ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ (ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ...

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

Δρόμοs δίχωs θεό

δέ() ά()τέχεται ... IΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Α'

«'Έτσι σοϋ γράφω οχι γιά νά σέ προσελκύσω στήν μοναχική

ζωή &:Αλά περισσότερο γιά νά σέ αποτρέψω απ' αUτήν. Έπειδή

έάν μέ ταλαντευμένο πνεϋμα απομακρυνθείς από τόν κόσμο, ή

λσ:χ:rάρα γιά τόν κόσμο θά δυναμώσει μέσα σου και, φοβάμαι, θά

σέ καταβάλει. Και θά εΙσαι μέ τό σώμα στό μοναστήρι και μέ

τήν ψυχή στόν κόσμο. Και ό κόσμος περισσότερο βασανιζει στόν

καθρέφτη της ψuχης παρά στήν πραγματικότητα.

Νά εύχαριστεΙς τόν Θεό , πού έκτός από τόν στενό δρόμο τών

μοναχών εδειξε και ενα λίγο πλατύτερο δρόμο πρός τή σωτηρία

και τήν αίώνια ζωή. Ξεκίνα , κόρη , αUτόν τόν πλατύτερο δρόμο ,

πού άρμόζει περισσότερο στήν κλίση σου. Ξεκίνα αUτόν τόν δρό

μο, αλλά και πάλι μέ φόβο Θεοϋ και έξ όλοκλήρου μέ έμπιστο

σύνη στόν Θεό. Άφοϋ, νά ξέρεις , και αUτός ό εύκολότερος δρό

μος δίχως Θεό δέν αντέχεται ... »

Ό Έπίσκοπος Νικόλαος δέν εlναι μόνο tνας μεγάλος Σέρ

βος. Ά.ποτελεΊ γιά δλους εμάς τούς όρθόδοξους τήν tκφραση τi;ς

όρθόδοξης πνευματικότητας καί καταλαμβάνει περίοπτη θέση

μεταξύ εκείνων πού εργάζονται γιά νά κάνουν αlώνια τήν

'Ορθόδοξη πίστη.

π . Άλέξανδρος Σμέμαν

ISBN: 978-960-6719-34-9 SET: 978-960-6719-33-2

Ό Νικόλαος Βελψίροβιτς (1881-1956)

ύπήρξε 'Επίσκοπος τής 'Ορθόδοξης ΣερβικΊjς

'Εκκλησίας καί θεολόγος μέ οίκουμενικό

κύρος καί ακτινοβολία.

Γεννήθηκε στό μικρό χωριό Λέλιτς τής

δυτικής Σερβίας στίς 23 Δεκεμβρίου τοϋ 1880 (μέ τό παλαιό ήμερολόγιο -'Ιανουάριο τοϋ 1881 μέ τό καινούργιο). Παρακολούθη

σε τό 'Ορθόδοξο Σεμινάριο τοϋ Άγίου Σάβ

βα στό Βελιγράδι απ' δπου καί αποφοίτησε

τό 1902. Κατά τό 28ο !::τος τής ήλικίας του

αναγορεύθηκε διδάκτωρ Θεολογίας τοϋ

Πανεπιστημίου τής Βέρνης. Τό 1909 αναγο

ρεύθηκε διδάκτωρ Φιλοσοφίας τοϋ Πανεπι

στημίου της Γενεύης καί τήν 'ίδια χρονιά χει

ροτονήθηκε μοναχός. Τό 1919 έξελέγη έπί

σκοπος Ζίτσας καί τό 1920 μετετέθη στήν έπισκοπή τής Άχρίδας, δπου διακόνησε

μέχρι τό 1934 πού έπέστρεψε στή Ζίτσα. Τό 1941 οί Γερμανοί είσέβαλαν στό μοναστήρι

τής Ζίτσα, συνέλαβαν τόν 'Επίσκοπο Νικό

λαο καί τόν περιόρισαν Εγκλειστο στό μονα

στήρι τής Λιουμποστίνια. Άργότερα, τόν

μετέφεραν στό μοναστήρι Βciίλόβιτσα , δπου

κρατούνταν καί ό Πατριάρχης Γαβριήλ Ντό

ζιτς , καί στή συνέχεια τόν εστειλαν μαζί μέ

τόν Πατριάρχη στό στρατόπεδο συγκέντρω

σης τοϋ Νταχάου δπου ύπέστη κακουχίες

καί βασανιστήρια.

Μετά τόν πόλεμο δέν έπέστρεψε στήν

Ύjδη κομμουνιστική Γιουγκοσλαβία και

κατέφυγε στίς Η .Π .Α., δπου δίδαξε σέ διά

φορες 'Ορθόδοξες Χριστιανικές Πανεπιστη

μιακές Σχολές καί Σεμινάρια.

Πέθανε τόν Μάρτιο τοί> 1956. Τά λείψανά του aπό τήν Άμερική μεταφέρθηκαν στό

Λέλιτς στή Σερβία τό 1991.

Τό Μάιο τοί> 2003, ή 'Ιερά Σύνοδος τΎjς 'Ορθόδοξης Έκκληmας της Σερβίας τόν διε

χήρυξε 'Άγιο καί τόν ένέταξε στό Άγιολόγιό

της στίς 18 Μαρτίου (Κοίμηση) καί στίς 3 Μα"[ ου (Μεταφορά λειψάνων).

• • • ίΧJl-3Χ?1.ΛΧ? Λ? ρ

93Θ ScηΧJρ Soή9dyτ

,ν

s?'{01-Dι.1Lf s?κ•'{o1.Do.1LX>d3ι

... 1Ώ~3Χ?~Λ~ Λ?ρ

93Θ SQJΧ)ρ Son9dyr

Μετάφραση άπό τά Σερβικά:

Σβέτλανα Πέτσιν

'Ηλίας Σαραγούδας

Νεφέλη Σαραγούδα-Πέτσιν

Θεολογική έπψέλεια:

Άλέξης Παναγόποuλος, διδάκτωρ Θεολογίας

©'Εκδόσεις 'εv πλ~ Κολοκοτρώνη 49 Άθήνα 105 60

Τηλ.: 210 3226343 - Fax: 210 3221238 e-mail: [email protected]

www .enploeditions.gr

Α' eκδοση: Σεπτέμβριος 2008 Β' eκδοση: 'Ιανουάριος 2009 Γ' eκδοση: 'Ιούνιος 2009 Δ' eκδοση: Μάιος 2010

Ε' eκδοση: Σεπτέμβριος 2011

ISBN: 978-960-6719-34-9 SET: 978-960-6719-33-2

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΑ

8. 9. Στό σι&ρα ~

«ΟύΚ ήλθαν ;ΔJ--

10. Στό νέο δαG..ι:ιύ: αν ύπά-(J'ι..α

11. Στόν Ε:ρyιr.η Ζ•.-:::ο'ΥΊ!"":.']Ι' τάλόγιαw .•

12. Σέ μιά χφ.α ια

13.

-:χα:

!.α;

Περtεχόμενα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

1 . Στόν έργάτη πού ρωτά τί εlναι αuτό πού αποκαλοϋμε «πνευματική ζωή»

2. Στόν ιΧνθρωπο πού λέει δτι πιστεύει στόν Θεό

. . . .. 17

αλλά δέν προσεύχεται . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . .... 18

3. Πρός μιά μορφωμένη γυναίκα , τήν όποία χλευάζουν , δ ' ' κκλ άζ επει η ε :ησι εται ................................. ...... ..... . 20

4. Στόν θεολόγο πού παραπονιέται γιά τήν απιστία κάποιων ανθρώπων .. .. . .. . . ... . . ........... 23

5. Στή μητέρα πού δέν μποροϋσε νά βρεί τόν τάφο τοϋ σκοτωμένου γιοϋ της ................. .......... .... 25

6. Στόν κατεστραμμένο εμπορο πού ολοι έγκατέλειψαν ............. 28

7. Στήν κοπέλα πού δέν μπορεί νά eχπαpασiσει αν πρέπει νά παντρευτεί η νά πάει στό μοναστήρι . . . . . . . . . . . . .31

8. Στόνπαπα-Κάρανγιάτήν κρίσητοϋ κόσμου ....... . .. .. .. . .. 33

9. Στό σιδερά Κώστα γιά τή σημασiα τών λόγων τοϋ Χριστοϋ «ΟUΚ Ύjλθον βαλείν είρήνην αλλά μάχαιραν» (Ματθ. 10,34) .... 36

10. Στό νέο δάσκαλο πού ρωτά αν ύπάρχ.ουν σήμερα πραγματικοί χριστιανοί ......... . .... . ..... 38

11 . Στόν έργάτη Ζντράβκο Τ. , πού ρωτά τί σημαίνουν

τά λόγια τοϋ Χριστοϋ: «Ήρθα νά ρίξω φωτιά στή yYj» ... .. . . ... 40

12. Σέ μιά κυρία γιά τό πώς έκδικοϋνται οί νεκροί .. . . .. . . . .. ........ 42

13. Στόν ύπάλληλο πού νομίζει δτι ό λαός γιορτάζει ' ~r.A λ ' ) ) "' ' ' υπ~ο ικα ΠΟιv~ εορτες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... 44

7

14. Στόν Χατζη-Ίωάννη , πού ρωτά τi εlναι πιό σημαντικό

γιά τη σωτηρία της ψuχής ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... ...... . 47

15. Πρός Εναν πατριώτη , πού λέει δτι φθάνει

νά εlσαι καλός Σέρβος , ένώ ή πίστη εlναι κάτι οεuτερεϋον ....... 48

16. Πρός ενα νεαρό , ό όποίος πάσχει οϋτως η αλλως . . . . .... 50

17. Σέ μιά γυναίκα , πού ταλαιπωρείται άπό βαριά θλίψη .. . .. 51

18. Πρός τόν κ. Π .Γ. , πού ρωτά γιατi άνάβουμε

τό καντήλι μπροστά στήν εικόνα ....... ... . .... ... ... .... ο ο ο ο •••• 53

19. Πρός τόν γιό πού ύπέστη την κατάρα τοϋ γονιοϋ του ....... .. ... 55

20. Στόν φοιτητή πού ρωτά ποιοί εlναι οί «πτωχοl -u;> πνεύματι» (Ματθ. 5 ,3) .. .... . . . .... ....... ... . .... 56

21. Πρός τη χήρα πού θλίβεται καί άνησuχεί .................. .. ..... 58

22. Στό σuνταξιοϋχο Σ.Π., πού έξηyεί μέ τόν τρόπο του τόν Κινεζο-Ίαπωνικό πόλεμο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... . . 60

23. Στόν πολεμιστή Γιόβαν Ν., πού μιλά γιά την ύπόσχεση πίστης aτόν Θεό ............ ........ ... .... .... 62

24. Σέ μιά ει'.ισεβή οικογένεια , πού ρωτά

πώς άναστήθηκε ό Χριστός ... ... . ο ο ο ο ••••••• • •••••••• 63

25. Σ' οο Ρώσο βετεράνο, πού κλαίει πάνω άπό τη σταυρωμένη του πατρίοα ........ . . ................ 65

26. Στόν σεμνό ύπάλληλο Τ. , πού παραπονιέται

γιά την ύπερηφάνεια τοϋ φίλου του ...... ........ ..... 68

27. Σ τούς φίλους d ενα νοσοκομείο γιά την Ερώτηση: «ποιός μοϋ βεβαιώνει έμένα δτι ό Χριστός άναστήθηκε ;>> ....... 70

28. Σέ μιά όρθόοοξη άΟελφότητα γιά τiς έπτά φράσεις τοϋ Χριστοϋ aτόν σταυρό ... . .72

29. Σέ μιά μορφωμένη κοπέλα γιά τiς πέντε πληγές τοϋ Ίησοϋ Χριστοϋ . . . . . . . . . . . . ... . .. .. 75

30. Άπό τά 'Ιεροσόλυμα τη Μεγάλη Παρασκευή . . . . . . . . . . . . . ... 78

31. Άπό τά 'Ιεροσόλυμα τό Μέγα Σάββατο .. .............. ...... .... 81

32. Περί της Ά ναστάσιμης άκολουθίας ατά 'Ιεροσόλυμα . . . . ........ 83

33. Στόν καθηγητή Μ.Μ. ,

ό όποίος οέν έορτάζει τη Σλάβα του λόγω πένθους . . . ....... . . 86

8

τi χρωστοϋν ο~ =-

35. Στόνyεωρyό ~ γιά τiς έπιθέ<Ει..ς

36. Στόν θεολόγο _ -ποιό εlναι τό

« Έγω εν 1Xf> •

37. Στην άΟελφrj .

τοϋ οιεφθαρμi

38. Σέ οuό ~ . ....J,:..ιu;...ι γιάτό &ν θα -

43.

44.

σχετικά μz 7'"" ~ - .

48. Σ'Ενανο~ γιατi ή όρθοδοξ::α

49. Στόν οημοα. ,.......,.;... ....

34. Στόν καπετάνιο πού ρωτά τί χρωστοϋν οι Σέρβοι στόν Χριστό

35. Στόν γεωργό Στάνdi Ι., πού παραπονιέται γιά τίς επιθέσεις άπό πνεύματα τοϋ φόβου

36. Στόν θεολόγο Μπ. Ρ.,πού ρωτά ποιό είναι τό νόημα της φράσης:

....... 89

. . ....... . . . .... 91

«Έγw E:v-cri) πατρl καl ό πατΥjρ Ε:ν εμοί εστι» (Ίωάν.14,10) ..... 92

37. Στήν άδελφή πού θλίβεται εξαιτίας τοϋ διεφθαρμένου άδελφοϋ ........... . .... . .. . . . . . .94

38. Σέ δuό φίλους, πού διαφωνοϋν γιά τό αν θά πρέπει νά μεταλαμβάνουν οι άσθενείς ......... . .... 97

39. Στόν δικαστή Σ .Β., πού ρωτά πώς νά άνταποδώσει τήν εuερyεσία . . . . . . . . . . . . . ............... 98

40. Στόν μοναχό Άβακούμ γιά τούς λογισμούς.... . . .............. 100

41. Στόν συντάκτη Β .Γ. , πού εκπλήσσεται ,

επειδή ό &γιος Σάββας δέν Εγραψε κανένα βιβλίο .............. 102

42. Σ' Εναν τακτικό άναγνώστη της Άγίας Γραφης , πού ρωτά

γιατί τό Άγιο Πνεϋμα εμφανίσθηκε

μέ τή μορφή πύρινης γλώσσας .

43. Στόν νεωκόρο Ντράγκαν Μ., πού μερικές φορές

. .... 104

αl.σθάνεται ώς αλλος &νθρωπος ..................... . ..... . ..... 100

44 . Στόν Πέτρο Σ. , πού ρωτά

τί είναι ή βλασφημία κατά τοϋ Άγίου Πνεύματος ....... ......... 100

45. Στό μηχανοδηγό Στάμεν Ι. ,

πού παραπονιέται γιά τή δουλειά του .. ... .. .................... 110

46. Στόν κύριο Σκόμ , Άμερικανό οuνιταριστή , , , t' , , , - Ά , τ , ;:;~~

που ε-,εγει.ρεται εναντιον της γιας ρια"""'=> ............... . . . .. 112

4 7. Σ' Εναν άδελφό άπό τό Σαράγιεβο , πού ρωτά

σχετικά μέ τήν επίσκεψη τών γυναικών στά νεκροταφεία ....... 114

48. Σ' Εναν διαβασμένο ορθόδοξο, πού ρωτά , ' , ρθ S>~ξ' 5>, , , 5> , ,

γιατι η ο ouu ια uεν εχει τον uικο της παπα . . . . . . . . ...... 116

49. Στόν δημοσιογράφο Ι. Τ., πού ρωτά γιά τήν καύση τών νεκρών ...... .... .... .. . . . . . . . . ...... ......... 118

9

5Ο. Στόν καφετζή Σ. Μ. , πού έ:πρεπε νά επιλέξει

ανάμεσα στήν αUτοκτονία καί τήν επαιτεία . . . . . . . . . ........ 121

51. Στόν επαγγελματία Σίμο Μ. , τόν όποίο βασανίζει

ή εκδοχή δτι αUτή ή ζωή αποτελεί τή Δίκη τοu Θεοu ... 123

52. Πάλι aτόν πολεμιστή Γιόβιτσα γιά τή βεβαίωση τοu βιώματόςτου ... ....... . ........ ...... .. . ... 125

53. Στή ΜαρίαΖ., πού ζητά νά μάθει τή σημασία της εUαyγελικΎjς περικοπ'ίjς των δέκα παρθένων ... 127

54. Στούς αδελφούς Ράντοσλαβ καί Μίλοσλαβ , πού ρωτοuν

γιά τούς λίθους πού θά φωνάξουν .. 130

55. Στόν μορφωμένο &νθρωπο πού όδηyήθηκε ατή διαπίστωση δτι «κάτι» ύπάρχει . . ....... 132

56. Στόν βιβλιοπώλη Σβέτολικ Μ . γιά τίς νεότερες αίρέσεις ........ 134

57. Στόν &ρχειοφύλακα Μπράνισλαβ Ν. , πού ρωτά

αν εΙναι καλύτερος ό αtφνίδιος θάνατος . .. .. . . .. .. .. . . . . . .. .. .. . 137

58. Στή μοναχή Βαρβάρα ατά 'Ιεροσόλυμα γιά τούς τρείς χιτώνες τοu Χριστοu . . . ......................... 140

59. Στόν αμερικανό Ίζόν Ντέιβις ,

τόν όποίο φοβίζει ή αuξηση τοu &νθρώπινου γένους ....... .... . 143

60. Στόν !.ερέα Πέτρο Ίζ. , πού θυμώνει

επειδή δέν ξέρει γιατί ό λαός δέν τιμά τήν Παρασκευή ... .. .. . .. 146

61. Στόν μανάβη Μελέτιο Ίζ., πού ρωτά τί σημαίνει ή φράση «αtωνία ή μνήμη» .......................... 149

62. Στόν Άγιορείτη μοναχό γιά τήν προστάτιδα τοu Άγίου 'Όρους . . .......... . . .. . 151

63. Σέ μιά Σερβίδα, πού ρωτά γιατί οί Ρώσοι δοξάζουν τόσο πολύ τήν Θεοτόκο ... 154

64. Στόν ζωγράφο Παuλο Ι. , πού ρωτά

πώς μποροuμε νά αναγνωρίσουμε

τήν ορθόδοξη εtκόνα της Παναγίας Θεοτόκου . . ......... 156

65. Πρός μιά δασκάλα γιά τήν εμφάνιση της Μητέρας τοu Θεοu ... 159

66. Στόν ύπάλληλο Ίωάννη Γ. γιά τά τρία μεγαλύτερα πράγματα ατή ζωή μας ..... . . .. ... 161

10

67. Σέ μιά σuνταξιοϋχο , πού παραπονιέται

γιά τή μόδα της Ενδυσης .

68. Στήν άδελφότητα τοϋ «Προφήτη Ήλία» ' ' ' ζ•Υ ' για τον σπορεα ...,ανιων ......... ... .

69 . Στόν μάστορα Μαρίνκο , πού ρωτά

. .. . .. . ... . 164

.166

'' ' Κ ' ' ' "'·ζ ' Μ ' Τ εαν ο uριος επεπΛη..,ε τη ητερα ou . . . . .. ............ . ... . .170

70. Στόν μή ορθόδοξο ί.ερέα , πού ρωτά

γιατί ό Θεός τιμωρεί τήν ορθόδοξη Ρωσία .... . . . ...... . . . 173

71 . Σ' ενα μετριόφρονα άνθρωπο ,

πού μετάνιωσε γιά κάποια λόγια τοu ............. . .. .... .. . .. . . 176

72. Πρός μιά μορφωμένη κυρία πού διαμαρτύρεται ,

έπειδή δέν τήν παρασημαρόρησαν γιά τήν ιΧγαθοεργία της . . .. . 178

73. Στή μοναχική καf. ι'Χρρωστη γυναίκα γιά τήν α&τοκτονία ....... 181

7 4. . Στόν πολιτικό Ν . Ν. , πού ρωτά

γιά τήν Υjθική στήν πολιτική .. . ..

75. Στόν προσεuχόμενο στόν Θεό ,

. .183

τόν όποίο δλοι τοu ο!. συγκάτοικοι χλεuάζοuν . . . . ............. 186

76. Στόν άνθρωπο πού παραπονιέται έπειδή δέν πιστεύει στόν Θεό

77. Στόν CΧνθρωπο πού Ε:φθασε σέ ύψηλό ά.ξίωμα

. . .... ........... 187

άλλά οχι καf. στήν ε&τυιf.α ................ . ...... . . .. ....... . .... 190

78. Στόν οικονόμο Σωτήρη , πού ρωτά

γιατί ο!. αδικοι προοδεύοuν .... .

79. Σ' εναν ορθόδοξο στήν Άμερική ,

. .. . .. . . .... ... 192

τόν όποίο εφερε σέ ά.μηχανία κάποιος σuyγραφέας ..... .. . . .... 194

80. Στήν ά.σθενή Στάνιγια Ν. , πού ρωτά τί είναι τό τάμα ..... . . . ... 197

81 . Στόν εισοδηματία πού γράφει ' ' ζ φάλ I ι: I I I ' I

πως ε..,ασ ισε τον εαuτο τοu και τοuς οικειοuς τοu ........... 200

82. Στόν ύπηρέτη Γρηγόριο 1. , πού ρωτά γιά τή σημασία τοϋ ζuγοϋ καf. τοϋ φορτίου ...................... 202

83. Σ' ενα θαρραλέο ανδρα ά.πό τήν Ερζεγοβίνη ,

πού λέει πώς χωρίς τήν πίστη δέν ύπάρχει ήρωισμός ............ 204

84.. Σ' ενα νεαρό πού ά.νησύχησε γιά τόν ματαιόδοξο φίλο τοu . . . 200

11

85. Στόν ι'Χνθρωπο πού τοϋ άνταποδιδουν κακό αντί άyαθοϋ ...... 200

86. Στόν τεχνίτη Πάγια -yιά τήν εξομολόγηση .................. 211

87 . Στόν φοιτητή I. Κ. , πού ρωτά -yιά τό βιβλίο «Έκκληmαστής» . . . 214

88. Στόν Βούλγαρο !.ερέα Ίβάν Ντζ. ,

πού άπελπίζεται λόγω τών άθείστών ...

89. Σέ μιά Ορφανή πού ρωτά -γιατί στό εόα:yγέλω δέν γίνεται καθόλου λόγος περί εότuχίας . ............. .

90. Στόν 'Άγγλο σύμβουλο Τάρλς Μπ. , πού ρωτά

τί σημαίνει ή προσωπικότητα τοϋ Ίνδοϋ Γκάντι -yιά μάς

91. Στήν άδελφότητα «Ή Γέννηση τοϋ Χριστοϋ» σχετικά μέ τόν χαιρετισμό : «Χριστός Ετέχf}η » .

92. Σ' Ενα μικρό άyοράκι πού επιθυμεί νά άκούσει

. .. 216

. ... 219

.. 221

. .224

μιά Χριστουγεννιάτικη ιστορία . . . . ............ . . .. . .. ...... 226

93 . Στόν δάσκαλο Σ ., πού ρωτάει -γιατί ό Χριστός

Ιtπρεπε νά γεννηθεί καί Οχι άπλά νά εμφανισθεί .... . .. 229

94. Πρός Ενα μελλοντικό προσκυνητή: Γιά τό σπήλαιο της Βηθλεέμ .. . ......................... 232

95. Σέ μιά μοναχική γυναίκα: Περί τών Χριστουγέννων της Ίωάννας . ........... . . ............. 235

96. Στόν ίεραπόστολο Δανιήλ Μ .

-yιά τά γράμματα στό φωτοστέφανο τοϋ Ίησοϋ Χριστοϋ ....... 238

97. Στόν στρατιώτη Σβέτισλαβ Κ. , πού ρωτά

πώς γίνεται ό Θεός νά βρίσκεται μέσα aτόν ι'Χνθρωπο .. . 241

98. Πρός τόν Εργάτη Μίτρο Φ. , πού ρωτά

-γιατί ό Σωτήρας γεννήθηκε σέ φάτνη ... ....... .. . ... .. . . ........ 244

99. Πρός Ενα Γερμανό θεολόγο :

Γιά τήν όρθόδοξη Εκκλησία καί τήν είρήνη τοϋ κόσμου. . 248

100. Στόν Οασαpύλακα Μανό-yιλο -yιά τά φτερά τοϋ Ά γίου Ίωάννη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 251

101. Στόν κ. Κ. Κ. , πού ρωτά w γίνονται τελετές μαγείας μέ τόν Σταυρό . ......... . . .... ..... ..... 252

10'2. Στή δασκάλα Β. Σ. σχετικά μέ τό ποιός μάς δίνει μαρτυρία δτι ύπάρχει Θεός .......... . . ............. 255

12

103. Στή χήρα πού ρωτά ΟΟι πρέπει νά γίνει μοναχή ... ............. .. 258

104. Στόν έργάτη 'Όστογια Ρ., πού ρωτά έάν ύπάρχουν εuλογημένοι καί μή εuλογημένοι &νθρωποι

105. Σέ μιά μητέρα γιά τίς «βασiλισσες της ομορφιάς» . .

100. Σ' Ενα μαθητευόμενο τεχνίτη , πού ζητά συμβουλή

γιά τήν πνευματική ζωή .

107. Στήν έργάτρια Στάνκα Κ. ,

. . 260

. .. 263

. ... 266

πού ρωτά τί σημαίνουν τά λόγια «Σοί Κύριε» . . ....... 268

108. Στόν ζαχαροπλάστη Σταϋρο I. γιά τό εάν πρέπει νά φοβόμαστε τόν θάνατο .... . .. 269

100. Στόν διοικητή Στέφανο Ί'ζ., πού ρωτά τί νά κάνουμε ωστε νά είναι γιά μάς καλύτερα . .. .... ... .. ... ... 272

110. Στή μοναχή πού ρωτά γιά τή ζύμη καί τά τρία σάτα ι'χλευριοϋ .... .274

111. Στόν πατέρα πού παραπονιέται γιά τόν άγνώμονα γιό ... ...... 276

112. Στόν μαραγκό 'Ηλία Σ. σχετικά μέ τά λόγια τοϋ Χριστοί> στό Κατά Μάρκον 9 ,1 ...................... ... ...... . .. . ........ 279

113. Πρός Ενα συγγραφέα σχετικά μέ τό τί νά κάνουμε φέτος γιά τήν ε/.ρήνη στόν κόσμο . .. . . . ..... .. ... . ..... .... . . 281

114. Στόν κατάδικο Π. Γ. , πού παραπονιέται

γιά τήν άδικία τών άνθρώπων . . .......... .... ............ 284

115. Στήν αδελφότητα τοϋ <<Άγίου Ίωάννου» γιά τά αποκαλυπτικά φαινόμενα της εποχΥjς μας .. ..... ........ 286

116. Στόν εισοδηματία Μόμτσιλο Ν. , πού ρωτά

τί ύπΥjρχε πρίν άπό τόν Χριστό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 288

117. Στόν Χατζή Μλάντεν Σ. γιά τή σειρά τών Εντολών aτόν νόμο ... 291

118. Στόν Ε:μπορο Στάνιμιρ 1. , πού ρωτά &ν είναι ή Τρίτη &τυχη μέρα ........... .. ...... .

119. Πρός Ε.ναν κατάδικο , πού ρωτά γιά τήν ψευδομαρτυρία .

120. Σ' Ενα θεολόγο γιά τή σημασία της φράσης:

«Έξαγοραζόμενοι τον καιρόν» (Έφ. 15, 16) ..

121. Στόν ταχυδρόμο 'Ηλία Κ. γιά τήν άπόδειξη

.292

. .296

. ..... 299

τοϋ 'Όντος τοϋ Θεοu ........... . . .... .. ... .. . . ...... 300

13

122. Στόν πατέρα πού εψαχνε παντοu τό φάρμακο γιά τόν yιό του . . . . . . . . . . . . . ....... . . . .. . .. . .... 302

123. Στόν νομικό Γεώργιο Μ. yιά τή δεύτερη έντολή .... . .... . .. . .... 304

124. Σ' Ενα νοικοκύρη πού παραπονιέται yιά τό «ψωμί πείνας» ... . .... .... . . . . ':'/J7

125. Στόν Ε:μπορο Σ. Τ.,τόν όποίο «ό Θεός οέν ακούει» .... .. . .. .... 300

126. ΙΙρός Εναν κύριο, πού παραπονιέται yιά τήν παράλογη γυναίκα του ....... 311

127. Στόν σuνταξισUχο Π. Ν. γιά Ενα δραμα .............. . .. 313

128. Στόν αδελφό Ζντράβκο Τ. , πού ρωτά

yιά τήν ανάληψη τοu Κυρίου . .............. .. .................. . 316

129. Στόν Οόκψο Γαβριήλ Γ.: Γιατί Ε:φuγε ό Χριστός; ................ 317

130. Στόν θείο Πέτρο , πού προσεύχεται στόν Θεό:

Περί της θλίψεως yιά τόν Χριστό . ......... ...... . . ........ 319

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΑ τΗΝ ΕΚΔΟΣΗ

Ό Άγως Νικόλαος Βελιμίροβιτς αποτελεί μιά σπάνια

πνευματική φυσιογνωμία της 'Ορθοδοξίας τοϋ 20οϋ

αtώνα: Ποιμένας μέ tδιαίτερη διακριτικότητα, λόγιος μέ

βαθιά καλλιέργεια, πνευματικός &νθρωπος μέ μεγάλη

απήχηση καί διεθνή ακτινοβολία. Τά εργα του διαβάζο

νται μέ &νεση ακόμα καί σήμερα , καί χαρακτηρίζονται

από δροσιά καί πνευματική ζωντάνια.

Οί Ίεpαποστολιχές Επιστολές εΙ ναι μιά συλλογή , πού

κατήρτησε ό 'ίδως ό Άγιος. Πρόκειται γιά έπιστολές πού

εστειλε από τό 1937 έ:ως τό ξέσπασμα τοϋ Β' Παγκοσμίου Πολέμου , τό 1941 , σέ διάφορους -&γνωστούς του πολλές φορές- χριστιανούς, πού τοϋ εΙχαν εξομολογηθεί,

γραπτώς κι αuτοί , τά προβλήματά τους' τίς απορίες τους ,

τίς αντιλήψεις τους καί τούς λογισμούς τους. Ή ανθολο

γία αuτή περιέχει έκατοντάδες κείμενα ποικίλης θεματο

λογίας , πού μαρτυροϋν τόν ίεραποστολικό ζΥjλο τοϋ Άγί

ου καί τήν εντονη ποιμαντική του φροντίδα. Μέσα από

αuτά αναδύεται τό &ρωμα ένός νοϋ φωτισμένου από τή

Χάρη , δίκαωυ καί βαθιά συμπονετικοί> απέναντι στίς

πολυποίκιλες συνθΥjκες καί περιστάσεις τοϋ βίου τών

ανθρώπων. 'Άλλοτε μέσα από μεγάλα κι &λλοτε μέσα

από μικρά καί «ΕΠΟυσιώδη>> έρωτήματα τών πιστών , ό

'Άγως κατορθώνει νά διατυπώνει «ρήματα ζωΥjς αtωνί-

15

ΑΓ!Οί ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ου», αναδεικνύοντας τήν ποιμαντική λειτουργία σέ ύψηλή

τέχνη καί ταυτόχρονα σέ ταπεινή διακονία!

Οί έκδόσεις 'Εν πλ!p παραδίδουν μέ τήν Ιtκδοση αύτή

τόν πρώτο τόμο τwν Ίεραποστολικων Έπιστολων. Θά

ακολουθήσει καί ό δεύτερος , μέ ισάριθμα κείμενα. Ό

χωρισμός α6τός τοϋ πρωτότυπου Ιtργου σέ δύο τόμους

κρίθηκε απαραίτητος γιά τήν έλληνική εκδοση ' προκειμέ

νου νά «ΟLκονομηθεί» ό ογκος τής μετάφρασης (πού εΙ ναι

πάντοτε μεγαλύτερος από τό πρωτότυπο κείμενο) καί ώς

έκ τούτου νά διευκολυνθεί ό αναγνώστης στή μελέτη του.

Ταυτόχρονα , στήν έλληνική Ιtκδοση προσθέσαμε σέ κάθε

τόμο κι από ενα διαφορετικό τίτλο (παρμένο από φράση

τοϋ 'ίδιου τοϋ Άγίου σέ κάποια από τίς έπιστολές) , προ

κειμένου κάθε τόμος νά Εχει τή δική του ταυτότητα καί νά

εΙ ναι προσφορότερος σέ αναφορά καί αναζήτησή του από

τό αναγνωστικό κοινό.

Μέ τοϋτες τίς απαραίτητες μικρές διευκρινήσεις παρα

δίδουμε τόν ανά χείρας τόμο στούς αναγνώστες , έλπίζο

ντας πώς θά αποτελέσει ίκανό πνευματικό έντρύφημα καί

πολύτιμο βοήθημα στό διάβα ένός δρόμου πού «δίχως

Θεό δέν αντέχεται ... » !

16

l. Στόν έργάτη πού ρωτά τί εlναL αύτό πού άποκαλοϋμε «πνευματαή ζω'ή».

Μά ή πνευματικ'ή ζω'ή εΙ ναι ή πραγματική ζωή. 'Όλα τ'

ωJ..α είναι πράγματα.

Πράγμα είναι τό σώμα μας, χώμα δανεισμένο άπό τήν

γη. Χώμα, νερό, φωτιά, &έρας- &π' α&τά τά τέσσερα στοι

χεία είναι κτισμένο τό ανθρώπινο σώμα.

Κτισμένο τόσο έπιδέξια καί θαυμαστά πού δέν γίνεται

νά έκφρασθεί καί νά περιγραφεί. Μά δμως τό σώμα είναι

μόνο ενα πράγμα' δέν είναι ή ζωή· είναι ή &μαξα' δέν είναι ό ταξιδιώτης είναι τό κλουβί' δέν είναι τό πτηνό.

τί είναι τότε ή ζωή ; Ή Ά γία Γραφή τοu Θεοί> ξεκάθαρα έξηγεί στήν πρώτη κιόλας σελίδα της : «καί ίtπλασεν ό Θεος τον &νθρωπον' χοuν &π ο της γης' καl ένεφύσησεν είς το

πρόσωπον αύτοu πνοΥjν ζωής, και Εγένετο ό &:νθρωπος είς

ψυχΥjν ζώσαν (Γέν. 2 ,7). Μήπως γνωρίζεις τί σημαίνουν &μεσα καί ίtμμεσα α&τές

οί. λέξεις; 'Έμμεσα λοιπόν &πό τήν γη ίtφτιαξε ό Θεός τό

σώμα καί &:μεσα έκ τοu Έαuτοu του, ένεφύσησεν σ' α&τόν

πνοή ζωής. 'Έτσι ό &:νθρωπος ίtγινε ζωντανή ψυχή. Ή

ανθρώπινη ϋπαρξη είναι φαινομενικά πράγμα, αλλά πράγ

μα μέ ζωντανό πνεuμα μέσα της, τό όποίο προέρχεται &με

σα &πό τόν Δημιουργό.

Μέσα &π' αύτή τήν πνοή ζωής ό &:νθρωπος σχετίζεται μέ

τό Δημιουργό του καί μ' όλόκληρο τόν πνευματικό κόσμο,

πού περιβάλλει τόν Δημιουργό. Είναι μιά σπίθα πού μοιάζει

μέ τήν αίώνια φλόγα τοu Θεοί>. 'Ά ν καί μέ τό σώμα Ερπουμε

στήν γη ανάμεσα στά εντομα' μ' αύτήν τήν σπίθα ε'ίμαστε

δεμένοι μέ τούς ύψηλότεροuς ούρανούς καί τήν αίωνιότητα.

17

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΥΣ

Ή ζωή τοu aνθρώπου είναι ψυχή ζώσα στό σώμα , aστα

μάτητα ύποστηριζόμενη καί αναζωογονούμενη μέ έκείνη

τήν θέίκή πνοή ζωής.

Πρακτικά μιλώντας ή πνευματική ζωή είναι ή aδιάκοπη

προσπάθειά μας , νά aξιωθοuμε έκείνηςτΥjς θέίκΥjς πνοής μέ

σα μας. Γιατί δμως νά προσπαθούμε νά aξιωθοuμε; Έπειδή

α&τό μας τό δώρισε ό Δημιουργός aπό τόν Έαuτό Του. Κα

νείς aπό μας δέν τό ιΧγόρασε' οUτε τό πλήρωσε αλλά μας τό

δώρισε ή αtώνια Άγάπη. Τό δώρο δέν πληρώνεται μέ τίπο

τα. η' αύτό καί είναι δώρο. Άλλά έκείνος πού δέχεται τό

δώρο καί μάλιστα ενα δώρο τόσο πολύτιμο δπως α&τό της

ζωής , πρέπει τουλάχιστον νά φανεί aντάξιος τέτοιου δώρου.

Πώς νά aπαντήσουμε στήν aγάπη τοu Θεοu μέ aγάπη ,

καί πώς νά aναδειχθοuμε ιΧξιοι α&του τοu Θέίκοu δώρου ; η· α&τό ύπάρχει μεγάλη έπιστήμη ' ή όποία aποκαλείται πνευ

ματική έπιστήμη. Ή έπιστήμη αύτή είναι πάνω aπ' δλες τίς

έπιστΥjμες , δπως είναι ή Θέίκή πνοή ζωής πάνω aπό δλα τά

πράγματα. Ή έπιστήμη αύτή δέν κατάγεται aπό τόν έν σώ

ματι ιΧνθρωπο αλλά aπό τό 'ίδιο τό Άγιο Πνεuμα τοu Θεοu.

Ό Δωρητής τοu πιό πολύτιμου δώρου μόνος έ:μαθε τούς

aνθρώπους πώς νά aξιωθοuν α&του του δώρου.

Έάν έπιθυμείς νά εtσέλθεις σ' α&τή τή φωτεινή καί γλυ

κιά έπιστήμη, ιΧς είναι εύλογη μένη ή έπιθυμία σου.

ΕΙ.ρήνη καί χαρά έν Κυρ~

2. Στόν ιΧνθρωπο πού λέει

δτι. πr.στεύει στόν Θεό σχΜ δέν προσεύχεται.

Προσπάθησε καί δυνάμωσε τήν πίστη μέσα σου . Μέ τόν

18

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑ Ι ...

καφό θά αίσθανθείς τήν ανάγκη -γtά προσευχή. Ή πίστη σου

δέν εΙ ναι δυνατή ' γι' αUτό δέν σέ προτρέπει στήν προσευχή.

'Όταν πέσει Ν.γο νερό στόν τροχό τοϋ νερόμυλου , ό τρο

χός μένει ακίvητος. 'Όταν πέσει πολύ νερό , ό τροχός ξεκινά.

Ή πίστη εlναι πνευματική δύναμη. Ή ολιγοπιστία δέν κι

νεί οUτε τόν νοϋ , οUτε τήν σκέψη περί Θεοϋ , οUτε τήν καρδιά

γιά προσευχή στόν Θεό. Ή μεγάλη πίστη κινεί καί τόν νοϋ

καί τήν καρδιά καί όλόκληρη τήν ψυχή τοϋ ανθρώπου. 'Όσο

διαρκεί στόν liνθρωπο ή μεγάλη πίστη τόσο μέ τήν δύναμή

της παρακινεί τήν ψυχή του στόν Θεό.

Λές δτι διάβασες τόν λόγο τοϋ Σωτήρα «οΙδε γαρ ό

πατηρ uμών ών χρείαν Ε-χετε πρΟ τοϋ uμάς αίτΥjσαι αUτόν»

(Ματθ. 6 ,8) , μά έσύ από αUτό συμπέρανες , δτι ή προσευχή

δέν εΙ ναι διόλου απαραίτητη. Πράγματι , ό Θεός γνωρίζει έκ

τών προτέρων δ λα δσα μάς χρειάζονται , αλλά δμως έπιθυ

μεί νά προσευχόμαστε d Α&τόν. Γι' αUτό ό 'ίδιος ό Σωτήρας πρόσταξε νά προσευχόμαστε ασταμάτητα ' καί μας εμαθε

πώς νά προσευχόμαστε.

Εlναι πιό εuκολο νά έξηγηθεί αUτό στούς γονείς παρά d έσένα , τόν ανύπαντρο. Κοίτα , καί ot γονείς ξέρουν έκ τών προτέρων τί χρειάζονται τά παιδιά τους , αλλά δμως απαι

τοϋν από τά παιδιά τους νά τούς παρακαλέσουν. Έπειδή ot γονείς ξέρουν , δτι ή παράκληση μαλακώνει καί άπαλύνει

τήν καρδιά τοϋ παιδιοϋ , δτι τήν κάνει μετριόφρονα , ταπεινή ,

σεμνή , uπάκουη , Ελεήμονα καί εύγενή. Βλέπεις λοιπόν , πό

σες ούράνιες σπίθες αναδύει ή προσευχή από τήν καρδιά

τοϋ ανθρώπου;

Διάβασα κάποτε πώς ενας ταξιδιώτης κοντοστάθηκε

μπροστά σ' ενα σπίτι στήν liκρη τοϋ δρόμου. Στό σπίτι ot έργάτες συζητοϋσαν. Ξαφνικά /::γινε σιγή στό σπίτι. Ot

19

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

έργάτες γονάτισαν νά προσευχηθούν. 'Ένας άπ' αuτούς

βγΥΊκε κι &(:τχισε νά βηματι'ζει μπροστά άπ' τό σπίτι. Ό ταξι

διώτης τόν ρώτησε:

- Τί κάνουν μέσα;

- Α&τοί προσεύχονται aτόν Θεό. Ένω έγώ ντρέπομαι καί

βγΥΊκα.

Ό ταξιδιώτης σιώπησε καί περίμενε.

- Ποιόν περιμένεις; τόν ρώτησε ό Εργάτης.

- Περιμένω, λέει , νά βγεi: κάποιος νά τόν ρωτήσω γιά τόν

δρόμο.

- Μά γιατί δέν ρωτάς έμένα; Καί έγώ μπορώ νά σοϋ τόν δείξω.

Κουνα τό κεφάλι ό ταξιδιώτης καί τοϋ άπαντα:

-Πώς θά μποροϋσε νά μοϋ δείξει τόν σωστό δρόμο κά

ποιος πού ντρέπεται τόν Θεό καί τούς άδελφούς του;

Νομίζω , δτι έσύ δέν ντρέπεσαι νά προσευχηθεi:ς, άλλά

ά.πλά Εχεις άδύναμη πίστη. Νά φροντίζειςτό παιδί πού Εχεις

μέσα σου. 'Όταν άνδρωθεi: θά σοϋ πληρώσει έκατονταπλά

σια τόν κόπο σου. Ή άνδρωμένη πίστη θά κινήσει τόν τροχό

τοϋ εΙ ναι σου , καί θά λάβεις νέα ζωή.

Ε!.ρήνη καί εuλογία Κυρίου

3. Πρός μιά μορφωμένη γuναικα,

τήν δπο(α χ~οuν έπειδή έκκλτjσιάζεται.

Στόν χλευασμό νά άπαντaς μέ χαμόγελο.

Ό χλευασμός τους προέρχεται άπό τήν μοχθηρή καρδιά·

τό χαμόγελό σου ας ε'ίναι χωρίς κακία. Ό χλευασμός ά.ρμόζει

στήν &γνοια , ένω στή γνώση ά.ρμόζει τό χαμόγελο. Μέ τόν

20

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ ...

χλευασμό τους αuξάνουν τήν τιμή της προσεuχΥjς σου μπρο

στά aτόν αιώνω Δικαστή. Άφοu aτόν Θεό είναι πιό &γαπη

τή ή προσευχή της θαρραλέας ψυχ.Υjς , περικυκλωμένης άπό

τά βέλη της κακίας , του μίσους , του φθόνου κα[ του χλευα

σμοί). 'Όλα α6τά τά βέλη Εχουν άμβλυμένη τήν κορυφή καί

αιχμηρή τήν βάση , ωστε αποκρούονται άπό έσένα κα[ λα

βώνουν τούς 'ίδιους τούς τοξότες.

Ή γυναίκα τοu βασιλιά Δαυίδ , Μελχόλ , χλεύασε κάποια

φορά τήν Ενθερμη προσευχή τοu &.ντρα της. Άπό τόν χλευα

σμό α6τό ό Θεός βρέθηκε περισσότερο προσβεβλημένος άπ'

δτι ό βασιλιάς Δαυίδ. Γι' αuτό ό "Υψιστος τιμώρησε τήν

Μελχόλ: «Καl τη Μελχόλ θυγατρί Σαούλ οuκ έγένετο παι

δίον έ:ως της ήμέρας τοu άποθανείν α6τήν» (Βασ. Β' , 6 ,23). 'Όποως παρατηρεί προσεκτικά τή μοίρα τών άνθρώπων καί

τά γεγονότα , α6τός μπορεί νά βεβαιωθεί δτι καί στίς μέρες

μας ό Θεός τιμωρεί α6στηρά τούς χλευαστές της ίερότητας.

Κι έσύ -έάν νομίζεις δτι όποιοσδήποτε λόγος είναι πιό

δυνατό φάρμακο γι' α6τούς άπό τή σιωπή- πές aτούς χλευ

αστές σου: μέ άπατοuν τά μάτια μου η βλέπω καλά; Έσείς

πού κάθε μέρα παρακαλάτε τούς έμπόρους καί τούς γαιο

κτήμονες καί τούς χωροφύλακες , τήν μιά γιά τό έ:να καί τήν

&.λλη γιά τό &.λλο , χλευάζετε έμένα , έπειδή παρακαλώ τόν

αιώνιο Δημιουργό μας; Δέν είναι πιό γελοίο νά παρακαλάς

τόν άνήμπορο παρά τόν Παντοδύναμο; Δέν είναι παράλογο

νά προσκυνάς τή σκόνη παρά τόν ΖωοΟότη καί Κύρω;

'Έχει ειπωθεί κάπου στόν προφήτη: «έπικατάρατος ό

&.νθρωπος , δς την έλπίδα εχει έπ' &.νθρωπον» (Ίερ. 17 ,5). 'Όποως τοποθετεί τήν έλπίδα στόν θνητό &.νθρωπο , σέ μιά

πρόσκαιρη φούσκα καί δέν τήν τοποθετεί aτόν Θεό Παντο

κράτορα , εΙναι οφθαλμοφανές δτι είναι καταραμένος. Καί

21

Αrισr ΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

αUτή ή κατάρα έπάνω του καί στό σπίτι του μπορεί νά έπι

βεβαιωθεί μέ τήν καθημερινή έμπειρία. Είναι ξεκάθαρο , δτι

κατά τόν 'ίδιο τρόπο είναι καταραμένος ό &.νθρωπος πού

παρακαλά μόνο τόν &.νθρωπο ένώ δέν παρακαλά Έκείνον

πού κρατά τά πάντα καί μπορεί τά πάντα. Άλλά , πρόσεχε ,

καμιά φορά ή σιωπή είναι χρησιμότερη καί &πό α&τά τά λό

για.

Ό πρώτος χλευασμός συγχύζει τήν προσευχόμενη ψυχή.

'Όμως έσύ ηδη έπέζησες καί δέν παραιτήθηκες &πό τήν

προσευχή. Ένώ ό έπαναχλευασμός είναι wθηση. Σ' α&τό λές

καί μόνη σου δτι εχεις έμπειρία. Τώρα αίσθάνεσαι δτι είναι

ό Θεός κάπως έγγύτερα d έσένα καί ή έκκλησία πιό &γαπητή καί ή προσευχή πιό γλυκιά. Νά ξέρεις δτι θά ίtρθει και

ρός , δπου ό χλευασμός θά σταματήσει καί θά &ρχf.σει νά γί

νεται συναίνεση καί θαυμασμός καί ίtπαινος καί τότε ή ψυχή

σου θά βρίσκεται σέ μεγαλύτερο κίνδυνο &π' δ ;τι βρίσκεται

τώρα. Τώρα μαθαίνεις τήν ταπεινοφροσύνη , ένώ τότε θά

αμύνεσαι &πό τήν uπερηφάνεια. Άλλά α&τό είναι &.λλο ζή

τημα , &.λλος πειρασμός.

Νά ξέρεις δτι έκείνοι πού μάς βασανίζουν μέ χλευασμό

έκείνοι &κριβώς είναι καί οί έχθροί μας. Καί d α&τούς &ναφερόταν ό Κύριος δταν ίtδινε τήν έντολή: «&γαπάτε τοuς

έχθροuς uμών» (Ματθ. 5,44). Χωρίς νά τό ξέρουν , μάς κά

νουν καλό. Πικραίνοντάς μας καί στενοχωρώντας μας , ανά

βουν τήν φλόγα τοϋ θiίκοϋ πυρός μέσα μας. Γαβγίζοντας

πισώπλατα δταν έμείς βαδίζουμε στόν ναό τοϋ Θεοϋ μας

σπρώχνουν π ιό κοντά στόν Θεό. Κάνοντάς μας τή γη π ιό

&νιαρή μάς κάνουν τόν ούρανό &κόμα πιό &γαπητό. Ή πα

γωνιά καί ό &.νεμος δέν σκέπτονται τό καλό τοϋ δένδρου ,

&λλά , &ν καί &.θελά τους , τοϋ κάνουν καλό. 'Έτσι καί οί

22

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕτΑΙ ...

έχθρο[ σου d έσένα. Γι' α&rό συγχώ(ΠJσέ τους χα[ ε6λόγησέ τους και προσευ

χήσου στόν Θεό γι' α6τούς, χα[ -έκείνο πού άποτελεί τό

αποκορύφωμα δλων- &:yάπα τους ώς τούς μέγιστους ευερ

γέτες σου μετά τόν Θεό.

Άλλά έάν ή ψυχή σου δέν ύπομένει α&rό τό έλ&:χ.ιστο σύ

ριγμα της γήινης σκόνης χα[ δέν προτιμά νά ντρέπεται απέ

ναντι στόν Χριστό, τότε θά γελοϋν μαζ[ σου οχι μόνο οί

&νθρωπσι αλλά χα[ τά δαιμόνια.

Νά έπισκέπτεσαι συχνά τούς οίκους της θΝψης. Νά έπι

σκέπτεσαι χα[ τό νεκροταφείο. Νά σκέπτεσαι περ[ τοϋ

σταυροί> τοϋ Χριστοί>, χα[ νά τόν &σπάζεσαι δσο πιό συχνά

μπορείς. Κα[ περ[ τοϋ τέλους της ζωής νά σκέπτεσαι. 'Όλα

α6τά θά σέ βοηθήσουν νά ισχυροποιήσεις τή διάθεσή σου

γιά προσευχή και νά φθάσεις έ:ως τήν πλή(J'fj ν[κη.

..ι.

Είρήνη χα[ Ελεος Κυρ[ου

Στόν θεολόγο πού παραπονr.έται.

γιά τήν άπr.στία κάποιων άνθρώπων.

'Υπάρχουν πολλές πικρές άλήθειες στήν έπιστολή σου.

'Άς εlναι μακριά άπό μας ή άπελπιmα. Ή άπελπιmα άποτε

λεί τήν προ[κα τοϋ θανάτου , τήν προ[κα πού οί &πιστσι δέ

χονταινυμφευόμενοιτόνθάνατο.

'Υπήρξαν χα[ δυσκολότεροι καιρο[ γιά τήν έκκληmα τοϋ

Χριστοί>' άλλά οuτε οί μαχητές ύποχώρησαν οuτε ή μάχη

χάθηκε. Διάβασε μόνο στόν Μέγα Βαmλειο τήν είκόνα της

κατάστασης πού έπικρατοϋσε στήν έκκληmα χα[ στόν κό

σμο τήν έποχή τή δική του: είκόνα μαύ(ΠJ σάν μαύ(ΠJ νύκτα

23

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

α&rή ή κατάρα επάνω του καί στό σπίτι του μπορεΊ: νά επι

βεβαιωθεΊ: μέ τήν καθημερινή εμπειρία. ΕΙναι ξεκάθαρο, δτι

κατά τόν 'ίδιο τρόπο είναι καταραμένος ό &νθρωπος πού

παρακαλά μόνο τόν &νθρωπο ενώ δέν παρακαλά ΈκεΊ:νον

πού κρατά τά πάντα καί μπορεΊ: τά πάντα. 'Αλλά, πρόσεχε,

καμιά φορά ή σιωπή είναι χρησιμότερη καί &.πό α&τά τά λό

για.

Ό πρώτος χλευασμός συγχύζει τήν προσευχόμενη ψυχή.

'Όμως εσύ Ύjδη επέζησες καί δέν παραιτήθηκες &.πό τήν

προσευχή. Ένώ ό επαναχλευασμός είναι wθηση. Σ' α&τό λές

καί μόνη σου δτι εχ_εις εμπειρία. Τώρα αισθάνεσαι δτι είναι

ό Θεός κάπως Εγγύτερα d εσένα καί ή εκκλησία πιό &.γαπητή καί ή προσευχή πιό γλυκιά. Νά ξέρεις δτι θά Ε:ρθει και

ρός, δπου ό χλευασμός θά σταματήσει καί θά (φχίσει νά γί

νεται συναίνεση καί θαυμασμός καί Ε:παινος καί τότε ή ψυχή

σου θά βρίσκεται σέ μεγαλύτερο κίνδυνο &.π' δ ;τι βρίσκεται

τώρα. Τώρα μαθαίνεις τήν ταπεινοφροσύνη, ενώ τότε θά

αμύνεσαι &.πό τήν ύπερηφάνεια. 'Αλλά α&τό είναι &λλο ζή

τημα, αλλος πειρασμός.

Νά ξέρεις δτι εκεΊ:νοι πού μας βασανίζουν μέ χλευασμό

εκεΊ:νοι &.κριβώς είναι καί οί Εχθροί μας. Καί σ' α&τούς &.να

φερόταν ό Κύριος δταν Ε:δινε τήν εντολή: «&.γαπάτε τοuς

έχθροuς ύμών» (Ματθ. 5,44). Χωρίς νά τό ξέρουν, μας κάνουν καλό. Πικραίνοντάς μας καί στενοχωρώντας μας, ανά

βουν τήν φλόγα του θε'ίκοl> πυρός μέσα μας. Γαβγίζοντας

πισώπλατα δταν εμεΊ:ς βαδίζουμε στόν ναό του Θεοl> μας

σπρώχνουν πιό κοντά στόν Θεό. Κάνοντάς μας τή γη π ιό

&.νιαρή μας κάνουν τόν οuρανό &.κόμα πιό &.γαπητό. Ή πα

γωνιά καί ό ανεμος δέν σκέπτονται τό καλό του δένδρου'

&.λλά, αν καί &θελά τους, του κάνουν καλό. 'Έτσι καί οί

22

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤ ΑΙ ...

Εχθροί σου d εσένα. Γι' α&τό σuγχώρησέ τους καί εuλόγησέ τους καί προσευ

χήσου στόν Θεό γι' αuτούς, καί -εκεΊ:νο πού αποτελεΊ: τό

αποκορύφωμα δλωv- &.γάπα τους ώς τούς μέγιστους ευερ

γέτες σου μετά τόν Θεό.

'Αλλά εάν ή ψυχή σου δέν ύπομένει α&τό τό Ελάχιστο σύ

ριγμα της γήινης σκόνης καί δέν προτιμά νά ντρέπεται απέ

ναντι στόν Χριστό, τότε θά γελοl>ν μαζί σου οχι μόνο οί

&νθρωποι αλλά καί τά δαιμόνια.

Νά επισκέπτεσαι συχνά τούς ο'ίκους της θλίψης. Νά επι

σκέπτεσαι καί τό νεκροταφεΊ:ο. Νά σκέπτεσαι περί του

σταυροί) του Χριστοί), καί νά τόν &.σπάζεσαι δσο πιό συχνά

μπορεΊ:ς. Καί περί τοl> τέλους της ζωης νά σκέπτεσαι. 'Όλα

αuτά θά σέ βοηθήσουν νά ισχυροποιήσεις τή διάθεσή σου

γιά προσευχή καί νά φθάσεις εως τήν πλήρη νίκη.

4:.

Ειρήνη καί ελεος Κυρίου

Στόν θεολόγο πού παραπονr.έται

γιά τήν άπιστία κάποιων άνθρώπων.

'Υπάρχουν πολλές πικρές &.λήθειες στήν επιστολή σου.

'Άς είναι μακριά &.πό μας ή &.πελπισία. Ή απελπισία αποτε

λεΊ: τήν προίκα του θανάτου, τήν προίκα πού οί απιστοι δέ

χονται νυμφευόμενοι τόν θάνατο.

ΎπΥjρξαν καί δυσκολότεροι καιροί γιά τήν εκκλησία του

Χριστοί)' &.λλά οuτε οί μαχητές ύποχώρησαν οuτε ή μάχη

χάθηκε. Διάβασε μόνο στόν Μέγα Βασίλειο τήν εικόνα της

κατάστασης πού επικρατοl>σε στήν εκκλησία καί στόν κό

σμο τήν εποχή τή δική του: εικόνα μαύρη σάν μαύρη νύκτα

23

Απσr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒJτΣ

στήν τρικυμιώδη θάλασσα. Φαινόταν σάν νά έ:φθασε ή συ

ντέλεια τοu κόσμου καί ή Θεία Δίκη. Καί νά πού ά.πό τότε

μέχρι σήμερα πέρασαν κάπου δεκαέξι αLώνες. Ή πίστη

aτόν Χριστό οχι μόνο δέν έ:σβησε &:λλά έ:ζωσε τήν ύδρόγειο

καί φώτισε δ λα τά μέρη τοu κόσμου. 'Ά ν καί δέν τά φώτισε

δ λα εξίσου' παρόλα αύτά οι ά.κτίνες της έ:φθασαν παντοu

έίτε κάθετα έίτε λοξά.

Πρίν λίγες μέρες μέ επισκέφθηκε ό καθηγητής Μάνιγκ

ά.πό τή Νέα 'Υόρκη. Πλούσια ψυχή, γεμάτη κοσμική γνώση

καί ταυτόχρονα γεμάτη πίστη. Τόν ρώτησα γιά τήν πίστη

τών Άμερικανών φοιτητών.

« Έγώ ξέρω», μοu είπε, «δτι ή πίστη στόν Χριστό είναι ά.νίκητη δύναμη. Ώς ζωντανό βαρόμετρο ή δύναμη αύτή

ά.νεβαίνει η κατεβαίνει, άλλά ποτέ δέν μειώνεται. οι ρηχοί

καί ά.μόρφωτοι &.νθρωποι αύταπατώνται πολύ δταν προφη

τεύουν τή διάλυση τοu χριστιανισμοu. Πρίν έκατό χρόνια,

δταν οι φυσικές επιστήμες μόλις είχαν ά.ρχ.ίσει νά παίρνουν

μεγάλη φόρα, στό πανεπιστήμιο Π. γράφτηκαν στή θεολο

γία μόνο πέντε φοιτητές. Άκοuτε, μόνο πέντε! Καί δταν

γράφτηκαν οι πέντε πρώτοι' οι ύπόλοιποι φοιτητές τούς

χλεύαζαν λέγοντάς τους: 'καλά δέν βλέπετε δτι δλα τελείω

σαν μέ τήν πίστη;'.

Σήμερα δμως, μετά ά.πό έκατό χρόνια, σ' αύτό τό 'ίδιο

πανεπιστήμιο Εχουν Εγγραφεί μερικές έκατοντάδες φοιτη

τές στή θεολογία».

'Έτσι μίλησε ό Άμερικανός γιά τούς Άμερικανούς. Κι εσύ

Σέρβος, κοίταξε πόσοι φοιτητές ύπάρχ.ουν μόνον ατή δική σας

σχολή! Πάνω ά.πό δυό έκατοντάδες. Μήπως είναι ή ά.πιστία

τών γονιών σας πού έ:φερε κι εσας τούς διακόσιους d αύτό τό πνευματικό σχολείο, η ή πίστη ;Άναμφίβολα ή πίστη.

24


Τό γεγονός δτι κάποιοι χριστιανοί έ:χασαν τήν πίστη

τους, γιά ποιούς είναι δuστuχf.α, &.ν οχι γιά τούς 'ίδιους; «Μη

ή ά.πιστία αύτών την πίστην τοu Θεοί> καταργήσει ;» (Ρω μ. 3,3)- αύτό αναρωτήθηκε ενας ήρωικός ά.πόστολος τοu Χριστοί> τίς πρώτες ήμέρες μιας ιστορίας πού σήμερα συμπλη

ρώνει δεκαεννέα αLώνες. Αύτοί οι πολυάριθμοι αLώνες δι

καίωσαν τό φωτεινό βλέμμα του στό μέλλον. Δέξου κι εσύ

αύτή τή φωτεινή αποστολική ματιά στό μέλλον τοu χριστια

νισμοu. Προσπάθησε νά γράψεις γιά τήν εκκλησία ενα δοκί

μιο μέ τό τίτλο: θρίαμβος της γενιάς τοu Χριστοί>.

Ό πόνος σου εξαιτίας κάποιων ά.νθρώπων πού δέν πι

στεύουν περιγράφει τήν ά.γάπη σου στόν Κύριο. Γνωρίζεις

καί μόνος δτι ό πόνος ά.ποτελεί τήν πλέον συχνή έ:κφραση

τής ά.γάπης. Άλλά φυλάξου καλά ωστε νά μ ή μισήσεις

αύτούς πού δέν πιστεύουν. Αύτό θά frrαν όλέθριο γιά εσένα

καί &.χρηστο γι' αύτούς. Άλλά κοίταξέ τους μέ εύσπλαχνία

σάν ταξιδιώτες πού στό δρόμο τούς επιτέθηκαν κρυμμένοι

έ:νοπλοι ληστές καί τούς λήστεψαν. Σπλαχνίσου τους δπως

σπλαχνίζεσαι τούς ζητιάνους στό δρόμο.

Καί νά προσεύχεσαι στόν Θεό γι' αύτούς. Θά γίνεις ά.πό

στολος. 'Άς Lσχύει γιά σένα ώς πρώτος ό κανόνας της ά.πο

στολιχΥjς διακονίας: προσευχήσου στόν Θεό γι' αύτούς πού

Εχασαν τήν πίστη τους.

5.

Ή Χάρη τοu Κυρίου μαζί σου

Στή μητέρα πού δέν μποροϋσε νά βpci

τόν τάφο τοu σκοτωμένου γιοί> τη;.

Τόν εψαχνες , λές , σ' δ λα τά στρατιωτικά νεκροταφεία.

25

Απσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

Ταξίδεψες &πό τό Ζλάτιμπορ έ:ως τήν Κέρκυρα, έ:ως τήν

Θεσσαλονίκη. Ά νέβηκες στό Καψακτσαλάν, στήν Πέτρα τοu

Γάτου. Κατέβηκες στίς κοιλάδες τών νεκρών. Πήγες δπου

ε μα θες δτι ύπάρχει στρατιωτικό νεκροταφείο. 'Έτρεξες,

παρακάλεσες νά σου διαβάσουν τίς λίστες θαμμένων εδώ

καί εκεί - διάβαζες καί μόνη σου τά ονόματα στούς σταυ

ρούς. Δέν ύπάρχει πουθενά.

Μήν θλίβεσαι, αγαπητή μητέρα. Ή μεγάλη θλίψη είναι άμαρτία. « Ίδοu Κυρίου τοu Θεοί> σου ... ή yYj καl πάντα δσα εστlν εν αύτΥj» (Δεuτ. 10, 14). 'Όπου καί νά είναι ό τάφος τοu γιοί> σου, είναι στή yYj τοu Θεοί>. 'Όταν ακουμπήσεις τό μαuρο χώμα μπροστά στό κατώφλι του σπιτιοu σου' ακού

μπησες τήν &κρη τοu τάφου τοu γιοί> σου. Ό Οφθαλμός τοu

Θεοί>, πού τά πάντα όρα, αναμετρά τή yYj καί βλέπει τούς νεκρούς δπως καί τούς ζωντανούς. Έάν ό γιός σου κρύφτη

κε &πό σένα, δέν κρύφτηκε &πό τόν Θεό. Ό 'ίδιος ό Θεός τόν

εκρυψε &πό σένα, γιά νά καθαρίσει τήν καρδιά σου μέ τή

θλίψη καί νά σου έτοιμάσει χαρούμενη εκπληξη' χαρούμενη

συνάντηση μέ τόν γιό στά αιώνια παλάτια Του.

Δέν είναι γνωστοί οuτε οί τάφοι πολλών μεγάλων καί

&γιων ανθρώπων. 'Έμεινε &γνωστος ό τάφος τοu προφήτη

Μωυσή καί οί τάφοι πολλών αποστόλων καί μαρτύρων τοu

Χριστοί> καί οί τάφοι πολλών Ερημιτών καί &σκητών. Τά ονό

ματά τους είναι γραμμένα μέ κόκκινα γράμματα στό ήμερο

λόγιο. Γιορτάζουμε τή μνήμη τους, τούς χτίζουμε ναούς , ανυ

ψώνουμε τίς προσευχές σ' αύτούς. Άλλά τούς τάφους τους

δέν τούς γνωρίζουμε. Μή θλίβεσαι λοιπόν πού καί ό τάφος

τοu γιου σου θά παραμείνει γνωστός μόνο στόν Οφθαλμό πού

τά πάντα βλέπει , δπως καί οί τάφοι τόσων ά:yίων.

26

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕτΑΙ ...

'Έθαψαν τόν στρατιώτη γιό μιας μητέρας στό Ντέμπρο

κάπου σέ μακρινή χώρα. Έξ αιτίας τοu γήρατος εκείνη δέν

μπορούσε νά πάει στόν τάφο του. Καί σκέφθηκε ή γέρικη

ψυχή πώς νά βρέξει τόν τάφο τοu γιοί> της. Κάθε Σάββατο

πήγαινε στό στρατιωτικό νεκροταφείο στό Ντέμπρο. Έκεί

κείτονταν νεκροί στρατιώτες. Σ' αύτούς τούς τάφους εκείνη

&ναβε κεριά καί ψιθύριζε προσευχές. Καί παρακαλοUσε τόν

ίερέα νά διαβάσει τρισάγιο καί νά μνημονεύσει τό ονομα

πού ήταν γραμμένο στόν σταυρό, καί μ' αύτό μαζί καί τό

ονομα τοu δικοί> της Άθανάσιου. Κι εσύ μπορείς Ετσι νά κά

νεις. Καί ό πόνος σου θά άπαλύνει.

'Όμως είναι πιό σημαντικό νά σκέφτεσαι περί της ψυχής

τοu παιδιοu σου παρά περί τοu τάφου του. 'Ιδού, ή ψυχή

του δέν βρίσκεται σέ κανένα τάφο επάνω στήν yYj. Έκείνη βρίσκεται πιό κοντά σέ σένα παρά σέ τάφο.'Υπήρχε Ετσι μία

αλλη μητέρα, ή όποία ταξίδεψε εν καιρώ πολέμου στό πεδίο

της μάχης, γιά νά επισκεφθεί τόν τάφο τοu γιου της. Ό τά

φος βρισκόταν μέσα στά πυρά, όπότε δέν τής τό επέτρε

ψαν. Άπαρηγόρητη γύρισε σπίτι. Ξαφνικά, κατά τήν Πρό

νοια τοu Θεοί>, εμφανίζεται ό γιός της μέσα στό δωμάτιο. Ή

μητέρα αναπήδησε καί φώναξε:

- Ποu είσαι , γιέ μου ; -Ταξίδεψα μαζί σου, μάνα , καί γύρισα.

Άκόμα της είπε δτι αύτός είναι καλά καί δτι εκείνη πρέ

πει νά σταματήσει νά θρηνεί.

Σταμάτα κι εσύ τά κλάματα, καί ξεκίνα τήν ελεημοσύνη

γιά τή συγχώρηση τής ψυχής τοu γιου σου. Μέ τά δάκρυα

αρκετά μαλάκωσες τό χώμα τής καρδιάς , είναι καιρός νά

&φήσεις νά φυτρώσει ό σπόρος. Καί ό πιό χρυσός καρπός ,

27

ΑΓΙσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

πού φυτρώνει άπό τά δάκρυα είναι ή προσευχή, ή Ελεημο

σύνη χαί τό νά παραδίνεσαι ατή βούληση του Θεου. 'Άς γίνει

γιά σένα ή προσευχή τό Ε.να σανιδάκι του σταυρου , χαί ή

έλεημοσύνη τό δεύτερο. Άπ' αύτά φτιάξε σταυρό στόν γιό

σου. Ή προσευχή ύψώνεται στό ϋψος , ένw ή έλεημοσύνη

έπεχτείνεται στό πλάτος. Καί τό νά παραδίνεσαι στήν βού

ληση του Θεου μέ πραότητα , aς σέ χάνει σάν σίδερο , μέ τό

όποίο καρφώνεται ό σταυρός.

Μήν χωρίζεις τήν προσευχή άπό τήν Ελεημοσύνη. Καί ή

άπαλή παρηγοριά άπό τόν οuρανό θά κατέβει σιγά-σιγά

στήν καρδιά σου σάν δροσιά ατό διψασμένο χόρτο.

β.

Ή ειρήνη του Θεου χαί ή εuλογία Του μαζί σου

Στόν κατεστpαμμένο eμπορο

ποό δλΟL έγκατέ.λεLψαν.

Γράφεις δτι καταστράφηκες. Οί φίλοι σέ έγχατέλειψαν. Οί

μέν άποστρέφουν τήν κεφαλή τους άπό σένα , οί δέ σέ χορο'ί

δεύουν. Μόνο ή πίστη aτόν Θεό σέ κρατά , γιά νά μήν τρελα

θείς η νά μήν χάνεις χαχό aτόν έαυτό σου. 'Έτσι γράφεις.

Καταστράφηκε ή περιουσία σου , δέν καταστράφηκες

έσύ. Κατεστραμμένος Ιtμπορος δέν σημαίνει χαί κατε

στραμμένος aνθρωπος. Ό πλούτος δέν γεννήθηκε μαζί σου ·

στό δρόμο της ζωης τόν άπέχτησες χαί στό τέλος της ζωης

πρέπει νά άποχολληθείς άπ' αύτόν .

Άλλά έπειδή ό πλοUτος άποχολλήθηχε άπό σένα πρίν άπό

τό τέλος της ζωης σου , αuτό σέ πικραίνει . 'Όμως άχριβwς

αύτό τούς πολλούς έξυπηρέτησε ώς μέγιστη τύχη. Άφου ξε

κολλώντας άπό τόν σάπιο πλοUτο του χώματος, έχείνοι είχαν

28

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ ...

άχόμα άρχετό χρόνο νά πλουτίσουν1 τίς ψυχές τους μέ τό Θεό. Γι.ά έχείνους δμως πού πετουν άπό πάνω τους τό σαμάρι του πλούτου ταυτόχρονα μέ τό σαμάρι του σώματος, μπορεί νά είναι ά(Ιyά γιά δ λα χαί δ λα νά Εχουν χαθεί.

Τίμια δούλεψα, γράφεις. 'Όμως στήν τιμιότητα Εχει ύποσχεθεί αlώνιο βραβείο χαί οχι έφήμερο. Άπό τήν τίμια έργα

σία ό aνθρωπος μπορεί νά πλουτίσει, μπορεί χαί νά φτωχύνει. Άλλά δπως ό πλούτος δέν χάνει τόν τίμιο περισσότερο

aνθρωπο ' Ιtτσι χαί ή φτώχια δέν τόν χάνει λιγότερο aνθρωπο. 'Όποιος σκέφτεται διαφορετικά , τουτος δέν ζεί στήν χριστιανική έποχή άλλά στήν παλιά εlδωλολατριχή2 , στήν

όποία ή άξία του άνθρώπου ζυγιζόταν μέ τό βάρος του χρυσου. Ό Χριστός γι' αύτό χαί παραδόθηκε ατό νά Τόν σταυρώσουν aτόν Γολγοθά, wστε νά καταστρέψει αύτό τό βάρβαρο ζύγι άνάμεσα στούς άνθρώπους , χαί νά τοποθετήσει αλλο , πνευματικό χαί Ύjθιχό.

Κατά τό ζύγι του Χριστου έχείνο πού χάνει μόνιμη τήν

άξία μέσα στόν aνθρωπο οϋτε άπό τό πλουτο άπορρέει οϋτε άπό τήν φτώχια χάνεται. Άλλά άπό τήν ισχυρότερη η άσθενέστερη άγάπη άπέναντι στόν νόμο του Θεου έξαρτάται ή παλίρροια η ή aμπωτης αuτης της μόνιμης άξίας πού δέν κατεβαίνει στόν τάφο μαζί μέ τό σwμα.

Τό δτι σέ έγχατέλειψαν οί φίλοι στήν άνάγχη χαί τώρα η

άποστρέφουν τήν κεφαλή τους άπό σένα η σέ χορο'ίδεύουν ., ι ' ι Ι - '' t:ι ; ι ι ι ανοιχτα , αυτο σε πονα οντως , ομως ειναι μονο μια νεα μαρ-

τυρία της παμπάλαιης άνθρώπινης έμπεφίας. 'Όταν σταύρωσαν τόν Κύριο Χριστό , που ηταν έχείνοι οί όποίο ι πρίν

' obogate: ή λέξη πλουτίζω. πλοUτος -bogatstvo- στήν Σερβική γλώσσα στήν ρίζα της Εχει τήν λέξη Θεός - Bog (Σ .τ .Μ.). ' neznabozackoj = δσοι δέν γνωρίζουν τόν Θεό (κυριολεκτική σημασία τής λέξης) (Σ.τ . Μ.).

29

Arrσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

από α&tό Ύjθελαν νά Τόν κάνουν βασιλιά καί Tou φώναζαν «'Ωσαννά»; Κανένας τους πουθενά. Κάτω από τό σταυρό

στέκονταν μόνο ot αδιάφοροι καί ot χλευαστές. Ot Ρωμαίοι στρατιώτες χασμουριόντουσαν μέ ανία' ένώ τά έβρ<Χίκά

σκυλιά γαύγιζαν μοχθηρά. Νά χαίρεσαι πού ή σταγόνα της

πίκρας σου μοιάζει μέ τή θάλασσα της πίκρας τοu σταυρω

μένου Κυρίου.

ΕΙ ναι καλό πού κρατάς τήν πίστη στόν Θεό. Κι έκείνη θά

κρατα έσένα σ' α&tές τίς δύσκολες μέρες, ot όποΙες θά περάσουν σάν όμίχλη. Κοίτα, κάποιοι ιΧνθρωποι κουβαλούν τό

μπαστούνι σάν στολίδι, ιΧλλοι πάλι γιά βοήθεια στούς δύ

σκολους δρόμους. Ή πίστη στόν Θεό καί στολίζει καί βοηθα

τόν ιΧνθρωπο. 'Όσο Ύjσουν εύκατάστατος περισσότερο τήν

κρατοί>σες σάν στολίδι τώρα σου Έχει γίνει απαραίτητο στή

ριγμα. Έκείνη Έχει πιό φωτεινό πρόσωπο δταν διακονεί καί

βοηθα, παρά δταν μόνο στολίζει.

Φοβασαι νά μήν τρελαθείς, γράφεις. Μήν φοβασαι, εΙναι

έλάχιστοι έκεϊ:νοι πού τρελάθηκαν από τήν φτώχια, αλλά

πάρα πολλοί έκεϊ:νοι πού τρελάθηκαν από τόν πλοί>το.

Φοβ<Χσαι νά μήν κάνεις κακό στόν έαυτό σου,λές. ΑUτο

κτονία σκέφτεσαι; Μά αύτό είναι τό τέλειο συμπόσιο τών

διαβόλων. Αύτό σημαίνει νά μήν πηγαίνεις οuτε κατά τή

βούληση τοu Θεοί> οUτε κατά τή βούληση τήν δική σου αλλά

κατά τή βούληση τοu διαβόλου. Σχοινί γύρω από τό λαιμό -ή αtώνια ζωή χαμένη. Καί οντως , στήν απότομη καί δυσμενή

στροφή της ζωης σου τίποτα δέν μπορεί: νά κρατήσει τόν

ιΧνθρωπο έκτός από τήν ζωντανή πίστη στόν ζώντα Θεό, ό

Όποϊ:ος δίνει καί παίρνει, καί παίρνει καί δίνει, δοκιμάζοντας

παράλληλα τήν πίστη μας καί τήν ιΧγάπη μας.

Ot ιΧπιστοι κατεβαίνουν μέ τόν Ίούδα στό ποτάμι γιά νά

30


κρεμαστούν ' ένώ ot ψυχές μέ ήρωική πίστη ανεβαίνουν στό Γολγοθά γιά νά πιουν τό ποτήρι της πίκρας καί ν' αναστη

θούν.

Ό Θεός ιΧς σοu δίνει βοήθεια

7. Στήν καπi).α πού δέν μπορεί: νά άπαρασίσει

αν πρέπει νά παvφευτεϊ: η νά πάει στό μοναστήρι..

Έφόσον αμφιταλαντεύεσαι, κόρη, νά ξέρεις δτι εΙσαι πε

ρισσότερο γιά γάμο παρά γιά μοναστήρι. Γιά μοναχικό βίο

εΙ ναι έκείνοι στούς όποίους δέν ύπάρχει αμφιβολία. Ό Άγιος Σάββας δέν δίσταζε. Οuτε ή Άγια Θεοδώρα, οUτε ή

Ξένια, οUτε ή Εύφημία, οUτε τόσες πολλές ιΧλλες, ot όποϊ:ες uπηρξαν πραγματικές καλλιτέχνιδες του μοναχικοί> βίου.

Έπειδή «OU πάντες χωροuσι τον λόγον τοί>τον, αλλ' οίς δέδοται» (Ματθ.19,11).

Έσύ λές πώς συχνά τά βράδια κάθεσαι μαζί μέ τήν μητέ

ρα σου δίπλα στή φωτιά, καί απαριθμείτε λόγους ύπέρ καί

λόγους κατά. Ένώ έγώ σοu λέω: οσοι λόγοι καί νά εΙ ναι, καί

πάλι δέν θά αποφασίσουν ot λόγοι σέ ποιά πλευρά θά γύρεις αλλά ή Ελξη. Ή ιΧγάπη στέκει πάνω απ' ολους τούς λό

γους. Καί έάν δέν σέ όδηγήσει ή αγάπη πρός τόν Χριστό

στήν μοναχική ήσυχία του μοναστηριού, τότε ή αγάπη γιά

τόν κόσμο θά σέ κρατήσει στόν κόσμο καί θά σέ καθοδηγή

σει στό γάμο. 'Όμως καί σ' αύτή τήν δεύτερη περίπτωση έσύ

μπορείς νά είσαι εύλογημένη μέ τήν εύλογία της Σάρας καί

της Ραχήλ, μά καί της 'ίδιας της μητέρας σου.

Ή μεγάλη αγάπη πρός τόν Θεό δέν αντέχει τόν κόσμο,

δέν αγαπα συντροφιές, ζητα τήν μοναξιά. Τούτη ή αγάπη

31

Αrισr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

κίνησε χιλιάδες ψυχές' ωστε νά &πομακρυνθοϋν &πό τόν

πλατύ δρόμο τοϋ κόσμου στίς βουβές Ερημιές. 'Ώστε νά συ

ναντηθούν μόνες μέ τόν &γαπητό Κύριο. 'Ώστε νά Εχουν μυ

στική συνάντηση μέ τόν Δημιουργό τους, ό Όποίο ς είναι δλος &γάπη, καί κατ' ονομα καί κατ' οuσία. 'Όμως πρίν &π'

δ λα, γιά νά &ξιωθοϋν αUτοϋ τοϋ όράματος καί τούτης της

συνάντησης. Οί μοναχοί καί οί μοναχές έπωμίζονται καί τή

νηστεία καί τόν κόπο καί τήν ταπείνωση καί τήν αγρυπνία

καί τή φτώχεια καί τήν ύπακοή καί δλες τίς &:λλες ασκήσεις

μόνο καί μόνο γιά νά &ξιωθοϋν αUτης της πνευματικΥjς συ

νάντησης μέ τόν Κύριό τους. Καί d αUτό τόν στενό δρόμο ή ψυχή αξιώνεται αUτης της συνάντησης δταν απελευθερωθεί'

καθαριστεί καί στολιστεί. Άπό τί Εχει απελευθερωθεί ή ψυχή

τών απομονωμένων; Άπ' δλους τούς γήινους δεσμούς καί τή

μεροληψία. Άπό τί νά καθαριστεί; Άπό κάθε σωματική καί

γήινη &γάπη ,&πό τήν &γάπη γιά τό σώμα, γιά τούς συγγε

νείς καί τούς φίλους, γιά τό χωριό τους η τήν πόλη , γιά τήν

περιουσία, τά ένδύματα, τά φαγητά, τά κοσμήματα, κ.λπ.

Μέ τί ή ψυχή νά στολιστεί ; Μόνο μέ τήν &γάπη πρός τόν Χριστό, ή όποία περιέχει μέσα της δ λα τά &.λλα στολίδια,

δλο τό μαργαριτάρι της πίστης, δλο τόν &.ργυρο της Ελπίδας,

καί δλα τά πολύτιμα πετράδια δλων τών &.λλων &ρετών.

Τό σώμα πού νηστεύει έξυπηρετεί τόν μοναχό μόνο ώς

καθαρισμένο καί Ελαφρύ σκέπασμα τούτου τοϋ απέραντου

οuράνιου πλούτου.

'Έτσι σοϋ γράφω οχι γιά νά σέ προσελκύσω στήν μοναχι

κή ζωή &λλά περισσότερο νά σέ &ποτρέψω &π' αuτήν.

'Επειδή έάν μέ ταλαντευμένο πνεϋμα απομακρυνθείς &πό

τόν κόσμο, ή λαχτάρα γιά τόν κόσμο θά δυναμώσει μέσα

σου καί, φοβάμαι, θά σέ καταβάλει. Καί θά εΊσαι μέ τό

32


σώμα στό μοναστήρι καί μέ τήν ψυχή στόν κόσμο. Καί ό

κόσμος περισσότερο βασανίζει στόν καθρέφτη της ψυχης

παρά στήν πραγματικότητα.

Νά εuχαριστεϊς τόν Θεό, πού έκτός &πό τόν στενό δρόμο

τών μοναχών εδειξε καί ενα λίγο πλατύτερο δρόμο πρός τήν

σωτηρία καί τήν αtώνια ζωή. Ξεκίνα, κόρη, αUτόν τόν πλα

τύτερο δρόμο, πού άρμόζει περισσότερο στήν κλίση σου.

Ξεκίνα αUτόν τόν δρόμο, αλλά καί πάλι μέ φόβο Θεοί> καί

έξ όλοκλήρου μέ έμπιστοσύνη στόν Θεό. Άφοϋ, νά ξέρεις ,

καί αUτός ό εuκολότερος δρόμος δίχως Θεό δέν &ντέχεται.

Ή εuλογία τοϋ Θεοί> νά εΊναι μαζί σου

8. I Στόν παπα-Κάραν γιά τήν κρ(ση τΟΟ κόσμου.

Μέ ρωτάς, &.νθρωπε τοϋ Θεοί> , &πό ποϋ προέρχεται ή

σημερινή κρίση , καί τί σημαίνει αuτή. Π ο ιός είμαι έγώ γιά

νά μέ ρωτάς γιά ενα τόσο μεγάλο μυστικό; «Μίλα δταν

Εχεις κάτι καλύτερο &πό τή σιωπή», λέει ό &γιος Γρηγόριος

ό Θεολόγος. 'Όμως παρόλο πού θεωρώ, δτι ή σιωπή είναι

τώρα καλύτερη &πό κάθε όμιλία, καί δμως λόγω &γάπης

πρός έσένα, θά σοϋ έκθέσω έχε ίνα πού σκέπτομαι περί

αUτοϋ πού ρώτησες.

Ή κρίση εΊναι έλληνική λέξη, καί σημαίνει δίκη. Στήν Ά γία

Γραφή αUτή ή λέξη χρησιμοποιείται πολλές φορές. 'Έτσι ό

ψαλμωδός λέει: «δια τοϋτο οuκ &ναστήσονται &σεβείς έν

χρίσει (Ψαλμ. 1 ,5). Σέ &.λλο μέρος πάλι λέει: «ελεος καl κρίσιν~σομαί σοι, Κύριε» (Ψαλμ.100,1). Ό σοφός Σολομώντας

γράφει, δτι «παρα δΕ: Κυρίου πάντα τα δίκαια» (Παρ. Σολ.

33

ΑΓ!ΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

16,33). Ό'ίδιος ό Σωτήρας εf.πε,«(ι)..)Jχ την κρίσιν πάσαν δέδωκε τι{) υί<{) » (Ίωάν. 5, 22), ένώ λίγο πιό κάτω λέγει πάλι «νϋν κρίσις έστ'ί τοu κόσμου τούτου» (Ίωάν. 12,31). Ό απόστολος Πέτρος γράφει «δτι ό καιρΟς τοu &ρξασθαι το κρίμα

απο τοu οίκου τοu Θεοu» (Α Πετρ. 4, 17). Άντικατάστησε τή λέξη «κρίση» μέ τή λέξη «δίκη» καί

διάβασε: «Δια τοϋτο ούκ αναστήσονται ασεβεϊ:ς έν δίκη» η

«αλλα την δίκην πάσαν δέδωκε τι{) υί<{)» η «νuν δίκη έστ'ί

τοu κόσμου τούτου» η δτι «αποδώσουσι λόγον τι{) έτοίμως

Εχοντι δικάσαι ζώντας και νεκρούς».

'Έως τώρα οί εύρωπdίκοί λαοί χρησιμοποιούσαν τη λέξη

«δίκη», αντί γιά τή λέξη «Κρίση», δποτε καί νά τούς Εβρισκε

κάποια συμφορά. Τώρα ή καινούργια λέξη αντικατέστησε

τήν παλιά, καί τό κατανοητό Εγινε ακατανόητο. 'Όταν γινό

ταν ξηρασία' πλημμύρα' πόλεμος η επεφτε έπιδημία' δταν

Ε:ριχνε χαλάζι, γίνονταν σεισμοί, πνιγμοί καί &.λλες συμφο

ρές, λέγανε «Θεία δίκη!».

Καί αύτό σημαίνει: κρίση μέσα από ξηρασίες, κρίση μέ

σα από πλημμύρες, μέσα από πολέμους, μέσα από έπιδη

μίες κ.λπ. Καί τη σημερινή χρηματικο-οικονομική δυσκολία

ό λαός τήν θεωρεί: ώς Θεία δίκη, δμως δέν λέει ή δίκη αλλά ή

κρίση. 'Έτσι wστε ή δυσκολία νά πολλαπλασιάζεται μέ τό

νά γίνεται ακατανόητη! 'Εφόσον δσο ονομαζόταν μέ τήν κα

τανοητή λέξη «δίκη», ηταν γνωστή καί ή αιτία, λόγω της

όποίας ηρθε ή δυσκολία, ηταν γνωστός καί ό Δικαστής, ό

Όποϊ:ος έπέτρεψε τήν δυσκολία, fιταν γνωστός καί ό σκοπός

της έπιτρεπόμενης δυσκολίας. Μόλις δμως χρησιμοποιήθη

κε ή λέξη «κρίση», λέξη ακαταλαβίστικη σέ δλους, κανείς

δέν ξέρει πιά νά έξηγήσει οuτε γιά ποιό λόγο' οuτε από

Ποιόν, οUτε ώς πρός τ[ ; Μόνο d αύτό διαφέρει ή τωρινή κρί-

34


ση από τίς κρίσεις πού προέρχονται από τήν ξηρασία η τήν

πλημμύρα η τόν πόλεμο η τήν έπιδημία η τούς πνιγμούς η

κάποιους αλλους πειρασμούς.

Μέ ρωτάς γιά τήν αιτία της τωρινής κρίσης, η της τωρινής

Θείας δίκης! Ή αιτία είναι πάντα ή 'ίδια. Ή αιτία γιά τίς ξη

ρασίες, τίς πλημμύρες, τίς έπιδημίες καί αλλα μαστιγώματα

της γενιάς τών ανθρώπων' είναι ή αιτία καί γιά τήν τωρινή

κρίση. Ή αποστασία τών ανθρώπων από τόν Θεό. Μέ τήν

άμαρτία της Θεο-αποστασίας οί &.νθρωποι προκάλεσαν

αύτή τήν κρίση, καί ό Θεός τήν έπέτρεψε, wστε νά ξυπνήσει

τούς ανθρώπους, νά τούς κάνει ενσυνείδητους, πνευματι

κούς καί νά τούς γυρίσει πρός Έκεϊ:νον. Στίς μοντέρνες

άμαρτίες - μοντέρνα καί ή κρίση. Καί οντως ό Θεός χρησι

μοποίησε μοντέρνα μέσα wστε νά τό συνειδητοποιήσουν οί

μοντέρνοι &.νθρωποι: χτύπησε τίς τράπεζες, τά χρηματιστή

ρια, τίς οικονομίες, τό συνάλλαγμα τών χρημάτων. Άνακά

τωσε τά τραπέζια στίς συναλλαγές d δλο τόν κόσμο, δπως κάποτε ατό ναό τών 'Ιεροσολύμων. Προξένησε πρωτόγνωρο

πανικό μεταξύ έμπόρων χα[ αύτών πού ανταλλάσσουν τό

χρΎjμα. Προκάλεσε σύγχυση καί φόβο. 'Όλα αύτά τά εκανε

γιά νά ξυπνήσουν τά ύπερήφανα κεφαλάκια τών σοφών της

Εύρώπης καί της Άμερικης, γιά νά Ε:λθουν εις έαυτούς καί

νά πνευματικοποιηθοuν. Καί από τήν &.νεση καί τό αγκυρο

βόλημα στά λιμάνια της ύλικής σιγουριάς νά θυμηθοuμε τίς

ψυχές μας, νά αναγνωρίσουμε τίς ανομίες μας καί νά προ

σκυνήσουμε τόν ϋψιστο Θεό, τόν ζωντανό Θεό.

Μέχρι πότε θά διαρκέσει ή κρίση ; 'Όσο τό πνεuμα τών ανθρώπων παραμείνει δίχως αλλαγή. 'Ώσπου οί ύπερήφα

νοι ύπαίτιοι αύτης της κρίσης νά παραιτηθούν μπροστά

στόν Παντοδύναμο. 'Ώσπου οί &.νθρωποι καί οί λαοί νά θυ-

35

Arrσr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

μηθοϋν, τήν άκαταλαβίστικη λέξη «κρίση», νά τή μεταφρά

σουν στή γλώσσα τους, ωστε μέ άναστεναγμό καί μετάνοια

νά φωνάξουν: «ή Θεία δίκη»!

Πές καί Ε:σύ, τίμιε πατέρα, ή Θεία δίκη, άντί ή κρίση, χαί

δλα θά σοϋ γίνουν ξεκάθαρα.

Χαιρετισμούς καί ειρήνη

Στό σιδερά Κώστα γιά τή σημασ(α τών λόγων

9. I τοu Χρr.στοu «ούχ Υjλθον βαλε"iν εi.ρήνην fiλλΙι. μάχαι.ραν» (Ματθ.10,34).

Μά έ:νας τόσο άληθινός καί Ε:λεήμων &.νθρωπος νά μήν

ξέρει τή βαθιά σημασία αuτόν τών λόγων; Νομίζω, δτι ξέ

ρεις άλλά μόνο ζητάς επιβεβαίωση. Σ τούς άληθινούς καί

Ε:λεήμονες ό 'ίδιος ό Θεός άποκαλύπτει τά μυστικά. Μέ τό

Πνεϋμα Του. 'Εάν Ύjσουν Ε:σύ ό μόνος σιδεράς στά 'Ιεροσό

λυμα δταν οί Έβραιοι σταύρωναν τόν Κύριο, δέν θά ύπΎjρχε

κανείς νά τούς σφυρηλατήσει τά καρφιά.

«Μη νομίσητε δτι ήλθον βαλείν εψήνην Ε:πι την γην· oux ήλθον βαλείν εtρήνην,άλλα μάχαιραν» (Ματθ.10,34). 'Έτσι

είπε ό Κύριος. Διάβαζε σάν νά είναι είπωμένο: δέν ήρθα νά συμφιλιώσω τήν άλήθεια καί τό ψέμα, τήν σοφία καί τήν

βλακεία, τό καλό καί τό κακό, τό δίκαιο καί τήν βία, τήν

κτηνωδία καί τήν άνθρωπιά, τήν άγνότητα καί τήν άσωτία,

τόν Θεό καί τόν μαμωνά άλλά Ε:φερα τό ξίφος γιά νά κόψω

τό ενα άπό τό &.λλο 'γιά νά μήν άνακατεύονται.

Μέ τί νά κόψεις, Κύριε; Μέ τό ξίφος της άληθείας. 'Ή μέ

τό ξίφος τοϋ λόγου τοϋ Θεοϋ, πού είναι 'ίδιο. Άφοϋ ή άλή

θεια είναι ό λόγος τοϋ Θεοϋ, χαί ό λόγος τοϋ Θεοϋ είναι ή άλήθεια. Ό άπόστολος Παϋλος συμβουλεύει: πάρετε «την

36


μάχαιραν τοϋ Πνεύματος, δ Ε:στι pΎjμα Θεοί>» ('Εφ. 6,17). 'Ενώ ό &γιος Ίωάννης ατό δραμα γιά τόν Υιό τοϋ Ά νθρώπου

Τόν Ε:βλεπε «Εν τcp μέσι,υ τών έπτα λυχνιών δμοιον υίi!)

άνθρώπου ... και Ε:κ τοϋ στόματος α&τοϋ ρομφαία δίστομος οξεία Ε:κπορευομένη» (Άποκ. 1, 13-16). Τό ξίφος πού βγαίνει άπό τό στόματί fiλλο μπορει νά είναι παρά ό λόγος τοϋ

Θεοϋ, ό λόγος της άλήθειας; ΤοUτο τό ξίφος Ε:φερε ό Ίησοϋς

Χριστός στή γη.

Τοϋτο τό ξίφος είναι σωτήριο γιά τόν κόσμο, καί δχι ή

ειρήνη τοϋ καλοϋ μέ τό κακό. Καί τότε καί τώρα καί πάντα

καί γιά πάντα.

Τό δτι α&τή ή άντίληψη είναι σωστή φαίνεται άπό τάπα

ρακάτω λόγια τοϋ Χριστοϋ: «ήλθον γαρ διχάσαι &.νθρωπον

κατα τοϋ πατρος αuτοϋ και θυγατέρα κατα τΎjς μητρος

αuτΎjς και νύμφην κατα τΎjς πενθεράς αuτΎjς» (Ματθ.

1 Ο ,35). Πράγματι, Ε:άν άκολουθήσει ό γιός τόν Χριστό καί ό πατέρας παραμείνει ατό σκοτάδι τοϋ ψεύδους, τό ξίφος της

άλήθειας τοϋ Χριστοϋ θά τούς χωρίσει. Ή άλήθεια είναι πιό

άγαπητή άπό τόν πατέρα. Καί Ε:άν ή κόρη άκολουθήσει τόν

Χριστό Ε:νώ ή μητέρα παραμείνει επίμονα στήν άπάρνηση

τοϋ Χριστοϋ, τί κοινωνία μπορει νά ύπάρξει έχει; Δέν είναι ό

Χριστός πιό γλυκός άπό τή μητέρα; Κατά τόν 'ίδιο τρόπο

καί μέ τή νύφη χαί τήν πεθερά της.

'Όμως μήν καταλάβεις λανθασμένα , δτι πρέπει Ε:κεινος

πού γνώρισε καί άγάπησε τόν Χριστό άμέσως νά άποχωρι

στει σωματικά άπό τούς σuγγενεις του. ΤοUτο δέν τό γρά

φει. Άρχει μέ τήν ψυχή νά είναι χωριστά, καί στήν ψυχή του

νά μήν δέχεται τίποτα άπό τίς &.πιστες σκέψεις καί πράξεις.

'Εφόσον Ε:άν οί πιστοί άμέσως καί σωματικά χώριζαν άπό

τούς άπίστους, θά είχαν δημιουργηθεί aτόν κόσμο δυό άντί-

37


παλα στρατόπεδα. Ποιός τότε θά μάθαινε τούς απίστους

καί θά τούς διόρθωνε ; Καί ό 'ίδιος ό Κύριος ύπέμενε τόν &πιστο 'Ιούδα δίπλα Του τρία όλόκληρα χρόνια. Ό σοφός

Παuλος γράφει: «Ήγίασται γ(χρ ό ανηρ ό &πιστος έν τη γυ

ναικί, χα!. ήγίασται ή γυνη ή &πιστος έν τφ ανδρί» (Α' Κορ.

7,14). Τελειώνοντας μπορώ νά σοu αναφέρω πώς αύτά τά λό

για τοu Χριστοί> τά έρμηνεύει πνευματικά ό δοξασμένος

Θεοφύλακτος της Άχρίδας ώς έξης: «γιά τόν πατέρα καί τή

μητέρα καί τήν πεθερά έννόησε δ λα τά παλιά, ένώ γιά τόν

υίό καί τήν κόρη δλα τά νέα. Ό Κύριος λοιπόν θέλει οί νέες

Του θείκές έντολές καί διδαχές νά νικήσουν δλες τίς παλιές

μας άμαρτωλές συνήθειες καί εθψα».

'Έτσι τά λόγια γιά τό ξίφος πού φέρνει στή γη, έξ όλο

κλήρου αντιστοιχούν στόν Χριστό τόν ειρηνοποιό καί εLρη

νοδότη. Ό Χριστός φέρνει τήν ο6ράνια εψήνη του, σάν κά

ποιο ο6ράνιο βάλσαμο, d έκείνους πού ειλικρινά πιστεύουν d Αύτόν. Άλλά δέν ηρθε νά δημιουργήσει ειρήνη μεταξύ τών υίών τοu φωτός καί τών υίών τοu σκότους.

Χαιρετισμούς d έσένα καί ατά παιδιά. Ειρήνη Θεοί> καί ε6λογία

10. Στό νέο δάσκαλο ποό ρωτά

αν ύπάρχουν σήμερα πραγματικο( χριστι.ανοι

'Υπάρχουν , ύπάρχουν πολλοί. Έάν δέν ύπηρχαν, όλα

μπερός ΊJλιος θά εσβηνε. Αλλιώτικα πρός τί θά φώτιζε τόσο

πολύτιμο καντήλι d ενα θηριοτροφείο ; Θά χρειαζόμουν πολύ χαρτί γιά νά γράψω τά θαυμάσια

38


παραδειγματα τών πραγματικών χριστιανών, πού συνάντη

σα ατή ζωή μου. Καί d έσένα πολύς χρόνος νά τά διαβάσεις καί νά γλυκαίνεις τήν ψυχή σου. Πρός τό παρόν κοίταξε τόν

έαuτό σου d αύτό τό ενα παράδειγμα. Είχαμε πάει τό προηγούμενο καλοκαίρι ατή Μάτσβα. Σ'

ενα μικρό σταθμό περιμέναμε τό τραίνο. Παρατήρησα μιά

γριά χωριάτισσα δίπλα στίς ράγες. Μαραμένο γέρικο πρό

σωπο, δμως φωτισμένο μ' έκείνο τό παράξενο μυστηριώδες

φώς, πού συχνά παρατηρείται στά πρόσωπα πνευματικών

ανθρώπων. Τή ρώτησα:

- Ποιόν περιμένεις, αδελφή ; - 'Έεε! δποιον μοu στείλει ό Κύριος, είπε έκείνη.

Άπό τή συζήτηση πού ακολούθησε μάθαμε δτι κάθε μέ

ρα Ερχόταν ατό σταθμό γιά νά δεί, έάν θά ύπάρξει κάποιος

φτωχός ταξιδιώτης, πού νά χρειάζεται ψωμί καί κλίνη. Καί

δταν τύχει κάποιος τέτοιος, τόν δεχόταν μέ χαρά σάν από

τόν Κύριο σταλμένο. Καί τόν πήγαινε σπίτι της, πού βρίσκε

ται ενα χιλιόμετρο π ιό μακριά.

Άκόμα καταλάβαμε από τήν συζήτηση δτι έκείνη διάβα

ζε τήν Άγία Γραφή, πήγαινε στήν έκκλησία στίς Λειτουργίες,

νήστευε καί κρατούσε δλο τό νόμο τοu Θεοί>. Οί γείτονές

της uστερα μας είπαν δτι αύτή ή γυναίκα fιταν πραγματική

Άγία. Στό τέλος έγώ προσπάθησα νά παινέψω τήν ε6αγγε

λική της φιλοξενία. 'Όμως πρίν τελειώσω έκείνη αναστέναξε

καί είπε:

- Μά δέν έCμαστε έμείς οί φιλοξενούμενοί Του κάθε μέρα, σ' όλόκληρη τήν ζωή ; Καί δάκρυα ελαμψαν στά μάτια της.

'Ώ έλεήμων καί γλυκιά λαίκή ψυχή! Νεαρέ μου φίλε , έάν

ονομάζεσαι δάσκαλος τοu λαοί> ' μπορείς συχνά καί νά

39

Arrσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ντραπεΙς, δμως έάν όνομάζεσα~ μαθητής τοϋ λαοϋ, οέν θά

ντραπεΙς ποτέ.

11.

Τό Άγιο Ελεος τοϋ Θεοϋ νά σέ φωτiσε~

Στόν έρyάτη Ζvφάβκο Τ., πού ρωτfi

τί σημαίνουν τά λΙΥyια τοϋ Χρr.στοί>:

«Ήρθα νά ρ(ξω φωτιά στή γΥj».

Μ~λίiμε συχνά γ~ά τό πϋρ της ζήλιας κα[ τό πϋρ τοϋ μ[

σους, κα[ τό πϋρ της φ~ληοον[ας, κα[ τό πϋρ κάθε κακοήθους

πάθους. Βέβαια, αότό τό πϋρ, οέν τό 1tφερε στή γη ό Βασ~

λ~άς της αλήθε~ας κα[ της αγάπης, ό Χρωτός. Μακρ~ά απ'

αότό! Τοϋτο τό ακάθαρτο πϋρ Ερχετα~ από τόν ανεμοστρό

β~λο τοϋ πυρός της κολάσεως, πού βρέχε~ τή γη.

Ό Χρ~στός 1tφερε έκεΙνο τό &γιο πϋρ, μέ τό όποΙο

ΈκεΙνος από τήν αιωνιότητα κα[ στήν αιων~ότητα 1tφλεγε

κα[ φώτ~ζε. Τοϋτο είναι τό πϋρ της αλήθε~ας κα[ της αγά

πης, πϋρ καθαρό, θείκό, από τήν αιών~α έστ[α, πού όνομά

ζετα~ Άγία Τρ~άοα. Πϋρ άλήθειας από τό όποΙο ξεχύνετα~ ή

θέρμη της άγάπης.

Τοϋτο ε ίνα~ τό πϋρ, μέ τό όποΙο ό χρ~στιανός φλέγεται

άλλά οέν κα[γεται' σάν τήν βάτο στήν 1tρημο πού φλεγόταν

άλλά οέν κα~γόταν.

Τοϋτο είναι έκεiνο τό πϋρ πού αισθανόταν ό προφήτης

Ίερεμ[ας στά οστά του, πού τόν 1tσπρωχνε ακαταμάχητα νά

αναγγέλλε~ τήν αλήθε~α τοϋ Θεοϋ «ΟUΚ ιοοu οί λόγο~ μου

wσπερ πϋρ φλέγον» (Ίερ. 23,29). Τοϋτο είναι έκεΙνο τό πϋρ πού κατήλθε στούς Άποστό

λους μέ τή μορφή πυρ[νων γλωσσών , πού άγίασε κα[ φώτ~σε

τούς άπλούς ψαράδες κα[ τούς 1tκανε μέγιστους σοφούς.

40

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤ ΑΙ ...

Τοϋτο είνα~ έκεΙνο τό πϋρ, μέ τό όποΙο Ελαμπε τό πρό

σωπο τοϋ (φχ~ο~ακόνου Στεφάνου κα[ τόν 1tκανε παρόμο~ο

μέ δ:yγiλο τοϋ Θεοϋ.

Τοϋτο είνα~ τό πνευματ~κό πϋρ της αλήθε~ας κα[ της

άγάπης, μέ τό όποΙο οί χρ~στ~ανο[ απόστολο~ αναγέννησαν

τόν κόσμο, ζωοπο[ησαν τό πτώμα της ειοωλολατρ~κης

ανθρωπότητας, τό καθάρ~σαν, τό φώτ~σαν κα[ τό άγίασαν.

'Ό,τι κα[ νά ύπάρχε~ καλό στόν κόσμο είναι απ' αuτό τό

οuράνω πϋρ, τό όποΙο ό Κύρως Ερ~ξε ατή γη.

Τοϋτο είνα~ τό οόράνω πϋρ, μέ τό όποΙο ή ψυχή καθαρ[

ζε~ δπως ό χρυσός καθαρ[ζε~ μέ τήν γή~νη φωτ~ά. Στό φώς

αότοϋ τοϋ πυρός έμεΙς σ~ακρ[νουμε τόν δρόμο, μαθα[νουμε

από ποϋ ε'ίμαστε κα[ πρός τά ποϋ πάμε, γνωρ[ζουμε τόν

οuράνω Πατέρα μας κα[ τήν αιών~α πατρ[οα.

Άπ' αότό τό πϋρ ή καρο~ά μας θερμα[νετα~ μέ ανε[πωτη

άγάπη πρός τόν Χρ~στό, δπως κα[ έκεΙνο~ οί ουό απόστολο~

στήν πορε[α πρός Έμμαούς αισθάνθηκαν κα[ περ~έγραψαν:

«ouχl ή καρο[α ήμών καωμένη ην έν ήμΙ ν, ώς έλάλε~ ήμΙ ν;»

(Λουκ. 24 ,32). Τοϋτο τό πϋρ παρακ[νησε τόν Χρωτό νά κατέβε~ από

τούς οuρανούς ατή γη, κα[ μίiς παρακ~νεΙ νά ανυψωνόμαστε

πρός τούς οuρανούς.

ΈμεΙς δλο~ βαπτωτήκαμε μέ αότό τό &.γω πϋρ, κατά τά

λόγ~α τοϋ Ίωάννου: «έyw μεν ϋοατ~ βαπτ[ζω ύμίiς 1tρχεται

σε ό ισχυρότερός μου ... αuτος ύμίiς βαπτ[σε~ έν Πνεύματ~ Ά~ καl πυρ[» (Λουκ. 3,16).

Τοϋτο τό πϋρ οημωυρyεΙ στήν ανθρώπ~νη καρο~ά απερ[

γραπτο ζήλο πρός κάθε τ[ καλό. Τόν ο[καω τόν χαροπο~εΙ ,

ένώ τόν άμαρτωλό τόν βασαν[ζε~. και έμίiς μίiς βασαν[ζει σu

γ,yά, wσπου νά καθαριστοϋμε έξ όλοκλήρου από κάθε ασ~κ[α

41

Αrισr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

καί ακαθαρσία. 'Εφόσον είναι γραμμένο: «και γ(φ Θεος

ήμών πUρ κατοοκ:ιJ.iσκον» (Έβρ. 12 ,29) τούς άμαρτωλούς. Είρήνη καί χαρά Κυρίου μαζί σου

12. I Σέ μιά κυρία γιά τό πώς έκδικοϋνταt οι νεκρά.

Mou γράφεις, πώς κάτι σέ αναστατώνει στόν ϋπνο. Τρία παιδιά εμφανίζονται μόλις κλείνεις τά μάτια καί γελοuν μαζί

σου, σέ κορdίδεύουν, σέ aπειλοuν καί σέ τρομάζουν. ΠΥjγες,

είπες' σέ εξυπνους aνθρώπους καί εψαχνες φάρμακο.

'Εκείνοι σοu είπαν: «Δέν είναι τίποτα»! 'Εσύ τούς είπες:

«Άφοu δέν είναι τίποτα, διώξτε αuτό τό τέρας aπό μένα!

Μά, μπορεί νά μήν είναι τίποτα εκείνο πού δέν μ' aφήνει νά

ήσυχάσω Ύ)δη εξ ι μήνες;». Καί εκείνοι σοu aπάντησαν:

«αλλαξε αέρα, πήγαινε σέ χαρούμενες παρέες, νά τρέφεσαι

καλύτερα. ΑUτό είναι άπλή ύποχονδρία».

Ξέρω, aδελφή, τέτοιους «Εξυπνους». ΑUτοί Ε:πιασαν στό

στόμα τους ετσι μερικές λέξεις δπως«ύποχονδρία», «τηλε

πάθεια», «αuθυποβολή», μέ τίς όποίες προσπερνούν τήν

αδιαμφισβήτητη πνευματική πραγματικότητα καί σέ καθη

μερινή βάση μιλοuν στόν αέρα , μέ Ελαφρότητα καί &γνοια ,

σάν νά μιλά τό κρασί.

'Εγώ πιστεύω δτι αUτά τά τρία παιδιά πού εμφανίζονται

είναι τά 'ίδια εκείνα τρία δικά σου παιδιά, πού εσύ , κατά τήν

προσωπική σου όμολογία, νέκρωσες πρίν ό λαμπερός Ύjλιος

τά φιλήσει ζωντανά. Καί αUτά τώρα σέ εκδικούνται. Καί ή

εκδίκηση τών νεκρών είναι πολύ φρικαλέα! 'Επειδή εσύ

αUτοαποκαλείσαι διαβασμένη γυναίκα ' θά σοu μιλήσω aπό

42


τά βιβλία. Άπό τά βιβλία θά θυμηθείς τόν Μάκβεθ, η πώς τό

πνεuμα ένός νεκροu aνθρώπου σκότωσε εναν 'Άγγλο βασι

λιά. Διάβασες, όπωσδήποτε, πώς ό βασιλιάς Βλάδισλαβ,

δολοφόνος τοu βασιλιά Βλαδίμηρου, δολοφονήθηκε aπό τό

πνεuμα τοu Βλαδίμηρου.

'Όμως 'ίσως δέν διάβασες γιά τήν ακόλουθη περίπτωση.

Ό Βυζαντινός βασιλιάς Κώνστας είχε aδελφό τόν Θεοδόσιο,

τόν όποίο δέν aγαποuσε' έπειδή φοβόταν νά μήν τόν ρίξει

aπό τόν θρόνο. Γι' αuτό ό Κώνστας ανάγκασε τόν Θεοδό

σιο, wστε νά γίνει διάκονος. Άλλά ό φόβος δέν &φηνε τόν

βασιλιά οUτε τότε. Τελικά ό βασιλιάς aποφάσισε νά έγκλη

ματήσει. Κανόνισε wστε νά σκοτώσουν τόν Θεοδόσιο. 'Όταν

πέτυχε τόν δόλιο σκοπό του, aνάπνευσε ή ψυχή του νομίζο

ντας δτι γιά πάντα ελευθερώθηκε aπό τόν aντίπαλό του.

'Όμως ό aδαής δέν φαντάστηκε, δτι οί νεκροί είναι πιό δυ

νατοί aπό τούς ζωντανούς' καί δτι εκείνος πού σκοτώνει

aθώο &νθρωπο στήν πραγματικότητα δέν νικά αλλά παρα

δίδει τά δπλα μπροστά aπό τόν νεκρό. Μετά aπ' αUτό μία

νύχτα ό δολοφονημένος διάκονος Θεοδόσιος έμφανίστηκε

στόν αδελφό του βασιλιά μέ ενα ποτήρι αίμα' πού &χνιζε '

καί φώναξε μέ φοβερή φωνή: «Πιές, aδελφέ !» Ό βασιλιάς αναπήδησε' ξεσήκωσε δλο τό παλάτι δμως κανένας δέν Ύ)ξε

ρε νά τοu πεί τίποτα. Μία αλλη νύχτα επαναλήφθηκε ή 'ίδια

σκηνή: Ό διάκονος μ' ενα ποτήρι αίμα καί τή φρικτή κραυ

γή: «Πιές, aδελφέ !» Ό βασιλιάς ξεσήκωσε δλη τήν Κωνσταντινούπολη' δμως δλοι τόν χάζευαν δπως εσένα εκείνοι οί

εξυπνοι ' πού σέ στέλνουν στόν καθαρό αέρα καί τήν καλύ

τερη κουζίνα. Πάλι μιά νύχτα επαναλήφθηκε τό 'ίδιο. Τελικά

ό βασιλιάς Κώνστας , βρέθηκε ξαφνικά ενα πρωί νεκρός στό

κρεβάτι του.

43

ΑΓΙΟΎ" ΝΙΚΟΛΑΟΎ" ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

Δtαβάζεtς τήν Άγία Γραφή; Έκεί Εχουν εtπωθεί δλα, δλα έ:χουν έξηγηθεί, πώς καί γtατί οί νεκροί έκδtκοuντω τούς ζωντανούς. Δtάβασε αλλη μία φορά γtά τόν Κάtν, ό όποίος λόγω της δολοφονίας τοu &δελφοu του πουθενά καί ποτέ δέν έ:βρωκε εtρήνη. Δtάβασε πώς τό πνεuμα τοu προσβεβλημένου Σαμουήλ έκδtκείτο τόν Σαούλ Καί πώς ό καημένος ό Δαβίδ φρtκτά βασανtζόταν, χρόνtα καί χρόνtα, λόγω της δολοφονίας τοu στρατάρχη του Οuρtε. Καί &κόμα θά βρείς χLλtάδες καί χtλtάδες γνωστές παρόμαες περtπτώσεtς &πό τόν Κάtν έ:ως έσένα. Καί θά καταλάβεtς, τί σέ βασανίζεt καί γtατί. Θά καταλάβεtς, δτt ό κόσμος τών δολοφονημένων εΙνω πtό δυνατός &πό τούς δολοφόνους τους, καί δτt έκδt

κείταt φοβερά. Πρώτα κατάλαβε α&τό καί κατανόησέ το. 'Ύστερα κάνε

δ ;τt μπορείς γtά τά σκοτωμένα παtδtά σου. Καί ό ελεήμων Θεός, στόν 'Οποίον δέν ύπάρχουν νεκροί, θά σέ συγχωρήσεt καί θά σοu χαρίσεL εl.ρήνη. Καί δσο γtά δλα έχε ίνα πού πρέπεL νά πράξεtς ρώτησε τήν Έκκλησία. οι ίερείς τά ξέρουν.

Ό Θεός νά σέ έλεήσεt

13. Στόν ύπfι)Jujλο πού νομ(ζεt δτt δ λαός γι.ορτάζεt ύπερβολtκά πολλές έορ-τές.

Ό λαός νομίζεt δτt οί &γωt τόν βοηθοuν, καί έσείς νομίζετε δτt οί &γωt τόν ένοχλοuν. Ποtός μπορεί νά συμφtλtώσεt τό λογtκό Σας μέ τό λογtκό τοu λαοu έκτός &πό έσάς τόν 'ίδω ; Κοπtάστε wστε νά γνωρίσετε αuτό τό ζήτημα βαθtά καί πολύπλευρα, καί θά προσκυνήσετε τό λογtκό τοu λαοu.

Νά τό δοuμε πρώτα &πό τήν &:ποψη της έρyασίας. Έσείς

44


νομίζετε δτt ό λαός μας δουλεύεt πολύ Ν.γο. Καί θά θέλατε

νά δουλεύεt περtσσότερο. Καί γtατί νά δουλεύεt περtσσότε

ρο; Θέλετε νά δημωυρyήσετε μία τάξη &πό ενα έκατομμύ

ρω &:νερyους &νθρώπους; Είσαστε πολύ καλός πατρtώτης,

γtά νά θέλετε κάτt τέτοω. Δέν είνω τότε καλότερο, ό λαός

νά οουλεύεt μέτρtα, δπως δούλευε καί μέχρt τώρα; Νά απο

φευχθεί τό κακό της ανεργίας, πού εΙνω ή πρώτη μάστtγα

γtά δλες τίς μεγάλες δυτtκές α&τοκρατορίες. 'Όποτε καί νά

προσπαθείτε νά αποφύγετε μία έπtθυμητή ακρότητα, ξε

προβάλεL &:λλη &νεπtθύμητη. 'Ίσως ό Σερβtκός λαός έ:χεt

κάπαα αλλα μεωνεκτήματα αλλά δέν εΙναt ή τεμπελtά. Μέ

ύπερβολtκό κυνήγt γtά δουλεtά προκαλείταt ή τεμπελtά.

Ό λαός μας αtσθάνετω χαρά ατή οουλεtά. Άπό κεί καί τό

τραγούδt καί ακόμα καί τό παίξψο οργάνων στή δουλεtά.

Ποu ύπάρχεt κάτt τέτοω; Άκούσατε τραγούδt καί μουσtκή

κατά τήν wρα της έργασίας όπουδήποτε στίς χώρες της

&κρότητας; Στίς βωμηχανtκές χώρες ή έρyασία θεωρείταt

βάρος, κατάρα καί δυστυχία. Άπό κεί προέρχετω τό μίσος

πρός τή δουλεtά καί ή &γάπη γtά τεμπελtά. Άπό κεί προέρ

χεταt ή έπtδίωξη 'γtά δσο τό δυνατόν λtγότερη δουλεtά. η'

αuτό τόν λόγο' παντοu σ' αuτές τίς χώρες προβάλλετω ή

&νάγκη οί έρyαζόμενΟL νά δουλεύουν οσο γίνετω λtγότερο.

Πρώτα τό κίνημα γtά τήν δεκάωρη έρyασία τήν ήμέρα, ϋστε

ρα γtά οκτάωρη, ένώ τώρα τό κίνημα γtά τήν πεντάωρη! Πό

σες μέρες &δείας έκεί θά ύπολόγtσαν μέσα d Ενα Ετος! Ά ντίθετα μ' α&τό τό μοντέρνο ρεuμα έσείς θέλετε, νά &ναγκάσετε

τόν λαό μας νά έρyάζεταt ακόμα περtσσότερο &π' δτt έρyα

ζόταν ποτέ στό παρελθόν! 'Όμως, σάς &ρέσεt νά ονομάζεστε

μοντέρνος &:νθρωπος! Καί &πό τότε πού ξεκίνησε αuτή ή

μαύρη εκστρατεία σας' γtά νά γωρτάζα ό λαός δσο τό λtγό-

45

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

τερο καί νά δουλεύει δσο τό δυνατόν περισσότερο, τό τρα

γούδι μειώθηκε ατά χωριά καί aτούς άγρούς της Σερβίας.

Έσείς λανθασμένα νομίζετε, δτι ό λαός γιορτάζει τόσους

πολλούς άytους, γιά νά ξεκουράζεται περισσότερο. Άκόμα

καί ετσι νά σκεφτόταν ό λαός, δέν θά σκεφτόταν λάθος.

Έσείς ot ύπάλληλοι πολύ περισσότερο ξεκουράζεστε &..π' δτι ot χωριάτες. Ύπολογείστε, λογιστή μου, πόσες μέρες ό λαός γιορτάζει καί πόσες έσείς σάν ύπάλληλος δέν δουλεύετε μέ

σα d ενα ετος. Προσθέστε τήν καλοκαιρινή σας ιΧδεια τριάντα ήμερών, καί ϋστερα τά μισά Σάββατα μέσα στήν χρο

νιά, καί ϋστερα καθημερινές μή έργαζόμενες ώρες, πού ό

λαός έργάζεται. Ή έργαζόμενη μέρα σας 'ίσα 'ίσα πού ξε

περνά τό μισό της έργαζόμενης μέρας του λαοί>. 'Όταν λοι

πόν προσθέσετε δλες τίς γιορτές τών κυρίων καί συγκρίνετε

μέ τίς γιορτές τοί> λαοί>, θά ντραπεί τε καί θά σιωπήσετε.

Άφοί> θά καταλάβετε, δτι έσείς γιορτάζετε πολύ περισσότε

ρες μέρες ατή χρονιά &..π' δ ;η ό λαός.

Καί κάτι πολύ σημαντικό: Έσείς αναγνωρίζετε δτι στήν

ιΧδεια διασκεδάζετε, ξεκουράζεστε. Ένώ ό λαός δέν γιορτά

ζει γιά νά ξεκουραστεί. Ή ξεκούραση είναι κάτι παράπλευ

ρο. Ό λαός γιορτάζοντας καλεί τούς άytους σέ βοήθεια, κά

νει συνεταίρους τόν οuρανό καί τή γη, παρακαλεί τόν Θεό

νά εuλογήσει έκείνα πού αότός εκανε. Άφοί> ό λαός γνωρί

ζει --άπό τήν χιλιάδες φορές αποδεδειγμένη έμπεφία- δτι ή

έργασία του είναι μάταιη, δ σο μεγάλη καί νά 'ταν, έάν ό

έλεήμων Θεός δέν δροmσει τό χώμα, δέν λούσει μέ τόν Ύjλιο,

δέν προφυλάξει &..πό τό χαλάζι, &..πό τά ζιζάνια καί &..πό

ι'Χλλες συμφορές.

Γι' αότό σάς παρακαλώ σταματηστε νά χαλάτε τήν ψυχή

τοί> λαοί>. ΣιωπΥjστε καί διδαχτείτε &..πό τόν λαό, δπως ό

46


λαός ό όποίος διδάσκεται &..πό τόν Θεό καί τήν Cφχαιότατη έμπεφία.

Εί.ρήνη σέ σάς καί χαιρετισμούς

14:. Στόν Χατζη-Ίωάwη, πού ρωτά

τί εlναt πtό σημαντι.χό -yui τή σωτηρUχ της ΨUΧ!ίς.

Κι έγώ θά σέ ρωτήσω &..γαπητέ συνοδοιπόρε, καί δ,τι απάντηση μοί> δώσεις τέτοια θά εδινες καί στόν έαuτό σου. τί είναι σημαντικότερο γιά ενα νεογέννητο παιδί ; 'Η τροφή, ή ζεστασιά, τό μπάνιο, η ή φύλαξή του; Μπορείς νά πείς δτι κάποιο &..πό αότά εΙναι πιό απαραίτητο &..πό τά ι'Χλλα; Πρέπει νά αναγνωρίσεις λοιπόν , δτι καί τά τέσσερα εΙναι έξίσου απαραίτητα γιά τήν όρθή πρόοδο του παιδιοί>. Ή &..φυπνισμένη καί μετανοοί>σα ψυχή ένός &..νθρώπου,

μοιάζει οντως σάν τό νεογέννητο παιδί. Θυμήσου, πώς μιλοί>σε ό Χριστός στόν Νικόδημο περί της έπανα-γέννησης τοί> &..νθρώπου. Στήν ξαναγεννημένη ψυχή είναι &..ναγκαίο καί νά τρέφεται μέ τήν διδαχή τοί> Χριστοί>, καί νά καθαρίζεται μέ τή νηστεία καί τήν προσευχή , καί νά ζεσταίνεται μέ τήν &..γάπη &..πέναντι στό Δημιουργό του, καί νά φυλάγεται αuστηρά μέ τόν Ό.εyχο των σκέψεων καί των έπιθυμιών &..π' δλα τά βέλη καί uς καταστροφές.

Δέν μάς τό είπε ό Σωτήρας μέσω τών αποστόλων Του; «ΈιΧν &..γαπάτέ με, τιΧς έντολιΧς τιΧς έμιΧς τηρήσατε» ('Ιωαν. 14,15). Δέν εΙπε, κρατηστε μία έντολή &..λλά κρατΥjστε τίς έντολές, δηλαδή δλες. Καί ot έντολές τοί> Χριστοί> αναφέρονται στούς κόπους μας γύρω &..πό τήν 'ίδια τή δική μας ψυχή. Δέν είναι ενας κόπος αλλά πολλοί κόποι.

47

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

'Εσύ είσαι γνωστός κηπουρός φρούτων. Πόσους κόπους

κάνεις εσύ γιά Ενα φρουτόδεντρο; Καί κανένα δέν παραλεί

πεις. πως τότε επιτρέπεται νά παραλείψουμε εστω καί Εναν

κόπο γύρω aπό τήν ψυχή μας, τήν μόνη περιουσία μας, τήν

όποία ό &χόρταγος τάφος δέν καταβροχθίζει;

'Ιδού, εσύ θεώρησες, δτι γιά τήν ψυχή σου χρειαζόταν

&κόμα καί ταξίδι γιά προσκύνημα στά 'Ιεροσόλυμα. ΤοUτο

δέν είναι ιδιαίτερη εντολή τοu Θεοu, δμως εσύ λόγω της

&γάπης πρός τόν Κύριό σου καί γιά τήν ψυχή σου Ε:κανες

καί τοUτο τόν κόπο. Πως τότε επιτρέπεται νά παραλείψου

με &κόμα καί μία κυριολεκτική εντολή τοu Σωτήρα μας σάν

λιγότερο σημαντική ;

15.

Ειρήνη καί χαρά aπό τόν Κύριο

Πρός εναν πα-φLώτη, πού λέει δτt. φθάνεt νά εlσαt καλός Σέρβος, ενώ ή πίστη ε!ναι κάτι &:υτερε:Uον.

Κι Εγώ λέω δτι φθάνει νά είσαι καλός Σέρβος, αλλά κατά

τό παράδειγμα των κάλλιστων καί ενδοξότατων Σέρβων, οί

όποίοι εμφανίστηκαν στά μάτια των aνθρώπων d α6τό τόν κόσμο τά περασμένα χίλια χρόνια. 'Όμως δέν επιτρέπεται

νά πω δπως εσύ δτι ή πίστη εΙναι κάτι aσήμαντο! Άφοu

ολοι οί Σέρβοι θά μέ κατέκριναν γιά έ:να τόσο μεγάλο ψέμα.

Είσαι καλός Σέρβος , εάν Εχεις τή γλυκιά ψυχή τοu βασι

λια Βλαδίμηρου, τήν aντοχή τοu Νεμάνια, τή χριστοφιλία

τοu Σάββα , τόν ζηλο τοu Μιλούτιν, τήν πραότητα τοu Ντέ

τσανι, τήν ταπεινοφροσύνη τοu Οδρος, τήν αυτοθυσία τοu

Λαζάρου , τήν ίπποτικότητα τοu Στράχινια , τήν &γάπη γιά

τό δίκαιο τοu Μάρκου , τήν καρδιά της μητέρας των Γιού-

48


γκοβιτς, τήν εμπιστοσύνη της Μίλιτσα, τήν επιείκεια της Ίε

βροσιμίνης, τήν ευσπλαχνία της κόρης τοu Κοσσόβου, τήν

ανοχή των φυλακισμένων σκλάβων' τήν όρατότητα των τυ

φλών &λλά προορατικών, τή σοφία των Σέρβων παπάδων

καί καλόγερων, τή ντροπαλότητα των κοριτσιών τοu λαοu,

τήν εμπνευση των λdίκών ποιητών' τό ταλέντο των λdίκών

τεχνιτών, τήν &ρχοντιά των ύφαντουργων τοu λαοu, τήν δι

αύγεια των εφευρετών λαίκών παροιμιών, τήν Ε:γκράτεια καί

τό μέτρο των Σέρβων χωριατών, τή λάμψη της οικογενειακης

θρησκεuτικης γιορτΥΊς δλων των βαπτισμένων Σέρβων.

'Όμως, δέν είναι δ λα α6τά aπό τήν πίστη ; Πραγματικά, βάση καί κράτημα d δλα δσα aπαρίθμησα είναι ή πίστη τοu Χριστοί). 'Εάν εσύ δέν Εχεις μέσα σου καμία aπό α6τές τίς

&ρετές των δοξασμένων προγόνων σου, αλλά δμως α6τοα

ποκαλείσαι Σέρβος, τότε είσαι μόνο μία γνωστή φίρμα σέ

iΧδειο μαγαζί. Καί α6τό, νομίζω, δέν θέλουμε οUτε Εγώ γιά

εσένα, οUτε εσύ γιά έαuτό σου.

Τό νά πείς σέ κάποιον νά γίνει καλός Σέρβος ενω νομίζεις

δτι ή πίστη είναι κάτι aσήμαντο' είναι τό 'ίδιο μέ τό νά πείς

σ' ενα πρόβατο νά γίνει παχύ ενω θεωρείς τόν βοσκότοπο

ώς κάτι aσήμαντο καί δευτερεύον! Δέν μπορεί κανείς νά

είναι καλός Σέρβος καί νά μήν εΙναι καλός iΧνθρωπος πρίν

&π'δλα.

Στόν κόσμο δμως οuτε ύπΥjρξε οuτε ύπάρχει καμία δύ

ναμη , ή όποία μπορεί νά κάνει τόν iΧνθρωπο τέλεια καλό ,

παρά μόνον ή δύναμη της πίστης aτόν Χριστό.

Μήν επιθυμείς, λοιπόν , τήν Σερβικότητα χωρίς περιεχό

μενο. Νά μήν είναι γιά εσένα οUτε iΧνθρωπος χωρίς μυαλό

όδηγός, οUτε Σέρβος χωρίς πίστη συνέταιρος.

ΤοUτο επιθυμώ γιά σένα καί σέ χαιρετώ

49

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

1 β. I ΙΙρός ένα νεαρό, δ δποWς πάσχει οϋτως η l!ιXN.iJς.

Ή επιστολή σου μέ συγκίνησε πολύ. Δέν στό κρύβω·

στενοχωριόμουν διαβάζοντάς την &ρκετές φορές. Σ' α6τήν

περιγράφεται δλο τό δράμα τής aνθρώπινης ζωης.

Γράφεις, δτι μεγάλωσες μέσα στήν προστυχιά. Ίδιαίτερα

ή κλοπή σου είχε γίνει συνήθεια. ΑUτό τό Ε:κρυβες επιδέξια

καί ολοι σέ επαινουσαν σάν καλό νέο. Άλλά μιά φορά σέ

aντιλήφθηκαν κατά τήν διάρκεια της κλοπης καί σέ κατε

δίωξαν. Ξέφuγες καί Ε:σπασες τό πόδι σου. Κανείς δέν ηξερε

τό μυστικό σου. Κάλεσαν γιατρό. Ό γιατρός σου είπε δτι μέ τό πόδι σου δέν μπορεί νά γίνει τίποτα. Κάλεσαν tερέα νά

διαβάσει προσευχές. Ot προσευχές, λές, δέν βοήθησαν τό σπασμένο σου πόδι, aλλά ή ψυχή σου συγκλονίστηκε. Θυ

μήθηκες τόν Θεό, καί σι χάθηκες τήν πρόστυχη ζωή σου.

Άκόμα, μετάνιωσες μέ τήν ψυχή σου καί όρκίστηκες νά ζείς

κατά τόν νόμο του Θεου. Πώς λοιπόν λές δτι ή προσευχή

δέν σέ βοήθησε ; Σέ ξύπνησε, aνέστησε τήν ψυχή σου. Καί α6τό είναι σημαντικό. Εξαγόρασες τήν ψυχή σου aντί ένός

ποδιου. Φθηνά τήν εξαγόρασες. Νά είσαι Ύ]συχος.

Άλλά δέν τελειώνει εδώ. 'Όταν ανάρρωσες, CΧ:ρχισες νά

προσεύχεσαι aτόν Θεό μέ δλη σου τήν καρδιά. Τότε κάποιοι

σέ κατηγόρησαν δτι εΙσαι μάγος καί μάντης. Τιμωρήθηκες

καί aπό τόν νόμο. Α6τό σέ τάραξε πάρα πολύ. Καί γι' α6τό

μου γράφεις καί ρωτάς, τί CΧ:ραγε σημαίνουν δλα α6τά;

Α6τό σημαίνει δτι ό δρόμος πού όδηγεί στό βασίλειο του

Θεου εΙναι στενός. Ό Σωτήρας τό κατέστησε προφανές , σέ

δσους περνουν από αuτόν τόν δρόμο. Καί εδώ δέν πρέπει

νά ύπάρχουν Ε:κπλήξεις . Έάν πράττεις κακό θά σέ τιμωρή-

50


σει ό Θεός, εάν πράττεις καλό μπορεί νά σέ τιμωρήσουν ot CΧ:νθρωποι. Έάν πράττεις κακό Ε:νδέχεται νά σέ επιβραβεύ

σουν ot CΧ:νθρωποι, αλλά ό Θεός θά σέ τιμωρήσει. Έάν πράττεις καλό' μπορεί ot CΧ:νθρωποι νά σέ τιμωρήσουν' aλλά ό Θεός θά σέ επιβραβεύσει. Ό Χριστός μόνο καλό εκανε, πα

ρόλα α6τά Τόν σταύρωσαν.

Μήν συμμερίζεσαι τούς aνθρώπους. Στρέψου aτόν Θεό.

'Έδωσες έ:να πόδι γιά τήν ψυχή σου. 'Ά ν χρειαστεί δώσε καί

όλόκληρο τό σώμα γιά τήν ψυχή σου. Μ ήν ξεχνάς, φθηνά

πλήρωσες γιά τήν ψυχή σου. Έφόσον Ε:δωσες σαπίλα καί

πΥjρες πολύτιμο διαμάντι.

Μήν φοβάσαι. Μόνο νά προοδεύεις στόν δρόμο πού

περπατάς.

17. Σέ μr.ά γuναικα, πού ταλαιπωρείται.

άπό βαριά θλιψη.

Ό Θεός βοηθός

Γράφεις δτι σέ ταλαιπωρεί κάποια ακατανίκητη καί ανε

ξήγητη θλίψη. Σωματικά είσαι ύγιής, τό σπίτι γεμάτο, αλλά

ή καρδιά CΧ:δεια. Γιά τήν ακρίβεια ή καρδιά σου εΙναι γεμά

τη aπό σκοτεινή θλίψη. Άναγκάζεσαι νά πηγαίνεις σέ χο

ρούς καί σέ γιορτές , αλλά α6τό σου μεγαλώνει τή θλίψη.

Πρόσεχε καλά γιατί αuτό εΙναι Ε:πικίνδυνη aσθένεια της

ψυχΥjς. Μπορεί νά νεκρώσει πλήρως τήν ψυχή. Τέτοια θλίψη

ή εκκλησία μας τήν βλέπει ώς θανάσιμο άμάρτημα. Άφου

κατά τόν λόγο του aποστόλου ύπάρχουν δύο ε'ίδη θλίψης:

«Ή γ(χρ κατα Θεον λύπη μετάνοιαν είς σωτηρίαν aμεταμέ

λητον κατεργάζεται· ή δΕ: του κόσμου λύπη θάνατον κατερ-

51


γάζεται» (Β' Κορ. 7,1 Ο). 'Εσύ οφθαλμοφανως uποφέρεις από τό δεύτερο είδος θλίψης.

Ή κατά Θεόν θλίψη κυριεύει τόν &νθρωπο δταν ό &νθρω

πος θυμάται τίς άμαρτίες του' μετανοεί καί τίς αποθέτει

στόν Θεό. 'Ή δταν κάποιος θλίβεται γιά τίς άμαρτίες των

&λλων ανθρώπων. 'Ή δταν κάποιος δείχνει ζηλο γιά τήν πί

στη στόν Θεό, αλλά βλέπει μέ θλίψη τήν αποχώρηση των

ανθρώπων από τήν πίστη. Τέτοια θλίψη ό Θεός τήν μετα

τρέπει σέ χαρά. 'Όπως περιγράφει ό Παuλος, οι απόστολοι

χαί δλοι οι αληθινοί δοuλοι του Χριστοί) είναι «ώς λυπούμε

ναι &ει δΕ. χαίροντες» (Β' Κορ. 6,10). Χαίρονται γιατί αισθάνονται τή δύναμη καί τήν Εγγύτητα τοu Θεοu. Καί λαμβά

νουν παρηγοριά από τόν Θεό. 'Έτσι καί ό ψαλμωδός λέει:

«Θυμήσου τόν Θεό καί χαίρε».

Ή &yια θλίψη μοιάζει μέ τά σύννεφα, μέσα από τά όποία

λάμπει τό φως της παρηγοριιΧς. Ένω ή δική σου θλίψη μοιά

ζει σάν εκλειψη ήλιου. Μάλλον θά είχες πολλά μικρά αδική

ματα καί άμαρτίες, τά όποία θεωρούσες ασήμαντα , καί ετσι

δέν εξομολογήθηκες καί γιά τά όποία δέν μετανόησες. Σάν

&ράχνη, πού πολλά χρόνια είναι στά μάτια, τώρα άπλώθηκε

γύρω από τήν καρδιά σου ' χαί εφτιαξε φωλιά γιά α&τήν τή

μεγάλη θλίψη, τήν όποία οι κακές δαιμονικές δυνάμεις κα

κοεργως στηρίζουν μέσα σου. Γι' αύτό ξαναδές όλόκληρη τή

ζωή σου, κάνε μία ενδελεχή ενδοσκόπηση του έαυτοu σου'

χαί εξομολογήσου τά πάντα. Μέ τήν εξομολόγηση θά χα

θαρίσεις τόν οίκο της ψυχΥjς σου χαί θά τόν &ερίσεις. Καί θά

εισέλθει μέσα σου ό φρέσκος καί καθαρός αέρας τοu Πνεύ

ματος τοu Θεοu. Άμέσως μετά ξεκίνα νά πράττεις πάντα τό

καλό. Ξεκίνησε μέ τό νά δίνεις ελεημοσύνη εν ονόματι τοu

Χριστοu . Θυμήσου: τοu Χριστοu. Ό Χριστός θά τό δεί αύτό

52


χαί γρήγορα θά σέ ανταμείψει μέ τή δωρεά της χαριΧς. Θά

σοu δωρίσει ανείπωτη χαρά, τήν όποία μόνον Αύτός χορη

γεί, χαί τήν όποία καμία θλίψη, οUτε βάσανο, οUτε δαιμονική

δύναμη δέν μπορεί νά συσκοτίσει.

Διάβαζε τό ψαλτήρι. Αύτό αποτελεί βιβλίο γιά θλιμμένες

ψυχές, βιβλίο παρηγοριάς.

Είθε ό Κύριος σύντομα νά σέ &νανήψει

18. Πρός τόν κ. Π .Γ. , ποό ρωτά γιατί άνάβοuμε τό καντήλι μπροστά στψ εl.κόνα.

Πρωτα επειδή ή πίστη μας είναι φως. Είπε ό Χριστός:

«'Εγw ειμι το φως τοu κόσμου» (Ίωαν. 8 ,12). Τό φως τοu καντηλιού μιΧς προειδοποιεί γιά τό φως μέ τό όποίο ό Χρι

στός φωτίζει τίς ψυχές μας.

Δεύτερον, γιά νά μιΧς θυμίσει τό φως τοu χαρακτήρα εκεί

νου του άγίου ' μπροστά στόν όποίον ανάβουμε τό καντήλι.

Άφοu οι &yιοι εχουν ονομασθεί «υιοl φωτός» (Ίωαν. 12 ,36). Τρίτον, γιά νά μας χρησιμεύει ώς μομφή γιά τά σκοτεινά

μας εργα, χαί τίς κακές σκέψεις καί τίς θελήσεις , χαί γιά νά

μιΧς καλέσει στήν όδό τοu εύαγγελικοu φωτός. Γιά νά κο

πιάσουμε ετσι μέ ζηλο νά πραγματώσουμε τήν εντολή του

Σωτήρα: «Οϋτω λαμψάτω το φως uμων εμπροσθεν των

ανθρώπων , δπως'ίδωσιν uμωντα καλιΧ εpγα» (Ματθ. 5,16). Τέταρτον , γιά νά εΙ ναι μικρή ή θυσία μας πρός τόν Θεό , ό

'Οποίος θυσιάστηκε δλος γιά μιΧς. 'Ένα μικρούτσικο σημάδι

της μεγάλης εύγνωμοσύνης καί της λαμπρης αγάπης μας

πρός 'Εκείνον, από τόν Όποίον στήν προσευχή ζητάμε καί

τή ζωή καί τήν uγεία καί τή σωτηρία καί δλα εκείνα πού μό-

53


νον ή lΧνευ όρ[ου ούράνια άγάπη μπορεί νά δώσει.

Πέμπτον, γιά νά είναι σκιάχτρο στCς κακές δυνάμεις, οί

όποίες καμμιά φορά μας επιτίθενται κα[ κατά τήν προσευχή

καC μiiς άποσποuν τCς σκέψεις στήν αλλη πλευρά άπό τόν

Δημιουργό μας. Άφοu οί κακές δυνάμεις άγαποuν τό σκο

τάδι κα[ άποτραβιοuνται άπό κάθε φώς, ιδιαίτερα άπό

εκείνο πού είναι άφιερωμένο στόν Θεό κα[ d εκείνους πού Τόν εύχαριστοuν.

'Έκτον, γιά νά μiiς παροτρύνει στήν αύτοπροσπάθεια.

'Όπως τό λάδι κα[ τό φυτίλι καίγονται στό καντήλι, ύποταγ

μένα στή βούλησή μας, ετσι ας καίγονται κα[ οί ψυχές μας

μέ τή φλόγα της άγάπης σ' δλα τά πάθη, ύποταγμένες πά

ντα στή βούληση τοu Θεοu.

'Έβδομον, γιά νά μiiς μάθει, πώς δπως τό καντήλι δέν

μπορεί νά άνάψει χωρίς τό χέρι μας ετσι οUτε ή καρδιά μας,

αύτό τό εσωτερικό καντήλι μας,δέν μπορεί νά άνάψει χωρίς

τήν &για φλόγα της χάρης τοu Θεοu, άκόμα καC αν είναι γε

μάτη μ' δ λες τCς άρετές. Άφοu δ λες οί άρετές μας είναι σάν καύσιμο, άλλά άπό τόν Θεό είναι ή φλόγα πού τίς άνάβει.

'Όγδοον, γιά νά μάς θυμίζει δτι ό Δημιουργός τοu κόσμου

πρ[ν άπ' δλα δημιούργησε τό φώς, κα[ κατόπιν δλα τά α.λλα

κατά σειρά. «Και είπεν ό Θεος γενηθήτω φώς, και Εγένετο

φώς» ('Εξ. 1 ,3). 'Έτσι πρέπει κα[ στήν άρχή της πνευματικης μας ζωης πρώτα νά λάμψει μέσα μας τό φώς της αλή

θειας τοu Χριστοu. Άπ' αύτό τό φώς της άλήθειας τοu Χρι

στοί) επειτα δημιουργείται κα[ ξεφυτρώνει κα[ μεγαλώνει

μέσα μας κάθε καλό.

Τό φώς τοu Χριστοu ας φωτίσει κι εσάς

54

19.


Πρός τόν γιό ποό ύπέστη

τήν κατάρα τοϋ -γονιοί> του.

Γράφεις, πώς τσακώθηκες μέ τόν πατέρα σου, πώς Ε:φυ

γες άπ' αύτόν, κα[ δτι αύτός κατά τή μοιρασιά σέ καταρά

στηκε. ΚαC ρωτάς, εάν ή κατάρα τοu γονέα Ε-χει κάποια ση

μασία.

'Έχει, άναμφίβολα. Πώς νά μήν εχει σημασία ή γονική

κατάρα; Κα[ άπό μικρότερα πράγματα, άκόμα κα[ άπό

άπλές σκέψεις, ταράζεται ό πνευματικός κόσμος, κα[ πόσο

μάλλον άπό τήν γονική κατάρα τήν δίκαια ειπωμένη. Ό δί

καιος Νώε καταράστηκε τούς άπογόνοuς τοu Χάμ, επειδή ό

Χάμ χλεύασε τόν πατέρα του, τόν Νώε. Κα[ αύτή ή κατάρα

σέρνεται κα[ φαίνεται εως τήν σήμερον ήμέρα στ[ς φυλές

τών μαύρων, τούς Χαμίτες.

Στή χώρα μας πρίν λίγο καιρό πραγματοποιήθηκε μία

φοβερή μητρική κατάρα. Κάποιον γιό πού Ε:πραττε πορνεία

τόν μάλωνε ή μητέρα του. Ό γιός πάνω στόν θυμό Ε:βρισε τή

μητέρα. Ή μητέρα τόν μάλωσε κα[ γι' αύτό. Τότε αύτός χτύ

πησε τή μητέρα του μέ τό ραβδί. 'Έκλαψε ή μητέρα κα[

θρήνησε κα[ στόν πόνο της είπε τήν έξης κατάρα γιά τόν υίό

της: γιέ, δπως θρηνώ εγώ σήμερα ετσι εσύ νά θρηνείς τήν

πιό χαρούμενή σου μέρα! Μετά άπό κάποιο καιρό πέθανε ή

μητέρα' κα[ ό γιός εμεινε χωρίς μετάνοια κα[ άσuγχώρητος.

Άλλά ή μητρική κατάρα έκπληρώθηκε. Τήν ή μέρα τοu γά

μου τοu γιοί) -τήν πιό χαρούμενη μέρα τοι>- πυροβολοuσαν

οί καλεσμένοι στόν γάμο μέ τά δπλα τους. Μία άδέσποτη

σφαίρα χτύπησε τόν γαμπρό , κα[ αύτός (ψχισε νά κραυγά

ζει . 'Όμως ό θάνατος Ε:φερε τέλος στ[ς κραυγές του κα[ στή

ζωή του.

55


Τήν πανάρχαια έντολή τοu Θεοί> περί τοu σεβασμοί> τών

γονέων επιβεβαίωσε ό Χριστός λέγοντας μέ τό ύπέρ-καθα

ρό στόμα Του: «Τίμα τον πατέρα και την μητέρα» (Ματθ.

15 ,4). 'Ώστε κανένας, λοιπόν, νά μήν σκεφθεί, δτι τούτη ή έντολή είναι τοu ΜωυσΥj καί οχι τοu Χριστοί>.

'Όμως έάν κάποιος γονιός, αθεος η &..σεβής, Ελεyε κατάρα

στόν γιό του έπειδή είναι χριστιανός, τέτοια κατάρα θά Ιtπε

φτε στό κεφάλι του γονιοί>' καί οχι του γιοί>. Άλλά' στήν δι

κή σου περίπτωση έσύ φταίς, καί ή κατάρα παραμένει έπά

νω σου. Γι' α6τό βιάσου καί παρακάλεσε τόν πατέρα σου δσο

ζεί, γιά νά αποσύρει τήν κατάρα &..πό πάνω σου καί νά σέ

ευλογήσει. 'Ώστε νά είσαι ζωντανός καί πολύχρονος ατή γΥj.

20.

Ό Κύριος νά σέ βοηθήσει

Στόν φοLτητή πού ρωτά ΠΟLΟ( ε!ναL οι« πτωχοl ~ πνεόματτ.» (Ματθ. 5,3).

«Μακάριοι ot πτωχοι τφ πνεύματι, δτι α6τών έστιν ή βασιλεία τών ουρανών» (Ματθ. 5,3), είπε ό Κύριος Χριστός. Έσένα αυτό σέ μπερδεύει. Ή σύγχυση Ιtρχεται &..πό τό γε

γονός δτι μπερδεύεις τήν στενομυαλιά τών έλά:χ.ιστα έξελιγ

μένων ανθρώπων μέ τή φτώχεια πού έπαινεί ό Χριστός.

Ή πτωχεία τοu πνεύματος η &..λλιώς ή ταπεινοφροσύνη ,

είναι χαρακτηριστικό λαμπροί> νοu. Είναι αυτοσυνειδησία

γιά τήν έλαχιστότητά μας μπροστά στό μεγαλείο τοu Θεοί> ,

γιά τήν ακαθαρσία μας &..πέναντι στήν καθαρότητα τοu Δη

μιουργοί>, γιά τήν απόλυτη έξάρτησή μας &..πό τήν απεριό

ριστη δύναμη τοu Κυρίου.

Ό βασιλιάς Δαβίδ Ιtλεγε γιά τόν έαuτό του: «έγω δέ ειμι

56


σκώληξ και ουκ &νθρωπος» (Ψαλμ. 21 ,7). Καί ό βασιλιάς Δαβίδ δέν fιταν στενόμυαλος, &..λλά fιταν έ:νας πλούσιος καί

εί>φυής νοuς. Ό γιός του, ό πάνσοφος Σολομώντας, Εγραψε:

«'ίσθι πεποιθως έν δλrJ τη καρδ~ έπι Θεcf> έπι δΕ. σΥ} σοφ~ μη

έπαίρου» (Παρ. Σολ. 3,5). Τοί>το σημαίνει νά εΙναι κανείς πτωχός στό πνεuμα, δηλαδή νά έμπιστεύεται όλόκληρο τόν

έαuτό του στόν Θεό, καί νά μήν έμπιστεύεται τόν έαuτό του.

Έκείνος είναι μακάριος ό όποίος εΙναι tκανός εΙλικρινά νά

όμολογήσει: «ή δύναμή μου εΙ ναι τιποτένια, τό λογικό μου

&..δύναμο, ή θέλησή μου ταλαντεuόμενη· Κόριε, βοήθησέ με»!

Ό πτωχός στό πνεuμα είναι ό &γιος ό όποίος -σάν τόν

&..πόστολο Παuλο- μπορεί νά πεί: « Έγώ τίποτα δέν ξέρω έκτός τοu Χριστοί>»! Ό πτωχός στό πνεuμα είναι ό έπιστή

μονας ό όποίος -σάν τόν Νεότωνα- μπορεί νά παραδεχτεί,

δτι ή &..γνωσία του είναι ατελείωτα μεγαλότερη &..πό τή γνώ

ση του. Ό πτωχός στό πνεuμα εΙ ναι ό πλούσιος. ό όποίος,

σάν τόν πλούσιο Ίώβ, λέει: «Γυμνός ηρθα σ' α6τό τόν κό

σμο, γυμνός θά φόγω &..π' α6τόν».

Ό &γιος Σάββας καί ό βασιλιάς τών Ντέτσανε καί ό ήγε

μών Λάζαρος αισθάνονταν τόν έαuτό τους ώς πτωχούς στό

πνεuμα. Τί λέω; 'Όλοι ot απόστολοι καί ot &γιοι καί ot δίκαιοι, μέ πολλά έκατομμύρια ευσεβή λαοί> τοu Θεοί>,

ύπήρξαν εναντι α6τοu του κόσμου ώς πτωχοί τώ πνεύματι.

Γι' α6τό Εγιναν, κατά τήν ύπόσχεση τοu Θεοί> , οί κληρονόμοι

της βασιλείας τών ουρανών.

Γιά πτωχό στό πνεuμα μήν θεωρείς έκείνον τόν ανθρωπο

ό όποίος είναι περιορισμένος στή γνώση, &..λλά έκείνον ό

όποίος δέν ύπερηφανεύεται γιά τή γνώση του.

Ή πτωχεία τοu πνεύματος είναι οΟΟιαστικά αντίθεση στήν

ύπερηφάνεια καί στήν α6το-Ιtπαρση. Άπό τή βλακώδη ύπε-

57

Αrισr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ρηφάνεια καί τήν ολέθρια αUτο-Ε:παρση ηθελε ό Χριστός νά

μας προφuλάξει, δταν έπαίνεσε τούς πτωχούς στό πνεϋμα.

Είρήνη σέ σένα καί χαρά άπό τόν Κύριο

21. I Πρός τή χήρα πού θλιβεταt χα( άνησυχε"L.

Στενοχωριέσαι γιά τόν νεκρό σύζυγο. Ά νησuχεϊς γιά τά

παιδιά. Κλαίς μέρα-νύχτα. Στήν ψυχή σου ύπάρχει σύyχυση

καί σκοτάδι. Μπροστά στά μάτια όμίχλη καί &βεβαιότητα.

Κουράγιο. Μήν φοβάσαι. Πές στόν έαυτό σου: «ό

&νδρας μου άνΥjκε πρώτα στόν Θεό καί Ε:πειτα σ' έμένα καί

τά παιδιά μου, πρώτα είναι τοϋ Θεοϋ καί Ε:πειτα δικός μου.

Έάν ό Ε:μπειρος κηπουρός τραβήξει μιά δέσμη άπό τά &νθη,

νά ξέρεις , δτι χρειαζόταν νά πράξει Ετσι. 'Εκείνος ξέρει τούς

λόγους γιά τούς όποίους τό Ε:κανε. Καί έ:νας άπό τούς λό

γους εΙ ναι καί αUτός : γιά νά έξελίσσονται τά γύρω &νθη. Κι έσύ μέ τά παιδιά σου άπό τώρα θά έξελίσσεσαι πνευματικά

καλύτερα. Οί σκέψεις σου θά aνυψώνονται άπό τά γήινα

πρός τά οuράνια. Ή ψυχή σου πιό δυνατά θά προσκολληθεί

στόν Θεό. Τό πνεϋμα σου θά θριαμβεύει έπάνω άπό τό

σώμα. Ό θάνατος δέν θά είναι γιά σένα πιά φοβερός. Ή

προηγούμενη ματαιοδοξία θά σοϋ φανεί γελοία. Ή παρατή

ρηση αUτοϋ τοϋ κόσμου σάν πατρίδα της πραγματικής καί

μόνιμης εύτuχf.ας θά άλλάξει. Δηλαδή , πολύπλευρο πνευμα

τικό κέρδος. Νά ξέρεις, δτι ό Θεός χτίζει καί δταν γκρεμίζει.

Γιά τά παιδιά μήν άνησuχείς. Μόνο πράξε δτι εΙναι μέσα

στίς δυνατότητές σου. Τά παραπάνω άπ' αUτό έμπιστεύσου

τα στόν Δημιουργό τους. ΕΙναι γραμμένο: «Πάσαν την μέρι-

58


μναν ύμών έπφρίψαντες έπ' αuτόν» (Α' Πετρ. 5,7) καί θά αισθανθείς, πώς ό σταυρός σου είναι έλαφρύς.ΎπΥjρξαν καί

ύπάρχουν πολύ πιό βαρείς σταυροί έπάνω στίς χΥjρες γυ

ναίκες. Θά σοϋ περιγράψω έ:ναν πολύ βαρύ. Στήν ά.ρχ:ή τοϋ

πολέμου οί Γερμανοί σκότωσαν έ:ναν γνωστό μου μπροστά

άπό τό σπίτι του δίπλα στόν ποταμό Ντρίνα· τό σπίτι του τό

εκαψαν, καί τή γυναίκα του μέ εξι μικρά παιδιά τούς κυνή

γησαν Ε:ξω άπό τό χωριό. Πέρασαν άπό τότε δώδεκα χρό

νια. Μιά μέρα ξαφνικά σταμάτησε μπροστά μου στά Σκό

πια έ:νας νεαρός σιδηροδρομικός ύπάλληλος καί μοϋ πα

ρουσιάστηκε ώς γιός έκείνου τοϋ σκοτωμένου γνωστοϋ

μου. Χάρηκα πολύ, καί μέ φόβο ρώτησα, έάν κάποιος άπό

τούς έπτά τους άκόμα παρέμεινε στήν ζωή. 'Εκείνος μοϋ

άπάντησε χαρούμενα: «'Όλοι μας ε'ίμαστε ζωντανοί καί

ύγιείς, δόξα τQ Θε4)! Οί δύο μας ε'ίμαστε κρατικοί ύπάλλη

λοι, δύο στό έμπόριο, ή μεγαλύτερη άδελφή μου είναι πα

ντρεμένη καί ή μικρότερη ζεί μέ τή μητέρα».

Τότε &ρχισε ζωηρά νά μοϋ περιγράφει τά βάσανα πού

ύπέμειναν καί τίς δυσκολίες. Περπάτημα, γιά τήν άκρίβεια

περιπλάνηση, σ' όλόκληρο τό κράτος άπό τό Ντρίνα έ:ως τό

Μπίτολ. Καί συνεχώς πείνα, άρρώστια, κρύο, φυλακίσεις,

νύχtες στούς σταθμούς, στά καφενεία, στούς δρόμους. Μαζί

μ' αuτά καί ό φόβος , ή &βεβαιότητα, ή ξενιτιά. 'Όμως στό

τέλος ή νίκη καί ή δόξα. Καθαρό κούτελο , καί τό λογικό, καί

ή ζωή , καί ή πίστη. Τί νά σοϋ διηγοϋμαι περισσότερο; 'Εγώ

νομίζω, δτι οί μάχες καί οί νίκες α&tης της μητέρας μέ τά έ:ξι

ορφανά εΙναι πιό δοξασμένες καί ώραιότερες άπό έχείνες

τοϋ Ναπολέοντα.

Κι έσένα θά σέ βοηθήσει ό Θεός. Μήν Τόν ξεχνάς. καί δέν

θά σέ άφήσει. Θά νικήσεις , καί θά εΙναι γλυκιά ή νίκη εις

59

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

τούς αιώνες των αιώνων.

22.

Ειρήνη σέ σένα καί ή εύλογf.α Θεοu

Στό σuνταξιοϋχο Σ .Π., ποό έξηyεί μέ τόν τρόπο

του τόν Κινεζο-Ίαπωνι.χό πόλεμο.

Πρέπει νά αναγνωρίσω δτι μέ εξέπληξε ή έρμηνεία σας

γιά τόν σημερινό πόλεμο ανάμεσα στούς Κινέζους καί τούς

'Ιάπωνες. Λέτε δτι ό κίνδυνος πολέμου Εχει απομακρυνθεί

&πό τήν Εύρώπη. 'Ότι ό πόλεμος πέρασε στήν αλλη πλευρά

τοu κόσμου' εκεί πού δταν είναι νύκτα' σέ μάς είναι ή μέρα.

Καί ζητωκραυγάζετε προφητεύοντας γιά τήν ειρήνη στήν

Εύρώπη.

'Άραγε γιά σάς ή ειρήνη είναι γλυκιά, δταν &κοUτε δτι γί

νεται πόλεμος ανάμεσα σέ ανθρώπους σέ όποωδήποτε μέ

ρος τοu κόσμου; 'Άραγε σάς εύχαριστεί τό φαγητό καί τό

πιοτό καί ή διασκέδαση καί ό κινηματογράφος, τά γέλια καί

τ' αστεία, δταν επεκτείνετε τή σκέψη σας στά πεδία των

μαχών στή Μαντζουρία καί βλέπετε ξεπαγιασμένους, μα

τωμένους' λψοκτονοuντες' κτηνώδεις ανθρώπους' &πογό

νους τοu 'ίδιου προγόνου, &πό τόν όποίο κατάγεται ό λαός

σας' κι εσείς ό 'ίδιος ; Άκοuτε κάθε βράδυ τίς φλυαρίες τοu ραδιοφώνου νά ήχοuν στά αύτιά σας , καί νομίζετε δτι μέ

αύτό γίνεστε σοφότερος! Τό σημαντικότερο πού θά μπο

ροuσε νά σάς ενημερώσει τό ραδιόφωνο στίς μέρες μας είναι

οί κραυγές χιλιάδων τραυματισμένων καί ό στεναγμός χι

λιάδων έτοψοθάνατων καί ό θρήνος μητέρων, χηρών καί

παιδιών σέ δυό μεγάλα βασίλεια της &νθρωπότητας. 'Όλοι

αύτοί είναι CΧ.νθρωποι δπως κι εσείς , ζωντανές ψυχές , διψα-

60


σμένες γιά ζωή καί εύτυχία. Καί &πό πάνω τοός φωτίζει ό

'ίδως Ύ]λως, δπως κι εσάς. Καί αύτοός βλέπει τό δακρυσμέ

νο μάτι τοu Θεοu δπως κι εσάς.

Δέν είναι, λοιπόν, εποχή γιά ζητωκραυγές, αλλά γιά θλί

ψη. Κι αύτό δέν είναι θλίψη γιά έ:ναν η δυό &νθρώπους,

&λλά θλίψη γιά όλόκληρους λαούς καί φυλές καί χώρες.

'Όταν ol Εύρωπαίοι ήγέτες &νακηρύττουν εθνικό πένθος γιά τόν θάνατο όποιουδήποτε πρίγκιπα Βορβόνης η Σαβοtας,

πώς χα[ ξεχνοuν νά ανακηρύξουν πένθος γιά τόν βία ω θά

νατο χιλιάδων καί χιλιάδων ανθρώπων' πού στά μάτια τοu

Δημιουργοί) είναι δλοι τους πρίγκιπες; Έάν ol εύρωπCΧ:ίκοί λαοί -Jιταν περισσότερο φωτισμένοι, θά ψήφιζαν εθνικό καί

παλλCΧ:ίκό πένθος γιά τόν πόλεμο σέ όποιοδήποτε σημείο

τοu κόσμου. Θά Ε:κλειναν τά καφενεία καί τίς α'ίθουσες χο

ροu, καί τά καζίνο, καί τούς κινηματογράφους, καί θά απα

γόρευαν κάθε εκδήλωση &λλόφρονης διασκέδασης γιά δσο

καφό ρέει αίμα &νάμεσα σέ &δελφούς καί γείτονες. 'Όλα

αύτά εξαιτίας της θλίψης καί της συμπαράστασης. Πόσο θά

χαίρονταν ol ούρανοί, αν πρώτοι ol Σλάβοι τό εισήγαγαν αύτό!

'Ίσως εσείς νά γελάσετε γλυκά μέ αύτά πού σάς γράφω.

Τό ξέρω. Καί ό Πιλάτος θά γελοuσε. Άλλά ξέρω δτι ό Χρι

στός δέν θά γελοuσε.

'Όσον &φορά στήν προφητεία σας, δτι ή Εύρώπη εξα

σφάλισε τήν ειρήνη επειδή ή φωτιά τοu πολέμου εμφανίσθη

κε μακριά &πό αύτήν, νά είστε πολύ επιφυλακτικός. Μήν

πιστεύετε τόν έαυτό σας , οuτε τήν προφητεία σας. Γιατί

δταν τό δάσος καίγεται στή μιά ακρη , δέν μπορεί ό ανεμος

νά μεταφέρει τή φωτιά καί στήν αλλη &κρη;

Ειρήνη καί Ελεος Κυρίοι> σέ σας

61


23 1 Στόν πολεμtστή Γr.όβαν Ν., πού μr.λίi · γtά τfr.J ύπόσχεση π(στης στόν Θεό.

Γράφεις γιά μία θαυματουργή περίπτωση πού σοϋ συνέ

βη κατά τή διάρκεια τοϋ πολέμου. Κάποως ατό στρατόπε

δο μοίρασε aτούς στρατιώτες τήν Κωνή Διαθήκη. Μικρά β ι

βλιαράκια καλοδεμένα. ΠΥjρες κι Ε:σύ. Καί μέ Ε:κνευρωμό

παρατήρησες δτι στόν πόλεμο εΙναι aπαραίτητο τό aτσάλι

καί τό μολύβι καί οχι τά βιβλία· «Εδώ Ε:άν δέν μiiς σώσει τό

aτσάλι, τό βιβλίο δέν θά μiiς σώσει σίγουρα»! Τέτοιου

ε'ίδους σχόλω "Εκανες. Άφοϋ μέχρι Ε:κείνη τήν ήμέρα τίποτα

δέν Ε:ναπόθετες στήν πίστη στόν Θεό. Τήν πίστη τήν θεω

ροϋσες ώς κάποια παλιά καμπαρτίνα, πού τό aνθρώπινο

καραβάνι aπό καταβολΥjς κόσμου' αν καί ίΧχρηστη 'τή σέρ

νει μαζί του.

Άλλά παρόλα α6τά πΥjρες τό βιβλιαράκι καί τό "Εβαλες

μέσα στήν aριστερή τσέπη. τί συνέβη ; Μόνος σου λές, θαϋμα aπό τόν Θεό καί τό προσυπογράφω. Τήν '(δια μέρα

ξεκίνησε δυνατή μάχη. Γύρω σου "Επεφταν τραυματίες.

Ξαφνικά τραντάζεσαι. Σέ χτύπησε σφαίρα. Πιάνεις μέ τό

χέρι τήν &ριστερή πλευρά σου ατό μέρος της καρδιάς. Περί

μενες νά τρέξει α Ι μα. 'Όταν γδύθηκες, βρΥjκες τή σφαίρα σ'

α6τό τό βιβλιαράκι, aκριβώς στό μέρος της καρδιάς. 'Έτρε

μες σάν νά είχες πυρετό. Τό χέρι τοϋ Θεοϋ! Τό !.ερό βιβλίο

σοϋ "Εσωσε τή ζωή aπό τό aτσάλι καί τό μολύβι. Τήν ήμέρα

αUτή τή θεωρείς ώς πνευματική σου γέννηση. Άπό τήν ήμέ

ρα Ε:κείνη ίΧρχισες νά "Εχεις φόβο Θεοϋ καί διαφύλαξες τήν

πίστη σου προσεκτικά. 'Όντως δέν εΙνω παλιά καμπαρτίνα!

Καί δέν τήν κουβαλά τό aνθρώπινο καραβάνι μάταια.

Ό Θεός μέ τό ελεός Του σοϋ ίΧνοιξε τά μάτια. 'Έχει γρα-

62

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑ! ...

φεί δτι ό Κύρως «βρέχει Ε:πl δικαίους καl aδίκους» (Ματθ.

5,45). Κάποωι στόν πόλεμο "Εχασαν τό σώμα τους καί κάποωι τήν ψυχή τους. 01. πρώτοι Εχασαν λιγότερα. Καί κάποωι W..λα κέρδωαν τήν ψυχή τους. ΑUτοί εΙνω ο!. πραγμα

τικοί νικητές. ΎπΥjρχαν κάποωι πού πΥjγαν aτόν πόλεμο σάν

λύκοι καί Ε:πέστρεψαν σάν aρνιά. Γνωρίζω aρκετούς aπ'

αuτούς. Αuτοί είνω δπως καί σύ' κάπο ω ι πού μέσα aπό

κάποω θαϋμα αtσθάνθηκαν τήν παρουσία τοϋ aόρατου Θε

οϋ, πού βαδίζει δίπλα τους. 'Όπως ελεγε ό "Ενδοξος Ψαλμω

δός: «προωρώμην τον Κύρων Ενώπιόν μου διαπαντός' δτι ΕΚ

δεξιών μού Ε:στιν,ϊνα μη σαλευθώ» (Ψαλμ.15,8). Διαβάζεις

τό Ψαλτήρι;

Μά aφοϋ Ε:σύ, ώς πρώην ίΧπωτος, αtσθάνθηκες πώς ό

'Ύψωτος προστατεύει τήν aνθρώπινη ζωή γενικά, πόσο δέ

μάλλον προστατεύει τόν πιστό καί τόν εuσεβή ίΧνθρωπο;

Ειρήνη καί χαρά Κυρίου

24:. 1 Σέ μr.ά εύσεβή οtκογένεr.α, πού ρωτά πώς άναστήθηκε δ Χρtσtός.

Δέν είναι aρκετό νά γνωρίζουμε δτι ό Χριστός Άνέστη;

Γιατί σάς βασανίζει τό Ε:ρώτημα: πώς aνέστη ; Άλλά τό ρωτάτε aπό αγάπη καί θαυμασμό' καί μέ κανενός ε'ίδους

καχυποψία, γι' αuτό καί μέ εuχαριστεί τό Ε:ρώτημά σας,

&γαπητοί μου.

'Όπως ό Υjλιος προβάλλει στήν Άσία καί μέ μιiiς βγαίνει

τό φώς καί ή μέρα παίρνει τήν θέση της νύκτας δπως δταν

πατάτε έ:ναν ηλεκτρικό διακόπτη στό σκοτεινό δωμάτω καί

μέ μιας ανάβει τό φώς, παρόμοια μ' αuτό Υ'jταν καί ή &νά-

63

Απσr ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

σταση τοϋ Κυρίου άπό τόν θάνατο στήν ζωή. Άθόρυβη καί

στιγμιαία.

'Α.J\Λά εσεΙς, συνεχίζετε μέ τό περίεργο Ερώτημα πώς; Νο

μίζω δπως καί στήν πρωταρχική δημιουργία τοϋ κόσμου

εμφανίζεται τό φώς μέσα στό καθολικό σκοτάδι. Οί στενό

μυαλοι &νθρωπσι άναρωτιοϋνται τί φοβερό εργοστάσιο

Ε:πρεπε νά ήταν αύτό, πού παρήγαγε τό φώς στόν κόσμο ; Καί τί εξωτερική επιφάνεια θά Ε:πρεπε νά είχαν οί μηχανές

αύτοϋ τοϋ ερyοστασtου; Καί πόση δύναμη άπό έκατομμύ

ρια άλόγων καί Ελεφάντων Ε:πρεπε νά τραβά αύτές τίς μη

χανές; Καί πόσα έκατομμύρια κι έκατομμύρια χρόνια

wσπου νά άνάψει τό φώς; Κανένα εργοστάσιο, καμμία μη

χανή, καμμία δύναμη έκατομμυρίων, οuτε έκατομμύρια

χρόνια, γενικώς καθόλου προσπάθεια. Παρά μόνο μιά δυ

νατή λέξη, καί τό φώς εμφανίστηκε καί γέμισε δλο τόν κό

σμο. «Καl εΙπεν ό Θεός γενηθήτω φώς καl Εγένετο φώς» (Γεν. 1 ,3). Καί μάλιστα δέν λέει κάποια λέξη γιά νά άκουστεΙ, άλλά άπλά σκέπτεται. Γιατί ή σκέψη τοϋ Θεοϋ είναι

'ίδια μέ τόν λόγο Του. Καί σκέφθηκε ό Θεός νά γίνει τό φώς

καί γεννήθηκε τό φώς. Δηλαδή, άθόρυβα καί στιγμιαΙα.

'Έτσι ήταν καί ή άνάσταση τοϋ Χριστοϋ. 'Έτσι εμφανίσθηκε αύτό τό νέο φώς , τό όποΙο στούς σώφρονες άνθρώ

πους φώτισε τόν πνευματικό κόσμο. 'Όπως εκεΙνο τό φυσι

κό συμπαντικό φώς εμφανίσθηκε στά μάτια αύτοϋ τοϋ φυ

σικοϋ κόσμου , Ε:τσι καί τό φώς της άνάστασης τοϋ Χριστοϋ

εμφάνισε στούς σώφρονες άνθρώπους εκεΙνον τόν πνευματικό κόσμο , πού εΙ ναι ή κατοικία άθάνατων πνευμάτων. Γι'

αυτό τό λόγο τοϋτο τό φώς δέν εΙνω μικρότερο άπό τό

&λλο. Καί τό έ:να καί τό &λλο εμφανίσθηκαν άθόρυβα καί

στιγμιαία , κατά τήν παντοδύναμη θέληση τοϋ Δημιουρyοϋ,

64


κατά τό πάνσοφο σχέδιό Του, κατά τό άνείπωτο Ελεος καί

τήν άyάπη Του.

Θά Ε:χετε άκούσει πώς χαρισματικοί &νθρωποι κατα

σκευάζουν μεγάλα καί μεγαλοφυή Ερyα μέ θαυμαστή ευκο

λία καί ταχύτητα. Πόσο δέ μάλλον ό Δωρητής δλων τών δώ

ρων, ό Δημιουργός δλων τών μεγαλοφυών! 'Άραγε δέν δια

βάσατε μέ τί ευκολία καί ταχύτητα άνάστησε ό Κύριος τή

θυγατέρα τοϋ Ίαείρου, τόν γιό της χήρας στή Ndtν καί τόν

Λάζαρο στή Βηθανία; Είπε καί Εγινε! «Πάντα γ(χρ δυνατά

εστι παρCχ. τφ Θε4)» (Μαρκ. 10,27), δ;η πεΙ κι δ;η άκριβώς σκεφθεΙ. 'Έτσι άναστήθηκε ό Χριστός! Άκόμα πιό εuκολα

καί γrfryoρα. Καί χωρίς λόγια.

Σάς παρακαλώ, άyαπητά μου παιδιά, άφοϋ ξέρετε δτι ό

Χριστός άναστήθηκε, νά σάς άπασχολεΙ τό Ερώτημα πώς θά

άξιωθεΙτε της άναστάσεως. Γιά νά άναστήσει κι εσας.

Άφοϋ άναστήθηκε Αύτός γιά σάς γιά νά μαρτυρήσει δτι

καί σεΙς θά άναστηθεΙτε μέσω Αύτοϋ, καί θά γίνετε δμοιοι μ'

Αύτόν κατά τή δόξα καί τήν πανέμορφη αιωνιότητα.

ΠροσκυνΎjστε, λοιπόν, μπροστά aτόν άναστηθέντα Κύριο

καί άφιερώστε του πρωινό ψαλμό:

25.

Τήν Ά νάστασή Σου Χριστέ Σωτήρ

'Άγγελοι ύμνοϋν aτούς ουρανούς,

Καί εμας άξίωσε ατή γη

Μέ καθαρή καρδιά 'Εσένα νά δοξάζουμε!

Σ' ένα Ρώσο βετεράνο, πού ΚλσiΕ.ι

πάνω άπό τή σταυρωμένη του πατρίδα.

Παρηγορήσου , άγαπητέ άδελφέ μου. Χριστός Ά νέστη!

65


Κα[ έμείς κλαίμε μαζί σου, παρηγορήσου. Γιά τήν άγί.α τοu

Χριστοu Ρωmα κλαίμε κι έμείς ολοι ot όρθόδοξοι. Μέ πρώτους τούς Σλάβους όρθοδόξους. Κα[ οχι μόνον ot Σλάβοι λλλά χα[ ολοι ot αλλοι όρθόδοξοι. Πρίν δυό χρόνια βρέθηκαν Σέρβοι προσκυνητές στήν Πασχαλινή Λειτουργία της

Ναζαρέτ. Ό 'Άραβας tερέας λειτούργησε χα[ κατόπιν κήρυ

ξε. Κήρυξε γιά τήν &νάσταση τοu Κυρίου χα[ γιά τά πάθη

τοu Ρωσικοu λαοu. 'Έκλαιγαν ot 'Άραβες , itκλαιγαν χα[ ot Σέρβοι. Σκουπίζοντας τά δάκρυά του ό !.ερέας όρθώθηκε πά

λι χα[ φώναξε: «Άλλ.ά έμείς ot 'Άραβες πιστεύουμε ακράδαντα δτι θά γίνουμε μάρτυρες της νέας ανάστασης τοu Χρι

στοί) μέσω της Ρωσίας»! Ακολούθησε παράξενη σκηνή. 'Ολό

κληρος ό λαός μέσα &πό τό κλάμα ζητωκραύγαζε: «Άμήν!

Άμήν! Άμήν !» , χτυπώντας ταυτόχρονα χέρια και πόδια.

Παρηγορήσου, &γαπητέ &δελφέ. Χριστός Ά νέστη! Μήν

ρωτάς γιατί ό Θεός δοκψάζει τή Ρωσία. Είναι γραμμένο:

«Ον γ(φ &:yαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δΕ: πάντα υtον δν

παραδέχεται» (Έβρ.12 ,6). 'Έτσι &κριβώς γράφει , δτι ό έλε

ήμων Θεός μαστιγώνει α6τόν πού &γαπά. Τόν μαστιγώνει

στό έπ[γειο βασίλειο γιά νά τόν δοξάσει περισσότερο στό

έπουράνιο Βαffiλειο. Τόν μαστιγώνει , γιά νά μήν προσκολ

ληθεί ατή σαπίλα της γης , στά έπ[γεια έίδωλα' στά απατηλά

έίδωλα τών ανθρώπινων δυνάμεων χα[ τοu πλούτου.

Χωρίς πολύ ράπισμα ή 'Ορθοδοξία δέν θά ηταν φορέας

της &λήθειας τοu Θεοu μέσα &πό τόσα χαρακώματα καί

σκότος αLώνων χα[ αLώνων. Διέσχισε μακρύ δρόμο μέ έμπό

δια , φυλάσσοντας τήν &λήθεια χα[ τά tερά καθαρά. Χωρίς

βάσανα ή 'Ορθοδοξία δέν θά κρατοuσε τήν καθαρότητά της

οuτε έκατό χρόνια . Ποτέ δέν είχε Ε.ναν όλόκληρο αLώνα

είρήνη χα[ έλευθερ[α χωρίς διωγμούς, χωρίς μαστιγώματα,

β β


χωρίς σκλαβιά, φωτιά, φόβο χα[ φρίκη έδώ χα[ ε'ίκοσι

αLώνες. Αύτό δέν τό αντιλαμβάνονται ot αλλες θρησκείες, δέν τό κατανοοuν ot αtρετικο[. Κανείς &πό τούς λαούς πού έπέλεξαν γιά ίδανικό της ε6τυχίας τό έπίγειο βαmλειο , δέν

αντιλαμβάνεται χα[ δέν κατανοεί τ[ συμβαίνει τώρα μέ τήν

'Ορθόδοξη Ρωmα. Α6τό τό κατανοοuν μόνο ot προορατικοί, πού βλέπουν τό αLώνιο καί &θάνατο βαmλειο τοu Χριστοu

ώς πραγματικότητα. Άλλά χα[ ή προορατικότητα είναι θυ

γατέρα τοu πάσχει ν.

Παρηγορήσου, &γαπητέ &δελφέ , παρηγορήσου μέ τήν

Άνάσταση τοu Χριστοu. Μήν γκρινιάζεις γιά τούς &θέους ,

πού καταδυναστεύουν τόν Ρωσικό λαό. Τό 'ίδιο κάνει έάν

είναι α6τοί, έίτε ot Μογγόλοι. Είδωλολάτρες χα[ ot μέν καί ot δέ. Ot Μογγόλοι προσκυνοϋν ύλικά έίδωλα. ot σημερινοί καταπιεστές τοu Ρωσικοu λαοu προσκυνοuν τό έίδωλο της

ϋλης. Προσκυνοuν τήν ϋλη σάν θεότητα , τή βιομηχανία ώς

θεότητα , τό κράτος ώς θεότητα. Α6τοαποκαλοuνται αθεοι·

καί δικαίως τό λένε. Άλλά καί αν α6τοαποκαλοuνταν είδω

λολάτρες , πάλι δικαίως θά τό itλεγαν. Άλλά οταν συζητάς

γιά τή δυστυχία της Ρωmας μήν ξεχνάς , δτι ot καταπιεστές καί οχι ot καταπιεζόμενοι &ποτελοuν σήμερα τά πιό δυστυχισμένα οντα στή Ρωσική χώρα. Λυπήσου τους , μήν τούς

κατακρίνεις. Θά ξεραθοuν σάν χορτάρι . 'Ένας Ε.νας θά χά

νουν τό μυαλό τους καί τήν έξουσία. Ot έργάτες είναι τοu Θεοu &κόμα καί αν α6τοί δέν τό βλέπουν. 'Όλο τό νερό πα

ρόλα α6τά τό έπιστρέφουν στόν μύλο τοu Χριστοu. Μέ τόν

θόρυβο ένάντια στόν Χριστό στήν πραγματικότητα πράτ

τουν ύπέρ τοu Χριστοί) . Δέν τούς δόθηκε νά τό δοuν τώρα.

'Όμως οταν &πομακρυνθοuν σάν σκιές, θά τό δοuν . Καί θά

κλάψουν πικρά, &φοu δέν θά μείνει τίποτα αλλο νά λάβοι>ν

β7

ΑΓIΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

παρά μόνον κατάρα. Άφοϋ ό μισθός τους στό άχέραιο πλη

ρώθηκε εοώ στή yYj μέ τή μορφή της πρόσκαιρης δύναμης καί εξουσίας. Καί εσύ μήν κλαΙς, ωJ...ά νά χαίρεσαι. 'Έφθασε

ή μεγάλη συγκομιδή γιά τήν ψυχές στή Ρωσία. Στίς μέρες

μας ό οοκιμαζόμενος Ρωσικός λαός γεμίζει τόν Παράδεισο

περισσότερο άπό κάθε &λλο χριστιανικό λαό στόν κόσμο.

26.

Χα"ίρε· Χριστός Άνέστη!

Στόν σεμνό όπ6Χλ:ιjλn τ.' πού παρα.πονr.έταL γι.ά τfrJ όπερ-ηφάνει.α τοϋ φίλου τοu.

Γράφεις πόσο πολύ πικράθηκες τή φετινή Άνάσταση. Τί

συνέβη ; Ό καλύτερός σου φίλος πΥjρε ύψηλή θέση. Γι' α6τό πρώτα χάρηκες. Άλλά μερικές έβοομάοες άργότερα (ψχισε

νά άποξενώνεται άπό σένα. Δέν άπαντα στίς επιστολές σου,

είναι ψυχρός καί ολιγόλογος στίς συζητήσεις σας, σέ άφήνει

εξω άπό τό γραφε"ίο του νά περιμένεις μέ τίς ώρες, καί μιλά

πίσω άπό τήν πλάτη σου μέ περιφρόνηση γιά σένα. Δέν τόν

άναγνωρίζεις. Τί άπέγινε α6τός ό εuχάριστος &νθρωπος; Οί

'Άραβες θά Ελε:yαν: «τόν κατάπιε ή πολυθρόνα»!

Έάν θέλεις οιάβασέ του α6τό πού θά σοϋ γράψω. Ήταν

κάποτε στήν Άραβία ουό φίλοι. Κάθε βράδυ κάθονταν σέ

μικρά τρίποδα στό τραπεζάκι πλάι στή φωτιά καί συζη

τοϋσαν. Συνέβη ό ενας άπό αuτούς νά γίνει σεtχης. Μετα

κόμισε σέ ενα μεγάλο πέτρινο παλάτι καί καθόταν σέ μιά

ψηλή σεντεφένια πολυθρόνα. Άρκετός λαός ερχόταν νά

προσκυνήσει τόν νέο ήγέτη. Ήρθε καί ό παλιός του φίλος

χαρούμενος ' μέ μεγάλη εuχαρίστηση ' γιά νά τόν συγχαρε"ί.

Άλλά ό ύπερήφανος σΕί"χΥJς οέν τοϋ επιτρέπει άμέσως νά τόν

68


οε"ί, παρά τόν άφήνει πολλές ήμέρες νά περιμένει μπροστά

άπό τήν πύλη. Κάποτε εοωσε επιτέλους εντολή νά τοϋ τόν

φέρουν. Ό συνετός φίλος μπαίνει, ό σiί"χrjς άπλώνεται άκό

μα περισσότερο στή σεντεφένια πολυθρόνα. Ό φίλος του

άμέσως κατάλαβε, (ψχισε νά περιστρέφεται γύρω άπό τόν

έαuτό του σάν νά μήν βλέπει τόν σεtχη. Ό σεtχης εκνευρι

σμένος τοϋ φώναξε τί ψάχνει σάν τυφλός.

- Έσένα ψάχνω, &νθρωπέ μου, ποϋ εΙσαι; τοϋ άπαντα ό

φίλος του. Καί θλιμμένα συμπληρώνει: οσο καθόσουν στήν

μικρή πολυθρόνα μου, οϋτε πού φαινόταν ή πολυθρόνα άπό

τόν &νθρωπο' ενώ τώρα οέν φαίνεται ό &νθρωπος άπό τήν

πολυθρόνα!

Αuτό μάλλον συνέβη καί μέ τόν φίλο σου. Χάθηκε ό

&νθρωπος στήν ύψηλή πολυθρόνα! Άλλά α6τό είναι συνηθι

σμένο φαινόμενο στόν κόσμο. Οί &νθρωποι δύσκολα κρα

τιοϋνται στά ψηλά παρά στά χαμηλά.

'Ώ ανθρωπε, ω χώμα! Μέ τί ύπφηφανεύεσαι! Μέ ποιά άπό

τίς οuό ματαιότητες :Αυτή τής ζωης η εκείνη τοϋ θανάτου ; Γιά κάποιον &..ρχα"ίο 'Έλληνα πολιτικό (φχtτyό Ελε:yαν, Οτι

είχε τήν συνήθεια κάθε πρωί νά προσκυνά σέ ουό άντίθετες

κατευθύνσεις, πότε στή μιά πλευρά, πότε στήν άντίθετη.

Τόν ρώτησαν ποιόν προσκυνά σέ ουό πλευρές καί αuτός

άπάντησε: «Τόν Θεό καί τόν λαό. Γιατί ολα οσα εχω έίτε

είναι άπό τόν Θεό ε'ίτε άπό τόν λαό».

'Ω &νθρωπε είσαι δευτερόλεπτο στόν χρόνο καί χιλιοστό

στόν χώρο! Μέ τί ύπερηφανεύεσαι; 'Έχει ειπωθε"ί γιά σένα

στήν Άγία Γραφή: «Άκάθαρτος παρα Θεφ πάς ύψηλοκάρ

οιος, χεφl σε χε"ίρας εμβαλων άοίκως οuκ άθcpωθήσεται»

(Παρ. Σολ 16,5). Καί άκόμα: «Ό Θεος ύπερηφάνοις άντι

τάσσεται» (Ίακ. 4,6). Καί &ν θέλεις άκόμα: «ΠρΟ συντριβΥjς

69

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

ήγείται uβρις, πρΟ δΕ: πτώματος κακοφροσύνψ> (Παρ. Σολ.

16,8). Α&τό είναι τό δίδαγμα γιά τόν φίλο σου. 'Όσο γιά σένα Uγεία καί είρήνη έκ Θεοί>, καλή Ανάσταση

Ί7. Στοός φίλους d ένα νοσοκομεLσ γιά τήν έρώτηση: «ΠΟr.ός μοϋ βεβαιώνει έμένα

δτι. δ Χριστός~;>>.

Mou τό βεβαιώνει ή συνείδησή μου πρίν άπ' δλα. Κατόπιν δ νοuς μου καί ή βούλησή μου.

Πρώτον, ή συνείδηση μοu λέει: τόσα πάθη πού ύπέστη δ

Χριστός γιά τό καλό καί τή σωτηρία τών άνθρώπων δέν θά

μπορούσαν νά έπιβραβευτοuν μέ τίποτε ιΧλλο παρά μέ τήν

άνάσταση καί τήν ύπερκόσμια δόξα. Τά άνείπωτα πάθη

τοu Δικαίου στεφανώθηκαν μέ τήν άνείπωτη δόξα. Αύτό

μοu δίνει tκανοποίηση καί ήρεμία.

Δεύτερον, δ νοuς μοu λέει: χωρίς τήν λαμπρή άναστάσιμη

νίκη δλο τό Ερyο τοu Y1.ou τοu Θεοί> θά παρέμενε aτόν τάφο, δλόκληρη ή άποστολή Του θά fιταν μάταιη.

Τρίτον , ή βούληση μοu λέει: ή άνάσταση τοu Χριστοί> μέ

εσωσε άπό τούς ταλαντευόμενους δισταγμούς άνάμεσα ατό

καλό καί τό κακό, καί μέ θέτει άποφασιστικά στόν δρόμο

τοu καλοί>. Καί αύτό μοu φώτίζει τόν δρόμο καί μοu δίνει

στήριγμα καί δύναμη.

Έκτός άπό τίς τρείς φωνές , ot δποίες άπό μέσα μου βεβαιώνουν έμένα , ύπάρχουν καί ιΧλλοι άσφαλώς μάρτυρες,

πού τό βεβαιώνουν. Είναι ot ltνδοξες μυροφόρες γυναίκες, είναι ot δώδεκα μεγάλοι άπόστολοι , καί πέντε έκατοντάδες ιΧλλων μαρτύρων, πού ολοι μετά τήν άνάστασή Του Τόν

ltβλεπαν καί Τόν ιΧκουγαν , οχ ι στόν uπνο τους άλλά στήν

70


πραγματικότητα, καί οχι μόνο γιά ενα λεπτό αλλά γιά σα

ράντα δλόκληρες ήμέρες. Mou τό βεβαιώνει έκείνος δ πύρινος Σαuλος δ μεγαλύτερος 'Εβραίος διώκτης τοu χριστιανι

σμού· μοu τό μαρτυρεί, δτι είδε εκείνο τό φwς τοu άναστη

θέντα Κυρίου καταμεσΥjς της ήμέρας, καί δτι ιΧκουσε τή φω

νή Του, καί δτι ύπάκουσε τήν έντολή Του. Αύτήν τή

μαρτυρία δ Παuλος δέν Ύ]θελε νά τήν άρνηθεί οϋτε μετά άπό

τριάντα χρόνια, οϋτε άκόμα καί τήν ωρα πού ατή Ρώμη τοu

Νέρωνα ή μάχαιρα επεφτε ατό κεφάλι του. Mou τό βεβαιώνει καί δ &γιος Προκόπιος, άρχηγός τοu Ρωμdίκοu στρατοί>

πού ξεκίνησε νά άφανίσει τούς χριστιανούς στίς χώρες της

άνατολης, καί aτόν όποίο εμφανίσθηκε ξαφνικά ζωντανός δ

Χριστός καί τόν γύρισε μέ τό μέρος Του. Καί άντί νά σφάξει

δ Προκόπιος τούς χριστιανούς, αύτοβούλως παραδόθηκε

γιά νά τόν σφάξουν ατό ονομα τοu Χριστοί>. Mou τό βεβαιώνουν άκόμα χιλιάδες μαρτύρων τοu Χριστοί> στίς φυλακές,

στούς τόπους έκτελέσεων μέσω αιώνων καί αιώνων, άπό

τούς μάρτυρες των 'Ιεροσολύμων μέχρι τούς μάρτυρες των

Βαλκανίων, έ:ως τίς μέρες μας, ως τούς νεότερους Μοσχοβί

τες μάρτυρες.

Mou τό βεβαιώνουν καί δλες ot δίκαιες καί άγαθές ψυχές, τίς δποίες συχνά συναντώ στή ζωή, καί ot δποίες χαίρονται δταν άκοuν δτι δ Χριστός άναστήθηκε έκ νεκρών. Αύτό

ανταποκρίνεται στή συνείδησή τους, δονεί τήν ψυχή τους,

καί εύφραίνει τήν καρδιά τους.

Μαρτυρία παίρνω καί άπό τούς άμαρτωλούς καί τούς

άντιπάλους τοϊ> Χριστοί>. Μόνο καί μόνο μέ τό δτι α6τοί. ώς

άμαρτωλοί καί μοχθηροί ' απορρίπτουν τήν άνάσταση τοu

Χριστοί> έγώ βεβαιώνομαι γιά τό άντίθετο. Σέ κάθε δικα

στήριο τίθεται θέμα της συμπεριφορiΧς τών μαρτύρων , καί

71


ώς εκ τούτου σταθμίζουν τήν αξία της μαρτυρίας τους.

'Όταν νηφάλιοι' καθαροί καί &γιοι μάρτυρες ισχυρίζονται

πώς ξέρουν δτι ό Χριστός ανέστη' λαμβάνω μέ εuχαρίστηση

τή μαρτυρία τους ώς αληθή. Άλλά δταν ot ακάθαρτοι, &οικαι καί ασuνείοητοι απορρίπτουν τήν Ανάσταση τοϋ Χρι

στοϋ, μ' α6τό ενδυναμώνουν τή μαρτυρία τών πρώτων, καί

μοϋ βεβαιώνουν ακόμα περισσότερο τήν αλήθεια της Ά νά

στασης τοϋ Κυρίου μου. Έφόσον α6τοί δσα απορρίπτουν,

τά απορρίπτουν από κακεντρέχεια καί οχι από γνώση.

Μέ βεβαιώνουν ακόμα καί αρκετοί λαοί καί φυλές, πού

μόνο ή πίστη στήν Ανάσταση τοϋ Χριστοϋ τούς εβγαλε από

τήν &γρια κατάσταση στή διαφώτιση' από τή δουλεία στήν

Ελευθερία, από τόν βοϋρκο τοϋ αμοραλισμοϋ καί τοϋ σκο

ταοισμοϋ στό φώς τών τέκνων τοϋ Θεοϋ. Καί ή ανάσταση

τοϋ Σερβικοϋ λαοϋ μοϋ μαρτυρεί τήν Ανάσταση τοϋ Χρι

στοϋ.

Άκόμα καί ή λέξη «Ά νάσταση » εκ νεκρών μοϋ βεβαιώνει τό α6τονόητο. Γιατί χωρίς τήν ανάσταση τοϋ Χριστοϋ οέν θά

ύπηρχε οuτε καν ή λέξη στίς ανθρώπινες γλώσσες. 'Όταν ό

Παϋλος πρώτη φορά πρόφερε α6τή τή λέξη στήν πολιτισμέ

νη Άθήνα, ot Αθηναίοι εξεπλάγησαν καί αναστατώθηκαν. Κι ετσι, τέκνα τοϋ Θεοϋ, σας χαιρετώ κι έγώ.

Άληθώς Ά νέστη ό Χριστός

28. Σέ μιά όρθό&ξη άδελφότητα

γιά τίς έπτά φράσεις τοϋ Χριστοϋ aτόν σταυρό.

Θέλετε νά μάθετε τή σημαmα εκείνων τών έπτά φράσεων

τίς όποίες είπε ό Κύριος πάνω aτόν σταυρό. Δέν είναι σαφείς;

72


Πρώτη φράση: «Πάτερ, &φες αuτοίς ou γcφ ο'ίοασι τί ποιοϋσι» (Λουκ. 23,34). Μέ α6τά τά λόγια ό Χριστός εοειξε τό Ελεός του απέναντι στούς εκτελεστές Του, τών όποίων ή

μοχθηρία οέν ύποχώρησε οϋτε δταν ύπέφερε στόν σταυρό.

Τό οεύτφο είναι δτι βροντοφώναξε από τήν κορυφή τοϋ

βράχου τοϋ Γολγοθά μία αποδεδειγμένη αλλά ποτέ καλά

συνειδητοποιημένη αλήθεια, δηλαδή δτι α6τοί πού πράττουν

τό κακό ποτέ οέν ξέρουν u κάνουν. Σκοτώνοντας τόν Δίκαιο στήν πραγματικότητα σκοτώνουν τόν έαυτό τους καί ταυ

τόχρονα δοξάζουν τόν Δίκαιο. Καταπατώντας τόν νόμο τοϋ

Θεοϋ οέν βλέπουν τή μυλόπετρα, ή όποία αόρατα κατεβαί

νει πρός αuτούς γιά νά τούς συνθλίψει. 'Εμπαίζοντας τόν

Θεό οέν βλέπουν τά πρόσωπά τους νά μεταμορφώνονται σέ

θηριώδη ρύγχη. Διαποτισμένοι από τό κακό ποτέ οέν ξέ

ρουν τε κάνουν.

Δεύτερη φράση: «Άμην λέγω σοι, σήμερον μετ' εμοϋ EOYJ εν '1ii) παραοείσφ» (Λουκ. 23,43). Α6τός ό λόγος απευθύνεται aτόν μετανιωμένο ληστή aτόν σταυρό. Πολύ παρήγορος

λόγος γιά τούς άμαρτωλούς, ot όποίοι τουλάχιστον τήν τελευταία στιγμή μετανοοϋν. Τό Ελεος τοϋ Θεοϋ είναι απερί

γραπτα μεγάλο. Ό Κύριος εκπληρώνει τήν αποστολή Του

ακόμα καί aτόν σταυρό. 'Έως τήν τελευταία του πνοή ό Κύ

ριος σώζει εκείνους πού δείχνουν καί τήν παραμικρή επιθυ

μία νά σωθοϋν.

Τρίτη φράση: «Γύναι,'ίοε ό υtός σου» (Ίωάν. 19,26). 'Έτσι είπε ό Κύριος στήν Άγία Μητέρα του πού στεκόταν

κάτω από τόν σταυρό μέ τήν ψυχή σταυρωμένη. Καί στόν

απόστολο 'Ιωάννη λέγει: «'loou ή μήτηρ σου» ('Ιωάν. 19,27). Αuτός ό λόγος δείχνει τή φροντίδα, πού ό καθένας χρω στα στούς γονείς του . Γιά οές, 'Εκείνος πού εοωσε

73

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

έντολή στούς άνθρώπους: «τίμα τον πατέρα σου και την

μητέρα σου» ('Εξ. 20,12) έκπληρώνει τήν έντολή Του τήν ϋστατη στιγμή.

Τέταρτη φράση: «Θεέ μου, Θεέ μου , ίνατί με έγκατέλι

πες ;» (Ματθ. 27 ,46). Αuτές οί λέξεις δείχνουν , τόσο τήν

άδύναμη άνθρώπινη φύση, δσο καί τήν προορατικότητα

τοί> Κυρίου. Ό &.νθρωπος πάσχει , άλλά κάτω άπό τόν

άνθρώπινο πόνο ύπάρχει ενα μυστήριο. Δές, μόνον αυτές οί

λέξεις μποροί>σαν νά διαλύσουν τήν αrρεση, ή όποία άρyό

τερα τράνταζε τήν έκκλησία καί ή όποία λανθασμένα κήρυτ

τε δτι ή Θεία φύση ύπέφερε στόν σταυρό. 'Όμως,έν τω με

ταξύ, ό αtώνιος nός τοί> Θεοί> γι' α6τό καί Ενσαρκώθηκε ώς

&.νθρωπος, γιά νά είναι ώς &.νθρωπος στό σώμα καί τήν ψυ

χή, γιά νά μπορέσει δταν Ελθει ή στιγμή νά πάσχει γιά τούς

άνθρώπους καί νά πεθάνει γιά τούς άνθρώπους. Γιατί αν ή

Θεία φύση τοί> Χριστοί> 'Επασχε στόν σταυρό , θά σήμαινε

δτι ή Θεία φύση τοί> Χριστοί> θά πέθαινε. Καί α6τό οUτε κ&.ν

έπιτρέπετω νά διανοηθοί>με. Έντρυφηστε δ σο π ιό πολύ

μπορείτε d α6τές τίς μεγάλες καί φοβερές λέξεις: «Θεέ μου, Θεέ μου , ίνατί με έγκατέλιπες ;». Ή πέμπτη φράση: «Διψώ» (Ίωάν 19,28). Τό αίμα Του

Ερρεε. Γι' α6τό καί διψοί>σε. Ό ηλιος ήταν κατά τή δύση του,

ηδη Τοί> χτuποί>σε τό πρόσωπο καί μαζί μέ τά αλλα βασανι

στήρια καιγόταν πολύ. Φυσικό ήταν νά διψά. Άλλά, Κύριε,

διψοί>σες οντως γιά νερό η γιά άγάπη ; Μήπως διψοί>σες ώς &.νθρωπος ηώς Θεός, η καί τό ενα καί τό λλλο; Ίδού ό Ρω

μαίος λεγεωνάριος Σοί> πρόσφερε ενα σπόγγο βρεγμένο

στό ξύδι. Μιά σταγόνα έλέους, τήν όποία δέν αtσθάνθηκες

άπό τούς άνθρώπους γιά τρεΙς όλόκληρες ώρες κρεμασμέ

νος στόν σταυρό! Αuτός ό Ρωμαίος στρατιώτης άπαλύνει

74


κάπως τήν άμαρτία τοί> Πιλάτου -τήν άμαρτία της Ρω

μdίχΥjς αυτοκρατορίας- άπέναντί Σου , 'Εστω καί μέ ξύδι. Γι'

α6τό θά άφανίσειςτή Ρωμdίκή α6τοκρατορία,άλλά στή θέ

ση της θά οικοδομήσεις νέα.

Ή εκτη φράση: «Πάτερ, εtς χεΙράς σου παρατίθεμαι το

πνεί>μά μου» (Λουκ. 23,46). Πού σημαίνει δτι ό nός παραδίδει τό πνεί>μα Του στά χέρια τοί> Πατρός Του. Γιά νά γίνει

γνωστό, δτι άπό τόν Πατέρα ηρθε καί οχ ι αuτεξουσίως,

δπως Τόν κατηγοροί>σαν οί ΈβραΙοι. Άλλά άκόμα οί λέξεις

α6τές έλέχθησαν γιά νά τίς άκούσουν οί βουδιστές , οί πυθα

γόρειοι , οί άποκρυφιστές, καί δλοι έκεΙνοι οί φιλόσοφοι, οί

όποΙοι φλυαροί>σαν περί μετοίκισης της ψυχΥjς των νεκρών

άνθρώπων σέ λλλους άνθρώποuς , η ζwα , η φυτά , η άστέρια ,

η μεταλλικά στοιχεία. Πετάξετε δ λες αuτές τίς φαντασίες

καί δείτε ποί> κατευθύνεται τό πνεί>μα τοί> νεκροί> Δίκαιου:

«Πάτερ, εtς χεΙράς σου παρατίθεμαι το πνεί>μά μου»!

Ή εβδομη φράση: <Πετέλεστω» (Ίωάν.19,30). ΑUτό δέν

σημαίνει δτι τελειώνει ή ζωή. 'Όχι! Άλλά δτι τελειώνει ή

άποστολή ή επικεντρωμένη στή σωτηρία τοί> άνθρωπίνου

γένους. Τελείωσε, καί επισφραγίσθηκε μέ τό αίμα καί τόν

έπίγειο θάνατο, τό θεΙο Ερyο τοί> μοναδικοί> αληθινοί> Μεσ

σία των άνθρώπων. Τελείωσαν τά βασανιστήρια , άλλά ή

ζωή μόλις άρχίζει. Τελείωσε ή τραγωδία άλλά οχ ι καί τό

δράμα. Στή σειρά επεται, τό μεγαλειώδες άξίωμα: νίκη πά

νω aτόν θάνατο, άνάσταση, δόξα.

29. Σέ μtά μορφωμένη κοπέλα

γιά τίς πέντε πληγές τοϋ Ίησοϋ Χρtστοϋ.

Μοί> γράφεις. δτι &.κουσες άπό ήλικιωμένες γυναΙκες κά-

75

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒ!ΤΣ

ποιο παραμύθι γιά τ[ς πέντε πληγές τοϋ Ίησοϋ, κα[ ρωτάς

ποϋ βρέθηκε α&rό τό παραμύθι;

'Άχ, κόρη, διάβασε τήν Καινή Διαθήκη! 'Άχ, Σέρβοι, μήν

ντροπιάζεστε μπροστά στόν ο6ρανό κα[ τή γη μέ τήν &γνοια

της πίστης σας! ΆφΥΊστε στήν &κρη δ λες τ[ς &λλες σπουδές

και αναγνώσματα μέχρι νά μάθετε πρώτα α&rό πού είναι τό

πιό σημαντικό κα[ πιό σωτήριο. Πρώτα εpχεται ή έπιστήμη

περί πίστεως κα[ κατόπιν ο!. ύπόλοιπες σπουδές. Στήν Άγ

γλ[α καθένας διαβάζει τήν Ά γ[α Γραφή τοϋ Θεοί>. Κα[ ο!.

κρατικοί ήγέτες κα[ ο!. πολιτικοί κα[ ο!. λογοτέχνες κα[ ο!.

άπλο[ έργάτες προσπαθοϋν πάντα ο!. λόγοι τους, ο!. όμιλίες

τους, τά &ρθρα τους , τά βιβλία τους , νά τά άλατ[σουν μέ

έκφράσεις από τήν Άγ[α Γραφή. Γιά νά έπιβεβαιώνουν κα[

νά στολ[ζουν μέ Θείκούς λόγους, τούς δικούς τους ανθρώπι

νους λόγους σάν αδαμάντινα περιδέραια πού αστράφτουν

στόφώς.

Κα[ ο!. πέντε πληγές τοϋ Ίησοϋ δέν είναι λόγια αλλά φο

βερή πραγματικότητα. Γι' α&rό είναι καλύτερα νά τίς γνω

ρίζουμε κα[ από τά λόγια. Δυό πληγές στά χέρια , δυό πλη

γές στά πόδια, κα[ μία στά πλευρά. 'Όλες από μαϋρο mδε

ρο ' κα[ ακόμα περισσότερο από τήν κατάμαυρη ανθρώπινη

άμαρτία. Τρυπημένα τά χέρια πού εuλόγησαν. Τρυπημένα

τά πόδια πού περπάτησαν κα[ όδήγησαν στήν μόνη ορθή

όδό. Τρυπημένο τό στΎjθος,από τό όποΙο ξεχυνόταν πύρινη

οuράνια &γάπη στά παγωμένα ανθρώπινα στήθη.

Έπέτρεψε ό nός τοϋ Θεοί>, νά Τοϋ τρυπήσουν τά χέρια

έξ αιτίας τών άμαρτιών πολλών χεριών -δάση χεριών- τά

όποία φόνευσαν' εκλεψαν' εκαψαν' &ρπαξαν' παγίδευσαν ' βιαιοπράγησαν. Κα[ νά Τοϋ τρυπήσουν τά πόδια γιά τ[ς

άμαρτίες πολλών ποδιών -δάση ποδιών- πού περπάτησαν

76

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΤ ...

στό κακό, σύλησαν τήν αΘωότητα, καταπάτησαν τό δίκαιο ,

μόλυναν τά ί.ερά, κα[ πάτησαν τήν καλοσύνη. Κα[ Τοϋ τρύ

πησαν τό στηθος έξ αιτίας πολλών πετρωμένων καρδιών

-νταμάρια καρδιών- στίς όποΙες γεννήθηκε κάθε μοχθηρία

κα[ κάθε ασέβεια κα[ ο!. ίερόσuλοι λογισμοί κα[ ο!. κτηνώδεις

έπιθυμίες κα[ στ[ς όποΙες μέσα από δλους τούς αιώνες σφυ

ρηλατήθηκαν κολασμένα σχέδια αδελφοί> έναντίον αδελφοί>,

γείτονα έναντίον γείτονα , ανθρώπου έναντίον τοu Θεοί>.

Τά χέρια τοϋ Ίησοϋ τρυπήθηκαν γιά νά θεραπευθούν τοϋ

καθενός τά χέρια από τά άμαρτωλά Εργα. Τά πόδια τοϋ Ίη

σοϋ τρυπήθηκαν γιά νά έπιστρέψουν καθενός τά πόδια από

τούς άμαρτωλούς δρόμους. Τό στΎjθος τοϋ Ίησοϋ τρυπήθη

κε γιά νά πλυθεί κάθε καρδιά από τ[ς άμαρτωλές έπιθυμίες

κα[ σκέψεις.

'Όταν ό απα[σιος Κρόμπελ , δικτάτορας της Άγγλίας ,

&ρχισε νά άρπάζει τήν περιουσία τών μονών κα[ εκλεινε τά

μοναστήρια , Εγινε σέ όλόκληρη τήν &γγλική χώρα μία θορυ

βώδης λιτανεία από μερικές χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές σέ

ενδειξη της λα:ίκης αποδοκιμαmας. Μπροστά πήγαιναν ση

μαιοφόροι μέ τήν έπιγραφή στ[ς σημαίες : «Οί. πέντε πληγές τοϋ Ίησοϋ» κα[ εψελναν ϋμνους έκκλησιαστικούς κα[ τε

λοϋσαν λειτουργ[ες πρός τόν Θεό στούς &γρούς. Φοβήθηκε

ό απα[σιος δικτάτορας πολύ, κα[ περισσότερο φοβήθηκε

έκεΙνες τ[ς σημαίες παρά ότιδήποτε αλλο κα[ μείωσε τήν βι

αιοπραγ[α του.

01. πέντε πληγές τοϋ Ίησοϋ ας σοϋ μάθουν, κόρη, νά φροvτι'ζεις τ[ς πέντε αισθήσεις σου γιά τόν ζώντα Θεό.

01. πέντε πληγές τοϋ Ίησοϋ είναι πέντε πηγές πεντακάθαρου αtματος, μέ τό όποΙο πλύθηκε τό ανθρώπινο γένος,

κα[ άγιάσθηκε ή γη. Άπ' α&rές τ[ς πέντε πληγές χύθηκε δλο

77


τό αίμα τοu Δ[καιου, δλο μέχρι τήν τελεuτα[α σταγόνα. Ό

Θαυματουργός Κύριος, πού Υjξερε νά πολλαπλασιάσει τούς

ιΧρτους, χα[ μέ πέντε ιΧρτους νά χορτάσει πέντε χιλιάδες

πεινασμένους, πολλαπλασιάζει Ε:κείνο τό πεντακάθαρο

αίμα Του, χα[ μ' α&τό τρέφει κα[ ένώνει σέ χιλιάδες ναούς

πολλά έκατομμύρια πιστών. Αύτό εΙναι ή Θε[α Κοινων[α,

κόρη τοu Ίησοu.

Τή Μεγάλη Παρασκευή πλησ[ασε ψυχικά μαζ[ μέ τήν

Παναγ[α Θεομήτορα κάτω άπό τόν σταυρό, γιά νά σέ πλύ

νει Ε:κείνο τό ζωοποιό αίμα άπό τίς πέντε πληγές τοu Ίησοu.

Γιά νά μπορείς μέ τήν καθαρισμένη κα[ αναζωογονημένη

ψυχή νά φωνάξεις χαρούμενη τήν Κυριακή μαζ[ μέ τίς μυρο

φόρες: Χριστός Άνέστη!

30. I Από τά ·Ιεροσόλυμα τή Μεγάλη Παρασκευή.

Ξημέρωσε ή ήμέρα μνήμης τοu μεγαλύτερου κακοu, πού

εΙδε ποτέ ό Ύ]λιος στή γη. 'Ημέρα φόβου χα[ ντροπης γιά τήν

άνθρώπινη σuνε[δηση εως τό τέλος τών αιώνων. ot προσκυνητές σuνηθ[ζουν, νά περνοuν τήν ή μέρα αύτή πεζο[ κα[ μέ

τή σκέψη στήν Όδό τοu Μαρτυρ[ου. ΕΙ ναι ό δρόμος πού

βάδισε ό Κύριος ύπό τόν σταυρό γιά τόν Γολγοθά. Ξεκινή

σαμε άπό τή Γεθσημανή πρός τά πάνω. Περάσαμε άπό τό

σπ[τι τοu Ίωακε[μ κα[ της 'Άννας, τών γονέων της Μητέρας

Του. Σκεφθήκαμε τή μητέρα τοu μεγάλου πόνου. Ήταν

ιΧραγε κα[ Ε:κε[νη d α&τήν τήν άπα[σια άκολουθ[α ; Δέν ήταν. Θά τό δοuμε λεπτομερώς.

Τό άνάκτορο τοu Πιλάτου. Σάν νά πατούσαμε στ[ς στά-

78

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤ ΑΙ ...

χτες σβησμένου ήφαιστε[ου. Άλλά στάχτες τών παθών χα[

της δυσωδ[ας τών άδ[κων πού άκόμα εΙ ναι αισθητή. Έκεί ό

Διδάσκαλος τοu Δικα[ου δικάστηκε κα[ καταδικάστηκε.

Έκεί ό 'Άνθρωπος της Άθωότητας μαστιγώθηκε άπό τούς

παράνομους. Δέν Tou ιΧφησαν οuτε έ:να έκατοστό ύγιοuς δέρματος. Ot 'Εβραίοι προσπάθησαν άπό τό προηγούμενο βράδυ νά τόν άφαν[σουν. Κα[ οί Ρωμαίοι στρατιώτες μέ τά

μαστ[για βάθυναν άκόμα περισσότερο τ[ς 'ίδιες πληγές στό

'ίδιο σώμα. Α &το[ πού σπουδάζουν Ρωμaίκό δ[καιο χα[ τούς

Ρωμaίκούς νόμους πρέπει νά Ερθουν σέ α&τόν τόν τόπο, γιά

νά σιχαθοuν μ[α γιά πάντα α&τήν τήν άπάνθρωπη σαπ[λα.

Φθάσαμε στόν τόπο δπου ό Χριστός Ε:πεσε κάτω άπό

τόν σταυρό. Πώς νά μήν πέσει; Ήταν δύσκολο νά άντέξει τή

σιωπή, τήν Εγκατάλειψη· δλη τή νύχτα ιΧκουγε ψευδείς κα

τηγορ[ες, σuκοφαντ[ες κα[ κατήγορους πόσο δέ μάλλον ν'

άντέξει δλο α&τό τό δύσοσμο φτύσιμο στό πρόσωπο κα[ τίς

τόσες πληγές. 'Ω, Κύριε, νά Υjμασταν τουλάχιστον Ε:κεί τότε,

νά πάρουμε τόν σταυρό Σου, χα[ νά Σέ σηκώσουμε στά χέ

ρια μας μεταφέροντάς Σε! Α&τά σκεπτόμασταν άφήνοντας

τά δάκρυα σέ α&τήν τήν όδό τοu πόνου' ό όποίος θά μετα

μορφωνόταν σέ ποταμό τοu πόνου αν δλα τά δάκρυα τών

χριστιανών Ε:ρρεαν σέ αύτόν. Εύλογ[α γιά τόν Σ[μωνα άπό

τήν Κυρηνα[α· τ[ εύλογημένη μο[ρα τόν Ε:στειλε Ε:δώ Ε:κε[νη

τήν ή μέρα, γιά νά σηκώσει τόν σταυρό τοu Κυρ[ου στούς

ωμους του κα[ νά Ελαφρύνει τό βασανιστήριο Έχε[ νου πού

βασανιζόταν γιά δλους τούς άνθρώπους!

Φθάσαμε μπροστά άπό τό σπ[τι της άγ[ας Βερον[κης.

Άπό τό παράθυρό της ή Βερον[κη παρατηρούσε α&τήν τήν

άπα[σια άκολουθ[α. Τό παραμορφωμένο πρόσωπο τοu

Χριστοί) προξένησε θλ[ψη στήν κοριτσ[στικη καρδιά της .

79

ΑΓΙΟί ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΥΣ

Δέν !tμοιαζε πλέον μέ ανθρώπινο πρόσωπο παρά μέ κομμά

τι πανί βρωμισμένο από ανάμεικτα αϊματα' σάλια' ίδρώτα

χαί σκόνη. Θλίβεται ή κόρη, τρέχει μπροστά από τόν κατά

δικο χαί τοϋ σκουπίζει μ' ενα καθαρό μαντήλι τό πρόσωπο.

Ό σιωπηλός Μάρτυρας δέν μπορεί νά της πεί ε6χαριστω,

αλλά τήν επιβραβεύει μέ &.λλον τρόπο γιά τήν ύπηρεσία

της: d α6τό τό μαντήλι θά μείνει αποτυπωμένο τό πρόσωπο τοϋ Χριστοϋ.

Νά πού τώρα φθάσαμε στό σημείο δπου ή Θεοτόκος συ

ναντήθηκε μέ τόν nό της. Ψάχνοντάς Τον από εδω χαί από

εκεί εστριψε σέ μία παράπλευρη όδό χαί μέ μιας βρέθηκε

πρόσωπο μέ πρόσωπο μ' Α6τόν. Μέ δυσκολία Τόν ανcι:yνώ

ρισε. 'Άραγε α6τή γέννησε α6τήν τήν μεγάλη πληγή σέ μέγε

θος ανθρώπου; Άλλά από τήν πληγή α6τή θεραπεύθηκε τό

δηλητηριασμένο ανθρώπινο γένος. τίποτα δέν της εlπε. τίποτα δέν Τοϋ εlπε. Άλλά οί ψυχές τους κατάλαβαν χαί χαι

ρετήθηκαν. Σπλά:yy,yσ μου, αναστέναξε ή ψυχή της μητέρας,

εαρινή μου ομορφιά, πως εξαφανίσθηκε ή ομορφιά σου!

Έπιτέλους φθάσαμε. Μπροστά στόν αίματηρό βράχο.

Στόν Γολγοθά. Εlναι μεσημέρι. Άχριβώς τήν wρα πού ση

χώθηκε ό σταυρός. Οί χτύποι των σφυριών αντηχοϋν στίς

ψυχές μας. Έχεί μείναμε εως τήν τρίτη wρα τό απόγευμα

κάτω από τόν σταυρό· οί ψυχές μας κάτω από τόν σταυρό

Του! 'Άχ, &.ς μας πλύνει τό αίμα Του! Στίς τρείς απέπνευσε.

Τήν wρα εκείνη ή φύση ξεσηκώθηκε ενάντια στό !tγχλημα

των ανθρώπων: ή γη σείστηκε, βράχοι ράγισαν, χαί ό Ύ]λιος

!tχρυψε τό πρόσωπό του μέ ενα μαϋρο μαντήλι.

Μόνον ή Άνάσταση θά μποροϋσε νά επιβραβεύσει ενα

τέτοιο μαρτύριο. Μόνο μέ τήν Ά νάσταση τοϋ Χριστοϋ θά

γαλήνευε ή φύση χαί ή συνείδησή μας.

80


31. I Από τά 'Ιεροσόλυμα τό Μέyα Σάββατο.

Νά 'μαστε στήν 'Ιερουσαλήμ, τό μεγαλύτερο πνευματικό

πεδίο μάχης τοϋ ανθρωπίνου γένους. Α6τό εΙναι τό Κόσσο

βο της ανθρωπότητας. Πολλές μάχες Ελαβαν χώρα ανάμεσα

στίς στρατιές τοϋ ο6ράνιου βασιλείου χαί τίς στρατιές τοϋ

επίγειου βασιλείου. Οί στρατιές τοϋ ο6ράνιου βασιλείου

πάντοτε !tδειχναν πιό αδύναμες, χαί πάντα ήττημένες, απο

μακρυσμένες από τή νίκη. Ό Ήγέτης των ο6ράνιων στρα

τιών, ό Σωτήρας μας Ίησοϋς Χριστός, τίς όδήγησε σέ απο

φασιστική μάχη d α6τόν τόν τόπο , χαί πήρε τή μεγάλη νίκη.

'Έξι ήμέρες Ύ)δη παραχολουθοϋμε τά μαρτύρια τοϋ Κυ

ρίου μας. Έπισκεφθήχαμε δλα τά μέρη τοϋ μαρτυρίου Του,

χαί δλα τά βρέξαμε μέ τά δάκρυά μας. Οί ψυχές μας αισθά

νονται τό μαρτύριο. Άλλά σωματικά κατά ενα θαυματουρ

γό τρόπο αισθανόμαστε χαλά. Κοιμόμαστε λίγο, νηστεύου

με α6στηρά , c1ρες στεκόμαστε στίς λειτουργίες, χαί δλη τήν

ήμέρα περπατοϋμε σέ ανηφόρες χαί κατηφόρες στήν Ίερή

Πόλη! Καί κανείς κουρασμένος, κανείς &.ρρωστος, κανείς νά

παραπονεθεί! Άλλά ή ψυχή μας πιεσμένη σάν από ταφό

πλακα. τίποτα στόν κόσμο δέν μπορεί νά σηκώσει α6τήν

τήν πλάκα χαί νά μας φέρει τήν ανάσταση στίς ψυχές μας

έκτός από τήν Ά νάσταση τοϋ μαρτυρικοί> Κυρίου μας. Μέ

ανυπομονησία περιμένουμε νά φύγει τό Σάββατο χαί νά

!tρθει ή δοξασμένη Κυριακή.

Ποϋ εΙναι οί αντβενιστές νά Ε:ρθουν στήν 'Ιερουσαλήμ νά

ζήσουν α6τό τό ψυχικό μαρτύριο εκείνων των εξι ήμερων, τό

όποίο ζήσαμε χι εμείς; Τότε δέν θά τούς περνοϋσε από τό

μυαλό νά γιορτάζουν τό Σάββατο αντί της Κυριαχής. Κοίτα.

81

ΑΓΙΟί ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

ε μας τό Σάββατο δέν μας ελάφρυνε καθόλου. Τήν μέρα

αUτή μόνο αθροίζουμε δλα τά μαρτύρια του Κυρίου, συγκε

ντρώνουμε τά πάθη Του. Καί περιμένουμε τήν Κυριακή γιά

νά ανακουφιστουμε, νά αναπαυθουμε καί νά απελευθερω

θουμε.

- Τί εγινε σάν σήμερα μέ τόν Χριστό; ρώτησε ό επικε

φαλης Ήλiας.

- Κατέβηκε στόν 'Άδη, γιά νά παρουσιάσει τόν 'Εαυτό

του καί τό Εuαγγέλιό του σέ δλους εκείνους πού κοιμήθη

καν πρίν τόν Ερχομό Του. Καί ετσι νά θέσει ύπό τήν εξουσία

Του δ λες τίς γενεές τών ανθρώπων, τίς προηγούμενες, τίς

τωρινές, καί τίς μελλοντικές. Σ' δλους νά αναγγείλει τήν

άλήθεια καί d δλους νά προσφέρει τή σωτηρία. Μά καλά οί αντβενιστές γιορτάζουν τήν κάθοδο στόν

Άδη καί οχι τήν Ά νάσταση του Κυρίου;

Άρκετές φορές σήμερα περπατήσαμε στόν ναό του Πα

ναγίου Τάφου του Κυρίου μας. Θά θέλαμε νά μείνουμε εδώ

γιά πάντα. Σάν νά μας καλεί ό αόρατος οικοδεσπότης μας

στόν Γολγοθά, γιά νά θεραπεύσει μέ τίς σωματικές Του

πληγές τίς δικές μας ψυχικές πληγές. Ό ναός α6τός 'ονομάζεται καί Ναός της Άναστάσεως. 'Ελεύθερα θά μπορουσε

νά ονομασθεί καί «ό Άναστημένος Ναός». Γιατί στήν πραγ

ματικότητα αναστήθηκε πολλές φορές. Ό παγανιστής

αuτοκράτορας Ά νδριανός τόν κατεδάφισε συθέμελα, καί

στή θέση του εβαλε ανόητα ε'ίδωλα: τόν Δία καί τήν Άφρο

δίτη. Ό Ίουλιανός ό Παραβάτης,ό 'Ομάρ ό 'Άραβας,ό Χοσ

ρόης ό Πέρσης, τόν λεηλατουσαν καί τόν κατέστρεφαν μέ τή

σειρά. Άλλά α6τός ό ναός διαρκώς αναστηνόταν, μέ τόν θά

νατο τών καταστροφέων του, καί μάλιστα σέ νέο ενδοξότε

ρο καί πολυτελέστερο. Δέν εΙ ναι &ραγε α6τό ανάσταση ; Δέν

82


ύπΥjρξε καί ό σταυρός του Χριστου θαμμένος στό χώμα καί

αναστήθηκε;

'Ω, μέγα Κύριε Χριστέ, μοναδικέ, ακατανίκητε, παντοδύ

ναμε! Άκόμα καί τά αντικείμενα πού είναι συνδεδεμένα μέ

τό ονομά Σου ανασταίνονται πόσο δέ μάλλον οί &.νθρωποι

καί οί λαοί. Περισσότερο δέ 'Εσύ, αιώνια άλήθεια καί αιώνια

ζωή!

32. περι: τΥjς Ά ναστάσr.μης άκολουθ(ας

στά 'Ιεροσόλυμα.

Ή ωρα εφθασε! 'Όταν ό γερο-πατριάρχης εψαλε τό

«Χριστός Άνέστη», διαλύθηκε ή βαριά ταφόπλακα από τίς

ψυχές μας. Αισθανθήκαμε σάν εξωγήινα πνεύματα. Σάν

αναστημένοι! Μέ μιας φωνές, αναταραχή από τίς ζητω

κραυγές τών λαών καί τών φυλών, παρόμοια μέ τόν frx.o πολύ νερου στό δάσος, κάτω καί γύρω από τόν Τάφο, πάνω

στόν Γολγοθά, στίς στοές, στίς κολόνες, στίς δοκούς τών

εtκονοστασιών, στά τζάμια τών παραθύρων. 'Όπου ύπΥjρχε

χώρος γιά Ε.να κεφάλι ανθρώπου μαζεύτηκε όλόκληρος ό

&.νθρωπος. Μέ α6τές τίς ζητωκραυγές τά αδέλφια μας από

τήν Άmα καί τήν Άφρική δείχνουν τή χαρά τους. Κάτι πα

ράξενο γιά τούς Εuρωπαίους, άλλά τέτοιοι εΙναι οί &.νθρω

ποι της Άνατολης. Πόνος μέχρι εκστάσεως καί χαρά μέχρι

εκστάσεως. Κατά τήν Μεγάλη 'Εβδομάδα μεγαλοφώνως

θρηνουσαν γύρω από τόν Τάφο του Κυρίου, φιλουσαν μέ τά

χείλη τους τόν Τάφο , τόν χάιδευαν μέ τό πρόσωπό τους καί

τά χέρια τους, χτυπουσαν τά στήθη τους , οδύρονταν. Καί

σήμερα tδού: φωνές, ζητωκραυγές από χαρά. Σάν παιδιά.

83

ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ειλικρινείς καί άνυπόμονοι. Δέν ύποσχέθηκε ό Κύριος τό

Βασιλειο τών Ούρανών στά παιδιά; Άπό έ:ναν Κόπτη &κου

σα νά λέει γιά τούς Εύρωπαίους: ξέρουν νά γελοϋν άλλά

δέν ξέρουν νά χα[ρονται! Ή χαρά aτούς άνατολικούς λαούς

εΙ ναι χωρίς γέλιο' ιδιαίτερα ή άνώτερη πνευματική χαρά. «Άναστήτω ό Θεός, καί διασκορπισθήτωσαν ot έχθροί

αύτοϋ»,λέει ό πατριάρχης.

«Χριστός Άνέστψ>,ψέλνουν ot 'Έλληνες. Ό Τάφος μεταμορφώθηκε σέ Παράδεισο, άπό τόπο μαρτυρίου σέ παλάτι

γιορτης. Κρατοϋμε τά κεριά στά χέρια μας, άλλά ot ψυχές 'J Ι I ' I I I

μας ειναι πιο φωτεινες απο τα κερια.

«Χριστός Άνέστη>>,ψέλνουν ot Ρώσοι. 'Υπέροχα καί εύχάρωτα καί άπαλά σάν μετάξι, hσι δπως μόνον οί Ρώσοι

μποροϋν. Άλλά αύτήν τήν wρα σέ αύτόν τόν τόπο άκόμα

καί τό πιό άπαίσιο ψάλσιμο μοιάζει εuηχο. Ναί, καί τό πιό

&σχημο πρόσωπο μοιάζει στολίδι. Τό φώς καί ή χαρά της

Ά νάστασης δ λα τά άλλάζει, δ λα τά μεταμορφώνει · καί τίς φωνές καί τά πρόσωπα και τά πράγματα. 'Όλα γύρω μας

εlναι Όμορφα, δλα καθαρά, δ λα &ytα, δλα παραδεισένια.

«Χριστός Άνέστψ>, ψέλνουν ot 'Άραβες, χτυπώντας τά πόδια καί τά χέρια. Τά δάκρυα κυλοϋν στά μάγουλά τους

καί λάμπουν σάν χιλιάδες φώτα άπό καντήλια κα[ κεριά

άπό δ λες τίς πλευρές. Ή εκφραση της λύπης τέθηκε στήν

ύπηρεmα της χαράς. Πόσο μεγάλη εlναι ή άνθρώπινη ψυχή

δταν εlναι αύθόρμητη! Τίποτα μεγαλύτερο έ:ως τόν Θεό καί

τούς άγγέλους Του!

«Χριστός Άνέστη», ψέλνουν ot Σέρβοι, ot Κόπτες, ot Αρμένιοι, ot Βούλγαροι, οί μαϋροι, μέ τή σεφά ό καθένας στή γλώσσα τοu καί μέ τόν τρόπο του. Άλλά δλοι εuηχα. Σάς

λέω: δλοι ot &νθρωποι πού βρίσκονται γύρω μας φαίνονται

84


Όμορφοι και καλοί. Κα[ οί μαϋροι γιοί καί κόρες της

Άφρικης δλοι Όμορφοι καί καλοί σάν &γγελοι. Αύτό εlναι

ενα θαϋμα πού μπορεί νά κάνει μόνον ό άναστημένος Χρι

στός. Αύτό εlναι ή μόνη άληθινή βάση της άοελφότητας με

ταξύ τών άνθρώπων: νά δείς δλους τούς άνθρώπους ώς

Όμορφους καί καλούς.

'Όταν τελείωσε τό ψάλσιμο τών τροπαρίων σέ δλες τίς

γλώσσες, ξεκίνησε ή λιτανεία γύρω άπό τόν Τάφο τοϋ Θεοϋ.

Ot Άσιάτες μέ φέσι στό κεφάλι καί ot Άφρικανοί μέ μαντηλες τραγουδοϋσαν κάποιο δικό τους τραγούδι δίνοντας

τόν ρυθμό μέ τά χτυπήματα τών ποδιών και τών χεριών:

Μία πίστη εlναι ή ορθή

Ή πίστη ή ορθόδοξη!

Κατόπιν κανόνας καί λειτουργία. Άλλά δλα τά άναγνώ

σματα καί ot ψαλμοί προσαρμοσμένα d έκείνον τόν Εναν καί μοναδικό νικηφόρο ϋμνο: «Χριστός Ά νέστη έκ νεκρών»!

Κατά τήν πάροδο της ήμέρας ή λειτουργία όλοκληρώθη

κε aτόν ναό, άλλά συνέχισε στ[ς ψυχές μας. Είχαμε δλοι μεί

νει στό νά κοιτάμε τά πάντα ύπό τό φώς της δόξας της Ανα

στάσεως τοϋ Χρωτοϋ' και δ λα φαίνονταν διαφορετικά άπ'

δτι χθές' δ λα fιταν ομορφότερα' λογικότερα' ένοοξότερα. Μόνο ύπό αύτό τό άναστάmμο φώς ή ζωή άποκτά νόημα.

Τό μεσημέρι τελείται τό Άντίπασχα: μεγαλειώδης λιτα

νεία μέσα στήν Ίερή Πόλη, καί ή άνάγνωση τών εύαγγελ[ων

σέ πολλές γλώσσες. Μετά παρακολουθήσαμε πώς ot 'Άραβες χορεύουν μέ τά σπαθιά και μεταφέρουν τόν πατριάρχη

στάχέρια.

Κάποιοι άπό μάς έπιθυμούσαμε νά κατέβουμε wς τή

Ρωσική έκκλησία της άγίας Μαγδαλινης στή Γεθσημανή.

Καί έίχαμε πρόσκληση &πό τίς εύγενικές Ρωmδες άδελφές.

85

Απσr ΝικοΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒιτΣ

Κατηφορίσαμε λοιπόν τήν Όδό τοϋ Πόνου. Άλλά γιά δές,

τώρα εΙναι διαφορετικός, όμορφότερος , φωτεινότερος! Πό

σο έλαφριά είναι τώρα ή ψυχή. Ή νίκη κατάπιε τόν θάνατο

καί μαζί του τά βάσανα καί τά πάθη. Τίποτα δέν φαίνεται

&πό τό λαμπρό αναστάσιμο φώς.

33.

Άληθώς , Άληθώς ανέστη ό Χριστός!

Στόν καθηγ-ητή Μ. Μ., δ δποϊ.ος δέν έορτάζεL

τή Σλάβιii του J.lτyω πένθους.

'Έλαβα τήν επιστολή σου. Μέ βεβαιώνεις δτι Ε:βαλες

&γγελίες στίς εφημερίδες, δτι δέν θά έορτάσεις τή Σ λάβα

σου εξ αιτίας τοϋ πένθους στό σπίτι. Τό πένθος σου &πό

καρδιάς μοιράζομαι μαζί σου. Ξανά λέω: ό Θεός νά &να

παύσει τήν ψυχή τοϋ Ε:ντιμου γιοϋ σου. Παραμένεις σέ αύτό

τό πένθος ακόμα ' &λλά μέ ενημερώνεις καί γιά δυό νέα:

πρώτο, δτι δέν έορτάζεις δεύτερο τό δτι τό δημοσιοποιείς

μέσω τών εφημερίδων δτι δέν έορτάζεις. Πενήντα χιλιάδες

&νθρωποι θά τό διαβάσουν, δτι ό καθηγητής τάδε δέν θά

έορτάσει τή Σ λάβα του. Δέν θά λειτουργήσει σέ &ρκετούς

ώς &πρέπεια; Τουλάχιστον νά τό &ποσιωποϋσες. 'Ή τουλά

χιστον νά ενημέρωνες μόνο τούς φίλους σου , οί όποίο ι σέ

επισκέπτονται στή Σλάβα σου. Γιατί όλόκληρος ό όρθόδο

ξος κόσμος νά σκοντάφτει στήν πέτρα της διχΥjς σου &ποχΥjς

&πό ενα θρησκευτικό ήθικό καθΥjκον; Μά, μήπως δέν βλέ-

' Σλάβα εΙναι ή χριστιανική γιορτή τών Σερβικών οΕχογενειών πού γιορτάζεται χάθε χρόνο τήν ήμέρα μνήμης του ά:yίοu ό όποίος θεωρείται ώς Εδιαίτερος

προστάτης της οΕχογένειας εξαιτίας του οτι τήν ήμέρα της μνήμης του ή

οίχογένεια είχε βαπτιστεί .

86


πεις δτι ό &γιος Γεώργιος σέ τιμώρησε; Σέ παρακίνησε νά

δημοσιοποιήσεις σέ δλο τόν κόσμο τήν άμαρτία σου απένα

ντί του. Γιατί κάθε άμαρτία θέλει νά προβάλλεται.

Άλλά πρίν &π' δλα, γιατί δέν έορτάζεις;Λόγω πένθους!

Μήπως πρέπει νά έορτάζουμε μόνο δταν έίμαστε εuθυμοι

καί επιτυχημένοι ; Οί προγενέστεροί μας δίνουν διαφορετικό παράδειγμα. Ό Τσάρος Λάζαρος γιόρτασε τόν &γιό του

μπροστά στήν Ύyπα τοϋ Κοσσόβου. Ό όπλα.w:.rrrός Θεόδω

ρος, γιόρτασε τόν &γιο Γεώργιο στό σκοτάδι μέσα στή φυ

λακή. Ή σύζυγός του βρισκόταν σέ μεγάλη θλίψη καί δμως

γιόρτασε καί δέχθηκε επισκέπτες. Τέτοια παραδείγματα

προτάσσει καί σήμερα ό λαός μας. Κατά τή διάρκεια τοϋ

παγκοσμίου πολέμου οί Σέρβοι έόρταζαν στά χαρακώματα

πού ήταν γεμάτα αtματα καί πτώματα. Αύτά πού σοϋ &φη

γοϋμαι σοϋ μοιάζουν μέ παραμύθι ' &λλά είναι ακριβώς ή

αλήθεια.

Άνήμερα της Σλάβας του ενας στρατιώτης στά χαρακώ

ματα &ναψε ενα μικρό κεράκι καί τό Ε:βαλε στό μέτωπο τοϋ

συντρόφου του πού κείτονταν δίπλα του νεκρός. Στό

στΥjθος του Ε:βαλε τό ψωμί καί τό κρασί. Άσκεπής συνέχισε

νά πυροβολεί σύμφωνα μέ τίς διαταγές. «Τί σημαίνουν

αύτά; », τόν ρωτά ό &ξιωματικός. «Είναι ή Σλάβα μου κύριε! ε ... νά είπα, ας κάνω μαζί καί τό μνημόσυνο τοϋ συμπατριώτη μου καί αuτός νά μοϋ χρησιμεύει καί σάν τρα

πέζι σέ αύτόν τόν βάλτο».

Κερί, ψωμί, κρασί καί &σκεπής! Μπορείς νά τό καταλά

βεις αύτό :Τέσσερα σύμβολα: τό φώς τΥjς πίστεως. ή εξάρ

τηση &πό τόν Θεό, ή &γάπη τοϋ Θεοϋ, καί ή προσευχή στόν

Θεό. Καί αuτό εΊναι οντως σημαντικό στήν όρθόδοξη επέ

τειο της βαπτίσεως τών άγίων του Θεοϋ. 'Άραγε δέν εΊσαι σέ

87


θέση νά δείξεις αuτά τά τέσσερα τήν ήμέρα της Σλάβας

σου ; 'Ή μήπως νομίζεις δτι τό σπίτι σου, &πό τό όποίο βγΎjκε πρίν &πό μερικές βδομάδες ενας νεκρός, είναι διαμονητήριο

μεγαλύτερου πένθους &πό δτι τό χαράκωμα τό γεμάτο μέ

πολλούς νεκρούς, μέ τό αίμα νωπό έπάνω τους;

Είναι έντελώς aτοπο νά μήν έορτάζεις επικαλούμενος τό

πένθος. Μά &κριβώς δταν πενθείς καί πάσχεις, τότε πρέπει

μέ μεγαλύτερη χαρά νά έορτάζεις καί νά γονατίζεις μπρο

στά στούς άγίους τοu Θεοί> μέ προσευχή. Τότε καί οί &γιοι,

δηλαδή ό Θεός μέσω τών άγίων, περισσότερο καί γρηγορό

τερα Ελεεί. 'ΑΛλά δταν δλα μίΧς πίΧνε καλά, καί σύμφωνα μέ

τίς έπιθυμίες μας, τότε λιγότερο προσέχουμε τή βοήθεια

&πό τή Σ λάβα. Άφοu Υjδη Εχουμε δ ;τι επιθυμούμε.

Πιστεύω ακράδαντα, δτι ό &γιος Γεώργιος έμφανίσθηκε

στόν όπλCΥ..(lΧ!('(ό Θεόδωρο στή φυλακή καί τόν Ε:βγαλε &πό

αuτήν. 'Υπάρχουν πολλά, πάρα πολλά παραδείγματα, δτι

γρήγορα γλύτωσαν από τή δυστυχία,έκείνοι οί όποίοι δόξα

ζαν τόν Θεό καί τούς άγίους Του μέσα στήν δυστυχf.α. Καί ή

Άγία Γραφή τό έπιβεβαιώνει. Διάβασε πώς οί απόστολοι

Παuλος καί Σίλας στή φυλακή δεσμώτες δόξασαν τόν Θεό,

καί πώς τήν wρα έκείνη Εγινε σεισμός, ανοιξε ή φυλακή, καί

τά δεσμά λύθηκαν &πό τά πόδια τους. (Πράξ.16,25).

Θεωρώ, δτι ή &ποχή &πό τή Σλάβα προέρχεται &πό συγ

χυσμένες αντιλήψεις. Δέν έορτάζουν μόνον εκείνοι πού τή

Σλάβα τή βλέπουν σάν νά ηταν γλέντι. 'ΑΛλά έσύ , ώς μορφω

μένος aνθρωπος πρέπει νά ξέρεις καί νά μαθαίνεις καί τούς

aλλους: στό πένθος δέν γίνονται γλέντια·, ή σλάβα δμως

γιορτάζεται καί στό πένθος- καί ιδιαίτερα στό πένθος.

Ειρήνη καί εuλογία Κυρίου

88


34. Στόν καπετάνιο πού ρωτά

τι χρωστοϋν οι ΣέρβοL στόν ΧρLστό.

Καλό τό έρώτημά σου. Οί 'Άγγλοι συχνά &σχολοuνται μέ

τό έρώτημα τί χρωστούν οί 'Άγγλοι στόν Χριστό; Καί &πα

ντοuν ό ενας στόν αλλον &παριθμώντας τά &γαθά πού Ελα

βαν &πό τόν Χριστό. Τώρα εσύ ρωτίΧς γιά τόν δικό σου λαό:

«τί χρωστούν οί Σέρβοι στόν Χριστό;». Πράγματι σοu λέω

πολύ περισσότερα &πό δ ;τι οί 'Άγγλοι. Γιατί οί 'Άγγλοι χρω

στούν καί κάτι στή Ρώμη, ένώ οί Σέρβοι χρωστούν τά πάντα

αποκλειστικά στόν Χριστό.

Πρίν &π' δλα οί Σέρβοι χρωστούν στόν Χριστό τούς δι

κούς τους μεγάλους ανθρώπους. Οί &γιοι aνδρες καί οί

&γιες γυναίκες τών Σέρβων ύψώθηκαν σέ μεγαλείο πού

είναι όρατό &πό μακρινές έποχές καί γενεές. Καί ή άγιοσύ

νη προέρχεται &πό τόν Κύριο Χριστό, &πό τήν άγία Του πί

στη. Καί &μα λέγαμε , δτι οί Σέρβοι χρωστούν στόν Χριστό

μόνον τόν &γιο Σάββα, πνευματικό πρίγκιπα καί πηδα

λιούχο της ζωής τοu Σερβικοί> λαοί> μέχρι σήμερα , τό χρέος

δέν θά μπορούσε νά πληρωθεί. Άλλά ό &γιος Σάββας δέν

εΙ ναι απομονωμένο αστέρι, φωτισμένο &πό τόν ηλιο του

Χριστοί>, ύπάρχει σμήνος λαμπρών &στέρων , λαμπροί Σέρ

βοι &γιοι.

Άκόμα οί Σέρβοι χρωστούν στόν Χριστό βασικές &ρχές

της ζωής καί της συμπεριφορίΧς. Tou χρωστούν τήν πίστη στόν μοναδικό Ζώντα Θεό, στήν Κρίση τοu Θεοί>, στήν Πρό

νοια τοu Θεοί>, στή Δικαιοσύνη καί τό 'Έλεος τοu Θεοί>,

στήν &θάνατη ζωή στούς οuρανούς. Στόν Χριστό οφείλουν

καί τήν κατανόηση της φύσης , οχι μέσω της φύσης αλλά μέ

σω τοu Θεοί> καί τήν κατανόηση της μοίρας τών ανθρώπων

89


καί των λαwν' οχι μέσω των ύλικwν αιτιών' άλλά μέσω των

Ύjθικwν καί πνευματικών. Μέ μιά λέξη: δλη τήν Ciλήθεια γιά

αυτόν καί τόν &.λλο κόσμο ot Σέρβοι τήν χρωστοϋν στόν Χριστό. Καί δσον άφορά στή συμπεριφορά, δλα τά οφεί

λουν στήν έπιστήμη τοϋ Χριστοϋ. Τήν τιμιότητα, τήν έγκρά

τεια, τή σωφροσύνη, τήν άγάπη πρός τόν άοελφό, τήν τα

πεινοφροσύνη, τήν Ελεημοσύνη, τόν φιλεφηνισμό, τόν μόχθο,

τό λαμπρό πνεϋμα, τό θάρρος γιά τήν ύπεράσπιση τοϋ οι

καίου, τήν α6τοθυσία, καί δλες τίς &.λλες ύψηλές άρετές της

ψuχΥjς, ot Σέρβοι τίς ελαβαν άπό τήν πίστη στόν Χριστό. Άκόμα ot Σέρβοι οφείλουν στόν Χριστό τά ευγενή καί

λαμπρά ltθιμά τους. 'Όλα αυτά τά ltθιμα είναι κατ' ουσίαν

καί ευαγγελικοί συμβολισμοί. ηατί δ λα α6τά τά εθιμα οέν

είναι κοσμήματα της ζωης, άλλά πρώτα καί κύρια Ύjθικές νο

μικές διατάξεις, ot όποίες διαφυλάττουν τή ζωή τοϋ Σερβικοϋ λαοϋ άπό τή διάλυση, τή σύγχυση καί τή σαπίλα.

Άκόμα ot Σέρβοι χρωστοϋν στόν Χριστό τήν εμπνευση γιά τήν καλλιτεχνική εκφραση της ψυχης τους καί των ισε

ωοwν τους στά ποιήματα, στίς παροιμίες, στά διηγήματα,

στίς δημιουργίες των μυαλών καί των χεριών τους.

Άκόμα ot Σέρβοι χρωστοϋν στόν Χριστό τήν έποποιία τοϋ πρώτου βασιλείου τους, καί τήν έποποιία της δουλείας

καί τήν έποποιία της άπελευθέρωσης. Δηλαδή Τοϋ οφείλουν

τά πρώτα καί τά μεταγενέστερα κράτη τους, τή σοφία στή

δημιουργία των κρατών, στήν ήρωική ύπομονή καί τή διο

ρατική έλπίοα σέ έποχές ύποοούλωσης, δπως καί στήν ήρω

ική άντοχfι καί τήν α6τοθυσία σέ έποχές άπελευθέρωσης.

'Άραγε τά άπαρίθμησα δ λα; Οuτε κατά διάνοια. Μόλις

δ.ρχισα τή λίστα τwν οφειλών τwν Σέρβων στόν Χριστό. Άλ

λά νομίζω δτι σου εοειξα τήν κατεύθυνση ' τήν όποία θά

90


άκολουθήσεις γιά νά μπορέσεις νά μετρήσεις τά ύπόλοιπα

χρέη του λαοϋ σου στόν Χριστό Σωτήρα. Καί δταν καταφέ

ρεις νά καταμετρήσεις δλα τά χρέη των Σέρβων στόν Χρι

στό, τότε γύρισε σελίδα καί μέτρα δ λα δσα ζητά ό Χριστός

άπό τούς Σέρβους. Σκέψου καί άναρωτήσου τί ζητά ό Χρι

στός άπό τούς Σέρβους;

35.

Εφήνη καί χάρη Κυρίου

Στόν -γεωργό ΣτάνΟr: Ι., ποό παραπονr.έται

γι.ά τίς έπLθέσεr.ς &πό πνεόματα τοϋ φόβου.

Είναι κακό τό πνευμα πού σοϋ έπιτίθεται. 'Ένα άπό τά

πολυάριθμα κακά πνεύματα πού απεργάζονται τήν πτώση

των άνθρώπων. Γράφεις δτι δταν σοϋ έπιτίθεται τό πνεϋμα

τοϋ φόβου,σοϋ φαίνεται δτι σέ καταδιώκει δλος ό κόσμος,

δτι ολοι ot &.νθρωποι είναι Εχθρικοί, δτι σέ μισεί ό Θεός. Ρώτησες γνώστες καί σου είπαν δτι α6τό είναι παραλογισμός

ιδιαίτερου ε'ίοους. Καί καλά σοϋ είπαν- είναι παραλογι

σμός! Καί ή Έκκλησία θά στό πεί. Μόνο πού ή Έκκλησία θά

σου πεί καί περισσότερα, κατά τήν έμπεφία της καί τή γνώ

ση της. Θά σου πεί καί άπό ποιόν καί άπό τί προέρχεται

α6τός ό παραλογισμός. Άπό τό πνευμα τοϋ κακοϋ καί λόγω

κάποιας άμαρτίας σου. Ή Έκκλησία θά σου προτείνει καί

φάρμακο: έξομολογήσου καί μετανόησε γιά τό άμάρτημά

σου, καί τό κακό πνεϋμα θά φύγει άπό σένα. Άπό μόνο του

οέν θά σέ &.φηνε ποτέ, άλλά ό Θεός θά τό διώξει άπό σένα.

Γνωρίζεις πwς ό Χριστός εοιωχνε τά κακά πνεύματα άπό

τούς άνθρώπους. Πwς είχε πλήρη έξουσία έπάνω τους. Πwς

τά κακά πνεύματα Του ύποτάσσονταν χωρίς δρους.

Άλλά ή έξουσία του Θεου πάνω στά κακά πνεύματα οέν

91


Εχει σχέση μόνο μέ τήν απομάκρυνση τών κακών πνευμά

των aπό τούς ανθρώπους ή έξουσία Του είναι α6τή πού

επιτρέπει σ' α6τά τά αόρατα σκυλιά νά έπιτεθοϋν στούς

ανθρώπους. Γι' αUτό καί τά κακά πνεύματα στήν Άγία Γρα

φή &ποκαλοϋνται τοϋ Θεοϋ. Διαβάζουμε στήν Παλαιά Δια

θήκη: «Και Εγένετο πνεϋμα Θεοϋ πονηρον Ε:πι Σαούλ» (Α' Βασ. 19,9). Δέν &ποκαλεϊ:ται τοϋ Θεοϋ έπειδή είναι συγγενές τοϋ Θεοϋ η έπειδή εκπορεύεται aπό τόν Θεό -ο6δεμία

σχέση- αλλά επειδή είναι εξαρτημένο από τήν εξουσία τοϋ

Θεοϋ. Διάβασε τό πρώτο κεφάλαιο τοϋ βιβλίου τοϋ Ίώβ, καί

θά βεβαιωθεϊ:ς δτι τά κακά πνεύματα δέν μποροϋν νά έπιτε

θοϋν aτούς ανθρώπους, &..ν δέν τούς τό επιτρέψει ό Θεός.

'Όταν τό γνωρίζεις α6τό, τότε δέν &πελπίζεσαι. Ό Θεός

είναι παντοδύναμος καί πολυέλεος. Καί θέλει καί μπορει νά

διώξει από σένα τά κακά πνεύματα τοϋ φόβου, πού κάποι

ες φορές βάναυσα σέ ταλαιπωροϋν. Φθάνει νά αναγνωρί

σεις τή δύναμη καί τό Ελεος τοϋ Θεοϋ. Καί τότε εξομολογή

σου τό άμάρτημά σου, μετανόησε, καί προσευχή σου μέ τήν

καρδιά σου aτόν uψιστο Θεό. Πές στήν προσευχή: «Θεέ τών

πνευμάτων καί κάθε σώματος, παντοδύναμε καί πολυέλεε,

συγχώρησέ με τόν άμαρτωλό, έλέησέ με καί σώσε με διά της

χάριτος τών παθών τοϋ Υίοϋ Σου καί Σωτήρα μας Ίησοϋ

Χριστοί>»! Ό Θεός θά σέ έλεήσει καί θά διώξει aπό σένα

αUτό τό &..θλιο φόβητρο.

36.

Ό Θεός βοηθός!

Στόν θεολόγο Μ π. Ρ., πού ρωτά ποιό εlναι

τό νόημα της φράσης: «Έγω έν ~ πατρι και δ πιχτΥjρ έν έμο( έστt» (Ίωάν.14,10).

Γιατί έρευνας ύψηλά επουράνια μυστήρια, τά όποια οUτε

92


τά χερουβίμ δέν αντιλαμβάνονται πλήρως; Πίστευε μόνο

πώς ετσι είναι -ό Κύριος ετσι είπε- καί ή πίστη σου θά φέρει επιβράβευση. 'Εφόσον ή αιώνια μακαριότητα, ή αθάνα

τη ζωή καί ή βασιλεία' δέν εχουν ταχθει στή γνώση &λλά

στήν πίστη. Ό Θεός εδωσε στόν &..νθρωπο &ρκετή tκανότητα

γιά τήν πίστη καί λιγότερη γιά τήν γνώση. Δέν τό &ναγνώρι

σε &..ραγε α6τό καί ό φιλόσοφος Κάντ, ό κριτικός τοϋ

ανθρώπινου λόγου;

'Εκφωνώντας τίς παραπάνω λέξεις ό Χριστός τίς απηύ

θυνε στήν πίστη καί οχι στή γνώση. Είπε στόν απόστολο

Φίλιππο: «06 πιστεύεις δτι έγw έν τφ πατρι και ό πατΥjρ έν έμοί έστι ;» (Ίωαν. 14,10). Βλέπεις πώς ή πίστη αποκαλύπτει τά μυστήρια καί οχι ή γνώση. Δέν λέει: «06 γινώσκεις» αλλά «06 πιστεύεις»!

Έξάλλου, θά σέ βοηθήσει λίγο καί ή σύγκριση. Δέν ύπάρ

χει &..ραγε κάθε γιός στόν πατέρα πρίν γεννηθει, καί κάθε

πατέρας στόν γιό δταν γεννηθει; Δέν ύπάρχει &..ραγε μέσα

στήν φωτιά ή φλόγα καί ή φλόγα στή φωτιά; Δέν &νήκει ή

ε6γενής επιθυμία στήν ύψηλή σκέψη ' καί ή ύψηλή σκέψη

στήν εUγενή επιθυμία;

Άδιάκοπα προσκρούουμε στά τοϋ σώματος δταν σκε

πτόμαστε περί τών πνευματικών πραγμάτων. 'Όποιος

ύπερβει αUτά τά προσκόμματα' πλησιάζει στό νά αντιλη

φθει τήν πνευματική πραγματικότητα. Ποιός μπορει νά

αγαπά περισσότερο στόν κόσμο &π' δσο ή μητέρα τόν μο

ναχογιό καί ό μοναχογιός τή μητέρα; Φαντάσου τήν ψυχή

της, &λλά μόνο τήν ψυχή. Ή ψυχή της μάνας είναι γεμάτη

μέ τόν γιό καί ή ψυχή τοϋ γιοϋ μέ τή μάνα. Ίδιαίτερα δταν ό

έ:νας είναι μακριά &πό τόν &..λλον. Ή μάνα είναι πράγματι

μέ τήν ψυχή της aτόν γιό καί ό γιός μέ τήν ψυχή του στή μά-

93

ΑΓ!ΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

να, χαί μάλιστα τόσο μέ τή σκέψη δσο χαί μέ τήν καρδιά.

Καί Ιtτσι, καθένας πού μας άγαπα, μας φέρει στόν νοϋ χαί

τήν καρδιά· χαί δποιον έμεi:ς άγαπαμε τόν φέρουμε στόν

νοϋ χαί τήν καρδιά. Φ λεγόμενος άπό θεία άγάπη γιά τόν

Χριστό ό Παϋλος είπε: «Ζώ σε οuχέτι έγώ, ζrj σε έν έμοl

Χριστός» (Γαλ. 2,20). Στόν χριστιανισμό ή άγάπη είναι μέθοδος της γνώσης.

Έάν, λοιπόν, έπιθυμεi:ς νά γνωρίσεις τά έπουράνια μυστή

ρια, τότε άyάπα τόν Θεό μέ δλη σου τήν καρδιά χαί τήν ψυ

χή χαί τή σκέψη. Καί ό Θεός θά κατοικήσει μέσα σου, χαί

Ιtτσι θά είσαι έν Θε.φ χαί ό Θεός σέ σένα. Καί θά αίσθανθεi:ς

ώς άληθινά κάποια πράγματα, τά όποi:α στέκουν Ιtξω άπ'

δ λες τίς οπτικές τοϋ άνθρώπου 'τή γνώση χαί τή λογική.

37.

Ή έπουράνια άyάπη ας σέ φωτίσει

Στήν άδελφή ποό θλίβεταt έξαtτίας

τοϋ δtεφθαρμένου ά&).φοϋ.

Καταλαβαίνω τή θλίψη σου. Ώς μεγαλύτερη άοελφή άπό

τόν θάνατο της μητέρας σας ησουν σάν μάνα του. Ύπέφερες

μέχρι νά τόν μορφώσεις. Έξ αίτίας του καθυστέρησες τόν

γάμο σου χαί τελικά άποφάσισες νά μήν παντρευτείς. Φτώ

χυνες τή ζωή σου γιά νά πλουτίσεις τή δική του. Πρίν d &:yαποϋσε χαί σέ αχουγε. 'Αλλά τά ουό τελευταία χρόνια αλλα

ξε έντελώς. Άρχιχά παρουσιάστηκε ώς &θεος, χαί ξεκίνησε

νά είρωνεύεται τήν εuσέβειά σου, τήν Έχχλησία, τήν προ

σευχή, τίς είχόνες. Κατόπιν -τό ξέρω χαί ας μήν μοϋ τό λές

παραοόθηχε στήν &σωτη ζωή. Ά ναπόφευχτη συνέπεια της

άθεtας. Είναι θυμωμένος , &στατος , τεμπέλης , θρασύς . Ζητα

94

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ 0ΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ ...

αuτά ποό οέν μπορεi:ς νά τοϋ προσφέρεις. 'Έχει χρέη παντοu. Γίνεται Ιtξαλλος δταν τόν συμβουλεύεις. Θά σέ σκό

τωνε! ΟUτε στήν δψη οέν είναι ό &νθρωπος ποό fιταν πρίν.

Σάν τό κακό πνεϋμα νά Εχει μπεi: μέσα του.

Καημένη άοελφή! Μά πραγματικά βρίσκεται τό κακό

πνεuμα μέσα του. 'Ένα είδος τρέλας τό όποi:ο άναπόφευχτα

άνήχει στήν άπομάχρυνση άπό τόν Θεό. Άφοϋ οέν γίνεται νά άποστραφεi: ό &νθρωπος τόν Θεό χαί νά μήν παραπαίει ατό

πυκνό σκοτάδι. Δέν γίνεται νά άπαρνηθεi:ς τόν Θεό χαί νά

μήν τρελαθεi:ς. Τά παραδείγματα άπό τό παρελθόν χαί τό

παρόν είναι άναρίθμητα σάν μυρμηγχαpωλιά.

Άλλά νά σοϋ άφηγηθώ τήν περίπτωση μιας μητέρας της

όποίας ό γιός άνήχει στήν κατηγορία τοϋ άοελφοϋ σου.

'Όταν δλες ot μητρικές συμβουλές Ιtπεσαν ατό κενό δπως τό νερό ποό χύνεται άπό τήν κρησάρα, &ρχισε νά προσεύχεται

στόν Θεό παρακαλώντας Τον νά στείλει κάποια άρρώστια

aτόν γιό της. Θά πεi:ς: σκληρή μάνα! Άλλά &χου ως τό τέλος

-ή 'ίδια ή μάνα μοϋ τά άφηγήθηχε. «Τό ζήτησα Ιtτσι», λέει,

«ωστε κανείς κάτω άπό τόν οuρανό νά μήν μπορεί: νά τόν

σώσει παρά μόνον ό Θεός χαί αuτό μέ πόνο. Γι' αuτό χαί

παρακαλούσα νά τόν χτυπήσει ό Θεός μέ βαριά άρρώστια.

Πολύ καιρό παρακαλούσα γι' αUτό. Καί πράγματι, ό γιός

μου άρρώστησε. Ήταν τρεi:ς μηνες ξαπλωμένος ατό κρεβά

τι. Έγώ, τόν φρόντιζα χαί μπροστά του προσευχόμουν aτόν

Θεό. Νόμιζε δτι προσευχόμουν γιά τήν σωματική του ύγεία.

Στήν πραγματικότητα προσευχόμουν γιά νά τοϋ θεραπεύ

σει τήν ψυχή. Καλύτερα νεκρός σωματικά παρά μέ νεκρή

ψυχή. Πρόσεξε τή φροντίδα μου, τήν άγάπη μου χαί τίς

προσευχές μου. Καί λίγο λίγο μαλάκωσε ή καρδιά του.

'Όταν ot γιατροί σήκωσαν τά χέρια χι Εγινε σάν σκιά, μιά μέ-

95


ρα μέ λυγμούς καί ψιθυριστή φωνή μοu λέει:

-Γλυκιά μανούλα προσευχήσου στόν Θεό νά μήν πεθά

νω! Καί τοu λέω:

- Όρκίσοu, γιέ μου, δτι θά θυμiiσαι καί θά εuγνωμονείς

αιώνια τόν Θεό καί δτι θά διορθώσεις τή συμπεριφορά σου.

- 'Ορκίζομαι, μανούλα, όρκίζομαι! Μουρμούρισε μέσα

στήν ά:yωνία του. Κατά εναν τρόπο προαισθανόμουν δτι δέν

θά πεθάνει. Καί δόξα ~ Θε<{), εγινε καλά. 'Υγιής σωματικά

καί ψυχικά. Σάν κερί μαλακός, σάν fι..γγελος πιστός, σάν

Ύ]λιος συνεπής καί ύπάκουος».

Κι εσύ &δελφή, πρέπει νά σταματήσεις νά συμβουλεύεις

τόν &δελφό σου. Σιώπησε καί μήν τόν χdίδεύεις. Είναι σάν νά φλέγεται τώρα. 'Αλλά προσευχή σου στόν Θεό γιά α6τόν

λέγοντας : Ά γαθέ Κύριε, 'Εσύ πού είσαι πλούσιος στούς τρόπους καί aτούς δρόμους, μέ δποιον τρόπο καί δρόμο θέ

λεις θεράπευσε τόν &δελφό μοu. Ε'( τε γίνει, Θεέ μου, α6τό

μέ βαριά (φρώστια καί πόνο. Σέ παρακαλώ.

'Επιπλέον, διάλεξε μία ήμέρα παραπάνω μέσα στήν

έβδομάδα καί νήστεψε γι' α6τόν. Άκόμα, μοίρασε ελεημο

σύνη εν ονόματί του. Καί ό Θεός στόν καιρό του καί μέ τόν

τρόπο Του θά τοu δωρίσει καλό πνεuμα. Καί θά στόν πα

ραδώσει στά χέρια ύγιή καί σώφρονα άπαλύνοντας μυστικά

τήν καρδιά σου μέ εκείνη τήν εuαγγελική ρήση: «δτι ό αδελ

φός σου ούτος νεκρΌς fιν καl &νέζησε, καl &πολωλως fιν καl εύρέθψ> (Λουκ.15,32). Πράγματι, &δελφή, ή δική σου μεγά

λη ά:yάπη καί θυσία δέν θά μείνει χωρίς επιβράβευση.

Ειρήνη σέ σένα καί ό Θεός βοηθός

96


38. Σέ δuό φίλους, πού δr.αφωνοϋν γιά τό

αν θά πρέπει νά μεταλιχμβάνουν οι &σθενεί.ς.

Ό ενας &πό εσας λέει δτι δέν πρέπει. Δέν πρέπει επειδή

ύπάρχει ή αντίληψη δτι ό ασθενής θά πεθάνει εάν μεταλά

βει. Ό fι..λλος λέει δτι πρέπει, γιατί είναι άμαρτία νά φύγει ό

χριστιανός από α6τόν τόν κόσμο καί νά μήν μεταλάβει.

'Εγώ, τηρώ τή στάση τοu δεύτερου. Είναι ή 'Εκκλησία

πού τό επιτάσσει. Πολλοί Ερημίτες &σκητές, πού ζοuσαν μα

κριά &πό τούς ναούς καί τούς tερείς, φοβόντουσαν μήπως

πεθάνουν χωρίς νά μεταλάβουν. Καί φλογερά προσεύχο

νταν στόν Θεό, νά τούς στείλει πρό τοu θανάτου τους tερέα

γιά νά τούς μεταλάβει. Ή Άγαθή Πρόνοια τοu Θεοu εκπλή

ρωνε τά αιτήματα α6τών πού Τόν εuχαριστοuσαν, στέλνο

ντάς τους κάποιον λειτουργό &πό τό ίερό, γιά νά τούς μετα

λάβει τών (χχράντων μυστηρίων. Μεταλαμβάνοντας φωτίζο

νταν από χαρά καί αποχωρίζονταν α6τόν τόν κόσμο ευχαρι

στημένοι καί συγχωρεμένοι. 'Υπήρξαν περιπτώσεις δπου ό

ασθενής επιθυμοuσε νά μεταλάβει, &λλά πέθανε πρίν φθά

σει ό tερέας. Τότε μέ θαuμα επέστρεφαν στή ζωή, μεταλάμ

βαναν καί πάλι πέθαιναν. Μιά τέτοια περίπτωση συνέβη,

οχι πολύ καφό πρίν, σέ κάποιον πλησίον τοu βασιλιii. Τέ

τοιες περιπτώσεις μiiς δείχνουν ξεκάθαρα ποιά είναι ή θέλη

σητοuΘεοu.

Είναι παράλογο νά πιστεύεις δτι ό &σθενής όπωσδήποτε

θά πεθάνει μόλις μεταλάβει. Πολλά ζωντανά παραδείγματα

αποδεικνύουν τό αντίθετο. Προσωπικά παραβρέθηκα στήν

μετάληψη βαριά &σθενών, γιά τούς όποίους ύπήρχε ή βεβαι

ότητα δτι θά πεθάνουν. Ζοuν &κόμα καί σήμερα. 'Εάν &πό

τή μετάληψη ot ασθενείς πέθαιναν' τότε θά fιταν λογικό νά

97

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

σχεφθε"ί κανείς δτι χαί οί ύγιε"ίς μέ τή μετάληψη &ρρωσταί

νουν. Α&τό είναι άνόητο χαί uβρις πρός τόν Θεό. Συμβαίνει

κάποιος άσθενής νά πεθαίνει μετά τή μετάληψη, άλλά πε

θαίνει εξαιτίας της άσθένειας χι οχι λόγω της μετάληψης.

Τέτοια μοίρα τοϋ καθόρισε ό Θεός.

Ό λογικός ανθρωπος σκέπτεται τόν θάνατο χαί δταν

είναι ύγιής χαί οχι μόνον δταν είναι &ρρωστος. Σέ α&τό τό

βασίλειο τοϋ θανάτου τίποτα οέν είναι πιό φυσικό χαί σί

γουρο άπό τόν θάνατο. Είπε ό Κύριος στόν ύγιή πλούσιο

πού Ε:χανε σχέδια σχετικά μέ τήν περιουσία του: «'Άφρων,

ταύτη τη νυχτl την ψυχήν σου άπαιτοϋσιν άπο σοϋ· & σε ήτοίμασας τίνι Ε:σται ;» (Λουκ. 12, 20).

'Όταν ό άσθενής πεθαίνει' τότε εχε"ίνος πού τόν εμπόδισε

νά μεταλάβει, μετανιώνει οικτρά. Σέ μιά πόλη άρρώστησε

Ενας ανθρωπος. Τό αχουσε ό ίερέας χαί πήγε χαί προσφέρ

θηκε νά τόν εξομολογήσει χαί νά τόν μεταλάβει. Ή γυναίκα

του τόν διώχνει λέγοντας: «Δέν πεθαίνει, πάτερ, οέν πεθαί

νει»· ό ίερέας Ε:φυγε. Τό 'ίδιο βράδυ ό άσθενής πέθανε. Τότε

ή γυναίκα αρχισε νά οδύρεται: «Ή αμοφη γιατί οέν τόν

&φησα νά μεταλάβει»!

'Ή μήπως οέν γνωρίζετε, άοελφοί, δτι ή μετάληψη άξίζει

γιά τόν ανθρωπο δση χαί αν λάβει ; ΕΙ.ρήνη Κυρίου

39. Στόν δικαστή Σ. Β., πού ρωτά

πώς νά άνταποδώσει τήν εόεργεσία.

'Έλαβα τή δεύτερη επιστολή σας στήν όποία περιγράφε

τε τή ζωή σας. Μείνατε φτωχός χαί χωρίς κανέναν άπό τούς

98

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ 0ΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ ...

δικούς σας. 'Ένας εόγενής γείτονας σάς πήρε ύπό τήν προ

στασία του. Καί μεγαλώσατε μέ τά δικά του παιδιά. Σάς

σπούδασε χαί σάς πάντρεψε. Ξαφνικά τό κατάστημά του

χάθηκε. Βγήκε στόν πλειστηριασμό. Άπό ντροπή χαί πίκρα

κατέρρευσε. Μέ δικά σας Ε:ξοοα τόν χηοέψατε χαί τοϋ στή

σατε προτομή. Λίγο &ρyότερα άπό α&τό πέθανε χαί ή σύζυ

γός του, ή θετή μητέρα σας. Τήν χηοέψατε χαίτης φτιάξατε

προτομή. 'Όταν τό σπίτι τους βγήκε στόν πλειστηριασμό, τό

άγοράσατε χαί τό δώσατε στήν ιδιοκτησία τών παιδιών

τους. Τόν Εναν γιό τόν βοηθήσατε νά άνοίξει δικό του κατά

στημα γιά νά μπορε"ί νά συντηρηθε"ί. Τόν αλλο γιό τόν

σπουδάζετε μέ δικά σας χρήματα. Τή μιά κόρη τήν παντρέ

ψατε προμηθεύοντάς την μέ τά απαραίτητα τοϋ νοιχοχυ

ριοϋ. Στή νεότερη κόρη βρήκατε μία εόπρεπή εργασία. Τό

ονομά τους τό χρησψοποιε"ίτε πλάι στό δικό σας. Κάθε

χρόνο ταξιδεύετε ως τήν πόλη τους , πηγαίνετε στόν τάφο

τους χαί χάνετε μνημόσυνο. Αότά δ λα τά Ε: μα θα άπό τή

δεύτερη επιστολή σας.

Στό τέλος μέ ρωτάτε, τί άχόμα νά χάνετε γιά νά άνταπο

οώσετε τά μέγιστα τούς εόεργέτες σας; Μήπως νά χτίσετε

έ:να ναό στή μνήμη τους; Στήν χωμόπολή τους οέν Ε:χουν

ναό.

'Ω! εόγενή ανθρωπε! Τούς τά άνταποοώσατε δλα μέ

πολλούς τρόπους. Καί άνυψώσατε ναό μπροστά στόν Θεό

τοϋ ούρανοϋ χαί της γης ' οχι άπό πέτρες άλλά άπό άγαθά

Ε:ργα. Άλλά εάν θέλετε μπορε"ίτε νά χτίσετε χαί αύτόν τόν

ναό άπό πέτρες χαί ξύλα. 'Άς στεφανωθε"ί τό θεάρεστο Ε:ργο

σας χαί άπό έ:να τέτοιο όρατό σημάδι. 'Άς τό βλέπουν οί

ανθρωποι χαί ιΧς θαυμάζουν. 'Άς τό οοϋν κάποιοι άχάριστοι

γιοί χαί ας ντραποϋν. 'Όταν οί θετοί γιοί μέ τέτοιον τρόπο

άνταποοίοουν τί πρέπει νά χάνουν οί γιοί ;

99

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

Κτίστε λοιπόν τό ναό. Κα( ονομάστε τον «Ναό της Εuερ

γεσ(ας». Αuτό εΙναι &παρα(τητο στήν έποχή μας καί στή

γενιά μας πού είναι γεμάτη μέ αχαριστία. Κα( σέ δλες τίς

έποχές χα( γενιές μέχρι τή Δευτέρα Παροumα.

Ύγε(α καί εuλογ(α Θεοϋ

40. Ι Στόν μοναχό Άβακοόμ γιά τούς λογισμούς.

Ρωτάς &.ν εΙ ναι έπικ(νδυνοι οί λογισμοι Ώς μοναχός τό

γνωρ(ζεις πολύ καλύτερα δτι είναι. Γνωρ(ζεις δτι έ:νας &πό

τούς &γιους aνδρες είπε δτι ή oumα τοϋ μοναχισμού Εγκει

ται στήν κάθαρση τοϋ νοϋ &πό τούς λογισμούς. Γνωρ(ζεις

έπ(σης δτι ή Έκκλησ(α απαριθμεί τριών είδών λογισμούς:

τούς σαρκικούς, τών λόγων χα( τοϋ νοϋ. η' αUτό προσευχό

μαστε στόν Πατέρα τοϋ φωτός μέ μετάνοια νά μάς συγχω

ρήσει δλες τ(ς άμαρτ(ες έίτε είναι σαρκικές ε'ίτε τών λόγων

ε'ίτε τοϋ νοϋ. Τό δτι ό Θεός περιλαμβάνει τούς λογισμούς

στ(ς άμαρτ(ες τό διαβάζεις στό εuαγγέλιο: «και ίδwν ό Ίη

σοϋς τας ένθυμήσεις αuτών είπεν- 'ίνα τ( ύμείς ένθυμείσθε

πονηρα έν ταίς καρδ(αις ύμών ;» (Ματθ. 9, 4). Ό σατανάς δέν άμάρτησε μέ κάποιον aλλον τρόπο παρά μέ τόν λογι

σμό της ύπερηφανε(ας. η' αUτό χα( έξαφαν(σθηκε &πό προ

σώπου τοϋ Θεοϋ χα( κατακρημν(σθηκε στόν Άδη.

Οί λογισμο( είναι ό σπόρος κάθε κακοϋ. Άπό αUτόν τόν

σπόρο φυτρώνουν οί άμαρτωλο( λόγοι, οί άμαρτωλές έπιθυ

μ(ες χα( τά άμαρτωλά ερyα. Θυμήσου Uς παραβολές έκείνες

τοϋ Χριστοϋ περ( σποράς: «ώμοιώθη ή βασιλε(α τών

οuρανών &νθρώπ(ιJ σπείραντι καλον σπέρμα έν τcp &γρcp

100


αUτοϋ· έν δΕ: τcp καθεύδει ν τοuς ανθρώπους fιλθεν αuτοϋ ό

έχθρος και εσπεφε ζιζάνια &να μέσον τοϋ σίτου και

&πΥjλθεν» (Ματθ. 13,24-25). Ό Θεός σπέρνει Uς (χγαθές σκέψεις ατήν ψυχή κάθε ανθρώπου. 'Ά ν κάποιος τεμπελιάσει και

δέν καλλιεργήσει τήν ψυχή του δπως τό χωράφι, τότε εχει

κοψηθεί. Κα( δσο αuτός κοψάται ερχεται τό πονηρό

πνεuμα, ό έχθρός τοϋ Θεοϋ χα( τοϋ &νθρώπου, σπέρνοντας

στήν ψυχή ζιζάνια, δηλαδή λογισμούς. Άπό τούς λογισμούς

μέχρι τούς κακούς λόγους και τά κακά εpγα δέν ύπάρχει τό

σο μεγάλη απόσταση παρά δση από τόν σπόρο ατή ρ(ζα τοϋ

φυτοϋ. Πού σημαίνει πώς δέν ύπάρχει κανένας διαχωρισμός,

λλλά δτι τό ενα βρίσκεται σέ οργανική σχέση μέ τό αλλο.

η' αUτό κράτα σέ έπιφυλακή τόν έαυτό σου. Κλείνε συ

χνότερα τά μάτια σου, κατά τόν λόγο τοϋ άγίου Νικήτα «Ct..σε

Uς έπιπλέοuσες σκέψεις ατή θάλασσα τών σκέψεων».

Στούς κανόνες τοϋ μοναχισμού ύπάρχει ώς μεγαλύτερη

aσκηση τό ξερ(ζωμα τών λογισμών- ένόσω δέν εχουν έξελι

χθεί, μεγαλώσει, δέν εχουν κυριεύσει τήν ψυχή καί δέν εχουν

περάσει στά εpγα. Σπάσε τους μέ πέτρα. 'Όπως λέει ό ψαλ

μωδός: «θυγάτηρ Βαβυλώνας ή ταλαίπωρος, μακάριος δς

ανταποδώσει σοι το &νταπόδομά σου ' δ &νταπέδωκας ήμίν'

μακάριος δς κρατήσει και έδαφιεί τα νήπιά σου πρΟς την πέ

τραν» (Ψαλμ. 136,8-9). Άντιλαμβάνεσαι τήν πνευματική σημαmα αUτών; Ή Βαβυλώνα είναι τό βαmλειο τοϋ διαβόλου

χα( τά εpγα του είναι οί λογισμοι Ή πέτρα είναι ό Χριστός.

Μακάριος, λοιπόν , έκείνος πού σπάει τό κακό μέσα του

έξαρχ:Υiς και τό σuντρ(βει μέ τήν αίώνια πέτρα τοϋ Χριστοϋ.

Άφοϋ αUτό τό γνωρ(ζουμε κι έσύ κι έγώ δέν μάς μένει τί

ποτα αλλο &πό τό νά έρyαστοϋμε.

Χαίρε έν Κυρ~

101

.ι\1.


Στόν συντάκτη Β. Γ., πού έκπλήσσεταL, έπεL&j

δ &γιος Σάββας δέν εγpαψε κανένα βr.βλιο.

Μήπως, λές, εξαιτίας τοu δτι τότε δέν ύπΥjρχε χαρτί;

'Υπήρχε χαρτί χα( τότε, μάλιστα καλύτερο άπ' δτι σήμερα,

χαρτί άπό δέρμα. Καί καλαμάρι ύπΥjρχε, τό όποίο λίγο ύπο

λείπεται τοu σημερινοί>. 'Όταν π(iς στό Χιλανδάρι θά δείς χει

ρόγραφα εκείνης της εποχΥjς βασιλικά χα( άγιοπατερικά τά

όποία εΙ ναι λιγότερο &:jyά άπ' δτι ή διαθήκη στό παιδί σου.

'Έγραψε ό &:γιος Σάββας, άλλά λίγο. Πράγματι λίγο

Εγραψε μέ μελάνι στό χαρτί, άλλά πολύ, πάρα πολύ μέ δια

φορετικό τρόπο - μέ τόν τρόπο τών αποστόλων του Χρι

στοί>. Διαβάστε τ( γράφει ό Παuλος στούς Κορίνθιους: «Ή

επιστολη ήμών ύμείς εστε' εγγεγραμμένη εν ταίς καρδίαις

ήμών' γινωσκομένη και άναγινωσκομένη ύπο πάντων

άνθρώπων' φανερούμενοι δτι εστε επιστολη Χριστοί> διακο

νηθείσα ύφ' ήμών, έγγεγραμμένη ou μέλανι, άλλα Πνεύματι Θεοί> ζώντος» (Β' Κορ. 3,2-3). Μ' α6τόν τόν τρόπο ό &:γιος Σάββας συνέγραψε πολλά βιβλία, έκατομμύρια. 'Όσοι εΙναι

οί εντψοι Σέρβοι τόσα εΙναι καί τά βιβλία τοu άγίου Σάββα.

Καί σήμερα γράφει. 'Όλοι εκείνοι οί μικροί μαθητές πού τόν

κατάλευκο Γενάρη ψάλλουν «ύποκλινόμαστε μέ άγάπη

στόν &:γιο Σάββα», εΙ ναι τά νεότερα βιβλία του άγίου. Σ'

αuτά δέν γράφει μέ μελάνι άλλά μέ τό Πνεuμα τοu ζώντος

Θεοί>. Καί δέν γράφει σέ χαρτί άλλά στίς καρδιές. Καί δέν

γράφει μέ λόγους πεπερασμένους, άλλά μέ αLώνιους, οχι

λόγους θανάτου, άλλά λόγους ζωής. 'Όχι μέ τά γράμματα

αuτοu του κόσμου , άλλά μέ τά γράμματα εκείνου του κό

σμου. Ό μεγαλύτερος χα( π ιό θαυμάσιος Σέρβος σuγγρα

φέας, ό πιό τολμηρός, ό άνυπέρβλητος! Ή δική του ζωντανή

102


βιβλιοθήκη παραδόθηκε μέ εργα επουράνια. Τά &:παντά

του δέν μποροuν νά δειχθούν τώρα ω-..:Αά τότε' στό τέλος του

κόσμου καί τών αLώνων, κατά τήν τελευταία Κρίση τοu Θε

οί>. Τότε θά μπορέσουμε νά δοuμε δλα τά εργα τοu Νεμά

νια Σάββα, γραμμένα έν Πνεύματι Χριστοί>, ζωντανά γράμ

ματα' ζωντανές ψυχές άνθρώπων πολιτών του επουράνιου

βασιλείου. Πράγματι ό &:γιος είναι Σέρβος άλλά εκλεκτός

καί συγγραφέας είναι τό 'ίδιο τό Άγιο Πνεuμα του Θεοί> κα

τά τόν λόγο τοu Δαβίδ: «Ή γλώσσα μου κάλαμος γραμμα

τέως όξuγράφου» (Ψαλμ. 44, 2). Α6τός ό όξuγράφος γραμματέας δέν εΙναι Ciλλος άπό τό Άγιο Πνεuμα τό όποίο Εγρα

ψε μέσω τών προφητών 'τών αποστόλων χα( τών άγίων.

'Έγραψε ό &:γιος Σάββας μέ &μμο καί πηλό, μέσω τών

νόμων τοu κράτους, μέσω τών ναών χα( τών σχολείων. Τό

Χιλανδάρι καί ή Ζίτσα δική του γραφή εΙ ναι. Καί τό πρώτο

Σερβικό βασίλειο στό βαθμό πού αuτό εΙναι &μεμπτο καί

&:γιο, δική του γραφή εΙ ναι. Άλλά δ λα α6τά fιταν επικουρικά

εργα μέσα στά άθάνατα εργα πού ηταν οί ψυχές τών

άνθρώπων μέσα στίς όποίες επιθυμεί νά απαριθμήσει χα( τή

δική σου ψυχή.

'Άν κάποιος άπό τούς Σέρβους σκίζει τά βιβλία, δέν είναι

ενοχος ό &:γιος Σάββας, άλλά ό 'ίδιος. Ό καθένας μπορεί νά

καταστήσει χοίρο τόν έαuτό του, άλλά κανείς δέν μπορεί νά

καθαρθεί η νά επανέλθει χωρίς τό Άγιο Πνεuμα. Έσύ ξέρεις

τ( σημαίνει νά καταστεί χοίρος; Σημαίνει νά γίνει κτήνος,

χοίρος , μπροστά στόν όποίο δέν πρέπει νά πετάμε τά δια

μάντια κατά τήν εντολή τοu Παμμεγίστου.

Ειρήνη χα( χαρά εν Πνεύματι Άγίω

103

42.


Σ' έναν τακτικό άναγνώστη της Ά-y(ας Γραφijς,

πού ρωτά -γr.ατί τό Άγιο Πνεϋμα έμ.φανίσθηκε

μέ τή μορφή πύρινης γΜχχιας.

'Όταν ό Κύριος βαπτίσθηκε στόν 'Ιορδάνη τό 'Άγιο

Πνεί>μα έμφανίσθηκε έν έίδει περιστεράς. Έμφανίσθηκε οχι

γιά νά προσθέσει κάτι στόν Χριστό, αλλά συμβολικά, Ε:τσι

ωστε νά δείξει α6τό πού ύπάρχει μέσα στόν Χριστό: τήν

ακακία, τήν καθαρότητα καί τήν ταπεινότητα. Α6τό συμβο

λι'ζει τό περιστέρι. 'Όταν ot απόστολοι συγκεντρώθηκαν τήν πεντηκοστή ήμέρα από τήν ήμέρα της Ά νάστασης, τό Άγιο

Πνεί>μα έμφανίσθηκε μέ τή μορφή πύρινων γλωσσών. Έμ

φανίσθηκε ώς πύρινη γλώσσα γιά νά τούς αφαιρέσει κάτι

καί νά τούς προσθέσει κάτι. Δηλαδή, νά αφαιρέσει από

α6τούς κάθε άμαρτία, κάθε αδυναμία' φόβο καί ακαθαρσLα

της ψυχης καί νά τούς δωρίσει τή δύναμη, τό φώς καί τή ζε

στασιά. Ot πύρινες γλώσσες έπισημαίνουν συμβολικά α6τά τά τρία: τή δύναμη, τό φώς καί τή ζεστασιά. Γνωρίζεις δτι τό

πί>ρ είναι δυνατό, γνωρίζεις πώς φωτι'ζει καί ζεσταίνει. Άλλά

δταν μιλάς γιά τό Άγιο Πνεί>μα πρόσεξε νά μήν σκέπτεσαι

ύλικά αλλά πνευματικά. Γίνεται λόγος λοιπόν, γιά τήν

πνευματική δύναμη, γιά τό πνευματικό φώς καί γιά τήν

πνευματική ζεστασιά. Καί α6τά είναι : ή δυνατή θέληση, ό φωτισμένος νοί>ς καί ή ζέση της αγάπης. Μ' α6τά τά τρία

πνευματικά δπλα έξόπλισε τό Άγιο Πνεί>μα τούς

στρατιώτες τοί> Χριστοί> γιά νά αντιμετωπίσουν τόν κόσμο.

Ό Διδάσκαλός τους εΙχε απαγορεύσει ακόμα καί ράβδο νά

φέρουν από τά έπίγεια δπλα.

Γιατί τό πί>ρ έμφανίζεται μέ τή μορφή γλωσσών πάνω

από τά κεφάλια τους; Έπειδή ot απόστολοι Ε:πρεπε μέσω της γλώσσας νά κηρύξουν στούς λαούς τό χαρμόσυνο νέο,

104


τήν εύαγγελική άλήθεια καί ζωή, τήν έπιστήμη της μετάνοι

ας καί της συγχώρεσης. Μέ τόν λόγο Ε: πρεπε νά μάθουν μέ

τόν λόγο νά θεραπεύουν, μέ τόν λόγο νά παρηγορούν, μέ

τόν λόγο νά άγιάζουν καί νά καθοδηγούν, μέ τόν λόγο νά

φροντι'ζουν τήν Έκχληmα. Έπίσης, μέ τόν λόγο νά αμύνο

νται, αφοί> τούς είπε ό Όδηγός νά μήν φοβοί>νται τούς

διώκτες καί νά μήν ύπερασπίζονται έαuτούς στά δικαστή

ρια κατά τό δοκοί>ν, έπειδή είναι άπλοί &.νθρωποι, καί τούς

βεβαίωσε: «06 γαρ ύμείς έστε ot λαλοί>ντες αλλ(χ το Πνεί>μα τοί> πατρος ύμών το λαλοί>ν έν ύμίν» (Ματθ.

10,20). Θά μποροί>σαν &.ραγε νά μιλοί>ν τή συνηθισμένη γλώσσα τών ανθρώπων γιά τό μέγιστο χαρμόσυνο νέο τό

όποίο Ε:φθασε ποτέ στά α6τιά τών ανθρώπων, δτι ό Θεός

έμφανίσθηκε στή γη καί &.νοιξε στούς ανθρώπους τίς πύλες

της αθάνατης ζωής; Θά μποροί>σε &.ραγε ό &.νθρωπος μέ τή

θνητή ανθρώπινη φύση νά διαδώσει α6τό τό ζωοποιό βάλ

σαμο μέσα από τή δυσωδία της Ρωμα:ίκΎjς Α6τοκρατορίας

καί μάλιστα έ:ως τήν &.κρη τοί> κόσμου; Μέ τίποτα καί ποτέ.

Μόνο τό πύρινο Πνεί>μα τοί> Θεοί> μποροί>σε νά τό κάνει, τό

όποίο διά στόματος αποστόλων σκόρπισε ο6ράνιες σπίθες

στό έπίγειο σκοτάδι.

Άλλά, &.νθρωπε, δέν αίσθάνθηκες ποτέ τό Πνεί>μα τοί>

Θεοί> μέσα σου; Δές, καί έσύ είσαι βαπτισμένος μέ Πνεί>μα·

μέ νερό καί Πνεί>μα. 'Άραγε ποτέ δέν σέ ξάφνιασε μέσα σου

κάποια μεγάλη καί φωτεινή σκέψη , σιωπηρός λόγος τοί>

Άγίου Πνεύματος;Ποτέ δέν σέ ξάφνιασε σάν &.νεμος καί δέν

φούντωσε μέσα στήν καρδιά σου ή (χγάπη γιά τόν Δημιουρ

γό σου φέρνοντάς σου δάκρυα στά μάτια;

Παραδώσου στήν θέληση τοί> Θεοί> καί φύλαξε α6τό πού

δονεί τήν ψυχή· θά γνωρίσεις τό θαί>μα της Πεντηκοστής,

105

Απσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛ!ΜΙΡΟΒΠΣ

πού στάθηκε πάνω από τούς αποστόλους.

43.

Ε!.ρήνη καί χαρά από τό Άγιο Πνεuμα

Στόν νεωκόρο Ντράγκαν Μ., ποό μερLκές φορές

αLσθάνεταL ώς αλλος άνθρωπος.

Γράφεις πώς μερικές φορές αισθάνεσαι ώς νέος aνθρω

πος αναγεννημένος καί μεταμορφωμένος. Αύτό σοu συ μ

βαίνει συνήθως τήν ωρα της προσεuχης κατά τήν έσπερινή

ήσυχf.α. Σάν νά χάνεται αύτός ό κόσμος γιά σένα, διακόπτε

ται κάθε σκέψη περί του κόσμου' περί των ανθρώπων' περί

τwν πραγμάτων, περί τwν σωμάτων. Μία ασυνήθιστη ε!.ρήνη

διαχέεται στήν ψυχή σου. Βλέπεις κάποιο φwς μέσα σου καί

αισθάνεσαι ανείπωτη χαρά. Μέσα σ' δ λα αύτά αναδύεται

μία παράξενη εύωδία πού δέν μπορεί νά συγκριθεί μέ καμία

μυρωδιά πάνω στή γη. 'Όταν δλο αύτό Cι.trχJ.'ζει νά συρρικνώ

νεται καί βαθμιαία' δπως τό ούράνιο τόξο εξαφανίζεται από

τά μάτια, σέ καταλαμβάνει θλίψη γιατί αύτό δέν διήρκησε

περισσότερο, χωρίς διακοπή, χωρίς παύση, χρόνια, αιώνες

καί σ' δλη τήν αιωνιότητα. Καί ρωτάς τί μπορεί νά εΙναι

αύτό;

Νομίζω, δτι τό Πνεuμα τοu Θεοί> aγγιξε τήν ψυχή σου,

αδελφέ μου. Αύτό εΙναι πού ό Κύριος λέει: «ιδοu γ(χρ ή βα

σιλεία τοu Θεοί> εντος ύμwν εστιν» (Λουκ. 17 ,21). Γιατί δταν τό Πνεuμα τοu Θεοί> ενθρονιστεί στήν ψυχή μας, τότε

σταματά ότιδήποτε εΙναι δικό μας μέσα μας καί συνεχίζει

εκείνο πού εΙναι τοu Θεοί>. 'Όσο μέσα μας βασLλεύουν οί δι

κές μας επίγειες σκέψεις' οί γήινες επιθυμίες καί ή f:γωιστική

θέληση , τόσο δέν ύπάρχει τό βασίλειο τοu Θεοί> αλλά τό β α-

106


σίλειο τοu σκότους, τοu φόβου καί της aγνοιας. Ένw δταν

τό πνεuμα τοu Θεοί> Ερχεται καί κατοικεί μέσα μας, βιώνου

με τή ΒασLλεία Του. ΆΝ..ά σέ συμβουλεύω: ταπεινώσου εως

εκμηδενίσεως μπροστά στό μεγαλείο τοu "Υψιστου Θεοί>,

πού σου αποκάλυψε αύτή τή δόξα κατά τό μέγιστο Ε:λεός

Του. Μήν κοινοποιείς αύτό σέ πολλούς αμύητους καί ιδιαί

τερα εκείνο τό αλλο πού καί f:γώ εδω δέν αναφέρω. ηά νά

μήν εκθέσεις στή βρωμιά εκείνο πού εΙναι τό πλέον &γιο καί

νά μήν ανέλθει ή ψυχή στά uψη της ύπερηφάνειας από τά

όποία πέφτεις στά aδυτα τοu Άδου. 'Άκου πώς αναφέρο

νται d αύτό: «Ό δοκών έστάναι βλεπέτω μη πέσψ> (Α' Κορ. 10,12).

Σ' εσένα δέν συμβαίνει κάτι ανήκουστο καί lΧγνωστο γιά

τήν Έκκλησία. Πολλοί δίκαιοι αισθάνθηκαν αύτό τό γλυκό

μυστήριο καί εν μέρει τό κοινοποίησαν στίς πιστές ψυχές.

Τό κοινοποίησαν οχι γιά νά κομπάσουν γιά τόν έαuτό τους

αλλά γιά νά μοφαστοuν τή χαρά καί νά παρακινήσουν τούς

φίλους τους στήν ενδυνάμωση της πίστης στήν ύπόσχεση

τοu Σωτήρα καί τή χαρούμενη δοξολογία τοu Κυρίου.

Βρέθηκα μία χειμωνιάτικη νύκτα φιλοξενούμενος ένός

ανθρώπου. 'Όταν τά μέλη της οικογένειάς του πηγαν γιά

uπνο μοu κοινοποίησε τό μεγαλύτερο μυστικό της ζωής του.

«'Έψαχνα», μοu εΙπε, «νά δw κάποιο θαuμα τοu Θεοί>.

Καί δέν μοu επετράπη. Μιά αύγή σηκώνομαι καί προσεύ

χομαι στόν Θεό. Μέ μιας εμφανίζεται ενα φwς μέσα μου καί

αισθάνομαι γαλήνη, χαρά καί μία εύωδία νά μέ πλημμυρίζει

(δπως ακριβώς συνέβη μέ σένα). Άπό τότε , λέει,Ε:παψα νά

αναζητώ κάποιο θαuμα από τόν Θεό. Άφοu εΙδα τό μεγα

λύτερο θαuμα πού ακούστηκε καί απαντήθηκε ποτέ».

Δέν εΙναι aραγε αύτό βεβαίωση στίς μέρες μας γι' αύτό

107

Arrσr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

πού λέει ό απόστολος: «'Ά όφθαλμος οόκ εΙδε και οδς οόκ

ηκοuσε και έπι καρδίαν &νθρώπου οόκ ανέβη' α ήτοίμασεν ό

ΘεοςτοΙς ά:yαπώσιν αότόν» (Α' Κορ. 2,9). ΕΙ.ρήνη καί ύyεία από τόν Θεό

4ι\. Στόν Πέτρο Σ. , πού ρωτά τί εlναι ή βλασφημ(α κατά τοu Άγίου Πνεόματος.

Διάβασες στό Εόαγγέλω τούς λόγους τοu Χριστοί>:

«Πaσα άμαρτία και βλασφημία αφεθήσεται τοΙς ανθρώποις,

ή δΕ: τοu Πνεύματος βλασφημία οόκ αφεθήσεται τοίς

ανθρώποις ... οuτε έν τ(ί) νuν αίώνι οuτε έν τ(ί) μέλλοντι» (Ματθ. 12 ,31-32). Καί ρωτaς τί σημαίνει βλασφημία κατά τοu Άγίου Πνεύματος;

Είναι ή βλασφημία κατά της αλήθειας καί της ζωης, πού

προέρχονται από τό Άγιο Πνεuμα τοu Θεοί>. Ό &.πιστος πού

μισεί καί διώκει τήν αλήθεια τοu Θεοί>, βλασφημεί κατά τοu

Άγίου Πνεύματος. Ό αότόχεφας πού μισεί καί αφαφεί τή

ζωή του, βλασφημεί κατά τοu Άγίου Πνεύματος. Έφόσον τό

Άγιο Πνεuμα αποκαkίται καί Πνεuμα της Άληθείας καί της

ζωης. Στό εόαγγέλιο τοu 'Ιωάννη γράφεται δτι ό Χριστός

τρείς φορές έπικαλέσθηκε τό 'Άγω Πνεuμα μέ τή σημασία

τοu Πνεύματος της Άληθείας: «Ό δΕ: παράκλητος, το

Πνεuμα το 'Άγων δ πέμψει ό πατ-Υjρ έν τ(ί) όνόματί μου,

έκείνος ύμας διδάξει πάντα και ύπομνήσει ύμας πάντα α

εΙπον ύμίν ... » (Ίωάν. 14,26) -<<δταν δΕ: itλ&!J ό παράκλητος δν έγω πέμψω ύμίν παρα τοu πατρός, το Πνεuμα της αλη

θείας ... » (Ίωάν. 15,26)- «όδηγήσει ύμaς είς πaσαν την αλήθειαν» (Ίωάν. 16,13). Έκείνος, λοιπόν, πού &ρνείται καί

108


χkυ&:ζει τό Άγιο Πνεuμα, &ρνείται καί χkυάζει τόν Θεό πού

εΙναι τό Πνεuμα της Άληθείας. Ρωτ&ς γιατί αότό τό άμάρτη

μα δέν συγχωρείται ένώ κάθε ωJ...ο άμάρτημα συγχωρείται.

Κοίταξε, στόν Ζακχαίο συγχωρέθηκε τό άμάρτημα της φι

λαργυρίας, σέ άμαρτωλές γυναίκες τά σαρκικά άμαρτήμα

τα, του ληστη στό σταυρό οί ληστείες καί σέ πολλούς

W..λους πολλά ωJ...α άμαρτήματα. Γιατί λοιπόν νά μήν συγ

χωρείται καί ή &.ρνηση' ή απιστία' ό χλευασμός κατά του

Άγίου Πνεύματος; Έπειδή στά μέν πρώτα ύπάρχει ντροπή

καί μετάνοια ένώ ατό δεύτερο δέν ύπάρχει. Στά μέν πρώτα,

λοιπόν' ό &.νθρωπος αν καί άμαρτάνει διαθέτει ντροπή καί

φόβο πού τόν συνδέει μέ τόν Θεό, ένώ στό δεύτερο ή σχέση

μέ τόν Θεό διακόπτεται καί ό ασεβής &.νθρωπος ανεπίστρε

πτα καί έντελώς απομακρύνεται από τόν Θεό. Στά μέν

ύπάρχει αδυναμία ατό δέ έμμονή. Στά μέν ή ψυχή ταξιδεύει

στό σκοτάδι καί αποκαkί τό σκοτάδι φώς. Στό δέ συμβαί

νει ό &.νθρωπος νά μήν εχει τήν παραμικρή διάθεση νά σωθεί

καί εΙναι γνωστό δτι ό Θεός δέν σώζει μέ τή βία.

Μιά ωJ...η βλασφημία πρός τό Άγιο Πνεuμα εΙναι ή εχθρα

πρός τή ζωή καί ή αφαίρεση της ζωης από τόν έαuτό σου.

Τό Άγιο Πνεuμα αποκαkίται καί χορηγός της ζωης, δωρη

τής της ζωης. 'Έτσι δταν ό &.νθρωπος λαμβάνει ζωή από τό

Άγιο Πνεuμα άλλά άγνοεί από που Ελαβε τοί>το τό δώρο μή

εόχαριστώντας τόν Θεό, μπορεί νά τοu συγχωρεθεί. Άκόμα

καί κάποιος πού γνωρίζει από ποu Ελαβε τό πολύτιμο αότό

δώρο καί παρόλα αότά δέν εόχαριστεί τόν Θεό, μπορεί νά

τοu συγχωρεθεί. Άλλά δταν κάποιος λαμβάνει ζωή από τό

Άγιο Πνεuμα καί μέ περιφρόνηση τήν πετα, αότός δέν πρό

κειται νά συγχωρεθεί. Γιά νά τό καταλάβουμε αότό πρέπει

πρίν απ' δ λα νά καταλάβουμε τί σημαίνει συγχώρεση. Συγ-

109


χώρεση τοu άμαρτωλοu σημαiνει νά τοu έπιστραφεί πλήρως

ή ζωή. Άλλά δταν κάποιος δέν θέλει τή ζωή πολύ δέ περισ

σότερο τή μισεί καi τήν &ρνείται, ό Θεός δέν Εχει τL αλλο νά

τοu δώσει. Γι' α6τό καί τόν διαγράφει από τό βιβλίο της

ζωης.

Προσευχfισου στόν Θεό νά φυλά έσένα καί τούς οtκεiους

σου από ασυγχώρητα άμαρτήματα καί νά σταματά τόν

ανόητο ξεσηκωμό τοu δημιουργήματος ένάντια στόν Δημι

ουργό του.

Άπό τόν Θεό ύyεiα καi Ελεος

45. Στό μηχανοδηyό Στάμεν Ι.,

πού παραπονr.έταt γtά τή δουλεr.ά του.

Παραπονιέσαι δτι Εχεις βαρεθεί τή δουλειά σου. 'Όλες ot ιΧλλες δουλειές σοu φαiνονται καλύτερες. Γι' α&τό εΙσαι κα

τηφής καί θλιμμένος πού δέν μπορείς νά βρείς κάποια ιΧλλη

δουλειά. Σκέφθηκα πολύ πρiν αποφαmσω νά πάρω τό στυ

λό νά σοu απαντήσω. ΜπΥjκα γιά λίγο στή θέση σου. Μαυ

ρισμένος καi tδρωμένος όλόκληρος κοιτοuσα καλά μπρο

στά. Πiσω, στήν πλάτη μου έ:νας μικρός λαός: γέροι, γονείς,

παιδιά, αρχοντες, διπλωμάτες, αξιωματούχοι, χωρικοί,

έργάτες, μεροκαματιάρηδες. 'Όλοι όμοιοπαθείς στόν έξανα

γκασμό τών συνθηκών καi ολοι έξαρτώμενοι από μένα. Συ

ζητούν μεταξύ τους η μέ τίς σκέψεις τους. Καθένας τους

όδηγεί τίς σκέψεις καi τiς έπιθυμiες του πρός τόν τελευταίο

προορισμό γιά τόν όποίο ξεκiνησε. Άλλά γιά τό αν θά φθά

σουν στόν προορισμό τους έξαρτώνται από έμένα καί έγώ

από τόν Θεό. Δέν αντιλαμβάνονται πόσο έξαρτώνται από

110


έμένα. Δέν σκέπτονται γιά μένα οUτε καν μέ γνωρLζουν. Κι

α&τό μέ κάνει πολύ χαρούμενο. 'Όταν ξεκινούσαμε από τήν

αφετηρiα κανεiς δέν fιρθε νά μέ δεί καi νά μέ γνωρiσει. Κα

νεiς δέν αναρωτήθηκε: «Βρέ μ πάς καi ό ανθρωπος είναι

τρελός; 'Ή τυφλός; 'Ή μέθυσος; Δές, έμπιστευόμαστε τiς

ζωές μας σ' α&τόν! Είναι ό πιό σημαντικός σ' α&τήν τήν πο

λυτάραχη πόλη της όποiας ε'ίμαστε κάτοικοι γιά κάποιο

διάστημα». Κανεiς δέν εκανε τέτοιες σκέψεις καi α&τό ανεi

πωτα μέ χαροποιεί. Μέ χαροποιεί τό γεγονός δτι τόσος λα

ός εμπιστεύθηκε τή ζωή του σέ μένα χωρiς νά έρευνήσει'

έμένα πού είμαι κρυμμένος στή μηχανή αόρατος, ιΧγνωστος.

Καi λάμποντας από χαρά στεκόμουν καi δόξαζα τόν Θεό:

'Ω Κύριε, μεγάλε καi θαυμαστέ! Δόξα Σοι καi ε6χαρι

στiα' πού μοu εδωσες ζωή καi νου γιά μiα τόσο σημαντική

έργαmα! Mou εδωσες έργαmα πού μοιάζει πολύ μέ τή δική Σου, Θεέ μου. Άφοu καi Σύ Κύριέ μου, ώς κρυμμένος, αό

ρατος καi ιΧγνωστος διορθώνεις κάποια μηχανή μέ τό Άγιό

Σου Πνεuμα. Ή μηχανή Σου είναι τεράστια. Ot ταξιδιώτες σου αμέτρητοι. Είσαι ό μηχανοδηγός όλόκληρης της οικου

μένης. Πάρα πολλοi δέν σκέπτονται γιά Σένα, δέν έρευνοuν

τό μυστήριο τΥjς ϋπαρξής Σου, αλλά μέ πiστη έπιβιβάζονται

στά βαγόνια Σου καi ταξιδεύουν. Καi α6τό πρέπει νά Σέ

χαροποιεί ανεiπωτα. 'Εσύ γνωρiζεις ποu θά ξεκουράσεις

τούς έπιβάτες Σου, ποu θά τούς ταtσεις καi ποιούς θά κατε

βάσεις από τά βαγόνια. Λiγο γνωρiζουν γιά τήν αφετηρiα

καi τό τέρμα της θαυμαστης Σου άμαξοστοιχiας, αλλά μέ

πiστη επιβιβάζονται, μέ έμπιστοσύνη ταξιδεύουν, μέ εμπι

στοσύνη αποβιβάζονται· μέ πiστη σέ Σένα τόν κρυμμένο,

αόρατο καi ιΧγνωστο. Χιλιάδες καi χιλιάδες φορές Σέ δοξά

ζω, Σ' ε6χαριστώ καi ύποκλίνομαι σέ Σέ, παντεπόπτη καί

111


παντοδύναμε Δημιουργέ μου καί Μηχανοδηγέ μου. Σ' Έσέ

να παραδίδω τήν προστασία τοu οχήματός μου άπό δλους

τούς κινδύνους πού μποροuν νά βρεθοuν μπροστά του. Έσύ

θά μέ βοηθήσεις νά τό όοηγήσω ως τήν τελευταία στάση μέ

δλους τούς ταξιδιώτες σώους.

Νεαρέ μου φίλε, τί δουλειά d άρέσει καί έπιθυμείς; 'Άραγε ύπάρχει καλύτερη δουλειά άπό τή δική σου; Ό άπόστο

λος Πέτρος ψάρευε, ό άπόστολος Παuλος ίtπλεκε καλάθια.

Σκέψου πόσο μεγάλη καί σημαντική εΙναι ή δουλειά σου σέ

σχέση μ' έκείνων. Ύποκλίσου στόν Κύριο πού σοu έμπιστεύ

θηκε τέτοια έρyαmα.

4:6.

'Υγεία καί εuλογtα άπό τόν Θεό

Στόν κύρr.ο Σκόμ, Αμερικανό οόνιταριστή*,

πού έξεγε(ρεταt έναντίον της Ά γtας Τρtάδας.

Στόν ολισθηρό δρόμο της πολιτικΎjς στόν όποίο βρεθήκα

τε οέν εΙναι παράξενο πού άντιοράτε ένάντια στή χριστιανι

κή διδασκαλία περί Άγίας Τριάδας. Ή δική σας ή οuνιτική

σέκτα οέν θεμελιώνεται καί οέν βαm'ζεται στήν καθαρή αλή

θεια , άλλά βασίζεται στή συμφιλίωση δλων τών θρησκειών

τοu κόσμου. Τό γεγονός δτι εΙναι δύσκολο νά έξισώσετε τό

βουνό μέ τήν πεδιάδα σας κάνει νά Εκνευρίζεστε μέ τό βου

νό. Έπειοή σας φαίνεται --Εντελώς λανθασμένα- εuκολότερο

νά χαμηλώσετε τό σωτήριο βουνό άπό τό νά άνυψώσετε τήν

πεδιάδα . Καί έκτός αUτοu ισχυρίζεστε δτι ή σέκτα σας πι

στεύει στόν Χριστό.

Έάν πιστεύετε στόν Ίησοu Χριστό τότε πώς μπορείτε νά

' Οuνιταριστές Ίj Άντιτριαδίτες: 'Ομολογία ποu απορρίπτει τήν Άγία Τριάδα .

112


ύποστηρiζετε τή συμφιλίωση της αλήθειας μέ τήν αναλήθεια;

ΑUτόν τόν δρόμο σας τόν ίtοειξε &:ραγε ό Χριστός; Μήπως

Έκείνος συμφιλίωσε τή διδασκαλία Του μέ τή Ρωμdίκή ειδω

λολατρία, μέ τόν σκοτεινό φετιχισμό, μέ τόν Ίνδικό μηδενισμό

καί μέ τόν Ίοu&Χίκό φαρισdίσμό; Όφθαλμοφανώς οχι. Καί ό

άπόστολος τοu Χριστοί) Εγείρεται άποφαmστικά ένάντι.ά σας

λέγοντας: «Τίς δΕ: συμφώνησις Χρισ~ πρΟς Βελίαλ (διάβο

λο);» (Β' Κορ. 6 ,15). Γνωρίζετε δτι ό κόσμος οέν καρφώνει στόν σταυρό έκείνον πού συμφιλιώνει τήν αλήθεια μέ τό ψέ

μα , τό φώς μέ τό σκοτάδι καί τό καλό μέ τό κακό. Τόν Χρι

στό δμως ό κόσμος Τόν σταύρωσε έπειοή οέν έξίσωσε, οέν

άνακάτωσε, οέν εκανε πολιτική μέ τήν αλήθεια. ΕΙναι ξεκά

θαρο , λοιπόν, δτι έσείς οέν πιστεύετε στόν Ίησοu Χριστό.

Προσπαθήστε μόνο σέ όποιοοήποτε κλάδο τών συνηθι

σμένων έπιστημών νά συμφιλιώσετε καί νά έξισώσετε η νά

ανακαλύψετε τήν άλήθεια μέ ήμι-άλήθειες η μέ μή αλήθειες

καί θά δείτε πόσο μεγάλη άντίθεση θά βρείτε. 'Άς ποuμε, δτι

έξισώσατε τό ήλεκτρικό φώς μέ τό φώς τοu λυχναριού η τόν

σφαιρικό γήινο πλανήτη μέ τό έπίπεοο. 'Ή πάρτε ενα συνη

θισμένο γεγονός άπό τήν έμπεφία. 'Άς ποuμε δύο άνθρώ

πους πού οιαφωνοuν: ό ενας μέ ύγιή δραση λέει εΙοα τρία

πουλιά κάτω άπό τά σύννεφα ένώ ό δεύτερος μέ άούνατη

δραση έπψένει δτι οέν εΙοε οuτε ενα πουλί. 'Άν εΙστε σώ

φρων θά έξετάσετε τήν δραση τοu καθενός καί θά πιστέψε

τε αuτόν πού διαθέτει καλή δραση. Άλλά έπειοή ή σέκτα

σας οέν εΙναι μέ τήν αλήθεια άλλά μέ τή συμφιλίωση καί τήν

έξίσωση ' θά πείτε γιά αUτούς τούς δύο: έπειοή έγώ οέν θέλω

νά σηκώσω τό βλέμμα μου στά υψη καί νά έρευνήσω , καλύ

τερα νά συμφωνήσετε ο!. ουό σας νά συμφιλιωθείτε , νά ύπο

χωρήσει ό ενας εναντι τοu αλλου καί αντιστρόφως καί όμό-

113


φωνα νά πείτε δτι ε'ίδατε ενα πουλί κάτω από τά σύννεφα!

Αύτός εΙ ναι ό δρόμος σας, ή διδασκαλία σας, ή πολιτική σας. Ό κόσμος δέν ακολούθησε τή σέκτα σας δπως πίστευ

αν οί θεμελιωτές της. Παραμείνατε έ:ως σήμερα μιά ολιγά

ριθμη καί lΧγνωστη σέκτα στόν χριστιανικό κόσμο σάν ϋφα

λος μέσα στή θάλασσα. Γιατί; Έπειδή &..ν καί οί &..νθρωποι

έπιθυμοuν τή συμφιλίωση προτιμούν περισσότερο τήν αλή

θεια. Καί ή αλήθεια περί ένός Θεοu τριών προσώπων εφθα

σε στόν κόσμο από τήν αποκάλυψη του πλέον αύτόπτη της

Άγίας Τριάδας: του Υίοu τοu Θεοu Ίησοu Χριστού. Τρία

πρόσωπα χωρίς νά συγχέονται. Τρία πρόσωπα μία προσω

πικότητα. Αύτή ή εuγενής καί ύψηλή πραγματικότητα δέν

πρόκειται ποτέ νά συμφιλιωθεί καί νά έξισωθεί μέ τίς &..ξε

στες καί χαμηλές αναλαμπές.

47.

Τό Πνεuμα της Άληθείας νά σας φωτίσει

Σ' έναν άδε).φό άπό τό Σαράγιεβο,

πού ρωτίi σχετικά μέ τήν έπWκεψη

τών γuναtκών στά νεκροταφεία.

Ρωτάς γιατί οί γυναίκες βγαίνουν στά νεκροταφεία τή

δεύτερη Δευτέρα μετά τήν Άνάσταση.

Γιά νά έκπληρώσουν μιά συνήθεια γεμάτη νόημα καί

ομορφιά. Μετά από τήν οκταήμερη γιορτή της Ά ναστάσεως

έκ νεκρών του Χριστοί), βγαίνουν τήν ενατη ήμέρα οί χρι

στιανές στούς τάφους τών προγόνων τους γιά νά τούς μνη

μονεύσουν μέ προσευχές, νά τούς κοινοποιήσουν τήν Άνά

σταση του Κυρίου καί νά καθαρίσουν τούς τάφους από τά

χόρτα. Πρώτα θά διαβαστούν οί προσευχές γιά τούς νε

κρούς. Μ' αότό έκφράζουμε τήν αγάπη μας πρός τούς αγα-

114

ΔΡΟΜΟΣ ΔαΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑ! ...

πημένους μας πού σωματικά καί πρόσκαιρα μας αποχωρί

στηκαν. Γνωρίζετε δτι αληθινά d &:γαπα έκείνος πού μυστικά προσεύχεται aτόν Θεό γιά σένα. Μόλις τελειώσει ή προ

σευχή τσουγκρίζουν τά κόκκινα αuγά στούς σταυρούς καί

φωνάζουν «Χριστός Άνέστη»! Μ' αuτόν τόν τρόπο χαφε

τοuμε τούς νεκρούς μέ τόν πιό χαρμόσυνο χαφετισμό' απα

ξιώνοντας τόν θάνατο, τούς βεβαιώνουμε δτι καί αύτοί θά

κληθούν' δταν ξημερώσει ή μέρα της ανάστασης' από τούς

τάφους. Έπίσης καθαρίζουμε τούς τάφους από τό χορτάρι

καί βάζουμε νέο σπόρο από δπου θά πρασινίσει τό νέο χορ

τάρι. Μ' αύτό έκφράζουμε τήν ελπίδα μας δτι τήν ή μέρα της

γενικΎjς αναστάσεως τό αποσυνθεμένο σώμα του νεκροί) θά

μεταμορφωθεί σέ νέο σώμα, σέ σώμα οuράνιο. Άφοu εΙ ναι

αληθής ή μαρτυρία του μάρτυρα της Άναστάσεως του Χρι

στού δτι ύπάρχουν σώματα έπουράνια καί σώματα έπίγεια

(Α' Κορ.15,40). Καί ακόμα: «Δεί γcφ το φθαρτον τοuτο

ένδύσασθαι αφθαρσίαν καΊ. το θνητον τοuτο ένδύσασθαι

αθανασίαν» (Α' Κορ. 15,53). 'Όταν όλοκληρώσουν οί χριστιανές δλα αύτά προσεύχονται ακόμα μιά φορά στόν Θεό

καί γονατίζουν πρός τήν ανατολή καί μετά αποχωρούν.

Μέ αύτόν τόν τρόπο -δηλαδή τήν προσευχή- οί χριστια

νές έκφράζουν τήν &:γάπη, μέ τό βαμμένο αόγό καί τόν χα ι

ρετισμό κοινοποιούν τήν πίστη, μέ τό καθάρισμα τών τάφων

δείχνουν τήν ελπίδα. Ά γάπη, πίστη, Ελπίδα· καί πάλι &:γάπη.

Αότή εΙναι ή σημασία της έπίσκεψης aτούς τάφους τήν ενα

τη ήμέρα από της αναστάσεως.

Μέ ρωτάς ακόμα, γιατί τήν ή μέρα αuτή πηγαίνουν στά

νεκροταφεία μόνο οί γυναίκες καί οχι καί οί &..νδρες δπως σέ

&..λλες έκδηλώσεις; Αύτή ή ήμέρα εΙναι ή αρχή της έβδομά

δας τών μυροφόρων γυναικών. Καί οί μυροφόρες ηταν οί

115

ArroY ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

πρώτες πού επισκέφθηκαν τόν τάφο τοu Κυρίου κάτω άπό

τόν Γολγοθά καί ο!. πρώτες πού κοινοποίησαν στούς άνθρώ

πους δτι ό Κύριος άναστήθηκε. Μακάριες ο!. μητέρες,άδελ

φές καί χΥjρες πού μοιάζουν στίς μυροφόρες ώς πρός τήν

άγάπη εναντι τών συγχωρεμένων! Καί εμείς θά τό αίσθαν

θοϋμε -καί εσύ καί εγώ- α6τό άπό τήν &λλη πλευρά τοϋ

τάφου καί θά ε'ίμαστε ε6γνώμονες σ' εκείνους πού μάς θυ

μούνται καί προσεύχονται στόν Θεό γιά μάς.

'Ώ άδελφέ μου, πόσο άδύναμοι είναι ο!. aνθρώπινοι λό

γοι' μπροστά στήν εμφάνιση τοϋ μυστηρίου τΥjς ζωης καί

τοϋ θανάτου, θαυμαστοϋ καί άνατριχιαστικοϋ μυστηρίου,

γιά τό όποίο αγγελοι ψιθυρίζουν μέ τούς άναπαυόμενους

σιγανά! Καλώς μάς fιρθαν ο!. ελλογες καί σπουδαίες χρι

στιανικές συνήθειες, γιά νά βοηθήσουν τούς άδύναμους λό

γους μας!

4:8.

Άπό τόν Θεό ε6λογf.α καί ύyεία

Σ' έναν διαβασμένο όρθό&ξο, πού ρωτά

γtατί 'ή όρθοδοξ(α δέν εχει τόν δαό της πάπα.

Μά εχει. Ή ορθοδοξία εχει τόν πάπα της , παλαιότερο

άπ' δλους τούς πάπες καί πατριάρχες στόν κόσμο. Τόν εΙχε

άπό τήν άρχή καί θά τόν εχει μέχρι τό τέλος τών αίώνων.

Είναι ό 'ίδιος πάπας τόν όποίο επικαλέστηκαν καί δλοι οί

άπόστολοι τοϋ Χρωτοϋ. Τό Άγω Πνεϋμα , τό Πνεϋμα της

Σοφίας καί τοϋ Nou, τό Πνεϋμα Παραμυθίας καί Δύναμης τοϋ Θεοϋ. Α6τός είναι ό πραγματικός πάπας της Έκκλη

σtας τοϋ Χρωτοϋ άνέκαθεν καί γιά πάντα , χωρίς μεταβολές

καί άλλαγές , χωρίς προκατόχους καί διαδόχους. Καί γιά τό

116

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝτΕΧΕΤΑΙ ...

δτι ο!. άπόστολοι επικαλούνται τό Άγιο Πνεϋμα ώς τόν δικό

τους κορυφαίο καί πάπα, ε&wχώς ύπάρχει γραπτό ντοκου

μέντο γραμμένο άπό τά χέρια τους. Στήν πρώτη σύναξή

τους στά 'Ιεροσόλυμα ο!. aπόστολοι Εγραψαν α6τές τίς ση

μαντικές λέξεις: «'Έδοξε γ(χρ τ4} Άγίφ Πνεύματι και 'ήμίν

(Πράξ. 15, 28) δτι Ετσι καί ετσι θά γίνει. Είναι οφθαλμοφανές δτι ο!. άπόστολοι εθεταν τό Άγω Πνεϋμα μπροστά καί

πάνω άπό τούς έαυτούς τους. Πρίν άπό κάθε τους σύναξη

προσεύχονταν d Α6τό, Τό επικαλούνταν καί ύποτάσσονταν d Α6τό χωρίς δρους. Μήπως καί μέχρι σήμερα ο!. ήyέτες της Έκκλησίας ετσι δέν κάνουν; 'Οπουδήποτε συναθροίζονται

πρώτα θυμοuνται τόν άλάθητο πάπα τους, τό Άγω Πνεϋμα.

Α6τό επικαλούνται μέ φόβο καί δέος πρίν τήν άρχή κάθε

έργασtας. Άλλά οχι μόνον ο!. 'ήγέτες της Έκκλησtας άλλά καί

ο!. 'ήγέτες τοϋ κράτους στίς ορθόδοξες χώρες, ο!. εκπρόσωποι

τών μονών καί τοϋ λαοϋ άνέκαθεν, πρωτίστως, επικαλοuντο

τό Άγω Πνεϋμα καί μετά ξεκινοϋσαν τίς έργασiες της συνό

δου η της βουλης. Α6τό εκαναν καί κάνουν καί ο!. διευθυντές

τών σχολείων. Γνωρίζετε δτι πρίν τήν εναρξη τών σχολικών

μαθημάτων προσεύχονται μαζί μέ τούς μαθητές τους επικα

λούμενοι τό Άγω Πνεϋμα. Καί τό Πανάγαθο, Παντοδύναμο

καί Πάνσοφο 'Άγω Πνεϋμα δλους τούς καθοδηγεί, δλους

τούς ενδυναμώνει , δλους τούς εμπνέει: καί τήν Έκκλησία

καί τό κράτος καί τήν παιδεία. Καί κυριαρχεί σέ δλους καί

σέ δλα οχι μέ τή βία δπως ο!. επίγειοι δικτάτορες άλλά ώς

πατέρας της σοφίας καί της άγάπης. Γνωρίζετε δτι ή λέξη

«πάπας» προέρχεται άπό τήν έλληνική λέξη «πατέρας».

Ώς εκ τούτου ή πρωταρχική , ίστορική καί ήθική σημασία

τοϋ Άγίου Πνεύματος εΙναι δτι εΙναι πατέρας μας , ό δικός

μας πάπας. Καί γιά ποιό λόγο θά επρεπε ή ορθόδοξη Έκ-

11 7


κλησία νά Εχει εναν αλλον πατέρα η πάπα; Μήπως δέν μας

πρΟίδέασε καί ό 'ίδιος ό Κύριός μας Ίησοuς Χριστός νά φυ

λαγόμαστε άπό τόν επίγειο πάπα, δΎjθεν πατέρα; Πρίν άπό

έίκοσι αίώνες μ(Χς Ε:δωσε τήν εντολή «ΚαL πατέρα μΥj καλέ-('_,,_- 1' ,, (' ,('_(',-

σητε υμων επι της γης εις γαρ εστιν ο πατηρ υμων, ο εν τοις

ούρανοίς» (Ματθ. 23,9).

49.

El.ρήVYJ καί ύγεία άπό τόν Θεό

Στόν δημοσιογράφο Ι. Τ. , ποό ρωτά γιά τήν καύση τών νεκρών.

Μέ ρωτάτε γιατί ή χριστιανική Έκκλησία άντιδρα στήν

καύση των νεκρών. Κατ' άρχάς επειδή τό θεωρεί προσβολή.

Οί Σέρβοι άκόμα καί στίς μέρες μας καταριοuνται εκείνη

τήν Κυριακή πού ό Σινάν πασάς Ε:καψε τό νεκρό σώμα τοu

Άγίου Σάββα στό Βράτσαρ. Καίνε οί &νθρωποι τά νεκρά

&λογα η σκύλους η γάτες η μaίμοuδες; Δέν &κουσα ποτέ

κάτι τέτοιο. 'Άκουσα καί είδα δτι τά θάβουν. Γιατί τότε θά Ε:πρεπε νά καίνε τά νεκρά σώματα των άνθρώπων, τόν κύ

ριο δλων των ζώων της γης; Άλλά άκόμα καί αν ύπΥjρχε κά

ποιο κέντρο καύσης δλων των ζώων , ίδιαίτερα στίς μεγάλες

πόλεις, α&τό θά άποτελοuσε δικαιολογία γιά τήν καύση των άνθρώπων;

Άκόμα δέ περισσότερο δταν αύτό θά συνέβαινε λόγω

μιας παγανιστικΎjς καί βάρβαρης συνήθειας πού χάθηκε

στήν Εύρώπη πρίν δυό χιλιάδες χρόνια εξαιτίας τοu χρι

στιανικοί) πολιτισμοί). 'Όποιος θέλει νά τήν επαναφέρει, δέν

επιθυμεί κάτι πολιτισμένο' οuτε σύγχρονο' οuτε νέο' άλλά

μιά άναβίωση της άρχαιότητας. Στήν Άγγλία, πού δύσκολα

μπορείς νά τήν άποκαλέσεις άπολίτιστη, δέν εΙ ναι διόλου

118


δημοφιλές α&τό τό είδος νεοπαγανισμοu. Θά σας άφηγηθώ

μία περίπτωση. Κατά τήν περίοδο τοu πολέμου ενας Γιου

γκοσλάβος, ταραγμένος ώς πρός τίς σκέψεις του, ρωτούμε

νος λίγο πρίν πεθάνει , δήλωσε δτι Εχει μία επιθυμία: νά καεί

τό πτώμα του. Τήν κανονισμέVΥJ ήμέρα βρεθήκαμε, μία μι

κρή παροικία Γιουγκοσλάβων, συγκεντρωμένοι στόν χώρο

καύσης των νεκρών στό Γκόλντερς Γκρίν. 'Όταν τό νεκρό

σώμα μπΥjκε στόν κλίβανο τρέμαμε άπό άνατριΊfλα. Κατό

πιν μας κάλεσαν νά πάμε στήν αλλη πλευρά γιά νά παρα

λάβουμε τό δοχείο της τέφρας του καί νά δοuμε τόν συμπα

τριώτη μας μέ τή μορφή στάχτης. Περιμέναμε περισσότερο

άπό μία ωρα. Παραξενευτήκαμε πού ή καύση τοu συγχω

ρεμένου κρατοϋσε τόσο πολύ. Καί άρχίσαμε νά ρωτάμε τόν

θερμαστή. Μας ζήτησε συγγνώμη επειδή ό κλίβανος Ύjταν

εντελώς κρύος. «Δέν ζεσταίνει κάθε μέρα, λέει, επειδή σπά

νια κάποιος εθελοντικά ζητά νά καεί». Άκούγοντας αύτό

άρχίσαμε νά απομακρυνόμαστε μή μπορώντας νά περιμέ

νουμε περισσότερο τό τέλος τοu τέλους τοu συμπατριώτη

μας. Καί πρέπει νά ξέρετε δτι στό Λονδίνο πεθαίνουν καθη

μερινά περισσότεροι άπό χίλιοι &νθρωποι. Στήν Άμερική

είδα τούς τάφους μεγάλων προέδρων, τοu Ούίλσον , τοu

Ροuσβελτ, τοu Λίνκολ καί πολλών &λλων σημαντικών προ

σωπικοτήτων. Κανείς άπό α&τούς δέν άποτεφρώθηκε. Πολύ

δέ περισσότερο μέ παραξενεύει πού άνάμεσα στούς διαδό

χους τοu άγίου Σάββα ύπάρχουν όμο.ίδεάτες τοu Σινάν

πασά!

Μας άφηγήθηκε ενας Πέρσης δικηγόρος πώς ή δική τους

άντίληψη γιά τούς νεκρούς είναι ή πλέον λογική στόν κόσμο.

Δηλαδή οί Πέρσες αν καί πυρολάτρες -λατρεύουν τό πuρ ώς

θεότητα- δέν καίνε τούς νεκρούς τους άλλά τούς τοποθε-

119


τοuν στό εδαφος γιά τροφή τών πτηνών. Τά νεκροταφεία

τους εΙ ναι κτισμένα μέ ψηλούς τοίχους στά όποία κράζοντας

περψένουν σμήνη ορνέων. Ot νεκροθάφτες μεταφέρουν τούς νεκρούς στό νεκροταφείο γυμνούς, σκεπασμένους μό

νο μέ ενα λινό πανί, τούς άφήνουν στό εδαφος καί άπομα

κρύνονται γρήγορα. Τότε σπεύδουν τά ορνεα βιαστικά στή

δουλειά τους. Σέ μερικές ιl'>ρες άπό τό νεκρό άνθρώπινο

σώμα δέν μένει παρά γυμνός σκελετός τόν όποίο κανείς δέν

άγγίζει οUτε θάβει. Ή περσική λογική λέει δτι δσο ε'ίμαστε

ζωντανοί τρεφόμαστε μέ ζώα, δίκαιο είναι λοιπόν νεκροί νά

ταίζουμε τά ζώα. Παραξενευτήκαμε πολύ μ' αύτό, άλλά δέν

μπορούσαμε νά βροuμε γιατί αύτή ή λογική είναι άσθενέ

στερη άπό τή λογική πού όδηγεί στήν καύση καί τήν κατα

στροφή τοu άνθρωπίνου σώματος.

Άλλά άπό τά ΎJδη άπαντημένα ερωτήματα γιατί φτιά

χνεις ξανά ερωτήματα; 'Εάν θελήσουμε νά προσθέσουμε

aτούς έαuτούς μας &χρηστες άνησuχίες, μπορούμε μιά μέρα

νά (φχίσουμε νά παιδευόμαστε μέ τό Ερώτημα: γιατί νά μήν

σκοτώσουμε δλους τούς γέρους καί τίς γριές δπως κάνουν

κάποιες πρωτόγονες φυλές; Καί νά φτιάξουμε έ:να σύλλογο

γιά νά προπαγανδίσουμε α&τήν τήν tδέα;

Καί επίσης, μέ ποιά λογική θά άντιδρούσαμε ενάντια

στήν ταφή, tδιαίτερα σ' αύτή τή χώρα πού τά νεκροταφεία

της λειτουργούν ώς ύπερηφάνεια τοu λαοί> ' ώς πηγή

εμπνευσης καί αν θέλετε καί ώς χαλί τοu κράτους;

Ειρήνη καί ύγεία άπό τόν Θεό

120

50.


Στόν καφετζή Σ. Μ. , ποό eπρεπε νά tπιλέξε:L άνάμεσα στήν αύτοκτον(α χα( τfr.J έπαLτε(α.

Γράφεις δτι δλη σου ή περιουσία πωλήθηκε σέ τρίτους.

'Όταν βρέθηκες στόν δρόμο χωρίς τίποτα καί κανέναν κα

τευθύνθηκες πρός τό νεκροταφείο άποφασισμένος νά αύτο

κτονήσεις. Δέν εΙ χε ς άμφιβολία οuτε δεύτερη σκέψη ε π'

αύτοu. 'Εξουθενωμένος άπό τήν ταλαιπωρία ξάπλωσες πά

νω στόν τάφο τών γονιών σου καί άποκοψήθηκες. Στόν

uπνο σου εμφανίσθηκε ή μητέρα σου πού σέ άπείλησε λέγο

ντάς σου δτι στό Βασίλειο τοu Θεοί> ύπάρχουν πολλοί άπό

εκείνους πού επαιτούσαν στή γη' άλλά οUτε ενας άπό εκεί

νους πού άφαίρεσαν μόνοι τους τή ζωή τους. Αύτό τό ονειρο

σ' εσωσε άπό τήν αύτοκτονία. 'Όντως ή άγαπημένη σου μη

τέρα σέ εσωσε κατά τήν πρόνοια τοu Θεοί>. 'Άρχισες νά

επαιτείς καί άπό τήν επαιτεία νά ζείς. Καί ρωτάς αν μ' αύτό

καταπατάς τόν νόμο τοu Θεοί>;

Θάρρος ανθρωπε! Ό Θεός εδωσε εντολή: ou κλέψεις! Άλλά δέν εδωσε εντολή: μήν επαιτείς! Ή επαιτεία χωρίς πραγ

ματική άνάγκη είναι κλοπή, άλλά στή δική σου περίπτωση

δέν είναι κλοπή. Ό στρατηγός καί αuτοκράτορας 'Ιουστι

νιανός πού δόξαζε τόν Βελιάλ, στά γεράματα εμεινε χωρίς

περιουσία, χωρίς φίλους καί τυφλός. Καθόταν τυφλός εξω

άπό τήν αuλή τοu θρόνου καί επαιτούσε γιά λίγο ψωμί. Σάν

χριστιανός δέν επέτρεψε στόν έαυτό του οuτε καν νά σκε

φθεί τήν αύτοκτονία. Γιατί δπως ή ζωή εΙ ναι καλύτερη άπό

τόν θάνατο Ετσι καί εΙναι καλύτερα ζητιάνος παρά αύτόχει

ρας.

Λές πώς σέ κυριεύει ντροπή καί πώς ή θλίψη σου είναι

βαθειά. Στέκεις τά βράδια εξω άπό τό καφενείο πού κάπο-

121


τε frταν δικό σου καί ζητάς ελεημοσύνη ιΧπό δσους μπαίνουν

καί βγαίνουν. Θυμάσαι πώς πρίν λίγο καιρό Υjσουν τό αφε

ντικό τοϋ καφενείου καί πώς τώρα οέν τολμάς νά μπεΙς

οuτε σάν πελάτης. Καί κοκκινίζουν τά μάτια σου ιΧπό τό

κλάμα καί τόν οδυρμό. 'Ώ καλέ μου ανθρωπε παρηγορή

σου! 01. 'Άγγελοι τοϋ Θεοϋ οέν είναι μακριά σου. Γιατί κλαΙς γιά τό καφενείο ; Δέν εχεις ακούσει γιά ενα καφενείο στήν ακρη τοϋ Βελιγραδίου πού λέγεται «δποιου οέν frταν, δποι

ου οέν θά εΙ ναι»; Πράγματι frταν μεγάλος φιλόσοφος αUτός

πού Εγραψε αUτές τίς λέξεις. Άφοϋ αUτό ισχύει γιά δλα τά

καφενεία, δ λα τά σπίτια, δλους τούς πύργους καί δ λα τά

παλάτια τοϋ κόσμου.

Τί Εχασες; ΈκεΙνο πού οέν frταν δικό σου δταν γεννήθη

κες καί οέν είναι οUτε τώρα δικό σου. 'Ήσουν τό ιΧφεντικό,

τώρα είσαι φτωχός. ΑUτό οέν είναι ιΧπώλεια. Άπώλεια είναι δταν κάποιος ανθρωπος γίνεται κτήνος. Άλλά εσύ Υjσουν

ανθρωπος καί παρέμεινες ανθρωπος. 'Υπέγραψες κάποιες

συναλλαγματικές σέ κάποιους επιφανείς πελάτες σου καί γι'

αUτό τό καφενείο σου Εγινε καφενείο κάποιου ξένου. Τώρα

βλέπεις ιΧπό τό παράθυρο πώς δλοι εκείνοι γελοϋν στό κα

φενείο δπως καί πρίν, ενώ εσύ περιφέρεσαι στούς δρόμους

μέ δάκρυα στά μάτια καί σκεπάζεις τή ντροπή. Μήν

φοβάσαι , ό Θεός Εχει δικαιοσύνη. 'Όλοι αUτοί θά ιΧπολογη

θοϋν γιά τά &οικήματά τους. 'Όταν δμως αuτοί ιΧποπεφα

θοϋν νά αuτοκτονήσουν , ποιός ξέρει αν ό δίκαιος Θεός θά

επιτρέψει στή μητέρα τους νά τούς παρουσιαστεί από

εκείνον τόν κόσμο καί νά τούς αποτρέψει ιΧπό αuτό τό

Εγκλημα; Μήν βλέπεις οUτε στιγμή τήν επιτυχία τους. Άφοϋ

οέν γνωρίζεις τό τέλος τους. 'Ένας ιΧρχαΙος 'Έλληνας σοφός

είπε κάποτε: «Μηοένα πρό τοϋ τέλους μακάριζε», δηλαδή

122


ποτέ μήν ιΧποκαλεΙς κάποιον εUτuχισμένο πρίν δεΙς τό τέλος

του!

ΕΙναι δύσκολο νά εΙσαι επαίτης; 'Αλλά μήπως οέν ε'ίμα

στε δλοι επαίτες; Μήπως οέν εξαρτώμεθα δλοι, κάθε μέρα

καί κάθε wρα, ιΧπό τό Ελεος Έκείνου πού μάς δίνει ζωή νά

ζοϋμε; Έσύ καί τώρα εχεις σημαντική αποστολή στόν κό

σμο: στρέφεις τήν προσοχή τών ανθρώπων στό νά θυ

μοϋνται τόν Θεό καί τήν ψυχή καί νά εΙναι ελεήμονες. Άνα

γκασμένος νά ζεΙς στή σιωπή εμβάθυνε στήν ψυχή σου καί

συζήτα μέσω της προσευχης μέ τόν Θεό. Ή ζωή τοϋ επαίτη

εΙναι πιό ήρωική &π' α&rήν τοϋ &φεντικοϋ. «'Ότι έν πυρl δο

κιμάζεται χρυσος και ανθρωποι οεκτοl εν καμί\.14) ταπεινώ

σεως» (Σ ρ. 2, 5). 'Αλλά εσύ Υjοη εοειξες ήρωισμό μέ τό νά νικήσεις τή μαύρη σκέψη της αuτοκτονίας. Αuτό είναι νίκη

πάνω στό πνεϋμα της ιΧπογοήτευσης. Μετά ιΧπό α&rή τή νί

κη δλες ot αλλες γιά σένα θά είναι εuκολες. Ό Κύριος ας είναι δίπλα σου.

51.

Ειρήνη καί παρηγοριά ιΧπό τόν Κύριο

Στόν έπαyγελματ(α Σ(μο Μ.,

τόν δποLσ βασανίζεt ή έκδοχή

δτι. αότή ή ζωή άποτελε"i τή ΔLκη τοϋ Θεοϋ.

'Άκουσες ιΧπό κάποιον δτι αuτή ή ζωή ιΧποτελεΙ Υjοη τή

δίκη τοϋ Θεοϋ καί δτι δεύτερη κρίση οέν πρόκειται νά

ύπάρξει. Αuτή ή σκέψη σέ βασάνιζε ιΧρκετό καιρό καί οέν

μποροϋσες νά ιΧποφασίσεις αν θά τήν αποδεχθείς η θά τήν

ιΧπορρίψεις .

Φαντάσου εναν πολύ κακό ανθρωπο τοϋ όποίου οί κα

κίες εΙ ναι γνωστές σέ δλη τήν πόλη. 01. γείτονες τόν ιΧποφεύ-

123


γουν καί μεταξύ τους κατακρίνουν τίς αδικίες του. Κανείς

δέν τόν επισκέπτεται, κανείς δέν τόν δέχεται στό σπίτι του.

'Έτσι κρίνουν οί &νθρωποι καί Ε:τσι τόν τιμωρούν. Άλλά ό

&νθρωπος α6τός όδηγεϊ:ται στό δικαστήριο καί τό δικαστή

ρω αποφασίζει νά τόν τιμωρήσει μέ φυλάκιση. Α6τή είναι ή

Ε:σχατη νομική κρίση. Καί Ε:τσι, λοιπόν, βλέπεις δύο δίκες:

μία κατά συνθήκη καί Ε:κτακτη καί μία νομική καί όριστική.

'Ή ακόμα πιό ξεκάθαρα, πάρε τό παράδειγμα κάποιου

&τακτου μαθητή, τόν όποΙο ό δάσκαλος πολλές φορές τιμω

ρεί: κατά τή διάρκεια του σχολικοί> ετους γιά νά τόν συνετί

σει καί στό τέλος του σχολικοί> Ετους τόν αποβάλλει από τό

σχολείο ώς μ ή προσαρμόσιμο.

'Έτσι είναι οί δύο κρίσεις τοί> Θεοί>. Μία κατά συνθήκη,

πρόσκαιρη καί μία όριστική. Άποκαλοί>με εκπαιδευτική τήν

κρίση τοί> Θεοί> πάνω στούς ανθρώπους στό σχολείο αUτης

της ζωής. Ένώ ή δεύτερη κρίση θά είναι δίκαιη καί όριστική.

Αuτό Ε:χει καταστεί: σαφές από πολλά παραδείγματα της

Άγίας Γραφής. Τόν δίκαιο ΜωυσΎj τιμώρησε ό Θεός γιά Ε.να

άμάρτημα μέ τήν απαγόρευση νά μπεΙ στή γη της επαγγε

λίας στήν όποία όδήγησε τόν λαό του επί σαράντα χρόνια.

Α6τή εΙναι ή κατά συνθήκη, ή πρόσκαιρη καί εκπαιδευτική

κρίση τοί> Θεοί>. ηά νά τό βλέπουν οί άμαρτωλοί καί φοβι

σμένοι νά λένε: δταν ό Θεός δέν συγχωρεί: Ε.να άμάρτημα σέ

Ε.ναν τόσο δίκαιο &νθρωπο, πώς θά κάνει &ραγε μέ μίΧς, πού

έ(μαστε φορτωμένοι μέ πολλά καί βαριά άμαρτήματα;Άλ

λά ή τιμωρία τοί> ΜωυσΎj δέν είναι ή Ε:σχατη καί όριστική γι'

αuτόν. Οmε σημαίνει δτι ό ΜωυσΎjς δέν θά μπεϊ: στό βασί

λειο τών οuρανών. Γνωρίζεις δτι α6τός ό μεγάλος ύπηρέτης

τοί> Θεοί> εμφανίσθηκε μαζί μέ τόν προφήτη Ήλία κατά τή

Μεταμόρφωση τοί> Σωτήρας. Α6τό μας μαρτυρεί: δτι, &ν καί

124


τιμωρήθηκε γιά Ε.να άμάρτημα, δέν αποκλείσθηκε από τόν

Θεό οmε από τήν αίώνια ζωή. Οί παιδαγωγικές τιμωρίες η

οί εκπαιδευτικές κρίσεις τοί> Θεοί> ύπηρετοί>ν ακριβώς

α6τόν τόν σκοπό δηλαδή νά προετοιμαστούν οί &νθρωποι

καί νά αξιωθούν της Βασιλείας τών Οuρανών. Κοίταξε τόν

ασθενή της Βηθεσδα πού ηταν κατάκοιτος τριάντα οκτώ

συναπτά Ε:τη. 'Ά ν ή αρρώστια του προερχόταν από τίς

άμαρτίες του μας τό εΙπε ό Κύριος δταν τόν θεράπευσε:

«"Ιδε ύγιης γέγονας, μηκέτι άμάρτανε, ϊνα μη χεψόν σοί τι

γένηται» (Ίωάν. 5,14). Καί τί χειρότερο θά μποροί>σε νά τοί> συμβεί: από τό νά αποκλειστεί: από τό Βασίλειο της ΖωΎjς

κατά τή φοβερή Κρίση τοί> Θεοί> λόγω νέων άμαρτιών;

Καί περί της τελευταίας κρίσης, περί της φοβερΎjς κρίσης

του Θεοί>, περί της ή μέρας ή όποία «Ερχεται καωμένη ώς

κλίβανος» (Μαλ 4,1) μίΧς μίλησε ξεκάθαρα ό Σωτήρας μας. 'Όταν ό Ύ]λως καί ή σελήνη σκοτεινιάσουν, δταν τ' αστέρια

σαλέψουν καί άρχίσουν νά πέφτουν, δταν μέσα στό καθολι

κό σκότος φανεί: «τό σημείον του υίοί> του ανθρώπου»

(Ματθ. 24,30) τότε θά εμφανισθεί: ό Κύριος Ίησοί>ς μέ δύναμη καί δόξα νά κρίνει δίκαια ζώντας καί νεκρούς.

Κρατήσου από α6τήν τήν ύγιή επιστήμη' πού προέρχεται

από τόν &νθρωπο καί διώξε από μέσα σου δ ;η α6τό τό διά

στημα σοί> Εριξε στήν ψυχή α6τός ό αίρετικός &νθρωπος.

Ό Θεός νά σ' εuλογήσει μέ είρήνη καί ύγεία

52. Πάλι στόν πολεμιστή Γιόβιτσα

γιά τή βεβαιωση του βLώματός του.

'Όταν εσύ ώς πρώην &πιστος αίσθάνθηκες πώς ό "Υψι-

125

ΑΓΙσr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

στος έπεμβαίνει στήν ανθρώπινη ζωή, πόσο οέ μάλλον ό πι

στός καί ό εuσεβής.

Μου αφηγήθηκε κάποιος γνωστός πώς τόν "Εσωσε ό Θεός

από τήν ανάκριση. Μάς όο-fryησαν, λέει, στήν αστυνομία καί

μάς παρέταξαν στήν αuλή. Ot στρατιώτες του βασιλιά μάς έπιπλήττουν, μάς μαλώνουν, μάς χαστουκίζουν. ΑUτούς πού

θέλουν νά ανακρίνουν τούς σπρώχνουν στήν &κρη καί φω

νάζουν: «μέσα»! Ένώ πάλι έκείνους πού αφήνουν τούς φω

νάζουν: «στόν δρόμο»! Ot δεύτεροι ηταν λίγοι. Στέκομαι τρέμοντας καί προσεύχομαι μέσα μου: «Κύριε σώσε με!

Κύριε σώσε με!».

- Μά τί δουλειά κάνεις έσύ; μέ ρωτά μέ &σχημο τρόπο ό στρατιώτης. «Κύριε σώσε με», ψιθυρίζω γιά τελευταία φο

ρά καί χωρίς νά σκεφθώ τί θά απαντήσω ανοίγω τό στόμα

καίλέω:

- Κύριε, συντηρώ κατάστημα καί προσφέρω ψωμί σ'

αUτά τά παιδιά. Μέ ζύγισε περπατώντας μία &ριστερά μου,

μία δεξιά μου σάν αναποφάσιστος γιά τό τί θά κάνει μ' έμέ

να καί αμέσως φωνάζει: «στόν δρόμο»!

Πολλοί ot τρόποι του Πάνσοφου Θεου. Μέ χίλιους ουό τρόπους προστατεύει καί σώζει αUτούς πού προσεύχονται

σ' Αuτόν. Σέ κάθε περίπτωση δικαιώνεται καί στίς μέρες

μας ή φράση του βασιλιά Σολομώντα: « Έκ μεγαλωσύνης ίσχύος ονομα Κυρίου, αuτcf) σε προσοραμόντες δίκαιοι

ύψουνται» (Παρ. Σολ. 18 ,10). Μήπως μία φορά ηταν πού εκλεισε τά μάτια του έχθρου ετσι πού νά μήν μπορε'ί νά οε'ί

ποιόν διώκει καί ποιόν αναζητά; Ό &νθρωπος στέκει μπρο

στά του καί αUτός οέν τόν βλέπει. 'Ή νά μπερδεύει τό σπίτι

πού λίγο πρίν Ύ)θελε νά λεηλατήσει καί νά καταστρέψει; Ή

γυναίκα ένός Σέρβου αξιωματικου στό Βελιγράδι "Εζησε

126


ακριβώς αuτήν τήν τύφλωση. Παρατήρησε δτι ot στρατιώτες του έχθρου π-fτyαιναν από σπίτι σέ σπίτι' εκαναν

ερεuνα,λεηλατουσαν καί συλλαμβάνανε κόσμο γιά σκλά

βους. 'Ήταν κοντά στό σπίτι της. Νά τους! 'Ήδη "Εφθασαν

στή διπλανή αuλή. τί νά κάνει ; Φωνάζει τήν πεθερά της καί τά παιδιά καί γονατι'ζουν μπροστά στήν είκόνα του Άρχαγ

γέλου. Προσεύχονταν μέ κλάμα καί λυγμούς. Ot στρατιώτες κτυπουσαν καί "Εβριζαν τούς γείτονες. Ή πόρτα της αuλης

τους σάν νά κτυπά. Τώρα θά "Ερθουν στό σπίτι τους νά .. ! Άλλά οέν θά "Ερθουν. Δέν αφήνει ό Θεός! Ή προσευχή οέν

εΙ ναι μάταιη. Βγαίνοντας από τό διπλανό σπίτι ot στρατιώτες παραβλέπουν τό σπίτι του Σέρβου αξιωματικου

καί πηγαίνουν στό έπόμενο. Άπλά οέν τούς έπετράπη νά

δουν τήν αuλή οuτε τό σπίτι πού δέθηκε μέσω της προ

σευχΥjς μέ τόν οuρανό.

Έσένα, "Επρεπε νά σου οοθε'ί έ:να μάθημα καί νά μείνεις

ζωντανός γιά νά αίσθανθε'ίς τήν παρουσία του Θεου. Ot μεγάλοι &γιοι καί δίκαιοι αίσθάνονταν τήν παρουσία του Θεου

ακόμα καί στήν κίνηση τών σκέψεων καί της καρδιάς τους.

Προσπάθησε καί έσύ νά ανέλθεις έ:ως αUτά τά πνευματικά

ϋψη. 'Έως αUτούς τούς ύπέροχους δρόμους γνωριμίας μέ τόν

Κύριο. 'Έως αUτά τά έξαίσια συναισθήματα γιά τόν Θεό.

53.

Είρήνη καί χαιρετισμούς

Στή ΜαρίαΖ. , πού ζητά νά μάθει τή σημασία της εύαyγελι.κΥjς περικοπής

τών δέκα παρθένων.

Πέντε σοφές καί πέντε μωρές παρθένες. Διάβασε: πέντε

σοφές καί πέντε μωρές ανθρώπινες ψυχές. Ot σοφές εΙχαν

127

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

τά καντήλια καθαρά καί τό λάδι ένώ ο!. μωρές μόνον τά κα

ντήλια. Τά καντήλια κατ' &ρχάς συμβολίζουν τό σώμα καί

τό λάδι τό ελεος. 'Ίσως, ή έλληνική λέξη «ελαιον» νά εχει

κάποια σχέση μέ τή λέξη Ελεος. Άπό τή λέξη Ελεος παράγε

ται καί ή λέξη πολυέλεος, πού σημαίνει α6τόν πού Εχει πολύ

Ελεος. Ό πολυέλεος τού ναού &νάβει κατά τή διάρκεια τού

ορθρου δταν ψέλνονται ο!. ψαλμοί περί τού πολύ έλέοuς τού

Θεού Εναντι τού εκλεκτού Του λαού μέ τήν επανάληψη «δτι

εις τον αιώνα το Ελεος ΑUτού αλληλούια» (Ψαλμ. 135, 1). 0!. σοφές παρθένες είχαν, λοιπόν, παρθένο σώμα μέ παρθένα ψυχή αλλά μαζί μ' α6τό καί μεγάλο Ελεος. 'Έλεος απέναντι

στούς πιό αδύναμους από τίς 'ίδιες, πού ακόμα δέν είχαν απελευθερωθεί &πό τίς άμαρτίες. 0!. μωρές παρθένες κρατούσαν αuστηρά τή σωματική παρθενία &λλά ήταν ανελέητες καί εβλεπαν περιφρονητικά τούς πιό αδύναμους από τίς

'ίδιες. Τούς κατέκριναν μέ αλαζονεία καί τούς &ποστρέφο

νταν μέ ύπεροψία. «Δίκαια τίς αποκαλούν μωρές», λέει ό

&γιος Νείλος τού Σινά, «&φού πέτυχαν στό πολύ δύσκολο

καί σχεδόν &δύνατο -δηλαδή τήν παρθενία- παρέβλεψαν

δμως τό Ελεος, τή συμπόνια, τή συγχώρεση».

Τό καντήλι τους ήταν καθαρό, αλλά &δειο καί σκοτεινό!

'Όταν ερθει ό θάνατος καί τό σώμα λιώσει κάτω &πό τό

χώμα ενώ ή ψυχή ξεκινήσει πρός τόν δρόμο της αιώνιας κα

τοικίας τό λάδι τού ελέους πρέπει νά τίς φωτίζει καί νά τίς

όδηγεί. 'Όποιος μένει χωρίς α6τό τό λάδι θά τόν περιτριγυ

ρίζει τό σκοτάδι. Πώς θά διασχίσει τόν δύσκολο α6τό χώρο ; Ή ψυχή διακατέχεται &πό φόβο καί τρέμει. Γύρω της φοβε

ρές σκιές &πό αναλαμπές. Σάν τά ανατριχιαστικά ονεφα

πού ταλαιπωρούν τόν ϋπνο. Ποιός θά τήν ελεήσει τώρα;

Ποιός θά προσφέρει εστω καί μία &χτίδα φωτός; Θά Ελεήσει

ό Θεός, αλλά τούς Ελεήμονες. Άφού Εχει ειπωθεί: «Μακάρι-

128


οι ο!. Ελεήμονες δτι α6τοl Ε:λεηθήσονται (Ματθ. 5 ,7). ΑUτοί πού εδειξαν ελεος εναντι τών δημιουργημάτων αuτοί θά

Ελεηθούν &πό τόν Δημιουργό. Δέν είναι &ραγε α6τό δίκαιο

καί παρηγορητικό;

Στή γειτονιά μας ζούσε μία μεγάλη κοπέλα. Γι' αuτήν

ήταν γνωστό δτι καθ' δλη τή διάρκεια της ζωής της παρέμει

νε τίμια. Μέχρι εκεί καλά καί &ξια συγχαρητηρίων. Άλλά

&πό μέρα σέ μέρα ή γλώσσα της &ρχισε νά ξερνά δηλητη

ριώδη βέλη γιά εκείνους πού ζοοοαν aτόν γάμο καί ο!. όποίοι

άμαρτάνουν. Άπό τό πρωί μέχρι τό βράδυ περηφανευόταν

γιά τήν παρθενία της καί λοιδορούσε δσους της φαίνονταν

χειρότεροι &π' αuτήν. υΕνας !.ερέας σέ μία συζήτηση μάς

είπε γι' α6τήν: αν δέν ξέρετε τί είναι ή μωρή παρθένα &πό τήν εuαγγελική περικοπή, νά την! Καί οντως, κατά κάποιο

τρόπο, φαίνεται εντονα ή μωρία δταν ό &νθρωπος διαθέτει

μία καί μόνον &ρετή καί τού λείπουν ο!. ύπόλοιπες. Ή μία

&ρετή μοιάζει δπως ενα μικρό φώς μέσα στό σκοτάδι πού

αναγκάζει τόν ταξιδιώτη νά γέρνει πότε &ριστερά πότε δε

ξιά γιά νά μπορέσει νά δεί. Ή σοφία δέν βρίσκεται στήν μία

&ρετή αλλά ατή συλλογή δλων τών &ρετών. 'Όπως είπε καί

ό Πάνσοφος: « Ή σοφία cpκοδόμησεν έαU"'t'Yj οίκον καl ύπήρεισεν στύλους έπτά» (Παρ.Σολ. 9,1). Σοφή είναι ή ψυχή εκείνη ή όποία διαθέτει τουλάχιστον έπτά αρετές.

Ακόμα αUτή ή παραβολή τού Χριστού Εχει καί βαθύτερη

πνευματική σημασία. Μέ τίς πέντε μωρές παρθένες ύπονοεί

τίς πέντε βασικές αισθήσεις. 'Όποιος ζεί μ' α6τό πού βλέπει

καί &κούει χωρίς κανέναν ελεγχο &πό τόν νού, αuτός εχει

μωρή ψυχή. 'Όταν ό θάνατος άπλώσει τό πέπλο του d α&tόν τόν αισθητό κόσμο μία τέτοια ψυχή μένει ατό απόλυτο σκο

τάδι. Μέ τίς πέντε σοφές παρθένες ύπονοεί τίς πέντε έσωτε-

129


ρικές αlσθήσεις, οί όποίες έ:).έyχουν τόν νοu καί κυριαρχούν

πάνω στίς εξωτερικές αlσθήσεις. Άλλά θά μπορέσεις κατά

τή διάρκεια της ζωΥjς σου νά τό άντιληφθείς αUτό; Ό χρόνος

θά δείξει.

54.

ΕΙ.ρήvη καί ύyεία άπό τόν Θεό

Στοός ά&λιροός Ράντοσλιχβ και: Μlλοσλιχβ,

ποό ρωτοϋν γιά τοός λιθοuς ποό θά φωνάξουν.

'Όταν ό Κύριος εμπαινε γιά τελευταία φορά στά 'Ιεροσό

λυμα ό λαός βγΥjκε νά Τόν προϋπαντήσει. Άμέτρητα μάτια

εκθαμβα Τόν εβλεπαν καί άμέτρητα στόματα χαρούμενα

Tou φώναζαν: «'Ωσαννά, εύλογημένος ό ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου» (Μάρκ. 11, 9). Άκούγοντας αύτό οί Φαρισαίοι, κινούμενοι άπό ζηλοφθονία Tou ζήτησαν νά μήν επιτρέπει στόν λαό νά φωνάζει. Τούς άπαντα ό ταπεινός Κύ

ριος: «'Ε<Χν οδτοι σιωπήσωσιν, οί λίθοι κεκράξονται»

(Λουκ. 19 ,40). Τώρα μετά άπό ε'(κοσι αlώνες ρωτάτε τί ε'Cδους λίθοι είναι αύτοί καί αν μποροuν οί λίθοι νά φωνά

ξουν;

Δέν Εχετε διαβάσει πώς οί 'Εβραίοι μετά άπό πέντε ήμέ

ρες σιώπησαν καί πώς οί πέτρες φώναξαν δτι ό Χριστός

είναι ό Ύ1ός τοu Θεοu; 'Όταν εξέπνευσε τή Μεγάλη Παρα

σκευή πάνω στόν σταυρό «ή γη εσείσθη και αί πέτραι εσχί

σθησαν» (Ματθ. 27 , 51). Οί πέτρες σχίσθηκαν καί άπό τόν σεισμό διαλύθηκαν. ΑUτή είναι ή γλώσσα τών λίθων. Μπο

ρεί ι'Χραγε νά ύπάρξει δυνατότερη γλώσσα καί φοβερότερη

φωνή καί πιό οφθαλμοφανής μαρτυρία τοu εύλογημένου

Βασιλέα πού κατέβηκε άνάμεσα στούς άνθρώπους καί οί

130

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ . . .

άνόητοι Τόν άρνήθηκαν καί Τόν θανάτωσαν;

Δεότερος λίθος. 'Όταν οί 'Εβραίοι σιώπησαν οί ι'Χπιστοι

φώναζαν: «'Ωσαννά»! Οί 'Εβραίοι εβλεπαν τοός ι'Χπιστους

ώς λίθους. Μέ τήν πνευματική σημασία αUτοί fιταν οντως Ν.

θοι, χωρίς τή γνώση γιά τόν ενα ζώντα Θεό καί προσκυ

νοοοαν πέτρινα ε'Cδωλα.

'Όταν λοιπόν οί 'Εβραίοι επαψαν νά μιλοuν περί τοu nou τοu Θεοu οί άπόστολοι βγΥjκαν στόν κόσμο γιά νά βαπτί

σουν τούς ι'Χπιστοuς λαούς. Καί οί λαοί αUτοί Εγιναν σάν ζω

ντανοί λίθοι κατά τήν εκφραση τοu άποστόλου Πέτρου:

«Και αUτοι ώς λίθοι ζώντες οlκοδομείσθε οίκος πνευματι

κός» (Jί Πέτρ. 2, 5). Ώς ζωντανοί Ν.θοι οί ι'Χπιστοι συνέχισαν νά δοξάζουν τόν Θεό ενώ οί 'Εβραίοι λιθοβόλησαν καί σιώ

πησαν.

Τρίτος λίθος. 'Όταν τά στόματα τών 'Εβραίων εκλεισαν

φώναξαν οί πέτρες τοu ναοu τοu Σολομώντα. Άκόμα καί

σήμερα φωνάζουν. Άφοu εκπληρώθηκε ή προφητεία γι'

αύτόν τόν ναό πού Ελεγε: «Ού μΥj άφεθΥj ώδε λίθος επι λί

θον» (Ματθ. 24, 2). Ή ύπερηφάνεια καί ή δόξα τοu Ίσραήλ, ό ναός τοu Σολομώντα σήμερα δέν ύπάρχει. Ύπάρχουν μό

νο μερικές πέτρες σήμερα άπ' αύτόν τόν ναό, τόσες δσες

είναι άρκετές ωστε οί γιοί καί οί κόρες τοu Ίσραήλ νά κτuποuν τά κεφάλια τους σ' αύτές τίς πέτρες τών στεναγμών

οδυρόμενοι καί θρηνώντας. ΑUτά τά ύπολείμματα λίθων μέ

τή σιωπή τους φωνάζουν σάν τόν άγγελιοφόρο άπό τό πε

δίο της μάχης πού άναγγέλλει τήν ηττα.

Τέταρτος λίθος. Οί 'Εβραίοι γιά μεγάλο χρονικό διάστη

μα σταμάτησαν νά μιλοuν γιά τόν Χριστό. ΟUτε χαίρονταν ,

οUτε δόξαζαν , οUτε φώναζαν «'Ωσαννά» . Γι' αUτό καί προ

σβεβλημένος ό Θεός κατέστρεψε τόν μοναδικό ναό θυσιών

131


τους d Α&τόν. Τόν παρέδωσε aτόν &φανισμό. 'Αλλά έκατοντάδες χιλιάδες ναοί από πέτρα ανεγέρθηκαν σ' δλον τόν

κόσμο πρός δόξα Χριστοί>. Κα[ α&τές οί πέτρες φωνάζουν

α&τό πού οί Έβραίοι &ποσιωποϋν.

Πέμπτος λίθος. Είναι α6τός πού &κόμα δέν φώναξε,

&λλά θά φωνάξει πρ[ν τό τέλος τοϋ κόσμου' μπροστά από

τόν δεύτερο έρχομό τοϋ Κυρίου. Γιά τό τέλος τοϋ κόσμου

προείπε ό πλέον Προορατικός: «Ό Ύ)λιος σκοτισθήσεται και

ή σελήνη ου δώσει το φέγγος α6τΥjς, και οί &στέρες πε

σοϋνται &πο τοϋ ο6ρανοϋ» (Ματθ. 24, 29). η είναι ή γη, ό Ύ)λιος χα[ ή σελήνη παρά &στέρες μέ πέτρες; Μέ τή δική τους

γλώσσα χα[ τόν δικό τους τρόπο λοιπόν αύτο[ οί καυτοί λί

θοι θά φωνάξουν τή συγκεκριμένη έποχή. Δηλαδή, τήν έπο

χή πού θά παρουσιαστοϋν πολλοί ψευδοπροφΥjτες χα[ θά

πληθύνουν οί παράνομοι χα[ ή αγάπη των περισσοτέρων

γιά τόν Θεό θά παγώσει. Μέ μιά λέξη, δταν μετά τούς

Έβρα[ους χα[ πολλοί χριστιανοί σωπάσουν. Τότε α&τό τό

ο6ράνιο σωμα, α&τός ό πύρινος λίθος τοϋ Θεοϋ θά φωνάξει

μέ τή γλώσσα του χα[ τόν τρόπο του. Κα[ θά &να:yγε[λει τόν

έρχομό τοϋ ΚριτΥj δπως τό ιΧστρο τΥjς &νατολΥjς κάποτε

&νήγγειλε τή γέννηση τοϋ Σωτήρα.

55.

Εφήνη χα[ ύyε[α &πό τόν Θεό

Στόν μορφωμένο l.Χνθρωπο ποό δδηγήθηκε

στή δLαπίστωση δτι. «κάτι.» ύπάρχει..

Μοϋ γράφεις δτι έν τέλει πρέπει νά ύπάρχει «κάτι». Διά

βασες, λές, ενα βιβλίο ένός μεγάλου αστρονόμου περί αστέ

ρων χα[ ύπέπεσε στήν &νUληψή σου ό tσχ!Jρισμός α&τοϋ τοϋ

132


λαμπροί> έπιστήμονα: «Χωρίς τόν Θεό τίποτα στόν κόσμο

δέν μπορεί νά κατανοηθεί οUτε νά έξηγηθεί». Έξ α&τοϋ όδη

γήθηκες ατό συμπέρασμα δτι «κάτι» ύπάρχει.

Άπλά πές ύπάρχει Θεός χα[ νά είσαι χαρούμενος! 'Έτσι

μιλοϋν πολλοί μορφωμένοι ιΧνθρωποι: Ύπάρχει «Κάτι»! 'Αλ

λά έάν μείνεις ως τό τέλος της ζωΥjς σου d α&τήν τήν εκφραση' δλη σου ή ζωή θά είναι ενα τίποτα.

Μιά στιγμιαία διαπίστωση δτι ύπάρχει κάποια μυστη

ριώδης μεγάλη δύναμη πίσω &π' τόν όρατό κόσμο' δέν απο

τελεί οϋτε κατά τό Ελάχιστο πίστη, ζωοποιό χα[ καρποφό

ρα, ή όποία μάς φωτίζει τόν δρόμο χα[ μάς δείχνει τόν στόχο

μας.

Τό νά λέμε μόνο δτι «Κάτι» ύπάρχει δέν σημαίνει δτι

βγήκαμε ατό φως της ήμέρας. Α&τό μόλις χα[ μετά βίας ση

μαίνει δτι ό ταξιδιώτης διέσχισε τό σκοτάδι τοϋ μεσονυκτί

ου μέ τ[ς 'ίριδες διεσταλμένες διαισθανόμενος τό λυκαυγές

της &νατολΥjς. 'Αλλά &πό έκεί έ:ως τό νά φθάσει ό Ύ)λιος στήν

κορυφή είναι μακρύς ό δρόμος. Βιάσου νά μήν σέ προφθάσει

ό θάνατος σ' α&τό τό σκοτάδι. Νά μπορείς τουλάχιστον νά

λές ύπάρχει «Κάποιος» γLά νά φέρει τήν αl>γή ατή ζωή σου.

Γνώρισε τόν Δημιουργό σου &γαπητέ &δελφέ. Α&τό είναι

π ιό σημαντικό &πό τή γνώση των δημιουργημάτων Του.

Μήν παραμένεις στήν κοινωνία έκε[νων γιά τοός όπο[ους ό

απόστολος λυπάται λέγοντας: « Έσεβάσθησαν και έλάτρευσαν τη κτίσει παρa τον κuσαντα» (Ρω μ. 1 ,25). Ό 'Ύψιστος καλλιτέχνης στέκει δίπλα ατά ltργα Του. Έσύ κοιτάζεις πιό

πολύ τ[ς καλλιτεχνικές δημιουργίες Του, οί όποίες μέχρι

ένός σημείου ανοίγουν τά μάτια χα[ κατόπιν τυφλώνουν.

Γιατί δέν πλησιάζεις τόν Καλλιτέχνη χα[ δέν Τόν γνωρίζεις

χα[ δέν Τοϋ συστήνεσαι; Ό Χριστός γι' α&τό fιρθε στόν κό-

133


σμο, γιά νά σοϋ άπλώσει τό χέρι χαί νά σέ όδηγήσει. 'Όποι

ος δέν πλησιάζει κοντά Του, δέν Τοϋ συστήνεται χαί δέν

ύποχλίνεται σ' Αύτόν, δέν θά γίνει δεχτός οuτε χ&ν στήν

αύλή Του στούς ούρανούς.

Αύτά στά γράφω επειδή μόλις γύρισα άπό μία κηδεία.

Πέθανε έ:νας &ξιος νέος στήν Αχρίδα. Στό νεκρικό φέρετρο

τό πρόσωπό του fιταν φωτεινό, φωτεινότερο άπό δταν fιταν ζωντανός. 'Έζησε μέ πίστη χαί συγχωρέθηκε πλήρης πίστε

ως. Πολύ νέος, άλλά σώφρων. Ένώ εσύ είσαι Ύjδη πολύ με

γαλύτερός του.

56.

EtpήVtJ χαί Ελεος άπό τόν Θεό

Στόν βLβλι.οπώλΥj Σβέτολιχ Μ.

γιά τίς νεότερες αψέσεr.ς.

'Άκουσες, λές, κάποιους άνθρώπους εκεί γύρω άπό τόν

Δούναβη πώς μιλοϋν στόν λαό γιά μιά νέα χαί aσυνήθιστη

διδασκαλία. Τό περιεχόμενο αύτης της διδασκαλίας τονίζει:

δσο περισσότερο, τόσο καλύτερα. Ίσχuρίζονται δτι ή συντέ

λεια τοϋ κόσμου είναι Ύjδη στό κατώφλι της πόρτας μας.

Δείχνουν κάποια προειδοποιητικά σημάδια της Δευτέρας

Παρουσίας τοϋ Χριστοϋ ώς Ύjδη εμφανισμένα στόν κόσμο.

Τέτοια είναι ο!. σεισμοί , ο!. πόλεμοι, ή άθέtα, ή διαταραχή της

φύσης, ή σύγχυση μεταξύ τών άνθρώπων χαί πολλά &λλα.

Μέ βάση αύτά διδάσκουν στούς άνθρώπους νά μήν άγωνί

ζονται καθόλου ενάντια στό κακό τοϋ κόσμου χαί ετσι θά

επισπευστεϊ ή Δευτέρα Παρουσία τοϋ Χριστοϋ. Πρέπει , λέ

νε, νά χαιρόμαστε μέ τή σύγχυση , τούς πολέμους , τίς χρί

σεις , τίς πλημμύρες , τίς ξηρασίες , τήν πείνα , τούς διαπληχτι-

134


σμούς άνάμεσα σέ γείτονες' τίς διαιρέσεις τών οικογενειών'

τήν άταξία, τήν παραπαίουσα Έχχλησία, τήν κατάρρευση

τοϋ κράτους. Δέν πρέπει νά διορθώσουμε αύτήν τή ζωή, δέν

πρέπει νά μπαλώσουμε τόν κόσμο, άλλά νά τόν άφήσουμε

νά γίνει όλόχληρος κομμάτια, σκουριά, νά δηλητηριαστεί χαί

Ιtτσι νά γίνει άχατοίχητος. Καί δλα αύτά γιά νά τόν δεί ό

Χριστός μουχλιασμένο wστε νά επισπεύσει τόν Ερχομό Του

χαί νά δώσει τέλος d δλα αύτά. Μέ μιά λέξη εμείς πρέπει νά συνεργασθοϋμε γιά τήν καταστροφή τοϋ κόσμου χαί Ιtτσι

ξεκάθαρα, άνοιχτά νά εξαναγκάσουμε τόν Χριστό νά Ιtρθει

ξανά. Καί aσταμάτητα επαναλαμβάνουν: δσο περισσότερο,

τόσο καλύτερα. Αύτή είναι ή νέα διδασκαλία της όποίας ο!.

δάσκαλοι αύτοαποχαλοϋνται νέοι άντβεντιστές.

Προσωπικά, δέν μέ παραξενεύει διόλου τό γεγονός δτι

κάποιοι &νθρωποι itφθασαν σέ τέτοιου ε'Cδους σκέψεις μέ

ποιό δικαίωμα δμως συνδέουν τούς έαυτούς τους μέ τόν

Χριστό χαί τό Εύαγγέλιο; Έφόσον δταν κάποιος aποσχι

σθεί άπό τήν Έχχλησία χαί (φχίσει αύτόβουλα νά φαντάζε

ται, φθάνει στήν πιό γελοία χαί παράλογη σκέψη, παρόμοια

μέ εκείνη πού βλέπει στόν uπνο του ό μεθυσμένος. Μόλις

κάποιος πέσει άπό τό καράβι, τοϋ όποίου τό πηδάλιο

κρατά ό Χριστός, βρίσκεται στή βάρκα τήν όποία φροντίζει

ό σατανάς.

Αύτή ή νέα διδασκαλία, θυμίζει άρχετά τήν αϊρεση τών

Ν ιχολd.ι"τών τήν εποχή τών άποστόλων: «'Ότι μισείς τα Εργα

τών Νιχολd.ίτών,& χάγw μισώ» (Άπ. 2,6). 0!. Νιχολd.ί"τες δίδασκαν δτι πρέπει νά άμαρτάνουμε χαί μάλιστα νά άμαρ

τάνουμε δσο πιό πολύ μποροϋμε, μέχρι ή άμαρτία μας νά

μiΧς όδηγήσει στόν κορεσμό χαί νά aποξηρανθεί. Πίστευαν

δτι δταν ό &νθρωπος χορτάσει άπό τήν άμαρτία γίνεται

135

ΑΓΙΟΊ' ΝΙΚΟΛΑΟΊ' ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

&γιος! 'Όπως άκριβώς έκείνοι μ' α&τές τiς άνόητες σκέψεις

-δτι δηλαδή μέ τήν άμαρτ~α θά άγιάσουv- ετσι χα~ οί νέοι

άντβεντιστές νομίζουν δτι μέ τόν πολλαπλασιασμό τοu κα

κοu θά άναγκάσουν τόν Θεό νά φέρει τό τέλος τοu κόσμου.

Λές χα~ μπορεί νά έξαναγκασθεί ό "Υψιστος γιά κάτι χα~

άπό άδυναμ~α χα~ ιΧγνοια θά Ερθει φέρνοντας τό τέλος τοu

κόσμου!

'Άκουσε τ~ γράφει ό άπόστολος Πέτρος γι' αύτό: «Ού

βραδύνει ό Κύρως της έπαγγελ~ας ως τινες βραδύτητα

ήγοuνται, άλλα μακροθυμεί είς ήμάς, μη βουλόμενός τινας

άπολέσθαι, άλλα πάντας είς μετάνσιαν χωρΥjσαι. 'Ήξει δΕ: ή

ήμέρα Κυρ~ου ώς κλέπτης έν νυκτ~, έν ~ ούρανοι pοιζηδον

παρελεύσονται, στοιχεία δΕ: καuσούμενα λυθήσονται, και γη

και τα Εν αύτη Εργα κατακαήσεται» (Β' Πέτρ. 3,9-10). Α&τό σημα~νει δτι ή Δευτέρα Παρουmα θά ~νει σέ όρισμένο χρό

νο τόν όποίο γνωρίζει μόνο ό Θεός.

'Ά ν τώρα κάποιος έπιθυμεί νά Ερθει τό τέλος τοu κόσμου

δσο τό δυνατόν γρηγορότερα, α&τό δέν τοu δ~νει τό δικα~ω

μα νά κάνει κακό γιά νά Ε:ρθει τό καλό. Ό άπόστολος

Παuλος συμβουλεύει τόν Τιμόθεο: «τηρΥjσα~ σε την έντολΥjν

ασπιλον, άνεπ~ληπτον μέχρι της έπιφανε~ας τοu Κυρ~ου

ήμών Ίησοu Χριστοl>» (Α' Τιμ. 6,14). 'Έχουμε χρέος λοιπόν νά τηροuμε Uς έντολές τοu Χριστοί) ως τό τέλος , δποια ΕΠΟ

χή κι ιΧν Ερθει α&τό. Κα~ μ~α άπό Uς κυριότερες έντολές Του

είναι ή άγάπη άπέναντι στούς συνανθρώπους μας. Τ~ ε'ίδους

θλιβερή άγάπη άπέναντι στούς συνανθρώπους μας Ε:χουν

εκείνοι πού έπιθυμοuν , δσο πιό πολύ γ~νεται , νά βρωμ~ζο

νται χα~ νά απομακρύνονται άπό τόν Θεό; Κα~ νά αύξάνουν

οί άσεβείς , οί μοχθηροί , οί ταραξ~ες , οί καταστροφείς , οί

έγκληματίες , τά θηρία; Δέν διακρίνεις άμέσως δτι αύτοί οί

136


α&τοαποκαλούμενοι διδάσκαλοι επιβιβάστηκαν στή βάρκα

τοuσατανά;

Βλέπουμε κι έμείς πολλά σημάδια πού προμηνύουν τήν

Ε:λευση τοu Κυρίου 'Ιησοu Χριστοu -δέν ε'ίμαστε τυφλο~.

Άλλά αύτό δέν μάς δ~νει τό δικαίωμα νά καθορ~ζουμε άφ'

ένός τήν ήμέρα τοu τέλους τοu κόσμου καί άφ' έτέρου νά

έπιθυμοuμε τόν πολλαπλαmασμό τοu κακοu πού μέ τή σει

ρά του πολλαπλαmάlμ χα~ τόν άριθμό τών άδίκων πού χά

νουν τήν ψυχή τους. 'Όμως έμείς ώς τέκνα Θεοu πρέπει νά

έπιθυμοuμε έκείνο πού έπιθυμεί καί ό ούράνιος Πατέρας

μας «δς πάντας άνθρώπους θέλει σωθηναι» (Α' Τιμ. 2, 4). Άκόμα χα~ αν ή θάλασσα ταραχθεί καί ή γη τρέμει χα~ τ'

άστέρια πέφτουν έμείς πρέπει νά σταθοuμε άτάραχοι πα

ραδιδόμενοι στό θέλημα τοu Δημιουργοί) χα~ έπιθυμώντας

τό καλό δλων τών άνθρώπινων δημιουργημάτων.

Sl.

Είρήνη καί χαρά άπό τόν Κύριο

Στόν άρχειοφόλακα Μπράνtσλαβ Ν., πού ρωτά

αν εlναt καλότερος δ αtφνιδr.ος θάνατος.

'Άκουσες πώς μερικοί έπιθυμοuν τόν αίφνίδιο θάνατο.

Άφοu ό θάνατος είναι νά Ε:ρθει τουλάχιστον ας είναι αίφνί

διος , ωστε νά δώσει μία κι Ε:ξω τέλος d αύτή τή ζωή. Καλύτερα Ετσι παρά νά βασανιζόμαστε άπό Uς άρρώστιες καί νά

βασανίζουμε καί τούς αλλους. Ή προσμονή τοu θανάτου

είναι φοβερό πράγμα ένώ ό άπρόσμενος θάνατος δέν είναι

τiποτα. Στό χωριό μας Ενα α&τοκ~νητο χτύπησε μ~α γυναίκα

καί τή σκότωσε. Αύτό τό γεγονός Ε:δωσε άφορμή γιά διάφο

ρες συζητήσεις. Κάποιοι ίσχυρίζονταν δτι τέτοιου ε'ίδους

137

Αrισr ΝικοΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

θάνατος εΙναι καλύτερος. Κάποιος μάλιστα εΙπε γιά τόν θά

νατο τό έξης : &.ς Ερθει, (χρκεί νά μήν μάς δαγκώσει! η' αύτό γράφεις και ζητάς μιά έξήγηση.

Δέν πρέπει νά έπιθυμοuμε τόν αίφν(οιο θάνατο , αλλά νά

ε'ίμαστε έ:τοιμοι γιά τόν θάνατο κάθε στιγμή. 'Έτσι μάς δι

δάσκει ή Έκκληffiα μας. 'Υπάρχουν καθορισμένες προσευχές

στόν Θεό γιά νά μας φυλά από διάφορες συμφορές μέσα

σUς όποίες απαριθμείται κα( αύτή γιά τόν αίφν(οιο θάνατο.

Άλλά 'Εκείνος πού Εχει τήν έξουmα πάνω στή ζωή κα( τόν

θάνατο ορά κατά τήν Άγ(α Πρόνοιά Του μέ γνώμονα τήν

εύεργεσ(α τών ανθρώπινων ψυχών' ε'ίτε τούς πα(ρνει ε'ίτε

τούς αφήνει στή ζωή. Συνήθως χτυπά μέ αίφν(οιο θάνατο

τούς άμαρτωλούς, αλλά μερικές φορές -σπάνια- κα( τούς

ο(καιους. Δέν διαβάζουμε &.ραγε στήν Παλαιά Διαθήκη πώς

ό Θεός τιμώρησε μέ αίφν(οιο θάνατο τούς γιούς τοu Άαρών

γιά τήν αύτόβουλη θυσ(α , δπως κα( τούς ξεσηκωμένους

ένάντια aτόν ΜωυαΎj; Ό Ά ναν(ας κα( ή Σαπφήρα επεσαν νε

κρο( έπειοή εΙπαν ψέματα στούς αποστόλους. Πολλο( χρι

στιανο( μάρτυρες πέθαναν μέ αίφν(οιο θάνατο δπως οιαβά

ζ ου με aτούς β(ους τών ά:ytων μαρτύρων τοu Χριστοu. Μερι

κές φορές συνέβη κα( εύσεβείς νά πεθάνουν από αίφν(οιο

θάνατο , πράγματι πολύ π ιό σπάνια. 'Έτσι συνέβη μέ τόν

&γιο Άθανάσιο τόν Άθων(τη , δπου καθώς Εχτιζε εναν τοίχο ,

επεσε ό τοίχος κα( σκότωσε μαζ( μ' αύτόν κα( μερικούς μο

ναχούς.

Στέλνοντας τόν αίφν(οιο θάνατο σέ μερικούς άμαρτω

λούς ό Θεός πετυχα(νει δύο στόχους: τούς μέν νεκρούς

άμαρτωλούς τούς τιμωρεί , τούς οέ ύπόλοιπους τούς φοβ(ζει

wστε νά μήν άμαρτάνουν. 'Όπως συνέβη κα( μέ τόν αίφν(οιο

θάνατο τοu Άναν(α κα( της Σαπφήρας: «Άκούων ΟΕ ό Άνα-

138

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ANTEXETAJ ...

ν(ας τοUς λόγους τούτους πεσwν έξέψυξε, και Εγένετο φόβος

μέγας έπι πάντας τοuς ακούοντας ταUτα. Ά ναστάντες ΟΕ οί

νεώτεροι συνέστειλαν αύτον και έξενέγκαντες εθαψαν.

Έγένετο ΟΕ ώς ώρών τριών διάστημα και ή yυvYj αύτοu, μη

ε ίου ία το γεγονός, είσΎjλθεν. Άπεκρίθη ΟΕ αύτη ό Πέτρος

είπέ μοι,εί τοσούτου το χωρ(ον απέοοσθε ;ή δΕ είπε· να(, το

σούτου. Ό ΟΕ Πέτρος εΙπε προς αύτήν· τι δτι συνεφωνήθη

ύμίν πεφάσαι το Πνεuμα Κυρ(ου; tδou οί πόδες τών θαψά

ντων τον &.νορα σου έπι τη θύ~ και έξο(σοum σε. 'Έπεσε δΕ

παραχρήμα παρ{χ τούς πόδας αύτοu και έξέψυξεν· είσελθό

ντες ΟΕ οί νεαν(σκοι εδρον αύτην νεκράν, και έξενέγκαντες

εθαξαν πρΟς τον &.νδρα α&της. Και Εγένετο φόβος μέγας Εφ'

δλην την έκκληmαν και επι πάντας τοuς ακούοντας ταUτα»

(Πράξ. 5,5-11). 'Όταν οί &.νθρωποι ανυψώνουν περισσότερο κάποιον ο(

καιο κα( &..ρyJ.'ζουν , κατά κάποιο τρόπο, νά τόν αποθεώνουν,

δπως στήν περ(πτωση τοu άγ(ου Άθανασ(ου, τότε ό Θεός

πα(ρνει τήν ψυχή τοu οικα(ου αtφν(οια ' wστε νά αποοε(ξει

στούς ανθρώπους δτι μόνον Αύτός εΙναι ό Θεός κα( δτι οέν

ύπάρχει κανε(ς &.λλος πλήν Auτou. Σέ κάθε περ(πτωση

δμως ό αίφν(οιος θάνατος αποτελεί ξεκάθαρο ο(οαγμα γιά

τούς &.λλους πού βρ(σκονται στή ζωή: δτι ολοι πρέπει νά

σκεπτόμαστε τόν θάνατό μας κα( νά έτοιμάζουμε τήν ψυχή

μας μέ μετάνοια ' μέ προσευχή κα( ελεημοσύνη γιά τή σύ

ντομη εξοοο από αύτόν τόν κόσμο.

Λέγεται γιά τόν συγχωρεμένο γέροντα Νικήτα τοu Βα

λαάμ (t1907) δτι φοβόταν πολύ τόν αίφν(οιο θάνατο κα( διαρκώς προσευχόταν παρακαλώντας τόν Θεό νά τοu στε(

λει πρ(ν τόν θάνατο αρρώστια. 'Έλεγε χαρακτηριστικά:

«Μέ τήν ύπομονή στήν (χρρώστια τουλάχιστον θά μέ έλεή-

139

ΑΓ!ΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

σει ό Δίκαιος Κριτής ό 'Οποίος αν θέλει μπορεί νά τό ύπολο

γίσει στά αγαθά !tργα τά όποία έγώ δέν !tκανα». Κάποιος

αλλος ξαπλωμένος στό νεκρικό κρεβάτι παρηγοροuσε τούς

φίλους του Μ::yοντας: «Έννέα μήνες ταλαιπωριόμουν γιά νά

!tρθω σ' αύτόν τόν κόσμο είναι αραγε πολύ ol εννέα μήνες γιά νά βγώ απ' αύτόν ;».

Καί πράγματι ή αρρώστια πρίν τόν θάνατο Εχει πολύ με

γάλη σημασία. Ή αρρώστια !tσωσε πολλούς άμαρτωλούς

φέρνοντάς τους τήν αtώνια σωτηρία. Πολλές χιλιάδες από

αύτούς !tμαθαν γιά τόν Θεό καί τήν ψυχή τους μόλις !tφθα

σαν στήν επιθανάτια ασθένεια. Γνωρίζοντας !tτσι αύτές τίς

δυό μεγάλες πραγματικότητες τίς όποίες σ' όλόκληρη τήν

ζωή τους άγνοοUσαν, μετάνιωσαν πικρά, κλαίγοντας γιά τήν

ανόητη ζωή τους, μετέλαβαν καί !tτσι μέ δάκρυα καί αίμα

Χριστοu αξιώθηκαν νά μποuν στή φωτεινή ούράνια αύλή.

Είναι σαφές, λοιπόν, δτι ή άρρώστια πρίν τόν θάνατο !tρχε

ται ώς ελεος Θεοu. Δέν πρέπει νά μάς ενοχλεί καθόλου εάν

ol συγγενείς καί ol φίλοι μας παιδεύονται γύρω από μάς κατά τήν περίοδο της επιθανάτιας ασθένειάς μας. Αύτό πά

λι γίνεται γιά τό δικό τους καλό. Μ' αύτές τίς ύπηρεσίες τους

χρεώνουν τόν Δημιουργό ol liνθρωποι καί Αύτός θά τούς τό επιστρέψει πληρώνοντάς τους έκατονταπλάσια.

Ειρήνη σέ εσένα καί εύλογία από τόν Θεό

58. 1 Στή μοναχή Βαρβάρα στά Ίεροσόλuμα γιά τούς τρεLς χιτώνες τοϋ Χριστοί>.

Μέ ρωτάς , σεβαστή αδελφή , γιά τούς τρείς χιτώνες μέ

τούς όποίους fιταν ντυμένος καί σκεπασμένος ό Κύριος χα-

140


τά τό διάστημα αρκετών ώρών τή Μεγάλη Παρασκευή.

Γιατί ό Πιλάτος Τόν !tντυσε μέ πορφυρό χιτώνα; Γιατί ό

Ήρώδης Τόν !tντυσε μέ λευκό χιτώνα; Καί γιατί ol εκτελεστές επίσης λίγο πρίν Τόν θανατώσουν Τόν itντuσαν πάλι μέ

τόν δικό Του χιτώνα;

'Όλα δσα συνέβησαν κατά τή διάρκεια της επίγειας ζωής

τοu Χριστοί) !tχουν μεγάλη σημασία' δ λα αποκαλύπτουν

κάποια αλήθεια καί χρησιμεύουν ώς δίδαγμα στούς ανθρώ

πους. Κάποια από αύτά τά διδάγματα είναι liμεσα καί

εμφανώς αντιληπτά, ενώ κάποια αλλα είναι εμμεσα καί μέ

παραστάσεις πού χρίζουν έρμηνείας. Τό σκέπασμα τοu

Χριστοu μέ τρείς χιτώνες ανήκει d αύτήν τή δεύτερη κατηγορία διδαγμάτων.

Ό πορφυρός χιτώνας είναι ό χιτώνας τοu Ρωμαίου αύτο

κράτορα. 'Όταν ό Κύριος είπε στόν Πιλάτο δτι τό βασι'λειό

Του «ΟUΚ !tστιν εκ τοu κόσμου τούτου» (Ίωάν. 18,36) αύτό φάνηκε στό ύλιστικό πνεuμα τοu Ρωμαίου αξιωματούχου

ώς ανοησία καί ώς εμπαιγμός της αύτοκρατορικής αξιοπρέ

πειας. Γι' αύτό ol στρατιώτες τοu Πιλάτου !tντuσαν τόν Χριστό μέ πορφυρό χιτώνα -εξυπακούεται μέ τόν πιό εύτελή

πού μποροuσαν νά βροuν- γιά νά Τόν χλευάσουν αποκαλώ

ντας Τον βασιλιά. Άλλά καί μόνον αύτός ό χιτώνας αύτο

κρατορικοu χρώματος μαρτυρεί γιά τόν Κύριο, δτι ό Χρι

στός είναι πράγματι Βασιλιάς. Ol παλικαράδες τοu Πιλάτου, λοιπόν, κορΟίδεύοντας στήν πραγματικότητα ανακήρυ

ξαν τόν Κύριο d αύτό πού πράγματι fιταν! Κανείς απ' δλους αύτούς δέν μποροuσε νά διανοηθεί δτι τό βασίλειο τοu Χρι

στοu θά κυριαρχήσει πάνω στή Ρωμα:ίκή αύτοκρατορία καί

σέ κάθε αλλη αύτοκρατορία τοu κόσμου.

Ό βρώμικος βασιλιάς Ήρώδης , περίμενε πώς ό Χριστός

141


θά κάνει κάποω θαuμα μπροστά του. Δέν επιθυμούσε βέ

βαια κάποιο χρήσιμο καί φιλάνθρωπο θαuμα, (i).)..ά Ενα βάρ

βαρο θαuμα τό όποίο θά χρησίμευε μόνο γι.ά τήν !.κανοποίη

ση τών οφθαλμών του. Έν τώ μεταξύ, μπροστά του στεκό

ταν τό μεγαλύτερο θαuμα τοu κόσμου: ανθρωπος καθαρός

καί αναμάρτητος. Ή ακριβής &ντίθεση τοu βαmλr.& της γενο

κτονίας καί τοu δολοφόνου τοu 'Ιωάννου τοu Προδρόμου.

Έγώ κρατώ δτι αuτός ό νέος ακάθαρτος απόγονος τοu

Ήσαu μποροΟΟε νά πιστέψει d δλα τά θαύματα τοu κόσμου, αλλά μέ τίποτα καί ποτέ στό θαuμα της άγνότητας καί τοu

αναμάρτητου ένός ανθρώπου. Καί ακριβώς αUτό τό μέγιστο

καί απάνω θαuμα στάθηκε μπροστά του. Άλλά αUτός βρώ

μικος στήν ψυχή δέν μπορούσε νά τό δεί. 'Όπως δταν ό Πι

λάτος βυθιζόταν στό ψεuδος τών ειδωλολατρών κοιτώντας

τήν 'Αλήθεια κατά πρόσωπο δέν μπορούσε νά τήν δεί. 'Έτσι

και ό 'Ηρώδης τυφλός από τά κατάμαυρα &ρρωστα άμαρτή

ματά του, κοιτά τήν Άθωότητα και τήν Άγνότητα κατά πρό

σωπο καί δέν μπορεί νά τή δεί. Άπογοητεuμένος από τίς

προσδοκίες του ό 'Ηρώδης εντuσε μέ λευκό χιτώνα τόν Χρι

στό. Τό λευκό είναι ή εικόνα της καθαρότητας καί της αθωό

τητας. Θά διάβασες βέβαια δτι ο!. &:yγελοι τοu Θεοu εμφανί

ζονται μέ λευκούς χιτώνες. Κι ltτσι λοιπόν, ό ακάθαρτος

Ήρώδης πού σκέφθηκε δτι ό Χριστός δέν είναι καθαρός

δπως καί αUτός καί ο!. αλλοι, Tou φόρεσε λευκό χιτώνα, σύμβολο της καθαρότητας καί της άγνότητας. Καί δπως ο!.

στρατιώτες τοu Πιλάτου γιά νά χλευάσουν, αναγνώρισαν τόν

Κύρω ώς βασιλιά, ltτσι καί ό Ήρώδης τόν αναγνώρισε ώς

ανθρωπο της άγνότητας. ΑUτό αποτελεί καί στίς δυό περι

πτώσεις αναγνώριση τοu Χριστοί) από τούς έχθρούς Του,

εστω κι αν αUτό Εγινε αθελά τους καί ασυνείδητα.

142


Τέλος, μόνο πρίν τή σταύρωση ό Κύρως ντύθηκε μέ τόν

δικό Του χιτώνα. Ήταν ό χιτώνας πού τοu είχε ύφάνει ή δι

κή Του Άγία Μητέρα, ή Θεοτόκος. Είναι ό '(δως χιτώνας μέ

τόν όποίο περπάτησε ατή γη καί πάνω aτόν όποίο ο!. στρα

τιώτες στόν Γολγοθά ρίχνουν τά ζάρια.

Άλλά δέν βλέπεις σ' δλα αUτά ενα μεγάλο δίδαγμα γιά

μ&ς; 0!. ανθρωποι συχνά αποφαίνονται γιά τό αν εΥμαστε καλοί η κακοί. Ά νάλογα μέ τήν απόφασή τους μας εκτψοuν,

μ&ς θαυμάζουν η μ&ς κατακρίνουν. 0!. διάφορες κρίσεις τών ανθρώπων δέν μοιάζουν γιά μ&ς μέ χιτώνες; Τή μιά μ&ς

ντύνουν μέ τόν χιτώνα τοu σοφοί), τήν αλλη μέ τόν μανδύα

τοu τρελοu. Τή μιά μ&ς περιβάλλουν μέ τόν μανδύα της

ανδρείας, τήν αλλη μας σκεπάζουν μέ τά κουρέλια της απα

ξίωσης. Άλλά δλοι ο!. χιτώνες γρήγορα βγαίνουν καί αλλάζουν ανάλογα μέ τίς ασταθείς καί συχνά εναλλασσόμενες

κρίσεις τών ανθρώπων. 'Όμως εν τέλει τήν wρα του θανάτου

ό καθένας από μας θά φανεί μέ τό δικό του χρώμα, μέ τόν δικό του χιτώνα.

59.

Ειρήνη σέ σένα σεβαστή αδελφή καί εuλογία Θεοu

Στόν άμερικανό Ί'ζόν Ντέtβr.ς, τόν δποLσ

φοβ(ζεL ή αUξηση τοί) άνθρώπtνου γένους.

Άνησυχείτε μέ τί θά τραφούν ο!. ανθρωποι δταν πολλα

πλασιαστούν στή γη ; 'Όσα τά θαύματα τόσο αχρηστη ή ανησυχία. 'Άραγε ό Χριστός μ&ς δίδαξε ν' ανησυχούμε γι'

αUτό ; Ά ντίθετα μ&ς απελευθέρωσε από αUτές τίς ανησυχίες. Μ&ς ltδωσε εντολή νά μήν ανησυχούμε οuτε καν γιά τήν

έπόμενη μέρα πόσω δέ μάλλον γιά τόν έπόμενο αιώνα:

143


«Μη οδν μεριμνήσητε εLς τ"Υjν αuριον· ή γ(χρ αuριον μεριμνή

σει τα έαι.Υri1ς Cφκετον τη ήμέ~ ή κακία α&τrjς» (Ματθ. 6, 34).

Φυσικά, δποιος ξεχνά τόν Θεό παίρνει τή μέριμνα τοu

Θεοί>. Οί μέριμνες δμως τοu Θεοί> δέν είναι γιά τίς ιΧδύναμες

πλάτες τοu ανθρώπου. Διαβάστε τόν CφχαΙο έλληνικό μύθο

γιά τόν 'Άτλαντα, ό όποΙος ξεσηκώθηκε Ενάντια στούς θεούς

καί ηθελε νά πάρει στούς wμους του τή γη. 'Όταν τό βάρος

της γης fιταν ετοιμο νά τόν συνθλίψει μετάνιωσε καί επέ

στρεψε τή γη στούς θεούς. 'Επιθυμείτε εσεΙς νά γίνετε ό νέος

'Άτλας καί νά επαναλάβετε τό λάθος τοu Cφχαίου 'Άτλαντα;

Ποιός σάς φόβισε τόσο μέ τήν Lδέα δτι ή αuξηση τοu

ανθρώπινου γένους θά καταστοuσε τή γη ανίκανη νά μας

θρέψει; Α&τό σέ μεγάλο βαθμό συμβαίνει καί τώρα. Άπό τή

δημιουργία τοu κόσμου μέχρι σήμερα α&τό θά μποροUσε νά

Εχει συμβεί Cφκετές φορές αν ό Δημιουργός τοu κόσμου δέν

μεριμνούσε καί αποστρεφόταν τόν κόσμο. 'Ά ν εσεΙς πιστεύ

ετε τόσο στά γραφόμενά σας καί στούς ύπολογισμούς σας,

γράψτε καί ύπολογίστε καί σύντομα θά βεβαιωθείτε δτι

ιΧπό τόν Άδάμ μέχρι τόν πρώτο Φαραώ της ΑLγύπτου θά

μποροuσαν οί ανθρωποι νά εΙ ναι δσα καί τά εντομα στήν

έξοχή. Άπό τότε θά μπορούσαν οί ανθρωποι νά καλύψουν

δλη τήν εκταση καί δ λα τά νησιά τοu πλανήτη μας. Άλλά

α&τό δέν συνέβη. Καί α&τό μάς βεβαιώνει δτι ό κόσμος πη

γαίνει μέ μία λογική ή όποία δέν συμφωνεί μέ τά γραφόμενα

καί τούς ύπολογισμούς σας.

Μόνος λέτε, δτι αν καλλιεργούσαμε τή Βραζιλία θά μπο

ρούσαμε νά θρέψουμε όλόκληρη τήν Εuρώπη καί τήν Άμε

ρική. Άλλά συμπληρώνετε: τί θά γίνει δμως δταν καί ήΒρα

ζιλία ύπεραυξηθεΙ καί δέν μπορεί νά διαθέσει σιτάρι γιά

144


έξαγωγή ; 'Ω παράξενε ανθρωπε της ανησυχίας, ποιός θά πληρώσει τίς ιΧνησυχf.ες σας, αν ό πληθυσμός της Βραζιλίας η

της Εuρώπης η της ΆμερικΎjς δέν ύπεραυξηθεΙ ποτέ; 'Εμένα

τώρα μέ ιΧνησυχεΙ αλλο: ποιός θά ξεπληρώσει τίς δικές σας

σημερινές ιΧνησυχίες γιά κάτι πού μπορεί νά συμβεί μετά

ιΧπό έκατό χρόνια καί πού 'ίσως νά μήν συμβεί ποτέ; 'Ησυ

χάστε, σάς παρακαλώ, καί μήν ιΧνησυχεΙτε γιά τό πως θά

τραφοuν τά τρισέγγονά μας. 'Όπως δέν ιΧνησυχοuσε οUτε ό

δικός σας πρόγονος γιά τό πως θά τραφεΙτε καί δμως πα

ρόλα α&τά βγάζετε τό ψωμί σας καί γιά σάς καί γιά τά παι

διά σας. Άρκετά μέ τήν καθημερινή ιΧνησυyj.α γιά τίς έπόμε

νεςγενιές.

Γράφετε δτι τήν ιΧνησuχία σας γιά τό μακρινό μέλλον σάς

τήν προκάλεσε ή πείνα πού ηδη ύπάρχει σέ κάποιες χώρες

καί αναρωτιέστε πως θά εΙναι ή κατάσταση μετά &πό έκατό

χρόνια. Άλλά ή πείνα προήλθε ιΧπό τήν αuξηση τοu πληθυ

σμοί> των ανθρώπων; Δέν διαβάσατε στή Βίβλο πώς έπτά

&:yονα χρόνια εφεραν πείνα στήν Α'ίγuπτο τήν έποχή τοu δί

καιου 'Ιωσήφ; Ή πείνα προήλθε ιΧπό τήν ξηρασία καί οχι

ιΧπό τόν ύπερπληθυσμό. Πείνα ύπΎjρξε καί στήν Παλαιστίνη

τήν έποχή τοu προπάτορα 'Ιακώβ καί πάλι οχι ιΧπό όπερ

πληθυσμό.

Γι' α&τό ηρεμήστε καί μήν βασανίζεστε μέ ιΧνησυχίες γιά

τό ψωμί έκείνων πού ιΧκόμα δέν εχουν γεννηθεί. 'Άν δμως

έπιθυμεΙτε νά ιΧνησυχεΙτε γιά μακρινές φροντίδες των

ιΧνθρώπων, τότε μήν ιΧνησυχεΙτε γιά τό τί θά εχουν οί

ανθρωποι στό μέλλον αλλά γιά τό ποιοί θά είναι. Σάς ύπό

σχομαι' βάσει της ά:yί.ας διδασκαλίας τοu Χριστοί>' δτι αν οί

απόγονοί μας έπιδιώξουν πρίν &π' δλα τό βασίλειο τοu Θε

οί> καί τή δικαιοσύνη Του, δέν θά μείνουν οUτε μία μέρα χω-

145

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛ!ΜΙΡΟΒΙτΣ

ρLς ψωμί άκόμα καί w είναι τόσοι δσοι οί κόκκοι τής αμμου στLς άκτές τής θάλασσας.

Ειρήνη καί πολλούς χαιρετισμούς

βΟ 1 Στόν ιερέα Πέτρο 'Γζ., ποό θυμώνει έπειδή • δέν ξέρει γιατί ό λαός τιμά τήν Παρασκευή.

Θυμώνετε, Ε:ντιμε πατέρα, γιατί δέν χωρά τό μυαλό σας

πώς ό ορθόδοξος λαός τιμά τήν Παρασκευή, άφοϋ ή Παρα

σκευή είναι ή ή μέρα της εισβολης τών Τούρκων. Μάταια προσπαθήσατε νά τό ξεκαθαρίσετε. Μιλήσατε στόν λαό, δτι

α&τό μάς Ε:μεινε άπό τήν έποχή της σκλαβιάς στούς Τούρ

κους. Ό λαός σάς ακουγε καί σιωποϋσε, δμως συνέχιζε νά

τιμά τήν Παρασκευή. Εύλογημένος α&τός ό ύπέροχος λαός

τοϋ όποίου κάποιες άνέκφραστες άλλά Ε:λλογες συνήθειες

είναι δυνατότερες άπό κάθε διαλεκτική! Δέν ξέρει νά σάς άπαντήσει άλλά κατά τήν α'iσθησή του εχ_ετε αδικο.

Έδώ στήν Άχρίδα άκόμα ύπάρχει ή γενιά τών ορθοδό

ξων πού Ε:ζησε ύπό τόν Τουρκικό ζυγό καί έμείς μποροϋμε

εuκολα νά μελετήσουμε τί πΎjρε άπό τούς Τούρκους καί τί

οχι. Οί χριστιανοί πΎjραν άπό τούς Τούρκους κάτι άπό τήν

γλώσσα' κάτι άπό τήν ενδυμασία ' κάτι άπό τήν ηθική' κάτι

άπό τό νομικό δίκαιο καί κάτι άπό τό τραγούδι. Άλλά τίπο

τα άπό τήν Τουρκική πίστη. Σ' α&τό frrαν άσυνήθιστα προ

σεκτικοί καί εύαίσθητοι. Τήν πίστη τους τή φύλαξαν ώς κό

ρη οφθαλμοί>. Καί δσο μεγαλύτερη ή καταπίεση τόσο καθα

ρότερη ή πίστη. Νά άργοϋν τήν Παρασκευή επειδή γιά τούς

Τούρκους ή Παρασκευή είναι ίερή - οUτε νά τό σκεφθοϋν.

Παρόλα αύτά ή Παρασκευή τηρείτο άνάμεσα στούς χρι

στιανούς κατά τήν Τουρκοκρατία καί τηρείται άκόμα καί

146


σήμερα. Γιατί; Μήπως γιά τή φυγή τοϋ Μωάμεθ άπό τή

Μέκκα στή Μεδίνα μέσα άπό τά έχθρικά στρατεύματα;

Διότι γι' αύτό οί μουσουλμάνοι άργοϋν τήν Παρασκευή! Θε

ός φυλάξει! Τό νά πείς κάτι τέτοιο στούς χριστιανούς είναι

μεγάλη προσβολή. Πρέπει λοιπόν νά ύπάρχει κάποιος

αλλος λόγος. Πρέπει τήν Παρασκευή στή χριστιανική ίστο

ρία νά συνέβη κάποιο γεγονός πολύ μεγάλης σημασίας! Ό

λαός αύτό τό γνωρίζει, άκόμα καί αν έσείς τό ξεχνάτε. Ό

λαός γνωρίζει δτι μία φρικτή Παρασκευή ό Σωτήρας τοϋ

κόσμου δέχθηκε τό πάθος γιά τό άνθρώπινο γένος. Θά μπο

ροϋσε καί Αύτός νά νικήσει, νά άμυνθεί μέ τή βοήθεια τών

ούρανίων άγγελικών λεγεώνων. Καί αν νικοϋσε Αύτός, πι

στέψτε με τίμιε πατέρα, ποτέ ή ζώσα χριστιανική ψυχή δέν

θά άργοϋσε οUτε μία Παρασκευή. Άλλά ό Σωτήρας τοϋ κό

σμου οUτε νίκησε οUτε άμύνθηκε. Δέχθηκε έκουσίως τά πά

θη, σήκωσε τόν σταυρό στίς άδύνατες πλάτες Του καί άνέ

βηκε στόν Γολγοθά καί σταυρώθηκε πάνω σ' αύτόν τόν

σταυρό. Γνωρίζουμε άκριβώς πότε συνέβη αύτό, σέ ποιόν

τόπο' ύπό ποίου τήν εξουσία' σέ ποιόν αιώνα' σέ ποιόν μή

να,σέ ποιά έβδομάδα , σέ ποιά ήμέρα καί ωρα. Αύτή ή ήμέ

ρα στήν Σερβία (καί σέ δλη τήν 'Ορθοδοξία) άποκαλείται

«Μεγάλη Παρασκευή» καί στήν Άχρίδα «Φοβερή Παρα

σκευή». Αύτή ή «Μεγάλη» η «Φοβερή Παρασκευή» είναι ή

αιτία πού ό χριστιανικός λαός νηστεύει καί τιμά τήν Παρα

σκευή. Κατά τόν 'ίδιο τρόπο πού τιμά καί έορτάζει τίς πενή

ντα πέντε Κυριακές τοϋ χρόνου, άποδίδοντας τιμή στή μία

έκείνη άναστάσιμη Κυριακή κατά τήν όποία ό Κύριος άνα

στήθηκε έκ νεκρών.

Άλλά δταν γνωρίζουμε τήν αιτία της άργίας δλα τ' αλλα

είναι εuκολα. Εuκολα μποροϋμε νά έξηγήσουμε γιατί όλα-

147

Arrσr ΝΙΚΟΛΑΟΊ" ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ός νηστεύει κάθε Παρασκευή καί γιατί τιμά τήν Παρασκευή

πρίν &.πό τήν άργία. Γιατί, ας ποϋμε, ό Άαός τιμά τήν Παρα

σκευή πρίν &.πό τά Χριστούγεννα; Γιά νά μήν ξεχάσει δτι

Α&τός πού μέλλει νά γεννηθεί είναι Έκείνος πού θά πάρει

τόν φοβερό σταυρό τοϋ μαρτυρίου γιά νά σώσει τούς

&.νθρώπους. Γιατί τιμάμε τήν Παρασκευή πρίν τήν Άνάλη

ψη; Γιά νά μήν ξεχνάμε δτι Αύτός πού μετά δόξης αναλή

φθηκε στούς ούρανούς' ύποβλήθηκε σ' εκείνο τό Ιtνδοξο

μαρτύριο τή Φοβερή Παρασκευή. Γιατί τιμάται ή Παρα

σκευή πρίν τήν έορτή τοϋ Άγίου Γεωργίου; Γιά νά μήν ξε

χνάμε δτι πρώτος μάρτυρας είναι ό 'ίδιος ό Κύριος Σωτήρας

χωρίς τόν Όποίο οϋτε ό Άγιος Γεώργιος θά επέλεγε τά πάθη

γιά τήν Άλήθεια. Καί τήν Παρασκευή πρίν τήν Κοίμηση της

Θεοτόκου; Γιά νά μήν ξεχνάμε τά δάκρυα, τούς πόνους καί

τό αίμα Έκείνου πού γέννησε ή Παναγία Θεομήτωρ. Μέ μιά

λέξη κάθε χριστιανική άργία αντιπροσωπεύει κάποια τελει

ότητα καί ή Παρασκευή ώς ήμέρα μαρτυρίου τόν δρόμο γι'

αύτήν τήν τελειότητα. Ό λαός δέν Ιtχει λόγο νά μήν τψά

δλες τίς Παρασκευές καί ίδιαίτερα εκείνες πρίν τίς μεγάλες

έορτές. Μ' αύτό ό λαός θέλει νά εκφράσει δτι δέν θά

ύπΥjρχαν α&τές ot μεγάλες έορτές αν πρίν δέν ύπΥjρχε εκείνη ή Μεγάλη Παρασκευή , ή όποία είναι θεμέλιο καί εξήγηση

δλων τών έορτών τοϋ χρόνου. Χωρίς τή Μεγάλη Παρασκευή

δέν θά ύπΥjρχε Ά νάσταση, οϋτε Ά νάληψη, οϋτε ή έορτή τοϋ

Άγίου Πνεύματος, οuτε Έκκλησία, οuτε &γιοι· τίποτα καί

κανείς.

'Όλα αύτά είναι βαθιά χαραγμένα στήν ψυχή καί τή συ

νείδηση τών ορθόδοξων λαών στά Βαλκάνια. Γι' αύτό ή νη

στεία τήν Παρασκευή. 'Όλα δσα κάνει λοιπόν ό ορθόδοξος

λαός είναι εuλογα καί κατανοητά. Τό μόνο &.κατ ανόητο

148

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ . •.

είναι ή σύνδεση της χριστιανικης Παρασκευης μέ τή φυγή τοϋ 'Άραβα προφήτη &.πό τή Μέκκα ατή Μεδίνα. Καί &.κά

μα πιό ακατανόητη ή δική σας εμμονή Ιtναντι τοϋ ορθόδο

ξου λαοϋ, τίμιε πατέρα.

Ό Θεός άρωγός σας

βl r Στόν μανάβη Μελέτιο Ί'ζ., ποό ρωτά • τi σημα(νει ή φράση «αl.ωνf.α ή μνήμη».

Σέ ταλαιπωρεί τό δτι δέν ξέρεις τή σημασία αύτών τών

λέξεων, πού ακουγες πολλές φορές καί ό 'ίδιος Ελεγες επάνω

&.πό τούς νεκρούς. Καί καλά κάνεις πού ρωτάς. 'Όσο καλύ

τερα γνωρίζει ό ανθρωπος τήν αρχαία καί καλή ορθόδοξη

πίστη μας, τόσο καί περισσότερο τήν ά:yαπά.

«Αίωνία ή μνήμη» σημαίνει: αίώνια νά ύπάρχει ή μνήμη

γιά σένα. 'Άκουσα μία φορά πώς κάποιος στόν επικήδειο

λόγο επάνω &.πό τόν νεκρό φώναξε: «αίωνία σου ή μνήμη

ατή γη!» Παραξενεύθηκα σέ μιά τόσο λανθασμένη έρμηνεία

της πίστης μας. Μά μπορεί κάτι νά είναι αίώνιο στή γη,

δπου δλα περνοϋν βιαστικά σάν προσκεκλημένοι σέ γάμο ; 'Όντως, δέν εύχόμαστε στόν νεκρό εντελώς μηδαμινό

πλοϋτο, δταν τοϋ εύχόμαστε νά τόν μνημονεύουν σ' αύτόν

τόν κόσμο, ό όποίος καί ό 'ίδιος πλησιάζει στό τέλος του;

Άλλά ας ποϋμε πώς τό ονομα κάποιου μνημονεύεται ατή γη

έ:ως τό τέλος τοϋ χρόνου - τί κερδίζει αύτός &.π' αύτό, εάν ή

μνήμη του ατά ούράνια Εχει ξεχαστεί;

Τό σωστό είναι νά επιθυμοϋμε τό ονομα τοϋ νεκροϋ νά

μνημονεύεται αίώνια ατήν αίωνιότητα, στήν αίώνια ζωή καί

στό Βασίλειο τοϋ Θεοϋ. Τοϋτο καί εΙναι τό νόημα τών λέξε-

149

ΑΓ!Οί ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

ων «αίωνία σου ή μνήμη».

Μιά φορά καυχήθηκαν ο!. μαθητές τοu Χριστοί> aτόν Δά

σκαλό τους λέγοντας: «Κύρι.ε, και τα δαιμόνια ύποτάσσεται

ήμίν εν τcf) ονόματί σου» (Λουκ. 10,17). Καί ό Κύρως τούς άπάντησε νά μήν χαίρονται γι' αύτό &:Αλά: «Χαίρετε οΕ: δτι

τα ονόματα ύμwν Εγράφη εν τοίς οuρανοίς» (Λουκ. 10,20),

δηλαδή νά χαίρονται επειδή τά ονόματά τους εΙναι γνωστά

καί τά θυμοuνται καί τά μνημονεύουν στό Οuράνω Βασίλεω

τοu φωτός καί της ζωής.

Στήν Άγία Γραφή συχνά λέγεται πώς τά ονόματα των δι

καίων θά εΙ ναι γραμμένα στό βιβλίο των ζωντανών, ενω τά

ονόματα των άμαρτωλwν θά σβηστοuν καί θά ξεχαστοuν.

Άπό τήν !.στορία περί τοu πλουσίου καί τοu Λαζάρου βλέ

πουμε δτι ό Κύρως λέει τό ονομα τοu Λαζάρου μέ τό όλο

κάθαρό Του στόμα, άλλά άποσιωπεί τό ονομα τοu &.οικου

πλουσίου. Ό Λάζαρος , σημαίνει, δτι μπήκε στό Βασίλεω

των 06ρανwν, καί Ελαβε τήν αίώνια ζωή καί τήν αίώνια μνή

μη, ενω ό άμαρτωλός πλούσως εχ_ασε καί τό βασίλεω καί τή

ζωή καί τό ονομα.

Στή θείκή επιστήμη καμιά φορά τό ονομα ταυτίζεται μέ

τόν &.νθρωπο. Στήν Αποκάλυψη γράφεται: «Και εν εκεί\!Υj τη

ήμέ~ εγένετο σεισμος μέγας ' ... και άπεκτάνθησαν εν τcf) σεισμφ ονόματα άνθρώπων χιλιάδες έπτά» (Άπ. 11 ,13). Ύπό

τόν σεισμό της γΥjς πρέπει νά καταλάβουμε μεγάλους πειρα

σμούς , στούς όποίους ο!. έπτά χιλιάδες άνθρώπων ύπέκυψαν,

άποστάτησαν άπό τόν Χριστό καί 'Εχασαν τίς ψυχές τους.

Τοuτο σημαίνει δτι οέν καταστράφηκαν μόνο τά σώματά

τους --αύτό είναι ελάχιστης σημασίας- &:Αλά ο!. ψυχές καί τά

ονόματα. Τά ονόματά τους στήν αιωνιότητα εκμηδενίστηκαν

καί σβήστηκαν άπό τό βιβλίο των ζωντανών.

150


'Όποως επιθυμεί άθάνατη μνήμη στήν αιωνιότητα, επι

θυμεί εuαγγελικό πράγμα. Εάν κάποως επιθυμεί άθάνατο

ονομαστή γη, θέλει ματαιόδοξο πράγμα. Νά ξέρεις δτι

πολλοί ο!. όποία άθόρυβα καί χωρίς νά τούς προσέξουν πέ

ρασαν αύτή τή ζωή' άπέκτησαν άθάνατο ονομα d εκείνο τόν κόσμο. Νά σκέπτεσαι περί αuτοu, άοελφέ Μελέτιε, καί ό

Θεός θά σοu άποκσλύψει άκόμα πολλά. Καί δταν άκούσεις

γιά τόν δικό μοu θάνατο, πές στήν προσευχή σοu: «Αίωνία

του ή μνήμη»!

Εi.ρήνη καί ύγεία άπό τόν Κύρω

Στόν Ά-γr.ορε(τη μοναχό

-yr.ά τήν προστάτιΟα τοu Ά-y(ou 'Όρους. 62.

ηατί θλίβεστε εσείς ο!. Άγωρείτες; Καί γιατί ο!. ψυχές σας

εΙ ναι λυπημένες; Μήπως σάς πιέζουν ο!. &.νθρωπα; Κατάξ

τε τά πεuκα τοu 'Άθωνα ' εκεί δπου ύπάρχει περισσότερη

στενότητα πόσο ψηλά, 'ίσια καί λεία εΙ ναι.

Εσείς γνωρίζετε τήν άλήθεια καί άπό τήν W..ήθεια Εχετε

τήν εσωτερική ελευθερία. Καί άπό τήν W..ήθεια καί άπό τήν

ελευθερία 'Ερχεται ή ήσυχία της ψυχης. Άπό τήν ήσυχία της

ψυχης πηγάζει ή χαρά. Εσείς Ύ]σασταν ο!. φορείς της χαράς

καί ο!. σπορείς της παρηγοριάς στά Βαλκάνια μέσω πολλών

αίώνων. Άλλά εσείς νά ζητάτε τώρα τή χαρά καί τήν παρη

γοριά άπό μας ' ο!. όποία ζοuμε στά οίχruα τοu κόσμου;

'Όλος ό κόσμος οέν μπορεί νά σάς δώσει οmε κομματάκι

άπό τήν παρηγοριά , πού δίνει ή άθάνατη Βασίλισσά σας, ή

πρώτη κόρη τοu Βασιλιά. 'Όλες ο!. ονομασίες τwν πολυάριθ

μων είκόνων της σημαίνουν τή χαρά καί τήν παρηγοριά. Ξέ-

151

Anσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ρετε, πώς ό Κύρως προφήτευσε στούς &ποστόλους : «Κλαύσετε και θρηνήσετε ύμείς, ό δε κόσμος χαρήσεται·

ύμεi:ς δε λυπηθήσεσθε» (Ίωάν. 16,20). Μήπως οί απόστολοι iιταν τίποτα αλλο από ταξιδιώτες &σκητές; 'Όλος ό κόσμος

iιταν τό μοναστήρι τους. 'AJJ...ά d αύτό τό μεγάλο μοναστήρι ό καθένας &π' αύτούς είχε από Ενα κε).J., στό όποίο ό κόσμος

μέ τά σκάνδαλά του καί τίς φουρτοϋνες δέν είχε ε'Cσοδο.

Μέσα στίς καρδιές τους, σάν σέ κλειδωμένα κελιά, κρα

τοϋσαν τήν αλήθεια καί τήν ελευθερία , τήν ήσuχf.α καί τή χα

ρά. Σ' αύτά τά κρυμμένα κελιά οί ψυχές τους συναντιόνταν

μέ τό Πνεϋμα τοϋ Ζωοδότη Θεοϋ. Γι' αύτό καί μποροϋσαν

&φοβα νά στέκουν επάνω στίς σκοτεινές κορυφές τοϋ κό

σμου καί σάν φωτεινές λαμπάδες νά λάμπουν μέ τήν αλή

θεια καί τή χαρά.

Κι εσείς είστε στό Άγιον 'Όρος, σάν σέ ησuχο λιμάνι απέ

ναντι τόν κόσμο. Παρόλο πού είστε ακίνητοι d αύτό τόν τόπο, τό φώς της &λήθειάς σας καί ή εuωδία τών προσευχών

σας γίνεται αίσθητή στόν κόσμο. Είστε προσκολλημένοι σ'

αύτόν τόν βράχο, πού λέγεται Άγιον 'Όρος, δπως οί στυλί

τες στό στύλο· οντως ολοι σας είστε στυλίτες. Έάν καμιά

φορά οί τρικυμίες τοϋ κόσμου χτuποϋν στό στύλο σας, εσείς

θά φοβηθείτε; Κοιτάξτε , πώς τά &σπρα κύματα μέ βρυχηθ

μό χτuποϋν τόν 'Άθωνα καί διασπώνται φεύγοντας πάλι πί

σω. 'Έτσι καί τά αδύναμα κύματα της κοσμικΎjς μοχθηρίας

χτuποϋν στίς &γιες οίκογένειές σας , αλλά πάλι σάν ντροπια

σμένα έπιστρέφουν στή ροή τους. Μέ τό δυνατό σκηπτρο

Της τά έμποδίζει ή 'Οδηγήτρια. 'Όταν οί &νθρωποι σας πιέ

ζουν καί σας ένοχλοϋν ' εσείς μήν κοιτάτε τούς ανθρώπους

αλλά ΑUτήν , τήν πεντακάθαρη Στρατηγό σας. Έκείνη ξέρει

νά εκκαθαρίζει δλους τούς έχθρούς τοϋ κράτους Της , τοϋ

152


&ξιώματός Της. 'Έχετε διαβάσει, πώς 'Εκείνη &πό τούς

&ρχαίους χρόνους τιμωροϋσε αuστηρά τούς επιτιθέμενους

στό Άγιον 'Όρος. Θυμάστε, πώς σάς σκέπαζε στήν &γκαλιά

Της τόν καιρό τοϋ Παγκόσμιου Πολέμου. Πιό επιμελημένα

&π' δ ;τι τό χελιδόνι τά χελιδονάκια. Καί είναι οί &νθρωποι

κάποιοι φοβεροί εχθροί, γιά νά τούς φοβηθείτε; Τό χόρτο

καί ή σκόνη' πνεύματα της μοχθηρίας κάτω από τόν ο6ρανό '

μέ τά όποία εσείς, καλά ζωσμένοι , μπορείτε νά παλεύετε.

Καί δταν ή Δέσποινά σας, σας σώζει &πό τά &γριεμένα δαι

μόνια' πού δέν κοιμοϋνται ποτέ' &ραγε δέν θά σας σώσει

&πό τήν τιποτένια ανθρώπινη μοχθηρία; Καί εσας εwοοϋσε

ό προφήτης δταν προφήτεuσε, δτι θά παρουσιάσουν τίς κο

πέλες στόν Βασιλέα ακολουθώντας έκείνη. Έκείνη είναι ή

πρώτη κόρη τοϋ Βασιλιά, ενώ οί ψυχές σας κοπέλες , οί

όποίες τήν &κολουθοϋν μέχρι τόν θρόνο τοϋ βασιλιά τών

βασιλέων. Τό χέρι Της σας όδηγεί , τό ράσο Της σας σκεπά

ζει , τά μάτια Της σας κοιτοϋν , ή &γάπη Της σας ζεσταίνει , τό

παράδειγμά Της σας ενθαρρύνει. Μακάριοι έσείς, ακούρα

στοι δοξάζετε τόν Θεό! Μακάριοι εσείς, εκλεγμένοι πολίτες

τοϋ κράτους της Θεοτόκου! Έκείνη &πό σας δέν ζητά κανέ

ναν φόρο ' αλλά ζητά σάν δώρο τρία χρυσά νομίσματα από

τόν φλέγοντα χρυσό. Τό πρώτο χρυσό νόμισμα είναι ή κα

θαρότητα της κοπέλας (δηλαδή της ψυχΎjς σας) . Τό δεύτερο

χρυσό νόμισμα είναι ή ταπεινοφροσύνη της. Τό τρίτο χρυσό

νόμισμα είναι ή ύπακοή της. Γι' αύτά τά τρία δώρα της κο

πέλας Έκείνη σας ύπόσχεται νά σας ύψώσει &πό τό Άγιον

'Όρος της γης στό Άγιον 'Όρος τών Οuρανών.

Γιατί , λοιπόν , θλίβεστε Ά γιορείτες ; Καί γιατί οί ψυχές σας είναι λυπημένες ;

Άπό τόν Θεό εuλογία σέ σας καί σωτηρία

153


63 I Σέ μr.ά Σερβι&χ, ποό ρωτά -γιατί οι ΡώσοL · δοξάζουν τόσο πολύ τήν Θεοτόκο.

'Άραγε ot Σέρβοι δέν Τήν δοξάζουν; Καί ot 'Έλληνες καί ot Βούλγαροι καί ot Ρουμάνοι; Ό μεγαλύτερος άριθμός τών δωρεών τών βασιλιάδων μας άφιερώθηκε στό ονομα της

Παναγίας Θεοτόκου. Τό Χιλανδάρι, τό πρότυπο πολλών

δωρεών καί τό πολύτιμο μαργαριτάρι μεταξύ αUτών, γιορ

τάζει τά Εισόδια της Θεοτόκου. Ό Άγιος Σάββας, λοιπόν,

άφιέρωσε τό Χιλανδάρι, ατό ονομα της Μητέρας τοu Θεοu.

'Έχεις πάει ατό Σάβινα στήν παραλιακή περιοχή νά δεϊς τήν

εικόνα της Παναγίας Παρθένου όλόκληρη σκεπασμένη μέ τά

περιλαίμια καί μέ χρυσό καί μέ πολύτιμα πετράδια καί μέ

μετάλλια; 'Όλο τό στήθος σκεπασμένο μέ παράσημα δπως

κανενός στρατηγοί)! Τούτη ή άναγνώριση εΙ ναι λdίκή, έπε ι

δή έκείνη μάχεται έναντiον τοu κακοu καί νικά τό κακό aτόν

κόσμο. Ot κάτοικοι της παραλιακΥjς περιοχΥjς στόλιζαν τήν προστάτιδά τους άπό τήν &πιστη άνοιχτή θάλασσα. Βρέθη

κες κόρη μου ατό Τσαγίνιτσε, πού δέν είναι γιά τiποτα &λλο

γνωστό παρά γιά τή Μητέρα τοu Θεοu; Ή θαυματουργή

εικόνα Της στό Τσαγίνιτσε είναι γνωστή d δλη τή ΒοσνίαΈρζεγοβίνη καί άκόμα πιό πέρα. Νά δεΙς έκεϊνο τόν σεβα

σμό καί τόν θαυμασμό καί τούς άναστεναγμούς μετανοίας

καί τίς εuγνώμονες έξυμνήσεις άπό χιλιάδες προσκυνητές

μπροστά στή Θεομήτορα τοu Τσαγίνιτσε! Καί νά άκούσεις

άπίστευτα θαυμαστές Εστορίες γιά τό ελεός Της καί τά

δώρα , μέ τά όποία ύπερχείλιζε καί ύπερχειλίζει τούς άνθρώ

πους! 'Όμως παρόμοιες Εστορίες μπορείς νά άκούσεις καί

στό Πέτς καί στήν Άχρίδα καί στό Πρίλεπ καί σ' δλη τήν

εκταση τών Βαλκανίων άπό τήν Άδριατική εως τή Μαύρη

154


Θάλασσα. 'Άραγε άπ' δ"λες τiς προσευχές στά στόματα τών

Σέρβων ή πιό συχνή προσευχή δέν είναι τό «βοήθα Θεέ καί

Παναγία»; Ό σεβασμός της Θεοτόκου είναι ριζωμένος καί

στήν ψυχή της &ριστης διάνοιας τοu λαοu. 'Όταν ό μέγιστος

λdίκός ποιητής μας ό Δεσπότης Ράντε πέθαινε, ζήτησε τήν

εικόνα τΥjςΆγίας Θεοτόκου άπό τό μοναστήρι τοu Τσέτινιε.

'Έκλαψε έπάνω της, τή φίλησε καί φώναξε: «Παναγία Θεο

τόκε,σώσε με»!

'Υπάρχει κι ενας ιδιαίτερος λόγος έκτός δλων τών &:λλων

πού εχουμε κι έμείς γιά τόν όποίο τά άδέλφια μας ot Ρώσοι τόσο έξαφετικά σέβονται τή Θεοτόκο. Ot Ρώσοι αισθάνθηκαν πολλές φορές τή βοήθειά Της στά μοιραία κρατικά καί

έκκλησιαστικά γεγονότα. 'Έτσι δταν ot έθνικοί Ρώσοι ήγεμόνες Άσκόλτ καί Ντίρ πΥjγαν νά "λεηλατήσουν τήν Κωνστα

ντινούπολη, δέν διέπραξαν τήν έν λόγω "λεηλασία καί δέχθη

καν τό βάπτισμα. 'Όταν μέ τά πλοία τους εφθασαν μπροστά

στήν Κωνσταντινούπολη, ot χριστιανοί φοβήθηκαν πολύ, καί Ετρεξαν στiς έκκλησίες γιά νά καλέσουν σέ βοήθεια τόν Θεό.

Τότε ό πατριάρχης Φώτιος εβγα"λε τήν εικόνα της Θεοτόκου,

μέ λιτανεία τήν όδήγησε ως τή θάλασσα καί τήν εβα"λε μέ

σα. Ξαφνικά ή θάλασσα Εγινε τόσο φουρτουνιασμένη, ωστε

τά ρωσικά πλοία βυθίστηκαν. ΟΕ Άσκόλτ καί Ντίρ μέ δυ

σκολία εφθασαν στήν άκτή. Καί μαθαίνοντας άπό ποιά

fιρθε ή ξαφνική τρικυμία στή θάλασσα καί ή σωτηρία της

βασιλικΥjς πόλης καί ot δυό τους βαπτiστηκαν καί ώς βαπτισμένοι έπέστρεψαν ατή Ρωσία.

'Όταν φτιάχθηκε ή Ίερά Μονή τής Λαύρας Πετσέρκ τοu

Κιέβου , ή έστία τοu ρωσικοu χριστιανισμοu, ή Θεοτόκος ξε

κάθαρα εδειξε τή θαυμαστή βοήθειά Της τόσο κατά τήν κα

τασκευή της Μονής δσο καί κατά τήν άγιογράφηση τών

155


είκόνων στόν ναό της ΜονΥjς.

Ή είκόνα της Μητέρας τοu Θεοu πού έ:φτιαξε ό Βλαδί

μηρος γιορτάζεται στή Ρωσία τρεΙς φορές τόν χρόνο. ΤρεΙς

γιορτές λόγω τών τριών μεγάλων νικών, πού οί Ρώσοι κατά

φεραν ένάντια στούς Μογγόλους φέροντας α&τήν τήν είκό

να ώς σημαία. Κατά τήν τελική απελευθέρωση της Ρωσίας

από τούς Μογγόλους πήγε ό τσάρος 'Ιωάννης ό Γ' μ' α&τή

τήν είκόνα ένάντια στούς καταπιεστές τοu ρωσικοί) λαοu.

Στόν ποταμό Οuγρα παρατάχθηκαν οί δυό στρατοί ό έ:νας

απέναντι στόν &.λλον στίς δυό οχθες γιά αρκετούς μηνες.

Μόνο στέκονταν, χωρίς μάχη. Τελικά δταν οί Ρώσοι σήκω

σαν ψηλά τήν είκόνα καί εψαλαν τόν ϋμνο στή Θεοτόκο, οί

Μογγόλοι γρήγορα γύρισαν τήν πλάτη καί έ:φuγαν. Κι έ:τσι:

τή μάχη καί τήν ελευθερία τους οί Ρώσοι πΥjραν δίχως στα

γόνα αίμα , δλα μέ τή βοήθεια της Ύπεραγίας Θεοτόκου.

Α&τά καί &.λλα σημαντικά γεγονότα , στά όποΙα ή Θεο

μήτωρ αποφασιστικά σuμμετεΙχε, χαράχτηκαν βαθιά στήν

ψυχή τοu ρωσικοί> λαοu. Καί ή συναίσθηση εuγνωμοσύνης

παραδίδεται από γενιά σέ γενιά.

64:.

Εί.ρήνη καί ελεος Κυρίου

Στόν ζωγράφο Παϋλο I., ποό ρωτά πώς μποροϋμε νά άναγνωρίσουμε

τήν όρθόδοξη εb<όνα τΥjς Παναγ(ας Θεοτόκου.

Mou παρέθεσες μαζί μέ τό γράμμα μία γυναικεία είκόνα, πού μέσα στόν λαό διαδίδεται μέ τό Όνομα της Παναγίας

Θεοτόκου. Ή είκόνα παρουσιάζει μία νέα , εuθυμη γυναίκα,

μέ αφημένα μαλλιά στοός wμους ' μέ χοντρό πρόσωπο' μέ

χείλη δυνατά , μέ παρδαλά φορέματα. Χωρίς παιδί στά χέ-

156


ρια. Καί μόνος κατάλαβες, δτι α&τή δέν είναι ή ορθόδοξη

μορφή της Θεομήτορος, αλλά ρωτάς πώς μπορεΙ έ:νας

ιΧνθρωπος εuκολα νά αναγνωρίσει τήν ορθόδοξη μορφή της;

Ό πιό γρήγορος τρόπος αναγνώρισης της ορθόδοξης

είκόνας της Θεομήτορος είναι τά τρία αστέρια: τό έ:να έπά

νω από τό κούτελο, τό δεύτερο στόν δεξιό ώμο, καί τό τρίτο

στόν b..ριστερό ώμο. Α&τά τά τρία αστέρια σημειώνουν τήν

παρθενία της Παρθένου Μαρίας πρίν από τή γέννα, κατά τή

γέννα καί μετά τή γέννα.

Καί ϋστερα τά χρώματα των ρούχων. Κατά κανόνα τά

ροuχα της Θεομήτορος ζωγραφίζονται σέ τρία κύρια χρώ

ματα: τό χρυσό, τό κόκκινο καί τό γαλάζιο. Τό κάτω φόρε

μα είναι γαλάζιο' ένώ τό πανωφόρι κόκκινο' καί τά δυό είναι ύφασμένα καί στολισμένα μέ χρυσό. Τό χρυσό χρώμα σημειώνει τήν αθανασία, τό κόκκινο τή δόξα καί τό γαλάζιο

τάο6ράνια.

Τό πρόσωπο της Παναγίας Θεοτόκου στίς ορθόδοξες

είκόνες ποτέ δέν είναι γεμάτο καί στρογγυλό' αλλά μακρύ καί λίγο αδύνατο. Τά μάτια μεγάλα καί σκεπτόμενα. Μιά

Ύ]συχη λύπη, έ:τοιμη γιά τό χαμόγελο παρηγοριάς ή λύπη

λόγω των αθλιοτήτων τοu κόσμου καί τό χαμόγελο λόγω

της έμπιστοσύνης στόν Θεό Παρηγορητή. 'Όμως καί ή λύπη

καί τό χαμόγελο συγκρατημένα κι δλα ύποταγμένα στό

πνεuμα. Τοuτο είναι τό πρόσωπο της νικήτριας , ή όποία

έ:ζησε δλες τίς πίκρες τοu πόνου καί τοu καημοu, ωστε μπο

ρεΙ νά βοηθήσει έκείνους πού παλεύουν μέ τόν πόνο καί μέ

τόν καημό. Τά μαλλιά της είναι πάντα έντελώς κρυμμένα.

Γιά τό πρόσωπο της Θεοτόκου ποτέ δέν λέγεται δτι είναι

φυσικά ομορφο. Είναι τέτοιο wστε νά αίρει κάθε σκέψη περί

τοu σωματικοί>. ΕΙναι ύπερφυσικΥjς ομορφιάς , ή όποία δέν

157

ΑΓΙΟΙ ΝΙΚΟΛΑΟΙ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

δείχνεται &..λλιως παρά μέσω της άγιοσύνης. Στρέφει τίς

σκέψεις τοu θεατή στήν ανώτερη πνευματική πραγματικό

τητα καί τό κάλλος της ψυχΥjς.

Τό κεφάλι της Θεομήτορος είναι άπαλά σκυμμένο πρός

τό Θείο Βρέφος, τό όποίο εκείνη κρατά στό στηθος της.

ΤοUτο τό άπαλό σκύψιμο σημειώνει τήν ύποταγή ατή θέλη

ση τοu Θεοu, πού κάποτε εκείνη εξέφρασε στόν &..ρχάγγελο

Γαβριήλ λέγοντας : « Ίδοu ή δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατα

το ρΎjμα σου» (Λουκ. 1 ,38). Άκόμα σημειώνει τήν αναγνώριση &..πό μέρους Της τοu μεγαλείου 'Εκείνου πού κρατά

στά χέρια Της.

Στίς ορθόδοξες είκόνες ή Θεομήτωρ εντελως σπάνια

άγιογραφείται χωρίς τό Θείο Βρέφος. Καί δταν άγιογρα

φείται μόνη, ό καλλιτέχνης άγιογράφος τή φαντάζεται ώς

μητέρα τοu πόνου κάτω από τόν σταυρό' μέ τά χέρια σταυ

ρωμένα καί τό κεφάλι γερμένο, καμιά φορά &..κόμα μέ τά

συμβολικά ξίφη κατευθυνόμενα πρός τήν καρδιά της. 'Όμως

ή καρδιά ποτέ δέν άγιογραφείται Ετσι wστε νά φαίνεται. Ή

πλέον συχνή είκόνα Της δμως είναι μέ τόν ltό στά χέρια

Της. 'Εκείνη αναγγέλθηκε στόν κόσμο λόγω τοu ltou. Ή αποστολή Της στόν κόσμο iιταν ό nός Της. 'Ώστε κανένας

ποτέ νά μήν βλέπει μέσα Της τή γυναίκα , &..λλά πάντα καί

πάντοτε τή μητέρα. 'Εκείνη παρουσιάζει τήν ανώτατη , κα

θαρότατη καί άγιότατη μητρότητα διαχρονικά. ΕΙναι ή Μητέρα τοu Κυρίου μας Ίησοu Χριστοu , &..λλά εΙ ναι καί ή δική

μας μητέρα, ή παρηγορήτρια καί ή γρήγορη βοηθός.

'Άς εΙναι καί σέ σένα πάντα παρηγοριά καί βοήθεια

158

65.


Πρός μr.ά δασκάλα γr.ά τήν έμφάνLση

τΥjς Μητέρας τοϋ Θεοϋ.

Mou γράφετε μέ ενθουσιασμό, πώς σάς παρουσιάστηκε ή μητέρα τοu Θεοu, καί πώς εσείς τώρα κατευθυνθήκατε

στό βέβαιο δρόμο της πίστης. Ή κορούλα σας κείτονταν μέ

βαρύ πυρετό. Καλέσατε όμάδα γιατρων. 'Εξέτασαν τό κο

ρίτσι καί απομακρύνθηκαν σέ ωJ...ο δωμάτιο' γιά νά κάνουν

συμβούλιο. 'Εσείς τρέμοντας κρυφακούγατε τήν συζήτησή

τους. 'Ένας &..π' αuτούς εΙπε πώς θά ύπηρχε σωτηρία, εάν

προκαλούσαν εφίδρωση στήν &..σθενή. Οί αλ.λοι θεωροuσαν

δτι fιταν &..ργά. Στήν απελπισία σας χτυπούσατε τά χέρια

καί κλαίγατε. 'Επάνω &..πό τήν κλίνη τοu παιδιοu κρεμόταν

ή είκόνα της Ύπεραγίας Θεοτόκου. 'Έως τότε εσείς α6τήν

τήν είκόνα τή βλέπατε περισσότερο σάν διακόσμηση παρά

σάν &..νάγκη τοu σπιτιοu. 'Όμως εκείνη τή στιγμή της απελ

πισίας ξαφνικά γονατίσατε μπροστά στήν είκόνα καί πνιγ

μένη στά δάκρυα κραυγάζατε στή Θεοτόκο: «~Ω Άγία Θεο

μήτωρ, εσύ βλέπεις τόν πόνο μου. 'Εσύ ξέρεις, Μητέρα των

μητέρων, πως εΙναι νά Εχεις μοναχοπαίδι καί νά τό χάσεις.

Κι εσύ εβλεπες τόν μοναχογιό Σου στά πάθη τοu σταυροu.

Σέ παρακαλω , Ε:λέησέ με τήν άμαρτωλή , καί βοήθησέ με. Σέ

σένα μόνο ελπίζω τώρα. Τελείωσε ή ελπίδα μου στούς

ανθρώπους. 'Ολόκληρος ό κόσμος δέν μπορεί νά μέ βοηθή

σει. Μόνο εσύ , εσύ , χρυσή Θεομήτωρ , μπορείς εάν θέλεις .

Παρηγόρησε κι εμένα εσύ Άγία καί aμεμπτη»! 'Ύστερα &..πό

μακρά προσευχή καί κλάματα κοιτάξατε τήν είκόνα καί

εΥδατε δάκρυα στά μάτια της Θεοτόκου. Μετά &..πό λίγο

πλησιάσατε τήν κόρη σας καί , ίδού , εκείνη fιταν μούσκεμα

στόν ίδρώτα! Τήν έπόμενη μέρα σηκώθηκε κι εφαγε , καί

159

ΑΓΙΟί ΝΙΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒJτΣ

γrιfryορα θεραπεύτηκε έντελως . Εuχαρωτώ τήν Ύπεραγία Θεοτόκο. Εuχαριστώ κι εσας

γι' α6τή τήν άνακο[νωση. Ή πίστη μας θεμελιώνεται επάνω

στήν εμπειρία χα[ οχι στiς α&tόβουλες κρίσεις χα[ θεωρίες.

Κα[ d εμένα τό δικό σας συμβάν είναι πολύτιμο. Σέ μας τόν

περασμένο χειμώνα συνέβη τό έξης γεγονός : Τό κορίτσι μιας κακόμοιρης χήρας άρρώστησε βαριά. 'Ένα μήνα δέν

είπε οϋτε μία λέξη. 'Όλη ή Ελπίδα είχε ηδη χαθεΙ. Κα[ ή θλιμ

μένη μητέρα είχε άρχ[σει νά δανείζεται χρήματα γιά τήν

άγορά τών πραγμάτων γιά τήν κηδεία. 'Ένα βράδυ καθόταν

ή μητέρα δίπλα στήν κλίνη της κόρης της χα[ σιωπηλά

Ιtκλαιγε. Ξαφνικά τό κορίτσι χωρίς νά άνο[ξει τά μάτια μίλη

σε χα[ είπε: <ψήν κλαΙς , μαμά, άλλά πήγαινέ με αuρω στό

Κάλλιστε , καί θά γίνω καλά. Μοϋ τό είπε ή οuράνια Μητέρα

μου, πού βρίσκεται εδώ δίπλα μου»! Ξαφνιασμένη ή μητέρα

Ιtτρεμε όλόκληρη. Τήν έπόμενη μέρα Ιtφερε τό κορίτσι στό

μοναστήρι της Ύπεραγ[ας Θεοτόκου στό Κάλλιστε χα[ τό

επέστρεψε σπίτι ύytές.

'Όμως ύπάρχουν μόνο δυό περιπτώσεις χα[ τρεΙς χα[ δέ

κα; Ά ναρίθμητες χα[ άτελε[ωτες είναι οί εμφανίσεις χα[ οί

εuεργεσ[ες της Ύπεραγίας Θεοτόκου. Ό &ytoς Σεραφείμ τοϋ

Σαρώψ, ό όποΙος κοιμήθηκε πρ[ν άκριβώς έκατό χρόνια,

εξομολογήθηκε πώς ή Θεοτόκος τοϋ εμφανίστηκε α&tοπρο

σώπως έ:ξι φορές στή διάρκεια της ζωης του. Κα[ εάν δλος

α&tός ό λαός πού σιωπά , πού θεωρεί δλες α&tές τ[ς οuρά-

' Σεραφείμ τοu Σαρώφ: Γεννήθηκε στήν πόλη Κούρκ τό 1759. Τό 1786 πήρε τό δνομα Σεραφείμ, προηyοuμένως είχε τό δνομα Πρόχωρος . Ό θάνατός τοu

ήταν πράγματι όσιακός τό 1833. Ή 'Εκκλησία τόν άνεκήρuξε &.yιό της τό 1903. Τό 1990 βρέθηκε ή σωρός τοu προκαλώντας μεγάλη σuyκίνηση στή Ρωσία. Ή μνήμη τοu έορτάζεται τήν 2α Ίοuλίοu και τήν 19η Ίοuλίοu .

160

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ . ..

νιες εμφανίσεις πολύτιμο χα[ γλυκό μυστικό του ' &.νοιγε τό

στόμα χα[ Ελεγε δ ;τι Εχει μάθει, ή γη θά γέμιζε άπό θαυμα

σμό. Πιστέψτε με , δταν ό &.νθρωπος μπαίνει στήν εκμάθηση

τών Ενεργειών καί άγγελιών τοϋ οuράνωυ κόσμου στή γήινη

ζωή μας , αισθάνεται δτι μπΎjκε d ενα τεράστιο χα[ &yνωστο βασίλεω της πλέον θαυμαστης πραγματικότητας. Σ' α&tό

τό σκοτάδι γιά τά σωματικά μας μάτια ή ψυχή μας μπορεί

νά μπεΙ μόνο μέ τiς άναμμένες λαμπάδες της πίστης χα[ της

άγάπης , κατά τά περίεργα λόγια τοϋ άποστόλου Παύλου:

«ΚατοικΎjσαι τον ΧριστΌν δια της πίστεως εν ταΙς καρδίαις

ύμών' εν άγάΠΥJ έρριζωμένοι και τεθεμελιωμένοι rνα εξισχύσητε καταλαβέσθαι σUν πάσι τοΙς άγίοις τ[ το πλάτος και

μηκος και βάθος και ϋψος» (Έφ. 3,17-18). Κι εσεΙς νά εUγνωμονεΙτε τόν Θεό χα[ τή Θεοτόκο , επειδή

σας &.νοιξε ή δραση γιά τό πνευματικό βασίλεω καί μήν Τήν

τυφλώνετε αλλο μέ τίς άμαρτiες χα[ τίς άμέλειες.

Ό Θεός νά σας βοηθά πάντα

66. Στόν ύπ6Χλτiλο Ίωάννη Γ.

-γtά τά τρ(α μεγαλότερα πρά-γματα στή ζωή μας.

Μοϋ θέσατε τρία ερωτήματα χα[ είναι τά έξης: Ποιά

είναι ή μέγιστη σκέψη άντάξια τοϋ άνθρώπου ; Ποιά είναι ή μέγιστη μέριμνα άντάξια τοϋ άνθρώπου; Ποιά είναι ή μέγι

στη προσδοκία άντάξια τοϋ άνθρώπου;

Ή μέγιστη σκέψη άντάξια τοϋ άνθρώπου είναι τό νά

σκέπτεται περί της πρόνοιας τοϋ Θεοί> στήν άνθρώπινη ζωή.

Ή μέγιστη μέριμνα άντάξια τοϋ άνθρώπου είναι τό νά

μεριμνά περί της σωτηρίας της ψυχΥjς.

161 Ι ·


Ή μέγtστη προσδοκία άντάξια τοu άνθρώπου είναι τό νά

προσδοκά τόν θάνατο.

Πώς πρέπει νά σκέπτεται περί της πρόνοιας τοu Θεοu

στήν άνθρώπινη ζωή; Πρέπει ώς μέτρο νά πάρετε τόν ήθικό

νόμο τοu Θεοu. Ά ναλόγως μ' αύτό τό μέτρο νά παρατηρείτε

τί συμβαίνει στίς ζωές τών άνθρώπων, τούς όποίους γνωρί

ζετε καί μέ τούς όποίους 'Εχετε σχέση. Τό σημαντικότατο

άπ' δλα είναι νά έξετάζετε τίς ήθικές αίτίες σέ ότιδήποτε

συμβαίνει σέ κάποιον. Τοl>το δέν είναι πάντα εuκολο, άφοu

καμιά φορά οί αίτίες βρίσκονται μακριά καί κρυμμένες στό

μακρύ παρελθόν ένός άνθρώπου καί fι..λλοτε μποροuν νά

βρεθοuν μόνο στίς ζωές τών γονέων του. Ή χριστιανική έξο

μολόγηση θεμελιώνεται στήν άποκάλuψη αύτών τών αίτιών.

Ό ψαλμωδός λέει aτόν Θεό: «Έν ταίς έντολαίς σου άδολε

σχήσω καl κατανοήσω τιΧς όδοuς σου» (Ψαλμ. 118,15) καί «Ώς ήγάπησα τον νόμον σου, Κύριε· δλην την ήμέραν μελέ

τη μού έστιν» (Ψαλμ.118,97). Άφοu οί έντολέςτοu Κυρίου

βρίσκονται στή βάση δλων τών συμβάντων στούς υίούς τοu

Άδάμ. Καί ό νόμος τοu Κυρίου εΙ ναι φώς πού φωτι'ζει έκείνο

πού συμβαίνει σέ κάποιον.

Πώς πρέπει νά μεριμνά περί της σωτηρίας της ψυχΥjς; Νά

μήν σάς άπαριθμώ· διαβάζετε τό Εύαγγέλιο καί ρωτάτε τήν

Έκκ~ησία. Ό fι..νθρωπος δέν 'Εχει μεγαλύτερο θησαυρό σ'

αύτό τόν κόσμο άπό τήν ψυχή του. Καί άκριβώς αύτό τόν

θησαυρό είναι τό μόνο πού μπορεί νά σώσει άπό τήν κατα

στροφή καί τόν θάνατο. 'Όλα τ fι..λλα πού δέν εΙ ναι ό fι..νθρω

πος άλλά είναι τά τοu άνθρώπου, πού ό fι..νθρωπος τιμά καί

φυλά, έκτός άπό τήν ψυχή, άναπόφευκτα καταστρέφονται

καί πεθαίνουν. Ή ψυχή τοu άνθρώπου στά μάτια τοu Θεοu

εΙ ναι τό μεγαλύτερο , τό πολυτιμότερο άπ' δλο τόν ύλικό κό-

162

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑ! ...

σμο, κατά τόν λόγο τοu Χριστοί): «τί γαρ ώφελείται fι..νθρω

πος εαν τον κόσμον δλον κερδήσΥJ 'την δΕ: ψυχΥjν αύτοu ζη

μιω~ ;» (Ματθ. 16, 26). Δέν μπορεί, λοιπόν, νά ύπάρξει μεγαλύτερη μέριμνα άντάξια τοϋ άνθρώπου άπό τή μέριμνα

περί της σωτηρίας της ψυχΥjς του.

Πώς πρέπει νά προσδοκά τόν θάνατο ; 'Έτσι δπως ό στρατιώτης aτόν πόλεμο. 'Ή σάν μαθητής, ό όποίος μέ μέ

ριμνα έτοιμάζεται προσδοκώντας κάθε στιγμή νά τόν ρωτή

σει ό δάσκαλος. Τήν άσταμάτητη προσδοκία της στιγμής

τοu θανάτου μάς ύπενθυμίζει ό Σωτήρας μέ τήν ίστορία πε

ρί τοu ελαφρόμυαλου πλουσίου, ό όποίος 'Εφτιαχνε καινούρ

γιες άποθηκες καί προετοιμαζόταν γιά μακρά καλοπέραση

ατή γη, wσπου ξαφνικά τοu είπε ό Θεός: «'Άφρων, ταύτη τη

νυκτl την ψυχην σου άπαιτοuσιν άπο σου· α δΕ: ήτοίμασας

τίνι 'Εσται ;» (Λουκ. 12 ,20). Γιατί ή σκέψη γιά τήν πρόνοια τοu Θεοu είναι ή μέγιστη

σκέψη άντάξια τοu άνθρώπου ; Έπειδή αύτή φέρνει στόν fι..νθρωπο τή σοφία καί τή μακαριότητα.

Γιατί ή μέριμνα γιά τή σωτηρία της ψυχΥjς είναι ή μέγιστη

μέριμνα άντάξια τοu άνθρώπου; Έπειδή ή ψυχή είναι ό μέ

γιστος θησαυρός στή yη,όπότε είναι φυσικό δτι στόν μέγι

στο θησαυρό πρέπει νά χαριστεί ή μέγιστη μέριμνα.

Γιατί ή προσδοκία τοu θανάτου είναι ή μέγιστη προσδο

κία άντάξια τοu άνθρώπου; Έπειδή ή προσδοκία τοu θανά

του καθαρίζει τή συνείδηση καί ώθεί τόν fι..νθρωπο σέ κάθε

καλό 'Εργο. 'Όταν ρώτησαν έ:ναν καλό καί έργατικό fι..νθρω

πο, τί τόν ώθοuσε περισσότερο στή ζωή σέ κόπο καί άγαθο

εργiες,έκείνος άπάντησε: ό θάνατος.

Αύτά τά τρία πράγματα δέν μποροuν νά παρατηρηθούν

στά ζώα. Είναι χαρακτηριστικά μόνο τοu άνθρώπου. καί

163

ΑΓ!Οί ΝΤΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

μάλιστα &νώτqχ:>υ τύπου τοu άνθρώπου. 'Όλα τ' ωJ..α είναι κοινά στόν liνθρωπο καί στό κτΥjνος.

Άπό τόν Θεό ε/.ρήνη καί εύλογf.α σέ σάς

67. Σέ μr.ά σuνταξtοϋχο, πού παρα.πονι.έταt

γr.ά τή μόδα της ενδυση;.

Γράφετε πώς θά μπορούσατε νά ζήσετε, έσείς καί ot τρείς κόρες σας, μέ τήν άξιοπρεπή σύνταξη, πού λαμβάνετε σάν

χήρα άνώτqχ:>υ άξιωματικοu. Άλλά «ή μόδα τά πήρε δλα».

Ot κόρες απομακρύνθηκαν άπό τήν Ύ)πια έξουσία σας καί τέθηκαν ύπό τή σκληρή έξουσία της μόδας. Μάταια έσείς

σuμβουλεύετε,έξηyείτε, παρακαλείτε· έκείνες άπαντοuν τό

'ίδιο πάντα: « Έσύ, μαμά, δέν ξέρεις αύτό είναι κουλτούρα, διαφωτισμός, γοuστο. Μά, νά έίμαστε έμείς έξαίρεση άνά

μεσα στίς κοπέλες ; ». Κι ετσι μιλώντας ζητοuν κάθε liνοιξη

καί κάθε φθινόπωρο καινούργια φορέματα της μόδας. Άλ

λά στό σπίτι καημός καί άνέ:χεια. Τό σπίτι δέν Εχει βαφτεί

πρό πολλοu. Τά επιπλα φθαρμένα. Τά πιάτα σπασμένα.

Τά σεντόνια πατσαβούρια. Τό τραπέζι κακόμοφο δταν

τρώτε τό μεσημέρι, τό βράδυ δέν δειπνείτε. Γιά δ λα αύτά

δέν ύπάρχουν χρήματα, άλλά γιά μοντέρνο ροuχο , γιά τόν

δρόμο , πρέπει νά ύπάρχουν. Ή μόδα καί ό δρόμος σας

&ρπαξαν τό άrχιJγείο τοu σπιτιοu! Ρωτάτε τί νά κάνετε!

Έδw θά σας Ί[}.εyαν ολοι: «Προσευχηθείτε στόν Θεό, γιά

νά δώσει στίς κόρες καλό πνεuμα». Μαζί μέ τήν προσευχή

συνεχίστε νά τίς συμβουλεύετε. 'Άς κοροίδεύουν έχε ίνες

έσείς νά μιλάτε. Τά λόγια της άλήθειας πρέπει κάποια στιγ

μή νά ερθουν καί νά φέρουν καρπό. Ό Θεός άκούει καί στόν

164


καφό Του Αύτός θά έπαναλάβει τίς διδαχές σας μόνο σέ

πιό αύστηρή μορφή. Άφοu καί ή Βίβλος καί ή έμπεφία μας

διαβεβαιώνουν δτι ό Θεός σπάνια τιμωρεί τόσο σκληρά,

δπως τήν άσέβεια πρός τούς γονείς.

Μιλήστε στίς κόρες σας, δτι ή μόδα στό ντύσιμο στήν

έποχή μας δέν είναι καθόλου οϋτε άπαίτηση της κουλτού

ρας, οϋτε τοu διαφωτισμού, οϋτε τοu γούστου, άλλά μόνο ή

άπαίτηση τοu έμπορίου. Έκείνοι πού έπινοοuν τή μόδα καί

τήν έπιβάλουν στόν εύκολόπιστο κόσμο σκέπτονται απο

κλειστικά τά χρήματα. Τούτοι είναι άπλά ot βάρβαροι τwν μεγαλουπόλεων, πού μέ πονηρό τρόπο κερδίζουν χρήματα.

Αύτοί εχουν τούς άτζέντηδές τους : τούς σχεδιαστές, τούς ζωγράφους χα[ τούς έπιδέξιους γνώστες των άνθρωπίνων

παθών καί άδυναμιwν. Γιά τά λεφτά έκείνοι προτείνουν σu

νεχwς καινούργtες τάσεις στά γυναικεία ροuχα. Μέ πνεuμα

έξαντλημένο εως καχεκτικό στήν έπινόηση καινούργιας μό

δας στίς μέρες μας ιΧρχισαν νά έπιβάλουν στόν γυναικείο

κόσμο τέτοιο κόψιμο των ρούχων πού ερχεται σέ άντίθεση

μέ τίς πιό άπλές εννοιες της άξιοπρέπειας καί της αtδοuς,

δπως καί σέ άπλούς κανόνες της ύγείας καί τοu νοικοκυ

ριού. Δέν νοιάζονται γιά τήν Ύjθική τοu κόσμου καί τόν χα

ρακτήρα των άνθρώπων χα[ τή ντροπή των κοριτσιών χα[

τήν ύγεία τοu εθνοuς καί τίς μικρές συντάξεις των μητέρων.

Χρήματα καί μόνο χρήματα· αύτό είναι τό κίνητρο καί ό

στόχος των δημιουργών της μόδας.

Πείτε άκόμα στίς κόρες σας , πώς αύτοί ot μεγαλέμποροι της μόδας διακηρύττουν τή νέα τους ανακάλυψη στό ονομα

της κουλτούρας χα[ τοu διαφωτισμού , της όμορφιας καί τοu

γούστου , γελώντας μέσα τους καί σκέπτονται μόνο τά χρή

ματα. Τοϊ>τα τά μεγάλα λόγια , τά όποία στήν Εύρώπη λέ

γονταν κάποτε μέ σεβασμό , τούς έξυπηρετοuν σάν άπλή

165

Arrσr ΝΙΚΟΛΑΟΙ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

εμπορική μάρκα επάνω στά εμπορεύματα γιά πώληση' πε

ρίπου σάν φίδι ζωγραφισμένο στά μπουκάλια τοu δηλητηρί

ου, η σάν μπουλντόκ στά γραμμόφωνα, η καμήλα στά πα

κέτα τοu τσαγιοu.

Κάποτε τά εuρωπciίκά παλάτια εδιναν τό παράδειγμα

κα[ τό πρότυπο στή φορεσιά, κα[ ταυτόχρονα δέν ύπολόγι

ζαν τά χρήματα, άλλά άκριβώς εκε"ίνα πού στή γλώσσα τών

θυγατέρων σας κροταλι'ζουν σάν ιΧδεια καμπανάκια, δηλα

δή: ή κουλτούρα' ό διαφωτισμός' ή ομορφιά κα[ τό γοuστο.

Άλλά σήμερα, δυστυχώς, κα[ τά παλάτια ύπέκυψαν στήν

τυραννία της μόδας, τήν όποία επιβάλλουν ot καταστηματάρχες. Έκε[νη ή παλατιανή,άριστοκρατική φορεσιά άκόμα

φαίνεται επάνω στόν τίμιο λαό μας. Μιά Άμερικαν[δα κα

θηγήτρια, βρέθηκε πρόσφατα στό Τσέτινιε. Κα[ μοu διηγή

θηκε' πώς κάποιος γυναικε"ίος σύλλογος οργάνωσε τσάι

πρός τιμή της. Ot Μαυροβούνιες εμφανίστηκαν στό τσάι μέ τήν ομορφη λciίκή φορεσιά τους καί ή Άμερικάνα μέ τό μο

ντέρνο φόρεμά της. «Έγώ», εΙπε, «ντρεπόμουν άπερίγρα

πτα γιά τόν έαυτό μου· φαινόμουν σάν τσιγγάνα άνάμεσα

σέ βασίλισσες»!

Μπορε"ίτε άκόμα νά διαβάσετε σUς κόρες σας εκείνη τήν

άπειλή τοu προφήτη Ήσαtα πρός τ[ς Έβρα"ίες φίλες της μόδας,

μιά άπειλή πού κατά τόν χρόνο επαληθεύθηκε (Ήσ. 3,16-24).

68.

Άπό τόν Θεό νά Εχετε ειρήνη κα[ ύγεία

Στήν άδελφότητα του «Προφήτη Ήλlα»

γιά τόν σπορέα ζLζιχνιων.

Mou γνωστοποιε"ίτε δτι -fιρθε άνάμεσά σας κάποιος νέος

166


ιΧνδρας μέ καινούργια πίστη. 'Όλο σάς μιλά ενάντια στήν

Έκκλησία, εναντίον τών άγίων, τών εικόνων, τοu σταυροί>,

τών γιορτών κα[ ιδιαίτερα επιτίθεται εναντίον της Παναγίας

Θεοτόκου. Πηγαίνει άπό σπίτι σέ σπίτι, άπό μαγαζί σέ μα

γαζί καί μοιράζει δωρεάν βιβλία καί εφημερίδες, δπου εΙναι

γραμμένα δλα αύτά πού λέει κα[ προφορικά· δλο uβρεις γιά

τήν πραγματική πίστη. Ήρθε, λέει, άπό τήν Άμερική, κα[ θέ

λει νά σάς διαφωτίσει. Άκόμα λέει πώς δλη ή Άμερική πι

στεύει σάν εκεινον. Κρύβει σέ ποιά σέκτα άνήκει, δμως πει-, I I <:Ι 'J I I f: I

στηκατε και μονοι σας οτι ει ναι σεκταριστης και αφετικος.

Γιά νά μήν σάς μιλώ εγώ άδέλφια ας μιλήσουν ot άπόστολοι τοu Θεοu. Ίδού τ[ προστάζει ό άπόστολος Παuλος:

«Αtρετικον ιΧνθρωπον μετα μίαν και δευτέραν νουθεσίαν

παραιτοu», άφοu λέει «ειδwς δτι εξέστραπται ό τοιοuτος

και άμαρτάνει wν αύτοκατάκριτος» (τίτ. 3,10-11). Ένώ ό &γιος Πέτρος ονομάζει τέτοιους ψευδε"ίς διδασκάλους προ

φητεύοντας τήν εμφάνισή τους στόν κόσμο: « Έγένοντο δε και ψευδοπροφΥjται εν τ4) λ~' ώς και εν ύμ"ίν εσονται ψευ

δοδιδάσκαλοι, οΤτινες παρεισάξουσιν αtρέσεις άπωλε[ας, ... εν πλεονεξ(q. πλαστο"ίς λόγοις ύμάς εμπορεύσονται» (Β' Πέ

τρ. 2 ,1-3). Ό προορατικός Εuαγγελιστής Ίωάννης προειδοποιε"ί: «Ά γαπητο[, μη παντι πνεύματι πιστεύετε, άλλα δοκι

μάζετε τα πνεύματα ει εκ τοu Θεοu εστιν, δτι πολλοι ψευ

δοπροφΥjται εξεληλύθασιν εις τον κόσμον» (Α' Ίωάν. 4 ,1). Έγώ άπό τή δική μου πλευρά σάς λέω, άδελφο[: ψεύτικα

λόγια λέει αύτός ό νεαρός δταν λέει πώς όλόκληρη ή Άμερι

κή ύποστηρ[ζει τή δική του πίστη. Αύτός εΙ ναι σπορέας τών

ζιζανίων. Στήν Άμερική ύπάρχει καί ή ορθόδοξη Έκκληmα,

μέ πολλούς ναούς, μέ tερε"ίς καί επισκόπους. ΤοUτος εΙναι ό

ορθόδοξος λαός μας, τά άδέλφια μας κατά τήν πίστη: ot

167


Ρώσοι, ot Σέρβο~, ot Βούλγαρο~, ot 'Έλληνες, ot Ρουμάνο~, ot Άρβανίτες καί ot Σύριο~. Πάντα ύπό τό βασαν~στ~κό βάρος της δύσκολης εργασίας, καί τώρα ύπό ακόμα π~ό βασαν~

στ~κό, την Ελλε~ψη όπο~ασδήποτε εργασίας, εκεΙνοι παρόλα

αuτά θαυμάσ~α κρατούν τήν πίστη τους καί προσεκτ~κά

φυλάττουν τίς ψυχές τους &πό τούς σπορεΙς τών ζ~ζανίων.

Καί δταν αUτοί ot σεκταρ~στές δέν κατάφεραν νά &παστρέψουν τά &δέλφ~α μας στήν Άμερ~κή &πό τήν ορθοδοξία,

ltστε~λαν τούς πράκτορές τους στά Βαλκάν~α, γ~ά νά αγο

ράζουν τίς ψυχές μας μέ τά καταραμένα τους χρήματα καί

τά δωρεάν β~βλία. ΈμεΙς δέν πουληθήκαμε aτούς Τούρκους

γ~ά τίτλους καί περιουσίες, εlνω δυνατόν νά πουληθούμε

τώρα aτούς Άμερ~κάνους εμπόρους ~ά δολάρ~α; Δέν συνη

θίζετα~ στά μέρη μας, νά «πωλούμε τήν πίστη μας &ντί π~

νακίου φακΥjς».

ΈμεΙς μέ τήν πίστη μας ταξ~δεύουμε μέσω αuτης της

ζωης πάνω &πό χίλ~α χρόν~α. ΈμεΙς δώσαμε αίμα y~ά εκεί

νην- εκείνη μάς ltδωσε πνεύμα. ΈμεΙς τή δοκιμάσαμε καί

βρήκαμε στ~ εκείνη εlνα~ λληθ~νή 'γλυκ~ά καί σωτηριοφέρου

σα. Ot &.γιοί μας εlνω ζωντανοί κ~ έ:ως τήν σήμερον ή μέρα εμφανίζοντα~ ζωντανοί μέσω πολλών σημείων καί θαυμά

των. 'Όπως ή fιλεκτρ~κή δύναμη κατεβαίνε~ μέσω σύρματος

Ετσ~ ή δύναμη τού Θεού κατεβαίνε~ μέσω τών ά:yίων. ΌΠα

τέρας &yαπα νά δοξάζε~ τά &yαπημένα πα~δ~ά Του δείχνο

ντας τη δύναμή Του μέσα &π' αUτά. Τή δύναμη καί τη βοή

θε~α αUτών πού εuχαρ~στούν τόν Θεό δέν την αίσθανθήκαμε

μόνον εμεΙς ot χρ~στ~ανοί αλλά καί ot μουσουλμάνο~ μας. Ή ορθοδοξία σήμερα βρίσκετα~ &νάμεσα στίς δυό μονό

πλευρες &ναγνωρίσε~ς: Άπό τή μία πλευρά εlνω ot μουσουλμάνο~ , ot όποΙο~ αναγνωρίζουν τή δύναμη της πίστης

168


μας &λλά δέν αναγνωρίζουν τή Βίβλο της πίστης μας καί

&πό τήν &λλη πλευρά ot δυτ~κοί νεόπ~στο~, ot όποΙο~ &ναγνωρίζουν τη Βίβλο &λλά δέν αναγνωρίζουν τή δύναμη της

πίστης μας. Γι' αUτούς τούς τελευταίους ό θείκός Παύλος

γράφε~, δτ~ «itχοντες μόρφωσ~ν εuσεβείας, την δΕ: δύναμ~ν

αι'.>της fιρνημένο~» (Β' Τιμ. 3,5). Καί συμβουλεύε~ τόν Τιμόθεο: «Και τούτους &ποτρέπου» (Β' Τιμ. 3,5). ΈμεΙς κρατούσαμε καί κρατάμε καί τη Βίβλο, δηλαδή την Άyία Γραφή

καί τη Δύναμη, δηλαδή τά σημάδ~α καί τά θαύματα τού Θε

ού μέσω άγίων, σταυρού, είκόνων, μέσω προσευχών καί

δλων τών Άyίων Μυστηρίων.

Άλλά καί τήν Παναγία Θεοτόκο νά ύπερασπ~ζόμαστε

&ραyε &πό τούς ύβρ~στές; Έκείνη μόνη Της &ρκετά &μόνε

τω. Στό νεκροκρέβατο ot ύβριστές Της βουίζουν &πό τόν πόνο. Ά νάμεσά μας ύπ"Υjρξε έ:νας βαπτ~σμένος &νθρωπος, ό

όποΙος μοχθηρά πάτησε την είκόνα της Θεοτόκου. Πρίν &πό

τόν θάνατό του &σθενούσε πολύ χωρά. 'Όλο αμυνόταν &πό

κάποιον κουνώντας τά χέρ~α του aτόν αέρα. Φώναζε μέρα

νύχτα: 'Άραβες! Μαύροι 'Άραβες! Φύγετε &πό μένα! 'Όταν

τού δ~άβασαν τήν Άκολουθία τού Παρακλητ~κού Κανόνος

είς την Ύπεραyίαν Θεοτόκον, αUτός ήσύχασε. 'Έπε~τα ltκλα

ψε λέγοντας: ίδού ηρθε ή Μητέρα τού Θεού, καί μέ τό ραβδί

Της ltδ~ωξε τούς 'Άραβες &πό μένα. Μερ~κές μέρες ltχυνε

δάκρυα δ~αρκώς φ~λώντας καί χdίδεύοντας τήν είκόνα της

Θεοτόκου. «Σ' εuχαριστώ , Μητέρα τού Θεού! Έσύ μέ συγ

χώρησες»' Ψ~θύρ~ζε ασταμάτητα. Καί σ~γανά ψάλλοντας

τόν ϋμνο «'Άξιον εστίν» μας αποχωρίστηκε.

Ει'.> λογία Θεού ας σάς Ενθαρρύνει , &δελφοί

169


69. Στόν μάστορα Μαρ(νκο, πού ρωτά

έάν δ Κόρι.ος έπέπλ'ηξε τή Μητέρα Του.

Στόν γάμο της Κανά &ιψε κρασί. Ή Θεοτόκος ε'ίδε τοός

καλεσμένους νά παραξενεύονται καί τόν νοικοκύρη ντρο

πιασμένο. Κινούμενη aπό &ος καί συμπόνια aπευθύνθηκε

aτόν nό Της γιά βοήθεια η συμβουλή λέyοντας : «Ο'ίνον οuκ ftχουσιν» (Ίωάν. 2 ,3). Καί ό Ίησοuς Της aποκρίθηκε σ' αUτό: «Τί έμοι και σοί, γύναι;» (Ίωάν. 2,4). Οί. λέξεις αUτές τοu Ίησοu, σοί> φαίνονται σάν μομφή, καί έσύ γι' αUτό γρά

φεις καί γράφεις.

Δέν ε'ίναι μομφή. Άφοu έάν ηταν μομφή, ή Θεοτόκος θά

τό ε'ίχε αίσθανθεί έκείνη τή στιγμή πιό δυνατά aπ' δ ;τι έμείς

σήμερα. Καί έάν τό ε'ίχε αίσθανθεί σάν μομφή , θά σώπανε

καί δέν θά Ελεγε οUτε λέξη πιά. 'Όμως, έκείνη αμέσως ε'ίπε

aτούς ύπηρέτες: «δ ;τι &ν λtyrj ύμίν , ποιήσατε» (Ίωάν. 2, 5). τί κοινό ύπάρχει γυναίκα μεταξύ έμοu καί σοu; Αuτά

ε'ίναι λόγια διαφώτισης καί οχι μομφης. Ό Κύριος θέλει νά

διαφωτίσει τή Μητέρα Του καί οχι νά τή μαλώσει. 'Εκείνη

από συμπόνια σκεπτόταν περί της χαμηλότερης, σωματικΥjς

<Χνάγκης τών παρόντων καί ΑUτός περί της ύψηλότερης, της

πνευματικΥjς. 'Εκείνη ηθελε νά 'ναι δλα έντάξει καί κατά τό

ftθιμο, δίχως στενοχώρια η κάποια ντροπή, καί ΑUτός ηθελε

νά ξυπνά τίς κοιμισμένες καί νά θεραπεύει τίς &ρρωστες

aνθρώπινες ψυχές. ΑUτός κατέβηκε ανάμεσα aτούς aνθρώ

πους γιά νά μεταμορφώσει τό ύδάτινο ον μας σέ οΙνο, τήν

στάχτη σέ πuρ. Ή Θεομήτωρ, οντως, θά 'θελε ό nός Της νά

πράξει καλό εργο στούς aνθρώπους, αλλά τό καλό εργο τό

όποίο έκείνη σκέπτεται ε'ίναι έντελώς μικρό. ΑUτός θέλει νά

170


πράξει καλό Εργο στούς aνθρώπους -σ' αUτό ή καρδιά Του

συμφωνεί μέ τήν καρδιά της Μητέρας Του- αλλά Εργο παμ

μέγιστο, ανάλογο τοu μεγαλείου Του καί χρήσιμο d δλες τίς γενιές μέχρι τό τέλος τοu κόσμου. Γιά τή σωματική ανάγκη

της στιγμης τών καλεσμένων μπορούσε νά δανειστεί τό

κρασί κι aπό τόν γείτονα. Σ' έκείνη τή χώρα δέν ύπάρχει

rtλλειψη στό κρασί. 'Όμως δέν ε'ίναι σημαντικό τό κρασί ,

αλλά τό θαuμα. Τό κρασί οί. &νθρωποι τό καταπίνουν καί τό

ξεχνοuν, ένώ τό θαuμα δέν ξεχνιέται. Τό κρασί σάν σωματι

κή ανάγκη ανήκει στό βασίλειο της γης, ένώ τό θαuμα σάν

ψυχική ανάγκη aνήκει ατό βασίλειο τοu οuρανοu. Ή Θεοτό

κος στιγμιαία σκέφθηκε τό πρώτο· ό Κύριος σκεπτόταν τό

δεύτερο. Βλέποντας ό Προορατικός ξεκάθαρα, πώς οί. σκέ

ψεις της Μητέρας Του aπομακρύνθηκαν aπό τίς δικές Του

σκέψεις , 'Εκείνος θέλει νά τήν τραβήξει από τό χαμηλότερο

βασι'λειο καί νά τήν ύψώσει στό ανώτερο. Γι' αUτό της λέει

άπαλά: <Πί (κοινό ύπάρχει) έμοί και σοί, γύναι ;». Ό Χρυσόστομος γράφει περί τούτου τά έξης : «Α6τά δέν ηταν λόγια γιά τήν 'ίδια τή μητέρα, αλλά οίκονομίας», δηλαδή τοu οικο

δομήματος τοu Βασιλείου τών Οuρανών τόσο στήν ψυχή της

Θεομήτορος δσο καί στίς ψυχές δλων οί. όποίοι θά ακούσουν

η διαβάσουν αUτά τά λόγια. Θυμήσου, τί ε'ίπε ό Ίησοuς στήν

<Χδελφή τοu Λαζάρου: «Μάρθα Μάρθα, μεριμ'4ς και τυρ

βάζrj περι πολλά· ένΟς δέ έστι χρεία» (Λουκ. 10,41-42). Καί αUτά τά λόγια δέν εΙναι λόγια μομφΎjς αλλά διαφώτισης. Τό

βασίλειο τών Οuρανών εΙναι πάνω aπ' δλα καί δλες τίς

aνθρώπινες μέριμνες καί κόπους πρέπει νά τά κατευθύνου

με πρός έκείνο τό βασίλειο.

'Όμως γιατί ό Κύριος ε'ίπε «γυναίκα» καί οχι «μητέρα»;

Γιά νά τονίσει έκείνη τή στιγμή πιό δυνατά τή διαφορά με-

171

ΑΓ!ΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ταξύ τών δLκών Του καί τών δLκών Της σκέψεων. Άφοϋ έάν

Έλεγε «μητέρα» έμείς δέν θά στρέφαμε τόσο τήν προσοχή

μας στά παραπάνω λόγLα' οmε θά αίσθανόμασταν τή δLα

φορετLκότητα στίς σκέψεLς τους έκείνη τή στLyμή. Στόν Πέ

τρο Επρεπε νά δώσεL πολύ ΠLό δυνατό μάθημα λέγοντάς

του: «'Ύπαγε όπίσω μου, σατανά· σκάνδαλόν μου εΙ· δτL ού

φρονείς τα τοϋ Θεοϋ, άλλα τα τών άνθρώπων» (Ματθ.

16,23). Ένώ έάν τοϋ Έλεγε «πήγαινε άπό μένα, Πέτρο» (Υ] «&.νθρωπε») οmε ό Πέτρος οmε έμείς δέν θά παρατηρού

σαμε τήν &.βυσσο, πού χώρLζε αύτόν άπό τόν ΚύρLο.

Κατάλαβε τότε ή Θεοτόκος τόν Υίό Της καί δέχθηκε τή

δLδαχή; Έξ όλο κλήρου. Άμέσως σταμάτησε νά συμβουλεύεL

τόν Σύμβουλο καί νά καθοδηγεί τόν Όδηγό καί ύπάκουα

καί ταπεLνόφρονα έπέστρεψε στόν ρόλο Της: νά προετοL

μάζεL τόν δρόμο στούς άνθρώπους γLά Έκείνον. ΓL' αύτό

άπευθύνεται στούς ύπηρέτες καί τούς λέεL: « 'Ό ;tL &.ν λέyrJ ύμίν' ΠΟLήσατε» (Ίωάν. 2 '5). Καί δταν ot ύπηρέτες εκαναν δ,τL τούς εΙπε Έκείνος, τότε αύτή, μαζί μ' δλους, στό τρέ

μουλο της ψυχης προσδοκοϋσε τό άπροσδόκητο.

Ν άκούσουμε κL έμεΙςτήν 'Υπεραyία Θεομήτορα,άδελφέ.

Νά κάνουμε δ,τL ό Υίός Της πρόσταξε. Τοϋτο ε!ναι στήν

έξουσία μας. Καί δταν κάνουμε δ ;τL λέχθηκε, μέ τρέμουλο

θά περιμένουμε τό άπροσδόκητο. Δηλαδή, νά προσδοκοϋμε

τό θαϋμα άπό Έκείνον, τό θαϋμα της μεταμόρφωσης τοϋ

σωματLκοϋ άνθρώπου σέ πνευματLκό , τοϋ γήLνου σέ ούρά

νLο, τοϋ νεροϋ σέ κρασί.

Είρήνη καί χαρά άπό τόν Κύρω

172

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕ:ΧΕΤΑΙ ...

Στόν μή όρθό&ξο i.ερέα, πού ρωτά

γιατί δ Θεός τtμωρέL τfrJ όρθό&ξη Ρωσία. 70.

Ε!στε άπολύτως σίγουρος δτL τά τωρLνά παθήματα τοϋ

ρωσLΚΟU όρθόδοξου λαοϋ εΙναL τψωρία τοϋ Θεοϋ; Έγώ δέν

εΙμαL, όμολογώ. Ίδού, μποροϋμε νά λανθάνουμε, έάν κάθε

πάθημα, τοϋ άτόμου καί τοϋ λαοϋ, τό θεωροϋμε τψωρία

άπό τόν Θεό. ΤρεΙς σταυροί στόν Γολγοθά μάς κάνουν προ

σεκτLκούς κατά τήν κρίση περί παθήματος κάποωυ. ΕΙ ναι

&.ραyε ό ΧρLστός σταυρωμένος λόγω της τψωρίας άπό τόν

Θεό; Στή μακρά σεφά τών πασχόντων βλέπουμε καί τούς

προφΥjτες καί τούς άποστόλους καί τούς πολλούς λαμπρούς

δίκαωυς καί δίκαιες. Τό μαρτύρLό τους σίγουρα δέν fιταν

λόγω της τψωρίας άπό τόν Θεό. Καί έάν μαρτύρησαν έξ

αίτίας τών άμαρτLών, μαρτύρησαν δχL έξ αίτίας τών δLκών

τους άμαρτLών. 'ΈτσL ΚL Έκείνος ό Άναμάρτητος, πού δέ

χθηκε τά μέγLστα βάσανα , βασανίστηκε, δντως, έξ αίτίας

τών άμαρτLών, δμως δχL δLκών Του άλλά όλόκληρου τοϋ γέ

νους τών άνθρώπων. Τό μαρτύρω της Άγίας Ρωσίας εΙναι

βεβαίως έξ αίτίας τών άμαρτLών , δμως τών άμαρτLών ποωϋ;

αύτό πρέπεL νά άναρωτηθείτε. Θυμηθείτε, έξαφετLκέ γνώ

στη της Άγίας Γραφης, πώς ό Κύρως έρμήνευσε στούς

'Εβραίους τόν θάνατο έκείνων τών δεκαοχτώ άνθρώπων,

έπάνω στούς όποίους επεσε «ό πύργος έν τiρ ΣLλωάμ»

(Λουκ. 13,4). ΕΙπε πώς έκείνοL δέν σκοτώθηκαν έπεLδή fιταν οί πLό άμαρτωλοί καί ot πLό φταίχτες άπ' δλους τούς κατοίκους τών 'Ιεροσολύμων , άλλά γLά νά προαδοποLήσεL ό θά

νατός τους , τούς μεγαλύτερους άμαρτωλούς άπ' αύτούς.

Οϋτε έλάχωτα έκείνοL δέν fιταν ot ΠLό άμαρτωλοί: «06χί ,

173

ΑΓJΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

λέγω ύμίν, &λλ' εαν μη μετανοήσητε, πάντες όμοίως &πο

λείσθε» (Λουκ. 13, 5). ΕΙνω ή Ρωσία ή π~ό άμαρτωλή χώρα, wστε νά δέχετα~ τό

δυσκολότερο μαρτύρ~ο &π' δλες τίς χώρες; Σ' δλο τόν κόσμο

εΙ να~ σαφή δυό πράγματα: τό πρώτο, δτ~ ό ρωσ~κός λαός

καίγεται στό πϋρ τών μαρτυρίων δπως κάποτε εκείνα τά

τρία πα~δ~ά στόν φοϋρνο της Βαβυλωνίας καί δεύτερο, δτ~

οί ύλ~στ~κές καί οί &θεες θεωρίες, οί όποΙες καί &ναψαν

τοϋτο τό πϋρ στή Ρωσία, δέν δ~αμορφώθηκαν στόν ρωσ~κό

ορθόδοξο λαό &λλά στούς μή-όρθόδοξους λαούς. 'Όλα τά

ύπόλοιπα εΙ να~ τό μυστ~κό της πρόνοιας τοϋ Θεοϋ. Α6τό τό

φρ~κτό μυστ~κό εμείς δέν μποροϋμε νά τό προσεγγίσουμε

βαθ~ά. Έμείς μποροϋμε νά αναζητάμε τό ανάλογο τοϋ ρω

σ~κοϋ πάθους στόν δίκαιο καί πολύπαθο 'Ιώβ, τοϋ όποίου

τό μαρτύριο χρησίμευε τότε καί χρησιμεύε~ καί τώρα σέ

πολλούς. Μποροϋμε νά βλέπουμε στό μαρτύριο της Ρωσίας

τό σημάδ~ τοϋ Θεοϋ σ' δλους τούς ύπόλο~πους λαούς, wστε

νά φυλάγοντα~ &πό τόν ύλ~σμό στή θεωρία καί στήν πράξη,

στή σκέψη καί στό εργο. 'Όλα τά εuγεν~κά πνεύματα τοϋ

κόσμου αποδείκνυαν μέσω όλόκληρου τοϋ περασμένου

αιώνα τήν αφροσύνη καί τόν κίνδυνο αuτών τών θεωρ~ών.

'Όμως τά λόγ~α δέν μποροϋσαν νά πείσουν. η' αuτό επε

τράπη ή φρίκη τούτων τών θεωρ~ών στήν πράξη. 'Όπως κά

ποτε ό πύργος τοϋ Σ~λωάμ γκρεμίστηκε πάνω σ' εκείνους

τούς δεκαοχτώ ετσ~ καί ό μοντέρνος πύργος δλων τών

ψευδών tδεών καί θεωρ~ών γκρεμίστηκε επάνω στόν μεγάλο

ρωσ~κό λαό . 'Ώστε ή γενεά τών &νθρώπων νά δεΙ καί νά ξε

μεθύσε~ &π' α6τές τίς καταστρεπτ~κές καί ψυχοφθόρες θεω

ρίες. 'Όμως πο~ός θά τολμήσε~ νά πεΙ , δτ~ α6τός ό μοντέρνος

πύργος τών ψεμάτων κατέπεσε πάνω στή Ρωσία επε~δή ή

174


Ρωσία εΙ να~ π~ό άμαρτωλή &π' δλους; Έγώ σάν νά &κούω

τήν προε~δοποίηση τοϋ Χριστοϋ καί στίς μέρες μας: « ΈCχ.ν

μη μετανοήσητε, πάντες όμοίως &πολείσθε» (Λουκ. 13, 5)· Πρόσωπα η λαοί η φυλές!

Μαζί μ' α6τή τήν προε~δοποίηση τοϋ Κυρίου μποροϋμε

νά δ~δαχθοϋμε καί &πό τήν εμπεφία &πό τό παρελθόν τοϋ

κόσμου. Καμία επανάσταση δέν τελε~ώνε~ μ' δ ;τ~ εΙχε ξεκ~

νήσε~. Αuτό μάς δ~δάσκε~ ή ίστορία. Συχνά εκείνο πού μέ

τήν επανάσταση στήν &ρχή γκρεμίζετα~ καί καταδ~ώκετα~

φθάνε~ στό τέλος μέχρ~ τή δ~καίωση καί τόν θρίαμβο. Α6τό

&περ~όρ~στα tσχύε~ γ~ά τήν πίστη τοϋ Χρ~στοϋ, τή δ~ωγμένη

πού δέν δ~ώχθηκε' τήν φτυσμένη πού δέν λερώθηκε' τή χτυ

πημένη πού δέν πέθανε. Καί εΙνα~ σαφές , δτ~ οUτε ή σλάβ~κη

οUτε ή οtκουμεν~κή αποστολή της Ρωσίας δέν βρίσκετα~ σ'

εκείνο πού τώρα συμβαίνε~ στή Ρωσία &λλά σ' εκείνο πού

θά ερθε~ στό τέλος της επανάστασης.

Σέ κάθε περίπτωση, ό κόσμος θά μπορέσε~ νά ώφεληθεί

πολύ &πό τό τωρ~νό μαρτύριο τοϋ ρωσ~κοϋ λαοϋ στή φω

τ~ά. Καί ό ρωσ~κός λαός σίγουρα θά βγεΙ &π' αuτό τό πϋρ

άγ~ότερος , δυνατότερος καί π~ό δοξασμένος &π' δτ~ -Jjταν

ποτέ. ΟUτε ό άπλός σ~δεράς δέν πετά τό σίδερο στή φωτ~ά

γ~ά νά τό τιμωρήσε~ , αλλά γ~ά νά φτ~άξε~ &π' α6τό κάτ~ κα

λύτερο. Νομίζουμε καί πιστεύουμε , δτ~ οuτε ό Δημιουργός

τοϋ ρωσ~κου λαοϋ δέν &φησε α6τό τό μεγάλο λαό στό πϋρ

τοϋ μαρτυρίου , γ~ά νά τόν τιμωρήσε~ καί νά τόν σκοτώσε~ ,

αλλά γ~ά νά τόν προε~δοποιήσε~ καί γ~ά νά τόν δοξάσε~ πε

ρισσότερο μπροστά aτόν οuρανό καί τή γη καί νά σωφρονί

σε~ αλλους λαούς μέ τό φοβερό του παράδε~γμα.

Εtρήνη σέ σάς καί ύγεία &πό τόν Θεό

175

ΑΓIΟΥ ΝΙΚΟΑΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

71. Σ' lνα μεφtάρρονα liνθρωπο

ποό μετάνr.ωσε γτ.ά κάποr.α "λiYyr..a του.

Καλά "Εκανες πού &μέσως μετάνιωσες. Ό Θεός "Εοωσε τή

μετάνοια γιά νά σωζόμαστε. Κα~ έάν οέν fιταν "Ετσι, οUτε οί

απόστολοι θά σώζονταν πόσω οέ μάλλον οί αλλοι ανθρω

ποι. Μέ τή γλώσσα άμάρτησες, μέ τήν καρδιά μετάνιωσες.

ΕΙπες μοχθηρό λόγο ένανUον τοu γε~τονά σου. Σά νά πέτα

ξες σπίθα στό σανό. 'Ολόκληρο τό χωριό τ' ακουσε χα~ γέλα

σε. Ό γε~τονας πικράθηκε χα~ σέ μήνυσε στό οικαστήρω.

Πλήρωσες πολλά, θύμωσες &κόμα περισσότερο. Στενοχω

ρήθηκες μέ τόν έαuτό σου. Δέν "Εφερες βαρέως τό δτι σέ τι

μώρησε τό οικαστήρω, &λλά στενοχωριόσουν γιά τό δτι ό

προσβεβλημένος γε~τονάς σου συνέχεια σέ τιμωρεί. Δέν θέ

λει μαζ~ σου οUτε νά μιλά. Σιωπά, χα~ σέ αποστρέφεται. Τ~

νά κάνεις;

'Άφησέ το στόν Θεό χα~ στόν χρόνο. Ν ά προσεύχεσαι

στόν Δημιουργό πού τά βλέπει δλα, νά κάνει τή θέληση τοu

γε~τονά σου καλή. Κα~ μέ κάθε εύκαιρ~α πού θά παρουσια

στεί πές καλό λόγο γιά τόν γε~τονά σου χα~ περ~μενε. ΌΘε

ός, ό καλός λόγος χα~ ό χρόνος θά κάνουν τά δικά τους. Κι

έσύ μιά μέρα θά πηγα~νεις πάλι στήν Έκκλησ~α μαζ~ μέ τόν

συμφιλιωμένο γε~τονα.

Κα~ σάν ο~οαγμα γιά τό μέλλον ας σοu χρησιμεύσει ό λό

γος τοu Σωτήρα: «Λέγω οΕ: ύμίν δτι πάν f>Υjμα &ργον δ έaν

λαλήσωσιν οί ανθρωποι, &ποοώσουσι περl αύτοu λόγον έν

ήμέρι;χ κρ~σεως» (Ματθ. 12,36). 'Άραγε αύτό μας έξηγεί γιατ~ κάθε μοχθηρός χα~ ψευδής λόγος χτυπά έναντ~ον της

τάξης στό σύμπαν χα~ προσβάλλει τόν Δημωυργό; Τόν καλό

χα~ τόν κακό λόγο, πού έμείς λέμε σέ κάποιο πρόσωπο

176


&κόμα χα~ δταν έπιμελώς κρόβουμε, τόν αtσθάνεται δλο τό

σύμπαν, χα~ τόν αtσθάνεται ό Δημωυργός τών αtσθήσεων.

Διότι πώς είναι δυνατό νά κρύψουμε τά λόγια, &π' Έκείνον,

&πό τόν Όποίον οUτε οί σκέψεις οέν ~νεται νά κρuφτοuν; Οί

&ρχαίοι 'Έλληνες "Ελεγαν γιά τό &κόντιο τοu ηρωά τους

Άχιλλέα, δτι μποροuσε μέ τή μ~α ακρη νά προκαλέσει πλη

γή, ένώ μέ τήν &.λλη ακρη νά θεραπεύσει τήν πληγή. Δέν ξέ

ρουμε γιά τό &κόντιο τοu Άχιλλέα, αλλά ξέρουμε μέ βεβαιό

τητα, δτι α&tό εΙ ναι αλήθεια γιά τήν ανθρώπινη γλώσσα. Μέ

τή γλώσσα προκαλούμε τήν πληγή και μέ τή γλώσσα οί πλη

γές θεραπεύονται. «Έν α&τη εύλογοuμεν τον Θεον καl πατέ

ρα,καl έν α&τη καταρώμεθα τοUς &νθρώπους» (Ίακ. 3,9). Σ' έ:να χωριό συνέβη κάποω φοβερό γεγονός: Είχε μιά

μητέρα έ:να μοναχογιό, μαθητή στό σχολείο. Θύμωσε ή μη

τέρα μέ τόν γιό χα~ στόν θυμό έπάνω εΙπε α&tό τόν αφρονα

λόγο: ας γινόταν νά μ ή σέ ξαναοοuν ποτέ τά μάτια μου' θά

Ύ)μουν πιό εύχαριστημένη! Τό παιο~ αναστατώθηκε τόσο &π'

α&tά τά λόγια της μάνας' ωστε πήρε &μέσω ς τό δπλο χα~

α&tοκτόνησε. Δ~πλα του αφησε τό μαθητικό του πινακάκι,

στό όποίο εΙχε γράψει τά έξης λόγια: «νά, μητέρα, απομα

κρύνομαι γιά πάντα &πό τά μάτια σου, μόνο έσύ νά εΙσαι

εύχαριστημένη>>! Ή λυπημένη «εύτυχ~α» της μητέρας!

'Ύστερα &π' αύτό ή "Ερημη μητέρα καθόταν κάθε νύχτα ο~

πλα στήν έστ~α χα~ "Εσβηνε τή φωτιά μέ τά δάκρυα' ωσπου

ενα πρω~ βρέθηκε νεκρή' πέθανε &πό τόν καημό ο~πλα στήν

σβησμένη έσUα.

Βλέπεις~ "Εκανε ό τρελός λόγος; 'Όμως οέν θά σέ &φήσω

χωρ~ς παράδειγμα , τ~ πάλι εΙναι σέ θέση νά κάνει ό λογικός

λόγος. Στόν καιρό τοu πολέμου "Εστειλαν κάποων φοβιτσιά

ρη στρατιώτη γιά &ν~χνευση. 'Όλοι τόν Ύ)ξεραν σάν φοβι-

177


τσιάρη. Καί ολοι γέλασαν δταν &.χουσαν ποϋ τόν στέλνει ό

διοικητής. Μόνο έ:νας στρατιώτης δέν γέλασε. Έχε"ίνος πλη

σίασε τόν σύντροφό του γιά νά τόν ένθαρρύνει. Άλλά ό φο

βιτσιάρης στρατιώτης τοϋ είπε: «Θά σκοτωθώ σίγουρα, ό

έχθρός είναι πολύ κοντά»! «Μή φοβάσαι, άδελφέ, ό Θεός

είναι π ιό κοντά!», τοϋ άπάντησε έχε"ίνος ό καλός φίλος.

Αuτά τά λόγια Ύ)χησαν σάν μεγάλη καμπάνα στήν ψυχή

α&τοϋ τοϋ φοβιτmάρη. Καί Ύτχ.οϋσαν μέχρι τό τέλος τοϋ πο

λέμου. Καί τοϋτος ό κάποτε φοβιτσιάρης γύρισε άπό τόν

πόλεμο στολισμένος μέ τά παράσημα γιά τό θάρρος του.

'Έτσι τόν μεταμόρφωσε χαί τόν ένδυνάμωσε έχε"ίνος ό άπα

λός λόγος: «Μ ή φοβάσαι, ό Θεός είναι πιό κοντά»!

72.

Εί.ρήνη σέ σένα χαί ύγεία άπό τόν Κύριο

Πρός μtά μορφωμένη κυρ(α πού δtαμαρτύρεταt

έπεtδ'ή δέν τήv παρασημοφόρησαν

γι.ά τήv άγαθοεργ(α τη;.

Παραπονιέστε έπειδή δέν λάβατε &.ξιο επαινο μέ παρα

σημοφόρηση γιά τόν μεγάλο σας χόπο γύρω άπό τό μάζεμα

τών συνεισφορών γιά κάποιο οίχο φτωχών. Ot &.λλοι, πού δέν συνέβαλαν οUτε χατά τό ημισυ άπό δ ;τι έσε"ίς' ελαβαν

χαί τό ενα καί τό &.λλο χι έσε"ίς τίποτα.

Θεέ μου, παραπονιέστε γιά έχε"ίνο πού κατά τό Εuαγγέ

λιο πρέπει νά σάς εuχαριστε"ί. Άχόμα λέτε, δτι δ λα τά χάνα

τε σάν χριστιαν-ή, έν όνόματι τοϋ Χριστοϋ. 'Όμως δέν ξέρετε

δτι σέ οποιου τό ονομα ό &.νθρωπος πράττει κάποιο εργο

άπ' α&τόν χαί περιμένει τήν έπιβράβευση; 'Έτσι είναι χατά

τό Εuαγγέλιο. Δηλαδή τό βραβε"ίο δέν τό περιμένουμε άπό

έχε"ίνον πού εuεργετοϋμε σέ χάτι' άλλά άπό έχε"ίνον στοϋ

178


όποίου τό ονομα τό πράττουμε. Ό ύπηρέτης φυλά τά πρό

βατα στό ονομα τοϋ νοικοκύρη του, καί περιμένει βραβε"ίο

άπό τόν νοικοκύρη καί οχι άπό τά πρόβατα. Ό στρατιώτης

μάχεται στό ονομα τοϋ βασιλιά του, καί άπ' α&τόν περιμένει

τόν επαινο καί τό παράσημο' καί οχι άπό κείνους μέ τούς

όποίους συμπολεμα οuτε έναντίον έκείνων πού μάχεται.

'Έτσι κι έσε"ίς έάν σάν χριστιαν-ή πράξατε κάποια καλά Εργα

στό ονομα τοϋ Χριστοϋ, πρέπει άπό τόν Χριστό νά περιμέ

νετε τό βραβε"ίο καί οχι άπό κανέναν ω:Αον.

Δέν Εχει ό Κύριος ύποσχεθε"ί τό αίώνιο βραβε"ίο σ' δλους

έκείνους πού πράττουν καλό στό ονομά Του η ύποφέρουν

άδικίες έξ αίτίας τοϋ όνόματός Του; 'Άραγε δέν είπε: «Χαί

ρετε καl άyαλλιάσθε' δτι ό μισθος ύμών πολuς έν τοις οuρα

νο"ίς» (Ματθ. 5 ,12) ; Καί άκόμα α&τό: «οϋτω καl ύμε"ίς, δταν ποιήσητε πάντα τα διαταχθέντα ύμ"ίν' λέγετε δτι δοϋλοι

άχρε"ίοί έσμεν' δτι δ wφείλομεν ποιΥjσαι πεποιήκαμεν»

(Λουκ. 17 ,1 Ο). Κάποιος Άόρατος μας εστειλε d α&τόν τόν

κόσμο. Κάποιος Άόρατος μάς δρισε τή διακονία σ' αuτόν

τόν κόσμο. Κάποιος Άόρατος μας βγάζει άπ' α&τόν τόν κό

σμο. Σ' α&τόν τόν Άόρατο έμε"ίς προσευχόμαστε, σ' Αuτόν

κοιτάμε, άπ' Α&τόν προσδοκούμε. Τί μποροϋν νά μάς δώ

σουν έργάτες 'Cσοι μέ μάς καί φτωχοί σάν κι έμάς ; Καί τί νά ζητάμε άπό έκείνους ot όποΙοι κάθε λεπτό κατεβαίνουν στόν tστό άράχνης τοϋ θανάτου, παρόμοια μέ τίς άκρίδες πού

πηδοϋν άπό τήν άκτή στήν &.βυσσο;

Έξάλλου, είστε άπόλυτα σίγουρη, δτι έσε"ίς μπορε"ίτε νά

άντέξετε τή δόξα καί τόν επαινο άπό τούς άνθρώπους; Ό

&γιος Ίωάννης της Κλίμακας πρέπει νά γνώριζε τήν άνθρώ

πινη φύση καλύτερα άπ' δ ;τι χι έσε"ίς χι έγώ δταν εΙπε, δτι

«κανείς έχτός τών άγίων δέν μπορε"ί νά άχούσει περί τοϋ

179


έαυτοί) του επαίνους από τούς ανθρώπους δίχως ζημία»·

αφου μόνον ot &γιοι &:νθρωποι διαβλέπουν καί βλέπουν από ποu πηγάζουν τά λόγια του επαίνου. Καμιά φορά καί τό

πιό θολό νερό λάμπει πρός τόν Ύ)λιο τό 'ίδιο δπως καί τό κα

θαρό. Καμιά φορά κάτω από τό λεπτό στρώμα του νεροίJ

κρύβεται βαθιά λάσπη. Πολύ συχνά τέτοιες είναι ot ψυχές εκείνων πού μας επαινοuν. 'Εξ αιτίας α&του ot &γιοι &:νθρωποι καί ot &γιες γυναίκες ακούγοντας περί του έαυτοί) τους επαίνους, τούς εκτψοuν η σάν &:γνοια η σάν επιτηδευμένο

ψέμα.

Περισσότεροι &:νθρωποι "fχ.ασαν τήν ψυχή τους από τήν

κοσμική δόξα καί τούς επαίνους παρά από τήν περιφρόνη

ση καί τόν χλευασμό. Ό Χριστός ύπολογίζει εκείνους πού

αναζητούν τή δόξα καί τόν επαινο από τούς ανθρώπους

aτούς &:πιστους. Διαβάστε τή συζήτησή Του μέ τούς 'Εβραί

ους καί τότε σκεφθείτε σέ ποιά πλευρά ανήκετε εσείς.

'Εκείνος είπε: «Δόξαν παριΧ ανθρώπων ού λαμβάνω» (Ίω

άν. 5,41). Αύτό λέει γιά τόν έαυτό Του. 'Ενώ γιά εκείνους λέει τό έξης : «Πώς δύνασθε ύμείς πιστεuσαι, δόξαν παρα αλλήλων λαμβάνοντες' και την δόξαν την παρα του μόνου

Θεοί) ού ζητείτε;» (Ίωάν. 5,44). Μέ ποιόν είστε εσείς, λοιπόν, μέ τόν Χριστό η μέ τούς 'Εβραίους; 'Εάν είστε στήν

πλευρά του Χριστοί) -κάτι τό όποίο έγώ από καρδιάς επι

θυμώ- τότε δέν επιτρέπεται νά ζητάτε δόξα από τούς

ανθρώπους, αλλά μόνο δόξα ή όποία είναι από τόν μοναδι

κό Θεό. Μήν ζηλεύετε οuτε λίγο εκείνους ot όποίοι συνεπαίρνονται από τήν ανθρώπινη δόξα καί τόν Ε:παινο. Τό

αντίθετο' νά τούς λυπάστε. 'Όπως θά λυπούνται εκείνοι τόν

Υδιο τους τόν έαυτό δταν απογοητευτοuν. Καί πάλι σάς λέω:

νά τούς λυπάστε αφοίJ μέσα στήν τύφλωσή τους εδωσαν τό

180


αιώνιο γιά τό εφήμερο 'τό θείκό γιά τό γήινο' τό αληθινό γιά

τόψευδές.

73.

Ό Κύριος νά σάς διαφωτίσει καί νά σάς εύλογήσει

Στή μοναχική και liρρωστη γυναίκα

γιά τήν α&τοχτονία.

Ξέρω δτι είναι δύσκολο. Πρίν μερικά χρόνια πέθανε ό

&:νδρας σου. Στενοχωριόσουν· τό ξεπέρασες. Πάντρεψεςτόν

μοναχογιό σου· ή χαρά επέστρεψε. 'Έπειτα σέ χαροποιούσε

πάρα πολύ τό εγγόνι. 'Όμως εκείνο πού αγαποuσες εσύ

&γαποuσε καί ό Θεός καί τό πΥjρε. Μόλις τό έγγόνι σουπέ

ταξε στόν αόρατο κόσμο, αρρώστησε καί ή νύφη σου. Τή

στέγνωσε ή στενοχώρια καί ή λύπη κι εκείνη ακολούθησε

τόν γιό. Τελικά πίσω τους Ε:φυγε κι ό μοναχογιός σου. Κι

εσύ Ε:μεινες μόνη κι Ερημη. Προσπάθησες μία φορά νά δηλη

τηριαστείς. 'Έμεινες ζωντανή. 'Ετοίμασες Ε:πειτα τό σχοινί

γιά νά κρεμαστείς. 'Όμως σέ ξάφνιασε ή κοπέλα από τή γει

τονιά. Βλέποντάς σε κάτω από τό έτοψασμένο σχοινί εκείνη - 'J' I .,, "t I I I '1:1 f: ., Ι

σου ειπε, πως ακουσε απο τους γερους, οτι η αυτοκτονια

είναι άμαρτία χωρίς συγχώρεση καί στούς δυό κόσμους.

Καλά σου είπε. Τούτη ή κοπέλα σου Ε:σωσε τήν ψυχή.

'Όντως, εκείνη είναι ή μέγιστη εύεργέτριά σου στόν κόσμο.

Μόνο χάρη εκείνης μπορείς νά έλπίζεις νά ιδωθείς aτόν αλλο

κόσμο μέ τόν γιό, τή νύφη, τό έγγόνι καί τόν &:νδρα σου.

Ή 'Εκκλησία τοίJ Χριστοί) από τήν αρχή αντιστάθηκε

αποφασιστικά ενάντια στήν αύτοκτονία ώς ύπέρβαρο

άμάρτημα. Ό δυτικός διδάσκαλος της 'Εκκλησίας ό Αύγου

στίνος είπε: «'Όποιος αύτοκτονήσει, τοuτος σκότωσε Ε.ναν

181

ΑΓΙΟ"Υ' ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

&νθρωπο». Ό α&τόχεr.ρας μ' α&τό,λοιπόν, τοποθετεΙται 'ίσα

μέ τόν δολοφόνο. '.AJJ...ά στή δική μας άνατολική Εκκλησία ή

α&τοκτον[α κρ[νεται άκόμα πιό αυστηρά. Κατά τόν δέκατο

τέταρτο κανόνα του πατριάρχη Τιμοθέου ό α&τόχεr.ρας στε

ρεΙται τής νεκρώσιμης άκολουθ[ας χα[ τοί> εκκλησιαστικοί>

ενταφιασμοί>. Ή 'Ορθόδοξη Εκκλησία δρισε α6στηρή τιμω

ρ[α άκόμα χα[ γιά τήν προσπάθεια α&τοκτον[ας. Σ' εκεΙνον

ό όποΙος προσπαθήσει νά α&τοκτονήσει ή Εκκλησ[α επι

βάλλει κανόνα δώδεκα χρόνια. Ξέρω πώς εσύ θά σκεφθεΙς

δτι α&τό είναι ύπερβολικά αυστηρό. 'Όμως α&τή ή αυστη

ρότητα κατάγεται άπό τό /::λεος. Σου λέω τήν άλήθεια: ή

Έκκλησ[α είναι τόσο αυστηρή στό θέμα της αυτοκτον[ας

άπό καθαρό Ελεος άπέναντι στούς άνθρώπους. Άφοί> ή Εκ

κλησία Εχει στό πνευματικό της θησαυροφυλάκιο τήν προο

ρατική εμπεφ[α, δτι οί αυτόχεφες δέν μπα[νουν στό βασί

λειο της άθάνατης ζωής χα[ τοί> αιώνιου Ελέους. Κα[ μέ τήν

αυστηρότητά της ή Έκκλησ[α θέλει νά προλάβει τούς

άνθρώπους άπό τήν αιώνια καταστροφή. Στήν Ά γ[α Γραφή

μόνο δυό &νθρωποι αναφέρονται πού πήραν τή ζωή τους

άπό τόν έαυτό τους. Ό έ:νας είναι ό Άχιτόφελ, ό προδότης

τοί> βασιλιά Δαβ[δ , χα[ ό δεύτερος είναι ό Ίούδας, ό προδό

της τοί> Κυρ[ου Ίησοί> Χριστοί>. 'Άς είναι μακριά άπό σένα

χα[ μόνο ή σκέψη νά βρεθεΙς σ' αυτήν τήν παρέα σ' εκε[νη

τήν πλευρά του τάφου.

«Ό δε ύπομε[νας εις τέλος, οδτος σωθήσεται» (Ματθ.

1 Ο ,22), είπε ό Κύριος. Είναι πολυάριθμες χα[ διαφορετικές δυσκολ[ες πού ό Θεός εΠιτρέπει στούς άνθρώπους, άλλά ό σκοπός δλων α&τwν είναι ό έξης: μέ τήν π[κρα νά θεραπεύ

σει τ[ς άνθρώπινες ψυχές άπό τήν άμαρτ[α χα[ νά τ[ς προε

τοιμάσει /::τσι γιά τήν αιώνια σωτηρ[α. 'Όσο χα[ νά είναι χα-

182


μιά φορά δύσκολο γιά σένα, θυμήσου δυό πράγματα, τό

πρώτο δτι ό 'ίδιος ό ουράνιος Πατέρας σοί> όρ[ζει τό μέτρο

των παθών, χα[ τό δεύτερο δτι Αυτός γνωρ[ζει τή δύναμή

σου. Εάν ποτέ σου Ερθει ή σκέψη γιά α&τοκτον[α, διwξε την

σάν ψιθύρισμα τοί> σατανά.

74:.

Τό Ελεος τοί> Θεοί> νά σέ δυναμώσει

Στόν πολιτικό Ν. Ν., πού ρωτά

γιά τήν ήθική στfrJ πολιτική.

Άπό τό γράμμα σας κατάλαβα, δτι είστε διατεθειμένος

νά άναγνωρ[σετε κάποια ειδική ήθική γιά τήν πολιτική, δια

φορετική άπό τήν ήθική στ[ς &λλες δουλειές χα[ τ[ς άνθρώ

πινες σχέσεις. Τοί>το δέν μπορεΙ νά σημα[νει τ[ποτα &λλο ,

δ σο χα[ αν εκφράζεστε προσεκτικά χα[ λεπτά ' παρά δτι

εκεΙνο πού στ[ς καθημερινές άνθρώπινες άσχοΜες θεωρεΙται

&τιμο νά άναγνωριστεΙ στήν πολιτική ώς τ[μιο χα[ εκεΙνο

πού στ[ς ύπόλοιπες άνθρώπινες σχέσεις θεωρεΙται &πρεπο

στήν πολιτική νά &ναγνωριστεΙ ώς ευπρεπές. Τούτη ή επι

κ[νδυνη ροπή δέν είναι κάτι πρωτοφανές δυστυχώς ό λαός

μας Εχει άfJχ.ί.σει οντως νά θεωρεΙ τήν πολιτική ώς μιά ειδική

ηΘική, δηλαδή άνήθικη. 'Όμως κι εσεΙς κι Εγώ συχνά Εχουμε

άκούσει άπό τό λα:ίκό στόμα τήν έξης κρ[ση περ[ κάποιου:

«Εσύ οντως νομ[ζεις δτι α&τός λέει τήν αλήθεια ; 'Όχι, α&τά είναι πολιτικάντικα».

Βλέπετε, πόση είναι ό &βυσσος μεταξύ της δικής σας

ροπής χα[ της λα:ίκής κρ[σης ; Τή δική σας ιδια[τερη πολιτική ηΘική ό λαός άπλά τήν ονόμασε εξαπάτηση. Άλλά εσεΙς

πρέπει νά ύπολογι'ζετε τή λα:ίκή κρ[ση, εφόσον ή πολιτική μέ

183


τήν καλύτερή της εννοια είναι λaίκή έργασία, καί μάλιστα

μία από τίς μέγιστες λaίκές έργασίες. ΈσεΙς θά θέλατε νά

βρεΙ τε κάποια ιδιαίτερη τεχνική, μέ τήν όποία ό λαός νά

προκόψει καί τό κράτος νά κρατηθεΙ. Καί αυτήν τήν ιδιαίτε

ρη τεχνική' αναπόφευκτα παρόμοια μέ τήν τεχνική του παί

χτη στά ζάρια, έσεΙς θά θέλατε νά τήν ονομάσετε πολιτική

ηθική. Έγώ δέν αμφιβάλλω δτι τά δικά σας κίνητρα είναι

εύγενικά, δμως δλα τ' αλλα πού λέτε πέφτουν εξω από τόν

κύκλο της ηθικής' εξω από τόν κύκλο του χριστιανισμού' καί εξω από τόν κύκλο του πολιτισμοί>.

ΤοUτο είναι πρdίστορικό παιχνίδι καί ανταγωνισμός με

ταξύ του πιό ισχυροί> καί του πιό αδύνατου, κατά τό όποΙο

έάν δέν βοηθά τό ύποκριτικό χαμόγελο' βοηθοuν τά δόντια

μέ τά νύχια, καί αντιστρόφως. Σ' δλα αύτά ό λαός λέει: «τό

δίκαιο κρατά τή γη καί τίς πόλεις». Έάν έσεΙς περιφρονήσε

τε αύτό τό σιδερένιο αξίωμα του λαοί> μας, ακοUστε τί ισχυ

ρίζονται ot πολιτισμένοι 'Άγγλοι: «Ή τιμιότητα είναι ή κάλλιστη πολιτική». ΎπΥjρχε καιρός στή μακρά πολιτική μαθη

τεία τών 'Άγγλων, δταν καί σκέπτονταν διαφορετικά. 'Αλλά

ή έμπεφία τούς εμαθε' δτι πράγματι ή τιμιότητα είναι ή

κάλλιστη πολιτική. 'Ένας μεγάλος Άμερικάνος πολιτικός

εχει πεί: «'Όταν ot Άμερικάνοι άρχίσουν νά πηγαίνουν στό κοινοβούλιο μέ τέτοιες σκέψεις καί αισθήματα δπως πηγαί

νουν στήν έκκλησία , τότε τό κράτος μας θά είναι σταθερο

ποιημένο καί ό λαός μας tκανοποιημένος». Άκόμα καί στήν

αρχαιότητα στά αγαπητά μας Βαλκάνια δοξάστηκαν

έκεΙνοι ot πολιτικοί, ot όποίοι στίς δημόσιες λdίκές ασχολεΙες κρατούσαν τούς 'ίδιους ηθικούς κανόνες δπως καί στίς

δικές τους ιδιωτικές. ΘυμηθεΙτε τόν δίκαιο Άριστείδη πώς

συμπεριφέρθηκε δταν ψήφιζαν γιά τόν διωγμό του από τήν

πατρίδα. Κάποιος &γνωστος καί αγράμματος παρακάλεσε

184

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕ.ΧΕτΑΙ ...

τόν Άριστείδη νά του γράψει d ενα κομμάτι πηλοί>: νά διωχτεί ό Άριστείδης! Καί ό Άριστείδης χωρίς δισταγμό εγραψε

αύτό πού fιταν έπιζήμιο γιά έκείνον.

Τό αχώριστο της ηθικής αναγγέλθηκε μέ τή χριστιανική

πίστη πιό δυνατά απ' δ ;τι μέ ότιδήποτε &λλο. Μία από τίς

κύριες αιτίες της τωρινΎjς σύγχuσης καί κακομοιριάς d αυτή τή μικρή εύρωπdίκή ΎJπεφο είναι τό διπρόσωπο της ηθικής.

Μία ηθική απαιτείται γιά τήν ιδιωτική καί αλλη γιά τή δη

μόσια ζωή. 'Ότι αύτή ή διπροσωπία δέν όδηγεΙ τούς λαούς

πρός τό καλό, μiΧς μαρτυρεί ή συμπεριφορά τών άρχηγών

τών 'Ιεροσολύμων μέ τόν Χριστό καί ή ακόλουθη μοίρα τοu

λαοί> τοu Ίσραήλ. Δικάζοντας τόν λαό τιμωροοοαν μέ θάνα

το τούς ψευδομάρτυρες, άλλά στή δίκη του Χριστοί> αναζη

τούσαν μόνοι τους ψευδομάρτυρες. 'Έπειτα, μεταξύ τους

ελεγαν δτι ό Ίησοuς έργάζεται πρός οφελος τών Ρωμαίων

(Ίωάν. 11 ,48), ένώ μπροστά στόν ΡωμαΙο Πιλάτο, δτι ό ΊησοUς είναι έναντίον τών Ρωμαίων καί έναντίον τοu Καίσαρα ,

έπειδή «ό βασιλέα έαυτον ποιών αντιλέγει τcp Καίσαρι»

(Ίωάν. 19,12), προσθέτοντας ύποκριτικά: «Ούκ εχομεν βασιλέα ει μη Καίσαρα» (Ίωάν. 19,15). ΤοUτο είναι τό διπρόσωπο της ηθικης. Μέ τήν πολιτική ηθική μέ τήν όποία ot 'Ιουδαίοι πολιτικοί Ύjθελαν νά σώσουν τόν λαό τους, μέ

αυτήν τόν κατέστρεψαν. Βλέποντας δλη αύτή τή ραδιουρ

γία, δλη αύτή τήν ανήθικη φαρισdίκή πλεκτάνη έναντίον

Του , ό Κύριος τούς προφήτευσε δτι ό οίκος τους θά έρημώ

σει. Ίδού ό καρπός της πολιτικης ηθικης. Ίδού τό φοβερό

μάθημα γιά δλους τούς αρχηγούς τοu λαοί>, ot όποΙοι σκίζουν τήν ηθική απομακρύνοντάς την από έκεΙνο τό λaίκό σι

δερένιο αξίωμα: <Πό δίκαιο κρατά τή γη καί τίς πόλεις» .

Ειρήνη σέ σάς καί ύγεία από τόν Κύριο

185

Arror ΝικοΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒιτΣ

75. 1 Στόν προσεuχόμενο στόν Θεό, τόν δπο'Lο δλοt του OL συyκάτοr.κοt χ'λεοοlρ.Ν.

Μέχρι νά &ρχ[σεις νά προσεύχεσαι στόν Θεό ησουν σ'

δλους &γαπητός. Κα[ τώρα ξαφνικά στό σπίτι σου είσαι στό

επίκεντρο Εχθρικοί> στρατοπέδου. Νωρίτερα μεθοuσες, κα[

κάπνιζες κα[ λίγο εκλεβες κα[ εβριζες κα[ τεμπέλιαζες τ[ς

εργάσιμες μέρες κα[ εκανες ότιδήποτε Cι:λλο είναι σιχαμερό

μπροστά στόν Θεό κα[ τίμιο στόν κόσμο. Κα[ δμως τότε

ησουν &γαπητός d δλους στό σπίτι. Ένώ τώρα πού κατευθύνθηκες στόν δρόμο τοu δικαίου, της τιμιότητας κα[ της

προσευχΥjς' τώρα ολοι δρμησαν πάνω σου σάν σφήκες.

Νά χαίρεσαι, &δελφέ, έκατό φορές νά χαίρεσαι. Μά δέν

βλέπεις δτι τό Ευαγγέλιο διαδραματίζεται στό σπίτι σας;

Στό 'ίδιο σπίτι στό όποίο μέχρι τώρα κουβέντιαζαν γιά τόν

φόρο κα[ τό δύσκολο βαρύ μεροκάματο κα[ τούς κλέφτες

κα[ τούς κλεπταποδόχους κα[ τούς πάρεδρους, σ' αυτό τό

'ίδιο σπίτι &ρχισαν νά εκπληρώνονται ευαγγελικές προφη

τείες. Τό σπίτι σας &νυψώθηκε έ:ως τούς ουρανούς, Εγινε ή

σκηνή τοu χριστιανικοί> δράματος' επιασε τή σχέση μέ τούς

αποστολικούς κα[ μαρτυρικούς καιρούς. Ή ίστορ[α της χρι

στιανικΥjς Έκκληmας συμβαίνει σέ μικρό εμβαδόν στό σπίτι

σας. Ίδού οί προφητείες τοu Χριστοί>, πού συνέβησαν αμέ

τρητες φορές d α&τό τόν γήινο πλανήτη κα[ πού τώρα &ρχίζουν νά συμβαίνουν στό σπίτι σας.

«Και εσεσθε μισούμενοι ύπο πάντων δια το ονομά μου·

ό δΕ:: ύπομε[νας εις τέλος, οδτος σωθήσεται» (Ματθ.10 , 22).

«Και εχθροι τοu &νθρώπου οί οικιακοι αυτοί> » (Ματθ.

10,36). «Μακάριοι οί κλα[οντες νuν , δτι γελάσετε. Μακάριοι

εστε δταν μισήσωσιν ύμας οί &νθρωποι , και δταν &φορ[σω-

186


σιν ύμας και όνειcΗσωσι και εκβάλωσι το ονομα ύμών ώς

πονηρον έ:νεκα τοu υίοu τοu ανθρώπου» (Λουκ. 6,21-22). «Άμην &μην "λi:yω ύμίν δτι κλαύσετε και θρηνήσετε ύμείς, ό

δΕ:: κόσμος χαρήσεται · ύμείς δΕ:: λυπηθήσεσθε, &λλ' ή λύπη ύμών εις χαρ(χν γενήσεται» (Ίωάν. 16 ,20).

τι ύπάρχει πιό ξεκάθαρο &π' α&τές τίς προφητείες; Ίδού,

εκπληρώνονται κα[ σήμερα' δίπλα στήν έσUα σου' επάνω σέ

σένα. Γι' α&τό δέξου δ λες τ[ς εξυβρίσεις οχι σάν εξυβρίσεις

&λλά σάν παράσημα. Νά ξέρεις, δτι οί διώχτες σου θά με

τανιώσουν, οί χλευαστές σου θά βουβαθούν κι εσύ θά χα[ρε

σαι. Σήμερα είσαι ό τελευταίος στό σπίτι τοu πατέρα σου,

&λλά σέ λίγο θά είσαι ό πρώτος. Ένώ εκείνοι πού σέ διώ

χνουν, θά σέ ύπηρετοuν. ΤοUτο Έχει προφητευθεί κα[ επα

ναληφθεί χιλιάδες φορές κα[ σέ χιλιάδες μέρη.

76.

ΕΙ.ρήνη κα[ ευλογία &πό τόν Κύριο

Στόν άνθρωπο πού παραπονr.έταt

έπεtδή δέν πr.στεύεt στόν Θεό.

τι άμαρτ[α επραξες κα[ σέ βρήκε αυτή ή ατυχία πάνω

&π' δλες τ[ς δυστυχίες; Νά διακόψεις τή σχέση σου μέ τήν

πηγή τής ζωής κα[ Τόν Δωροδότη τοu λογικοί>; Νά &παρ

νηθείς Έκείνον, τοu όπο[ου τό αιώνιο "Ον είναι πιό οφθαλ

μοφανές &πό τό δικό μας εφήμερο ον κα[ μέ τοu όπο[ου

τήν uπαρξη μόνο μπορεί νά επιβεβαιωθεί κα[ ή δική μας

uπαρξη;

Ό Θεός δέν κρύβεται &πό τόν &νθρωπο. Ό άμαρτωλός

&νθρωπος κρύβεται &πό τόν Θεό· κρύβεται wσπου εντελώς

νά Τόν χάσει &πό τήν οψη. 'Όπως γράφει γιά τούς προγό-

187

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΥΣ

νους τών &νθρώπων δταν άμάρτησαν: «Και ΎJκουσαν τΥjς

φωνΥjς Κυρίου τοϋ Θεοϋ περιπατοϋντος έν ~ παραδείαμ το

δειλινόν, και έκρύβησαν δ τε ΆδιΧμ και ή yuνη αuτοϋ &πο

προσώπου Κυρίου τοϋ Θεοϋ έν μέαμ τοϋ ξύλου τοϋ παρα

δείσου» (Γέν. 3,8). 'Όπως τότε Ε:τσι καί τώρα. 'Όποτε ό &νθρωπος πράττει βαρύ άμάρτημα' αuτός κρύβεται &πό

τόν Θεό πίσω &πό τήν πλάτη τΥjς φύσης. Καί χάνεται ανά

μεσα στά δημιουργήματα, χάνεται ανάμεσα στά δέντρα καί

τίς πέτρες καί τά ζώα σάν νά frtαν συγγενείς του, βυθίζεται

στή σκιά τΥjς φύσης. Καί δπως λέγεται περί της Ε:κλειψης

ήλίου στήν περίπτωση πού τό φεγγάρι καλύπτει αmόν τόν

λαμπερό βασιλιά της φύσης, ετσι θά μποροϋσε νά λεχθεί

περί «Εκλειψης Θεοϋ», τοϋ 'Ήλιου της δικαιοσύνης, &πό τήν

πλευρά εκείνων ot όποίοι μέ τή φύση κάλυψαν &πό τά μάτια τους τόν Δημιουργό της φύσης. 'Όμως αmό είναι μόνο ό

δικός μας ανθρώπινος τρόπος Ε:κφρασης. Άφοϋ ή Ε:κλειψη

ήλίου δέν σημαίνει δτι ό ηλιος Εχασε τό φώς του, αλλά μόνο

δτι μέ κάτι αmό τό φώς καλύφθηκε &πό τά μάτια μας. Κα

τά τόν 'ίδιο τρόπο καί ή Ε:κλειψη Θεοϋ καθόλου δέν σημαίνει

δτι ό Θεός χάθηκε καί δτι δέν ύπάρχει πιά, &λλά δτι κάτι

στήθηκε &νάμεσα στόν Θεό καί τόν &νθρωπο καί κάλυψε

τόν Θεό &πό τό ανθρώπινο λογικό. Τοϋτο τό κάτι είναι ή

άμαρτία τοϋ ανθρώπου.

Δέν φταίει ή φύση έάν τή λατρεύει ό &θεος. 'Εκείνη όλό

κληρη αντιστέκεται ένάντια ατή θεοαπάρνηση καί θανάσιμα

μισεί καί διώκει αmούς πού &ρνοϋνται τόν Θεό καί τούς λά

τρεις της. Ή φύση όλόκληρη, &πό τόν μεγάλο ηλιο εως τό

έλάχιστο &τομο όμόφωνα καί άρμονικά μαρτυρεί περί τοϋ

'Όντος καί της ένέργειας τοϋ Δημιουργοϋ της. Ot &ρχαίοι Αιγύπτιοι λάτρευαν δ λα τά πλάσματα, καί πάνω &πό δ λα

188


Ε.ναν μελανό ταϋρο, αποκαλούμενο 'Άπις'. Κατά ενα μύθο

ήρΟε κάποιος Φαραώ γιά νά προσφέρει θυσία στόν 'Άπι.

'Όμως δταν αmός προσκυνούσε μπροστά d αmό τόν δήθεν Θεό, τόν Ε:πιασε ό ταϋρος μέ τά κέρατά του καί τόν πέταξε

μακριά. «Τώρα βλέπω δτι είσαι ταϋρος καί οχι ό Θεός!»

φώναξε ό Φαραώ θυμωμένα. Σ' αmό ό 'Άπις τοϋ απάντησε:

«Αmό ΎJθελα νά δείς! Καί &πό τώρα νά προσκυνάς 'Εκείνον

δ όποίος δημιούργησε κι έμένα κι έσένα».

Γράφεις δτι είναι δύσκολο γιά σένα νά πιστέψεις μέχρι

νά δείς! 'Όμως μέ τί θέλεις νά δείς; μέ τό μάτι η μέ τό

πνεϋμα; Έάν θέλεις νά δείς μέ τό σωματικό μάτι, τότε

'Εκείνος ό όποίος είναι μεγαλύτερος &πό τό σύμπαν θά

πρέπει νά σμικρυνθεί καί νά χωρέσει στό δικό σου περιορι

σμένο όρίζοντα. Βλέπεις τό λογικό σου μέ τά μάτια; 'Όμως,

θά θύμωνες, έάν κάποιος σοϋ Ε:λεγε, δτι δέν πιστεύει πώς

έσύ Εχεις λογικό μέχρι νά τό δεί μέ τά μάτια του. 'Εάν δμως

θέλεις μέ τό πνεϋμα σου νά δείς τόν Θεό, τότε μπορείς νά

Τόν δείς, &φοϋ τό ανθρώπινο πνεϋμα είναι πιό άπλωμένο

&πό τό σύμπαν, καί &φοϋ καί ό Θεός είναι πνεϋμα. Μόνο

πού τό πνεϋμα σου πρέπει νά είναι καθαρό, έφόσον μόνο

aτούς καθαρούς Εχει ύποσχεθεί νά δοϋν τόν Θεό.

Φεϋγε δσο γίνεται νωρίτερα &π' αuτό τό σκοτάδι, πού

σάν tστός &ράχνης άπλώθηκε στήν ψυχή σου. 'Όταν άμάρ

τησε ό Άδάμ, κρύφτηκε &πό τό πρόσωπο τοϋ Θεοϋ. 'Όμως

ό ελεήμων Δημιουργός δέν Ε:φυγε &πό τό πλάσμα Του αλλά

πλησίασε καί φώναξε τόν Άδάμ: « Άδάμ, ποϋ είσαι ;» Κι έσένα φωνάζει, δέν Τόν &κοϋς; Γύρισε τό πρόσωπό σου

5 'Άπις: 'Ιερός μέλας ταuρος μέ λεuκές κηλίδες πού λατρευόταν aπό τούς

ΑΕγύπτιοuς κυρίως στή Μέμφιδα. δποu θεωρείτο ώς ένσάρκωση τοu θεοu

Φθά.

189


πρός τό φώς, γιέ τοί> φωτός. Ό Πατέρας τοί> φωτός σέ καλεί

μέ πύρινη &γάπη. 'Άκουσε καί νά ξέρεις : κανένας στό γένος σου καί στόν λαό σου δέν δοξάστηκε έκτός &πό Ε:κείνους

πού δόξασαν τόν Θεό.

77.

Άπό τόν Κύριό σου Ελεος καί ύγεία

Στόν άνθρωπο πού εφθασε σέ ύψηλό άξ(ωμα

ωJ.Ιι.Οχι χα( στfr.J εύτuχf.α.

Άπό τό γράμμα σας σάν νά τρέχουν δάκρυα. Κοπιάζατε

γιά νά αποκτήσετε μεγάλο τίτλο. Μ' α&τό νομίζατε πώς θά

φθάσετε &μέσως καί στήν εύτuχία. Καί πολλοί &λλοι γύρω

σας εκαναν τό 'ίδιο. Γι' α&τό επρεπε νά παλεύετε , νά σπρώ

χνετε , νά &νησuχεϊ:τε. 'Υπολογίζατε δτι ή ε&τυχία θά (φχίσει

γιά σας μόλις λάβετε Ε:κεϊ:νον τόν ύψηλό τίτλο. Μέχρι τότε

θεωρούσατε τόν έαuτό σας δυστυχισμένο' σχεδόν ανύπαρ

κτο. "Επιτέλους φθάσατε τό Ε:πιθυμούμενο. Μερικές μέρες

αισθανόσασταν σάν νά ξαναγεννηθήκατε. 'Έπειτα fιρθε ή

απογοήτευση. Βέβαια, &πό τήν εύτυχία ησασταν τό 'ίδιο

μακριά δπως καί πρίν. Μόνο πού πρίν πιστεύατε δτι ή

ε&τυχία ύπάρχει -κάπου Ε:κεϊ: στούς ύψηλούς τίτλους- Ε:νώ

τώρα χάσατε καί αύτή τήν πίστη. 'Υψωθήκατε μέχρι τά σύν

νεφα αλλά οχι καί μέχρι τ' αστέρια. Τώρα μετανιώνετε σφο

δρά, πού τρέχατε στόν ψεύτικο δρόμο πρός τήν εύτuχία μι

μούμενος σ' α&τό πολλούς &λλους. Γι' α&τό θέλετε νά επι

στρέψετε στήν προηγούμενη χαμηλή σας θέση, δπου τό βά

ρος τών εύθυνών εΙναι μικρότερο καί τά κεντριά της ζήλιας

πιό &δύναμα. 'Ίσως σας χρησιμεύσει ή έξης ίστορία μέ τά

ασημένια κάλπικα νομίσματα:

190


Σ' ενα μεγάλο πάρκο έτοίμασαν λri.Cκό πανηγύρι. 'Όμως

χωρίς εισιτήριο κανέναν δέν &φηναν d α&τό τό γλέντι. Πολλοί ηθελαν νά μποί>ν, lliά δέν μποροί>σαν νά πληρώσουν τό

εισιτήριο. Τότε ενας πλούσιος &νθρωπος θέλοντας νά δοκι

μάσει τά ανθρώπινα πάθη πέταξε σέ ενα σωρό μαζεμένων

παιδιών μία γεμάτη χούφτα νομίσματα. Αύτά fιταν δ λα

ψεύτικα χρυσά νομίσματα, κάλπικα, lliά μεταξύ τους μόνο

ενα δηνάριο &πό καθαρό &σήμι. 'Έτρεξαν τά παιδιά γιά τά

κάλπικα νομίσματα, τσακώθηκαν, χτυπήθηκαν, γρατζουνή

θηκαν' ωσπου τά μάζεψαν δ λα. Γιά τό ασημένιο δηνάριο

κανένας δέν πάλεψε, &φαί> ό καθένας τους σκεπτόταν: ό

χρυσός εΙναι πιό ακριβός &πό τό &σήμι. Έκεϊ:νοι πού &:ρπα

ξαν τά κάλπικα νομίσματα καί τά κρατοί>σαν στά χέρια

τους αισθανόντουσαν &πόλuτα εύτuχεϊ:ς πρός στιγμή. Άλλά

γρήγορα συνέβη σ' αύτούς κάτι απροσδόκητο καί πικρό.

'Όταν πλησίασαν στήν πύλη τοί> πάρκου καί ζήτησαν τά

εισιτήρια' αποδείχθηκε δτι εχουν ψεύτικα νομίσματα καί οί

φύλακες της πόλης τούς πΥjγαν φυλακή. Μόνο ενας μεταξύ

τους ύπηρξε σοφός, ό όποίο ς βλέποντας τί συμβαίνει μέ

τούς φίλους του, βιαστικά πέταξε τό κάλπικο νόμισμα &πό

τό χέρι καί Ιtτρεξε καί πΥjρε Ε:κεϊ:νο τό &σημένιο δηνάριο. Μ'

α&τό τό δηνάριο πλήρωσε τό εισιτήριο καί μπΥjκε στό πάρκο

στό πανηγύρι.

Ποιά εΙναι ή έρμηνεία α&της της ίστορίας; Τό πανηγύρι

εΙ ναι ή Βασιλεία τών Ούρανών, η τό Βασίλειο της Άθάνατης

Εύτυχίας. Τά κάλπικα νομίσματα εΙναι οί Ε:πιθυμίες της

σάρκας καί ή γήινη ματαιότητα καί οί α&ταπάτες, πού απο

μακρύνουν τούς ανθρώπους από τό βασίλειο της πραγμα

τικης εύτυχίας καί τούς πηγαίνουν στό βασίλειο τοί> βασά

νου καί τοί> σκοταδιοί>. Τό καθαρό &σήμι παρουσιάζει τήν

191


εσωτερ~κή αγαθότητα καί &λήθε~α τοu δίκαιου ανθρώπου.

Τά πα~δ~ά της πλεονεξίας γ~ά τό &πατηλό γυαλ~στερό

αUτοu τοu κόσμου εΙνα~ ot άμαρτωλοί. 'Εκείνο τό τελευταίο πα~δί , τό όποίο πέταξε τό ψεύτ~κο χρυσό καί δέχθηκε τό

πραγματ~κό &σήμ~ σημαίνε~ τόν μεταν~ωμένο άμαρτωλό.

78. Στόν οtκονόμο Σωτήρη, πού ρωτά

-yιατί οι liδr.xot προο&όουν.

Μέχρ~ πότε προοδεύουν; Καί τί συμβαίνε~ στό τέλος σ'

αUτούς καί στούς &πογόνους τους; Ά ναρωτήθηκες ποτέ; Νά

μήν σκοντάφτουν ot σκέψε~ς σου δταν βλέπε~ς δτ~ κάπο~ος καυχ~α~ μέ τή δύναμη καί ξεχνά τόν Δωρητή της δύναμης.

Θυμήσου πώς ό ύπερήφανος καί καυχόμενος Γολ~άθ σκοτώ

θηκε &πό τή σφεντόνα ένός &γοριοu , τοu Δαβίδ. Νά μήν

σuγχέετα~ ή καρδ~ά σου δταν βλέπε~ς πώς κάποιος πλοuτί

ζε~ μέ &δ~κο τρόπο. Θά τρώε~ καί δέν θά χορταίνε~, θά

άρπάζε~ καί δέν θά τοu φτάνουν. Θυμήσου τούς πλούσιους

πολίτες στά Σόδομα , πώς σέ μία στ~γμή ρίχτηκε πάνω τους

φωτ~ά καί Εγ~ναν στάχτη μ' δλο τους τόν πλούτο. 'Εσύ είσα~ χρ~στ~ανός , καί ό χρ~στ~ανός παρατηρεί τά γεγονότα στήν

αλλη γραμμή , στήν όλότητα , καί οχ~ επί μέρους. Τήν πρόοδο

τοu &δίκου ό χρ~στ~ανός δέν εκτιμά σάν κάποιο τετελεσμένο

γεγονός αλλά περιμένε~ νά δεί τί έ:πετα~. ΑUτός ξέρε~ πώς ό

αδ~κος δέν προοδεύε~ οUτε μέ τή δ~κή του δύναμη οuτε μέ

τό δ~κό του μυαλό &λλά μόνο επε~δή ό Θεός τοu επ~τρέπε~

νά προοδεύε~ , μ πάς καί κάπο~α στ~γμή θυμηθεί τόν Θεό.

Άφοu είναι ανείπωτα ελεήμων ό Θεός μας , καί επ~τρέπε~

στούς &δίκους εκείνο πού αυτοί επ~θυμοuν , μπας καί κά-

192

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ .. .

πο~α στ~γμή σκεφθούν, δτ~ αυτό είναι &πό τόν Θεό καί

ντραποuν γ~ά τήν &δ~κία τους καί διορθωθούν. Στόν Θεό

εΙνα~ αγαπητοί ot μετανοοuντες εΙναι πολύ αγαπητοί σ' ΑUτόν δσσι μετανοούν ταπε~νά γ~ά τίς &δ~κες πράξε~ς τους.

Ό Δημιουργός δέν θέλε~ πάντα νά τιμωρήσε~ &μέσως μόλ~ς

κάποιος ξεκ~νήσε~ σέ λάθος δρόμο. 'Εκείνος περιμένε~ τόν

πλανημένο νά γυρίσε~ μόνος του στόν σωστό δρόμο.

'Εκείνος βλέπε~ καί σ~ωπii. Περιμένε~ καί δέν &ργεί. ΕΙνα~ θαυμαστός στή σοφία, πανθαύμαστος στό ελεός Του. Γι'

αυτό ό προορατ~κός Ψαλμωδός ενθουσ~ασμένα λέε~ στόν

Κύριο: «Τα κρίματά σου ώσεl &βυσσος πολλή» (Ψαλμ. 35 ,7). Πο~ός θά ερευνήσε~ δλο τό βάθος της πρόνο~ας τοu Θεοu ; Ot &λογο~ θυμώνουν επε~δή ό Θεός δέν δ~ο~κεί τόν κόσμο κατά τή δ~κή τους λογ~κή , καί ot λογ~κοί κοπ~άζουν ασταμάτητα νά μποuν ατή λ~κή τοu Θεοu. ΕΙνα~ δύσκολο

καμ~ά φορά καί στόν λογ~κότατο νά κατανοήσε~ τό γ~ατί σ'

εναν ανθρωπο σuμβαίνε~ Ετσ~' ενώ στόν αλλον &λλ~ώς γ~ατί

ό νέος πού επ~θυμεί τή ζωή πεθαίνε~ . ενω ό γέρος πού επ~

θυμεί τόν θάνατο ζεί· γ~ατί ό ευσεβής βασανίζετα~. ενω ό

&θεος καλοπερνά. Καί ot άγ~ότατες ψυχές καμ~ά φορά βρίσκοντα~ σέ αμηχανία μπροστά στό α'ίν~γμα τών γεγονότων.

Στήν tερά παράδοση ύπάρχ.ε~ γραμμένη ή έξης περίπτωση:

πέθανε κάποιος άμαρτωλός πλούσιος , τοu όποίου ot άμαρτίες ηταν γνωστές σέ δλους , καί ό ενταφ~ασμός του ηταν πανηγuρ~κός , μέ τόν επίσκοπο καί πολλούς tερείς. Λίγο με

τά &π' αUτό επ~τέθηκε uαινα d εναν ασκητή στήν ερημο καί τόν κατασπάραξε. Κάποιος μοναχός,ό όποίος είχε δεί εκεί

νη τήν πανηγuρ~κή νεκρώσιμη πομπή τοu άμαρτωλοu καί τά

ματωμένα ύπολείμματα τοu δίκαιου , στή σύγχυσή του

&ρχισε νά κλαίε~ καί φώναξε: «Κύρ~ε , πώς εγ~νε αυτό καί

193

Απσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

γιατί ; Πώς έκείνος ό άμαρτωλός είχε καί άπαλή ζωή καί άπαλό θάνατο, ένώ α&τός ό δίκαιος πικρή ζωή καί πικρό

θάνατο;». Σ' α&τό τοϋ έμφανίστηκε &γγελος τοϋ Θεοϋ καί

έξήγησε: «'Εκείνος ό κακός πλούσιος είχε ατή ζωή του μόνο

μία καλή πράξη, ένω αύτός ό ασκητής είχε ατή ζωή του μόνο

μία πιό βαριά άμαρτία. Μέ τήν έορταστική καί τιμητική νε

κρώσιμη πομπή ό "Υψιστος ηθελε στόν κακό πλούσιο νά ξε

πληρώσει έκείνο τό καλό Εργο' ωστε νά μήν περιμένει τίπο

τα αλλο d έκείνον τόν κόσμο, ένώ μέ τόν φρικτό θάνατο τοϋ ασκητη ηθελε νά τόν απαλλάξει από έκείνη τή μία άμαρτία,

ωστε νά τοϋ δώσει πλΥjρες βραβείο στούς οUρανούς».

Γι' αύτό έσύ νά σκέπτεσαι περί τών κρίσεων τοϋ Θεοϋ

καί τοποθέτησε δλη τήν έλπίδα στόν Δημιουργό σου. «Μη

παραζήλου έν πονηρευομένοις μηδΕ: ζήλου τοuς ποιοϋντας

την ανομίαν» (Ψαλμ. 36,1). 'Έτσι γράφει ό δίκαιος βασιλιάς Δαβίδ , τόν όποίον έπί μακρόν και πολύ βασάνιζε έκείνο πού

βασανίζει καί σένα , ωσπου ό Κύριος τοϋ αποκάλυψε μέσω

λογικοί> γιά νά καταλάβει. Ό 'ίδιος λέει καί αύτήν τήν παρή

γορη έμπεφία του: «Νεώτερος έγενόμην και γ(χρ έγήρασα

και ούκ είδον δίκαιον έγκαταλελειμμένον, ούδΕ: το σπέρμα αύτοϋ ζητοϋν &ρτους» (Ψαλμ. 36,25). Διάβαζε συχνά τό Ψαλτήρι , καί θά καταλάβεις καί θά παρηγορηθείς.

79.

Είρήνη και ή εύλογία από τόν Κύριο

Σ' έναν όρθόδοξο στήν Άμεριχή, τόν δποLσ εφερε σέ άμηχαν(α κάποιος συyyραφέας.

'Έλαβα τό περιοδικό πού εστειλες , στό όποίο είναι τυ

πωμένη ή σφοδρή κατηγορία έκείνου τοϋ συγγραφέα ένα-

194

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ . ..

ντίον της χριστιανικΥjς mστης. Ή κατηγορία έν συντομία λέ

ει: ή χριστιανική πίστη φταίει γιά τήν τωρινή κρίση στήν

Άμερική. 'Εκείνη, λέει, μάς μάθαινε νά δουλεύουμε δσο γι

νόταν περισσότερο. 'Εμείς τήν ακούγαμε καί δουλεύαμε

δλοι πολύ. Τοϋτο fιταν πραγματική μανία της δουλειάς.

'Όμως έπειδή δλοι μας δουλεύαμε πολύ εμειναν σήμερα

έκατομμύρια &νθρώπων χωρίς δουλειά. Γι' αύτό πρέπει τώ

ρα νά δημιουργήσουμε καινούργια πίστη, πού θά μας μα

θαίνει νά μήν δουλεύουμε. 'Έτσι θά απελευθερωθοϋμε &..πό

τήν κρίση. Τοϋτος ό καινούργιος σωτήρας τοϋ κόσμου σέ

Εφερε σέ αμηχανία κι έσύ ψάχνεις έξηγήσεις.

Μήν σέ φέρνει σέ αμηχανία τίποτα. Λόγια εLπωμένα ατήν

ανάγκη χάνουν τά μισά από τή σημασία τους. 'Όποτε τά

ανυπάκουα παιδιά βρίσκονται σέ δυσκολία κατηγοροϋν τόν

γονέα τους. Πρίν λίγο καιρό μοϋ παραπονιόταν μία μητέρα ,

πώς βαρέθηκε τόν σπάταλο γιό της νά της ζητά δλο καί πε

ρισσότερα χρήματα. 'Όταν έκείνη τόν νουθετεί, δτι τά χρή

ματα είναι γιά χρήση καί οχι γιά κατάχρηση ' έκείνος λυσσά

καί μαλώνει τή μητέρα του. Παρόμοια συμβαίνει καί στή

χριστιανική πίστη' στήν πνευματική μητέρα δλων των χρι

στιανικών λαών. Τοϋτο της συνέβη από τήν έμφάνισή της

στόν κόσμο. Τήν κατηγοροϋσαν γιά δλα έκείνοι πού δέν

ηξεραν οϋτε ηθελαν νά κατηγορήσουν τόν έαuτό τους. Άκό

μα στόν δεύτερο αιώνα ό &γιος Τερτυλιανός γράφει περί

τούτου: «'Εάν ύπερχειλίσει ό Τίβερης η έάν ό Νείλος δέν

ύπερχειλι'ζει πάνω από τίς οχθες του ' έάν ό ούρανός ανακα

λεί τή βροχή του , η έάν ή θάλασσα έρημώσει τή γη αμέσως

διαδίδεται ή κραυγή : «Τούς χριστιανούς στά λιοντάρια!»

'Έτσι σήμερα στή Ρωmα διαδίδεται ή κραυγή έναντίον της

195


πίστης τοu Χρωτοu έξαιτίας της κακής οικονομίας' στήν

'Ισπανία έξαιτίας της κακής πολιτικής, χαί στήν Άμεριχή

έξαιτίας της ανεργίας πολλών έχατομμυρίων ανθρώπων -πάντα ή 'ίδια κραυγή: «Τούς χριστιανούς στά λιοντάρια»!

Άλλά έσύ νά ξέρεις, ακόλουθε τοu Χριστοu, δτι οί διωγ

μένοι θά έπιζήσουν από τούς μή διωγμένους. Στόν κόσμο

ποτέ καμία πίστη δέν διώχτηκε τόσο δσο ή χριστιανική' χαί

χθές χαί σήμερα χαί αuριο. Γιά τούς χριστιανούς τοUτο δέν

είναι τίποτα μή αναμενόμενο' αφου δλα α&τά τά προέβλεψε χαί τά προφήτευσε δ Σωτήρας μας, χαί σ' δλες τίς κατηγο

ρίες χαί σ' δλους τούς διωγμούς από πρίν απάντησε στούς

πιστούς : «Χαίρετε χαl άyαλλιάσθε» (Ματθ. 5, 12). Εlναι αλήθεια δτι ή χριστιανική πίστη ανέκαθεν μάθαινε

τούς ανθρώπους νά δουλεύουν. Ό απόστολος Παuλος γρά

φει: «Εί τις ou θέλει έργάζεσθαι, μηδΕ: έσθιέτω» (Β' Θεσ. 3,10). Άλλά ή δική μας πίστη μας διδάσκει νά εργαζόμαστε γιά έχείνο πού χρειάζεται χαί οχι γιά έχείνο πού δέν χρειά

ζεται. Άλλά πόσα στήν Άμεριχή δουλεύθηχαν από έχείνα

πού δ κόσμος δέν χρειάζεται' α&τό τό βλέπεις μόνος σου μέ

τά μάτια σου. Τοuτο τό πλεόνασμα της παραγωγΎjς δέν

fιρθε από τή μανία γιά έργασία αλλά από τή μανία γιά τό δολάριο. Ή πίστη μας κηρύττει οχι μόνο τήν έργασία αλλά

μαζί μέ τήν Εργασία χαί τόν φόβο τοu Θεοl> χαί τό ελεος χαί

τή φιλαδελφία. 'Όταν δμως ή Εργασία αποχόβεται απ' δλα τ'

&λλα πού τήν χάνουν ευγενική χαί αντάξια ανθρώπου' χαί

δεθεί αποκλειστικά μέ τό χρήμα' τότε αuτή' σάν χαί κάθε

&λλη κατάρα' φέρνει έρήμωση στόν κόσμο' οχι μικρότερη

από τήν ολοκληρωτική τεμπελιά. Έγώ δέν μπορώ νά πιστέ

ψω ποτέ, δτι ή έργασία, δσο πολλή χαί αν εΙναι, μπορεί νά

196


εlναι έπιχίνδυνη γιά τούς ανθρώπους, έάν εlναι αχώριστα

δεμένη μέ τόν φόβο τοu Θεοu, μέ τό ελεος, χαί τή φιλαδελ

φία. Οuτε εlναι εuλογημένη ή έργασία τοu φιλοχρήματου

οUτε τό ελεος τοu τεμπέλη. Ό νόμος τοu Χριστοl> στήν ολό

τητά του -χαί οχι ξεχωριστές έντολές- παρουσιάζει τελειό

τητα, δπως τό δέντρο μέ πολλά κλαριά χαί καρπούς, χαί οχι

Ε.να κομμένο κλαρί πού στεγνώνει. Νά ξέρεις δτι δ νόμος

του Χριστοu εlναι πέτρα ασάλεuτη' δ βράχος της σωτηρίας.

'Όταν οί &νθρωποι χατεβοuν απ' α6τή τήν πέτρα, τότε γίνο

νται πολλοί νομοθέτες χαί πολλοί νόμοι, στενοί χαί αντίθε

τοι μεταξύ τους. Α&τό εlναι έχείνη ή &μμος -οί πολλοί νο

μοθέτες πού δώσανε έξουσία στόν έαυτό τους από μόνοι

τους χαί οί νόμοι τους- στήν όποία δταν στηθεί δ οlχος της

ανθρώπινης κοινωνίας, κατά τά λόγια τοu Χριστοu, τό σπίτι

γέρνει χαί πέφτει.

80.

ΕΙ.ρήνη χαί χαρά από τόν Κύριο

Στήν άσθενή Στάνr.για Ν., πού ρωτά

τί εtναι τό τάμα.

Εlναι ή ύπόσχεση πού κάποιο πρόσωπο δίνει στόν Θεό

από εuγνωμοσύνη η έξαιτίας της άμαρτίας. Άπό τά χωριά

μας γύρω άπό τό Μπίτολ πολλοί νέοι &νθρωποι πηγαίνουν

γιά δουλειά στούς μακρινούς τόπους τοu κόσμου. Κατά τήν

άναχώρησή τους οί μητέρες η οί αδελφές δίνουν κρυφά κά

ποια ύπόσχεση στόν Θεό γιά τήν ύγεία τους χαί γιά καλή

έπιστροφή. ΤοUτες οί γυναίκες, δπως λέγεται, δώσανε τά

μα. 'Ένα Σάββατο μπήκαμε ξαφνικά σέ μιά μικρή χωριάτι-

197

Arrσr ΝJΚΟΛΑΟί ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

κη έκκλησία, χα[ έκεL βρήκαμε μία γριά πού επλενε τό πά

τω μα. Ρωτώντας την ιδιαιτέρως, έκε[νη έξήyησε δτι τό κάνει

ηδη δεκαοχτώ μΥjνες κάθε Σάββατο, κατά τό τάμα της γιά

τόν γιό της στήν Άμερική. Κα[ δταν ό γιός της έπέστρεψε,

άκούσαμε, δτι έκε[νη συνέχισε νά πλένει τήν έκκλησία άκό

μα έ:ξι μΥjνες άπό τήν εύγνωμοσύνη της πρός τόν Θεό.

«'Έδωσα τάμα» (δηλαδή: εδωσα ύπόσχεση) είναι συνη

θισμένος λόγος στούς τόπους μας d έκε[νους πού ερχονται στά μοναστήρια νά διακονούν γιά κάποιο καιρό. 'Όταν τό

χωριό Λ. καιγόταν ετρεξε ό νεαρός Θεόδωρος χα[ είδε τό

γειτονικό σπίτι στή φωτιά. Κατατρομαγμένος φώναξε τόν

&γιο Ναούμ γιά βοήθεια δίνοντας τάμα δτι θά τόν ύπηρετεL

έ:να χρόνο. Έκείνη τή στιγμή φύσηξε άέρας χα[ γύρισε τήν

φωτιά πρός τήν άνUθετη πλευρά άπό τό amτι του. 'Ύστερα

άπό λίγο καιρό ηρθε ό Θεόδωρος στό μοναστήρι μας , μας

διηγήθηκε τ[ είχε συμβεL χα[ παρακάλεσε τόν ήγούμενο νά

τόν δεχθεL γιά νά έκπληρώσει τό τάμα του.

Είναι έντελώς συνηθισμένο πράγμα νά κάνει τάμα ή μητέρα δτι θά νηστεύει uς μέρες έκτός νηστείας γιά τό &ρρω

στο παιδί της. Τοuτο είναι έντελώς σύμφωνο μέ τή Βίβλο.

Κα[ ό βασιλιάς Δαβίδ νήστευε τόν καιρό της αρρώστιας τοu

παιδιοu του.

«'Έδωσα τάμα!» λέει ή γριά άπό τά περίχωρα τοu Ντέ

μπαρ ή όποία δεκαεννέα χρόνια διακονεL στόν ναό χα[ δε

καεννέα χρόνια νηστεύει δ λες τ[ς μέρες χωρίς λάδι. Γιατί ; Πρίν δεκαεννέα χρόνια ό ιΧνδρας της συνεταιρίστηκε μ' έ:ναν

Άρβαν[τη σέ κάποια δουλειά. Μιά Παρασκευή θέλησε νά

πάει στό Ντέμπαρ γιά νά λογαριαστεL μέ τόν συνέταιρό

του. Πρ[ν τήν άποχώρηση πΥjρε νά φάει γιά πρωινό αύγά

198


καί τuρ[. 'Όταν είδε ή γυναίκα τόν ιΧνδρα της νά τρώει άρτή

σιμα τήν Παρασκευή τοu φώναξε θυμωμένα: νά μήν δώσει ό

Θεός νά γυρίσεις, άφοu συνεταιρίστηκες χα[ στήν πίστη μέ

τόν συνέταιρό σου! Τήν 'ίδια μέρα τό βράδυ ό ιΧνδρας της

δολοφονήθηκε κατά τήν έπιστροφή του ατό amτι, άφοu τόν

λήστεψαν. ΤοUτο έξέπληξε φοβερά τή γυναίκα. Κι έκε[νη

εδωσε τάμα νά διακονεL τήν έκκλησία χα[ νά νηστεύει μέχρι

τό τέλος της ζωΥjς της.

Ύπάρχει τάμα χα[ aτούς 'Άγγλους. Μετά άπό τόν πόλε

μο έ:νας 'Άγγλος ίερέας τέλεσε κάποιο γάμο, πού Υ]ταν ένά

ντια aτόν νόμο. Ό έmaχοπος τόν μάλωσε αύστηρά γι' αύτό.

Ώς άπάντηση σUς τύψεις συνειδήσεως ό ίερέας εδωσε τάμα

νά νηστεύει δλες τ[ς Δευτέρες (έπειδή Υ]ταν Δευτέρα δταν

εκανε έκε[νη τήν άμαρτ[α) γιά δλη του τή ζωή.

Γιά τό τάμα στόν Θεό ε'ίτε γιά τόν έαυτό μας η γιά

ιΧλλον , ε'ίτε γιά κάποιο άμάρτημα η άπό εύγνωμοσύνη, ό

ιΧνθρωπος πρέπει νά προσέχει νά μήν ύπερβάλλει χα[ ύπο

σχεθεL έκεLνο πού δέν είναι συνετό, η είναι παραπάνω άπό

τ[ς δυνάμεις του. Άπό τή Βίβλο εΙναι γνωστό τό άπερ[σκε

πτο τάμα τοu Ίεφθάε. Στόν πόλεμο ένανUων τών γιών τοu

Άμμών ύποσχέθηκε ό διοικητής χα[ Κριτής τοu Ίσραήλ Ίε

φθάε , πώς έάν ό Θεός τοu χαρίσει νίκη έκεLνος θά προσφέρει

γιά θυσία έκεLνον πού πρώτος θά τόν προϋπαντήσει στόν

οίκο του κατά τήν έπιστροφή άπό τόν πόλεμο. Κα[ νίκησε ό

Ίεφθάε. Άλλά δταν έπέστρεψε στό σπίτι, τόν προϋπάντησε

ή κόρη του. «'Α, θυγάτηρ μου» φώναξε ό πατέρας σάν

τραυματισμένο λιοντάρι, έγώ εδωσα λόγο στόν Κύριο «και

ού δυνήσομαι άποστρέψαι» (Κριτ. 11 ,35). Ό Θεός νά σας εύλογήσει

199

81.

Arrαr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

Στόν εισοδηματία ποό γράφεt πώς έξασφάλtσε

τόν έαυτό του καΙ. τούς οtκειους του.

Φοβάμαι γιά σάς. Μοϋ γράφετε πώς έξασφαλίσατε τόν

έαuτό σας καί τά παιδιά σας τόσο σταθερά , ωστε τώρα μπο

ρείτε νά ζήσετε χωρίς &ν-ησυχία. Ή ασφάλειά σας, φαίνεται,

εοιωξε &πό τήν ψυχή σας τόν φόβο τοϋ Θεοϋ. Μέ τί έξασφα

λιστήκατε; Μέ τό χρημα; Μά οέν &κοϋτε αuτές τίς μέρες,

πώς ή ξαφνική πτώση τών τραπεζών σέ μία νύχτα κάνει τούς

έκατομμυριούχους ζητιάνους καί, τό χειρότερο, αύτόχεφες;

Μέ τά σπίτια καί τά μαγαζιά; Μά οέν διαβάζετε περί τών

επαναλαμβανόμενων σεισμών' πού d ενα λεπτό γκρεμίζουν τίς πόλεις σέ σωρό χαλάσματα; Άγοράσατε τούς &γρούς καί

τούς κήπους φρούτων; Μά ξεχάσατε τίς πρόσφατες ξηρα

σίες, καί τίς πλημμύρες , καί τά σύννεφα &πό τίς &κρίδες; Έάν

διαβάζατε τό Εuαγγέλω, θά i.Cχατε έμπεοώσει τόν λόγο τοϋ

Χριστοϋ: «Ή &πάτη τοϋ πλούτου» (Ματθ.13 ,22). Μέ πα

ραξενεύει' πώς ακριβώς αύτές τίς μέρες' δταν ό θυμός τοϋ

Θεοϋ σπάει κάθε γήινη &σπίοα, μέ τήν όποία οί &νθρωποι

θέλουν νά προστατέψουν τόν έαuτό τους έκτός από τήν πί

στη d Έκείνον, τόν Παντοδύναμο, έσείς θεωρείστε προστατευμένος μέ τόσο τιποτένια &σπίοα σάν τόν πλοϋτο. και μοϋ

θυμίζετε πολύ τούς Κινέζους , οί όποίο ι σ' έ:ναν πόλεμο μέ

τούς 'Ιάπωνες τεντώνανε τίς όμπρέλες πάνω από τά κεφάλια

τοuς , γιά νά προστατεuτοϋν από τά έχθρικά πολυβόλα.

Μαζί μ' αuτήν τήν ασφάλεια , πού προέρχεται &πό τόν

&ξιο τιμωρίας πλοϋτο , έγώ διαισθάνομαι καί αλλο κακό σέ

σάς ' δηλαδή , δτι ό πλοϋτος σας προέρχεται από τήν &οικία.

Τοϋτο σημαίνει νά τρώς ψωμί μέ τά σκουλήκια. Θά δηλητη

ριάσετε τόν έαuτό σας καί τά παιδιά σας. Άκοϋστε τί λέει ό

200


&yt.oς Χρυσόστομος: « υπασt πλουτίζουν μέ τήν &οtκία είναt

πtό κακόμοιροι &πό τούς ζητιάνους είναι καλύτερο νά ζη

τιανεύεις παρά νά άρπάζεις». Ή Βιβλική ίστορία περί τοϋ

'Ιώβ μάς μαρτυρεί πώς ό δίκαιος &νθρωπος μπορεί σέ μία

μέρα νά χάσει δλο τό γήινο πλοϋτο, πόσο μάλλον ό &οικος.

Σέ μία μέρα ό δίκαιος 'Ιώβ Έχασε δλη τήν περιουσία του, μα

ζί μ' αύτό ακόμα καί τούς γιούς καί τίς κόρες του. 'Έχασε

επειτα καί τήν ύγεία καί σάν ζητιάνος' όλόκληρος μέσα στίς

πληγές, ξάπλωσε στό χώμα καί &ρχισε νά θρηνεί. 'Άραγε οέν

φοβάστε δτι καί d έσάς αύτό μπορεί νά συμβεί; Στήν κακομοιριά του καί τήν άρρώστια ό ε6σεβής 'Ιώβ ύπερασπιζόταν

τήν ψυχή του από τήν απελπισία μέ τή δυνατή πίστη στόν

Θεό. Έσείς μέ τί θά τήν ύπερασπισθείτε ; Καί τί θά μπορέσει νά σάς συγκρατήσει νά μήν αύτοκτονήσετε; Δηλαδή στήν

ύλική κατάρρευση νά μήν προσθέσετε καί τήν κατάρρευση

της ψυχης; Στήν Άγία Γραφή τοϋ Θεοϋ γράφει δτι δποιος

αγαπά τήν &οικία μισεί τήν ψυχή του. Στή μοναξιά, στίς

ησυχες νυχτερινές ώρες, μιληστε μέ τή συνείδησή σας, έάν

οντως &γαπάτε περισσότερο τήν &οικία η τήν ψυχή σας.

Γρηγορείτε καί νά πλοuτι'ζετε έν Θεci), κατά τόν λόγο τοϋ

Σωτήρα. Καί νά πλουτίζετε έν Θ~ σημαίνει νά πλουτίζετε μ'

έκείνον τόν πλοϋτο τόν όποίο &γαπά ό Θεός καί ποτέ οέν θά

έγκαταλείψει τόν &νθρωπο. Τοϋτος είναι ό πλοϋτος της πί

στης καί της έμπιστοσόνης στόν Θεό , ό πλοϋτος τοϋ έλέους

καί της συμπόνιας , της &λήθειας καί της φιλαοελφίας. Μέ

τούτη τήν ασπίδα θά προστατέψετε τή ζωή σας καί τή ζωή

τών παιδιών σας ασφαλέστερα παρά μ' ενα όλόκληρο γήινο

βασίλειο , ακόμα καί αν έκτείνεται από τήν ανατολή τοϋ ήλί

ου μέχρι τή δόση.

Ό Θεός νά σάς φωτίσει καί εuλογήσει

201

ΑΓΙσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

82. Στόν όπηρέτη Γρηyόρr.ο Ι. , ποό ρωτά Ύιά τή σημιχσ(α τοϋ ζυyυϋ κσ1. τοϋ φορτ(ου.

Διάβασες στό ΕUαyγέλιο τά &για λάyια τοί> Σωτι]ρα περί

τοϋ ζuyοί> κσJ. τοϋ φορτiου κσJ. ρωτάς τt σημσJ.νουν. Ό Κύριος

είπε τό έξης: «'Ο γ(φ ζuyός μου χρηστΟς και το φορτίον μου

έ:λαφρόν έστιν» (Ματθ. 11 ,30). Ό ζuyός σημσJ.νει τή οιακονtα ένώ τό φορτίο σημσJ.νει τά πάθη. Διάβασες, πώς ό Κύριος κσJ.

μέ τά λόγια Ελεyε χα( μέ τό παράδειγμα Ιtοειχνε, δτι Αύτός

ηρθε Οχι γιά νά Τόν ύπηρετοί>ν,αλλά νά ύπηρετεί Αύτός. ΚσJ. διάβασες επίσης, πώς Έκείνος συχνά επαναλάμβανε,δτι ό

Υ'ιός τοί> άνθρώπου πρέπει νά ύποστεί πάθη. ΚσJ. πραγματι

κά Αύτός ύπηρετοί>σε καί Ιtπασχε. Καί ποιούς οέν ύπηρε

τοί>σε ό ύπεροοξασμένος Κύριός μας; Ύπηρετοί>σε τούς δί

καιους κσJ. τούς άμαρτωλούς, τούς τυφλούς , τούς τρελούς κσJ.

τούς άνάπηροuς, κσJ. τοί>το τό βαρύ φορτiο Έκείνος ονόμασε

χρηστό! Καί τό ονόμασε χρηστό επειδή ή διακονία Του ijταν μέ άγάπη. ΚσJ. Ιtπασχε ό άναμάρτητος Κύριος- άπό ποιούς

οέν Ιtπαθε; Άπό τούς βασιλιάδες κσJ. τούς άριστοκράτες, άπό

τούς Εχθρούς χα( τούς φίλους, άπό τούς διαβασμένους χα(

τούς άοαείς. Φτuσμένος χα( μαστιγωμένος, χλευασμένος κσJ.

συκοφαντημένος, κσJ. στό τέλος στόν σταυρό σταυρωμένος

τοί>τα τά πάθη τά ονόμασε Ελαφρύ φορτίο! ΚσJ. Ελαφρύ ονό

μασε ό Ίησοί>ς αύτό τό φοβερό φορτίο επειδή τά πάθη Του

ijταν μέ προορατική έJ.Jά15α.

'Έως δτου ό Χριστός νά άποκαλύψει στόν κόσμο τiς σω

τήριες άλήθειες περί τοί> ζώντος Θεοί>, τοί> πατέρα χα( τοί>

προνοητ'Υj , περί της αίώνιας δικαιοσύνης τοί> Θεοί>, περί της

άουναμίας τοί> θανάτου χα( της άνάστασης άπό τούς νε

κρούς, κάθε ύπηρεmα ijταν δεμένη μέ τό μίσος χα( κάθε πά-

202

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕτΑΙ ο ο ο

θος μέ τήν άπzkιtισία. Άφοu τήν ύπηρεσία τή θεωροί>σαν τα

πείνωση κσJ. τά πάθη οuστυχf.α. Γι' αύτό κσJ. ό πιό χρηστός ζυ

γός γιά τούς είοωλολάτρες ijταν σκληρός, χα( τό πιό Ελαφρύ

φορτiο άνuπόφορο. Κανένας οέν μπορεί νά ονομάσει τόν ζυ

γό του 'Ί.fΠ'(Υtό χωρίς θέίκή άγάπη, οUτε τό φορτiο του Ελαφρύ

χωρίς έJ.Jtί.Οα ατή Θεότητα. Πόσο μεγάλη είναι ή διαφορά με

ταξύ άσεβων καί χριστιανών! Οί άπόστολοι ονόμασαν τούς

έαuτούς τους μ' ενθουσιασμό ύπηρέτες τοί> Χριστοί>. Γιατί

ύπηρέτες τοu Χριστοί>' άφοu ύπηρετοί>σαν τούς άνθρώποuς;

Ύπηρετοί>σαν τούς άνθρώπους, άλλά άπό άγάπη πρός τόν

Χριστό. Γι' αύτό ό ζuyός της ύπηρεσίας τους ijταν χρηστός. Οί

μάρτυρες τοu Χριστοί> εψαλλαν στtς φυλακές χα( κατά τήν

εκτέλεσή τους. Κα[ εψαλλαν επειδή μαρτυρούσαν γιά τόν

Χριστό μέ τήν Ελπίδα στόν Χριστό. Γι' αύτό ijταν τό φορτίο

τοί> μαρτuρί.ου τους Ελαφρύ.

Κα[ σήμερα ύπάρχουν στόν κόσμο πολλές χριστιανικές

ψυχές , οί όποίες μέ άγάπη τελοuν τή διακονία τους, κσJ. πάλι

πολλές &λλες, οί όποίες ύποφέρουν βαριές άρρώστιες χα(

χλευασμούς χα( συκοφαντ[ες μέ τήν Ελπίδα στόν ζώντα Θεό ,

τόν πατέρα κσJ. τόν προνοητή. Τοί>τες είναι εκείνες οί μεγάλες

ψυχές , οί όποίες κατάλαβαν άπό τόν Σωτι]ρα τους, δτι αύτή ή

ζωή είναι ή ζωή της διακονίας χα( τοί> μαρτυρίου χα( οχι της

διασκέδασης κσJ. της άπόλαuσης , προθάλαμος τοί> Παραδεί

σου χα( οχι ό Παράδεισος, τό ταξίδι , χα( οχι τό λιμάνι. Στtς

μεγάλες α&τές ψυχές ό ζuyός είναι οντως χρηστός κσJ. τό φορ

τtο Ελαφρύ. Άφοί> ό Χριστός είναι ή δική τους άγάπη κσJ. ή οι

κή τους Ελπίδα. Κα[ μέ τόν Χριστό χα( ό σταυρός είναι έλα

φρύς , κσJ. στόν τάφο εΙ ναι φωτεινά κσJ. στόν &Οη εUχάριστα.

Έγώ κι εσένα , Ιtντιμε άοελφέ , ύπολογ[ζω σέ τοί>τες τtς με

γάλες ψυχές.

ΕΙ.ρήνη κσJ. εύλογ[α

203

(5-

83.


Σ' ένα θαρραλέο άνδρα άπό τfrJ ΈρζεγΌβ(vιι, πού

λέεL πώς χωρ(.ς τfrJ πίστη δέν όπάρχεL 'ήρωr.σμ.ός.

Είναι θαυμάσιες ο!. παρατηρήσεις σου, !.πποτική ψυχή!

Χωρ[ς ειλικρινή καί ίσχuρή πίστη στόν ζώντα Θεό δέν ύπάρ

χει ήρωισμός. Καί δπου δέν ύπάρχει ήρωισμός ο!. &νθρωπα

χρησψοποωϋν μόνο πονηριά καί ραδωυργ[α. Μόνο τό Γκά

τσκο, λές, Ε:δωσε περισσότερους Ύ]ρωες άπό μία εύρωπdίκή

πόλη. Καί τό Νεβέmνιε καί τό Ντρομπνάτσι! 'Όλοι έχε ίνα ο!.

Ύ]ρωες πού άναφέρεις στό γράμμα σου δπως ό παπα-Μπό

γκνταν Ζίμονιτς, ό Νόβιτσα Τσέροβιτς, ό 'Ιάκωβος Ντάκο

βιτς, ό Στόγιαν Κοβάτσεβιτς καί αλλα, fιταν μεγάλα παιδιά.

Ή πίστη τους στόν Θεό καί στήν τελική νίκη της δικαωσύνης

fιταν σάν τήν πίστη των παιδιων, άπλή καί καθαρή, δέν εΙχε τρωθεί άπό τήν άμφιβολία καί δέν είχε λερωθεί άπό τούς

σκονισμένους ύπολογισμούς. 01. θεοσεβείς δέν μποροϋν παρά νά είναι Ύ]ρωες. ηά δποων φοβάται τόν Θεό καί άγαπά

τόν λαό ό θάνατος είναι άστείο. Κα[ δποως δέν φοβάται τόν

θάνατο, u αλλο &ραγε μπορεί νά φοβάται; Έκείνο πού λένε γιά τόν παπα-Μπόγκνταν ο!. αύτόπτες μάρτυρες δέν βρί

σκεται οUτε στά ίνδικά μυθικά Ε:πη. Πίστευε τόσο στό δτι ή

Πρόνοια τοϋ Θεοϋ τόν προστατεύει καί δτι δέν μπορεί νά

σκοτωθεί, ωστε στούς φοβισμένους συντρόφους φώναζε:

καλυφθείτε πίσω άπό τήν πλάτη μου! Καί πόσο φαρδιά

fιταν ή πλάτη τοϋ παπα-Μπόγκνταν , έσύ ξέρεις καλύτερα,

έφόσοντόνΕ:βλεπεςζωντανά.

Τέτοως fιταν ό καφός τότε καί τέτοω τό είδος τοϋ ήρωι

σμοϋ. Έμένα μ' άρέσει πολύ ή είλικρίνειά σου δταν άπονέ

μεις δ ίκαω καί στούς μουσουλμάνους Ύ]ρωες . Άλλά καί

άνάμεσά τους κανένας δέν άναφέρετω σάν Ύ]ρωας πλήν

204


δσων πίστευαν στόν Θεό. Έγώ νομίζω πώς δέν ύπέταξε τό

τούρκικο σπαθί τά Βαλκάνια καί τήν Εύρώπη μέχρι τή

Βιέννη, άλλά ή ίσχuρή πίστη των Τούρκων. Τήν ίσχuρή πί

στη άκολουθοϋσε καί ή ίσχυρή ύπακοή καί έντψότητα.

'Οπλισμένοι μέ τοϋτο τό άόρατο, άλλά χα( άποφασιστικό

δπλο, ο!. Τοϋρκοι fιταν σέ θέση νά δημωυργήσουν κράτος

άπό τήν Ίνδία εως τή Βούδα6 , Ενα άπό τά μεγαλύτερα κρά

τη στήν !.στορία· νά τό δημωυργήσουν καί νά τό κρατήσουν

περισσότερο καφό άπ' δτι ο!. 'Άγγλα κρατοϋσαν τήν Ίνδία.

'Όταν ό σουλτάνος Σουλείμάν ξεκίνησε άπό τήν Ά νδριανού

πολη μέ έκατό χιλιάδες στρατιωτες ένάντια στήν Ούγγαρία

έξέδωσε διαταγή, νά κοπεί τό κεφάλι σέ κάθε στρατιώτη

πού θά λήστευε κατά τή διαδρομή η μέ λόγια θά Ε:βριζε τόν

λαό μέσα άπό τόν όποίο περνοϋσαν. 'Όπως καί στήν Πα

λαιά Διαθήκη! Άλλά στούς κατοίκους της Έρζεγοβίνης καί

τοϋ Μαυροβούνιου βρΎjκε αύτός ό θαρραλέος άσιατικός λα

ός πρωτοπόρους συναγωνιστές στήν πίστη καί στήν έντψό

τητα.

Κα[ τώρα παραπονιέσαι, πώς μετά τόν πόλεμο έξαφανί

στηκαν ο!. Ύ]ρωες χα( ό ήρωισμός. Αύτή ή γενιά, της έποχΥjς

της είρήνης, σοϋ μοιάζει, λές, μ' εναν σωρό άπό βδέλλες πού

άρπάζετω άπό τίς γήινες άπολαύσεις, πού φύτρωσαν άπό

τό αίμα των Βαλκάνιων ήρώων καί μαρτύρων. 'Όμως ό πό

λεμος σταμάτησε; Στό βιβλίο περί τοϋ 'Ιώβ γράφει πώς ό

&νθρωπος εΙναι διαρκως σέ κατάσταση πολέμου σ' αύτόν

τόν κόσμο: «Πότερον ούχl πεφατήριόν έστιν ό βίος άνθρώ

που έπl της γΎjς» ('Ιώβ 7, 1). Ό άπόστολος Παϋλος πρό τοϋ τέλους της ζωης του κραυγάζει: «τον &:yωνα τον καλον frrώ-

" Ή Βουδαπέστη, πρωτεύουσα της Οlιyγαρίας.

205

Απσr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

νισμαι» (Β' Τιμ. 4,7). Έάν δέν είναι πάντα πόλεμος μέ δπλα κα[ μέ σπαθιά, είναι πόλεμος κα[ μέ αλλες μορφές γιά τή

ζωή κα[ γιά τήν ψυχή. Τέτοιος πόλεμος γ[νεται κα[ τώρα.

Κάποιος άγων[ζεται μέ Uς άρρώστιες, κάποιος μέ τούς πει

ρασμούς, κάποιος γιά τήν τιμή κα[ τό καθαρό κούτελο, κά

ποιος γιά τούς αδυνάτους κα[ τούς ιΧν[σχυρους, κα[ οϋτω

καθεξΎjς. 'Όπου διεξάγεται &γώνας, έχεΙ πρέπει νά ύπάρ

χουν κα[ Ύ]ρωες. Έάν αύτο[ οί Ύ]ρωες δέν φα[νονται &π' δλες

Uς πλευρές κα[ δέν διακρ[νονται &π' δλους, δέν σημα[νει δτι

δέν ύπάρχουν. 'Υπάρχουν, πολλοι 'Υπάρχουν κα[ ατό σπ[τι

κα[ στόν δρόμο κα[ στό νοσοκομεΙο κα[ στόν &γρό. Άφοϋ

δέν βρ[σκεται δλος ό ήρωισμός ανάμεσα στούς στρατηγούς

της ζωΎjς, αλλά κα[ ανάμεσα aτούς στρατιώτες.

84:. Σ' ένα νεαρό πού άνησόχ-ησε

γιά τόν ματαr.όδοξο φQ.ο του.

ΧαΙρεένΚ~

Ή ματαιοδοξ[α είναι πνευματική &ρρώστια. ΚυριαρχεΙ

έπάνω σ' έκε[νους τούς ανθρώπους, οί όποΙοι εχ.ασαν η δέν

απέκτησαν καν τόν φόβο Θεοϋ. Στή Β[βλο τΎjς ΖωΎjς γρά

φει: «Άρχη σοφ[ας φόβος Κυρ[ου» (Παρ. 1 ,7). Ό σοφός ποθεΙ τή συζήτηση περ[ τοϋ Δημιουργοί> τοϋ κόσμου , ένw ό

ματαιόδοξος τή συζήτηση περ[ τοϋ έαυτοϋ του. Ό φίλος σου

προσκολλάται μόνο d έκε[νους οί όποΙοι τόν παινεύουν κα[ τόν μεγεθύνουν . Μόνο γιά τόν έαυτό του μιλά κα[ ζητά μό

νον γιά τόν έαυτό του νά μιλοϋν. Μαζεύει τ[ς φωτογραφ[ες

του από uς έφημερ[δες -αν κα[ ξέρει δτι οί έφημερ[δες φέ

ρουν κα[ φωτογραφ[ες έγκληματιwν- κα[ διαβάζει aτόν κα-

206


θένα γράμματα, ατά όποΙα κάποιος τόν έπαινεΙ. Τόν βαρέ

θηκαν δλοι κα[ καθένας τόν &ποφεόγει. Τή δόξα του τή θε

μελιώνει έπάνω στά πιό &μφιταλαντευόμενα θεμέλια· στ[ς

κορυφές των &νθρωπ[νων γλωσσών. Καημένος ανθρωπος!

Αύτός χρήζει σοβαρΎjς νοσηλε[ας. Άφοϋ αν συνεχ[σει Ε:τσι

έπιμηκύνει τήν άρρώστια της ματαιοδοξ[ας πού θά τόν φθά

σει αναπόφευκτα μέχρι τό Εγκλημα πάνω d αλλον η πάνω aτόν έαυτό του. Προσπάθησε νά τοϋ διαβάσεις τό βιβuο τοϋ

ΈκκλησιαστΎj &πό τή Β[βλο. Τπογράμμισέ του έκεΙνα τά λό

για τοϋ βασιλιά Σολομώντα: «Ματαιότης ματαιοτήτων ... τα πάντα ματαιότης» (Έκκλ. 1 ,2). Περπάτησε μαζ[ του ατό νεκροταφεΙο κα[ πές του: έχεΙ κάτω &πό τά πόδια μας σαπ[

ζουν έκεΙνα τά στόματα πού μάς έπαινοϋσαν!

Άφηγήσου αύτή τήν ίστορ[α &πό τήν Άνατολή. Δ[πλα

στόν δρόμο μεγάλωνε ενας ψηλός φο[νικας , κα[ κάτω &π'

αύτόν Ενα άγκάθι. Περνοϋσαν ταξιδιώτες έδω κι έχεΙ , κα[ τό

άγκάθι Ε:πιανε τόν καθένα κα[ τόν γρατζουνοϋσε. Θυμωμέ

νοι οί ταξιδιώτες μάλωναν τό αγκάθι παραπονεμένοι πού

δέν τό κόβει κανε[ς , γιά νά μήν κάνει κακό στούς ανθρώ

πους. Τό &γκάθι ύπερηφανεότηκε, σήκωσε τό κεφάλι του

κα[ μέ αύθάδεια είπε στόν φο[νικα: «Τ[ βοηθά έσένα τό

ϋψος σου, έφόσον κανένας δέν μιλά γιά σένα ποτέ; Άκοϋς,

πως γιά μένα κάθε μέρα μιλοϋν συνέχεια; Έγώ είμαι πολύ

γνωστό στόν κόσμο , ένw έσό είσαι έ:να τ[ποτα!». Σ' αύτό ό

φο[νικας τοϋ απαντά: «Ή δόξα σου είναι μαύρη δπως είσαι

κι έσό μαϋρο. ΈκεΙνο πού λένε γιά σένα είναι χειρότερο &πό

τή σιωπή. Γιά μένα οί ανθρωποι μιλοϋν δταν μαζεύουν τούς

καρπούς &πό τά κλαριά μου. Σπάνια, εΙ ναι αλήθεια , ακού

γονται αύτά τά λόγια , &λλά είναι γεμάτα εύγνωμοσόνη κα[

εύλογ[ες» .

207


Οί πραγματικοί &.νθρωποι φροντίζουν περί τοϋ πώς θά

δώσουν τούς καλούς καρπούς τής ζωής, καί οχι γιά τό αν θά

τούς δοξάσουν οί γείτονες. Άλλά ή δόξα ακολουθεί τούς

πραγματικούς ανθρώπους, δπως ή Υrχ.ώ ακολουθεί τή φωνή.

'Ά ν καί ή ηχώ δέν ακούγεται πάντα στή γη' ακούγεται

όπωσδήποτε στόν ούρανό. Άφοϋ ή ζωή τοϋ πραγματικοϋ

ανθρώπου εΙναι δεμένη μέ τόν οuρανό καί τήν αιωνιότητα.

'Όταν επραττε ό Χριστός σέ κάποιον καλό, συχνά απαγό

ρευε αύστηρά νά μιλοϋν περί αύτοϋ: «Καl διεστείλατο

αύτοίς ϊνα μηδενl ε'Cπωσιν» (Μάρκ. 7 ,36). Οί &γιοι τοϋ Χριστοϋ κατάλαβαν &.ριστα αύτή τή διδαχή καί απέφευγαν τήν

ανθρώπινη δόξα σάν τή φωτιά. Κάποια Ρωμαία κυρία ηρθε

από τή Ρώμη στήν Α'ίγυπτο γιά νά δεί τόν &γιο Άρσένιο. Ό

Άρσένιος ανταποκρίθηκε,δμως,δταν εκείνη &.ρχισε νά επαι

νεί αύτόν τόν &γιο &.νδρα , αμέσως επέστρεψε στό κελί του

καί εκλεισε τήν πόρτα. 'Ένας αλλος ακόλουθος τοϋ Εύαγ

γελίου ελεγε : κάθε επαινετικός λόγος γιά μένα' ανοίγει τίς επουλωμένες πλΥ['(ές στήν ψυχή μου.

Έκείνον πού θά επιθυμήσει από καρδιάς νά επαναφέρει

κάποιον &.νθρωπο από τήν πλάνη, ό Θεός τόν βοηθά. Πι

στεύω δτι κι εσένα ό στοργικός Δημιουργός θά βοηθήσει, νά

θεραπεύσεις τόν φίλο σου από τή ματαιοδοξία. Δέν θά τόν

θεραπεύσεις εσύ αλλά ό ούράνιος γιατρός καί κατά τή σφο

δρή επιθυμία σου καί προσευχή.

Ειρήνη σέ σάς καί ύyεία από τόν Κύριο καί στούς δύο

208

85.


Στόν άνθρωπο πού τοϋ άνταποδι&υν

κακό άντι: άγαθοϋ .

Παραπονιέσαι πώς οί &.νθρωποι Εγιναν κακοί. Πουθενά

δέν συναντάς καλό &.νθρωπο. Καί παραξενεύεσαι, γιατί ό

Θεός ύπομένει τέτοιο κόσμο καί δέν τόν τελειώνει πιά. Θά

ξαφνιαστείς δταν ακούσεις, δτι τό Υδιο παράπονο &.κουσα

από ενα γείτονά σου από τήν Υ δια πόλη. Καί αύτός λέει,

πώς εξαφανίστηκαν οί καλοί &.νθρωποι καί πώς αισθάνεται

εντελώς ερημος στήν όδό της δικαιοσύνης καί της αλήθειας.

Έκείνος δέν γνώρισε εσένα κι εσύ δέν ξέρεις γι' αύτόν. Έάν

εσείς οί δυό καλοί &.νθρωποι έίχατε γνωριστεί, θά αλλάζατε

γνώμη καί ή λύπη σας θά μετατρεπόταν σέ χαρά. Ό Χρι

στός εΙπε στούς μαθητές Του: «'Υμείς δΕ: λυπηθήσεσθε, αλλ'

ή λύπη ύμών εις χαρ(χν γενήσεται» (Ίωάν. 16,20). Έγώ θά σοϋ πώ τό ονομα εκείνου τοϋ &.λλου καλοϋ

ανθρώπου στήν πόλη σας καί εσύ αναζήτησέ τον. Καί δταν

οί δυό σας πάτε γιά προσευχή, προσευχηθείτε στόν Κύριο

νά σας αποκαλύψει καί &.λλους καλούς ανθρώπους aτόν τό

πο σας. Έγώ πιστεύω, δτι θά σάς αποκαλυφθεί μεγάλος

αριθμός ανθρώπων , πού, πρός τό παρόν , σας εΙ ναι &.γνω

στοι. Οί &.νθρωποι εΙναι σάν κάποια κινητά ορυχεία καί στά

ορυχεία συνήθως πρέπει νά κατέβουμε βαθιά γιά νά βροϋμε

εκείνο πού μέσα τους εΙ ναι τό πιό πολύτιμο. Τέτοια εΙ ναι ή

σύνθεση αύτοϋ τοϋ σύμπαντος, wστε ενα πράγμα δσο πιό

πολύτιμο εΙναι τόσο πιό πολύ κρυμμένο εΙναι. Έάν ό δίκαι

ος Λώτ στά Σόδομα παραπονιόταν δπως εσείς παραπονιέ

στε , όποιοσδήποτε &.νθρωπος θά τόν πίστευε. Άλλά εΙ ναι

δύσκολο νά πιστέψουμε , πώς σέ μία χριστιανική πόλη , δπου

ή διδαχή τοϋ Χριστοϋ κηρύσσεται καί πράττονται Λειτουρ-

209


γiες, δέν ύπάρχει παραπάνω από Ενας καλός ανθρωπος.

Οί γείτονες, λές, δέν σέ (χγαποϋν. Κάθε καλή σου πράξη

τήν κοροίδεύουν έρμηνεύοντάς την ανάποδα. 'Όπου δέν

εΙσαι παρών έπφρίπτουν πάνω σου χλευασμούς. Καί έσύ

στενοχωρημένος αναρωτιέσαι: γιατί δ λα αuτά; Καί μέχρι

πότε; 'Επειδή δέν γνωρίζουν τήν αλήθεια, δέν τήν αποζη

τοϋν, δέν τήν έπιθυμοϋν, αλλά εΙ ναι σκλάβοι τοϋ ψέματος,

ψεύτικων σκέψεων, ψεύτικων αισθημάτων, κακών συνη

θειών. Ό Κύριος Εχει πεΙ: «Καl γνώσεσθε την αλήθειαν καl ή

αλήθεια έλευθερώσει ύμάς» (Ίωάν. 8,32). Τοϋτο ισχύει γιά τούς γείτονές σου. 'Εάν έκε"ίνοι γνώριζαν τήν αλήθεια' θά

χαίρονταν γιά τό καλό σου δπως γιά τό δικό τους. 'Εάν δέν

ύπηρετοϋσαν έκε"ίνον τόν όποΙο ό Σωτήρας όνόμασε ψεύτη

-<<δτι ψεύστης έστl καl ό πατηρ α&τοϋ» (Ίωάν. 8,44)-, θά εΙχαν μέσα τους τή θείκή έλευθερία, νά βλέπουν κανονικά,

νά κρίνουν όρθά καί νά χαίρονται σέ κάθε καλό &νθρωπο.

'Όμως α6τό ισχύει καί γιά σένα, δηλαδή έκε"ίνος ό &γιος λό

γος τοϋ Χρωτοϋ περί της γνώσης της αλήθειας σάν προϋ

πόθεση της έλευθερίας. 'Εάν κι έσύ γνωρίσεις τήν αλήθεια

ακόμα βαθύτερα απ' δ ;τι τή γνωρίζεις τώρα, δέν θά κατηγο

ρε"ίς έκείνους πού σέ μισοϋν' μαλώνουν' κορdίδεύουν' ακόμα

καί &ν σέ κακομεταχειρίζονται. Κάποιος (χρχα"ίος σοφός εΙχε

ανάμεσα στούς μαθητές του κι εναν πλούσιο αλλά ύπερή

φανο νεαρό, ό όποΙος έξαιτίας ένός χλευαστικοί> λόγου -lιταν

ετοιμος νά μαλώσει μέχρι αrματος. Γιά νά τόν θεραπεύσει

από τήν ύπερηφάνεια καί νά μήν εΙναι απότομος πιά, όσο

φός τοϋ έπέβαλε νά πάει στόν κόσμο τρία χρόνια καί νά

πληρώνει καθέναν πού τόν έπέπληττε φραστικά. Ό νεαρός

ύποτάχθηκε στήν κρίση τοϋ δασκάλου του καί πήγε στόν

κόσμο. Περπατοϋσε ετσι καί πλήρωνε δποιον τόν μάλωνε.

210


'Όταν συμπληρώθηκαν τρία χρόνια, έπέστρεψε aτόν δάσκα

λό του. 'Όμως στήν πύλη τόν προϋπάντησε ό θυρωρός, θυ

μωμένος έξαιτίας κάποιου αλλου, κι έπιτέθηκε d α6τόν τόν νεαρό καί τόν μάλωσε φοβερά. Καί ό νεαρός αντί νά πικρα

θε"ί γέλασε γλυκά. Παραξενεμένος μ' αuτό ό θυρωρός τόν

ρώτησε: «Γιατί γελάς;»· καί τοϋ απάντησε ό σκληραγωγη

μένος νεαρός: «Τρία χρόνια πληρώνω καθέναν πού θά μέ

έπέπληττε εστω καί λίγο' αλλά έσύ μέ μάλωσες πιό δυνατά

απ' δλους δωρεάν!». Καί δταν εΙδε ό σοφός τόν διορθωμένο

μαθητή' καί τά εμαθε δ λα' χάρηκε πολύ καί τόν έπαίνεσε

μπροστά d δλους. Καί έσύ διάβασε από τήν «'Επί τοϋ ορους όμιλία» τόν

δωδέκατο στίχο: «Χαίρετε καl αγαλλιάσθε, δτι ό μωθος

ύμών πολuς έν τοΙς οuρανο"ίς» (Ματθ. 5, 12). Άπό τόν Κύριο ειρήνη καί εuλογία

86. I Στόν τεχν(τη Πάγια γιά τήν έξομολόyηση.

'Ήθελες νά μάθεις έάν ή έξομολόγηση εΙναι απολύτως

απαραίτητη! Παλιότερα συχνά έξομολογιόσουν, καί σταμά

τησες έπειδή κάποιος γέλασε γι' α6τό μαζί σου. Δέν επρεπε

νά σταματήσεις. Σέ ποιόν δέν γέλασαν οί &νθρωποι; Γνωρί

ζεις πώς εΙπε ό Πλέον-προορατικός : «06αl ύμ"ίν οί γελώντες νϋν,δτι πενθήσετε καl κλαύσετε»» (Λουκ. 6,25). Έκτός από τή χεφοτεχyία σου, λές δτι Εχεις κι ενα αμπέλι, τό όποΙο πα

ράγει &φθονα, αφοϋ τό περιποιε"ίσαι καλά. 'Εάν κάποιος

παραμελήσει τό αμπέλι του, καί γελάσει μαζί σου έπειδή έσύ

καλλιεργε"ίς έπιμελώς τό δικό σου, θά σήκωνες τά χέρια σου

211

ΑΓIΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

άπό τό άμπέλι, χαί θά σταματοuσες νά τό καλλιεργείς; Δέν

θά τό Ε:χανες, είναι σίγουρο. Πώς τότε μπορείς νά ταλαντευ

θείς στήν καλλιέργεια της ψυχης σου, της σημαντικότερης

άπ' δ λα τά άμπέλια στή γη; Άφοu δταν πεθάνεις, τήν ψυχή

θά τήν πάρεις, ένώ τό άμπέλι θά τό άφήσεις. Άπ' δλες τίς

καλλιέργειες ή καλλιέργεια της ψuχης είναι ή πιό σημαντική

χαί άπ' δλοuς τούς χόποuς, μέ τούς όποίοuς ό ανθρωπος κο

πιάζει ατή γη, ό χόπος περ(. της ψuχης είναι ό πιό λογικός. Γι'

αύτό, γύρισε aτόν προηγούμενο χόπο γιά τήν ψυχή σου, χαί

&ρχισε ξανά νά έξομολογείσαι.

Ό άπόστολος Ίάχωβος λέει τό έξης : « Έξομολογείσθε άλλήλοις τα παραπτώματα» ('Ιαχ. 5,16). Οί άμαρτίες στήν μυστικότητα μεγαλώνουν χαί πολλαπλασι&lρνται, ένώ μόλις

βγοuν στό φώς, ξηραίνονται χαί καταστρέφονται.

Μήν πεΙς: «Δέν είμαι άμαρτωλός !». Διάβασε τί γράφει ό δίκαιος στό Ψαλτήρι: « Ίδοu γαρ έν άνομίαις συνελήφθην, χαl έν άμαρτίαις έχίσσησέ με ή μήτηρ μου» (Ψαλμ. 50,7). ΟUτε νά πείς : «'Εγώ έξομολογοuμαι τίς άμαρτίες μου στόν 'ίδιο τόν Θεό, όπότε δέν είνω άναγχαίο νά έξομολογοuμαι χαί στούς άνθρώπους». Ποιός i)ταν δικαιότερος άπό τόν άπό

στολο Παuλο ; Καί αύτός ό Παuλος, ώς Σαuλος, είχε μία άμαρτία πρίν άπό τήν άποστολή του χαί τούτη τήν άμαρτία

δημόσια τήν έξομολογήθηχε' οχι μία άλλά περισσότερες φορές, χαί οχι μόνο μπροστά στούς πιστούς, άλλά μπροστά χαί

στούς έθνιχούς. «Ήχούσατε γ(χρ» γράφει στούς βαπτισμέ

νους Γαλάτες , «δτι χαθ' ύπερβολΥjν έδίωχον την έχχλησίαν

τοu Θεοί> χαl έπόρθουν αύτήν» (Γαλ. 1 ,13). Τοϋτο τό 'Cδιο έξαγγέλλει χαί μπροστά στόν βασιλιά Άγρίππα (Πράξ. 26). 'Όταν λοιπόν πράττει Ε:τσι ό &γιος Παuλος , γιατί έσύ νά

κρατάς τίς πληγές της ψυχης σου κρυμμένες; Γιατί νά άφή

σεις τά φίδια στά στήθη σου νά πολλαπλασιάζονται; Μά μό-

212


νο έπειδή κάποιος γέλασε μαζί σου; 'Εάν γέλασε μία φορά,

θά γελάει μαζί σου αίώνια; Προσεuχήσου aτόν Θεό γι' αύτόν

μυστικά· μπορεί χαί νά μετανοήσει, χαί μέ τά δάκρυα νά

έξομαλύνει τήν άμαρτία του. Τί πιό ταλαντευόμενο ύπάρχει

άπό τίς άνθρώπινες σκέψεις; Πόσοι χαί πόσοι &.νθρωποι τό

βράδυ μετανιώνουν γιά λόγια πού είπαν χατά τή διάρκεια

της μέρας! Γι' αύτό, γιά δσα άφοροuν τήν ψυχή σου, μήν

άχοϋς τόν καθένα, πού μπορεί νά σοϋ πεί χάτι τυχαία, άλλά

&.χουγε δ ;τι λέει ή Έχχλησία τοu Θεοί>. Μπές στή συζήτηση

μέ τούς πνευματικούς πού έξομολογοuν τούς άνθρώπους,

χαί θά άχούσεις άπ' αύτούς πολλά παραδείγματα, γιά τό

πόσο μεγάλη ψυχική έλάφρυνση Ε:λαβαν έχείνοι οί όποΙοι

έξομολογήθηχαν άπό καρδιάς. Δέν είναι κάποιο παραμύθι άλλά πραγματική άλήθεια, δτι πολλοί έτοιμοθάνατοι στή

μακρά &:γωνία μπόρεσαν νά άναπαυθοuν χαί νά ήσυχάσουν,

μόλις έξομολογήθηχαν τίς άμαρτίες τους μπροστά στόν ίε

ρέα. Θά μποροuσα νά σοϋ άναφέρω τέτοια παραδείγματα,

τών όποίων ημουν αύτόπτης μάρτυρας. Ό Θεός μας είναι

Θεός έλέους χαί άγαθοσύνης, χαί θέλει γιά δλους τούς

άνθρώποuς τή σωτηρία. Άλλά πώς θά σωθεί Ενας ανθρωπος,

έάν δέν άναγνωρίσει τή δικαιοσύνη τοu Θεοί> ; Μ' έχείνο πού ό &.νθρωπος φέρει στήν ψυχή του δταν πεθαίνει, πηγαίνει

στήν χρίση τοu Θεοί>: έάν είναι ή άμαρτία μέ τήν άμαρτία,

έάν είναι τό δίκαιο μέ τό δίκαιο. Ό Θεός περιμένει άπό χάθε

θνητό μετάνοια , χαί ή μετάνοια περιλαμβάνει τήν έξομολό

γηση τών άμαρτιών του. Καί έφόσον χάθε μέρα χαί χάθε

στιγμή μπορεί ό &:yγελος τοu θανάτου νά Ερθει γιά τήν ψυχή

μας, γι' αύτό ή Έχχλησία συνιστά aτούς πιστούς συχνή έξο

μολόγηση χαί άχόμα συχνότερη μετάνοια.

Ό Θεός νά σέ δοξάσει χαί νά σέ εύλογήσει

21 3

/

Αrισr ΝΙΚΌΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

fΏ 1 Στόv φοtτητή Ι. Κ., πού ρωτά • γLά τό βr.βλ!ο «Έκκλ7jσt.~>.

Δέν καταλαβαίνεις γιατί Ε:βαλαν στή Βίβλο αuτό τό βιβλίο. Κατά τή γνώμη σου τοϋτο τό βιβλίο είναι Ε:χφραση καθαρά ινδιχοϋ πεσιμισμοϋ, άφοϋ άπαρνεi:ται δλες τίς άξLες, χαί ώς τέτοιο Εναντιώνεται στήν ύπόλοιπη διδαχή τοϋ Θεοϋ. 'Όμως οί &γιοι ιΧνΟρες,οί όποΙοι Ε:βαλαν στή Βίβλο τό βιβλίο τοϋ Έχχλησιαστη, δέν νόμιζαν τό 'ίδιο. Έχεi:νοι τό Ε:βαλαν στά διδαχτικά βιβλία χαί ή Έχχληmα έ:ως σήμερα τό θεωρεί χαL τό συνιστά ώς τέτοιο.

«Ματαιότης ματαιοτήτων» λέει ό Έχχλησιαστής, «τα πάντα ματαιότης» (Έχχ. 1 ,2). Ποιός είναι αUτός ό Έχχλησιαστής; Τοϋτος fίταν ό σοφότατος, πλουσιότατος χαί ό πλέον εUτυχισμένος βασιλιάς στόν κόσμο πρLν τόν Χριστό, ό Σολομώντας, υίός τοϋ Δαβίδ. Ό ανθρωπος ό όποΙος Ε:φθασε χαί είχε σέ μέγιστο βαθμό δλα εκείνα τά όποία μπορεί νά ποθήσει στή γη ή άνθρώπινη καρδιά! ΑUτός ό 'ίδιος &νθρωπος άναγγέλλει τή ματαιότητα χαί τή σκιά σ' όλόχληρη τήν περιουmα του χαί τή γνώση, σέ δλη τή λαμπρότητα χαί τή

λάμψη, σέ δλη τή βασιλική δύναμη χαί τή μεγαλοπρέπειά του ' σέ δ λες τίς τιμές χαί δ λες τίς άπολαύσεις. 'Άραγε δέν είναι αUτό πολύτιμο δίδαγμα γιά τόν κόσμο ; Δέν είναι κρύα νεροποντή γιά νά ξεμεθύσουν εκείνοι οί &νθρωποι , οί όποΙοι μέ τήν άδιχία , τό Εγχλημα , τίς θεομαχίες χαί άνθρωπο μαχίες , τό πνίξιμο της συνείδησής τους χαί τή δολοφονία της ψυχΥjς τους , παράφρονα χυνηγοϋν δλα εκείνα πού ό μεγάλος βασιλιάς γεύθηκε άπό τό ύπερπληρες χύπελο χαί τά κατήγγειλε ώς ματαιότητα , άπάτη χαί μηδενισμό ; Έάν αUτά τά λόγια τά Ελεγε κάποιος ξυπόλυτος ινδός φιλόσοφος , δέν

214


Οά είχαν οίhε κατά διάνοια εκείνη τήν άχαταμάχητη ενέρ

γεια , πού Εχουν δταν βγαίνουν άπό τό στόμα τοϋ χορτάτου

άπό κάθε γήινη άπόλαυση: «'Ότι τLς φάγεται χαl τLς πLεται

πάρεξ αUτοϋ ; ... δτι χαί γε τοϋτο ματαιότης χαl προαίρεσις πνεύματος» (Έχχ. 2, 25-26). 'Έτσι μιλάει ό πλουσιότατος χαί ό πλέον χορτασμένος.

Σέ δ ;τι άφορά αUτό πού λές, δτι ό Έχχλησιαστής άπαρ

νεi:ται δ λες τLς άξLες, δέν είναι άληθές. Δύο άξίες αUτός δέν

άπαρνεi:ται: τόν Θεό χαί τή δικαιοσύνη. Καί αUτές εΙ ναι οί

δύο κύριες άξLες σ' αUτό τόν κόσμο της ματαιότητας : «'Ότι ό ΘεοςΕντφ ο~ &νω,χαl σU επιτηςγης ... » (Έχχ. 5,1), « ... δτι σU τον Θεον φοβοϋ» (Έχχ. 5 ,6). «Σuν τον δίκαιον χαl σUν τον άσεβη χρινεi: ό Θεός» (Έχχ. 3,17). «'Ός ημαρτεν' εποίησε το πονηρον άπο τότε και άπο μαχρότητος

αuτών· δτι χαί γε γινώσχω εγw δτι εστlν άγαθον τοΙς φο

βουμένοις τον Θεόν, δπως φοβώνται άπο προσώπου

αUτοϋ» (Έχχ. 8,12). ΑUτός,λοιπόν,βλέπει πώς στή γη ό δίκαιος συχνά ύποφέρει δπως χαί ό &θεος, χαί τοϋτο είναι

βάσανο γιά τό πνεϋμα , άλλά αUτός Εχει προφητική άίσθηση

στήν καρδιά , δτι στό τέλος γιά τόν δίκαιο θά συμβεί κάτι

καλό. Τί καλό, δέν ξέρει νά πεί. Πρέπει νά ξέρεις , δτι ό Έχ

χλησιαστής Ε:ζησε χίλια χρόνια πρό Χριστοί>, χαί δτι δέν

μποροϋσε νά άχούσει τά θαυμαστά λόγια τοϋ Σωτήρα ,

οuτε νά μάθει γιά έ:να καινούργιο κόσμο , γιά τό Βασίλειο

τοϋ Θεοϋ , τό όποίο ό Κύριος άποχάλυψε στούς άνθρώπους.

Σήμερα ό πιό άπλός χριστιανός ξέρει περισσότερα άπό

εκείνον , τόν σοφότατο προχριστιανικό βασιλιά. Ό χριστια

νός ξέρει άπό τόν Χριστό δτι ό δίκαιος θά κληρονομήσει τήν

αιώνια ζωή χαί θά λάμπει σάν ηλιος στό βασLλειο τοϋ ουρά

νιου Πατέρα του . 'Όμως παρόλο πού ό πάνσοφος βασιλιάς

215

AriOY ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

τοUτο δέν τό ηξερε, διαισθανόταν μέ εμπνευση έκ τών &.νω,

δτι στόν δίκαιο θά συμβεί κάποιο μεγάλο καλό, ένώ στόν

άμαρτωλό κάποιο μεγάλο κακό. «Εύφραίνου, νεανίσκε, έν

νεότηri σου, και &γαθυνάτω σε ή καρδία σου έν ήμέραις νε

ότητός σου και περιπάτει έν όδοίς καρδίαις σου &.μωμος και

μη έν όράσει οφθαλμών σου και γνώθι δτι έπι πάσι τούτοις

&.ξει σε ό Θεος έν χρίσει» (Έκκ. 11 ,9) ... «'Ότι σύμπαν το ποίημα ό Θεος &.ξει έν χρίσει, έν παντι παρεωραμένφ, έαν

&γαθον και έαν πονηρόν» (Έκκ. 12,14). Γι' αύτό άφήνοντας τόν ίνδικό πεσιμισμό πές μαζί μέ τόν

Έκκλησιαστή: «'Όντως δλα εΙ ναι ματαιότητα έκτός άπό τόν

Θεό καί τή δικαιοσύνη τοu Θεοί>». Καί κατεύθυνε τόν δρό

μο σου Ετm, wστε οϋτε έσύ νά ποδοπατήσεις τό δίκαιο οϋτε

τό δίκαιο έσένα.

Ό Θεός ας εΙναι άρωγός σου

88. 1 Στόν Βούλγαρο tερέα Ίβάν Ντζ., πού άπελπ(ζεταL λόyω τών άθέr:στών.

Κουράγιο, τίμιε πατέρα. Δέν κτυποuν βροντές άπό κάθε

σύννεφο. Γράφετε, πώς οί aθεοL στή Βουλγαρία Ε:φτιαξαν

σύλλογο καί πώς δημόσια έπιτίθενται στήν πίστη τοu Θεοί>

καί χλευάζουν τά χριστιανικά ίερά. Καί τοuτο σάς φέρνει

εως τήν άπελπισία. Κατεβάστε &.λλη μία φορά τό βλέμμα

βαθιά μέσα στήν καρδιά σας καί δείτε, έάν ή δική σας προ

σωπική πίστη εΙ ναι δυνατή. Άφοu ή άπελπισία εΙναι καρπός

όλιγοπιστίας, καί δχι πραγματικης εύσέβειας. Ό εύσεβής

&.νθρωπος έπιτυχημένα μάχεται έναντίον της άπελπισίας μέ

τή βοήθεια της πίστης ώς άκαταμάχητου δπλου. Ή μοναξιά

216


είναι ή δοκιμαστική πέτρα: έρευνΎjστε τόν έαυτό σας καί τήν

πίστη σας δταν εΙστε μόνος. 'Όσο καί αν ό &.θεος σηκώνεται

καί καμαρώνει μπροστά άπό τούς άνθρώπους, ατή μοναξιά

αίσθάνεται άπελπισμένος. Άλλά ό &.νθρωπος μέ πίστη άκό

μα καί στίς στιγμές της μοναξιάς αίσθάνεται τόν έρχ.ομό της

δύναμης καί της χαράς. Μήν φοβάσαι ποτέ έκείνους, οί

όποίοι βγΎjκαν άπό τό φρούριο τοu Χριστοί> καί τοu έπιτίθε

νται άπ' Ε:ξω. Κάθε χtύπημά τους ίσχυροποιεί τούς βράχους

της 'Εκκλησίας, καί έκείνους τούς άποδυναμώνει. Θυμήσου

τόν Παuλο στά Βαλκάνια, μόνο του στή μέση τοu σκότους

τών παγανιστών καί της λύσσας τών 'Εβραίων. Χτυπημένος

καί διωγμένος δέν άπελπιζόταν. 'Όσο συνεισέφερε ό λόγος

του γιά νά έξαπλωθεί ό χριστιανισμός, τόσο σχεδόν συνει

σέφεραν καί τά χτυπήματα τών έχθρών. 'Εκείνοι οί όποίο ι

τάχα γκρέμιζαν, ασυνείδητα ίσχυροποιοuσαν καί δποιοι

δΎjθεν Ε:σβηναν τή θέίκή φλόγα περισσότερο τή φούντωναν.

ΤοUτο τό μυστικό οί &.θεοι δέν τό ξέρουν, καί δέν θά τό ξέ

ρουν ποτέ. Πλανώνται νομίζοντας, δτι τό Ε:ργο τοu Θεοί>

μπορεί νά γκρεμιστεί μέ τά 'ίδια μέσα δπως καί τό ανθρώπι

νο Ε:ργο. Ή θέίκή φλόγα της άγάπης, κατεβασμένη άπό τόν

Χριστό άπό τόν ούρανό στή γη, θά μποροuσε νά συσκοτι

σθεί μόνο άπό κάποια πιό δυνατή φλόγα &γάπης. Καί ποu

βρίσκεται τούτη ή πιό δυνατή φλόγα; Ποu ύπάρχει ή &γάπη

στούς &.θεους; 'Όλη ή όρμή τους είναι άπό τό ζωολογικό βα

σίλειο, καί δχι άπό τό ούράνιο. Άλλά μέ τή ζωολογία ό Χρι

στός δέν νικιέται.

Θυμηθείτε τόν Ιουλιανό τόν Παραβάτη, πώς άπό τόν βα

σιλικό θρόνο, όπλισμένος μ' δ λα τά γήινα δπλα, ξεκίνησε

πόλεμο έναντίον της 'Εκκλησίας τοu Χριστοί>. Φοβήθηκαν ό

Βασίλειος καί ό Άθανάσιος; 'Όχι, άλλά προφήτευσαν στόν

217


παραβάτη βασtλ~ά τή σύντομα έπερχόμενη καί ντροπ~αστ~

κή κατάρρευση. «Συννεφάκ~ είναι θά περάσε~ !» Ι::λεγε ό Άθανάσιος στό ποίμν~ό του. Καί πέρασε γρήγορα, δπως

περνοuν δλα τά σύννεφα της &θεtας, «νεφέλαι ύπο λαίλα

πος έλαυνόμενα~» (Β' Πέτρ. 2,17), κατά τόν λόγο τοu απόστολου Πέτρου.

Άκόμα θυμηθειτε τούς μάρτυρες της Ζαγοράς. Ή ?ψχαία

Ζαγορά ύπήρξε ή περηφάν~α τής 'Ορθοδοξίας στά Βαλκά

ν~α! Οί μάρτυρές της δολοφονήθηκαν, αλλά δέν ήττήθηκαν.

Ώς ν~κητές έκεινο~ καί σήμερα έμπνέουν τόν βουλγάρ~κο

λαό μέ τόν ήρω~σμό της πίστης καί της θυσίας, δπως ό δmος

Ίωάννης &πό τά βουνά της Ρίλα τόν περ~βάλλε~ μέ τή δύνα

μη, ένώ οί &yιο~ πατέρες τοu Τρνόβο εύλογοuν &πό τό βασί

λε~ο τοu Χρ~στοu μέ τήν εύλογία τοu Θεοί>. Έσε"ίς είστε νέος ίερέας καί δέν θυμάστε τίς βουλγάρ~κες φρ~καλεότητες, πού

στήν έποχή τους τράνταζαν τήν καρδ~ά καί τή συνείδηση οχ~

μόνο της ορθόδοξης Ρωσίας αλλά καί όλόκληρης της Εύρώ

πης. Άλλά, θά ύπάρχουν στή Βουλγαρία, νομίζω, &κόμα

&ρκετοί ιΧνθρωπο~ έπ~ζώντες, οί όποιο~ ύπήρξαν αύτόπτες

μάρτυρες αύτών τών φρ~καλεοτήτων' από τίς όποιες ή

ομορφη βουλγάρ~κη χώρα βάφτηκε μέ τό αΙμα τών χρ~

στ~ανών. Καί &φοu τό &χόρταγο σπαθί τών 'Οθωμανών δέν

μπόρεσε νά ταρακουνήσε~ τήν πίστη τοu βουλγάρ~κου λαοί>'

θά μπορέσουν τά κενά λόγ~α; 'Άραγε θά μπορέσουν νά τόν

ταρακουνήσουν οί Ι::ρημες ύποσχέσε~ς τοu ζωολογ~κοu Πα

ραδείσου στή γη έκείνων τών &πελπ~σμένων, οί όποιοι &πο

σχ~ζόμενο~ από τή μεγάλη ψυχή τοu λαοί> τους ξεκίνησαν τή

μετανάστευση της ψυχής τους, γ~ά νά ιΧyοράσουν aτόν έαυ

τό τους ψυχή &πό κάποιους αψυχους στή δύση τοu ήλίου;

Τήν αγόρασαν , &λλά νεκρή. 'Άραγε λο~πόν , οί ζωντανοί θά

218


φοβηθοuν τούς νεκρούς; 'Όντως, οχ~. Ό βουλγάρ~κος λαός

μπορει νά &κούσε~ &ρ~στερά καί δεξ~ά αύτούς τούς και

νούργιους δασκάλους εύτυχίας χωρίς τόν Θεό, αλλά ατό τέ

λος &ποφασ~στ~κά θά φύγε~ &π' αύτούς, θά προσκολληθει

aτόν Χρ~στό καί, δπως ό Πέτρος, μεταν~ωμένα θά κραuγά

σε~: «Κύριε, πρΟς τίνα &πελεuσόμεθα; ρήματα ζωής αίωνίου

Εχε~ς» (Ίωάν. 6,68). Ειρήνη σέ σάς καί χαρά &πό τόν Κύριο

89. 1 Σέ μtά όρφανή πού ρωτά γtατί στό εύαγγέλω δέν γίνεταt καθόλου λόγος περι: ε&tυχf.ας.

Πώς δέν λέγετα~, τίμ~α ψυχή; Περί τίνος λέγετα~ στό

Εύαγγέλιο περ~σσότερο &π' δ ;τ~ περί εύτυχίας; Έμένα μοu

φαίνεται, δτ~ τό Εύαγγέλιο θά μποροuσε νά όνομαστει «τό

Β~βλίο τής Εύτυχίας» καί ή δ~δαχή τοu Χριστοί> «δ~δαχή

περί εύτυχίας». Έσένα σίγουρα σέ μπέρδεψε τό δτ~ στό

Εύαγγέλιο δέν &ναφέρετα~ είδtκά ή 'ίδ~α ή λέξη εύτυχία.

'Όμως &ντί αύτη ς της λέξης χρησψοποιοuνται ιΧλλες λέξε~ς,

δπως «μακαρ~ότητα» , «χαρά», «iχγαλλίαση», «παράδε~

σος», «σωτηρία», «αίών~α ζωή». Είδ~κά ή λέξη «μακαρ~ό

τητα» σημαίνε~ εύτuχία μέ τήν καλύτερη εννο~α. 'Όταν ξέ

ρε~ς αύτό, τότε δ~άβασε ξανά τήν όμ~λία τοu Κυρίου στούς

μακαρ~σμούς (Ματθ. 5). Ή πρώτη δ~δαχή τήν όποία ό Χρ~στός &νήγγε~λε στόν κόσμο ' fιταν ή δ~δαχή περί εύτυχίας.

Κατά τή δ~δαχή τοu Χρ~στοu οί μακάριοt η εύτυχ~σμένο~ '1 ' """ Ι ';" I I ,.... I I

ε~να~ εκε~νο~ που ε~να~ ταπε~νο~ στο πνευμα μπροστα στον

Θεό, &φοu εΙ να~ δtκό τους τό βασίλειο τών ούρανών.

Έκεινοι πού βρέχουν τίς προσευχές τους μέ δάκρυα, &φοu

219


θά παρηγορηθοϋν μέ άξεπέραστη παρηγοριά. Έχείνοι πού

είναι πράοι χαί αχαχοι σάν άρνιά ' άφοϋ θά κληρονομήσουν

τή γη των ζώντων. Έχείνοι πού είναι πεινασμένοι χαί διψα

σμένοι γιά τή δικαιοσύνη τοϋ Θεοϋ, άφοϋ θά χορτάσουν μέ

τήν οUράνια δικαιοσύνη. Έχείνοι πού είναι έλεήμονες μέ τήν

καρδιά χαί μέ τό χέρι, άφοϋ τό χέρι τοϋ Κuρίου θά τούς έλε

ήσει. Έχείνοι πού Εχουν καθαρή καρδιά , άφοϋ θά δοϋν τόν

Βασιλιά, τόν οUράνιο Πατέρα τοuς. Έχείνοι πού είναι διωγ

μένοι ενεχεν της δικαιοσύνης άπό τούς δαίμονες χαί τούς

άνθρώπους' άφοϋ τό βασίλειο της αιώνιας δικαιοσύνης θά

είναι δικό τους. Έχείνοι πού είναι ντροπιασμένοι χαί συκο

φαντημένοι ενεχεν τοϋ Χριστοϋ' άφοϋ θά χαίρονται χαί θά

άγαλλιάζουν στήν πατρίδα των άγγέλων. Μαζί μ' αύτούς

εύτuχισμένοι είναι χαί έχείνοι πού πιστεύουν aτόν Σωτήρα

τοuς, άφοϋ θά σωθοϋν , πού φλέγονται άπό άγάπη πρός τόν

Δημιουργό χαί τά πλάσματά Του , άφοϋ θά στεφανωθοϋν μέ

τήν άθάνατη δόξα, πού θυσιάζουν τή γήινη ζωή , άφοϋ θά

λάβουν τήν αιώνια ζωή.

Αύτή είναι ή πραγματική χαί μή άπατηλή εύτυχία, τήν

όποία ό Κύριος μας άποχάλυψε χαί άνήγγειλε στή γενεά

των άνθρώπων. Γι' αύτήν τήν εύτuχία θυσίασαν οί. βασιλιά

δες τά στέμματά τους , οί. πλούσιοι τά πλούτη τους, οί. μάρ

τυρες τίς ζωές τους , τόσο εuχολα δσο τά δένδρα τό φθινό

πωρο ρίχνουν τά φύλλα τους. 'Όμως δποιος έ:στω χαί λίγο

δέν αισθάνθηκε άπ' αύτή τήν εύτυχία δύσκολα μπορεί νά

θυσιάσει γι' αύτήν άχόμα χαί ενα μικρό κερί.

Έσύ φτωχούλα τοϋ Θεοϋ μήν άπελπίζεσαι γιά τήν εύτu

χία σου. 'Έμεινες μόνη σου αύτοσυντήρητη , χωρίς φίλους

χαί συγγενείς ή πόρτα της γήινης εύτυχίας γιά σένα είναι

κλειστή . 'Έτσι γράφεις, περισσότερο μέ δάκρυα παρά μέ

220


μελάνι. 'Όμως, δέν σκέφτεσαι &ραγε, δτι δ λα αύτά είναι μέ

τήν Πρόνοια τοϋ ούράνιου Πατέρα σου , γιά νά στραφείς έσύ

πρός τήν πόρτα της αιώνιας εύτuχίας; Ό Θεός συχνά, πολύ

συχνά , κλείνει τήν πόρτα της άπατηλης εύτυχίας μπροστά

στούς άνθρώπους, άλλά τήν πόρτα της πραγματιχΥjς εύτu

χίας τήν χρατα πάντα άνοιχτή μπροστά σ' δλους χαί γιά

δλους , δσους θελήσουν νά μποϋν. Μπές χι έσύ , κόρη τοϋ

Χριστοϋ. Μόνο μία μικρή ματιά δταν ρίξεις μέσα άπ' αύτή

τήν πόρτα ' θά παρατηρήσεις τό βασίλειο των εύτuχισμένων'

τήν πατρίδα των μαχαρίων. Θά δείς τούς ούρανούς γεμά

τους άπό άρεστούς χαί δίκαιους τοϋ Θεοϋ , οί. όποίοι ατή γη

δοκίμασαν τήν εύτυχία τοϋ Χριστοϋ , ένω στούς ούρανούς

συνέχισαν νά τήν πίνουν μέ τό ύπερπληρες ποτήρι. 'Όταν

δ λα αύτά τά αισθανθείς χαί τά δείς μέ τό πνεϋμα σου ' δέν

θά είσαι οuτε γιά μία στιγμή μόνη χαί αύτοσυντήρητη.

Άφοϋ τήν άριθμητή οικογένεια τοϋ Θεοϋ στούς ούρανούς

θά μπορείς νά ονομάσεις άδελφούς , χαί άδελφές , χαί συγγε

νείς , χαί φίλους σου.

90.

Νά χαίρεσαι έν Κυρ~

Στόν ΆyγΝ:J σόμβου/.ο7 Τάρλς Μπ.,

πού ρωτα τι: σημα(νει ή προσωπικότητα

τοϋ Ίνδοϋ Γκάντι γι.ά μάς.

Ώς &νθρωπο της πίστης σiΧς Ερχεται ή Ερώτηση: τί θέλει ή

Πρόνοια τοϋ Θεοϋ νά μας πεί μέ τόν Γκάντι; Καί τί μπορεί

νά σημαίνει ή εμφάνιση αύτης της άσυνήθιστης προσωπικό-

7 Ή λέξη πού χρησιμοποιείται ατό πρωτότυπο δηλώνει τόν <Χριστοχρατιχής

χαταγωyΥjς πολεμιστή. Στή Ρωσία ή λέξη σημαίνει σύμβοuλος τοu τσάροu Yj τοu πρίγκιπα.

221


τητας ανάμεσα στούς ήγέτες κρατών χαί τούς πολιτικούς

της έποχης μας;

Ή προειδοποίηση τοϋ Θεοϋ είναι βεβαίως ή σημασία της

προσωπικότητας τοϋ τωρινοϋ ήγέτη τοϋ μεγάλου ίνδιχοϋ

λαοϋ. Μέσω α&της της προσωπικότητας ή Πρόνοια προει

δοποιεί τούς πολιτικούς χαί τούς ήγέτες τών κρατών δλου

τοϋ κόσμου, χαί τούς χριστιανούς, δτι ί>πάρχουν χαί &..λλοι

μέθοδοι στήν πολιτική έκτός της έπίπλαστης συμπεριφοράς,

της πονηριάς χαίτης βίας. Ή πολιτική μέθοδος τοϋ Γκάντι

είναι έντελώς άπλή χαί όφθαλμαρανής : αότή δέν χρειάζεται τίποτα &..λλο παρά τόν &..νθρωπο ό όποίος κραυγάζει χαί τόν

Θεό ό 'Οποίος &χούει. Άπέναντι στά δπλα, τίς σφαίρες χαί

τόν στρατό, ό Γκάντι τοποθετεί τή νηστεία χαί απέναντι στίς

πολιτικές φιλονικίες τή σιωπή. Πόσο δλα αύτά φαίνονται τι

ποτένια χαί χαχόμοφα στά μάτια τών μοντέρνων ανθρώ

πων, ε ; Στά μοντέρνα πολιτικά σχ_ολιχά βιβλία αύτά τά τρία δπλα δέν αναφέρονται οUτε στίς ί>ποσημειώσεις. Ή νηστεία,

ή προσευχή χαί ή σιωπή! Λίγοι ήγέτες στήν Εl>ρώπη χαί

στήν Άμερική δέν θά εβλεπαν μέ είρωνεία αύτά τά τρία μυ

στικά τοϋ Ίνδοϋ ήγέτη σάν τρία ξερά κλαράκια, κατευθυνό

μενα στό πεδίο μάχης έναντίον βουνοϋ από ατσάλι χαί μο

λύβι χαί πϋρ χαί δηλητήριο. 'Όμως, ό Γκάντι τά καταφέρνει

μέ αύτά τά τρία «μάγια» του, τά καταφέρνει πρός θαυμα

σμό δλου τοϋ κόσμου. Καί θέλοντας η μή ot πολιτικοί νομικοί στήν Άγγλία χαί στίς &..λλες χώρες θά πρέπει στά και

νούργια τους σχολικά βιβλία νά βάλουν είδιχό κεφαλαίο:

«Ή νηστεία, ή προσευχή χαί ή σιωπή σάν δυνατά μέσα στήν

πολιτική». τί νομίζετε; Δέν θά ηταν πρός εl>τυχία της

&νθρωπότητας, νά αντικαταστήσουν αύτοί ot μέθοδοι τοϋ &βάπτιστου Γκάντι τίς πολιτικές έπιστΥjμες μέ τίς μεθόδους

222


τοϋ βαπτισμένου Μακιαβέλι;

'Όμως δέν είναι τόσο ή μέθοδος τοϋ Ίνδοϋ ξάφνιασμα

γιά τόν κόσμο δσο τό πρόσωπο τό όποίο χρησιμοποιεί τού

τη τή μέθοδο. Ή μέθοδος είναι χριστιανική, παλιά δσο ή

χριστιανική πίστη, χαί δμως νέα σάν τή σημερινή μέρα. Τό

παράδειγμα της νηστείας, της προσευχης χαίτης σιωπης

εδειξε ό 'Cδιος ό Χριστός στούς μαθητές του' έχείνοι τό πα

ρέδωσαν στήν Έχχλησία, συνολικά μέ τά προσωπικά τους

παραδείγματα, χαί ή Έχχλησία τό παρέδιδε στούς πιστούς

γενιά μέ γενιά έ:ωςτή σημερινή μέρα. Ή νηστεία είναι θυσία,

ή σιωπή είναι έμβάθυνση στόν έαuτό, ένώ ή προσευχή εΙ ναι

κραυγή πρός τόν Θεό. Τοϋτες εΙ ναι ot τρείς πηγές της μεγάλης πνευματιχrjς δύναμης ot όποίες χάνουν τόν &..νθρωπο νικηφόρο στή μάχη χαί προκομμένο στή ζωή. Π ο ιός &..νθρω

πος δέν μπορεί νά όπλίσει τόν έαuτό του μ' αύτό τό δπλο ; Καί ποιά σκληρή δύναμη στόν κόσμο μπορεί νά καταστρέ

ψει αύτό τό δπλο; Βέβαια, αύτά τά τρία πράγματα δέν έξα

ντλοϋν δλη τή χριστιανική πίστη, αλλά παρουσιάζουν μόνο

ενα μέρος τών κανόνων της' τών ί>πέργειων μυστηρίων της.

Δυστυχώς στήν έποχή μας ανάμεσα στούς χριστιανούς πα

ραμελήθηκαν πολλοί &π' αύτούς τούς κανόνες χαί ξεχάστη

καν πολλά &π' αl>τά τά θαυματουργά μυστήρια. 'Άρχισαν

νά νομίζουν , δτι μόνο τό ατσάλι φέρνει νίκες, χαί μόνο τά

κανόνια διώχνουν σύννεφα μέ χαλάζι, χαί μόνο μέ χάπια θε

ραπεύονται ot &ρρώστιες, χαί μόνο μέ τόν Υjλεχτρισμό έξηγοϋνται δ λα στόν κόσμο. Καί τίς πνευματικές χαί τίς Υjθιχές

ένέργειες &..ρχισαν νά τίς βλέπουν σχεδόν σάν μάγια. Γι'

αύτό , νομίζω, ή Ελεήμων χαί πάντα ένφyή Πρόνοια τοϋ Θε

οϋ &νέδειξε τόν Γκάντι, &..νθρωπο &βάπτιστο, γιά νά χρησι

μεύσει σάν προειδοποίηση στούς βαπτισμένους , είδιχά σ'

223


έκε[νους τούς βαπτισμένους , οί όποίοι μαζεύουν δυστυχία

στούς λαούς τους χρησιμοποιώντας wμά χα[ σκληρά μέσα.

Κα[ τό Εuαγγέλιο μάς μαρτυρεί , δτι ή Πρόνοια τοϋ Θεοϋ

καμιά φορά χρησιμοποιεί τέτοιες προειδοποιήσεις ενεκεν

τοϋ καλοί> τών άνθρώπων. Ή ε6γένειά σας θά θυμηθεί άμέ

σως , δτι έγώ έδώ έννοώ τόν Ρωμαίο έκατόνταρχο άπό τήν

Καπερναούμ (Ματθ. 8,5-13). Στή μία πλευρά βλέπετε τούς άρχηγούς τοϋ 'Ισραήλ , οί όποίοι σάν έκλεγμένοι μονοθείστές

καυχιόντουσαν γιά τήν πίστη τους , χα[ δμως έν τώ μεταξύ

άπέρριπταν τόν Χριστό , χα[ άπό τήν &λλη τόν περιφρονημέ

νο ειδωλολάτρη Ρωμαίο , έκείνον τόν έκατόνταρχο , ό όποίος

μέ δυνατή πίστη χα[ ταπεινότητα προσήλθε στόν Χριστό

χα[ Τόν παρακάλεσε νά τοϋ θεραπεύσει τόν ύπηρέτη. Κα[

δταν τό &κοuσε ό Ίησοϋς , θαύμασε χα[ εΙπε d έκε[νους πού Τόν άκολουθοϋσαν: «ΆμΥjν λέγω ύμίν , οuδε έν τ(i) ΊσραΥjλ

τοσαύτην πίστιν εuρον» (Ματθ. 8,10). Ό χριστιανικός κόσμος παρουσιάζει τόν νέο , βαπτισμένο 'Ισραήλ. Άκοϋστε!

'Άραγε δέν μιλά ό Χριστός στ[ς μέρες μας μέ παρόμοια λό

για στή συνείδηση τών χριστιανών άρχηγών ύποδεικνύοντάς

τους τόν σημερινό ήγέτη της 'Ινδίας;

91.

ΕΙ.ρήνη σέ σάς χα[ ύγεία άπό τόν Κύριο

Στήν αδελφότητα «Ή Γέννηση τοu ΧρLστώ»

σχεττ.κά μέ τόν χαι.ρεττ.σμό: <<){ρLστός έτtχftψ>8 •

'Όταν λέμε: «Χριστός έτέχθψ>, ε'ίναι τό 'ίδιο μέ τό νά λέ-

8 Στίς Σλαβικές χώρες συνηθίζεται ό χαιρετισμός α6τός τά Χριστούγγενα,

κατ &.ναλαyία μέ τόν χαιρετισμό τοϋ Πάσχα, δηλαδή «Χριστός έτέχ&η>> καί ή

απάντηση «Άληθως tτέχθψ>.

224

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕτΑΙ . . .

με: «Ό Μεσmας γεννήθηκε» , η «ό Βασιλιάς γεννήθηκε» , η

«ό Σωτήρας γεννήθηκε»! Μέ τόν χαιρετισμό α6τό ισχυριζό

μαστε χα[ μαρτuροϋμε ό ενας στόν &λλο ' δτι Ύjρθε στόν κό

σμο Έκείνος ό όποίος επρεπε νά ερθει γιά τή σωτηρία της

γενεάς τών άνθρώπων , χα[ δτι έκτός ΑUτοϋ &λλον δέν πρέ

πει νά περιμένουμε. Έκείνος , τόν όποίο ό Θεός ύποσχέθηκε

στούς προπάτορές μας δταν διώχθηκαν άπό τόν Παράδεισο,

Έκείνος τόν όποίο οί άσεβείς λαοί μόλις πού διαισθάνονταν ,

Έκείνος πού οί 'Εβραίοι προφΎjτες ξεκάθαρα προφήτεuσαν ,

Έκείνος γιά τόν όποίο ή άβοήθητη άνθρωπότητα χιλιάδες

χρόνια πονεμένα άναστένdζε , Έκείνος ελαμψε στή γη δπως

ό Υ)λιος μετά άπό μακριά νύχτα. Κι ετσι δταν λέμε: «Χρι

στός έτέχθη» , μαρτυροϋμε χα[ δτι ό 'Ύψιστος κράτησε τήν

ύπόσχεσή Του , χα[ δτι ή προαίσθηση της άνθρωπότητας

έκπληρώθηκε , χα[ δτι οί προφητείες τών προφητών πραγ

ματοποιήθηκαν , χα[ δτι οί άνθρώπινοι άναστεναγμο[ χόρτα

σαν χαρά.

Ό Μεσσίας γεννήθηκε, ό Πανθαύμαστος , ταυτόχρονα

'Άνθρωπος χα[ Θεός , Ύjρθε γιά νά ξεκουραστοϋν έπάνω Του

τά κουρασμένα άνθρώπινα μάτια χα[ νά μήν κοιτάξουν

&λλον Μεσmα.

Ό Βασιλιάς γεννήθηκε , Έκείνος πού είναι Παντοδύναμος

χα[ Έλεήμων χα[ ταυτόχρονα κρατά τό σκΎjπτρο της δύνα

μης χα[ τό καντήλι τοϋ έλέους Ύjρθε στόν κόσμο μας γιά νά

σταθοϋν ορθιοι χα[ οί έλάχιστοι χα[ νά φωνάξουν: « Έμείς

ε'ίμαστε παιδιά τοϋ βασιλιά» !

Ό 'Ήρωας γεννήθηκε , ό Άκαταν[κητος , γιά νά ύπερασπι

στεί τούς δίκαιους , γιά νά κατακτήσει τούς άμαρτωλούς.

γιά νά καταρρίψει τά πνεύματα της μοχθηρίας κάτω άπ6

τόν οuρανό.

225

Anσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

Ό Όδηγός γεννήθηκε, ό Πανορατικός, γιά νά βγάλει ατό

δρόμο τούς χαμένους καί νά τούς όδηγήσει.

Ό Διαφωτιστής γεννήθηκε , ό Πανφωτισμένος, γιά νά διώ

ξει τό σκότος καί νά διαφωτίσει τούς σκοτισμένους.

Ό Ποιμήν γεννήθηκε, ό Πανστοργικός, γιά νά σώσει τό

ποίμνιο &πό τούς λύκους καί νά τό μαζέψει στή μάνδρα

Του.

Ό Τροφός γεννήθηκε , ό Πάμπλουτος , γιά νά ταtσει τούς

πεινασμένοuς , οχι μέ τή γη αλλά μέ τόν ο6ρανό , μέ τό ούρά

νιο σώμα Του καί μέ τό πύρινο αίμα Του. Ό Φιλάνθρωπος γεννήθηκε, ό σπάνιος , γιά νά ιΧyκαλιάσει

ατά στήθη Του καί νά ζωντανέψει μέ τήν &γάπη τά &μέτρη

τα ορφανά Του , πού γιά πολύ καιρό πήγαιναν &πό τόν τά

φο της ζω ης aτόν τάφο τοu θανάτου.

Ό της αποκαλύψεως Θεός γεννήθηκε, ό Μέγιστος , γιά νά

τραβήξει τήν αuλαία καί νά αποκαλύψει στούς θνητούς τό

&θάνατο Βασίλειο τών 06ρανών.

'Όλα α6τά σημαίνουν έκείνα τά θαυμάσια λόγια , μέ τά

όποία οί χριστιανοί τά Χριστούγεννα χαιρετιούνται καί μέ

τά όποία καί Εγώ &δελφοί έσάς χαιρετώ:

92.

Χριστός έτέχθη

Σ' ένα μικρό άγοράκι πού έπιθυμεϊ: νά άκούσει

μιά Χριστοuγεννr.άτt.κη i.στορία.

Θά σοί> διηγηθώ τήν ίστορία πού σ' έμένα διηγήθηκαν οί

ορθόδοξοι 'Άραβες &πό τό χωριό Μπετδζάλα κοντά ατή Βη

θλεέμ. Στά παλαιά , πολύ παλαιά χρόνια , μακριά , πρίν τή

γέννηση τοu Χριστοί> , ύπΥjρχε στή Βηθλεέμ έ:νας &νθρωπος

226


πού τόν λέγανε 'Ιεσσαί, υίός τοu Ώβήδ , Εγγονός τοu Βοόζ

καί της Ρούθ9 • Καί αuτός ό 'Ιεσσαί είχε όκτώ γιούς. Ό πιό

μικρός γιός τοu 'Ιεσσαί λεγόταν Δαβίδ. Ό Δαβίδ ήταν ποιμέ

νας, καί ποίμαινε τά πρόβατα γύρω &πό τή Βηθλεέμ. Ή

Ά γία Γραφή περιγράφει τόν Δαβίδ σάν νεαρό ανεπτυγμένο ,

μέ καστανά μαλλιά καί ομορφο πρόσωπο. Μαζί μ' αuτό

ηταν αuτός ό ομορφος ποιμένας ασυνήθιστα δυνατός καί

θαρραλέος. 'Όποτε τό λιοντάρι η ή &ρκούδα τοu επιανε τό

πρόβατο, α6τός προλάβανε τό άρπακτικό ζώο τρέχοντας ,

&:ρπαζε τό πρόβατο &πό τό στόμα τοu θηρίου, καί σκότωνε

τό θηρίο. 'Έτσι, λοιπόν, ήταν ό Δαβίδ οντως καλός καί εμπι

στος ποιμένας τοu &σπρου ποιμνίου του. Καί έκτιμοuσε

πολύ τόν πατέρα του, σάν Θεό. Συχνά ό Δαβίδ κοιμόταν

στό λιβάδι, στήν εuρεία κλίνη της γης σκεπασμένος μέ τό

χρυσοκέντητο χσJ.J.. τοu εναστρου οuρανοu. 'Όμως α6τό πού

θά σοί> διηγηθώ τώρα δέν Εγινε σέ ανοιχτό λιβάδι κάτω &πό

τά &:στρα αλλά σέ μία πέτρινη σπηλιά δίπλα ατή Βηθλεέμ.

Ήταν μία ζεστή μέρα, δπως εΙναι συχνά οί μέρες d αυτήν τήν ανατολική χώρα. Τά πρόβατα τοu Δαβίδ είχαν ξαπλώ

σει στή σκιά κάτω &πό τά έλαιόδεντρα. Ό Ύ]λιος εκαιγε μ'

δλη τή δύναμή του , καί τά πρόβατα ξεφυσοοοαν &πό τή ζέ

στη. Καί στόν Δαβίδ Εγινε ή ζέστη έντελώς κουραστική. Γι'

α6τό μπΥjκε d έκείνο τό σπήλαιο , γιά νά προφυλαχθεί &π' τή

ζέστη καί νά ξεκουραστεί. Στό σπήλαιο είναι δροσερά τίς

καλοκαιρινές μέρες , καί ζεστά τίς χειμωνιάτικες. Μπαίνο

ντας στό σπήλαιο ό νεαρός ποιμένας &μέσως αl.σθάνθηκε

εuχάριστα , όπότε κάθισε, σέ λίγο νύσταξε , ξάπλωσε καί κο ι

μήθηκε. Άλλά δέν πέρασε πολλή wρα καί ό Δαβίδ αl.σθάνθη-

9 « ... Και Σαλμiχν έγένvησε τον Βοόζ , και Βοbζ έγένvησε τον Ώβήδ, και Ώβηδ

έγένvησε τον 1εσσαί. και 1εσσαι έγένvησε τον Δαυίδ» (Ρούθ . 4 ,21-22).

227

ΑΓ!ΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

κε κάτι κρύο στά χέρια του, κα[ τραβήχτηκε από τόν ϋπνο.

'Όταν aνοιξε τά μάτια, εΙδε ενα φρικιαστικό φ[δι πώς κου

λουριάστηκε στά στήθη του κα[ τυΝχθηκε γύρω από τά χέ

ρια του! Άκόμα εΙχε σηκώσει τό έπ[πεδο κεφάλι του πάνω

από τό πρόσωπό του κα[ Ε:βγαζε τή γλώσσα του. Μέ μάτια

μοχθηρά κα[ συγκεντρωμένα κοιτά στό πρόσωπο τοu νεα

ροί>, μέ μάτια πού λάμπουν σάν ανθρακιά. Στό σπήλαιο

σκοτάδι, κα[ ατό σκοτάδι τά μάτια έκε[νου τοu τέρατος σάν

δυό σπωες! Ό Δαβ[δ τινάχθηκε όλόκληρος από τόν φόβο. Ή

θέση του i)ταν απελπιστική,χωρ[ς σωτηρ[α. Μόνο νά κουνή

σει τό χέρι η τό κεφάλι, τό φ[δι σ[γουρα θά τόν δαγκώσει,

κα[ θά χύσει τό δηλητήριό του στό αίμα του. 'Ω πόσο π ιό

εuκολο i)ταν νά παλέψει μέ τό βρυχώμενο λιοντάρι κα[ τήν

ιΧρκούδα πού ουρλιάζει παρά μέ αl>τό τό σερνάμενο αλαλο

φ[δι! η νά κάνει; Ξαφνικά θυμάται ό Δαβ[δ τόν παλαιό του

βοηθό σUς δυσκοΜες, τόν Κύριό του, κα[ φώναξε μέσα από

τήν καρδιά, γεμάτη πόνο κα[ δάκρυα: Μήν μέ αφήνεις, Κύ

ριε Θεέ μου, μήν απομακρυνθείς από μένα! Σπεuσε νά μέ

βοηθήσεις, λυτρωτή μου από τόν βαρύ καημό! Μόλις λάλη

σε αυτά τά λόγια, κα[ ιδού Ε:λαμψε κάποιο περ[εργο φώς

στή μ[α γων[α της σπηλιάς. Ήταν φώς μέ μορφή μεγάλου

κύκλου στό ϋψος τοu ανθρώπου. Στή μέση αυτοί> τοu κύ

κλου φωτός ό Δαβ[δ εΙδε μ[α ομορφη κοπέλα, άπαλή κα[

σοβαρή ταυτόχρονα. Ή κοπέλα καθόταν μέ τό κεφάλι

σκυμμένο πρός τά έμπρός, κα[ κρατούσε στά χέρια της έ:να

παιδι Ήταν τόσο ύπέροχο τό παιδ[ πού ό γιός τοu Ίεσσα[

ποτέ δέν εΙχε δεί τόσο ομορφο παιδ[ μέ τά μάτια του. Ξαφ

νικά ορθώθηκε τό παιδ[ στήν ποδιά της μητέρας του κα[

αυστηρά κο[ταξε τό φ[δι μέ μάτια σάν δυό αστραπές. Κα[

&πλωσε τό παιδ[ τό δάχτυλο πρός τήν πόρτα της σπηλιάς

228


διατάζοντας τό φ[δι νά βγεί. Στή στιγμή τό φ[δι ξετυΝχθηκε

από τά χέρια τοu Δαβ[δ, άπλώθηκε κα[ σύρθηκε Ε:ξω. Ό Δα

β[δ πήδησε κα[ ξάπλωσε ατό χώμα μπροστά από τήν κοπέ

λα κα[ τό παιδ[ ατό φώς. 'Ήθελε νά έκφράσει τήν εl>γνωμο

σύνη του γιά τήν απροσδόκητη σωτηρ[α, κα[ μόλις τοu ηρθε

λόγος στή γλώσσα, aνοιξε τά μάτια του, αλλά δέν εΙδε uπο

τα. Κα[ τότε όλόκληρο τό σπήλαιο γέμισε από κάποια γλυ

κιά μυρωδιά σάν από ακριβό λιβάνι και σμύρνα.

'Έως τόν θάνατό του δέν μπορούσε ό Δαβ[δ νά ξεχάσει

αl>τό τό παράξενο γεγονός. Άπό ποιμένας αξιώθηκε νά γ[νει

βασιλιάς, αλλά αl>τό i)ταν συνέχεια στό μυαλό του. Ώς βα

σιλιάς αυτός συνέθεσε δυό ύπέροχα τραγούδια: «Στόν

ομορφότατο μεταξύ γιών τοu ανθρώπου» κα[ «Στή Βασ[

λισσα μέ έπ[χρυσα ροuχα». Κα[ τοUτα τά τραγούδια τρα

γουδούσε σάν βασιλιάς μέ &ρπα aτόν ψηλό πύργο του στά

'Ιεροσόλυμα.

Κι έσύ, αγοράκι, μάντεψε τώρα: Ποιό εΙ ναι έκείνο τό

σπήλαιο; Τ[ σημα[νει έκείνο τό φοβερό φ[δι; Ποιά i)ταν έκε[

νη ή κοπέλα, ποιό τό παιδ[; Γιά νά σέ βοηθήσω νά τά μαντέ

ψεις δλα σέ χαιρετώ μέ τόν χαρούμενο χαιρετισμό:

93.

Ό Χριστός γεννήθηκε

Στόν δάσκαλο Σ., πού ρωτά γLατ( δ ΧρLστός

eπρεπε νά γεννηθε'L κα( 0χι άπλά νά έμφανLσθεt.

Ρωτήσατε, γιατ[ ό Κύριος Χριστός Ε:πρεπε νά γεννηθεί,

κα[ νά μεγαλώσει, κα[ νά βασανισθεί; Γιατ[ δέν έμφαν[σθηκε

ξαφνικά μέ μιας από τούς ουρανούς μέ τή μορφή ωριμου

ανθρώπου δπως, κατά τούς έλληνικούς μύθους, ό Άπόλλων

229

Αrιαr ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

έμφανιζόταν στούς ανθρώπους; Έντελώς ανάρμοστη σύ

γκριση! Πώς μπορεί νά συγκρίνεται ό πραγματικός &.νθρω

πος μέ μία παραίσθηση καί ό αληθινός Θεός μέ φανταστικά

τέρατα;

'Όσο πιό ψηλά εΊναι ό ούρανός πάνω από τή yYj, τόσο είναι ύψηλή ή σοφία τοu Θεοί> πάνω από τό λογικό τοu

ανθρώπου. Κατά τή σοφία τοu 'Υψίστου ό Χριστός Ε:πρεπε

νά έμφανισθεί aτόν κόσμο καί σάν παιδί καί σάν νεαρός καί

σάν ωριμος &.νθρωπος, γιά νά εΊναι d δλους προσιτός καί νά κερδίσει τούς πάντες. Έάν Αύτός δέν fιταν ποτέ παιδί, θά

fιταν wχρός καί κρύος ό λόγος Του: «'Άφετε τα παιδία Ερχε

σθαι πρός με, και μη κωλύετε αύτα· τών γ(χρ τοιούτων έστιν

ή βασιλεία τών ούρανών» (Μάρκ. 10,14) καί πάλι : «Άμην λέγω ύμίν' έαν μη στραφΥjτε και γένησθε ώς τα παιδία' ού

μη είσέλθητε είς την βασιλείαν τών ούρανών» (Ματθ. 18 ,3). Έσείς είστε δάσκαλος τών παιδιών, καί σάν δάσκαλος σκε

φθείτε, πόσο διαφορετική θά fιταν ή σχέση σας μέ τά παι

διά,έάν δέν ε'Cχατε ύπάρξει κι έσείς παιδί.

Ό Χριστός αναμφίβολα μποροuσε νά έμφανισθεί στόν

κόσμο καί Ετσι δπως τό θέλετε έσείς αλλά , έάν τό είχε κάνει ,

Αύτός δέν θά μποροuσε νά είναι γιά τό γένος τών ανθρώ

πων έκείνο πού Αύτός Ύjθελε νά είναι , δηλαδή Δάσκαλος καί

Σωτήρας δλων , καί παράδειγμα δλων τών γενεών.

Έσάς σάς ταλαιπωρεί αύτό πού σκέφτεστε , δτι ό Κύριος

μέ τήν ασυνήθιστη γέννησή Του μεγάλωσε γιά τό λογικό

μας τό μυστήριο τοu Είναι Του. Άλλά τό μυστήριό Του , δέν

θά fιταν πολύ μεγαλύτερο καί ακατανόητο , έάν Αύτός ξαφ

νικά κατέβαινε ανάμεσα στούς ανθρώπους ' Ε:ξω από κάθε

συγγενικό δεσμό μέ τούς ανθρώπους; Δέν θά μιλοuσε ό κό

σμος σ' αύτή τήν περίπτωση γι' Αύτόν σάν γιά κάποιο φά-

230


ντασμα; Τότε καί τό πρόσωπό Του, καί μαζί μ' αύτό καί ή

διδασκαλία καί ή θυσία Του, θά Εχαναν τήν πραγματική βά

ση καί τήν πραγματική σημασία. Άφοu έάν fιταν φάντασμα,

ποιός από μάς θά ακουγε καί θά προσπαθούσε νά μιμηθεί

Ενα φάντασμα;

Άκόμα Ε:πρεπε νά γεννηθεί ό Κύριός μας, καί ακριβώς μέ

τόν τρόπο πού γεννήθηκε, γιά νά δείξει μ' αύτό τή δυνατό

τητα καί γιά νά τονίσει τή σημασία της δικΎjς μας πνευμα

τικΎjς γέννησης, πού στέκεται στό κέντρο της διδασκαλίας

Του περί τοu ανθρώπου. Κατά τόν λόγο Του: «Έαν μήτις

γεννηθΥj ανωθεν' ού δύναται ίδείν την βασιλείαν τοu ΘεΟU»

(Ίωάν. 3, 3). 'Όπως Αύτός γεννήθηκε έκ τοu Άγίου Πνεύματος από τό ύπερκαθαρό σώμα της Παρθένου Μαρίας, Ε:τσι

μποροuμε κι έμείς νά γεννηθούμε πνευματικά έκ τοu Άγίου

Πνεύματος στήν καθαρότητα της ψυχής μας. Οί μεγάλοι

όρθόδοξοι πνευματικοί γέροντες ανέκαθεν δίδασκαν ' δτι ή

νέα γέννηση τοu ανθρώπου γίνεται ύπό τόν δρο της παρθε

νικής καθαρότητας της ψυχής. Μ' &.λλα λόγια οί ψυχές οί

όποίες καθαρίζουν έντελώς, ακόμα καί από άμαρτωλές σκέ

ψεις, γίνονται παρόμοιες μέ τήν άγία Κόρη, καί αξιώνονται

μέ τήν εuδοκία τοu Θεοί> νά γίνουν κατοικία τοu Χριστοί>.

Έάν ή γέννηση τοu Χριστοί> έκτης Παρθένου Μαρίας εΊναι

δύσκολα κατανοητή γιά τόν κοινό νοu, είναι έξαφετικά

wφέλιμη καί ένθαρρυντική γιά δλους έκείνους οί όποίοι θά

έπιθυμήσουν τήν πνευματική ηθική αναγέννηση τοu είναι

τους.

Γι' αύτό , ήσυχάστε , καί εύχαριστΎjστε τήν αίώνια Σοφία

έπειδή ό Σωτήρας τοu γένους τών ανθρώπων έμφανίσθηκε

Ετσι δπως ό 'Ίδιος θεώρησε ώς καλύτερο. Καί φωνάξτε μαζί

μέ τόν απόστολο Παuλο: «~Ω βάθος πλούτου και σοφίας και

231

Αrισr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

γνώσεως Θεοu» (Ρωμ. 11 ,33). Καί χαιρετήστε τά παιδιά σας στό σχοkίο μέ τήν παιδική χαρά:

Ό Χριστός γεννήθηκε, παιδιά

94:. Πρός ενα μελλοντικό προσκυνητή:

Γι.ά τό σπf[Νι.w τΥ)ς Βηθλεέμ.

'Ετοιμάζεσαι γιά ταξίδι στούς Άγιους Τόπους τοϋ Κυρί

ου. 'Άκουσες, λές, τήν όμιλία τοϋ δεσπότη Νεκτάριου περί

τοϋ προηγούμενου προσκυνηματικοϋ ταξιδιοϋ, όπότε αύτό

σέ ενθάρρυνε άκόμα περισσότερο νά πραγματοποιήσεις τόν

άγαθό σκοπό σου. 'Όμως Ύ]θελες ενόψει Χριστουγέννων

άκόμα κάτι νά μάθεις περί τοϋ σπηλαίου της Βηθkέμ, τού

του τοϋ γήινου παλατιοϋ τοϋ ούράνιου Βασιλιά.

Ή πλέον δοξασμένη άπ' δkς τίς σπηλιές στόν κόσμο βρί

σκεται στό τέλος της πόλης της Βηθλεέμ. Καλός δρόμος,

kυκός σάν ϋφασμα, όδηγεί τούς προσκυνητές άπό τά 'Ιερο

σόλυμα πρός τή Βηθkέμ. 'Όμως εμείς λίγη προσοχή δώσα

με στόν δρόμο. Μέ τά μάτια κοιτούσαμε τόν δρόμο, ενω μέ

τίς σκέψεις σκεφτόμασταν περί εκείνης της ίερης σπηλιάς.

Γύρω μας πέτρινοι σωροί, γύρω άπό τόν δρόμο κάτι λίγες

πρασινάδες, λίγα άμπέλια , μερικοί κήποι μέ ελαιόδεντρα ,

ποϋ καί ποϋ κάποιος άγρός μέ σιτάρι , άλλά κυρίως πέτρες.

'Όμως δέν μάς νοιάζει. Τά μάτια μας κοιτάζουν δ λα αύτά

επιφανειακά, ενω ή ψυχή μας προσδοκά νά δεί εκείνη τήν

άγαπητή σπηλιά. Περνάμε δίπλα άπό τή μονή τοϋ άγίου

Ήλία, δπου οί σοφοί της άνατολΥjς πέρασαν τή νύχτα κατά

τήν επιστροφή τους άπό τή Βηθkέμ , καί δπου ελαβαν ση

μάδι άπό τόν ούρανό , νά μήν πάνε στόν Ήρώδη άλλά νά

232

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ANTEXETAJ ...

γυρίσουν άπό ωJ...ο δρόμο γιά τήν πατρίδα τους. Μπαίνου

με στή Βηθkέμ, στή Μπετλεχέμ, πού σημαίνει «ό ΟΙκος τοϋ

ι'Χρτου». Μυστηριώδης καί πολυσήμαντη ονομασία της πό

λης, δπου γεννήθηκε Έκείνος ό όποίος εΙπε γιά τόν έαυτό

Του: «Έγώ είμι ό &:ρτος της ζωής» ('Ιωάν. 6,35). Ή πόλη άραβική. Παντοϋ Άραβες μόνο κάπου-κάπου κάποιος 'Έλ

ληνας η Έβραίος. Πολλοί μιλοϋν καί ρωσικά· εμαθαν λόγω

των χιλιάδων καί χιλιάδων Ρώσων προσκυνητων, πού ερχο

νταν εοω. Οί δικοί μας μιλοϋν μαζί τους σέρβικα, καί κάπως

συνεννοοϋνται. Μας περικυκλώνουν, μάς προσφέρουν τά

κομπολόγια, τίς είκόνες, τούς μικρούς σεντεφένιους σταυ

ρούς , καί διάφορα πράγματα φτιαγμένα άπό ξύλο ελιάς.

Αύτά πωλοϋν, άπ' αύτό ζοϋν. Κι Ετσι όλόκληρη πόλη ζεί άπό

τόν Χριστό' καί αύτό οχι πρόσφατα άλλά άπό πρίν πολλούς

αίωνες. 'Όμως δλα αύτά πρός τό παρόν λίγο μάς ενδιαφέ

ρουν, τά μάτια μας επιζητοϋν εκείνη τήν ενδοξη σπηλιά.

Ποϋ εΙ ναι τό &γιο σπήλαιο, ρωτάμε ; Μάς όδηγοϋν σέ μακριά όδό' καί μάς είσάγουν στήν εύρεία εκκλησία μέ πολλές '

πολλές μαρμάρινες κολόνες. Έδω εΊναι , λοιπόν, τό σπήλαιο

μέσα σέ τούτη τήν εκκλησία. Ό αύτοκράτορας 'Ιουστινιανός

άνέγεφε αύτή τή μεγάλη εκκλησία πάνω άπό τό σπήλαιο ,

μισή χιλιετία μετά άπό τή Γέννηση τοϋ Χριστοϋ. Κατεβαί

νουμε μέ μερικά σκαλιά κάτω άπό τό πάτωμα της εκκλη

σίας , στή σπηλιά. Ή καρδιά μας τρεμοπαίζει καί καίγεται.

Σ ' αύτή τήν κρύα σπηλιά πρωτα &:ρχισε νά χτυπά ή πλέον

ζεστή καρδιά, πού χτύπησε στή γη. Κάθε χτύπος τούτης της

καρδιάς σήμαινε άγάπη καί μόνο άγάπη πρός τό γένος των

άνθρώπων. Δεξιά έ:να ίερό μέ πολλά χρυσά καί άσημένια

κανδήλια. Έκεί γεννήθηκε Αύτός , άπό τήν πεντακάθαρη

Παρθένο Μαρία . Άριστερά &:λλο ίερό , πάλι μέ πολλά καν-

233

ΑΓΙΟ"f ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

δήλια. Έκεί fιταν ή φάτνη χαi έκεί ΑUτός κείτονταν στά φα

σκιά, στά lJ.xpρα, ατή φάτνη. Πολλοί άπό τούς προσκυνητές

μας (ψχισαν νά κλαίνε άπό συγκίνηση. ΕΙπε ό Θεός μέσα

άπό τόν προφήτη: «Και άφελώ την χαρδίαν την λιθίνην έχ

της σαρχος ύμών και δώσω ύμίν χαρδίαν σαρχίνην»

(Ίεζ.36,26). Σ' αUτή τή σπηλιά -Εάν οχι όποuδήποτε άλλοί>

ή λίθινη καρδιά γίνεται μαλακή σάν θερμαινόμενο κερί. Ή

σπηλιά άπό μόνη της εΙ ναι στενάχωρη χαί σκοτεινή. Σ τούς

Άγιους Τόπους ύπάρχ.ουν πολλές πιό ει)ρύχωρες χαi ώραιό

τερες σπηλιές. Ύπάρχ.ουν εύχάριστες γιά τά ζώα, ύπάρχ.ουν '-

&λ λες δπου χατοιχοϋν &νθρωποι, ύπάρχουν πάλι κάποιες

πού χρησίμευαν γιά τάφους. 'Όμως ό nός τοϋ Θεοί>, ό Φι

λάνθρωπος, κατεβαίνοντας άπό τόν θρόνο της αίώνιας λα

μπρότητας στή γη, δέν έπέλεξε οϋτε άπό τίς σπηλιές τήν

κάλλιστη , τή φωτεινότατη χαί τήν πλέον εύχάριστη. 'Ώ πό

ση ταπεινοφροσύνη! Πόση ταπείνωση γιά μάς! Γι' αUτό πέ

φτουμε στά γόνατα, δλω , ολοι, χαί χάνουμε μετάνοιες

μπροστά Του,στόν αίώνιο Νοϋ χαί στήν αίώνια Άγάπη.

Καί οι ψυχές μας ύψώνονται άπ' αύτή τή σπηλιά πρός

Έχείνον, τόν Βασιλιά τοϋ ούρανοϋ χαίτης γης , τόν Νικητή

της άμαρτίας χαί τοϋ θανάτου. Έξάλλου, τί εΙ ναι γιά μάς ή

σπηλιά Του παρά ράπισμα στή ματαιοδοξία μας χαί μόνι

μος μάρτυρας τοϋ μεγαλείου Του; ΑUτός , άναστημένος χαί

ζωντανός Κύριος μαζί μέ μάς ταξιδεύει άόρατα, σάν κάποτε

μέ τούς δuό μαθητές Του στούς Έμμαούς. Καi έμείς αίσθα

νόμαστε τήν παρουσία Του , χαί χαιρόμαστε σέ κάθε βήμα.

'Όταν ψάλαμε τό τροπάριο τών Χριστουγέννων , φώναξε

Ενας προσκυνητής : « Ό Χριστός γεννήθηκε» ! Καί έμείς ολοι:

«Άληθώς γεννήθηκε» ! Καί Ύjχησε δλη ή σπηλιά σάν μεγάλη

καμπάνα . "Υστερα βγήκαμε χαί πήγαμε νά έπισχεφθοϋμε

234


τόν Έλληνα Μητροπολίτη, χαί ϋστερα παρά κάτω. 'Όμως ή ψυχή μας παρέμεινε στό &yιο Σπήλαιο, χαί τό &yιο Σπήλαιο στήν ψυχή εως τήν σήμερον ήμέρα.

95. Σέ μr.ά μοναχιχη γuνα!χα:

Περ( τών ΧρLστΟU')"έννων της Ίωάννας.

Παραπονιέσαι γιά τή μοναξιά στή μέση μεγάλης πόλης. Τόσος λαός γύρω σου κοχλάζει σάν μυρμηγκοφωλιά, χαί έσύ χαί πάλι αίσθάνεσαι σάν στήν ερημο. Στίς μεγάλες γιορτές ή κατάσταση εΙ ναι άνυπόφορη. Παντοϋ πλημμυρίζει ή χαρά' ένώ έσένα σέ πιέζει ή λύπη. οι έορταστιχές ήμέρες τών Χριστουγέννων χαί της Ά νάστασης σοϋ φαίνονται σάν κάποια &δεια δοχεία, τά όποία έσύ γεμίζεις μέ δάκρυα. 'Όταν αύτές οι &γιες γιορτές βρίσκονται μακριά πίσω η μπροστά σου , αίσθάνεσαι πιό Ύjρεμη. Άλλά δταν πλησιά

σουν χαί ερθουν ' ή θλίψη χαί ή έρημιά κυριεύουν τήν ψυχή σου.

τί νά σοϋ χάνω; Θά σοϋ διηγηθώ τήν ιστορία γιά τά Χριστούγεννα της Ίωάννας διότι 'ίσως σέ ώφελήσει. Θά άφήσω δμως νά σοϋ διηγείται έκείνη δπως τά εΙχε διηγηθεί σέ μένα. «Σαράντα χαί κάτι χρόνια βλέπω έγώ αUτό τόν κόσμο σάν γυναίκα. Ποτέ καμιά χαρά, έκτός άπό λίγη σάν παιδί στό σπίτι τών γονέων μου. Άλλά μπροστά στόν κόσμο δέν εδειχνα λυπημένη. Μπροστά στούς άνθρώποuς ύποδυόμουν τή χαρούμενη , χαί στή μοναξιά εχλαιγα. 'Όλοι μέ θεωροϋσαν

ενα εύτuχισμένο πλάσμα , άφοϋ ώς τέτοια εδειχνα. Άχούω , δλοι γύρω μου παραπονιούνται , χαί οι Εγγαμοι χαί οι &γαμαι , χαί οι πλούσιοι χαί οι φτωχοί, δλοι. Καί σκέφτομαι , για-

235


τί κι έyώ νά παραπονιέμαι στούς δυστυχισμένους γιά τή δι

κή μου δυστυχία' καί μόνο νά αuξάνω τή λύπη γύρω μου ; Θεέ, νά δείχνω χαρούμενη ίtτσι θά είμαι π ιό χJήσιμη στόν δυστυχισμένο κόσμο' ενω τό μυστικό μου θά τό κρύβω μέσα

μου καί θά κλαίω στή μοναξιά μου. Προσευχόμουν στόν

Θεό, γιά νά μοu έμφανισθεί μέ κάποιο τρόπο· τουλάχιστον

μόνο έ:να δάχτυλό Του νά αίσθανθώ. Προσευχόμουν ίtτσι,

γιά νά μήν σβήσω από τήν κρυμμένη λύπη. Άπό κάθε ίtσοδο

ίtκανα έλεημοσύνη όπουδήποτε είχα εuκαιρία. Έπισκεπτό

μουν &ρρωστους καί ορφανούς, καί ίtφερνα χαρά μέ τή δική

μου φαινομενική χαρά. Πιστεύω σέ Σένα, αγαθέ μου Θεέ,

Ελεyα συχνά, αλλά Σέ παρακαλώ, έμφανίσου μου μέ κάποιο

τρόπο, γιά νά Σέ πιστεύω ακόμα περισσότερο. «Πιστεύω,

Κύριε· βοήθει μου τη απιστίφ> (Μάρκ. 9,24)· έπαναλάμβανα α6τά τά λόγια από τό Εuαγγέλιο. Καί πράγματι, βίωσα

νά μοu έμφανισθεί ό Κύριος. Δυσκολότατες γιά μένα ijταν

οί μεγάλες γιορτές. Μετά από τή Λειτουργία κλεινόμουν

στό δωμάτιο καί ίtκλαιγα όλόκληρα τά Χριστούγεννα καί

τήν Άνάσταση. 'Όμως τά προηγούμενα Χριστούγεννα

έμφανίστηκε ό Θεός. Α6τό Εγινε ώς έξης. Πλησίαζε α6τή ή

μεγάλη μέρα. Έγώ αποφάσισα νά έτοιμάσω δλα Ετσι δπως

ή μητέρα μου έτοίμαζε: καί κρέας , καί ζυμαρικά, καί γλυκά ,

καί δλα τ' &.λλα. 'Άπλωσα σανό στό σπίτι, πέταξα από τρία

καρύδια σέ κάθε γωνία τοu δωματίου· ας εΙναι ή Άγiα Τριά

δα έλεήμων σέ δ λες καί τίς τέσσερις πλευρές τοu κόσμου.

Καί κάνοντας δ λα α6τά ασταμάτητα προσευχόμουν: Κύριε ,

στείλε μου έπισκέπτες αλλά έντελώς πεινασμένους καί

φτωχούς! Σέ παρακαλώ , έμφανίσου μ' αuτόν τόν τρόπο ! Ποu καί ποu μοu έρχόταν ή σκέψη: τρελή Ίωάννα, τί έπισκέ

πτες περιμένεις τά Χριστούγεννα! Αuτή τήν &για μέρα ό

236


καθένας βρίσκεται στό σπίτι του ποιός θά μποροuσε νά

Ερθει ώς έπισκέπτης σέ σένα; Κι έyώ ίtκλαιγα καί ίtκλαιγα ... 'Όμως καί πάλι έπαναλάμβανα έκείνη τήν προσευχή καί έτοίμαζα. 'Όταν τά Χριστούγεννα γύρισα από τήν Έκκλη

σία, &.ναψα τό κερί , ίtστρωσα τό τραπέζι, ίtβαλα δλα τά φα

γητά ' καί τότε &.ρχισα νά περπατώ από δω κι από κεί στό δωμάτιο. Θεέ μου, μήν μέ έγκαταλείψεις! Πάλι προσευχόμουν. Στό δρόμο λίγοι περνοuσαν. Είναι Χριστούγεννα,

αλλά καί ό δρόμος μας εΙναι απόμερος. 'Όμως μόλιςτό χιόνι ίtτριζε κάτω από τά πόδια κάποιου' έyώ πεταγόμουν στήν πόρτα! 'Άραγε εΙναι ό έπισκέπτης μου; Δέν εΙναι. Νά, προ

σπέρασε. Τό μεσημέρι fιρθε καί πέρασε, καί έyώ μόνη. 'Άρχισα νά κλαίω καί κραύγασα: τώρα βλέπω , Κύριε, δτι μέ

έγκατέλειψες έντελώς! 'Έκλαιγα ίtτσι καί σιγοέκλαιγα συνεχώς! Ξαφνικά χτύπησε κάποιος τήν πόρτα , καί έyώ &.κου

σα φωνές: δώσε αδελφέ , δώσε αδελφή! Γρήγορα Ετρεξα καί

&.νοιξα τήν πόρτα. Μπροστά μου έ:νας τυφλός καί ό όδηγός

του , καί οί δυό σκυμμένοι, κουρελιασμένοι , παγωμένοι. Ό

Χριστός γεννήθηκε , κύριοί μου! φώναξα έγώ χαρούμενα.

Άληθώς γεννήθηκε! κροτάλισαν μέ τά δόντια έκείνοι τρέμο

ντας. 'Έλεος, αδελφή , έλέησέ μας! Δέν σοu ζητάμε χρήματα.

Άπό τό πρωί κανένας δέν μάς πρόσφερε ψωμί , λίγα λεφτά η

από έ:να ποτήρι μέ ρακί. Πεινάμε πολύ. Έγώ πέταξα από

τή χαρά μου ως τόν τρίτο οuρανό. Τούς όδήγησα στό σπίτι καί τούς ίtβαλα στό γεμάτο τραπέζι. Τούς σέρβιρα κλαίγο

ντας από χαρά. Έκείνοι μέ ρώτησαν παραξενεμένοι: "Γιατί

κλαίς, κυρία;". Άπό χαρά , κύριοί μου , από καθαρή καί φω

τεινή χαρά! Έκείνο γιά τό όποίο προσευχόμουν στόν Θεό ό

Θεός μοu τό ίtδωσε. Μερικές μέρες έγώ Tou προσεύχομαι ,

νά μοu στείλει ακριβώς τέτοιους έπισκέπτες δπως ε'ίσαστε

237


έσείς, καί νά, Α6τός μοί> εστειλε. Δέν ηρθατε έσείς ltτσι τυ

χαία, αλλά σας ltστειλε ό &γαθός μου Κύριος. Α6τός σήμερα

μοί> φανερώθηκε μέσα από σας. Αuτά είναι τά πλέον χα

ρούμενα Χριστούγεννα στή ζωή μου. Τώρα ξέρω, δτι είναι

ζωντανός ό Θεός μας. Δόξα σ' 'Εκείνον καί εuχαριστία!

"Άμήν ",απάντησαν οί αγαπητοί μου έπισκέπτες. Τούς

κράτησα Ε.ως τό βράδυ, τούς γέμισα τίς τσάντες καί τούς

αποχαιρέτησα».

Τέτοια fιταν τά προηγούμενα Χριστούγεννα της 'Ιωάν

νας. Δώσε Θεέ, νά είναι φέτος ακόμα πιό χαρούμενα. Προ

σευχήσου κι έσύ, κόρη, νά σου φανερωθεί ό οuράνιος Πατέ

ρας μέ κάποιο τρόπο -καί στόν Θεό οί τρόποι είναι πολλοίr

καί θά ζήσεις θαί>μα. Μήν έτοψάζεσαι γιά λύπη σέ τούτη τη

μεγάλη μέρα, αλλά νά έτοψάζεσαι γιά χαρά. Καί ό Πανο

ρατικός , ό Παντελεήμων, θά σέ κάνει χαρούμενη.

96. Στόν ιεραπόστολο Δανtfιλ Μ. γtά τά γράμματα

στό φωτοστέφανο τοϋ Ίησοϋ Χρtστοϋ.

'Ήθελες νά μάθεις, τί σημειώνουν έκείνα τά τρία γράμμα

τα, πού γράφονται στίς εικόνες του Σωτήρα στόν φωτεινό

κύκλο, δηλαδή στό φωτοστέφανο γύρω από τό κεφάλι.

Τοί>τα είναι τρία έλληνικά γράμματα: Ο, Ω, Ν.

Τό πρώτο Ό είναι CΧρθρο, ένώ τά CΧλλα δύο αποτελοί>ν

μία λέξη. Τοί>το είναι,λοιπόν, μόνο μία λέξη, πού είναι με

ταφρασμένη στά σλοβενικά πάλι μέ μία λέξη : CbiH η CYll.{IH . 'Όμως στή σερβική γλώσσα α6τή ή μία λέξη είναι

μεταφρασμένη μέ δυό λέξεις: KOJH JECTE , η μέ τρείς:

OHAJ KOJH JECTE . 'Έτσι διαβάζουμε στfιν Παλαιά Διαθήκη:

238

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝτΕΧΕΤΑΙ ...

«Και εΙπεν ό Θεος πρΟς ΜωυσΥjν "λέyων· ~ώ ειμt ό ων. και εΙπεν- οϋτως έρείς τοίς υίοίς Ίσραfιλ· ό ων απέσταλκέ με πρΟς ύμiiς» (Έξ. 3,14). Στfιν Άποκάλuψη τοί> 'Ιωάννου διαβάζουμε γιά τό ονομα του Θεοί> τό έξης : «'Ιωάννης ταίς έπτα έκκλησiαις ταίς έν τη Άσfq: χάρις ύμίν και εψ'ήνη απο

Θεοί>, ό ων και ό ην και ό έρχόμενος, και απ ο τών έπτα

πνευμάτων, & ένώπιον τοί> θρόνου α6τοί>» (Άπ. 1 ,4). Μέ αuτfι τfι λέξη ό «ων» η CbiH -ό 'Ίδιος αιώνια 'Υπάρχων

είναι έκφρασμένη ή θείκ'ή φύση τοί> Κυρίου μας Ίησοί> Χριστοί>. Άπό τόν αιώνιο Πατέρα ό σύν-αιώνιος Υιός. Φώς ό

Πατέρας, φώς καί ό Υ1.ός. Ό Πατέρας Θεός, καί ό Υ1.ός Θεός.

Πώς αλλιώς θά μποροί>σε νά εΙναι; Έμείς βλέπουμε τfιν

εικόνα τούτου στfι γη, στά γήινα σωματικά οντα: δ ;τι ε'ίδους

φύση Έχει ό γονέας, τέτοια Έχει καί ό απόγονος. Σωματικός

ό γονέας, σωματικός καί ό απόγονος. Θνητός ό γονέας, θνη

τός καί ό απόγονος. Μέ τόν χρόνο καί τόν χώρο περιορισμέ

νος ό γονέας, περιορισμένος καί ό απόγονος. Στfιν αιωνιό

τητα δμως δέν ύπάρχουν δρια οUτε χρόνου οUτε χώρου. Καί

γι' αuτό έκείνο πού γεννιέται από τόν Αιώνιο, καί τό 'ίδιο

είναι αιώνιο. Ό Υ1.ός του Θεοί> εΙ ναι της 'ίδιας οuσίας δπως καί ό αιώνιος Πατέρας Του. 'Όταν ό Πατέρας είναι αιώνια

Οuσία, αιώνια 'Υπάρχων, αιώνια 'Ίδιος, τέτοιος είναι καί ό

Υιός τοί> αιώνιου Πατέρα. Γι' αuτό ό Υιός τοί> Θεοί> μπο

ροί>σε νά πεί γιά τόν έαυτό Του: «έγw και ό πατ-Υjρ εν

έσμεν» (Ίωάν.10,30). 'Όμως έπειδή ό Θεός είναι αιώνιο

πνεί>μα, Ετσι καί τfιν αΕώνια γέννηση του Υ1.οί> πρέπει νά τfιν

κατανοήσουμε πνευματικά. Συνήθως γιά τούς ανθρώπους

είναι πολύ δύσκολο νά απελευθερωθοί>ν από τά χρονικά σύμβολα, καί από τίς παραστάσεις περί της σωματικής γέν

νησης, δταν σκέπτονται τά περί Θεοί> καί τά τοί> Υιοί> τοί>

239

Anσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΥΣ

Θεοu. Σκέψου , πώς άπό τήν άγάπη γεννάται σοφία, γιά νά

βοηθηθείς στήν κατανόηση τών μέγιστων μυστηρίων τοu

οuρανοu. Ό &:νθρωπος, ό όποίος εχει καθαρή αγάπη, εχει

καί πραγματική σοφία. Ό &:νθρωπος χωρίς άγάπη εΙναι πά

ντα καί χωρίς σαpία.

'Όμως στήν έξερεύνηση τών αίώνιων μυστηρίων τοu

οuρανοu συνίσταται τό μέτρο καί ή ταπεινοφροσύνη. Δέν

μάς εΙ ναι (χρκετό έκείνο πού μέ τό Ιtλεος τοu Θεοu μάς άπα

καλύφθηκε; Καί μάς άποκαλύφθηκε δτι ό αίώνιος nός τοu

Θεοu έμφανίστηκε στόν κόσμο έν σώματι, μέ τή γέννηση

άπό τήν ύπεραγία Παρθένο Μαρία. 'Έντυσε τό πνευματικό

θείκό "Ον Του μέ άνθρώπινη ψυχή καί σώμα, καί έμφανίστη

κε σάν &:νθρωπος άνάμεσα στούς άνθρώπους. 'Όμως ταυτό

χρονα μέ τό πνεuμα δέν αποχωρίστηκε άπό τήν αίωνιότητα

οϋτε άπό τόν αίώνιο γονέα Του οϋτε γιά μία στιγμή. Οϋτε

σταμάτησε νά εΙναι ή Οuσία, ό 'Ίδιος, ό Αίώνιος , ό «"Ων».

Σάν &:νθρωπος ύπέκυψε στίς illα:yές, μεγάλωνε , πεινοUσε,

ύπέφερε, πέθανε· &:Αλά σάν Θεός ΑUτός δέν ύπέκuψε σέ κα

μία &:λλα:yή. Ό τέλειος Θεός καί ό τέλειος 'Άνθρωπος.

'Ένας παλαιός λCΧ:ίκός μύθος διηγείται, πώς τά χελιδόνια

στίς παμπάλαιες έποχές δέν ηξεραν νά άποδημοuν στά πιό

ζεστά μέρη πρίν τόν χειμώνα. Καί δταν επεφτε τό χιόνι καί

εσφυζε ή παγωνιά' αuτά ύπέφεραν σκληρά καί πέθαιναν.

Βλέποντας αότό κάποιος έλεήμων &:νθρωπος τά λυπήθηκε

πολύ, καί &.ρχισε νά προσπαθεί μέ δ ;τι ηξερε καί δπως μπο

ροuσε νά κατευθύνει τά χελιδόνια πρός τόν νότο πρίν τόν

χειμώνα, στίς πιό ζεστές χώρες. 'Έδινε σημάδια, τά όποία

τά χελιδόνια δέν καταλάβαιναν, τά δελέαζε μέ τήν τροφή

πρός τόν νότο, &:Αλά μάταια· τά φόβιζε καί τά εδιωχνε, &:Αλά

τίποτα. Τίποτα δέν κατάφερε. Τότε αuτός προσευχήθηκε

240


στόν Θεό, νά τόν μεταμορφώσει σέ χελιδόνι. Καί ό Θεός

εκανε κατά τή θέλησή του, καί τόν μεταμόρφωσε σέ χελιδό

νι, τό όποίο μποροuσε νά σκέφτεται καί νά αίσθάνεται δπως

καί ό &:νθρωπος. Τότε ό &:νθρωπος-χελιδόνι εϋκολα σuνεν

νοήθηκε μέ τά ύπόλοιπα χελιδόνια, καί πρίν τόν χειμώνα τά

όδήγησε σέ πιό ζεστούς τόπους. Καί άπό τότε δλα τά χελι

δόνια συνήθισαν νά άποδημοuν. Βέβαια, αuτό εΙ ναι μόνο

μία ποιητική tστορία. 'Όμως, θά σέ βοηθήσει, ωστε τουλάχι

στον μέχρι κάποιου σημείου νά καταλάβεις, πώς ή αίώνια

Σοφία, γεννημένη άπό τήν αίώνια Άγάπη έμφανίστηκε σάν

&:νθρωπος άνάμεσα στούς άνθρώπους, ωστε τούς άνθρώ

πους, παγωμένους άπό τίς γήινες πίκρες, νά όδηγήσει σέ

καινούργιο δρόμο, στή ζεστή χώρα, στό Βασίλειο τοu Θεοu

«δπου δέν ύπάρχει πόνος,οϋτε λύπη,οϋτε άναστενα:yμοί».

Ένώ καί στό μικρό άνθρώπινο σώμα ό μεγάλος Κύριός μας

ήταν καί παρέμεινε ή Οuσία , ό 'Ίδιος, ό Αίώνιος. Πάντα τέτοιος δπως είναι άπό πάντα στό &:πεφο τοu πνευματικοί) βασιλείου Του καί τΥjς άνείπωτης δόξας Του.

97. Στόν στpατLώτη Σβέτισλιχβ Κ., ποό ρωτά πώς

-γ(νεται ό Θεός νά βρ(σκεται μέσα στόν ίίνθρωπο.

Ρώτησες κάποιον ποu βρίσκεται ό Θεός! Καί ελαβες τήν

άπάντηση, δτι ό Θεός βρίσκεται μέσα σου. Καί άναρωτιέσαι

πώς γίνεται αότό; 'Έτσι , περίπου, σάν τό φώς στό δωμάτιο,

η σάν τή φωτιά στή σόμπα. 'Όταν αίσθανθείς τόν Θεό μέσα

σου, θά αίσθάνεσαι καί θά ξέρεις δτι ΑUτός βρίσκεται μέσα

σου, illά δέν θά μπορείς εϋκολα νά τό έξηγήσεις σέ αλλον.

Άλλά θά ψάχνεις είκόνες καί όμοιότητες στή φύση, καί θά

241


πείς σέ &:J.:λον δπως καί ξ;yώ Λiω σέ σένα: «Ό Θεός εΙναι μέ

σα μου σάν τό φώς στό δωμάτιο, η σάν φωτιά ατή σόμπα, η

σάν άέρας στά πνευμόνια, η σάν ζωή στό ζωντανό πλάσμα,

η σάν δύναμη καί &yάπη καί σκέψη μέσα στόν &.νθρωπο».

Βέβαια, αύτές εΙ ναι μόνο οί είκόνες καί παρομοιώσεις, καί

δλα αύτά δέν μποροuν νά έκφράσουν έκείνο πού ό &.νθρω

πος αίσθάνεται, δταν κατοικήσει ό Θεός μέσα του μέ τήν

πληρότητά Του.

Ό άπόστολος τοu Θεοu, ό πνευματικός μας πατέρας

Παuλος, προσεύχεται γιά τούς πιστούς «Lνα πληρωθητε είς

πάν πλήρωμα τοu Θεοu» (Έφ. 3,19). Ό Θεός ένεργεί άπό τά εσω τοu άνθρώπου μέ δυό τρόπους: βοηθώντας η κυρι

εύοντας. Βοηθώντας ό Θεός ένεργεί στόν &.νθρωπο της με

σαίας η άδύναμης πίστης, ό όποίος θυμάται τόν Θεό ποu καί

ποu καί μόνο μερικώς τηρεί τίς έντολές Του. Ό Θεός δέν τόν

έγκαταλείπει, άφοu καί αύτός δέν έγκαταλείπει Εντελώς τόν

Θεό. Τόν &.νθρωπο δμως της με'(άλης πίστης, ό όποίος ανοι

ξε τήν πόρτα της ψυχης πλατιά γιά τόν Δημιουργό του κυ

ριολεκτικά τόν κυριεύει ό Θεός. Καί γράφει: « Ίδοu έ:στηκα έπ!. την θύραν χα!. κρούω· έάν τις άκούσΥJ της φωνής μου χα!.

άνοί11J την θύραν, χα!. είσελεύσομαι πρΟς αύτον» (Άπ. 3 ,20). Τέτοιος &.νθρωπος δέν βασίζεται καθόλου στόν έαυτό του

άλλά γιά δ λα βασι'ζεται μόνο στόν 'Ύψιστο. Αίσθάνεται τήν

παρουσία καί τήν ένέργεια τοu Πνεύματος τοu Θεοu μέσα

του καί εχει με'(άλη &yάπη γιά τόν Κύριό του. Καί d έκείνον ό όποίος &yαπά τόν Θεό ύποσχέθηκε ό Χριστός, δτι ό Θεός

θά κατοικήσει μέσα του. « Έάν τις &yαπij. με, τον λόγον μου τηρήσει, χα!. ό πατήρ μου άγαπήσει αύτόν, χα!. προς αύτον

έλευσόμεθα χα!. μονΥjν παρ' αι'.rcr}> ποιήσωμεν» (Ίωάν.14 ,23).

Μέ τίποτα δέν θά μπορέσεις αuτό νά τό κατανοήσεις , έάν

242


ξεχάσεις δτι ό Θεός εΙναι πνεuμα, καί μπορεί παντοu νά

είσέλθει καί δλα νά τά διαπεράσει κατά τή δύναμη καί τή

βούλησή Του. Αuτός εΙναι ύψηλά έπάνω άπ' δλα τά δημι

ουργήματα, παρόμοια μέ τόν Ύ]λιο ό όποίος βρίσκεται ψηλά

πάνω άπό τή γη δμως μέ τό φώς του μπορεί νά μπεί παντοu

δπου εΙναι άνοιχτά. 'Όπως λέει ό άπόστολος: «ΕΙς Θεος χα!.

πατηρ πάντων, ό έπ!. πάντων, χα!. δια πάντων, χα!. έν πάσι ν

ήμίν» (Έφ. 4,6). Αύτό γράφει γιά τούς &γιους καί τούς πιστούς.

Άλλά δταν κάποιος πετάξει τόν Θεό καί ά.ρχίσει νά σκέ

φτεται &.σχημα καί νά μιλά έναντίον τοu Θεοu, καί ό Θεός

τόν έγκαταλείπει. 'Όπως έάν κάποιος εχτιζε τά παράθυρα

στό δωμάτιο καί έμπόδιζε τό φώς νά μπεί καί νά φωτίσει.

Στόν αύτόβουλο βασιλιά Σαούλ εΙπε ό προφήτης τοu Θεοu

Σαμουήλ: « Έξουδένωσας το ρήμα Κυρίου, χα!. έξουδενώσει σε Κύριος τοu μη εΙ ναι βασιΜα έπ!. τον 'Ισραήλ» (Α' Βασ.

15,26) «Κα!. πνεuμα Κυρίου άπέστη άπο Σαούλ» (Α' Βασ. 16,14). 'Όμως καί δταν ό Θεός έγκαταλείπει τήν ψυχή ένός έπίμονου άνθρώπου, Αuτός έπί μακρόν δέν σταματά νά

ένεργεί πάνω του άπ' εξω' ετσι δπως ένεργεί έπάνω στό νε

ρό καί στήν πέτρα καί στό ξύλο. 'Όμως έάν ό &.νθρωπος πα

ραμείνει έπίμονος καί θεομάχος εως τό τέλος καί δέν μετα

νιώσει μέ τίποτα , τότε ό Θεός έπιτρέπει στό κακό πνεuμα

νά μπεί μέσα του. 'Όπως γράφει γιά τόν Σαούλ, δταν τόν

&.φησε τό πνεuμα τοu Κυρίου: «Κα!. επνιγεν αύτον πνεuμα

πονηρον παριΧ Κυρίου» (Α' Βασ. 16,14). 'Ή, δπως γράφει ,

άκόμα χειρότερα, γιά τόν 'Ιούδα τόν προδότη: «Είσήλθεν

είς έκείνον ό σατανάς» (Ίωάν , 13,27). Τέτοιοι &.νθρωποι , πού ξεσηκώνονται έναντίον τοu Θεοu ,

βέβαια , δέν μποροuν ποτέ νά αίσθανθοuν τόν Θεό μέσα

243


τους, οuτε νά ποuν: «Ό Θεός βρίσκεται μέσα μας». Ένώ

έκείνοι πού &γαποuν τόν Θεό, καί Τόν έπιθυμοuν, καί Τόν

&ναζητοuν' καί προσεύχονται σ' 'Εκείνον νά Ε:ρθει' εκείνοι

αίσθάνοντω τόν Θεό μέσα τους, καί αύτοί μποροuν νά

ποuν: «Ό Θεός βρίσκεται μέσα μας μέ τό 'Άγιο Πνεuμα

Του». Μακάριες τέτοιες &γιες ψυχές, &φοu αίώνια θά βασι

λεύουν στό βασίλειο τοu Χριστοu. 'Όπως ύποσχέθηκε ό Κύ

ριος σ' έκείνους πού Τόν &γαποuν λέγοντας: «Πάλιν Ε:ρχο

μαι και παραλήψομω ύμάς προς έμαυτόν 'tνα δπου είμι

έγώ, και ύμείς fιτε» (Ίωάν .14 ,3).

98.

Ό Χριστός γεννήθηκε

Πρός τόν tργάτη Μ(τρο Φ ., πού ρωτά γι.ατ( δ Σωτήρας γεννήθηκε σέ φάτνη.

Πρό πολλοu μοu &πηύθυνες αύτή τήν έρώτηση, δμως,

συγχώρα με· έγώ περίμενα γιά νά σοu απαντήσω αύτήν τήν

&γαθή μέρα, δταν οί σκέψεις μας κατευθύνονται πρός

έκείνο τό σπήλαιο &π' δπου Ε:λαμψε στόν κόσμο ό 'Ήλιος

της Δικαιοσύνης. Ή ταπεινοφροσύνη είναι ή πρώτη &ρετή,

πού ό Χριστός συνέστησε στούς ανθρώπους στήν έπί τοu

'Όρους όμιλία Του. Καί μέ τό παράδειγμά Του Αύτός

πρώτα Ε:δειξε αύτή τήν &ρετή δταν γεννήθηκε οχι στό βασι

λικό παλάτι αλλά στή σπηλιά τών προβάτων.

Ή δεύτερη σημαντική πρακτική διδαχή , πού ό Κύριος

Ε:δειξε στόν κόσμο μέ τή γέννηση στή σπηλιά είναι τό έξης

μήνυμα πού προβάλλει: «'Άς στενεuτοuμε λίγο , γιά νά κά

νουμε χώρο καί γιά W.λους, &ς ίκανοποιηθοuμε μέ τά πλέον

&νσ:yκαία, wστε νά Εχουν καί οί W.λοι τά πλέον &νσ:yκαία».

244


'Όπως διδάσκει ό &πόστολος τοu Θεοu: «'Έχοντες δΕ: δια

τροφιΧς και σκεπάσματα, τούτοις &ρκεσθησόμεθα» (Α' Τιμ.

6,8). Δέν εΙναι αύτή καλή διδαχή γιά τόν σημερινό κόσμο πού βρίσκεται σέ κρίση ;

Άκόμα είναι πολύ σημαντική διδαχή καί d αύτό, δτι δέν δίνει ό τόπος &ξία στόν CΧ.νθρωπο, &λλά ό CΧ.νθρωπος στόν

τόπο. Ό CΧ.νθρωπος παρουσιάζει μεγαλύτερη &ξία &π' δ λα

στή γη. ΟUτε ή πολυτέλεια καί ή έξωτερική λάμψη αύξάνει

οUτε ή φτώχεια σμικραίνει τόν CΧ.νθρωπο. Ξέρεις πώς μίλησε

ό Χριστός γιά τόν Ίωάννη τόν Βαπτιστή, CΧ.νθρωπο χωρίς

σπίτι καί περιουσία: «Άλλα τί έξεληλύθατε ίδείν ; CΧ.νθρωπον έν μαλακοίς ίματίοις ήμφιεσμένον; ίδοu οί έν ίματισμcf)

ένδόξφ και τρυφ-ϊj ύπάρχοντες έν τοίς βασιλείοις είσίν»

(Λουκ. 7 ,25). Καί ό βασιλιάς Ήρώδης ηταν στό βασιλικό παλάτι καί στά μαλακά ροuχα, δμως δέν ηταν CΧ.νθρωπος

&λλά αλεπού· Ε:τσι καί ό Πιλάτος , δμως δέν fιταν CΧ.νθρωπος

αλλά ρωμ<Χίκός λύκος Ετσι καί οί Φαρισαίοι, δμως δέν fιταν

CΧ.νθρωποι &λλά «γεννήματα Εχιδνών» (Ματθ. 23,33). Ένώ ό CΧ.στεγος Ίωάννης fιταν CΧ.νθρωπος μεγαλύτερος &π' δλους

έκείνους στά παλάτια: «Ούκ έγήγερται έν γεννητοίς γυ

ναικών μείζων Ίωάννου τοu βαπτιστοu» (Ματθ. 11 ,11). Άκόμη μία διδαχή: Τό Βασίλειο τών Ούρανών είναι πιό

σημαντικό γιά τόν CΧ.νθρωπο &π' δ λα στόν κόσμο. Καί τοUτο

τό βασίλειο μπορεί ό CΧ.νθρωπος νά τό κερδίσει δπου καί νά

γεννήθηκε καί δπου καί νά ζεί στήν πόλη , η στό χωριό, η

στήν Ε:ρημο, η στή σπηλιά. Στόν κόσμο πού αναζητά φώς

μόνο &πό τίς μεγάλες πόλεις ό Κύριος ηθελε νά δώσει Ε.να

μάθημα, δτι τό &ληθινό φώς μπορεί νά φανεί καί &πό τήν

φτωχική σπηλιά. Τοuτο &ργότερα τό &πέδειξαν καί οί πο

λυάριθμοι &σκητές, οί μεγάλοι πνευματικοί καί πραγματικοί

245

Arrσr ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ

φωστηρες τοϋ κόσμου.

Κατά τή γνώμη μου ύπάρχε~ καί Ενας οχ~ άσήμαντος λό

γος πού ό Χρωτός γεννήθηκε στή σπηλ~ά. Στούς 'Άγιους

Τόπους άκόμα καί σήμερα στέκονται τέσσερ~ς γνωστοί

βράχο~· στέκουν έ:τσ~ δπως στεκόντουσαν καί στήν έποχή

τοϋ έ:ρχομοϋ τοϋ Χρ~στοϋ στόν κόσμο. Ό Ενας είνα~ ή πέτρ~

νη σπηλ~ά στή Βηθλεέμ, δπου Αύτός γεννήθηκε, ό δεύτερος

είνα~ ό βράχος στό 'Όρος των Πεφασμων, δπου Αύτός πε~ραζόταν άπό τόν Σατανά, ό τρίτος βράχος είνα~ τοϋ Γολ

γοθά, στόν όποίο σταυρώθηκε, κάτω άπό τόν όποίο κηδεύ

θηκε, καί δπου άναστήθηκε καί ό τέταρτος ε ίνα~ ό βράχος

στό 'Όρος των Έλαιων, άπό τόν όποίο άνελήφθη στούς

ούρανούς. Δηλαδή, τέσσερα σημαντ~κότατα γεγονότα άπό

τή ζωή τοϋ Σωτήρα είνα~ δεμένα μέ τούς τέσσερ~ άκίνητοuς

βράχους. Δέν ύπάρχε~ έκείνο τό σπίτ~ στή Ναζαρέτ, δπου

Αύτός ζοϋσε , οUτε έκείνο στήν Καπερναούμ , δπου είχε κα

το~κήσε~. Δέν ύπάρχε~ οUτε ενα κτίσμα στό όποίο Αύτός πα

ρέμε~νε: οUτε τό παλάτ~ τοϋ Ήρώδη, οUτε έκείνο δπου ό π~

λάτος κοιμόταν, άκόμα οUτε ό ναός τοϋ Σολομώντα. 'Ό ;τ~

χτίστηκε μέ τό άνθρώπ~νο χέρ~ , δ λα τά έ:φθειρε ό χρόνος.

Άλλά έκείνο~ ot τέσσερ~ς βράχο~, δημιουργημένο~ άπό τόν Θεό , στέκουν καί σήμερα τό 'ίδιο δπως καί κάποτε. 'Ώστε νά

μήν μπορέσε~ κανείς νά άμφ~βάλε~ , δτ~ Αύτός οντως γεννή

θηκε , δτ~ πε~όταν σάν &νθρωπος , δτ~ σταυρώθηκε ~ά τίς

άνθρώπ~νες άμαρτίες άλλά καί αναστήθηκε ' καί δτ~ μέ δόξα

άνελήφθη στούς ούρανούς , στήν αtών~α πατρίδα Του,δπου

περιμένε~ τούς δ~καίους Του. 'Ήξερε ό Παντογνώστης τήν

πέτρ~νη άνθρώπ~νη καρδ~ά καί τό άνθρώπ~νο λογ~κό πού

δλο άμφ~βάλλε~ , γ~' αύτό σοφά έ:δεσε έκείνα τά τέσσερα με

γάλα γεγονότα μέ τούς τέσσερ~ς άκίνητους βράχους. Ένω

246


έάν ό Χρ~στός είχε γεννηθεί σέ κάπο~ο σπίτ~ στήν πόλη η στό

χωρ~ό, ιΧραγε θά ύπΥjρχε άκόμα αύτό τό σπίτ~ καί θά μαρτu

ροϋσε ; Δέν ύπάρχε~ οχ~ μόνο τό σπίτ~ άλλά οuτε ή πόλη δπου γεννήθηκε ό Μέγας Άλέξανδρος. Δέν είνα~ γνωστή οχ~

μόνο ή πόλη άλλά οUτε τό κράτος, δπου γεννήθηκε ό μεγά

λος 'Όμηρος. Ένω ή &.για Σπηλ~ά τοϋ Χρ~στοϋ στή Βηθλεέμ

στέκε~ καί μαρτυρεί.

Καί αύτό νά ξέρε~ς: δπως τό σωμα Του, ό οίκος της

ψυχΥjς Του, δέν είνα~ φτ~αyμένο άπό τόν &νθρωπο άλλά άπό

τόν Θεό, δηλαδή τό 'Ά~ο Πνεϋμα, κατά τόν 'ίδιο τρόπο οUτε

ό οίκος τοϋ σώματός Του, ή σπηλ~ά της Βηθλεέμ, δέν είνα~

άπό τόν &νθρωπο οUτε άπό τά άνθρώπ~να χέρ~α φτ~αyμένη,

άλλά άπό τόν Θεό Δημιουργό καί Προνοητή. 'Εκείνος τήν

έ:χτ~σε πρίν άπό τούς άνθρώποuς στή γη, καί δημιουργώντας

την τήν προόρ~σε γ~ά τό παλάτ~ της παραμονης Του στό

χρόνο, δταν θά κατέβα~νε γ~ά έπίσκεψη στούς άπογόνους

τοϋ Άδάμ καί της Εuας. Καί άκόμα γ~ά μόνιμο μάρτυρα

τοϋ έ:ρχομοϋ Του στή γη.

'Άς μήν σέ παραξενεύε~ οUτε τό δτ~ ό Θεός έπέλεξε τόσο

φτωχή κατο~κία γ~ά τόν έαυτό Του. «'Ότ~ το έν άνθρώπο~ς

ύψηλον βδέλυγμα ένώπ~ον τοϋ Θεοϋ» (Λουκ. 16,15). Ήταν βδέλυγμα ένώπιον τοϋ Θεοϋ τό παλάτ~ τοϋ Καίσαρα στή

Ρώμη άφοϋ στήν πραyματ~κότητα fιταν σπηλ~ά των ληστων ,

τοϋ έγκλήματος καί της άσωτίας. 'Εκείνο δμως πού είνα~ περ~φρονημένο καί τ~ποτένιο στά μάτ~α των άνθρώπων ,

έκείνο συχνότατα ό Θεός έπ~~ καί δοξάζε~. Τούτη είνα~ ή μέθοδος τοϋ Πάνσοφου. Κατά τούτη τή μέθοδο Αύτός έπέ

λεξε τούς ψαράδες ώς άποστόλους , καί τή σπηλ~ά ώς τό λί

κνοΤου.

247


99. I Πρός ενα Γερμανό θεολόγο: Γtά τήν όρθόδοξ-η Έκκλ-ησία και τήν ειρήνη τοϋ κόσμου.

Σάς φαίνεται δτι ό όρθόδοξη Έκκλησία έλάχιστα ένδια

φέρεται γιά την ειρήνη στόν κόσμο, χα[ αύτό σάς ταλαιπω

ρεί. Πως έλάχιστα ; Π ο ιός θά έπιθυμοl>σε την εl.ρήνη περισσότερο b..πό τούς βασανισμένους καί τούς μάρτυρες; και οί λα

οί, οί όρθόοοξοι λαοί είναι βασανισμένοι καί μάρτυρες. Αύτό

τό γράφω χωρίς νά καυχιέμαι οϋτε νά παραπονιέμαι b..λλά

μόνο μαρτυρώντας τό μαρτυρημένο ίστορικό γεγονός. Καί

στήν 'Cδια τη γλώσσα σας μπορείτε νά βρείτε βιβλία ίστορίας

καί b..φηγήσεων b..πό τά ταξίδια,στά όποία θά βρείτε περι

γραφές b..πό τά πάθη καί τά βάσανα αιώνων των όρθόδοξων

λαών. 'Όμως αύτό ε"ίναι ενα έλάχιστο κομμάτι έκείνης της

b..περίγραπτης θάλασσας των παθών, στήν όποία οί όρθόδο

ξοι λαοί αιωνες Ε:πλεαν. Έάν οί πλούσιοι καί έλεύθεροι λαοί

έπιθυμουν την ειρήνη, αύτοί, φοβάμαι, την έπιθυμουν χωρίς

νά τήν Εχουν στερηθεί ιδιαίτερα, ένω δταν οί βασανισμένοι

καί φτωχοί λαοί έπιθυμουν τήν ειρήνη, αύτοί τήν έπιθυμουν

σάν αναγκαία ξεκούραση. Είναι φυσικό, λοιπόν, ή όρθόοοξη

Έκχλησία ώς φύλακας καί τροφός της ψυχΥjς των όρθόοοξων

λαών, νά έπιθυμεί όλόκαρδα την εψήνη στόν κόσμο καί οχι

τόν πόλεμο. Γι' αύτό στούς ναούς μας τό πρωί καί τό βράδυ

ύψώνονται προσευχές «ειρήνη τφ κόσμcμ ». Γιατί προσευχές; Γιατί έμείς οί όρθόοοξοι πιστεύουμε δτι ή εl.ρήνη στόν κόσμο

ε"ίναι δώρο Θεου, τό 'ίδιο δπως καί ό καλός καιρός καί ή καρ

ποφορία καί ή βροχή καί ή ύγεία καί ή 'Cδια ή ζωή. Γι' αύτό

προσευχόμαστε στόν Χορηγό δλων των καλών δώρων , νά

χορηγήσει τήν εl.ρήνη στόν κόσμο.

Έσείς γνωρίζετε δτι ή ειρήνη είναι συνέπεια της b..ρετης

248

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤ ΑΙ ...

καί οχι Εργο έπιδεξιότητας. Ξέρετε δτι οί &:yγελοι του Θεου

πάνω b..πό τη σπηλιά της Βηθλεέμ στόν ϋμνο πρώτα τόνισαν

τή δοξολογία του Θεου καί ϋστερα την εψήνη στόν κόσμο.

«Δόξα έν ύψίστοις Θεcp καl έπl yYjς ειρήνη, έν b..νθρώποις

εuοοκία» (Λουκ. 2,14). Έκείνοι πού δέν δοξάζουν πρώτα μέ πίστη καί προσευχή τόν 'Ύψιστο Δημιουργό τους, πως μπο

ρουν νά Ε:χουν ειρήνη στήν ψυχή, καί πως έκείνο πού δέν

Εχουν μέσα τους μπορουν νά τό προσφέρουν στόν κόσμο ; Ξέρετε παρακάτω τόν λόγο του Παύλου περί του Χριστου:

«Αύτοςγάρ έστιν ή ειρήνη ήμών» (Έφ. 2,14). Καί τί b..κόμα νά πω; Ξέρετε δλο τό Εύαyγέλιο του Χριστου, τό όποίο στήν

ούσί.α. ε"ίναι μόνη στόν κόσμο ύπάρχοuσα Έπιστήμη περί της

Ειρήνης. Καί ξέροντας δλα αύτά πως θά μπορούσατε καί

έσείς νά σκέφτεστε διαφορετικά παρά δτι ή ειρήνη εlναι συ

νέπεια b..ρετης καί οχι Ε:ργο έπιδεξιότητας, καί δτι ή ειρήνη

μπορεί νά έπιτευχθεί μόνο μέ αρετή καί ποτέ μέ έπιδεξιότη

τα; Πάρετε γιά παράδειγμα μία οικογένεια, στήν όποία ό

&.νδρας καί ή γυναίκα, χα[ οι δύο χωρίς b..ρετή, συγκροτουν

ειρήνη μεταξύ τους μόνο μέ τήν τεχνική. Μπορεί &.ραγε ή

εl.ρήνη σέ τέτοια οικογένεια νά ε"ίναι μακρόχρονη ; Στην οικογένεια δμως, δπου ό Θεός δοξάζεται, δπου κυριαρχεί ή τι

μιότητα, d αύτήν Ύjδη ή εl.ρήνη ύπάρχει b..πό μόνη της, ώς συνέπεια της &..ρετης. 'Όπως αντίστοιχα ή ζέστη είναι συνέπεια

του φωτός, η τό φως της φωτιάς.

'Έτσι είναι καί d ενα λαό, καί σέ όλόχληρη την ανθρωπότητα. Έάν δέν ε"ίχε ή b..ρετή ταλαντεuθεί στόν κόσμο,δέν θά

μιλούσαμε τόσο περί της ειρήνης. Άφου ή ειρήνη θά Ε:ρρεε

b..πό την αρετή. 'Όμως στόν κόσμο σήμερα όμιλουν περισσό

τερο περί της εl.ρήνης &..π' δ ;τι στούς προηγούμενους καιρούς ,

καί οί &.νθρωποι μοχθουν περισσότερο b..πό ποτέ -δχι γιά νά

249

Αrιαr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ξαναγυρίσουν στήν άρετή ώς άπαραίτητο δρο της

εl.ρήνης --{χλλά, γιά νά μαστορεύουν τήν εl.ρήνη μέ τήν τεχνική,

τήν επιδεξιότητα. Άλλά δπως ή στέγη δέν μπορεί νά σηκω

θεί πρίν άπό τά θεμέλια, ετσι οϋτε ή εtρήνη πρίν άπό τήν

άρετή. Τό θεμέλιο καί ό εμπνευστής κάθε άρετης γιά μάς

τούς χριστιανούς εΙναι ό Κύριος καί Σωτήρας μας Ίησοϋς

Χριστός. Ποιός WJ...oς θά μποροϋσε νά εΙναι ή βάση της εl.ρή

νης στόν κόσμο άπ' δτι Έκείνος ό όποίος εΙναι ό μόνος επο

νομαζόμενος 'Άρχων της ΕΙ.ρήνης;

Ή 'Ορθόδοξη Έκκλησία μέ μεγάλη χαρά καί έτοιμότητα

θά κάνει δλες τίς θυσίες, πού ό Θεός καί ή άνθρωπότητα πε

ριμένουν άπ' αuτήν' γιά τήν εψήνη άνάμεσα στούς άνθρώ

πους δταν οί ήγέτες τών λαών θά εΙναι πρόθυμοι νά δημι

ουργοϋν εtρήνη στόν κόσμο δοξάζοντας τόν Θεό -καί οχι

δπως οί άρχαίοι πρόγονοί τους, οί όποίοι έναντίον τοϋ Θεοϋ

εχτιζαν τόν πύργο της Βαβυλωνίας, εμπιστευόμενο ι μόνο τήν

επιδεξιότητά τους δταν λαοί καί φυλές άπλωθοϋν στήν

προσευχή μπροστά στόν 'Ύψιστο, δταν όριστεί νηστεία, καί

διαταχθεί έγκράτεια άπό δλες τίς ζωηρότητες τουλάχιστον

γιά κάποιο σuγκεκριμένο 'jρόνο, δταν αl>στηρά άπαγορεuτεί

κάθε ϋβρις τοϋ Δημιουργοί> τοϋ κόσμου, δταν κάθε άρετή

συνειδητά προαχθεί καί ξεκάθαρα τονιστεί σάν δρας εl.ρήνης.

'Έως τότε ή 'Ορθόδοξη Έκκλησία θά πράττει δ ;τι μπορεί.

Θά διδάσκει στούς πιστούς της τήν άρετή, θά τούς στερεώνει

στήν πίστη καί τήν άγάπη' καί ετσι θά τούς κάνει ίκανούς γιά

τήν εl.ρήνη μεταξύ τους. Καί άκόμα θά προσεύχεται άπό μέ

ρα σέ μέρα στόν 'Άρχοντα της Εtρήνης, νά άξιώσει δλους

τούς άνθρώποuς της θείκΎjς χορηγiας της εl.ρήνης στή γη.

ΕΙ.ρήνη σέ σάς καί χαρά άπό τόν Κύριο

250


ΙΟΟ. 1 Στόν δασοφύλακα Μανόγιλο -yιά τά φτερά τοϋ Άγίου Ίωάννη.

Γεννήθηκες, λές, στό Βανάτι, καί ή σλάβα σου εΙναι ό

&γιος 'Ιωάννης ό Βαπτιστής. Θεωρείς ώς ζωή της ζωής σου

τήν πίστη στόν Χριστό. 'Όταν κοιμήθηκε ό πατέρας σου, εσύ

επιχείρησες νά γιορτάζεις άκόμα πιό έορταστικά τή σλάβα

τοϋ ο'ίκου σου άπ' δ,τι γινόταν νωρίτερα στό σπίτι σας .

'Όμως, ή ύπηρεσία σ' εφερε στήν περιοχή μας. Καί επειδή

επρεπε νά άφήσεις τήν εtκόνα της σ λάβας σου σπίτι, στή

γριά μητέρα καί τίς άδελφές, εσύ παρήγγειλες καινούργια

εtκόνα τοϋ άγίου 'Ιωάννη στούς μάστορές μας στό Ντέ

μπαρ. Άλλά πρός μεγάλη σου εκπληξη α6τοί οί άγιογράφοι

ζωγράφισαν τόν &.γιο 'Ιωάννη μέ φτερά. 'Όταν εκανες πα

ρατήρηση στούς άγιογράφους, εκείνοι σοϋ εξήγησαν, δτι ό

'Ιωάννης ό Βαπτιστής ετσι εχει άγιογραφηθεί στίς εtκόνες

παντοϋ στίς εκκλησίες τοϋ τόπου εδώ. Έσύ τότε επισκέ

φθηκες τούς τοπικούς ναούς, εΙδες, πείστηκες, καί παραξε

νεύτηκες. Καί ρωτάς, γιατί ό &.γιος 'Ιωάννης ό Πρόδρομος

ζωγραφίζεται μέ φτερά;

Μόνο οί &:yγελοι τοϋ Θεοϋ ζωγραφίζονται μέ φτερά. Ζω

γραφίζονται ετσι επειδή είναι άσώματα πνεύματα' εϋκολα

κινούμενοι στίς διακονίες, στίς όποίες τούς στέλνει ό Δημι

ουργός. 'Άκουσε τώρα τή μαρτυρία τοϋ Χριστοί> γιά τόν

'Ιωάννη τόν Βαπτιστή: «'Ιδοu Ε:γω εξαποστέλλω τον &γγε

λόν μου, καl επιβλέψεται όδον πρΟ προσώπου μου» (Μαλ.

3,1). Ποιόςτό εγραψε;Ό προφήτηςτοϋ Θεοϋ,εμπνευσμένος άπό τό Πνεϋμα τοϋ Θεοϋ. Ό &.γιος 'Ιωάννης, λοιπόν,

ονομάστηκε &..γγελος καί άπό τούς προφήτες τοϋ Μεσσία

καί άπό τόν 'ίδιο τόν Μεσσία. Καί οντως ή διακονία τοϋ Ίω-

251


άννη fιταν παρόμοια μέ τή διακονία των οuράνιων &:yγέλων.

'Όταν ό Σωτήρας τοϋ κόσμου γεννήθηκε στή Βηθλεέμ, οί

&γγελοι γνωστοποίησαν τή Γέννησή Του στούς ποιμένες,

καί τούς προσκάλεσαν, νά χαίρονται καί νά δοξάζουν τόν

Θεό. Πέρασαν άπό τότε τριάντα χρόνια. Καί ό Σωτήρας

εμφανίσθηκε στόν 'Ιορδάνη γιά νά ξεκινήσει τό σωτήριο

Εργο Του. Τότε ό &γιος 'Ιωάννης Τόν γνωστοποίησε καί Τόν

εδειξε στόν λαό καλώντας τούς άνθρώπους στή μετάνοια

καί τόν καθαρισμό, wστε νά άξιωθοϋν νά δεχθοϋν ΈκεΙνον,

τόν Μεσσία καί Σωτήρα.

Γι' αuτό οί χριστιανοί καλλιτέχνες άπό τούς άρχαίους

καιρούς συχνά ζωγράφιζαν τόν Πρόδρομο τοϋ Χριστοϋ ώς

&γγελο, μέ φτερά. Διότι ονομάστηκε &γγελος στήν Άγία

Γραφή, καί εΙχε άγγελική διακονία στήν ίστορία της άνθρώ

πινης σωτηρίας.

'Άς σκεπάσει κι έσένα μέ τά φτερά άπό κάθε κακό ό

φτερωτός &γιος 'Ιωάννης σου. Άμήν.

101. Στόν κ. Κ. Κ., πού ρωτii

lΧν γίνονται τελετές μαγε(ας μέ τόν Σταυρό.

Μοϋ γράφετε δτι βλέπατε σταυρούς άπό βέργες, πού ό

λαός στό χωριό φυτεύει στούς άγρούς. Καί ρωτάτε τί <<μά

για» εΙναι αύτά μέ τούς σταυρούς. Μπορώ άμέσως νά σας

άπαντήσω, δτι δέν πρόκειται γιά μάγια. 'Άραγε μποροϋν νά

γίνονται μάγια μέ τό σημεΙο τοϋ σταυροϋ; Ό σταυρός συμ

βολίζει τήν πραγματικότητα των παθών τοϋ Χριστοί)' τά

όποΙα ύπέφερε ό Υίός τοϋ Θεοϋ άκριβwς γιά νά καταστρα

φούν κάθε ε'ίδους μάγια καί μαντείες καί είδωλολατρεΙες. Σ'

252


αuτό τό &γιο σημάδι δόθηκε δύναμη άπό ψηλά, νά κατα

διώκει δλες τίς κακές καί άκάθαρτες δυνάμεις εως τό τέλος

των αιώνων' καί νά προστατεύει τούς άνθρώπους άπ' αύτές.

Ή Έκκλησία άφιέρωσε δύο μέρες της έβδομάδας στόν Τί

μιο Σταυρό τοϋ Χριστοί), τήν Τετάρτη καί τήν Παρασκευή.

Γιά νά θυμίζει μ' αύτό στούς χριστιανούς τά πάθη τοϋ Κυρί

ου της δόξας γιά τό άνθρώπινο γένος, καί νά τονίζει στή συ

νείδηση των τέκνων της τόν σταυρό ώς άκατανίκητο δπλο.

Σ' αuτές τίς μέρες στόν ορθρο ψέλνουμε τόν ϋμνο γιά τόν

σταυρό:

Ό Σταυρός εΙ ναι φύλακας δλης της οίκουμένης,

ό Σταυρός εΙναι κόσμημα της Έκκλησίας,

ό Σταυρός εΙναι ενδυνάμωση των πιστών ,

ό Σταυρός εΙναι δόξα γιά τούς &:yγέλους

καί ή καυστική πληγή γιά τά δαιμόνια.

ΦυλαχθεΙτε, άφοϋ d έκείνους οί όποΙοι χάνουν τήν ψυχή τους καί χάνονται είς τούς αιωνες των αίώνων τό σημάδι

τοϋ σταυροϋ φαίνεται ενα τίποτα, κατά τά λόγια τοϋ άπα

στόλου τοϋ Θεοϋ: «Ό λόγος γαρ ό τοϋ σταυροϋ τοΙς μΕ:ν

άπολλυμένοις μωρία έστί, τοΙς δΕ: αι.>ζομένοις ήμΙν δύναμις

Θεοϋ έστι» (Α Κορ. 1 ,18). 'Όποιος Εχει ταξιδέψει στή Σκωτία Εχει δεΙ ξύλινες πινα

κίδες τοποθετημένες στούς άγρούς καί δίπλα στούς δρό

μους καί έπάνω στά σπίτια καί έπάνω άπό τά καλάθια. Σ'

αύτές τίς πινακίδες εΙναι γραμμένα μέ κεφαλαΙα γράμματα

λόγια άπό τήν Άγία Γραφή. Σέ κάποια πινακίδα, γιά παρά

δειγμα, διαβάζεις αύτά τά λόγια:

«Κύριε ό Θεός μου, έπl σοl Ύ)λπισα· σωσον με έκ πάντων

των διωκώντων με καl pϋσαι με» (Ψαλμ. 7 ,2) «Κύριος ποιμαίνει με καl ού&ν με ύστφipει» (Ψαλμ. 22,1)

253


<Ποϋ Κυρίου ή γη και το πλήρωμα α&της» (Ψαλμ. 23,1). «Οί Οφθαλμοί μου δια παντος πρΟς τον Κύριον» (Ψαλμ.

24,15). «Κύριος φωτισμός μου και σωτήρ μου· τίνα φοβηθήσο

μαι ;» (Ψαλμ. 26,1) « Ό Θεος ιΧyάπη εστε, και ό μένων εν τη ιΧyάΠΥJ έν 'ti;) Θεφ

μένει και ό Θεος εν αι'mί)» (Α Ίωάν. 4,16) «Πάντοτε χαίρετε, &διαλείπτως προσεύχεσθε, εν παντί

εuχαριστείτε» (Α Θεσ. 5,16-18). 'Έτσι γίνεται ατή Σκωτία. Στά δικά μας ορθόδοξα Βαλ

κάνια δέν ύπάρχει τέτοιο εθιμο. Ά ντί αUτοϋ ύπάρχει εθιμο,

νά φοριέται ό σταυρός γύρω &πό τόν λαιμό, νά σκαλίζεται

στήν πόρτα, νά τοποθετείται στά σπίτια καί ατά κτίρια, νά

κεντάται ατά φορέματα, νά φυτεύεται aτούς ιΧyρούς. Ό δι

κός μας λαός &ντε νά γράφει, τοποθετεί τόν σταυρό. 'Όντως,

καί τά λόγια της Ά γίας Γραφής περιέχουν δύναμη, δπως

ελεγε ό Χριστός στούς &ποστόλους: «'Ήδη ύμείς καθαροί

εστε δια τον λόγον δν λελάληκα ύμίν» (Ίωάν. 15,3). Πόση μάλλον εΙ ναι ή δύναμη τοϋ σταυροϋ πού καθαρίζει, πού

ύπερασπLζει, πού άγιάζει! Μέ τόν σταυρό άγιάζεται καί τό

νερό καί τό λάδι καί τό ψωμί καί οί πρώτοι καρποί της γης

καί κάθε χρήσιμο πράγμα καί τό σπίτι καί ό &νθρωπος.

Τοϋτο ό δικός μας ορθόδοξος λαός τό γνωρίζει καλά &πό

τήν εμπειρία του, γι' αuτό σταυρώνει τούς &γρούς του καί

τά κτLριά του καί τά ζώα καί τά ροϋχα καί τήν τροφή μέ τό

&γιο σημείο τοϋ σταυροϋ τοϋ Χριστοί>. Ένώ ή καταραμένη

μαντεία είναι μακριά &πό τόν σταυρό καί ό σταυρός &πό τή

μαντεία.

Άπό τόν Θεό είρήνη σέ σάς καί ύγεία

254


l 02 I Στή δασκάλα Β. Σ. σχετικά μέ τό ποLός · μας δίνεt μαρτuρ(α δττ. ύπάρχει. Θεός.

Κι εσύ καί ή γερόντισσα μητέρα σου είστε &φιερωμένες

στήν ορθόδοξη πίστη. Άπό τότε πού &ρχf.σατε νά εκπληρώ

νετε τLς εντολές της νηστείας' της προσευχΎjς' της ελεημοσύ

νης καί της Μετάληψης, &πό τότε τά μυστικά της &λήθειας

δλο καί περισσότερο σάς αποκαλύπτονται. Πράγματι αUτός

είναι ό ορθός δρόμος : μέσω της εξάσκησης τοϋ γνωστοϋ φθάνουμε ατό &γνωστο. Κατά τή σιωπηλή καί μακροχρόνια

προσευχή ή αλήθεια εμφανίζεται. 'Όμως ή καρδιά σου φλέ

γεται &πό τήν επιθυμία, ωστε καί πολλούς &λλους νάκα

τευθύνεις στήν όδό της &λήθειας. Άλλά οί &νθρωποι είναι

&νθρωποι: σέ κάποιον ό νοϋς είναι σκοτισμένος &πό τά ψέ

ματα, σ' &λλον ή καρδιά πετρωμένη &πό τά πάθη, καί δέν

γίνεται εuκολα. Χρειάζεται πολύς καθαρισμός καί μεγάλοι

άγιασμοί καί έπταπλάσιες νίψεις στόν Ίορδάνη. 'Έτσι έ:νας

έρyάτης &πό τό Βανάτι d εξέπληξε μέ τήν ερώτηση: «Ποιός μαρτυρεί δτι ύπάρχει ό Θεός ;» Καί εσύ παραξενεύεσαι, τί νά τοϋ απαντήσεις. Πρώτα προσευχή σου στόν Θεό γι'

αUτόν, καί μετά &πάντησέ του ώς έξης:

Μαρτυρεί τό χόρτο. Έάν &ναζητάς, &δελφέ, μάρτυρα

κάτω &πό τά πόδια σου, σοϋ μαρτυρεί τό πράσινο χόρτο,

τοϋ όποίου ή γενεαλογία φθάνει μέχρι εκείνη τήν ήμέρα καί

τή στιγμή πού ακούστηκε ό λόγος τοϋ Δημιουργοί>: «Βλα

στησάτω ή γη βοτάνην χόρτου σπείρον σπέρμα κατα γένος

και καθ' όμοιότητα , και ξύλον κάρπιμον ποιοϋν καρπόν ' ou το σπέρμα αuτοϋ εν αuτίp κατα γένος επι της γΎjς» (Γεν. 1 ,11).

Μαρτυρεί ό Ύjλιος , ή σελήνη καί τά &στέρια. Έάν &να-

255


ζητάς, ά.δελφέ, μάρτυρες πάνω ά.πό τό κεφάλι σου, σοu

μαρτυρεί ό διάπυρος ΎJλιος, τό παράξενο φεγγάρι καί

σμηνος ά.πό ά.στέρια. Πήγαινε μέχρι δπου θές ψάχνοντας τή

γενεαλογία τους' δέν θά βρείς τό τέλος μέχρι νά φτάσεις εως

έκείνη τήν ήμέρα καί στιγμή, δταν πάνω ά.πό τό σκοτάδι καί

τό χάος Υ/χησε ό λόγος τοu Θεοu: «Γενηθήτωσαν φωστηρες

έν τi!J στερεώματι τοu ούρανοu είς φαuσιν έπl της γης ... τοuς δύο φωστηρας τοuς μεγάλους ... καl τοuς ά.στέρας» (Γέν. 1,14 καί 16)!

Μαρτυρεί ή θάλασσα καί ό ά.έρας. Έάν ά.ναζητάς, ά.δελ

φέ, μάρτυρα γύρω σου στό μάκρος καί στό πλάτος καί στό

βάθος, σοu μαρτυρεί ή θάλασσα καί ό ά.έρας καί τό ορος καί

τό δάσος, οί σωροί χώματος τών μυρμηγκιών καί ή κηρήθρα

τών μελισσών καί δ ;η ζεί στή θάλασσα καί στόν ά.έρα καί

στά ορη καί στά δάση καί μέσα στούς σωρούς χώματος καί

στά κελιά. Πήγαινε πρός τά πίσω στή γενεαλογία τους, μήν

στρίβεις οUτε ά.ριστερά οUτε δεξιά --δμως μήν ρωτάς όποι

ονδήποτε γιά τόν δρόμο- καί θά πρέπει νά φτάσεις εως

έκείνη τήν έορταστική στιγμή, στήν όποία ξεχύθηκε ά.πό τόν

ούρανό ή φωνή της ά.γάπης : νά γίνει, νά γίνει, νά γίνει! «Καl Εγένετο οϋτως» (Γέν. κεφ.1).

Μαρτυρεί τό βόδι καί τό γciίδούρι, κατά τόν λόγο τοu

προφήτη ό όποίος κραυγάζει: «'Έγνω βοuς τον κτησάμενον

καl ονος την φάτνην τοu κυρίου αύτοu» (Ή σ. 1 ,3). Πές μου, ά.δελφέ, ποιά ϋλη κάτω ά.πό τούς ούρανούς δέν

μαρτυρεί περί Θεοu. Σοu δίνω έκατό Ε:τη χρόνο, γιά νά τα

λαιπωριέσαι μ' αύτή τή μάταιη ταλαιπωρία καί νά ψάχνεις

εστω κι ενα μοναδικό χορταράκι' τό όποίο νά μήν μαρτυρεί

περί τοu μεγαλειώδους 'Όντος τοu Δημιουργοu του. 'Όμως

γιά νά σοu συντομέψω τούτη τήν προθεσμία καί γιά νά σέ

256


βοηθήσω νά βρείς ποιός δέν μαρτυρεί περί τοu Θεοu θά στό

ά.ποκαλύψω: μόνο καί μόνοι d όλόκληρη τήν οικουμένη οί διεστραμμένοι ιΧνθρωποι.

Μαρτυρεί ή τάξη καί τό μέτρο καί ό ά.ριθμός καί ή θείκή

άρμονία δλης της δημιουργίας. Μαρτυρεί ό νοuς καί ή συ

νείδηση δλων τών άγίων καί δικαίων ψυχών. 'Όμως, πάνω

ά.π' δλους καί ά.π' δλα πάντα μαρτυρεί ό Κύριος καί Σωτή

ρας μας Ίησοuς Χριστός, στόν όποίο ό μεγάλος καί αίώνιος

Θεός φανερώθηκε έν σώματι ώς ιΧνθρωπος, έπισκέφθηκε τό

ά.νθρώπινο γένος' ά.νακοίνωσε τά μυστικά' εδειξε τήν όδό'

ιΧνοιξε τόν Παράδεισο. Έάν κάποιος θέλει καί μέ τά μάτια

του νά δεί τόν Θεό καί μέ τά αύτιά νά Τόν ά.κούσει --δντως

καί αύτή τήν έπιθυμία έκπλήρωσε ό Δημιουργός στούς

ά.νθρώπους- ιΧς κοιτάξει τόν Ίησοu Χριστό. Καί θά δεί καί

θά ά.κούσει, καί θά ζωντανέψει μέ νέα ζωή.

'Έτσι μπορείς νά ά.παντήσεις σ' έκείνη τή φτωχή ψυχή, ή

όποία διψασμένα ψάχνει τόν Θεό καί έπιθυμεί νά Τόν δεί

καί νά Τόν ά.κούσει. 'Όμως αύτό δέν εΙναι τό μόνο πού μπο

ρεί νά λεχθεί. Αύτό εΙ ναι μόνο έ:να δεμάτι στόν πελώριο

ά.γρό τοu Θεοu, στόν όποίο δ ;τι μεγαλώνει μαρτυρεί περί

τοu Δημιουργοί) του. Καί γιά τίποτα ιΧλλο δέν μεγαλώνει

παρά γιά νά δείξει τή μαρτυρία του καί νά φύγει! Ένώ έσύ,

κόρη, συνέχισε νά δυναμώνεις στήν ά.ρετή σου. Καί μήν

κοιτάς οUτε ά.ριστερά οUτε δεξιά έκτός ά.πό τήν όδό της σω

τηρίας. Σέ λίγο πρέπει νά πεθαίνουμε. Καί έκεί,ϋστερα ά.πό

τόν θάνατο, μας περιμένει ή Κρίση τοu Θεοu γιά τό πώς

έμείς, ώς οί πιό κοντινοί τοu Θεοu, μαρτυρούσαμε τά περί

Θεοu. Καί στή Δίκη ύπάρχουν δυό στρατιές τών ά.νθρώπων:

ή μία στή δεξιά πλευρά τοu Κυρίου της δόξας, ή όποία σ'

αύτή τήν ζωή δέν ντράπηκε γιά τόν Χριστό, καί ή ιΧλλη στήν

257

ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

άριστερή πλευρά Του, ή όποία d α&τήν τη ζωή «έν τη γενεi[. ταύτη τη μοιχαλi:οι και άμαρτωλφ» (Μάρκ. 8,38) ντράπηκε γιά τόν Χριστό.

Εψήvη σέ σένα καί εύλογf.α τοu Θεοu

103. I Στή χήρα πού ρωτά ιΧν πρέπεt νά γ(νεt μοναχή.

'Έμ! καί ποu &:λλοu νά πάτε; Έφόσον μείνατε καί χωρίς

παιδιά. Ή πλούσια Ρωμαία Μελανεία συμβούλεψε τόν &:νορα της ωστε κι έκεΙνος κι έκείvη νά άποσuρθοuν σέ μοναστήρι, έφόσον έ:θαψαν καί τά οuό τοuς παιδιά. Έσάς οέν

έπηρεάζουν οϋτε τά παιδιά οϋτε ό &:νδρας. ΈσεΙς οέν Εχετε ποιόν νά σuμβουλεύεσθε παρά μόνο τόν έαuτό σας. Πηγαί

νετε , λοιπόν , ατό ονομα τοu ζώντος Θεοu!

Δοκιμάσατε τήν έ:γγαμη ζωή. Λέτε: «άπογοήτευση»!

'Άραγε μόνο γιά σάς; Μά οχι καί γιά πολλούς &:λλους, οί

όποΙοι περιμένουν άπό τόν γάμο περισσότερα άπό τόν

ούράνιο Παράδεισο; Τώρα λέτε: «Άρκετά μέ τόν γάμο! Πο

τέ πιά! Μά νά ξαναζήσω δλες τLς πίκρες πού έ:ζησα; Μία πί

κρα άπό την άσταμάτητη άπασχόληση γύρω άπό τό σώμα

καί άπό τή σωματική ντροπή , ή δεύτερη πίκρα άπό τήν

ύποταγή στόν &:θεο καε άπάνθρωπο σύζυγο' ή τρίτη πίκρα

άπό τόν μόνιμο φόβο γιά τά παιδιά ' γενvημένα καε άγένvη

τα' ή τέταρτη πίκρα άπό τόν θάνατο καε τών παιδιών καε

του συζύγου». Ό άπόστολος λέει γιά τη γυναίκα , την πρώτη

πού παραβίασε τόν νόμο τοu Θεοu , δτι «σωθήσεται σε οιιΧ

της τεκνογονίας, έιΧν μείνωσιν έν πίστει και άγάΠΥJ και άγια

σμ(!) μετιΧ σωφροσύνης» (Α' Τιμ. 2,15). Τούτη ή όοός γιά

258


σάς τελείωσε, κι έσεΙς οέν θέλετε πιά νά τή βαδίσετε πάλι.

Καλά, τότε στό ονομα τοu Θεοu πηγαίνετε ατό μοναστήρι.

Σάν τόν παπσ:rάλο ό όποΙος γρήγορα λέει δλα δσα ξέρει

καε ϋστερα τσιμπάει δποιον τόν πλησιάσει' ετσι δλη ή κο

σμική ζωή γρήγορα δείχνει δλες τες άπολαύσεις της καε

ϋστερα δαγκώνει χωρίς έ:λεος. ΈσεΙς οέν θέλετε, γιά &:λλη

μιά φορά νά βιώσετε τήν παπαγαλία της άπατηλΎjς κο

σμικΎjς ζωής. Δέν θέλετε πιά νά μπαίνετε μέ τό πολύχρωμο

πλοΙο στό λιμάνι, τό όποΙο έ'λκει μέ τήν πολυχρωμία του

άλλά σύντομα άφήνεται στή δυνατή τρικυμία. Είναι πολύ

ώραΙο, έάν σάν τή ναυαγό έπιθυμεΙτε &:λλη όοό, έάν σκέ

φθεσθε aς ποuμε νά παραμείνετε πραγματική χήρα: «Ή σε

οντως χήρα και μεμονωμέvη ηλπικεν έπι τον Θεον και προ

σμένει ταΙς οεήσεm και ταΙς προσευχαΙς νυκτος και ήμέρας

ή σε σπαταλώσα ζώσα τέθvηκε» (Α' Τιμ. 5,5-6). Οί σύζυγοι στόν γάμο' ειδικά έάν είναι όμόψυχοι στήν εύλάβεια μπο

ρούν νά Εχουν μόνιμη έλπίοα aτόν Θεό καί άσταμάτητα νά

προσεύχονται, μέρα καί νύχτα. ΤοUτο μποροuν νά καταφέ

ρουν στόν κόσμο καε ό χήρος &:νορας καε ή χήρα γυναίκα.

'Όμως τοuτο είναι πιό εuκολο νά τό πραγματοποιήσετε

στήν ήσυχf.α του μοναστηριού. Γι' αύτό ατό ονομα τοu Θεοu

άποφαmστε και χτυπήστε την πόρτα του μοναστηριού ' σάν

τόν Ράστκο Νέμανιτς10 , την αύτοκράτειρα Μίλι τσα , την ήγε

μόνα Εύφημία καί την μακάρια Στόγινα τοu Ντέβιτς.

Στόν μοναχισμό δίδεται δρκος της τέλειας πίστης πρός

τόν Χριστό. Γιά την άκρίβεια ό μοναχισμός είναι μυστηριώ

δης άρραβώνας της ψυχΎjς μέ τόν Χριστό. ΈχεΙ καί τό σώμα

καε ή ψυχή πνευματικοποιοuνται καε άναγεννιώνται σ' ενα

10 Ό &γιος Σάββας (φχιεπίσχοπος Σερβίας.

259

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΌΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

νέο ον, τό όποίο ό ούράνιος Βασιλιάς πρέπει νά δεχθεί γιά

νύφη Του. «Το μυστήριοντοϋτο μέγα έστίν» ('Εφ. 5,32), λέει ό μαθητής τοϋ Χριστοϋ. 'Όχι κάποιο φανταστικό μυ

στήριο &:Αλά πραγματικότητα, ούράνια, άμετάβλητη πραγ

ματικότητα. Σ' αύτή τή νέα σχέση οέν ύπάρχει χηρεία, οUτε

δύναται νά ύπάρχει, έκτός έάν ή άνθρώπινη ψυχή άποστα

τήσει καί άπιστήσει. 'Άχ, τότε ή χηρεία είναι διπλή: καί σω

ματική καί πνευματική. Τοϋτος ό πνευματικός γάμος δια

φέρει πολύ άπό τόν σωματικό γάμο. Άφοϋ ό σωματικός

γάμος εΙ ναι μόνο σύμβολο τοϋ πνευματικοί> γάμου. Στόν σωματικό γάμο πρώτα προσχωροϋν χαρές καί ϋστερα πί

κρες, ένώ στόν πνευματικό πρώτα πίκρες καί ϋστερα χαρές.

'Εάν, λοιπόν, θέλετε νά γευθείτε αύτόν τόν πνευματικό γά

μο, aτόν όποίο ή άγάπη δλο καί περισσότερο αύξάνεται δσο

περισσότερο διαρκεί' τότε τί ω\Αο νά σας συμβουλέψω πα

ρά, στό ονομα τοϋ Θεοϋ, νά πατε στό μοναστήρι.

104:.

Ή εύλογία τοϋ Θεοϋ νά σας άκολουθεί

Στόν έργάτη "Οστογια Ρ., ποό ρωτά

έάν ύπάρχουν εύλοyημένοι

και μή εύλοyημένοι lίνθρωποι.

Καί βέβαια ύπάρχουν. Άφοϋ έάν οέν ύπΥjρχαν οέν θά εΙχε

νόημα οuτε νά ζηταμε εύλογία οuτε νά μιλαμε περί εύλο

γίας. Εύλογημένος η μή εύλογημένος- αύτό κάνει τήν κύ

ρια διαφορά μεταξύ άνθρώπων. Ή άπαραβίαστη κοινωνία

μέ τόν Θεό φέρνει τήν εύλογία, ένώ ή άποστασία άπό τόν

Θεό σημαίνει μ ή εύλογία. Αύτό διδάσκει καί ή εύαγγελική

ίστορία περί τοϋ ύπάκουου καί &.σωτου υίοϋ.

Άπό Ενα εύλογημένο &.τομο μπορεί όλόκληρο τό σπίτι νά

260


προοδεύει d δλα, ένώ άπό ενα μή εύλογημένο πάλι μπορεί όλόκληρο τό σπίτι νά οπισθοδρομεί d δλα. 'Έχεις διαβάσει στήν Άγία Γραφή τήν πανέμορφη ίστορία περί τοϋ εύλογη

μένου 'Ιωσήφ, τόν όποίο τά ζηλόφθονα άοέλφια πούλησαν

στούς έ:μπορους τΥjς Αίγύπτου; Κατά τήν άγαθή Πρόνοια

τοϋ Θεοϋ, πού πάντα προστατεύει τόν δίκαιο, ό 'Ιωσήφ ξα

ναπουλήθηκε στόν Πετεφρή, τόν παλατιανό τοϋ αύτοκράτο

ρα της Αίγύπτου. Καί αύτός ό παλατιανός άναγνωρίζοντας

τήν τιμιότητα τοϋ 'Ιωσήφ τόν δρισε ύπεύθυνο γιά δλη του

τήν περιουσία. «Εγένετο οε μετα το καταστΥjναι αύτον έπl

τοϋ όίκου αύτοϋ καl έπl πάντα, δσα ην αι'rtφ, καl ηύλόγησεν

Κύριος τον οίκον τοϋ Αίγυπτίου οια 'Ιωσήφ, καl έγενήθη

εύλογία Κυρίου έν πασι τοίς ύπάρχουσιν αύτ(ί) έν τ(ί) ο'ίκcρ

καl έν ττί) άγ~ αύτοϋ» (Γεν. 39,5). 'Έτσι στήν Άγία Γραφή, Ετσι καί στή ζωή τώρα καί πάντα. 'Ή οέν Ciκουσες ποτέ στό

χωριό σου κάποιον νά λέει: «Άπό τότε πού μπΥjκε στό σπίτι

μου αύτός ό Ciνθρωπος, ηρθε ή εύλογία τοϋ Θεοϋ στό σπίτι

μου». Ή λαίκή οξύνοια, έμπνευσμένη μέ τό Πνεϋμα τοϋ Θε

οϋ, μπαίνει βαθύτερα στά μυστήρια τοϋ ύπάρχειν καί τοϋ

γίγνεσθαι άπό έκείνα τά κουρασμένα μυαλά πού ζυγι'ζουν

καί κρίνουν έ:ξω άπό τό Πνεϋμα τοϋ Θεοϋ.

Κατά τόν 'ίδιο τρόπο ύπάρχουν στόν κόσμο καί πρόσωπα

μή εύλογημένα. Ή Ciπιστη καί Υjθικά άκάθαρτη ψυχή είναι

πάντα γρουσούζικη. Άκατέργαστο ξύλο νά πιάσει, θά ξερα

θεί. Ό προφήτης Ίωνας ξέφευγε άπό τόν Θεό καί έναντιω

νόταν στήν έντολή τοϋ Θεοϋ. Μ' αύτό άποχωρίστηκε άπό

τήν εύλογία τοϋ Θεοϋ. Εξαιτίας αύτοϋ παρά λίγο νά κατα

στραφεί άπό τήν τρικυμία τό καράβι στό όποίο έκείνος τα

ξίδευε. Μόλις άπομάκρυναν τόν Ίωνα άπό τό καράβι ή τρι

κυμία σταμάτησε. 'Όμως, λόγω τοϋ εύλογημένου Παύλου

261

Arrσr ΝΙΚΌΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

σώθηκε άπό τήν τρικυμία ενα l!iλλο καράβι στόν δρόμο -yr.ά

τή Ρώμη , καί μαζί διακόσιες έβδομήντα εξι ψυχές πού ήταν

στό καράβι, κατά τόν λόγο του άγγέλου τοu Θεοί> πού στό

ονεr.ρο εΙπε στόν Παuλο: «ΜΎJ φοβοu , Παuλε· Καίσαρί σε δεί παραστηναι · κα'ι. tδou κεχάρισταί σοι ό Θεος πάντας τοuς πλέοντας μετα σοu» (Πράξ. 27 ,24). Ίδιαίτερα στόν πόλεμο πολλοί σκέφτονται καί μιλοuν περf. καλότυχων και κακότυ

χων άνθρώπων. Α&τοί εΙ ναι lΧνθρωπσι μέ η χωρίς τήν ε6λο

γία. 'Ή δέν lΧκοuσες νά λένε: «Άπό τότε πού α&τό τό lΧτομο

μπηκε στό σπίτι μου» η «άπό τότε πού μέ α6τόν τόν

lΧνθρωπο συναιτερίστηκα, δλα μοu π'Υjγαν άνάποδα»; 'Όταν

συνεταιριστοuν ό ανθρωπος του κακοί> καί ό lΧνθρωπος του

καλοί>' πώς θά προοδεύσουν' έφόσον ό ενας τραβά πρός τά

πίσω, ένώ ό αλλος πρός τά έμπρός; 'Όσο ό βασιλιάς Σολο

μώντας διακονούσε τόν εναν πραγματικό Θεό , ήταν καλά

και γιά έκείνον και γιά τόν οlκο του καί γιά τόν λαό του.

Άλλά ό βασιλιάς Σολομώντας τελικά πηρε γιά τόν έαuτό

του καί κάποιες άσεβείς Αtγύπτιες ώς γυναίκες , οί όποίες

εφεραν δυστuχf.α και d α&τόν καί στόν οΙκο του καί στό βασίλειό του. Άφοu έξαιuας α&τών τών γυναικών εμεινε όΣο

λομώντας γιά πάντα ντροπιασμένος , ό οΙκος του βάφτηκε

μέ άδελφικό αΙμα , ένώ τό βασίλειό του κομματιάστηκε.

'Έτm στήν Ά γία Γραφή , Ετσι και στή ζωή τώρα καί πάντα.

Άλλά έσύ μήν φοβάσαι , έάν μόνο ύπακούσεις έκείνα τά

λόγια τοu πατέρα τοu Σολομώντα , τά όποία ό Σολομών δέν

ηθελε εως τό τέλος νά ύπακούσει: «Μακάριος άνήρ , δς ο6κ

έπορεύθη έν βουλΥj άσεβών κα'ι. έν ό&'i) άμαρτωλών ο6κ εστη

κα'ι. έπ'ι. καθέδ~ λοψών ο6κ έκάθισεν» (Ψαλμ . 1 ,1). Ε6λογημένο τό Νέο 'Έτος

262

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ .. .

l 05. Ι Σέ μr.ά μητέρα γιά τις «βασίλι.σσες της όμορφιiiς».

Mou άναγγέλλετε μέ άλόγιστη χαρά δτι ή κόρη σας έκλέχθηκε «βασίλισσα ομορφιάς». Λές καί περιμένετε κι

έγώ νά σάς συγχαρώ. Γιά έμένα εΙ ναι ντροπή νά γράφω -yr.ά

α&τό' και άνU -yr.ά συγχαρητήρια σάς δηλώνω βαθιά συλλυ

πητήρια. Δέν ξέρω γιατί λέτε άκόμα στό γράμμα: «Τήν κό

ρη μου ώς μορφωμένη κοπέλα α&τό τήν κολακεύει πολύ».

Διότι u νά λεχθεί περί μορφωμένων καί άμόρφωτων στίς μέρες μας; Μεταξύ πολυάριθμων σύγχρονων κρίσεων ή κρίση

της μόρφωσης εΙναι μία άπό Uς κυριότερες. Πσιός ξέρει , έάν

μπορεί νά ονομαστεί μορφωμένη μία κυρία της πόλης

μπροστά στή ντροπαλή βοσκοπούλα τοu βουνοu! Σ' α6τό

ποτέ δέν θά ύπάρχει συμφωνία μέχρι νά έπιστρέψουμε στή

λciίκή εννοια της μόρφωσης , καί νά όμολογήσουμε , σέ

άρμονία μέ τή λciίκή πεποίθηση , δτι μορφωμένοξ εΙναι

έκείνος ό όποίος Εχει καθαρή παρειά12 • Καί δποως δέν Εχει

καθαρή παρειά , δέν εΙναι μορφωμένος, δπου καί νά ζεί ,

δποια θέση καί νά κατέχει και δση γνώση και νά εχει στό

κεφάλι του.

Στά δικά μας χωριά στή Σουμάδια τά περί ομορφιάς ψι

θυρίζονταν ένώ τά περί χαρακτήρα λέγονταν δυνατά. Τοί>το

βασιζόταν στή βαθιά λα:ίκή γνώση , δτι ή ομορφιά εΙ ναι κάτι

έφήμερο και ανεξάρτητο άπό τόν ανθρωπο ' ένώ ό χαρακτή

ρας μόνιμος καί έξαρτημένος άπό τόν lΧνθρωπο. Ξέρετε τό

λα:ίκό ποίημα περί της κόρης Μιλιτσα ; Πόσο ώραία άπάντη-

11 obraz-ovan. 12 δηλ. πρόσωπο. obraz.

263


σε σέ κάποιους κόλακες:

Δέν εlμαι νεράιδα γιά νά πετώ ατά σύννεφα

Αλλά χόpη yιά νά κοιτώ μπροστά μου!

Ή έκλογή τών «βασιλισσών όμορφιάς» είναι Ε:θιμο μό

δας τών &ρχαίων Λατίνων λαών. Στήν πραγματικότητα

αuτό είναι μόνο μία έπιδέξια καλυμμένη αγοραπωλησία

λευκής σαρκός. 'Έχετε παρακολουθήσει τή μοίρα πολλών

«βασιλισσών όμορφιάς» στήν Εuρώπη; Πόσο φρικτό!

'Ελεύθεροι γάμοι, έξώγαμα παιδιά -κακόμοιρα παιδιά! -θορυβώδεις δίκες γάμων, αuτοκτονίες. Νά ή στήλη στήν

όποία συνήθως γράφονται ot «βασίλισσες όμορφιάς»! 'Όσο γιά τήν κόρη σας ... καλύτερα νά της εcχατε δώσει νά διαβάσει τή σημείωση περί του ήρωικου θανάτου του πατέρα της

στό βουνό Τσέρ παρά πού τή βγάλατε στήν παρδαλή καί

έπικίνδυνη πασαρέλα. Ποιός μπορεϊ: νά σάς έγγυηθεϊ:, δτι ή

μεγάλη σας χαρά δέν θά μετατραπεϊ: σύντομα σέ ανείπωτη

λύπη καί σέ ντροπή, ντροπή πού θά κλειδώνεστε στό δωμά

τιο καί θά κρύβετε τό πρόσωπο μέ τά χέρια σας &πό τό

φλογερό ηλιο; Θά ξέρετε δτι ή γειτονιά μοχθηρά χλευάζει,

καί τούτο &κόμα περισσότερο θά σάς σπαράζει τήν καρδιά.

Άπ' δλους τούς πειρασμούς πού ό ιΧνθρωπος Εχει νάνι

κήσει έπάνω στόν έαυτό του, ή όμορφιά εΙ ναι όπωσδήποτε

ό πιό ακαταμάχητος πειρασμός. Σ' αuτήν ιΧντεξαν ή άγία

Αικατερίνη καί ή Βαρβάρα καί ή Άναστασία καί ή Παρα

σκευή καί πολλές ιΧλλες, ot όποϊ:ες γνώρισαν μέσα τους μία ανώτερη όμορφιά &πό έκείνη τήν έξωτερική. Άλλά θά μπο

ρέσει νά &ντέξει ή κόρη σας' ή όποία δέν Εχει κάποιες δυνα

τές πνευματικές έμπειρίες καί ή όποία έκτός &π' α6τό βγΥjκε

έκούσια στήν πασαρέλα της όμορφιάς; Νά δώσει ό δυνατός

Θεός! 'Όμως ή όμορφιά δπως καί ό πλούτος -ακόμα περισ-

264


σότερο &πό τόν πλοuτο- όδηγεϊ: στήν υπερηφάνεια καί ή

ύπερηφάνεια είναι γλίστρημα &πό τό όποϊ:ο είναι αναπό

φευκτο τό πέσιμο στήν κολασμένη ιΧβυσσο.

Ot Άμερικάνοι Ε:μποροι ταινιών ισχυρίστηκαν έντελώς αuθαίρετα, &πό τό κεφάλι τους -καί γιά έμπορικούς λό

γους- δτι ό προδότης Ίούδας ήταν ό πιό ομορφος &πό τούς

δώδεκα &ποστόλους. Τούτο βέβαια δέν μπορεϊ: νά &ποδει

χτεϊ: μέ τίποτα στό κόσμο έκτός '(σως μόνον μέ τό τέλος του

Ίούδα. 'Όπως Εχετε όπωσδήποτε &κούσει καί διαβάσει, τό

τέλος του ηταν παρόμοιο μέ τό τέλος κάποιων μοντέρνων

«βασιλισσών» καί «βασιλιάδων» της όμορφιάς. Τοuτος ό

«ομορφος» Ίούδας έφόσον πρόδωσε τόν Υ1.ό του Θεοu κα

τέβηκε στό ποτάμι καί κρεμάστηκε.

'Όποιος πάει μακρύ περίπατο μέ τόν διάβολο δύσκολα

έπιστρέφει στόν όρθό δρόμο. Τί νά σάς συμβουλέψω; Πα

ντρέψτε τήν κόρη σας δσο πιό γρήγορα γίνεται καί ιΧς πάρει

σύζυγο μέ έ:να ταπεινό έπάγγελμα. Κάποιον φούρναρη η

έλεγκτή εισιτηρίων. Βέβαια, έάν α6τοί ot τίμιοι ιΧνθρωποι αποφασίσουν νά δεχτοuν έπάνω τους τέτοια εuθύνη. 'Έτσι

μπορεϊ:τε νά έλπίζετε, δτι θά ζήσετε χαρές μέ τά νόμιμα

έγγόνια σας καί θά εuχαριστεϊ:τε τόν Θεό. Κατά τήν παντο

δυναμία Του ό Δημιουργός μπορεϊ: νά συγκρατήσει τόν

ιΧνθρωπο νά μήν πέσει στό γλιστερό δρόμο, πρός τόν όποϊ:ο

κατά τήν &δυναμία του είχε κατευθυνθεϊ:. 'Άς εΙναι Έκε'ίνος

βοήθεια σέ σας καί σ' έκείνους πού έσεϊ:ς αγαπάτε περισσό

τερο στόν κόσμο- τά παιδιά σας!

265


106. I Σ' ενα μαθητευόμενο τεχνιτη, ποό ζητά συμβοuλfι -yιά τήν πνευματική ζω'ή.

Δέν μπορώ νά σοϋ πώ, πόσο χάρηκα γιά τό γράμμα σου.

'Όταν τό διάβασα φώναξα: «Νά τό παλικάρι Σου, Κύριε,

ευλόγησέ τον!». Άφοϋ πράγματι είσαι Ύ]ρωας, αν καί είσαι

μόλις δεκαπέντε χρονών. Στό σπίτι τοϋ άφεντικοϋ σου βλέ

πεις κάθε μέρα μόνο τη διχόνοια, τό μίσος καί τό γρύλισμα.

Στό μαγαζί, δπου γεμίζεις καί άδειάζεις κιβώτια, άκοϋς άπό

τούς συντρόφους σου μόνο βρισιές καί άδιαντροπιές. Στό

δρόμο καί παντοϋ γύρω άπρέπεια καί μόνο άπρέπεια.

'Όμως τό ήρωικό σου πνεϋμα δέν δέχεται καμία άπό α6τές

τίς άπρέπειες, πού μέσω της δρασης καί της άκοΥjς συνωστί

ζονται επάνω σου. Κι Ε:τσι μέ σένα συμβαίνει εκείνο : 'Ό,τι είδες δέν τό είδες, δ ;τι ακουσες δέν τό ακουσες.

'Άχ, πόσο διαφορετικά τά φανταζόσουν δλα ερχόμενος

άπό τό χωριό σου ατ'ήν πόλη! Πατώντας γιά πρώτη φορά d αυτή τήν πόλη, γράφεις, εΙδες δ λα τά σπίτια ομορφότερα

καί άπό τήν εκκλησία τοϋ χωριοϋ σας. Κι εσύ μέ τρέμουλο

καί σεβασμό βάδιζες στούς δρόμους θυμώνοντας μέ τά πό

δια σου πού φέρνουν τή χωριάτικη σκόνη σ' αυτό τό ορος

άπό ναούς, d α6τή την άνείδωτη καθαρότητα. Μπροστά σέ πολλά ψηλά σπίτια Ε:κανες τόν σταυρό σου δπως ό ανθρω

πος κάνει τόν σταυρό του δταν βλέπει εκκλησία. Άλλά ξαφ

νικά συμβαίνει κάτι φοβερό πού σοϋ Ε:δειξε δτι αυτά δέν

είναι εκκλησίες. Κάποιος ξεπρόβαλε άπό Ε.να τέτοιο ψηλό

κτίριο καί Ε:βριζε τό μέγιστο tερό πού ύπάρχει aτόν ουρανό.

Σοϋ κόπηκε ή άνάσα! 'Εσύ στράφηκες πρός τά πίσω καί

αρχισες νά τρέχεις πρός τό χωριό σου. Άλλά ταυτόχρονα

σκέφτηκες πώς δέν μπορείς νά πάς πίσω. 'Έκλαψες πικρά

266


καί σκουπίζοντας τά δάκρυα ξεκίνησες πάλι γιά τήν πόλη.

Άπό εκείνη τη στιγμή,άπό μέρα σέ μέρα Ε:πρεπε νά μαζεύ

εις δλη σου τή δύναμη, δλη σου τή μικρή ζωή, γιά νά άντι

σταθείς στίς αίσχρότητες πού σέ περιβάλανε καί πού διαδέ

χονταν ή μιά τήν &λλη. Καμιά φορά ακουγες τήν καμπάνα

της εκκλησίας' αν καί δέν είχες δεί καν εκκλησία άκόμα σ'

αυτό τό μέρος, καί σκεφτόσουν δτι ot αγγελοι άπό τόν ουρανό κτuποϋν την καμπάνα καί άναγγέλλουν τη Φοβερή

Κρίση aτόν διεφθαρμένο κόσμο! Τά άφεντικά σου ποτέ δέν

πηγαίνουν στήν 'Εκκλησία, όπότε ετσι δέν πάτε κι εσείς ot μαθητευόμενοι τεχνίτες καί ot βοηθοί. Φλεγόμενος όλόκληρος άπό τήν επιθυμία νά παρακολουθήσεις τή Λειτουργία

τοϋ Θεοϋ μία φορά τόλμησες καί παρακάλεσες τό άφεντικό

σου νά πάς στήν 'Εκκλησία. 'Εκείνος γέλασε δυνατά, σ'

επιασε άπ' τά μαλλιά, σ' Ε: βαλε στήν τραπεζαρία δ που

Ε:τρωγαν πρωινό ot ύπόλοιποι καί φώναξε μέ γέλια: «Γιά φανταστείτε τί περνά άπ' τό μυαλό αυτοϋ τοϋ μικροϋ

παπά! Θέλει νά πάει στ'ήν 'Εκκλησία»! Καί ολοι &ρχισαν νά

γέλοϋν σάν παράφρονες.

'Όμως δλες α6τές ot τρικυμίες μόνο δυνατότερα ίσχuροποιοϋσαν τό δέντρο της ζωΥjς σου. 'Όσο πιό δυνατά αυξανό

ταν τό μίσος γιά τίς αίσχρότητες τόσο περισσότερο αυξανό

ταν ή άγάπη σου γιά τόν Θεό. Κι εσύ κρατήθηκες στήν πί

στη, στήν τιμιότητα καί στήν καθαρότητα. Μεγάλε Ύ]ρωα

τοϋ Θεοϋ, ό Κύριος νά σέ ευλογεί! Μέ τόν Δαβίδ μοϋ μοιά

ζεις, ό όποΙος σάν άγόρι σκότωσε τόν Γολιάθ. Κι εσύ νίκησες

πολλά γιγάντια κακά, πού Ύjθελαν νά σοϋ νεκρώσουν τήν

ψυχή. Καί τώρα πού μέ τή βοήθεια τοϋ Θεοϋ σώθηκες άπό

πολλούς σκανδαλισμούς ρωτάς γιά συμβουλή καί κανόνα,

πώς στη συνέχεια νά σώζεις την ψυχή σου. Χρυσό μου παι-

267


δί, νά είσαι θαρραλέος καί στή συνέχεια· ό Θεός δέν θά σέ

άφήσει. Μόνο νά λές δυό τρείς κανόνες, γιά νά μπορείς

εϋκολα νά θυμάσαι! Καλά, δέν θά σοϋ δώσω περισσότερους

άπό τρείς κανόνες:

Ό πρώτος κανόνας: Διάβαζε τίς έντολές τοϋ Χριστοί> άπ'

αύτό τό μικρό Εύαyyέλιο, πού σοϋ στέλνω.

Ό δεύτερος κανόνας: Νά έκτελε.ίς, κατά δύναμη, αύτές

τίς έντολές, τίς όποίες θά διαβάσεις καί καταλάβεις καλά,

καί

ό τρίτος κανόνας : Ν ά προσεύχεσαι στόν Θεό, νά σοϋ άνοίξει τόν νοϋ' yιά νά καταλάβεις ορθά δ ;τι διαβάσεις' χα[

νά σέ δυναμώσει μέ τό Πνεϋμα Του, γιά νά μπορείς νά

πραγματοποιήσεις δ ;τι διάβασες.

Ό Θεός νά σέ δυναμώσει μέ τήν εύλογία Του

107. 1 Στήν έρyάτpr.α Στάνκα Κ., πού ρωτά τί <τημα!νουν τά Myr.α «Σο( Κύριε».

Στό τέλος κάποιων σύντομων προσευχών ό !.ερέας καλεί

τόν λαό, γιά νά παραδοθεί έντελώς aτόν Κύριο Χριστό λέ

γοντας: «έαuτοuς καl άλλήλους καl πάσαν την ζωΎ]ν ήμών

Χριστcf'> τcf'> Θεcf'> παραθώμεθα». Σ' αύτό ό λαός άπαντα:

«Σοl Κύριε».

Τοϋτα τά λόγια είναι πολύ σημαντικά, χαί μποροϋν νά

χρησιμοποιηθοϋν σέ πολλές καταστάσεις στήν άνθρώπινη

ζωή.

'Όταν Εχεις ύγεία καί προκοπή στή δουλειά, ϋψωσε τήν

καρδιά σου χαί πές: «εύyνωμονώ Σοί Κύριε»!

'Όταν οί aνθρωποι σοϋ άποδίδουν τιμές καί σέ έπαινοϋν,

268


πές μέσα σου: «τοϋtο έ:yώ δέν τό αξίζω' τοϋtο δέν ανήκει σέ

μένα CιJ.:λά Σοί Κύριε»!

'Όταν συνοδεύεις τά παιδιά σου σέ μαγαζί η ατό σχολείο

η στόν στρατό, εύλόγησέ τα άπό τό κατώφλι τοϋ σπιτιοϋ

σου χαί πές: «τά παραδίδω yιά μέριμνα Σοί Κύρtε»!

'Όταν σοϋ επιτίθεται ό άνθρώπινος φθόνος καί ή άπιστία

τών φίλων, μήν χάνεις τό θάρρος μέ τό πνεϋμα σου χαί μήν

κρατάς τήν πικρία στήν καρδιά σου, άλλά πές: «δ λα αύτά

τά παραδίνω στήν κρίση καί τή δικαιοσύνη Σοί Κύρtε»!

'Όταν ξεκινήσεις πίσω άπό τό φέρετρο τοϋ πιό άyαπημέ

νου σου άνθρώπου, βάδισε θαρραλέα δπως δταν φέρνεις

δώρο στόν καλύτερο φίλο σου, χαί πές: «αύτή τήν άyαπη

μένη ψυχή προσφέρω yιά δώρο Σοί Κύριε»!

'Όταν μαζεuτοϋν θολά σύννεφα τών δαιμονικών πειρα

σμών, χαί μαρτύρια καί άρρώστιες , μήν άπελπίζεσαι άλλά

πές: «γιά τή βοήθεια καί τό ελεος άπευθύνομαι Σοί Κύ

ριε»!

'Όταν ό aγγελος τοϋ θανάτου σταθεί δίπλα στήν κλίνη

σου, μήν φοβηθείς -είναι φίλος- άλλά άποχαφέτησε αύτό

τόν κόσμο καί πές: «Τήν ψυχή μου μετανιωμένη παραδίδω

ατά χέρια Σοί Κύριε»!

108. 1 Στόν ζαχαροπλάστη Σταϋρο Ι. γιά τό έάν πρέπει νά φοβόμαστε τόν θάνατο.

'Έχεις άκούσει γιά τόν μακάριο διάκο Άβακούμ; 'Όταν

τόν όδηγοϋσαν οί Τοϋρκοι μέσω τοϋ Βελιγραδίου, στά δε

σμά, γιά νά τόν καρφώσουν aτόν πάσσαλο, αύτός ό ιπποτι

κός Βόσνιος τραγουδοϋσε: «Ό Σέρβος είναι τοϋ Χριστοί>,

269


χαίρεται τόν θάνατο»! ΑUτά τά λόγια άκούγονται έντελώς

σύμφωνα μέ τό πνεuμα τοu άπόστολου Παύλου ό όποϊ:ος

γράφει aτούς Φιλιππησtοuς : «Συνέχομαι σε έκ τών δύο, την έπιθυμίαν Ε:χων εtς το άναλuσαι καl σuν Χριστcp είναι·

πολλcp γcφ μάλλον κρεϊ:σσον- το σε έπψένειν έν τη σαρκ[

άναγκαιότερον οι' ύμiΧς» (Φιλιπ. 1 ,23-24). Ό άπόστολος οέν μιλά καν περί τοu θανάτου άλλά μόνο περί τής μετάβα

σης άπ' αύτή τή ζωή στήν αλλη ζωή. Κα[ χαίρεται περισσό

τερο έκε[νη τή ζωή παρά αύτήν.

Ρώτησα πρόσφατα Ε.ναν ύγιή γέρο: «Τ[ θά έπιθυμοuσες

άπό τόν Θεό νά σοu δώσει περισσότερο στόν κόσμο;»

'Έβαλε τό χέρι στήν καρδιά κα[ άπάντησε: <Πάν θάνατο κα[

μόνο τόν θάνατο»! «Πιστεύεις στή ζωή μετά άπό τόν θάνα

το;» «Άκριβώς λόγω αuτΎjς της πίστης έπιθυμώ δσο πιό

γρήγορα τόν θάνατο», είπε ό γέρος.

01. &πιστοι φοβοuνται τόν θάνατο, άφοu θεωροuν δτι ό θάνατος είναι έξ όλοκλήρου καταστροφή τής ζωής. Πολλοί

&νθρωποι πού πιστεύουν πάλι φοβοuνται τόν θάνατο έπει

οή νομίζουν' δτι οέν όλοκλήρωσαν τό καθηκον τους d αUτόν τόν κόσμο: Δέν Ε:βαλαν τά παιδιά aτόν όρθό δρόμο άκόμα, η

οέν όλοκλήρωσαν δ ,τι &ρχισαν. Άκόμα καί κάπο ω ι &γιοι

&νθρωποι είχαν φόβο τήν wρα τοu θανάτου. 'Όταν κατέβη

καν ο!. &γγελοι νά πάρουν τήν ψυχή τοu άγ[ου Σίσογιε13 ,

αUτός ό άγγελικός &νθρωπος προσευχόταν, νά τόν άφήσουν

'3 Σίσογιε Σινα'lτης: Μοναχός στόν όποίο ή ήγεμόνας Μίλιτσα Ι::δωσε y'ίj

στούς πρόποδες του βουνου Παρατσίνοβο καί ό όποίος 'ίδρυσε πρός τό τέλος

του 14"" αι τό μοναστήρι Σισογr.έβατς μέ τήν έκχλησία τ'ίjς Μεταμόρφωσης του Χριστου. Ό 'ίδιος ό μοναχός Σίσογιε κηδεύτηκε στή νότια πλευρά της

έκχλησίας. Κατά μία παράδοση ηταν συγγενής του ήγεμόνα Λαζάρου καί

πνευματικός του.

270


άκόμα λίγο στή ζωή Ε.νεκεν μετάνοιας κα[ προετοιμασίας

γιά τήν &λλη ζωή. 01. &γωι, λοιπόν, οέν φοβόντουσαν τόν θάνατο άλλά τήν κρίση τοu Θεοu μετά τόν θάνατο. Κα[

αUτός είναι ό μόνος δικαιολογημένος φόβος τοu χριστιανοί)'

ό όποϊ:ος πιστεύει σταθερά στήν &λλη ζωή κα[ στήν κρίση

τοuΘεοu.

Ένώ χωρίς τήν πίστη στήν αλλη, τήν οuράνια ζωή, ό φό

βος είναι τό σχοινί γύρω άπό τόν λαιμό, μέ τό όποίο ό θάνα

τος τραβά τούς καταδικασμένους στά Εγκατά του. Ή ζωή

γιά τόν &πιστο οέν είναι τίποτα αλλο παρά ό &νεμος τοu θα

νάτου, ό &νεμος πού σηκώνει κα[ ρίχνει τή νεκρή στάχτη του

άνακατεύει αύτή τή στάχτη κα[ τήν ήρεμεϊ:. Έάν ό &πιστος

εως τό τέλος σκεφτόταν λογικά, θά επρεπε νά πεϊ: δτι ή ζωή

στήν πραγματικότητα οέν ύπάρχει. η' αUτόν ή μόνη του πί

στη είναι ό θάνατος, μόνη αtώνια δύναμη ό θάνατος, μοναδι

κός Θεός, ό θάνατος. ηά μάς τούς χριστιανούς, δμως, ό θά

νατος είναι όλοκλήρωση ένός σχολείου, τό σΎjμα γιά τό τέλος

της ύπηρεσ[ας στόν στρατό' κα[ γέφυρα γιά τήν επιστροφή

στήν πατρίδα. Στήν πραγματικότητα ό θάνατος οέν ύπάρχει

καθαυτός γιά έκε[νους ο!. όποίο ι πιστεύουν στόν Χριστό.

ΑUτός είπε ατή Μάρθα-κα[ τοUτο τό λέει κα[ σέ μάς σήμε

ρα- «έγω εtμι ή άνάστασις καl ή ζωή. Ό πιστεύω ν εtς έμέ,

καν άποθάVtJ' ζήσεται. καl πάς ό ζών καl πιστεύω ν εtς έμε ou μη άποθάVΥJ εtς τον αtώνα» (Ίωάν. 11 ,25-26). Σέ ποιόν θά πιστεύουμε, έάν οχι στόν Χριστό, άοελφέ Σταuρο ; Σ τούς άνθρώπους οέν μπορείς νά πιστεύεις οUτε δταν λένε τό ονο

μά τους, άκόμα λιγότερο δταν λένε: «Θά σέ πληρώσω

αuρω», κα[ έλάχιστα δταν μιλοuν γιά βαθιά κα[ ύψηλά

πράγματα. Έκτός τοu Τωu τοu Θεοu κανείς οέν ξέρει τίποτα

οUτε περί τοu θανάτου οUτε περί έκε[νου πού μάς περψένει

271


μετά τόν θάνατο. Άλλά Αuτός η ξερε χα[ φανερώθηκε χα[

Ιtδειξε. «Κατεπόθη ό θάνατος εις νίκος» (Α' Κορ. 15,54), κατά τά λόγια τοu αποστόλου. Τότε u Εχουμε νά φοβόμαστε &π' έκείνο πού κατεπόθη μέ την ανάσταση τοu Χριστοί>;

Δέν συμβαδ[ζει ό φόβος τοu θανάτου γιά τούς προσκολλημέ

νους aτόν Χριστό' τόν νικητfι τοu θανάτου και Ζωοδόχο.

'Όμως, ενας φόβος παραμένει, έντελwς αμετακίνητος καί

δικαιολογημένος. Είναι έκείνος ό φόβος, πού τόν αισθάνο

νταν χα[ οί &ytες ψυχές στήν οψη τοu θανάτου. Τοϋτος είναι

φόβος οχι από τόν θάνατο ιΧλλά από την ανετοιμότητα γιά

έκείνη τήν ιΧθάνατη ζωή. Ό φόβος ιΧπό τήν ιΧκαθαρσiα της

ψυχΥjς μας. Άφοu οί ακάθαρτοι δέν θά δοuν τόν Θεό, οUτε

την πραγματική ζωή aτούς &γtους οόρανούς.

Ό Κύριος νά είναι τό θάρρος χα[ ή παρηγοριά σου

109. 1 Στόν δLοLκητή Στέφανο Ί'ζ., πού ρωτά τί νά κάνουμε ώστε νά εlναL γuΧ μας καλύτερα.

'Όπως λές μόνος σου' έσύ ύπηρετοuσες ύπό uς διαταγές

ένός ανωτέρου σου πολλά χρόνια. Δέν περνοuσε οUτε μία

ή μέρα' πού νά μήν σκεφθείς τόν ανώτερό σου' τή βούλησή

του, τ[ς έντολές του , τούς σκοπούς του. Άλλά αότός ό ανώ

τερος ηταν θνητός ιΧνθρωπος χα[ πέθανε. 'Όμως ύπάρχει

ενας ανώτερος , πού δέν είναι θνητός καί δέν πεθαίνει, ό

όποίος είναι ανώτερος από τόν δικό σου ανώτερο, δπως

είναι καί πάνω &π' δλους τούς βασιλιάδες καί ήγεμόνες

αότοu τοu κόσμου. Τοϋτος είναι ό Κύριος Θεός , ό Δημιουρ

γός χα[ Παντοκράτωρ τοu οuρανοu χα[ της γης . Δέν είναι

έντελώς λογικό χα[ φυσικό , οί ιΧνθρωποι-ύπήκοοι τούτου

272


τοu κυρίαρχου των κυριάρχων, κάθε μέρα νά Τόν σκέφτο

νται, νά μαθαίνουν τη βούλησή Του, νά έξερευνοuν Uς έντο

λές Του, νά ιΧναζητοuν τούς σκοπούς Του ; Άλλά ιΧκριβώς αότό πού είναι έντελώς λογικό χα[ φυσικό πολλοί ιΧνθρωποι

δέν τό κάνουν χα[ ύπακούουν στή δική τους βούληση απο

κλειστικά, στ[ς δικές τους σκέψεις, aτούς δικούς τους κανό

νες χα[ νόμους. Κα[ ό καρπός είναι οφθαλμοφανής στήν

έποχή μας: ή σύγχυση' ή απελπισία' ή ιΧβυσσος γύρω από

τούς ιΧνθρώπους χα[ μέσα aτούς ιΧνθρώποuς.

Βλέποντας χα[ μόνος δ λα αότά έσύ ρωτάς u νά κάνουμε, wστε νά είναι γιά μάς καλύτερα; Δέν θά σοu ιΧπαντfισω έγώ,

αλλά αφήνω Εναν &:γιο ιΧνθρωπο 'νά σοu &παντfισει.

Λένε, πώς στήν παλαιά έποχή στήν Α'ίγuπτο ύπήρχε δύ

σκολη κατάσταση μεταξύ των ανθρώπων ' παρόμοια μέ τή

σημερινή κατάσταση στόν κόσμο. Τότε δυό απελπισμένοι

φίλοι από την Άλεξάνδρεια αποφασίζουν νά πάνε aτόν κό

σμο χα[ νά ψάξουν νά βροuν εστω χα[ εναν ιΧνθρωπο σοφό

καί εότuχισμένο. 'Ύστερα ιΧπό μακρύ μάταιο ψάξιμο συνά

ντησαν εναν &.γιο ιΧνθρωπο σέ κάποια μοναχική έρημιά.

Αότός τούς ύποκΜθηκε μέχρι τη γη χα[ τούς δέχθηκε χαρού

μενα στήν καλύβα του. 'Ύστερα ιΧπό μακρά συζήτηση χα[

έξερεύνηση πείστηκαν έκείνοι οί δύο ταξιδιώτες' δτι οντως

βρΥjκαν ιΧνθρωπο, στόν όποίο συναντήθηκαν ή σοφία χα[ ή

εότuχf.α. Καί τοu είπαν:

-'Άνθρωπε τοu Θεοu έμείς δέν μποροuμε νά ζοuμε δπως

έσύ! Πώς , λοιπόν, νά ε'ίμαστε εότuχισμένοι ; 'Έκλαψε ό ιΧνθρωπος τοu Θεοu , σήκωσε τό βλέμμα πρός

τόν οuρανό καί έν μέσω δακρύων είπε:

- Δέν είναι απαραίτητο νά ζείτε δπως έγώ. 'Όμως γιά νά

ε'ίσαστε π ιό εuτυχισμένο ι &π' δ ,τι είστε , κρατάτε αuτούς

273

111

ι l l


τούς κανόνες:

Νά σκέφτεστε τόν Θεό τουλάχιστον δσο σκέφτεστε τούς

ανθρώπους, νά φοβάστε τόν Θεό τουλάχιστον δσο φοβάστε

τούς ανθρώπους, νά σέβεστε τόν Θεό τουλάχιστον δσο σέ

βεστε τούς ανθρώπους, νά παρακαλείτε τόν Θεό τουλάχι

στον δσο παρακαλείτε τούς ανθρώπους, νά έλπίζετε στόν

Θεό τουλάχιστον δσο έλπίζετε aτούς &νθρώπους, νά ζητάτε

βοήθεια &πό τόν Θεό τουλάχιστον δσο ζητάτε &πό τούς

ανθρώπους, νά τηρείτε τόν νόμο τοu Θεοu τουλάχιστον δσο

τηρείτε τόν νόμο τών ανθρώπων, νά ευγνωμονείτε τόν Θεό

τουλάχιστον δσο ει)γνωμονείτε τούς ανθρώπους, νά δοξάζε

τε τόν Θεό τουλάχιστον δσο δοξάζετε τούς ανθρώπους!

Άκούγοντας αυτό τό &λφαβητάριο ζωής καί συμπερι

φοράς έκείνοι οί δύο φίλοι έπέστρεψαν σπίτι ίκανοποιημέ

νοι. Τούτη ε!ναι καί γιά σένα ή &πάντηση, δοξασμένε διοι

κητά, καί έσύ φώναξέ την στά αl>τιά καί τών &λλων. 'Εγώ,

μπορώ νά προσθέσω μόνο: 'Εάν κανείς οέν μάθει αl>τό τό

&λφαβητάρω ποτέ οέν μπορεί νά περάσει σέ πιό δύσκολο

βιβλίο.

Ό Κύριος νά σέ ει)φραίνει

110. 1 Στή μοναχή πού ρωτά -ytά τή ζύμη καt:τάτρ(α σάτα άλεuρr.οU.

Ό Κύριος εΙπε: «'Άλλην παραβολΎ]ν έλάλησεν αυτοίς

όμοία έστlν ή βασιλεία τών ουρανών ζύμΥJ' Υ)ν λαβοuσα γuνη

ένέκρυψεν εΕς &λεύρου σάτα τρία, έ:ως ou έζυμώθη δλον» (Ματθ.13,33). 'Εσύ θά ηθελες νά ξέρεις τό μυστικό αυτών

τών λόγων, τίμια &οελφή. 'Όντως d αl>τούς βρίσκεται μεγά-

274


λο πνευματικό μυστικό. Στήν κοσμική λογική αι)τή ή ίστο

ρία φαίνεται άπλή μέχρι γελοία. «Ψυχικος οΕ: &νθρωπος ου

δέχεται τα τοu Πνεύματος τοu Θεοu· μωρία γCχ.ρ αιJτ4') έστι,

καl ου δύναται γνώναι' δτι πνευματικώς ανακρίνεται» (Α' Κορ. 2,14). Καί δταν πνευματικά &νακρίνεται,δπως ανέκριναν οί &γιοι, τότε αι)τή ή ίστορία φαίνεται ώς έξης : Ή ζύμη σuμβολι'ζει τό Άγω Πνεuμα, ή γυναίκα συμβολί

ζει τήν ψυχή τοu &νθρώπου, πού Ε:λαβε &πό τόν Θεό καί

Ε:βαλε μέσα της, τρία σάτα, δηλαδή τίς τρεΙς ίκανότητες της

ψυχΎjς, τόν νοu, τήν καρδιά καί τή θέληση. 'Όλα αl>τά ζυμώ

νονται καί ύγραίνονται μέ τή μαγιά, οιαπερνώνται δηλαδή

μέ τό Άγω Πνεuμα.

Μ' &λλα λόγια ή ψυχή τοu χριστιανού, δταν &ξιωθεί,

λαμβάνει &πό τόν Δημιουργό Της τό Πνεuμα Του. Λαμβά

νοντάς το' τό κρατά aτόν νου της' εως δτου ό νοuς νά θεο

ποιηθεί καί τό κρατά στήν καρδιά του, έ:ως δτου ή καρδιά

νά θεοποιηθεί καί τό κρατά ατή θέλησή του, έ:ως δτου δλη ή

θέληση νά θεοποιηθεί καί ασταμάτητα τό κρατά καί στά

τρία σάτα ταυτόχρονα' εως δτου δλη ή ψυχή νά θεοποιηθεί.

'Όταν δ λα θεοποιηθούν, τότε καί άγιάζουν, καί αυξάνεται

σάν ζύμη πού ζυμώθηκε. Κι Ε:τσι ή ψυχή γίνεται μεγάλη καί

πλούσια καί &για. Τότε ή ψυχή εΙ ναι σέ θέση, &κόμα καί τό

σώμα της -σάν οργανό της- νά τό πνευματοποιήσει, &να

γεννήσει καί άγιάσει.

'Άραγε οέν ε!ναι τέτοιο τό Βασίλειο τοu Θεοu; Καί ή

ίστορία οέν εΙναι θαυμαστή ; Ε!.ρήνη καί χάρη σέ σένα &πό τόν Κύριο

275

lll.


Στόν πατέρα πού παραπονr.έται.

γιά τόν άyνώμονα γιό.

Γράφεις πώς τόν έ:στελνες στίς έμπορικές σχοΛiς, γιά νά

-yίνει πιό μορφωμένος καί καλύτερος από σένα. ΑUτός Εγtνε

πιό μορφωμένος αλλά πολύ χειρότερος από σένα. Καί τή

δική του καί τή δική σου φήμη στήν πόλη κατέστρεψε σέ

πολύ σύντομο χρόνο απ' δ ;τι χρειάστηκες έσύ γιά νά φτά

σεις στό αξίωμα του έμπορικοu σuμβούλου14 • Μορφώνοντάς

τον στό έξωτερικό εκανες οίκονομίες οχι μόνο στό σώμα

σου , αλλά καί στόν Θεό καί στήν ψυχή σου. Είχες σταματή

σει νά πηγαίνεις στήν Έκκληmα- κοστίζει, πρέπει νά ανά

ψεις κερί καί νά δώσεις χρήματα στόν δίσκο ! Είχες σταματήσει νά γιορτάζεις καί τή σ λάβα σου - κοστίζει: τό γλυκό

ψωμί καί ot καλεσμένοι καί ό tερέας! 'Όλα τοί>τα τά έγκατέλειψες, μόνο καί μόνο γιά νά τελειώσει ό γιός σου τLς σπου

δές του στή Βιέννη καί στό Παρίσι. Καί πράγματι σέ κάποια

πράγματα έ:γινε π ιό tκανός από σένα: Ξέρει καλύτερα τά

έμπορικά βιβλία , καί τή διπλή λογιστική. Άλλά ot πελάτες λιγοστεύουν στό μαγαζί σου. Πέτρωσες από τήν απορία.

Μά --αναρωτιόσουν- ό γιός μου ξέρει ξένες γλώσσες καί

έπιδέξιες τεχνικές καί χειρίζεται τά θέματα πού (χφοροί>ν τό

συνάλλαγμα καί τό κέρδος καί σέ μένα τόν αδαή Ερχόταν ό

λαός , ένώ d αύτόν τόν έπιδέξιο κανένας; Καημένε aνθρωπε ,

έσύ ξεχνάς κάτι έλάχιστο , από τό όποίο έξαρτaται καί ή

έπιτuχία στό έμπόριο καί ή νίκη στόν πόλεμο. Ό λαός θέλει

τόν aνθρωπο , αλλά έσύ του προσφέρεις τόν τεχνοκράτη. Ό

"ΚaJfa: ύπάΧληλος έμπορικοϋ καταστήματος. Έδώ έννοείται γραφείο λογι

στικών, φορολογικών, έμπορικών καf. ο[κονομικών θεμάτων.

276

ΔΡΟΜΟΣ ΔαΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕτΑΙ ...

λαός φοβάται δ ,τι εχει νά κάνει μέ τόν τεχνικά έπιδέξιο

απάνθρωπο. Γι' αύτό ot πρώην πελάτες σου μέ κατεβασμένο κεφάλι αποφεύγουν τό μαγαζί σου καί κοιτοί>ν αλλα μα

γαζιά.

Μέ πολύ μεγάλο θησαυρό (χyόρασες απάνθρωπο κατα

στροφέα. Ό γιός σου δέν θέλει νά ξέρει γιά ότιδήποτε απ'

δλα έκείνα πού στόν λαό καί τήν πόλη σας σέβονται. Ό Θε

ός, ή ψυχή, ή προσευχή, ή σλάβα , ή Ελεημοσύνη, ή ανθρωπιά ,

ή ανεκτικότητα- δλα αύτά γι' αύτόν είναι παραμύθια τών

παλιών αδαών έμπόρων. Είναι πάντα νευρικός καί θυμωμέ

νος στό μαγαζί, μόνο στό καφενείο είναι εϋθυμος. Τό καφε-- ~ I I Ι Ι Ι Ι Ι

νειο ειναι το σπιτι του στην πραγματικοτητα, και το σπιτι

καί τό μαγαζί- τόπος γιά έκΟρομή. 'Όμως δποιον τό καφε

νείο τόν εuλογεί' τό amτι τόν αναθεματίζει.

Τελικά σέ έξαπάτησε τόσο έπιδέξια καί πείστηκες

έντελώς δτι είναι πιό tκανός από σένα πράγματι. Σοu έξή

γησε δτι γιά τήν έπιτuχ(.α καί τόν έκσuγχρονισμό του μαγα

ζωu είναι απαραίτητο νά βγάλετε τό ονομά σου, καί νά

γράψετε τό δικό του. Έσύ aκακα δέχτηκες τήν πρότασή

του, αλλά αuτός , ό τεχνικός του διπλοί> λογιστικοί> , σας

όδήγησε wς τά δικαστήρια. Οϋτε καν φανταζόσουν , τί ση

μαίνουν δλα αuτά , wσπου μία μέρα , θυμωμένος μετά από

τό νυχτερινό μεθύσι , σοu εΙπε ανοιχτά , δτι έσύ είσαι έ:νας

άπλός ζητιάνος τοu δρόμου , χωρίς τίποτα δικό σου. Παρα

πατώντας πΥjγες στό δικαστήριο καί στούς δικηγόρους , καί

στούς φίλους. 'Όμως ολοι αύτοί , κρίνοντας τό θέμα , έ:να σου

εΙ παν: 'Ότι ό γιός σου , έπιδέξια καί έντελώς , σέ απέκλεισε

από τήν περιουmα σου. Καί πολλά ακόμα μοu γράφεις περί

τών μάταιων προσπαθειών νά σου έπιστραφοuν έκείνα πού

277

Αrισr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΥΣ

μέ τόν !.Ορώτα σου τίμια άπέκτησες γιά δλη σου τή ζωή. Κα~

τελικά στήν άπελπιmα ρωτάς, έάν είναι άμαρτία, νά σκοτώ

σεις Εναν άπάνθρωπο γιό;

τί νά σκοτώσεις, τόν νεκρό; Μά δέν είναι ό κάθε άπάν

θρωπος πτώμα, πού διαλύεται μπροστά στά μάτια τοu κό

σμου; Μήν σκοτώσεις, λοιπόν, τόν γιό σου, άλλά παρακάλε

σε Εκείνον, ό Όποίος είναι ό μόνος πού μπορεί χα~ τόν γιό

σου νά ζωντανέψει κι έσένα νά σώσει. Καλύτερα ~νε ζητιά

νος μέ ψυχή παρά έγκληματ~ας χωρ~ς ψυχή. Εσύ άκόμα

είσαι πιό πλούσιος άπό τόν γιό σου. Κι έσύ μπορείς περισ

σότερο νά βοηθήσεις έκείνον, παρά αl>τός έσένα. Επέστρε

ψε σ' έκείνα πού είχες έγκαταλε~ψει γιά τόν γιό σου. Επέ

στρεψε στόν Θεό,στήν Εκκλησ~α,στή σλάβα,στήν ψυχή

σου. και έάν δέν Εχεις τό κερ~ οϋτε τό γλυκό ψωμ~ οϋτε λε

φτά, ό Θεός δλα τά βλέπει, έσύ πρόσφερε άντί αl>τοu &να

στεναγμούς χα~ δάκρυα χα~ προσευχές. Εάν χρειαστεί νά

ζητιανεύεις κυριολεκτικά, νά λές στά κατώφλια των ξένων

άνθρώπων: «Δώστε κάτι γιά τό ψωμ~ χα~ γιά τό κερ~ - τό

ψωμ~ γιά μένα τόν γέρο, χα~ τό κερ~ γιά τόν γιό μου, γιά τή

σωτηρ~α του»! 'Έτσι πές χα~ στό κατώφλι τοu πρώην δικοu

σου μαγαζιοu, νά τ άκούσει κι αl>τός. ΆΛλά δταν μέ ντροπή

ζητιανέψεις,είναι σάν νά κερδ~εις μισθό. Τότε πήγαινε χα~

&:ναψε κερ~ στήν έκκληmα τοu Θεοu. Μέ αl>τό θά συγκινή

σεις Εκείνον πού τά βλέπει δλα, χα~ Αl>τός θά σέ βοηθήσει.

Καλύτερα θά συζητήσεις τό θέμα μέ τό κερ~ παρά μέ τό

τσεκούρι.

Ό Θεός νά σέ βοηθήσει

278


112. 1 Στόv μαραγκό Ήλ!α Σ. σχετικά μέ τά λΙryια τοu Χρr.στοϋ στό Κατά Μάρκοv 9 ,1.

Τά λόγια τοu Σωτήρα, γιά τά όποία ρωτάς, είναι: «Άμην

λέγω ύμίν δτι εtm τινες τών ώδε έστηκότων, οϊτινες ou μη γεύσωνται θανάτου έ:ως &ν 'ίδωσι την βασιλε~αν τοu Θεοu

έληλυθυίαν έν δυνάμει» (Μάρκ. 9,1). Κάποιοι έρμηνεύουν λανθασμένα τό ΕUαγγέλιο λέγοντας, δτι δΥjθεν ό 'ίδιος ό Κύ

ριος νόμιζε' δτι τό τέλος τοu κόσμου θά ~νει ΎJδη d έκε~νη τή γενιά' όπότε κάποιοι μεταξύ των παρόντων θά τό ζήσουν

χα~ θά τό δοuν.

'Όμως ό Χριστός λέει: «OU μη γεύσωνται θανάτου έ:ως &ν 'ίδωσι την βασιλε~αν ... » πού σημα~νει, δτι άφοu ζήσουν αl>τό τό γεγονός και πάλι σωματικά θά πρέπει νά πεθάνουν μετά.

Είναι σαφές, λοιπόν, δτι τά παρά πάνω λόγια δέν άναφέρο

νται στό τέλος τοu κόσμου χα~ ατή γενική οψη τοu Βασιλε~

ου τοu Θεοu, δηλαδή d έκείνον τόν κόσμο τών (χyγέλων. Άλλά ό Σωτήρας έδώ μιλά περ~ τοu Οuράνιου Βασιλε~ου, τό

όποίο άπό έκείνο τόν κόσμο περνά στ~ς ψυχές των δικα~ων

ώς δύναμη τοu Άγ~ου Πνεύματος κατά τή ζωή έδώ στή γη

πρ~ν τή δοκψασ~α τοu θανάτου. 'Όταν ό &:νθρωπος μέ τή

μετάνοια καθαρ~σει άπό κάθε βρωμιά, τότε στήν ψυχή του

κατεβα~νει άπό πάνω ή δύναμη τοu Πνεύματος τοu Θεοu,

χα~ τότε ή ψυχή αισθάνεται τό Βαmλειο τοu Θεοu μέσα του.

Πώς τό αισθάνεται; 'Όπως τήν «δικαιοσύνη καl ειρήνη καl

χαρα έν Πνεύματι Άγ~c.υ» (Ρωμ. 14,17). Κα~ άκόμα τό αισθάνεται δπως τήν έσωτερική δύναμη' πνευματική' κατά

τόν λόγο τοu 'ίδιου αποστόλου: «06 γαρ έν λόw ή βασιλε~α τοu Θεοu, άλλ' έν δυνάμει» (Α' Κορ. 4 ,20). Κα~ άκόμα τό αισθάνεται δπως τό παράξενο οuράνιο φώς : «'Ότι ό Θεος ό

279


είπων έκ σκότους φώς λάμψαι, δς ελαμψεν έν ταίς καρδίαις

ήμών» (Β' Κορ. 4,6). 'Όταν ή άνθρώπινη ψυχή γεμίζει μέ τή δικαιοσύνη καί τήν είρήνη καί τή χαρά καί τή δύναμη καί τό

φώς, τότε ό lΧνθρωπος ένθοuσιασμένα ζητωκραυγάζει, δπως

κάποως πού βρΥjκε θησαυρό aτόν άγρό: «Δόξα Σοι»!

Ό Υίός τοϋ Θεοϋ ταπεινώθηκε καί κατέβηκε άνάμεσα

στούς άνθρώπους, γιά νά κάνει τούς άνθρώπους υίούς Θε

οϋ. «'Ότι δέ έστε υίοί» γράφει ό άπόστολος τοϋ Θεοϋ,

«έξαπέστειλεν ό Θεος το Πνεϋμα τοϋ υίοϋ αuτοϋ είς τeχς

καρδίας ύμών, κράζαν· άββά ό πατήρ» (Γαλ. 4 ,6). Δηλαδή δποωι δεχθοϋν μέσα τους έκεΙνο τό 'ίδω Πνεϋμα, πού

ύπΥjρχε στόν Υίό τοϋ Θεοϋ Ίησοϋ, α6τοί γίνονται συγγενείς

τοϋ Θεοϋ, τέκνα Θεοϋ κατά τό ελεος καί τή χάρη τοϋ Πανύ

ψιστου.

Πώς -θά ρωτήσεις έσό--- τό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ μπαίνει

μέσα μας καί έμείς πάλι μπαίνουμε στό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ;

Τοϋτο εΙ ναι έντελώς άπλό. Καί ό άέρας μπαίνει μέσα μας, κι

έμεΙς aτόν άέρα. Καί τό φώς μπαίνει μέσα μας, κι έμεΙς στό

φώς. Καί ή μυρωδιά τών λουλουδιών τοϋ άγροϋ μπαίνει μέ

σα μας άπό μακριά, κι έμεΙς σέ τούτη τή μυρωδιά. Παρό

μοια εΙ ναι καί μέ τό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ. 'Εκείνο ερχεται σέ

μάς καί μπαίνει μέσα μας Ύjδη κατά τή διάρκεια τοϋ βίου

μας έδώ στή γη. 'Όταν άποχωριζόμαστε α6τόν τόν κόσμο,

έμεΙς μπαίνουμε στό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ. 'Όταν διαβάζουμε

τό Πάτερ ήμώνλέμε: «'Ελθέτω ή βασιλεία σου»! (Ματθ.

6,10). Δηλαδή ελα νά μπεΙς μέσα μας 'Εσύ μέ τό Άγω Πνεϋμα Σου, καί νά κυριαρχήσεις πάνω στίς ψυχές μας

δπως πάνω στό δικό Σου βασίλεω!

'Ό ;τι έί παμε ως τώρα ίσχύει γιά δλους τούς χριστιανούς'

οί όποΙοι κοπιάζουν καί έκλιπαροϋν τόν Θεό, νά κατοικήσει

280

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ Θεο ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕτΑΙ ...

μέσα τους τό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ. Άφοϋ ό Κύρως εΙπε

έκεΙνα τά λόγια καί μπροστά aτούς άποστόλους καί μπρο

στά σέ πολύ λαό. Άλλά ίδιαίτερα γιά τούς άποστόλους

έκεΙνα τά λόγια τοϋ Χριστοϋ άναφέρονται προφητικά στή

Μεταμόρφωση τοϋ Κυρίου, ή όποία, κατά τά λόγια τοϋ &γι

ου Θεοφύλακτου της ΆχρίΟας «fιταν είκόνα της μελλοντικΥjς

ο6ράνιας δόξας», δηλαδή έκείνης της δόξας, στήν όποία θά

εΙναι ο!. δίκαωι. Καί δπως ό Χριστός κατά τή μεταμόρφωση

θαυμαστά ελαμψε μέ τίς άστραπές ετm κατά τόν 'ίδω τρόπο

θά λάμψουν ο!. δίκαωι. Ό Πέτρος, ό Ίάκωβος καί ό Ίωάννης

fιταν έκεΙνοι πού εΙδαν τή Μεταμόρφωση τοϋ Χριστοϋ στό

Θαβώρ. Άλλά άκόμα δλοι οί άπόστολοι κατά τήν Πεντηκο

στή εΙδαν καί αίσθάνθηκαν τό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ· πώς, μέ

σω τοϋ Άγίου Πνεύματος, κατεβαίνει άπό τόν οuρανό έπά

νω τους έν έίδει πuρίνων γλωσσών.

Ό Χριστός νά σέ εuλογεΙ, καί νά σοϋ δώσει νά αίσθανθείς

τό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ μέ τήν αίώνια δύναμη καί στό θνητό

σώμα σου. Νά αίσθανθεΙς καί νά άναγγέλεις στά άδέλφια

σου τή χαρούμενη έίδηση γιά τό Βασίλεω τοϋ Θεοϋ, Βασί

λειο ζωής, φωτός καί της αίώνιας χαράς.

ΙΙρός ένα συγγραφέα

113. I σχετικά μέ τό τί νά κάνουμε φέτος γιά τήν εi.ρήνη aτόν κόσμο.

Στό έκτενές γράμμα σας μόνος σας έκθέσατε τήν άπά-, ' I I ., I t t I I I '1'

ντηση στο ερωτημα· την απαντηση, η οποια για μενα ει ναι

εuκολα κατανοητή άλλά δύσκολο νά τή δεχτώ. 'Εσείς λέτε

νά μήν σuναντιώνται γιά τά θέματα της παγκόσμιας είρήνης

ο!. ύπουργοί διαφόρων κρατών, άλλά σέ κάθε κράτος ό λαός

281

Απσr ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

ιΧμεσα νά διαλέγει όρισμένους ανθρώπους, ot όποίοι θά συναντηθούν καί θά άπαpασίσουν τά περί εψήνης. 'Έτσι άπα

ντάτε πεπεισμένος, δτι μ' α&τό τόν τρόπο σίγουρα θά απο

φευχθεί ό πόλεμος καί θά έγκατασταθεί μόνιμη εψήνη με

ταξύ τών λαών. Άλλά σάς ρωτώ: Π ο ιός θά καθοδηγήσει

τοUτες τίς εκλογές εάν οχι καί πάλι α&τοί ot 'ίδιοι ύπουργοί ; Συνεπώς ποιός ιΧλλος θά μποροuσε νά εκλεγεί παρά πάλι

α&τοί ot 'ίδιοι ύπουργοί η όμοiδεάτες τους; Έάν λέγατε νά κληθεί tερέας, γιά νά άγιάσει τό νερό στό σπίτι δπου άπα

φασίζουν τά περί εψήνης, νά σταυρώσει α&τό τό σπίτι μέ τό

&.γιο σημείο τοu σταυροί> τοu Χριστοί> καί νά τό θυμιάσει

μέ λιβάνι καί ϋστερα άπ' α&τό νά (ψχf,σουν ot συζητήσεις καί ot συμφωνίες, θά καταλάβαιναν τήν πρότασή σας ot λαοί τοu Θεοί> στόν κόσμο σάν δικαιολογημένη κλήση στόν πα

ντοδύναμο Δημιουργό (ενώ ot πολιτικοί ειρηνοποιοί 'ίσως σάν κλήση σέ μή άρμόδιους). 'Όμως ας άφήσουμε καλύτερα

κάθε λογικός <Χνθρωπος νά πράξει εκείνο τό όποίο τό

Πνεuμα τόν διδάσκει, ενώ εγώ κι εσείς καί πολλοί <Χλλοι,

πού οϋτε εκλέγονται οϋτε εκλέγουν ας άναρωτηθοuμε: τί νά

πράξουμε εμείς φέτος γιά τήν εuλογημένη ειρήνη μεταξύ

τών άνθρώπων; 'Όταν βάλουμε ετσι τήν ερώτηση' τότε Εγώ

επιστρέφω d εκείνα τά τρία, μέ τά όποία ό ορθόδοξος ίερέας μπαίνει συχνά σέ κάθε χριστιανικό σπίτι, καί α&τά είναι: Τό νερό, ό σταυρός καί τό θυμίαμα. Τό νερό, δηλαδή τά δά

κρυα, ό σταυρός δηλαδή ή πίστη καί τό θυμίαμα δηλαδή ή

προσευχή. Μέ τά δάκρυα μετανοίας νά πλυθοuμε άπό τίς

άμαρτίες άπό τόν παλιό χρόνο , μέ τήν πίστη νά ζωντανέ

ψουμε τίς ψυχές μας καί νά τίς ύψώσουμε πρός τά &.για

οuράνια, ενώ μέ τήν προσευχή νά εκλιπαροuμε τόν Κύριο

νά μάς χαρίσει εκείνο τό όποίο είναι απαραίτητο γιά μας

282


καί γιά δλα τά άδέλφιά μας d α&τό τόν πλανήτη' τήν εuλογημένη εψήνη μεταξύ τών άνθρώπων.

Φέτος θά μεγαλώσει καί θά φέρει καρπό τό σιτάρι πού

σπάρθηκε πέρσι. Μέ τόν 'ίδιο τρόπο ή κακία της προηγού

μενης ζωής μας θά μεγαλώσει καί θά φέρει τόν καταραμένο

της καρπό εάν δέν τήν ξεριζώσουμε. Γιά νά μήν είναι ό νέος

χρόνος δπως καί ό παλιός καί άκόμα χειρότερος πρέπει στή

θέση τοu κακοί> σπόρου νά σπείρουμε καλό σπόρο! Τό ξερί

ζωμα δμως τοu κακοί> σπόρου καί ή σπορά τοu καλοί> άπό

πνευματικής <Χποψης ονομάζεται μετάνοια. Α&τός εΙναι ό

άρχικός λόγος στό Εuαγγέλιο: «Μετανοείτε» (Ματθ. 3,2)εΙ ναι ό πρώτος λόγος τοu σιωπηλοί> προφήτη τοu Ίορδάνη,

τοu Βαπτιστή τοu Χριστοί>. «Μετανοείτε καl πιστεύετε εν

τφ εu~» (Μάρκ. 1 ,15)- εΙναι τό πρώτο κήρυγμα τοu Χριστοί>. Μόλις μετά άπό τρία χρόνια διδαχΥjς τών μαθητών

Του aτόν δρόμο δλων τών άρετών ό Κύριος τούς παρέδωσε

τή μυστική επιστήμη περί εψήνης. «ΤαUτα λελάληκα ύμίν»

λέει,«'ίνα εν εμοl ειρήνην εχητε» (Ίωάν. 16,33). «Ειρήνην άφίημι ύμίν, ειρήνην την εμην δίδωμι ύμίν» (Ίωάν. 14 ,27). Α&τό σημαίνει, πρώτα, δτι ή ειρήνη είναι άπό τόν Θεό καί

δώρο τοu Θεοί>, καί δεύτερο, δτι ή εψήνη εrχ_εται στό τέλος

σάν στέμμα καί καρπός πολλών ήθικών άσκήσεων καί δλων

τών αλλων άρετών. Βρίσκεται στήν κορυφή της σκάλας, της

όποίας τό πρώτο σκciλi είναι ή μετάνοια. Προηγείται ή εψή

νη μέσα στούς άνθρώπους καί επειτα ερχεται ή εψήνη μετα

ξύ τών άνθρώπων. Π ο ιός θά τό Ύ)ξερε ποτέ, εάν αuτό δέν

είχε άναγγελθεί στό Εuαγγέλιο ; Πρώτα ή εψήνη μέ τόν Θεό, καί μετά ή ειρήνη μέ τούς άνθρώπους. Είναι σαφές δτι ή

ειρήνη μπορεί νά ύπάρχει μόνο εάν ό <Χνθρωπος δέν βλέπει

τόν συνάνθρωπο μέσω τοu άέρα άλλά μέσω τοu Χριστοί>.

283

ιl 11


Καί είναι σαφές παρακάτω δτι ό κάθε ζωντανός &.νθρωπος

μπορεί νά συνεισφέρει γιά τήν εLρήνη στόν κόσμο, καί νά

είναι συνεργάτης στό κογκρέσο της ειρήνης, χωρίς νά κινηθεί

από τή θέση του καί παραμένοντας &.γνωστος σ' δλους

έκτός από τόν Θεό. Νά μας χαρίσει ή Πρόνοια δσους περισ

σότερους τέτοιους μυστικούς συνεργάτες γιά τήν ειρήνη με

ταξύ των παιδιων τοu Θεοί>.

114: 1 Στόν κατάδικο Π. Γ., ποό παραπονr.έται. • -yιά τήν άδΟΟα τών άνθρώπων.

Λές δτι δέν φταίς γι' α&τό γιά τό όποίο καταδικάστηκες.

Σ' έ:να νυχτερινό καυγά στό δρόμο σκοτώθηκε έ:νας &.νθρω

πος. Οί δολοφόνοι βιαστικά διασκορπίστηκαν, κι έσύ τυ

χαία βρέθηκες κοντά στόν νεκρό δταν πέρασε τό περιπολι

κό. Σέ συνέλαβαν. Σέ καταδίκασαν. Τώρα παραπονιέσαι

γιά τήν αδικία των ανθρώπων. 'Ορκίζεσαι δτι καταδικάστη

κες &.δικα. Μετά από τό πρ&>το σου γράμμα, σέ παρακάλε

σα νά μοu έξομολογηθείς δλη σου τή ζωή. Κι έσύ τό εκανες.

Διαβάζοντας τό δεύτερο γράμμα σου, φώναξα: «Μά τό &.ξι

ζε»!

'Άνθρωπε τοu Θεοί>, &.ξιζες αuτή τή βαριά τιμωρία έάν

οχ ι γιά έκείνο τό εγκλημα' τότε σίγουρα γιά δ λα τ' &.λλα

έγκλήματά σου. Ό τά πάντα όρ&>ν Δικαστής είδε τά ύπόλοι

πα έγκλήματά σου σέ δλη σου τή ζωή, άλλά κατά τό ελεός

Του καί κατά τή γνωστή μέθοδό Του τά εκρυψε από τούς

ανθρώπινους μάρτυρες, περιμένοντας τή μετάνοιά σου.

'Όμως έσύ δέν μετάνιωνες, δέν έξομολογιόσουν, οUτε προ

σευχόσουν στόν Θεό, οUτε κοινωνοuσες. Ά ντίθετα, συνέχιζες

284


μυστικά νά πράττεις τό κακό χα[ Ύ]σουν έ:τοιμος νά σκοτώ

σεις τόν καθένα ποό θά d έμπόδιζε στίς &.τιμες πράξεις σου. Μόνο λόγω της βιαιότητάς σου απέναντι στή γυναίκα σου

&.ξιζες φυλακή. Έκείνη δέν σέ μήνυσε στόν γήινο δικαστή.

Άλλά οί κραυγές της ακούστηκαν απ' τόν αLώνιο Δικαστή.

Γιά νά σέ γυρίσει απ' δλους τούς κακούς δρόμους καί νά

σέ κατευθύνει στόν δρόμο τοu δικαίου, γιά νά σοu θυμίσει

τήν ψυχή καί νά σέ προειδοποιήσει γιά τόν θάνατο καί τή

φοβερή δίκη ή Πρόνοια τοu Θεοί> σέ εφερε έκείνη τή νύχτα

στόν τόπο τοu έγκλήματος. 'Έτσι σ' επιασαν οί &.νθρωποι

χα[ καταδικάστηκες σέ φυλακή.

Ή περίπτωσή σου μοu θυμίζει ζωηρά έ:να μεγάλο χρι

στιανό &γιο, τόν 'Εφραίμ τόν Σύρο. Στά νιάτα του ό

Έφραίμ άμάρτανε πολύ, δμως δέν καταδικάστηκε οUτε γιά

μία άμαρτ[α. Συνέβη δμως κλέφτες νά κλέψουν έ:να πρόβα

το από τόν γείτονά του. Ό γείτονας κατηγόρησε τόν

Έφραίμ. Καί ό Έφραίμ, έντελως αθωος γι' α&rή τήν κλοπή,

βρέθηκε φυλακισμένος. Πικραμένος γιά τήν άνθρώπινη αδι

κία ό Έφραίμ &.(τχισε νά κλαίει καί νά θρηνεί μπροστά στόν

Θεό. 'Όμως παραμένοντας φυλακισμένος μέ πολλούς

&.λλους έγκληματίες, &.(τχισε νά συζητεί μαζί τους. Ρωτοuσε

μέ τή σειρά τόν καθένα τους, γιατί βρέθηκαν στή φυλακή. Ό

έ:νας τοu είπε τό έ:να, ό &.λλος &.λλο. Στίς άμαρτίες τους ό

Έφραίμ αναγνώρισε τίς δικές του άμαρτίες, γιά τίς όποίες

οUτε κάποιος τόν κατηγόρησε, οUτε κανείς τόν καταδίκασε.

Κα[ τό πνεuμα του συν'Υjλθε καί αναγνώρισε δτι βρέθηκε στή

φυλακή οχι λόγω τοu κλεμμένου προβάτου' άλλά λόγω των

πολλων &.λλων έγκλημάτων του. Καί μετάνιωσε ό Έφραίμ

ταπεινά μπροστά στόν Θεό γιά δ λα τά έγκλήματά του. Κα[

&.(τχισε μέ δάκρυα νά προσεύχεται στόν Θεό νά τοu σuγχω-

285

Ι ι

ΑΓIΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

ρήσει τίς μυστικές άμαρτίες του, εuγνωμονώντας Τον ταυ

τόχρονα πού τόν πέταξαν στή φυλακή γιά εκείνο πού δέν

διέπραξε. Καί σύντομα τόν Ελευθέρωσαν ώς αθώο. 'Όμως

τοuτο τό γεγονός εκανε όλόκληρη αναστροφή στήν ψυχή

τοu 'Εφραίμ. Ή φυλακή τόν δέχτηκε άμαρτωλό, καί τόν

&φησε&yιο.

Ειρήνη σέ σένα καί ύyεία από τόν Κύριο

ns. 1 Στψ ά&λφότητατοϋ<<Ά-γίοο Ίωάννου» γιά τά άποκαλυπtικά ψαLνόμενα τΥjς έποχΥjς μας.

Διαβάσατε τήν Αποκάλυψη τοu Ίωάννη καί σας κυρίευσε

φόβος. Σας φαίνεται δτι έκείνες οί φοβερές περιγραφές

αναφέρονται ακριβώς στήν έποχή μας. Κάποιος σας έρμή

νεuσε δτι δλοι έκείνοι οί φοβεροί δράκοι καί τά θηρία ηδη

ηρθαν στόν κόσμο: Καί ό κόκκινος δράκος (Απ. 12, 3) ώς «σοσιαλισμός», καί τό μαuρο δεκατοκέρατο θηρίο (Απ.

13,1) ώς «μασονισμός» καί τό δικέρατο θηρίο (Απ. 13,11) ώς «αtρεσψ>. Καί δλα αUτά τά τέρατα στόν πόλεμο ένα

ντίον του χριστιανισμού!

Ακριβώς ετσι είναι, αδέλφια μου. Στήν έποχή μας ή κό

λαση Εχει ξεσηκώσει δλες τίς στρατιές της Εναντίον τοu Χρι

στοί) καί οί πραγματικοί χριστιανοί πρέπει χωρίς φόβο νά

κοιτοuν μπροστά τους, μέ δυνατή πίστη καί εμπιστοσύνη

στόν μοναδικό Ανίκητο. Μά,δέν είπε ό Κύριος στούς ακο

λούθους Του, δταν ύπήρξαν μόνο μιά χούφτα στή μέση της

Ρωμαcκης αUτοκρατορίας: «Μη φοβοu το μικρΟν ποίμνιον

δτι εuδόκησεν ό πατηρ ύμών δοuναι ύμίν την βασιλείαν»

(Λουκ. 12,32). Καί αuτά τά προφητικά λόγια πραγματο-

286


ποιήθηκαν. Οί ακόλουθοι τοu Χριστοu ύπερνίκησαν τή Ρω

μcΧCκή αUτοκρατορία καί πολλά αλλα βασίλεια στή γη, κερ

δίζοντας τό Βασίλειο τών Οuρανών.

Ή Αποκάλυψη είναι βιβλίο, τό όποίο, νομίζω, Εχει προφητική σημασία γιά δλες τίς γενιές τών χριστιανών μέχρι τό

τέλος τοu χρόνου. Γι' αUτό κάθε γενιά έφάρμοζε τό νόημα

αUτοu τοu βιβλίου στήν έποχή της. Αφοu σέ κάθε έποχή ξε

σηκωνόταν εναντίον της πίστης τοu Χριστοί) καί από κά

ποιος δράκος. Θωρακισμένος μέ δ λα τά δπλα της γης καί

&θεος, κάθε δράκος απ' αUτούς σηκωνόταν, φούσκωνε, σύ

ριζε' εκτόξευε δηλητήριο' δ μ ως τελικά καθένας τους θρυμ

ματιζόταν καί γινόταν στάχτη. Καί πάντα, ό παντοδύναμος

Χριστός παρέμενε νικητής έπάνω σέ κάθε τέρας πού εμφα

νιζόταν μέσα στήν Αποκάλυψη.

'Έτσι γινόταν σέ δλους τούς αίώνες καί ετσι θά είναι καί

στόν τελευταίο αίώνα, πρίν τήν Κρίση τοu Θεοu. Διαβάστε

προσεκτικά, τί λέει ό όραματιστής της Αποκάλυψης: 'Όλα

τά θηρία,δλοι οί δράκοι καί δλοι οί βασιλείς του ψεύδους θά

ξεσηκωθούν έναντίον τοu Αμνοu τοu Θεοu καί ό Αμνός τοu

Θεοu θά τούς νικήσει δλους. «Ούτοι μετα τοu ιΧρνίου πολε

μήσουσι' και το αρνίον νικήσει αuτούς' δτι κύριος κυρίων

Ε:στι και βασιλεύς βασιλέων» (Απ. 17 ,14). τι παραπάνω θέλετε από μιά τέτοια Εγγύηση γιά τή νίκη

τοu Χριστοu ; Διότι ό Χριστός είναι πού έδώ παρουσιάζεται ώς Αμνός. Στούς γήινους πολέμους γιά τίς περιουσίες καί

τά κράτη ποτέ δέν είναι γνωστό από πρίν ποιός θά νικήσει,

καί παρόλα αUτά οί πολεμιστές καί στίς δυό πλευρές μάχο

νται θαρραλέα καί μέ Ελπίδα. Άλλά έμείς κάνουμε πνευμα

τικό πόλεμο, τοu όποίου ή νίκη είναι έκ τών προτέρων

έγγυημένη από τόν 'ίδιο τόν Θεό καί προφητευμένη καί προ-

287 111

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

βλεπόμενη καί κατοχυρωμένη. Μέ πολΜς νίκες τοu &νίκη

του Χριστοί> επάνω σέ δλοuς τούς &πόστολοuς τοu ψεύδους

καί στίς οργανώσεις τοu σκότους.

Αuτός εΙ ναι ό τελευταίος πόλεμος; Ποιός ξέρει; Άφοu

Α6τός είπε: «Περι δΕ: της ήμέρας εκείνης και ωρας οuδεις

οίδεν' οuδε ot &:yγελοι τών οuρανών ' ει μη ό πατήρ μου μό

νος» (Ματθ. 24 ,36). Έάν α6τός είναι ό τελευταίος πόλεμος γιά τόν Χριστό καί εναντίον τοu Χριστοί>; 'Έ , ας είναι! Έάν

είναι ό τελευταίος, ακριβώς γι' α6τό νά χαιρόμαστε καί νά

ε6φραινόμαστε! Άφοu &.ν καί d α6τόν τόν τελευταίο πόλεμο ή μάχη θά εΙ ναι σφοδρότατη, αλλά καί τά στεφάνια της δό

ξας θά είναι λαμπρότατα. Ό τελευταίος πόλεμος θά σημαί

νει τήν τελευταία καί τήν πιό μεγαλειώδη νίκη τοu Άμνοu.

Ποιός &πό τούς χριστιανούς δέν θά επιθυμοUσε μέ τήν καρ

διά του , νά είναι συμμέτοχος ακριβώς α6της της νίκης τών

νικών;

Μήν φοβάστε , λοιπόν , ή νίκη της πίστης τοu Χριστοί>

είναι πιό ισχυρά Εγγυημένη καί (χπό τά θεμέλια της οικου

μένης. Α6τός κατά τή θέλησή Του αναβάλλει τήν τελευταία

νίκη 'ίσως γιά νά μπορέσει νά τή δεί δσο μεγαλύτερος (χριθ

μός ανθρώπων γίνεται' από τόν οuρανό καί από τή γη' καί

περισσότερες καρδιές νά τή χαροuν.

116. 1 Στόν εlσοδηματία Μόμτσιλο Ν., πού ρωτά τί όπηρχε πρ(ν άπό τόν Χριστό.

Παρόλο πού είστε χριστιανός ρωτάτε: «'Όταν ot χριστιανοί μιλοuν περί Χριστοί> ώς κέντρου καί &.ξονα της &νθρώπι

νης tστορίας, τί ύπΎ]ρχε στόν κόσμο πρίν από τήν εμφάνιση

288


τοu Χριστοί>;». 'Όπως μαθαίνω, είστε &.νθρωπος διαβασμέ

νος καί ευγενικός , όπότε πιστεύω πώς δταν μπείτε λίγο πιό

βαθιά στήν επιστήμη της πίστης τοu Χριστοί>, θά σάς εΙ ναι

δλασαφή.

Θά σάς καταστεί σαφές , δτι πρίν &πό τόν Χριστό πάλι

ύπηρξε ό Χριστός. Καί δτι στό τέλος τοu κόσμου πάλι θά

είναι ό Χριστός. Δηλαδή πρίν &πό τήν εμφάνιση τοu Λόγου

τοu Θεοί> , της Σοφίας τοu Θεοί> , τοu αtώνιου Λόγου , στό

ανθρώπινο σώμα' στήν προσωπική αποστολή στή γη ' fιταν

τοUτος ό 'ίδιος ό Λόγος τοu Θεοί>, τούτη ή Σοφία τοu Θεοί> ,

τοUτος ό αtώνιος Λόγος της θε~κης Τριάδας , οχι εμφανιζό

μενος ατή σάρκα αλλά ενεργώντας ακούραστα μέσω εκλεγ

μένων ανθρώπων , τών ύπηρετών Του: Μέσω προφητών , δί

καιων καί σαρών. 'Όλοι εκείνοι ονόμαζαν τούς έαυτούς τους

ύπηρέτες τοu Θεοί> .Ό Χριστός δέν είναι ύπηρέτης &λλά ό

nός , δέν είναι στρατιώτης τοu βασιλιά αλλά ό Βασιλιάς , δέν

είναι κανενός πρόδρομος αλλά ό Μεσσίας.

Έσείς όπωσδήποτε θά Έχετε δεί κάποιο δράμα ατό θέα

τρο ' δπου ό πρωταγωνιστής δέν εμφανίζεται αμέσως &λλά

&ργότερα . 'Όμως δλα τά πρόσωπα τά όποία εμφανίζονται

στή σκηνή πρίν από τόν πρωταγωνιστή α6τόν προσδοκούν '

αuτόν αγγέλλουν καί δ ;τι συμβαίνει ύπαινίσσεται αuτόν.

'Έτσι καί στό πελώριο δράμα όλόκληρου τοu κόσμου ολοι

προσδοκούσαν καί δλα ύπαινίσσονταν τόν μεγαλειώδη

Μεσσία , τόν πρωταγωνιστή. Καί ό προφήτης ετσι Τόν ονο

μάζει Μγοντας: «Κύριος ό Θεος τών δυνάμεων εξελεύσε

ται » (Ήσ. 42 , 13) « ... και οφθήσεται ή δόξα Κυρίου , και

οψεται πάσα σάρξ» (Ήσ. 40 , 5). 'Έτσι προφητεύθηκε πολ

λές έκατοντάδες χρόνια πρίν - ετσι καί συνέβη . Άφοu ot διαστάσεις τοu δράματος τοu Χριστοί>, καί χρονικά καί χω-

289


ρικά, είναι περισσότερο άπό γιγαντιαίες.

Διαβάστε τήν παραβολή Του περ[ τών κακών γεωργών

(Ματθ. 21 ,33). Αύτή θά σάς τά έξηγήσει δλα καλύτερα άπ' δ ;τι έγώ ό θνητός. Κα[ άκοϋστε μαρτυρ[ες τοϋ Υδιου τοϋ Κυ

ρ[ου περ[ τοϋ έαυτοϋ Του: «Άμην άμην λέγω ύμίν, πριν

Άβραeχμ γενέσθαι έγώ είμι» (Ίωάν. 8,58). Ό Άβραάμ γεννήθηκε μερικές χιλιάδες χρόνια πρ[ν άπ' Αuτόν. Άκόμα μ[α

μαρτυρ[α άκοϋστε άπό τό 'Cδιο τό στόμα Του: 'Όταν Τόν

ρώτησαν ot 'Εβραίοι «Σu τ[ς εΙ;» τούς είπε ό Ίησοϋς «την άρχήν» (Ίωάν. 8,25). 'Έτσι Τόν ονομάζει χα[ ό τέταρτος Εuαγγελιστής λέγοντας: «'Εν άρχΥj fιν ό Λόγος» (Ίωάν.

1,1). Τελικά στό δραμα τΥjς Άποκάλυψης τοϋ 'Ιωάννη Έκείνος

λέγει γιά τόν έαυτό Του άπό τούς οuρανούς: « Έγώ είμι το Α και το Ω, λέγει Κύριος ό Θεός, ό ων και ό fιν και ό έρχόμε

νος, ό παντοκράτωρ» (Άπ. 1 ,8) «και ό ζών, και έγενόμην νεκρός, και ίδού ζών είμι είς τοuς αίώνας τών αίώνων, και

εχ_ω τας κλείς τοϋ θανάτου και τοϋ (!.δου» (Άπ. 1 ,18). Βλέπετε,λοιπόν,δτι πρ[ν άπό τόν Χριστό χα[ πάλι ό Χρι

στός fιταν, χα[ μετά τόν Χριστό - πάλι ό Χριστός. Κα[ πάλι

στό τέλος θά άγγελθεί <ψετα δυνάμεως και δόξης πολλής»

(Λουκ. 21 ,27). Θά Ε:ρθει πάλι, γιά νά δώσει τό τέλος α6τοϋ τοϋ δράματος τοϋ κόσμου, τοϋ όπο[ου ό 'Ίδιος ε κανε χα[

τήν&.fΙΊfι. Θά πείτε: «το μυστήριον τοϋτο μέγα έστ[ν» (Έφ. 5 ,32)!

'Άραγε ή πεταλούδα είναι μικρό μυστήριο ; Πόσω μάλλον ό Δημιουργός της πεταλούδας!

Είρήνη σέ Σάς χα[ χαρά άπό τόν Κύριο Χριστό

290


117. Στόν Χατζή Μλάντεν Σ.

-γιά τη σεr.ρά τών έντο").i;)ν aτόν νόμο.

Έσύ ξέρεις τ[ς δέκα έντολές τοϋ Θεοί>. Ξέρεις τή σειρά

τους, πώς πάνε ή μ[α μετά τήν &λλη. Κα[ α6τή ή σειρά γιά

σένα είναι άγαπητή. Στούς π[νακες τοϋ Μωυση είναι γραμ

μένες α6τές ot έντολές κατά σειρά, ot τέσσερις στόν πρώτο π[νακα χα[ ot εξι στόν δεύτερο. Ot πρώτες τέσσερις όρ[ζουν τή σχέση τοϋ άνθρώπου μέ τόν Θεό, ένώ ot αλλες εξι όρ[ζουν τή σχέση τοϋ άνθρώπου μέ τόν &νθρωπο. Στά παλιά μας

είκονοστάσια θά τ[ς δείς πάντα ετσι: ot τέσσερις έντολές σ' ενα π[νακα χα[ ot εξι aτόν δεύτερο.

Ξαφνικά fιρθες σέ άμηχαν[α! Διαβάζοντας τό Εuαγγέλιο

βρήκες, δτι ό Κύριος Χριστός Ε:κθεσε αuτές τ[ς έντολές μέ

&λλη σειρά, χα[ οχι ετσι δπως έσύ τ[ς εμαθες στό δημοτικό

σχολείο άκόμα. Δηλαδή, δταν Τόν πληmασε κάποιος πλού

σιος νεαρός χα[ ρώτησε, τ[ νά κάνει γιά νά κερδ[σει τήν

αίώνια ζωή, ό Κύριος τοϋ άπάντησε: <ψ η μοιχεύσtJς, μη φο

νεύσι:Jς, μη κλέΨΥJς, μη ψευδομαρτυρήΟΥJς, τ[μα τον πατέρα

σου και τΥ)ν μητέρα σου» (Λουκ. 18 ,20). Έσύ τώρα παραξενεύεσαι χα[ ρωτάς: Γιαu ό Χριστός δέν είπε τ[ς έντολές κα

τά τήν παλαιά σειρά άλλά uς άντέστρεψε;

'Ω άγαπητέ άδελφέ, είναι άνε[πωτη ή σοφ[α τοϋ Θεοί>!

Μέ τήν οuράνια σοφ[α Του ό Χριστός άνάμεσα στούς

άνθρώπους fιταν πλήρως πρακτικός. Α6τός έφάρμοζε τούτη

τή σοφ[α άνάλογα μέ τήν περ[πτωση δπως τήν άλοιφή άνά

λογα μέ τό τραϋμα. Μήν ξεχνάς δτι έκε[νη τή στιγμή ό Χρι

στός μιλά σέ ενα νέο &νθρωπο χα[ συνάμα πλούσιο. Άλλά

ποιά άμαρτ[α προσκολλάται περισσότερο στή νεότητα χα[

τόν πλοϋτο έάν οχι ή μοιχε[α; Σάν πολύποδας στό φαρδύ

291


δέντρο! Διαπερνώντας βαθιά καί άκριβώς στό παρελθόν τοu

νεαροu ό Κύριος θέλει νά τόν προειδοποιήσει οχι μόνο γιά

τίς έντολές τοu Θεοu σλλά καί γιά τήν άμαρτία της νεότητας

τών πλουσίων.

Έάν εΙχε σταθεί μπροστά στόν Κύριο κάποιος δολοφό

νος καί Τόν ρωτοΟΟε γιά τίς έντολές τοu Θεοu, έ::yώ πιστεύω,

δτι θά τοu f)..εyε πρώτα: «06 φονεύσεις»! Έάν μπροστά Του εΙχε σταθεί κλέφτης, θά τοu ελεγε

πρώτα: «06 κλέψεις»! Έάν μπροστά Του εΙ χε σταθεί ψευδομάρτυρας, Α6τός

θά τοu f)..εyε πρώτα: «06 ψευδομαρτυρήσεις»! Έάν μπροστά Του εΙχε βγεί δποιος δέν τιμά τούς γονείς,

στήν πρώτη θέση θά τόνιζε τήν έντολή: «τίμα τον πατέρα

σου καl τΥjν μητέρα σΟυ»!

Μ ήν σκεφθείς, λοιπόν, οUτε γιά μία στιγμή δτι ό Κύριος

τυχαία άνακάτωσε τίς έντολές, η άκόμα δτι ξέχασε τή σειρά

τοuς. Μά Αότός τίς εδωσε , πώς θά τίς ξεχνούσε! Αότός στό

σκοτάδι τοu Σινά μέ κρότο τών βροντών καί λάμψεις τών

άστραπών Εγραψε μέ τό δάχτυλο στούς πέτρινους πίνακες

τίς δέκα έντολές Του καί τίς παρέδωσε στόν ύπηρέτη Του

τόν ΜωυσΥj. Άλλά δταν Έκείνος ό 'ίδιος κατέβηκε σάν για

τρός άνάμεσα aτούς άνθρώπους , έφάρμοζε άνάλογα μέ τίς

άρρώστιες καί τό φάρμακο.

Ειρήνη καί ε6λογία άπό τόν Χριστό

118. I Στόν eμπορο Στάνιμφ Ι.' πού ρωτά αν εlναι ή Τρίτη lΧτuχη μέρα.

Mou γράφετε δτι καί ό πατέρας σας καί έσείς θεωρείτε

292

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑ! ...

τήν Τρίτη &.τuχη μέρα. Έγώ νομίζω,δτι έσείς καί ό πατέρας

σας άμαρτάνετε στόν &γιο 'Ιωάννη τόν Βαπτιστή, θεωρώ

ντας τή δική του ή μέρα &.τuχη. Καί δμως, ή σ λάβα σας εΙ ναι

άκριβώς τήν ή μέρα τοu άγίου 'Ιωάννου. Έκτός καί &.ν δέν

γνωρίζετε -σίγουρα αότό θά εΙναι- δτι ή Έκκλησία άφιέρω

σε τήν Τρίτη σ' αότόν τόν μεγάλο καί θαυμάσιο &γιο! 'Όχι

μία άλλά δλες τίς Τρίτες τοu χρόνου. 'Όμως πρίν άπ' δλα

έπιτρέψτε μου μία σύντομη έξήγηση σχετικά μέ τίς άφιερώ

σεις τών ήμερών της έβδομάδας. Ή 'Ορθόδοξη Έκκλησία,

χειραγωγημένη άπό τό Άγιο Πνεuμα, άφιέρωσε τίς Δευτέ

ρες στούς &γιους άγγέλους τοu Θεοu, τίς Τρίτες στόν &γιο

'Ιωάννη τόν Βαπτιστή, τίς Τετάρτες στόν τίμιο σταυρό τοu

Κυρίου, τίς Πέμπτες aτούς &γιους άποστόλοuς τοu Θεοu , τίς

Παρασκευές aτόν τίμιο σταυρό τοu Κυρίου, τά Σάββατα σ'

δλους τούς &γιους μάρτυρες γιά τήν πίστη , τίς Κυριακές στήν Άνάσταση τοu Χριστοu.

Ά νάλογα μ' αότές τίς άφιερώσεις Εχουν διαταχτεί καί ot κανόνες άναyνώσματος, ψαλμωδίας καί προσευχών γιά κά

θε μέρα της έβδομάδας, πού Έσείς -σάν καλός ορθόδοξος

χριστιανός' δπως ονομάζετε τόν έαuτό σας- θά επρεπε νά

διαβάζετε καί νά γνωρίζετε. Καί κάθε άφιέρωση άπ' αότές

μας έξυπηρετεί ώς έ::yγύηση της νίκης μας στή μάχη καί aτόν

κόπο γιά τή σωτηρία της ψυχης μας. Ot άνίκητοι &.γγελοι τοu Θεοu, ώς τροφοδότες καί άκόλουθοί μας , μας δίνουν

κουράγιο συνέχεια , γιά νά μήν πέσουμε μέ τό πνεuμα μας.

Ό &γιος 'Ιωάννης νίκησε καί τόν έαuτό του καί τούς δημίοuς

του καί τόν χρόνο. Ό τίμιος σταυρός τοu Κυρίου εΙναι τό

αtώνιο σύμβολο της νίκης της άλήθειας τοu Θεοu έπάνω στό

ψεuδος καί της δικαιοσύνης έπάνω στήν άδικία. Ot &γιοι άπόστολοι τοu Θεοu νίκησαν τόν κόσμο. 'Όλοι ot &γιοι μάρ-

293


τuρες γιά τήν πίστη νίκησαν μέ τόν τίμιο θάνατό τους δλους

τούς βασανιστές τους καί δλες τίς δυνάμεις της κόλασης.

'Ένώ ό 'ίδιος ό Χριστός εΙ ναι ό κύριος νικητής της άμαρτίας,

τοϋ 'Άδη καί τοϋ θανάτου. Αύτός εΙναι ή Ιtμπνευση καί ή

σύνθεση δ"λων τών καλών νικών. Γι' αύτό ή Κυριακή παρου

σιάζει πρωτίστως τή νίκη τών νικών. 'Έμείς οί χριστιανοί πι

στεύουμε, δτι οί νικητήριες δυνάμεις τοϋ φωτός κυριαρχοϋν

πάνω στίς μέρες, καί οχι κάποιες ακαταμάχητες ά.στρολογι

κές μοίρες. Μέσω τοϋ Χριστοϋ ό &:νθρωπος εΙναι μεγαλύτε

ρος ά.πό τά ά.στέρια καί π ιό δυνατός ά.π' δλους τούς ά.στερι

σμούς.

Κι Ιtτσι, λοιπόν, ή Τρίτη, ή μέρα τοϋ μεγάλου προφήτη

καί προδρόμου τοϋ Χριστοϋ, δέν Εχει τίποτα κακό μέσα της,

έκτός έκείνου τοϋ κακοϋ πού οί &:νθρωποι Εριξαν πάνω της.

Άφοϋ οί μέρες καί οί έποχές εΙναι ύπό τήν έξουσία τοϋ Θε

οϋ. Καί ό Θεός μάς δίνει μέρες σάν καθαρά φύλλα, φωτι

σμένα μέ φλογερό ΎJλιο. Γιά ν' ά.φήσει κάθε &:νθρωπος τό

ά.ποτύπωμα της ψυχής του σέ κάθε τέτοιο φύλλο, ά.πό τή

γέννηση έ:ως τόν θάνατο. 'Όπως ό Σωτήρας &:φησε τό άπα

τύπωμα τοϋ προσώπου Του στό μαντήλι της &γιας Βερονί

κης. Φανταστείτε, πόσες δύσμορφες καί ά.ποτρόπαιες εLκό

νες θά έμφανίσουμε στή μελλοντική Κρίση τοϋ Θεοϋ, έάν

δέν μετανοήσουμε Εγκαίρως καί δέν διορθωθοϋμε! 'Έάν με

τανοήσουμε, ό Θεός δλες τίς βρώμικες μέρες μας θά τίς λευ

κάνει καί τή δυσμορφία μας θά τή μεταστρέψει σέ λαμπρή

ά.γγελική μορφή. Κατά τόν λόγο τοϋ προφήτη: «Καl δεϋτε

διαλεχθώμεν, λέγει Κύριος καl έαν (;)σι ν αί άμαρτίαι ύμών

ώς φοινικοϋν, ώς χιόνα λευκανώ, εαν σε i:)σιν ώς κόκκινον,

ώς Ιtριον λευκανώ » (Ήσ. 1 , 18). Δέν σάς εΙ ναι σαφές , δτι δέν

μάς κάνουν οί μέρες &:τυχους άλλά έμείς τίς μέρες; Δέν πέ-

294


φτει ή γρουσουζιά τών ή μερών στούς ά.νθρώπους, άλλά ή

γρουσουζιά τών άμαρτωλών ά.νθρώπων έπάνω στίς ήμέρες

τοϋ Θεοϋ. Σάν βρώμικα στίγματα! 'Έσείς ά.ναφέρατε τήν

Τρίτη σάν ήμέρα της μάχης τοϋ Κόσσοβου. Μέ τοϋτο δέν

ά.ποδεικνύεται τίποτα. Άφοϋ οί Σέρβοι σκοτώθηκαν στό

Κόσσοβο τήν Τρίτη οχι έξαιτίας της κακης μοίρας τής Τρί

της, άλλά έξαιτίας της κακής μοίρας τών ά.ριστοκρατών

τους. Ή λαr:κή ψυχή δέν καταδίκασε τήν Τρίτη, οuτε τόν

&γιο Λάζαρο έπειδή ξεκίνησε τή μάχη τήν Τρίτη. Ή λαr:κή

ψυχή εψαξε καί βρήκε αLτίες της ηττας πολύ πιό πρίν ά.πό

έκείνη τήν Τρίτη τοϋ Κόσσοβου. Καί έξέφρασε ή ψυχή τοϋ

λαοϋ δίκαιη κρίση:

« ot άρtστοχράτες, καταραμένες ol ψυχές τους, καταπάτησαν τήν πίστη καί τήν τιμtότητα,

στήν άφροσύνη τους πi;pαν lσχ;j,

μέ τ' &λοyα εμπαtναν σrόν ναό

καί μέ τ' aχόντω τό πρόαpορο €πtαναν .1»

Καί δμως παραμένει έ:να φρικτό μυστικό σέ σχέση μέ τίς

ήμέρες. Συνέβη, κάποιος νά κάψει τό σπίτι τοϋ γείτονά του

τήν Παρασκευή. Ό Ιtνοχος παρέμεινε &:γνωστος. Πέρασε λί

γος χρόνος, καί τά παιδιά τοϋ έμπρηστη παίζοντας εκαψαν

τό δικό του σπίτι - τήν Παρασκευή. ΕΙ ναι ή Παρασκευή μέ

ρα κακης μοίρας; 'Όχι, άλλά ή άμαρτία εΙ ναι κακης μοίρας.

'Ένας ά.πό τούς Βυζαντινούς αύτοκράτορες , εLκονομάχος ,

πέταξε ά.πό τήν Ά γία Σοφία τίς εLκόνες τά Χριστούγεννα.

Τήν έπόμενη χρονιά τόν σκότωσαν συνωμότες κατά τήν

ε'Cσοδο στήν Άγία Σοφία - τά Χριστούγεννα. ΕΙ ναι , λοιπόν ,

τά Χριστούγεννα μέρα κακης μοίρας; 'Όχι, άλλά ή άμαρτία

εΙναι κακής μοίρας. 'Όποιος σ' αύτά βλέπει κάποια τυφλή

295


μοίρα τής ή μέρας, αuτός μαντεύει μέ μάγια. Άλλά δποιος

διαβάζει τέτοια σύμβαντα ώς προειδοποίηση η σήμα Α&τοϋ

πού τά πάντα όρά' α&τός διαβάζει εξυπνα.

Συνήθως οί &νθρωποι φοβοϋνται έκείνη τήν μέρα, τήν

δποια εΙχαν πράξει κάποιο Εγκλημα. 'Όμως τοϋτο τόν φρι

κτό φόβο μέσα τους έκχύει πάλι Έκεϊ:νος πού τά πάντα όρά

καί οχι ή 'ίδια ή μέρα. Σέ κάθε περίπτωση, λοιπόν, δ λες οί

μέρες τοϋ Θεοϋ εΙ ναι καθαρές καί &θώες.

ΕΙ.ρήνη καί χαρά &πό τόν Κύριο

119. 1 Πρός έναν κατάδtκο, πού ρωτά γι.ά τήν ψευδομαρτυρία.

Καταδικάστηκες στή φυλακή. Καί τώρα κάθεσαt στό κελί

καί στή σιωπή κοσκtνiζεις όλόκληρη τή ζωή σου μέ ψιλό-ψιλό

κόσκινο. Παραξενεύεσαι πώς δλα ξετuλίχθηκαν σάν έ:να κου

βάρι δταν κατεβαίνει τό βουνό! Ή ζωή σου ερρεε Ύ)συχα, μέ

προκοπή καί ικανοποίηση ωσπου ψευδομαρτύρησες γιά τόν

&δελφό σου. Δικαιολογοϋσες τόν έαuτό σου: Άδελφός μου

είναι! Ποιόν θά βοηθήσω, &κόμα καί μέ ψευδομαρτυρία, &ν

οχι τόν &δελφό μου; 'Έτσι κυλοϋσαν μέσα σου λανθασμένες

σκέψεις' καί μέ τέτοιες σκέψεtς αμυνόσουν μπροστά στούς

δικαστές. Σ' α&τό τό επιχείρημα έ:νας δικαστής σοϋ &πάντη

σε δτι τελικά δλοι αδέλφια είμαστε καί έπομένως μέ α&τόν

τόν τρόπο σκέψης θά μπορούσαμε νά δικαιολογήσουμε τά

πάντα! Μόλις τότε κατάλαβες, πώς οί λάθος σκέψεις σέ όδή

γησαν σέ κακή πράξη.

Μοϋ &φηγήθηκε έ:νας ψευδομάρτυρας τήν έξΎjς ίστορία:

«Ψευδομαρτύρησα», λέει , «Εξαιτίας ένός βοδιοϋ . 'Όμως μέ-

296


χρι τή δίκη δέν θά Εφθανε ή ύπόθεση, έάν δέν πήγαινα μόνος

μου νά καταγγείλω τόν έαuτό μου. Κι επρεπε νά μέ καταγ

γείλω. Άφοϋ οί τιμωρίες τών ανθρώπων καί πάλι εΙ ναι πιό

εuκολες &πό τίς τιμωρίες τοϋ Θεοϋ. Δύο χρόνια μετά τήν

ψευδομαρτυρία μου τό σπίτι μου ~νε σκιάχτρο γιά τόν κό

σμο. Ή πρώτη &τυχf.α πού μοϋ συνέβη fιταν δτι τά βόδια ζε

μένα στό κάρο γκρεμίστηκαν σέ κάποια χαράδρα καί κατα

στράφηκαν· καί τά βόδια καί τό κάρο. Μ' αυτή τήν είδηση μέ

προϋπάντησε ή γυναίκα μου τό βράδυ εκείνης της 'ίδιας μέ

ρας δταν μετά &πό τήν ψευδομαρτυρία γύρισα σπίτι &πό τό

ε!.ρηνοδικεϊ:ο. Μετά &πό μερικές έβδομάδες χτύπησε κεραυ

νός τή στάνη μου καί σκότωσε δλα τά πρόβατα. Καί οί κλέ

φτες μέ λήστεψαν δυό φορές. και ή γυναίκα μου αδυνάτισε'

καί παρότι καταχρεώθηκα προσπαθώντας νά τή γιατρέψω

πέθανε βασανισμένη. 'Ένα μου παιδί, έ:ως τότε πάντα ύγιές,

ασθένησε βαριά καί &ρχισε νά πέφτει μέρα καί νύχτα' καί νά

βγάζει &φρούς &πό τό στόμα καί νά τρίζει τά δόντια. Πτω

χός, καταχρεωμένος, κακομοίρης, τιποτένιος, μιά μέρα πα

ραπονέθηκα σ' έ:να φίλο μου γιά τήν κακή μου μοίρα. Καί

α&τός, σάν κεραυνός &πό τό οuρανό' μέ ρώτησε:

Μήπως Εχεις ψευδομαρτυρήσει ποτέ; Σάν νά ξύπνησα σέ

κρύα νεροποντή τά θυμήθηκα δλα καί δλα ~ναν ξεκάθαρα.

Χωρίς νά &παντήσω στόν φίλο μου τίποτα, έκείνη τήν στιγμή

πήγα στό δικαστήριο, τό δήλωσα καί τά όμολόγησα δ λα.

Πέρασα φυλακή, καί τώρα &ρχισα νά φτιάχνω τή ζωή μου

&π' τήν ά.ρχjι. Άλλά εμαθα καλά νά φοβάμαι τόν Θεό».

Βλέπεις πόσες δυστυχίες μποροϋν νά συμβοϋν στόν ψευ

δομάρτυρα; Άφοϋ τέτοιος εΙ ναι ό νόμος τοϋ Θεοϋ, &δελφέ

μου: Ζωντανό πϋρ, δέν μπορεϊ:ς νά τό πατήσεις , χωρίς νά

καεϊ:ς. 'Όταν πατάς τούς μαλθακούς νόμους τών ανθρώπων ,

πού &λλάζουν συχνά, συμβαίνουν δυσκολίες καί ταλαιπω-

297


ρίες. Πόσο μάλλον ό πύρινος καί αίώνιος νόμος τοϋ ζώντος

Θεοί>.

«06 ψευδομαρτυρήσεις» (Έξ. 20,16),είναι ή εντολή τοϋ Θεοί>, γραμμένη καί στίς δύο διαθηκες τοϋ Θεοί>, στήν Πα

λαιά καί στήν Καινή. Δέν είναι μικρό πράγμα νά πείς ψέμα

μπροστά στό πρόσωπο τοϋ Θεοί> καί τών αγγέλων τοϋ Θε

οί>. Δέν είναι μικρό πράγμα νά σταθείς μέ άσκέπαστο κεφά

λι μπροστά στόν Σταυρό καί τό Ει'χχyγέλιο καί νά φωνάξεις : «'Ορκίζομαι στόν Ζώντα καί παντοδύναμο Θεό, δτι α6τή ή

άλήθεια είναι ψέμα η δτι αuτό τό ψέμα είναι άλήθεια' καί δπως έγώ είπα όρθά Ε:τσι νά μέ βοηθήσει έμένα ό Θεός»!

'Όντως δέν είναι περίεργο τότε πού ό Θεός της άλήθειας καί

τοϋ δικαίου χτυπά ενα ψευδομάρτυρα στά χέρια μέ τό μα

στίγιό Του, τόν δεύτερο στά πόδια, τόν τρίτο στά μάτια, τόν

τέταρτο στούς συγγενείς του, τόν πέμπτο στά βόδια, καί

οϋτω καθ' έξης. Νά έ:να ζωντανό παράδειγμα στή γειτονιά

μας , πώς τό άόρατο μαστίγιο τοϋ Θεοί> χτύπησε εναν ψευ

δομάρτυρα στά μάτια: 'Ορκίστηκε ό ανθρωπος ψευδόμενος

γιά ενα κομμάτι γης' πού πλήρωσε άκριβότερα άπό ενα

έκατομμύριο δουκάτα, άφοϋ πρώτα τό πλήρωσε μέ τήν ψυ

χή του. Βάδιζε πρώτα στό δικό του κομμάτι άργά. 'Όμως

μόλις άπό τόν δικό του άyρό βάδισε d έκείνο τό καταραμένο κομμάτι γης, τοϋ άφαφέθηκε ή δραση. Τό άόρατο μαστίγιο

τοϋ Θεοί> χτύπησε α6τόν τόν ψευδομάρτυρα στά μάτια. Καί

νάτος τυφλός κάθεται δίπλα στήν έστία του.

Νά τί συμβαίνει στόν κόσμο τοϋ Θεοί> σ' δσους νομίζουν ,

δτι ό κόσμος είναι δικός τους καί οχι τοϋ Θεοί>.

Άλλά έσύ, διάβαζε τήν Ά γία Γραφή, καί νά φοβάσαι τόν

Θεό. Καί θά διαφωτιστείς. Καί δλα θά είναι καλά άπό τήν

b.w:fι. 'Έλεος καί είρήνη άπό τόν Θεό

298


120. 1 Σ' ένα θεολόγο γιά τή σημασία της φράσης: «Έξιχγοραζόμενοι τΟν καφόν» (Έφ. 15, 16).

Ρωτάς τί σημαίνουν τά λόγια: « Έξαγοραζόμενοι τον καιρόν». Ό μακάριος 'Ιερώνυμος έρμηνεύει ώς έξης: «'Όταν

χρησιμοποιούμε τόν χρόνο σέ καλές πράξεις, τότε τόν εξα

γοράζουμε». Ό μακάριος Θεοφάνης ό 'Έγκλειστος λέει:

«Νά στρέφουμε τόν χρόνο σέ Οφελός μας γιά τούς αίώνιους

στόχους μας». Τά λόγια τοϋ άπόστολου τοϋ Θεοί> Ε:χουν

παρόμοια σημασία μέ τά λόγια τοϋ Θεοί>: «Πραγματεύσα

σθε έν i;) Ε:ρχομαι» (Λουκ. 19,13). Καί δταν Αl>τός επιστρέψει, δηλαδή δταν ό Χριστός ξαναέρθει γιά νά κρίνει τόν κό

σμο , θά μάς ρωτήσει πώς πραγματευόμασταν μέ τά δοσμέ

να μας τάλαντα. Πώς χρησιμοποιούσαμε τόν καιρό της ζωης

μας. 'Εάν δίναμε τό φθηνό γιά νά κερδίσουμε τό άκριβό ,

δπως ό 'Ιακώβ, η άντίθετα τό άκριβό γιά νά άποκτήσουμε

τό φθηνό, δπως ό Ήσαϋ. Έάν ύποκύψαμε στούς σκανδαλι

σμούς α6τοϋ τοϋ εφήμερου αίώνα καί πουλήσαμε τήν ψυχή

μας γιά τίς «γλυκές» γήινες πικρίες η αν δώσαμε τά πάντα

γιά τήν ψυχή μας;

η· α6τό νά εκτελείς τίς εντολές τοϋ Χριστοί> κάθε μέρα

δπως ot περιστάσεις ζητοϋν. Μέ τοϋτο θά εξαγοράζεις τίς χαρισμένες μέρες σου άπό τόν Θεό. Άφοϋ στήν άλήθεια τό

νά έξαγοράζουμε σημαίνει κυριολεκτικά νά πληρώνουμε.

Πλήρωνε μέ τά λίγα , γιά νά λάβεις τό μεγάλο. Έργάσου λί

γο, γιά νά βασιλεύεις αίώνια. Άφοϋ ό Δημιουργός μας, μάς

ύποσχέθηκε τήν αίώνια βασιλεία στήν αίώνια ζωή. Έάν κά

ποιος είναι δεμένος σκλάβος στή φυλακή , νά μήν τεμπελιά

ζει καί νά μήν λέει: «έγώ δέν είμαι σέ θέση τίποτα νά κά

νω»! 'Άς μετανοεί καί ας προσεύχεται στόν Θεό άπό τό

299

ιll

Αrισr ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

πρωί έ:ως τό βράδυ στό σκοτάδι του κελλιοu του. Καί αύτό

θά τό μετρήσει ό Θεός τό 'ίδιο δπως καί d έκείνον πού χτίζει έκκλησίες μέ τόν πλοί>το του. Ό Δημιουργός μας βλέπει τίς

σuνθηκες τοu καθενός, καί ζητά άπό τόν κάθε fι.νθρωπο νά

κάνει έκείνο πού μπορεί άναλόγως μέ τίς σuνθηκες.

Σκύψε τό κεφάλι κάθε μέρα γιά νά διακονήσεις τήν ψυχή

σου. Πλήρωσέ την μέ τήν πνοή τοu Πνεύματος τοu Θεοί> μέ

σα σου, τό Όποίο σέ κινεί πρός κάθε καλό. Έάν δέν τό κά

νεις, θά σέ τσαλακώσει σάν πανί καί θά σέ πάει στήν κατα

στροφή. Παρόμοια μέ τό όρμητικό ποτάμι, στό όποίο οί

άδέξιοι δέν ξέρουν νά στρίψουν τόν δικό τους νερόμυλο

άλλά κατεβαίνουν μαζί του στήν fι.βυσσο. 'Έτσι εΙ ναι καί ό

χρόνος της ζωης μας έδώ στή γη. Τούς Ελλογους σώζει καί

σηκώνει έπάνω στά φτερά, ένώ τούς fι.φρονες παρασύρει

καί κατρακυλά wς τήν κατάρρευση. Τούς πρώτους διακο

νεί, στούς δεύτερους κυριαρχεί. Ό καιρός γιά τούς πρώτους

εΙ ναι σέλα, γιά τούς δεύτερους άναβάτης.

Τό φώς τοu Χριστοί> νά σέ φωτίσει

121. I Στόν ταχυδρόμο 'Ηλία Κ. -yιά τήν άπόδεtξη τοϋ 'Όντος τοϋ Θεοί>.

'Ένας φίλος σας , σάς λέει άσταμάτητα δτι δέν ύπάρχει

Θεός! Αύτό σάς βασανίζει σάν μαστίγωμα. Μάχεστε γιά τήν

ψυχή σας καί τή ζωή σας. Καλά καταλάβατε: έάν δέν ύπάρ

χει ζωντανός καί παντοδύναμος Θεός , δυνατότερος άπό τόν

θάνατο , τότε ό θάνατος εΙ ναι ό μόνος παντοδύναμος θεός.

Τότε δλα τά ζωντανά πλάσματα στόν κόσμο εΙναι παιχνι

δάκια στά πόδια του παντοδύναμου θανάτου ' σάν μικρός

300


ποντικός στά πόδια πεινασμένης γάτας. Μιά φορά αναστα

τωμένος ε'ίπατε στόν κακομοψη φίλο σας: «Ό Θεός ύπάρ

χει,έσύ δέν ύπάρχεις»! Καί δέν κάνατε λάθος. Άφοu έκείνοι

οί όποίοι χωρίζονται άπό τόν αιώνιο Ζωοδόχο σ' αύτό τόν

κόσμο, θά εΙ ναι χωρισμένοι καί στόν fι.λλον. Καί ετσι οϋτε

έδώ οϋτε έκεί δέν θά ξέρουν γιά τόν θαυμαστό Δημιουργό

δλων τών πλασμάτων. Άλλά ό χωρισμός άπό Έκείνον εlναι

χειρότερος άπό τό νά μήν ύπάρχει.

Στή θέση σας έγώ θά τοu 'έλεγα άκόμα καί τό έξης:

Λανθασμένα λές, φίλε, δτι δέν ύπάρχει ό Θεός. Ένώ ορθά

θά λές έάν πείς: «Δέν Εχω Θεό». Άφοu έσύ άπό μόνος σου

βλέπεις, δτι οί ύπόλσιπσι fι.νθρωπσι γύρω σου Τόν αισθάνο

νται, γι' αύτό καί σοu λένε δτι ύπάρχει Θεός. Λοιπόν, δέν

εlναι δτι δέν ύπάρχει ό Θεός άλλά έσύ δέν Τόν Εχεις.

Μιλάς λανθασμένα, δπως ό fι.ρρωστος πού θά Ελεγε δτι

δέν ύπάρχει ύγεία στόν κόσμο. Αύτός μπορεί μόνο νά πεί

δίχως νά ψεύδεται: « Έγώ δέν εlμαι ύγιής», ένώ θά ψευδόταν fι.ν 'έλεγε: «Δέν ύπάρχει γενικώς ύγεία στόν κόσμο».

Μιλάς λανθασμένα, δπως καί ό τυφλός πού θά 'έλεγε δτι

δέν ύπάρχει φώς στόν κόσμο. 'Υπάρχει φώς,δλος ό κόσμος

εΙναι γεμάτος άπό φώς, άλλά αύτός, ό κακόμοιρος τυφλός,

δέν Εχει φώς. Έάν θά ΎJθελε νά μιλήσει σωστά, τό μόνο πού

θά μποροuσε νά πεί εΙναι: « Έγώ δέν Εχω φώς». Μιλάς λανθασμένα, σάν τόν ζητιάνο πού θά 'έλεγε δτι δέν

ύπάρχει χρυσός στόν κόσμο. 'Υπάρχει ό χρυσός στή γη καί

κάτω άπό τή γη. 'Όποιος λέει δτι δέν ύπάρχει χρυσός γε

νικώς λέει ψέματα. Θά 'έλεγε άλήθεια , έάν 'έλεγε: « Έγώ δέν Εχω χρυσό».

Μιλάς λανθασμένα, δπως καί ό κακοποιός πού θά μάς

'έλεγε δτι δέν ύπάρχει καλοσύνη στόν κόσμο. Σέ έκείνον τόν

301


'ίδιο δέν ύπάρχει καλοσύνη' οχι στόν κόσμο. η' αUτό δέν θά

Ε:κανε λάθος έάν θά i[}.zyε: «Έγώ δέν Εχω καλοσύνη».

Κατά τόν 'ίδιο τρόπο, γείτονά μου, λανθασμένα μιλάς

δταν λές δτι δέν ύπάρχει Θεός! Άφοu έκεi:νο πού έσύ δέν

Ε:χεις' δέν σημαίνει πώς δέν τό Ε:χουν καί οί &.λλοι' οuτε δτι

δέν ύπάρχει γενικώς. Ποιός σέ έξουσιοδότησε νά μιλάς έν

ονόματι όλόκληρου τοu κόσμου; Πσιός σοu Ε:δωσε τό δικαί

ωμα, τήν αρρώστιά σου νά τήν αποδίδεις σ' δλους καί τήν

ανέχειά σου νά τήν έπιβάλεις d δλους; Έάν δμως όμολογήσεις καί πεi:ς: «Δέν Ε:χω Θεό», τότε

λές τήν αλήθεια καί έκφράζεις τήν όμολογία σου. Άφοu

ύπΥjρχαν καί ύπάρχουν έξαίρετοι &.νθρωπσι' πού οντως δέν

Εχουν Θεό. 'Όμως ό Θεός τούς Εχει, τούς Εχει έ:ως τήν τελευ

ταία τους πνοή. Έάν καί στήν τελευταία τους πνοή δηλώ

σουν δτι δέν Εχουν τόν Θεό, τότε καί ό Θεός δέν θά τούς Εχει

πιά. Καί τούς απογράφει στά Ε:ξοδα. Γι' αύτό σέ παρα

καλώ, φίλε μου, γιά τήν ψυχή σου, γιά τήν αtώνια ζωή καί

γιά τή βασιλεία τοu Θεοί>, έ:νεκεν τών δακρύων καί πληγών

τοu Χριστοί), σέ παρακαλώ' μεταμόρφωσε τήν πεισματική

σου έξομολόγηση σέ μετανοητική έξομολόγηση. Καί έκεi:να

πού επειτα απ' αύτό πρέπει νά πράξεις' θά σου τά πεi: ή

Έκκληmα, ρώτα!

Ειρήνη καί εύλογία από τόν Κύριο

122. I Στόν πατέρα ποό εψαχνε παντοu τό φάρμακο γιά τόν γιό του.

Παντοu εψαχνες φάρμακο καί τίποτα. 'Οπουδήποτε

&.κουγες γιά κάποια μάντισσα, πήγαινες. ΠΥjγες στή Βοσνία,

302


στούς χότζες γιά τά γραπτά. Καί δταν δλα αUτά δέν βοήθη

σαν, κάλεσες τελικά καί τόν ίερέα. Άλλά οuτε ή προσευχή

τοu ίερέα βοήθησε. Ό γιός ασθενοuσε καί πέθανε. Τώρα ή

ζωή σου κατάντησε χωρίς στόχο καί δίχως νόημα. Σκέπτε

σαι τήν αUτοκτονία. Προμηθεύτηκες δηλητήριο, τό Ε:βαλες

κάτω από τό μαξιλάρι σου' καί όλόκληρες νύχrες αποφαm

ζεις, έάν θά τό πιεi:ς η οχι. Ρωτάς, γιατί σέ βασανίζει τόσο ό

Θεός;

Καί έγώ θά ρωτήσω κάτι έσένα. Γιατί έσύ βασανίζεις τόν

Θεό; Γιατί βασανίζεις τόν βασανισμένο γιά σένα στόν σταυ

ρό, τόν Ίησοu Χριστό; ΑUτός ύπέφερε βαρεi:ς πόνους γιά νά

σώσει τούς ανθρώπους από τούς ψεύτικους θεούς, από τούς

ψευδεi:ς σωτήρες καί απ' δλες τίς σκοτεινές δυνάμεις πού

ένεργοuν μέσω αύτών. Καί δμως έσύ παράκαμψες ΑUτόν,

τόν μόνο Άληθινό, καί πήγες πρώτα νά ζητήσεις βοήθεια

από τούς έχθρούς Του, μάντισσες καί μάγισσες. Ό απόστο

λος τοu Χριστοί> συμβουλεύει ώς έξης : «Άσθενεi: τις έν ύμi:ν ; προσκαλεσάσθω τοuς πρεσβυτέρους της έκκλησίας' και

προσευξάσθωσαν έπ' αUτον αλείψαντες αUτον έλα~ έν τc'ρ

ονόματι τοu Κυρίου· και ή εύχΥ] της πίστεως σώσει τον κά

μνοντα, και έγερεi: αύτον ό Κύριος» (Ίακ. 5,14-15). Έσύ, οντως, κάλεσες ίερέα, τόν πρεσβύτερο της έκκληmας, γιά νά

διαβάσει τήν προσευχή στόν &.ρρωστο, αλλά πότε ; 'Όταν απευθύνθηκες πρώτα d δλες τίς μάγισσες καί τούς καταραμένους! Θυμώνοντας πρώτα Έκεi:νον, ό όποi:ος εlναι ό μόνος

πού δίνει ζωή καί ύγεία, τότε &.ρχισες νά τόν παρακαλάς.

Καί ποιός ξέρει μέ τί καρδιά καί τί πίστη ! 'Οπωσδήποτε μέ μοιρασμένη καρδιά καί μέ λίγη πίστη. Ό Θεός μας εlναι

γρήγορος αρωγός σ' έκείνους, οί. όποi:οι μέ όλόκληρη τήν

καρδιά καί πλήρη πίστη ανήκουν αποκλειστικά σ' Αύτόν.

303

Anσr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

Έάν κάποιος προσεύχεται στόν Θεό χαί ατό δαιμόνιο , πα

ραμένει αβοήθητος, αφοu ό Θεός δέν θέλει χαί ό δαίμονας

δέν μπορεΙ, νά τόν βοηθήσει. Ό &γιος προφήτης Ήλίας Ελεyε

στόν λαό μέ τή μοιρασμένη καρδιά: «'Έως πότε ύμεΙς χω

λανεΙτε έπ' αμφοτέραις ταΙς ιγνύαις; ει Ε:στι Κύριος ό Θεός,

πορεύεσθε όπίσω α&rou· ει δΕ: ό Βάαλ, (δηλαδή τό σατανικό

ε'Cδωλο) πορεύεσθε όπίσω αuτοu» (Γ' Βασ. 18, 21). Καί δταν αρρώστησε ό βασιλιάς Όχοζίας, δέν ζήτησε βοήθεια

από τόν ζώντα Θεό αλλά Ε:στειλε τούς ύπηρέτες στό Άχχα

ρόν στόν Βάαλ γιά νά ρωτήσουν, έάν θά γιάνει. Ό &γιος

Ήλίας ακούγοντας αUτό πΥjγε aτόν βασιλιά χαί είπε: <Πάδε

λέγει Κύριος τί δτι απέστειλας αγγέλους έχζητησαι έν τ<f)

Βάαλ μυΙαν θεον Άχχαρών; οuχ οϋτως ή κλίνη, έφ' ης ανέ

βης έχεΙ, ou χαταβήσfl απ' α&rης, δτι θανάτφ αποθανϊl» (Δ' Βασ.1,16).

'Έτσι χαί έσύ βασάνισες τόν Θεό χαί Τόν «θύμωσες». Ό

Θεός νά σέ συγχωρήσει. 'Όμως εuχαρίστησέ Τον πού χαί τόν

γιό σου πήρε χαί έσένα Ε:σωσε από τήν αUτοχτονία χαί τήν

ψυχοκτονία. Καί έπειδή σοu &φησε χρόνο γιά μετάνοια. Νά

παραδοθεΙς από τώρα όλόχληρος d Α&rόν μόνο, μέ δλη σου τήν καρδιά. Καί ή ιΧγάπη Του θά ισχυροποιήσει τή ζωή σου ,

θά φωτίσει τούς δρόμους σου, χαί aτόν γιό σου θά χαρίσει

τό Βασίλειο τών Οuρανών.

Ειρήνη σέ σένα από τόν αναστηθέντα Χριστό

123. Ι Στόν νομικό Γεώργιο Μ. γιά τή δεύτερη έντολή.

Σάν πιστός όρθόδοξος χριστιανός έσύ θά ΎJθελες νά ύπε-

304


ρασπιστεΙς τήν πίστη σου από τούς μισθοφόρους ο!. όποΙοι

αποστάτησαν από τό γένος χαί τήν πίστη έξαιτίας τών κινή

τρων τοu Ίούδα. ΈχεΙνοι σοu λένε δτι ο!. εικόνες είναι έίδω

λα χα[ δτι τό προσκύνημα d α6τές έναντιώνεται ατή δεύτερη έντολή τοu Θεοu. Προκύπτει, δηλαδή, δτι ή πραγματική

Χριστιανοσύνη είναι ειδωλολατρία! Αuτό ισχυρίζονται ο!.

σεχταριστές, ο!. όποΙοι έμφανίστηχαν aτόν κόσμο μόλις πρίν

από εναν αιώνα!

Ρώτησέ τους: Ποιός κατέστρεψε τά έίδωλα στά Βαλκά

νια; Ποιός &δειασε τήν Άθήνα χαί τή Ρώμη από τό δάσος

αγαλμάτων ειδώλων χαί τούς ναούς τους; Ποιός κατέρριψε

τόν Δία, τήν Άρτέμιδα τών Έφεσίων χαί τήν Άστάρτη της

Βαβυλωνίας χαί τήν 'Ίσιδα της Αιγύπτου; Ποιός Εγδuσε τόν

Πέρουν15 από τό βουνό τοu Κιέβου χαί τόν πέταξε στόν

Ντνιέπαρ; Ποιός καθάρισε από τά έίδωλα τή Μικρά Άσία,

τή βόρεια Άφριχή χαί τήν Εuρώπη όλόχληρη; 0!. καινούργιοι σεχταριστές η ή μεγάλη τοu Χριστοu Έχχλησία, ή όποία ατή

σκληρή μάχη έναντίον της ειδωλολατρίας Ε:δωσε έχατομμύ

ρια ανθρώπινες θυσίες χα[ τό ήμερολόγιό της γέμισε μέ τά

όνόματα τών μαρτύρων γιά τήν πίστη στόν εναν αληθινό

Θεό; Ή σέχτα τους δέν Εχει οUτε Ενα μάρτυρα γιά τήν πίστη

τοu Χριστοί). ουτε κατέστρεψε κανένα έίδωλο στόν κόσμο.

ΈχεΙνοι δέν Εχουν χ&ν κανένα χριστιανικό ήμερο λόγιο. Καί

νά ΎJθελαν νά Εχουν , δέν θά μποροuσαν νά τό συνθέσουν μέ

τούς άγίους τους (πού δέν διαθέτουν), αλλά από τούς δι

κούς τους συγγραφεΙς τών &ρθρων χαί τών μπροσούρων.

Έάν θέλουν μάχη έναντίον της ειδωλολατρίας , τί ψάχνουν

στά Βαλκάνια, δπου τά παγανιστικά έίδωλα βρΎjχαν χατα-

15 Πέρουν: Άρχ.αία σλαβική θεότητα τοϋ κεραυνοί> χαί τοϋ φωτός.

305


φύγια μόνο στά μουσεία ; Άφου ή καρδιά τους φλέγεται άπό ζήλο ε:ναvτίον τών ειδώλων' γιατί δέν πάνε στήν πλατιά

Άσία, χα[ στήν Άφρική, χα[ άνάμεσα στούς Άμερικάνους

έρυθρόδερμους, δπου ό παγανισμός δυστυχώς εΙναι δυνα

τός σήμερα δπως χα[ πρίν χιλιάδες χρόνια; Σίγουρα δέν

πάνε d α&τά τά μέρη έπειδή έκεί ή ζωή ένός !.εραπόστολου εΙ ναι σέ κίνδυνο. Διάβασες δτι ό Δόν Κιχώτης, άνακήρυξε τούς άνεμόμυλους φιλήσυχων άνθρώπων οχυρωμένους πύρ

γους τών έχθρών του χα[ ϋστερα τούς έπιτέθηκε μέ στολή

μάχης, γιά νά τούς κατακτήσει. 'Έτσι χα[ έκείνοι άνακήρυ

ξαν τίς &γιες εικόνες μας γιά εΥδωλα καί λυσσασμένα τούς

έπιτίθενται. Άφου δέν θέλουν νά πάνε μέ τίποτα στίς άσια

τικές χα[ άφρικάνικες ζουγκλες.

Άλλά έσύ νά ξέρεις, πώς δπως ή μέρα είναι διαφορετική

άπό τή νύχτα hσι οί χριστιανικές εικόνες εΙναι διαφορετικές

άπό τά παγανιστικά εΥδωλα. Τά ε'ίδωλα είναι άγάλματα ., I I - ')I ') - (' ') Ι '! επινοουμενων και φανταστικων οντων, ενω οι εικονες ει ναι

μορφές άyίων, οί όποίο ι πραγματικά Ε:ζησαν στή γη, μέ τήν

πίστη τους δόξασαν τόν Χριστό χα[ άξιώθηκαν τό Βαmλειο

τών Ουρανών. Έκεί οί φαντασιώσεις, έδώ ή πραγματικότη

τα. Έκεί τά ψέματα χα[ οί παραπλανήσεις, έδώ ή άλήθεια

και μόνο ή άλήθεια. Τά ε'ίδωλα άπομακρύνουν τόν &νθρωπο

άπό τόν πραγματικό Θεό, ένώ οί εικόνες καθοδηγουν τόν

&νθρωπο πρός τόν πραγματικό Θεό. Μέ τή δεύτερη έντολή

Του ό Δημιουργός Υ)θελε νά άποστρέψει τό άνθρώπινο γένος

άπό έκείνο πού τό χωρίζει άπ' Αυτόν, δηλαδή νά τό άπα

στρέψει άπ' δ λα τά δαιμονικά ψέματα, παραπλανήσεις χα[

φαντασιώσεις.

306


124:. 1 Σ' ένα νοικοκύρη πού παραπονι.έται -yuX τό «Φωμt πε!νας» .

Συγκαταλέγεσαι άνάμεσα στούς πρώτους νοικοκύρηδες

του χωριου. Κάθε χρόνο μαζεύεις πολύ σιτάρι, τόσο πολύ,

ωστε ό γείτονάς σου θά μπορουσε μέ τέτοια ποσότητα νά

θρέψει διπλάσια στόματα. Α&τός δέν μαζεύει οϋτε άπό δυό

φορτία άνά κεφάλι' ένώ έσύ μαζεύεις άπό πέντε χα[ εξ ι

φορτία άνά κεφάλι. Κα[ σ' αυτόν φθάνει χα[ περισσεύει,

άλλά έσύ μέ ντροπή κάθε χρόνο άγοράζεις συμπλήρωμα.

Γράφεις, πώς ή οικογένειά σου τρώει πολύ, καί δέν χορταί

νει ποτέ. «'Άνοιξε κάποιο τέρας μέσα τους, χα[ τρώνε άστα

μάτητα χα[ δέν χορταίνουν ποτέ. Σάν νά είναι καταραμέ

νο!»

Δέν ξέρω, έάν εΙ ναι καταραμένο , δμως δτι δέν εΙ ναι ευλο

γημένο , τουτο είναι βέβαιο. Στό πρώτο γράμμα σου έγώ

δέν Υ)ξερα τί νά σου άπαντήσω ' εως δτου ' σ' α&τό τό δεύτε

ρο γράμμα' μου περιέγραψες τόν βίο στό σπίτι του γείτονά

σου. Τώρα τό πράγμα μου εΙναι πιό ξεκάθαρο. Ό γείτονάς

σου εΙναι πολύ ευλαβής καί δταν θέλει νά σπείρει πρώτα

πηγαίνει τούς σπόρους στήν Έκκλησία, γιά νά τούς ευλογή

σει ό ίερέας καί δταν συλλέξει τό πρώτο δεμάτι , πάλι τό πη

γαίνει στήν Έκκλησία γιά τήν ευλογία. Έσύ τουτα δέν τά

πράττεις ποτέ. Α&τό είναι τό ενα. Τό δεύτερο: μόνος όμο

λογείς , δτι ό πατέρας σου &ρπαξε όλόκληρη τήν περιουσία

ώς τόκο άπό εναν οφειλέτη, άπό τόν όποίο τό δανεισμένο

κεφάλαιο εΙχε Υ)δη εισπράξει τρείς φορές. Ό φτωχός άνα

γκάστηκε νά μετακομίσει άπό τήν έστία του στήν κωμόπο

λη' δπου ύπηρετουσε γιά τό ψωμί τών παιδιών του ' ωσπου

μέ τόν καιρό ενας του γιός &νοιξε μανάβικο καί νοικοκυρεύ-

307


τηκε. Τώρα ό &.στεγος οφειλέτης τοί> πατέρα σου Εχει γίνει

πιό εuκατάστατος από τόν γιό τοί> πατέρα σου. Καί τοί>το

είναι κατά τή δικαιοσύνη τοί> Θεοί>.

Θά σοί> αναφέρω δυό φημισμένες λα"ίκές φράσεις ή

πρώτη: <<μή εuλογημένο- αχόρταγο», καί ή δεύτερη: «τό

άρπαγμένο- καταραμένο». Αύτές οί δυό φράσεις έξηγοί>ν

έκεϊ:νο πού συμβαίνει στό σπίτι σου. Έξηγοί>ν έκεϊ:νο πού

έσύ καλά ονόμασες «τό ψωμί της πείνας». ΕΙπε ό Κύριος

μέσω ένός προφήτη στόν -κάποτε έκλεκτό-λαό: «Και εσται

έαν μη είσακούσιJς της φωνΎjς Κυρίου τοί> Θεοί> σου, φυλάσ

σειν και ποιεϊ:ν πάσας τας έντολας αύτοί>, δσας έγω έντέλ

λομαί σοι σήμερον' και έλεύσονται έπι σε πάσαι αί κατάραι

αδται και καταλήψονταί σε ... σπέρμα πολu έξοίσεις είς το πεδίον και ολίγα είσοίσεις, δτι κατέδεται αuτα ή ακρίς»

(Δευτ. 28,15 καί 38). Καί πάλι μέσω &.λλου: «Έσπείρατε πολλ(χ και είσηνέγκατε ολίγα, έφάγετε και οuκ είς πλησμο

νήν' έπίετε και οuκ είς μέθην' περιεβάλεσθε και οuκ έθερ

μάνθητε έν αύτοϊ:ς' και ό τοuς μισθοuς συνάγω ν συνήγαγεν

είς δεσμοντετρυπημένον» (Άγγ. 1 ,6). Δέν φτάνουν αύτά στόν σοφό; 'Όταν εuλογεϊ: ό Θεός, τότε

δέν είναι δύσκολο μέ πέντε ψωμιά νά χορτάσουν πέντε χι

λιάδες &.νθρωποι. Ένώ δταν δέν εuλογεϊ:, τότε γίνεται δπως

είναι τώρα στό σπίτι σου. 'Όπως ό Θεός γεμίζει τό βλαστό

μέ σπόρο, ετσι Αύτός γεμίζει καί τό ψωμί μέ χόρτασμα. Καί

δπως αφήνει τόν βλαστό χωρίς σπόρο, ετσι Αύτός, ό Παντο

δύναμος, αφαφεϊ: τό χόρτασμα από τό μή εuλογημένο ψω

μί. Έάν θέλεις, δέξου αύτή τή διδαχή καί ταπεινά ζήτησε

από τόν Κύριό σου έκεϊ:νο πού δλος ό κόσμος δέν μπορεί: νά

σοί> δώσει.

Ειρήνη καί Ελεος από τόν Θεό

308


Ι25. 1 Στόν εμπορο Σ. Τ., τόν άrroin «ό Θεός δέν άκούει.».

Παραπονιέσαι, δτι ό Θεός δέν ακούει τίς προσευχές σου.

Σέ πολλές δυσκολίες προσευχόσουν στόν Θεό, καί ποτέ δέν

σέ εσωσε από καμία! Πώς οχι, αναρωτιέμαι , &φαί> ίδού έσύ

έπέζησες από τίς δυσκολίες;

'Όμως έπίτρεψέ μου μία έρώτηση: έσύ, ακοί>ς τόν Θεό;

Μέσα καί από τήν Παλαιά καί από τήν Καινή Διαθήκη, ό

'Ύψιστος ύποσχέθηκε νά ακούει τούς ανθρώπους ύπό τόν

δρο οί &.νθρωποι νά ακοί>ν Έκεϊ:νον. Έσύ ακοί>ς τόν Θεό,

&φαί> ζητάς ό Θεός νά ακούει έσένα; Έκπληρώνεις τούς θέί

κούς νόμους καί κρατάς τίς τάξεις Του; Έάν δέν τό κάνεις ,

τότε είναι παράξενη ή απαίτησή σου, ό Θεός νά ακούσει

έσένα καί νά ύπακούσει. Ό Θεός κατέβηκε στή yYj καί επλυνε τά πόδια έκείνων πού Τόν άγαποί>ν. Στόν Δημιουργό μας

είναι μεγάλη ή χαρά νά ακούει τά ύπάκουα παιδιά Του. Ό

Δημιουργός ύπάκουσε στόν Μωυση, τόν Άβραάμ καί τόν

'Ιακώβ σ' δ ,τι Τόν παρακάλεσαν. Καί μέσω φυσικών καί

ύπερφυσικών ένεργειών Έκεϊ:νος &πλωνε τό ελεός Του σ'

έκείνους πού έκπλήρωναν τόν νόμο Του. Έάν Αuτός δέν

ηθελε νά ύπακούσει τίς δικές μου καί τίς δικές σου προσευ

χές, τοί>το συνέβη η έξαιτίας τοί> δτι έμεί:ς δέν θέλαμε νά

ύπακούσουμε τίς έντολές Του από τή Διαθήκη η έπειδή οί

προσευχές μας fιταν ανορθόδοξες. Μέσω τοί> Ήσι:Χtα Ελεyε ό

Κύριος στόν ανυπάκουο λαό: « Έαν πληθύνητε την δέησιν, οuκ είσακούσομαι ύμών» (Ήσ. 1 ,15). Ένώ λίγο πιό μετά: «Και έ(χν θέλητε και είσακούσητέ μου, τα αγαθα της γΥjς

φάγεσθε» (Ήσ.1 ,19). Ό Θεός μiΧς ακούει δταν ακοί>με καί δέν ακούει δταν δέν ακοί>με. Άκόμα. δέν ακούει οuτε τότε

309

Αrισr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΥΣ

πού ζητάμε κάτι έπιζήμιο καί άνόητο. Οί άπόστολοι Ίάκω

βος καί Ίωάννης παρακάλεσαν μία φορά τόν Κύριο, ν' άφή

σει φωτιά άπό τόν ούρανό στό χωριό, τό όποίο οέν ΎJθελε νά

τούς δεχθεί γιά νά περάσουν τή νύχτα. Αύτός «στραφεlς οΕ:

έπετίμησεν αύτοίς» (Λουκ. 9,55). 'Όχι μόνο οέν τούς έκπλήρωσε τά αιτήματα, άλλά τούς μάλωσε. Θυμήσου καί έσύ,

έάν ol προσευχές σου fιταν aξιες τοϋ άνθρώπου καί aξιες τοϋ Θεοϋ.

Κάτι άκόμα. Γιατί προσεύχεσαι στόν Θεό μόνο στή δυ

σκολία; Μ' αύτό ταπεινώνεις τόν έαυτό σου, ένw ύβρίζεις

τόν Θεό σου. Ό Δημιουργός μας, ζητά άπό μάς νά αισθανό

μαστε άοιάκοπα τή δική Του παρουσία καί aσταμάτητα νά

έπικοινωνοϋμε μέσω της προσευχης μαζί Του: «Άοιαλεί

πτως προσεύχεσθε» (Α' Θεσ. 5,17). Προσεuχόμενος στόν Θεό μόνο δταν σέ βρίσκει καημός κάνεις τόν έαυτό σου

άπλό ζητιάνο καί ντροπιάζεις τόν Θεό, άφοϋ Τόν καλείς σάν

πυροσβέστη μόνο δταν καίγεται τό σπίτι σου. Ό Χριστός

μάς Ε:οωσε τό δικαίωμα νά έπικαλούμαστε τόν δικό Του

Πατέρα, ώς δικό μας Πατέρα. τί πιό γλυκό ύπάρχει άπ'

αύτό ; Καί τί ύπάρχει πιό γλυκό γιά τά παιδιά άπό τό νά βρίσκονται παρόντες ol γονείς τους; 'Άς φροντίζουμε, λοιπόν , κι έμείς aσταμάτητα νά στεκόμαστε στήν παρουσία

τοϋ ούράνιου Πατέρα μας , μέ τήν καρδιά καί μέ τίς σκέψεις

καί μέ τίς προσευχές. Ή προσευχή μας στόν καιρό της προ

κοπΥjς καί της χαράς είναι σάν κάποιο κεφάλαιο προσευχΥΊς,

πού μας χρησιμεύει στίς μέρες της δυσχέρειας καί τwν βα

σάνων περισσότερο άπό τή στιγμιαία προσευχή δταν αύτές

ol μέρες ερθουν. Ειρήνη άπό τόν Κύριο

310

ΔΡΟΜΟΣ ΔαΩΣ θΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕτΑΙ .. .

126. ι Πρός εναν κύριο, πού παραπονιέται -γι.ά τήν παράλσγη γυναίκα του.

«'Όπως δλοι ετσι κι έγώ !». Αύτά τά λόγια σάς σαλπίζει σ( αύτιά ή γυναίκα σας δποτε τή συμβουλεύετε ν' άφήσει τή

μόδα καί τή σπατάλη. Έσείς ώραία της aπαντήσατε: « Ίοού ό Θεός μάς εοωσε τρία παιδιά σάν τρία χρυσά μηλα! Έμείς

τώρα πρέπει νά ζοϋμε γιά τά παιδιά καί οχι μόνο γιά τόν

έαυτό μας. Δέν ε'ίμαστε οϋτε καί τόσο νέοι, νά μποροϋμε νά

τρέχουμε πίσω άπό κάθε μόδα καί κάθε πανήγυρη. Μά καί

τήν ύγεία πρέπει νά φυλάξουμε, έ:νεκεν των παιοιwν. Έσύ,

γυναίκα, παραπονιέσαι συχνά γιά πονοκεφάλους, δ μ ως

πράττεις δ λα έκείνα πού φέρνουν πονοκέφαλο. Μόνο τό νά

άναπνέεις τή δηλητηριώδη κρέμα στό πρόσωπο - ετοιμος ό

πονοκέφαλος. Τό 'ίδιο ό aνθυγιεινός άέρας στά καφενεία ,

στίς ύπόγειες μπυραρίες καί στά θέατρα καί τό aνθυγιεινό

ντύσιμο, ό μ ή τακτικός ϋπνος άκόμα καί τά νεϋρα άπό τό

παίξιμο στά ζάρια καί τά μεθύσια. 'Όλα αύτά οέν όοηγοϋν

στό καλό». Άλλά σ' δλα αύτά ή γυναίκα άπαντα τό 'ίδιο:

«'Όπως δλοι Ε:τσι κι έγώ!».

Ποιοί «δλοι», έξαφετική γυναίκα; Είναι aραγε δλος ό

κόσμος σ' έκείνο τό έλαφρόμυαλο τσοϋρμο , στό όποίο έσύ

ανακατεύτηκες καί στό όποίο αναπαύονται μερόνυχτα δλες

ol σκέψεις σου ; Περιορίστηκες καί στένεψες δλες τίς σκέψεις σου ' καί ετσι οέν δίνεις στά μάτια σου τή δυνατότητα νά

κοιτάξουν πέρα άπό τήν περίφραξη της παρέας σου καί νά

οοϋν τόν ύπόλοιπο κόσμο τοϋ Θεοϋ. 'Όχι μόνο οέν ζοϋν σάν

έσένα δ λες ol γυναίκες στόν κόσμο, άλλά οUτε ενας δρόμος γυναικών στήν πόλη οέν ζεί ετσι. Ή τεράστια πλειονότητα

τwν μητέρων καί χηρών καί κοριτσιών ζοϋν διαφορετική

311

Arιor ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙτΣ

ζωή. Πώς τότε μπορεϊ:ς νά πεϊ:ς: «'Όπως δλοι ετσι κι έγώ»;

Πήρες σάν παράδειγμα γιά τόν έαυτό σου μερικά &π' αύτά τά έλαφρόμυαλα, ανεύθυνα πρόσωπα χα( μόνο αύτές σκέ

πτεσαι, και σ' αuτές βλέπεις δλο τόν κόσμο! 'Όμως δλος ό

ύπόλοιπος κόσμος βλέπει έσάς ώς μ(α όμάδα τοu τσίρκου' στήν όπο(α έσεϊ:ς είστε χα( τά θηρ(α χα( οί εκπαιδευτές τών

θηρ(ων.

Άλλά ας ύποθέσουμε δτι όλόκληρος ό κόσμος βαδ(ζει

aτόν δρόμο της &φροσύνης χα( της κατάρρευσης! Έσύ -μη

τέρα τριών γιών- δέν θά εχεις τό κουράγιο νά πεϊ:ς : « Έγώ δέν θά βαδ(σω σ' αύτόν τόν δρόμο»; 'Όντως αuτό θά ήταν ήρωισμός' πού θά τραβοοοε τά βλέμματα τοu οuρανοu χα( της γης. Τέτοιοι ήρωισμο( γράφτηκαν στό χρυσό βιβλιο της

Άγιας Γραφής. Τοuτο τόν ήρωισμό είχαν οί δυό κόρες τοu

Λώτ στά Σόδομα. Στήν καταραμένη πόλη Σόδομα δέν

ύπΥjρχε οuτε μ(α αφθαρτη και. ύγιής ψυχή έκτός από τούς ο/.κε(ους τοu Λώτ. Έάν τυχόν οί κόρες τοu Λώτ Εk:yαν δπως

λέει μ(α μητέρα τριών παιδιών στήν έποχή μας: «'Άιντε,

δπως δλοι ετσι κι έμεί:ς», ό κόσμος δέν θά Ύ]ξερε γιά uς κόρες τοu Λώτ χα( γιά τόν Λώτ και τά ονόματά τους δέν θά

είχαν αναφερθεί: στή χρυσή χα( αl.ώνια Β(βλο. Άλλά αύτές

δέν ελεγαν ετσι. Γι' αuτό fιταν ή εύλογ(α τοu Θεοί> έπάνω

aτόν Λώτ χα( σUς κόρες του. Κα( δταν εφθασε ή στιγμή της

ασωτης πόλης' ωστε καμμένη &πό τό πί>ρ νά βυθιστεί: κάτω &πό τή γη χα( νά μεταμορφωθεί: σέ νεκρή θάλασσα , ό αγγε

λος τοu Θεοί> εβγαλε αύτή τήν uμια οl.κογένεια εξω &πό τήν

πόλη, γιά νά μήν δε!: τήν έκδ(κηση τοu ούρανοu έπάνω σ'

έχε( νους οί όποϊ:οι απεριόριστα λέρωναν τόν οuρανό.

'Ή ας ποuμε , έάν ό Ράστκο Νέμανιτς ελεγε σάν έσένα:

«'Όπως δλοι ετσι κι έγώ», αραγε θά γινόταν αύτός ποτέ ό

312


&γιος Σάββας, πατέρας τοu λαοί> του, χα( ή αl.ώνια μομφή

της σuνε(δησης έκε(νων τών απογόνων του πού λένε αύτή τή

φράση ; '.A.JJ...ά. έάν αύτά τά παραδε(γματα, χα( χιλιάδες αλλα μαζ( μ' αύτά , δέν μιλάνε στήν ψυχή σου, έγώ δέν ξέρω u νά πώ. Έάν δέν δέχεσαι διδαχή μέ τά καλά παραδε(γματα της

ζωής, τότε τουλάχιστον φοβήσου &πό τά φοβερά παραδε(γ

ματα τοu θανάτου. Κο(ταξε μέ τ( έίδους θάνατο πέθαιναν

χα( πεθα(νουν, έκεϊ:νοι π(σω &πό τούς όπο(ους έσύ βάδισες,

ξεχνώντας τόν ανδρα σου χα( τά παιδιά σου. Φρικτές &ρρώ

στιες, Εγκλήματα χα( αύτοκτονίες, χωρ(ς έξαίρεση!

Μπορώ νά έπικαλεστώ έκεϊ:νο πού είναι κάλλιστο στήν

ψυχή σου, κόρη έπιφανών γονέων; Σ' έκεϊ:νο πού &κόμα δέν

είναι έντελώς συσκοτισμένο μέ τό σκοτάδι της νυχτερινής

ζωής; Ξεσηκώσου, σύνελθε , συνειδητοποιήσου! Θυμήσου ,

πώς δταν έσύ γελάς στόν καπνό τοu μεσονύχtιου όργ(ου' τό

ξυπνημένο χα( κλαμένο παιδ( σου στό κρεβάτι ψάχνει τό χέ

ρι και τόν λόγο της μάνας. Πέτα τόν έπικ(νδυνο λόγο «δπως

δλοι ετσι κι έγώ» χα( πές «δπως οί κάλλιστοι ετσι κι έγώ»!

'Ώστε ή εύλογ(α Έχε( νου , πού σέ εuλόγησε μέ τρ(α τέκνα,

νά συνεχιστεί: πάνω σου έ:ως τό τέλος τών αl.ώνων.

127. I Στόν σuνταξr.οϋχο Π. Ν. γιά ένα δραμα.

Είχατε έ:να ασυνήθιστο δραμα στήν Έκκλησ(α κατά τή

διάρκεια της προσευχής. Είδατε πώς ό Χριστός βγηκε &πό

τό ίερό χα( στάθηκε. 'Ύστερα βγηκε κάποιος σάν Έβραϊ:ος

ραβ(νος , χα( στάθηκε έξ &ριστερών τοu Χριστοί>. Τελικά

βγηκε πάλι κάποιος μέ τή μαντήλα στό κεφάλι , χα( στάθηκε

313

Αrισr ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒJτΣ

έχ δεξιών τοϋ Χριστοϋ. Τότε χαί ot δυό τους &πό τίς πλευρές εδωσαν τά χέρια στόν Χριστό χαί εχαναν χειραψία μαζί

Του. Τέτοιο δραμα ε'Cχατε. 'Ενώ σάν έρμηνεία τοϋ δήθεν

έρμηνεuτΥj ανακοινώνετε τό έξης: ό Θεός θέλει νά σuμφιλιω

θοϋν δkς ot θρησκείες χαί νά δημιουργηθεί μία πίστη στόν κόσμο!

Ό καθένας πού είναι μυημένος στά μυστήρια της Βασι

λείας τοϋ Θεοϋ μπορεί νά σiiς πεί δτι χαί τό δραμα είναι

ψευδές χαί ή έρμηνεία είναι ψευδής. Τό φάντασμα πού

ε'Cδατε μπροστά σας δέν είναι &πό τόν Θεό &λλά &πό

έχείνον πού πάντα σηκώνει τά κέρατά του έναντίον της πί

στης τοϋ Χριστοϋ. Τό Πάτερ ήμώντεkιώνει μέ τήν προ

σευχή στόν Θεό γιά νά μiiς απαλλάξει &π' αuτόν, «&λλά

ρϋσαι ήμiiς &πό τοϋ πονηροϋ». 'Άνθρωπε τοϋ Θεοϋ, ποιός

μπορεί νά χάνει χειραψία μέ τόν Χριστό ; Ποιός μπορεί νά σταθεί δίπλα στόν Θεό ; Μά δέν εχει πεί ό Χριστός στούς 'Εβραίους: « Ίδοu &φίεται ύμίν ό οίκος ύμwν ερημος» (Ματθ. 23, 38); Ή προφητεία έχπληρώθηχε. Ot 'Εβραίοι δέν εχουν οuτε θυσίες οuτε tερωσύνη. Καί τά δύο πέρασαν

στούς βαπτισμένους έχείνη τή στιγμή, δταν τό καταπέτα

σμα τοϋ ναοϋ σχίστηκε «&πο ιΧνωθεν έ:ως κάτω». ΟUτε ot μουσουλμάνοι Εχουν θυσίες η tερωσύνη. Μήπως δέν Εχει πεί

στούς 'Εβραίους ό 'Εβραίος Παϋλος, &πόστολος τοϋ Θεοϋ:

«Τέλος γaρ νόμου Χριστός» (Ρωμ. 10 ,4); Καί &χόμα: «Άναφεί (ό Χριστός) το πρώτον 'ίνα το δεύτερον στήΟΎJ»

(Έβ. 10,9); Πώς, λοιπόν , έχείνο πού εχει έρημώσει, πού

είναι τετελεσμένο, πού είναι πεταμένο χαί εχει αντικατα

σταθεί μέ ιΧλλο, καινούργιο, μπορεί νά έξισώνεται, χαί νά

χάνει χειραψία, μέ τή ζωντανή πίστη τοϋ Χριστοϋ ; Άλλά χαί ό 'ίδιος ό Μωάμεθ, παρόλο πού δέν ύποφέρει τούς χριστια-

314


νούς, αναγνωρίζει χαί βάζει στό Κοράνι, δτι ό Ίησοϋς, υtός

της Μαρίας θά κρίνει τόν κόσμο, αναλόγως τοϋ ιδίου τοϋ

Μωάμεθ. τί έξίσωση χαί ισοπέδωση τότε!

Άπό ποϋ τέτοιο δραμα, ρωτάτε. Άπό έχείνον πού βάζει

σέ πειρασμούς. ΈπιθεωρΎjστε τή ζωή σας χαί θά καταλάβε

τε. Στίς μέρες μας πολύ &χούγεται -άπό τούς ολιγόπιστους,

βέβαια- περί της συμφιλίωσης χαί έξίσωσης δλων των θρη

σκειών. Κι έσείς παραδοθήκατε σέ τοϋτες τίς σκέψεις χαί τίς

έπιθυμίες. Σiiς δόθηκε, τό δικό σας ύποχειμενιχό δραμα νά

τό δείτε σάν νά είναι &ντιχειμενιχό. Κι έσείς τό χαίρεστε,

σάν Εkος τοϋ Θεοϋ. 'Εγώ δέν θά Εkγα δτι τοϋτο είναι Εk

ος, πιθανότερα είναι ή προειδοποίηση. Μπερδέψατε τίς

εννοιες. 'Άλλο πράγμα εΙναι ή κοινωνική χαί πολιτική εf.ρήνη

χαί ιΧλλο ή συμφιλίωση των θρησκειών. Καί ιΧλλο πράγμα

είναι ή έξίσωση στά δικαιώματα χαί τίς ύποχρεώσεις των

πολιτών χαί ιΧλλο ή ισοπέδωση τών θρησκειών. Στούς χρι

στιανούς Εχει αuστηρά διαταχθεί ή έkημοσύνη πρός δλους

τούς ανθρώπους' χωρίς διαφορά στήν πίστη' &λλά ταυτό

χρονα χαί ή αuστηρή τήρηση της αλήθειας τοϋ Χριστοϋ. Ώς

χριστιανός έσείς μπορείτε νά θυσιάσετε γιά τούς &λλοθρή

σχοuς χαί τήν περιουσία χαί τή ζωή σας, αλλά μέ τίποτα τήν

&λήθεια τοϋ Χριστοϋ, &φοϋ έχείνο είναι, ένw αUτό οχι, δική

σας ιδιοκτησία. 'Εδώ βρίσκεται ό λίθος προσχόμματός σας'

σέ τούτη τή μ ή διαφοροποίηση. Άπό τούτη τήν μ ή διαφορο

ποίηση ijρθε χαί ή σύγχυση στήν ψυχή. Στήν πραγματικότη

τα έσείς δέν ε'Cδατε οUτε τόν Χριστό οUτε τόν Μωάμεθ ε'Cδα

τε μόνο τή δική σας ψυχή.

Ό Θεός ιΧς σπεύσει σέ βοήθειά σας

315

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΆΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒιτΣ

128. I Στόν &&λφό Ζvφάβκο τ., ποό ρωτά γιά τι]ν άνάλΥιΦη τοu Κυρίου.

Πώς άναλήφθηκε ό Κύριος Χριστός άπό τή γη στόν

ούρανό ; Μά έσένα σέ βασανίζει αύτό τό έρώτημα; Πές: Ό άναστημένος Κύριος άναλήφθηκε άπό τό γήινο βασίλειό

Του στό Ούράνιο Βασίλειό Του μέ τή θiίκή δύναμη καί νά

είσαι Ύ)σuχος. Άφοu έάν συνεχίσεις τήν έμβάθυνση στήν έξερεύνηση δλων τών μυστηρίων του Θεοu, τότε θά ά(ΥΧίσουν

νά σέ βασανίζουν καί πολλά &.λλα έρωτήματα, δπως: Πώς

γεννήθηκε ό Χριστός; Πώς περπατοuσε έπάνω στό νερό ; Πώς εδιωχνε τά δαιμόνια καί θεράπευε τίς άρρώστιες; Πώς

μεταμορφώθηκε; Πώς άνέσταινε τούς νεκρούς; Πώς άνα

στήθηκε ; Μία είναι ή άπάντηση d δλες αύτές τίς έρωτήσεις : 'Όλα αύτά εγιναν μέ τή θείκή δύναμη του Χριστοu. Δέν είναι

άνεπίτρεπτη ή έξερεύνηση τών μυστηρίων του Θεοu , άλλά

οδτε έπίσης συνίσταται d έκείνοuς,οί όποΙοι δέν εχουν φθάσει στό uψος της τέλειας παράδοσης στή βούληση του Θεοί>,

της τέλειας πίστης , άγάπης , καθαρότητας καί ταπεινότητας.

Ό 'Ωριγένης ijταν ό πιό μορφωμένος &.νθρωπος της έποχής

του. 'Οπλισμένος μέ πελώρια γνώση , κοσμική καί θεολογική,

αύτός τόλμησε νά μπεΙ στήν έξερεύνηση τών λεπτότατων

μυστηρίων του 'Όντος του Θεοu , καί επεσε στήν πλάνη. Καί

ή Έκκλησία κατέκρινε τίς πλάνες διδαχές του. Περί αύτοu

είπε ό δσιος Συμεών ό διά Χριστόν σαλός: «Ό 'Ωριγένης

μπηκε στή θάλασσα , δέν μποροuσε νά βγεΙ άπ' αύτήν καί

στά βάθη πνίγηκε» .

Φτάνει νά ξέρουμε περί της Ά νάληψης του Κυρίου έκεi:νο

πού γράφει στό Εύαγγέλιο. Καί έχεΙ γράφει: «Καl έγένετο

έν .φ εύλογε Ι ν αύτον αύτοuς διέστη άπ' αύτών καl άνεφέρε-

316


το εις τον ούρανόν» (Λουκ. 24,51). Εύλογώντας τούς άνθρώπους,λοιπόν,Αύτός άναλήφθηκε στόν ούρανό. Μ'

αύτό ό Κύριος άποκάλυψε τή μεγάλη πρακτική έπιστήμη

γιά μάς. Εύλογώντας άλλήλοuς, καί μόνο εύλογώντας, έμεLς

μποροuμε μέ τό πνεuμα νά άναληφθοuμε στόν ούρανό.

Εύλογώντας θά άναληφθοuμε, μέ τίς κατάρες θά πέσουμε.

'Ό ;τι δίνουμε αύτό καί λαμβάνουμε: Τήν εύλογία η τήν κα

τάρα. Δηλαδή ό δρος της δικΎjς μας άνάληψης είναι ή εύλο

γία.

Ό Χριστός άνελήφθη

129. I Στόν δόκιμο ΓαβρLήλ Γ.: Γιατί Εφuγε ό ΧρLστός;

'Όταν ό νοικοκύρης βγαίνει στόν άγρό του καί άφοu

ταtσει, ένθαρρύνει καί καθοδηγήσει τούς έργάτες του , τότε

αύτός έπιστρέφει σπίτι του.

'Όταν ό βασιλιάς φεύγει γιά τή μάχη , καί άφοu νικήσει

τούς έχθρούς του , έπιστρέφει στήν πρωτεύουσά του.

'Όταν ό θεραπευτής ερθει στό νοσοκομείο, καί άφοu δεΙ

τούς άσθενεi:ς , θεραπεύσει, τακτοποιήσει τήν ιατρική φρο

ντίδα, γράψει τά φάρμακα , φεύγει άπό τό νοσοκομείο.

'Όταν ό γονέας έπισκεφθεi: τά παιδιά του μακριά , καί

έκπληρώσει τά χρέη τους , καί έξασφαλίσει τήν καλή διαπαι

δαγώγησή τους, έπιστρέφει στήν έστία του , γιά νά περιμέ

νει τήν έπιστροφή τών παιδιών.

'Έτσι καί ό Σωτήρας του κόσμου τελειώνοντας τό εργο

Του στή γη έπέστρεψε στήν ούράνια πρωτεύουσά Του.

Ά ναλήφθηκε στό Ούράνω Βασίλειο, άπ' δπου είχε κατέβει

317

ΑΓΙΟΤ ΝΙΚΟΛΑΟΤ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ

σάν Νοικοκύρης χαί σάν Βασιλιάς χαί σάν Θεραπευτής χαί

σάν Γονέας χαί σάν Πληρωτής χαί Άπελευθερωτής. «Συμ

φέρει ύμΙν tνα έγw άπέλθω» (Ίωάν. 16, 7),είπε ΑUτός κατά τόν χωρισμό στούς μαθητές Του. Δέν λέει: Είναι καλύτερα

γιά Μένα, νά φύγω άπό αUτή τήν κοιλάδα τοϋ χαημοϋ! 'Όχι

ftσι! ΑUτός οέν σκέφθηκε τόν έαυτό Του,δπως κάθε πραγ

ματική άγάπη καθόλου οέν σκέπτεται τόν έαυτό της' άλλά

τούς άγαπημένους. Κάθε ερyο τοϋ Χριστοϋ, κάθε βημα, κά

θε κίνηση χαί λόγος χαί σκέψη, δλα fιταν άφιερωμένα μόνο

στό καλό τών άνθρώπων, στή σωτηρία τών άγαπημένων.

Έάν μποροϋσαν οί ανθρωποι νά μάθουν μόνοι τους, τί είναι

γι' αυτούς καλύτερο, χαί τί χειρότερο, ΑUτός όπωσοήποτε

οέν θά θεωροϋσε καν άπαραίτητο νά κατέβει aτούς άνθρώ

πους. Άλλά οί ανθρωποι οέν μποροϋσαν μέ τίποτα νά μά

θουν αUτό χωρίς ΑUτόν.

«Συμφέρει ύμΙν tνα εγω άπέλθω». Ένώ λίγο άρyότερα

πρόσθεσε: «Καl ιοοu έγw μεθ' ύμών ειμι πάσας τιΧς ήμέρας

έ:ως της συντελείας τοϋ αιώνος» (Ματθ. 28,20). Νά μήν σέ μπερδεύει αUτό, οέν είναι άντιφατιχό. ΑUτός άλήθεια εφυ

γε , άλλά τή δέκατη μέρα ϋστερα άπό τήν άποχώρησή Του

εστειλε στούς μαθητές 'Cσο μέ τόν έαυτό Του- τό 'Άγιο

Πνεϋμα, τόν Παράκλητο. Άναλήφθηχε στούς ουρανούς μέ

τό άναστημένο σώμα Του άλλά μέ τό Πνεϋμα Του παρέμει

νε στήν Έχχλησία Του, μένει μέσα σ' αUτήν χαί σήμερα χαί

θά μένει εως τό τέλος τοϋ χαιροϋ.

'Ω Κύριε, άγαπημένε, πές μας γιατί είναι καλύτερο, Έσύ

νά φύγεις άπό μάς;

Γιά νά είμαι, παιδιά μου.μέ τήν άπομάχρυνση τόσο πε

ρισσότερο παρών στίς καρδιές οί όποΙες μέ άγαποϋν χαί μέ

λαχταροϋν!

318


130. 1 Στόν θε"iο Πέτρο, πού προσεύχεταt aτόν Θεό: Περ( της θλίψεως γt.ά τόν Χρtσtό.

Είπε ό Κύριος aτούς μαθητές Του: «'ΥμεΙς οΕ: λυπηθήσε

σθε,άλλ' ή λύπη ύμών εις χαράν γενήσεται» (Ίωάν. 16,20). Τοϋτο χαί d εσένα λέει ό Κύριος, θεΙε Πέτρο. Άφοϋ χαί ή οική σου θλίψη είναι άποστολική. Έσύ θλίβεσαι εξαιτίας της

μάχης πού γίνεται στίς μέρες μας ενάντια στόν Χριστό στή

Ρωσία. Συνέχεια άναρωτιέσαι πώς γίνεται νά ξεσηχωθοϋν

οί ανθρωποι εναντίον τοϋ Χριστοϋ στήν πλέον χριστόφιλη

χώρα; Πώς γίνεται νά πανηγυρίζει ό Ίούοας επάνω άπό τόν

Χριστό στήν άγία Ρωσία; Καί κάθε μέρα κλαΙς άπό τή θλίψη

γιά τόν ταπεινωμένο Χριστό.

Λυπήσου, γέρο, οέν λυπάσαι μόνος. Καί οί ουράνιοι

&:yγελοι λυποϋνται μαζί σου γιά τό ρωσικό χριστιανικό λαό.

Λυπάσαι , λές, πού οέν μπορεΙς τίποτα νά χάνεις γιά τήν

ορθόδοξη Ρωσία. Άρχετά χάνεις πού θλίβεσαι. Ή θλίψη σου

είναι &:yια, άφοϋ εσύ οέν θλίβεσαι γιά τά νιάτα σου, οϋτε γιά

τόν πλοϋτο οuτε γιά τή γήινη δόξα ' άλλά γιά τόν Χριστό.

Καί ό πλουσιότερος άπ' δλους τούς πλούσιους χαί δυνατό

τερος άπ' δλους τούς αUτοχράτορες, ό Χριστός, θά ανταμεί

ψει τήν άγία θλίψη σου χαί τά ευγενικά δάκρυά σου. Άπό

τήν άγία θλίψη σου θά ερθει καλό χαί d εσένα χαί aτόν ρωσικό λαό. Ό σοφός 'Ισαάκ ό Σύρος λέει: «Ή μικρή θλίψη

έ:νεχεν Θεοϋ είναι καλύτερη άπό τό μεγάλο ερyο πραγμένο

χωρίς θλίψη». Γιατί ; « Έπειοή, λέει αUτός, ή έχούσια θλίψη δίνει τή μαρτυρία περί της πίστης μέσω της άγάπης» (Λόγος 74ος). Καί ή πίστη χαί ή άγάπη λάμπουν μέσα στά δά

κρυά σου. Γι' αυτό ας είναι ευλογημένη ή θλίψη σου! Αυτή

κάποια στιγμή «εις χαράν γενήσεται». Ό Χριστός θά φωτί-

319


σε~ μέ τήν ούράν~α χαρά κ~ εσένα καί τή Ρωσία, δπως καί

δλους εκείνους, οί όποΙο~ d αύτό τόν κόσμο θλίβοντα~ Ενεκεν Αύτοu. Ξέρε~ ό Κύρ~ός μας, δτ~ ή άγία θλίψη άγ~άζε~ τόν

&νθρωπο ~' αύτό καί δέν δ~ακόπτε~ τή θλίψη &μέσως. Άφοu

&πό αύτή τήν άγία θλίψη γενν~έτω ό νέος &νθρωπος, ό

πραγματικός ούράνιος &νθρωπος, δπως ό σωματικός

&νθρωπος γενν~έτα~ &πό τήν γυναίκα δταν εκείνη πονάε~.

'Όμως σταν ή γυναίκα γεννήσε~ , «ούκέτ~ μνημονεύε~ της θλί

ψεως δ~α την χαριΧν στ~ Ε:γεννήθη &νθρωπος είς τον κόσμον»

(Ίωάν.16,21). Ξέρε~ ό Παντογνώστης,στ~ &πό τήν άyία θλί

ψη γενν~έτα~ μεγάλο καλό. η' αύτό ΈκεΙνος παρότ~ βλέπε~

τή θλίψη σου καί μετράε~ τά δάκρυά σου, δμως σ~ωπά πρός

τό παρόν κο~τάζοντας στό μέλλον ' σ' εκείνη τήν όρ~σμένη

μέρα καί τή στ~γμή ' πού θά αντ~στρέψε~ τή θλίψη σου σέ με

γάλη χαρά. Μέσα &πό τό στόμα Του Έχε~ &γγελθεΙ aτόν κό

σμο αύτή ή &ληθ~νή μαρτυρία: «Μακάριο~ ot κλαίοντες νuν ,

στ~ γελάσετε» (Λουκ. 6,21). Είρήνη σέ σένα καί παρηγορ~ά &πό τόν Κύριο

320

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ τσr ΑΠΟΥΝΙ-ΚΟΛΑ

ΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΠΣ <<ΔΡΟΜΟΣ

ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΊΈΧΕΤΑΙ ... »

ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΗ

ΘΗΚΕ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ

2011 ΣτΙΣ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

«ΛΥΧΝΙΑ Α.Ε.>>. Η

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΉ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙ

ΗΣΗ ΕΓΙΝΕ ΣΤΟ ΑΤΕΛΙΕ ΤΩΝ

ΕΚΔΌΣΕΩΝ «ΕΝ ΠΛΩι».

ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ (ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ...

Documents

Transcript of ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΘΕΟ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΤΑΙ (ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ...