληνικής οικονομίας μετά την είσοδο

στην τότε ΕΟΚ και στη διαδικασία ένταξης. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε το

βαθμό χρησιμοποίησης του παραγωγικού δυναμικού και το διαθέσιμο εισόδημα

όπως δίνονται από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Διάγραμμα 13

http://www.bankofgreece.gr/BogEkdoseis/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%B6%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%A4

%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BB%C

E%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD.pdf

Το διάγραμμα είναι αποκαλυπτικό. Η προσαρμογή της ελληνικής παραγωγικής

μηχανής στα δεδομένα της ΕΟΚ υπήρξε εξαιρετικά βίαιη και καταστροφική. Η

ελληνική παραγωγική μηχανή υπέστη απότομο και δραματικό πλήγμα από την

είσοδο στην ΕΟΚ. Από το 1980 δεν ανέκαμψε ποτέ και συνεχώς μειωνόταν, έστω και

με μικρότερους ρυθμούς, ο βαθμός χρησιμοποίησης των παραγωγικών δυνάμεων.

Την ίδια πορεία ακολουθεί και το διαθέσιμο εισόδημα μέχρι τη δεκαετία του 1990

οπότε και αρχίζει να ανακάμπτει σαν αποτέλεσμα της ενεργοποίησης διαδικασιών

που δεν έχουν καμιά σχέση με την παραγωγή. Η αποσάθρωση της ελληνικής

παραγωγής αποτυπώνεται και στο εμπορικό ισοζύγιο φυσικά. Στο επόμενο

διάγραμμα βλέπουμε το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας από το 1975 και μετά ανά

οικονομικό τομέα.

Page 16: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

16

Διάγραμμα 14

http://www.levyinstitute.org/pubs/rpr_10_12.pdf

Το διάγραμμα μας πληροφορεί πως από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 το

εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών αγαθών γίνεται αρνητικό ενώ το αντίστοιχο των

βιομηχανικών αγαθών αυξάνει δραματικά την ελλειμματικότητά του. Οι ελπίδες, ή η

προπαγάνδα, του πολιτικού προσωπικού της ελληνικής αστικής τάξης για μεγάλες

εισροές κεφαλαίων υπήρξαν φρούδες. Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε τις

επενδύσεις παγίου κεφαλαίου στην Ελλάδα από το 1960 ως το 2012.

Διάγραμμα 14

http://www.levyinstitute.org/pubs/rpr_10_12.pdf

Page 17: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

17

Τα δεδομένα που παρουσιάσαμε, αλλά κι ένα σύνολο άλλων, οδηγούν σε μελέτες

που δείχνουν πως η ελληνική οικονομία υπέστει σημαντική βλάβη από την είσοδο

στην ΕΟΚ. Μία από αυτές, κι όχι από κάποιο αντίπαλο της ΕΕ, είναι και αυτή των

Nauro Campos του Πανεπιστημίου Brunel, Fabrizio Coricelli της Σχολής Οικονομικών

του Παρισιού και Luigi Moretti του Πανεπιστημίου της Πάδοβας στην οποία μελετάται

ποια θα ήταν η εξέλιξη μιας οικονομίας αν δεν είχε ενταχθεί στην ΕΟΚ. Στο

διάγραμμα που ακολουθεί βλέπουμε την μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ (μαύρη

συνεχής γραμμή) και τη δυνητική μεταβολή του αν δεν είχε ενταχθεί η Ελλάδα στην

τότε ΕΟΚ (κόκκινη διακεκομμένη γραμμή).

Διάγραμμα 15

http://www.voxeu.org/article/how-poorer-nations-benefit-eu-membership

Η είσοδος της Ελλάδας στην ΕΕ, σύμφωνα με τη μελέτη, είχε εξαιρετικά αρνητικά

αποτελέσματα στην ελληνική οικονομία. Τα ίδια και ο Economist (διάγραμμα 16).

Διάγραμμα 16

http://www.economist.com/blogs/freeexchange/2014/04/european-economy

Page 18: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

18

Και ίσως αναρωτηθεί κάποιος: γιατί η αστική τάξη της Ελλάδας και το πολιτικό

προσωπικό της κατέληξαν να επιλέξουν σαν στρατηγικές επιλογές τους την είσοδο

στην ΕΕ και στην ευρωζώνη; Η απάντηση είναι απλή. Διότι μέσα στο νέο παγκόσμιο

οικονομικό περιβάλλον που δημιουργείτο αυτό ήταν το βραχυπρόθεσμο συμφέρον

του κεφαλαίου. Μαζί με αυτό πρέπει να συνυπολογίσουμε πολύ σοβαρά και την

ιστορική πορεία της ελληνικής αστικής τάξης. Τον κομπραδόρικο και εξαρτημένο

δηλαδή χαρακτήρα της. Και η επιλογή της ήταν σωστή. Τα κέρδη της ήσαν μεγάλα.

Πολύ μεγάλα.

Συνεχίζοντας ο κ. Γεννηματάς αναφέρεται στο δημόσιο χρέος και την αδυναμία

εξυπηρέτησής του σε περίπτωση εγκατάλειψης της ευρωζώνης. Γράφει:

Περιττόν, αφ’ ετέρου, να σχολιαστεί η επίπτωση της αποχώρησης από το ευρώ

στο συνολικό ύψος του ελληνικού υπερχρέους, που από την αναδιάρθρωση

(PSI) του 2011 έχει ολοκληρωτικά μετασυνομολογηθεί σε ευρώ και δεν υπάρχει

περίπτωση επαναδραχμοποίησής του. Το δραχμικό βάρος εξυπηρέτησης

καθίσταται πρακτικά αδιανόητο, ώστε η χώρα να μην έχει άλλη εναλλακτική

πέρα από την άπελπι επιδίωξη της διαγραφής του.

Η απάντηση στο επιχείρημα είναι απλή και πάλι. Το δημόσιο χρέος ούτε πρέπει ούτε

μπορεί να αποπληρωθεί. Είναι τουλάχιστον αφελής, και δεν κατατάσσω τον

Γεννηματά σε αυτή την κατηγορία, όποιος πιστεύει πως η ελληνική οικονομία μπορεί

να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις, χρεολύσια και τόκους, που βλέπουμε στα

επόμενα διαγράμματα. Τα στοιχεία για τους τόκους προέρχονται από την απάντηση

του ΟΔΔΗΧ, σε ερώτηση της βουλευτού της ΔΗΜΑΡ Μαρίας Γιαννακάκη.

Διάγραμμα 17

http://www.minfin.gr/sites/default/files/financial_files/DDX9-2014.pdf

Page 19: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

19

Διάγραμμα 18

http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=576520

http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/67715b2c-ec81-4f0c-ad6a-

476a34d732bd/8374585.pdf

Η πολιτική θέση κάθε αριστερού απέναντι στο ζήτημα του δημοσίου χρέους είναι

πως αυτό δεν πρέπει να πληρωθεί. Τουλάχιστον όχι στο σύνολό του και σαφώς όχι

απέναντι στους επίσημους δανειστές. Το ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος βρίσκεται

πλέον στην κατοχή κρατών δε δημιουργεί κανένα απολύτως ζήτημα ηθικής τάξης. Οι

πολιτικοί εκπρόσωποι του κεφαλαίου σε όλες τις χώρες δανειστές αποδέχτηκαν να

χρεώσουν τους πολίτες τους για να διασώσουν τις Γαλλικές και Γερμανικές τράπεζες.

Ας λογοδοτήσουν επομένως αυτοί στους πολίτες τους. Ο ελληνικός λαός ούτε ζήτησε

να τον σώσουν ούτε ζήτησαν τη γνώμη του. Μόνοι τους τα αποφάσισαν μόνοι τους

ας διαχειριστούν και τα αποτελέσματα των αποφάσεων τους. Το ηθικό πρόβλημα

βρίσκεται στους Γερμανούς και Γάλλους πολιτικούς που υποχρέωσαν πολύ

φτωχότερους ευρωπαϊκούς λαούς να διασώσουν τις τράπεζές τους.

Ακόμη όμως κι αν υποθέσουμε ως αληθείς τις εξωπραγματικές υποθέσεις για την

συνεχή αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ επί μια εικοσαετία και πως τα ομόλογα που

ωριμάζουν θα αναχρηματοδοτούνται από τις αγορές το επιτόκιο αποκλείεται να είναι

μικρότερο ή ίσο με τους ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ. Αυτό σημαίνει απλά πως το

δημόσιο χρέος θα αυξάνεται συνεχώς σαν ποσοστό του ΑΕΠ. Όσον αφορά τους

τόκους είναι εντελώς αδύνατη η ύπαρξη πλεονασμάτων της τάξης του 4 με 5%

ετησίως για μια εικοσαετία τουλάχιστον για την αποπληρωμή τους. Οσο για εκείνα τα

εξωπραγματικά νούμερα των ετών 2021, 2022, 2023 και 2024 πρέπει κάποιος να

είναι παρανοϊκός για να πιστεύει πως μπορούν να πληρωθούν. Άλλη λύση πέρα από

την παύση πληρωμών δεν υπάρχει επομένως έστω κι αν το κρίνουμε μόνο με

6026 5878 6028 6405 6590 6622 6360

10956

24489

17551

13641

9030 8642 8215 7779 7290 6835

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

ΤΟΚΟΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Page 20: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

20

τεχνικούς όρους. Έτσι δεν υφίσταται καν το ερώτημα σε ποιο νόμισμα θα

αποπληρώνεται το ελληνικό δημόσιο χρέος. Η επόμενη επομένως ένσταση του κ.

Γεννηματά στερείται βάσης.

Στο πρόβλημα των «παλαιολατινοαμερικανικών» διαστάσεων της χρέωσης

πρέπει, βεβαίως, να συνυπολογιστεί το παράλληλο χρηματοδοτικό κενό, στο

οποίο η χώρα κινδυνεύει για μεγάλο χρονικό διάστημα να περιπέσει, με μόνη

στην περίπτωση αυτή διέξοδο την εσωτερική χρηματοδότηση δια μέσου του

ριζικού περιορισμού των εισοδημάτων, το ύψος των οποίων ούτως ή άλλως θα

ήταν καταδικασμένο να συμπιεστεί από την προσφυγή στην πληθωριστική

νομισματική χρηματοδότηση από την Κεντρική Τράπεζα της χώρας. Η

πιθανότητα εξεύρεσης χρηματοδοτικής στήριξης εκ του εξωτερικού θα

συνδεόταν στην περίπτωση αυτή με νέες προστατευτικές εξαρτήσεις,

επικίνδυνου γεωπολιτικού αποτελέσματος.

Ο κ. Γεννηματάς τελειώνοντας το άρθρο του προσπαθεί να εντοπίσει την αδυναμία

επίλυσης των προβλημάτων που θα προκύψουν από μια ενδεχόμενη επιστροφή σε

εθνικό νόμισμα στην ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού. Γράφει:

Κατά ποίαν όμως λογική το δεδομένο πολιτικό σύστημα της χώρας (γιατί

περίπτωση αλλαγής και ποιοτικής του αναβάθμισης δυστυχώς δεν διαφαίνεται

ως τώρα πουθενά) θα φιλοτιμηθεί εκτός ευρώ να επισπεύσει εκσυγχρονιστικές

και αναδιαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που δυσκολεύεται –ή δεν επιθυμεί– να

ολοκληρώσει μέσα στην ευρωζώνη, με όλη την δεδομένη οικονομική και

τεχνική στήριξη των ευρωπαϊκών οικονομικών και πολιτικών μηχανισμών; Με

τόση στήριξη, τόση επιτήρηση, τόση παρακίνηση, τόσους πολιτικούς και

τεχνικούς εκβιασμούς, τόσες πιέσεις και τόσα αλεξίπτωτα ασφαλείας;

Σε περίπτωση ελληνικής εξόδου από το ευρώ, η αυταπάτη την φορά αυτή δεν

θα έγκειται τόσο πολύ στην εσφαλμένη οικονομική εκτίμηση των τόσο

ευδιάκριτων οικονομικών συνεπειών, όσο κυρίως στην έλλειψη πολιτικής

βελτίωσης που σωρευτικά θα την συνοδεύει. Η έξοδος από το ευρώ δεν

πρόκειται να έχει ποιοτική διαφοροποιητική επίπτωση στο πολιτικό σύστημα

της χώρας. Οι ίδιοι μηχανισμοί πολιτικής στελέχωσης θα συνεχίσουν να

αναπαράγουν την ίδια πολιτική ανεπάρκεια και φαυλότητα, με μεγαλύτερη

μάλιστα άνεση από πριν. Η φτώχεια, εξάλλου, θα διογκωθεί από την

οικονομική λιτότητα, που θα καταστεί εκ νέου διαρθρωτική συνθήκη μιας

περιθωριακής οικονομίας, ενώ η ανεπιτήρητη ενδογενής διαφθορά θα

αποθρασυνθεί, όπως σε όλες τις χώρες του αγωνιούντος βιοτικά κόσμου.

Συμπέρασμα: Την αδυναμία προσαρμογής στο ενιαίο νόμισμα θα διαδεχτεί η

αδυναμία προσαρμογής στο μοναχικό καθεστώς εκτός ευρώ που, σε όρους

οικονομικής επιβίωσης, θα είναι πολύ περισσότερο απαιτητικό.

Η αδυναμία του αρθρογράφου να οδηγήσει τη σκέψη του στα υποχρεωτικά

συμπεράσματα της θέσης του «Η επιχειρηματολογία των αντιπάλων του ευρώ

Page 21: ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ Μ΄ ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΕ

21

είναι οικονομικά πανίσχυρη.» τον υποχρεώνει να καταφύγει σε δικολαβίες. Αν τα

επιχειρήματα κατά του ενιαίου νομίσματος είναι πανίσχυρα τότε η επιλογή είναι

απολύτως δεδομένη. Μόνο τα επιχειρήματα μπορούν να κρίνουν. Όσον αφορά την

ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού ο κ. Γεννηματάς κρίνει από το πολιτικό

προσωπικό της αστικής τάξης. Εξάλλου είναι το μόνο που έχει δοκιμαστεί και κριθεί.

Το πολιτικό προσωπικό των κομμάτων της αριστεράς μέλλει να κριθεί. Το να

συμπεραίνεις από το μέρος για το όλον, όταν μάλιστα έχουμε να διακρίνουμε τελείως

διαφορετικά πλαίσια, είναι αντεπιστημονικό.

Ο κ. Γεννηματάς πιστεύω πως γνωρίζει όλα τα παραπάνω. Υποχρεώνεται όμως

να καταφύγει σε άσχετες με το θέμα αναζητήσεις αδυνατώντας να υπερβεί την ταξική

του θέση. Είναι απολύτως δεδομένο πως η πολιτική διαχείριση της κατάστασης στην

οποία έχει περιέλθει η ελληνική οικονομία και η συντριπτική πλειονότητα των

Ελλήνων είναι εξαιρετικά δύσκολη. Το πρώτο που απαιτείται είναι η πολιτική

βούληση να ακολουθηθούν πολιτικές υπέρ της εργασίας και κατά του κεφαλαίου.

Ταξικές δηλαδή πολιτικές από τη μεριά των εκπροσώπων των συμφερόντων της

εργασίας.

Οι πολιτικές που πρέπει να ακολουθηθούν θα είναι κάτι καινοφανές και μάλιστα

μέσα σε ένα διεθνές κλίμα εχθρικό και απολύτως ασταθές. Αυτό σημαίνει πως πρέπει

οι πολιτικές κινήσεις που αποτελούν αιτίες ρήξης, ιδιαίτερα με την ΕΕ, πρέπει να είναι

εξαιρετικά προσεκτικές και μελετημένες μέχρι και τις λεπτομέρειές τους για τις

πιθανές επιπτώσεις τους. Η ελληνική οικονομία επί μια τριακονταπενταετία έχει

δημιουργήσει ιδιαίτερες διασυνδέσεις μέσα στο κοινοτικό πλαίσιο. Τα παραπάνω

είναι ακόμη περισσότερο επιβεβλημένα καθώς ο ελληνικός λαός είναι

απροετοίμαστος για την αποδοχή τυχόν αρνητικών επιπτώσεων των ρήξεων.

Απροετοίμαστος και απολύτως ανενημέρωτος καθώς οποιαδήποτε συζήτηση για το

ευρώ και την ΕΕ θεωρείται ακόμη και σήμερα ταμπού.

Τα παραπάνω δίνουν ευκαιρίες αλλά εμπεριέχουν και κινδύνους. Πολλούς

κινδύνους. Αλλά και πολλές ευκαιρίες. Στην ελληνική αριστερά και στους Έλληνες

εργαζόμενους έλαχε ο ιστορικός κλήρος να ανοίξουν νέους δρόμους στην κοινωνική

απελευθέρωση μετά από την οκτωβριανή επανάσταση. Δυστυχώς ή ευτυχώς άλλος

δρόμος δεν υπάρχει. Μεταβολή των πολιτικών υπέρ των εργαζόμενων μέσα στο

κοινοτικό πλαίσιο είναι απολύτως αδύνατη. Το πολιτικό προσωπικό της αριστεράς

και οι Έλληνες εργαζόμενοι με την πάλη τους είναι υποχρεωμένοι να ανταποκριθούν

με επάρκεια, γνώση και σύνεση στο ιστορικό αυτό καθήκον. Η εναλλακτική επιλογή

είναι η συνεχής φτωχοποίηση και καταστροφή της εργασίας στην Ελλάδα καθώς η

επιλογή των πολιτικών της εσωτερικής υποτίμησης και της μόνιμης μεταφοράς

πλούτου από την εργασία στο κεφάλαιο είναι απολύτως επιβεβλημένη για το

κεφάλαιο. Σε συνάρτηση με τα παραπάνω είναι και η υποβάθμιση της ελληνικής

οικονομίας στο διεθνή καταμερισμό.

Γ. Π. Τριανταφυλλόπουλος

http://eparistera.blogspot.gr/