ΠΙΝΑΚΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΑΙΩΝΑΣ5ος - 13ος ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ

14ος - μέσα 16ου

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ

ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ / ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ

Έγινε αντικείμενο διαμάχης και αμφισβήτησης. Εκ νέου γέννηση του πολιτισμού, μετά την έκλειψη της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας. Εκτείνεται από τα μέσα του 14ου έως και τα μέσα του 15ου και μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα

"Ανθρωποκεντρική" θεώρηση του κόσμου. Κέντρο του σύμπαντος ή θεϊκής δημιουργίας: ο άνθρωπος. Προβάλλεται το αξίωμα της αγαθότητας της ανθρώπινης φύσης, η οποία οφείλει να επιδιώκει τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών ζωής και την πλήρη αξιοποίηση των τεραστίων πνευματικών και υλικών δυνατοτήτων της. Συστατικό στοιχείο του το ιδανικό μιας παιδείας που καθιστά τον άνθρωπο ικανό να ασχοληθεί με τις τέχνες και τα γράμματα, με το δημόσιο βίο και τις επιστήμες, να συνομιλεί με σύνεση, αλλά και να πράττει επιδέξια. Θεμέλιο της ουμανιστικής ή ανθρωποκεντρικής παιδείας ορίζεται η αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή γραμματεία, αλλά και γενικότερα η μελέτη των γλωσσών και της τέχνης του λόγου.

μέσα 16ου - αρχές 18ου ΜΠΑΡΟΚ / ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ

ΜΠΑΡΟΚ

ΚΛΑΣΙΚΙΣΜΟΣ

Πετραρχικό σονέτο: Η στιχουργική μορφή του Πετραρχικού σονέτου έρχεται μαζί με μια σειρά τρόπων ή σχημάτων λόγου που συνυφαίνονται με το κεντρικό θέμα: το δυσπρόσιτο, εξιδανικευμένο έρωτα. Το θέμα είναι ήδη γνωστό από τους τροβαδούρους και την ιπποτική μυθιστορία, όμως μέσα από αυτά τα σχήματα καλλιεργείται ιδιαίτερα η εικόνα της αγαπημένης με τρόπο που δημιουργεί μια διαρκή ένταση ανάμεσα στο πραγματικό της πρόσωπο και στην αναπαράστασή της, τη συγκέκριμένη μορφή και την ιδανική της υπόσταση, την κοντινή της παρουσία και την απόστασή της από το χρόνο. Η χρήση μεταφοράς είναι χαρακτηριστική, μάλλον έμμεσης παρομοίωσης μεταξύ συναισθημάτων και αισθητών πραγμάτων. Η μεταφορά συνδυάζεται με την υπερβολή και όταν ξενίζει γίνεται παράδοξο (προσωποποήσεις των στοιχείων της φύσης). Το οξώμωρο σχήμα είναι παρόν: είναι το σχήμα που συνενώνει έννοιες αντιφατικές μεταξύ τους (π.χ παγωμένη φλόγα).

Μπαλάντα: Είναι παράδειγμα ποιητικής γραφής που διατηρεί τις αναφορές της στο τραγούδι. Ο αριθμός στίχων κυμαίνεται μεταξύ 12 και 18 και οργανώνονται σε τρεις μεγάλες όμοιες στροφές και μία συντομότερη. Χαρακτηριστικό η επανάληψη του ίδιου στίχου στο τέλος της κάθε στροφής. (refrain)

Παρωδία: αποκαλούμε την αναπαραγωγή γλωσσικού ιδιώματος ή προηγούμενου κειμένου, με τρόπο που ελέγχει το κύρος που του έχει αναγνωριστεί και προβάλλει απρόβλεπτες ή συγκαλυμμένες διαστάσεις του, με κωμικά αποτελέσματα. Κάτι σαν ειρωνεία ευρύτερης κλίμακας και κωμικού χαρακτήρα, όπου η λογοτεχνία ειρωνεύεται τον εαυτό της, άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη λεπτότητα

1) Προσήλωση στην ατμόσφαιρα υποβλητικού μυστηρίου με χρήση στοιχείων θεατρικότητας. 2) Έμφαση στο παράδοξο. 3) Σύζευξη τραγικού και κωμικού. 4) Εναλλαγές ύφους και συνδυασμοί διαφορετικών τόνων. 5) Επίμονη χρήση εντυπωσιακών ή εκκεντρικών σχημάτων λόγου και λογοπαιγνίων. 6) Προβολή λογοτεχνικής αναπαράστασης. 7) Νεωτερικότητα

1) Αναζήτηση λογικής στις γραμματιακές δομές. 2) Αναζήτηση σταθερών κανόνων, οι οποίοι αντιστοιχούν σε γενικούς νόμους. 3) Στόχος η διαπαιδαγώγηση και η αισθητική απόλαυση. 4) Μίμηση αρμονίας και τάξης. 5) Διαυγής αναπαράσταση της πραγματικότητας. 6) Αυστηρός διαχωρισμός λογοτεχνικών ειδών.

Α΄ μισό του 18ου ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Commedia dell' arte: είναι η πρώτη χαρακτηριστική μορφή νεότερου ευρωπαϊκού θεάτρου. Πηγή της είναι η Ιταλία. Δημιουργείται από συντεχνίες που καλλιεργούν μια τεχνική της θεατρικής κωμωδίας. Στηρίζεται σε σχετικά σύντομα κείμενα και πολλούς αυτοσχεδιασμούς, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στη μιμητική έκφραση, τη χειρονομία και την κίνηση του σώματος, συχνά με τη χρήση μάσκας. Έχει λαϊκό χαρακτήρα. Το θέμα της αποτελεί δάνειο από το λόγιο θέατρο παρουσιάζοντας εραστές που κατατρέχονται από τις οικογένειες τους ενώ προβάλλονται ήθη και συνήθειες της καθημερινής ζωής. Οι ήρωές της είναι μια σειρά από χαρακτήρες ή τύπους που αποτελούν παραλλαγή του στερεότυπου ρόλου της, όπως ο Αρλεκίνος και η Κολομπίνα.

ελισαβετιανό θέατρο: αναπτύσσεται στην Αγγλία, υπό την προστασία της αυλής της βασίλισσας Ελισάβετ. Οι θίασοι αρχικά ήταν περιοδεύουσες ομάδες επαγγελματιών. Κατασκευάστηκαν κτήρια στην πόλη του Λονδίνου ειδικά για θεατρικές παραστάσεις, τα οποία δέχονται κοινό όχι μόνο λαϊκό, αλλά και καλλιεργημένο ή αριστοκρατικό. Μετέχουν μόνο άνδρες παίζοντας και τους γυναικείους ρόλους. Τα έργα του ελισαβετιανού θεάτρου ήταν κωμωδία, με αντικείμενο τα ήθη της εποχής, όσο και το ιστορικό δράμα, το οποίο αποκαλούμε "τραγωδία εκδίκησης".

ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (ΜΠΑΡΟΚ): χαρακτηριστικά: τρεις πράξεις, ελεύθερο μέτρο και στιχουργική, ανάμειξη τραγικού και κωμικού. Θεματική: ερωτικά, λαϊκή αίσθηση της τιμής

ΓΑΛΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ: ακολουθεί τους κανόνες του γαλλικού κλασικισμού

Β΄ μισό του 18ου ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Πόουπ: αναζητά την αισθητική και μορφική τελειότητα, την ισορροπία του στίχου / ακολουθεί τα κλασικά πρότυπα και υμνεί την φύση / υπακούει στους αριστοτελικούς κανόνες και τον ορθολογισμό της εποχής του.

Ο Γκότσεντ απέρριψε τα ιταλικά και ισπανικά πρότυπα και τις υπερβολές του μπαρόκ και έφερε την κλασικιστική απλότητα στη γερμανική ποίηση

Βολταίρος: Γάλλος, κορυφαίος λιβελογράφος του αιώνα (βολταιρική ειρωνεία), θεατρικός συγγραφέας (τραγωδίες), ποιητής, φιλόσοφος, θαυμαστής του κλασικισμού και κυρίως του Ρακίνα. Θεωρεί ότι η χαρά της ζωής είναι απαραίτητο στοιχείο του πολιτισμού. Μάχεται για την ανθρώπινη ελευθερία, την ειρήνη και τη δικαιοσύνη, απαραίτητα συστατικά της ανθρώπινης ευτυχίας. Σταθερή παράμετρος του έργου του είναι η αναζήτηση της αλήθειας.

Μαριβώ: συνεχιστής του Μολιέρου

Μυθιστόρημα: στοιχεία του πικαρέσκο και του μπουρλέσκο, εκφράζει τις ανάγκες της άρχουσας τάξης, κυριαρχεί γαλλική και αγγλική παραγωγή. Θέματα: κοινωνικά, ταξιδιωτικές περιπλανήσεις, εικόνες από την καθημερινή ή οικογενειακή ζωή, απεικόνιση πολιτικών ηθών. Οι χαρακτήρες τοποθετούνται σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο δράσης και στο σύγχρονο κοινωνικό πλαίσιο.

χαρακτηριστικά: Προσπαθεί να ελευθερωθεί από τα δεσμά του κλασικισμού, αναζητεί νέα ιδανικά. Αντιτίθεται στη θεωρία του Βολταίρου. Στρέφεται προς το λυρικό στοιχείο, το οποίο συνδυάζεται με την εκμετάλλευση του προτύπου που μπορεί να προσφέρει στον δημιουργό η φύση. Προσφεύγει στο παρελθόν (μεσαιωνικές απαρχές του ευρωπαϊκού πολιτισμού) για να αναζωογονήσει το λυρισμό. Στρέφεται προς τις ρίζες των τοπικών λογοτεχνιών και αναδεικνύει τα λαϊκά τραγούδια. Χαρακτηρίζεται από λυρική έμπνευση που εκπορεύεται από συναισθηματικές εξάρσεις, πάθη, ευαισθησία και από φόβο.

Α΄ μισό 19ου ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ

Το αυτοβιογραφικό είδος αναπτύχθηκε στην Ευρώπη το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Στο "εγώ" της αυτοβιογραφικής γραφής ταυτίζεται ο συγγραφέας, δηλαδή αυτός που γράφει τη ζωή του, ο αφηγητής που διηγείται και ο πρωταγωνιστής. Κοινό χαρακτηριστικό των περισσοτέρων αυτοβιογραφιών είναι ότι ξεκινούν θέτοντας ένα κοινό ερώτημα που αφορά το λόγο, τα μέσα και το μέγεθος που θα λάβει το όλο εγχείρημα το οποίο αποτελεί το "αυτοβιογραφικό σύμφωνο"

εγκυκλοπαίδεια: παρουσιάζει τις μέχρι τότε κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος σε φιλοσοφικό και τεχνικό επίπεδο, την επιστήμη που επιτρέπει στον άνθρωπο να ξεπεράσει την άγνοια, τις προκαταλήψεις και τη δεισιδαιμονία. Σκοπός της Εγκυκλοπαίδειας: η εκλαΐκευση της επιστημονικής γνώσης με στόχο τη διερεύνηση του ανθρώπινου πνεύματος, ιδιαίτερα του απλού ανθρώπου. Κεντρικά σημεία: εκφράζει το θρίαμβο της λογικής πάνω στο συναίσθημα, του γεγονότος πάνω στις υποθέσεις.

μυθιστόρημα: αφετηρία λαμπρής πορείας του είδους κατά το 19ο αιώνα, προβάλλεται το συναίσθημα αντί της λογικής, ανακαλύπτει το "εγώ" και το παρατηρεί, εξυμνεί το κυρίαρχο ερωτικό συναίσθημα.

αστικό δράμα: α) θεματολογία: επίκαιρα θέματα, η δράση τοποθετείται στο εσωτερικό μιας αστικής κατοικίας, β) επιλογή προσώπων: παύουν να είναι μυθικοί ήρωες και βασιλείς - είναι καθημερινοί άνθρωποι, γ) έντονα διδακτικός χαρακτήρας

αναδεικνύεται σε κύριο εκφραστικό μέσω του ρομαντισμού. Ο ρομαντικός δημιουργός γίνεται συνώνυμο του ποιητή. Δεν μπήκε σε συγκεκριμένο πλαίσιο και αρχές αλλά διακρίθηκαν ποιητές χάρη στο έργο και την προσωπικότητά τους.

φεμινιστικό / απόγειο γαλλικού ρομαντισμού

Ρομαντισμός: πνευματικό κίνημα που εκδηλώθηκε στις ευρωπαϊκές χώρες ως θυελλώδης αντίδραση ενάντια στις κλασικές θεωρίες και τον ορθολογικό τρόπο σκέψης. Χαρακτηρίζεται από την τάση προς το συναίσθημα, τη φαντασία, την ονειροπόληση και το μυστήριο. Οι ήρωες των λογοτεχνικών έργων είναι μελαγχολικές, απογοητευμένες υπάρξεις, ενώ η ποιητική των ερειπίων και των τάφων μετατρέπεται σε πάθος. Απέναντι στο πρότυπο "honnete homme" αντιπαρατίθεται το ανήσυχο πλάσμα που επαναστατεί ενάντια στον κόσμο και την κοινωνία και χαρακτηρίζεται από ατομικισμό.

βιβλίο σταθμός στην ιστορία της λογοτεχνίας. Τα πάθη του εκφράζουν την "αρρώστια του αιώνα". Θέτει σε αμφισβήτηση την ίδια την κοινωνία

"Αρρώστια του αιώνα". Είναι η δεσπόζουσα έκφραση του ρομαντισμού που αποτυπώνεται στα μυθιστορήματα του Νοβάλις και του Σατωμπριάν. Εκφράζει την αβεβαιότητα και την υπαρξιακή αγωνία των ρομαντικών παράλληλα με την διαπίστωσή τους ότι ο κόσμος τους είναι πεπερασμένος, οδηγώντας τον ρομαντικό ήρωα σε μια ακραία συμπεριφορά. Ακατανίκητη διάθεση του Εγώ, περιφρόνηση του Κοινωνικού Βίου ακόμα και του ίδιου του θανάτου. Δίψα για το απόλυτο για την ολοκλήρωση που συνδέεται άμεσα με τον χρόνο. Ο ρομαντικός καλλιτέχνης έχει την αίσθηση της πρόωρης γήρανσης. Η απόλυτη μελαγχολία του αποτυπώνεται στη τάση του για αυτοκτονία. Προσδοκία βίαιου θανάτου ως έσχατο μέσο διαφυγής από μία ασφυκτική κατάσταση φλογερού πόθου και απογοήτευσης-εξαπάτησης.

από τον Ρομαντισμό στο Ρεαλισμό

Β΄ μισό 19ου ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

συνδυασμός της ψυχολογίας του ρομαντικού ήρωα με τον ρεαλισμό της περιγραφής της αντικειμενικής πραγματικότητας. Απόρριψη του άκρατου συναισθηματισμού του ρομαντισμού.

"Ανθρώπινη Κωμωδία": μυθιστόρημα με στόχο να εξετάσει με εξονυχιστικό τρόπο την κοινωνία της εποχής του. Αυτό όμως προϋποθέτει παρατήρηση του αντικειμένου. Έτσι εμφανίζονται στο έργο του πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά: το υλικό στοιχείο, τα πάσης φύσεως αντικείμενα, τα κοινωνικά γεγονότα, η καθημερινότητα, τα οποία συγκροτούν θέμα και συνθέτουν την δυναμική του μυθιστορήματος. Η περιγραφή του χώρου μέσα στον οποίο ζει και κινείται ο άνθρωπος αποκτά ιδιαίτερη ψυχολογική αξία καθώς ορισμένοι μπαλζακικοί ήρωες ταυτίζονται με τον χώρο της και δέχονται την επίδρασή του. Ο ρεαλισμός του δεν αποτελεί μόνο πιστή αποτύπωση της πραγματικότητας. Ο Μπαλζάκ αναζητά τις πιο κρυφές στιγμές της ανθρώπινης δράσης, ακόμα και της ανθρώπινης συνείδησης. Εστιάζει στην κοινωνική αδικία, τη σκληρότητα που επιφυλάσσει η κοινωνία για τους πιο αδύνατους.

Ρεαλισμός: η έννοια σχετίζεται με την αναζήτηση της αλήθειας ως αισθητικού ιδεώδους, η επικράτηση του ορθολογικού εμπειρισμου και η απόρριψη των ιδεαλιστικών ανατάσεων του ρομαντισμού. Τρόπος προσέγγισης από τους ρεαλιστές συγγραφείς: να παρουσιάσουν την κοινότυπη κοινωνική πραγματικότητα με λεπτομερή ακρίβεια, αμερόληπτη αντικειμενικότητα και ανεπιτήδευτο ύφος. Επίσης να οριοθετούν με ιστορική ακρίβεια τον χρόνο και το χώρο δράσης.

Β΄ μισό 19ου ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ

Β΄ μισό 19ου ΑΙΣΘΗΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΚΜΗ. Η αναζήτηση του ωραίουΑΙΣΘΗΤΙΣΜΟΣ

Νατουραλισμος: είναι το ρεύμα που σηματοδοτεί την επιβολή στη λογοτεχνία συγκεκριμένων αντιλήψεων και μεθοδολογίας. Χαρακτηρίζει εκείνο το φιλοσοφικό σύστημα που θεωρούσε πως το σύμπαν και η ανθρώπινη ζωή μέσα σε αυτό καθοριζόταν από φυσικές δυνάμεις. Ο νατουραλισμός συνιστά μια συνέχιση και επίταση του ρεαλισμού ενώ είναι προσδιορισμένο από μια συγκεκριμένη θεωρία και θεματικά. Ως προς τη θεωρία ο νατουραλισμός επηρεάζεται από τις κοσμολογικές εξελίξεις στη βιολογία. Ο νατουραλισμός θεωρούσε τον άνθρωπο ως ένα ον στερημένο από ευγενικές ή θείες καταβολές, ο οποίος εξαιτίας των ενστίκτων και των συνθηκών που ζει, εκφυλίζεται στην αρχική του κατάσταση του κτήνους, γεγονός που παραπέμπει στις αρχές του Δαρβίνου. Η επιστήμη επιδρά στον νατουραλισμό κάνοντας τους συγγραφείς να ακολουθούν τη μέθοδο της ουδέτερης παρατήρησης, της εξονυχιστικής καταγραφής και αντικειμενικής ανάλυσης. Έτσι στα έργα τους ο άνθρωπος παράγει το καλό ή το κακό χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος γι'αυτό. Με το ίδιο σκεπτικό και ο συγγραφέας είναι αμέτοχος. Αυτή η στάση είναι απαισιόδοξη και βαρετή γιατί νεκρώνει την ελευθερία της βούλησης για τους ανθρώπους που τους εξομοίωνε σε υποχείρια ανεξέλεγκτων δυνάμεων. Η καταθλιπτική θεματική τους που επικεντρωνόταν στην σεξουαλική και χρηματική διαφθορά της άρχουσας τάξης, την εξαθλίωση των εργατών, τον αλκοολισμό, την πορνεία και τη στυγνή καταπίεση των γυναικών. Κύριος εκφραστής του νατουραλισμού ο Εμίλ Ζολά. Ο νατουραλιστής εργάζεται επιστημονικά όπως ένας γιατρός. Οι συγγραφείς του νατουραλισμού έχοντας ταυτίσει την τέχνη με την επιστήμη αδιαφορούν για την αισθητική. Η παραμέληση της μορφής ήταν ένα από τα τρωτά σημεία του νατουραλισμού. Δεν άντεξε στο χρόνο.

Ίψεν: Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας, κύριος εκπρόσωπος του "προβληματισμένου θεάτρου": εξέταζε καταστάσεις που αφορούσαν το γενικότερο κοινωνικό σύνολο, αλλά ιδίως τους αστούς. Στα έργα του εκθέτει τη σεμνοτυφία, αλλά και τη μωροφιλοδοξία της Νορβηγικής κοινωνίας.

Σύμφωνα με τη θεωρία του αισθητισμού, το έργο τέχνης είναι αυτάρκες και ανεξάρτητο από την κοινωνία, την ηθική, την ιδεολογία. Γι' αυτό πρέπει να κρίνεται με αισθητικά μόνο κριτήρια. Η θέση αυτή πηγάζει από την αντίληψη των ρομαντικών για την απόλυτη αξία της τέχνης. Αυτή η αρχή κωδικοποιείται στην φράση "η τέχνη για την τέχνη". Οι αισθητιστές διερευνούν εμπειρίες ασυνήθιστες, περιθωριακές, εξωτικές που είναι ανεπίτρεπτες στους αστούς και απαγορευμένες από τα αναγνώσματά τους. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι το ωραίο ύφος και γι' αυτό αγαπούν την υπερβολή και αναζητούν τη σπάνια έκφραση που αρμόζει στην εξαιρετική εμπειρία που περιγράφουν.

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

Αρτύρ Ρεμπώ "καταραμένος ποιητής", γίνεται πρότυπο για τους υπερρεαλιστές

ΠΑΡΑΚΜΗ

Το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα: εκφάνσεις του μοντερνισμούΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ

προρραφαηλίτες: θεωρούνται από πολλούς από τις πρώτες καλλιτεχνικές πρωτοπορίες. Η "αδελφότητα", όπως χαρακτηριζόταν, ιδρύθηκε το 1848 από μια ομάδα καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων και ο Ροσσέττι, οι οποίοι, ενώ πίστευαν ότι η τέχνη πρέπει να είναι αναπαραστατική, απέρριπταν τον Ραφαήλ, τον Μικελάντζελο και την καλλιτεχνική τους κληρονομιά θεωρώντας ότι τέτοιου είδους καλλιτεχνικά προγράμματα, με κλασικές συνθέσεις και εμπνεύσεις, οδηγούν σε στείρο ακαδημαϊσμό και ψυχρή απροσωπία στην τέχνη. Έτσι πρέσβευαν την απλότητα στο ύφος αλλά και στο περιεχόμενο και ανανέωσαν το ενδιαφέρον για θέματα διαχρονικά, όπως ο ιδανικός ή ο αισθησιακός έρωτας, η ομορφιά και η έκφραση μύχιων συναισθημάτων. Το κίνημα υπήρξε δισυπόστατο, αφού άγγιξε την τέχνη αλλά και τη λογοτεχνία.

Ο συμβολισμός είναι το κίνημα που όταν εκφράζεται μέσα από το είδος της ποίησης θέλει να εκφράσει τα πνευματικά νοήματα μέσα από εκφραστικά μέσα που παράγουν αισθητική απόλαυση. Επικαλείται η μυστηριακή δύναμη των συμβόλων για να υποδηλωθούν οι ονειρικές εντυπώσεις, να υποβάλει τους αναγνώστες σε ψυχικές διαθέσεις και να συνδυαστούν πολλαπλές έννοιες. Οι συμβολιστές επιχειρούν να προκαλέσουν άμεσες συγκινήσεις ανάλογες με αυτές που προκαλεί ένα μουσικό άκουσμα. Γι' αυτό περιορίζουν στο ελάχιστο το εννοιολογικό περιεχόμενο του ποιήματος και χρησιμοποιούν εικόνες σκοτεινές και αδιαφανείς ως σύμβολα οντολογικών καταστάσεων και συνειδησιακών βιωμάτων. Στην αφηγηματική τέχνη παρουσιάζεται με την ρευστή γραφή και το αυθόρμητο ύφος.

Κάρολος (Σαρλ) Μπωντλαίρ: μεγάλος Ρομαντικός, πατέρας του Συμβολισμού, πρόδρομος του Μοντερνισμού, με έντονες επιδράσεις του Παρνασσισμού και Φορμαλιστικές αντιλήψεις Γάλλος ποιητής. Πρόδρομος του συμβολισμού, του αισθητισμού και γενικότερα της νεωτερικής ποίησης. Διαμορφώνει μια νέα έκφραση, η οποία αφομοιώνει την ουσία του αισθητισμού, καθορίζει τη λογοτεχνική ευαισθησία του συμβολισμού και της παρακμής και προετοιμάζει την εκδήλωση της νεωτερικής ποίησης. Spleen: Ιδιότυπο αίσθημα πλήξης και μελαγχολίας, αντιπροσωπεύει το ίδιο το Κακό, διαπερνά τους στίχους του και εξελίσσεται σε αυτοκαταστροφική αναζήτηση και συνδιαλλαγή με το θάνατο. Η ποιητική των Ανθέων του Κακού, είναι στη βάση της μια ποιητική της διττότητας: ο Μπωντλαίρ αφιερώνει 85 από τα 128 ποιήματα της συλλογής στην περιγραφή μια ανεπίλυτης σύγκρουσης ανάμεσα στις έννοιες της ανικανοποίησης και του ιδανικού. Αν ως spleen αποδίδαμε την ανία του ποιητικού υποκειμένου, το αίσθημα του κατατρεγμού ή ακόμη και την καθημερινότητα και τη μετριότητα που βαρύνει το πνεύμα, και ως ιδανικό έναν κόσμο που δεν συγκροτείται από απτές πραγματικότητες αλλά σηματοδοτείται από το όνειρο, μια σφαίρα καθαρών ιδεών, όπως η Ομορφιά, η Αγνότητα και η Αρετή, τότε θα παρατηρούσαμε ότι στην ενότητα αυτή ο Μπωντλαίρ κατορθώνει να περιγράψει και να δικαιώσει την ανικανοποίηση ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ενατένιση του ιδανικού = λογοτεχνία.

Βερισμός: Ειδική μορφή ιταλικού νατουραλισμού

Το φαινόμενο αυτό πυροδοτείται όταν η αναζήτηση της ομορφιάς εξωθεί σε ακραίες εμπειρίες. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται από τα μέσα του 19ου αιώνα και εκφράζει αρχικά μια αίσθηση ατονίας, σύγχυσης και κορεσμού, η οποία αποκτά όλα τα χαρακτηριστικά της πολιτιστικής αποσύνθεσης.

Είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να αποδοθούν τα χαρακτηριστικά αισθητικής και οι εκφάνσεις τις νεωτερικότητας. Η απόρριψη των κανόνων της αστικής κοινωνίας και της ρεαλιστικής τέχνης, η καταξίωση του καλλιτέχνη και η έμφαση στην αυτοτέλεια της τέχνης ανήκουν στο ανατρεπτικό πνεύμα του μοντερνισμού. Η αισθητική του μοντερνισμού απομακρύνεται από την παράδοση, τη λογική, την αντικειμενική πραγματικότητα, την αποδεκτή ομορφιά και δηλώνει θαυμασμό για το πρωτογενές, το αυθόρμητο, το άμεσο.

ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ


Πρωτοεμφανίζεται στη ζωγραφική Vincent Van Gogh / Edvard Munch τέλη του 19ου αιώνα. Έντονα χρώματα, δυνατές γραμμές αναπαριστάνουν την πραγματικότητα παραμορφωτικά βάσει των βίαιων συναισθηματικών αντιδράσεων. Στη λογοτεχνία και στο θέατρο το ρεύμα αυτό αναπτύσσεται κυρίως στον γερμανόφωνο χώρο και τα έργα που επηρεάζονται από αυτό δονούνται από αποκαλυπτική ένταση για την κατάρρευση του πολιτισμού και την ουτοπία μιας επερχόμενης αναγέννησης. Η ποίηση του εξπρεσιονισμού κυριεύεται από έναν εκστατικό λυρισμό και κυριαρχείται από μια υπερβολική γλώσσα, πολλές φορές προφητική. Το μέσο που χρησιμοποιεί ο εξπρεσιονισμός για να αποτυπώσει τον αποσπασματικό χαρακτήρα των εμπειριών του μοντέρνου ανθρώπου αλλά και τη δυσκολία του να ερμηνεύσει τον κόσμο, είναι κατά κύριο λόγο η συναισθησία, δηλαδή η ενεργοποίηση μέσω της ποίησης διαφορετικών αισθήσεων ταυτόχρονα και η δημιουργία με αυτόν το τρόπο εικόνων που παρατάσσονται η μία δίπλα στην άλλη και στις οποίες ένα είδος αίσθησης μπορεί να περιγράφεται με τους όρους μιας άλλης π.χ "μπλε σιωπή" όπου ένα χρώμα περιγράφει τη σιωπή. Χαρακτηριστικό του εξπρεσιονισμού είναι και η πληθωριστική χρήση της παρατατικής σύνταξης, η οποία αίρει κατά κάποιον τρόπο τη λογική σύνδεση μεταξύ στίχων, αφήνοντας τον αναγνώστη να καλύψει με τη φαντασία του τα χάσματα που δημιουργούν οι παύσεις και η ελλειπτικότητα του λόγου.

ΝΤΑΝΤΑΪΣΜΟΣ

ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ

ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

ΕΥΦΥΪΣΜΟΣΔεξιοτεχνική άσκηση στιχουργικών μορφών και ρητορικών τρόπων.

ΠΑΡΝΑΣΣΙΣΜΟΣ

ΜΑΝΙΕΡΙΣΜΟΣ

Το κίνημα αυτό μέσα στα πλαίσια της πρωτοπορίας δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ανανεωτική ενέργεια του παραλόγου, γι' αυτό υιοθετεί ένα όνομα που δεν σημαίνει τίποτα. Στην ποίηση του ντανταϊσμού η αναπάντεχα ηχητικά και σημασιολογικά συνεύρεση των λέξεων ανατρέπει καθιερωμένη οργάνωση του λόγου για να την αντικαταστήσει με την αισθητική του τυχαίου ή σε πιο ακραίες περιπτώσεις, με μια μηδενιστική αναρχία.

Ο υπερρεαλισμός αφομοιώνει φουτουριστικά και ντανταϊστικά στοιχεία και επηρεάζεται από την φροϋδική ανάλυση των ονείρων ως μεταφορικών παραστάσεων του ανθρώπινου υποσυνείδητου. Ο υπερρεαλισμός θέλει να συνδέσει το συνειδητό με το ασυνείδητο τόσο στενά ώστε φαντασία και καθημερινή πραγματικότητα να συνενωθούν σε μια απόλυτη πραγματικότητα.

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα: Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, υπερρεαλιστής, ο οποίος μετά από τη δολοφονία του από τους εθνικιστές αντάρτες του Φράνκο, μετατράπηκε σε σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα. Είναι ο δημιουργός ενός ιδιόμορφου, βαθιά τραγικού κόσμου, που εναρμονίζει στοιχεία από τη λαϊκή ισπανική παράδοση, τη λόγια δημιουργία και την υπερρεαλιστική πρόταση.

Αντίθετα με τον υπερρεαλισμό δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην αυστηρή μορφή. Το κίνημα ξεκινά στη Ρωσία το 1913 και μεταφέρεται στη λογοτεχνία το 1924 με το πρόγραμμα του Κορνέλι Ζελίνσκι σύμφωνα με τον οποίο ο ποιητής οργανώνει το υλικό του με μαθηματικές αρχές. Η ποίηση μετατρέπεται σε γραμμική παράσταση και καταλήγει σε οπτική τέχνη. Οι κονστρουκτιβιστές διακηρύσσουν ότι ανήκουν στον πολιτισμό της πόλης, το βιομηχανικό και τεχνικό, αρνούμενοι το αγροτικό και φυσιολατρικό ρεύμα.

Πρόκειται για μια διδακτική ρεαλιστική λογοτεχνία με αισιόδοξους ήρωες που ξεπερνούν τις δυσκολίες της ζωής και αναμορφώνονται σε πολιτικά εγρήγορσης οικοδόμους του σοσιαλιστικού κράτους. Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956). Γερμανός ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης, υπήρξε ίσως ο πιο βαθιά πολιτικοποιημένος συγγραφέας στη Γερμανία. Αντι-ολοκληρωτική λογοτεχνία, αντιπολιτευόμενος συγγραφέας, τάσσεται υπέρ της κομμουνιστικής επανάστασης, ο οποίος μετά τον πόλεμο αυτοεξορίζεται.

Στρέφει την προσοχή του στην πλαστική ομορφιά των έργων, αδιαφορώντας τόσο για το συναισθηματισμό των ρομαντικών όσο και για τα κοινότυπα θέματα του ρεαλισμού. Εμπνέεται από το μυθολογικό παρελθόν και μεριμνά για την ακρίβεια των στίχων και τη μορφική τελειότητα των ποιημάτων (ομορφιά των αρχαιοελληνικών).

Ο όρος προέρχεται από τη χρήση του ιταλικού maniera που δηλώνει την ικανότητα σύνθεσης ενός αισθητικά εντυπωσιακού όλου. Υπονοεί ότι το στοιχείο της στιχουργικής τεχνικής φτάνει μέχρι την επιτήδευση ή τον εντυπωσιασμό διανθίζοντας διαρκώς μάλλον τυποποιημένα πρότυπα.

ΤΑΣΕΙΣ - ΡΕΥΜΑΤΑ

ΠΟΙΗΣΗ ΤΡΟΒΑΔΟΥΡΩΝ

ΕΠΟΣ

ΕΜΜΕΤΡΕΣ ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΕΣ

α) Ιπποτικές μυθιστορίες:

γ) Roman de la Rose

Novellino συλλογή πεζών αφηγημάτων. Σημαίνει κάτι το άμεσο και καινούριο, το νέο αλλά και κάτι μικρό ή σύντομο.

ΠΟΙΗΣΗ

αφηγηματική




αφηγηματική/έμμετρο μυθιστόρημα

αφηγηματική/βουκολική έμμετρη μυθιστορία

Μακροσκελής έμμετρη αφήγηση γεγονότων της ζωής ενός ατόμου ή μιας κοινωνικής ομάδας.(ηρωική παράδοση)

Σχετικά μακροσκελή και αφηγηματικά κείμενα - διατηρούν αισθητές αποστάσεις από τους κανόνες της επικής θεματικής και του επικού ύφους - ενσωματώνουν πολλά στοιχεία λυρισμού

β) Διδακτικές ή σατυρικές μυθιστορίες:

Έγινε αντικείμενο διαμάχης και αμφισβήτησης. Εκ νέου γέννηση του πολιτισμού, μετά την έκλειψη της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας. Εκτείνεται από τα μέσα του 14ου έως και τα μέσα του 15ου και μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα

"Ανθρωποκεντρική" θεώρηση του κόσμου. Κέντρο του σύμπαντος ή θεϊκής δημιουργίας: ο άνθρωπος. Προβάλλεται το αξίωμα της αγαθότητας της ανθρώπινης φύσης, η οποία οφείλει να επιδιώκει τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών ζωής και την πλήρη αξιοποίηση των τεραστίων πνευματικών και υλικών δυνατοτήτων της. Συστατικό στοιχείο του το ιδανικό μιας παιδείας που καθιστά τον άνθρωπο ικανό να ασχοληθεί με τις τέχνες και τα γράμματα, με το δημόσιο βίο και τις επιστήμες, να συνομιλεί με σύνεση, αλλά και να πράττει επιδέξια. Θεμέλιο της ουμανιστικής ή ανθρωποκεντρικής παιδείας ορίζεται η αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή γραμματεία, αλλά και γενικότερα η μελέτη

λυρική/σονέτο

λυρική/σονέτο

λυρική/σονέτολυρική/μπαλάντα

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

διήγημα

πραγματεία

ρητορική ειρωνεία


κριτική

δοκίμιο μέλος της Πλειάς

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΠΟΙΗΣΗ

επική

λυρική / σονέτα

Η στιχουργική μορφή του Πετραρχικού σονέτου έρχεται μαζί με μια σειρά τρόπων ή σχημάτων λόγου που συνυφαίνονται με το κεντρικό θέμα: το δυσπρόσιτο, εξιδανικευμένο έρωτα. Το θέμα είναι ήδη γνωστό από τους τροβαδούρους και την ιπποτική μυθιστορία, όμως μέσα από αυτά τα σχήματα καλλιεργείται ιδιαίτερα η εικόνα της αγαπημένης με τρόπο που δημιουργεί μια διαρκή ένταση ανάμεσα στο πραγματικό της πρόσωπο και στην αναπαράστασή της, τη συγκέκριμένη μορφή και την ιδανική της υπόσταση, την κοντινή της παρουσία και την απόστασή της από το χρόνο. Η χρήση μεταφοράς είναι χαρακτηριστική, μάλλον έμμεσης παρομοίωσης μεταξύ συναισθημάτων και αισθητών πραγμάτων. Η μεταφορά συνδυάζεται με την υπερβολή και όταν ξενίζει γίνεται παράδοξο (προσωποποήσεις των στοιχείων της φύσης). Το οξώμωρο σχήμα είναι παρόν: είναι το σχήμα που συνενώνει έννοιες

Είναι παράδειγμα ποιητικής γραφής που διατηρεί τις αναφορές της στο τραγούδι. Ο αριθμός στίχων κυμαίνεται μεταξύ 12 και 18 και οργανώνονται σε τρεις μεγάλες όμοιες στροφές και μία συντομότερη. Χαρακτηριστικό η επανάληψη του ίδιου στίχου στο τέλος της

: αποκαλούμε την αναπαραγωγή γλωσσικού ιδιώματος ή προηγούμενου κειμένου, με τρόπο που ελέγχει το κύρος που του έχει αναγνωριστεί και προβάλλει απρόβλεπτες ή συγκαλυμμένες διαστάσεις του, με κωμικά αποτελέσματα. Κάτι σαν ειρωνεία ευρύτερης κλίμακας και κωμικού χαρακτήρα, όπου η λογοτεχνία ειρωνεύεται τον εαυτό της, άλλοτε με

Δοκίμιο σημαίνει δοκιμές γραφής ή γραφή που δοκιμάζει την ανθρώπινη εμπειρία και δοκιμάζεται μαζί τους. Το δοκίμιο είναι ένα νέο κείμενο γενικής γραμματείας που τοποθετείται στα όρια μεταξύ φιλοσοφίας και λογοτεχνίας. Εκφράζει ένα πνεύμα κριτικής απέναντι στην εποχή του, που συχνά αναγνωρίζουμε με τον όρο σκεπτικισμό.

λυρική / μεταφυσική

λυρική / σατυρική


δοκίμιο


βουκολικό αφήγημα-ειδύλλιο

ιδεαλιστικό μυθιστόρημα

ΘΕΑΤΡΟ

ΠΟΙΗΣΗ

λυρική

Μεταφυσική ποίηση: σύζευξη ευαισθησίας και νοημοσύνης, προκλητικά σχήματα λόγου για παραδοσιακά θέματα, ο έρωτας δεν εξιδανικεύεται με τον τρόπο του Πετράρχη

μυθιστόρημα πικαρέσκο: είναι πεζογραφία μυθιστορηματικού τύπου. Εμφανίζεται κατά το δεύτερο μισό του 16ου αιώνα. Έχει για ήρωες ταξιδιώτες ή πλανήτες και για πλοκή τις διαδρομές τους από τόπο σε τόπο. Έρχεται από την Ισπανία

μπουρλέσκο: γραφή που στηρίζεται στην παρωδία, με έντονο το στοιχείο της διακωμώδησης. Είναι η κωμική ή σατυρική μορφή του μανιερισμού. Αναδεικνύει το παιχνίδι της αναπαράστασης και των διαφορετικών της τρόπων μέσα από την πληθώρα και την ποικιλία των οποίων η πραγματικότητα καθίσταται τελικά απροσπέλαστη.

είναι η πρώτη χαρακτηριστική μορφή νεότερου ευρωπαϊκού θεάτρου. Πηγή της είναι η Ιταλία. Δημιουργείται από συντεχνίες που καλλιεργούν μια τεχνική της θεατρικής κωμωδίας. Στηρίζεται σε σχετικά σύντομα κείμενα και πολλούς αυτοσχεδιασμούς, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στη μιμητική έκφραση, τη χειρονομία και την κίνηση του σώματος, συχνά με τη χρήση μάσκας. Έχει λαϊκό χαρακτήρα. Το θέμα της αποτελεί δάνειο από το λόγιο θέατρο παρουσιάζοντας εραστές που κατατρέχονται από τις οικογένειες τους ενώ προβάλλονται ήθη και συνήθειες της καθημερινής ζωής. Οι ήρωές της είναι μια σειρά από χαρακτήρες ή τύπους που αποτελούν παραλλαγή του στερεότυπου ρόλου της, όπως ο Αρλεκίνος και η Κολομπίνα.

αναπτύσσεται στην Αγγλία, υπό την προστασία της αυλής της βασίλισσας Ελισάβετ. Οι θίασοι αρχικά ήταν περιοδεύουσες ομάδες επαγγελματιών. Κατασκευάστηκαν κτήρια στην πόλη του Λονδίνου ειδικά για θεατρικές παραστάσεις, τα οποία δέχονται κοινό όχι μόνο λαϊκό, αλλά και καλλιεργημένο ή αριστοκρατικό. Μετέχουν μόνο άνδρες παίζοντας και τους γυναικείους ρόλους. Τα έργα του ελισαβετιανού θεάτρου ήταν κωμωδία, με αντικείμενο τα ήθη της εποχής, όσο και το ιστορικό δράμα, το οποίο αποκαλούμε "τραγωδία εκδίκησης".

ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (ΜΠΑΡΟΚ): χαρακτηριστικά: τρεις πράξεις, ελεύθερο μέτρο και στιχουργική, ανάμειξη τραγικού και κωμικού. Θεματική: ερωτικά, λαϊκή

τραγωδία: είναι το θεατρικό είδος που έχει έναν τραγικό ήρωα, ο οποίος υποπίπτει σε αμαρτία, συγκρούεται με τη "μοίρα", υπερβαίνει τα όρια της ανθρώπινης γνώσης και αδυνατεί να ευτυχήσει, αν δεν αναγνωρίσει και αποδεχτεί τα όρια αυτά.

κωμωδία: σημαίνει την απουσία τραγικού τύπου εντάσεων. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, κωμωδία είναι "μίμησις φαυλοτέρων", δηλαδή των "μη σπουδαίων" γεγονότων, και μάλιστα με τρόπο που προκαλεί το γέλιο και το "γελοίον" αφορά, επίσης, ένα αμάρτημα δίχως οδύνη.

προαναγγέλλει την ποίηση του Σατωμπριάν και του Λαμαρτίνου

λυρική / αγγλική ποίηση ωριμότητα, ισορροπία

λυρική / ιταλική ποίηση


ταξιδιωτικό μυθιστόρημα

βιογραφικό αφήγημα

ρεαλιστική γραφή

μυθιστόρημα διάπλασης

φιλοσοφικά δοκίμια/διηγήματα

ΠΟΙΗΣΗ

λυρική

νέος ποιητικός Λόγος

ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ φιλοσοφικά

συνδυασμός μουσικής και λογοτεχνικής έκφρασης

δράμα / τραγωδία: γοητεύει κοινό και συγγραφείς. Ίδρυση της Κομεντί Φρανσαίζ στη Γαλλία. Θεατρική σκηνή που είναι συνυφασμένη με το γαλλικό δραματικό θέατρο. Συνέβαλε στην ακτινοβολία των Γάλλων θεατρικών συγγραφέων.

δράμα / κωμωδία: εκφράζει σατυρικό πνεύμα και δεικτική ειρωνεία. Περιορίζεται στην κοινωνική σάτιρα και στην κωμωδία ηθών. Δεν αγγίζει το μεγαλείο του μολιερικού θεάτρου.

τοποθετούν τους ήρωες τους απέναντι στην πραγματικότητα του κοινωνικού περίγυρου.

επιστολικό μυθιστόρημα: προάγγελος της αυτοβιογραφίας. Εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την εξωστρέφεια και τον αυθορμητισμό του Διαφωτισμού.

Προσπαθεί να ελευθερωθεί από τα δεσμά του κλασικισμού, αναζητεί νέα ιδανικά. Αντιτίθεται στη θεωρία του Βολταίρου. Στρέφεται προς το λυρικό στοιχείο, το οποίο συνδυάζεται με την εκμετάλλευση του προτύπου που μπορεί να προσφέρει στον δημιουργό η φύση. Προσφεύγει στο παρελθόν (μεσαιωνικές απαρχές του ευρωπαϊκού πολιτισμού) για να αναζωογονήσει το λυρισμό. Στρέφεται προς τις ρίζες των τοπικών λογοτεχνιών και αναδεικνύει τα λαϊκά τραγούδια. Χαρακτηρίζεται από λυρική έμπνευση που εκπορεύεται από

θεατρικά

αυτοβιογραφίες

παιδαγωγικά

πολιτικά

εγκυκλοπαίδεια

επιστολικό μυθιστόρημα

αισθηματικό μυθιστόρημα

ελεγειακό μυθιστόρημα

αυτοβιογραφίες

ΘΕΑΤΡΟ

αστικό δράμα

αστικό δράμα / κωμωδία

αστικό δράμα / τραγωδία

ΠΟΙΗΣΗ

Το αυτοβιογραφικό είδος αναπτύχθηκε στην Ευρώπη το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Στο "εγώ" της αυτοβιογραφικής γραφής ταυτίζεται ο συγγραφέας, δηλαδή αυτός που γράφει τη ζωή του, ο αφηγητής που διηγείται και ο πρωταγωνιστής. Κοινό χαρακτηριστικό των περισσοτέρων αυτοβιογραφιών είναι ότι ξεκινούν θέτοντας ένα κοινό ερώτημα που αφορά το λόγο, τα μέσα και το μέγεθος που θα λάβει το

παρουσιάζει τις μέχρι τότε κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος σε φιλοσοφικό και τεχνικό επίπεδο, την επιστήμη που επιτρέπει στον άνθρωπο να ξεπεράσει την άγνοια, τις προκαταλήψεις και τη δεισιδαιμονία. Σκοπός της Εγκυκλοπαίδειας: η εκλαΐκευση της επιστημονικής γνώσης με στόχο τη διερεύνηση του ανθρώπινου πνεύματος, ιδιαίτερα του απλού ανθρώπου. Κεντρικά σημεία: εκφράζει το θρίαμβο της λογικής πάνω στο συναίσθημα, του γεγονότος πάνω στις υποθέσεις.

πλησιάζει περισσότερο το δοκίμιο και χρησιμοποιεί ως μέσο έκφρασης την ειρωνεία αντί του διδακτισμού

αφετηρία λαμπρής πορείας του είδους κατά το 19ο αιώνα, προβάλλεται το συναίσθημα αντί της λογικής, ανακαλύπτει το

α) θεματολογία: επίκαιρα θέματα, η δράση τοποθετείται στο εσωτερικό μιας αστικής κατοικίας, β) επιλογή προσώπων: παύουν να είναι μυθικοί ήρωες και βασιλείς - είναι καθημερινοί άνθρωποι, γ) έντονα διδακτικός χαρακτήρας

ελεγειακή ποίηση: ποίηση του θρήνου και της μελαγχολίας (αποκαλύπτουν ολοκληρωτικά την ψυχή τους στον αναγνώστη. Η τάση αυτή δεν είναι όμως γενικευμένο φαινόμενο της ρομαντικής ποίησης)

ερωτική ποίηση: ωδές, ελεγείες, σονέτα, στιχουργήματα διαφόρων ειδών. Θεματική ανάλογα με τις προσωπικές εμπειρίες του ποιητή. Εκφράζεται το πάθος για ολοκληρωτική κατάκτηση του αγαπημένου προσώπου.


Lieder (τραγούδι): απλότητα και αυθορμητισμός. Γερμανόφωνες χώρες - αναβίωση μεσαιωνικής λαϊκής παράδοσης

Χάινε: βάρδος του πόνου και της απελπισίας που προκαλεί το εφήμερο ή το βαθύτερο ερωτικό πάθος. Επίσης έντονος κοινωνικός προσανατολισμός, σάτιρα κλπ. (Γερμανία. Ένα χειμωνιάτικο παραμύθι)

Φιλοσοφική και θρησκευτική ποίηση. Σπιριτουαλισμός: είδος αφηρημένης ποίησης με έντονο συγκινησιακό περιεχόμενο συνήθως αφηγηματική ή περιγραφική. Το σύμβολο κύριο εκφραστικό μέσο. Η ρομαντική σκέψη και φιλοσοφία αγγίζει τον υψηλότερο βαθμό έκφρασης.

Ποίηση της καθημερινότητας: ανάδειξη της ποιητικής αξίας της ταπεινής καθημερινότητας. Προβολή αγνών και βαθέων συναισθημάτων που μέχρι τώρα ήταν το εκφραστικό πλαίσιο υψηλών ποιητικών συνθέσεων, κυρίως εποποιίας και τραγωδίας.

ποίηση και φύση: η αναφορά στη φύση είναι από τα κυριότερα γνωρίσματα του λυρικού ρομαντισμού. Η φύση εμφανίζεται ως φίλη και έμπιστη που παρηγορεί την απελπισμένη ψυχή, συγχρόνως διαφυλάσσει τις αναμνήσεις ευτυχισμένων στιγμών. Άλλοτε, στους κόλπους της λατρεύεται η δύναμη του Δημιουργού.

επικολυρική ποίηση: οι ρομαντικοί ποιητές απελευθερώνοντας την φαντασία και το συναίσθημα οδηγούν στην αναγέννηση του είδους. Θεματολογία: η παράδοση και η ιστορία. Έμπνευση από τα σκανδιναβικά saga (12ος) και το ισπανικό ρομανθέρο (14ος)

εξομολογητικό μυθιστόρημα: κατά κύριο λόγο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, καλλιεργήθηκε ιδιαίτερα από Γάλλους ρομαντικούς.

εξωτικό μυθιστόρημα: έντονη τάση για φυγή, περιπέτεια, οδηγεί στο μυθιστόρημα του εξωτισμού. Οι ρομαντικοί συγγραφείς ταξιδεύουν, μελετούν τη ζωή, τα ήθη και τα έθιμα των ιθαγενών και θαυμάζουν το φυσικό περιβάλλον με την ευαισθησία ζωγράφου

φανταστικό διήγημα - "μαύρα μυθιστορήματα". Σκοπός να προκαλέσουν το συναίσθημα του φόβου στον αναγνώστη και να τον καθησυχάσουν και οδηγήσουν στην κάθαρση. Οι ήρωές του έχουν σατανική υπόσταση, ζουν σε έναν υπόγειο κόσμο και εμφανίζονται να τρομοκρατήσουν. Κοντά στην κλασική τραγωδία και στο ρομαντικό δράμα.

ιστορικό μυθιστόρημα: είδος καθαρά ρομαντικό. Χαρακτηριστικά: η προτίμηση του ρομαντισμού για το παρελθόν, η λατρεία της φύσης, και η έλξη για περιπετειώδεις διηγήσεις. Η συναισθηματική περιπέτεια είναι ο καμβάς για να παρουσιαστεί η ιστορία ενός τόπου. Οι ήρωες δρουν ως εκπρόσωποι της κοινότητας και όχι ως άτομα. Τα συναισθήματα έχουν καθολικό χαρακτήρα, απόκλιση από τον υποκειμενισμό του ρομαντισμού.

ΘΕΑΤΡΟ

από τον Ρομαντισμό στο Ρεαλισμό

Η αναζήτηση του αληθινού

μυθιστόρημα

μυθιστόρημα μαθητείας: Γερμανικής προέλευσης, παρουσιάζει την ιστορία μιας ζωής ή ακριβέστερα τα κρίσιμα εκείνα χρόνια, κατά τα οποία ο ήρωας ωριμάζει, αργά αλλά σταθερά, αναζητώντας τη θέση του στην κοινωνία. Προκειμένου να βρει τη θέση του μέσα στην κοινωνική ομάδα, ο ήρωας αρχίζει τη μαθητεία του από τα παιδικά του χρόνια και την ασφάλεια που του παρέχει το οικογενειακό περιβάλλον. Στη συνέχεια η περιπλάνησή του τον φέρνει αντιμέτωπο με την κοινωνία και πολλές αντιξοότητες, του προσφέρει εμπειρίες έτσι ώστε να γνωρίσει τον ίδιο του τον εαυτό και να μπορέσει να ενταχθεί στην κοινότητα που ανήκει.

δραματικό ποίημα: τα έργα αυτής της κατηγορίας αποτελούν τα σημαντικότερα δείγματα ποιητικής γραφής της εποχής. Δεν μπορούν να παιχτούν στη σκηνή. Αλληλουχία σκηνών. Απουσιάζει η πλοκή.

ρομαντικό δράμα: ιστορικό δράμα. Μέλημα να ερμηνευθεί το παρόν με αναδρομή στο παρελθόν. Το ερωτικό πάθος αναδεικνύεται σε απόλυτη αξία απέναντι σε ένα κακό και διεφθαρμένο κοινωνικό περίγυρο.

κωμωδία: το κωμικό στοιχείο και η σάτιρα εμφανίζονται μέσα από:

"ιστορική κωμωδία": καλλιεργήθηκε μόνο στη Γαλλία και ευνοήθηκε από το ενδιαφέρον του ρομαντισμού για την ιστορία και το φολκλόρ.

"ποιητική κωμωδία": διασκεδάζει τον θεατή με πρωτότυπους και αστείους χαρακτήρες και απρόβλεπτη εξέλιξη. Μπαίνει αρκετά η φαντασία με αποτέλεσμα που αγγίζει τα όρια της υπερβολής.

συνδυασμός της ψυχολογίας του ρομαντικού ήρωα με τον ρεαλισμό της περιγραφής της αντικειμενικής πραγματικότητας. Απόρριψη του

μυθιστόρημα με στόχο να εξετάσει με εξονυχιστικό τρόπο την κοινωνία της εποχής του. Αυτό όμως προϋποθέτει παρατήρηση του αντικειμένου. Έτσι εμφανίζονται στο έργο του πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά: το υλικό στοιχείο, τα πάσης φύσεως αντικείμενα, τα κοινωνικά γεγονότα, η καθημερινότητα, τα οποία συγκροτούν θέμα και συνθέτουν την δυναμική του μυθιστορήματος. Η περιγραφή του χώρου μέσα στον οποίο ζει και κινείται ο άνθρωπος αποκτά ιδιαίτερη ψυχολογική αξία καθώς ορισμένοι μπαλζακικοί ήρωες ταυτίζονται με τον χώρο της και δέχονται την επίδρασή του. Ο ρεαλισμός του δεν αποτελεί μόνο πιστή αποτύπωση της πραγματικότητας. Ο Μπαλζάκ αναζητά τις πιο κρυφές στιγμές της ανθρώπινης δράσης, ακόμα και της ανθρώπινης συνείδησης. Εστιάζει στην κοινωνική αδικία, τη σκληρότητα που επιφυλάσσει η κοινωνία για τους πιο αδύνατους.

η έννοια σχετίζεται με την αναζήτηση της αλήθειας ως αισθητικού ιδεώδους, η επικράτηση του ορθολογικού εμπειρισμου και η απόρριψη των ιδεαλιστικών ανατάσεων του ρομαντισμού. Τρόπος προσέγγισης από τους ρεαλιστές συγγραφείς: να παρουσιάσουν την κοινότυπη κοινωνική πραγματικότητα με λεπτομερή ακρίβεια, αμερόληπτη αντικειμενικότητα και ανεπιτήδευτο ύφος. Επίσης να οριοθετούν με ιστορική ακρίβεια τον χρόνο και το χώρο δράσης.

Ο Ντοστογιέφσκι και ο Τολστόι ανανέωσαν τη μορφή του μυθιστορήματος. Το έργο τους αντανακλά τα βιώματά τους, διερευνούν τον ανθρώπινο ψυχισμό και η στάση τους απέναντι στον κόσμο εμπνέεται από την ευαγγελική διδαχή της υπακοής και του μαρτυρίου.


ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ νατουραλιστικό μυθιστόρημα


ΘΕΑΤΡΟ

τεχνική "δευτερόλεπτο προς δευτερόλεπτο"

ΑΙΣΘΗΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΚΜΗ. Η αναζήτηση του ωραίου

πεζογραφία

Ο Ντοστογιέφσκι και ο Τολστόι ανανέωσαν τη μορφή του μυθιστορήματος. Το έργο τους αντανακλά τα βιώματά τους, διερευνούν τον ανθρώπινο ψυχισμό και η στάση τους απέναντι στον κόσμο εμπνέεται από την ευαγγελική διδαχή της υπακοής και του μαρτυρίου.

είναι το ρεύμα που σηματοδοτεί την επιβολή στη λογοτεχνία συγκεκριμένων αντιλήψεων και μεθοδολογίας. Χαρακτηρίζει εκείνο το φιλοσοφικό σύστημα που θεωρούσε πως το σύμπαν και η ανθρώπινη ζωή μέσα σε αυτό καθοριζόταν από φυσικές δυνάμεις. Ο νατουραλισμός συνιστά μια συνέχιση και επίταση του ρεαλισμού ενώ είναι προσδιορισμένο από μια συγκεκριμένη θεωρία και θεματικά. Ως προς τη θεωρία ο νατουραλισμός επηρεάζεται από τις κοσμολογικές εξελίξεις στη βιολογία. Ο νατουραλισμός θεωρούσε τον άνθρωπο ως ένα ον στερημένο από ευγενικές ή θείες καταβολές, ο οποίος εξαιτίας των ενστίκτων και των συνθηκών που ζει, εκφυλίζεται στην αρχική του κατάσταση του κτήνους, γεγονός που παραπέμπει στις αρχές του Δαρβίνου. Η επιστήμη επιδρά στον νατουραλισμό κάνοντας τους συγγραφείς να ακολουθούν τη μέθοδο της ουδέτερης παρατήρησης, της εξονυχιστικής καταγραφής και αντικειμενικής ανάλυσης. Έτσι στα έργα τους ο άνθρωπος παράγει το καλό ή το κακό χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος γι'αυτό. Με το ίδιο σκεπτικό και ο συγγραφέας είναι αμέτοχος. Αυτή η στάση είναι απαισιόδοξη και βαρετή γιατί νεκρώνει την ελευθερία της βούλησης για τους ανθρώπους που τους εξομοίωνε σε υποχείρια ανεξέλεγκτων δυνάμεων. Η καταθλιπτική θεματική τους που επικεντρωνόταν στην σεξουαλική και χρηματική διαφθορά της άρχουσας τάξης, την εξαθλίωση των εργατών, τον αλκοολισμό, την πορνεία και τη στυγνή καταπίεση των γυναικών. Κύριος εκφραστής του νατουραλισμού ο Εμίλ Ζολά. Ο νατουραλιστής εργάζεται επιστημονικά όπως ένας γιατρός. Οι συγγραφείς του νατουραλισμού έχοντας ταυτίσει την τέχνη με την επιστήμη αδιαφορούν για την αισθητική. Η παραμέληση της μορφής ήταν ένα από τα τρωτά σημεία του νατουραλισμού. Δεν άντεξε στο χρόνο.

"προβληματισμένου θεάτρου": εξέταζε καταστάσεις που αφορούσαν το γενικότερο κοινωνικό σύνολο, αλλά ιδίως τους αστούς. Στα έργα του εκθέτει τη σεμνοτυφία, αλλά και τη μωροφιλοδοξία της Νορβηγικής

οι ήρωές του προέρχονται από το μικροαστικό περιβάλλον της Ρωσίας. Εισάγει συμβολικά στοιχεία.

Σύμφωνα με τη θεωρία του αισθητισμού, το έργο τέχνης είναι αυτάρκες και ανεξάρτητο από την κοινωνία, την ηθική, την ιδεολογία. Γι' αυτό πρέπει να κρίνεται με αισθητικά μόνο κριτήρια. Η θέση αυτή πηγάζει από την αντίληψη των ρομαντικών για την απόλυτη αξία της τέχνης. Αυτή η αρχή κωδικοποιείται στην φράση "η τέχνη για την τέχνη". Οι αισθητιστές διερευνούν εμπειρίες ασυνήθιστες, περιθωριακές, εξωτικές που είναι ανεπίτρεπτες στους αστούς και απαγορευμένες από τα αναγνώσματά τους. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι το ωραίο ύφος και γι' αυτό αγαπούν την υπερβολή και αναζητούν τη σπάνια έκφραση που αρμόζει στην εξαιρετική εμπειρία που περιγράφουν.

ποίηση

ποιητική πρόζα

ποιητικές συλλογές

ποίηση


Αρτύρ Ρεμπώ "καταραμένος ποιητής", γίνεται πρότυπο για τους υπερρεαλιστές ποίηση

ποίηση

θέατρο




Το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα: εκφάνσεις του μοντερνισμού

θεωρούνται από πολλούς από τις πρώτες καλλιτεχνικές πρωτοπορίες. Η "αδελφότητα", όπως χαρακτηριζόταν, ιδρύθηκε το 1848 από μια ομάδα καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων και ο Ροσσέττι, οι οποίοι, ενώ πίστευαν ότι η τέχνη πρέπει να είναι αναπαραστατική, απέρριπταν τον Ραφαήλ, τον Μικελάντζελο και την καλλιτεχνική τους κληρονομιά θεωρώντας ότι τέτοιου είδους καλλιτεχνικά προγράμματα, με κλασικές συνθέσεις και εμπνεύσεις, οδηγούν σε στείρο ακαδημαϊσμό και ψυχρή απροσωπία στην τέχνη. Έτσι πρέσβευαν την απλότητα στο ύφος αλλά και στο περιεχόμενο και ανανέωσαν το ενδιαφέρον για θέματα διαχρονικά, όπως ο ιδανικός ή ο αισθησιακός έρωτας, η ομορφιά και η έκφραση μύχιων συναισθημάτων. Το κίνημα υπήρξε δισυπόστατο, αφού άγγιξε την τέχνη αλλά

Ο συμβολισμός είναι το κίνημα που όταν εκφράζεται μέσα από το είδος της ποίησης θέλει να εκφράσει τα πνευματικά νοήματα μέσα από εκφραστικά μέσα που παράγουν αισθητική απόλαυση. Επικαλείται η μυστηριακή δύναμη των συμβόλων για να υποδηλωθούν οι ονειρικές εντυπώσεις, να υποβάλει τους αναγνώστες σε ψυχικές διαθέσεις και να συνδυαστούν πολλαπλές έννοιες. Οι συμβολιστές επιχειρούν να προκαλέσουν άμεσες συγκινήσεις ανάλογες με αυτές που προκαλεί ένα μουσικό άκουσμα. Γι' αυτό περιορίζουν στο ελάχιστο το εννοιολογικό περιεχόμενο του ποιήματος και χρησιμοποιούν εικόνες σκοτεινές και αδιαφανείς ως σύμβολα οντολογικών καταστάσεων και συνειδησιακών βιωμάτων. Στην αφηγηματική

μεγάλος Ρομαντικός, πατέρας του Συμβολισμού, πρόδρομος του Μοντερνισμού, με έντονες επιδράσεις του Παρνασσισμού και Φορμαλιστικές αντιλήψεις Γάλλος ποιητής. Πρόδρομος του συμβολισμού, του αισθητισμού και γενικότερα της νεωτερικής ποίησης. Διαμορφώνει μια νέα έκφραση, η οποία αφομοιώνει την ουσία του αισθητισμού, καθορίζει τη λογοτεχνική ευαισθησία του συμβολισμού και της παρακμής και προετοιμάζει την εκδήλωση της νεωτερικής ποίησης. Spleen: Ιδιότυπο αίσθημα πλήξης και μελαγχολίας, αντιπροσωπεύει το ίδιο το Κακό, διαπερνά τους στίχους του και εξελίσσεται σε αυτοκαταστροφική αναζήτηση και συνδιαλλαγή με το θάνατο. Η ποιητική των Ανθέων του Κακού, είναι στη βάση της μια ποιητική της

ο Μπωντλαίρ αφιερώνει 85 από τα 128 ποιήματα της συλλογής στην περιγραφή μια ανεπίλυτης σύγκρουσης ανάμεσα στις έννοιες της ανικανοποίησης και του ιδανικού. Αν ως spleen αποδίδαμε την ανία του ποιητικού υποκειμένου, το αίσθημα του κατατρεγμού ή ακόμη και την καθημερινότητα και τη μετριότητα που βαρύνει το πνεύμα, και ως ιδανικό έναν κόσμο που δεν συγκροτείται από απτές πραγματικότητες αλλά σηματοδοτείται από το όνειρο, μια σφαίρα καθαρών ιδεών, όπως η Ομορφιά, η Αγνότητα και η Αρετή, τότε θα παρατηρούσαμε ότι στην ενότητα αυτή ο Μπωντλαίρ κατορθώνει να περιγράψει και να δικαιώσει την ανικανοποίηση ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ενατένιση του ιδανικού = λογοτεχνία.

Το φαινόμενο αυτό πυροδοτείται όταν η αναζήτηση της ομορφιάς εξωθεί σε ακραίες εμπειρίες. Η λέξη αυτή χρησιμοποιείται από τα μέσα του 19ου αιώνα και εκφράζει αρχικά μια αίσθηση ατονίας, σύγχυσης και κορεσμού, η οποία αποκτά όλα τα χαρακτηριστικά της


ποίηση

ποίηση

πεζογραφία/μυθιστόρημα







θεατρικό

θεατρικό

θεατρικό

θεατρικό

θέατρο μέσα στο θέατρο θεατρικό

Πρωτοεμφανίζεται στη ζωγραφική Vincent Van Gogh / Edvard Munch τέλη του 19ου αιώνα. Έντονα χρώματα, δυνατές γραμμές αναπαριστάνουν την πραγματικότητα παραμορφωτικά βάσει των βίαιων συναισθηματικών αντιδράσεων. Στη λογοτεχνία και στο θέατρο το ρεύμα αυτό αναπτύσσεται κυρίως στον γερμανόφωνο χώρο και τα έργα που επηρεάζονται από αυτό δονούνται από αποκαλυπτική ένταση για την κατάρρευση του πολιτισμού και την ουτοπία μιας επερχόμενης αναγέννησης. Η ποίηση του εξπρεσιονισμού κυριεύεται από έναν εκστατικό

προφητική. Το μέσο που χρησιμοποιεί ο εξπρεσιονισμός για να αποτυπώσει τον αποσπασματικό χαρακτήρα των εμπειριών του μοντέρνου ανθρώπου αλλά και τη δυσκολία του να ερμηνεύσει τον κόσμο, είναι κατά κύριο λόγο η συναισθησία, δηλαδή η ενεργοποίηση μέσω της ποίησης διαφορετικών αισθήσεων ταυτόχρονα και η δημιουργία με αυτόν το τρόπο εικόνων που παρατάσσονται η μία δίπλα στην άλλη και στις οποίες ένα είδος αίσθησης μπορεί να

" όπου ένα χρώμα περιγράφει τη σιωπή. Χαρακτηριστικό του εξπρεσιονισμού είναι και η πληθωριστική χρήση της , η οποία αίρει κατά κάποιον τρόπο τη λογική σύνδεση μεταξύ στίχων, αφήνοντας τον αναγνώστη να καλύψει με τη φαντασία του τα χάσματα που

Δεξιοτεχνική άσκηση στιχουργικών μορφών και ρητορικών τρόπων.

Το κίνημα αυτό μέσα στα πλαίσια της πρωτοπορίας δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ανανεωτική ενέργεια του παραλόγου, γι' αυτό υιοθετεί ένα όνομα που δεν σημαίνει τίποτα. Στην η αναπάντεχα ηχητικά και σημασιολογικά συνεύρεση των λέξεων ανατρέπει καθιερωμένη οργάνωση του λόγου για να την αντικαταστήσει με την

με μια μηδενιστική αναρχία.

και επηρεάζεται από την φροϋδική ανάλυση των ονείρων ως μεταφορικών παραστάσεων του ανθρώπινου υποσυνείδητου. Ο υπερρεαλισμός θέλει να συνδέσει το συνειδητό με το ασυνείδητο τόσο στενά ώστε φαντασία και καθημερινή πραγματικότητα να συνενωθούν σε μια απόλυτη

Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, υπερρεαλιστής, ο οποίος μετά από τη δολοφονία του από τους εθνικιστές αντάρτες του Φράνκο, μετατράπηκε σε σύμβολο του αντιφασιστικού αγώνα. Είναι ο δημιουργός ενός ιδιόμορφου, βαθιά τραγικού κόσμου, που εναρμονίζει στοιχεία από τη λαϊκή ισπανική παράδοση, τη λόγια δημιουργία

Αντίθετα με τον υπερρεαλισμό δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην αυστηρή μορφή. Το κίνημα ξεκινά στη Ρωσία το 1913 και μεταφέρεται στη λογοτεχνία το 1924 με το πρόγραμμα του Κορνέλι Ζελίνσκι σύμφωνα με τον οποίο ο ποιητής οργανώνει το υλικό του με μαθηματικές αρχές. Η ποίηση μετατρέπεται σε γραμμική παράσταση και καταλήγει σε οπτική τέχνη. Οι κονστρουκτιβιστές διακηρύσσουν ότι ανήκουν στον πολιτισμό της πόλης, το βιομηχανικό και τεχνικό, αρνούμενοι το αγροτικό και φυσιολατρικό ρεύμα.

με αισιόδοξους ήρωες που ξεπερνούν τις δυσκολίες της ζωής και αναμορφώνονται σε πολιτικά εγρήγορσης οικοδόμους του Γερμανός ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης, υπήρξε ίσως ο πιο βαθιά πολιτικοποιημένος

συγγραφέας στη Γερμανία. Αντι-ολοκληρωτική λογοτεχνία, αντιπολιτευόμενος συγγραφέας, τάσσεται υπέρ της κομμουνιστικής επανάστασης, ο οποίος μετά τον πόλεμο αυτοεξορίζεται.

Στρέφει την προσοχή του στην πλαστική ομορφιά των έργων, αδιαφορώντας τόσο για το συναισθηματισμό των ρομαντικών όσο και για τα κοινότυπα θέματα του ρεαλισμού. Εμπνέεται από το μυθολογικό παρελθόν και μεριμνά για την ακρίβεια των στίχων και τη μορφική τελειότητα των ποιημάτων (ομορφιά των αρχαιοελληνικών).

ικανότητα σύνθεσης ενός αισθητικά εντυπωσιακού όλου. Υπονοεί ότι το στοιχείο της στιχουργικής διανθίζοντας διαρκώς μάλλον τυποποιημένα πρότυπα.

ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ - ΕΡΓΑ ΓΛΩΣΣΑ

Αρνώ Ντανιέλ γαλλικά

Κρετιέν ντε Τρουά γαλλικά

λατινικά

παλαιά γαλλικά

ΛΑΤΙΝΙΚΑ

Ισλανδικά saga ισλανδικά

γλώσσα του ΟΚ

γαλλικά

"Μυθιστορία της Αλεπούς" γαλλικά

"Μυθιστορία του Ρόδου" γαλλικά

συλλογή πεζών αφηγημάτων. Σημαίνει κάτι το άμεσο και καινούριο, το νέο αλλά και κάτι μικρό ή σύντομο. ιταλικά

ιταλικά

ιταλικά

αγγλικά

Ισπανικό ρομανθέρο ισπανικά

ιταλικά

λατινικά

Βιργίλιος - "Αινειάδα"

Αγνώστου συγγραφέα - "Το τραγούδι του Ρολάνδου"

Ιρλανδική παράδοση - "Το Ταξίδι του Αγίου Μπρετάν"

Σχετικά μακροσκελή και αφηγηματικά κείμενα - διατηρούν αισθητές αποστάσεις από τους κανόνες της επικής θεματικής και του επικού ύφους - ενσωματώνουν πολλά στοιχεία λυρισμού

Αγνώστου συγγραφέα - "Τριστάνος και Ιζόλδη"

Οι μυθιστορίες του Γάλλου Κρετιέν ντε Τρουά - "Λάνσελότος ο Ιππότης" - "Πάρσιφαλ" -" Ερέκ και Ενίντ"

Δάντης - "Θεία Κωμωδία"

Δάντης - "Νέα Ζωή"

Τσόσερ - "Ιστορίες του Καντέρμπουρυ"

Αριόστο - "Μαινόμενος Ορλάνδος"

Σαννατζάρο - "Αρκαδία"

ιταλικά

Πετράρχης - "Λάουρα" ιταλικά

λατινικάγαλλικά

ιταλικά

ιταλικά

λατινικά

ιταλικά

αγγλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

Φράνσις Μπαίηκον γαλλικά

πορτογαλικά

ιταλικά

αγγλικά

αγγλικά

ελληνικά

"Πλειάς" - σονέτα γαλλικά

αγγλικά

Σπένσερ αγγλικά

αγγλικά

Πετράρχης - "Canzoniere"

Πετράρχης - "Αφρική"Βιγιόν - "Διαθήκη"

Βοκκάκιος - "Δεκαήμερο"

Δάντης - "Περί της ευγλωττίας στη λαϊκή γλώσσα"

Έρασμος - "Μωρίας Εγκώμιον"

Μακιαβέλλι "Ο Ηγεμόνας"

Τόμας Μόρ - "Ουτοπία"

Ντυ Μπελαί - "Για την υπεράσπιση και τον εμπλουτισμό της γαλλικής γλώσσας"

Ραμπελαί - "Πανταγκρυέλ","Γαργαντούας".

Μονταίν - "Δοκίμιο"

Καμόενς - "Οι Λουσιάδες"

Τορκουάτο Τάσσο - "Απελευθερωμένη Ιερουσαλήμ" - "Κατακτημένη Ιερουσαλήμ"

Σπένσερ - "Η βασίλισσα των ξωτικών"

Μίλτον - "Χαμένος Παράδεισος"

Βιτσέντζος Κορνάρος - "Ερωτόκριτος"

Σίντνεϋ - "περί Υπεράσπισης της Ποίησης"

Σαίξπηρ - "Σονέτα"

αγγλικά

Μπουαλώ - γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

αγγλικά

ισπανικά

ισπανικά

αγγλικά

πολωνικά

γαλλικά

θεατρικές ομάδες ιταλικά

αγγλικά

Λόπε ντε Βέγκα ισπανικά

Καλδερόν ισπανικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

Τζον Ντον - "Τραγούδια και Σονέτα"

Λα Φονταίν - "Μύθοι"

Πασκάλ - "Στοχασμοί"

Μπουαλώ - "Ποιητική Τέχνη"

Σίντνεΰ - "Αρκαδία"

"Η ζωή του Λαξαρίγιο ντε Τόρμες" Θερβάντες - "Δον Κιχώτης".

Κεβεδό - "η ώρα των πάντων"

Μπάνυαν - "Η πορεία του Προσκυνητή"

Πάσεκ - "Απομνημονεύματα"

Ντε λα Φαγιέτ - "Πριγκίπισσα της Κλάιβ"

Σαίξπηρ - "Άμλετ"-"Βασιλιάς Ληρ"-"Μακμπέθ"-"Όνειρο καλοκαιρινής νυχτός"-"Δωδέκατη νύχτα"-"Τρικυμία"

Πιέρ Κορνέιγ - "Σιντ"

Ιωάννης Ρακίνας - "Φαίδρα"

Μολιέρος - "Μισάνθρωπος"-"Αρχοντοχωριάτης"-"Κατά φαντασίαν ασθενής"-"Ταρτούφος"

Έντουαρντ Γιούνγκ - "Νύχτες"

αγγλικά

Πιέτρο Μεταστάζιο - μουσικά δράματα ιταλικά

γερμανικά

Βολταίρος - ποιητικές συνθέσεις γαλλικά

γαλλικά

αγγλικά

γαλλικά

αγγλικά

αγγλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

Τζόν Λόκ αγγλικά

Λεσάζ, Μαριβώ, Πρεβώ γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

γερμανικά

αγγλικά

Ζαν Ζακ Ρουσσώ γαλλικά

"Λόγος στην Ακαδημία της Ντιζόν" γαλλικά

"Λόγος περί ανισότητας" γαλλικά

Αλεξάντερ Πόουπ - "Η Δουνσιάδα"-"Τα Ποιμενικά"

Γιόχαν Γκότσεντ - "Ο Θνήσκων Κάτων"

Μαριβώ - "Η νήσος του ορθού λόγου"-"Η νήσος των δούλων"-"Το παιχνίδι του έρωτα και της τύχης"-"Η ψευδής εξομολόγηση"

Ουίλλιαμ Κόνγκρηβ - "Αγάπη για την αγάπη"

Φενελών - "Τηλέμαχου περιπέτειες"

Ντάνιελ Ντηφόου - "Ροβισώνας Κρούσος"

Τζόναθαν Σούιφτ - "Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ"

Λεσάζ - "Ζιλ Μπλας"

Μαριβώ - "Βίος της Μαριάννας"-"Ο νεόπλουτος χωριάτης"

Αββά Πρεβώ - "Μανόν Λεσκώ"

Μοντεσκιέ - "Περσικές επιστολές"

Βολταίρος - "Φιλοσοφικές επιστολές & Φιλοσοφικό λεξικό"-" Καντίντ, Ζαντίγκ, Μικρομέγας"

Γκαίτε και Σίλλερ - "Μπαλάντες"

Τζέημς Μακφέρσον - μεταφράζει κείμενα του Ossian - "Αποσπάσματα αρχαίας ποίησης"

γαλλικά

"Εξομολογήσεις" γαλλικά

"Ονειροπολήσεις του μοναχικού οδοιπόρου" γαλλικά

"Αιμίλιος" γαλλικά

"Νέα Ελοίζα" γαλλικά

"Περί του Κοινωνικού Συμβολαίου" γαλλικά

γαλλικά

γερμανικά

αγγλικά

γαλλικά

αγγλικά

αγγλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

αγγλικά;

ιταλικά

ιταλικά

Μπάυρον - Σέλλεϋ - Χάϊνε - Μυσσέ

γαλλικά

γαλλικά

Μυσσέ - ύμνησε το πάθος του για τη Γεωργία Σάνδη γαλλικά

Ντενί Ντιντερό - "Εγκυκλοπαίδεια ή Λεξικό ορθολογικό των Επιστημών, Τεχνών και Επαγγελμάτων"

Γκαίτε - "Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου"

Σάμουελ Ρίτσαρντσον - "Κλαρίσα Χάρλοου"-"Πάμελα"

Ζαν Ζακ Ρουσσώ - "Νέα Ελοίζα"

Λώρενς Στέρν - "Βίος και γνώμες του Τρίστραμ Σάντυ"

Τζέιν Ώστεν - "Λογική και ευαισθησία"

Ντενί Ντιντερό - "Μοναχή"-"Ανιψιός του Ραμώ"-"Μοιρολάτρης Ιάκωβος"

Ζαν Ζακ Ρουσσώ - "Εξομολογήσεις"

Μισέλ Ζαν Σενταίν - "Φιλόσοφος εν αγνοία του"

Πιέρ ντε Μπωμαρσαί - "Ο κουρέας της Σεβίλλης"-"Οι γάμοι του Φιγκαρό"-"Ένοχη μητέρα"

Λέσινγκ - "Η δεσποινίδα Σάρα Σάμσον"

Κάρλο Γκολντόνι - "Υπηρέτης δύο αφεντάδων"-"Λοκαντιέρα"

Βιττόριο Αλφιέρι - "Φίλιππος"

Ουγκώ - "Ενατενίσεις"

Ουγκώ - ποιήματα για την μνηστή και σύζυγό του, Αντέλ

γερμανικά

Άλφρεντ ντε Βινύ γαλλικά

αγγλικά

γαλλικά

ιταλικά

γαλλικά

αγγλικά

γαλλικά

αγγλικά

αγγλικά

Αντερσεν - αδελφοί Γκρίμ - Χόφμαν

αγγλικά Σκοτ

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

ιταλικά

Χάινριχ Χάινε - "Βιβλίο των τραγουδιών"

Γουόρντσγουορθ - "Έζησε πλάι στην πηγή"-"Νάρκη μου σφράγισε το νου"

Λαμαρτίν - "Η Λίμνη"-"Ποιητικοί στοχασμοί"

Ουγκώ Φώσκολο - "Τελευταία γράμματα του Ιάκωβου Όρτις"

Ρενέ Σατωμπριάν - "Ρενέ"

Γεωργία Σάνδη - "Λέλια"

Ρενέ Σατωμπριάν - "Αταλά"

Gregory Lewis - "Ο Καλόγερος"

Μαίρη Σέλλεϋ - "Φρανκενστάϊν

Walter Scott - "Ουέιβερλυ"-"Ιβανόης"

Άλφρεντ ντε Βινύ - "Σενκ-Μαρ"

Βίκτορ Ουγκώ - "Η Παναγία των Παρισίων"

Μπαλζάκ - "Οι Σουάνοι"

Προσπέρ Μεριμέ - "Το χρονικό της εποχής του Καρόλου Θ΄

Μαντζόνι - "Λογοδοσμένοι"

γερμανικά

Τικ

Νοβάλις

Ζαν Πωλ

Άιχεντορφ

Γκόντφριντ Κέλλερ

Χέρμαν Έσσε

αγγλικά

γαλλικά

ρώσικα

από τον Ρομαντισμό στο Ρεαλισμόγαλλικά

γαλλικά

Η αναζήτηση του αληθινούαγγλικά μυθιστόρημα μαθητείας

ρώσικα

Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε - "Τα χρόνια της μαθητείας του Βίλχελμ Μάιστερ"

Λόρδος Μπάυρον - "Μάνφρεντ"

Αλφρέντ ντε Μυσσέ - "Λορεντζάτσιο"

καλλιεργήθηκε μόνο στη Γαλλία και ευνοήθηκε από το ενδιαφέρον του ρομαντισμού για την ιστορία και το φολκλόρ.

Γκόγκολ - "Επιθεωρητής"

Σταντάλ - "Το Κόκκινο και το Μαύρο"-"Το Μοναστήρι της Πάρμας"

Ονόρε ντε Μπαλζάκ - "Ανθρώπινη Κωμωδία"-"Μπάρμπα-Γκοριό"

Τσαρλς Ντίκενς - "Μεγάλες Προσδοκίες"-"Όλιβερ Τουίστ"-"Δαβίδ Κόππερφιλντ"

Λέων Τολστόι - "Κοζάκοι"-"Πόλεμος και Ειρήνη"-"Άννα Καρένινα"-"Ανάσταση"-"Ο Αλιόσα το Τσουκάλι"-"Κράτος του ζόφου"

ρώσικα

γαλλικά μυθιστόρημα

αγγλικά μυθιστόρημα

γαλλικά

γαλλικά

ρώσικα

γερμανικά

γερμανικά

νορβηγικά

ρώσικα

ΑΙΣΘΗΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΠΑΡΑΚΜΗ. Η αναζήτηση του ωραίου

γαλλικά "τέχνη για την τέχνη"

αγγλικά

Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι - "Έγκλημα και Τιμωρία"-"ο Ηλίθιος"-"Οι δαιμονισμένοι"-"Οι αδερφοί Καραμαζώφ"-"Το υπόγειο"

Γκυστάβ Φλωμπέρ - "Μαντάμ Μποβαρύ" - "Αισθητική αγωγή"- "Πειρασμός του Αγίου Αντωνίου"-"Σαλαμπώ"

Τζώρτζ Έλιοτ - "Άνταμ Μπιντ"-"Μιντλμάρτις"

είναι το ρεύμα που σηματοδοτεί την επιβολή στη λογοτεχνία συγκεκριμένων αντιλήψεων και μεθοδολογίας. Χαρακτηρίζει εκείνο το φιλοσοφικό σύστημα που θεωρούσε πως το σύμπαν και η ανθρώπινη ζωή μέσα σε αυτό καθοριζόταν από φυσικές δυνάμεις. Ο νατουραλισμός συνιστά μια συνέχιση και επίταση του ρεαλισμού ενώ είναι προσδιορισμένο από μια συγκεκριμένη θεωρία και θεματικά. Ως προς τη θεωρία ο νατουραλισμός επηρεάζεται από τις κοσμολογικές εξελίξεις στη βιολογία. Ο νατουραλισμός θεωρούσε τον άνθρωπο ως ένα ον στερημένο από ευγενικές ή θείες καταβολές, ο οποίος εξαιτίας των ενστίκτων και των συνθηκών που ζει, εκφυλίζεται στην αρχική του κατάσταση του κτήνους, γεγονός που παραπέμπει στις αρχές του Δαρβίνου. Η επιστήμη επιδρά στον νατουραλισμό κάνοντας τους συγγραφείς να ακολουθούν τη μέθοδο της ουδέτερης παρατήρησης, της εξονυχιστικής καταγραφής και αντικειμενικής ανάλυσης. Έτσι στα έργα τους ο άνθρωπος παράγει το καλό ή το κακό χωρίς να ευθύνεται ο ίδιος γι'αυτό. Με το ίδιο σκεπτικό και ο συγγραφέας είναι αμέτοχος. Αυτή η στάση είναι απαισιόδοξη και βαρετή γιατί νεκρώνει την ελευθερία της βούλησης για τους ανθρώπους που τους εξομοίωνε σε υποχείρια ανεξέλεγκτων δυνάμεων. Η καταθλιπτική θεματική τους που επικεντρωνόταν στην σεξουαλική και χρηματική διαφθορά της άρχουσας τάξης, την εξαθλίωση των εργατών, τον αλκοολισμό, την πορνεία και τη στυγνή καταπίεση των γυναικών. Κύριος εκφραστής του νατουραλισμού ο Εμίλ Ζολά. Ο νατουραλιστής εργάζεται επιστημονικά όπως ένας γιατρός. Οι συγγραφείς του νατουραλισμού έχοντας ταυτίσει την τέχνη με την επιστήμη αδιαφορούν

Εμίλ Ζολά - "Το ανθρώπινο κτήνος"-"Η Ταβέρνα"-"Τερέζ Ρακέν"-"Πειραματικό Μυθιστόρημα"

Γκυ ντε Μωπασσάν - "Πιέρ και Ζαν"

Μάξιμ Γκόρκι - "Στον βυθό"

Ανρί Μπεκ - "Τα κοράκια"

Γιοχάνες Σλαφ - "Ο μάστρο-Έλτζε"

Γκέρχαρτ Χάουπτμαν - "Πρίν από την αυγή"-"Οι υφαντές"-"Τα ποντίκια"

Χέρνικ Ίψεν - "Βρυκόλακες"-"Η αγριόπαπια"-"Έντα Γκάμπλερ"-"Ρόσμερσχολμ"-"Ο Αρχίμαστορας Σόλνες"

Αντόν Τσέχωφ - "Θείος Βάνιας"-"Γλάρος"-"Τρεις αδελφές"-"Βυσσινόκηπος"

Τεοφίλ Γκωτιέ - "Δεσποινίς ντε Μωπέν"

Ουόλτερ Πέιτερ - "Μελέτες στην ιστορία της Αναγέννησης"-"Μάριος ο επικούρειος"

αγγλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

γαλλικά

νορβηγικά

γαλλικά

γαλλικά

γερμανικά

ιταλικά

αγγλικά

γαλλικά

γαλλικά

Το πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα: εκφάνσεις του μοντερνισμού

Ντάντε Γαβριήλ Ροσσέτι, Χριστίνα Ροσσέτι, Ουίλλιαμ Μόρρις, Άλτζερνον Τσάρλς Σουίνμπερν

Κάρολος (Σαρλ) Μπωντλαίρ - "Τα άνθη του κακού"-"Άλμπατρος"

μεγάλος Ρομαντικός, πατέρας του Συμβολισμού, πρόδρομος του Μοντερνισμού, με έντονες επιδράσεις του Παρνασσισμού και Φορμαλιστικές αντιλήψεις Γάλλος ποιητής. Πρόδρομος του συμβολισμού, του αισθητισμού και γενικότερα της νεωτερικής ποίησης. Διαμορφώνει μια νέα έκφραση, η οποία αφομοιώνει την ουσία του αισθητισμού, καθορίζει τη λογοτεχνική ευαισθησία του συμβολισμού και της παρακμής και προετοιμάζει την εκδήλωση της νεωτερικής ποίησης. Spleen: Ιδιότυπο αίσθημα πλήξης και μελαγχολίας, αντιπροσωπεύει το ίδιο το Κακό, διαπερνά τους στίχους του και εξελίσσεται σε αυτοκαταστροφική αναζήτηση και συνδιαλλαγή με το θάνατο. Η ποιητική των Ανθέων του Κακού, είναι στη βάση της μια ποιητική της

ο Μπωντλαίρ αφιερώνει 85 από τα 128 ποιήματα της συλλογής στην περιγραφή μια ανεπίλυτης σύγκρουσης ανάμεσα στις έννοιες της ανικανοποίησης και του ιδανικού. Αν ως spleen αποδίδαμε την ανία του ποιητικού υποκειμένου, το αίσθημα του κατατρεγμού ή ακόμη και την καθημερινότητα και τη μετριότητα που βαρύνει το πνεύμα, και ως ιδανικό έναν κόσμο που δεν συγκροτείται από απτές πραγματικότητες αλλά σηματοδοτείται από το όνειρο, μια σφαίρα καθαρών ιδεών, όπως η Ομορφιά, η Αγνότητα και η Αρετή, τότε θα παρατηρούσαμε ότι στην ενότητα αυτή ο Μπωντλαίρ κατορθώνει να περιγράψει και να δικαιώσει την ανικανοποίηση ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ενατένιση του ιδανικού = λογοτεχνία.

Κώμης Λωτρεαμόν - "Άσματα του Μαλντορόρ"

Ζυλ Λαφόργκ - "Θρηνωδίες"-"Μίμηση της Παναγιάς του φεγγαριού"-"Σύνοδος των ξωτικών"

Στεφάν Μαλλαρμέ - "Το απομεσήμερο της φαύνου"-"Θαλασσινή αύρα"

Κνουτ Χάμσουν - "Η Πείνα"

Αρτύρ Ρεμπώ - "Επιστολή του Οραματιστή"-"Μεθυσμένο καράβι"-"Εκλάμψεις"

Πωλ Βερλαίν - "Φθινοπωρινό τραγούδι"

Φράνκ Βέντεκιντ - "Λούλου"

Τζιοβάνι Βέργκα - "Οι Μαλαβόλια"

Όσκαρ Ούαιλντ - "Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ"

Ζορίς Καρλ Ουισμάν - "Αντίστροφη Μέτρηση"

Ζυλ Μπαρμπέ ντ' Ωρεβιγύ & Ογκύστ Βιλιέ ντε λιλ Αντάμ - "Οι ιστορίες των Γκωτιέ"

γαλλικά

Κ.Π. Καβάφης

πορτογαλικά

γαλλικά

αγγλικά

ιρλανδός

γερμανικά

γαλλικά

ιταλικά

γερμανικά

αγγλικά

γαλλικά

αγγλικά

γερμανικά

Μέγιερχολντ, Μαρινέττι

Μπλαίζ Σαντράρ

γαλλικά

ιταλικά

Γκότφριντ Μπεν, Γκέοργκ Χάυμ, Έλζε Λάσκερ-Σύλερ Γερμανοί ποιητές

Φραντς Βέρφελ Τσέχος

γερμανικά

Πωλ Βαλερύ - "Το ναυτικό κοιμητήριο"

Φερνάντ Πεσσόα - "Το μήνυμα"

Γκιγιώμ Απολλιναίρ - "Οι συλλογές του Αλκοόλ"-"Καλλιγραφήματα"-"Το λαβωμένο Περιστέρι και το συντριβάνι"

Τόμας Στερνς Έλιοτ - "Η παράδοση και το Προσωπικό ταλέντο (δοκίμιο)"-"Η ρημαγμένη Γη ή Έρημη Χώρα / Η ταφή του νεκρού"-"Τετάρτη των τεφρών"-"Το ερωτικό τραγούδι του Τζ. Άλφρεντ Προύφροκ"

Έζρα Πάουντ -"Κάντο"

Γούιλιαμ Μπάλτερ Γέητς - "Ένα Όραμα"-"Η Λήδα και ο κύκνος"-"Ταξίδι στο Βυζάντιο"

Ράινερ Μαρία Ρίλκε - "Ελεγείες Ντουίνο"-"Σονέτα Ορφέα"

Μάρσελ Προυστ - "Αναζητώντας το χαμένο Χρόνο"

Ίταλο Σβέβο - "Η συνείδηση του Ζήνωνα"

Τόμας Μαν - "Το Μαγικό Βουνό"-"Θάνατος στην Βενετία"

Τζαίημς Τζόυς - "Οδυσσέας"-"Αγρύπνια του Φίννεγκαν"-"Οι Δουβλινέζοι"

Αντρέ Ζίντ - "Οι κιβδηλοποιοί"

Βιρτζίνια Γούλφ - "Η κυρία Ντάλλαγουέι"-"Στο φάρο"-"Τα κύματα-"Ορλάντο"

Φράντς Κάφκα - "Αμερική"-"Ο πύργος"-"Η δίκη"-"Η μεταμόρφωση"-"Στην αποικία των τιμωρημένων"

Ζαν Κοκτώ - "Το βόδι πάνω στη στέγη"

Οστρόφσκι - "ο Σοφός"

Λουίτζι Πιραντέλλο - "Το παιχνίδι των ρόλων"-"Απόψε αυτοσχεδιάζουμε"-"Ερρίκος ο 4ος"-"Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα"

Γκέοργκ Τρακλ - "Πάθος"

Τριστάν Τζαρά Ρουμάνος

γαλλικά

ισπανικά

Ιλία Σελβίνσκι, Τσιτσερίν

γερμανικά

Αντρέ Μπρετόν: συγκροτεί ομάδα Γάλλων υπερρεαλιστών, ολοκληρωτική απελευθέρωση του πνεύματος από τον ορθολογισμό. - "Ελεύθερη ένωση"

Πωλ Ελυάρ - "Πρωτεύουσα του πόνου"

Λόρκα - θεατρικά: "Ο ματωμένος γάμος"-"Γέρμα"-"Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα", ποιητική συλλογή: "Τσιγγάνικες παραλογές"-"Ποιητής στη Νέα Υόρκη", ελεγειακό ποίημα: "Ο θρήνος του Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας"

Μπέρτολτ Μπρέχτ - "Μπάαλ"-"Τύμπανα μέσα στη νύχτα"-"Στη ζούγκλα των πόλεων"-"Όπερα της πεντάρας"-"Για τη θεωρία του διδακτικού θεατρικού έργου"-"Μικρό όργανο για το θέατρο"-"Γαλιλαίος"-"Μάνα Κουράγιο"-"Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν"-"Ιστορίες του κυρίου Κόυνερ"-"Αν οι καρχαρίες ήταν άνθρωποι"

Τομ. ΑΚεφ.3

Τομ. ΑΚεφ.3

Τομ. ΑΚεφ.4

Τομ. ΑΚεφ.4

Τομ. ΑΚεφ.4

Τομ. ΒΚεφ.3

Τομ. ΒΚεφ.4

Τομ. ΒΚεφ.1

Τομ. ΒΚεφ.1

Τομ. ΒΚεφ.2

Τομ. ΒΚεφ.2

ΠΙΝΑΚΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Documents

Transcript of ΠΙΝΑΚΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ