ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Α' Λυκείου Όλη η Ύλη

Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΕΛ. 1 ΣΤΑΥΡΗ ΜΙΧΑΗΛ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ



Νεολιθική Εποχή - Εισαγωγή

Κύπρος ΒΑ πλευρά της Μεσογείου – αναδύθηκε από τη θάλασσα πριν 10-15 εκατ.

Χρόνια

Συνορεύει με: Μεσοποταμία, Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτο

Προϊόντα Κύπρου: λάδι, κρασί, σιτάρι, ξυλεία δημιουργία πλοίων και επεξεργασία

χαλκού

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ – ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ιστορία κάθε λαού αρχίζει από τότε που υπήρχαν γραπτά μνημεία

Παλαιότεροι αιώνες Προϊστορία (μελέτη λειψάνων, αρχιτεκτονικής κλπ.)_

Κύπρος 1η φάση: Προϊστορία

1. ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

2. ΧΑΛΚΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

3. ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΎ

Μεγάλη πολιτιστική,

οικονομική και πολιτιστική

δύναμη νησιού εξαιτίας

του χαλκού



ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (7000-3900 π. Χ.)

Οι άνθρωποι της περιόδου αυτής:

Καλλιεργούν την τροφή τους (δημητριακά)

Εξημερώνουν ζώα

Κατασκευάζουν αγγεία

Ζουν σε μόνιμες κατοικίες

Α. Ακεραμική (δεν χρησιμοποιείται ο πηλός για την κατασκευή αγγείων)

Ασχολίες κατοίκων

Κτηνοτροφία

Γεωργία ασχολίες για την πρώτη ύλη

Κυνήγι

Ψάρεμα

Κατοικίες Οργανωμένη κοινοτική ζωή

Οικίες σε: Χοιροκοιτία και Καλαβασό-Τέντα ψηλό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο

Άλλες ασχολίες

Ύφανση ενδυμάτων

Κατεργασία πέτρας, ξύλου και δέρματος

Β. Κεραμική (χρησιμοποιείται ο πηλός για την κατασκευή αγγείων)

Ασχολίες κατοίκων

Γεωργία (δημητριακά, όσπρια & ελιές) πρώτες ύλες

Αμπελουργία έδωσε μεγάλη ανάπτυξη στον τόπο αργότερα

Βιοτεχνία ανάπτυξη σε αγγειοπλαστική και μικροτεχνία



ΧΑΛΚΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Από το λίθο στο χαλκό Ανάπτυξη μεταλλουργίας Μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη

Ανάπτυξη μεταλλουργίας εκμετάλλευση χαλκού

Ασχολίες

Γεωργία

Κτηνοτροφία ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Κυνήγι (ιδιαίτερα ελαφιού)

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΉ ΟΡΓΑΝΩΣΗ κοινωνική ιεραρχία (αποδεικνύεται από σφραγίδες και

εισαγωγές από εξωτερικό)

Υπήρχαν ανεπτυγμένα κέντρα στο νησί το καταλαβαίνουμε από τα πλούσια

νεκροταφεία

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Νεολιθική εποχή (γενικά): οικισμοί βόρεια της ακτής της Κύπρου αλλά και νότια στις

κοιλάδες των ποταμών

κοντά σε θάλασσα/ποταμούς ασφάλεια και διατροφή

πάνω σε λόφους

ασφάλεια και διατροφή, φυσική οχύρωση

Ακεραμική περίοδος

Χοιροκοιτία: οι πιο αντιπροσωπευτικοί οικισμοί της νεολιθικής περιόδου

Κοντά στο ποταμό Μαρωνιού οχύρωση / νερό / οικοδομικά υλικά

Χαρακτηριστικά κατοικιών Χοιροκοιτίας:

Κυκλικό σχήμα (ίσως και επίπεδοι)

Διάμετρος 6 μέτρα

Με οπή

Πεσσοί για στήριξη μεσοπατώματος



Αποθηκευτικοί χώροι/στεγασμένος διάδρομος

Τρόποι κατασκευής / Περιγραφή

Θεμέλια/Κατώτερα μέρη Λιθάρια ποταμού

Ανώτερα μέρη πηλός, πλιθάρια

Κατώφλια Υπερυψωμένα προστασία από

Θυρώματα μικρά πλημμύρες

Δάπεδα πηλός

Στέγη θολωτή ή επίπεδη (από οριζόντια δοκάρια που είχαν πάνω καλάμια και

κλαδιά καλυμμένα με πηλό)

Μέσο κατοικίας εστία (μαγείρεμα – φως – θέρμανση)

Χαρακτηριστικά κατοικιών Καλαβασού – Τέντας

Κυκλικές

Εσωτερικοί τοίχοι επενδυμένοι από πηλό

Μεγαλύτερο οικοδομικό συγκρότημα κτήριο με αποθηκευτικούς χώρους που

περιβαλλόταν από τείχος και τάφρο μάλλον του αρχηγού

Σε ένα από τους εσωτερικούς τοίχους υπάρχουν ίχνη της αρχαιότερης

τοιχογραφίας της Κύπρου μορφή με υψωμένα τα χέρια

Κεραμική περίοδος

Οικισμός Σωτήρας: ο σημαντικότερος της περιόδου

κτισμένος στην κορυφή ενός λόφου

Καινοτομίες με προηγούμενες κατοικίες

Τετράπλευρο σχήμα αντί κυκλικό

Άνω μέρος: πλιθάρια, καλάμια, ξύλα επενδυμένα με πηλό

Θεμέλια: πέτρες

Τοίχοι: λεπτοί

Στέγη: υποβασταζόταν από ένα κεντρικό και τέσσερις άλλους πασσάλους στις

γωνίες

Μεγάλα σπίτια: (σε μικρότερα δωμάτια) υπήρχαν βοηθητικοί χώροι και

εργαστηριακά συγκροτήματα και πατάρι

Ορθογώνια σπίτια:



Πρόσοψη: βρισκόταν στη μακρά πλευρά στραμμένη προς το νότο ήλιος το

χειμώνα και προστασία από ανέμους

Καλαβασός (κεραμική περίοδος)

Ημιυπόγειες

Κεντρικός πάσαλος (στήριζε την οροφή)

Οι οικίες ήταν λαξευμένες (= σκαλισμένες) σε βράχο

ΧΑΛΚΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (3900-2500 π. Χ.) (συνέχεια Αρχιτεκτονική)

Σπίτια με παλαιότερα στοιχεία και νέα

Κατοικίες Ερήμης

Κυκλικές

Λαξευμένες σε βράχο

Υπέργειο (πάνω) τμήμα από πηλό και κλαδιά

Μεγαλύτερες κατοικίες - διαιρούνταν σε μικρότερους χώρους

Επίσης οικισμοί σε

1. Κισσόνεργα

Ανακαλύφθηκε μεγάλο κτήριο με τεράστιες αίθουσες

2. Λέμπα

Υπέργειες κατοικίες

Κυκλική κάτοψη

Εσωτερικές επιφάνειες τοίχων επενδυμένες με πηλό

Μεγάλες κατοικίες – διάμετρος 9 μέτρα Διαιρούνταν σε μικρότερους

χώρους με ενδιάμεσο τοίχο

Μικρότερες κατοικίες χρησίμευαν ως μαγειρεία και ως εργαστήρια

Εξέλιξη στην αρχιτεκτονική



ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ

Ακεραμική:

Αγγεία απόσκληρη πέτρα (ανδεσίτης – διορίτης κλπ.) Υψηλή Αισθητική Νεολιθική Ανθρώπου

Κεραμική:

Αγγεία χρήση πηλού αντί πέτρας Ανάπτυξη αγγειοπλαστικής

Πήλινα αγγεία – με χρώματα από φυσικές ουσίες

Συνηθισμένα αγγεία:

Κύπελλα με εκροές (γαλακτοδοχεία)

Διακόσμηση: λευκή επιφάνεις πηλού με κοκκινωπή διακόσμηση (κάθετες, οριζόντιες ή κυματοειδείς γραμμές)

Βρέθηκαν σε: Σωτήρα & Καλαβασό είχαν χτενιστή διακόσμηση, άσπρος πηλός με κοκκινωπό επίχρισμα

Διακόσμηση: Παράλληλες ευθείες ή κυμματιστές κοκκινωπές γραμμές που σχηματίζονταν όταν ακόμη το αγγείο ήταν άψητο από ένα χτένι όπου με αυτό ο αγγειοπλάστης αφαιρούσε μέρος του υγρού αλειφώματος του αγγείου.

Χαλκολιθική εποχή:

Ερήμη αγγεία – εξέλιξη σε: αισθητική & πρακτική

Διακόσμηση: νέα τολμηρά σχήματα (κόκκινος ή καφέ διάκοσμος, γεωμετρικός ή φυτικός) στο λευκό επίχρισμα του αγγείου.

Εργαλεία:

Χοιροκοιτία (σε τάφους βρέθηκαν):

o Χειρόμυλοι o Γούδια για άλεσμα σπόρων o Λεπίδες για δρέπανα από πυριτόλιθο o Λεπίδες για μαχαίρια από οψίαλο και λίθινες αξίνες o Αιχμές βελών από πυριτόλιθο (κυνήγι) o Κεφαλές τσεκουριών & άλλα εργαλεία o Πέτρινα ή κοκαλένια βελόνια (σε γυναικείους) o Σφονδύλια αδραχτιών, κοσμήματα από κόκκαλα, κοχύλια, χάντρες από

κορναλίνη (σε γυναικείους και παιδικούς)

Κισσόνεργα - Μυλούθκια



o Χάλκινο αγκίστρι: το αρχαιότερο χάλκινο αντικείμενο που ανακαλύφθηκε στην Κύπρο

Τέλος Χαλκολιθικής ανακαλύφθηκαν σούβλες και φούρνοι (για ψήσιμο κρέατος)

ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Θεά της γονιμότητας:

ο άνθρωπος λάτρεψε τη γη γιατί αυτή του εξασφάλιζε όλα τα μέσα για να ζει και έτσι

την ταύτισε με τη γυναίκα ΜΗΤΕΡΑ – ΤΡΟΦΟ

Νεολιθική εποχή: βρέθηκαν ειδώλια της θεάς της γονιμότητας

Ήταν πέτρινα (εκτός από ένα γυναικείο από άψητο πηλό που έχει

νατουραλιστικά στοιχεία

Υποτυπώδη (απλοποιημένα) χαρακτηριστικά

Προσπάθεια ανάπλασης της ανθρώπινης μορφής

ΠΡΩΤΑ ΓΝΩΣΤΑ ΓΛΥΠΤΑ

Χαλκολιθική εποχή:

Σχηματοποιημένα

Επίδραση από …………………….. και Κυκλάδες Νέα χαρακτηριστικά

Πιο ρεαλιστική έκφραση στο πρόσωπο

Πιο απελευθερωμένα χέρια

Σταυρόσχημα από…………………………..

Χρησιμοποιούνταν σε ιεροτελεστίες ή ως ………………………..

ΤΑΦΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

Ακεραμική λιτότητα – ομοιότητα (με Μ. Ασία και Ελλάδα)

Νεκροί θάβονταν κάτω από το δάπεδο των κατοικιών ή έξω από αυτές

Συνεσταλμένη στάση (πόδια λυγισμένα στο στήθος)

Λακκοειδείς τάφοι

Λίθινα κτερίσματα (αγγεία – όπλα – εργαλεία – κοσμήματα)

Έβαζαν μια πέτρα από πάνω στο σώμα του νεκρού

Του προσέφεραν αγγεία γιατί πίστευαν ότι οι νεκροί θα επέστρεφαν και θα τα

διεκδικούσαν Νεκροφοβία



Επίσης Πίστη στη μεταθανάτια ζωή.

Ύψος αντρών 1.60 και γυναικών 1.50 / Άντρες πέθαιναν μέχρι τα 35 ενώ οι

γυναίκες μέχρι τα 33.5

Χοιροκοιτία & Απ. Ανδρέα Πρόσφεραν συνήθως αγγεία περισσότερο σε γυναίκες

Δείχνει τη σημαντική θέση της γυναίκας στην κοινωνία

Κεραμική

Ίδιες ταφικές συνήθειες με ακεραμική περίοδος

Σε μερικούς οικισμούς (Καλαβασό – Σωτήρα – Φιλιας – Αγ. Επίκτητου) οι νεκροί

θάβονταν έξω από το σπίτι σε νεκροταφεία χωρίς κτερίσματα

Χαλκολιθική

Οι περισσότεροι νεκροί θάβονταν σε νεκροταφεία

Προς το τέλος της Χαλκολιθικής έχουμε καινοτομίες σε Κισσόνεργα – Μοσφίλια νέες

κοινωνικές συνήθειες

Θαλαμοειδείς τάφοι αντί λακκοειδείς

Ταφές σε αγγεία (συνήθεια της Μ. Ασίας)

Εξέλιξη για την περίοδο αυτή



ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (2500-1050 π. Χ.)

Εμπόριο χαλκού ανάπτυξη Οικονομίας

Πολιτιστικής ζωής

Εποχή Χαλκού (3 περίοδοι) Εξελληνισμός Κυπρίων από Μυκηναίους

1. Πρώιμη

2. Μέση

3. Ύστερη (1650-1050) Μεγάλη αύξηση παραγωγής χαλκού – Εξαγωγής στα λιμάνια σε σχήμα ταλάντου (Βρέθηκαν σε Ουγκαρίτ, Κρήτη και Αίγυπτο) χρήση γραφής (Κυπρομινωική & Κυπροσυλλαβική)

Μεγάλη πολιτιστική Ανάπτυξη

ΧΑΛΚΟΣ

Πλεονέκτημα: οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη

Μειονέκτημα: Κύπρος το μήλον της έριδος για τις μεγάλες αυτοκρατορίες της

αρχαιότητας που ήθελαν να την κατακτήσουν

Πηγή χαλκού η οροσειρά Τροόδους

Γύρω στο 2000 π. Χ. αρχίζει η κατεργασία των μετάλλων για την παραγωγή χαλκού

Η Κύπρος το μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής χαλκού

Πηγή: Το αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου Μας αποκαλύπτει τη σπουδαιότητα της

Κύπρου ως κέντρο παραγωγής και εμπορίας χαλκού. Φαίνεται πως το πλοίο είχε

ξεκινήσει από την Κύπρο για την Αίγυπτο και κουβαλούσε 6 τόνους χαλκού (αγγεία,

μεταλλεία, όπλα, χρυσά-ασημένια αντικείμενα κλπ.). Τα έστελλε ο Κύπριος βασιλιάς

στο φαραώ της Αιγύπτου.

Κοινωνία

Αγροτική

αυτάρκεις κατοικίες

Χρήση άροτρου; Διευκόλυνση καλλιέργειας



Βιοτεχνία Ανάπτυξη

1. Κεραμικής Πραγματική καινοτομία στην αγγειοπλαστική (πηγή

πληροφοριών για την καθημερινότητα των κατοίκων της εποχής)

2. Μικροτεχνίας

3. Υφαντουργίας

ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - Λόγοι:

1. Από την κατασκευή χάλκινων εργαλείων, όπλων και κοσμημάτων

2. Εξαγωγή τους και εμπόριο με χώρες της Ανατολής

Ανάπτυξη μεγάλων κέντρων κυρίως στα ανατολικά του νησιού

Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ: πληροφορίες παίρνουμε από τα αντικείμενα που

βρίσκονταν στις νεκρόπολεις (αγγεία, όπλα, κοσμήματα, εργαλεία κλπ.)

ΓΕΩΡΓΙΑ: πληροφορίες παίρνουμε από το πήλινο ομοίωμα της σκηνής οργώματος από

τους Βούνους

Άροτρο σέρνει 2 ζεύγη βοδιών πίσω από τα

οποία βρίσκονται οι γεωργοί. Δύο άνθρωποι

κρατούν δοχεία με σπόρους

ΆΡΑ Έχει μειωθεί η χρήση του βοδιού λόγο του

αρότρου (επίδραση από Σουμέριους)

Ερώτηση: Για ποιους λόγους αποτελούσε η Κύπρος πόλο έλξης και γιατί;

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ

Λατρεία θεών Υπαίθρια ιερά – Πληροφορίες παίρνουμε από πήλινα ομοιώματα

ιερών Σπουδαιότερο: πήλινο ομοίωμα ενός υπαίθριου ιερού από το νεκροταφείο των

Βούνων.

Περιγραφή:

μια ομάδα ανθρώπων λαμβάνει μέρος σε μια τελετουργία αναπαράσταση

μιας ιεροτελεστίας

Η παρουσία μιας ανθρώπινης μορφής που υπάρχει στον εξωτερικό χώρο

υποδηλώνει ότι αυτή η τελετή απευθυνόταν ίσως μόνο σε μυημένους

Στον εσωτερικό τοίχο του ιερού βρίσκονται τα σύμβολα των θεοτήτων, τα

βουκράνια (δηλαδή κεφαλές βοδιών) και φίδια (Τα φίδια ήταν σύμβολα

θανάτου, σύμβολο χθόνιων θεοτήτων, αλλά και σύμβολα της αναγέννησης της

ζωής).

Μπροστά στα ξόανα (αγάλματα) των θεοτήτων υπάρχει μια ανθρώπινη μορφή

γονατιστή, πιθανότατα σε στάση ευλάβειας ή θρησκευτικής κατάνυξης.

Απέναντι από το ιερό υπάρχει ένα επιβλητικό κάθισμα, που μοιάζει με θρόνο,

στο οποίο κάθεται μια μορφή σε μεγαλύτερο μέγεθος από τις υπόλοιπες - ίσως

ένας ιερέας.

Σε δύο σημεία του ιερού, τα οποία διαχωρίζονται από τον υπόλοιπο χώρο με δύο

χαμηλά τοιχία, υπάρχουν βόδια τα οποία προορίζονταν μάλλον για θυσία.

Για θυσία, επίσης, ίσως προοριζόταν ένα βρέφος το οποίο κρατούσε αγκαλιά μια

άλλη μορφή.



ΑΓΓΕΙΑ

Ειδώλια: ερυθροστιλβωτά (με κόκκινο επίχρισμα), σανιδόσχημα

Τελετουργικά αγγεία άφθονα

Ανακαλύφθηκαν σε νεκροπόλεις

Πρώιμη εποχή

Ποικιλία σχημάτων: απλά (κύπελλα, πυξίδες, τροχοί), με

εκχάρακτη διακόσμηση (ανάγλυφη ή γραμμική)

Αντιπροσωπευτικά Τα ερυθροστιλβωτά αγγεία: με

κόκκινωπή στιλπνή επιφάνεια. Αυτά που ξεχωρίζουν

είναι:

o Σύνθετα τελετουργικά

o Τα αγγεία με ανάγλυφες ή πλαστικές μορφές:

παρίσταναν σκηνές της καθημερινής ζωής που

είχαν σκοπό την εξυπηρέτηση του νεκρού στην

άλλη ζωή

o Ζωόμορφα & ανθρωπόμορφα αγγεία δήλωναν α) τη χαρά της ζωής

και β) τη φαντασία του δημιουργού – σκοπός του ήταν το αγγείο να είναι

εντυπωσιακό και όχι λειτουργικό



ΟΙΚΙΑΚΗ, ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑΦΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Οικιακή Αρχιτεκτονική

Πρώιμη Εποχή του Χαλκού

Οικισμοί: Σωτήρα-Καμινούδκια και Μαρκί

Μεγαλύτεροι οικισμοί από αυτούς της χαλκολιθικής εποχής

Σπίτια

o Είχαν στενό διάδρομο που οδηγούσε σε 2 δωμάτια

o 1ο δωμάτιο Προοριζόταν για κατοίκηση

o 2ο δωμάτιο αποθήκευση προϊόντων ή προστασία των κατοικιδίων

Μέση Εποχή του Χαλκού

Οικισμοί: κατάλοιπα σε Καλοψίδα, Αλάμπρα, Επισκοπή-Φανερωμένη

Υπήρχαν αγροτικές κατοικίες και μεγαλύτερες και περισσότερο αναβαθμισμένες

Ύστερη Εποχή του Χαλκού

Σημαντικότερος οικισμός: Έγκωμη – χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής

των καινοτομιών μετά το 1200 π. Χ.

Σπίτια

o Αυλή ορθογωνίου σχήματος

o Περιβαλλόταν από δωμάτια στις τρεις πλευρές

Οικοδομήματα με περίτεχνες πέτρες

Οι οικίες διέθεταν σχέδιο με εγκαταστάσεις υγιεινής όπως λουτρά,

αποχωρητήρια και αποχετευτικούς λάκκους.

Οχυρωματική αρχιτεκτονική

Μέση Εποχή Ίχνη φρουρίων υπάρχουν στη Νιτόβικλα της Καρπασίας

Ύστερη Εποχή οικοδόμηση «κυκλώπειων τειχών»

Ταφική Αρχιτεκτονική

Πρώιμη Εποχή

Νεκροταφεία έξω από τους οικισμούς

Τάφοι λαξευμένοι σε φυσικό βράχο

Αποτελούνταν από κάθετο πέρασμα και το νεκρικό θάλαμο (σπήλαιο)

Τα στόμια κλείνονταν με μεγάλες πέτρες ή επίπεδη ασβεστολιθική πλάκα

Λαξευμένος τάφος σε φυσικό

βράχο, στον οποίο οδηγεί

δρόμος, στο νεκροταφείο του

Πέλλαπαϊς- Βουνοί. Πρώιμη

Εποχή του Χαλκού



Μέση Εποχή - Διαφοροποιήσεις

Σε θαλαμοειδή τάφο στο Κάρμι-Πετράλωνα υπάρχει

ανθρώπινη σκαλιστή μορφή στην βόρεια πλευρά του

τάφου Αποτελεί το αρχαιότερο ταφικό ανάγλυφο

στην Κύπρο

Κατασκευή τύμβων πάνω από τους θαλάμους των

ταφών μετά την ταφή

Ύστερη Εποχή

Οι τάφοι κτίζονται εξ ολοκλήρου με πελεκητές ασβεστολιθικές πέτρες

Διαφοροποίηση στην κλίση των διαδρόμων των λαξευμένων τάφων – είναι

οριζόντιοι ή ελαφρώς κεκλιμένοι

Χρήση πρακτικών από τους Αχαιούς

o Θαλαμοειδείς τάφοι με δρόμο, που ακολουθεί μυκηναϊκή παράδοση

Δρόμοι με ομοιόμορφο προσανατολισμό



ΥΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (1650-1050 π. Χ.)

Κύπρος πόλος έλξης για τις κυρίαρχες δυνάμεις της εποχής

Λόγοι: Αιγύπτιοι, Βαβυλώνιοι, Χετταίοι

Στρατηγική θέση της Κύπρου

Φυσικός πλούτος (ΧΑΛΚΟΣ)

Σχέσεις Κύπρου – άλλων λαών: Χαρακτηρίζονται από ισότητα

Πρόγκιπες κυβερνούσαν τα μικρότερα κράτη

Αίγυπτος:

Μέσα 16ου αι. πανίσχυρο κράτος

Επέβαλε την ειρήνη στην Αν. Μεσόγειο

Αλληλογραφία μεταξύ Φαραώ και βασιλιά της Αλάσιας (Κύπρου) δείχνει ότι

η Κύπρος ευημερούσε, έστελλε χαλκό στην Αίγυπτο, οι δύο χώρες είχαν πολύ

καλές σχέσεις

Μυκηναίοι η Κύπρος πόλος έλξης Εγκατάσταση στην Κύπρο γύρω στο 1400 π. Χ.

Σπουδαιότατη θέση

Χαλκός

Μεταφέρουν με ασφάλεια τα εμπορεύματα και

τον πολιτισμό τους στις χώρες της Ανατολικής

Μεσογείου

13ος – 12ος αι. Μυκηναίοι Διαδικασία εξελληνισμού Ετεοκύπριων

Πόλεις της Κύπρου Βασίλεια

Σημαντικές αλλαγές εξαιτίας του μυκηναϊκού κόσμου

Γλώσσα

Θεσμοί

Θρησκεία

Πολιτισμικά επιτεύγματα

1200 π. Χ. Καταστροφή: πλήττει αρκετές πόλεις της Κύπρου – πιθανόν να είχαν

ιδρύσει εμπορική αποικια – Λόγος καταστροφής: πιθανόν από λαούς της θάλασσας

Ερώτηση: Να γίνει η άσκηση 1 σελ. 55



ΎΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ: ΘΡΗΣΚΕΙΑ – ΤΕΧΝΗ – ΓΡΑΦΗ

Θρησκεία

Ιερά – βρέθηκαν στον Άγιο Ιάκωβο Αμμοχώστου και στις Πηγάδες

Ίδια χαρακτηριστικά με αυτό που βρέθηκε στους Βούνους

Περιγραφή: υπαίθρια αυλή, στις δύο πλευρές της υπάρχουν δωμάτια, στο

κέντρο της αυλής υπήρχε βωμός με πελεκητές πέτρες εκεί υπάρχουν σύμβολα

της κρητομινωικής θρησκείας, τα ιερά κέρατα.

Επίσης βρέθηκαν σε αστικά κέντρα

Στο Κίτιο, Έγκωμη και Παλαίπαφο

Περιγραφή του ιερού του Κιτίου:

o χτισμένα με πελεκητές πέτρες

o με υπαίθρια εσωτερική αυλή

o με στενόμακρο άδυτο

o υπάρχει παχύς τοίχος με πελεκητές πέτρες που ένωνε τα ιερά με

εργαστήρια χαλκού η μεταλλουργία βρισκόταν κάτω από την

επίβλεψη των ιερέων ως αντιπρόσωποι του θεού που είχε υπό την

προστασία του την παραγωγή του χαλκού

Προστάτης θεός των μετάλλων άγαλμα

του κερασφόρου θεού που βρέθηκε στην

Έγκωμη

κρατώντας ασπίδα και ακόντιο πατά σε

βάση σχήματος ταλάντου

Άλλη θεότητα που πατά σε τάλαντο συμβόλιζε τη γονιμότητα των μεταλλείων

χαλκού θυμίζει το ζεύγος «Ήφαιστος – Αφροδίτη».

«Απόλλωνας Κεραιάτης» ή «Κερασφόρος»: Χάλκινο άγαλμα του κερασφόρου

θεού από συμπαγή χαλκό βρέθηκε σε ένα από τα ιερά της Έγκωμης

μαρτυρία εισαγωγής θρησκευτικών στοιχείων από τους Μυκηναίους –

τέτοια ονομασία είχε δοθεί στο θεό Άπόλλωνα στην Αρκαδία της

Πελοποννήσου.



Τέχνη

Κεραμική

Επιδράσεις από Παλαιστίνη δίχρωμη διακόσμηση στα αγγεία

Κυπριακά αγγεία της περιόδου

1. Αγγεία με δακτυλιόσχημη βάση δίνουν την αίσθηση μεταλλικών αγγείων

εξαιτίας του σχήματος, χρώματος και της ανάγλυφης διακόσμησης – χρήση ως

οινοχόες (δοχεία για κρασί)

2. Αγγεία με λευκό επίχρισμα και μελανή (=μαύρη) διακόσμηση ημισφαιρικά

κύπελλα, διάκοσμος που θυμίζει υφαντική με μικρά γεωμετρικά μοτίβα

Μυκηναϊκά αγγεία

Εμφανίζονται γύρω στο 1400 π.Χ.

Στην αρχή εισάγονται στο νησί ενώ αργότερα τα κατασκευάζουν στην Κύπρο

Μυκηναίοι τεχνίτες σε τοπικά εργαστήρια

Χαρακτηριστικά

o Ζωγραφικού ρυθμού Εικονογράφηση με πλούσια διακόσμηση -

Κυριαρχούν παραστάσεις αρμάτων, ζώων, ανθρώπων, χταποδιών και

απεικονίσεις μυθολογικών θεμάτων

o Ποιμενικού ρυθμού απεικονίσεις ζώων και φυτών, απλούστερος τύπος

με απλές κυματιστές γραμμές

Τελευταία φάση ύστερης εποχής του χαλκού Επιδράσεις από κρητική,

συροπαλαιστινιακή και μυκηναϊκή τέχνη

Κρατήρας του Δία Βρέθηκε στην Έγκωμη – 2 εκδοχές για

το τι παριστάνει

1. Ο Δίας ζυγίζει τη μοίρα των πολεμιστών που

αναχωρούν για τη μάχη, σκηνή από την Ιλιάδα

αρχαιότερη μυθολογική παράσταση στην αιγαιακή

αγγειογραφία

2. Σκηνή ζύγισης και εξαγωγής χαλκού με τη μορφή

ταλάντου



Μικροτεχνία εκπληκτική πρόοδο την περίοδο αυτή < μυκηναϊκές και

αιγαιοανατολίτικες επιδράσεις

Ευρήματα

Κοσμήματα στην Έγκωμη, Κίτιο, Άγιο Ιάκωβο και Κούριο

o Ομοίωμα βασιλικού σκήπτρου (Κούριο)

o Ασημένια κούπα με ένθετη διακόσμηση (Έγκωμη)

o Ρυτό από φαγεντιανή (Κίτιο)

o Αγαλματάκι Απόλλωνα Αλασιώτη ή Κεραιάτη

Ελεφαντουργία Ανάπτυξη Κατασκευάζονται πυξίδες, λαβές καθρεφτών και άλλα

τεχνήματα ξεχωρίζει πυξίδα που ανακαλύφθηκε στην Έγκωμη με σκηνές κυνηγιού

και άρματος

Γραφή στην Κύπρο

Κυπρομινωική επηρεάστηκε από τη Γραμμική Α της μινωικής Κρήτη

o Ονομασία δόθηκε από τον Αρθούρο Έβανς – διέκρινε την ομοίοτητα με τη

γραμμική Α’

o Πήλινη πινακίδα της Έγκωμης όμοια συλλαβογράμματα (καθένα από

τα σημεία συμβολίζει ένα γράμμα) με τη Γραμμική Α’

o Άλλα ευρήματα: σε εργαλεία, αγγεία, χάλκινα τάλαντα. Επίσης στο

Μαρώνι βρέθηκε πιθάρι με εγχάρακτη επιγραφή ίσως δηλώνει το

όνομα του δημιουργού ή την τοποθεσία ή το περιεχόμενο κλειδί για

την αποκρυπτογράφηση της γραφής

Κυπροσυλλαβική αποκρυπτογραφήθηκε από Τζόρτζ Σμίθ – απέδειξε πως τα

γράμματα είχαν άμεση σχέση με τα γράμματα και τις φωνητικές αξίες της

Γραμμικής Β’

o βοήθησε στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β’ από Βέντρις και

Τσάντγουϊκ

o Διάλεκτος Κυπροαρκαδική

o Ενεπίγραφα αντικείμενα

Χάλκινη πινακίδα του Ιδαλίου

Οβελός (σουβλί) που βρέθηκε στις «Σκάλες» στην Παλαίπαφο



ΚΥΠΡΟΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1050 – 750 π. Χ.)

Βασίλεια στην Κύπρο – κατά τα μυκηναϊκά πρότυπα

Κούριο

Μάριο

Κίτιο

Σόλοι

Λάπηθος

Παλαίπαφος

Σαλαμίνα

Επίσης αναφέρονται αργότερα το Ιδάλιον, η Αμαθούντα, η Λήδρα, η Ταμασός και οι

Χύτροι.

Έγκωμη το βασίλειο της το διαδέχτηκε εκείνο της Σαλαμίνας, το οποίο ανέπτυξε

ισάξιο πολιτισμό με αυτό της Έγκωμης

Νέοι άποικοι Φοίνικες της Τύρου (έμποροι και θαλασσοπόροι)

Ηρόδοτος «Ταξίδευαν κατ’ εμπορίαν» δηλ. με στόχο το κέρδος

Εμπορικά προϊόντα πορφύρα, γυάλινα σκεύη, είδη πολυτελείας

Μετέφεραν επίσης ιδέες, ήθη, έθιμα και έργα τέχνης συνέβαλλαν στην

πρόοδο

9ος αι. κυριαρχούσαν στη Μεσόγειο

o Η Αίγυπτος είχε παρακμάσει

o Οι Ασσύριοι δεν είχαν γίνει ακόμη ισχυροί

o Μυκηναίοι μετά την κάθοδο των Δωριέων ήταν ανίσχυροι

Κίτιο καταστροφή ανοικοδόμηση ναών και κατοικιών της πόλης μέχρι το 1000

π.Χ.

Οι Φοίνικες εγκαθίστανται εκεί Κάρτι Χατάστ (νέα πόλη)

Λόγοι: ευνοϊκή γεωγραφική θέση για το εμπόριο, πλούσια δάση και ο χαλκός

Φέρνουν μαζί τους θεούς τους Βάαλ, Αμμάν, Μελκάρτ, Αστάρτη (θεά της

γονιμότητας, έρωτα και του θανάτου)

Κύπρος μετά την κάθοδο των Δωριέων υπάρχει γραφή, σχετική ευημερία

Αναπτύσσονται εμπορικές σχέσεις με την Ανατολή και τον ελληνικό κόσμο



Ύπαρξη εθίμων που αναφέρονται στον Όμηρο καθώς γίνεται συγχώνευση του

μυκηναϊκού με τον ετεοκυπριακό πολιτισμό.

Ταφικά έθιμα

o τάφοι με μακρόστενο διάδρομο που ανακαλύφθηκαν σε πολλά μέρη της

Κύπρου, επίσης θαλαμοειδείς τάφοι (παράδοση των Ετεοκύπριων)

o καύση των νεκρών και θυσία δούλων στον τάφο του κυρίου τους

o προσφορά οβελών και κρατευτών στους νεκρούς ήρωες.

o Τάφος στη Σαλαμίνα (τέλος Γεωμετρικής περιόδου, 750 - 725 π. Χ.)

Κτιστός με πολλά γεωμετρικά ελληνικά αγγεία η προίκα της

όταν είχε παντρευτεί το Σαλαμίνιο βασιλιά

Ίχνη ταφής αλόγων έσερναν το άρμα με το νεκρό

Νεκρός Ελληνίδα πριγκίπισσα με το περιδέραιό της, τυλιγμένη

σε ύφασμα μέσα σε χάλκινο λέβητα

Γραφή έγραφαν σε δέρματα γι’ αυτό δεν σώθηκαν πολλά κείμενα λόγω της

φθοράς τους.

o Πρώτη επαφή Ελλήνων με το φοινικικό αλφάβητο είχε μόνο 22

σύμφωνα.

Κεραμική αμφορείς, κύπελλα, οινοχόες, υδρίες, κέρνοι, κύλικες, κρατήρες,

πινάκια

o Επιφάνεια: καλυμμένη με ασπριδερό ή λευκοκόκκινο επίχρισμα,

γεωμετρική διακόσμηση

o Τέλος της περιόδου επανεμφανίζεται ο ζωγραφικός ρυθμός

σχηματοποιημένες μορφές ανθρώπων ζωών και φυτών πλαισιωμένες από

γεωμετρικά σχήματα.

o Αγγεία με λευκή διακόσμηση, ή και δίχρωμα καθαρά κυπριακά

o Επίσης φοινικικής τέχνης



ΚΥΠΡΟΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ

Αρχαϊκή δόθηκε στην εποχή μετά τη Γεωμετρική γιατί θεωρήθηκε την απαρχή της

εξέλιξης της ελληνικής τέχνης και καταλήγει στην τελειότητα της κλασικής.

Διαδοχικά η Κύπρος δέχεται επιθέσεις και κατακτιέται από τους ισχυρούς της εποχής

1. Ασσύριοι

2. Αιγύπτιοι

3. Πέρσες

Κατάληψη από τους Ασσύριους

Λόγω της θέσης της ιδίως μετά την κατάληψη των φοινικικών ακτών από τους

Ασσύριους

Επιγραφή στο ανάκτορο της Χορσαμπάντ

o Η κατάληψη της Κύπρου έγινε από το Σάργον Β’

o Ο βασιλιάς καυχιέται για τους επτά βασιλιάδες της Κύπρου που τον

προσκύνησαν και του πρόσφεραν δώρα

Άλλη επιγραφή αναφέρονται τα ονόματα των Κύπριων βασιλιάδων που

πλήρωναν φόρο υποτέλειας.

Οι Ασσύριοι δεν άλλαξαν το θεσμό της βασιλείας και τις κοινωνικές δομές γιατί

ήταν ευχαριστημένοι από το φόρο υποτελείας που πλήρωναν οι βασιλιάδες.

Κατάληψη από τους Αιγυπτίους

560 π. Χ. – σύμφωνα με τον Ηρόδοτο η Κύπρος περνά στα χέρια των Αιγυπτίων

Οι Αιγύπτιοι δεν άλλαξαν κάτι στη δομή των κυπριακών βασιλείων αφού ήταν

ευχαριστημένοι κι αυτοί με το φόρο υποτελείας που πλήρωναν.

Κατάληψη από τους Πέρσες

Οι Κύπριοι αναγνωρίζουν την περσική κυριαρχία και πρόσφεραν βοήθεια στην

εκστρατεία του Κύρου εναντίον της Καρίας.

Κύρος παραχωρεί δικαίωμα στους Κύπριους βασιλιάδες να κόβουν το δικό

τους νόμισμα και να διαχειρίζονται ελεύθερα τις εξωτερικές υποθέσεις των

βασιλείων τους.

Τέλη 6ου-Αρχές 5ου διαμόρφωση δύο ρευμάτων

o Αντιπερσικό – βασιλιάς της Σαλαμίνας Γόργος, η πόλη Αμαθούς

Λόγοι δυσφορίας οικονομική αφαίμαξη του νησιού – ιδέα ότι με

τον καιρό θα έχαναν την πολιτική τους ανεξαρτησία



o Φιλοπερσικό – αδελφός του Γόργου, Ονήσιλος, πόλεις Σόλοι και

Παλαίπαφος

Η πόλη της Σαλαμίνας σημαντικότερο κυπριακό βασίλειο

Πρωτεύουσα της Κύπρου για 1000 ολόκληρα χρόνια

Θέση: προνομιακή, το λιμάνι της ήταν το «ανοιχτό παράθυρο» προς την

Ανατολή

Πολιτισμός διατήρησε τον ελληνικό πολιτισμό αλλά δέχτηκε νέες ιδέες από τη

Ανατολή

Β’ Αποικισμός η Σαλαμίνα αποτελούσε διαμετακομιστικό σταθμό αλλά και

τόπος εγκατάστασης των Ελλήνων

Κυπριακή Επανάσταση εναντίον των Περσών (499-498 π. Χ.)

Ονήσιλος εκθρόνισε τον αδελφό του και ένωσε όλα τα κυπριακά βασίλεια πλην της

Αμαθούντας εναντίον των Περσών

Πολιορκία της Αμαθούντας από τον Ονήσιλο

Συμμαχία Κύπριων βασιλιάδων με Ίωνες – έστειλαν ναυτική βοήθεια

Γεγονότα

Πέρσης Αρτύβιος επιβιβάστηκε στη Σαλαμίνα

Ιωνικά πλοία καταναυχάχησαν τα φοινικικά

Ονήσιλος σκότωσε τον Αρτύβιο

Στασάνωρ του Κουρίου αποστατεί και παίρνει το μέρος των Περσών – τους

ακολουθούν και οι Σαλαμίνιοι

Υποχώρηση και ήττα των Κυπρίων – Αριστόκυπρος και Ονήσιλος πεθαίνουν

στο πεδίο της μάχης

Πολιορκία της Παλαιπάφου από τους Πέρσες πληροφορίες παίρνουμε από το ισχυρό

οχυρό που ανακαλύφθηκε

Συνέπειες της ήττας

Αντικατάσταση των φιλελλήνων βασιλιάδων με περσόφιλους δυνάστες

o Σαλαμίνα (Γόργος)

o Κούριο (Στασάνωρ) κλπ.

Υποχρεώθηκαν οι Κύπριοι βασιλείς να παρέχουν στρατιωτικές δυνάμεις στους

Πέρσες για τις εκστρατείες τους



ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (ΚΥΠΡΟΑΡΧΑΪΚΉ ΕΠΟΧΗ – συνέχεια)

Σχέσεις με άλλα κράτη

750-600 π. Χ. – εμπορικές σχέσεις με Ανατολή και Δύση αυτό φαίνεται από τα

ευρήματα που βρέθηκαν στην Κύπρο αλλά και κυπριακά έργα τέχνης που

βρέθηκαν σε Ελλάδα και Συροπαλαιστινιακές αρχές.

Ναύκρατι αποικία των Μιλήσιων στην Αίγυπτο – στενές σχέσεις με Κύπρο,

ίσως εργάζονται εκεί Κύπριοι τεχνίτες

Κυπριακά κέντρα της εποχής Μάριο, Αμαθούς – εκεί βρέθηκαν αγγεία από

Κόρινθο, Ρόδο και Αττική

Ταφική αρχιτεκτονική – Ταφικά έθιμα

Σημαντικότερη νεκρόπολη του νησιού Σαλαμίνα

o Μεγαλύτερη και τεράστιας αρχαιολογικής αξίας

o Μνημειώδεις θαλαμοειδείς τάφοι στους οποίους θάβοντας οι βασιλιάδες –

«Κτιστοί βασιλικοί τάφοι» αποτελούνταν από το δρόμο, το πρόπυλο

και τον ταφικό θάλαμο

o Ο νεκρός μεταφερόταν στον τάφο με τα πολυτελή κτερίσματα πάνω σε

άρμα που το έσερναν δύο άλογα. σε πολλούς τύμβους βρέθηκαν

αποτυπώματα ζυγού και αρμάτων

Κτερίσματα κλίνη και θρόνος επενδυμένα με ελεφαντόδοντο και λεπτό φύλλο

χρυσού, χάλκινοι λέβητες, άρματα, πανοπλίες, «αργυρόηλον» ξίφος δείχνει τη

χλιδή της Ανατολής

Ταφικά έθιμα των ομηρικών χρόνων Στην Ελλάδα ήταν νεκρά

o Καύση νεκρών

o Θυσία των αλόγων

o Προσφορά αμφορέων ελαίου

Τάφοι κοινών θνητών «Τζιελλάρκα»

o Μοιάζουν με κελιά

o Αποκαλύπτουν τη δομή της κυπριακής κοινωνίας Υπήρχε μεγάλο

χάσμα ανάμεσα στους ευγενείς και λαό

Έθιμο της πανσπερμίας προσφορά πήλινων αντικειμένων σε πυρά έξω από

τον θάλαμο του νεκρού

Βασιλικοί τάφοι με πελεκητές πέτρες Παλαίπαφο, Αμαθούντα, Πύλα και

Ταμασό, Κούριο



Θρησκεία

Χαρακτηριστικά

Πολυμορφισμός

Συγκρητισμός θεοτήτων

Μεγάλος θεός προσωποποίηση όλων των φυσικών φαινομένων (ταύτιση με Δία,

Βάαλ, Άμμωνα, Απόλλωνα και Ρεσιέφ)

Είχε τη μορφή ταύρου, κρυού ή κρυοκέφαλου ανθρώπου

Σύζυγος η Μεγάλη Θεά (της γονιμότητας)

Νεαρός θεός ενσαρκώνει την ιδέα της βλάστησης – ταυτίστηκε με τον Άδωνη

Γενικά

Οι θεοί έχουν ανθρωπομορφική υπόσταση

Ταύτιση τοπικών θεοτήτων με ελληνικές, φοινικικές και αιγυπτιακές

Επικράτηση κυρίων των ελληνικών θεοτήτων

Ευημερία πλούσιο θρησκευτικό συναίσθημα υπερβολή στην καλλιτεχνική

δημιουργία

o Άφθονα και ποικίλα ειδώλια

o Λατρευτικά αντικείμενα

o Κτερίσματα

Ιερά – βρέθηκαν στην Κακοπετριά, Μένοικο και σε άλλες περιοχές

Έθιμο να προσφέρουν ειδώλια σε ιερά

Περισσότερα αναθηματικά ειδώλια βρέθηκαν στο ιερό της Αγίας Ειρήνης

Σύμπλεγμα κτηρίων γύρω από τα ιερά

Ειδώλια που βρέθηκαν στα ιερά

o Εύθυμη διάθεση αλλά και ανατολίτικες επιδράσεις

o Αναπαριστούν ομάδες ή συμπλέγματα πχ. χορευτές ή μουσικοί

Ιερά

o Ναός του Ηρακλή – προστάτης θεός της πόλης στο Κίτιο

o Ναός του Απόλλωνα Υλάτη στο Κούριο

o Ναός της Αφροδίτης στην Πάφο

o Ναός της Αστάρτης στο Κίτιο

o Ναός του Δία στη Σαλαμίνα



Γλυπτική

Επιδράσεις από Αίγυπτο και Ελληνικό χώρο

Ελληνικές επιδράσεις Αρχαϊκό Μειδίαμα γνώρισμα ελληνικής αρχαϊκής τέχνης

Χαρακτηριστικά γλυπτών

Από ασβεστόλιθο που διασώζουν χρώματα στις λεπτομέρειες

Περιορισμένες κινήσεις χεριών και περιορισμένος αριθμός μεγάλων αγαλμάτων

Κεραμική

Δίχρωμα αγγεία – στον ελεύθερο χώρο του αγγείου ζωγραφίζονται μοτίβα

λουλουδιών

Διακόσμηση με ταύρους και πουλιά – φτερούγες με γραμμικά μοτίβα – δίνει την

αίσθηση κεντημάτων

Πολλά σχέδια εμπνευσμένα από την υφαντική πληροφορίες πηγών ότι αυτή

την εποχή ζουν ξακουστοί υφαντουργοί όπως ο Ελίκωνας

Ελεύθερος ζωγραφικός ρυθμός – κορύφωμα της ντόπιας καλλιτεχνικής

δημιουργίας

Γράμματα

Ανάπτυξη ποίησης – Κύπριοι ποιητές υμνούν τη θεά Αφροδίτη

o Κύπρια έπη διηγούνταν την αιτία του τρωικού πολέμου – αποδίδονται

στον ποιητή Στασίνο

o Ποιητής Έυκλος (προφήτεψε ότι ο Όμηρος θα γεννιόταν στην Κύπρο) και

Στασίνος – γράφουν στην αρκαδοκυπριακή διάλεκτο φαίνεται η ευρεία

διάδοση των ομηρικών επών

Άσκηση: να γίνει η ερώτηση 10 σελ. 97



ΚΥΠΡΟΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ 475-325 π. Χ.

Επιχειρήσεις για απελευθέρωση της Κύπρου από τους Πέρσες

Κύπρος επίκεντρο των ελληνικών δραστηριοτήτων για εκδίωξη των Περσών

o Λόγοι: στρατηγική θέση της Κύπρου – εδώ στάθμευαν ισχυρές φοινικικές

και περσικές δυνάμεις

Εκστρατεία του 478 π. Χ. Παυσανίας. Κίμωνας και Αριστείδης πέτυχαν να

απελευθερώσουν την Κύπρο αλλά για μικρό χρονικό διάστημα

Εκστρατεία του Κίμωνα 450/449 π. Χ. δύσκολος αγώνας με επιτυχίες των

Ελλήνων στο Μάριο και Σόλους

o Πολιορκία του Κιτίου ο Κίμωνας πεθαίνει αλλά οι Αθηναίοι το

κράτησαν μυστικό για να μην πτοηθούν οι στρατιώτες

o Ανοιχτά της Σαλαμίνας επιτυχής ναυμαχία εναντίον των Περσών

Νίκη που αποδόθηκε στον Κίμωνα «Και νεκρός ἐνίκα»

Κατά τη μάχη πέθανε και ο δεύτερος αρχηγός, ο Αναξικράτης

Ειρήνη του Καλλία οι Αθηναίοι αναγκάζονται να παραιτηθούν από την

διεκδίκηση της Κύπρου – Το νησί παρέμεινε στα χέρια των Περσών, οι οποίοι

κρατούν ακόμα πιο εχθρική στάση.

Ευαγόρας Α’

Άσχημη οικονομική κατάσταση του νησιού και ιδιαίτερα της Σαλαμίνας

Ανθελληνική στάση των Φοινίκων σφετεριστών του θρόνου των Τευκριδών

411 π. Χ. ο Ευαγόρας, μέλος της βασιλικής οικογένειας των Τευκριδών,

επιχειρεί να δώσει ένα τέλος στην απαράδεκτη αυτή κατάσταση

o Βρισκόταν στους Σόλους της Κιλικίας – εκεί οργάνωσε μια μικρή ομάδα

για να διώξει το σφετεριστή του θρόνου

o Ζήτησε βοήθεια από τους Αθηναίους και κατάφερε να διώξει τον

Αυδήμονα, σφετεριστή του θρόνου

o Δαρείος Β΄ δεν αντέδρασε γιατί ο Ευαγόρας συνέχιζε να πληρώνει

κανονικά τους φόρους

Στόχοι του Ευαγόρα να απελευθερώσει την Κύπρο από τους Πέρσες

o Πρώτος στόχος να ενώσει τα βασίλεια της Κύπρου – πίστευε ότι μόνο έτσι

η Κύπρος μπορούσε να διεκδικήσει την ανεξαρτησία της

o Δεύτερος στόχος να βελτιώσει την οικονομική κατάσταση – έκοψε χρυσά

νομίσματα με ελληνικά σύμβολα και χρησιμοποιήθηκε το ελληνικό

αλφάβητο



o Τρίτος στόχος η δημιουργία αισθήματος εμπιστοσύνης και ασφάλειας για

να επιδοθούν οι κάτοικοι σε ειρηνικά έργα

Μέριμνα για κατασκευή στόλου

Επιδιόρθωση του λιμανιού της Σαλαμίνας

Οχύρωση της πόλης

Αναζήτηση συμμάχων - πρώτα στράφηκε στους Αθηναίους που

τον είχαν βοηθήσει και προηγουμένως και τους βοήθησε όταν

αυτοί είχαν ανάγκη

Επίσης σύναψε συμμαχίες με το Διονύσιο των Συρακουσών,

το Αιγύπτιο βασιλιά Άκορι και το βασιλιά των Αράβων

Σαλαμίνα γίνεται ξανά το κέντρο των γραμμάτων και τεχνών

392/91 π. Χ. βάζει σε εφαρμογή το σχέδιό του

o Υποτάσσει τα βασίλεια που αρνούνταν να αναγνωρίσουν την κυριαρχία

του

o Κατέλαβε τη φοινικική πόλη Τύρο με τη βοήθεια του Άκορι

o Ξεσήκωσε και την Κιλικία για επανάσταση εναντίον των Περσών

Ενέργειες που ανησυχούν τον Αρταξέρξη Β’, διάδοχο του περσικού θρόνου

που κινείται δυναμικά εναντίον του Ευαγόρα

Οι Αθηναίοι δεν μπορούν να βοηθήσουν λόγω της Ανταλκιδείου ειρήνης

που έλεγε ότι η Κύπρος θα παρέμενε κάτω από τον περσικό ζυγό

Ο Ευαγόρας μένει μόνος να αντιμετωπίσει τους Πέρσες

Πέρσες με αρχηγούς τον Ορόντη και Τιρίβαζο

o καταστέλλουν την επανάσταση στην Κιλικία

o ενώ τα πλοία του Ευαγόρα εμποδίζουν τον ανεφοδιασμό τους

Μάχη στο Κίτιο 381 π. Χ. σημαντική

Αρχική επιτυχία του Ευαγόρα ενώ αργότερα συντρίβονται τα πλοία του

Αποτυχημένες μάχες σε ξηρά και θάλασσα για τον Ευαγόρα που ζητά βοήθεια

από τους συμμάχους του χωρίς αποτέλεσμα

Μοναδική διέξοδος του Ευαγόρα μετά από την αμυντική προσπάθεια που

κατέβαλε Ειρήνη με το Μέγα Βασιλέα

o Έντιμη ο Ευαγόρας την υπέγραψε ως βασιλιάς και όχι ως δούλος

o Όροι: εγκατάλειψη όλων των κυπριακών πόλεων εκτός της Σαλαμίνας και

πληρωμή μεγαλύτερου φόρου προς τον Αρταξέρξη Β’



Μεγαλύτερο επίτευγμα του Ευαγόρα διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στην Κύπρο

και στις γύρω χώρες

Άσκηση: Το έργο του Ευαγόρα στον πολιτικό και πολιτιστικό τομέα (βλ.

σχεδιάγραμμα σελ. 107)

Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ

Βασιλείς της Κύπρου προσφέρουν βοήθεια στον Αλέξανδρο Πνυταγόρας,

Ανδροκλής και Πασικράτης

Ο Αλέξανδρος είχε στόχο να εδραιώσει την κυριαρχία του στα παράλια της

Ανατολικής Μεσογείου

Στόχος το νησί της Τύρου, που ήταν υπό περσική κατοχή

o Οι βασιλιάδες της Κύπρου και της Φοινίκης παρέχουν το στόλο τους για

την κατάληψη της Τύρου

o Μετά από 7μηνη πολιορκία ο Αλέξανδρος κατάφερε να καταλάβει την

Τύρο,.

Αλέξανδρος ανταμείβει του Κύπριους βασιλιάδες που βοήθησαν αφήνοντάς

τους να διαχειρίζονται ελεύθερα τις υποθέσεις τους

Τελευταίος βασιλιάς της Σαλαμίνας Νικοκρέων: ακολουθεί κι αυτός φιλελληνική

πολιτική και διατηρεί καλές σχέσεις με τον Αλέξανδρο

Άσκηση: Ποια σημασία είχε για την Κύπρο η παροχή βοήθειας προς τον Αλέξανδρο

κατά την εκστρατεία του εναντίον των Περσών;

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Α' Λυκείου Όλη η Ύλη

Documents

Transcript of ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Α' Λυκείου Όλη η Ύλη