ΙΣΤΟΡΊΑ γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α΄ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΒ1 - 15/11/07 Α

Ερωτήσεις

1η Ομάδα ερωτήσεωνΝα επιλέξετε και να απαντήσετε τρεις από τις παρακάτω ερωτήσεις (4 μον. η καθεμιά) :

1) Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες :

Στήλη Α Στήλη Β

α. Εγκαίνια Κων/πολης 1. 330

β. Εκστρατείες Ηρακλείου κατά των Περσών 2. 532

γ. Πολιορκία Κων/πολης από τους Άραβες 3. 622-628

δ. Εισβολές Σλάβων στα εδάφη του Βυζαντίου 4. 717

ε. Στάση του Νίκα 5. 2ο μισό 5ου αιώνα

στ. Κατάκτηση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους από 6. τέλη 6ου – αρχές 7ου αι.

Γερμανικά φύλα

2) Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις :

α. Με το …………………………………………………………… ο Μ. Κων/νος αναγνώρισε στους χριστιανούς

ελευθερία άσκησης της λατρείας τους.

β Οι σημαντικότερες αιρέσεις που αντιμετώπισε το Βυζαντινό κράτος κατά τον 4ο και 5ο αιώνα ήταν ο

…………………………… , ο …………………………………… και ο …………………… .

γ. Η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού απέβλεπε στην ………………………………………….

………………………….. .

δ. Το λαμπρότερο κτίριο της βυζαντινής αρχιτεκτονικής στην Κων/πολη ήταν η ………………

………………… .

3) Να εξηγήσετε με λίγα λόγια τι σημαίνουν οι παρακάτω λέξεις :Στρατιωτικά κτήματα ή στρατιωτόπια , Ισλάμ

4) Τι γνωρίζετε για την κωδικοποίηση του Ρωμαϊκού δικαίου από τον Ιουστινιανό;

5) Γιατί ο Μ. Κων/νος αποφάσισε να ιδρύσει τη νέα πρωτεύουσα του κράτους του στη θέση του αρχαίου Βυζαντίου;

2η ομάδα ερωτήσεωνΝα επιλέξετε και να απαντήσετε δύο από τις παρακάτω ερωτήσεις (4 μον. η καθεμιά) :

1) Αφού διαβάσετε το παράθεμα που ακολουθεί να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις :

α) Τι προέβλεπε το διάταγμα του 392 για την αρχαία θρησκεία;

β) Για ποιο λόγο ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος πήρε με το διάταγμα αυτό τόσο σκληρά μέτρα για την καταπολέμηση της

αρχαίας θρησκείας;

Απόσπασμα από το αυτοκρατορικό διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδόσιου το 392 μ.Χ.

« Κανένας απολύτως, από οποιαδήποτε τάξη ανθρώπων και αν προέρχεται, να μη σφάζει αθώα ζώα σε καμιά πόλη, για

να προσφέρει θυσία σε αναίσθητα σύμβολα. Αν κάποιος τολμήσει να θυσιάσει σφάγιο ή να κάνει μαντική με τα

εντόσθια σφαγμένου ζώου, να θεωρηθεί παραδειγματικά ένοχος εσχάτης προδοσίας, να φορτωθεί με όλες τις βαριές

κατηγορίες και να καταδικαστεί ανάλογα, ακόμη και αν δεν επιβουλεύθηκε τη ζωή των ηγεμόνων. Για τη βαρύτητα

του εγκλήματος είναι αρκετή η ίδια του η φύση, ότι δηλαδή μ’ αυτό θέλησε να καταλύσει τους νόμους.»

2) Αφού διαβάσετε το παράθεμα που ακολουθεί να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις :

α) Τι έλεγε το Κοράνι για τον πόλεμο;

β) Πώς επηρέασαν αυτές οι αντιλήψεις την εξάπλωση του Ισλάμ;

Απόσπασμα από το Κοράνι

« Να μάχεστε εναντίον αυτών που μάχονται εναντίον σας καθώς βαδίζετε στο δρόμο του Θεού, αλλά μην

αμαρτάνετε γιατί ο Θεός δεν αγαπά τους αμαρτωλούς.

Σκοτώστε τους εχθρούς σας όσες φορές τους αντιμετωπίζετε. Διώξετε τους από το μέρος που σας έδιωξαν.

Γιατί (αν και ο φόνος είναι αμαρτία) οι άδικες διώξεις είναι χειρότερες από το φόνο. Αν μάχονται εναντίον σας,

σκοτώστε τους, γιατί αυτή είναι η ανταμοιβή που αρμόζει σ’ αυτούς τους απίστους.»

3) Να εξηγήσετε γιατί η δημιουργία των θεμάτων ενίσχυσε την άμυνα του Βυζαντινού κράτους.

4) Να εξηγήσετε ποιες ήταν οι συνέπειες της εξάπλωσης των Αράβων για το Βυζάντιο και τον κόσμο της Μεσογείου γενικότερα.

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α΄ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΒ1 - 15/11/07 Β

Ερωτήσεις

1η Ομάδα ερωτήσεωνΝα επιλέξετε και να απαντήσετε τρεις από τις παρακάτω ερωτήσεις (4 μον. η καθεμιά) :

1) Γιατί ο Μ. Κων/νος αποφάσισε να ιδρύσει τη νέα πρωτεύουσα του κράτους του στη θέση του αρχαίου Βυζαντίου;

2) Να συμπληρώσετε τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις :

α. Με το …………………………………………………………… ο Μ. Κων/νος αναγνώρισε στους χριστιανούς

ελευθερία άσκησης της λατρείας τους.

β. Το λαμπρότερο κτίριο της βυζαντινής αρχιτεκτονικής στην Κων/πολη ήταν η ………………

………………… .

γ Οι σημαντικότερες αιρέσεις που αντιμετώπισε το Βυζαντινό κράτος κατά τον 4ο και 5ο αιώνα ήταν ο

…………………………… , ο …………………………………… και ο …………………… .

δ. Η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού απέβλεπε στην ………………………………………….

………………………….. .

3) Τι γνωρίζετε για την κωδικοποίηση του Ρωμαϊκού δικαίου από τον Ιουστινιανό;



1. Εκστρατείες Ηρακλείου κατά των Περσών α. 532

2. Εισβολές Σλάβων στα εδάφη του Βυζαντίου β. 717

3. Στάση του Νίκα γ. 2ο μισό 5ου αιώνα

4. Κατάκτηση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους από δ. τέλη 6ου – αρχές 7ου αι.

Γερμανικά φύλα

5. Εγκαίνια Κων/πολης ε. 622-628

6. Πολιορκία Κων/πολης από τους Άραβες στ. 330

5) Να εξηγήσετε με λίγα λόγια τι σημαίνουν οι παρακάτω λέξεις :Ιερός πόλεμος , θεματικός στρατός

2η ομάδα ερωτήσεωνΝα επιλέξετε και να απαντήσετε δύο από τις παρακάτω ερωτήσεις (4 μον. η καθεμιά) :

1. Αφού διαβάσετε το παράθεμα που ακολουθεί να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις :

α) Τι προέβλεπε το διάταγμα του 392 για την αρχαία θρησκεία;

β) Για ποιο λόγο ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος πήρε με το διάταγμα αυτό τόσο σκληρά μέτρα για την καταπολέμηση της

αρχαίας θρησκείας;

Απόσπασμα από το αυτοκρατορικό διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδόσιου το 392 μ.Χ.

« Κανένας απολύτως, από οποιαδήποτε τάξη ανθρώπων και αν προέρχεται, να μη σφάζει αθώα ζώα σε καμιά πόλη, για

να προσφέρει θυσία σε αναίσθητα σύμβολα. Αν κάποιος τολμήσει να θυσιάσει σφάγιο ή να κάνει μαντική με τα

εντόσθια σφαγμένου ζώου, να θεωρηθεί παραδειγματικά ένοχος εσχάτης προδοσίας, να φορτωθεί με όλες τις βαριές

κατηγορίες και να καταδικαστεί ανάλογα, ακόμη και αν δεν επιβουλεύθηκε τη ζωή των ηγεμόνων. Για τη βαρύτητα

του εγκλήματος είναι αρκετή η ίδια του η φύση, ότι δηλαδή μ’ αυτό θέλησε να καταλύσει τους νόμους.»

2. Αφού διαβάσετε το παράθεμα που ακολουθεί να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις :

α) Τι έλεγε το Κοράνι για τον πόλεμο;

β) Πώς επηρέασαν αυτές οι αντιλήψεις την εξάπλωση του Ισλάμ;

Απόσπασμα από το Κοράνι

« Να μάχεστε εναντίον αυτών που μάχονται εναντίον σας καθώς βαδίζετε στο δρόμο του Θεού, αλλά μην

αμαρτάνετε γιατί ο Θεός δεν αγαπά τους αμαρτωλούς.

Σκοτώστε τους εχθρούς σας όσες φορές τους αντιμετωπίζετε. Διώξετε τους από το μέρος που σας έδιωξαν.

Γιατί (αν και ο φόνος είναι αμαρτία) οι άδικες διώξεις είναι χειρότερες από το φόνο. Αν μάχονται εναντίον σας,

σκοτώστε τους, γιατί αυτή είναι η ανταμοιβή που αρμόζει σ’ αυτούς τους απίστους.»

3. Να εξηγήσετε γιατί η δημιουργία των θεμάτων ενίσχυσε την άμυνα του Βυζαντινού κράτους.

4. Να εξηγήσετε ποιες ήταν οι συνέπειες της εξάπλωσης των Αράβων για το Βυζάντιο και τον κόσμο της Μεσογείου γενικότερα.

ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ. 1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας

Ερωτήσεις

1. Γιατί λέμε ότι το μεσαιωνικό ελληνικό Βυζαντινό Κράτος διαμορφώθηκε οριστικά κατά τον 8ο και 9ο μ. Χ.

αιώνα;

2. Ποιες δυναστείες βασίλευαν τα χρόνια που διαμορφώθηκε το μεσαιωνικό ελληνικό Βυζαντινό Κράτος;

3. Ποιες εξελίξεις σημειώθηκαν στα χρόνια της ισαυρικής δυναστείας και της δυναστείας του Αμορίου;

α. σταθεροποιήθηκαν τα σύνορα του Βυζαντίου στην Ανατολή και τη Δύση

β. ενισχύθηκε ο ελληνικός χαρακτήρας της αυτοκρατορίας

γ. οργανώθηκαν οι κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες του κράτους.

δ. αναπτύχθηκαν οι θεματικοί στρατοί.

4. Ποια ήταν τα σύνορα του βυζαντινού κράτους με το χαλιφάτο κατά την ίδια περίοδο;

5. Ποιους εχθρούς αντιμετώπισε το κράτος στα Βαλκάνια και πώς;

6. Ποια ήταν η σημασία του θεματικού στρατού για τη βυζαντινή κοινωνία;

α. ο στρατηγός-διοικητής κάθε θέματος με τη δύναμη που διέθετε, απέβαινε συχνά επικίνδυνος για

την κεντρική εξουσία.

β. οι μισθοφόροι περιορίστηκαν δραστικά

γ. στη βυζαντινή ύπαιθρο κυριάρχησε η μικρή και μεσαία ιδιοκτησία.

7. Τι γνωρίζετε για την ανάκαμψη της βυζαντινής οικονομίας στα τέλη του 8ου και τις αρχές του 9ου

αιώνα;

8. Τι ήταν οι «κακώσεις», σε τι αποσκοπούσαν, ποιος τις εφάρμοσε και πότε;

ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ – Ι.1. Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα (1025-1081) )

Βασικά σημεία

Στασιμότητα στα εσωτερικά ζητήματα, υποχώρηση στα εξωτερικά

Εσωτερική κρίση

Στρατιωτική : διάλυση στόλου, θεμάτων και θεματικού στρατού, μισθοφόροι

Οικονομική : φόροι, παρακμή εμπορίου

Κοινωνική : ταραχές και εξεγέρσεις των επαρχιακών αγροτικών πληθυσμών

Πολιτική : αστάθεια στην εξουσία

Νέοι εχθροί

Ανατολή : Σελτζούκοι Τούρκοι

Δύση : Νορμανδοί

Βορράς : Ούγγροι, Σέρβοι

1071 : Το Βυζάντιο χάνει τα εδάφη του στην Ιταλία και στην Αρμενία, οι Σελτζούκοι εγκαθίστανται

στη Μικρά Ασία.

Ερωτήσεις

1) Σε ποια κατάσταση βρίσκεται το βυζαντινό κράτος όταν πεθαίνει ο Βασίλειος Β;

2) Γιατί το βυζαντινό κράτος πήρε μέτρα αποστρατιωτικοποίησης; Ποια ήταν αυτά τα μέτρα;

3) Γιατί οδηγήθηκαν σε εξεγέρσεις οι επαρχιακοί αγροτικοί πληθυσμοί;

4) Τι γνωρίζετε για την εξάπλωση των Σελτζούκων στη Μικρά Ασία;

5) Ποιες ήταν οι αιτίες της ήττας στο Ματζικέρτ;

6) Πώς έχασε τις ιταλικές του κτήσεις το Βυζάντιο και πότε;

7) Γιατί το έτος 1071 είναι μια σημαντική χρονολογία στην ιστορία του Βυζαντίου;

8) Ποιο χαρακτηρισμό μπορούμε να δώσουμε σ’ αυτήν την ιστορική περίοδο του Βυζαντίου (1025-1081) ;

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β΄ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΟΜΑΔΑ Α΄

Να επιλέξετε τρεις από τις παρακάτω ερωτήσεις.

1) Να κατατάξετε τις παρακάτω κοινωνικές ομάδες ανάλογα με τη δύναμή τους (από τον ισχυρότερο ως το λιγότερο

ισχυρό) στην αγροτική και αστική κοινωνία του Βυζαντίου κατά τον 9ο και 10ο αιώνα.

(4 μον.)

Πένητες, ναύκληροι-εμποροβιοτέχνες-τραπεζίτες, ευγενείς, ακτήμονες γεωργοί, δήμοι, πάροικοι, ελεύθεροι

γαιοκτήμονες.

2) Να αντιστοιχίσετε να γεγονότα της αριστερής στήλης με τα ονόματα της δεξιάς :

α. έναρξη της εικονομαχίας 1. Όθων Α΄

β. ξαναπήρε από τους Σελτζούκους τη Μ. Ασία 2. Βασίλειος Β΄

γ.μετριοπαθής πολιτική ενάντια στους Γερμανούς 3. Αλέξιος Α΄ Κομνηνός

δ. στέφθηκε από τον πάπα αυτοκράτωρ Ρωμαίων 4. Μανουήλ Κομνηνός

ε. αποκατάσταση των εικόνων 5. Ιωάννης Τζιμισκής

στ. έδωσε πρώτος προνόμια στους Βενετούς 6. Λέων Γ΄ Ισαυρος

ζ. εκστρατεία καταστροφής των μονών που ήταν 7. Ειρήνη η Αθηναία

προπύργια εικονολατρίας

η. ήττα στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας 8. Κων/νος Ε΄ Ισαυρος

(4 μον.)

3) Να εντοπίσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας

στην 1η και την 3η :

α) Οι χρονολογίες 1071 και 1204 στάθηκαν καθοριστικές για το Βυζάντιο.

β) Η 2η και 3η σταυροφορία είχαν πολύ μεγάλη επιτυχία για τους Δυτικούς.

γ) Στη Δ΄ σταυροφορία κυριάρχησαν τα θρησκευτικά κίνητρα

(4 μον.)

4) Να εξηγήσετε τι σημαίνουν οι όροι : εικονομαχία, σταυροφορίες.

(4 μον.)

5) Η σημασία της ήττας των Βυζαντινών στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας (1176)

(4 μον.)

ΟΜΑΔΑ Β΄

Να επιλέξετε δύο από τις παρακάτω ερωτήσεις.

1) Να εξηγήσετε για ποιους κατά τη γνώμη σας λόγους ένας σταυροφόρος από τη Δύση θα ήθελε να πολεμήσει

στην Ανατολή. (4 μον.)

2) Να εξηγήσετε ποια ήταν κατά τη γνώμη σας τα αίτια της Εικονομαχίας (4 μον.)

3) Με βάση το κείμενο της πηγής και τις γνώσεις σας από το βιβλίο, να εξηγήσετε ποια σημασία είχε για το

κράτος η διατήρηση και προστασία της τάξης των ελεύθερων αγροτών από την αρπακτική συμπεριφορά των

δυνατών. (4 μον.)

4) Με βάση το κείμενο της πηγής και τις γνώσεις σας από το βιβλίο, να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις :

(4 μον.)

α) Γιατί ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός ζήτησε την βοήθεια των Ιταλών;

β) Σε ποιους απευθύνθηκε για βοήθεια; Με ποιο επιχείρημα τους έπεισε;

γ) Ποιο ήταν το αποτέλεσμα των προσπαθειών του για το Βυζάντιο αλλά και για τους Δυτικούς;

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Β΄ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΟΜΑΔΑ Α΄

Να επιλέξετε τρεις από τις παρακάτω ερωτήσεις.



1.Ήττα στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας α. 1204

2.Ήττα στο Ματζικέρτ β.726

3.Έναρξη της εικονομαχίας γ.1176

4.Αποκατάσταση των εικόνων δ.1095

5.Α΄ σταυροφορία ε.1071

6.Δ΄ σταυροφορία στ.843 (4 μον.)

2) Να αντιστοιχίσετε να γεγονότα της αριστερής στήλης με τα ονόματα της δεξιάς :

α. έναρξη της εικονομαχίας 1. Όθων Α΄

β. ξαναπήρε από τους Σελτζούκους τη Μ. Ασία 2. Βασίλειος Β΄

γ.μετριοπαθής πολιτική ενάντια στους Γερμανούς 3. Αλέξιος Α΄ Κομνηνός

δ. στέφθηκε από τον πάπα αυτοκράτωρ Ρωμαίων 4. Μανουήλ Κομνηνός

ε. αποκατάσταση των εικόνων 5. Ιωάννης Τζιμισκής

στ. έδωσε πρώτος προνόμια στους Βενετούς 6. Λέων Γ΄ Ισαυρος

ζ. εκστρατεία καταστροφής των μονών που ήταν 7. Ειρήνη η Αθηναία

προπύργια εικονολατρίας

η. ήττα στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας 8. Κων/νος Ε΄ Ισαυρος

(4 μον.)

3) Να εντοπίσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας

στην 1η και την 2η :

α)Οι Δυτικοί ξεκίνησαν την πρώτη σταυροφορία με σκοπό την απελευθέρωση της Μικράς Ασίας από τους

Σελτζούκους..

β)Τα λατινικά κράτη επί Λατινοκρατίας στο Βυζάντιο ήταν η αυτοκρατορία της Νίκαιας, το δεσποτάτο της

Ηπείρου και η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.

γ) Στη Δ΄ σταυροφορία κυριάρχησαν τα οικονομικά κίνητρα

δ) Αποτέλεσμα της Δ΄ σταυροφορίας ήταν η απελευθέρωση των Αγίων Τόπων.

(4 μον.)

4) Να εξηγήσετε τι σημαίνουν οι όροι : γαζήδες, δυνατοί

(4 μον.)

5) Ποια ήταν οι συνέπειες της άλωσης της Πόλης από τους Τούρκους για τους Έλληνες αλλά και τους Δυτικούς

γενικά; (4 μον.)

ΟΜΑΔΑ Β΄ Να επιλέξετε δύο από τις παρακάτω ερωτήσεις :

1) Ποιες ήταν κατά τη γνώμη σας οι συνέπειες της εικονομαχίας στην κοινωνία του Βυζαντίου; (4 μον.)

2) Οι αγγελιοφόροι του έκπτωτου Βυζαντινού αυτοκράτορα της δυναστείας των Αγγέλων προς τους σταυροφόρους :

Την 1-1-1203 ξαναγύρισαν οι αγγελιοφόροι από τη Γερμανία και είπαν : «Κύριοι, παραγγέλνει ο βασιλιάς, θα σας στείλω τον αδελφό της γυναίκας μου. Πριν απ’ όλα, αν δώσει ο Θεός και του επιστρέψετε την κληρονομιά του, θα κάνει όλη την αυτοκρατορία της Ρωμανίας να υπακούει στη Ρώμη, απ’ όπου αυτή χωρίστηκε. Ύστερα ξέρει πως έχετε ξοδέψει τα χρήματά σας και πως είσαστε φτωχοί. Εκείνος θα σας δώσει 200.000 αργυρά μάρκα και τροφές για όλο το στρατό και μικρούς και μεγάλους. Και θα έλθει ο ίδιος προσωπικά μαζί σας στη γη της Βαβυλώνας (Αίγυπτος) ή θα στείλει εκεί, αν το κρίνετε καλύτερο, 10.000 άνδρες με δικά του έξοδα για ένα χρόνο».Έτσι πήγαν στο κατάλυμα του δόγη και κάλεσαν τους αγγελιοφόρους και έκλεισαν τη συμφωνία με τους προαναφερόμενους όρους, με όρκους και σφραγισμένα έγγραφα. Αφού διαβάσετε την παραπάνω πηγή και με βάση και τις πληροφορίες του βιβλίου σας να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις : α) Τι περιλάμβανε η συμφωνία που κλείστηκε μεταξύ των Αγγέλων και των σταυροφόρων ;β)Ποιο ήταν τελικά το αποτέλεσμα της συμφωνίας αυτής για το Βυζάντιο; (4 μον.)

3) Ο στρατός του Ρωμανού Δ΄ Διογένη που ηττήθηκε στο Ματζικέρτ : Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων, αλλά ήταν χαρακτηριστικός των καιρών, αφού αποτελούνταν από Βουλγάρους, Ούζους και άλλους ξένους που έτυχε να βρίσκονται εκεί, όπως Φράγκους και Βάραγγους. Όλοι αυτοί δεν ήταν παρά λίγοι άντρες, τσακισμένοι από τη φτώχεια και το άγχος και άοπλοί. Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε επιχειρήσει εκστρατεία, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και άχρηστοι και στερημένοι από μισθό και τις συνηθισμένες προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη. Αντίθετα, οι στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο. Με βάση την παραπάνω πηγή και τις πληροφορίες του βιβλίου σας να εξηγήσετε ποια ήταν τα αίτια της ήττας του Βυζαντίου στο Ματζικέρτ. (4 μον.)

4) Για ποιους λόγους κατά τη γνώμη σας προσπάθησαν οι βυζαντινοί αυτοκράτορες του 10ου αιώνα να

περιορίσουν την ισχύ των Δυνατών; (4 μον.)


Προτεινόμενα θέματα για εργασίες

1) Δύο ομάδες μαθητών αναλαμβάνουν τους ρόλους εκπροσώπων των δύο εκκλησιών (Δύσης-Ανατολής) και υποστηρίζουν επιχειρήματα υπέρ και κατά των ενεργειών τους που οδήγησαν στο Σχίσμα. (παιχνίδι ρόλων)

2) Συγκέντρωση εικόνων και σχολιασμός έργων βυζαντινής ή αραβικής τέχνης. (έρευνα)3) Δύο μαθητές ή δύο ομάδες μαθητών επιχειρηματολογούν υπέρ και κατά της λατρείας των εικόνων. (παιχνίδι

ρόλων)4) Κατάρτιση πίνακα αυτοκρατόρων της περιόδου της μεγάλης ακμής του Βυζαντίνου (717-1025) και του έργου

τους, κατά κατηγορία (στρατιωτικά, πολιτικά, πολιτιστικά). (έρευνα).5) Ένας χωρικός από τη Δύση εξηγεί τους λόγους για τους οποίους συμμετέχει σε μια σταυροφορία. Περιγράφει

τους στόχους, τις προσδοκίες του και την εμπειρία του μέσα από την επαφή του με το βυζαντινό και τον αραβικό πολιτισμό.(δραματοποίηση).

6) Συγκέντρωση, παρουσίαση και σχολιασμός σχεδίων και εικαστικών έργων από τους ναούς του Μυστρά. (έρευνα).

7) Ένας ακτήμονας αγρότης της εποχής των Μακεδόνων περιγράφει τη ζωή του και τα προβλήματά του. (δραματοποίηση)

8) Επιχειρηματολογία υπέρ και κατά της λατινικής βοήθειας και παρουσίας στην Πόλη, παραμονές της Άλωσης. (παιχνίδι ρόλων).

9) Συγκέντρωση και παρουσίαση χαρακτηριστικών εικόνων και κειμένων που αναφέρονται στην καθημερινή ζωή των Βυζαντινών (γέννηση, γάμος, θάνατος, γιορτές, διασκέδαση, διατροφικές συνήθειες, ένδυση κλπ). (έρευνα).

10) Οι πρώτες μεγάλες εφευρέσεις των νεότερων χρόνων και οι συνέπειές τους. (έρευνα).

ΕναλλακτικάΜηχανή του χρόνου.Ποιο γεγονός της χιλιόχρονης βυζαντινής ιστορίας βρίσκετε τόσο ενδιαφέρον και σημαντικό ώστε θα θέλατε να ζήσετε από κοντά, ή ποιο πρόσωπο της βυζαντινής ιστορίας θα θέλατε να γνωρίσετε και να μιλήσετε μαζί του, ή σε ποιον χώρο (μνημείο, πόλη) του βυζαντίου θα θέλατε να βρεθείτε και να γνωρίσετε, αν υποθέσουμε ότι είχατε την δυνατότητα μέσα από μια φανταστική μηχανή του χρόνου; Επιλέξτε ένα γεγονός ή πρόσωπο και αφηγηθείτε τις εντυπώσεις σας από αυτό, αιτιολογώντας την επιλογή σας. .

ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. ΚΕΦ. 6ο : Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ (5ος-10ος αι. μ.Χ.). Ενότητες 1,2 : Οι συνέπειες της μετανάστευσης των γερμανικών φύλων για την Ευρώπη – Ο Καρλομάγνος και η εποχή του.

4ος – 5ος αι. μ.Χ. : μεγάλη μετανάστευση των λαών στη Δυτική Ευρώπη – κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους το 476.Ούνοι : γρήγορα απωθήθηκανΓερμανικά Φύλα: εγκαταστάθηκαν οριστικά και έφτιαξαν βασίλεια.

Βασίλεια γερμανικών φύλων1) Οστρογοτθικό : Ιταλία – καταλύθηκε τον 6ο αι. από τον Ιουστινιανό.2) Βησιγοτθικό : Ισπανία – καταλύθηκε τον 8ο αι. από Άραβες.3) Φραγκικό : στην περιοχή από τον ποταμό Ρήνο ως τα Πυρηναία όρη –

εγκαταστάθηκε οριστικά με τη στήριξη του Πάπα και έγινε από τα πιο ισχυρά χριστιανικά βασίλεια της Δύσης.

Οργάνωση και εξέλιξη του Φραγκικού Βασιλείου

Δύο σημαντικές δυναστείες :α) Μεροβίγγειοι : 5ος – 8ος αι.β) Καρολίδες : 8ος αι.- 10ο αι. Ενισχύθηκαν από τον Πάπα και ανταπέδωσαν τη βοήθεια με την παραχώρηση ιταλικών εδαφών στον Πάπα. Έτσι ιδρύθηκε το κράτος του Βατικανού.

Σημαντικές χρονολογίες και εξελίξεις της δυναστείας των Καρολιδών :

1) 800 μ.Χ. : ο Καρλομάγνος, ο σημαντικότερος βασιλιάς των Φράγκων, επέκτεινε το κράτος του και στέφθηκε αυτοκράτορας του Ρωμαϊκού Κράτους. Αυτό το γεγονός στάθηκε η απαρχή της σύγκρουσης Δύσης και Βυζαντίου, καθώς οι βυζαντινοί θεωρούσαν τον αυτοκράτορά τους ως τον μοναδικό κληρονόμο και συνεχιστή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.Ο Καρλομάγνος ανέπτυξε ιδιαίτερα την κρατική οργάνωση, την οικονομία και τον πολιτισμό (Καρολίδεια αναγέννηση).

2) 843 μ.Χ. : θάνατος Καρλομάγνου – Συνθήκη του Βερντέν : το φραγκικό κράτος διασπάστηκε σε τρία βασίλεια : α) σημερινή Γερμανίαβ) σημερινή Γαλλίαγ) σημερινή Ελβετία-Βέλγιο-κεντρική Ιταλία.Η συνθήκη του Βερντέν στάθηκε η απαρχή της δημιουργίας της νεώτερης Ευρώπης.

3) 9ος αι. : εισβολή Νορμανδών και Σαρακηνών.Κοινωνία – πολιτική οργάνωση – πολιτισμός Φραγκικού Βασιλείου

1) Οτιδήποτε υπήρχε στην επικράτεια των ηγεμόνων (κτήματα, κάτοικοι) ανήκε σε αυτούς και μετά το θάνατό τους το βασίλειο μοιραζόταν ανάμεσα στα παιδιά τους.

2) Πόλεμοι – ανασφάλεια : οι συνθήκες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα τα πιο αδύναμα άτομα να συσπειρώνονται υπό την προστασία ενός ισχυρού άνδρα, λαϊκού ή εκκλησιαστικού άρχοντα.

3) Σημαντικός ήταν ο ρόλος της Εκκλησίας και των αρχόντων της – επίσκοποι.4) Αναπτύχθηκαν τα κλασικά γράμματα και η ρωμαϊκή παράδοση.

φεουδαρχία. Οικονομικό και κοινωνικό σύστημα της μεσαιωνικής περιόδου, που στηρίζεται στη μεγάλη γαιοκτησία. Η φεουδαρχία εμφανίσθηκε στην Ευρώπη τον 9ο αιώνα και από τα μέσα του 13ου άρχισε να παρακμάζει.

Τα χαρακτηριστικά της φεουδαρχίας

Οι διάφορες κοινωνικές ομάδες συνδέθηκαν μεταξύ τους με δεσμούς αλυσιδωτής εξάρτησης. Οι ιεραρχικά ανώτεροι άρχοντες παραχωρούσαν σε άλλους ευνοούμενους υποτελείς γαίες, δηλ. εκτάσεις γης (φέουδα) και απαιτούσαν ως αντάλλαγμα πίστη, υποταγή και παροχή ορισμένων υπηρεσιών. Οι άρχοντες με τη σειρά τους είχαν την υποχρέωση να παρέχουν στους υποτελείς προστασία και κάθε είδους βοήθεια. Από τη λέξη φέουδο το κοινωνικό σύστημα ονομάστηκε φεουδαρχία και οι άρχοντες αποκλήθηκαν φεουδάρχες.

11 ος -15 ος αιώνας Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές

Από τον 11ο αιώνα άρχισαν να σημειώνονται οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές, οι οποίες κορυφώθηκαν τον 15ο αιώνα. Πιο συγκεκριμένα : Εφαρμόστηκαν τεχνικές καινοτομίες στη γεωργία με αποτέλεσμα την

αύξηση της γεωργικής παραγωγής και συνακόλουθη αύξηση του πληθυσμού. Αναπτύχθηκαν οι πόλεις, που έγιναν κέντρα του εμπορίου, της βιοτεχνίας,

των τραπεζικών εργασιών και της τεχνολογίας. Στα νέα αστικά κέντρα οι έμποροι, οι βιοτέχνες, οι τραπεζίτες και γενικά

όσοι ασχολούνται με τις νέες οικονομικές δραστηριότητες συνδέονται με κοινά συμφέροντα και συγκροτούν μια νέα κοινωνική ομάδα, την αστική τάξη.

Η αστική τάξη σταδιακά περιορίζει τα φεουδαρχικά δικαιώματα και προνόμια στα αστικά κέντρα και ενισχύει το δικό της ρόλο στη διακυβέρνηση των πόλεων.

Γεννιούνται νέα κράτη στη δυτική Ευρώπη.


ΚΕΦ.6ο, Ι.3. Η φεουδαρχία στη Δυτική Ευρώπη

Ερωτήσεις

1) Μέσα σε ποιες συνθήκες διαμορφώθηκε η φεουδαρχία;

2) Τι σημαίνουν οι όροι : φέουδο, φεουδαρχία, φεουδάρχες, βασάλοι;

3) Τι ήταν η τελετή της περιβολής;

4) Ποιες ήταν οι τρεις τάξεις που αναγνώριζε η φεουδαρχική κοινωνία;

5) Τι ήταν οι ιππότες και σε ποια τάξη ανήκαν;

6) Τι ήταν οι ελεύθεροι γεωργοί και οι πάροικοι και σε ποια τάξη ανήκαν;

7) Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις των χωρικών προς τον κύριο του φέουδου;

8) Από πότε μέχρι πότε επικράτησε η φεουδαρχία στην Ευρώπη;

9) Ποιες ήταν οι συνέπειες της φεουδαρχίας στην κρατική εξουσία;

10) Δώστε τρία παραδείγματα φεουδαρχών που έγιναν τελικά βασιλείς.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΥΠ.Ε.Π.Θ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2007-2008ΤΑΞΗ Β΄ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΥΠ.Ε.Π.Θ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2007-2008ΤΑΞΗ Β΄ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΝΟΜΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Μ.ΚΟΡΔΩΣΗ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 17-06-08

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ

Ερωτήσεις ομάδας ΑΝα επιλέξετε τρεις από τις πέντε ερωτήσεις

1) Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες : Στήλη Α Στήλη Β1. εγκαίνια Κων/πολης α. 3302. Μάχη στο Ματζικέρτ β. 3953. Στάση του Νίκα γ. 532 4. Άλωση της Κων/πολης από τους Φράγκους δ. 7265. Έναρξη Εικονομαχίας ε. 843 6. Διάσπαση Ρωμαϊκού Κράτους σε Ανατολικό και Δυτικό στ. 10717. Άλωση της Κων/πολης από τους Τούρκους ζ. 12048. Πανηγυρική αποκατάσταση και αναστήλωση των εικόνων η. 1453

2) Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας μόνο στην 1η και την 3η πρόταση.1. Μια σημαντική αλλαγή που συνέβη κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ηρακλείου ήταν η ολοκλήρωση

του εξελληνισμού της κρατικής διοίκησης. (αιτιολόγηση)2. Ο Μ. Κων/νος αποφάσισε να ιδρύσει την Κων/πολη επειδή οι Χριστιανοί ήταν περισσότεροι στην Δύση.3. Η εξάπλωση των αράβων στη Μεσόγειο εξασφάλισε την ενότητα του Μεσογειακού χώρου. (αιτιολόγηση).4. Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας ήταν ένα από τα Λατινικά κράτη κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας.5. Κατά τη διάρκεια του 10ου αιώνα εμφανίστηκε η ισχυρότερη κοινωνική τάξη του Βυζαντίου, οι Δυνατοί. 6. Από τον 11ο αιώνα άρχισαν να εφαρμόζονται στη Δύση τεχνικές καινοτομίες στη γεωργία που είχαν ως

αποτέλεσμα την αύξηση της αγροτικής παραγωγής και την αύξηση του πληθυσμού.3) Τι ήταν το υγρό πυρ; Με τη βοήθεια του παραθέματος που ακολουθεί να εξηγήσετε ποιοι ήταν οι τρόποι

χρήσης του.Απόσπασμα από τα Ναυμαχικά του Λέοντος ΣΤ΄

Και ο δρόμωνας (βυζαντινό πολεμικό πλοίο) τις έχει σε κάθε περίπτωση μπροστά στην πλώρη σιφώνιο, φτιαγμένο από χαλκό, με τον οποίο να εκτοξεύει το υγρόν πυρ κατά των εχθρών

Εμεις συμβουλεύουμε να εκτοξεύονται και χύτρες γεμάτες με υγρόν πυρ, κατά τη μέθοδο συσκευασίας που υποδείχτηκε πιο πάνω όταν συντριβούν οι χύτρες, τα πλοία των εχθρών θα αρπάξουν εύκολα φωτιά.

Πρέπει να χρησιμοποιείται και μια άλλη μέθοδος : η ρίψη με το χέρι μικρών σιφωνίων, των χειροσιφώνων, που τα κρατούν οι στρατιώτες πίσω από τις σιδερένιες ασπίδες τις. […] Μ’ αυτά το υγρόν πυρ θα εκτοξεύεται καταπρόσωπα τις εχθρούς.

4) Τι γνωρίζετε για τον θεματικό στρατό; (περιεχόμενο του όρου, τις τον αποτελούσαν, χρόνος και σκοπός τις δημιουργίας του, χρόνος και αιτίες τις διάλυσής του) 5) Τι ήταν οι σταυροφορίες και ποιοι παράγοντες επηρέασαν την διαμόρφωσή τις;Ερωτήσεις ομάδας ΒΝα επιλέξετε δύο από τις τέσσερις ερωτήσεις1) «Συνολικά η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού Α΄ ήταν σύμφωνη με τη Ρωμαϊκή παράδοση και πολύ φιλόδοξη αλλά ξεπερνούσε τις δυνατότητες του κράτους» : συμφωνείτε με τη διαπίστωση αυτή; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

2) Με τη βοήθεια των ακόλουθων παραθεμάτων να απαντήσετε στην εξής ερώτηση : pοια ήταν τα επιχειρήματα των εικονομάχων και με ποιον τρόπο τα αντέκρουαν οι εικονολάτρες;

Α. « Οι εικόνες αναπληρώνουν τα είδωλα και άρα αυτοί που τις προσκυνούν είναι ειδωλολάτρες. Όμως δεν πρέπει να προσκυνούμε κατασκευάσματα των ανθρώπινων χεριών και κάθε είδους ομοίωμα. Πληροφόρησέ με ποιος μας κληροδότησε αυτή την παράδοση, δηλαδή να σεβόμαστε και να προσκυνούμε κατασκευάσματα χεριών, ενώ ο Θεός απαγορεύει την προσκύνηση, και εγώ θα συμφωνήσω ότι αυτό είναι νόμος του Θεού». (Από επιστολή του Λέοντος Γ΄ στον πάπα Γρηγόριο Β΄)Β. « Εφόσον προσκυνώ και σέβομαι το σταυρό και τη λόγχη, τον κάλαμο και τον σπόγγο, με τα οποία οι θεοκτόνοι Ιουδαίοι προσέβαλαν και σκότωσαν τον Κύριό μου, γιατί όλα αυτά στάθηκαν όργανα του έργου της σωτηρίας των ανθρώπων, πώς να μην προσκυνήσω και τις εικόνες που κατασκευάζουν ο0ι πιστοί με αγαθή προαίρεση και με σκοπό τη δοξολογία και την ανάμνηση των παθημάτων του Χριστού; Και εφόσον προσκυνώ την εικόνα του σταυρού που κατασκευάζεται από οποιοδήποτε υλικό, πώς να μην προσκυνήσω την εικόνα του Χριστού που κατέστησε σωτήριο τον σταυρό; Ότι δεν προσκυνώ την ύλη είναι φανερό, διότι, αν καταστραφεί το εκτύπωμα ενός σταυρού που είναι κατασκευασμένος από ξύλο, παραδίδω το ξύλο στη φωτιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το ξύλο των εικονισμάτων, όταν αυτά καταστραφούν».(Ιωάννης Δαμασκηνός, Περί εικόνων, Λόγος δεύτερος, κεφ. 19)

3) Ποιες ήταν κατά τη γνώμη σας οι κυριότερες συνέπειες της Άλωσης της Κων/πολης από τους Τούρκους;

4) Με τη βοήθεια του παραθέματος που ακολουθεί και των γνώσεων από το βιβλίο σας να απαντήσετε στην παρακάτω ερώτηση : ποιες ήταν οι σχέσεις ανάμεσα στους φεουδάρχες και τους χωρικούς στη Δύση από τον 8 ο ως τον 13ο αιώνα;«Όπως είναι γνωστό σε όλους, επειδή μου λείπουν τα απαραίτητα χρήματα για τη διατροφή και την ενδυμασία μου, ζήτησα τον οίκτο σας και η καλοσύνη σας μου επέτρεψε να μπω κάτω από την εξουσία και προστασία σας. Σε αμοιβή αναλάβατε τη διατροφή και την ενδυμασία μου. Ενώ εγώ ανέλαβα να σας υπηρετώ και να σας τιμώ με όλες μου τις δυνάμεις. Για όλη μου τη ζωή είμαι δεμένος με την υποχρέωση να σσας υπηρετώ και να σας σέβομαι, όπως ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο, και σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μου δεν έχω δικαίωμα να αποσπασθώ από την εξουσία σας». (Απόσπασμα από γραπτή συμφωνία του 8ου αιώνα μεταξύ ενός πτωχού ανθρώπου και ενός γαιοκτήμονα).

Καλή επιτυχία!

Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ

Μ. ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ Μ. ΚΟΡΔΩΣΗΔ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ - ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2008ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 17/06/08

Ερωτήσεις ομάδας ΑΝα επιλέξετε τρεις από τις πέντε ερωτήσεις (όλες είναι ισοδύναμες, από 4 μονάδες η καθεμιά).

1) Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες : Στήλη Α Στήλη Β1. Εγκαίνια Κων/πολης α. 3302. Μάχη στο Ματζικέρτ β. 3953. Στάση του Νίκα γ. 532 4. Άλωση της Κων/πολης από τους σταυροφόρους δ. 726

5. Έναρξη Εικονομαχίας ε. 843 6. Διάσπαση Ρωμαϊκού Κράτους σε Ανατολικό και Δυτικό στ. 10717. Άλωση της Κων/πολης από τους Τούρκους ζ. 12048. Πανηγυρική αποκατάσταση και αναστήλωση των εικόνων η. 1453

2) Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας μόνο στην 1η και την 3η πρόταση.

1. Μια σημαντική αλλαγή που συνέβη κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ηρακλείου ήταν η ολοκλήρωση του εξελληνισμού της κρατικής διοίκησης. (αιτιολόγηση)

2. Ο Μ. Κων/νος αποφάσισε να ιδρύσει την Κων/πολη επειδή οι Χριστιανοί ήταν περισσότεροι στην Δύση.3. Η εξάπλωση των Αράβων στη Μεσόγειο εξασφάλισε την ενότητα του Μεσογειακού χώρου.

(αιτιολόγηση).4. Η Αυτοκρατορία της Νίκαιας ήταν ένα από τα Λατινικά κράτη κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας.5. Κατά τη διάρκεια του 10ου αιώνα εμφανίστηκε η ισχυρότερη κοινωνική τάξη του Βυζαντίου, οι Δυνατοί. 6. Από τον 11ο αιώνα άρχισαν να εφαρμόζονται στη Δύση νέες τεχνικές στη γεωργία που είχαν ως

αποτέλεσμα την αύξηση της γεωργικής παραγωγής και την αύξηση του πληθυσμού.

3) Τι ήταν το υγρόν πυρ; Με τη βοήθεια του παραθέματος που ακολουθεί να εξηγήσετε ποιοι ήταν οι τρόποι χρήσης του.

Απόσπασμα από τα Ναυμαχικά του Λέοντος ΣΤ΄Και ο δρόμωνας (βυζαντινό πολεμικό πλοίο) ας έχει σε κάθε περίπτωση μπροστά στην πλώρη σιφώνιο, φτιαγμένο από χαλκό, με τον οποίο να εκτοξεύει το υγρόν πυρ κατά των εχθρών. Εμεις συμβουλεύουμε να εκτοξεύονται και χύτρες γεμάτες με υγρόν πυρ, κατά τη μέθοδο συσκευασίας που υποδείχτηκε πιο πάνω όταν συντριβούν οι χύτρες, τα πλοία των εχθρών θα αρπάξουν εύκολα φωτιά. Πρέπει να χρησιμοποιείται και μια άλλη μέθοδος : η ρίψη με το χέρι μικρών σιφωνίων, των χειροσιφώνων, που τα κρατούν οι στρατιώτες πίσω από τις σιδερένιες ασπίδες τους. […] Μ’ αυτά το υγρόν πυρ θα εκτοξεύεται καταπρόσωπα στους εχθρούς.

4) Τι γνωρίζετε για τον θεματικό στρατό; (περιεχόμενο του όρου, ποιοι τον αποτελούσαν, πώς ζούσαν, χρόνος και σκοπός της δημιουργίας του, χρόνος και αιτίες τις διάλυσής του)

5) Τι ήταν οι σταυροφορίες και ποιοι παράγοντες επηρέασαν την διαμόρφωσή τους;

Ερωτήσεις ομάδας ΒΝα επιλέξετε δύο από τις τέσσερις ερωτήσεις (όλες είναι ισοδύναμες, από 4 μονάδες η καθεμιά).

1) «Συνολικά η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού Α΄ ήταν σύμφωνη με τη Ρωμαϊκή παράδοση και πολύ φιλόδοξη, αλλά ξεπερνούσε τις δυνατότητες του κράτους» : συμφωνείτε με τη διαπίστωση αυτή; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

2) Με τη βοήθεια των ακόλουθων παραθεμάτων να απαντήσετε στην εξής ερώτηση : ποια ήταν τα επιχειρήματα των εικονομάχων και με ποιον τρόπο απαντούσαν σ’ αυτά οι εικονολάτρες;

Α. « Οι εικόνες αναπληρώνουν τα είδωλα και άρα αυτοί που τις προσκυνούν είναι ειδωλολάτρες. Όμως δεν πρέπει να προσκυνούμε κατασκευάσματα των ανθρώπινων χεριών και κάθε είδους ομοίωμα. Πληροφόρησέ με ποιος μας κληροδότησε αυτή την παράδοση, δηλαδή να σεβόμαστε και να προσκυνούμε κατασκευάσματα χεριών, ενώ ο Θεός απαγορεύει την προσκύνηση, και εγώ θα συμφωνήσω ότι αυτό είναι νόμος του Θεού». (Από επιστολή του Λέοντος Γ΄ στον πάπα Γρηγόριο Β΄)

Β. « Εφόσον προσκυνώ και σέβομαι το σταυρό και τη λόγχη, τον κάλαμο και τον σπόγγο, με τα οποία οι θεοκτόνοι Ιουδαίοι προσέβαλαν και σκότωσαν τον Κύριό μου, γιατί όλα αυτά στάθηκαν όργανα του έργου

της σωτηρίας των ανθρώπων, πώς να μην προσκυνήσω και τις εικόνες που κατασκευάζουν οι πιστοί με αγαθή προαίρεση και με σκοπό τη δοξολογία και την ανάμνηση των παθημάτων του Χριστού; Και εφόσον προσκυνώ την εικόνα του σταυρού που κατασκευάζεται από οποιοδήποτε υλικό, πώς να μην προσκυνήσω την εικόνα του Χριστού που κατέστησε σωτήριο τον σταυρό; Ότι δεν προσκυνώ την ύλη είναι φανερό, διότι, αν καταστραφεί το εκτύπωμα ενός σταυρού που είναι κατασκευασμένος από ξύλο, παραδίδω το ξύλο στη φωτιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το ξύλο των εικονισμάτων, όταν αυτά καταστραφούν».(Ιωάννης Δαμασκηνός, Περί εικόνων, Λόγος δεύτερος, κεφ. 19)

3) Ποιες ήταν κατά τη γνώμη σας οι κυριότερες συνέπειες της Άλωσης της Κων/πολης από τους Τούρκους;

4) Με τη βοήθεια του παραθέματος που ακολουθεί και των γνώσεων από το βιβλίο σας να απαντήσετε στην παρακάτω ερώτηση : ποιες ήταν οι σχέσεις ανάμεσα στους φεουδάρχες και τους χωρικούς στη Δύση κατά τον 8ο αιώνα;

«Όπως είναι γνωστό σε όλους, επειδή μου λείπουν τα απαραίτητα χρήματα για τη διατροφή και την ενδυμασία μου, ζήτησα τον οίκτο σας και η καλοσύνη σας μου επέτρεψε να μπω κάτω από την εξουσία και προστασία σας. Σε αμοιβή αναλάβατε τη διατροφή και την ενδυμασία μου. Ενώ εγώ ανέλαβα να σας υπηρετώ και να σας τιμώ με όλες μου τις δυνάμεις. Για όλη μου τη ζωή είμαι δεμένος με την υποχρέωση να σας υπηρετώ και να σας σέβομαι, όπως ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο, και σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μου δεν έχω δικαίωμα να αποσπασθώ από την εξουσία σας». (Απόσπασμα από γραπτή συμφωνία του 8ου αιώνα μεταξύ ενός πτωχού ανθρώπου και ενός γαιοκτήμονα).


Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ

Μ. ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ Μ. ΚΟΡΔΩΣΗΔ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ - 2o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2009

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 19/05/09

ΟΜΑΔΑ Α΄. Να γράψετε τρία από τα πέντε θέματα.

Α1. Ορισμός του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Οι κυριότεροι διαφωτιστές στην Αγγλία και τη Γαλλία.

Α2. Το συνέδριο της Βιέννης και η Ιερή Συμμαχία. Α3. Να αποδώσετε το περιεχόμενο των όρων : Φαναριώτες, Φιλελληνισμός, Μακεδονικό ζήτημα, μαύρη αγορά.

Α4. Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες :


1. μονιμότητα δημοσίων υπαλλήλων

2. διώρυγα Κορίνθου α. Καποδίστριας

3. Κόμμα Φιλελευθέρων

4. φοίνικας β. Τρικούπης

5. αρχή της δεδηλωμένης

6. κήρυξε τη χώρα υπό πτώχευση το 1893 γ. Βενιζέλος

7. Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας (1830)

8. καταπολέμησε τη ληστεία και την πειρατεία

Α5. Ελληνογερμανικός πόλεμος

ΟΜΑΔΑ Β΄ . Να γράψετε δύο από τα τέσσερα θέματα.

Β1. Με βάση το κείμενο που ακολουθεί και τις πληροφορίες από το βιβλίο σας να εξηγήσετε ποιες ήταν οι κύριες επιδιώξεις της Φιλικής Εταιρείας και γιατί οργανώθηκε με μυστικό τρόπο.

Β2. Ποιοι λόγοι οδήγησαν κατά τη γνώμη σας στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843; Β3. Κατά μία άποψη το αποτέλεσμα των βαλκανικών πολέμων ήταν η μεγαλύτερη πολεμική επιτυχία της Ελλάδας από την ίδρυσή της ως τότε. Ποια είναι η γνώμη σας; Να την τεκμηριώσετε.

Β4. Πώς αντέδρασαν Έλληνες και Τούρκοι στην παρουσία του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη το 1919; Να καταγράψετε τις διαφορετικές αντιδράσεις με βάση τα κείμενα 1α και 1β.

Όλα τα θέματα είναι ισοδύναμα (από 4 μονάδες το καθένα)


Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ

ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΚ.

ΚΟΡΔΩΣΗ ΜΑΡΙΑ

Δ/ΝΣΗ Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Ν. ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ - 2o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2009

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 19/05/09

ΟΜΑΔΑ Α΄ 1) Ορισμός του Διαφωτισμού. Οι κυριότεροι διαφωτιστές στην Αγγλία και τη Γαλλία.2) Το συνέδριο τη Βιέννης και η Ιερά Συμμαχία.3) Να αποδώσετε το περιεχόμενο των όρων : Φαναριώτες, Φιλελληνισμός, Μακεδονικό ζήτημα, Μαύρη Αγορά.4) Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες : Στήλη Α Στήλη Β

9. μονιμότητα δημοσίων υπαλλήλων 10. Κόμμα Φιλελευθέρων α. Καποδίστριας11. διώρυγα Κορίνθου 12. Φοίνικας β. Τρικούπης13. αρχή της δεδηλωμένης14. «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» γ. Βενιζέλος15. Πρωτόκολλο Ανεξαρτησίας (1830) 16. Λόχος των Ευελπίδων

5) Ελληνογερμανικός πόλεμος

ΟΜΑΔΑ Β΄ 1) Με βάση το κείμενο που ακολουθεί και τις πληροφορίες από το βιβλίο σας να εξηγήσετε ποιες ήταν οι κύριες επιδιώξεις της φιλικής Εταιρείας και γιατί οργανώθηκε με μυστικό τρόπο.2) Ποιοι λόγοι οδήγησαν κατά τη γνώμη σας στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843;3) Κατά μία άποψη το αποτέλεσμα των βαλκανικών πολέμων ήταν η μεγαλύτερη πολεμική επιτυχία της Ελλάδας από την ίδρυσή της ως τότε. Ποια είναι η γνώμη σας; Να την τεκμηριώσετε.4) Πώς αντέδρασαν Έλληνες και Τούρκοι στην παρουσία του ελληνικού στρατού στην Σμύρνη το 1919; Να καταγράψετε τις διαφορετικές αντιδράσες με βάση τα κείμενα 1α και 1β.

2o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2009

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΤΑΞΗ : Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 12/06/09

Κείμενο : Δημήτρης Χατζής, Η τελευταία αρκούδα του Πίνδου ( απόσπασμα )

Ερωτήσεις

1) Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (γ΄ πρόσωπο, 10 σειρές). (5 μον.)

2α) Να χωρίσετε το κείμενο σε θεματικές ενότητες και να δώσετε έναν πλαγιότιτλο σε καθεμιά.

(2,5 μον.)

2β) Να δώσετε ένα παράδειγμα μέσα από το κείμενο για καθεμία από τις εξής αφηγηματικές τεχνικές :

αφήγηση, περιγραφή, αναδρομική αφήγηση. (2,5 μον.)

3α ) Ποια είναι τα κύρια γνωρίσματα της γλώσσας του κειμένου; (2,5 μον.)

3β) Να γράψετε δύο μεταφορές, δύο αντιθέσεις και ένα ασύνδετο σχήμα μέσα από το

κείμενο. (2,5 μον.)

4) Πώς βρήκε ο Σκουρογιάννης τον τόπο και τους συγχωριανούς του, ύστερα από τα είκοσι χρόνια

παραμονής του στη Γερμανία; Σε ποια ψυχολογική κατάσταση περιήλθε ο ίδιος;

(5 μον.)

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου

5ος -4ος αιώνας π.Χ. : Κλασική περίοδος

492-479 : Οι ελληνικές πόλεις-κράτη ενώνονται για να αντιμετωπίσουν την Περσική απειλή. Για πρώτη φορά παραμέρισαν τις συνεχείς διαιρέσεις τους για να υπερασπιστούν αυτό που αποτελούσε για τους πολίτες τους το υπέρτατο αγαθό, την ελευθερία.

Από όλες τις ελληνικές πόλεις, η Αθήνα προσέφερε στον κοινό αγώνα τα περισσότερα. Ήταν επόμενο να δρέψει και τους καρπούς της νίκης. Κερδίζει ένα μοναδικό κύρος και γίνεται ηγετική δύναμη στην Ελλάδα.

Τη νίκη κατά των Περσών ακολούθησε μια έντονη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς της ζωής. Αναπτύχθηκε ιδιαίτερα το δημοκρατικό πολίτευμα και ο πολιτισμός.

Ο πολιτισμός αυτής της εποχής ονομάστηκε κλασικός πολιτισμός και επηρέασε όλες τις εποχές που ακολούθησαν από τότε ως σήμερα. Γι’ αυτό θεωρείται αξεπέραστος.

Η επιθυμία όμως των μεγάλων πόλεων να επικρατήσουν στην ελληνικό χώρο και να παίξουν ηγεμονικό ρόλο προκάλεσε διαμάχες, ανταγωνισμούς και εμφύλιες συγκρούσεις, που τελικά οδήγησαν τις ελληνικές πόλεις σε μαρασμό και παρακμή.

Ενώ οι ελληνικές πόλεις βρίσκονταν σε παρακμή, η περσική απειλή άρχισε και πάλι να γίνεται φανερή (γύρω στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.). Τότε, ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Β¨ πέτυχε να πείσει τους Έλληνες να τον ακολουθήσουν σε μια κοινή εκστρατεία όλων των Ελλήνων εναντίον των Περσών.

Την εκστρατεία πραγματοποίησε ο γιος του Αλέξανδρος (Μέγας Αλέξανδρος). Διέλυσε την αυτοκρατορία των Περσών φθάνοντας μέχρι την Ινδική χερσόνησο. Το έργο του μεγάλου στρατηλάτη ανέκοψε ο πρόωρος θάνατός του, το 323 π.Χ.

4ος αι. π.Χ. – 1ος αιώνας μ.Χ. : Ελληνιστική περίοδος

Ελληνιστική ονομάζουμε την περίοδο από το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) μέχρι την κυριαρχία της Ρώμης (1 ος αιώνας μ.Χ.)

Η ονομασία αυτή οφείλεται στη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού έξω από τα όρια του παραδοσιακού ελληνικού χώρου.

Δημιουργήθηκαν νέα ελληνικά βασίλεια και πόλεις στην Ασία και την Αίγυπτο. Μετά από ένα διάστημα ακμής ακολούθησαν συνεχείς πόλεμοι ανάμεσά τους, με

αποτέλεσμα την εξασθένηση των ελληνιστικών βασιλείων. Ενώ το ρωμαϊκό κράτος στη Δύση αποκτούσε όλο και μεγαλύτερη δύναμη, τα

ελληνιστικά βασίλεια δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν ισχυρούς συνασπισμούς για να το αντιμετωπίσουν, κι έτσι ο ελληνιστικός κόσμος κατακτήθηκε τελικά από τη Ρώμη.

Ελληνιστικός πολιτισμός.

Ελληνιστικό πολιτισμό ονομάζουμε τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε για τρεις τουλάχιστον αιώνες στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και εξαπλώθηκε στην Ανατολή μέχρι την Ινδική χερσόνησο και στη Δύση μέχρι την Ιταλία. Αργότερα οι Ρωμαίοι θα τον μεταφέρουν σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη.

Το βασικό μέσο για την εξάπλωση και διάδοση του ελληνιστικού πολιτισμού είναι η ελληνική γλώσσα, η οποία, στη νέα της μορφή (ελληνιστική κοινή) θα επικρατήσει και θα μιληθεί από εκατομμύρια ανθρώπων σε Ανατολή και Δύση.

Η καταγωγή του ελληνιστικού πολιτισμού είναι ελληνική. Ο χαρακτήρας του οικουμενικός. Η ανάπτυξη των επιστημών το μεγαλύτερο επίτευγμά του.

1ος αιώνας μ.Χ. – 4ος αιώνας μ.Χ. : Ρωμαϊκή κοσμοκρατορία.

Η Ρώμη, μετά την κατάκτηση των ελληνιστικών βασιλείων, γίνεται σιγά-σιγά κοσμοκρατορία, δηλαδή κυριαρχεί σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο.

Υιοθετεί τον ελληνικό πολιτισμό. Αναπτύσσει ιδιαιτέρως την κρατική οργάνωση, τη διοίκηση του κράτους, το νομικό

σύστημα. Επιβάλλει τη Ρωμαϊκή ειρήνη, δηλαδή ειρήνη στις κατακτημένες περιοχές με τους

δικούς της όρους και με τη δύναμη των όπλων της. Οι ρωμαϊκές λεγεώνες εξασφαλίζουν σε όλη την αυτοκρατορία την τάξη και την ασφάλεια.

Η Ρώμη ανοίγει λιμάνια, κατασκευάζει θαυμάσιους λιθόστρωτους δρόμους και έτσι συντελεί στην ανάπτυξη του εμπορίου.

Η Ρώμη αφήνει στις πόλεις της Αυτοκρατορίας μια σχετική αυτονομία. Οι άνθρωποι κινούνται ελεύθερα, μαζί και οι ιδέες, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι τρόποι.

Στους κόλπους των κατακτημένων λαών γεννιέται η εντύπωση ότι η προσωπικότητά τους γίνεται σεβαστή. Άμεσο αποτέλεσμα : οι εξεγέρσεις εναντίον της ρωμαϊκής κυριαρχίας είναι σπάνιες.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο αναπτύσσεται, κατά τους τρεις πρώτους αιώνες μ.Χ., ο Χριστιανισμός.

Η γέννηση του Χριστού στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας αποτελεί τομή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το Ευαγγέλιο, η διδασκαλία του Χριστού, διαδίδεται ταχύτατα.

Οι απόστολοι του Χριστιανισμού, με κορυφαίο τον Παύλο, χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα στην επικοινωνία τους με τα πλήθη, γράφουν ελληνικά.

Μέσα στους τρεις πρώτους αιώνες η Εκκλησία, που την ίδρυσαν οι απόστολοι, παρά τους διωγμούς εδραιώνεται.

Κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ., η Ρώμη, αντιμέτωπη με οικονομικά προβλήματα, αρχίζει να παρακμάζει.

Το κέντρο βάρους της Αυτοκρατορίας μετατοπίζεται όλο και περισσότερο προς τον ανατολικό μεσογειακό χώρο, όπου το ελληνικό στοιχείο κυριαρχεί.

Εξελίξεις στο Βυζάντιοαπό τον 4ο μέχρι τις αρχές του 6ου αιώνα

Α. Εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία Γεωργία Κύρια πηγή πλούτου Η γη συγκεντρώνεται στα χέρια μεγάλων γαιοκτημόνων Βαρύτατη φορολογία στους αγρότες οι μικροϊδιοκτήτες χρεώνονται χάνουν

τη γη τους πολλοί γίνονται πάροικοι, δηλαδή εξαρτημένοι αγρότες που καλλιεργούσαν τη γη και πλήρωναν φόρο στους ιδιοκτήτες των μεγάλων κτημάτων, τα οποία δεν είχαν δικαίωμα να εγκαταλείψουν.

Εμπόριο Νόμισμα (εκχρηματισμένη οικονομία) Μακρινό εμπόριο μέσω της Ερυθράς Θάλασσας Προϊόντα πολυτελείας της Ανατολής (μετάξι-μπαχαρικά)

Β. Εξωτερικές εξελίξεις . Εισβολές από γερμανικά φύλα. 395 : διάσπαση του Ρωμαϊκού Κράτους σε ανατολικό και δυτικό. Το Δυτικό εξασθενεί υποτάσσεται στις επιθέσεις γερμανικών και άλλων φύλων

παύει να υπάρχει το Δυτικό Ρωμαϊκό κράτος (5ος αιώνας) Στη Δύση ιδρύθηκαν πολλά γερμανικά βασίλεια, όπως το Οστρογοτθικό Βασίλειο

με κέντρο τη Ραβένα (5ος αιώνας) Το Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος εξουδετέρωσε την απειλή των γερμανικών λαών,

πείθοντας τους αρχηγούς τους να στραφούν προς τη Δύση ή επιτρέποντας να εγκατασταθούν ειρηνικά στα εδάφη τους. Η συμβίωση με το ελληνορωμαϊκό πληθυσμιακό στοιχείο διευκόλυνε τη σταδιακή αφομοίωση των Γερμανών.

Γ. Εξελίξεις στον πολιτισμό Θεοδοσιανός Κώδικας διευκόλυνε την απονομή της δικαιοσύνης. Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης (5ος αι. ), με 16 ελληνόφωνες και 15

λατινόφωνες έδρες διδασκαλίας. Έτσι, η Κωνσταντινούπολη άρχισε να συναγωνίζεται την Αθήνα και την Αλεξάνδρεια, σημαντικές πόλεις της αυτοκρατορίας με ανώτερες σχολές. Στο ανατολικό τμήμα της αυτοκρατορίας επιβάλλεται αργά αλλά σταθερά το ελληνικό πολιτιστικό στοιχείο.

Δ. Εξελίξεις στον θρησκευτικό τομέα

α) Αγώνας κατά των αιρέσεων

Αιρέσεις ονομάστηκαν οι παρεκκλίσεις από την ορθή χριστιανική διδασκαλία, όπως αυτή διατυπώθηκε από την εκκλησία. Αφορούσαν στη φύση του Χριστού.

Σημαντικότερες ήταν: ο Αρειανισμός (αμφισβήτησε τη θεϊκή φύση του Χριστού), ο Νεστοριανισμός (τόνιζε την υπεροχή της ανθρώπινης φύσης του) ο Μονοφυσιτισμός (η θεία φύση απορρόφησε την ανθρώπινη).

Ο Μονοφυσιτισμός κυριάρχησε στις ανατολικές επαρχίες. Προκάλεσαν διαμάχες που έκρυβαν τοπικές και πολιτιστικές διαφορές. Τις αντιμετώπισε η Εκκλησία με τις οικουμενικές συνόδους. Το Κράτος στήριξε υλικά και ηθικά την Εκκλησία.

β) Αγώνας κατά της αρχαίας θρησκείας (τέλη 4ου, αρχές 5ου αιώνα)

361-363 : ο αυτοκράτορας Ιουλιανός προσπάθησε να ξαναφέρει στη ζωή την λατρεία των θεών του Ολύμπου. Η προσπάθειά του απέτυχε. Τέλος 4ου αιώνα : ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α΄ έδωσε το οριστικό πλήγμα στην αρχαία θρησκεία, κλείνοντας τους ναούς και τα μαντεία της και απαγορεύοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τα ελευσίνια Μυστήρια.

Στη συνέχεια ξέσπασε ένα κύμα βίας κατά των μνημείων του αρχαίου κόσμου και των οπαδών της αρχαίας θρησκείας, ακόμα και με ανθρώπινα θύματα, όπως η φιλόσοφος Υπατία από την Αλεξάνδρεια. Ωστόσο, οι Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας (Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Νύσσης, Γρηγόριος Ναζιανζηνός και Ιωάννης Χρυσόστομος), αν και στράφηκαν συχνά κατά της αρχαίας θρησκείας, αξιοποίησαν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία για τη διαμόρφωση του δόγματος της Εκκλησίας και την αντιμετώπιση των αιρέσεων. Έτσι διευκολύνθηκε ο διάλογος Χριστιανισμού και Ελληνισμού.

ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ (527-565 μ.Χ.) - Η εσωτερική και η εξωτερική του πολιτική

Α. Η εσωτερική πολιτική : ένα κράτος, μια εκκλησία, μια νομοθεσία

1) Ένα κράτος : στόχος η ενίσχυση της αυτοκρατορικής εξουσίας.

Πώς το πέτυχε : α) περιόρισε τη δύναμη των δήμων (στάση του Νίκα, 532)

β) περιόρισε τη δύναμη των μεγάλων γαιοκτημόνων

γ) ενίσχυσε τους ελεύθερους αγρότες

2) Μία εκκλησία : στόχος η επιβολή της Ορθοδοξίας σε όλη την έκταση του κράτους

Πώς το πέτυχε : α) καταδίωξε τις αιρέσεις και την αρχαία θρησκεία

β) ανέστειλε τη λειτουργία της Νεοπλατωνικής Ακαδημίας

γ) διέδωσε τον χριστιανισμό στον Καύκασο και την Αν. Αφρική

3) Μία νομοθεσία : κωδικοποίησε το Ρωμαϊκό Δίκαιο (πηγή)

Ιουστινιάνειος Κώδικας

Πανδέκτης

Εισηγήσεις

Νεαρές (στα ελληνικά)

4) Οικοδομικό πρόγραμμα

Φρούρια και τείχη (άμυνα)

Ναοί ( 32 μέσα στην Κωνσταντινούπολη - Αγία Σοφία)

Δρόμοι, γέφυρες, υδραγωγεία, αποθήκες σιτηρών

Β. Η εξωτερική πολιτική (χάρτης)

Στόχος : η αποκατάσταση της ρωμαϊκής οικουμένης, Αντιμετώπισε :

- Βανδάλους (στη Βόρειο Αφρική) - Οστρογότθους, Βησιγότθους (στη Δύση)

-Πέρσες (στην Ανατολή) - Σλάβους (στον Βορρά)

Αποτελέσματα : Διεύρυνση αλλά και εξασθένηση του κράτους


Κεφ. 1, ΙΙ, 1 . Ο Ιουστινιανός και το έργο του

Ερωτήσεις

1) Ποιο ήταν το πολιτικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού;

2) Τι ήταν οι δήμοι;

3) Πότε έγινε η στάση του Νίκα και ποια ήταν η σημασία της;

4) Ποια ήταν η πολιτική του Ιουστινιανού προς τους μεγάλους γαιοκτήμονες και τους ελεύθερους αγρότες;

5) Πώς ενίσχυσε την Ορθοδοξία;

6) Τι ήταν ο Ιουστινιάνειος Κώδικας και οι Νεαρές;

7) Ποιος ήταν ο στόχος της εξωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού;

8) Ποιες ήταν οι συνέπειες της εξωτερικής του πολιτικής;

9) Τι είδους έργα περιλάμβανε το οικοδομικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού;

10) Ποιος είναι ο ρυθμός της Αγίας Σοφίας; Ποιοι οι αρχιτέκτονές της;

Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του (616-717) : εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας επιβίωσης. Φύλλο Εργασίαςα. Το Βυζάντιο σε κρίση1) Ποια προβλήματα συγκλόνισαν το Βυζάντιο κατά το τέλος του 6ου και κατά τις αρχές του 7ου αιώνα; …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………2) Ποιες ήταν οι συνέπειες;

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3) Τρόπος αντιμετώπισης : ……………………………………………………………………………………………………………4) Το έργο αυτό το ανέλαβε ο ………………………………………………. (610-641)β. Η αντεπίθεση του Ηρακλείου1) Ο Ηράκλειος διοίκησε ως ………………………………………………………………………………………………………..

2) Πρώτη του ενέργεια ήταν να ……………………………………………………………………………………………………3) Στη συνέχεια έκανε συνεχείς εκστρατείες κατά των …………………………………………………..……….

κατά τα έτη 622-628.Σημαντικοί σταθμοί στην πολεμική του προσπάθεια :

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

Αποτέλεσμα : ……………………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4) Οι εκστρατείες του Ηρακλείου κατά των Περσών εξέλαβαν χαρακτήρα .………………………..

………………………………………. . Αιτία : ………………………………………………………………………………………..………………………………………………………………………………………………………………………………………………….Αυτό φαίνεται από :

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………..

Αποτελέσματα : ………………………………………………………………………………………………………………………….

γ. Θέματα και εξελληνισμός του κράτους1) Οι διάδοχοι του Ηρακλείου (641-610) έπρεπε να αντιμετωπίσουν τους ……………………………

2) Για καλύτερη άμυνα εφάρμοσαν ένα νέο διοικητικό σύστημα: ………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3) Ο θεματικός στρατός : Αποτελούνταν από ……………………………………………………………………………………………………………. στους στρατιώτες του το κράτος παραχωρούσε ……………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. αποτέλεσε ένα είδος ……………………………………………………………………………………………………………. ενίσχυσε ……………………………………………………………………………………………………………………………….. τον διοικούσε ο ……………………………………………….. , ο οποίος συγκέντρωνε στα χέρια του ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4) Προς τα τέλη του 7ου αιώνα το σύστημα των θεμάτων άρχισε να εξαπλώνεται και ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5) Εξελληνισμός του κράτους : Σημαίνει ότι ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Πρώτος ο Ηράκλειος ονομάστηκε «βασιλεύς πιστός εν Χριστω». Ο τίτλος του σήμαινε ότι ο Ηράκλειος διοικούσε ένα κράτος

………………………………………… και ………………………………………………………

Η εξέλιξη αυτή συμβολίζει .………………..……………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α΄ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΤΜΗΜΑ Β4 26/10/09

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :

Ερώτηση 1η

Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες. Δύο στοιχεία της στήλης Α περισσεύουν.

Στήλη Α Στήλη Β1. Αγία Σοφία 2. ανάκτηση του Τιμίου Σταυρού α. Ιουστινιανός3. Χριστόγραμμα 4. νίκησε τους Βανδάλους5. νίκησε τους Αβάρους β. Ηράκλειος6. ενίσχυσε την αυτοκρατορική εξουσία7. στρατηγός-αυτοκράτωρ8. αναγνώρισε το δικαίωμα άσκησης της

χριστιανικής λατρείας.

1. ……………. 2. …………… 3. …………… 4. ………………5. …………….. 6. …………… 7. …………… 8. ……………..

Ερώτηση 2ηΝα συμπληρώσετε τα κενά :1. Η Αγία Σοφία εκπροσωπεί το νέο ρυθμό …………………………………………………………………………………………

που προήλθε από το συνδυασμό δύο ρωμαϊκών ρυθμών : ……………………………………………………………

…………………………………………………… και …………………………………………………………………………………………………. .Αρχιτέκτονές της ήταν …………………………………………………………………………………………………………………… .

2. Ο Ιουστινιανός το 532 μ.Χ. κατέστειλε την εξέγερση των …………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… που ονομάστηκε……………………………………………………………………………………………. .

3. Ο Ηράκλειος στη μάχη της ……………………………………. (627) πέτυχε να συντρίψει τους ………………………………….…. και να ανακτήσει όλες τις βυζαντινές επαρχίες στην Εγγύς Ανατολή.

Ερώτηση 3η

Νεαρές - θέματα : α) τι ήταν; β) πότε δημιουργήθηκαν και από ποιον;

Ερώτηση 4η

«Συνολικά η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού Α΄ ήταν σύμφωνη με τη ρωμαϊκή παράδοση και πολύ φιλόδοξη, αλλά ξεπερνούσε τις δυνατότητες του κράτους».Συμφωνείτε με το παραπάνω συμπέρασμα; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας.

Ερώτηση 5η

Με τη βοήθεια των παραθεμάτων που ακολουθούν και των πληροφοριών του βιβλίου σας να εξηγήσετε ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη νίκη του Ηρακλείου κατά των Περσών.

Δύο αποσπάσματα του χρονογράφου Θεοφάνη που αναφέρονται στο ξεκίνημα του Ηρακλείου κατά των Περσών.

(α) Αυτό το έτος (622) στις 4 του Απριλίου ο βασιλιάς Ηράκλειος, αφού γιόρτασε το Πάσχα, αμέσως τη δεύτερη μέρα (του Πάσχα) το απόγευμα ξεκίνησε κατά της Περσίας. Είχε πάρει, επειδή δεν είχε οικονομικούς πόρους, τα χρήματα των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων ως δάνειο, πήρε και από τη μεγάλη εκκλησία (Αγία Σοφία) τα πολυκάνδηλα και άλλα λειτουργικά σκεύη και έκοψε νομίσματα πολλά. (β) …. πήρε ο βασιλιάς στα χέρια του τη μορφή (εικόνα) του Θεανθρώπου, την οποία δεν είχαν ζωγραφίσει χέρια … και έχοντας πίστη στο θεοζωγραφισμένο αυτό τύπο (εικόνα) έκανε αρχή των αγώνων … αφού διαβεβαίωσε το λαό ότι μαζί μ’ αυτούς (τους στρατιώτες του) θ’ αγωνιστεί μέχρι θανάτου και σαν τα δικά του παιδιά έτσι θα τους συμπεριφέρεται.

Όλες οι ερωτήσεις είναι ισοδύναμες, από 4 μονάδες η καθεμιά.

Καλή επιτυχία!☺

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Α΄ ΤΡΙΜΗΝΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥΤΜΗΜΑ Β5 30/10/09

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :

Ερώτηση 1η

Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες.

Στήλη Α Στήλη Β1. σύγκληση Α΄ Οικουμενικής Συνόδου 2. ανάκτηση του Τιμίου Σταυρού α. Κωνσταντίνος Α΄ 3. Χριστόγραμμα 4. νίκησε τους Βανδάλους5. νίκησε τουςΑβάρους β. Ιουστινιανός6. ενίσχυσε την αυτοκρατορική εξουσία7. στρατηγός-αυτοκράτωρ 8. αναγνώρισε το δικαίωμα άσκησης της γ. Ηράκλειος χριστιανικής λατρείας.

1. ……………. 2. …………… 3. …………… 4. ………………5. …………….. 6. …………… 7. …………… 8. ……………..

Ερώτηση 2ηΝα συμπληρώσετε τα κενά :

1. Η Αγία Σοφία εκπροσωπεί τον νέο ρυθμό ………………………………………………………………………………………

που προήλθε από τον συνδυασμό δύο ρωμαϊκών ρυθμών : ……………………………………………………………

…………………………………………………… και …………………………………………………………………………………………………. .Αρχιτέκτονές της ήταν …………………………………………………………………………………………………………………… .

2. Ο Ιουστινιανός το 532 μ.Χ. κατέστειλε την εξέγερση των …………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… που ονομάστηκε……………………………………………………………………………………………. .

3. Τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης έγιναν το έτος ……………………………. . Ο χριστιανικός χαρακτήρας της φαίνεται από ………………………………………………………………………………………………………..

Ερώτηση 3η

Νεαρές - θέματα : α) τι ήταν; β) πότε δημιουργήθηκαν και από ποιον;

Ερώτηση 4η

«Συνολικά η εξωτερική πολιτική του Ιουστινιανού Α΄ ήταν σύμφωνη με τη ρωμαϊκή παράδοση και πολύ φιλόδοξη, αλλά ξεπερνούσε τις δυνατότητες του κράτους».Συμφωνείτε με το παραπάνω συμπέρασμα; Να αιτιολογήσετε την άποψή σας.

Ερώτηση 5η

Με τη βοήθεια των παραθεμάτων που ακολουθούν και των πληροφοριών του βιβλίου σας να εξηγήσετε ποιοι παράγοντες συνέβαλαν στη νίκη του Ηρακλείου κατά των Περσών.



Όλες οι ερωτήσεις είναι ισοδύναμες, από 4 μονάδες η καθεμιά.

Καλή επιτυχία!☺

ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ – Η εξάπλωση των Αράβων

Ισλάμ = μονοθεϊστική θρησκεία που ίδρυσε ο Προφήτης Μωάμεθ (επί λέξει σημαίνει «αφοσίωση και πίστη στο θέλημα του Θεού»). Η μεταστροφή των Αράβων στον κόσμο του Ισλάμ συνέβαλε στη ραγδαία εξάπλωση των Αράβων, κάτι που επηρέασε βαθιά την παγκόσμια ιστορία.Μουσλίμ = πιστός στο Ισλάμ (μουσουλμάνοι). Κοράνι = το ιερό βιβλίο της νέας θρησκείας, ο «λόγος του Θεού».Τζιχάντ = ιερός πόλεμος κατά των απίστων για τη διάδοση του Ισλάμ. Όσοι έπεφταν στον πόλεμο γίνονταν μάρτυρες της πίστης και εξασφάλιζαν μια θέση στον Παράδεισο.

Το Κοράνι απαγόρευε να ασκήσουν καταναγκασμό στους Χριστιανούς και τους Ιουδαίους (και οι δύο μονοθεϊστικές θρησκείες, όπως και το Ισλάμ).

Χαλίφης = ηγέτης του Ισλάμ, διάδοχος του Προφήτη Χαλιφάτο = το αραβικό κράτοςΜέκκα και Μεδίνα = Ιερές πόλεις του Ισλάμ. Εκεί ο Μωάμεθ απέκτησε τους πρώτους οπαδούς του και από εκεί ξεκίνησε η εξάπλωση του Ισλάμ.

Σταθμοί της εξάπλωσης (7 ος -8 ος αι.) χάρτης σελ. 27 622-632 : το Ισλάμ κυριάρχησε σε όλη την Αραβία 636 : Συντριβή του βυζαντινού στρατού. Μέσα σε λίγα χρόνια οι Άραβες κατέκτησαν την Παλαιστίνη, τη Συρία, την Αίγυπτο, την Μεσοποταμία και την Περσία. Το Βυζάντιο χάνει τις περιοχές που πήρε ο Ηράκλειος με τον πόλεμο κατά των

Περσών. Τα ανατολικά σύνορα του Βυζαντίου υποχώρησαν στις παρυφές της Μ. Ασίας (7ος αι.)

Κατάκτηση της Βόρειας Αφρικής και της Ισπανίας (8ος αι.) Κατάκτηση της Κύπρου, της Ρόδου, της Κω, της Χίου (8ος αι.) Δύο πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης (674-678 και 717-718). Οι Βυζαντινοί τους απώθησαν με τη βοήθεια των απόρθητων τειχών και τη χρήση του υγρού πυρός. πηγή σ. 27

Παράγοντες που συνέβαλαν στη ραγδαία εξάπλωση των Αράβων1) Η ορμή των στρατιωτών του Ισλάμ.

2) Η εξάντληση Βυζαντινών και Περσών από τους μακροχρόνιους πολέμους μεταξύ τους.3) Η έντονη αντίθεση μεταξύ του κέντρου και των ανατολικών επαρχιών του Βυζαντίου που περέμεναν προσκολλημένες στην αίρεση του Μονοφυσιτισμού. πηγή σελ. 14

Η σημασία της αραβικής επέκτασης 1) Διάσπαση του μεσογειακού κόσμου που είχε ενοποιηθεί από τους Ρωμαίους. Η διάσπαση αυτή είχε ξεκινήσει με την εισβολή των γερμανικών φύλων και ολοκληρώνεται με την αραβική εξάπλωση. Στη Μεσόγειο κυριαρχούν τρεις κόσμοι, εχθρικοί μεταξύ τους : ο ελληνορωμαϊκός, ο γερμανικός, και ο αραβικός. 2) Εδαφική συρρίκνωση και απώλεια σημαντικών αστικών κέντρων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας ερήμωση, μείωση αγροτικής παραγωγής, μείωση εμπορικών συναλλαγών στο εσωτερικό και το εξωτερικό.

Το εμπόριο και ο πολιτισμός των Αράβων

Α, Το εμπόριο Πλεονεκτική γεωγραφική θέση : σημαντικά αστικά κέντρα, σημαντικά

λιμάνια, χερσαίοι και θαλάσσιοι εμπορικοί δρόμοι (χάρτης σελ. 30) , ορυχεία χρυσού και αργύρου της Δ. Αφρικής και της Σαχάρας.

Διεθνές εμπόριο Εμπορικές αποικίες στις Ινδίες και την Κίνα. Μπαχαρικά και είδη πολυτελείας. Τα μετέφεραν από τη μακρινή Ανατολή

στις αραβικές και βυζαντινές αγορές = μεταπρατικό εμπόριο. Η ζήτηση αυτών των προϊόντων σ’ αυτές τις αγορές καθόριζε τις τιμές τους διεθνώς. πηγή σελ. 29

Καινοτομίες : - εμπορικές εταιρείες - εμπορική επιταγή (τσεκ) , - πιστωτικό σύστημα (αργυραμοιβοί και τράπεζες)

Β. Ο πολιτισμόςΓράμματα και επιστήμες Πνευματικά κέντρα : Κόρδοβα (Ισπανία), Βαγδάτη (Μεσοποταμία) πρόσθετες πηγές Βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, βιβλιοπωλεία, συλλέκτες χειρογράφων. Αραβική λογοτεχνία. Άσκησε επίδραση και στους χριστιανούς πηγή σελ. 29 Μεταφράσεις αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων που άσκησαν επίδραση στην

αραβική σκέψη και επιστήμη. Μαθηματικά, Γεωγραφία, Αστρονομία, Ιατρική, ΧημείαΗ Τέχνη εικόνες σελ. 28,30 Τεμένη (τζαμιά) με εκπληκτικά αραβουργήματα Δανείστηκε τεχνικές, τεχνίτες και υλικά από το Βυζάντιο. π.χ. : μωσαϊκά Ανεικονική τέχνη = δεν εικονίζονταν ιερά πρόσωπα (θρησκευτική παράδοση) Μωσαϊκά με εξαίσιες φυτικές παραστάσεις. Νατουραλιστική τέχνη = πιστή απεικόνιση της φύσης, Έργα μικροτεχνίας, κυρίως από ελεφαντόδοντο

Εκλεκτική σύνθεση και ανάπτυξη στοιχείων άλλων πολιτισμών (ινδικού, περσικού, αρχαίου ελληνικού, βυζαντινού)

Είχε αστικό χαρακτήρα : διαδόθηκε ευρύτατα στους πληθυσμούς των μεγάλων πόλεων

Γ. Η επίδραση στη Δύση Επίδραση στις δυτικές επιστήμες και τη δυτική τεχνολογία Διάδοση του χαρτιού (κινεζικής εφεύρεσης) Διάδοση νέων καλλιεργειών (βερίκκοκο, αγκινάρα, βαμβάκι, λεμόνι, ζαχαροκάλαμο) Επίδραση στις ευρωπαϊκές γλώσσες (πολλές αραβικές λέξεις) κατάλογος σελ. 30

Διαγώνισμα Α΄ Τριμήνου στην Ιστορία Β΄ ΓυμνασίουΤμήμα Β4 23/11/2009

Θέματα

1) Τι ήταν οι σκλαβηνίες; Ποια ήταν τα τρία στάδια του εξελληνισμού των Σλάβων;

2) Να βρείτε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες : α) Οι Σλάβοι εγκαταστάθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα τον 7ο αιώνα. β) Οι Βούλγαροι δέχτηκαν τον χριστιανισμό το 864. γ) Οι Βούλγαροι δεν είχαν ποτέ εμπορικές συναλλαγές με το Βυζάντιο. δ) Οι Άραβες έκαναν εμπόριο μόνο στη χώρα τους.

3) Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες :Στήλη Α. Στήλη Βα. ληστρικές επιδρομές 1. Άραβες β. μεταπρατικό εμπόριο 2. Σλάβοιγ. ανεικονική τέχνη 3. Βούλγαροι δ. κατέλαβαν την περιοχή μεταξύ Δούναβη και Αίμου

4) Βασισμένοι στο παράθεμα που ακολουθεί να εξηγήσετε ποιες ήταν οι στρατιωτικές ιδιότητες των Σλάβων.

«Οι Σλάβοι, επειδή ζουν ληστρική ζωή, συνηθίζουν να επιχειρούν επιθέσεις κατά των εχθρών τους σε δασώδεις, στενούς και κρημνώδεις τόπους. Χρησιμοποιούν κατάλληλα τις ενέδρες και κάνουν ξαφνικές επιθέσεις στη διάρκεια της νύχτας και της μέρας, επινοώντας πολλά μέσα.

Οι Σλάβοι είναι εμπειρότατοι στη διάβαση των ποταμών και μένουν καρτερικά μέσα στο νερό. Συχνά καταδύονται στα βάθη του νερού και κρατούν στο στόμα τους μακριά κούφια καλάμια που φτάνουν στην επιφάνεια του νερού. Ξαπλωμένοι ανάσκελα στα βάθη του νερού αναπνέουν με καλάμια και αντέχουν για πολλές ώρες, έτσι που δεν γίνονται αντιληπτοί.»

Στρατηγικόν Μαυρικίου

5) Ποιες επιδράσεις άσκησε κατά τη γνώμη σας ο πολιτισμός των Αράβων στον πολιτισμό της Δύσης;

Όλα τα θέματα είναι ισοδύναμα, από 4 μονάδες το καθένα.

Ιστορία Β΄ ΓυμνασίουΚεφ. 3ο . Ενότητα Ι.7 : Σχέσεις Βυζαντίου και Δύσης. Αγώνες για τη διατήρηση των ιταλικών κτήσεων

Βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία : Σικελία και Νότια Ιταλία

7ος και 8ος αιώνας : μετοικεσίες πληθυσμών από την Ελλάδα εξαιτίας των Σλαβικών επιδρομών.9ος και 10ος αιώνας : μετοικεσίες Σικελιωτών όταν η Σικελία κατακτήθηκε από τους Άραβες.Αποτέλεσμα : πύκνωσε το ελληνικό στοιχείο της περιοχής.

Οι ιταλικές βυζαντινές κτήσεις οργανώθηκαν σε τρία θέματα : της Λογγοβαρδίας, της Καλαβρίας και της Λουκανίας.

10 ος αιώνας (Μακεδονική δυναστεία)

Εχθροί : Άραβες και Γερμανοί Στόχος των Μακεδόνων αυτοκρατόρων : Η άμυνα κατά των Αράβων και των Γερμανών. Ο Γερμανός ηγεμόνας Όθων Α΄ ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Ιταλίας και στέφθηκε από τον Πάπα αυτοκράτορας των Ρωμαίων. Νικηφόρος Φωκάς : αδιάλλακτη στάση προς τον Όθωνα Α΄. Ιωάννης Τζιμισκής : μετριοπαθής στάση προς τους Γερμανούς. Η ανεψιά του Θεοφανώ παντρεύτηκε τον Όθωνα Β΄, διάδοχο του γερμανικού θρόνου. Μέσω αυτής ο βυζαντινός πολιτισμός άσκησε επιρροή στη Γερμανία. Ο Ιωάννης Τζιμισκής συνένωσε τα τρία ιταλικά θέματα και ίδρυσε το κατεπανάτο Ιταλίας. Μετά το θάνατο του Όθωνα Β΄ οι σχέσεις Βυζαντίου και Γερμανών αποκαταστάθηκαν. Ο Βασίλειος Β΄ για να αντιμετωπίσει τις εξωτερικές απειλές συμμάχησε με τους Βενετούς στους οποίους παραχώρησε ως αντάλλαγμα εμπορικά προνόμια.

11 ος αιώνας Νέα απειλή για τις βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία : Νορμανδοί

Διαγώνισμα Β΄ Τριμήνου στην Ιστορία Β΄ ΓυμνασίουΤμήμα Β4 22/02/2010

ΟΜΑΔΑ Α΄

Θέμα 1ο

Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες : Στήλη Α Στήλη Β1. Άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους α. 10772. Ανάκτηση της Πόλης από τους Βυζαντινούς β. 1096 3. Έναρξη της Α΄ σταυροφορίας γ. 1204 4. Κατάκτηση των Αγίων Τόπων από τους Σελτζούκους δ. 1261

<θέμα 2ο

Να αντιστοιχίσετε τις δύο στήλες: Στήλη Α Στήλη Β1. αυτοκρατορία Κων/πολης2. αυτοκρατορία Νίκαιας3. αυτοκρατορία Τραπεζούντας α. ελληνικά κράτη4. Βασίλειο Θεσσαλονίκης 5. ηγεμονία Αχαϊας β. λατινικά κράτη6. Κρήτη7. Δεσποτάτο της Ηπείρου8. Δεσποτάτο του Μυστρά

Θέμα 3ο Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση :Α. Το Βυζάντιο από την Α΄ σταυροφορία κέρδισε : εδάφη στη Μικρά Ασία / εδάφη στους Αγίους Τόπους Β. Τα κίνητρα της Δ΄ σταυροφορίας ήταν: θρησκευτικά / υλικάΓ. Ο αρχικός προορισμός της Δ΄ σταυροφορίας ήταν : η Κωνσταντινούπολη / η Συρία και η ΑίγυπτοςΔ. Η κατάληξη της Δ΄ σταυροφορίας ήταν : η κατάκτηση της Κων/πολης / η κατάκτηση της Ιερουσαλήμ

ΟΜΑΔΑ Β΄

Θέμα 4ο

Ποια γεγονότα δείχνουν τον θρησκευτικό χαρακτήρα της Α΄ σταυροφορίας;

Να απαντήσετε με τη βοήθεια των πληροφοριών από το παρακάτω παράθεμα καθώς και από το βιβλίο σας.

Από την ετοιμασία της πρώτης σταυροφορίας

Στις 27 του Νοέμβρη του 1095, δέκατη μέρα της συνόδου του Κλερμόν-Φεράν, ο πάπας Ουρβανός Β΄ κάλεσε όλη τη χριστιανοσύνη σε συναγερμό, με μιαν έκκληση αληθινού θρησκευτικού ηγέτη, για την υπεράσπιση της πίστης που την απειλούσε η καινούρια μουσουλμανική εισβολή …

….Η κραυγή : «Το θέλει ο Θεός», απάντησε από παντού στην προκήρυξή του, και επαναλήφθηκε από τον Ουρβανό, που την έκανε γενικό σύνθημα και ζήτησε απ’ τους μελλοντικούς στρατιώτες του Χριστού να φέρουν όλοι το σήμα του Σταυρού.

Ρενέ Γκρουσέ, Ιστορία των σταυροφοριών

Θέμα 5ο

Ποιες ήταν οι συνέπειες της Άλωσης της Πόλης από τους σταυροφόρους για τον ελληνισμό;



Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για ανάσχεσή τους

Ερωτήσεις

1) Ποια ήταν η κατάσταση του Βυζαντίου κατά τον 14ο αιώνα;

2) Γαζήδες , παιδομάζωμα , γενίτσαροι : τι σημαίνουν οι όροι;

3) Με τη βοήθεια του χάρτη και του άξονα του χρόνου (σελ. 66) να επισημάνετε τη γρήγορη εξάπλωση των Οθωμανών στη Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια και τους βασικούς σταθμούς της.

4) Μάχη της Καλλίπολης , μάχη του Κοσσυφοπεδίου , μάχη της Άγκυρας : γιατί ήταν σημαντικές αυτές οι μάχες;

5) Ποιες προσπάθειες έκαναν οι βυζαντινοί αυτοκράτορες για να εξασφαλίσουν τη βοήθεια της Δύσης ενάντια στους Οθωμανούς;

ΓραπτώςΠοιοι ήταν κατά τη γνώμη σας οι λόγοι της ραγδαίας εξάπλωσης των Οθωμανών στη Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια;

Διαγώνισμα Β΄ τριμήνου στην Ιστορία Β΄ ΓυμνασίουΤμήμα Β5 4/2/2010

Όλα τα θέματα είναι ισοδύναμα, από 4 μονάδες το καθένα

Θέμα 1ο

Άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς : Χρονολογία Πρωταγωνιστές Κάτω από ποιες συνθήκες έγινε

Θέμα 2ο

Ποιες ήταν οι συνέπειες της Άλωσης της Πόλης από τους Οθωμανούς για τους Έλληνες αλλά και τη Δύση;

Θέμα 3ο

Ποιες προσπάθειες έκαναν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες κατά τον 14ο αιώνα για να εξασφαλίσουν βοήθεια από τη Δύση;

Θέμα 4ο

Ποιοι κατά τη γνώμη σας παράγοντες ευνόησαν τη γρήγορη επέκταση των Οθωμανών στη Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια;

Θέμα 5ο

Με τη βοήθεια του χάρτη και των πληροφοριών από το βιβλίο σας να εξηγήσετε γιατί ήταν σημαντικές οι παρακάτω μάχες ;

Κατάκτηση της Προύσας (1326) Πτώση της Καλλίπολης (1354) Μάχη Κοσσυφοπεδίου (1389) Μάχη της Άγκυρας (1402)

Ιστορία Β΄ ΓυμνασίουΕικαστικές τέχνες και μουσική

Αρχιτεκτονική1) Δύο οι κυριότεροι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί των ναών :

Βασιλική με τρούλο (Αγία Σοφία) Σταυροειδής με τρούλο (Όσιος Λουκάς – δημιουργήθηκε κατά την περίοδο της Μακεδονικής Δυναστείας, 9ος – 11ος αιώνας).

2) οι εξωτερικές επιφάνειες δεν είναι επιμελημένες, είναι απλές. Αντιθέτως : οι εσωτερικοί χώροι είναι πολύ φροντισμένοι (ίσως επειδή η λατρεία της χριστιανικής θρησκείας τελείται στο εσωτερικό). Τη διακόσμηση των εσωτερικών χώρων των ναών αποτελούσαν :

Τοιχογραφίες Ψηφιδωτά Έργα ξυλογλυπτικής Φορητές εικόνες Ανάγλυφες παραστάσεις (το μοναδικό στοιχείο γλυπτικής – η γλυπτική

δεν ευνοήθηκε από την Εκκλησία γιατί θύμιζε την αρχαία λατρεία).

Μουσική1) Λειτουργική (κατά τις εκκλησιαστικές τελετές) :

Ύμνοι Οι δημιουργοί ήταν οι ποιητές και οι μελωδοί. Αρχικά ήταν το ίδιο

πρόσωπο (ο ίδιος δημιουργός έγραφε το ποιητικό κείμενο και τη μελωδία του : Ρωμανός ο Μελωδός)Αργότερα άλλος δημιουργός έγραφε το ποιητικό κείμενο (υμνογράφος) και άλλος τη μελωδία (μελοποιός)

2) Κοσμική Είναι συνέχεια της αρχαίας ελληνικής παράδοσης Υπήρχαν τραγούδια επιτραπέζια, γαμήλια, ερωτικά και άλλα με κοινωνικό περιεχόμενο. Στις διασκεδάσεις και στις επίσημες τελετές χρησιμοποιούνταν μουσικά όργανα και ορχήστρες με πνευστά, κρουστά και έγχορδα.

Η μουσική γραφή ήταν αλφαβητική, δηλαδή οι νότες σημειώνονται με γράμματα της αρχαίας ελληνικής, ακολουθώντας τη μουσική παράδοση της αρχαιότητας.

Ερώτηση (από το βιβλίο, σελ. 81-82)Ποια ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά της βυζαντινής ζωγραφικής; Ποιος ήταν ο στόχος της; Εξελίξεις στη μεσαιωνική Ευρώπη

φεουδαρχία. Οικονομικό και κοινωνικό σύστημα της μεσαιωνικής περιόδου, που στηρίζεται στη μεγάλη γαιοκτησία. Η φεουδαρχία εμφανίσθηκε στην Ευρώπη τον 9ο αιώνα και από τα μέσα του 13ου άρχισε να παρακμάζει.

Τα χαρακτηριστικά της φεουδαρχίας

Οι διάφορες κοινωνικές ομάδες συνδέθηκαν μεταξύ τους με δεσμούς αλυσιδωτής εξάρτησης. Οι ιεραρχικά ανώτεροι άρχοντες παραχωρούσαν σε άλλους ευνοούμενους υποτελείς γαίες, δηλ. εκτάσεις γης (φέουδα) και απαιτούσαν ως αντάλλαγμα πίστη, υποταγή και παροχή ορισμένων υπηρεσιών. Οι άρχοντες με τη σειρά τους είχαν την υποχρέωση να παρέχουν στους υποτελείς προστασία και κάθε είδους βοήθεια. Από τη λέξη φέουδο το κοινωνικό σύστημα ονομάστηκε φεουδαρχία και οι άρχοντες αποκλήθηκαν φεουδάρχες.

11 ος -15 ος αιώνας Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές

Από τον 11ο αιώνα άρχισαν να σημειώνονται οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές, οι οποίες κορυφώθηκαν τον 15ο αιώνα. Πιο συγκεκριμένα :

Εφαρμόστηκαν τεχνικές καινοτομίες στη γεωργία με αποτέλεσμα την αύξηση της γεωργικής παραγωγής και συνακόλουθη αύξηση του πληθυσμού.

Αναπτύχθηκαν οι πόλεις, που έγιναν κέντρα του εμπορίου, της βιοτεχνίας, των τραπεζικών εργασιών και της τεχνολογίας.

Στα νέα αστικά κέντρα οι έμποροι, οι βιοτέχνες, οι τραπεζίτες και γενικά όσοι ασχολούνται με τις νέες οικονομικές δραστηριότητες συνδέονται με κοινά συμφέροντα και συγκροτούν μια νέα κοινωνική ομάδα, την αστική τάξη.

Η αστική τάξη σταδιακά περιορίζει τα φεουδαρχικά δικαιώματα και προνόμια στα αστικά κέντρα και ενισχύει το δικό της ρόλο στη διακυβέρνηση των πόλεων.

Γεννιούνται νέα κράτη στη δυτική Ευρώπη.

ΟΙ ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

1) Οι ανακαλύψεις Ήδη από το τέλος του μεσαίωνα ευρωπαίοι έμποροι, όπως ο βενετός Μάρκο

Πόλο, αναζητούσαν χρυσό, μπαχαρικά και αρώματα στην Ανατολή ακολουθώντας το δρόμο του μεταξιού.

Η αποκοπή του δρόμου αυτού κατά το 15ο αιώνα, αρχικά από τους Άραβες και ύστερα από τους Οθωμανούς, ανάγκασε τους Ευρωπαίους να αναζητήσουν πρόσβαση στις αγορές της Ανατολής από τη θάλασσα.

Οι ανακαλύψεις της επιστήμης (σφαιρικότητα της Γης) και της τεχνολογίας (πυξίδα, αστρολάβος, ναυτικοί χάρτες, νέοι τύποι πλοίων) έκαναν τα μεγάλα θαλασσινά ταξίδια ασφαλέστερα.

Έτσι, Πορτογάλοι και Ισπανοί οργάνωσαν αλλεπάλληλες εξερευνητικές αποστολές με σκοπό να ανακαλύψουν νέο δρόμο προς τις Ινδίες :

Ο Πορτογάλος Βάσκο ντε Γκάμα πλέοντας γύρω από τη Αφρική έφτασε το 1498 στη σημερινή Καλκούτα των Ινδιών.

Ο Γενουάτης Χριστόφορος Κολόμβος, για λογαριασμό των Ισπανών, επιχείρησε να φτάσει στην Ασία πλέοντας δυτικά, καθώς ήταν πεπεισμένος για τη σφαιρικότητα της Γης. Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ταξιδιών του (1492-1504) ανακάλυψε νησιά και ηπειρωτικές περιοχές της κεντρικής Αμερικής. Ο ίδιος όμως πίστευε ότι είχε φτάσει στις Ινδίες.

Αποκορύφωμα των ανακαλύψεων υπήρξε ο πρώτος περίπλους της γης (1519-1522) από τον Φερδινάνδο Μαγγελάνο, Πορτογάλο στην υπηρεσία του βασιλιά της Ισπανίας. Έτσι αποδείχθηκε για πρώτη φορά ότι η γη είναι σφαιρική.

2) Η γέννηση ενός Νέου Κόσμου Οι Πορτογάλοι και οι Ισπανοί κατέκτησαν με τη βία τις περιοχές που

ανακάλυψαν και τις μετέτρεψαν σε αποικίες, τις οποίες στη συνέχεια μοίρασαν μεταξύ τους. Έτσι δημιουργήθηκαν δύο αντίστοιχες αποικιακές αυτοκρατορίες, η πορτογαλική και η ισπανική.

Αργότερα όμως η Ολλανδία, η Αγγλία και η Γαλλία άρχισαν να διεκδικούν μερίδιο από τις αποικίες με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ανταγωνισμοί και συγκρούσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών.

3) Η Ευρώπη και ο Νέος Κόσμος .

Οι ανακαλύψεις προκάλεσαν ριζικές μεταβολές στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα :

Με το άνοιγμα στους ωκεανούς το κέντρο της ευρωπαϊκής οικονομίας μετατοπίστηκε από τη Μεσόγειο στην ατλαντικό και τη Βόρεια Θάλασσα, όπου κατέληγαν οι υπερπόντιοι θαλάσσιοι δρόμοι.

Η εισαγωγή χρυσού και αργύρου στην Ευρώπη σε μεγάλες ποσότητες διεύρυνε τις ανταλλαγές και δημιούργησε νέες οικονομικές δραστηριότητες, όπως εμπορικές και τραπεζικές. Άρα ενισχύθηκε περισσότερο η αστική τάξη.

Οι μεγάλες αποικιακές δυνάμεις εκμεταλλεύτηκαν με πολλούς τρόπους τις χώρες που κατέκτησαν και με την πολιτική τους δημιούργησαν πολλά προβλήματα, όπως : δουλεία, υπανάπτυξη και φτώχεια.

4) Πολιτισμός : Αναγέννηση και Ανθρωπισμός

Την ίδια εποχή με τις ανακαλύψεις αλλά σε μεγαλύτερη χρονικά έκταση, το 15ο και 16ο αιώνα, εκδηλώνεται στον ευρωπαϊκό χώρο ένα καλλιτεχνικό και πνευματικό ταυτόχρονα κίνημα, η Αναγέννηση.

Κύριο χαρακτηριστικό της Αναγέννησης είναι η αναβίωση των αξιών της κλασικής αρχαιότητας, που είχαν μερικώς μόνο χρησιμοποιηθεί κατά το Μεσαίωνα, για τη θεμελίωση ενός καινούργιου κόσμου.

Ο άνθρωπος διαμορφώνει μια διαφορετική αντίληψη για τον κόσμο, που δε βασίζεται πια στην πίστη αλλά στην κριτική σκέψη, στις επιστήμες και στην ιδέα της προόδου.

Επίκεντρο αυτών των εξελίξεων είναι οι ακμαίες οικονομικά πόλεις της Ιταλίας.

Ο άνθρωπος της Αναγέννησης, στην προσπάθειά του να εκφράσει τις νέες αξίες στράφηκε προς τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Η στροφή αυτή προς τη βαθύτερη γνώση της αρχαιότητας ονομάστηκε ανθρωπισμός.

Οι ανθρωπιστές, οι διανοούμενοι της Αναγέννησης, ασκούν κριτική στις μεσαιωνικές αντιλήψεις και αγωνίζονται για μια καλύτερη κοινωνία.

Οι ανθρωπιστές πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέπει να επιδίδεται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, ώστε να αποκτήσει μια πολυδιάστατη προσωπικότητα με πνευματικά, ψυχικά και σωματικά χαρίσματα. Έτσι επιδιώκουν να διαμορφώσουν με την κατάλληλη αγωγή ένα νέο τύπο ανθρώπου, τον οικουμενικό άνθρωπο, που καθορίζει ο ίδιος με τη γνώση και τον προσωπικό του αγώνα το πεπρωμένο του.

Γύρω στα 1450 εφευρέθηκε η τυπογραφία και η γρήγορη διάδοσή της έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξη των νέων ιδεών και αξιών.

Μεγάλη ανάπτυξη γνώρισαν οι Τέχνες και ιδιαίτερα η γλυπτική και η ζωγραφική, με πολύ σημαντικούς εκπροσώπους : Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Ραφαήλ, Μιχαήλ Άγγελο, Δομήνικο Θεοτοκόπουλο και πολλούς άλλους σε όλη την Ευρώπη.

5) Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση.

Στο τέλος του Μεσαίωνα η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία βρίσκεται σε κρίση και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις θρησκευτικές ανάγκες των πιστών. Οι φωνές διαμαρτυρίας για την ηθική διαφθορά ολοένα και πληθαίνουν. Οι ανώτεροι κληρικοί ανταγωνίζονται τους ηγεμόνες στην πολυτέλεια χωρίς να ενδιαφέρονται για το ποίμνιό τους, ενώ οι κατώτεροι είναι παραμελημένοι και ζουν μέσα στην αμάθεια.

Η Εκκλησία όχι μόνο αδυνατεί να ανταποκριθεί στις ανησυχίες των πιστών αλλά και εκμεταλλεύεται το μεταθανάτιο φόβο τους για την κόλαση πουλώντας έγγραφα άφεσης αμαρτιών, τα λεγόμενα συγχωροχάρτια.

Οι ανθρωπιστές καταδικάζουν αυτές τις πρακτικές της Εκκλησίας καθώς και τις δεισιδαιμονίες του λαού και αντιπροτείνουν μια ειλικρινή πίστη βασισμένη στο αληθινό μήνυμα του Χριστού. Υποστηρίζουν ότι αυτό θα το κατανοήσουν οι πιστοί με την άμεση επαφή τους με το θείο λόγο μέσω τη μεταφράσεων της Αγίας Γραφής σε λαϊκή γλώσσα και χωρίς τη μεσολάβηση της επίσημης ερμηνείας των ιερών κειμένων από την Εκκλησία.

Ο Λούθηρος και ο Καλβίνος, κληρικοί που ασπάζονταν τις νέες ιδέες, και οι οπαδοί τους διαμαρτυρήθηκαν για την κατάσταση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και για το λόγο αυτό ονομάστηκαν διαμαρτυρόμενοι ή προτεστάντες. Η οργανωμένη αλλαγή του εκκλησιαστικού καθεστώτος εκ μέρους των διαμαρτυρόμενων σε πολλές χώρες ονομάζεται Μεταρρύθμιση.

Η Μεταρρύθμιση διαδόθηκε και σε άλλες χώρες με διάφορες παραλλαγές, προκαλώντας την αντίδραση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Κατά τη διάρκεια του 15ου αιώνα ξέσπασαν σε όλη την Ευρώπη αιματηρές, πολλές φορές, συγκρούσεις ανάμεσα στους υποστηρικτές της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και τους διαμαρτυρόμενους.

Το 16ο αιώνα η Ευρώπη είναι πια πνευματικά διαιρεμένη. Ο Προτεσταντισμός επικράτησε στη βόρεια Ευρώπη, ο Ρωμαιοκαθολικισμός διατήρησε τη δύναμή του στη νότια. Η ορθοδοξία κυριαρχεί στον ελληνικό χώρο, τα Βαλκάνια και τη Ρωσία.

6) Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις από το 15 ο ως το 18 ο αιώνα .

Οι ηγεμόνες προσπαθούν να συγκροτήσουν κράτη με εθνική ομοιογένεια.

Πολλές και έντονες είναι οι συγκρούσεις ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, που οφείλονται στην προσπάθεια των κρατών να αποκτήσουν οικονομική ισχύ, κυρίαρχη θέση στην Ευρώπη και παγκόσμια υπεροχή. Η πολιτική αυτή όξυνε τους ανταγωνισμούς μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και, κυρίως, μεταξύ της Αγγλίας και της Γαλλίας.

Στο μεταξύ οι Ευρωπαίοι ηγεμόνες έπρεπε να αντιμετωπίσουν έναν κοινό εξωτερικό εχθρό, τους Οθωμανούς Τούρκους, οι οποίοι προελαύνουν μέχρι την κεντρική Ευρώπη.

Το πολιτικό σύστημα που κυριαρχεί στην Ευρώπη είναι η απόλυτη μοναρχία ή απολυταρχία (ένας μονάρχης με απόλυτη εξουσία). Το πολιτικό αυτό σύστημα γνώρισε τη μεγαλύτερη ισχύ του στη Γαλλία. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ΄ , ακολουθώντας τη βασική αρχή του «ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος» ασκεί απόλυτο έλεγχο σε όλους τους τομείς της κρατικής δραστηριότητας και ταυτίζει το κράτος με το βασιλικό αξίωμα.

Ιστορία Β΄ Γυμνασίου - Οι ανακαλύψεις

Οι στόχοι του Ερρίκου του Θαλασσοπόρου

Ήθελε να μάθει ποιες χώρες υπήρχαν πέρα από τα Κανάρια νησιά και από το ακρωτήριο Μπαγιατάρ. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι αν σ’ αυτές τις χώρες βρίσκονταν χριστιανικοί πληθυσμοί ή κάποια λιμάνια που μπορούσαν να τα πλησιάσουν χωρίς κίνδυνο, θα μπορούσαν να φέρουν στο βασίλειο πολλά και φθηνά προίόντα. Ο τρίτος λόγος ήταν ότι θα έστελλε τους άνδρες του με σκοπό να πληροφορηθεί μέχρι πού έφθανε ο δύναμη των απίστων. Ο τέταρτος λόγος υπήρξε ο εξής : θα ήθελε να μάθει αν σ’ εκείνες τις περιοχές υπήρχαν μερικοί ηγεμόνες χριστιανοί αρκετά ισχυροί για να τον βοηθήσουν εναντίον των απίστων. Ο πέμπτος λόγος ήταν η μεγάλη του επιθυμία να συντελέσει στην ενίσχυση της χριστιανικής πίστης και να οδηγήσει στο χριστιανισμό όλες τις ψυχές που ήθελαν να σωθούν.

Gomes Eanes de Azuara, Χρονικά της ανακάλυψης και κατάκτησης της Γουϊνέας, 1543

Ερρίκος ο Θαλασσοπόρος : Πορτογάλος πρίγκιπας, φίλος των εξερευνήσεων

Αποικία = χώρα που αποτελεί κτήση άλλης ισχυρότερης και ελέγχεται από αυτήν στρατιωτικά, οικονομικά, πολιτικά.

Ερωτήσεις

1) Ποια ήταν τα κίνητρα των ανακαλύψεων; (γραπτώς)2) Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις που ευνόησαν τις ανακαλύψεις;3) Ποιοι ήταν οι τρεις μεγάλοι θαλασσοπόροι; Για λογαριασμό ποιων χωρών έκαναν τα εξερευνητικά τους ταξίδια; Ποια ήταν η εποχή των μεγάλων ανακαλύψεων;4) Πώς διαμορφώθηκαν οι σχέσεις ανάμεσα στις μεγάλες ευρωπαϊκές

αποικιακές δυνάμεις μετά την ανακάλυψη του νέου κόσμου (κατά τον 15ο και 16ο αιώνα) ;

5) Ποια ήταν τα οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα των ανακαλύψεων για τις Μεγάλες αποικιακές ευρωπαϊκές δυνάμεις;

6) Ποιες ήταν οι συνέπειες των ανακαλύψεων για τους λαούς των νέων χωρών;


ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟΙ.1. Από τη Ρώμη στη Νέα ΡώμηΙΙ.1. Ο Ιουστινιανός και το έργο τουΙΙ.2. Ο Ηράκλειος και η δυναστεία του : Εσωτερική μεταρρύθμιση και αγώνας

επιβίωσης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟΙ.2. Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για τη λατρεία των εικόνωνΙ.3. Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ΄ και η αυγή της Νέας ΕποχήςΙ.5. Η Βυζαντινή Εποποιϊα : Επικοί αγώνες και επέκταση της Αυτοκρατορίας.ΙΙ.2. Η νομοθεσία της Μακεδονικής δυναστείας και η σύγκρουσή της με τους

«δυνατούς».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟΙ.1. Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα.Ι.2. Οι Κομνηνοί και η μερική αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας.ΙΙ.1. Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης.ΙΙ.2. Η περίοδος της Λατινοκρατίας και τα ελληνικά κράτη.ΙΙΙ.1. Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για ανάσχεσή τους.ΙΙΙ.2. Η Άλωση της Πόλης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟΙ.1. Οι ανακαλύψεις.Ι.2. Αναγέννηση και Ανθρωπισμός.

2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ9/9/2010


ΟΜΑΔΑ Α΄. Από τα 5 θέματα να επιλέξετε τα 3.

1) Να επιλέξεις τη σωστή απάντηση :

1. Τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης έγιναν α) το 330 μ.Χ. β) το 530 μ.Χ.2. Όταν ήταν αυτοκράτορας ο Ιουστινιανός η έκταση της βυζαντινής αυτοκρατορίας α) αυξήθηκε β) μειώθηκε 3. Η κατάληξη της Δ΄ σταυροφορίας ήταν η κατάκτηση α) της Κωνσταντινούπολης β) της Ιερουσαλήμ 4. Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς έγινε

.α) το 1204 β) το 1453

2) Με ένα Σ ή ένα Λ να επισημάνεις αν οι παρακάτω προτάσεις είναι σωστές ή λανθασμένες :

α) Ο Μέγας Κωνσταντίνος ίδρυσε ένα νέο διοικητικό κέντρο στην Ανατολή (Κωνσταντινούπολη) γιατί στην Ανατολή ήταν λιγότεροι οι Χριστιανοί.

β) Εικονομαχία ονομάστηκε η διαμάχη για το ζήτημα των εικόνων, δηλαδή για το αν η λατρεία των εικόνων ήταν σύμφωνη με τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας ή όχι.

γ) Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ της δυναστείας των Μακεδόνων νίκησε στον αγώνα κατά των Βουλγάρων (τέλη 10ου – αρχές 11ου αιώνα).

δ) Το Βυζάντιο νίκησε τους Σελτζούκους Τούρκους στη μάχη του Ματζικέρτ (1071).

3) Τι γνωρίζεις για τους παρακάτω όρους : α) νεαρές β) στρατιωτικά κτήματα ;

4) Τι γνωρίζεις για τον αγώνα του Βυζαντινού κράτους κατά των Δυνατών;

5) Ποια περίοδο ονομάζουμε «περίοδο της Λατινοκρατίας»; Ποια ήταν τα ελληνικά κράτη της περιόδου αυτής;

ΟΜΑΔΑ Β΄. Από τα 4 θέματα να επιλέξετε τα 2. 1) Με τη βοήθεια των κειμένων που ακολουθούν να απαντήσεις στην παρακάτω ερώτηση : ποια γεγονότα δείχνουν τον θρησκευτικό χαρακτήρα της εκστρατείας του Ηρακλείου κατά των Περσών (622-628 μ.Χ.) ;



2) Ποια ήταν η σημασία της ήττας των Βυζαντινών στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας (1176) ;

3) Αφού διαβάσεις το κείμενο που ακολουθεί να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις ; α) Σε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται το κείμενο; β) Ποιες πληροφορίες μας δίνει το κείμενο για τους υπερασπιστές της Κων/πολης;

Η απάντηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στις προτάσεις του Μωάμεθ Β΄Το να σου παραδώσω την πόλη ούτε στις δικές μου προθέσεις είναι ούτε σε κανενός άλλου απ’ όσους κατοικούν σ’ αυτή, γιατί όλοι με κοινή απόφαση (που πήραμε) με τη δική μας αβίαστη θέληση θα πεθάνουμε και δε θα υπολογίσουμε τη ζωή μας.

Γ. Φραντζής (ιστορικός της Άλωσης), απόσπασμα

4) Να εξηγήσεις ποια ήταν τα αίτια των μεγάλων ανακαλύψεων (τέλη 15ου-αρχές 16ου αιώνα).


Ο διευθυντής Οι εισηγήτριες Μ. Κορδώση Αικ. Κορνάρου

ΙΣΤΟΡΊΑ γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Documents

Transcript of ΙΣΤΟΡΊΑ γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ