Α. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ - ΛΟΓΟΙ ΠΑΡΑΙΝΕΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣ...

7/21/2019 Α. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ - ΛΟΓΟΙ ΠΑΡΑΙΝΕΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗ ΑΠΟΓΝΩΣΕΩΣ.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cfdf1a28ab9b028fe7d4 1/98



Σ ε ιρ ά Η Φ Ω Ν Η Τ Ω Ν Π Α Τ Ε Ρ Ω Ν Μ Α Σ

Α Γ ΙΟ Υ ΙΩ Α Ν Ν Ο Υ το ύ Χ Ρ Υ Σ Ο Σ Τ Ο Μ Ο Υ

Λ Ο Γ Ο Ι Π Ρ Ι Ν Ε Τ Ι Κ Ο Ι

Π Ρ Ο Σ Π Ο Φ Υ Γ Η Ν Τ Η Σ Π Ο Γ Ν Ω Σ Ε Ω Σ

Ε ι σ α γ ω γ ή κ α ί α π ό δ ο σ η σ τ ή ν ε ο ε λ λ η ν ικ ή :

Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Α Κ Ο Υ Ν Α Β Η

Α Ι Ι Ο Σ Τ Ο Α Ι Κ Η Δ Ι Α Κ Ο Ν Ι Α

Τ Η Σ Ε Κ Κ Λ Η Σ Ι Α Σ Τ Η Σ Ε Λ Λ Α Δ Ο Σ



© Α π ο σ τ ο λ ι κ ή Δ ια κ ο ν ί α

τ η ς Ε κ κ λ η σ ί α ς τ η ς Ε λ λ ά δ ο ς

Ι α σ ίο υ 1 - 5 2 Α θ ή ν α

τ η λ . 7228008 , ί α χ 7238149

Έ κ δ ο σ ις Α ' 1997

Κ .Α . 99 .02.112

Ι 5 Β Ν 960-315-326-5



Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν

Ε ισαγω γή 7

Α . Α Γ ΙΟ Υ ΙΩ Α Ν Ν Ο Υ Τ Ο Υ Χ Ρ Υ Σ Ο Σ Τ Ο Μ Ο Υ

Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν μ ο ν α χ ό ν 11

Β . Α Γ ΙΟ Υ ΙΩ Α Ν Ν Ο Υ Τ Ο Υ Χ Ρ Υ Σ Ο Σ Τ Ο Μ Ο Υ

Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έ κ π ε σ ό ν τ α 27

Γ . Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Υ Τ Ο Υ Ε Κ Π Ε Π Τ Ω Κ Ο Τ Ο Σ

Ά ν τ ίγ ρ α μ μ α π ρ ό ς τ ό ν έ ν ά γ ίο ι ς π α τ έ ρ α ή μ ώ ν

κ α ί ο ί κ ο ν μ ε ν ικ ό ν δ ι δ ά σ κ α λ ο ν Ι ω ά ν ν η ν τ ό ν Χ ρ ν -

σ ό σ τ ο μ ο ν 91



Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

Α ν ά μ ε σ α σ τ ά π ο λ υ ά ρ ι θ μ α έ ρ γ α τ ο ϋ ιε ρ ο ύ π α τ έ ρ α ,

τ ο ν ά γ ιο υ Ι ω ά ν ν ο υ τ ο ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ ό μ ο υ , ξ ε χ ω ρ ί ζ ο υ ν δ ύ ο β α -

θ υ σ τ ό χ α σ τ α ά σ κ η τ ι κ ά κ ε ίμ ε ν α . Τ ά έ ρ γ α α ύ τ ά έ χ ο υ ν κ ο ι ν ή

έ π ι γ ρ α φ ή κ α ι α π ε υ θ ύ ν ο ν τ α ι «Π ρ ο ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν μ ο ν α χ ό ν » τ ό

έ ν α , κ α ί «π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έ κ π ε σ ό ν τ α » τ ό ά λ λ ο . Π ρ ο φ α ν ώ ς

κ α ί τ ά δ ύ ο κ ε ίμ ε ν α , α π ό τ ά ό π ο ί α τ ό π ρ ώ τ ο ε ίν α ι έ π ι σ τ ο λ ή

κ α ί τ ό δ ε ύ τ ε ρ ο π ρ α γ μ α τ ε ία π ε ρ ί μ ε τ α ν ο ί α ς , α π ε υ θ ύ ν ο ν τ α ι

σ τ ό ίδ ι ο π ρ ό σ ω π ο . Α υ τ ό υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε ι ό Λ ε ό ν τ ιο ς Β υ ζ ά ν τ ι ο ς

(Κ α τ ά Ν ε σ τ ο ρ ι α ν ώ ν Ρ 66, 1364) κ α ί ό λ ε ς ο ί μ α ρ τ υ ρ ί ε ς

π ο ύ ά κ ο λ ο ύ θ η σ α ν , σ υ μ φ ω ν ο ύ ν μ έ τ η ν ά π ο ψ η α ύ τ η .

Σ η μ α ν τ ικ ή β ε λ τ ί ω σ η τ ο ϋ κ ε ιμ έ ν ο υ π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ ε ό

Β . Μ ο η Ι ία υ ο ο η σ έ κ ρ ι τ ικ ή έ π ε ξ ε ρ γ α σ ία . Π ε ρ ισ σ ό τ ε ρ ο β ε λ -

τ ιω μ έ ν ο ό μ ω ς κ ε ίμ ε ν ο π ρ ο σ έ φ ε ρ ε ό 1 Ό υ ι η ο Γ ί ίε Γ σ έ κ ρ ι τ ι-

κ ή έ κ δ ο σ ι ], σ τ η σ ε ιρ ά Ξ ο υ τ ο έ β Ο Ί Γ έ Ι ί ε η η β ε . Α υ τ ό τ ό κ ε ίμ ε -

ν ο χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ ε κ α ί σ τ ή ν π α ρ ο ύ σ α ά π ό δ ο σ η τ ώ ν έ ρ -

γ ω ν π ο ύ ά κ ο λ ο υ θ ε ϊ (λ Ό υ τ η ο τ ύ ε τ , ]α ιη Ο ιτ γ 808ί0ΐη ε , Α '

Τ Μ ο ά ο τ ε , 8σ υ Γ θ έ 5 Ο ΐΓ έ ΐΪ£Η Τ ΐ£5, τ ό μ .

117,

Ρ ιιπ 'χ

1966).

Κ α ί τ ά δ ύ ο έ ρ γ α έ χ ο υ ν ε π ι μ ε λ η μ έ ν ο ϋ φ ο ς κ α ί δ ι α κ ρ ί -

ν ο ν τ α ι γ ιά τ ά β α θ ι ά ά σ κ η τ ικ ά τ ο υ ς ν ο ή μ α τ α , τ ά τ ό σ ο δ ι δ α -

κ τ ικ ά κ α ί έ λ π ι δ ο φ ό ρ α . Τ ά γ ε μ ά τ α σ τ ο ρ γ ή κ α ί π α τ ρ ι κ ή

ά γ ά π η α ύ τ ά κ ε ίμ ε ν α γ ρ ά φ τ η κ α ν ά π ό τ ό ν ά γ ιο Ι ω ά ν ν η τ ό

Χ ρ υ σ ό σ τ ο μ ο π ιθ α ν ώ ς κ α τ ά τ ά έ τ η 375-381 σ τ ή ν Α ν τ ιό -

χ ε ια . Τ ή χ ρ ο ν ι κ ή α υ τ ί] π ε ρ ί ο δ ο , ό ι ε ρ ό ς π α τ έ ρ α ς , μ ό ν α ζ ε

σ τ ό ά σ κ η τ ή ρ ι ο , τ ώ ν δ ύ ο ο ν ο μ α σ τ ώ ν α σ κ η τ ώ ν τ ο ϋ Δ ιο δ ώ -

ρ ο υ κ α ί τ ο ϋ Κ α ρ τ ε ρ ί ο υ . Σ τ ό ίδ ι ο μ ο ν α σ τ ή ρ ι μ ό ν α ζ ε έ π ί σ η ς

κ α ί ό ν ε α ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ς π ρ ό ς τ ό ν ό π ο ι ο ν ά π ε υ θ ύ ν ο ν τ α ι τ ά

δ ύ ο α ύ τ ά έ ρ γ α .

Μ α ρ τ υ ρ ί ε ς ά ν α φ έ ρ ο υ ν ό τ ι ό Θ ε ό δ ω ρ ο ς , μ ό λ ι ς π ρ ό



8

Ε ισαγω γή

ο λ ί γ ο ν χ ρ ό ν ο υ , ε ίχ ε μ ε τ α β ε ί σ τ ό μ ο ν α σ τ ή ρ ι. Έ ν ώ ό ι ε ρ ό ς

Χ ρ υ σ ό σ τ ο μ ο ς ε ίχ ε π ρ ο η γ η θ ε ί τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν κ α τ ά δ ύ ο έ τ η .

Τ ό π ρ ώ τ ο κ ε ίμ ε ν ο (δ η λ α δ ή ή έ π ι σ τ ο λ ή ) σ τ ό ν τ ίτ λ ο φ έ -

ρ ε ι κ α ί τ η ν π ρ ο σ θ ή κ η «σ κ ε π τ ό μ ε ν ο ν έ ξ ε λ θ ε ίν τ ο ϋ μ ο ν α σ τ η -

ρ ί ο υ κ α ί γ α μ ή σ α ι κ α ί π ρ α γ μ α τ ε υ θ ή ν α ι». Α υ τ ό φ α ν ε ρ ώ ν ε ι

ό τ ι π ρ ο η γ ή θ η κ ε τ ο ϋ δ ε υ τ έ ρ ο υ , τ ό ο π ο ί ο φ έ ρ ε ι κ α ί α υ τ ό τ ή ν

έ ξ η ς π ρ ο σ θ ή κ η σ τ ό ν τ ίτ λ ο ' «κ α ί π ε ρ ί μ ε τ α ν ο ία ς λ ό γ ο ς α '».

Ό μ ο ν α χ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ς ό μ ω ς έ ν ώ ά σ κ ή τ ε υ ε , ξ α φ ν ι κ ά

κ υ ρ ι ε ύ θ η κ ε α π ό έ ν τ ο ν η κ ο σ μ ι κ ή ε π ι θ υ μ ία . Κ α ί π α ρ ό λ ο π ο ύ

ε ίχ ε δ ώ σ ε ι υ π ό σ χ ε σ η α γ α μ ί α ς κ α ί ά φ ιε ρ ώ σ ε ω ς σ τ ό Χ ρ ι σ τ ό ,

δ υ σ τ υ χ ώ ς ε γ κ α τ έ λ ε ιπ ε τ ό μ ο ν α σ τ ή ρ ι κ α ί έ π έ σ τ ρ ε ψ ε σ τ ό ν

κ ό σ μ ο γ ιά ν ά δ ι ε κ π ε ρ α ίω σ η ο ι κ ο γ ε ν ε ια κ έ ς υ π ο θ έ σ ε ις .

Α π ο φ ά σ ισ ε μ ά λ ισ τ α ν ά ν υ μ φ ε υ θ ή κ α ί ν ά ά φ ή σ ι] τ ό μ ο ν α -

χ ι κ ό β ίο .

Τ ό ά π ρ ο σ δ ό κ η τ ο α ύ τ ό γ ε γ ο ν ό ς γ έ μ ι σ ε μ έ θ λ ίψ η κ α ί

π ό ν ο τ ο υ ς ά δ ε λ φ ο ύ ς τ η ς μ ο ν ή ς , ά λ λ ά ιδ ι α ίτ ε ρ α π λ ή γ ω σ ε

τ ή ν ε υ α ί σ θ η τ η ψ υ χ ή τ ο υ ν έ ο υ τ ό τ ε σ τ ή ν η λ ικ ί α Ι ω ά ν ν ο υ .

Γ ι' α ύ τ ό κ α ί ά π ο φ ά σ ι σ ε ν ά τ ο ϋ γ ρ ά ψ η μ έ ό δ ύ ν η ψ υ χ ή ς

α ύ τ ά τ ά γ ε μ ά τ α ά γ ά π η , ε λ π ίδ α , θ ά ρ ρ ο ς , ά λ λ ά κ α ί σ έ π ο λ -

λ έ ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ις έ λ ε γ κ τ ικ ά κ ε ί μ ε ν α .

Δ ια β ά ζ ο ν τ α ς κ α ν ε ίς α ύ τ ά τ ά έ ρ γ α κ α τ α λ α β α ίν ε ι α μ έ -

σ ω ς , ό τ ι ό μ ε γ ά λ ο ς α υ τ ό ς π α τ έ ρ α ς ε ίν α ι π ρ α γ μ α τ ικ ά γ ια -

τ ρ ό ς κ α ί θ ε ρ α π ε υ τ ή ς τ ώ ν ψ υ χ ώ ν . Σ ' ό λ η τ ή ρ ο ή κ α ί τ ω ν

δ ύ ο κ ε ιμ έ ν ω ν δ ι α κ ρ ίν ε ι κ α ί α ισ θ ά ν ε τ α ι ό α ν α γ ν ώ σ τ η ς τ ή

λ υ τ ρ ω τ ικ ή α ξ ία τ ή ς π ρ α γ μ α τ ικ ή ς μ ε τ ά ν ο ι α ς κ α ί τ η ς έ λ π ίδ α ς

σ τ ό ά π ε ιρ ο έ λ ε ο ς τ ή ς Θ ε ϊκ ή ς α γ ά π η ς , κ α θ ώ ς κ α ί τ ή ν π ρ ο σ -

π ά θ ε ια γ ιά τ ή ν ά π ο φ υ γ ή τ ή ς ά π ο γ ν ώ σ ε ω ς . Γ ι ' α ύ τ ό σ ύ μ φ ω -

ν α μ έ τ ό ν ά γ ιο π α τ έ ρ α «δ ε ν ε ίν α ι φ ο β ε ρ ό ν ά π έ σ η κ α ν ε ίς

σ τ ή ν α μ α ρ τ ία , ά λ λ ά φ ο β ε ρ ό ε ίν α ι τ ό ν ά μ ε ί ν η π ε σ μ έ ν ο ς

κ ά τ ω » κ α ί ν ά έ ξ α κ ο λ ο ν θ ή ν ά δ ε ίχ ν η δ ε ιλ ία σ τ ά κ τ υ π ή μ α τ α

τ ο ϋ π ο ν η ρ ο ύ .

Ή ε ιλ ικ ρ ιν ή ς μ ε τ ά ν ο ι α μ π ο ρ ε ί ν ά ξ ε π λ ύ ν η ό λ α μ α ς τ ά

ά μ α ρ τ ή μ α τ α , ό σ ο β έ β α ι α β ρ ι σ κ ό μ ε θ α σ τ ή ν π α ρ ο ύ σ α ζ ω ή .

«Α ύ τ ό τ ό φ ά ρ μ α κ ο », λ έ γ ε ι ό ιε ρ ό ς π α τ έ ρ α ς , «ό π ο τ ε κ α ί σ έ

ό π ο ι α η λ ι κ ί α κ α ί ά ν τ ό χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ η κ α ν ε ίς , ε ίν α ι π ο λ ύ

ά π ο τ ε λ ε σ μ α τ ικ ό κ α ί θ ε ρ α π ε υ τ ικ ό . Τ ό τ ε μ ό ν ο μ π ο ρ ο ύ μ ε ν ά



9 Ε ισαγω γή

ά π ο β ά λ λ ο υ μ ε τ η ν ε λ π ίδ α τ η ς μ ε τ α ν ο ί α ς , ό τ α ν β ρ ε θ ο ύ μ ε

στον

Α δ η ».

Τ ά π α ρ α δ ε ίγ μ α τ α π ο ύ ά ν α φ έ ρ ε ι γ ιά ό λ ο υ ς έ κ ε ίν ο υ ς

π ο ύ μ έ τ η ν π ρ α γ μ α τ ικ ή τ ο υ ς μ ε τ ά ν ο ια σ ώ θ η κ α ν , δ ίδ ο υ ν τ ό -

σ ο θ ά ρ ρ ο ς , κ ο υ ρ ά γ ιο κ α ί ε λ π ίδ α α κ ό μ η κ α ί σ τ ό μ ε γ α λ ύ τ ε -

ρ ο ά μ α ρ τ ω λ ό . Κ α ί έ τ σ ι τ ό ν ά π ο μ α κ ρ ύ ν ο υ ν ά π ό τ ό φ ο β ε ρ ό

κ α ί ψ υ χ ο φ θ ό ρ ο ά μ ά ρ τ η μ α τ η ς ά π ο γ ν ώ σ ε ω ς , σ τ ό ό π ο ιο μ έ

δ ά κ ρ υ α , ό ά γ ιο ς Ι ω ά ν ν η ς ό Χ ρ υ σ ό σ τ ο μ ο ς , π α ρ α κ α λ ε ί θ ε ρ -

μ ά τ ό Θ ε ό δ ω ρ ο ν ά μ η φ θ ά σ η π ο τ έ . Γ ια τ ί «τ ο ι α ύ τ η γ ά ρ ή

τ ο ϋ Θ ε ο ύ φ ιλ α ν θ ρ ω π ί α ' ο υ δ έ π ο τ ε μ ε τ ά ν ο ι α ν γ ε ν ο μ έ ν η ν ε ι-

λ ικ ρ ι ν ο ύ ς ά π ο σ τ ρ έ φ ε τ α ι ». Μ α κ ρ ι ά λ ο ι π ό ν ά π ό τ η ν ά π ό γ ν ω -

σ ΐ], «π ο ύ ε ίν α ι τ ό μ α χ α ίρ ι τ ο ύ έ χ θ ρ ο ύ , κ α ί ό σ ο υ ς ν ι κ ά μ έ

α ύ τ ό τ ο ύ ς ά π ο κ ό π τ ε ι α π ό τ η ν ε λ π ί δ α , π ο ύ ε ίν α ι τ ό σ χ ο ι ν ί

μ έ τ ό ό π ο ι ο κ ρ ε μ ό μ α σ τ ε ά π ό τ ό ν ο υ ρ α ν ό » .

Μ α ζ ί ό μ ω ς μ ' ό λ η α ύ τ η

π /ν

έ λ π ί δ α π ο ύ ε μ π ν έ ε ι σ τ ό

Θ ε ό δ ω ρ ο γ ιά τ η σ ω τ η ρ ί α τ ο υ ό σ τ ο ρ γ ικ ό ς π α τ έ ρ α ς , δ έ ν

π α ρ α λ ε ίπ ε ι ν ά τ ο ύ έ π ι σ η μ ά ν η , ό τ ι τ ίπ ο τ ε δ έ ν ε ίν α ι α γ ιό τ ε -

ρ ο , κ α λ ύ τ ε ρ ο , υ ψ η λ ό τ ε ρ ο , ά π ό τ ό ν ά ζ ή κ α ν ε ίς κ ο ν τ ά σ τ ό

Χ ρ ι σ τ ό . Τ ο ύ ά ν α φ έ ρ ε ι ά κ ό μ η ό τ ι κ α μ ι ά ώ ρ α ιό τ η τ α κ α ί

κ α ν έ ν α κ ά λ λ ο ς , ο ύ τ ε κ α ί α ύ τ ό τ η ς Ε ρ μ ιό ν η ς τ η ν ό π ο ί α

ή θ ε λ ε ν ά ν υ μ φ ε υ θ ή , δ έ ν μ π ο ρ ε ί ν ά σ υ γ κ ρ ιθ ή μ έ τ η ν ε σ ω τ ε -

ρ ι κ ή χ α ρ ά κ α ί ά γ α λ λ ί α σ η , π ο ύ π ρ ο σ φ έ ρ ε ι ό Χ ρ ι σ τ ό ς .

Μ ε τ ά ά π ' ό λ α α ύ τ ά , τ ό ά π ο τ έ λ ε σ μ α ή τ α ν ά μ ε σ ο κ α ί

λ υ τ ρ ω τ ικ ό . Ό Θ ε ό δ ω ρ ο ς έ π έ σ τ ρ ε ψ ε κ α ί π ά λ ι σ τ ό μ ο ν α χ ι κ ό

β ί ο . Κ α ί έ κ ε ί μ έ σ α σ τ ή ν ά σ κ η σ ί ] κ α ί σ τ ό ν α γ ώ ν α κ α τ ά τ ο ύ

π ο ν η ρ ο ύ π ρ ο σ ε υ χ ό μ ε ν ο ς , δ ιέ π ρ ε ψ ε σ τ ή ν ά ρ ε τ ή .

Ό ε π ίσ κ ο π ο ς Ά \π ι ο χ ε ία ς Φ λ α β ια ν ό ς έ κ τ ιμ ώ ν τ α ς μ ά λ ι-

σ τ α τ ή ν ά ρ ε τ ή τ ο υ τ ό ν χ ε ιρ ο τ ό ν η σ ε τ ό 383 π ρ ε σ β ύ τ ε ρ ο .

Κ α ί μ ί α δ ε κ α ε τ ία π ε ρ ίπ ο υ ά ρ γ ό τ ε ρ α τ ό 393 χ ε ιρ ο τ ο ν ή θ η κ ε

ε π ίσ κ ο π ο ς Μ ο ψ ο υ ε σ τ ία ς τ η ς Κ ιλ ικ ί α ς . Έ κ ε ί ά γ ω ν ίσ τ η κ ε

ε ν α ν τ ίο ν τ ω ν α ιρ ε τ ικ ώ ν κ α ί δ ι α κ ρ ίθ η κ ε γ ιά τ ή μ ε γ ά λ η

π ρ ο σ φ ο ρ ά τ ο υ , κ α θ ώ ς κ α ί γ ιά τ ό σ ι γ γ ρ α φ ικ ό τ ο υ έ ρ γ ο .

Έ γ ρ α ψ ε ά ρ κ ε τ ά έ ρ γ α , κ υ ρ ί ω ς ε ρ μ η ν ε υ τ ικ ά , α λ λ ά κ α ί δ ο -

γ μ α τ ι κ ά .

Ε ίν α ι ά π α ρ α ί τ η τ ο ό μ ω ς , ν ά ά ν α φ έ ρ ο υ μ ε ά κ ό μ η ό τ ι

σ τ ή χ ε ιρ ό γ ρ α φ η π α ρ ά δ ο σ η σ ώ ζ ε τ α ι κ ε ίμ ε ν ο μ έ τ ό ν τ ίτ λ ο



10

Ε ισαγω γή

«Θ ε ο δ ώ ρ ο υ έ κ π ε π τ ω κ ό τ σ ς ά ν τ ίγ ρ α μ μ α π ρ ό ς τ ό ν έ ν ά γ ίο ι ς

π α τ έ ρ α η μ ώ ν κ α ι ο ί κ ο υ μ ε ν ικ ό ν ό ι δ ά σ κ α λ ο ν Ι ω ά ν ν η ν τ ό ν

Χ ρ υ σ ό σ τ ο μ ο ν » , τ ό ο π ο ί ο κ α ί έ χ ε ι ά π ο δ ο θ ε ϊ σ τ η ν ε ο ε λ λ η ν ι -

κ ή σ τ η ν π α ρ ο ύ σ α ε ρ γ α σ ία .

Α ν κ α ί δ έ ν ε ίν α ι δ υ ν α τ ό ν μ έ β ε β α ιό τ η τ α ν ά ά π ο δ ε ι-

χ θ ή ό τ ι ό ν τ ω ς α ύ τ η ή έ π ισ τ ο λ ή ε ίν α ι τ ο ϋ Θ ε ο δ ώ ρ ο υ , ω σ τ ό -

σ ο ό μ ω ς «ή ε σ ω τ ε ρ ι κ ή κ ρ ιτ ικ ή β ρ ί σ κ ε ι ε ν δ ε ίξ ε ις π ε ρ ί τ η ς

γ ν η σ ι ό τ η τ ο ς α υ τ ή ς ». Σ τ ή ν έ π ι σ τ ο λ ή - ά π ά ν τ η σ η α ύ τ η , ό Θ ε ό -

δ ω ρ ο ς , ε κ φ ρ ά ζ ε τ α ι μ έ π ό ν ο ψ υ χ ή ς γ ιά τ η ν φ υ γ ή τ ο υ ά π ό

τ ό μ ο ν α σ τ ή ρ ι κ α ί γ ιά τ η ν π τ ώ σ η τ ο υ . Λ α χ τ α ρ ά τ ή ν π ρ ο η -

γ ο υ μ έ ν η ε υ τ υ χ ί α τ ο υ , ά λ λ α σ υ γ χ ρ ό ν ω ς ο μ ο λ ο γ ε ί κ α ί τ ή ν

ε ιλ ικ ρ ιν ή τ ο υ μ ε τ ά ν ο ια . Ζ η τ ε ί μ έ τ α π ε ίν ω σ η τ ίς π ρ ο σ ε υ χ έ ς

τ ω ν ά ό ε λ φ ώ ν τ η ς μ ο ν ή ς , γ ιά ν ά σ ω θ ή κ α ί ν ά ξ α ν α β ρ ή τ ό

χ α μ έ ν ο τ ο υ π α ρ ά δ ε ισ ο .

Σ τ ό τ έ λ ο ς τ ή ς έ π ισ τ ο λ ή ς , ό Θ ε ό δ ω ρ ο ς , α π ε υ θ ύ ν ε τ α ι

ιδ ι α ίτ ε ρ α σ ' έ ν α π ρ ό σ ω π ο , τ ό ό π ο ι ο α π ο κ α λ ε ί «π α τ έ ρ α κ α ί

ά δ ε λ φ ό , π ο θ ε ιν ό τ α τ ο κ α ί θ ε ο φ ιλ έ σ τ α τ ο . Κ α ί τ ό ν ο π ο ί ο π α -

τ έ ρ α ό τ α ν τ ό ν θ υ μ ά τ α ι , γ ε μ ίζ ε ι ή ψ υ χ ή τ ο υ γ λ υ κ ύ τ η τ α κ α ί

θ ά ρ ρ ο ς , γ ιά ν ά ν ικ ή ω ] τ ο ύ ς κ α κ ο ύ ς λ ο γ ισ μ ο ύ ς » . Ά π ό τ ό

ά γ α π η μ έ ν ο τ ο υ α ύ τ ό π ρ ό σ ω π ο ζ η τ ε ί π ε ρ ισ σ ό τ ε ρ η κ α τ α ν ό η -

σ η κ α ί ε π ι ε ίκ ε ι α , γ ι ά τ ή ν τ ρ α υ μ α τ ισ μ έ ν η ά π ό τ ή ν ά μ α ρ τ ία

ψ υ χ ή τ ο υ .

Μ ε ρ ικ ο ί έ ρ ε υ ν η τ έ ς ε ίδ α ν χ ω ρ ί ς ά μ φ ιβ ο λ ία σ τ ό π ρ ό σ ω -

π ο α ύ τ ό τ ό ν ά γ ιο Ι ω ά ν ν η τ ό Χ ρ υ σ ό σ τ ο μ ο . Κ α ί ε ίν α ι β έ -

β α ιο ι γ ιά τ ή ν ε ισ α γ ω γ ή σ τ ό κ ε ίμ ε ν ο τ ώ ν λ έ ξ ε ω ν «π α τ έ ρ α

Χ ρ υ σ ό σ τ ο μ ε ». Α ύ τ ό δ η μ ιο υ ρ γ ε ί κ α ί τ ίς σ χ ε τ ικ έ ς ά μ φ ιβ ο -

λ ί ε ς π ε ρ ί τ ή ς γ ν η σ ι ό τ η τ ο ς τ ή ς έ π ι σ τ ο λ ή ς , ε ά ν δ η λ α δ ή ε ίν α ι

τ ο ύ Θ ε ο δ ώ ρ ο υ τ ο ϋ έ κ π ε σ ό ν τ ο ς . Α ν ε ξ α ρ τ ή τ ω ς ό μ ω ς ά π '

ό λ α α ύ τ ά , κ α ί τ ό «ά ν τ ίγ ρ α μ μ α » α ύ τ ό , ε ίν α ι έ κ φ ρ α σ η μ ι ά ς

ε ιλ ικ ρ ιν ο ύ ς κ α ί π ρ α γ μ α τ ικ ή ς μ ε τ α ν ο ία ς . Κ α ρ π ό ς α ύ τ ή ς τ ή ς

μ ε τ α ν ο ί α ς , μ έ τ ή χ ά ρ η κ α ί τ ή ν ά γ ά π η τ ο ϋ Θ ε ο ύ , μ έ τ ίς

π ρ ο σ ε υ χ έ ς τ ο ϋ α γ ίο υ π α τ έ ρ α Ι ω ά ν ν ο υ τ ο ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ ό μ ο υ

κ α ί τ ώ ν ά δ ε λ φ ώ ν τ ή ς μ ο ν ή ς , ή τ α ν ή σ ω τ η ρ ί α τ ο ϋ Θ ε ο δ ώ -

ρ ο υ , τ ο ϋ μ ε τ έ π ε ιτ α ε π ι σ κ ό π ο υ Μ ο ψ ο υ ε σ τ ία ς .

Γ . Κ



Α Γ ΙΟ Υ ΙΩ Α Ν Ν Ο Υ Τ Ο Υ Χ Ρ Υ Σ Ο Σ Τ Ο Μ Ο Υ

Π Ρ Ο Σ Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Ν Μ Ο Ν Α Χ Ο Ν

1. Έ ά ν ήταν δυνατόν, (Θ εόδω ρε) , καί τά δάκρυα καί

οί στεναγμοί νά έκφ ρασ θοΰν μέ γράμ μα τα, (τότε) θά γέμι-

ζα τήν έπιστολή μου μ' αύτά καί θά σ οΰ τήν έστελνα. Έ γώ

όμ ω ς κλ α ίω όχι διότι φ ρο ντίζεις γιά τις πα τρικές σο υ υπ ο-

θέσ εις, άλλ ά διότι διέγρα ψ ες τόν έαυ τό σο υ απ ό τόν κα τά-

λογο τώ ν άδελφ ώ ν καί πα ρέβης έτσι τίς πρό ς τόν Χ ριστόν

υπ οσ χέσεις σου. Γ ι αύτά (λοιπόν) φ ρίττω , γι αύ τά πο νώ ,

γι αύτά φοβο ύμα ι κα ί τρέμω . Δ ιότι κα νείς δέν θά κατηγο-

ρο ύσ ε γιά λιπο ταξία έναν ιδιώ τη, εκείνο ς όμ ω ς πο ύ ήδ η

έχει κα ταταχθεί στό στρατό

2

, έάν συλληφ θή ώ ς λιποτάκτης,

(α ύτός) δια τρέχει τόν έσχατο κίνδυνο τής ζω ής του.

Φ ίλε Θ εόδω ρε, δέν είναι φ οβ ερό τό νά πέση ό πα λαι-

στής, άλλ ά (φ οβ ερό είναι), τό νά π αρ α μ είνη πεσ μ ένος κά-

τω . Ο ύτε είναι βα ρύ (επίση ς) τό νά πλη γω θή ό πολεμιστής,

άλ λά ( βα ρύ είνα ι), νά άπελπ ισ θή μετά τόν τρα υμ ατισ μ ό

του καί νά παραμ ελήση τό τραύ μα του. Κ ανείς έμπο ρος

(έπίσης) δέν έπαυσε νά ταξιδεύη έπειδή κάποτε ναυάγησε

κα ί έχασ ε τό φ ορ τίο, ά λλά ά ντίθετα (σ υνεχίζει) νά δια σ χί-

ζη καί πάλι τήν θάλασσα καί τά κύματα καί τά ά πέραντα

πελάγη, καί έτσι άνακ τά τόν προη γούμενο πλούτο. Π ολλές

φ ορές δέ, βλέπουμε καί άθλητές νά στεφ ανώ νονται μετά

1. Γιά τό πρω τότυπο κ είμ ενο στήν άρ χα ία ελληνική γλώ σσ α βλ. .1.

Ο ιιηιοΓ ίίϋΓ , ϋΰίΐπ Γ1ΐΓγΝ 08ΐ0ΓΠ €, Α ' Τ Η όο ϋο ίε, 5υ υ κ ό $

Ο ΐΓ έ η β η η ε χ ,

τόμ.

117, σσ . 46-78, Ρηπ 8 1966. (,Ι.-Ρ. Μ ί§πε,

Ρ η ί Γ ο Ι ο ξ ϊη

Ο η ε ε α , τόμ. 47, στ.

309-316).

2. Π ρβλ. Β ' Τ ιμ. 2,3.



12

Ά γ . Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοσ τόμου

άπό πολλές αποτυχίες τους

3

. Κ αί στρατιώ της επίση ς πού

εγκατέλειψ ε πολλ ές φ ορ ές την θέση του, συνέβη νά ά να-

δειχθή τελικά άρ ισ τος πολ εμισ τής κα ί νά νική ση τους

έχθρο ύς. Π ολλοί δέ άρ νηθέντες τό Χ ριστό, λόγω της σκλη-

ρότητας τω ν βασ ανιστηρίω ν, έπανόρ θω σα ν τήν ά ρνησή

τους μέ νέα ομολογία κα ί έτσι έφυγαν άπό τόν κόσμο

άφ οϋ έλαβαν τό στεφ άνι του μαρτυρίου

4

. Έ ά ν λοιπόν ό

κα θένας άπ' αυ τούς έφ θα νε στήν άπ όγνω σ η γιά τό προ η-

γούμενο τραύμα του, δέν θά άπολάμβανε ποτέ τά μετ'

έπειτα άγαθά.

Μ ή λοιπόν, φίλε (Θ εόδω ρε), μή όδηγήσης τόν έαυτό

σο υ στήν κα τασ τροφ ή π λέον, έπειδή σ έ μετακίνησ ε ό

έχθρός λίγο άπ ό τή θέση σ ου, άλ λά σ τάσ ου μ έ γενναιότητα

κ α ί επ έσ τρ εψ ε γ ρ ή γο ρ α έκ εί ά π ' όπ ο υ έφ υ γ ες. Κ α ί μ ή

θεω ρήσ ης ντροπή α ύτή τήν προ σω ρινή πληγή. Δ ιότι άν

έβλεπες στρατιώ τη νά έπισ τρέφ η ά πό τήν μάχη τραυμ ατι-

σμένος δέ θά μπορούσες νά τόν κατηγορήσης γι αύτό,

έπειδή ντρο πή θεω ρείται, τό νά ρίψ η κ α νείς τά όπ λα κα ί

νά άπο φ ύγη τή σύγκρουσή του μέ τούς έχθρούς. Ε νό σ ω

όμω ς μένει μαχόμενος, έστω κι άν βάλλεται κι άν ύποχω -

ρή πρ οσ ω ρινά, νομ ίζω , ότι κα νείς δέν θά ή ταν τόσ ο άχά ρι-

στος καί ά πειρο ς της πολεμική ς τέχνης, ώ στε νά τόν κα τη-

γορή ση π οτέ γι αύτό. Δ ιότι μόνον εκείνοι πού δέν μάχον-

ται, δέν πλη γώ νονται. Ό σ ο ι όμω ς έπιτίθενται μέ όλη τους

τήν ψ υχή κατά τώ ν εχθρώ ν, είναι εύλογο κάποτε νά τραυ-

ματισθούν καί νά πέσουν κάτω . Α ύτό έπαθες (λοιπόν) κα ί

σύ τώ ρα . Κ αί αύ τό, διότι έδειξες, ότι έπιθυμ ούσ ες διά μ ιάς

νά φ ονεύση ς τόν διάβ ολο. Ό μ ω ς έχε θάρρος" νομίζω ότι

έχεις άνά γκη ά πό λίγη νήψ η (έπα γρύπνη ση ), κα ί τότε δέ

θά μείνη ούτε ίχνος άπό έκείνο τό τραύμα, μάλλον δέ, μέ

τή χάρη τού Θ εού θά σ ύντριψ ης καί αύτή τήν κεφ αλή τού

3. Π ρβλ. Β ' Τ ίτ. 2,5.

4. Π ρβλ. Ίακ . 1,12' Α ' Π ετρ. 5,4" Π ράξ. 2,10.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν μ ο να χ ό ν

13

έχθρού

5

. "Α ς μή σέ προ βλη μα τίζη (ένοχλή ) τό γεγονό ς, ότι

συνά ντησ ες εμπό δια, ώ ς πρό ς αύτό, απ ό τήν ά ρχή.

Γ ιατί είδε ό εχθρό ς κα ί μά λιστα μ έ οξυ δέρκ εια διέβλε-

ψ ε τήν άρετή τής ψ υχής σου, κα ί συ μπ έρανε μ ετά άπ ό π ολλές

ενδείξεις, ότι θά εξελίχθη ς σ ' ένα γεννα ίο α ντίπα λο του. Κ αί

γιατί γνώ ριζε ότι μέ τήν τόσ η κ αί τέτοιου είδου ς σπο υδή πο ύ

έδειξες άμ έσω ς έναντίον του, έά ν έμενε ά πρ α κτος μ έχρι τέ-

λους, εύκολα θά τόν νικού σ ες. Γ ι αύ τό έμ εινε ά γρυ πνο ς,

έσπευσε, ύψ ω σε τό άνάσ τημ ά του έναντίον σου, μά λλον όμω ς

έναντίον τού εα υτού του, έάν θελή σ ης νά τόν ά ντιμ ετω πίσ η ς

τελικά μ έ γεννα ιότητα . Γ ιατί, ποιός δεν θα ύμ α σ ε τήν ταχεία

κα ί ειλικρινή καί θερμή μετασ τροφ ή σου στό άγαθό; Π αρ έ-

βλεψ ες τήν άπό λαυσ η τω ν εδεσμ άτω ν καί περιφ ρόνησ ες τά

πολυτελή ενδύμα τα. Κ αταπά τησ ες κά θε ίχνος ύπ ερηφ άνειας

κα ί όλη ή πρ οσ πά θειά σου (ή μ έριμνά σ ου) γιά τήν κοσ μική

σ οφ ία μ εταβλή θηκε σέ μελέτη τω ν θείω ν λόγω ν. Ό λ ες οί

ήμ έρες σου περνούσ αν μέ άνα γνώ σ εις (τω ν θείω ν λόγω ν),

όλες δέ οί νύκτες είχαν κατανα λω θεί σέ πρ οσ ευχές. Δ έν σέ

άπ ασ χόλη σα ν τότε θέματα τής εύγενική ς σου κα ταγω γής, ού-

τε οί άναμ νήσεις τού πλούτου. Θ εω ρούσ ες δέ άνώ τερο ά πό

κά θε άλλη εύγένεια , τό νά ά γκα λιάζη ς γόνα τα κα ί νά τρέχης

οτά πόδια τω ν άδελφ ώ ν. Α ύτά (όμ ω ς) λύπησα ν τόν πονηρό.

Α ύτά τόν έξήγειρα ν σέ σφ οδρή έναντίον σου μά χη. Ά λλ ά

(εύτυχώ ς) πού δέν σέ πλήγω σε ά νεπα νόρθω τα.

Έ ά ν μέν λοιπόν μετά άπ ό πολύ χρόνο ά σκή σεω ς, μ ετά

ά πό σ υνεχείς νησ τείες κα ί τήν χα μ ευνία κα ί όλη τήν άλλη

σου άσ κησ η σέ κα τέβα λε, ούτε κα ί τότε (άκ όμ η) έπρ επε νά

άπ ελπισ θής. Ίσ ω ς έλεγε όμω ς κα νείς, ότι ή ζημ ιά είναι ση-

μαντική, έπειδή ή ήττα ήλθε μετά άπό πολλούς κόπους καί

ίδρω τες κα ί νίκες. Έ π ειδή όμ ω ς αύ τό έγινε πρ ίν άκ όμ η άπ ο-

δυθής σέ μεγάλο κατ' αύτού άγώ να, τόσο μόνο κατόρθω σε (ό

πο νηρ ός), όσ ο τού νά σέ έτοιμά σ η κα λύτερα γιά τόν πό λεμο

5. Π ρβλ. Γεν. 3,15.



4 Ά γ . Ιω άννου το ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ όμ ο υ

εναντίον του. Γ ια τί ό δεινό ς πειρα τής σ οϋ έπ ετέθη κε μό λις

ήδη άναχω ροϋσες καί όχι όταν έπέστρεφ ες καί μετέφερες

όλο τό έμπ όρευμα τής άρετής. Κ αί όπω ς άκρ ιβώ ς, όταν

έπιχειρή σ η κα νείς νά φ ονεύσ η λ ιοντάρι, άφ ού τοϋ π ρο κα -

λέση μόνον εκδορές στό δέρμα, έκεΐνο μέν καθόλου δέν τό

βλά πτει, μ άλλον δε χειρό τερα τό εξαγρ ιώ νει έναντίον του

καί τό κάνει άσφ αλέστερο καί δύσκολα νά θηρευτή στό

εξής, έτσι λοιπόν κα ί ό κοινός μας εχθρός, ό διάβ ολος,

ά φ οϋ έπιχείρη σ ε νά σοϋ άνοιξη β αθ ιά πλη γή, ώ ς πρ ός αύ-

τό μέν απέτυχε, έσένα δέ, σέ έκαμε στό εξής νά έπαγρυ-

πνής καί νά νήφ ης περισσ ότερο.

2. Π ραγμ ατικά πολύ ολισθηρ ό πρ άγμ α είναι ή άνθρώ -

πινη φύση καί εύκολα πλανάται, εύκολα όμω ς καί αποχω -

ρεί άπό τήν πλάνη . Κ αί όπω ς γρήγορα πίπτει, έτσι καί

γρή γορ α έγείρεται. Γ ιατί κα ί ό μακ άρ ιος εκείνος άνθρ ω -

πο ς, τόν Δ αβ ίδ

6

λέγω τόν εκλεκτό βα σιλέα καί προφ ήτη,

ένώ είχε ήδη πο λλά κα τορθώ σ ει, δέν ξέφ υγε ά πό τίς άν-

θρώ πινες άδυ ναμ ίες, ά λλά ξένη γυναίκα έπιθύμη σε κ αί δέν

σταμ άτησ ε έω ς έδώ , γιατί έπρα ξε μέν τή μο ιχεία

7

, ένεκα

τής έπιθυμ ίας του, δ ιέπρ α ξε δέ καί φ όνο

8

έξ αιτίας (αύτής)

τής μ οιχείας. Ά λλ ά , επειδή δύο φ ορ ές πλ ηγώ θη κε, δέν

έπιχείρη σ ε νά πλη γω θή κα ί τρίτη, άλλά ά μέσ ω ς έτρεξε στό

γιατρό καί άρχισε θεραπ εία μέ τά κατάλληλα φ άρ μ ακ α.

Π οιά δέ είναι αύτά; Ν ησ τεία, δά κρυ α, θρ ήνοι, σ υνεχείς

προ σευχές, σ υχνή έξομολό γηση τής άμα ρτίας

4

. Κ α ί έτσ ι μ έ

αύτά τά φ άρ μα κα , κατέστησε τόν Θ εό εύμενή άπ έναντί

του καί αύτός έπανή λθε στήν προ ηγούμ ενη ά ξία του. Μ ετά

δέ τή μ οιχεία κ αί τό φό νο ή ειδω λολ ατρία τοϋ υίοϋ (πέτυ-

χε) κά πω ς νά έπισ κιάσ η τή μ νήμη τοϋ πα τέρα . Γ ιατί ό υίός

6. Π ρβλ. Β ' Β ασ. 11 έξ.

7. Π ρβλ. Β ' Β αα 11,3-5.

8. Π ρβλ. Β ' Β ασ. 11,14-17.

9. Π ρβλ. Ψ αλμ. 50,4.5.7.11.



Π ρ ό ς Θ εό δ ω ρ ο ν μ ο ν α χό ν

15

του, τοϋ οπ οίου τό όνομα ή ταν Σ ολομώ ν

10

, έπεσε στήν ίδια

πα γίδα , στήν όπ οία (είχε πέσ ει) κ αί ό πα τέρα ς του, κα ί γε-

νόμ ενος υπη ρέτης τοϋ θελήμ ατος τώ ν γυναικώ ν α πομ ακ ρύν-

θηκε α πό τή ζω ή τώ ν πα τέρω ν του. Β λέπεις πό σο κα κό είναι

τό νά μή έγκρα τεύεται κα νείς α πό τίς σα ρκ ικές ήδο νές, άλ-

λά νά ά νατρέπη τήν τάξη της φ ύσεω ς, κα ί ένώ είναι άνδρα ς,

νά γίνεται δούλος γυναικώ ν; 'Α π' αύτόν λοιπόν τόν Σ ολο-

μώ ντα ήταν δίκα ιο νά ά φ α ιρεθή όλο τό βα σ ίλειο" , άλ λά γιά

τήν θεοσ έβεια τού πα τέρα του, ό Θ εός επέτρεψ ε νά έχη τό

ένα έκτο αύτοϋ.

Έ ά ν μέν λοιπόν ή ένασ χόλησ ή σο υ ήταν ή ρητορική κ αί

κα τόπιν τήν παρ αμ ελούσ ες, θά σού ύπενθυμ ίσ ω τά δικασ τή-

ρια κ αί τό βήμ α κα ί τίς δάφ νες τους κα ί τήν έλευθερία νά

πα ρου σιάζεσαι δημόσ ια, θά σέ πα ρακ αλο ύσ α νά έπιστρέ-

ψ ης καί νά έργαστής γι αύτά. Ε π ειδή όμω ς άγω νιζόμα στε

γιά τή Β ασ ιλεία τώ ν ούρα νώ ν κα ί κα θόλο υ δέν μα ς ένδια-

φ έρου ν τά έπίγεια, σ ού ύπενθυμ ίζω άλ λο δικα σ τήριο κ αί

βήμα φ οβερό καί φ ρικτό. «Γιατί όλοι έμεϊς πρέπει νά πα-

ρουσ ιασ τούμ ε έμπ ροσ θεν τού βή μα τος τού Χ ριστού»

12

. Κ α ί

τότε θά κα θίση έπάνω σ' αύτό κριτής Α ύτός, πού τώ ρα άθε-

τείται άπ ό σένα. Τ ί θά πούμε τότε, πές μου; Κ αί τί θά ά πο-

λογηθούμε έάν επιμένουμε νά παραβαίνουμε τίς έντολές

του; Τ ί θά πούμε λοιπόν; Θ ά προφ ασ ισθοΰμ ε ότι άσχολού-

μ εθα μέ κο σ μ ικές φ ρο ντίδες;

Α ύτός όμω ς μάς πρόφ θασ ε καί είπε: «Τ ί θά ώ φ εληθή ό

άνθ ρω πο ς, έάν κερδήσ η όλο τόν κόσ μο, τήν δέ ψ υχήν αύτοϋ

ζημ ιω θή;

13

». Ά λλ ά θά δικαιολογηθούμ ε ίσω ς ότι άλλοι μάς

έξαπάτησαν; Ο ύτε όμω ς τόν 'Α δάμ ώ φ έλησε τό ότι πρόβαλε

ώ ς δικα ιολ ογία τή γυνα ίκα του λέγοντας, «ή γυν α ίκα , τήν

10. Π ρβλ. Γ Β αο. 11,1-10.

11. Π ρβλ. Γ' Β ασ. 11,11-13.

12. Β ' Κ ορ. 5,10.

13. Μ ατΟ . 16,26.



16


οπο ίαν έδω σες νά είναι μαζί μου, αύτη μέ άξαπάτησε»

14

.

'Α λλ' ούτε καί τήν γυναίκα ώ φ έλησε, ή όποία πρό βαλ ε ώ ς

δικα ιολ ογία τήν πονη ρία τού ό φ εω ς.

Ε ίναι φ οβερό, Θ εόδω ρε, έκείνο τό δικασ τήριο, τό

όποιον ούτε κατηγόρους χρειάζεται, ούτε μάρτυρες περιμέ-

νει. Δ ιότι «όλα είναι γυμνά κα ί τελείω ς ξεσκ επασμ ένα»

1 5

έμπρο σθεν τού Δ ικασ τού. Κ αί ό κα θένας θά είναι ύπεύθυ-

νος όχι μό νο γιά τίς π ρά ξεις του, άλλ ά κ α ί γιά τίς ένθυμ ή-

σ εις τω ν σκ έψ εω ν του. Δ ιότι εκείνος ό Δ ικα σ τής είναι κρι-

τής ενθυμ ήσ εω ν κα ί εννοιώ ν καρδιάς

1 6

.

'Α λλ' ίσω ς πρ οβά λλεις τήν άσ θένεια τής φ ύσ εω ς κα ί

τήν άδυ ναμ ία, π ρο κειμ ένου νά φ έρη ς τόν ζυγό τού Κ υρίου;

Κ αί ποία άπολο γία θά είναι αύτή πού θά μπορή νά σέ

σώ ση, άφ οΰ δέν κατόρθω σες νά φ έρης «ζυγόν χρησ τόν»

κα ί νά βασ τάσ ης «φ ορτίον έλαφ ρόν»

17

. Ε ίναι βαρύ πράγμα

καί φ ορτικό ή άνάπαυσ η ά πό τούς κόπους; Κ αί τότε πώ ς

μά ς κα λεί σ' αύτό ό Χ ριστός λέγοντας. «Ε λά τε, σ' έμένα

ό λο ι ο ί κ ου ρα σ μ ένο ι κ α ί φ ο ρ τω μ ένο ι ά π ό τά β ά σ α ν α τή ς

ζω ής καί εγώ θά σάς άναπαύσ ω (ξεκουράσω ) . Σηκώ στε

έπάνω σα ς τό ζυγό μου καί μά θετε άπό έμένα πόσ ο π ράο ς

κα ί ταπεινός είμα ι στήν κα ρδιά μου, διότι ό ζυγός μου

είναι χρηστός καί τό φ ορτίο μου έλαφ ρό»

18

. Τ ί είνα ι έλ α-

φρότερο, πές μου, άπό τό νά άπαλλαγή κανείς άπό φροντί-

δες καί ύποθέσεις καί φ όβους καί κόπους καί νά βρίσκε-

ται έκτός τώ ν κυμάτω ν τού βίου καί νά γαληνεύη (έφ ησ υ-

χάζη) σέ εύδιο λιμένα;

3. Λ έγε μου, όμω ς, τί νομίζεις (τί σοΰ φ αίνεται) πώ ς

είναι μα καρ ιστό σ ' αύτό τόν κόσμ ο; Ίσω ς, μού πεις, ή εξ-

ουσ ία καί ό πλούτος καί ή εύτυχία μ εταξύ τώ ν ά νθρώ πω ν.

14. Γεν. 3,12-13.

15. Έ βρ . 4,13.

16. Π ρβλ. Έ βρ . 4,12. Ίερ. 11,20.

17. Π ρβλ. Μ ατθ. 11,28-30.

18 . Έ νΟ ' άνοπ.



Π ρ ό ς Θ ε ό δω ρ ο ν μ ο ν α χό ν

17

Κ αί τί αθλιότερο ά πό α ύτά ύπά ρχει, όταν αύτά σ υγκρίνον-

ται πρ ός τήν ελευθερία τώ ν χριστιανώ ν; Δ ιότι ό ά ρχοντας

ύπόκ ειται στό θυμό τοϋ δήμου κα ί στίς πα ρά λογες όρμ ές

τοϋ πλήθους καί στό φ όβο τώ ν άνω τέρω ν άρχόντω ν καί

στίς φ ρο ντίδες γιά τούς ά ρχο μ ένους, κα ί έτσι ό χθεσινός

άρ χοντας γίνεται σή μερα άπ λός ιδιώ της. Κ αί αύτό συμβ αί-

νει επειδή ή ζω ή δέν διαφ έρει καθόλου άπ ό τή θεατρική

σκη νή. 'Α λλ' όπ ω ς έκεϊ άλλος μέν πα ίζει τό ρόλο τού βα σι-

λιά, άλλο ς δέ τού άρ χοντα κα ί άλλος τού σ τρατιώ τη, κα ί

ότα ν έλθη ή νύχτα, ούτε ό βα σ ιλιά ς είνα ι βα σ ιλιάς, ούτε ό

ά ρχο ντας άρ χον τας, ούτε ό σ τρατιώ της σ τρατιώ της, έτσι

κα ί τήν ήμέρα τής κρίσεω ς, ό κα θένας θά λά βη τήν ά μο ιβή

πο ύ τοϋ ά ξίζει όχι μέ βάση τήν ΐδιότητά του, άλλά άνά λο-

γα μέ τά έργα του.

Ά λλά μήπω ς όμω ς ή δόξα, ή όποία έξαφα νίζεται «ώ ς

άνθος χόρτου»

14

είναι κάτι τό τιμη τικό; Μ ήπ ω ς ό πλούτος

έξ αιτία ς τού ό πο ιου ταλα νίζονται αύτοί πο ύ τόν κα τέχουν;

«Γ ιατί, λέγει, ά λίμ ονο σ τούς πλουσ ίου ς»

20

. Κ αί πάλι, «Α λί-

μονο σ' αυτούς πού έχουν πεποίθηση στή δύναμή τους καί

κα υχώ νται γιά τήν άφ θονία τοϋ πλούτου τους»

21

. Ό χρι-

σ τιανό ς όμ ω ς ού δέποτε γίνεται ά πό ά ρχο ντας ιδιώ της, ά πό

πλούσ ιος φ τω χός, άπ ό ένδοξος άδοξος, άλλά μένει πλού-

σιος όταν φτω χεύη κ αί ύψ ώ νεται, όταν άγω νίζεται νά τα-

πεινώ σ η τόν έαυτό του. Κ αί αύτή τήν εξουσία πο ύ έχει,

δέν μπο ρεί κα νείς νά τήν καταλύσ η, ούτε άπ ό τούς άνθρ ώ -

πο υς, άλλ' ούτε κα ί άπ ό τούς άρχο ντες τής εξουσ ίας τού

κοσμοκράτορος τού σκότους

22

.

Ε ίν α ι κ α λ ό π ρ ά γ μ α ό γά μ ο ς, Θ εό δ ω ρ ε, σ υ μ φ ω νώ κ α ί

έγώ . «Τ ίμιος, λέγει, ό γάμ ος κα ί ή κοίτη ά μ ίαντος' τούς

19. Ή α 40,6 ' Α ' Π έτρ. 1,24.

20. Λ ουκ. 6,24.

21. Π ρβλ. Ψ αλμ. 48,7" Μ ατθ. 23,12.

22. Π ρβλ. Έ φ εσ. 6 ,12.



18 Ά γ .

Ιω άννου

τοϋ Χ ρυσοσ τόμου

πό ρνο υς δέ κα ί τους μοιχούς ό Θ εός θά τούς κα τακ ρίνη»

23

.

Γ ιά σένα όμω ς, νομίζω , πώ ς δέν είναι εύκολο νά έφα ρμ ό-

σης τά τού γάμ ου. Γ ιατί γι αύτόν πού έχει ένω θεί μέ τόν

ούρ άνιο Ν υμ φ ίο ( διά της μοναχικής υπο σχέσεω ς), τό νά

έγκα ταλείψ η τό Ν υμ φ ίο καί νά προσ κολη θή σέ μιά γυναί-

κα , αύ τό είναι μ οιχεία, έστω κ α ί ά ν ήθελες έσύ μ υριάκ ις

νά τό άποκα λής γάμο . Μ άλλον δέ καί άπ ό τήν μ οιχεία

τόσ ο χειρότερο, όσ ο άνώ τερος άπ ό τούς άνθ ρώ πο υς είναι

ό Θ εός. "Α ς μή σέ άπ ατά κ ανείς λέγοντάς σου, ότι δέν

άπα γόρευσε ό Θ εός τό γάμ ο. Α ύτό τό γνω ρίζω καί εγώ .

Τ όν μέν γάμ ο δέν τόν άπα γόρευσε, άλλά άπ αγόρευσ ε

όμ ω ς τήν μ οιχεία, π ρά γμ α π ού επιθυμ είς νά κ άνη ς έσύ ,

εάν θ ελήση ς, ό μή γένοιτο, νά έλθης πο τέ σέ γάμ ου κοι-

νω νία.

Κ αί γιατί άπορ είς, άν θεω ρείται ό γάμος μοιχεία,

όταν άθετεϊται ό Θ εός; "Α κουε κάτι πού δέν είναι μικρό.

Έ να ς φ όνος κάπ οτε έφ ερε δικαιοσύνη καί ή φ ιλανθρ ω πία

ύπήρξε άξιοκατάκριτη περισσότερο άπό φόνο, έπειδή έκεΐ-

νο ς μέν έγινε μέ τό θέλη μ α τού Θ εού, α ύτή δέ ά ντίθετα

πρός τό θέλημά του.

Γ ι αύτό καταλ ογίστηκ ε δικα ιοσ ύνη ύ πέρ τού Φ ινεές

24

τό ότι δηλα δή λόγχισε τήν πορ νευόμενη γυναίκα κ αί τόν

πορνεύοντα μαζί της. Τό ν δέ Σ αούλ

25

, έκείνος ό άγιος τού

Θ εού άνθρω πος ό Σαμουήλ

26

, παρ' όλο πού πενθούσε καί

πα ρα κα λού σ ε κα ί έκλαψ ε όλες τίς νύκτες, δέν κατόρθω σ ε

όμ ω ς νά τόν άπα λλά ξη ά πό τήν καταδίκη , τήν όπο ία άπ ο-

φ άσ ισε γι αύ τόν ό Θ εός, έπειδή π αρ ά τήν θέλησ η τού

Θ εού έσω σε τόν βασ ιλιά τώ ν άλλοφ ύλω ν, ό όποιος έπρ επε

νά φ ονευθή. Έ ά ν λοιπόν ή πρά ξη της φ ιλανθρω πίας κα τα-

δίκασε περισσότερο άπό τό φόνο, έπειδή δέν τηρήθηκε ή

23. Έ βρ . 13,4.

24. Π ρβλ. Α ριθ. 25,7-8.

25. Π ρβλ. Α ' Β ασ. 15,7-26.

26. Έ νθ ' άνω τ.




19

εντολή τοϋ Θ εού, γιατί απ ορ είς, έάν ό γάμ ος κα ταδικά ζε-

ται περισσ ότερο της μο ιχείας, έφ ' όσο ν άθετεϊται ό Χ ρι-

στός; Δ ιότι, όπω ς είπα κ αί στήν άρ χή, έάν ήσ ουν ά πλό ς

ιδιώ της, κανείς δέ θά σ έ μεμφ όταν γιά π αρ ά λειψ η στρα -

τιω τικής υπη ρεσίας. Τ ώ ρα ό μω ς δέν είσα ι κα θόλου κύρ ιος

τοϋ έαυ τού σο υ, διότι υπ η ρετείς ώ ς σ τρατιώ της ένα τέτοιο

βα σ ιλιά. Ά λλ ω σ τε έάν «ή γυναίκα δέν έξουσ ιάζη ή ιδία τό

σώ μα της, άλλά ό άνδρ ας της»

27

, πόσο μάλλον δέν δύναν-

ται νά είναι κύριοι τώ ν σω μάτω ν τους οί ζώ ντες γιά τό

Χ ριστό. Α ύτός όμω ς πού έχει περιφ ρονηθεί τώ ρα άπ ό σέ-

να, γνώ ριζε κα λά , ότι αύτός ό ίδιος θά είναι τότε Δ ικα -

στής.

Α υτόν νά σκέπτεσαι έξ ολοκλήρου, καί τόν ποταμό

τού πυρ ός. «Π οταμ ός, λέγει, πυρό ς έρεε έμπ ροσ θεν αύ-

τοϋ»

28

. Κ αί άκόμη . Έ ά ν παρα δοθή κανείς στό πϋρ άπό

Ε κείνο ν, δέν μπ ορεί νά περιμένη τέλος τής κολά σεω ς.

Ά λλ ά ο ί πα ρά λογες ήδονές τοϋ βίου τούτου, κα θόλου

δέν διαφ έρουν ά πό τίς σκ ιές κα ί τά όνειρα . Δ ιότι πρ ίν

άκόμη όλοκληρω θή ή άμαρτία , σβήνει ή ήδονή . Ο ί τιμω -

ρίες όμ ω ς πο ύ θά έπιβλ η θοϋ ν γι α ύτές δέν έχουν τέλος.

Κ αί τό μέν εύχάρ ιστο είναι σύντομο, τό δέ λυπη ρό αιώ νιο.

Τ ί είναι λοιπόν βέβαιο στόν πα ρόντα κόσμο, λέγε μου.

Μ ήπω ς είναι ό πλούτος, ό όποιος δέν παρα μένει πολλές

φ ορ ές ούτε μέχρι τήν δύση τού ήλίου σ τά χέρια τοϋ κα τό-

χου του; Μ ήπω ς είναι ή δόξα; Ά κο υε όμω ς κάποιον δί-

κα ιο, ό όπ οιος λέγει: « Ή ζω ή μου είναι ελαφ ρότερη τοϋ

δρομέα»

29

. Ό π ω ς λοιπόν οί δρομ είς πρίν άκόμ η σ ταμα τή-

σουν, πηδού ν έκ νέου, έτσι καί ό πλούτος πρίν άκόμ η νά

σ ταθερο πο ιη θή πετά κα ί έξαφ α νίζεται. Τ ίπο τε δέν είναι τι-

μιότερο άπό τήν ψ υχή. Κ αί αύτό τό γνω ρίζουν καί έκεϊνοι

πο ύ έφ θα σ α ν ώ ς τό έσ χατο τέρμ α τής κα κία ς. Δ ιότι τίπο τε

27. Α ' Κ ορ. 7,4.

28. Δ αν. 7,10.

29. Ίώ β 9,25.



2 0

Ά γ . Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοστόμου

δέν είναι άντάξιο τής ψ υχής, δπω ς είπε καί κά πο ιος ά πό

τούς θύραθεν ποιητές.

Γ νω ρίζω ότι έγινες πολύ ά δύνα μο ς άγω νιζόμενος κα τά

τοϋ πονηρού. Γ νω ρίζω ότι βρίσκεσα ι στό μέσον τής καμί-

νου τώ ν ήδονώ ν. Έ ά ν όμω ς πεις στόν εχθρό, ότι δέ λα-

τρεύω πλέον τίς ηδο νές σου, κα ί τή ρίζα όλω ν τώ ν κα κώ ν

σου δέν προσ κυνώ , έάν στρέψ ης πρός τά ά νω τό βλέμμ α,

θά έκτινάξη καί πάλι τήν φ λόγα ό Σ ω τήρα ς Χ ριστός, καί

έκείνους μέν πο ύ σέ εξώ θη σ αν στη φ ω τιά θά τούς κατα-

καύση

3

", σ' εσένα δέ πού βρίσκ εσαι στό μέσον τής καμ ίνου

θά στείλη νεφ έλη καί δροσ ιά κα ί πνοή σ υριστική, ώ στε ή

φ ω τιά νά μήν άγγίξη κ αν τούς λογισμ ούς σου κ α ί τή σ υνεί-

δησή σου. Π ρόσ εξε όμω ς νά μή κατακα ύση ς τόν εαυτό

σου. Δ ιότι πολλές φ ορ ές οχυρ ω μ ένες πόλ εις δέν κατόρθω -

σα ν οί πολιορκη τές νά τίς κυριεύσουν μέ όπλα κα ί μη χα-

νές άπ ' έξω , ή πρ οδο σ ία ό μω ς ένός ή δύο πολιτώ ν πο ύ

κα τοικο ύσ αν μ έσα σ' αυ τές, χω ρίς κό πο υς τίς πα ρέδω σ ε

στούς εχθρο ύς. Κ αί τώ ρα έάν κα νείς ά πό τούς λογισμ ούς

σου δέ σέ προδόσ η, τότε, καί άν άκόμη άπ ειρα τεχνάσ μα -

τα προ σκ ομ ίση ά π' έξω ό έχθρός μάταια θά τά φ έρη.

4. Μ έ τή χά ρ η το ύ Θ εο ύ είν α ι π ο λλ οί κ α ί μ εγά λ οι

έκείνοι πού συμπ άσ χουν μαζί σου, πού σέ προπ ονούν στό

στάδιο τώ ν πνευμα τικώ ν άγώ νω ν καί τρέμουν κυρ ιολεκτικά

γιά τήν ψ υχή σου, όπω ς ό άγιος τοϋ Θ εού άνθρ ω πο ς, ό

Β αλέριος, ό κατά πά ντα τιμιότατος άδελφ ός του Φ λω ρέν-

τιος, ό σοφ ός μέ τήν κα τά Θ εόν σοφ ία·

11

Π ορφ ύριος, καί

άλλοι πολλοί. Ό λο ι αύτοί θρηνούν καθημερινά γιά σένα

καί δέν έπαυ σα ν νά προσεύχονται (συνέχεια). Θ ά είχαν δέ

επιτύχει άπ ό κ αιρό αύτά πο ύ ζητούν (προ σ ευχόμενοι), έάν

καί σΰ είχες άπομ ακρυνθεΐ έστω καί λίγο άπό τά χέρια

τού έχθρού. Π ώ ς λοιπόν νά μή είναι παρά λογο, οί άλλοι

μέν νά μήν άπελπίζονται ούτε καί τώ ρα γιά τή σω τηρία

30. Π ρβλ. Δ αν. 3,22. 49-50.

31. Π ρβλ. Α ' Κ ορ. 1,24.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν μ ο ν α χ ό ν

21

σου καί νά εύχονται νά αποκτήσ ουν εξ ολοκλήρου (π άλι)

τό μέλος τής άδελφ ότητός τους κα ί σύ, επειδή έπεσες μ ία

φ ορά , νά μή θέλης νά σηκω θής, άλλά νά (έξακο λουθής) νά

μένης πεσμ ένος κά τω κα ί σχεδόν νά βοά ς πρό ς τόν εχθρό,

σ φ άζε, κτύπα, μή λυπηθής τίποτε. «Μ ήπω ς αύτός πο ύ έπε-

σε δέν πρέπει (άμέσω ς) νά σηκω θή;

32

». Α ύτό τό λέγει ό

θείος λόγος. Σ ύ όμω ς άντιμά χεσα ι πρ ός αύτόν καί άντιλέ-

γεις. Δ ιότι νά ά πελπ ισ θή κ ά πο ιος πού έχει πέσ ει, δέν ση-

μα ίνει τίποτε άλλο, πα ρά , ότι αύτός πού έπεσε δέν μ πορεί

νά σηκω θή .

Π αρα καλώ , μήν άδικήση ς τόν έαυτό σου, Θ εόδω ρε.

Μ ή μάς γεμίση ς μέ τόση οδύνη. Δ έν τά λέγω αύτά τώ ρα

πού δέν είσαι άκόμη είκοσι έτώ ν, άλλά καί στά έσχατα

γη ρα τειά ά ν είχες ύπο σ τεΐ αύτή τήν πτώ ση , άφ ού είχες κα -

τορθώ σει πολλά καί είχες ζήσει κατά Χ ριστόν όλη σου τή

ζωή-

13

, ούτε κα ί τότε θά ήταν φ ρό νιμ ο νά άπ ελπισ τής, ά λλά

νά φ έρης στή σκέψ η σου τό ληστή πού δικα ιώ θηκ ε έπά νω

στό σταυρό

34

, καί τούς έργάτες τής ένδεκά της ώ ρας

35

, οί

όπο ιοι έλαβαν τό μισθό όλης τής ήμ έρας. Ό π ω ς δέ, δέν

είναι καλό νά ά πελπίζονται έκεϊνοι πού έπεσα ν στό έσχα-

το τέρμα, έάν σκέπτονται μέ σω φ ροσ ύνη, έτσι δέν είναι

άσ φ αλές νά τρέφο νται μέ αύτή τήν έλπίδα κα ί νά λέγουν,

ότι τώ ρα μ έν άς άπο λαύσ ουμ ε τά εύχάριστα (τά τερπ νά)

τού βίου, μ ετά δέ, άφ ού κ οπ ιάσ ου μ ε λίγο, τότε θά λάβ ουμ ε

τήν άμοιβή όλου τού χρόνου. Δ ιότι θυμά μα ι πού έλεγες

πολλές φ ορές, ότι πολλοί σέ πα ρέσυ ρα ν μέ λόγια πο νηρά,

ότα ν φ οιτούσ ες στίς σ χολ ές.

Τ ί λοιπόν; Έ ά ν στό σύντομο α ύτό χρόνο δέν τελείω σα

καλά τόν βίο, πώ ς θά άπ έλθω (θά πά ω ) πρός αύτόν πού

32. Ίερ. 8,4.

33. Π ρβλ. Β ' Τ ιμ. 3,12.

34. Π ρβλ. Λ ουκ. 23,43.

35. Π ρβλ. Μ αιθ. 20,9.



22

Ά γ . Ιω άννου το ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ ό μ ο υ

είπε: «Μ ήν άργής νά έπιστρέψ ης στόν Κ ύριο, καί μή άνα -

βάλλης άπό ήμερα σέ ημέρα

31

· ». Α π ό κ τη σ ε κ α ί π ά λι α ύ τό

τό λογισμό κα ί νά φ οβά σα ι τόν κλέφτη

37

. Δ ιότι ό Χ ριστός

έτσι καλεί (ονομ άζει) τήν έξοδό μ ας άπό τόν παρό ντα κό-

σμ ο, έπειδή δέν γνω ρίζουμ ε πότε θά γίνη. Σ κέψ ου τίς

φ ρο ντίδες τού βίου, τίς προ σ ω πικές κ α ί τίς κοινές, τού ς

φ όβο υς τω ν άρχόντω ν, τό φ θόνο τω ν πολιτώ ν, τόν κ ίνδυνο

πού ύπά ρχει επάνω άπ ό τά κεφ άλια μ ας πολλές φ ορές μέ-

χρις έσ χάτω ν, τούς κόπ ου ς, τίς ταλ α ιπω ρίες, τίς δο υλ οπ ρε-

πεΐς κο λα κείες, πού δέν ταιριάζου ν κα ί σ' αύ τούς ά κό μη

τούς άξιοπρ επείς δούλους, καί ότι ό καρπό ς αύτώ ν τώ ν

πόνω ν τελειώ νει έδώ . Τ ί φ οβερότερο άπό αύτό θά ήταν

δυνατόν νά ύπά ρξη; Π ολλοί μάλιστα συνέβη νά μήν άπο -

λαύσουν ούτε έκείνα πού μέ πολύ κόπο άπέκτησαν, άλλά

άφ ού ξόδεψ α ν τή νεότητά τους σέ κόπους καί κινδύνους,

καί όταν πίστεψ αν ότι θά άπ ολά μβ ανα ν πλέον τούς κόπους

τους, έφ υγα ν γιά τήν άλλη ζω ή, χω ρίς νά π άρ ου ν τίποτε

μα ζί τους. Κ αί όχι άδ ικα . Δ ιότι, έάν κανείς, μετά ά πό π ολ-

λούς κινδύνου ς τούς όπ οιου ς ύπ έμεινε καί πολ λού ς πολέ-

μους πού έκαμ ε, μόλις κα ί μετά δυσκολ ίας μπο ρεί μέ παρ-

ρη σ ία νά ίδή τόν έπ ίγειο β α σ ιλιά, π ώ ς θά μ πο ρέσ η νά άτε-

νίση μέ πα ρρ ησ ία τόν ούρ άνιο, ά φ ού σ έ όλη του τή ζω ή

έζησε κα ί υπη ρέτησ ε άλλο βα σιλιά;

5. Θ έλεις νά σ ού ά να φ έρω κα ί τίς φ ρο ντίδες της οικο-

γένεια ς, όσ ες έχει γιά τή γυνα ίκα του, τά πα ιδιά κα ί τούς

ύπη ρέτες; Ε π ώ δυ νο είναι νά μήν άποκτήση πα ιδιά, άλλά

έπίσης έπώ δυνο καί νά άποκτήση. Τ ό μέν πρώ το φ ανερώ -

νει ότι άδικα ήλθε στό γάμ ο, τό δέ δεύτερο, ότι ύπομ ένει

πικρ ή δουλεία. Α ρρ ώ σ τησ ε τό πα ιδί, ό φ όβο ς είναι μεγά-

λος. Έ φ υγ ε γιά τήν άλλη ζω ή νήπιο, τό πένθος είναι άπ α-

ρη γόρη το. Κ αί γιά τά διά φ ορ α σ τάδια της ήλ ικίας τώ ν πα ι-

διώ ν διαφ ορ ετικές είναι οί φ ροντίδες γι αύτά, καί πολλο ί

36. Π ρβλ. Σ.Σ ειρ. 5,7.

37. Π ρβλ. Μ ατθ. 24,43.




23

ο ί φ ό β ο ι κ α ί ο ί κ ό π οι. Ε ίν α ι φ ο β ε ρ ό νά λ ά βη κ α νείς γυ -

ναίκα φ τω χότερη άπ ' αυτόν, φ οβ ερό είναι επίση ς νά λάβ η

κα ί πιό πλού σ ια. Δ ιότι τό μεν ένα ζημ ιώ νει τόν άνδρ α σ τήν

περ ιου σ ία , τό δέ άλλ ο στήν έλευθερ ία του κα ί στήν ιδιότη-

τα του ώ ς κυ ρίου τής οικο γένειας. Τ ί νά π ή κα νείς κα ί γιά

τίς μο χθηρίες τώ ν ύπη ρετώ ν; Ζ ω ή είναι λοιπόν αύτή, Θ εό-

δω ρε, νά χω ρίζεται μία ψ υχή σέ τόσα μέρη, νά ύπ ηρετή

τόσου ς, νά ζή γιά τόσο υς, καί γιά τόν έαυτό της ποτέ; 'Α λ-

λά τίποτε άπ ό αύ τά δέν ύπ άρ χει στήν δική μ ας ζω ή, φ ίλε

Θ εόδω ρε, καί ώ ς πρός αύτό σέ τόν ίδιο έπικαλούμαι ώ ς

μ ά ρτυρ α. Δ ιότι, όταν γιά λ ίγο χρό νο ( πο ύ έζησ ες στό

άσ κητήριο) προσ πάθ ησ ες νά άπαλ λαγής άπό τά κύμ ατα

τού βίου, γνω ρίζεις πόση εύφ ροσύ νη καί χαρά άπο λάμ -

βανες.

Γ ιατί δέν είναι, δέν είναι ελεύθερο ς κα νείς, π α ρά μό-

νον έκεϊνος πο ύ ζή γιά τό Χ ριστό. Α ύτός έχει άνεβεί

υπερά νω όλω ν τώ ν κακώ ν. Ό τα ν (λοιπόν) κάποιος δέ θέ-

λη νά βλά ψ η ό ίδιος τόν έαυ τό του, κα νείς άλλο ς πο τέ δέ

θά κατορθώ ση νά πρά ξη τούτο, άλλ' είναι άπρό σβλη τος.

Α ύτός δέν ύπο φ έρει άπ ό λύπη γιά τήν άπώ λεια τώ ν χρη-

μάτω ν. Κ αί αύτό διότι έμαθε ότι «τίποτε δέ φ έραμε σ τόν

κόσ μο αύτό. Ε ίναι λοιπόν φ ανερ ό ότι τίποτε δέν θά μ πο-

ρέσουμε νά πάρο υμ ε μαζί μας κα ί κατά τήν έξοδό μας άπ'

αύτόν»

38

. Α ύτός, (ό άνθρω πος τού Χ ριστού), δέν κατατρώ -

γεται άπό τόν πόθο τής τιμής καί τής δόξας. Δ ιότι έμαθε

ότι «τό πολίτευμά μας υπά ρχει στόν ουρανό»

39

. Δ έν λυπά-

ται όταν κά πο ιος τόν ύβ ρίζει, ούτε πα ρο ξύνεται μέ τά κτυ-

πήμ ατα. Γιά τό χριστιανό ύπά ρχει μία καί μόνη συμ φ ορά,

τό νά προ σκρ ούσ η σ τό θέλημα τού Θ εού

40

. Ό λα τά άλλα ,

όπω ς ή άπώ λεια χρημ άτω ν, ή στέρηση τής πατρίδας, καί ό

κίνδυνος ύπ έρ τώ ν έσχάτω ν, ούτε κά ν (όλα αύ τά) μπ ορούν

38. Α ' Τ ιμ. 6,7.

39. Φ ιλιπ. 3,2 0.

40. Π ρβλ. Φ ιλιπ. 1,21.



24


νά θεω ρηθούν ώ ς δεινά. Κ αί αύτό πού φ οβούνται όλοι,

δηλ. τήν μετάβαση άπό τόν παρόντα στόν άλλο κόσμο, γιά

τό χρισ τια νό α ύτή ή μετάβ ασ η είναι εύχάρισ τη π ερισ σ ότε-

ρο άκόμ η κα ί άπ ό τή ζω ή. Δ ιότι, όπω ς όταν παρα τηρή κά-

ποιος τή θάλασ σα ά νεβα σμ ένος σέ ύψ ηλό βρά χο καί βλέ-

πει ότι ά πό τούς ταξιδεύοντες σ' αύτή, άλλοι μέν κα ταπον-

τίζονται άπό τά κύματα, άλλοι δέ προσ αράσ σουν σέ σκο-

πέλους, άλλοι πάλι κατευθύνονται άλλού καί άλλοι νά με-

ταφ έρονται ώ σά ν νά είναι δέσμιοι τής φ ορά ς τού άνέμου,

κα ί πολλοί έπίση ς νά καταποντίζονται, πολλοί δέ νά φ έ-

ρονται έπά νω σέ μία σα νίδα ή έπά νω σέ ένα ά ντικείμενο

τού πλοίου, καί οί μέν άντί πλοίου κα ί πηδα λίου νά χρησι-

μο ποιούν μ όνο τά χέρια τους κα ί άλλοι νά έπιπλέουν νε-

κροί, καί όλα αύτά πού βλέπει νά μ οιάζουν μέ μιά πολύ-

μορφη καί πολυπρόσω πη συμφ ορά , έτσι άκριβώ ς καί αύτός

πού ύπη ρετεί τό Χ ριστό

41

, χω ρίζει τόν έαυτό του άπ ό τήν

ταρα χή καί τά κύματα τής ζω ής καί κάθεται πλέον σέ

άσ φ αλή καί ύψ ηλό τόπο. Γιατί, τί άσ φ αλέστερο καί ύψ ηλό-

τερο (ύπ άρ χει) ά πό τού νά έχη κα νείς μία κα ί μόνη φ ρον-

τίδα, (δηλα δή) πώ ς νά άρέση σ τό Θ εό;

42

Ε ίδες, Θ εόδω ρε, τά ναυάγια πού ύφ ίστανται αύτοί

πού ταξιδεύουν σ' αύτή τήν θάλασσα; Γι αύτό σέ παρακα-

λώ , άπόφ ευγε τό πέλαγος, άπ όφ ευγε τά κύματα καί άνέβα

σέ τόπο ύψ ηλό , άπ ό όπ ου τίποτε δέν είναι δυνα τόν νά σέ

π α ρ α σ ύ ρ η στή ν σ υ μ φ ο ρ ά . Υ π ά ρ χ ε ι ά νά σ τα σ η , Θ εό δ ω ρ ε,

ύπ άρ χει κρίση , μάς περιμ ένει φ οβ ερό κριτήριο, όταν εξέλ-

θουμε άπό τόν παρό ντα βίο. «Ό λοι εμείς πρέπει νά στα-

θούμ ε στό βή μα τού Χ ριστού»

43

. Δ έν έχει εξαγγελθεί μά-

ταια ή άπ ειλή τής γέεννας, δέν έχουν ετοιμα σθ εί άσ κο πα

τόσ α ά γαθά . Σ κιά, κα ί τής σκ ιάς εύτελέστερα είναι τά

πρ άγμ α τα αύ τού τού βίου, γεμά τα μέν μέ πολλούς φ όβο υς,

41. Π ρβλ. Β ' Τιμ. 2,3.

42. Π ρβλ. Α ' Κ ορ. 7,32.

43. Ρω μ. 14,10.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν μ ο να χ ό ν

25

μέ πολ λού ς δέ κινδύνο υς, κα ί μέ τήν χείρισ τη δουλ εία. Μ ή

λοιπόν χάσ ης καί έκείνον καί τούτο τόν κόσμο. Έ νώ είναι

δυνατόν, έάν ήθ ελες, νά κερδίση ς καί τούς δύο. "Ο τι δέ

καί στόν πα ρόντα κόσμο θά έχουν ώ φ έλεια (κέρδος) όσοι

ζούν κατά Χ ριστόν, αύτό τό διδάσκει καί ό ά πόστολος

Π αύλος καί λέγει. «Έ γώ δέ, φ ροντίζω γιά σά ς»

44

. Κ α ί πά -

λι «Τ ούτο δέ τό λέγω πρό ς τό συμ φ έρον σας»

45

. Β λέπεις

λοιπόν, Θ εόδω ρε, ότι καί έδώ είναι ανώ τερος άπ ό τόν έγ-

γα μ ο αύ τός πο ύ μ εριμ νά τά τού Κ υρίου;

46

Δ έν είναι δυνα-

τόν όταν μεταβή κα νείς έκεί νά μ ετανοήσ η. Κ ανένας άθλη-

τής όταν άποχω ρήσ ουν οί συναθλητές του καί διαλυθούν οί

θεατές δέν μπορεί νά άρχίση πάλι τόν άγώ να. Α ύτά νά

σκ έπτεσαι πάντοτε καί έτσι θά σύντριψ ης τό οξύτατο μα-

χαίρι τού έχθρού, μέ τό όπο ιο φο νεύει πολλούς. Κ αί αύτό

τό μαχα ίρι του είναι ή άπ όγνω ση , ή όπο ία ό σο υς νικά τούς

άπ οκό πτει ά πό τήν έλπίδα. Α ύτό τό όπλο τού έχθρού είναι

ισχυρό καί όσ ους συλλάβει δέν τούς έξουσ ιάζει (μέ άλλο

τρόπο) παρά μόνο μέ αύτό τό δεσμό, τόν όποιον, έάν θέ-

λουμ ε, μέ τή χάρ η τού Θ εού, μ πορο ύμε τάχιστα νά τόν

διαρρήξουμε.

6 . Γνω ρίζω , (Θ εόδω ρε) , ότι έχω ξεπεράσει τά όρια

τής έπιστολής, κα ί σού ζητώ συγνώ μη . Α ύτό δέν τό έκαμα

θελημα τικά, άλλά ά ναγκαζόμ ενος άπό τή λύπη καί τήν

άγάπη μου, ένεκα τής όποιας έπίεσα τόν έαυτό μου νά σού

γρά ψ η αύτή τήν επιστολή, ένώ πο λλοί μέ έμπό διζαν καί

μού έλεγαν: «Π αύσ αι νά ματαιοπονής καί νά σπείρης έπά-

νω στίς πέτρες»

47

. Α ύτά μού έλεγαν πολλοί. Έ γώ όμω ς δέν

άκο υσα κ ανένα. Κ αί είπα στόν έαυτό μου, ύπά ρχει έλπίδα,

Θ εού θέλοντος, νά ώ φελήση σέ κάτι αύτό τό γράμμ α. Έ ά ν

όμ ω ς συμ βή α ύτό πού ά πευχόμα στε, τουλά χιστον κα νείς δέ

44. Α ' Κ ορ. 7,28.

45. Α ' Κ ορ. 7,35.

46. Π ρβλ. Α ' Κ ορ. 7,32. 34.

47. Π ρβλ. Μ ατθ. 13,5.



26

Ά γ . Ιω άννου το ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ όμ ο υ

θά μ πορή νά μέ κατηγορήση ότι σιώ πησα . Κ αί δέν θά εί-

μα στε χειρότεροι ά π' αυτούς πού ταξιδεύουν στη θά λασ σ α,

οί όπ οιοι όταν ιδούν τούς ομ οτέχνους τους, τώ ν όπο ιω ν τό

πλοίο έχει διαλυθεί άπ ό τή βία τώ ν κυμά τω ν καί τώ ν άνέ-

μω ν, νά φ έρονται έπάνω στίς σα νίδες, άμ έσω ς κα τεβάζουν

τά ιστία κα ί ρίχνου ν τίς ά γκυ ρες κα ί άφ ού εισ έλθουν σ έ

άκ άτιον, έπιχειρού ν νά σώ σου ν άγνω στους άνθρ ώ πο υς,

τούς όποιους άνα γνω ρίζουν μόνον άπ ό τή συ μφ ορά τους.

Έ ά ν, οί ναυα γοί δέν θέλουν τή σω τηρία τους, κανείς δέ

θά μ πορέση νά κατηγορήσ η έκείνους πού προ σπ άθη σα ν νά

τούς σώ σουν. Α ύτά άπ ό έμάς. Π ιστεύουμε δέ, ότι μέ τή

χάρη τού Θ εού, θά άνταποκρ ιθής καί σύ πρός αύτά κα ί θά

σέ ξαναδούμε νά διαπρέπης στήν πνευματική άγέλη τού

Χ ριστού

4

*. Ε ίθε (μ α κά ρι), ά γαπ ητέ μ ου, μέ τίς εύχές τώ ν

Α γίω ν νά σέ δεχθούμ ε καί πά λι, πολύ σύντομα , ύγιαίνον-

τα τήν άλη θινή ύγεία. Έ ά ν ύπ άρ χη έκ μέρους σου κά ποιος

λόγος νά μ άς πή ς κάτι κα ί δέν μά ς έχεις λησ μονήσ ει έντε-

λώ ς, έχουμ ε τήν άξίω σ η νά μά ς στείλης άπ άντησ η. Δ ιότι

πολ ύ θά μ άς εύφ ρά νη ή έπιστολή σου . Ή δέ τελειότητά

σου, έάν άκόμη περισσ ότερο μπορή νά κ ατανοήση αύτά,

τότε καί έμάς θά ώ φελήση καί άν μάς γράψ η καί άν προσ-

εύχεται. Σ ού εύχόμ εθα νά ύγιαίνης έν Κ υρίω . Α μ ή ν.

48. Π ρβλ. Ίω άν. 10,16.



Α Γ ΙΟ Υ ΙΩ Α Ν Ν Ο Υ Τ Ο Υ Χ Ρ Υ Σ Ο Σ Τ Ο Μ Ο Υ

Π Ρ Ο Σ Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Ν Ε Κ Π Ε Σ Ο Ν Τ Α

1. «Π οιός θά δώ ση νερό στό κεφάλι μου καί στά μά-

τια μου πη γές δακρύω ν;»

2

. Ε ίναι έπίκα ιρο α ύτό νά τό α να-

φ έρω τώ ρα καί έγώ καί μάλιστα πολύ περισσ ότερο άπ ' ό ,τι

τότε έκεϊνος ό προφ ήτης. Δ ιότι άν καί δέν πρόκειται νά

πενθήσ ω πολλές πόλεις, μήτε έθνη ολόκλη ρα, θά θρη νήσ ω

όμ ω ς γιά ψ υχή, ή όπο ία είναι άντάξια πολλώ ν τέτοιω ν

έθνώ ν, μάλλον δέ, (είναι) καί τιμιότερη ά π' α ύτά. Έ ά ν μ ά-

λιστα «ένας άνθρω πος πού πράττει τό θέλημ α τού Θ εού

είναι καλύτερος άπό μύριους παρ άνομ ους»

3

, ά ρ α κα ί σ ύ

ήσ ουν κα λύτερος πρ οη γουμ ένω ς άπ ό τίς μυρ ιάδ ες τού ιου-

δαϊκού έθνους. Ώ σ τε κανείς δέ θά μπ ορού σε νά μέ κατη-

γορήσ η τώ ρα, έάν άφ ιέρω να περισσ ότερους θρήνους άπ ό

έκείνους πο ύ άφ ιέρω σ ε ό προφ ήτης κι ά ν έκλα ιγα μέ

όδυρμο ύς. Δ ιότι δέ θρηνώ γιά τήν ολοκληρω τική κατα-

στροφ ή κά πο ιας πόλεω ς, ούτε γιά τήν αιχμα λω σία πα ρά νο-

μω ν άνδρώ ν, άλλά θρηνώ γιά τήν έρήμω ση ιερής ψ υχής

καί τήν κατεδάφ ιση καί τόν άφ ανισμ ό χριστοφ όρου ναού

4

.

Δ ιότι, έά ν τό κά λλο ς (τή σ ύνεσ η) τής διά νο ιά ς σου , τό

1. Γ ιά τό πρα>τότυπο κείμ ενο στήν α ρχα ία έλληνική γλ ώ σσ α βλ. }.

Ο υιηοΓ ίϊεΓ, .Ιοίΐη Ο ιιγχοκ Ιοπ ιε, Α ' Τ Η έοάοΓ ε, 5ο υ κ έ $ Ο ικ ίίε η η ε ε , τόμ.

117, σσ. 80-218, Ρ ;ιιϊχ 1966. (λ -Ρ . Μ ί§ηε,

Ρ α ίΓ ο Ι ο β ία

Ο η ια α , τόμ. 47, στ.

277-308).

2. Ίερ. 8,23. (9,1).

3. Σ .Σ ειρ. 16,3.

4 . Π ρβλ . Α ' Κ ορ . 3 ,16 .



2 8

Ά γ . Ιω άννου το ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ ό μ ο υ

όπ οιο τώ ρα ό σ ατανά ς έχει κα ταφ λέξει, τό έγνώ ριζε κα-

νείς τότε πο ύ έλαμ πε άκό μ η, δέ θά σ τέναζε άφ ού θ ά ά να-

γίνω σ κε τούς θρήνου ς τού προφ ήτη καί θά είχε ακού σει

ά π' α ύτόν, ότι βα ρβα ρικά χέρια μόλυναν τά "Α για τώ ν

Α γίω ν

5

καί άφ ού άναψ αν φω τιά κατέκαψ αν τά πάντα, τά

Χ ερο υβ ίμ , τήν κιβω τό, τό ίλα σ τήριο, τίς πλά κες τίς λίθινες,

τή στάμνα τή χρυσή, γιατί αύτή ή παρ ούσ α συ μφ ορά είναι

πικρότερη έκείνης τόσο, όσο τιμιότερη άπό έκείνα ήταν τά

σύμ βολα πού φ υλάσ σονταν στή ψ υχή σου. Α ύτός ό ναός

(τής ψ υχή ς σου) είναι άγιότερος ά πό έκεΐνον, τόν ιουδ αϊ-

κό. Δ ιότι δέν έλαμπε άπό χρυσό καί άργυρο, άλλά ά πό

αύτή τή χάρη τού "Α γίου Π νεύματος καί αντί τώ ν Χ ερου-

βίμ κα ί τής κιβω τού είχε μέσα του τό Χ ριστό κα ί τόν Π α-

τέρα του καί τόν Π αρά κλητο.

Τ ώ ρα όμω ς δέ λάμπει πλέον. Ε ίναι έρημος καί γυμνός

άπ ό εκείνο τό κάλλος καί έκείνη τήν εύπρέπεια. Κ αί άφ ού

έχασ ε έκεϊνο τό θείο καί άνέκφ ρα σ το στολισμ ό, έχει έρη-

μω θεί πλέον άπ ό κάθε φύλαξη καί άσ φ άλεια. Κ αί δέν έχει

μ είνει ούτε πό ρτα ούτε μο χλός ά σ φ α λείας, άλλ' είναι άνο ι-

κτός (ό ναό ς τής ψ υχής σου) σέ όλους τούς ψ υχοφ θόρ ου ς

κα ί αισχρούς λογισμ ούς. Κ αί έάν θελήσουν νά είσορμ ή-

σ ου ν μ έσα σ ου οί λογισ μ οί, είτε τής ά λα ζονεία ς είτε τής

πο ρνείας είτε τής φ ιλα ργυρίας ή καί άλλοι περισ σ ότερο

άκ άθ αρ τοι άπ ό αύτούς, κα νείς δέ θά ύπά ρξη νά τούς έμ-

ποδίση. Π ροηγουμένω ς όμω ς, καθώ ς ό ούρανός είναι άβα-

τος (άπρ οσ πέλαστος) άπ ' όλα αύτά, έτσι καί ή καθα ρότητα

τής σκ έψ εώ ς σου ή ταν άπρο σπ έλαστη ά πό αύτές τίς άδυ-

ναμίες.

Κ αί ίσω ς σέ μερικούς, οί οποίοι βλέπουν τώ ρα τήν

ερήμω ση καί τήν καταστροφ ή σου, φα νώ ότι λέγω άπίστευ-

τα πράγμα τα. Γι αύτόν άκριβώ ς τό λόγο οδύρομαι καί

πενθώ καί δέ θά παύσω νά τό κάμω αύτό, έω ς ότου σέ

5. Π ρβλ. Έ βρ. 9,4-5.



Π ρ ό ς Θ ε ό δω ρ ο ν έκ π ε σ ό ντα

29

ιδώ καί πάλι στήν κατάσ τασ η τής λαμπ ρότητας, στήν ό ποία

ήσουν προηγουμένω ς. Μ ολονότι δέ αύτό φα ίνεται άδύνατο

στούς άνθρώ πους, στό Θ εό όμω ς τά πά ντα είναι δυνατά

6

.

Δ ιότι αύτός είναι «ό όποιος έγείρει άπ ό τής γής τό φ τω χό,

κα ί άπ ό τής κο πρ ίας τόν πένητα, γιά νά κα θήσ η α ύτός μα-

ζί μέ τούς άρ χοντες, μέ τούς άρ χοντες τού λαο ύ του»

7

.

Α ύτός είνα ι, ό ό πο ιος « κα θισ τά τήν σ τείρα σ τήν ο ΐκο -

γένειά της ώ ς μη τέρα , πού εύφ ρα ίνετα ι γιά τά π α ιδιά

της»

Χ

. Μ ή λοιπό ν άπ ελπισ θή ς γιά τήν μεταβ ολή αύτή τήν

άρ ισ τη. Γ ιατί έάν ό διάβ ολο ς έδειξε τέτοια δύναμ η, ώ στε

άπ ό έκείνη τήν κορυ φ ή κ αί άπ ό έκείνο τό ύψ ος τής άρ ετής

όπου ήσουν, νά σέ φέρη στά βάθη τής κακίας, πολύ περισ-

σότερο θά μπορέση ό Θ εός νά σέ έπαναφ έρη καί πάλι

στήν πρώ τη έκείνη παρρησ ία. Κ αί όχι μόνο νά σέ έπανα-

φ έρη, άλλά καί νά σέ κάμη μ ακα ριότερο άπ ό πρίν. Π ρόσε-

χε μό νο νά μ ήν άπ ελπισ θή ς ούτε νά έγκα ταλείψ ης τήν τό-

σο χρήσ ιμη ελπίδα γιά σ ένα, ούτε νά πά θη ς ό,τι πα θα ίνου ν

οί άσ εβείς (άπ ιστοι). Γιατί συ νήθω ς δέν είναι τό πλήθο ς

τώ ν άμ αρτιώ ν πού οδηγεί κάπ οιον στήν άπό γνω ση , άλλά

αύτό συ μβ αίνει όταν έχη κανείς άσεβή ψ υχή. Γ ιά τούτο ό

Σ ολομώ ν δέν είπε άπλώ ς ότι κα θένας «ό όποιος έχει πε-

ριέλθει σέ βάθο ς κα κώ ν κα ταφ ρονεί»", άλλά μό νο «ό άσ ε-

βής»

10

. Έ πειδή α ύτό τό πά θος τής άπ ογνώ σεω ς άνήκει μό-

νο σ ' έκέινους, δηλαδή τούς άσ εβείς, όταν αύτοί φ θάσ ουν

βέβαια σέ μεγάλο βάθος κακίας.

Κ αί τό βά θος τής κα κίας είναι έκείνο τό όπο ίο δέν

τούς άφή νει νά άνανήψ ουν καί νά έπανέλθουν έκεί άπ '

όπου έξέπεσα ν. Δ ιότι αύτός ό άκά θαρ τος λογισμ ός, ό

όπο ιος σάν ζυγός, κάθεται έπά νω στόν αύ χένα τής ψ υχής

6. Π ρβλ. Μ ατθ. 19,26.

7. Ψ αλμ. 112,7-8.

8. Ψ αλμ. 112,9.

9. Π αρμ. 18,3.

10. Έ νΟ ' άνω τ.



30


καί τήν αναγκά ζει νά σκύβη πρός τά κάτω , έτσι ώ στε νά

τήν έμπ οδίζη νά ά ναβ λέψ η πρ ός τό Δ εσπότη της. Κ αί είναι

γνώ ρισμ α μ όνον γενναίου καί άξιοθαύμα στου ά νθρώ που

νά σ ύντριψ η α ύτό τό ζυγό καί τό δήμιο πού κά θεται έπάνω

του, νά τόν άποδιώ ξη (νά τόν άποκρούση) κα ί νά ά ναφ ω -

νήση τά λόγια τού προ φ ήτη: « Ό π ω ς τά μά τια της δούλης

είνα ι σ τρα μ μ ένα σ τά χέρια της κυ ρία ς της, κα τά τόν ίδιο

τρόπο καί τά μ άτια μας πρέπει νά είναι στραμμένα πρός

τόν Κ ύριο καί Θ εό μας, έω ς ότου νά μάς λυπηθή. Έ λέη-

σόν μας, Κ ύριε, έλέησ όν μας, διότι έχουμε κορεσθεί άπ ό

τήν πολλή έξουδένω ση »

11

. Α ύτή ή διδασ κα λία είναι πρά -

γμα τι θεία κα ί είναι άκό μη της ύπέρτατης φ ιλοσ οφ ίας δί-

δαγμ α. «Έ νεπλή σθ ημ εν, λέγει, έξουδενώ σεω ς»

12

κ α ί έχο υ-

με ύποστεΐ άπ ειρα δεινά. 'Α λλ' όμω ς δέ θά παύσ ουμε νά

ύψ ώ νουμ ε τό βλέμμα πρό ς τόν Θ εό, ούτε νά έπιζητούμε

τήν έκπλήρω ση της αίτήσ εώ ς μας πρ ίν αύτή νά πρα γμα το-

ποιηθή.

Γ ιατί είναι γνώ ρισ μα της γενναίας ψ υχής νά μή πέφ τη

κά τω ούτε νά ά πα γοητεύεται έξ αιτίας τού πλή θους τώ ν

δεινώ ν πού τήν κυριεύουν, άλλ' ούτε καί νά ύποχω ρή,

έπειδή πολλές φ ορ ές ζήτησε κάτι άπ ό τό Θ εό καί δέν τό

έλαβε, άλλά νά έπιμείνη, «έω ς ότου μ άς λυπηθή (ό Κ ύ-

ριος)».

2. Γ ι αύτό καί ό διάβ ολος μάς προκ αλεί τούς λογι-

σμ ούς τής άπ ογνώ σ εω ς, γιά νά μάς κόψ η (νά μά ς στερήσ η)

τήν έλπίδα πρ ός τό Θ εό. Α ύτή τήν άσφ αλή άγκ υρ α, τό

στήριγμα τής ζω ής μας, αύτή πού μά ς χειρα γω γεί στό δρό-

μο πού ο δηγεί πρό ς τόν ούρανό, τή σω τηρία τώ ν ά πελπι-

σμένω ν ψυχώ ν. «Δ ιότι μέ τήν έλπίδα, λέγει έχουμε σω -

θεί»

1

·

1

. Α ύτή λο ιπό ν, αύτή ή έλπίδα ή ό πο ία σ ά ν ισ χυρό

σχοινί έχει κρεμα σθεί άπ ό τόν ούρα νό, βαστάζει τίς ψ υχές

11. Ψ αλμ. 122,2-3.

12. Έ νθ' ά νω τ.

13. Ρω μ. 8,24.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έκ π ε σ ό ν τα

31

μα ς, κα ί ανα σ ύρει σιγά σιγά πρός έκείνο τό ύψ ος αύτούς

πού τήν κρατούν σφ ιχτά. Κ αί αύτή μάς εξυψώ νει έπάνω

άπ ό τά κύμ ατα τώ ν κακώ ν τού βίου.

Έ ά ν λοιπόν έν τω μεταξύ κάποιος άποχαυνω θή καί

άφ ήσ η αύτή τήν ιερή άγκ υρα , τότε θά καταπ έση άμ έσω ς

κα ί θά π νιγή στήν άβυσ σο τής κα κίας. Α ύτό τό γνω ρίζει

καλά ό πονηρός, καί όταν άντιληφ θή ότι βαρύνεται ή συν-

είδησ ή μ ας ά πό κ ακ ές πρ άξεις, έρχεται τότε καί αύτός καί

μά ς πρ οσ θέτει τόν λογισμ ό τής άπογνώ σ εω ς, ό όποιος εί-

ναι βαρύτερος καί άπό τό μολύβι. Κ αί έάν δεχθούμε α ύτό

τό λογισμ ό, τότε κα τ' άνάγκη θά πα ρα συ ρθο ύμ ε ά μέσω ς

άπ ό τό βάρ ος μας πρός τά κάτω , θά άποσ πασ τούμε ά πό τό

σχοινί, καί θά κα τεβούμ ε στό βάθος τώ ν κακώ ν, έκεΐ όπου

βρίσκεσα ι κα ί σύ ό ίδιος τώ ρα. Κ αί αύτό τό έπαθες, έπει-

δή έγκατέλειψ ες τά προ στάγμ ατα τού πρά ου κα ί ταπεινού

Δ εσπότου κ αί έκτελείς όλες τίς πρ οσ ταγές τοϋ ώ μού κα ί

τυραννικού κα ί άσ πονδου έχθρού τής σω τηρίας μας. Κ αί

έσπασες τό χρηστό ζυγό

14

τοϋ Κ υρίου καί άπ έρριψ ες τό

φ ορ τίο τό ελαφ ρό

15

, κα ί τούς σιδερένιου ς κλοιούς ά ντ' αύ-

τού έφ όρεσες καί έπί πλέον κρέμα σες στόν τράχηλο σου

τό μύλο τόν όνικό

16

. Λ οιπόν πο ύ θά σ ταμ ατήση ς τόν κατα-

ποντισμ ό τής άθλιας ψ υχής σου, άφ ού έχης έξανα γκά σ ει

τόν έαυτό σου νά φ έρεται συ νέχεια π ρό ς τά κά τω ;

Κ αί έκείνη μέν ή γυνα ίκα τού Ε ύα γγελίου, ή όπ οία

βρήκε τήν δραχμή πού έχασε, καλούσε τότε τίς γειτόνισσές

της γιά νά λ άβ ου ν μέρος στή χαρ ά της, κα ί τούς έλεγε,

«χαρείτε μα ζί μου»

17

. Έ γώ δέ όλους τούς φ ίλους κα ί τούς

δικού ς μου καί τούς δικούς σου θά τούς κα λέσω νά κ ά-

μουν τό άντίθετο τώ ρα , καί δέν θά τούς πώ νά χα ρού ν

μαζί μου, άλλά νά πενθήσουν καί νά θρηνήσουν παρόμ οια

14. Π ρβλ. Μ ατΟ . 11,29.

15. Π ρβλ. Μ ατθ. 11,30.

16. Π ρβλ. Μ ατΟ . 18,6.

17. Λ ουκ. 15,9.



32

Ά γ.

Ιω άννου

τοϋ Χ ρυσοστόμου

μέ μένα καί γοερά μαζί μου νά άναφω νήσουν. Γιατί πάθα-

με μεγάλη συμ φ ορά, όχι διότι έπεσα ν άπ ό τά χέρια μ ου

τόσα ή τόσα χρυσά τάλαντα, ούτε μεγάλος άριθμός άπό

πολ ύτιμο υς λίθου ς, άλλ ά διότι ό πολυ τιμό τερο ς άπ ' όλα αύ-

τά συνταξιδιώ της μας σ ' αύτήν έδώ τή θά λα σ σ α, τή μ εγάλη

κα ί άπ έραντη, δέ γνω ρίζω π ώ ς, γλιστρώ ντας κατέπεσε μέ-

σα σ' αύ τό τόν πυθμ ένα τής άπ ώ λειας.

3. Έ ά ν δέ μερικοί προ σπ αθού ν νά μέ έμποδίσο υν άπ ό

τό θρήνο, θ ά τούς άπα ντήσ ω μέ τά λόγια τοϋ προφ ήτη.

«Α φ ήσ τε με νά κλάψ ω πικρά κα ί μή μού έπιβάλετε τήν

πα ρα μυ θία σας»

ΙΧ

. Δ ιότι τώ ρα δέν πενθώ γιά π ένθος πού

νά μ άς πρ οκ αλ ή κα τηγορ ία ένεκα τής άμ ετρία ς τώ ν θρή-

νω ν, άλλά πενθ ώ δι εκείνον, γιά τόν όπ οιο, είτε ό Π αύ -

λος, είτε ό Π έτρο ς ήτα ν, δέ θά ένιω θα ν ντρο πή ν ά κ λα ίνε

κα ί νά πενθούν, άπ οκρ ούο ντες κά θε παρ αμ υθία. Γ ιατί, δι-

καιολογημένα θά κατηγορούσε κάποιος έκείνους, πού

κλ αίνε υπ ερβ ολ ικά γιά τό φ υσ ικό θ ά να το, έπειδή α ύτό γί-

νεται άπ ό τήν πολλή μ ικροψ υχία τους. Ό τα ν όμ ω ς άντί τού

σώ ματος κείται έμπρός μας ψ υχή νεκρή, ή όποία φ έρει

άμέτρητες πληγές, καί παρόλο ότι είναι νεκρή ά κόμη καί

σ' αύτή τήν οδύνη άντανακλά τήν προηγούμενη καλή κατά-

σταση, δη λαδή τήν εύεξία κα ί τό κάλλος πού έχει σβ ησ θεί.

(Σ έ μιά τέτοια κα τάστασ η) π οιός είναι τόσο σκ ληρ ός καί

άσπλαχνος, ώστε άντί θρήνω ν καί όδυρμώ ν νά άπευθύνη

λόγους πα ρη γορίας; Ό π ω ς λοιπόν γιά τό φυσ ικό θάνα το,

όταν δέ θρηνή κ άπ οιος πολύ, αύτό είναι δείγμα φ ιλόσ οφ ου

νού, έτσι καί έδώ τώ ρα τό πένθος έκφ ράζει τή φ ιλοσοφ ία.

Α ύτός λοιπόν πού σ χεδόν έφ θασ ε στόν ούρ ανό , αύτός πού

περιγελούσε τού κόσμου τή ματαιότητα, αύτός πού έβλεπε

τό κά λλος τώ ν σω μά τω ν μέ τήν ίδια διάθ εση πο ύ έβλεπε

τά άγάλμ ατα, αύτός πού περιφ ρονούσ ε τό χρυσ άφ ι σά ν νά

ήταν πηλός καί τήν άπόλα υση σ άν βόρβορο, αύτός άφ ού

18. Ή σ. 22,4.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έκ π ε σ ό ντα 3 3

κυρ ιεύθηκε ξαφ νικά άπ ό τόν πυρετό κά πο ιας πα ρά λογη ς

επιθυμ ίας, τήν ύγεία κ αί τήν άνδ ρεία κ αί τήν ώ ρα ιότητά

του όλη τήν διέφ θειρε, κ αί κα τέλη ξε νά γίνη ύπη ρέτης τώ ν

ήδονώ ν. Α ύτόν λοιπόν δέ θά τόν κλάψ ουμε κα ί δέ θά τόν

πενθήσ ουμ ε, πές μου, έω ς ότου πάλι τόν άνασ τήσ ουμε; Κ αί

πώ ς νά μήν κάμ ουμε όλα αύτά, όταν πρόκειται γιά άνθρώ -

πινη ψ υχή; Δ ιότι τήν λύση τού προ βλή μα τος γιά τόν σω μα -

τικό θά νατο δέν πρόκ ειται κανείς άσ φ αλώ ς νά δώ ση έδώ

στήν παρ ούσ α ζω ή.

Κ αί όμω ς ούτε αύτό τό γεγονός έμποδίζει τούς άνθρώ -

πο υς νά θρ ηνο ύν τούς νεκρ ού ς τους. Τ ής ψ υχή ς δέ τή νέ-

κρω ση ά ντίθετα, μόνο στήν πα ρο ύσ α ζω ή είναι δυνατόν νά

άπ ομ ακ ρύ νη κ α νείς. «Δ ιότι, λέγει, στόν Ά δ η πο ιός νά έξο-

μολο γηθή σέ σένα Κ ύριε;»

19

. Π ώ ς λοιπόν δέν άποτελεί με-

γάλη μω ρία γι αύτούς πού πενθού ν γιά τό σω μα τικό θά να-

το, νά πενθούν τόσο δυνατά, μολονότι γνω ρίζουν ότι δέν

πρό κειται νά ά νασ τήσ ουν τό νεκρό μέ τούς θρήνους τους,

έμείς δέ νά μ ήν έκφ ρά ζουμ ε κα μ ιά διάθ εση , πα ρό λο ότι

γνω ρίζουμ ε, πώ ς ύπά ρχει έλπίδα σέ μεγάλο βαθμ ό, νά έπα-

ναφ έρουμ ε τήν χαμ ένη ψ υχή στήν προτέρα της κατάστασ η;

Π ολλοί δέ καί τώ ρα (καί σήμερα) όπω ς καί οτίς ήμε-

ρες τώ ν προ γόνω ν μας, άφ ού μ ετασ τράφ ηκα ν άπό τό

α γ α -

θ ό σ τ ό κ α κ ό καί άπο μα κρύνθη καν ά πό τήν τεθλιμμ ένη όδό,

τόσο πολύ έπανήλθαν καί πάλι άπό τήν πτώ ση τους, ώ στε

μέ τήν μετέπειτα πρ όο δο τους νά ά ποκ ρύψ ουν τά π ροη γού-

μενα λάθη τους καί νά λάβουν τό βρα βείο καί νά φ ορέσουν

τό στεφάνι τής νίκης. Κ αί άκόμ η νά άνακη ρυχθούν μεταξύ

τώ ν νικητώ ν κα ί νά συ ναριθμη θούν στό χορ ό τώ ν άγίω ν.

Π ράγμα τι όσο παρα μένει κανείς στό καμ ίνι τώ ν κοσμι-

κώ ν ήδονώ ν, κα ί έστω κι άν έχη μύρια τέτοια πα ρα δείγμα -

τα, τού φ αίνεται τό πράγμα άκατόρθω το. Έ ά ν όμω ς έστω

καί λίγο άρχίση νά άπομ ακρύνεται άπό τό καμ ίνι αύτό, κι

19. Ψ αλμ. 6,6.



34

Ά γ .

Ιω άννου


άν πρ οχω ρή πά ντοτε (πρός τά έμπρό ς), τότε τήν μεν φ λό-

γα τώ ν ηδονώ ν θά άφ ήνη πίσω του, τόν δέ δρόμο πού

άπλώ νεται έμπρός του, πρό τώ ν ποδώ ν του, θά αίσθα νθή

ότι είναι γεμά τος δροσιά κα ί εύκολία. Α ύτό όμω ς πού έχει

ση μα σία είναι νά μή φ θάσ ουμ ε στήν άπό γνω ση , ούτε νά

έμποδίσο υμ ε τήν έπιστροφ ή μ ας. Γ ιατί αύτός πού θ ά φ θά -

ση στήν άπό γνω ση , κι άν άκόμη διαθέτη μεγάλη δύναμη

κα ί πρ οθ υμ ία, μ άταια τίς κα τέχει αύ τές τίς ά ρετές. Γ ιατί

έφ όσ ον έκλ εισ ε γιά π ά ντα γιά τόν έαυ τό του τήν π όρ τα

τής μετάνοιας καί σφ ράγισε τήν είσοδο πού ο δηγεί στό

στάδιο τώ ν άρετώ ν, πώ ς θά κατορθώ ση νά πράξη μεγάλο

ή μικρό καλό, άφ ού β ρίσκεται έξω άπ ' αύτό; Γι αύτό ό

πο νηρ ός τά πά ντα έπινοεΐ, γιά νά κα τορθώ ση νά μ άς φυ τέ-

ψ η μ έσα μα ς αύ τό τό λογισ μό . Κ ι άν αύ τό τό έπιτύχη, τότε

δέν θά χρειασ θή ιδρώ τες κα ί κόπ ους άπέναντι στήν άντί-

στασή μ ας. Κ αί βέβαια πώ ς νά τού χρειασ θούν ιδρώ τες

κ α ί κ ό π οι έφ ό σ ο ν ο ί τελ είω ς έξα ντλ η μ ένο ι κ α ί π εσ μ έ νο ι

κά τω (λό γω τής άμ α ρτίας), δέν θέλουν νά τού ά ντιστα-

θοϋν; Ε κ είνο ς λοιπόν, ό όποιος θά κατορθώ ση νά διαλύσ η

αύτό τό δεσμ ό κα ί νά άνακτήση τή δύναμή του κα ί μέχρις

έσχάτης του άναπνοής δέ θά σταματήση νά τόν πολεμά,

έστω κι άν άκόμ η πέση σέ άπ ειρα άλλα παρ απ τώ μα τα,

πάλι θά σηκω θή καί θά πλήξη δυνατά τόν έχθρό . Ό πο ιος

όμω ς ταυτισθεί μέ τούς λογισμ ούς τής άπ ογνώ σεω ς καί πα-

ραλ ύσ ει έτσι τήν δύναμ ή του τήν ψ υχική , τότε πώ ς θά μπο-

ρέση νά ύπερισχύσ η κα ί νά άντισταθή σ τόν έχθρό του,

άφ ού ό ίδιος θά έχη τρα πεί σέ φ υγή;

4. Κ αί νά μή μού δικαιολογηθής, ότι αύτά άφ ορο ύν σ '

έκείνους πού δέν είναι πολύ άμα ρτω λοί. Ά λλ ά ά ς άνα φ ερ-

θοϋμ ε σ' έναν ά πό α ύτούς πο ύ είναι γεμά τος ά πό κα κία

καί πού πρά ττει όλα όσ α τόν άποκλείουν τής Β ασ ιλείας

τώ ν ούρανώ ν. Κ αί αύτός άς είναι όχι άπό τούς άπιστους

ά πό τήν άρχή, άλλά ά πό τούς πιστούς, καί μά λιστα ά πό

έκείνους πού προη γουμένω ς έχουν εύαρεστήσει τό Θ εό.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έκ π ε σ ό ντα

35

Μ ετά δέ άς γίνη πόρ νος, μοιχός, μα λα κός, ά ρσ ενοκ οίτης

20

,

κλέπτης, μέθυσος, υβριστής κα ί όλα τά άλλα τά ό μο ια

πρό ς αύτά. Έ γώ λοιπόν ούτε καί αύτόν θά τόν συγχω ρήσ ω

έάν άπελπ ισ τή γιά τή σω τηρία του, έστω κ ι άν έχη φ θά σ ει

σέ βα θύτατα γηρ α τειά σ υνοδευό μ ενος μέ μιά πολύ μ εγάλ η

καί άνείπω τη κ ακ ία. Γιατί έάν βέβαια ή ταν πάθο ς ή οργή

τού Θ εού, δίκα ια νά έφθα νε κανείς σέ άπό γνω ση . Κ αί αύ-

τό έπειδή δέ θά μπ ορού σε νά σβή ση τή φ λόγα τήν όποία ό

ίδιος άνα ψ ε μέ τά τόσ α άμ αρ τήμ ατά του. Έ πειδή όμω ς ό

Θ εός είνα ι ά π α θή ς είτε δικά ζει είτε τιμιορεί, δέν τό κ ά νει

μέ οργή, άλλά μέ πολλή φ ροντίδα κ αί φ ιλανθρ ω πία. Γ ιά

τούτο πρέπει νά έχη κανείς μεγάλο θάρ ρος καί πεποίθησ η

στή δύναμη τής μετάνοιας. Κ αί βέβα ια τούς ά μα ρτάνοντας

σ' αύτόν δέν τιμω ρεί γιά νά ίκα νοποιηθή , καθό τι ή θεία

φύσ η δέν παθ αίνει καμιά βλάβη. Ά λλά ό Θ εός τιμω ρεί

άπο βλέποντας πρός τό συμφ έρον μας καί γιά νά μή φ θά-

σουμ ε σέ πολύ μεγάλη διασ τροφ ή, σκ επτόμ ενοι τήν κατα-

φ ρόνηση καί τήν παρα θεώ ρησ ή του. Γιατί όπω ς αύτός πού

άπομ ακρύνεται άπ ό τό φω ς, αύτό μέν (τό φω ς) κα θόλου

δέν τό βλά πτει, τόν έαυ τό του όμ ω ς τόν βυθίζει σέ π υκ νό

σκ οτάδι, έτσι κα ί έκείνος πού σ υνήθισε νά π εριφ ρο νή τήν

άνυπέρβλητη έκείνη δύναμη, σέ τίποτε δέν τήν βλάπτει,

όμω ς ζημ ιώ νει πά ρα πολύ τόν έαυτό του.

Γ ιά τούτο κα ί ό Θ εός τίς δοκ ιμ ασ ίες τίς σ τέλνει κα ί

τίς επιτρέπει πο λλές φ ορ ές, όχι γιά νά λά βη ό ίδιος έκδί-

κηση, άλλά γιά νά μ άς τραβ ήξη κοντά του. Γιατί καί ό

γιατρός δέν ύπ οφ έρει καί δέν πειρά ζεται άπ ό τίς βρισιές

τώ ν παραφρονούντω ν , όμω ς τά πάντα κάνει καί χρησιμο-

πο ιεί, πρ οκ ειμ ένου νά σταμ ατήσ ουν έκεΐνοι νά ά σ χημ ονού ν

μ' αύτό τόν τρόπο . Κ αί άπο βλέπει όχι στόν έαυτό του, άλ-

λά στήν ώ φ έλεια έκείνω ν. Κ ι άν έκεΐνοι επιδείξουν έστω

καί κάποια μικρή προσπά θεια σω φροσύνης καί νήψ εω ς,

20. Π ρβλ. Α ' Κ ορ. 6,9-10.



3 6 Ά γ .

Ιω άννου


τότε καί χαίρει καί ευφρα ίνεται καί μέ μεγαλύτερη προσ-

πά θεια τούς έπιθέτει τά φ άρ μ ακ α, ό χι βέβα ια γιά νά τούς

έκδικη θή επ ειδή τόν έβρ ισ αν πρ οη γουμ ένω ς, άλ λά επειδή

θέλει νά βελτίω ση αύτή τήν ώ φ έλεια κα ί νά τούς έπα ναφ έ-

ρη στήν πραγματική ύγεία. Έ τσι καί ό Θ εός, όταν έκπέ-

σουμε στήν έσχατη παρα φ ροσ ύνη, τά πάντα λέγει καί

πρ άττει, όχι βέβ αια γιά νά μά ς έκδικη θή γιά τά π ρο ηγο ύ-

μενα άμα ρτήματά μας, άλλά διότι θέλει νά μάς άπαλλά ξη

άπ ό τήν άσ θένεια τής άμ αρτίας. Κ αί αύτό είναι δυνατόν

νά τό δια πίσ τω σ η κ α νείς μέ τίς λο γικές σ κέψ εις.

5. Έ ά ν όμω ς κά ποιος έχη άμφ ιβολία ώ ς πρό ς αύτά,

είναι δυνατόν νά τά διαπιστώ σο υμ ε άκόμ η κα ί άπ ό τά θεία

λό για . Γ Ίοιός λο ιπό ν, λέγε μου, υπή ρξε μ ια ρό τερο ς άπ ό τόν

βα σιλιά τώ ν Β αβυ λω νίω ν, ό όποιος άν καί έλαβε τόση πεί-

ρα τής δυνάμ εω ς τού Θ εού, ώ στε νά προσκ υνήση τόν προ-

φήτη του καί νά τόν διατάξη νά προσφ έρη δώ ρα καί θυ-

μίαμ α, έν τούτοις έπα νήλ θε στόν πρ οη γούμ ενο έγω ισ μ ό

του, καί όσους δέν τόν προσ κύνησ αν άντί τοϋ Θ εού, τούς

έριξε δεμένους στό καμ ίνι τής φ ω τιάς. Κ αί όμ ω ς αύτόν τόν

τόσο ώ μό κα ί άσ εβή βα σιλιά, ό όπ οιος ήταν μά λλον θηρ ίο

πα ρά άνθρω πος, τόν καλεί σέ μετάνοια καί τού δίνει καί

άλλες άφ ορμ ές γιά νά μετανοήση . Κ αί πρώ τη μέν άφ ορμ ή

ήταν αύτό τό θαύμα πού έγινε μέσα στό καμίνι, μετά δέ τό

όρ αμ α π ού είδε ό ίδιος κα ί τό έρμή νευσε ό Δ ανιήλ, κα ί τό

όπο ίο ή ταν ικα νό νά λυγίση άκό μη κα ί πέτρινη ψ υχή.

Κ αί μετά τήν έμπρα κτη αύτή προτροπή καί ό ίδιος ό

προ φ ήτης τόν συμ βούλευε κα ί τού έλεγε. «Γ ιά τούτο, β ασ ι-

λιά μ ου, είθε νά σο ύ άρ έση ή έπιθυμ ία μου κα ί τίς άμ αρ -

τίες σο υ νά λυτρώ ση ς μέ έλεημ οσ ύνες κα ί τίς άνομ ίες σου

μέ φ ιλα νθρω πίες πρό ς τούς φ τω χούς. Ίσ ω ς έτσι νά ύπ άρ ξη

μα κροθυμ ία γιά τά παρ απ τώ μα τά σ ου»

21

.

Τ ί νομίζεις λοιπόν, σοφ έ καί μα κάρ ιε; Μ ετά ά πό τόσο

21. Δ αν. 4,24.



Π ρός Θ εόδω ρον έκπεσόντα

37

μεγάλη κατάπτω ση δτι υπάρχει πάλι επιστροφή καί μετά

άπ ό τόση ά σθ ένεια υπ άρ χει υγεία κα ί μετά άπ ό τόση πα ρα -

φ ροσύνη ύπάρ χει έλπίδα σω φ ροσύνης; Ό βασιλιάς όμω ς

στέρησ ε τόν έαυ τό του εκ τώ ν πρ οτέρω ν, άπ ό κά θε έλπ ίδα

άπ ολο γίας, διότι άγνόησ ε αύτόν, πού τόν δημ ιούργη σε, κ αί

πού τού δώ ρησ ε αύτή τήν τιμή . Κ αί αύτό τό έκα νε μ ολονότι

είχε νά διηγή ται ά πο δείξεις τής δυνά μ εω ς κα ί τής π ρό νοια ς

αύ τού κα ί γιά όλα έκείνα π ού έγινα ν στίς ημ έρες του κ αί

γιά άλλα πο λλά, όσα συνέβησα ν στήν έποχή τώ ν προ γόνω ν

του. Μ ετά δέ άπ ' αύτό πάλι, άν καί έλαβε φ ανερές άπο δεί-

ξεις τής σο φ ίας κα ί τής προ γνω στική ς δυνάμ εω ς τού Θ εού

καί είδε νά άνατρέπεται καί ή άσ τρομα ντεία καί ή μαγική

κα ί όλη έκείνη ή σ κη νοθεσ ία τής διαβ ολική ς μ α γγανεία ς,

όμω ς, διέπρα ξε χειρό τερα ά πό τά προ ηγού μενα. Δ ιότι αύτά

τά όποια, οί Γ αζαρηνοί σοφ οί μάγοι δέν κατόρθω σα ν νά έξ-

ηγήσουν καί ομολογούσαν ότι ύπερέχουν τής άνθρώ πινης

διά νοια ς, αύτά τά έρμ ήνευσ ε μέ τή β οή θεια τού Θ εού ένα

αιχμάλω το πα ιδί πρό ς εύχαρίστησή του. Τ όσο πολύ τόν

έπεισ ε μέ αύ τό τό θα ύμ α, ώ στε όχι μό νον αύτός νά π ισ τέψ η,

άλ λά ό ίδιος νά γίνη κή ρυκ ας διαπ ρύ σ ιος κα ί διδά σ κα λο ς

αύτού τού δόγμα τος σ' ολόκλη ρη τήν οικουμ ένη. Έ ά ν λοι-

πόν πρ ίν νά λάβ η αύ τό τό ση μείο ήταν άσυ γχώ ρη τος, πα ρό -

λο πού δέν γνώ ριζε τό Θ εό, πολύ περισσ ότερο θά έπρεπε

νά είναι άσ υγχώ ρη τος μετά άπ ό έκείνο τό θαυ μα τουρ γικό

γεγονό ς, κα ί τήν ομολ ογία του κα ί τή διδασ κα λία ή όπ οία

έγινε στούς ά λλο υς. Γ ιατί δέ θά ά π έδιδε τόσ η τιμή στόν

ύπη ρέτη τού Θ εού, έάν δέν πίστευε καλά , ότι ό Θ εός μόνον

είναι άλ ηθ ινός, κα ί δέ θά νομ οθετούσ ε γιά τούς άλλου ς τέ-

τοιους νόμ ους. 'Α λλ' όμω ς μετά κα ί ά πό μιά τέτοια ομο λο-

γία ξέπεσε πάλι στήν ειδω λολατρία. Κ αί έτσι αύτός πού

έπεσε κάτω καί προσ κύνησε τό δούλο τού Θ εού, αύτός

έφτασε σέ τόση πα ραφ ροσ ύνη, ώ στε τούς δούλους τού Θ εού

οί όπο ιοι δέν τόν προ σ κύνη σα ν νά τούς βάλη στό κα μίνι. Τ ί

λοιπόν; Χ ρησ ιμοπο ίησ ε (ό Θ εός) τόν άποστάτη έτσι όπω ς

έπρεπε νά τόν χρησιμοπο ιήσ η; Ό χι βέβαια. 'Α λλά μετά ά πό



38

Ά γ .

Ιω άννου


τήν τόση πα ρα φ ροσ ύνη του τοϋ έδω σε μ εγαλύ τερες απο-

δείξεις τής δυνάμ εώ ς του καί τόν επα νέφ ερε έτσι στήν

προτέρα του κατάσταση . Κ αί κατι άκόμη θαυμαστότερο .

Γ ιά νά μή νομισ θού ν ά πίσ τευτα τά γενόμ ενα λό γω τής

ύπερβ ολή ς τους, τό θαύ μα έκείνο τό έκαμε όχι μέ άλλο

τρόπ ο, ά λλά μέσ α σ τό κα μίνι, πού ό ίδιος είχε άνά ψ ει γιά

τούς «όσ ιους πα ΐδα ς» τού ς όπ οιου ς ά φ ού τούς έδεσε τούς

έβαλε μέσα. Κ αί τό ότι έσβησε ή φ λόγα ήταν θαυμασ τό

καί παρ άδοξο. Ό δέ φ ιλάνθρω πος Θ εός γιά νά έμπνεύση

μεγαλύτερο φό βο κα ί νά δημιουργήση μεγαλύτερη έκπληξη

κα ί όλη τήν πώ ρω ση τοϋ βασ ιλιά έκείνου νά διαλύσ η, κ αί

άπ ό αύτό άκόμη έκαμε κάτι μεγαλύτερο καί παρ αδοξότε-

ρο. Γιατί άφ ού άφ ησε νά πυρακτω θή τό καμίνι τόσο, όσο

εκείνος έπιθυμοϋσε, μέ αύτό τόν τρόπο έδειξε τή δύναμή

του . Έ τσι ό Θ εός δέν καταστρέφει τά μηχανήματα τώ ν

έχθρώ ν, άλλά ένώ αύτά δροϋν τά καθιστά άχρησ τα. Κ αί

γιά νά μή νομίση κάποιος, πού θά τούς έβλεπε νά έχουν

σω θεί άπ ό τήν φ λόγα, ότι ήταν φ αντασ τική, επέτρεψ ε νά

κα ούν έκεΐνοι πού τούς έβαλα ν μέσα σ' αύτή, κα ί έδειξε

έτσι, ότι ήταν πρα γμα τική ή φ λόγα τού πυ ρός, τήν όπ οία

έβλεπαν. Γ ιατί τίποτε δέν ύπά ρχει ισχυρότερο ά πό τήν

προσταγή τού Θ εού . Υ ποτάσ σεται δέ ή φύση όλω ν τώ ν

δημ ιουργημ άτω ν σ' Ε κείνον , ό όπ οιος δημιούργη σε τά

πά ντα ά πό τό μηδέν, πρ ά γμα πο ύ καί τότε έγινε φα νερό.

Γιατί ένώ ή φω τιά δέχθηκε φ θαρτά σώ ματα, άπομ ακρύν-

θηκε άπ ό αύτά σά ν νά ήταν άφ θαρτα. Κ αί έδω σε πίσω τήν

πα ρακ αταθήκ η ά θικτη καί μάλιστα μέ πολλή λαμ πρότητα.

Κ αί όπω ς άκριβώ ς οί άρχοντες εξέρχονται άπ ό τά άνάκτο-

ρά τους, έτσι βγήκα ν άπό τό κα μίνι οί πα ίδες έκεΐνοι. Κ αί

κανείς λοιπόν δέν έβλεπε τόν βασιλιά, άλλά τά μάτια

όλω ν, άφ ού άφ ησ αν αύτόν, στράφ ηκαν πρός τό π αρ άδοξο

θέαμα . Κ αί ούτε τό διάδημ α, ούτε τά πορ φ υρά ένδύματα,

ούτε τίποτε ά πό τήν έμφ άνισ η τοϋ β ασ ιλιά π ρο σ έλκυσ ε τό-

σο πολύ τούς όχλους, όσο τό νά βλέπουν έκείνους τούς

νέους. Κ αί αύτό, έπειδή τόση ώ ρα π αρ έμειναν σ τίς φ λόγες,




39

όμ ω ς βγήκα ν ά π' αυτές, έτσι όπω ς θά ήταν δικα ιολο γημ ένο

νά βγουν αύτοί, πού θά πάθαιναν τό ίδιο στό όνειρο τους.

Κ αί πράγματι αύτό πού είναι άπ ' όλα περισσότερο εύ -

θρα υσ το σέ μά ς, δηλα δή ή φύ ση τώ ν τριχώ ν, αύτό έδειξε

τόση άντοχή στήν παμ φ άγο έκείνη φλ όγα κα ί άπ οδείχθηκε

ισχυρότερο τού άδάμαντα.

Κ αί δέν ήταν αύτό μόνον τό άξιοθαύμ ασ το, ότι δηλα-

δή δέν έπα θα ν τίποτε άν κα ί τούς έβα λαν ά νάμ εσα στίς

φλόγες, άλλ ' ότι καί έψ αλαν καί συνομιλούσαν μεταξύ

τους συ νέχεια. Ε ίναι δέ γνω σ τό σέ όλους, όσο ι έχουν πα -

ρευρεθεί σέ καύση νεκρώ ν , ότι όση ώ ρα παραμ ένουν οί

κα ιόμ ενοι μέ τά χείλη κ λειστά, ά ντέχουν έστω κα ί λίγο τόν

έμπρη σμ ό. "Ο ταν όμω ς συμβ ή νά άνοίξουν τό στόμα τους,

ά μ έσ ω ς ά π ο μ α κ ρ ύ νετα ι ή ψ υ χή ά π ό τό σ ώ μ α . Ά λ λ ' ό μ ω ς

ένώ έγιναν τόσα θαύματα καί όλοι έξεπλάγησαν , καί οί

πα ρό ντες πού τά είδαν μέ τά μά τια τους κα ί οί άπ όντες

πού έμαθαν μέ έπιστολές τά συμβαίνοντα, ό βασιλιάς πού

δίδα ξε τού ς άλλ ου ς, τελικά ό ίδιος έμεινε άδιόρθω τος κα ί

έπανή λθε στήν πρώ τη του κ ακ ία.

Κ αί παρ όλα αύτά ό Θ εός δέν τόν τιμώ ρησε, άλλά

έδειξε άκόμ η τή μα κρο θυμ ία του πρό ς αύτόν, άφ ού τόν

νουθέτησ ε μέ όνειρα κα ί μέ τόν προφ ήτη. Έ πειδή όμω ς

τίπο τε ά π ' όλα α ύτά δέν τόν βελτίω σ ε κα θό λο υ, τότε λοι-

πό ν τοϋ έπιτρέπει τήν τιμ ω ρία, όχι βέβ αια γιά νά τόν έκδι-

κηθή, γιά όσα είχαν γίνει, άλλά γιά νά έμποδίση τά δεινά

πο ύ έπρ όκ ειτο νά γίνου ν στό μέλλον κα ί νά ά ναχα ιτίσ η τήν

προοδεύουσα κακία. Ά λλά καί πάλι αύτό δέν ήταν ή ορι-

στική του τιμ ω ρία. Ά φ ο ύ λο ιπό ν τόν πα ίδευσ ε λίγα ά κόμ η

χρόνια, τόν έπανέφερε πά λι στήν πρώ τη τιμή του. Κ αί όχι

μό νο δέν ζημ ιώ θη κε κα θόλ ου ά πό τήν τιμ ω ρία α ύτή, άντί-

θετα μ άλιστα κέρδισ ε τό μεγαλύτερο ά πό τά ά γα θά . Δ ηλα-

δή τό ότι κρά τησ ε στερεά τήν πίστη του στό Θ εό καί μετα-

νόησε γιά τά προηγούμενα άμαρτήματά του.

6. Α ύτή λοιπόν είναι ή φ ιλανθρ ω πία τού Θ εού. Ό



4 0

Ά γ .

Ιω άννου


Θ εός ποτέ δέν απ οσ τρέφεται τή μ ετάνοια πο ύ γίνεται μέ

ειλικρ ίνεια. Ά λλ ά κι άν άκόμη κ άπ οιος φθά ση στό τέρμ α

τής κα κίας, καί ά πό τό τέρμα α ύτό προτιμή σει νά έπιστρέ-

ψ η καί πάλι στό δρόμο τής άρετής, ό Θ εός τόν δέχεται καί

κά νει τά πά ντα γι αύτόν, ώ στε νά τόν έπαναφ έρη σ τήν

πρ οη γούμ ενή του κατάσταση . Κ αί τό συγκινητικότερο τής

φ ιλανθρ ω πίας τού Θ εού είναι αύτό. Κ ι άν άκόμ η κά ποιος

δέν έπ ιδείξη τελεία μ ετά νοια, ό Θ εός δέν περ ιφ ρο νεί, δέν

πα ρα βλέπει ούτε καί αύτή άκόμη τή μικρή πού έγινε σέ

μικρό χρονικό διάσ τημ α. Ά λλά καί αύτή τήν άμείβει πλού-

σια . Κ αί αύτό γίνεται φ ανερό καί άπό όσα ό προφήτης

Η σ α ΐα ς λέγει γιά τόν ιου δα ϊκό λα ό. «Γ ιά τήν άμ αρ τία του

τόν λύπησα λίγο καί τόν τιμώ ρησα . Κ αί απόστρεψ α τό

πρόσ ω πο μου άπ ' αύτόν, καί λυπήθηκε καί πορεύθηκε στυ-

γνός. Κ αί γιά τό λόγο αύτό, τόν θερά πευσ α κ αί τόν πα ρη-

γόρησα»

22

.

Α ύτό μπο ρεί νά τό διαβεβα ιώ ση καί έκείνος ό ά σεβέ-

στατος βα σ ιλιάς, ό όποιος τόσο πο λύ προ χώ ρη σ ε στήν

άμ αρ τία, πα ρα κινούμ ενος άπ ό τή γυνα ίκα του. Έ πειδή

όμω ς πένθησ ε καί φ όρεσε σάκκο μ ετανοίας καί ό ίδιος

καταδίκα σε τά άμ αρτήμα τά του, τόσο πο λύ άπό σπ ασ ε τό

έλεος τού Θ εού, ώ στε νά τόν άπαλλά ξη ά π' όλα τά σφ άλ-

μα τα πού είχε δια πρ ά ξει. Ε ίπε λοιπό ν ό Θ εός στόν πρ οφ ή-

τη Η λία . «Ε ίδες πώ ς γέμισε άπ ό κατάνυξη ό Ά χαά β

2 3

εν-

ώ πιον τού προσ ώ που μου; Δ έν θά έπιτρέψ ω λοιπόν νά πά -

θη κακό στή ζω ή του, άφ ού έκλαψ ε ένώ πιόν μου»

24

. Κ α ί

μετά άπ ' αύτόν ό Μ ανασσής

25

, καίτοι ξεπέρα σ ε όλους στήν

22. Ή σ. 57,17-18.

23. Ό Ά χα ά β ιό 874 π.Χ . ήταν βασιλιάς τοϋ βασιλείου τοϋ Ισρ αή λ.

Ή σύζυγος του Ίεζάβελ, ή ταν γνω στή γιά τήν κακία της κα ί τήν ειδω λο-

λατρία της.

24. Γ ' Β ασ. 20,29.

25. Ό Μ ανασ σή ς (692-638 π.Χ .), ήταν βασιλιάς τοϋ βασ ιλείου τού

Ιού δα , υιός τού Έ ζεκίου . Υ πο στή ριξε τήν ειδω λολα τρία α χό κράτος του.

Α ργό τερα όμ ω ς μετανόησε καί έπανέφερε τήν αληθινή πίστη σ' αύτό.




41

αφ ροσύνη καί τήν καταδυνάστευση κα ί κατάργησε τή λα-

τρεία τού μω σα ϊκού Ν όμο υ, κα ί έκλεισε τίς πύλες τού

Ν αού καί συνέβαλε, ώ στε νά άνθη ή πλάνη τώ ν ειδώ λω ν

κα ί έτσι έγινε άσ εβέστερος άπ ό όλους τούς μ εταγενέσ τε-

ρου ς, όμ ω ς έπειδή έπειτα μετανόη σε, σ υμ περιλα μ βα νόταν

καί αύτός μαζί μέ τούς φ ίλους τού Θ εού. Έ ά ν όμω ς σκε-

πτόμενος τό μέγεθος τώ ν άμ αρ τιώ ν του, έφ θα νε στήν ά πό-

γνω ση γιά τή μετασ τροφ ή του καί τήν έπά νοδό του στήν

άρετή, τότε θά τά έχανε όλα, όσα πέτυχε μέ τή μετάνοιά

του. Τ ώ ρα όμω ς άντί νά βλέπη τήν ύπερβολή τώ ν άμ αρ-

τιώ ν του, β λέπει τό πέλα γος τής θεϊκή ς εύσ πλ αχνίας, κ αί

άφ ού διέρρηξε τά δεσμ ά τού διαβ όλου σ ηκώ θηκε κ αί

άγω νίστηκε καί έτσι βάδισε στό δρόμο τοϋ Θ εού.

Κ αί βέβαια όχι μόνο μέ όσα συνέβησα ν στή ζω ή όλω ν

αύτώ ν, άλλά άκόμη καί μέ τά λόγια τού προφ ήτη διαλύει

ό Θ εός τούς λογισμ ούς τής άπ ογνώ σ εω ς. Κ αί λέγει, «έάν

σ ήμ ερα ά κού σ ετε τή φ ω νή του, μ ή σκ ληρ ύνετε τίς κα ρδ ιές

σα ς, όπ ω ς τότε στήν ά πελπ ισ ία σ ας»

26

. Τ ό δέ «σή μερα»

είναι δυνατόν νά λέγεται σ' όλη τή διάρ κεια τής ζω ής, κι

ώ ς πρό ς αύτό έάν θέλης, καί σ' αύτά τά γηρα τειά άκό μη .

Γ ιατί ή μ ετάνοια δ έν κρίνεται μέ τήν ποσ ότητα τοϋ χρό-

νου, άλλά άπ ό τή διάθεσ η τής ψ υχής. Κ αί οί Ν ινευίτες δέν

πα ρα κά λεσα ν πολλές ήμ έρες γιά νά σβή σουν τήν ά μα ρτία

τους, άλλά ή ταν ά ρκ ετό μ ικρό μό νο διάσ τημα τής ήμ έρας,

ώ στε νά ά φ ανισ τή ή άνομ ία τους.

Κ αί ό ληστής δέν ήθελε πολύ χρόνο γιά νά διανύσ η

τό δρόμ ο πού τόν έφ ερε στόν πα ρά δεισ ο. Ά λλ ά τοϋ ήταν

άρκετός τόσος χρόνος, όσος θά χρειαζόταν κάποιος, γιά

νά προφ έρη μ ία μόνο λέξη. Τ όσο γρή γορα τόν συγχώ ρησ ε

ό Θ εός γιά τά άμ αρ τήμ ατα τού πρό τερου βίου του κα ί

έλαβ ε πρ ίν ά πό τούς Α πο σ τόλο υς τό βρ α βείο αύτής τής

τιμή ς. Β λέπουμ ε δέ κα ί τούς μά ρτυρες νά σ τεφ ανώ νονται

26. Ψ αλμ. 94,9.



4 2

Ά γ .

Ιω άννου


μέ λαμ πρά σ τεφά νια ένώ άγω νίστηκαν, όχι γιά μεγάλο

χρονικό διάστημα, άλλά μόνο γιά μερικές ημέρες, πολλές

φ ορές δέ κα ί γιά μία καί μόνη ημέρα.

7. Ε πο μ ένω ς χρειάζεται νά έχουμε παντού προθυ μία

καί πολλή διάθεση. Κ ι αν έτσι προετοιμά σου με τή σ υνείδη-

αή μ ας, ώ στε μέ ισχυρή δύναμ η, μέ όση δηλαδή θέλει καί

έπιθυμεϊ ό Θ εός, καί τήν προη γούμενη κακία νά μισήση

κα ί νά προτιμή ση τό σω στό δρόμο, τότε ό χρόνος δέν πρό -

κειται νά μάς φ έρη κανένα κακ ό. Π ολλοί λοιπόν ένώ ή ταν

τελευταίοι ξεπέρα σ α ν τούς πρώ τους στήν άρ ετή. Γ ιατί δέν

είναι φ οβ ερό τό νά πέση κ ανείς, άλλά φ οβ ερό είναι τό νά

μένη πεσμένος καί νά μή σηκώ νεται. Φ οβερό είναι καί τό

νά έπιθυμή τό κα κό κα ί τό νά πα ρο υσ ιάζη οκνη ρία γιά τό

καλό. Κ αί άκόμ η μέ τούς λογισμ ούς τής άπ ογνώ σεω ς νά

άπ οκρ ύπτη τήν ά σ θένεια τής διαθ έσεώ ς του. Π ρός α ύτούς

απ ευθυνόμενος καί ό προφ ήτης φ λογισμ ένος έλεγε. «Μ ή-

πω ς αύτός πού έχει πέσει κάτω δέν σηκώ νεται καί αύτός

πού έχει άπ ομ ακ ρυνθεϊ δέν έπιστρέφ ει;»

27

.

Έ ά ν δέ, μάς ζητήση ς έξηγήσ εις γιά μ ερικο ύς άπ ' α ύ-

τούς, οί όπο ιοι μετά τήν πίστη τους στό Χ ριστό έπεσ αν κα ί

πάλι στήν άμ αρτία, σοϋ άπα ντώ , ότι όλα αύτά πού τούς

άφ οροϋ ν, έχουν άνα φ ερθεΐ. Γ ιατί αύτός πού έπεσε προη-

γουμένω ς άνήκε στούς όρθιους κα ί όχι στούς πεσμένους.

Γ ιατί πώ ς θά μπ ορούσ ε νά πέση α ύτός πού ήδη είναι πε-

σμένος; Θ ά ειπω θούν καί άλλα άκόμη, άλλα άπό αύτά μέ

παρα βολές, καί άλλα μέ σα φ έστερα γεγονότα καί εξηγή-

σ εις. Τ ό πρό βα το λοιπό ν έκείνο πού έφ υγε μ ακ ριά ά πό τό

πλή θος «τώ ν ένενήκ οντα εννέα» καί πού τό έπα νέφ ερε ό

κα λός Π οιμένας, τίποτε άλλο δέν μά ς φ α νερώ νει πα ρά τήν

απο μά κρυνση τώ ν πιστώ ν άπ ό τό Χ ριστό, κα ί τήν έπιστρο-

φ ή τους. Δ ιότι πρό βα το ήταν καί αύτό όχι κά ποιας άλλης

ποίμνης άλλά ά πό τού άριθμο ύ τώ ν ύπολοίπω ν προβ άτω ν.

27. Ίερ. 8,4.




43

Κ αί ό ίδιος ποιμένας τό έβοσκ ε προηγουμένω ς, καί όμω ς

δέν άπομ ακρ ύνθηκε άπ λα, άλλά έξαφ ανίστηκε μ έσα στά

όρη καί τά φ αρ άγγια, δηλαδή σέ κάπ οιο δρόμο πολύ μα-

κρ ινό, πο ύ ά πείχε πολ ύ ά π ό τόν εύθύ, τόν ίσιο. "Α ρα γε τό

άφ ησ ε νά περιπλα νιέται; Κ αθό λου. Α ντίθετα τό έπα νέφ ε-

ρε κρα τώ ντας το στούς ώ μο υς του μέ ά γάπ η , χω ρίς νά τό

σύρη κα ί νά τό χτυπήσ η.

Α οιπόν, όπω ς άκριβώ ς καί οί άριστοι άπό τούς για-

τρούς, όσο ι άπ ό τούς άσ θενείς πά σ χουν ά πό μ ακ ροχρ όνια

ά σ θένεια , τούς έπα να φ έρο υν στήν ύγεία μέ πολλή φ ρο ντί-

δα κα ί έπιμέλεια, καί βέβαια όχι μόνο θεραπεύοντας α ύ-

τούς, όπω ς ορίζουν οί ιατρικοί κα νόνες, άλλά πολλές φ ο-

ρές κάνουν κα ί άλλα πολλά πρό ς χάρ η τους, κατά τόν ίδιο

τρόπο καί ό Θ εός, αύτούς πού έχουν διαφ θαρεί πά ρα πο-

λύ ά πό τήν άμ α ρτία , δέν τούς οδη γεί βίαια στήν άρ ετή,

άλ λά μ έ ήρ εμο τρόπ ο κα ί σ ιγά σ ιγά στηρ ίζοντας αύτούς σέ

κά θε περίπτω ση , έτσι ώ στε νά μή μεγαλώ ση τό σχίσμ α,

ούτε νά γίνη μεγαλύτερη ή άπόσταση . Ό χι μόνο δέ αύτή ή

παρα βολή μάς πληροφ ορεί γι αύτό, άλλά καί έκείνη τού

άσ ώ του υιού. Γ ιατί κα ί αύτός δέν ήταν κα νένας ξένος, άλ-

λά υιός, κα ί ά δελφ ός έκείνου τού νέου πο ύ εύχαρισ τούσ ε

τόν πα τέρα , έν τούτοις κα ί αύ τός δέν έπεσε σέ κ ά πο ια

συνη θισμ ένη ά μα ρτία, ά λλά όπ ω ς θά έλεγε κά πο ιος, σέ

αύτή τήν έσχατη άμ αρτία. Κ αί έτσι αύτός πού ήταν πλού-

σιος κα ί έλεύθερος καί εύγενής, έφ θα σε νά γίνη ά θλιότε-

ρος κα ί άπ ό αύτούς τούς δούλους κα ί τούς μισθω τούς καί

τούς ξένους. Ά λλ ά μέ τή μ ετάνοια έπα νήλθε στήν πρώ τη

του κατάσταση κα ί άπόλαυσ ε τήν προτέρα του δόξα. Έ ά ν

όμω ς είχε καταληφ θεί άπό ά πόγνω ση γιά τήν άμα ρτω λή

ζω ή του καί είχε άπ οκά μει άπ ' όσα τού είχαν συμβεί, καί

πα ρέμ ενε στά ξένα, δέν θά κα τόρθω νε έκεΐνα πο ύ κα τόρ-

θω σε, άλλά θά είχε καταβλη θεί άπ ό τήν πείνα καί τή δυσ-

τυχία, καί έτσι θά έφ θανε στό χείριστο θάνατο. Έ πειδή

όμω ς μετανόησε καί δέν έφθα σε στήν άπό γνω ση μ ετά ά πό

μιά τέτοια έξαχρείω σ η έπανέρχεται στήν πρώ τη του δόξα



4 4

Ά γ. "Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοστόμου

καί ένδύεται τή λαμπρότερη στολή καί απολαμβά νει μεγα-

λύτερα ά γα θά κα ί ά πό α ύτόν τόν άδελφ ό του, πού δέν είχε

πέσ ει σ' α ύτού τού είδους τήν άμ αρ τία. Δ ιότι αύτός ό άδελ-

φ ός είπε στόν πα τέρα του. «Τ όσ α χρόνια σέ ύπη ρετώ κα ί

ποτέ δέν πα ρή κου σα έντολή σου, όμω ς ποτέ δέν μού έδω -

σ ες ένα έρίφ ιο γιά νά δια σ κεδά σ ω μέ τούς φ ίλου ς μου.

Ό τα ν δέ ήλθε αύτός ό υίός σο υ, ό όπ οιος κα τέφ α γε τήν

περιουσία σου μέ τίς πόρνες, θυσίασες αύτό τόν μόσχο τόν

σιτευτό»

28

. Τ όσ ο μεγάλη είναι ή δύναμ η τής μετάνοιας

( Θ εό δ ω ρ ε) .

8. Ά φ ο ύ έχουμε λοιπόν τόσα πολλά πα ρα δείγμα τα άς

μήν πα ραμ είνουμε άλλο στό κακ ό. Ά λλά άς πούμε κα ί

εμείς στόν έαυ τό μα ς, «άς πο ρευθο ύμ ε πρ ός τόν Π ατέρα»

29

καί έτσι νά πλησιάσουμε τό Θ εό. Γιατί αύτός ό Π ατέρας

πο τέ δέν μά ς άπ οσ τρέφ εται, άλλά μά λλον εμείς άπο μ ακ ρυ -

νόμαστε άπ ' Α ύτόν. Ό δέ Θ εός λέγει. «Έ γώ είμαι ό Θ εός,

ό όπο ιος βρίσκεται πάντοτε κοντά σας καί όχι Θ εός άπό -

μα κρο ς (άπλη σίασ τος)»

30

.

Κ αί μέ τό στόμ α τού ίδιου προ φ ήτη ελέγχοντας αύ τούς

έλεγε. «Δ έν άπο τελούν οί άμ αρ τίες σα ς ένα χώ ρισ μα μετα-

ξύ μας;»

31

. Ε π ειδή λοιπό ν αύτό τό χώ ρισ μ α τής άμ αρ τίας

μάς άπομ ακρύνει άπό τό Θ εό, άς βγάλουμε άπό τό μέσον

τό βδελυ ρό α ύτό χώ ρισ μ α κα ί τότε τίπο τε δέ θά μά ς εμπό -

διση νά πλη σιάσ ουμ ε τό Θ εό.

Σ έ παρα καλώ όμω ς, άκουε πώ ς έχει γίνει αύτό καί

ά πό τά ίδια τά πρά γμα τα. Μ εταξύ τώ ν χρισ τιανώ ν τής Κ ο-

ρίνθο υ κά πο ιος επίσ ημ ος άνθρ ω πο ς διέπρ α ξε μία τόσ ο με-

γάλ η άμ α ρτία , πού ούτε στούς ειδω λολ άτρες δέν ήταν γνω -

στή. Α ύτός ό ά νθρω πο ς ήταν πιστός χριστιανός κ αί μά λιστα

28. Λ ουκ. 15,29-30.

29. Λ ουκ. 15,18.

30. Ίερ. 23,23.

31. Ή σ . 59 ,2 .




45

άπ ό εκείνους πού είχαν πλησ ιάσ ει πολύ τό Χ ριστό. Μ ερι-

κοί μάλιστα λέγουν ότι άνήκε καί στούς ιερω μένους. Τ ί

λοιπόν; Μ ήπω ς ό Π αύλος τόν διέγρα ψ ε άπ ό τή μ ερίδα τώ ν

σω ζομένω ν; Κ αθόλου "Α λλω στε ό ίδιος ό Π αύλος κατηγο-

ρεί τούς Κ ορινθίους πά ρα π ολύ, διότι αύτοί δέν τόν βοή θη-

σ αν νά μ ετανοήσ η. Κ αί μέ μεγάλη έπιθυμ ία θέλει νά δείξει

σέ μάς ότι δέν ύπά ρχει άμά ρτημα πού νά μή θεραπεύεται

(νά μή συγχω ρή ται). Κ αί γιά νά άπ οδείξη αύτό, έλεγε πάλι

γι αύτόν πού άμά ρτησ ε περισσ ότερο άκόμη κα ί άπ ό αύ-

τούς τούς ειδω λολά τρες. «Ν ά πα ρα δώ σ ετε αύτόν στό σατα-

νά, γιά νά τιμω ρηθή κ αί νά κολασ θή σκληρά τό σώ μα του.

Κ αί άφ ού σω φ ρονισθή μ ' αύτή τήν παιδαγω γία, νά σω θή

έτσι ή ψ υχή του κα τά τήν ήμ έρα τής δευτέρα ς π αρ ουσ ίας

τού Κ υρίου Ιησ ού»-

12

. Ά λλ ά α ύτό τό έλεγε ό Π αύλος πρό

τής μ ετάνο ιάς του. Ό τα ν ό μω ς αύ τός ό χρισ τια νός μ ετα-

νόησ ε, λέγει τά έξής: «Α ρκ ετή είναι γι αύτόν ή τιμω ρία

άπό τούς πολλούς»·

1

·

1

, καί όχι μόνο αύτό άλλά έγραψ ε καί

έπιστολή γιά νά τόν πα ρη γορή ση πά λι κα ί νά δεχθή τή με-

τάνοια, έτσι ώ στε νά μή άρ πα χθή σ τό μέλλον ά πό τόν σα -

τανά.

Ά λλ ά κα ί ένα έθνος ολόκληρο, τό έθνος τώ ν Γ αλατώ ν,

άφ ού πίστεψ ε καί πραγμα τοποίησε θαύματα, καί πολλές

δο κιμ α σ ίες ύπ έμ εινε γιά τήν πίσ τη του σ τό Χ ρισ τό, ότα ν

έπεσε στήν άμ αρτία, τό άνόρθω σε καί πάλι. Ό τι δέ έκαμ αν

καί θαύμ ατα οί Γ αλάτες τό δήλω σε λέγοντας. «Α ύτός λοι-

πόν ό Θ εός τής άγά πη ς έδω σε σέ σάς τό Π νεύμα κα ί έπέ-

τρεψ ε νά γίνου ν μεταξύ σα ς θαύ μα τα»

34

. Ά κ ό μ η ότι έπ α -

θα ν πολλά άγω νιζόμενοι γιά τήν πίστη τους καί αύτό έπί-

ση ς τό έδειξε λέγοντας. «Τ όσ α πο λλά π ά θα τε ά δικα , έάν

βέβ αια τά πά θα τε άδικα »

35

. Π αρά ταύτα όμω ς καί παρ ά τή

32. Α ' Κ ορ. 5,5.

33. Β ' Κ ορ. 2,2.

34. Γαλ. 3,5.

35. Γαλ. 3,4-5.



4 6 Ά γ . Ιω άννου το ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ όμ ο υ

μεγάλη τους πρό οδ ο, δ ιέπρ α ξα ν μ ία τέτοια άμ α ρτία, ή

όπο ία κ ατόρθω σε νά τούς άπο ξενώ ση άπ ό τό Χ ριστό. Γ ιά

τήν άμ αρτία τους αύτή ό Π αύλος εκφ ρά ζει τή γνώ μη του

κα ί λέγει. «Ιδο ύ έγώ ό Π αύλος σάς λέγω , ότι έάν περιτέ-

μνεσ θε, ό Χ ρισ τός δέν θά σά ς ώ φ ελήσ η σ έ τίποτε»

3(

'. Κ α ί

πάλι. «Ό σ οι προ σπ αθείτε νά δικαιω θήτε μέ τό μ ω σα ϊκό

Ν όμο έκπέσα τε άπ ό τή χάρη τοϋ Χ ριστού»

37

. Κ α ί ό μ ω ς με-

τά τήν τόσ ο μ εγάλη πτώ ση τους, τούς δέχεται κα ί τούς λέ-

γει. «Π αιδά κια μου, πού σ άς άνα γέννησ α πνευμ ατικά κα ί

πού τώ ρα ξαναδο κιμά ζω π όνους καί οδύνες έω ς ότου ή

εικόνα τού Χ ριστού μ ορφ ω θή μ έσα σας»

38

. Κ α ί φ α ν ερ ώ νει

έτσι, ότι κα ί μετά ά πό τή μεγαλύτερη δια φ θορ ά, π ώ ς είναι

δυνατόν καί πάλι ό Χ ριστός άπό τήν άρχή νά μορφω θή

μέσα μ ας. Κ αί αύτό διότι «δέν θέλει τόν θάνατο τοϋ ά μα ρ-

τω λοϋ, άλλά έπιθυμ εϊ νά έπιστρέψ η κοντά του καί νά ζήση

τήν άλη θινή ζω ή»

39

.

9. Φ ίλτατε, άς έπιστρέψ ουμ ε λοιπόν, καί άς π ρά ξουμ ε

τό θέλημα τού Θ εού. Γ ιατί γι αύτό μάς έπλασε καί μάς

έφ ερε στή ζω ή. Γ ιά νά συμ μετέχουμε σ τά αιώ νια άγα θά ,

γιά νά μάς προ σφ έρη τή Β ασ ιλεία τώ ν ούρα νώ ν, καί όχι

νά μά ς ρίξη στή γέεννα καί νά μάς πα ρα δώ ση στό πύρ.

Γ ιατί τό πύρ δέν έγινε γιά τούς χρισ τια νού ς, άλ λά γιά τό

διάβο λο. Έ νώ γιά τούς χριστιανούς έχει έτοιμα σθεϊ καί

εύτρεπιστεΐ ή Β ασιλεία τώ ν ούρανώ ν άπό πρίν. Κ αί άφ ού

έδειξε αύτά τά δύο, είπε σ' αύτούς πού ήταν στά δεξιά.

«Δ εύτε οί εύλογημένοι τοϋ Π ατρός μου κληρονομήσ ατε τήν

έτοιμα σ μένη γιά σ άς βασ ιλεία ά πό κα ταβο λή ς κόσμ ου»

40

.

Κ αί σ ' αύτούς πού ήταν στά άρ ισ τερά, «φ ύγετε ά πό κοντά

36. Γαλ. 5,2.

37. Γαλ. 5,4.

38. Γαλ. 4,19.

39. Ίεζ. 33,11.

40. Μ ατθ. 25,34.




47

μο υ, οί κα ταρ αμ ένοι, στό πϋρ τό α ιώ νιο τό όπ οϊο έχει έτοι-

μα σθεΐ» όχι άκό μη «γιά σά ς» άλλά «γιά τό διάβ ολο κα ί

τούς άγγέλους του»

41

. Έ τσι λοιπόν δέν έγινε γιά μάς ή

γέεννα, ά λλά δ ι έκείνον καί τούς άγγέλου ς του, ένώ ή

βα σ ιλεία έχει έτοιμ ασ θεΐ γιά μά ς πρ ό τής δημ ιου ργίας τού

κόσ μου . Μ ή κατασ τήσ ουμ ε λοιπόν τούς έαυτούς μας άνά -

ξιους τής εισό δου σ τό νυμφ ώ να. Γ ιατί όσ ο β ρισκό μα στε σ'

αύτόν έδώ τόν κόσμο, έστω καί άν άκόμη διαπρά ξουμε

άπ ειρα άμ αρτήμα τα, είναι δυνατόν νά μάς συγχω ρηθούν

έφό σο ν έπιδείξουμ ε πρα γμα τική μετάνοια γι αύτά. Ό τα ν

όμ ω ς μεταβο ύμε στόν άλλο κόσμ ο, έστω κ αί άν έπιδείξου-

με βα θιά μ ετάνο ια, α ύτή σέ τίπο τε δέ θά μ άς ώ φ ελήσ η.

Ά λ λ ά είτε τρίξου μ ε τά δό ντια μ ας, είτε θρ ηνούμ ε, είτε πα -

ρακαλούμε χίλιες φορές, ούτε σταγόνα νερού δέ θά μπο-

ρέση νά μάς στάξη κανείς μέ τήν άκρη τού δακτύλου του,

ένώ θά φ λεγόμαστε. Ά λλά δυστυχώ ς θά άκούσουμε καί

έμείς α ύτά πο ύ είχε άκ ού σ ει τότε έκεΐνο ς ό πλο ύσ ιος, ότι

«χάσμ α μεγάλο ύπάρχει μεταξύ μας»

42

.

Π αρα κα λώ , λοιπόν, άς ξυπνήσ ουμε έδώ στόν παρό ντα

κόσμ ο καί άς γνω ρίσου με καλά τόν Δ εσπό τη μα ς, έτσι

άκ ριβώ ς όπω ς άρμόζη νά τόν γνω ρίσο υμε. Μ όνο τότε,

όταν δηλαδή βρεθούμε στόν Ά δη , μπορούμε νά άπ οβά λου-

με τήν έλπίδα τής μετάνοιας. Γιατί μόνον έκεΐ αύτό τό

φ άρμα κο είναι άνίσχυρο καί άχρηστο . Ε νόσ ω όμω ς βρι-

σκ όμα στε έδώ , κα ί άν άκ όμ η σ τή γεροντική ήλικία τό χρη-

σ ιμο ποιήσ η κά πο ιος, αύτό τό φ ά ρμ α κο τής μ ετάνο ιας κα ί

τότε πα ρου σ ιάζει μεγάλη αποτελεσμα τικότητα (θερα πεία) .

Γ ιά τούτο καί ό διάβ ολο ς κινεί τά πάντα γιά νά κα τορθώ -

ση νά ριζώ ση μέσα μας τό λογισμ ό τής άπ ογνώ σ εω ς. Γ ιατί

γνω ρίζει καλά, ότι έστω καί άν λίγο μετανοήσουμε, αύτό

δέν θά γίνη χω ρίς άμ οιβή. Ό π ω ς δέ αύτός πού προ σφ έρει

ένα ποτήρι κρύο νερό θά άμειφ θή γι αύτό , έτσι καί ό

41. Μ ατΟ . 25,41.

42. Λ ουκ. 16,20.



4 8

Ά γ .

Ιω άννου


ά νθρ ω πο ς πο ύ θά μ ετανοή ση γιά τίς άμ αρ τίες του θά λά βη

άνταμ οιβή , έστω κα ί ά ν δέν έπιδείξη μ ετάνο ια ά ντάξια

τώ ν άμ αρ τιώ ν του. Τ ίποτε άπ ό τά κα λά τά όπ οία πρά ττου-

με, άκόμ η καί τό μικρότερο, δέν θά πα ρα θεω ρη θή άπ ό τόν

δίκα ιο Κ ριτή.

Έ ά ν λοιπόν τά άμ αρτήμα τα έξετάζονται μέ τέτοια

άκ ρίβεια ώ στε νά τιμω ρούμ εθα κα ί γιά τά λόγια μ ας καί

γιά τίς άναμνήσεις μας, πολύ περισσότερο θά υπολογι-

σ θο ύν τότε τά κα τορθ ώ μ α τα, είτε μ εγάλ α είτε μικρ ά είνα ι

αύτά. Ώ σ τε καί άν άκόμη δέν κατορθώ σης νά έπανέλθης

πάλι στήν προη γούμενη άκεραιότητα, άλλά καί λίγο έστω

νά άπομακρύνης τόν έαυτό σου άπό τήν παρούσα άσθέ-

νεια κ αί άσ έλγεια, ούτε καί αύτό τό λίγο θά είναι άνω φ ε-

λές γιά σ ένα. Μ όνον κά μ ε τήν άρ χή γιά τή μ ετάνο ια κα ί

άνο ιξε τήν είσ οδο σ τούς άγώ νες, γιατί όσ ο π ερισ σ ότερο

μένεις έξω ά π' α ύτούς, δικα ιολο γημ ένα σο ύ φ αίνεται ότι

αύτό είναι δύσκολο καί άκα τόρθω το. Π ρίν νά δοκιμά σου με

κάτι, καί άν άκόμη τά πρά γματα είναι εύκολα καί υποφ ερ-

τά, έντούτοις συ νήθω ς μά ς πα ρου σιάζονται πολ ύ δύσ κολα .

Ό τα ν όμω ς έπιχειρήσ ουμ ε νά άσχοληθούμ ε μέ αύτά καί

νά τά κάνου με π ρά ξη, τότε τό μ εγαλύ τερο μέρος τής άγω -

νίας μας έξαφ ανίζεται. Κ αί άφ ού μ άς κυρ ιεύση τό θάρ ρο ς

άντί τού φ όβου κα ί τής άπ ογνώ σεω ς, τότε αύτό τό θά ρρο ς

μικρα ίνει τόν τρόμο , αύξά νει τή γαλήνη τής ψ υχής καί κά-

νει τίς ά γα θές

ε λ π ίδ ε ς

ισχυρότερες.

Γι αύτό ό πονηρός άπέσπασε τόν Ιούδα άπό τόν πα-

ρόντα κόσμ ο, γιά νά μήν έπιστρέψ η έκεί ά πό όπ ου ξέπεσ ε,

άφ ού θά έκα νε τήν άρμ όζουσα ά ρχή τής μετάνοιας. Έ γώ

δέ, θά έλεγα, μ ολονότι είναι κά πω ς περίεργο τό λεγόμενο,

ότι ούτε έκείνο τό πα ρά πτω μα τής πρ οδο σ ίας είναι μεγα-

λύτερο άπ ό τή βοή θεια πού μ άς προ σ φ έρει ή μετάνοια.

Γ ιά τό λόγο αύτό, σέ πα ρα κα λώ καί σέ ικετεύω , άφ ού

άπ ομ ακ ρύνης άπ ό τήν ψ υχή σου κά θε σατανική γνώ μη , νά

προ σέλθη ς σ' αύτή τήν σω τηρία. Έ ά ν σού έλεγα νά ά νεβή ς

άμ έσω ς πάλι σ' έκείνη τήν κορυφ ή, δικαιολογημ ένα θά




49

μπ ορο ύσ ες νά διαμ αρ τυρη θής, γιατί αύτό είναι πολύ δύσκο -

λο. Τ ώ ρα όμω ς σού ζητώ μόνο νά μήν πρόσ θεσης στίς πα -

ρούσ ες άμ αρτίες κα ί άλλες. Ά λλ ά ά φ ού σηκω θής άπ ' αύτές

νά σ τραφ ής πρ ός τήν άντίθετη κα τεύθυ νση . Γ ιατί λοιπό ν δι-

στάζεις κα ί γυρίζεις πίσω κα ί έτσι σύ ρεις τόν εαυτό σου

πρ ός τά κάτω ; Δ έν είδες όλο υς έκείνου ς πο ύ πέθα να ν μ έσα

σ τίς ά πο λα ύσ εις, τή μ έθη, τίς δια σ κεδ ά σ εις κα ί τήν ύπ όλ οι-

πη χλεύη τής ζω ής; Π ού είναι τώ ρα αύτοί πού μέ μεγάλη

υπερη φ άνεια καί μέ πολλούς συνοδούς περπα τούσα ν δη-

μιουργώ ντας θόρυβο στήν άγορά ; Α ύτοί πού φ ορούσ αν τά

μεταξω τά καί εύω δίαζαν άπ ό άρώ μα τα καί έχοντας πολλούς

νά συμ παρακάθονται στό τραπέζι τους καί νά είναι συνέ-

χεια π ροσ ηλω μένοι στίς θεατρικές σκ ηνές; Π ού είναι ή φ αν-

τασ ία όλω ν εκείνω ν τώ ρα; Έ χει έξαφ ανισθεί ή πολυτέλεια

τώ ν δείπνω ν, τό πλήθο ς τώ ν μουσ ικώ ν, ή άκο λουθ ία τώ ν κο-

λάκ ω ν, ό πολύς γέλω τας, ή τής ψ υχής άνεση , ή διάχυσ η τού

νού κα ί τής σ κέψ ης, ό θη λυπ ρεπή ς βίος, ό έξεζητημ ένος καί

ύπερβ ολικός. Π ού πέταξα ν τώ ρα όλα έκείνα; Τ ί έγινε τό

σώ μα τό όποίο άπολά μβ ανε τόση περιποίησ η κα ί καθα ρότη-

τα; Π ήγα ινε πρός τήν σο ρό κα ί κοίταξε τήν τέφ ρα , τή σ κό-

νη, τά σκο υλή κια. Π εριεργά σ ου τό ά πα ίσ ιο περιβά λλο ν τού

τόπου καί στέναξε πικρά . Κ αί μα κάρι ή ζημ ιά νά τελείω νε

μέχρι τήν τέφρα . Τ ώ ρα όμω ς άπό τόν τάφ ο καί τά σ κουλή-

κια αύτά, σέ πα ρα κα λώ , νά μ εταφ έρης τήν σκέψ η σου στό

σκ ουλή κι έκείνο τό αιώ νιο, σ τήν άσ βεστη φ ω τιά, στόν «τρι-

γμό τώ ν οδόντω ν», «στό σκ ότος τό έξώ τερον», στό πό νο κ αί

τή διαρκ ή στενοχώ ρια. Σκ έψ ου καί τήν πα ραβ ολή τοϋ Δ α-

ζάρο υ κα ί τού πλουσ ίου, ό όπο ιος ένώ είχε τόσ α χρήμ ατα

κα ί φ ορούσ ε ένδύμα τα άπό πορφ ύρα , έκεί ούτε σταγόνα νε-

ρού δέν είχε, κα ί μά λιστα ένώ βρισκ όταν σέ τόσ ο μεγάλη

άνά γκη. Σ έ τί λοιπόν θά ήταν καλύτερα τά πρά γμα τα τής

πα ρούσ ας ζω ής άπ ό τά όνειρα; Δ ιότι όπω ς άκρ ιβώ ς, όσοι

έργάζονται στά μ εταλλεία ή ύπο μένουν κά πο ια χειρότερη

ποινή άπ' αύτή, όταν άπό τούς πολλούς έκείνους κόπους καί

τήν πικρότατη ζω ή ά ποκ οιμη θούν κα ί δοϋν στό όνειρο τους



50

Ά γ .

Ιω άννου


δτι βρίσκονται σέ άπολαύσεις καί έχουν πολλά άγαθά ,

άφ οϋ όμω ς σηκω θούν καμ ιά απολύτω ς άπόλαυση δέν γνω -

ρίζουν, διότι αύτά πού απ ολά μ βα ναν ήταν όνειρα , έτσι κα ί

εκείνος ό πλού σιος άφ ού σ άν σέ ό νειρο π λούτισε στόν πα -

ρόντα κόσ μο, μ όλις εγκα τέλειψ ε τήν παρ ούσ α ζω ή, κο λα-

ζόταν μέσα σ' έκείνη τήν πικρή κόλαση.

Α ύτά σ κέψ ου, καί άφ ού σ υγκρίνης έκείνο τό πύρ πρό ς

αύτό έδώ π ού σέ κατέχει τώ ρα ά πό τή φλόγω ση τώ ν επι-

θυμιώ ν, άπ άλλ αξε, σέ πα ρα κα λώ , τόν έαυτό σου άπ ό α ύτό

τό καμ ίνι. Γ ιατί όπ οιος σβ ήσ ει τό έδώ κα μίνι, δέν θά δοκ ι-

μάσ η ούτε τό αιώ νιο. Έ ά ν όμ ω ς δέν έπικρα τήσ η τώ ν έπι-

θυμ ιώ ν του στήν πα ρο ύσ α ζω ή, τότε ορ μη τικό τερα θά τόν

δεχθή έκείνη ή φ λόγα , όταν φύ γη άπ ό τόν κόσμ ο α ύτό.

Π όσ ο χρόνο θέλεις νά πα ρα ταθή ή άπόλα υση τής πα -

ρούσ ας ζω ής; Έ γώ λοιπόν νομίζω , ότι δέν σοϋ ά πομ ένουν

περισ σ ότερα ά πό πενήντα χρόνια, έω ς ότου φ θά σ ης σέ βα-

θιά γηρα τειά, ά ν καί αύτό δέν είναι φ ανερ ό σέ μάς. Δ ιότι

όσοι δέν γνω ρίζουν γιά τή ζω ή τους έω ς τό βρ άδυ πο ύ

έρχεται, πώ ς θά ισ χυρίζονταν α ύτό γιά τόσα χρό νια ; Κ αί

δέν είναι αύτό μόνον άγνω στο, άλλά καί ή μεταβολή τώ ν

πραγμάτω ν .

Γ ιατί σέ πολλές περιπτώ σ εις ένώ ή ζω ή διήρ κεσε πολ -

λά χρόνια, δέν διήρκ εσαν όμω ς τόσο πολύ καί οί απο λαύ-

σεις, άλλά όλες μαζί χάθηκα ν καί έξαφ ανίστηκαν. "Α ς

ύποθέσου με όμ ω ς, άν θέλης, ότι πρόκ ειται νά ζήση ς τόσ α

πολλά χρόνια κα ί ότι δέν θά σοϋ συμβή καμιά μεταβολή.

Τ ί είναι όμ ω ς αύτό έμπ ρός στούς άτελείω τους αιώ νες κα ί

εμπρό ς στίς άκ ατανόμ ασ τες καί άφ όρη τες έκείνες τιμω -

ρίες; Γιατί έδώ κ αί τά άγα θά κ αί τά λυπηρά έχουν τέλος,

καί αύτό είναι πολύ σύντομο . Ε κεί όμω ς συνεχίζονται

στούς αιώ νες καί τά δύο καί διαφ έρουν τόσο πρό ς τήν

ποιότητα ά πό τά έδώ , ώ στε κα ί νά τό προφ έρη κ ανείς δέν

είναι δυνατόν.

10. Λ οιπό ν, επειδή άκ ου σ ες γιά π ϋρ , μή νομίση ς ότι




51

έκεϊνο τό πύρ πώ ς μοιάζει μέ τό έδώ . Δ ιότι αύτό έδώ κατα-

καίει καί κατατρώ γει ό,τι αγγίζει. Ε κείνο όμω ς όσους κα-

ταλάβ ει μία φ ορά τούς κα ίει συνεχώ ς καί δέν σταματά πο-

τέ. Γ ιά τούτο καί έχει ονομασ θεί άσβεστο . Π ρέπει όμω ς

κ α ί ο ί ά μ α ρ τω λ οί νά γίνο υ ν κ α ί α ύτο ί ά φ θ α ρ το ι, ό χι β έ-

βα ια γιά νά τιμη θού ν, άλλά γιά νά τιμ ω ρού νται σ υνέχεια.

Α ύτό τό μαρτύριο είναι τόσ ο φ οβ ερό πού ποτέ δέν θά μπο-

ρού σε νά τό παρα στήσ η κ ανείς μέ λόγια. Ά π ό τήν πείρα

όμ ω ς τώ ν μικρώ ν είναι δυνατόν νά πάρο υμ ε κά πο ια ίδέα

καί γιά έκείνα τά μεγάλα. Έ ά ν κάποτε βρεθής σέ πολύ

θερμό λουτρό, τότε σκέψ ου τό πύρ τής γέεννας. Κ αί άν

πά λι κά ποτε τύχη νά σέ καταλάβ η ύψ ηλός πυρετός, τότε νά

μεταφ έρης τό λογισμ ό σου σ' έκείνη τή φ λόγα κ αί θά μπο-

ρέση ς νά διακ ρίνης κα θα ρά τά πρ άγμ ατα. Έ ά ν δέ τό λου-

τρό καί ό πυρετός μάς στενοχω ρούν τόσο καί μάς προκα -

λούν άνησυχία, όταν θά βρεθούμε στόν ποταμό έκείνο τοϋ

πυρ ός, ό όπο ιος διέρχεται πρ ό τού φ οβ ερού β ήμ ατος, σέ

πο ιά κα τάσ τασ η θ ά είμα στε τότε; Θ ά τρίξουμε ά σ φ αλ ώ ς τά

δόντια μ ας άπ ό τούς άφ όρη τους πόνους, κα ί δέν θά ύ πά ρχη

κα νείς νά μά ς ύπερα σπ ιστή. Θ ά θρηνού με άκόμ η π ερισσ ό-

τερο, όταν ισχυρ ότερη φ λόγα θά μά ς άγγίζη. Κ αί δέν θά

βλέπουμε κανέναν άλλο, έκτός άπό έκείνους πού θά ύπο-

φ έρουν μαζί μας καί θά αισθανόμαστε έπί πλέον καί τή

μεγάλη μοναξιά. Τ ί νά άνα φ έρη κα νείς καί γιά τόν τρόμο

πού θά μάς προκαλ ή τό σκο τάδι στίς ψ υχές μας; Γ ιατί όπω ς

ή φλ όγα έκείνη δέν είναι κα ταστρεπτική , έτσι δέν είναι κα ί

φ ω τισ τική . Δ ια φ ορ ετικά δέν θά ή ταν σκ οτάδι.

Τ όν θόρυβο λοιπόν πού θά δη μιουργήται μέσα μ ας τό-

τε άπ ' αύτό τό σκοτάδι καί τόν τρόμο καί τήν παράλυση

κα ί τή μεγάλη έκπληξη , μόνον έκεΐνος ό καιρό ς είναι ικα -

νός νά μά ς τά φα νερώ σ η μέ άκ ρίβεια. Δ ιότι θά είναι πολλά

τά βασ ανισ τήρ ια έκεΐ κα ί άπ ό πα ντού θά κατεβα ίνουν στήν

ψ υχή νιφ άδες κολάσ εω ς.

Έ ά ν τώ ρα κάποιος ήθελε νά ρω τήση, καί πώ ς θά άν-

θέξη ή σά ρκα σέ τόσο πλή θος τιμω ριώ ν καί συγχρόνω ς νά



5 2 Ά γ .

Ιω άννου


πα ρα μ είνη β ασ ανιζόμενη στους ατελεύτητους αιώ νες; Α ύ-

τός άς έξετάσ η όσ α συμ βα ίνουν έδώ . Δ ηλα δή πώ ς πολλές

φ ορές πολλοί άνθρω ποι άντιστάθηκαν καί άνθεξαν σέ κά -

ποια βα ριά καί μακρά ά ρρώ στια. Έ ά ν όμω ς συνέβη μερι-

κοί νά πεθάνο υν, αύτό έγινε όχι διότι έξαντλήθηκε ή ψ υχή

τους, άλλά τό σώ μα τους, σέ τέτοιο σ ημ είο μ άλιστα, ώ στε

έάν αύτό δέν ύποχω ρούσ ε, δέν θά έπαυε νά ύπο φ έρη καί

ή ψυχή. Ό τα ν λοιπόν τό παραλάβ η ά φ θαρτο καί άδιάλυτο

τίποτε δέν έμπ οδίζει νά έπεκτα θή ή κόλ ασ η α ιώ νια. Γ ιατί

στόν πα ρόντα κόσμ ο δέν ύπά ρχει δυνατότητα νά συνυπά ρ-

ξουν καί τά δύο, δηλαδή ή σφοδρότητα τώ ν κολάσ εω ν καί

ή χρονική δ ιά ρκ εια , άλλά ά ντίθετα τό ένα ά να ταρ έπει τό

άλλο. Κ αί αύτό συμ βαίνει έπειδή ή φ ύση τού σώ μα τος μας

είναι φ θαρτή καί έτσι δέν έπιτρέπει τή συνύπαρξή τους.

Ό τα ν όμω ς πραγματοποιηθή ή άφ θαρσ ία καί αύτή ή δια-

μά χη θά σταμ ατήσ η, τότε θά μ άς έξουσ ιάζου ν αιώ νια ά μ-

φ ότερα τά δεινά. Ά ς μήν ένεργούμ ε λοιπόν τώ ρα μέ τέ-

τοιο τρόπο κ αί μέ τήν ίδέα ότι δηλα δή τό μέγεθος τώ ν

βασ ανιστηρίω ν κατασ τρέφει τήν ψ υχή μα ς. Δ ιότι ούτε τό

σώ μα θά δυνηθή νά π άθ η α ύτό, έκεϊνον τόν καιρό, άλλά

άντίθετα θά μείνη τιμω ρούμ ενο μ αζί μέ τήν ψ υχή κα ί δέν

θά ύπάρξη πλέον κανένα άλλο τέλος.

Λ οιπόν πόση άπό λαυσ η καί πόσ ο χρόνο θέλεις νά άν-

τιτάξης σ' αύτή τήν κόλα σ η κα ί τήν τιμ ω ρία; Θ έλεις έκα τό

χρόνια ή καί διπλά σια ά π' αύτά; Κ αί τί είναι αύτός ό χρό-

νος έμ πρ ός στήν αιω νιότητα; Ό σ ο λο ιπό ν διαρ κεί τό όνει-

ρο μιάς ή μέρα ς σ' όλη τήν πα ρού σ α ζω ή μας, τόσ ο διαρ κεί

καί ή άπόλα υση τώ ν πρα γμάτω ν τού έδώ βίου μας σέ σύγ-

κριση μέ τήν κατάσταση τώ ν μελλόντω ν. Ά ρ α γε ύπά ρχει

κα νείς, ό όποιος θά προ τιμο ύσ ε νά κο λά ζεται αιώ νια, π ρο -

κειμ ένου νά δή ένα κα λό όνειρο ; Π οιός λοιπό ν θά μπ ο-

ρού σ ε νά είναι τόσ ο άνόη τος, ώ στε νά πρ οτιμ ά μιά τέτοια

άνταλλαγή; Δ έν κατηγορώ τήν άπόλαυση καί ούτε άπο κα-

λύπτω τώ ρα τήν θλίψ η πού κρύβ εται μέσα της. Δ ιότι ή πα -

ρο ύσ α κα τάσ τασ η δέν είναι κα τάλλη λη γιά τέτοιου είδου ς




5 3

απ οκ αλ ύψ εις. 'Α λλά α ύτό θά γίνη τότε, όταν δυνηθής νά

άπο μα κρυνθής ά πό αύτή. Δ ιότι τώ ρα, έπειδή διακ ατέχεσα ι

άπ ό τό πά θος αύτό τής άπο λαύσ εω ς, θά νομίση ς ότι φ λυα-

ρώ , έάν άποκα λέσω τήν ήδονή πικρή. Ό τα ν όμω ς μέ τή

χάρη τού Θ εού άπα λλαγής άπ ό τό νόσημ ά σ ου αύτό, τότε

θά καταλάβης καλά πόσο καταστρεπτικό είναι.

Γι αύτό θά φυλάξουμε τά λόγια αύτά γι άλλους και-

ρούς, καί τώ ρα θά ά ναφ ερθούμ ε μόνο σ ' αύτό. "Α ς ύποθέ-

σουμ ε λοιπόν ότι ή τρυφ ή είναι τρυφ ή κα ί ή ήδονή ήδονή,

καί ότι τίποτε τό λυπηρό καί έπώ δυνο δέν έχουν. Τ ί μπο-

ρούμε νά άναφ έρουμ ε όμω ς γιά τήν αιώ νια κόλασ η; Τ ί θά

πρά ξουμε τότε, όταν έδώ έχουμε άπολα ύσ ει σάν σκ ιά κα ί

εικόνα τήν ήδονή, έκεί όμω ς θά ύποσ τούμε σ τήν πρά ξη

σά ν ποινή τά αιώ νια βα σα νιστήρια, ένώ θά μπ ορού σα με

μέσα σ έ μικρό διάσ τημ α νά άπο φ ύγουμ ε τά λ εγόμ ενα

στρεβλω τήρια

43

, καί νά άπολαύσουμε έτσι τά μελλοντικά

άγαθά ; Γ ιατί καί αύτό είναι έργο τής φ ιλανθρω πίας τού

Θ εού. Δ ηλα δή τό νά μή διαρ κού ν μεγάλο χρονικό διάσ τη-

μα οί άγώ νες, άλλά άφ ού άγω νιστούμε σύντομα καί άκα -

ριαία κα ί έν ριπή οφ θαλμού , (γιατί αύτό είναι ή πα ρούσ α

ζω ή σέ σχέση πρ ός τήν μέλλουσα), νά στεφα νω θούμ ε κα ί

νά ζήσ ουμ ε στούς ά πέρα ντους αιώ νες.

Δ έν θά είναι τυχαία καί ή λύπη αύτώ ν πού θά κολα-

στούν τότε, όταν συ νειδη τοπο ιή σ ου ν ότι, ένώ μ έσα σ έ μι-

κρό χρονικό διάσ τημ α θά μπο ρούσ αν έδώ νά κατορθώ σο υν

τά πά ντα, έντούτοις έδειξαν ά μ έλεια ω ς πρ ός τά ά θά να τα

κα ί πα ρέδω σ αν τόν έαυτό τους στήν αιώ νια τιμω ρία. Γ ιά

νά μήν πά θου μ ε λοιπό ν τό ίδιο, άς ξυπνήσ ουμ ε, «έω ς ότου

ύπ άρ χη καιρό ς εύπρόσ δεκτος, έω ς ότου είναι ήμ έρα σω τη-

ρίας»

44

, έω ς ότου είναι άκό μη μεγάλη ή δύναμη τής μετά-

νοιας.

43. Τά στρεβλω τήρια ήταν ειδικά όρ γανα βασ ανιστηρίω ν μέ τά όπο ια

κα κοπ οιούσ αν τούς βασ ανιζόμενους.

44. Β ' Κ ορ. 6,2.



5 4


Δ ιαφ ορ ετικά θά πρ έπη νά γνω ρίζουμε ότι, όχι μόνο

τά κακ ά πού ά να φ έρα μ ε θά μά ς περιμένουν, έάν δείξουμ ε

ραθυ μία, άλλά καί άλλα πολύ χειρότερα ά π' αύτά. Α ύτά

λοιπόν θά ύποσ τούμ ε στή γέεννα καί άκό μη πικρ ότερα ά π'

αύτά. Ή άπ ώ λεια τώ ν μελλοντικώ ν άγα θώ ν προ ξενεί τόση

όδύνη, τόση θλίψ η καί στενοχώ ρια, ώ στε κι άν άκόμη κα-

μ ιά τιμ ω ρία δ έν περίμ ενε τού ς έδώ ά μ α ρτά νοντες, ή ίδια ή

άπ ώ λεια ά πό μόνη της είναι άρ κετή νά δαγκώ ση πικρό τε-

ρα καί άπ ' αύτά τά βασ ανιστήρια τής γέεννας καί νά συν-

ταρ ά ξη τίς ψ υχές μα ς.

11. Σ κέψ ου λοιπόν, γιά χά ρη μου, τήν κα τάσ τασ η

(ο μ ορ φ ιά ) έκείνης τής ζω ής, όσ ο βέβα ια είναι δυνα τόν νά

τήν έννοήση ς, διότι κα νένας λόγος δέν άρκ εί γιά νά έκ-

φ ράσ η τήν άξία της. Ά π ' όσ α όμ ω ς άκούμ ε, σά ν σέ αίνι-

γμα , άς λά βου με γι αύτή μία έλάχισ τη ιδέα. «Δ έν υπά ρχει

έκεϊ, λέγει, όδύνη , λύπη κα ί στεναγμ ός»

45

. Κ α ί τί μ α κ α ριώ -

τερο θά μ πορο ύσ ε νά ύπά ρξη ά π' αύτή τή ζω ή; Δ έν είναι

δυνατόν νά φ οβη θή κα νείς έκεϊ φ τώ χεια κα ί άσ θένεια, ή

νά ίδή κά πο ιον νά ά δική ή νά ά δική ται, ούτε έπίσ ης κ ά-

πο ιον νά έκνευρίζεται ή νά έκνευρίζη άλ λον, ούτε νά ορ γί-

ζεται, ούτε νά φ θονή, ούτε νά φ λέγεται άπ ό πα ρά λογη έπι-

θυμία, ή νά σ τενοχω ρήται γιά τή δα πά νη τής ά ποκτήσεω ς

τώ ν άναγκα ίω ν τής πα ρούσ ας ζω ής, ούτε κανέναν πού νά

κόπτεται γιά τήν άπόκτησ η ά ρχής καί δυναστείας. Δ ιότι

όλη ή ταρ αχή τώ ν πα θώ ν πού ύπά ρχουν μέσα μα ς σβή νε-

ται καί χάνεται καί τά πάντα θά είναι ειρήνη καί εύφρο-

σύνη καί χαρά , ήρεμα καί γαλήνια , όλα θά είναι ήμέρα

λαμπρότητας καί φώ ς, καί όχι βέβαια τό φώ ς τής παρού-

σα ς ζω ής, άλλά άλλο, τό όποιο θά είναι τόσ ο λ αμ πρό τερο

ά πό α ύτό, όσ ο φ αιδρό τερο είναι τό φ ώ ς τού ήλίου ά πό τού

λυχναρ ιού. Κ αί αύτό τό φ ώ ς τό έκεϊ, δέν σκεπά ζεται ούτε

ά πό τή νύχτα, ούτε ά πό τήν βαρ υσ υννεφ ιά. Δ έν κα ίει κα ί

45. Ή σ . 35,10.




55

δέν φ λέγει τά σώ μα τα. Δ ιότι έκεΐ δέν ύπ άρ χει, ούτε νύχτα,

ούτε βράδυ, ούτε κρύο, ούτε ζέστη, ούτε καμιά άλλη καιρι-

κή μεταβολή. Έ κεΐ ύπά ρχει μιά έντελώ ς άλλη κα τάσταση,

καί τήν όπο ία θά γνω ρίσο υν μόνον όσοι κα ταξιω θούν νά

εισέλθουν σ ' αύτή. Έ κεί δέν ύπάρ χει γήρας καί τά δυσά-

ρεστα τού γήρα τος. Έ κεΐ όλα έξαφ ανίζονται, όσα έχουν

σχέση μέ τή φ θορά , έπειδή έπικρατεΐ παντού ή ά φ θαρ τη

δόξα. Τ ό ση μα ντικότερο όμ ω ς όλω ν αύτώ ν είναι, ότι θά

γεύεται κα νείς συνέχεια τή συνανα στροφ ή του μέ τό Χ ρι-

στό, τούς άγγέλους κα ί άρ χαγγέλους, κα ί τίς άνω δυνάμ εις.

Κ οίταξε τώ ρα τόν ούρα νό καί μέ τή σκέψ η σου π έρα-

σε σ ' έκεΐνα πού ύπάρ χουν έπάνω άπ ό αύτόν. Ά ναλ ογίσ ου

τόν μετασ χημ ατισμ ό ολόκλη ρη ς της δη μ ιου ργίας. Γ ιατί ή

δη μ ιου ργία δ έν θά π α ρα μ είνη ή ίδια α ιω νίω ς, άλ λά θ ά γί-

νη πολύ ω ραιότερη καί φ αιδρότερη. Τ ί λέγω ; Ό σ η είναι ή

διαφ ορ ά μ εταξύ τού μολύβδου άπ ό τόν α πα σ τράπτοντα

χρυσ ό, τόσ ο καλ ύτερο ς θά είναι έκείνος ό κόσμ ος ά πό τόν

παρόντα , όπω ς άναφ έρη καί ό μακάριος Π αύλος «ότι καί

αύτή ή κτίση θά έλευθερ ω θή ά πό τήν δου λεία τής φ θο -

ράς»

46

. Τ ώ ρα μέν έπειδή συμ μετέχει στή φθ ορά , π αθα ίνει

πολλές μεταβ ολές, όσες είναι φ υσ ικά νά π αθ αίνουν αύτά

τά σώ ματα. Τ ότε όμω ς άφ ού άποβά λη όλα αύτά, θά μ άς

φ ανερω θή μέ άφ θαρ τη μ εγαλο πρέπεια. Έ πειδή λοιπόν

πρό κειται νά δεχθή άφ θαρ τα σώ ματα θά μ ετασ χηματισθή

καί αύτή πρό ς τό καλύτερο. Π ουθενά δέν θά ύπάρ χη τότε

διαμ άχη καί έπανάσταση. Γιατί ή συμφ ω νία θά είναι μεγά-

λη, άφ ού όλοι οί "Α γιοι θά έχουν τήν ίδια γνώ μη μεταξύ

τους πάντοτε. Δ έν ύπά ρχει περίπτω ση νά φ οβά ται κανείς

έκεί τό διά βο λο κ αί τίς έπιβο υλές τώ ν δαιμ όνω ν, ούτε τήν

ά πειλή τής γέεννα ς, ούτε τόν θά να το, ούτε αύ τόν έδώ τόν

σ ω μ ατικό , ούτε πολύ περ ισ σ ότερο έκείνο τόν χειρό τερο

τούτου, δηλα δή τόν αιώ νιο. Ά λλ ά κά θε πα ρόμ οιος φ όβ ος

46. Ρω μ. 8,21.



56


θά διαλυ θή. Κ αί όπ ω ς άκ ριβώ ς, υίός βα σιλιά πού ά νατρέ-

φ εται προηγουμένω ς σέ φ τω χικό σπίτι καί κάτω άπό φ όβο

κα ί άπ ό παιδαγω γούς, ώ στε νά μή γίνη άπό τήν πολλή

άνεσ η χειρό τερο ς κα ί ά νά ξιος τής πα τρική ς κλη ρονο μιάς,

όταν φθ άσ η όμ ω ς ό καιρός νά άναλά βη τό βασ ιλικό άξίω -

μα , τότε πετά ξα φ νικά όλα έκείνα τά τα πεινά ένδύμα τα

καί άμέσω ς ένδύεται τήν άλουργίδα καί τό διάδημ α, καί

έχει πλήθος άπό δορυφόρους, καί κάθεται μέ πολλή παρ -

ρησ ία, ά φ ού έχη απ ορρ ίψ ει άπ ό τήν ψ υχή του τά ταπ εινά

κα ί τά κατηφ ή κα ί άνέλαβε άλλα άντί εκείνω ν, τό ίδιο θά

συμ βή τότε κα ί μέ όλους τούς Α γίου ς.

Κ α ί ό τι ο ί λ όγο ι α ύ το ί δ έν ά π ο τελ ο ύν κ ο μ π ασ μ ό , θά

τό καταλάβουμε, άν πορευθούμε μέ τόν λόγο στό όρος,

όπο υ μ εταμ ορφ ώ θηκ ε ό Χ ριστός. "Α ς τόν άντικρύσ ουμ ε νά

λάμπη , όπω ς άκρ ιβώ ς έλαμ ψ ε, μολονότι δέν μάς φ ανέρω σε

κα ί μέ τόν τρόπο αύτό όλη τήν λαμ πρότητα τού μέλλοντος

αιώ νος. "Ο τι δέ, τό φ αινόμ ενο αύτής τής λαμπ ρότητας άπ ο-

τελοΰσε άπλή συ γκατάβασ η κα ί όχι άκρ ιβώ ς έπίδειξη τής

πρα γμα τικότητας, τό κα ταλα βα ίνουμ ε καί άπ ό αύτά τά λό-

για τού Ε ύα γγελιστή. Δ ιότι, τί λέγει; «Έ λα μ ψ ε όπω ς ό

ήλιος»

47

. Ή δόξα όμω ς τώ ν άφ θαρτω ν σω μάτω ν δέν έκ -

πέμπει τόσο φ ώ ς, όσον αύτό τό φθαρτό σώ μα , καί ούτε

τέτοιο ώ στε νά είναι όρα τό ά πό ά νθρώ πινα μ άτια, άλλ ά

είναι φ ώ ς πού άπα ιτεί άφ θαρτα κα ί άθά νατα μάτια γιά νά

τό άτενίσο υν. Τ ότε έπά νω στό όρος, τόσ ο φ ώ ς τούς φ ανέ-

ρω σε, όσο ήταν δυνατόν νά δούν καί νά μή βλάψ η τά μά-

τια έκείνω ν πο ύ τό έβλεπα ν. Κ αί πά λι, ούτε έτσι τό άντε-

ξαν, άλλά έπεσα ν μέ τό πρόσ ω πο σ τή γή.

Α έγε μου λοιπό ν, έάν κάπ οιος σέ πή γαινε στό θ έατρο

καί έκεί όλοι όσοι βρίσκονταν , φ ορούσαν χρυσές στολές

κα ί στό μέσον τοϋ πλή θους σού έδειχνε κά ποιον ά λλο, τού

οποίου καί τά φορέμα τα καί τό στεφ άνι πού φορούσε στό

47. Μ ατθ. 17,2.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έκ π εσ ό ν τα

57

κεφ άλ ι του ήταν άπ ό πολύτιμου ς λίθους μόνο, κα ί κα τόπιν

σού έδινε τήν ύπόσ χεση , ότι πρό κειται νά σέ κα τατάξη

άνά μεσ α σ ' έκείνο τό πλήθος. Δ έν θά πρ οσ πα θούσ ες νά

κά νης τό πά ν, ώ στε νά άξιω θής νά ίδής πρ αγμ ατοπο ιούμ ε-

νη έκείνη τήν ύπό σχεση ; Κ αί τώ ρα ά νοιξε μέ τή σκ έψ η σ ου

τούς ούρα νούς κα ί βλέπε έκείνη τήν ομή γυρη, ή ό πο ία δέν

απ οτελείται άπ ό άνθ ρώ πο υς όπ ω ς είμεθα έμείς, άλλά ά πο -

τελείται ά πό έκείνους πού είναι πολυ τιμό τεροι κα ί άπ ό τό

χρυ σ ό κα ί ά πό τούς πολ ύτιμο υς λίθους κα ί ά πό τίς άκτίνες

τού ήλίου καί άπ ' όλη τήν ώ ραιότητα πο ύ βλέπουμε. Κ αί

βέβαια είναι πολυτιμότεροι όχι μόνο άπ ό τούς άνθρώ που ς,

άλ λά κα ί ά πό τούς ά ρχα γγέλους, τούς θρόνο υς, τίς κυριότη-

τες, τίς ά ρχές, τίς έξουσ ίες, πο ύ είνα ι κα τά πο λύ ά νώ τερα

τώ ν άνθρώ πω ν. Τώ ρα ώ ς πρός τόν βασιλέα, δηλαδή πώ ς

είναι, δέν μπο ρού με νά έκφ ρά σ ουμ ε τίπο τε. Γιατί τόσο π ο-

λύ δέν έκφ ράζεται μέ λόγια καί τόσο διαφ εύγει άπ ό κά θε

νού έκείνο τό κά λλος, ή ώ ραιότητα, ή λαμ πρότητα, ή δόξα ,

ή μεγαλοσ ύνη, ή μεγαλο πρ έπεια. Λ έγε μου λοιπόν, άπ ό τό-

σ α κα ί τέτοιου είδου ς ά γα θά θ ά στερή σο υμ ε τόν εαυτό μα ς

γιά νά μήν κοπ ιάσ ουμ ε έστω κα ί μικρό χρονικό διάσ τημ α

έδώ ; Έ ά ν δηλαδή έπρεπε κα θημ ερινά νά ύπομ ένουμε ά μέ-

τρητους θα νάτους κα ί άκόμ η κα ί αύτή τή γέεννα, προ κειμέ-

νου νά ά τενίσ ουμ ε τό Χ ρισ τό έρχόμ ενο μέ τή δό ξα του κα ί

νά συμ περιληφ θούμε σ τό χορό τώ ν Α γίω ν, δέν θά ή ταν

άνά γκη νά τά ύπομείνουμε όλα έκεΐνα; "Α κουε τί άνα φ έρει

ό μα κάρ ιος Π έτρος. «Κ αλό είναι νά παρα μείνουμε έδώ »

48

.

Έ ά ν λοιπό ν έκείνος είδε κά πο ια ά μ υδρ ή εικό να ά πό τά

μέλλοντα κα ί άμ έσω ς άπέβαλλε ά πό τήν ψ υχή του τά πά ντα

λόγω τής άγαλλιάσ εω ς πού πα ρου σίαζε έκείνο τό θέαμ α, τό

όπο ιο μ πήκε μέσα στήν ψ υχή του, τί θά μ πορούσ ε νά άνα -

φ έρη κ ανείς, όταν πα ρο υσ ιασ θή έμπρ ός ή ίδια ή ά λή θεια

τώ ν πραγμάτω ν ; Δ ηλαδή όταν άνοιγούν οί είσοδοι τώ ν

48. Μ ατΟ . 19,4.



5 8


ανα κτόρω ν καί θά είναι δυνατόν νά β λέπη κ ανείς τόν ίδιο

τόν βα σιλέα, όχι πλέον σά ν σέ αίνιγμα , ούτε μέσα ά πό κα -

θρέφ τη, άλλά πρόσ ω πο πρός πρόσ ω πο καί όχι διά της πί-

στεω ς, άλλά κατ' όψη ;

12. Π ολλούς άνθρώ πο υς λοιπόν ά π' έκείνους πού σκ έ-

πτονται περισσ ότερο παρά λογα, τούς απα σχολεί μόνο, πώ ς

νά άποφ ύγουν τήν γέεννα. Έ γώ όμω ς σά ς λέγω ότι άπ ό τήν

γέενα είναι πολύ μ εγαλύτερη κόλα ση , τό νά μήν άπ ολα ύσ η

δηλα δή κα νείς έκείνη τή δόξα. Κ αί αύτός πού θ ά τήν χάσ η,

νομίζω , ότι δέν πρέπει νά πενθή τόσο γιά τά κα κά τής γέεν-

νας, όσο γιά τήν άπ ουσ ία του άπ ό τή Β ασ ιλεία τώ ν ο ύρα νώ ν.

Δ ιότι σάν κόλαση αύτό είναι φ οβερότερο άπό όλα. Τώ ρα,

όταν βλέπου με πο λλές φ ορ ές νά εισ έρχεται ό βα σ ιλιάς μ αζί

μέ πολλούς δορυφ όρου ς στά άνάκ τορα , μακ αρίζουμε προ φ α-

νώ ς όσο υς τόν περισ τοιχίζουν κ αί σ υμ μ ετέχουν στούς λόγο υς

κα ί τίς σ κέψ εις του καί σέ όλη τήν ύπόλ οιπη δό ξα του. Κ ι άν

άκ όμ η έχουμ ε πά ρα π ολλ ά ά γα θά , έλεεινολο γούμ ε έντούτοις

τούς έαυτούς μας κα ί τίποτε δέν μά ς σ υγκινεί ά π' α ύτά, όσ ο

μ άς συ γκινεί ή δό ξα αύ τώ ν πού περισ τοιχίζουν τόν βα σ ιλιά.

Κ αί αύτό μάς συ μβ αίνει πα ρόλ ο ότιγνω ρίζουμε πώ ς έκείνη ή

λαμ πρότητα είναι άβ έβαιη καί έπισ φ αλή ς κι έξ αιτίας τώ ν

πολέμω ν καί τώ ν συχνώ ν έπιβουλώ ν καί συκοφ αντιώ ν καί

άκ όμ η έξ αιτίας τού ότι κα ί χω ρίς όλα αύ τά ά πό μόνη της ή

δόξα είναι έντελώ ς άνά ξια λόγου.

Π ροκ ειμένου όμω ς γιά τόν Β ασ ιλέα τώ ν όλω ν, ό ό ποιος

κα τέχει όχι μόνο ένα μέρος τής γής, άλλά ολόκ ληρη τή γή

4

'

;

ή

καλύ τερα περιλαμ βά νει ολόκληρη τή γή στήν παλάμ η του κα ί

μετρά ει τούς ούρα νούς μέ τήν σ πιθαμ ή του

50

καί ό όποιος

οδη γεί «ολόκλη ρο τό σύμ πα ν μέ τόν δυνατό του λόγο»

51

, καί

ένώ πιον αύτού όλα τά έθνη θεω ρούνται σάν μη δέν καί σά ν

49. Ή σ. 40,22· Ίώ β 22,14.

50. Ή σ. 40,12.

51. Έ βρ . 1,3.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έ κ π εσ ό ν τα 5 9

σά λιο, λοιπόν γι α ύτό τόν Β ασ ιλέα, δέν θά θεω ρήσ ουμ ε

ότι άπ οτελεΐ τή μ εγαλύ τερη τιμω ρία, τό νά μή σ υμπ εριλη-

φ θούμ ε στό πλή θος έκεΐνο πού τόν περισ τοιχίζει κα ί νά

προτιμή σο υμε μόνο νά άπ αλλα γούμε ά πό τή γέεννα;

Κ αί τί θά ήταν ελεεινότερο άπό τήν ψ υχή αύτή; Ό

βα σιλιάς λοιπό ν αύτός έρχεται νά κρ ίνη τή γή όχι μέ ένα

ζεύγος λευκώ ν ήμιόνω ν ή μέ χρυσή άμ αξα ή μέ άλ ουρ γίδα

κ α ί δ ιά δ η μ α . Ά λ λ ά π ώ ς; Ά κ ο υ ε τί ά ν α φ έρ ο υ ν κ α ί τί β ρ ον-

τοφ ω νάζουν οί προφ ήτες, όσο βέβα ια είναι δυνατόν νά τό

έκφ ρά ση ό άνθρ ω πο ς. Ό μέν ένας λέγει" «ό Θ εός θά έλθη

φ ανερά, ό Θ εός μας, καί δέν θά άποσιω ποιηθή. Φ ω τιά θά

καίεται ενώ πιον του καί γύρω του σφ οδρή κα ταιγίδα. Θ ά

προσ καλέση τόν ούρα νό άνω καί τή γή γιά νά κρ ίνη τό

λαό του»

52

. Ό δέ Η σ α ΐα ς αύτή τήν ίδια τήν κόλα ση τήν

θέτει έμπρ ός στά μάτια μα ς, κα ί μά ς λέγει τά έξής. «Ιδού

ή ήμ έρα Κ υρίου έρχεται μέ μεγάλο θυμό καί όργή, γιά νά

καταστήση τήν οικουμ ένη όλη έρημ η καί τούς άμα ρτω λούς

νά άπολέση ά πό αύτή. Κ αί τά άσ τέρια τού ούρανού καί ό

Ώ ρίω ν καί όλος ό κόσμος τού ούρανού δέν θά δώ σουν τό

φ ώ ς τους. Κ αί θά σ κοτισθή ό ή λιος κα τά τήν έξοδό του,

καί ή σελήνη δέν θά δώ ση τό φέγγος της. Κ αί θά παρ αχω -

ρήσ ω σέ όλη τήν οικουμ ένη κ ακ ά κ αί στούς άσ εβεΐς τίς

άμα ρτίες τους. Κ αί θά καταστρέψ ω τήν ύβρη τώ ν άνομω ν,

κα ί τώ ν έγω ιστώ ν τήν υβριστική σ υμ περιφ ορά θά ταπ εινώ -

σω . Κ αί οί περιφ ρονημένοι θά γίνουν πολυτιμότεροι άπό

τό φ υσικό χρυσά φ ι, καί ό άνθρω πος θά γίνη π ερισσ ότερο

πολ ύτιμ ος άπό τόν λίθο τόν προ ερχόμ ενο άπ ό τό Σ ου φ είρ.

Δ ιότι ό ούρ ανός θά σαλευθή καί ή γή θά σεισθή ά πό τά

θεμέλιά της ά πό τό θυμό τής όργή ς τού Κ υρίου Σ α βα ώ θ,

κα τά τήν ήμ έρα έκείνη πού θ ά έκφ ρα σ θή ό θυμ ός αύ-

τού»

53

. Κ αί πάλι άναφ έρει. «Θ υρίδες άπό τόν ούρα νό θά

52. Ψ αλμ. 49,3-4.

53. Ή σ. 13,9-13.



6 0 Ά γ . Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοσ τόμου

ανο ιχθούν κα ί θά σ εισθ ούν τά θεμέλια τής γής. Θ ά συντα-

ρα χθή ή γή ολόκληρ η, θά σ υγκλονισθή , θά σ υγκλιθή, θ ά

σ αλευθή ά πό τά θεμέλιά της σά ν αύτό τόν άνθρ ω πο πού

βρίσκ εται κά τω ά πό τήν έπίδρα ση τής μέθης κα ί τής κρα ι-

πάλης. Ή γή θά πέση σάν όπω ροφ υλάκιο

54

κ α ί δ έν θ ά

μπορ ή νά σηκ ω θή, διότι κυριάρχησ ε σ ' αύτήν ή άνομ ία.

Κ αί κατά τήν ήμέρα έκείνη ό Θ εός θά άπλώ ση τήν δεξιά

του έπί τόν κόσμο τοϋ ούρανού στά ύψ η καί έπί τά βασί-

λεια τής γής καί θά σ υγκεντρώ σο υν τούς βασ ιλείς οί ούρά -

νιες δυνάμ εις κα ί θά τούς κλείσο υν σέ οχυρ ω μ ένα φ ρού -

ρια κα ί δεσμ ω τήρια κα ί εκεί συνέχεια θά δέχονται τήν τι-

μω ρία τού Θ εού»

55

. Κ αί ό προφ ήτης Μ αλαχίας ομιλεί κατά

τόν ίδιο τρό πο π ερίπο υ, κα ί λέγει. «Ιδο ύ έρχεται Κ ύριος

πα ντοκρ άτω ρ κα ί ποιός θά ύπομ είνη τήν ήμέρα τής παρο υ-

σ ίας του, ή πο ιός θά ά ντέξη τήν θέα τοϋ πρ οσ ώ πο υ του;

Δ ιότι αύτός έρχεται ώ ς πύρ χω νευτηρίου καί θά κα θίση

γιά νά χω νεύση , καί νά καθα ρίση όλους όπω ς τό ά ργύριο

κα ί τό χρυσ ίο»

56

. Κ αί πάλι άναφ έρει. «Ιδού έρχεται ή ήμέ-

ρα τού Κ υρίου καιομένη ώ ς κλίβανος, καί θά καταφ λέξη

α ύ το ύ ς κ α ί ό λο ι ο ί ά λ λο γενεϊς κ α ί ό λο ι ό σ οι έρ γά ζο ντα ι

τήν άνομία θά ομο ιάζουν μέ καλα μιά κα ί θά καταφ λέξη

αύτούς ή ήμέρα πού θά έλθη, λέγει Κ ύριος παντοκράτω ρ

κα ί δέν πρ όκ ειται νά πα ρα λειφ θή ούτε ρίζα ούτε κλήμα»

57

.

Ό δέ άντρα ς τώ ν έπιθυμ ιώ ν λέγει. «Θ εω ρο ύσ α (έβλε-

πα) , έω ς ότου θρόνοι τοποθετήθηκα ν καί ό παλαιός τώ ν

ήμ ερώ ν κάθισε. Κ αί τό ένδυμα αύτοϋ ήταν λευκό σά ν χιό-

νι, κα ί ή τρίχα τής κεφ αλή ς του σάν κα θα ρό μ αλλί. Ό

θρόνος του φλό γα πυρός, οί τροχοί του πύρ φ λέγον. Π οτα-

μό ς πυ ρό ς έρεε έμπ ρό ς του. Χ ίλιες χιλιά δες τόν ύμ νοϋ σ α ν

54. Ό πω ροφ υλάκ ιο είναι ή καλύβα τοϋ όπω ροφΰλα κα, ποΰ είίκολα

κα ταστρέφ εται άπ ό μιά καταιγίδα.

55. Ή σ . 24,18-22.

56. Μ αλ. 3,1-3.

57 . Μ αλ . 4,1.




61

κα ί μύ ριες μ υρ ιάδ ες βρ ίσ κονταν εμπ ρό ς του. Κ ριτήρ ιο σ τή-

θηκε καί βιβλία ανοίχθηκα ν»

58

. Κ αί λίγο πιό κά τω λέγει.

«Έ βλ επα σ έ όραμ α κατά τή διάρ κεια τής νύκτας καί ιδού

μετά τώ ν νεφ ελώ ν τού ού ρα νού, σ άν νά ή ταν ό υιός τού

ανθρώ που πού έρχόταν καί έφθασ ε έω ς τού παλαιού τώ ν

ήμερώ ν καί οδηγήθηκε ένώ πιόν του. Κ αί σ ' αύτόν δόθηκε

ή άρχή καί ή τιμή κα ί ή βασ ιλεία, καί όλοι οί λαοί, φ υλές,

γλώ σσ ες Α ύτόν θά ύπηρετοΰν. Κ αί ή έξουσία του θά είναι

έξουσ ία α ιώ νια, ή όπ οία δέν θά π αρ έλθη κ αί ή βα σιλεία

του δέν θά κα ταστροφ ή. Τ ότε έφρ ιξε τό πνεύμ α μου μ έσα

μου καί τά οράμ ατα τής κεφα λής μου μέ συντάραξαν. Κ αί

όλα α ύτά συνέβησ αν σέ μένα τόν Δ ανιήλ»

59

.

Τ ότε θά άνοίξουν διάπ λα τα όλες οί πύλες τώ ν ούρα -

νίω ν αψ ίδω ν, μάλλον δέ καί αύτός ό ούρα νός θά φ ύγη ά πό

τή μέση, «θά έκτυλιχθή, λέγει, σάν βιβλίο ό ούρανός»

60

.

Θ ά συσ ταλή σάν παρ απ έτασ μα θεατρικής σκηνής, ώ στε νά

άλλά ξη κα ί νά γίνη κα λύτερος. Τ ότε τά π άντα θά γεμίσο υν

άπό έκσταση, φ ρίκη καί τρόμο. Τ ότε καί αύτοί οί άγγελοι

θά φοβηθούν πολύ καί όχι μόνο οί άγγελοι, άλλά καί άρ-

χ ά γγελ ο ι κ α ί θ ρ όνο ι κ α ί κ υρ ιό τη τες κ α ί ά ρ χές κ α ί έξο υ-

σ ίες. «Θ ά σ εισ θού ν, λέγει, οί δυνά μ εις τώ ν ού ρα νώ ν γιατί

θά ζητηθούν άπ ό τούς άνθρώ πο υς εύθύνες γιά τήν έδώ

ζω ή τους»

61

. Κ αί μή θαυμάσης γιά όλα αύτά.

Γ ιατί ά ν όταν δικά ζεται μία πόλη ά πό τούς έπίγειου ς

άρχοντες καταλαμ βάνονται οί υπόλοιπες κα ί οί έκτός κιν-

δύνου άπό μεγάλο φ όβο, όταν θά δικάζεται ή ο ικουμένη

ολόκληρη άπ ό τόν άδέκαστο Κ ριτή, καί πού σ ' αύτή τή

δίκη δέν χρειάζονται μά ρτυρες κα ί έλεγχοι, άλλά θά γίνη

χω ρίς όλα αύτά, τότε πρ άξεις κα ί λόγοι κα ί ένθυμ ήσ εις θά

58. Δ αν. 7,9-10.

59. Δ αν. 7,13-15.

60. Ή σ. 34,4.

61. Μ ατθ. 24,29.



62

Ά γ . Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοστόμου

απ οκα λυφ θούν ενώ πιον όλω ν, καί σά ν σέ εικόνα θά φ ανε-

ρω θούν σ ' αύτούς πού τά έχουν διαπ ρά ξει καί σ' αύτούς

άκ όμ η πο ύ τά α γνοούν, πώ ς τότε δέν είναι φ υσ ικό νά κλο-

νισθή καί νά σαλευθή κάθε δύναμη ; Γιατί κι άν άκόμη δέν

έρεε ποτάμι φ ω τιάς καί ούτε άγγελοι φ οβεροί θά ήταν πα-

ρόντες, μόνο δέ άνθρω ποι θά είχαν προσκληθεί καί άλλοι

μέν άπ ό αύτούς θά δέχονταν έπαίνους καί θαυμ ασ μό, ά λ-

λοι δέ θά παρα πέμπ ονταν άτιμα σμ ένοι γιά νά μήν άτενί-

σουν τή δόξα τού Θ εού, καί αύτό μόνο θά ήταν ή κόλαση ,

μήπω ς λοιπόν ή άπομ άκρ υνση ά πό τόσα ά γαθά δέν θά

ήταν πικρό τερη άπ ό όλη τή γέεννα κα ί δέν θά κα τέτρω γε

τίς ψ υχές αύτώ ν πού έπρόκ ειτο νά τά στερηθο ύν; Π όσ ο

κα κό δέ, είναι αύτό, τώ ρα δ έν είναι εύκολο νά τό περι-

γράψ ουμ ε μέ λόγια, τότε όμ ω ς, θά τό κα ταλάβ ουμ ε κα λά

καί στήν πραγμ ατικότητα. Σ ύ όμω ς πρόσ θεσε τώ ρα καί τήν

κόλασ η κα ί μήν κοιτάζης μόνο τό ότι οί ένοχοι ντρέπονται

καί καλύπτονται καί σκύβουν πρός τά κάτω , άλλ ' ότι σύ-

ρονται καί πρό ς τή φ ω τιά καί πρό ς αύτά τά β ασ ανιστήρια

κα ί πα ρα δίδονται σ' εκείνες τίς βά ναυσ ες δυνάμ εις κα ί γε-

νικά ότι υποφ έρουν όλα αύτά, όταν μά λιστα στεφ ανώ νον-

ται καί άνακηρύσσονται δημόσια , καί στό θρόνο παρα βρί-

σκονται όλοι έκείνοι, πού έπραξαν τά άγαθά καί έτσι

ά ξιώ θη κα ν τής α ιώ νια ς ζω ής.

13. Κ αί αύ τά μέν θά σ υμβ ούν κατά τήν ήμέρα έκείνη.

Τ ά ύπό λοιπα όμω ς, μέ ποιό λόγο νά τά έκφ ράσ ουμ ε; Τ ήν

εύχαρίστηση δηλαδή πού θά π ροέλθη ά πό τήν συνανασ τρο-

φ ή μ ας μέ τό Χ ριστό καί τή χαρ ά; Γ ιατί όταν ή ψ υχή έπα-

νέλθη στήν εύγένειά της κα ί κα τορθώ ση νά βλέπη μέ πα ρ-

ρησ ία τόν Δ εσπότη της δέν είναι δυνατόν νά άνα φ έρουμ ε

πόση εύχαρίστηση ά πολαμ βάνει καί πόση ώ φ έλεια, όχι γιά

τή χαρά πού α ισθ άνεται άπ ό τά ά γα θά μόνο τής στιγμής,

άλλά κ αί γιά τήν πεποίθησ η ότι τά καλ ά αύτά δέν θά τε-

λειώ σ ουν πο τέ. Ό λ η λοιπόν έκείνη τήν εύφ ροσ ύνη ούτε μέ

λόγια μπο ρεί νά παρ ασ τήσ η κ ανείς, άλλά ούτε καί μέ τόν




63

νοϋ του νά διανοη θή. Α μ υδ ρά λοιπόν καί όπω ς μέ μικρά

πρά γματα προσ πα θεί νά παρουσιάση κανείς τά μεγάλα,

έτσι κι έγώ θά προσ παθή σω νά κάνω φ ανερή αύτή τήν εύ-

φροσύνη.

Ά ς έξετάσ ουμ ε λοιπόν, άν νομ ίζης, έκείνου ς πο ύ ά πο -

λαμ βάνουν στήν πα ρού σα ζω ή τά ά γαθά τού κόσμου, δηλα-

δή τόν πλούτο, τήν έξουσ ία κα ί τή δόξα, θά κα ταλά βου με

άμ έσω ς πώ ς ύπερηφ ανεύονται άπ ό αύτή τήν εύχαρίστηση

καί νομίζουν ότι δέν πατούν πλέον πά νω στή γή. Κ αί αισθά -

νονται έτσι παρ όλο πού τά άγαθ ά πού ά πολαμ βάνουν δέν

είναι μόνιμα κ αί δέν πα ρα μένουν πά ντοτε σ ' αύτούς, ά λλά

είναι άγα θά πού έξανεμίζονται γρηγορ ότερα άπ ό όνειρο.

Έ ά ν δέ κά ποτε πα ρα μ ένουν γιά λίγο χρόνο, αύ τό σ υμ βα ίνει

κα τά τήν διά ρκ εια τής πα ρο ύσ α ς ζω ής, κα ί νομ ίζουν ότι βρί-

σκ ονται σέ μεγάλη εύδα ιμο νία, δέν μπ ορο ύν όμω ς νά σ υνε-

χίσο υν μετά ά πό α ύτή. Έ ά ν λοιπόν σέ τόση χα ρά τούς άνε-

βά ζουν αύτά τά ά γα θά , τί νομ ίζεις ότι πρ όκ ειται νά γίνη μέ

έκείνες τίς ψ υχές πο ύ προσ κα λούνται νά άπο λαύ σο υν τά

ά πειρα έκείνα άγα θά τού ούρα νού, τά όπ οια είναι σ ταθερά

καί αιώ νια; Κ αί βέβαια όχι μόνον αύτό, άλλά καί κατά τήν

ποσ ότητα καί τήν ποιότητα τόσο ά νώ τερα είναι άπ ό τά π α-

ρόντα, ώ στε νά μήν τά έχη σ κεφ θεί ποτέ άνθ ρώ πινος νούς.

Τ ώ ρα όμ ω ς στόν πα ρόντα κόσμο ζούμε όπω ς τό νήπιο

(έμβ ρυ ο) σ τή μή τρα τής μη τέρας του. Ζ ούμ ε μέ πο λλές θλί-

ψ εις καί δέν μπορο ύμε νά γνω ρίσουμ ε καλά τή λαμ πρότητα

κα ί τήν έλευθερία τής ούρ άνιας ζω ής. "Ο ταν όμω ς φ θά σ η ό

καιρός τώ ν πόνω ν καί ή παρούσα ζω ή γεννήση κατά τήν

ήμ έρα τής κρ ίσ ης όλο υς τούς ά νθρ ώ πο υς, όσ ους είχε δεχθεί,

τότε, τά μέν παρ αμ ορφ ω μένα σ ώ ματα άπό τό σκοτάδι τής

άμ αρ τίας θά π άνε σ τό σκο τάδι κα ί άπ ό τή θλίψ η σέ χειρότε-

ρη θλίψ η, τά δέ άρτιμελή καί όσα μπ όρεσαν νά διαφ υλά-

ξουν τό χαρ α κτή ρα τής βασ ιλική ς εικό νας, θά σ ταθού ν ένώ -

πιον τού Κ ριτού κ αί θά δεχθού ν τή δια κο νία έκείνη, μ έ τήν

όποία καί οί άγγελοι καί οί άρχάγγελοι διακονούν τό θ εό

τώ ν όλω ν.



64


Φ ίλε Θ εόδω ρε, μή καταστρέψ ης λοιπόν τελείω ς αυ-

τούς τούς χαρα κτήρες, άλλά (σέ πα ρα κα λώ ), νά τούς άπο -

κτήσης καί πάλι σύντομα καί νά τούς χαράξης ζω ηρότερα

μέσα σ ου. Γιατί τήν μέν ομ ορφ ιά τού σώ μα τος ό Θ εός τήν

περιέκλεισ ε μ έσα σ τά όρια τής φ ύσ ης, τή χάρ η ό μ ω ς τής

ψ υχής τήν έχει άπ αλλά ξει άπ ό τήν άνάγκη κα ί τή δουλεία,

άφ ού είναι άσ ύγκριτα καλ ύτερη άπ ό τή σω μα τική ομ ορφ ιά.

Α ύτή ή χάρη έξαρτάται άπό μάς καί άπό τή βοή θεια τοϋ

Θ εού. Έ πειδή όμω ς ό Δ εσπότης μας είναι φ ιλάνθρω πος,

ώ ς πρός α ύτό ιδιαίτερα τίμη σε τό άνθ ρώ πινο γένος, δη λα-

δή αύτά πού στή ζω ή είναι άσ ήμ αντα καί δέν μάς προσ φ έ-

ρουν μεγάλη ώ φ έλεια, έστω κ αί άν πά ρουν οποιαδή ποτε

τροπή, στήν πραγμ ατικότητα όμω ς είναι άδιάφ ορα , α ύτά

τά έθεσε κά τω ά πό τήν άναγκα ιότητα τώ ν νόμω ν τής φύ-

σης. Ό σ α όμ ω ς είναι στήν πρα γματικότητα καλά , αύτά

έπέτρεψ ε νά τά δημ ιου ργο ύμ ε έμεΐς.

Έ ά ν λοιπό ν ό Θ εός έπέτρεπε νά είμα στε έξουσ ιασ τές

κα ί τής σω μα τική ς ομ ορ φ ιάς, τότε κα ί περιττές φ ρο ντίδες

θά είχαμε καί σέ άνω φ ελή πράγμα τα θά σπαταλούσαμε

όλο τό χρόνο μ ας καί θά άμ ελούσα με πολύ τήν ψ υχή μ ας.

Π ρα γμα τικά , άν κά νουμ ε τό πά ν έκεί όπο υ δέν έχουμε έξ-

ουσ ία καί βιάζουμε τούς έαυτούς μα ς κα ί τούς καλλω πί-

ζουμ ε μέ σ κιαγρ αφ ίες καί όταν αύτό δέν τό πετύχουμ ε

άληθινά, τότε καί μέ χρώ μα τα κα ί βαφ ές καί χτενίσμ ατα

καί ένδύματα καί βαφ ές τώ ν ματιώ ν καί μέ πολλές άλλες

πα ρό μ οιες έπινοή σ εις σ οφ ιζόμ ασ τε αύτές τίς ομ ορ φ ιές, τό-

τε, πο ιά φ ρο ντίδα θά είχαμ ε νά επ ιδείξου μ ε γιά τήν ψ υχή

καί γιά τά σ πουδα ία πρ άγμ ατα, έάν μπορούσ αμ ε νά μ ετα-

θέσουμε καί τό σώ μα στήν πραγματική ομορφ ιά; Ά ν αύτό

μπ ορούσ ε νά γίνη, άσ φ αλ ώ ς τότε δέν θά είχαμ ε άλλη ά πα -

σχόληση στήν έδώ ζω ή. Ά λλ ά όλο τό χρόνο μας θά τόν

ξοδεύα μ ε γιά νά καλ λω πίζουμ ε τή δουλική σ ά ρκ α μ ας μέ

μ ύρ ια σ τολίδια , τήν δέ κυ ρία της, δη λα δή τήν ψ υχή , θά τήν

άφ ήνα μ ε νά βρίσκ εται γιά πά ντα σέ κα τάσ τασ η χειρότερη

άπό κά θε άνδράποδο, στή ραθυμία καί στήν άμ ορφ ία. Γ ι




65

αύτό ό Θ εός έμάς άφ ού μάς απά λλαξε άπ ό τό άχα ρο αύτό

έργο, τοποθέτησε μέσα μας τήν τέχνη τού σημαντικότερου

πρά γμα τος, δηλαδή τής ψ υχής.

Κ αί έκεΐνος πού δέν μπορεί νά μεταβάλλη τό σώ μα

του άπό κα κόμ ορφ ο σέ ώ ραίο, αύτός όμω ς μπορεί τήν ψυ-

χή, έστω κα ί άν έχη φθά σει στήν έσχατη β αθμ ίδα τής κα-

κομ ορφ ίας, νά τήν έξυψ ώ ση στήν κορ υφ ή τής άκμ ής της

καί νά τήν κάνη τόσο άγαπητή καί ποθητή, ώ στε νά τήν

έπιθυμούν όχι μόνο άνδρες άγαθο ί, άλλά καί αύτός ό βα-

σιλιάς τώ ν πάντω ν, ό Θ εός, όπω ς έλεγε κα ί ό ψ αλμ ω δός

άνα φ ερόμ ενος σ ' αύτό τό κάλλος, «καί θά έπιθυμήσ η ό

βα σ ιλεύς τού κάλ λου ς σου»

62

.

Δ έν βλέπεις τί γίνεται καί στούς κακ όφ ημ ους οίκους

τώ ν γυναικώ ν; Ό τι δηλαδή τίς μέν άπα ίσιες καί άναίσχυν-

τες μέ δυσκ ολία θά τίς πλη σίαζαν άκόμ η κα ί οί μο νομά χοι

κ α ί ο ί θ η ρ ιο μ ά χο ι κ α ί ο ί δ ρ α π έτες τώ ν φ υ λ α κ ώ ν. Έ ν ώ έά ν

κα τά τύχη έφθ ανε σ ' αύτό τό ση μείο κά πο ια όμ ορφ η κα ί

εύγενής κα ί ντροπ αλή , ούτε ό ένδοξότερος καί ση μα ντικό-

τερος άνδρας δέν θά ντρεπόταν νά τήν πάρη γυναίκα του.

Έ ά ν λοιπόν μεταξύ τώ ν άνθρώ πω ν μπορή νά συναντήση

κα νείς τόσο έλεος κα ί τόσ η περιφ ρό νησ η τής δόξα ς, έτσι

ώ στε μιά γυναίκα πού ξέπεσε σέ κακ όφ ημ ους οίκους νά

τήν άπα λλά ξη ά π' α ύτή τή δουλεία κ αί νά τήν κάνη σ ύζυγο

του, πολύ περισσ ότερο αύτό συμβα ίνει μεταξύ τοϋ Θ εού

τής άγά πη ς καί τώ ν ψ υχώ ν, οί όποιες κάτω άπ ό τήν τυραν-

νίδα τοϋ διαβ όλο υ έχουν καταπ έσει άπ ό τήν ούρά νια εύγέ-

νειά τους σ τό δια φ θο ρ είο τού πα ρό ντος βίου.

Κ αί τέτοια πα ρα δείγμα τα θά βρ ής πολλά σ τά βιβλία

τώ ν προφ ητώ ν, όταν άναφ έρονται κυρίω ς στήν Ιερου-

σαλήμ.

Έ πειδή κα ί έκείνη περιέπεσε σέ πο ρνεία, πο ρνεία πα -

ράδοξη, όπ ω ς άνα φ έρη καί ό προφ ήτης Ιεζεκιήλ , «σέ όλες

62. Ψ αλμ. 44,12.



66


τίς πό ρνες δίνεται αμ οιβή , συ δέ έδω σ ες μισ θό κα ί μ' εσέ-

να σ υνέβη κ άτι άντίθετο ά πό τίς άλλες»

63

. Κ α ί π ά λι ά λλ ος

πρ οφ ή της, «κ άθ ισ ες περιμ ένοντας αύ τούς σ άν μ ονα χική

κουρούνα»

64

.

Α ύτή λοιπόν, πού μ' αύ τό τόν τρό πο π όρνευσ ε, τήν

καλεί πάλι ό Θ εός νά έπιστρέψ η. Ε πειδή ή αιχμαλω σία

της δέν είχε σά ν σ κο πό τήν τιμ ω ρία, ά λλά τήν έπ ισ τροφ ή

καί τήν διόρθω ση . Π ραγμα τικά, ά ν ό Θ εός ήθελε νά τήν

τιμω ρήσ η τελειω τικά , δέν θά τήν έπανέφ ερε πά λι άπ ό τήν

έξορία καί δέν θά κατασκ εύαζε μεγαλύτερη κα ί λαμ πρότε-

ρη τήν πόλη κ αί τό ναό. «Θ ά είναι λέγει, ή τελευταία δόξα

αύτού τοϋ οίκου , μεγαλύ τερη ά πό τήν πρώ τη»

65

.

Έ ά ν λοιπόν αύτή πού πολλές φ ορ ές έπεσε στήν πορ -

νεία, ό Θ εός δέν άπέκλ εισ ε άπ ό τήν μ ετάνο ια, μ έ μεγαλύ -

τερη εύκολία θ ά δεχθή τή δική σ ου ψ υχή, πο ύ γιά πρώ τη

φ ορ ά έφ θα σε σέ μιά τέτοια πτώ ση . Γιατί πρ αγμ ατικά , κα ν-

ένας μά κα νένας έραστής σω μάτω ν, όσο μα νιώ δης καί άν

είναι, δέν φ λέγετα ι τόσο πο λύ γιά τήν άγα πη μ ένη του, ό σ ο

σφ όδρ α επιθυμεί ό Θ εός τή δική μα ς σω τηρία. Α ύτό μπο-

ρεί νά τό διαπ ιστώ ση κα νείς κα ί άπ ό τά κα θη μερινά γεγο-

νότα, ά λλά κ αί ά πό τίς θείες Γ ρα φ ές.

Κ οίταξε λοιπόν καί στά πρώ τα κεφ άλ αια τού Ιερεμ ία

καί σέ πολλά άλλα κεφ άλα ια τώ ν άλλω ν προφ ητώ ν, πώ ς

περιφ ρονείται καί πώ ς παραθεω ρείται ό Θ εός άπό πολ -

λούς, άλλά καί πάλι Ε κείνος τρέχει πρός αύτούς καί έπι-

διώ κει τή φ ιλία τους, πα ρό λο ότι αύτοί τόν άπ οσ τρέφ ονται.

Α ύτό τό ίδιο, δηλώ νει καί ό Χ ριστός στά Ε ύα γγέλια, λέ-

γοντας. «Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, ή φονεύουσα τούς

προ φ ήτες καί λιθοβολούσ α τούς άπεσταλμένους σ ' αύτή,

πόσ ες φ ορές θέλησ α νά συγκεντρώ σω τά τέκνα σου, όπω ς

63. Ίεζ. 16,33.

64. Ίερ. 3,2.

65. Ά γγ. 2,10.




67

συ νάγη ή όρνις (ή κλώ σα ) τά μ ικρά της κά τω άπ ό τά φ τε-

ρά της, άλλά δέν τό θελήσατε»

66

.

Κ αί ό Π αύλος γράφ ει πρός τούς Κ ορινθίους. «Ε ννοώ ,

ότι ό Θ εός ήταν ένω μένος μέ τό Χ ριστό. Κ αί αύτός ό έν

Χ ριστώ Θ εός συ μφ ιλίω σε τόν κόσ μο πρ ός τόν έαυτό του,

χω ρίς νά καταλογίση σ τούς άνθρ ώ που ς τά ά μα ρτήμ ατά

τους. Κ αί αύτός μά ς άνέθεσε τό κή ρυγμα τής συ μφ ιλιώ -

σεω ς. Α ντιπρ οσ ω πεύο ντας λοιπόν τό Χ ριστό ένεργούμ ε ώ ς

άπεσταλμένοι του καί ώ ς πρεσβευτές του. Γιατί ό Θ εός

παρα καλεί μέσω ήμώ ν . Π αρακαλούμε λοιπόν τούς άνθρώ -

που ς έξ ονόμ ατος τοϋ Χ ριστού καί τούς λέγουμε. Σ υμ φ ι-

λιω θήτε μέ τό Θ εό»

67

.

Ν ά θεω ρήσ ης λοιπόν, ότι τό ίδιο έχει λεχθεί τώ ρα σέ

μά ς. Γιατί όχι μόνο ή άπιστία, άλλά καί ό βίος ό ά κά θαρ -

τος είναι ικα νός νά μ άς δημ ιουρ γήσ η α ύτή τήν ά νεπιθύμ η-

τη έχθρα . Έ πειδή καθ ώ ς λέγει ό λόγος τοϋ Θ εού, «τό

φ ρόνημα τής σά ρκας είναι έχθρα πρός τό Θ εό»

68

. "Α ς

γκρεμ ίσ ου μ ε λοιπό ν αύτό τό μεσ ότοιχο καί άς τό διασ κο ρ-

πίσο υμε κ αί άς τό κά νουμε νεκρό, γιά νά πετύχουμ ε τή

μα κά ρια συμφ ιλίω ση μέ τόν Θ εό. Κ αί έτσι θά γίνουμε καί

π ά λ ι ά ξ ια γ ά π η το ι κ α ί π ο θη το ί σ ' Α ύ τό ν.

14. Γ νω ρίζω ότι τώ ρα θαυ μ άζεις τήν ώ ρα ιότητα τής

Ε ρμιόνης

6 9

, κ αί νομ ίζεις ότι τίποτα π άνω στή γή δέν μπο -

ρεί νά σ υγκριθή μέ τό δικό της κάλλο ς. Ά λλ ά ά ν θέλης,

φ ίλε, μπ ορ είς νά γίνης τόσο κο σ μιότερος καί ώ ρα ιότερος

άπ ' αύτή , όσο άνώ τεροι είναι οί χρυσοί άνδριάντες άπό

τούς πήλινους. Έ ά ν δέ τό κάλλος πού ύπά ρχει στό σώ μα

τόσο ά ναπτερώ νει καί κά νει τίς ψ υχές νά τό θαυμά ζουν, τί

66. Μ ατθ. 23,37.

67. Β ' Κ ορ. 5,19-20.

68. Ρω μ. 8,7.

69. Ή Ε ρμιόνη ήταν ή ώ ραία νέα, τήν όποια έπιΟ υμοϋσε νά νυμψ ευ-

0ή ό Θ εόδω ρος. Στό πρό οω πό της ό άγιος Ιω άννη ς ό Χ ρυσόστομος βλέ-

πει κάθε νέα.



68

Ά γ. Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοστόμου

θά μπο ρούσ ε νά έξισω θή ά ρα γε μέ τό κάλλος τής ψ υχής,

τό τόσο καλό κα ί ώ ραίο; Γ ιατί ή ουσία τοϋ σ ω ματικού

κάλλ ους δέν είναι τίποτε άλλο, πα ρά φ λέγμα κα ί αίμα κα ί

ύγρό καί χολή καί χυλός μασημένης τροφής . Κ αί μ ' αύτά

λοιπόν ποτίζονται καί τά μάτια καί οί πα ρειές καί όλα τ'

άλλα . Κ ι άν κα θημ ερινά δέν δεχθού ν αύτό τό πότισμ α π ού

άνεβα ίνει άπ ό τά σ πλά χνα στό συκώ τι, τότε θά άρ χίσο υν,

τό μέν δέρμα νά ρυτιδώ νεται περισ σό τερο άπ ' ό,τι είναι

φ υσιολογικό, τά δέ μάτια νά κοιλαίνονται καί όλη ή

ώ ραιότητα τού προσιοπου νά έξαφ ανίζεται άμ έσω ς. Έ τσι

άν σκεφθή ς τί υπά ρχει κάτω ά πό τά ώ ρα ΐα μά τια, άπό τήν

εύθεία μύτη, τό στόμ α κα ί τίς πα ρειές, τότε θά π ής, ότι ή

ώ ρα ιότητα τού σώ μα τος δέν είναι τίποτε άλλο, π α ρά τάφ ος

κεκονιασ μένος. Ά π ό τόση ά κα θαρ σία λοιπόν είναι γεμά τα

τά έντός μα ς. Έ πειτα, ά ν πα ρατηρή ση ς κάπ οιο ρά κος λε-

ρω μ ένο μέ φ λέγμ α κα ί σά λιο, ούτε μέ τήν άκρη τώ ν δακτύ-

λω ν σου δέν θά μπο ρούσ ες νά τό άγγίξης καί δέν θά άνε-

χόσ ου ν ούτε κά ν, νά τό· κο ιτάξης, ένώ ά ντίθετα χά σ κεις

έκστατικός μπ ροσ τά σ τά ταμ εία καί τίς άπ οθή κες αύτώ ν

τώ ν άκα θαρσ ιώ ν.

Τ ό δικό σ ου κά λλος όμο}ς δέν ήταν τέτοιο. Ά λλ ' ή ταν

τόσ ο καλύτερο, όσο κα λύτερος είναι ό ούρα νός άπ ό τή γή,

μάλλον δέ άκόμ η λαμπ ρότερο καί ώ ραιότερο. Β έβαια ψ υχή

χω ρίς σώ μα κα νείς δέν είδε πο υθενά. Ω σ τόσ ο όμω ς, έστω

κι άν βρίσκεται σ ' αύτή τήν κατάσταση, θά προ σπα θήσ ω

νά παρου σιάσ ω τό κάλλος της άπ ό άλλη πλευρά. Ά π ό πού

λοιπόν θά παρ ουσ ιάσ ω αύτό; Μ ά άπ ό τίς άνώ τερες πνευ-

μα τικές της φ ύσ εις. Ά κ ου ε τώ ρα π ώ ς ή ώ ραιότητα αύτώ ν

τω ν φύ σεω ν εξέπληξε τόν Δ ανιήλ, τόν άνδρ α τώ ν έπιθυ-

μιώ ν. Ό Δ ανιήλ λοιπόν, θέλοντας νά πα ρασ τήση τό κάλλο ς

αύτώ ν καί μή έχοντας παρό μοιο σώ μα νά βρή, π ροσ έφυγε

στίς μ εταλ λικές ύλες. Δ έν άρ κέσ τηκε όμ ω ς μ όνο σ' αύ τές,

άλλ' έφερε ώ ς πα ρά δειγμα καί τή λαμπρότητα τής άστρα-

πή ς. Έ ά ν δέ έκεΐνες έλαμψ αν τόσο , μολονότι δέν έδειξαν

τήν ούσία τους κα θαρ ή κα ί γυμνή, άλλά πολύ άμ υδρά καί



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έκ π ε σ ό ντα 6 9

συ νεσκ ιασ μένα, ά λήθεια, πόσ ο ώ ρα ιότερες πρ έπει νά είναι

όταν άπα λλαγοϋν άπό οποιοδήποτε κάλυμμα ; Κ άτι παρό -

μοιο λοιπόν πρέπει νά φ αντάζεται κα νείς καί γιά τό κάλ-

λος τής ψ υχής. Ά φ ο ύ «θά είμεθα», καθώ ς λέγει ό λόγος

τοϋ Θ εοϋ, «ώ ς άγγελοι»

70

.

15. Ά κό μ η δέ, προκ ειμένου καί γιά τά σώ μα τα, καλύ-

τερα καί θαυμ ασ τότερα ά πό τά άλλα σώ μα τα είναι, όσα

είναι έλαφ ρότερα κα ί λεπτότερα, καί μοιάζουν περισσ ότε-

ρο πρός τά άσ ώ μα τα. Ό ούρα νός λοιπόν είναι ώ ραιότερος

άπό τή γή καί ή φω τιά άπό τό νερό καί οί άστέρες άπό

τούς λίθους. Κ αί τά χρώ μα τα τής ίριδος τά θαυ μά ζουμε

περισσ ότερο άπ ό τά ία καί τά ρόδα , καί άπ ' όλα τά ά νθη

τής γής. Γενικά δέ, έάν ήταν δυνατόν νά παρτηρήσης μέ τά

μά τια τού σ ώ μα τος σου τό κάλλο ς τής ψ υχής, θά περιφ ρο -

νούσ ες αύτά τά φ υσ ικά πα ρα δείγμα τα, πού μά ς πα ρο υσ ία-

σα ν τόσο ά σθ ενικά τήν ώ ραιότητα τής ψ υχής. Μ ή άμελή-

σο υμ ε λοιπό ν γιά ένα τέτοιο ά πό κτη μ α κ α ί γιά μιά τέτοια

μα καριότητα, κα ί μάλιστα, όταν είναι εύκολη ή έπάνοδος

σ' έκείνο τό κάλλος, μέ τήν έλπίδα στά μέλλοντα άγαθά.

«Γιατί μία πρόσ καιρη καί έλαφ ρή θλίψ η μάς προσ φ έρει

σά ν κα ρπ ό αιώ νιο βάρ ος δόξα ς σέ υπερβ ολικό βα θμό ,

όταν βέβαια δέν σκεπτόμαστε τά βλεπόμενα, άλλά τά μή

βλεπόμ ενα. Γ ιατί τά βλεπόμ ενα είναι πρ όσ κα ιρα , τά δέ μή

βλ επόμ ενα αιώ νια»

71

.

Έ ά ν τίς θλίψ εις πο ύ γνω ρίζεις, τίς ά πο κά λεσ ε έλα -

φ ρές καί κούφ ες ό μα κάρ ιος Π αύλος, έπειδή δέν άπέβλε-

πε στά βλεπόμενα, άλλά στά μή βλεπόμενα, πολύ πιό εύ-

κολο είναι νά πάψ η κα νείς νά άσ ελγή. Γ ιατί δέν σέ προσ -

καλο ύμ ε νά ύποσ τής τούς κινδύνους τώ ν περασ μ ένω ν κ αι-

ρώ ν, ούτε τούς κα θη μ ερινού ς θανά τους, τίς σ υνεχείς πλη-

γές, τίς μ α σ τιγώ σ εις, τά δεσμ ά , τήν ά πο σ τροφ ή , τό μίσο ς

70. Λ ουκ. 20,36.

71. Β ' Κ ορ. 4,17.



70

Ά γ .

Ιω άννου


πού π ρο έρχεται άπ ό τούς σ υγγενείς, τίς άλλεπάλ ληλες

άγρυπνίες, τίς μακρινές όδοιπορίες, τά ναυάγια, τίς έπιδρο-

μ ές τώ ν λησ τώ ν, τίς έπιβο υλές τώ ν σ υγγενώ ν, τή λύ πη γιά

τούς φ ίλου ς, τήν π είνα , τό κρ ύο, τή γυμ νότητα, τήν πύρ ω σ η,

τήν άθυμία καί όλα τά κατά σέ καί τά τώ ν άλλω ν.

Τ ίποτε άπ ' όλα αύ τά τά περα σ μ ένα δέν ά πα ιτούμε

πλέον νά κάνης, άλλά μ όνο μία άξίω ση έχω . Ν ά άπ αλλα γής

άπ ό τήν έπά ρα τη δουλεία κα ί νά έπανέλθης στήν προ ηγού-

μενη έλευθερία, ά φ ού β έβαια κα ταλάβη ς κα ί τήν τιμω ρία

πού έπιφ υλάσ σεται μέ άφ ορμ ή τήν άσ έλγεια, κα ί τήν τιμή

γιά τήν προ ηγούμ ενη ζω ή. Δ ιότι, νά ραθυ μο ύν αύτοί πού

δέν πιστεύουν στό κήρυγμα τής Α νασ τάσ εω ς κα ί νά μή φ ο-

βούνται καθόλο υ, αύτό δέν είναι βέβαια πα ρά δοξο. Τ ό νά

ζούμε όμω ς τόσ ο άθλ ια κ αί ταλα ίπω ρα έμείς πού πιστεύου-

με περισσ ότερο στά μέλλοντα πα ρά στά παρ όντα καί νά

μήν ύποφέρουμε καθόλου, όταν σκεπόμαστε έκεΐνα, άλλά

νά έχουμε πέσ ει στόν έσχατο βα θμό άνα ισ θησ ίας, αύτό εί-

ναι υπερβολικά πα ράλογο.

Δ ιότι, όταν έμείς οί πιστοί πρά ττουμ ε όσ α κα ί οί άπ ι-

στοι, ή μάλλ ον βρισκ όμ ασ τε σέ χειρό τερη κ ατάσ ταση ά π '

αύτούς (επειδή ύπά ρχουν πολλο ί άπ ό τούς άπ ιστους, οί

όποιοι έλαμψ αν μέ τήν άρετή τους στήν παρο ύσ α ζω ή), τό-

τε ποιά π αρ ηγορ ιά κ αί ποιά συγνώ μη θ ά ύπά ρξη γιά μάς;

Κ αί πολλοί μέν έμποροι, παρόλο πού περιέπεσα ν σέ

να υά για , δέν εγκα τέλειψ α ν όμω ς κα τόπιν τό έργο τους, άλ-

λά έπανέλαβ αν κα ί πάλι άπ ό τήν άρχή τό ίδιο έγχείρημ α,

άν κα ί δέν έπταιαν οί ίδιοι, άλλά έπα θα ν τήν κα ταστροφ ή

άπ ό τή βία τώ ν άνέμω ν. Έ μ είς όμω ς πού μ πορούμ ε μέ θάρ-

ρος νά έλπίζουμ ε στό τέλος καί γνω ρίζουμ ε κα λά ό τι έά ν

δέν θέλου με οί ίδιοι, ούτε να υά γιο θ ά σ υμβ ή ούτε κα μ ία

άλλη κα τασ τροφ ή, δέν θά έπιχειρή σ ουμ ε πάλ ι τό ίδιο έργο,

όπω ς καί πρίν; Κ αί δέν θά έπιδοθούμ ε στό έμπ όριο όπω ς

κ α ί π ρ ο η γο υ μ έν ω ς, ά λλ ά θά μ είνο υμ ε ά π ρ α κ το ι κ α ί μ έ

σταυρω μένα τά χέρια; Κ αί μακά ρι νά τά έχουμε σ ταυρω μέ-

να καί όχι ύψ ω μένα έναντίον μας, πράγμα πού άποτελεΐ



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έ κ π εσ ό ν τα 7 1

ιδιαίτερη πα ρα φ ροσ ύνη . Γιατί άν κάπ οιος πυγμ άχος άφ ήσ η

έλεύθερο τόν άντίπα λό του κ αί στρέψ η τά χέρια του έναν-

τίον του καί πληγω θή τό πρό σω πο του, πές μου λοιπόν,

δέν θά τόν θεω ρήσουμ ε π αρά φ ρονα;

Μ άς υποσκέλισε ό διάβολος καί μάς νίκησε, Θ εόδω -

ρε. Ε ίναι άνάγκη λοιπόν νά σηκω θούμε καί νά μήν παρ α-

συρόμ αστε στό κα κό καί έτσι κατακρημ νίζουμε τούς έαυ-

τούς μας. Κ αί πρέπει νά μήν προσθέτουμε άπό τήν άμέ-

λειά μ ας καί άλλα τραύμα τα π άνω σ ' εκείνα πού μά ς προ-

ξένησε ό διάβολος.

Δ ιότι καί ό Δ αβ ίδ ό μακ άριος έπεσε στό ιδιο π αρ ά-

πτω μα , στό όποίο καί συ τώ ρα έχεις πέσει, καί όχι μόνο σ '

αύτό, άλλά στή συ νέχεια κ αί σέ άλλο, δηλα δή στό φ όνο. Τ ί

συνέβη όμω ς; Έ μ εινε στήν πτώ ση του; Δ έν ση κώ θηκε άμ έ-

σω ς πάλι καί δέν έτοιμάσ τηκε γιά νά ά ντιμετω πίση πάλι

τόν έχθρό; Κ αί μά λιστα κα τάφ ερε τέτοια νίκη σ τόν άντίπα -

λό του, ώ στε κα ί μετά θά νατον έγινε προσ τάτης στούς

άπ ογόνο υς του. Στό Σ ολομ ώ ντα πο ύ τόλμησ ε τή μ εγάλη

έκείνη παρ ανο μ ία κα ί έγινε αιτία πολλώ ν θανάτω ν, ό

Θ εός άνα φ έρει, ότι γιά τόν Δ αβ ίδ τοϋ άφ ήνει τήν βα σιλεία

ολόκλη ρη. «Θ ά ά ρπ ά ξω βίαια τή βα σιλεία ά πό τά χέρια

σου καί θά τή δώ σω στό δούλο σου. Ά λλ ' α ύτό δέν θά τό

κά νω στίς ή μ έρες σο υ». Γ ιατί; «Γ ιά χά ρη τού Δ α βίδ τοϋ

πα τέρα σου, θά τήν πά ρω ά πό τά χέρια τού υίοϋ σ ου»

72

.

Κ αί στόν Έ ζεκία πού κινδύνεψ ε νά πεθάνη, π αρόλο

πού ήταν δίκα ιος, ύπο σχέθηκε ότι θά τόν βοηθήσ η πά λι

γιά χάρη τού μα κάρ ιου Δ αβίδ. Κ αί είπε, «θά ύπερα σπ ισθ ώ

αύτή τήν πόλη γιά νά τόν σώ σω γιά μ ένα κα ί τόν Δ αβ ίδ,

πού είναι παιδί μου»

73

. Τ όσο μεγάλη είναι ή δύναμη τής

μετάνοιας.

Έ ά ν λοιπόν καί έκείνος σκ επτόταν αύτά πού σ κέπτε-

σαι καί σύ τώ ρα, ότι δηλαδή είναι άδύνατον νά έξιλεώ ση

72. Γ ' Β αο. 11,11-12.

73. Δ ' Β ασ. 19,34.



72

Ά γ. Ιω άννου


τό Θ εό, καί άν έλεγε μέσα του, μέ τίμη σε ό Θ εός μέ μεγά-

λη τιμή , καί στούς προ φ ήτες μέ κατέταξε κα ί τήν έξουσ ία

τώ ν ομο εθνώ ν μοϋ πρό σφ ερε κα ί άπ ό πολλούς κινδύνους

μέ προφ ύλαξε, καί πώ ς θά μπορέσω έγώ ό άδύναμος νά

έξιλεώ σω καί πά λι τό Θ εό, μετά άπ ό τέτοιου είδους πα ρα -

νομία καί φ όνο; Έ ά ν λοιπόν έτσι σκεπτόταν, όχι μόνο δέν

θά έκα νε αύτά πο ύ έκανε μετά τήν πτώ ση του, άλλ ά κα ί τά

προηγούμενα καλά θά τά έξαφάνιζε.

16. Θ άνα το δέν προκα λούν, Θ εόδω ρε, μόνο τά τραύ-

ματα τοϋ σώ μα τος, όταν παρα μελούνται, άλλά κ αί τής ψυ-

χής. Κ αί όμω ς έμείς φ θάσ αμ ε σέ τέτοιο σημ είο π αρ αλ ογι-

σμ ού, ώ στε έκείνα μ έν νά τά φ ρο ντίζουμ ε προ σ εκτικά , γι

αύτά δέ τής ψ υχής νά άδιαφ ορο ύμ ε. Π αρό λο δέ ότι πολλά

σώ ματα συμβα ίνει πολλές φ ορές, όπω ς είναι φ υσικό, νά

παραμένουν άθεράπευτα, παρά ταύτα, δέν άπογοητευόμα-

στε κα θόλ ου , άλλά , ένώ σ υνέχεια ά κο ύμ ε τούς γιατρο ύς νά

λέγουν, ότι αύτή ή άσ θένεια δέν είναι δυνατόν νά θερα -

πευθή μέ φ άρ μ ακ α , όμω ς εμείς έπιμένουμ ε κα ί τούς παρ α -

καλούμε νά έπινοήσουν κάποια θεραπεία.

Γ ιά τίς ψ υχές όμ ω ς πού κ ανένα νόσ ημ α δέν είναι άθ ε-

ρά πευτο, ά φ ού α ύτές δέν υπ όκ εινται στίς σ υνέπειες τώ ν

φ υσικώ ν νόμω ν, δέν ενδιαφ ερόμα στε, καί παρ αμ ελούμε τά

πά θη μ ας, σάν νά είναι ξένα, καί μετά φ θάνουμε σέ άπό-

γνω ση. Κ αί έκεί όπου ή φύση τώ ν άσθενειώ ν είναι δικαιο-

λογημένο νά μάς ώ θή σέ άπόγνω ση , καί έκεΐ φ ροντίζουμε

γιά τήν ύγεία μ ας, όπ ω ς φ ρο ντίζουν έκεΐνοι πο ύ έχουν

πολλ ές έλπίδες θερα πείας. Έ κ εί όμ ω ς όπο υ τίποτε δέν

άπο κλείεται, άπομ ακρυ νόμα στε καί άμελοϋμε σά ν άπελπι-

σμ ένοι. Τ όσ ο περισ σό τερο ένδιαφ ερόμ ασ τε γιά τό σ ώ μα

πα ρά γιά τήν ψ υχή. Γ ι αύτό καί δέν μπορούμε νά σώ σου-

με ούτε τό σώ μα μας. Γιατί αύτός πού πα ρα μελεί τήν ψ υ-

χή, πού είναι άνώ τερη τού σώ ματος, καί καταβάλλει μεγά-

λη φ ρο ντίδα γιά τό κατώ τερο τής ψ υχής, δηλ. τό σώ μα ,

αύτός καταστρέφ ει καί χάνει καί τά δύο. Α ύτός όμω ς πού




73

τηρεί τήν τάξη καί επιμελείται καί σώ ζει τό σ πουδα ιότερο,

κι άν άκόμ η πα ραμ ελήση τό δεύτερο, μέ τή σω τηρία τού

πρώ του έχει διασώ σει καί αύτό. Τ ό ίδιο δηλώ νοντας καί ό

Χ ριστός έλεγε. «Μ ή φο βηθή τε αύτούς πο ύ φο νεύου ν τό

σώ μα , τήν δέ ψ υχή δέν μπορούν νά τή φο νεύσο υν. Φ οβη-

θήτε δέ μάλλον αύτόν πού μπ ορεί νά καταστρέψ η κα ί τήν

ψ υχή καί τό σώ μα στή γέεννα»

74

.

"Α ραγε σέ έχω π είσ ει, Θ εόδω ρε, ότι γιά τά πά θη τής

ψ υχής δέν πρ έπει ποτέ νά ά πελπιζόμα στε, νομίζοντας ότι

αύτά είναι άθερά πευτα, ή μήπ ω ς θέλεις, άκόμ η καί άλλα

νά σού γράψ ω ; Κ ι άν άκόμη ά πειρες φ ορές περιέλθης σέ

άπ όγνω σ η, έγώ όμω ς ποτέ δέ θά ά πελπιστώ γιά σ ένα, ούτε

θά π ά θω αύτό γιά τό όπο ιο κα τηγορώ τούς άλλους, μολο-

νότι βέβ αια δέν είναι τό ίδιο πρ ά γμ α , τό νά α πελπ ίζεται

κα νείς μόνο ς του, άπ ό τό νά τόν ά πελ πίζη ό ά λλο ς. Δ ιότι

αύ τός πο ύ έχει γιά τόν άλλο αύτή τήν κατη γορ ία θ ά μπ ο-

ρούσε νά συγχω ρηθή άμ έσω ς, ένώ αύτός πού τήν έχει γιά

τόν έαυ τό του δέ συ γχω ρείται πο τέ. Γ ιατί; Δ ιότι αύ τός δέν

είνα ι κύ ριος τής φ ρο ντίδα ς καί τής μ ετά νοια ς έκείνου , γιά

τή δική του όμω ς μετάνοια μόνος αύτός έχει έξουσ ία.

'Α λλ' όμω ς ούτε έτσι δέν πρό κειται νά περιέλθω σέ άπό-

γνω ση γιά σ ένα, έστω κι άν άκόμη πάθ ης αύτό ά πειρες

φ ορές. Κ αί αύτό δέν θά τό κάνω , γιατί ίσω ς ύπάρξη κά-

ποια έπιστροφ ή πρ ός τήν άρετή κα ί άπο κατάστασ η στόν

πρ ότερο σο υ βίο.

Ά κ ου ε τώ ρα καί τά έξής. Ο ί Ν ινευ'ίτες όταν άκου σα ν

τόν προφ ήτη Ίω νά νά άπευθύνεται πρός αύτούς καί μέ

σ α φ ή νεια νά τούς άπ ειλή , ότι «ά κόμ η τρεις ήμ έρες ύπολ εί-

π ο ντα ι κ α ί ή Ν ινευ ΐ θ ά κ α τα σ τρ α φ ή »

75

, ούτε τότε άπελπί-

στηκαν, άλλά πα ρόλο ότι δέν είχαν καμ ιά έλπίδα ότι θά

πείσ ου ν τό Θ εό, μά λλον δέ, τό άντίθετο ύπο πτεύονταν ά πό

τήν προειδοπ οίησ η τού προφ ήτη (κα ί αύτό, γιατί στά λόγια

74. Μ ατθ. 10,28.

75. Ίω ν. 3,4.



7 4


του δέν υπήρ χε προ θεσμία, άλλ' ήταν κα θαρ ή απ όφ ασ η),

ώ στόσο όμω ς έδειχναν τή μ ετάνοια τους κα ί έλεγαν.

«Π οιός ξέρει, ίσω ς μετανοήσ η κ αί δείξη τήν άγά πη του ό

Θ εός καί έπιστρέψ η ά πό τήν οργή τοϋ θυμοϋ του καί έτσι

δέν θά καταστραφ ούμε» . Κ αί πράγματι είδε ό Θ εός τά

έργα τους, ότι δηλαδή έπέστρεψ αν ά πό τούς πονηρούς

δρόμ ους τής κακίας κα ί άλλα ξε γνώ μη γιά τήν τιμω ρία πού

είχε πεί ότι θά κά μη σ ' αύτούς κα ί δέν τήν έκαμε»

76

.

Κ ι ά ν ά ν θρ ω π ο ι β ά ρ β αρ ο ι κ α ί ά π ερ ίσ κ επ το ι τό σ ο π ο-

λύ μπ όρεσ αν νά συνετισθού ν, πολύ περισ σό τερο πρ έπει νά

κά νου μ ε τούτο έμείς, πο ύ έχουμ ε μ ά θει τίς θείες άλ ή θειες

καί πού έχουμε δεί πλήθος τέτοιω ν παραδειγμάτω ν καί

στό λόγο καί στήν πρ ά ξη . «Γ ιατί, λέγει, δέν είναι οί δικές

μου β ουλές κα ί ά πο φ ά σ εις σά ν τίς δικές σας, ούτε ό τρό-

πος συμ περιφ ορά ς μου σά ν τό δικό σα ς. Ά λλά , όσο άπ έχει

ό ούρα νός άπ ό τή γή, τόσο ά πέχουν οί σκ έψ εις μου άπ ό

τίς σ κέψ εις σ ας κα ί οί ά πο φ ά σ εις μου ά πό τίς δικές σα ς

άπ οφ άσ εις»

77

. Κ ι άν έμείς τούς ύπ ηρ έτες πο ύ τυχόν έχουν

σφ άλει, όταν ύπόσ χονται πώ ς θά γίνουν καλύτεροι, κα ί

τούς δεχόμασ τε καί τούς έπαναφ έρουμ ε στήν προη γούμενη

τιμή κα ί πολλ ές φ ορ ές τούς δίνουμ ε κα ί περισ σ ότερο θάρ -

ρος, αύτό δέν θά τό κάνη πολύ περισσότερο αύτός (ό

Θ εός); Γ ιατί, ά ν μάς έπλα σ ε γιά νά μ άς τιμω ρή σ η, κ αλ ά

κά νεις καί απελπίζεσα ι καί άμ φ ιβά λλεις γιά τήν σω τηρία

σου . Ά ν όμ ω ς γιά κα νέναν άλλο λόγο δέν μάς δημ ιούργη -

σε, πα ρά μόνο άπό ά γάπη , γιά νά ά πολαύσ ουμε τά α ιώ νια

άγαθά καί βραβεία καί γι αύτό κάνει τά πάντα καί δια-

πρα γματεύεται, άπ ό τήν πρώ τη ή μέρα μέχρι σή μερα, τί εί-

ναι αύτό πού μάς κάνει νά άμφ ιβάλλουμε; Π άρ α πολύ τόν

έξοργίσα με κα ί όσο κα νείς άλλος άπ ό τούς άνθρώ που ς.

Λ οιπόν γι αύτό κατεξοχήν πρέπει νά ά πομα κρυνθούμε

άπ ό τά πα ρόντα καί νά μετανοήσουμ ε γιά τά προ ηγούμ ενα

76. Ίω ν. 3,10.

77. Ή σ. 55,8-9.




75

κα ί νά επιδείξουμ ε μ εγάλ η άλλ αγή . Γ ιατί δέν θά τόν εξόρ γι-

ζαν τόσ ο αύτά πού μ ιά φ ορ ά τολμ ήθη κα ν άπ ό μά ς, όσο τό νά

μή θελήσ ουμ ε νά άλλά ξουμε σ τό εξής. Γ ιατίτό νά άμ αρτήσ η

κα νείς είναι άνθρ ώ πινο, τό νά πα ρα μ ένη όμ ω ς στήν άμ αρ τία,

αύ τό πιά δέν είναι ά νθρ ώ πινο, άλλ ά τελείω ς σ ατα νικό . Β λέ-

πε λοιπόν πώ ς ό Θ εός, μέ τό στόμα τού Π ροφ ήτη, κ ατηγορεί

περισσότερο τούτο (τό νά παραμένη δηλ. κανείς στήν άμαρ-

τία) , άπ ό έκείνο (τό νά άμ αρ τήση ). «Κ αί είπα , λέγει, μ ετά

τήν έκτροπ ή του ς στήν πο ρνεία" έπ ισ τρέψ α τε πρ ός έμ ένα,

κα ί δέν έπέστρεψ αν»

78

.

Κ αί άλλο ύ πά λι, θέλοντας νά επίδειξη τή μεγάλ η έπιθυ-

μ ία π ού έχει γιά τή σω τηρία μ α ς, έπειδή μετά τίς πο λλές πα -

ρα βά σ εις ύπ οσ χέθηκα ν νά β αδίζουν τόν όρθό δρό μο , όταν

τούς άκ ουσ ε είπε. «Π οιός θά δώ ση νά είναι έτσι ή κ αρ διά

τους μέσα τους, ώ στε νά φ οβ ού νται κα ί νά τηρ ούν τίς έντολές

μου σ' όλη τους τή ζω ή, γιά νά εύτυχήσο υν οί ίδιοι κα ί οί

άπ όγονοί τους διά μέσου τώ ν αιώ νω ν;»

79

.

Κ αί ό Μ ω υσής συνομιλώ ντας μαζί τους έλεγε" «Κ αί τώ -

ρα, Ισ ρα ήλ , τί άλλο ζητεί άπ ό σένα ό Κ ύριος ό Θ εός, πα ρά

τό νά σ έβεσαι τόν Κ ύριο, τόν Θ εό σου, καί νά π ορεύεσα ι

πά ντα σ τό δρόμο του καί νά τόν αγαπάς;»

80

. Α ύτός λοιπό ν,

πού φροντίζει νά άγαπάται άπό μάς καί κάνει τά πάντα γι

αύ τό καί πο ύ, γιά τή δική μα ς ά γάπ η, δέν λυπή θηκ ε ούτε τόν

Μ ονογενή του Υ ιό, καί πού, οποτεδήποτε τυχόν συνδιαλλα-

γοϋμε μαζί του, τό θεω ρεί πρά γμα ά γαπητό, πώ ς δέν θά μ άς

δεχθή κα ί δέν θά μάς άγαπή ση όταν μ ετανοούμε;

17. "Α κουε λοιπόν καί μέ τό στόμα τού Π ροφ ήτη τί λέ-

γει" «Λ έγε σύ πρώ τος τίς άμ αρ τίες σο υ, γιά νά σ υγχω ρε-

θής»

81

. Κ αί αύτό, γιατί άπ αιτεί ά πό μά ς νά γίνη ή πρός α ύτόν

78. Ίερ. 3,7.

79. Δ ευτ. 5,29.

80. Δ ευτ. 10,12.

81. Ή σ . 43,26.



76

Ά γ .

Ιω άννου

το ϋ Χ ρ υ σ ο σ τ όμ ο υ

άγά πη μα ς πολύ δυνατή. Γ ιατί, δταν αύ τός πού α γαπ ά , μ ο-

λονότι έχει ύβρ ισ θεΐ πολύ άπ ό τούς άγα πη μένους του, ούτε

έτσι δέν θά σβή ση τόν πό θο του (πρό ς αύτούς), γιά κα νέναν

άλλ ο λόγο δ έν φ ρο ντίζει νά γίνουν γνω σ τές οί ύβ ρεις έκεί-

νες, πα ρά γιά νά πρ οσ ελκύσ η έκείνους σέ περισ σ ότερη κα ί

έντονότερη άγάπη, έπιδεικνύοντας τή σταθερότητα τής άγά-

πης του. Κ αί άν ή ομο λογία τώ ν άμαρτημά τω ν δίνη τόση

άνα κο ύφ ισ η, π ολύ περισ σ ότερο (τή δίνει) ή έξάλειψ η αύ τώ ν

μέ έργα . Γ ιατί, άν δέν συ νέβα ινε αύτό, άλ λά έμπ όδ ιζε νά

έπανέλθουν πάλι στήν προη γούμενη θέση όσοι μιά φ ορά ξέ-

φ υγα ν άπ ό τόν όρ θό δρ όμ ο, κα νείς ίσω ς εκτός ά πό λίγους

κα ί εύκολοα ρίθμη τους, δέν θά μ πορού σε νά είσέλθη π οτέ

στή Β ασ ιλεία τώ ν ούρανώ ν. Τ ώ ρα όμω ς οί περισσ ότερο δο-

ξασ μένοι είναι όσο ι μετανόη σα ν άπό τίς πτώ σεις τους. Για-

τί, όσ οι έδειξαν έντονη διά θεσ η σ τό κακό , καί γιά τό κα λό

θά έπιδείξου ν πά λι τήν ίδια δ ιά θεσ η , έπειδή έχουν σ υνειδη -

τοπο ιήσ ει γιά π όσ α χρ έη κατέστησ αν τούς έαυτούς τους

χρεώ στες. Α ύτό άκριβώ ς, λοιπόν, δήλω σε καί ό Χ ριστός,

ότα ν έλεγε στό Σ ίμ ω να γιά τή γυνα ίκα " «Β λέπεις, λέγει, α ύ-

τή τή γυναίκα; Μ πήκ α στό σπίτι σου καί δέν μοϋ έδω σες

νερό γιά τά πό δια μου. Α ύτή όμ ω ς έβρεξε τά πό δια μου μέ

τά δάκ ρυά της κα ί τά σ κούπ ισε μέ τά μα λλιά της. Έ σ ύ φ ίλη-

μα δέν μού έδω σες" αύτή όμω ς, άπ ό τή στιγμή πο ύ μπή κα,

δέν έπα υσ ε νά μ ού καταφ ιλή τά πό δια . Σ ύ δέν μού ά λειψ ες

τό κεφ άλ ι μέ λάδι" αύτή όμ ω ς άλειψ ε τά πό δια μου μέ μ ύρο.

Γ ι αύτό σού λέω ότι συ γχω ρή θηκ αν οί πολλές της άμ αρ τίες,

γιατί πολύ μέ άγάπ ησ ε. Σ ' όποιον όμω ς τοϋ συγχω ρούνται

λίγα, λίγο άγα πά . Κ αί είπε σ ' αύτή" σού συγχω ρούνται οί

άμαρτίες»

82

.

Γ ι αύτό καί ό διάβο λος, έπειδή γνω ρίζει ότι, όσοι

έπρα ξαν μεγάλα άμ αρ τήμα τα, όταν άρ χίσο υν νά μ ετανοού ν,

τό κά νουν μέ πολλή διάθ εση , άκ ριβώ ς έπειδή γνω ρίζουν τά

82. Λ ουκ. 7,44-48.




77

λάθη χους, φ οβάται καί τρέμει μην κάνουν κάποτε κά ποια

ά ρχή τοΰ πρ ά γμ α τος (τής μετάνοιας). Γ ιατί, δταν κ άνο υν

τήν άρ χή, γίνονται στό έξής άκ άθ εκτοι κα ί, όπω ς ή φ ω τιά,

άνα θερμ αίνονται ά πό τήν μ ετάνοια κα ί κά νουν τίς "ψυχές

τους κα θαρ ότερες άπ ό τόν κα θα ρό χρυσό, σ άν νά ώ θοϋνται

έντονα άπ ό κά πο ιο ά νεμο τής συ νειδήσ εω ς καί τής μνήμης

τώ ν προηγούμ ενω ν άμ αρτημάτω ν, στό λιμάνι τής άπ άθ ειας.

Κ αί αύτό είναι τό ση μείο στό όπ οιο πλεονεκτούν σ έ σχέση

μέ όσο υς κα θόλο υ δέν έχουν πέσει. Ό τι δηλα δή έχουν έντο-

νότερο τό ζήλο. Μ όνο όμω ς, όπω ς είπα , άν κά νουν τήν άρχή

(τής μετάνοιας). Τ ό δυσά ρεστο δηλα δή κα ί δυσκολοκ ατόρ-

θω το είναι (ά κριβώ ς) αύτό, τό νά μπ ορέση κ ανείς νά πα τή-

ση τήν είσ οδο κα ί νά ά γγίξη τά πρ όθυ ρα τής μετάνοιας, κα ί

τόν έχθρό, πού έκεί άπ οπ νέει πύ ρ καί έπιτίθεται, νά τόν

άπω θήσ η καί νά τόν νικήση . Μ ετά άπ ' αύτά, καί έκείνος (ό

εχθρός) δέν θά έπιδείξη τόση μα νία, έτσι κα ί νικη θεί καί

πέσ ει έκεί πού ήταν ισχυρό ς, κα ί εμείς θά άπο κτήσο υμ ε με-

γαλύ τερο ζήλο κα ί μέ πολλή εύκο λία θά τρέξουμε γι α ύτό

τόν καλό ά γώ να.

"Α ς έπιδιώ ξου μ ε λο ιπό ν τήν έπισ τροφ ή σ τό έξής, ά ς ξα -

ναγυρ ίσ ου μ ε στήν πόλ η τήν ουρ άνια , στήν όπ οία κα ί πολιτο-

γραφ ηθή κα με, καί στήν όπο ία έχουμε ταχθεί νά ζούμε. Για-

τί ή άπόγνω ση άπ ό τόν έαυτό μας, δέν έχει μόνο αύτό τό

κα κό , ότι δηλ αδή μά ς κλείνει τίς πύ λες έκείνης τής πό λης,

ούτε ότι μάς οδη γεί σέ μεγαλύτερη ραθυ μία καί άμ έλεια,

άλλά (κα ί) ότι μά ς ρίχνει σέ σα τανική ά πελπισ ία. Κ αθό σο ν

μ άλ ισ τα κα ί ό διά βο λο ς άπ ό τίπο τε άλ λο δέν έγινε τέτοιος,

πα ρά ά πό τό ότι πρώ τον έφ τασ ε στήν άπό γνω ση , καί έπειτα

έπεσε άπ ό τήν άπ όγνω ση στήν τέλεια ά πελπισ ία. Γ ιατίή ψ υ-

χή, όταν μ ιά φ ορ ά έμπο δίσ η τή σ ω τηρία της, ούτε θά κ ατα-

λάβη στή σ υνέχεια πώ ς πέφ τει, προτιμώ ντας κα ί νά λέη κα ί

νά π ρά ττη όλα τά ά ντίθετα μέ τή σ ω τηρία της. Κ αί, όπ ω ς

άκριβώ ς οί πα ράφ ρονες, έτσι καί έκπέσουν άπό τήν κατά-

σ ταση τήν ύγιή, τίπο τε δέν φ οβ ού νται, τίπο τε δέν ντρέπ ον-

ται, άλλά χω ρίς φ όβ ο όλα τά τολμο ύν καί τά κά νουν, άκό μη



78

Ά γ .

Ιω άννου


κι άν πρόκειται νά πέσουν στή φ ω τιά ή στή θάλα σσ α ή στό

γκρεμό" έτσι καί, όσοι έχουν καταλη φ θεί άπ ό τήν παρ αφ ρο-

σύνη τής άπ ογνώ σ εω ς, στό έξης είναι άσ υγκρά τητοι. Τ ρέ-

χουν σέ κάθε είδος κακίας, καί, άν δέν έλθη ό θάνατος νά

τούς έμπο δίσ η ά πό τή μ ανία έκείνη καί τήν όρμ ή μ ύρια κ α-

κά προξενούν στόν έαυτό τους.

Γ ι αύτό σέ παρ ακ αλ ώ , πρίν καταποντισθή ς τελείω ς άπ '

αύτή τή μέθη, νά άνανηψ ης καί νά σηκω θής καί νά ά ποδιώ -

ξης τή σ ατανική κρα ιπά λη, κ ι άν δέν είναι δυνατόν νά τό

κάνης συνολικά, προσ πάθ ησ ε ήρεμα καί λίγο-λίγο. Μ ού

φ αίνεται βέβαια ότι είναι εύκολότερο, άφ ού άπαλλα γή κα-

νείς ά π ' όλα μ αζί τά σχο ινιά πο ύ τόν κατέχουν, νά όδη γηθή

στόν άγώ να τής μετάνοιας. Ά ν όμ ω ς αύτό σού φ αίνεται ότι

είναι δύσκο λο, ξεκίνα τό δρόμ ο πο ύ οδη γεί στά κ ρείττονα,

όπ ω ς τυχόν θέλης, μόνο ξεκίνα κα ί έπιδίω ξε τήν α ιώ νια

ζω ή. Ν αί, σέ ικετεύω καί σέ παρα καλώ , έν ονόματι τής

προ ηγούμ ενης προκ οπή ς σου, έν ονόμα τι έκείνης τής πα ρ-

ρησ ίας, έτσι πά λι νά σέ δούμε στήν ίδια κορ υφ ή κα ί κα ρτε-

ρία. Ν ά λυπά σα ι όσους άπελπίζονται γιά τήν όδό τής άρε-

τής. Δ ιότιτώ ρα μέν κα τήφ εια κ ατέχει τούς άδελφ ούς, ή δονή

όμω ς κα ί εύθυμία τίς συ γκεντρώ σεις τώ ν άπ ισ τω ν καί τούς

άσ κοπο υς άσ τεϊσμ ούς τώ ν νέω ν πού ζούν πιό ρά θυ μ α. Ά ν

όμ ω ς έπα νέλθη ς πάλι σ ' έκείνη τήν τελειότητα τής ζω ής, θά

συ μβ ή τό άντίθετο κα ί ή μέν δική μα ς ντροπή θά μετατεθή

όλη σ' έκείνους, έμείς δέ, θά έχουμε μεγάλη παρρησία, κα-

θώ ς θά σέ βλέπουμε νά στεφα νώ νεσα ι μέ περισσ ότερη λαμ-

πρ ότητα κα ί νά έγκω μ ιά ζεσ α ι πά λι. Γιατί τέτοιου είδου ς νί-

κες φ έρουν μεγαλύτερη κα ί προκ οπή κ αί εύχαρίστηση. Ο ύτε

βέβα ια θά πά ρη ς τό μισθό μ όνο τώ ν δικώ ν σου κ ατορθω μ ά-

τω ν, άλλά κα ί (τό μισθό) τής πα ρακ λήσ εω ς κα ί τής παρη γο-

ρίας τώ ν άλλω ν, κα θώ ς θά γίνης σπ ουδα ιότατο π α ρά δειγμ α,

άν ποτέ κα νείς περιπέση σέ τέτοια π αρ απ τώ μα τα, νά σ ηκω -

θή πάλι καί νά ξανα βρή τόν έαυτό του.

18. Μ ή λοιπόν παρα βλέψ ης ένα τόσο μεγάλο κέρδος,



Π ρός Θ εόδω ρον έκπεσόντα 79

μήτε νά κ ατεβά σ ης τίς ψ υχές μας γεμά τες λύπη σ τόν "Α δη,

άλλά άφ ησ έ μας νά άναπνεύσο υμε καί νά άποσ είσου με τό

νέφ ος τής ά θυ μ ία ς πο ύ μά ς σ κεπά ζει εξαιτίας σου. Δ ιότι

τώ ρα μέν πα ρα βλέψ αμ ε τά δικά μα ς δεινά καί θρηνούμε

τίς δικές σου συ μφ ορές. "Α ν όμω ς θελήσ ης νά ά νανή ψ ης

κα ί νά δής κα θα ρά κα ί νά έπιδιώ ξης τήν άγγελική π ολι-

τεία, καί άπ ' αύτό τό πένθος θά μάς άπα λλάξης κα ί τά

δικά μας άμαρτήματα θά μάς ύπενθυμίσης.

"Ο τι βέβαια είναι δυνατόν, όσοι έπέστρεψ αν πάλι μέ

μετάνοια, νά λάμψ ουν πολύ καί εκτυφ λω τικά κα ί περισσ ό-

τερο πολλές φ ορ ές ά πό έκείνου ς πο ύ δέν έπεσ α ν άπ ό τήν

άρ χή (τής πνευμα τική ς τους ζω ής), τό άπ οδείξαμ ε κα ί ά πό

τίς θείες Γ ραφ ές. Έ τσι λοιπόν καί οί τελώ νες καί οί πόρ-

νες κληρονομούν τή Β ασιλεία τώ ν ούρανώ ν. Έ τσι πολλοί

ά πό τούς τελευταίους τοπο θετούνται πρ ίν άπ ό τούς πρώ -

τους.

Θ ά σού πώ καί αύτά πού έχουν συμβεί σέ μάς καί

τώ ν όπ οιω ν θά μπ ορέσ ης ό ίδιος νά γίνης μ άρ τυρας (νά τά

έπιβεβ α ιώ σ η ς). Γ νω ρίζεις, νομ ίζω , έκ είνο τό νέο, τό γιό

τού Ο ύρβ ανού, τό Φ οίνικα, πού έμεινε πρό ω ρα ορφ ανός,

έγινε όμω ς κύριος πολλώ ν, καί χρημάτω ν καί ύπηρετώ ν

κα ί άγρ ώ ν. Α ύτός άρ χικά , ά φ ού άπο χαιρέτησ ε τίς σπ ουδές

του στά σχολ εία κα ί άφ ού άφ ησ ε τή λαμπ ρή έκείνη άμ φ ίε-

ση κα ί όλη τήν άλα ζονεία τής ζω ής, ξαφ νικά ντύθηκε μ έ

εύτελές ιμά τιο κα ί, άφ ού ά ναχώ ρη σ ε στήν έρημ ιά τώ ν βου-

νώ ν, έπέδειξε μεγάλη πνευμα τική ζω ή, όχι μόνο άνά λογη

μέ τήν ήλικία του, άλλά όση (θά έπιδείκνυε) κάποιος άπό

τούς θαυμ ασ τούς καί μεγάλους άνδρες. Κ αί μετά άπ' αύτά,

άφ ού ά ξιώ θηκ ε κα ί τήν ιερή τελετή τοϋ μυ στηρίου (άφ ού

βαπτίσθηκε), πολύ περισσότερο έπιδιδόταν στήν άσκηση

τής άρετής.

Κ αί όλοι χαίρονταν καί δόξαζαν τό Θ εό, διότι, άν καί

άνατράφ ηκε μέσα σέ πολύ πλούτο, κι άν καί είχε λαμ-

προύς προ γόνους, κι άν καί ήταν άκόμ η πολύ νέος, έτσι

ξαφνικά, άφού καταπάτησε όλη τή φαντασμαγορία τής



80

Ά γ. Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοσ τόμου

ζω ής, πέταξε στό αλη θινό ύψ ος. Κ αί ένώ αύτός βρισκ όταν

σ ' αύτή τήν κατάσταση κ αί θαυμαζόταν, κάποιοι διεφ θαρ-

μένοι ά νδρ ες, πού τόν επισ κέπτονταν ώ ς σ υγγενείς, τόν

έπανέφ εραν πάλι στήν προηγούμενη φο υρτούνα. Κ αί, άφ ού

πέταξε πάλι όλα έκείνα, άπό τά βουνά κα τέβηκε ά μέσω ς

στή μέση τής άγορ άς καί έφιππο ς καί μέ πολλούς άκολού-

θου ς γύριζε έτσι όλη τήν πόλη . Έ π ειτα τί; Δ έν ήθελε π ιά

ούτε νά συμ περιφ έρεται συνετά. Ξ αναμ μένος δηλαδή άπ ό

τήν πολλή τρυφή άναγκαζόταν νά πέφτη σέ παράλογους

έρω τες. Κ αί δέν ύπή ρχε ούτε ένας ά πό τό περιβά λλον του

πού νά μήν έμπ όδιζε τή σω τηρία του. Τ όσ ο πλή θος κολά -

κω ν τόν συ νέθλιβε, κα ί έπιπλέον ορ φ άνια κα ί νεότητα κ αί

πολύς πλούτος. Κ ι αύτοί πού εύκολα κατηγορούν τά πά ντα,

άπό έκείνους πού άρχικά τόν οδήγησαν σ' αύτή τήν κατά-

σταση, τόν κα τηγορού σα ν λέγοντας ότι κα ί στά πνευμα τικά

άπ έτυχε καί ούτε στό έξης θά είναι χρήσ ιμο ς στίς ύπ οθ έ-

σεις του, άφ ού α πομ ακρύ νθηκε πρ όω ρα ά πό τούς κόπους

τώ ν γραμ μά τω ν καί τίποτε δέν μπόρεσε νά καρπ ω θή άπ ό

έκεί. Έ νώ όμω ς λέγονταν αύτά καί ύπήρ χε πολλή ντροπή,

κά ποιοι άγιοι άνδ ρες πού πολλές φ ορ ές είχαν έπιτύχει σέ

τέτοιου είδου ς κυνή γι κα ί πο ύ, άπ ό τήν πείρα , είχαν μ άθ ει

κα λά ότι γιά τίποτε άπ ' αύτά δέν πρ έπει νά άπ ελπίζονται

όσο ι οπλίζονται μέ τίς ελπίδες στό Θ εό, πα ρα κο λου θώ ντας

συ νεχώ ς αύτόν μήπ ω ς κά ποτε τόν δούν νά φ ανή στήν άγο-

ρά , τόν πλησ ίαζαν κα ί τόν χαιρετούσ αν. Ε κ είνο ς στήν άρ-

χή πά νω ά πό τό άλογο σ υζητούσε πλάγια (χω ρίς νά γυρ ίζη

τό κεφά λι) μ ' αύτούς πού τόν άκολ ουθο ύσ αν. Τ όση άνα ι-

σχυντία τόν διακ ατείχε στήν άρχή. Ε κείνοι όμω ς οί εύ-

σπ λαχνοι καί φ ιλότεκνοι άνδρες γιά τίποτε άπ ' αύτά δέν

ντρέπονταν, άλλά σέ ένα μό νο άπ έβλεπαν, πώ ς νά ά πο-

σπάσ ουν τό άρνί άπό τούς λύκους. Α ύτό άκριβώ ς καί κα-

τάφ εραν μέ τήν ύπομονή. Γ ιατί άργότερα, σά ν νά συνήλθε

άπ ό κά ποια παρ αφ ροσ ύνη καί έπειδή ντράπη κε τή συχνή

τους παρουσία, άν ποτέ τούς έβλεπε άπό μακριά νά πλη-

σιάζουν, κα τέβα ινε άμ έσω ς (ά πό τό άλο γο) καί σκ ύβοντας




81

τό κεφ άλι έτσι σιω πηλά άκο υγε τά πάντα άπ ό έκείνους καί

πρ οοδ εύοντας έδειχνε περισ σό τερο σ εβασ μό κ αί τιμή πρ ός

αύτούς. Έ τσι σιγά σιγά, μέ τή χάρη τού Θ εού, άφ ού τόν

άπ ομ άκ ρυναν ά πό ό λα εκείνα τά δίχτυα, τόν π αρ έδω σ αν

πάλι στήν προηγούμενη έρημία καί φ ιλοσοφ ία . Κ αί τόσο

πολύ έλαμψ ε τώ ρα, ώ στε ή προηγούμενη ζω ή του, σέ σύγ-

κριση μέ τή ζω ή του μετά τήν πτώ ση , νά φ αίνεται ότι είναι

τίπο τε. Γ ιατί, γνω ρίζοντα ς κα λά ά π ό τήν π είρα του τό δ έ-

λεαρ, καί άφ ού μοίρασ ε όλο τόν πλούτο σ ' όσο υς είχαν

άνάγκη , καί άφ ού άπ ελευθέρω σε τόν έαυτό του άπό τίς

φ ρο ντίδες έκείνες, ξέκοψ ε κάθ ε πρόφ ασ η σ ' όσους ήθελα ν

νά σκεφθούν κακό . Κ αί τώ ρα β αδίζοντας τό δρόμο π ρός

τόν ούρ ανό , έφ θα σ ε λο ιπό ν σ ' αύτή τήν τελειότητα τής

άρετής.

19. Ά λλ ά α ύτός μέν ήταν άκόμ η νέος κα ί έπεσε κα ί

ση κώ θηκ ε. Κ άπ οιος όμω ς άλλος μετά τούς πολλο ύς ιδρώ -

τες πο ύ ύπ έφ ερε ζώ ντας στήν έρημ ο, έχοντας μ όνο ένα

συνασκη τή καί ζώ ντας άγγελικό βίο, καί οδεύοντας πιά

πρ ός τά γηρα τειά, δέν ξέρω πώ ς, άπ ό κά πο ια σα τανική

σύμπτω ση κα ί νυσταγμό (τής ψ υχής), άφ ησ ε μικρή δίοδο

στόν πο νηρ ό κα ί έπεσε στήν έπιθυμ ία τής σ χέσης μέ γυναί-

κες, α ύτός πο ύ ού δέπο τε είδε γυνα ίκα , άφ ότου εισ ήλ θε στό

μο ναχικό βίο. Κ αί στήν άρ χή άξίω νε άπ ό τό συνασκη τή νά

τού πα ρέχη κρέας καί κρα σί, καί άπειλοϋσε πώ ς, άν δέν

τά πάρ η, θά κα τεβή στήν άγορ ά. Κ ι αύτά τά έλεγε, όχι

γιατί έπιθυμ ούσ ε κρέας, άλλά γιατί ήθελε νά εύρη κ άπ οια

άφ ορμ ή καί πρό φ ασ η νά ίκανοποιήσ η τήν έπιθυμία του. Γ ι

αύ τό έκείνος βρισ κόταν σέ άπ ορ ία κα ί έπειδή φ οβή θηκ ε

μήπ ω ς, έμπ οδίζοντας αύτά, τόν ώ θήσει σέ μεγάλο κ ακό,

τού επιτρέπει νά ίκα νοποιήσ η τήν έπιθυμ ία. Μ όλις όμω ς

κατάλαβ ε ότι τό τέχνασ μα αύτό ήταν άχρηστο, φ ερόμενος

στό έξής φ α νερά μέ άνα ισ χυντία, ά ποκ άλ υψ ε τήν ύπ οκρ ι-

σία καί ισχυριζόταν ότι πρέπει οπω σδήποτε νά κατεβή

στήν πόλη. Κ αί έπειδή έκείνος ό συνασκ ητής δέν μπο ρού-



82

Ά γ.

Ιω άννου


σε κ αθ όλο υ ν ά τόν έμπ οδίση , σ τό τέλος τόν άψ η σε κ αί,

άκο λουθώ ντας άπό μα κριά, παρατηρού σε τί τέλος πάντω ν

κρύ βει γι αύ τόν μ ιά τέτοια κ άθ οδο ς. Κ αί όταν τόν είδε νά

μπ αίνη σέ έναν οίκο ά νοχής, καί γνω ρίζοντας ότι ήλθε σέ

σχέση μέ πόρ νη γυναίκα , άφ ού (τόν) περίμ ενε ω σότου ικα-

νοπο ίησ ε έκείνη τήν άμ αρ τω λή έπιθυμ ία, όταν βγή κε, τόν

ύπ οδέχθη κε μ έ ά νοιχτά τά χέρια κ αί, άφ ού τόν ά γκά λιασ ε

κα ί τόν καταφ ίλησ ε θερμά , χω ρίς νά τόν κατηγορή ση γιά

τίποτε άπ' ό σα έγιναν, τόν πα ρα κα λού σ ε μόνο, άφ ού ικα-

νοπ οίησ ε τήν έπιθυμ ία του, νά γυρίσ η πά λι στό έρημη τή-

ριο. Κ ι έκείνος, έπειδή ν τρά πη κε γιά τή μ εγάλη επιείκεια

καί πληγώ θηκε στήν ψ υχή του άμέσω ς καί μετανοημένος

γιά όσ α τόλμησ ε, τόν άκολούθησε στό όρος. Κ αί όταν

έφ θα σ α ν έκεϊ, τόν πα ρα κα λεί νά τόν κλείση σ έ άλλο ο ικί-

σ κο, κα ί, άφ ού φ ρά ξη τίς πό ρτες τού κελλιοϋ , νά τοϋ δίνη

ψ ω μί καί νερό κατά διαστήματα (ήμερώ ν), καί σέ όσους

τόν άναζητούν άξίω σε νά λέγη ότι έχει πεθάνει. Κ αί άφ ού

είπε αύτά κα ί (τόν) έπεισ ε, κλείστηκε κα ί έμεινε έκεί γιά

πά ντα σ πογγίζοντας ά πό τήν ψ υχή του τό ρύπ ο τής άμ αρ -

τίας μέ νησ τείες κα ί δεήσεις καί δά κρυ α.

Μ ετά ά πό λίγο κα ιρό , όταν ξηρα σ ία κ ατέκα ιγε τή γει-

τονική χώ ρα καί όλοι οί κάτοικοι της όδύρονταν, πήρε κά-

ποιος μέ όνειρο μ ήνυμα νά πάη κα ί νά πα ρα κα λέση έκεΐ-

νον τόν άντρα τόν έγκλειστο, νά προ σ ευχηθή κ αί νά λύση

τήν ξηρασ ία. "Ο ταν όμω ς πήγε, άφ ού πήρε μα ζί του καί

συντρόφους, έπειδή βρ ήκα ν έκεϊ μόνο τόν πρώ ην συνασκη-

τή του ρώ τησ αν γιά έκείνον καί έμαθα ν ότι έχει πεθάνει.

Κ αί, έπειδή νόμισα ν ότι πα ρα πλα νήθηκ αν, στράφ ηκα ν πάλι

σέ πρ οσ ευχή, καί πάλι μέ τό ίδιο όρα μα άκ ου γαν τά ίδια

μέ τά προη γούμενα. Κ αί τότε, άφ ού περικύκλω σα ν αύτόν

πού πρα γμα τικά τούς πα ραπ λάνη σε, τόν παρ ακ αλο ύσ αν νά

τούς δείξη τόν ά νδρ α γιατί ισ χυρίζονταν π ώ ς δέν έχει πε-

θάνει άλλά ζή .

Μ όλις άκο υσ ε αύτά έκείνος κα ί είδε ότι ή κατάσ τασ η

είχε γίνει φ ανερή , τούς οδηγεί στόν άγιο έκείνο καί άφ ού




83

διαπ έρα σ α ν τόν τοίχο, — διότι συνέβη νά έχη φ ρά ξει άκ ό-

μα κα ί τήν είσοδο— κα ί εισή λθαν όλοι, έπεσ αν στά πό δια

του κα ί, άφ οϋ τόν πλη ροφ όρη σ αν γιά τά γεγονότα, τόν πα -

ρα κα λού σ αν νά τούς βοη θήση κα τά τής πείνας. Ε κείνο ς

στήν άρ χή ά ντιστάθη κε, ισχυρ ιζόμενος ότι βρίσκ εται πολύ

μα κριά ά π' α ύτή τήν πα ρρη σ ία. Γ ιατί, όπω ς ά π' τήν πρώ τη

στιγμή είχε δια πρ ά ξει τήν άμ α ρτία , έτσι τήν είχε διαρ κώ ς

μπ ροσ τά στά μά τια του. Ό τα ν όμ ω ς τού διηγή θηκ αν ό,τι

τούς συ νέβη , τότε τόν έπεισ α ν νά προ σ ευχηθ ή κ αί, ά φ ού

πρ οσ ευχήθη κε, έλυσε τήν ξηρα σία.

Τ ά σ χετικά έπίσ η ς μ' έκείνο τό νέο, πο ύ άρ χικ ά ή ταν

μα θητής τού Ιω ά ννο υ τοϋ Ζ εβεδαίου κα ί ά ργότερα έγινε

ληστής γιά πολύ κ αιρό, κα ί πά λι τόν συνέλαβα ν τά ά για

χέρια τού μ ακ άρ ιου ( Ιω ά ννη ) ά πό τίς κρύ πτες κα ί τά λη-

στρικά σπ ήλα ια κα ί ξανα γύρισε στήν προ ηγούμ ενη άρ ετή,

ούτε αύτό τό ά γνοείς, άλλά τό γνω ρίζεις κα λύτερα ά πό

μάς. Κ αί σέ άκο υσ α πολλές φ ορές νά θαυμά ζης τή συγκα-

τάβ ασ η τοϋ μ ακ άρ ιου κα ί τήν όλη έπιείκεια κ αί τό ότι φ ί-

λησε πρώ τα τό ματω μένο δεξί του χέρι άφ οϋ άγκά λιασ ε τό

νέο, καί έτσι τόν οδήγησε στήν προη γούμενη θέση.

20. Κ αί ό μακά ριος Π αύλος όμο ια τόν Ό νήσ ιμ ο, τόν

άχρ ησ το, τό δρα πέτη, τόν κλέπτη, α ύτόν όχι μό νο ό ίδιος

άγκ αλ ιάζει, έπειδή μετανόησ ε, άλλά άξιώ νει κα ί άπ ό τόν

κύ ριό του νά ά πο δώ σ η ίση τιμή μέ τόν διδά σ κα λο σ τόν μ ε-

τανοη μένο, λέγοντας έτσι. «Σέ πα ρα κα λώ γιά τό πα ιδί μου,

πο ύ τό γέννησ α (π νευμ ατικά ) στά δεσ μά μου (όταν ήμο υν

φ υλα κισμ ένος), γιά τόν Ό νήσ ιμ ο, π ού άλλοτε σού ή ταν

άχρηστος, τώ ρα όμ ω ς καί σ ' έσένα καί σ ' έμενα χρήσιμος,

τόν όποίο κα ί σού έστειλα πίσω . Κ αί σύ αύτόν, δηλαδή τά

ίδια μ ου τά σπ λά χνα, νά τόν δεχθής. Έ γώ βέβα ια ή θελα νά

τόν κρα τήσ ω κοντά μου, γιά νά μέ ύπη ρετή, άντί γιά σένα,

στή φ υλακή πού είμα ι γιά τό Ε ύαγγέλιο. Χ ω ρίς όμω ς τή

δική σο υ γνώ μ η δέ θέλησ α νά κ άνω τίπο τε, γιά νά μή γίνη

ή άγα θή σ ου πρά ξη άναγκα στικά, άλλά μέ τή θέλησή σου.



84


Ίσ ω ς γι α ύτό σέ απο χω ρίσ τηκε γιά λίγο, γιά νά τόν έχης

αιώ νια, όχι πιά ώ ς δούλο, άλλά παρ απ άνω άπ ό δούλο, ώ ς

υίό άγα πη τό, ιδιαίτερα σ' έμένα. Π όσ ο β έβα ια περισ σ ότε-

ρ ο σ έ σ έν α κ α ί ώ ς ά ν θ ρω π ο κ α ί ώ ς ά δ ελ φ ό έν Κ υ ρ ίφ .

Έ ά ν λοιπόν μέ θεω ρή ς φ ίλο νά δεχθής αύτόν σάν νά

ήμουν έγώ »

83

. Κ αί πρός τούς Κ ορινθίους γράφ οντας ό

ίδιος έλεγε" «Μ ήπω ς έλθω κα ί πενθήσ ω πολλούς πού

άμά ρτησα ν προηγουμένω ς καί δέν μετανόησαν»

84

. Κ α ί π ά-

λι «Ό πω ς έχω προείπει καί πάλι λέγω ότι, έάν έλθω πά λι,

δέν θά σά ς λυπηθώ »

85

.

Β λέπεις πο ιούς πενθεί καί ποιούς δέν λυπάται; όχι αύ-

τούς πού άμάρτησαν, άλλά αύτούς πού δέν μετανόησαν,

καί όχι άπλώ ς αύτούς πού δέν μετανόησ αν, άλλά έκείνους

πού καί μία καί δύο φ ορές παρακά λεσε γι αύτό καί δέν

θέλησαν νά ύπακούσ ουν. Γιατί τό «έχω πρ οείπει καί πάλι

λέγω , όπω ς όταν ήμουν παρώ ν τή δεύτερη φ ορά κα ί άπώ ν

γ ρ ά φ ω »

86

, δέν ύπα ινίσσ εται τίποτε άλλο πα ρά αύτό, πού

ύπάρχει φ όβος μήπω ς συμβή καί σέ μάς. Τ ώ ρα δηλαδή κι

άν δέν είναι πα ρώ ν ό Π αύλο ς, πού άπειλούσ ε τότε τούς

Κ ορινθίους, όμω ς ό Χ ριστός είναι (πα ρώ ν), αύτός πού τότε

μιλούσ ε μέ τό στόμ α εκείνου. Κ ι ά ν έπιμ ένουμ ε ά νένδοτοι,

δέν θά μάς λυπηθή, άλλά θά μάς χτυπήση μέ μεγάλο χτύ-

πημα καί έδώ (στήν παρούσα ζω ή ) , καί έκεί (στη μέλλου-

σα)" « Ά ς τρέξουμ ε νά τόν προϋπ αντήσ ουμ ε κι άς παρου -

σιαστούμε μπροστά του μέ δοξολογίες»

87

κι άς ξεχύσουμε

μ προ σ τά του τίς κα ρδ ιές μ ας. «Α μ ά ρτη σ ες, λέγει, μή

προ σ θέτης πιά (κ αινούρ για) κα ί γιά τά προη γούμ ενα (λά-

θη) σου προσευχήσου»

88

γιά νά σέ συγχω ρήση ό Θ εός. Κ αί

83. Φ ιλήμ. 10,18.

84. Β ' Κ ορ. 12,21

85. Β ' Κ ορ. 13,2.

86. Έ νΟ ' άνωτ.

87. Ψ αλμ. 94,2.

88. Σ. Σ ειρ. 21,1.



Π ρ ό ς Θ ε ό δ ω ρ ο ν έ κ π εσ ό ν τα

85

πάλι" « Ό δίκα ιος είναι κα τήγορ ος τοϋ έαυτοΰ του, π α ίρ-

νοντας πρώ τος τό λόγο»

89

. Μ ή περιμένουμ ε λοιπόν τόν κα -

τήγορ ο, ά λλά α ς άρπ άξου μ ε τή σ ειρά του, κα ί έτσι, μέ τήν

ευγνω μο σύ νη μ ας, θά κά νουμ ε τόν κριτή ή πιότερο.

Κ αί τό ότι σύ ομ ολογείς τά άμ αρτήμα τά σ ου καί έλεει-

νολογεϊς τόν έαυτό σου ύπέρμ ετρα , τό γνω ρίζω κα λά. Δ έν

θέλω όμω ς μόνο αύτό, άλλά έπιθυμώ νά πεισθή ς ότι μπο ρεί

αύ τό νά σέ δικα ιώ σ η. Γ ιατί, όσ ο δέν κά νεις έπικερ δή τήν

έξομο λόγησ η αύτή, κι άν άκόμ η κατηγορή ς τόν έαυτό σου,

ούτε νά άπομακρυνθής δέν θά μπόρεσης στό έξής άπό τά

άμ αρ τήμα τά σ ου. Γιατί κα νείς δέν θά μπ ορέση νά κ άνη τί-

ποτε μέ προ θυμ ία κα ί μέ τό σω στό κανόνα, έάν π ροη γουμέ-

νω ς δέν έχη πείσ ει τόν έαυτό του ότι αύτό τό κάνει γιά

κά ποια ώ φ έλεια. Γ ιατί καί ό γεω ργός, άν δέν περιμένη,

μετά τή σπορά, τό θερισμό, δέν θά θερίση ποτέ. Γιατί

ποιός θά προτιμούσε νά κοπιάζη μάταια, άν δέν πρόκειται

νά κερδίση τίποτε άπό τόν κόπο του; Έ τσι λοιπόν κ αί εκεί-

νος πού σπείρει λόγους καί δάκρυα κα ί έξομολόγηση, άν

δέν τό κάνη μέ καλή έλπίδα, δέν θά μπορέση ούτε νά άπο-

μα κρυνθή ά πό τό νά άμ αρτάνη, γιατί θά διακα τέχεται πιά

άπ ό τό κακό τής άπογνώ σεω ς. Ά λλά , όπω ς άκριβώ ς ό

γεω ργό ς έκείνος, πού έχει άπ ελπισ θεί γιά τήν κα ρπ οφ ορ ία,

δέν θά έμπ οδίσ η σ τό έξής τίποτε άπ ' όσ α κα τασ τρέφο υν τή

σπο ρά, έτσι καί αύτός πού σπείρει μέν τήν μετά δακρύω ν

έξομο λόγησ η, χω ρίς όμω ς νά περιμένη κα νένα κέρδος ά π'

αύτήν, δέν θά θελήσ η ούτε νά άνα τρέψ η α ύτά πού κα τα-

στρέφο υν τή μετάνοια. Κ αί διαφ θείρει τήν μετάνοια μέ τό

νά πέφ τη έπα νειλημ μένα στά ίδια άμ αρτήμ ατα. « Έ να ς, λέ-

γει, κτίζει κα ί άλλο ς γκρεμίζει, ποιά ώ φ έλεια μ πορ εί νά

προ έλθη πα ρά μόνο κόπος; 'Ή έκείνος πού πλένεται γιατί

άγγιξε νεκρ ό κα ί πά λι τόν αγγίζει, πο ιά ώ φ έλεια πα ίρνει

άπό τό λουτρό του ; Έ τσι καί τοϋ άνθρώ που πού άπ έχει

89. Π αρμ . 18,17.



8 6

Ά γ . Ιω άννου το ϋ Χ ρ υ σ ο σ τό μ ο υ

ά πό τίς άμ αρ τίες του καί πά λι πη γαίνει κα ί τά ίδια κ άνει,

ποιός θά άκούση τήν προσευχή του;»

40

. Κ α ί π ά λι λέγει"

«γιά τόν άνθρ ω πο πο ύ μεταπ ηδά ά πό τό δρόμ ο τής άρ ετής

στήν άμ αρ τία ό Κ ύριος θά έτοιμά ση ρομ φ αία»

91

. Κ α ί

«ό πω ς ένας σκ ύλος, όταν ξανα γυρίσ η στόν έμετό του, γίνε-

ται σιχαμερός, έτσι καί ό άφ ρονα ς, άν άπ ό τήν κα κία του

ξαναγυρίση στήν άμαρτία»

92

.

21. Μ ή λοιπό ν δημο σιεύης τήν άμ α ρτία σ ου μ όνο γιά

νά κ ατηγορ ήσ ης τόν έαυτό σου, άλλά κυρ ίω ς γιά νά δι-

κα ιω θής μέ τήν μετάνοια. Γ ιατί έτσι θά μ πορέσης καί τήν

ψ υχή σου πού εξομολογείται νά σώ σης, καί νά μήν περιπέ-

ση ς πιά στά ίδια άμ αρ τήμ ατα. Γ ιατί τό νά κα ταδικά ζουμ ε

υπερβολικά τόν έαυτό μας καί νά τόν αποκα λούμ ε ά μα ρ-

τω λό είναι συ νηθισμ ένο, θά έλεγε κα νείς, καί μεταξύ τώ ν

άπιστω ν . Π ολλοί μάλιστα καί άπό τούς άνθρώ πους τού

θεάτρου, καί άνδρ ες καί γυναίκες, πού κατεξοχήν σπ ουδά-

ζουν τήν άναισχυντία, έλεεινολογούν τούς εαυτούς τους,

όχι όμω ς μέ τό σω στό σκο πό. Γι αύτό άκριβώ ς δέν θά

μπορούσα έγώ νά ονομάσω αύτό έξομολόγηση. Γ ιατί δέν

έξομο λογο ύνται τίς άμ αρ τίες τους μέ κα τάνυξη ψ υχή ς, ούτε

μέ δά κρυ α π ικρ ά, ούτε μέ μετάνοια, άλλά σ υμ βα ίνει άκ ρι-

βώ ς αύτό, ότι μερικοί (έξομο λογούνται) γιατί έπιδιώ κουν

δό ξα ά πό τούς άκ ροα τές γιά τόν καλό τρόπο τώ ν λόγω ν.

Γ ιατί δέν φ αίνονται τά άμ αρ τήμ ατα τό ίδιο φ οβ ερά ό ταν

κά πο ιος άλλο ς τά πα ρο υσ ιάζη κα ί όταν ό ίδιος πού τά τόλ-

μησε. "Α λλοι πάλι (έξομολογούνται) έπειδή περιέπεσα ν

ά πό τή μεγάλη άπ όγνω σ η στήν άνα ισθ ησ ία κα ί, π εριφ ρο -

νώ ντας τή γνώ μη τώ ν άνθρώ πω ν, μέ πολλή άνεση άνα γγέλ-

λουν τά δικά τους άμ αρτήμ ατα, σά ν νά ήταν ξένα. Ά λλ ά

ε σ ύ

δέν θέλω νά ξέρη ς τίποτε άπ ' αύτά, ούτε νά έρχεται

90. Π ρβλ. Σ.Σ ειρ. 34,23.

91. Σ. Σ ειρ. 26,28.

92. Π αρμ. 26,11.




87

στήν εξομολόγηση ά πό άπ όγνω ση , άλλά μέ άγα θή έλπίδα.

Κ αί, άφ οϋ κό ψ ης τή ρίζα τής άπ ογνώ σ εω ς, νά δείχνης όλη

σου τή φ ροντίδα γιά τό άντίθετο. Κ αί πο ιά είναι ή ρ ίζα

τής άπογνώ σεω ς; Ή ραθυμία. Κ αί μάλλον δέν θά τήν άπο-

καλοϋσε κανείς μόνο ρίζα, άλλά καί τροφ ό καί μητέρα.

Γ ιατί, όπω ς άκ ριβώ ς στό μαλλί γεννά μέν τό σκ ώ ρο ή φ θο-

ρά, αυξάνεται όμω ς (αύτή) πάλι άπ ό τόν ίδιο (τό σκ ώ ρο),

έτσι καί έδώ , γεννά μέν ή ραθυμία τήν άπό γνω ση , τρέφ ε-

ται όμω ς πάλι αύτή άπό τήν άπόγνω ση , καί παρέχοντας ή

μιά σ τήν άλλη τήν κα ταρα μένη αύτή άνταλλαγή, πα ίρνου ν

μεγάλη δύναμη. Ά ν λοιπόν κάποιος χτυπήσ η καί κόψ η τή

μία, θά μ πορέση νά νικήσ η εύκολα κ αί τήν άλλη.

[Γιατί ούτε όπ οιος δέν ραθυμ εΐ θά έπεφ τε ποτέ στήν

άπ όγνω ση , ούτε όπ οιος τρέφ εται μέ κα λές έλπίδες κα ί δέν

άπ ελπίζεται άπ ό τόν έαυτό του θά κα τέληγε στή ρα θυμ ία],

Α ύτή λοιπό ν τήν δυά δα νά τήν διαλ ύσ ης, γιά χάρ η

μου, κα ί νά σ πάσ ης τό ζυγό, τό λογισμ ό έννοώ τόν π οικίλο

καί βαρύ. Γιατί ό λογισμός πού συνενώ νει αύτά τά δύο,

δέν έχει μιά μορφ ή, άλλά είναι πολύμορφ ος καί πολυποί-

κιλος. Κ αί ποιός είναι αύτός; Σ υμ βα ίνει κά πο ιος πού μετα-

νόησε νά κατορθώ ση πολλά καί μεγάλα πράγματα , καί πα-

ράλληλα νά διαπρ άξη καί πάλι άμά ρτημα ισοδύναμο, άλλά

άντίθετο βέβαια πρ ός έκεΐνα τά κα τορθώ μα τα. Κ αί αύτό

είναι κα τεξοχήν ικα νό νά όδηγήση κά πο ιον στήν άπό γνω -

ση, μέ τή σκέψ η ότι κα τεδαφ ίσ τηκα ν όλα όσα έκτισε κα ί

όλοι έκεΐνοι οί κόποι πήγαν χαμένοι καί στό κενό.

Π ρέπει λοιπόν κα νείς νά σκέπτεται σω στά καί νά διώ -

χνη τό λογισ μό αύ τό, δηλα δή ότι, άν δέν είχαμ ε πρ ολ άβ ει

νά δημιουργήσ ουμ ε μέτρο κα τορθω μά τω ν (άρετής), άντίβα -

ρο στά μετέπειτα άμαρτήματα, τότε τίποτε δέν θά μάς έμ-

πό διζε νά καταπ οντιστούμε ριζικά καί ολοσ χερώ ς. Τ ώ ρα

όμω ς συμ βαίνει τό έξης. Ό π ω ς δηλαδή ένας ισχυρός θώ -

ρα κα ς δέν άφ ήνη τό όξύ κα ί πικρ ό βέλος νά έπιτύχη τό

στόχο του, άλλά, έστω κι άν ό ίδιος σπάσ η, άπ ομ ακ ρύνει

όμ ω ς έτσι τόν περισ σ ότερο κίνδυνο γιά τό σώ μα . Ό π ο ιο ς



8 8


λοιπόν φεύγει άπ ό τόν κόσμ ο αύτό μέ πολλά έργα, κα ί

κα λά καί πονηρ ά, αύτός θά έχη κά πο ια πα ρη γοριά σ τήν

κόλασ η καί σ' έκεΐνα τά φ ρικτά βασ ανιστήρια. Ό πο ιος

ό μ ω ς φ ε ύ γει ά δ ειο ς ά π ό κ α λ ά έρ γα κ α ί φ έ ρ ει μ α ζί το υ

μόνο τά πο νηρά, γι α ύτόν δέν μπ ορεί κα νείς νά πή, τί θά

πά θη καθώ ς θά πορεύεται στήν αιώ νια κόλαση . Γιατί έκεί

θά γίνη σύγκριση τώ ν πονηρώ ν πράξεω ν καί τώ ν καλώ ν.

Κ ι άν μ έν αύτές οί κα λές γείρο υν τό ζυγό πρό ς τό μέρος

τους, άναμφ ισβ ήτητα σώ ζουν τόν έργάτη τους. Κ αί ή βλά-

βη άπ ό τήν έργασ ία τώ ν πονηρώ ν πρ άξεω ν έχει τόση μόνο

δύναμη, ώ στε νά τόν κατεβάσ η ά πό τήν πρώ τη θέση . Ά ν

όμ ω ς νική σο υν έκείνες, δηλα δή οί κα κές πρ ά ξεις, τότε θά

τόν οδηγήσ ουν στό πύρ τής γέεννας, καί αύτό, γιατί δέν

είναι τόσο μεγάλο τό πλήθος τώ ν κατορθω μά τω ν τής άρε-

τής, ώ στε νά μ πό ρεση ν ά ά ντισ ταθή στή βίαιη έκείνη ώ θη-

ση. Κ αί αύτά δέν τά ύποβάλλει μόνο ή δική μας σκέψ η,

άλλ ά καί ό θείος λόγος. «Α ύτός, λέγει, θά άπο δώ ση στόν

καθένα άνάλογα μέ τά έργα του»*

0

. Κ α ί ό χι μ ό νο σ τή ν

κόλαση, άλλά καί στόν Π αρά δεισο μπορεί κανείς νά βρή

πολλές διαφ ορές. «Π ολλοί τόποι διαμ ονής, λέγει, είναι

κοντά στόν Π ατέρα μου»

94

. Κ αί «άλλη ή λάμψ η τοϋ ήλιου

καί άλλη ή λάμψ η τής σελήνης»

95

. Κ αί ποιό τό περίεργο,

άν μ ίλησ ε μέ ά κρ ίβεια μέχρι τέτοιου σ ημ είου, ώ στε νά

ισ χυ ρίζετα ι ότι έκ εί ύ πά ρ χει δ ια φ ο ρ ά ά π ό ά σ τέρ ι σ έ

άστέρι;.

22. Έ χοντα ς λοιπόν όλα αύ τά ύπόψ η, ποτέ νά μή στα-

ματήσουμε νά κάνουμε τό καλό, μήτε, έπειδή δέν μπορού-

με νά φ θάσ ουμ ε στήν τάξη τού ήλιου κα ί τής σελήνης νά

περιφ ρονή σο υμ ε τή θέση τώ ν άσ τεριώ ν. Ά ν έπιτύχουμε

βέβαια τόση άρετή, τότε θά μπορέσουμε νά βρεθούμε στόν

93. Ρω μ. 2,6.

94. Ίω ά ν. 14,2.

95. Α ' Κ ορ. 13,41.



Π ρός Θ εόδω ρον έκπεσόντα 89

ουρ ανό . Κ ι άν δέν γίνουμ ε χρυσό ς ή πολύτιμος λίθος, όμ ω ς,

κρ ατώ ντας τήν τά ξη τού ά ργύ ρο υ, ά ς μείνουμ ε στό θεμέλιο.

Μ όνο νά μή ξανα γυρίσο υμ ε σ ' έκείνη, τήν ύλη, τήν ό πο ία

εύκολα κ ατακα ίη ή φ ω τιά, μ ήτε, όταν δέν μπ ορέσουμ ε νά

κάνουμε μεγάλα κατορθώ ματα, νά παραιτηθούμε καί άπό

τά μικρά . Γ ιατί αύτό είναι δείγμα μ εγάλο υ βαθμ ού άνοη -

σ ίας, κι άς μή τό πά θο υμ ε. Γ ιατί, όπω ς άκ ριβώ ς ό ύλικός

πλο ύτος α ύξά νεται, έπειδή οί λά τρεις του δέν περ ιφ ρο νού ν

μήτε τά ελάχιστα κέρδη, έτσι κα ί ό πνευμα τικός. Κ αθό σο ν

μά λιστα είναι άτοπο , ό μέν κριτής (Θ εός) νά μή π αρ αβ λέπη

τήν άξία κ αί ένός πο τηριού κ ρύο υ νερο ύ, έμείς όμ ω ς, άν δ έν

είναι πολύ μ εγάλα τά κατορθώ μα τα (τής άρ ετής), νά ά μφ ι-

βάλλουμε γιά τήν άντίρροπη (πρός τό κακό) δύναμη τής

άξίας τώ ν μικρώ ν. Ό π ο ιο ς δέν περιφ ρο νεί τά μικρό τερα θά

έπιδείξη μεγάλη φ ροντίδα κα ί γιά τά πολύ μεγάλα . Έ νώ

όπ οιος περιφ ρο νεί αύτά (τά μικρά ) κά ποτε θά π αρ αιτηθή

κα ί ά πό έκείνα ( τά μεγάλα ). Γ ιά νά μή γίνη αύ τό, ό Χ ριστός

κα θόρ ισ ε μ εγάλη άμ οιβή κα ί γιά τούτα (τά μ ικρά ). Γ ιατί τί

είνα ι εύκολ ότερο ά πό τό νά έπισ κέπτεται κα νείς τούς πο νε-

μένους; Κ αί όμω ς καί γι αύτό άποδίδει μεγάλη ά μοιβή.

Λ οιπόν έπιδίω ξε τήν αιώ νια ζω ή, άπ όλα υσ ε τόν Κ ύριο

καί πα ρα κά λεσέ τον. Δ έξου πάλι τό ζυγό τό χρηστό, άνάλα -

βε τό φ ορ τίο τό έλα φ ρύ , βά λε ένα τέλος άντά ξιο τής άρ χή ς,

μήν άφ ήσ ης νά δια ρρ εύσ η τόσ ος πλούτος. Γ ιατί, άν έπιμ ένης

νά π αρ ορ γίζης τό Θ εό μέ όσα κά νεις, θά τόν χάσ ης ολοκλη-

ρω τικά . Ά ν όμ ω ς, πρίν νά γίνη μεγάλη ή ζημ ιά καί πλημ μυ-

ρίσ η όλος ό ά γρό ς, ά πο φ ρά ξης τούς οχετούς τής κακ ίας, θά

μπορέσης καί νά άνακτήσης πάλι όσα κατασ τράφ ηκαν καί

νά τούς προσ δώ ση ς νέα δύναμη , μ εγάλη.

Ά φ ού λοιπόν σκεφθή ς όλα αύτά, τίναξε τό χώ μα , σήκω

ά πό τή γή κα ί θά γίνης φο βερό ς γιά τόν άνταγω νιστή σου.

Γ ιατί αύ τός σέ κα τέβα λε γιά νά μήν ξανα σ ηκ ω θή ς στό έξής.

Ά ν όμω ς σέ δή πάλι νά σηκ ώ νης τά χέρια έναντίον του,

έπειδή θά έχη χτυπ η θεί, χω ρίς νά τό περ ιμ ένη, θ ά είνα ι πιό

διστακτικός στό νά σέ ύποσ κελίση πά λι. Τ ί λέω ; Κ αί συ ό



9 0 Ά γ . Ιω άννου τοϋ Χ ρυσοστόμου

ίδιος θά προ φ υλά σσ εσα ι περισ σό τερο γιά νά μήν ξανα δε-

χθή ς τέτοιο τρα ΰμ α . Γ ιατί, άν οί σ υμ φ ορ ές τώ ν άλλ ω ν εί-

ναι ικα νές νά μ άς διδάξου ν, πολύ περισσ ότερο μπ ορού ν νά

μ άς διδά ξου ν έκείνες πο ύ έμείς οί ίδιοι ύπ ομ είναμ ε. Α ύτό

περιμένω γρήγο ρα νά ιδώ κ αί σέ σένα, νά γίνης κα ί πάλι

πιό χαρο ύμ ενος μέ τή βο ήθ εια τού Θ εού, κα ί νά έπιδείξης

τόσ η άρετή, ώ στε νά ξεπερά σ ης καί τούς άλλους έκεϊ. Μ ό-

νο νά μή ν άπ ελπισθ ής (σέ παρ ακ αλ ώ ), μήτε νά χάσ ης τό

θάρρος σου.

Α ύτό λοιπόν περισ σό τερο ά πό κά θε άλλη συμ βουλή

μου δέν θά παύσ ω νά σού τό έπαναλαμ βάνω , καί όπου κι

άν σέ δώ ό ίδιος, καί όπου κι άν πά ω καί μέ άλλους θά

σοϋ τό παρα γγέλω . Κ ι άν άκούση ς αύτό, δέν θά έχης πιά

άνάγκη άπό άλλα φάρμακα .



Θ Ε Ο Δ Ω Ρ Ο Υ Τ Ο Υ Ε Κ Π Ε Π Τ Ω Κ Ο Τ Ο Σ

Α Ν Τ Ι Γ Ρ Α Μ Μ Α

Π Ρ Ο Σ Τ Ο Ν Ε Ν Α Γ Ι Ο Ι Σ Π Α Τ Ε Ρ Α Η Μ Ω Ν

Κ Α Ι Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Ν Δ Ι Δ Α Σ Κ Α Α Ο Ν

Ι Ω Α Ν Ν Η Ν Τ Ο Ν Χ Ρ Υ Σ Ο Σ Τ Ο Μ Ο Ν

1. Π άντοτε όσ οι βρίσκ ονται άρ αγμ ένοι σέ γαλή νια λιμά -

νια, φ ροντίζουν νά βο ηθούν αύ τούς πού ταλα ιπω ρού νται στή

μέση τής θά λα σ σ ας, δσο ν είναι δυνατόν, μέ δύο τρόπ ους" ή,

έπειδή πέρασ αν χειμώ νες καί θυμούνται τά φ οβερά κύμα τα

καί όσ α δεινά τούς βρήκαν στή θάλασ σα , λυπούνται αύτούς

πού ύπ οφ έρουν, ή, έπειδή δέν έχουν άκ όμ η δοκ ιμα σθ εί μέ

τέτοιο τρόπ ο, οικειοπ οιού νται τούς κινδύνου ς, γιατί πρ έπει

άφ ού περά σ ουν τήν ίδια θάλα σσ α κα ί δοκιμά σο υν τά ίδια

δεινά τώ ν κυμ άτω ν, νά φ θάσ ουν έτσι στό λιμά νιτής άναπ αύ -

σεω ς. Φ ροντίζουν χρησ ιμο ποιώ ντας μ ύρια τεχνάσ μ ατα νά

περιπο ιηθ ού ν, ά ν είναι δυνα τόν, όλο τό πλο ίο. Κ ι άν δέν εί-

ναι δυνατόν, τουλά χιστον τούς ναυ αγο ύς έστω κ αί γυμνού ς

φ ροντίζουν νά περισώ σ ουν. Κ αί έτσι έλπίζουν ότι θά κερδί-

σο υν τή δίκα ια ά νταμ οιβή άπ ό τό Θ εό. Ά λλ ά γιά μ ένα τόν

ταλα ίπω ρο, πού έπεσα σέ σφ οδρότατο ναυά γιο καί βασ ανί-

ζομαι, δέν έννοώ βέβα ια μ έσα στή θάλα σ σα , άλλά σ τόν πυ-

θμένα τού βυθού καί πού άγω νίζομαι άκόμη , όπω ς τό ψ άρι

πο ύ άνε βα ίνοντας άπ ό τό βυθ ό πρ ός τήν έπιφ ά νεια πρ οσ πα -

θείνά άπαλλαγή άπό τά φαρμακερά έρπετά τοϋ βυθού, καν-

ένας δέν έρχεται βοηθός. Π άντω ς (κάπ ω ς έτσι συμ βαίνει) ,

1. Γιά τό πρω τότυπο κείμενο σ τήν αρ χαία έλληνική γλώ σσ α βλ.

Ο υιτιοΓ ίίεΓ, .Ιοίΐη Ο ΐΓ )ί80 8ΐ0ΐϊΐ6, Α ' Τ ήόοόοΓ Ο ,

5

ο υ κ έ β

Ο ΐΓ έ Ιίΰ η η ε ς ,

τόμ.

117, σ α 220-2 38, Ρϋπί> 1966.



9 2

Θ εοδώ ρου τοϋ έκπεπτω κότος

γιατί τέτοια εικόνα τοϋ έαυτοϋ μου σ υγκρα τώ . Ε ίναι αλή-

θεια ότι ουδέποτε στό παρ ελθόν πα ρου σ ιάσ τηκα έτσι, άν

καί κάποιες φ ορές μπορούσα νά παρουσιασθώ . Κ αί τώ ρα

γι αύτό βρέθηκα σέ τέτοια κατάστασ η, γιά νά μ άθω ά πό

τά πα θή μ ατά μου. Μ ή δείξετε όμ ω ς τήν ίδια κ α ρδ ιά , τίμιοι

πα τέρες, σέ μένα τόν άμα ρτω λό κα ί ταπ εινό, «άλλά, ά φ ού

είδατε τήν πληγή μου, νά φοβηθήτε»

2

.

Γιατί τί θά μπορούσα νά πώ ; Ά ρα γε δέν βρέθηκε

(κ άπ οιο) χαρ τί, ούτε έλεύθερος χρόνο ς δύο ήμ ερώ ν, ούτε ό

κόπος ενός ζώ ου; Ά λλά οπω σδήποτε, όπω ς κάνουν οί πο-

λύ έμ πειρο ι γιατρο ί, οί όπ οιοι, όταν έξετάσ ου ν τούς άσ θε-

νείς κα ί άντιληφ θούν ότι βα δίζουν γρή γορα πρ ός τό θά να-

το, τά μ έν βοηθήμ ατα παρα κρα τούν, ά πό τήν άλλη όμω ς

προετοιμάζουν μέ τούς συγγενείς τά έπιθανάτια γι αύτόν

πο ύ ξεκίνησ ε (γιά τήν άλλη ζω ή) κα ί άνα γγέλου ν στούς

φ ίλους τό θάνατο αύτοϋ πού είναι άκόμ η ζω ντανός. Κ αί

γίνονται έτσι προ φ ήτες φ οβ ερού πένθους, χω ρίς βέβα ια νά

έννοοϋν τήν άποτυχία τής τέχνης τους, άλλά μέ άρχοντικό

φ ρόνημα γνω ματεύουν κατά τού άσθενούς. Έ τσι λοιπόν

κα ί έσείς κα τακ ρατήσ ατε μέν τήν παρ ηγο ρία, άπ οκλ είσα τε

δέ τήν συμβουλή . Κ αί τό σύνολο τής άδελφ ότητας φ ρόντι-

σε νά διασ πα ρή ή άμα ρτία μου, καί σ' όλους τούς κατοί-

κους αύτής τής ένορίας έξήγγελε τόν πνευματικό μου θά-

νατο, ώ στε νά διαδο θή κα ί σ' αύτούς πού κα τοικού ν πέρα

άπ ό τά όρια. Κ αί οτούς μέν εύλαβεϊς καί άγαπη τούς έδω -

σε μεγάλη λ ύπη , ένώ στούς έχθρού ς τής πίσ της εύφ ροσ ύνη

καί χαρά . Π άντω ς ίσω ς πείτε τούτο. «Λ άλησε ή π έρδικα

καί συγκέντρω σε γύρω της πα ιδιά πού δέν γέννησε. Έ τσι

κα ί αύτός πού θη σα υρίζει πλούτη μέ άδικο τρόπο , αύτά θά

τόν εγκα ταλείψ ου ν στά μισά τής ζω ής του καί σ τό τέλος

αύτός ό ίδιος θά άπ οδειχθή α σύ νετος κα ί άμ υαλο ς»

3

.

« Ά φ ο ύ όμ ω ς δήτε τό δικό μου τρα ύμ α, τίμιοι πα τέρες, νά

2. Ίώ β 6,21.

3. Ίερ. 17,11.



Ά ντίγρα μμ α πρός τόν Ίω άννη ν τόν Χ ρυσόσ τομον 93

φοβηθήτε»

4

. Κ αί πρ ώ τον μέ τίς άγιες ευχές σ ας φ ροντίσ τε

νά ίκετεύσετε τόν εϋσπ λα χνο Δ εσπότη ώ στε νά φ θά σ η ή

φ ιλα νθρω πία του έω ς έμένα πού , όπω ς έχω π ει, έπεσα

στόν πυθμ ένα τοϋ βυθού καί στή μέση τού "Α δη. Έ πειτα

μή διστάσ ετε νά μέ βοηθήσ ετε σέ καλή εύκαιρία. Ά κό μ η

δηλαδή τολμώ νά έχω θάρρο ς απέναντι στήν άγάπη σας.

Τ ό «άδελφός ύπό άδελφο ϋ βοηθούμενος»

5

γνω ρίζω ότι δέν

σά ς σ τενοχω ρεί, άλλά μ άλλον τό εύχεσθε, καί «ά φ ού είδα-

τε τή δική μου πληγή νά φ οβ άσ θε».

Ά λλ ά μή νομίσετε ότι κά νω έπίδειξη λόγου ή σύ νταξη

διδασ καλ ίας" όχι μά τήν άγά πη σ ας. Ά λλ ά δεχθείτε με

σά ν κά ποιο πού έχει τόν πόνο μ εγάλης πληγής καί τό φ ό-

βο τής αιώ νιας κολά σεω ς καί τήν έπιθυμ ία τώ ν α ιω νίω ν

άγαθώ ν πού άκουσα καί γεύτηκα, καί μέ τά όποια έζησα

(άρκ ετό) χρόνο πρίν πλη γω θώ θανάσ ιμα άπ ό τούς

έχθρούς. Γιατί αύτά όταν είδαν οί πονηροί μέ φθόνησα ν

κα ί έτσι άφ ού χρησ ιμο ποίησ αν κά θε είδους πα γίδες, έστη-

σα ν τό τρόπ αιο τής νίκης. «Ά φ ο ύ λ οιπόν κ αθ ένας σα ς δή

τήν πληγή μου, άς φοβηθή».

Κ αί όποιος μέν ζή στά παρ απ άνω άγα θά , έπειδή έχει

γύρω του φο βερούς καί μεγάλους έχθρούς, άς προσέχη τόν

κίνδυνο τής άφ αιρέσεω ς τού θησα υρού. Κ αί όπο ιος δέν

γεύθηκ ε άκόμη , τό έπιδιώ κει όμω ς, επειδή έχει πολλούς

κα ί έπικίνδυνους έχθρού ς πού έμπ οδίζουν αύτό, ά ς άσ φ α-

λίζεται.

2. Ά λλά , άς έπανέλθουμ ε στό θέμα μας καί άς ζητήσω

όσ α μ πορούν νά μέ βοηθήσουν ά πό τή δική σ ας άγά πη .

Γ ιατί ά πό τήν ήδονή τώ ν λόγω ν σιγά σ ιγά ά ρχισ α νά έπαί-

ρομ αι, άν καί δέν έβλαψ α, νομ ίζω , τούς άγω νιζόμενους,

άλλά μάλλον τούς ένδυνάμ ω σα . Γ ιατί ή δική σ ας νίκη κα τά

τού έχθρού, έκεΐνον μέν τόν κά νει άσ θενέσ τερο, ένώ έμάς,

4. Ίώ β 6,21.

5. Π αρμ. 18,19.



94


άφ οϋ πάρουμε τά όπλα , μάς κάνει πάλι νά στραφούμε

οτούς αγώ νες κα ί, χω ρίς νά υποχω ρού με ά πό τό φ όβ ο τού

τραυμ ατισμ ού, νά ερχόμ ασ τε γενναιότεροι στό στάδιο, μέ

τή διά θεσ η πο ύ δίνει ή δική σ ας νίκη .

Π άλι λοιπόν, όπω ς καί πολλές φ ορές παρ ακά λεσα, καί

τώ ρα τόλμη σα (νά άπ ευθυνθώ ) στήν εύσέβειά σα ς, γιά νά

θελήσετε νά ρίξετε στό βυθό τίς εύχές σας σάν άγκιστρο,

κ α ί ά π ό έκ εί ν ά τρ α β ή ξετε ( έμ έν α ) τό ψ ά ρ ι κ α ί ν ά μ έ

βάλ ετε μέσα στό δίχτυ, άπ ό τό όπο ίο πρ οη γουμ ένω ς ά φ ού

βγήκα δυστυχώ ς κα ταρίφ θηκ α στό βυθό άπό τά φ οβ ερά

καί δυνατά κύμα τα (τής άμ αρτίας) . Κ αί «άφ οϋ δήτε τήν

πληγή μου, νά φοβάσθε»

6

.

Κ αί αύτά φ ρόντισα νά γράψ ω , γιά νά τά ύπενθυμίσω

στή δική σ ας άγά πη , χω ρίς νά κ ά νω τό λόγο ά ντάξιο τής

ύποθέσεω ς. Μ ακά ρι νά ήταν δυνατόν, άφ ού οταθώ στίς

κορ υφ ές νά σ αλπίσω μέ τό στόμα μ ου καί σά ν βροντή νά

κά νω γνω στή σ ' όλο τόν κόσμ ο θριαμ βευτικά τήν άμ αρ τία

μου. Κ αί δέν θά άφ ηνα τήν οικουμ ένη νά μήν τήν συμ πα-

ρα σύ ρω σέ βοή θεια τού λάθους μου. Ά λλά αύτό είναι

άδύνατο, γιατί είμαι άνθρω πος μέ άδύνατη φ ω νή καί «σύν-

τομη ζω ή»

7

. Σ τή συνέχεια, κα θώ ς μέ πα ρα σύ ρει ό λόγος,

θά τολμήσ ω νά μ νημονεύσω τίς θείες Γ ραφ ές. Κ αί τούτο

πα ίρνω ά π' αύτές. «Σ τόν άμα ρτω λό, λέγει, είπε ό Θ εός,

για τί σύ μ ιλάς γιά τά δικα ιώ μ ατά μου;»

8

.

Τ ώ ρα πρα γμα τικά ταιριάζει νά φ ω νάξη κα νείς τό λό-

γο έκεϊνον τού προφ ήτη καί νά πή. «Π οιός θά δώ ση νερό

γιά τό κεφά λι μου καί στά μάτια μου πηγή δακρ ύω ν, γιά

νά κλά ψ ω τούς τραυ μα τισμ ένους τής θυγατέρα ς τοϋ λ αού

μου;»

9

. Γ ιατί, άν ό Ιερεμ ία ς αύ τούς πο ύ χτυπ ήθ ηκ α ν στόν

πό λεμο , τούς έκρινε άξιου ς γιά μύ ριους θρή νους, τί θά

6. Ίώ β 6,21.

7. Ίώ β 14,1.

8. Ψ αλμ. 49,16.

9. Ίερ. 9,1.



Ά ντίγραμ μα πρός τόν Ίω άννη ν τόν Χ ρυσόσ τομον

95

μπ ορούσ ε νά πή κα νείς μπ ροσ τά σέ τέτοια συ μφ ορά ψ υ-

χώ ν; «Ο ί τραυμ ατίες μου δέν είναι τραυμ ατίες ρομ φ αίας,

καί οί νεκροί μου δέν είναι νεκροί πολέμου»

10

. Δ έ μιλά ει

έδώ γιά νεκρά σώ μα τα, άλλά γιά τό κεντρί τού πρα γμα τι-

κού θανά του", ή βέβαια θρηνεί τή φο βερή άμ αρτία κα ί «τά

πυρω μένα βέλη τού πονηρού»

12

, πού κατακαίνε βάναυσα

μαζί καί τήν ψ υχή καί τό σώ μα. Γ ιατί πολύ θά στέναζαν οί

νόμοι τού Θ εού μαζί μέ τά άγια πνεύματα βλέποντας σέ

μένα τόσ ο πόνο. Κ αί σ' έμένα έγινε πίκρ α ή γλυκύτητα

έκείνω ν , άγαπητοί μου. Κ αί έτσι είναι άνάγκη νά πενθώ

πά λι γιά κείνα πού έπρεπε νά χαίρο μα ι. «Π ήρ α τά μέλη

τού Χ ριστού καί τά έκα να μέλη πόρνης»

13

. Γ ι αύτά πο ιός

δέ θά μ πορο ύσε νά πή μέ λύπη β αθ ιά, « πώ ς έγινε πόρ νη ή

πιστή π όλη Σ ιώ ν;»

14

" «έμεινε έκθα μ βο ς ό ού ρα νός γι α ύτό

καί πολύ έφ ριξεν ή γή, λέγει ό Κ ύριος»

15

. «Ά λλά εύχηθεϊ-

τε, τίμιοι πα τέρες κα ί όσ ιοι, νά θυ μ ηθ ώ τήν κα λή ομ ολο γία

μου, πού έκανα ένώ πιον τοϋ Θ εού καί τώ ν άγγέλω ν καί

τώ ν άνθρώ πω ν»

16

. Γιατί όσοι ξένοι εισέρχονται στήν οικία

τής ψ υχή ς μου φ ροντίζουν νά ύ πο κινοϋ ν τέτοιους θορ ύβ ου ς,

ώ στε νά μέ κάνου ν νά ξεχάσ ω κα ί τήν ίδια τήν ο μο λογία

μου. Ά λλ ά μέ τίς εύχές τής άγά πη ς σ ας «ό Κ ύριος Σ α βα ώ θ

άφησε σ ' έμάς σπέρμα» μνήμης

17

.

Γ ι αύτό συ γκρατεί τό λόγο ή μνήμη ύποβ άλλοντας τή

λύπη στήν κα ρδιά καί τά δάκρυα , καθώ ς πέφτουν, άνακό-

πτουν τή φ ω νή, όταν θυμηθή τά δεινά πο ύ μ ού έχουν συμ -

βεί, όταν σκ εφθ ή ότι, ένώ έχω δώ σει ομ ολο γία σ τό Χ ριστό,

10.. Ή σ. 22,2.

11. Π ρβλ. Α ' Κ ορ. 15,55-56.

12. Έ φ εσ. 6,16.

13. Α ' Κ ορ. 6,15.

14. Ή ο. 1,21.

15. Ίερ. 2,.12.

16. Ίώ β 19,21.

17. Ή σ. 1,9.



96


υπ οτά χθη κα στόν άντίχρισ το, όταν ά ναλ ογισ θή ότι, «ένώ

άρ χισ α π νευμ ατικά , τελείω σα σα ρκικά »

18

.

Α λίμ ονο σ έ μένα τόν ταπεινό καί άμ αρτω λό γιά τήν

οδύνη πού π ερνάω , γιά τή ντροπή καί γιά τήν άνα πολόγη -

τη άπώ λεια. Έ γώ , πού γεννήθηκα γιά τή ζω ή, π αρα δόθηκ α

στό θάνατο. «Έ λεήσ τε με, έλεήμ ονες πα τέρες κα ί ιατροί,

έλεήστε με»

19

. Α ρχίσ τε γιά μένα θρήνο κα ί κλάψ τε γιά τόν

χτυπη μένο άπ ό τό δόλω μα τού φ αρ μα κερού δηλητήριου τής

όχιάς. Α ρχίσ τε γιά μένα θρήνο, άλλά , καί κλάψ τε γιά τόν

έαυτό σας πρίν άπ ό τό χτύπη μα . Τ ά δάκ ρυά σα ς άς γίνουν

πρ οτείχισ μ α έναντίον τού άντιπά λου . Δ ώ στε μου ά φ θο να

δά κρ υα εσείς πο ύ τά έχετε, ώ στε νά ξεσχίσ ω τήν κ α ρδ ιά

μου καί νά έξαλείψ ω τούς νόμους τούς γραμ μένους ά πό

τήν άμα ρτία, καί σά ς πα ρα κα λώ , καθα ρίστε την γιά νά

γραφ ούν οί νόμοι οί βασιλικοί, οί νόμοι οί έπουράνιοι. « Ό

Κ ύριος Σ αβ αώ θ μ ού άφη σε σ πέρμα πίστης, γιά νά μή γίνω

ολοκληρω τικά Σ όδομα»

2

".

Π ροσευχηθείτε μαζί μου, έλεήμονες καί άγιοι πατέ-

ρες, γιά νά σ ω θώ μέ τή μετάνοια τώ ν Ν ινευϊτώ ν καί νά

λυπη θούν γιά μ ένα αύτοί πού μ ού έγιναν πρ οφ ήτες, όπω ς

ό Ίω νά ς ό προ φ ήτης. Δ έν ήταν βέβα ια έκείνος ψ εύτης,

όπω ς ούτε καί αύτοί, άλλά ή εύσπλ αχνία τοϋ φ ιλάνθρω που

Θ εού προτίμησ ε νά λυπήση τόν ένα, πα ρά νά καταστρέψ η

τούς πολ λού ς. Ο ύτε βέβ α ια έκ είνος λυπή θηκ ε άπ ό μ ίσο ς

γιά τούς άνθρώ που ς, άλλά φοβ ήθηκ ε μήπω ς ή φ ιλανθρω -

πία δη μιουρ γήσ ει τήν κατηγορία τού ψ εύτη γι αύ τόν πού

τόν έστειλε. Ή δική σα ς όμ ω ς ά γά πη δ έν είναι τέτοια.

Ά λλ ά γνω ρίζω ότι συγχαίρετε, όταν γίνεται χαρ ά στόν ού-

ρα νό γιά τή μ ετάνο ια ένός άμ αρ τω λοϋ

21

, καί άδιάλειπτα

προσ εύχεσθε, ή φιλανθρω πία τοϋ Θ εού νά προλάβη κα ί νά

18. Π ρβλ. Γ αλ. 3,3.

19. Π ρβλ. Ίώ β 18,21.

20. Ή σ . 1,9.

21. Π ρβλ. Λ ουκ. 15,10.



Ά ντίγραμ μα πρ ός τόν Ίω άννη ν τόν Χ ρυσόστομον

97

σώ οη τά χαμ ένα μ έλη, γιατί «συμ πάσ χουν όλα τά μέλη»

22

.

Λ οιπόν καί όσ α ώ φ ειλε ή δική σ ας άγά πη νά πή, θά τά

διδα χθώ μόνος μου, σ άν νά πα ίρνω τούς λόγους άπ ό κά -

πο ια άό ρα τη δύναμ η μυσ τικά.

3. Κ αί άνα λογιζόμενος μέρα νύκτα τήν πα ρη γοριά τής

δικής σας άγάπ ης, φ ροντίζω νά άνα κα λώ τόν έαυτό μου

(σ τό σω στό) δρ όμ ο, μ έ τή β οή θεια τής δική ς σ ας εύχή ς.

Κ αί κάθε ήμέρα σά ν διδασ καλία, οί συμβουλές τής άγά πη ς

σα ς, γίνονται πα ρη γορία στήν ψ υχή, έμφ ανίζοντας τή φ λό-

γα τής άγίας σας εύχής.

Α ύτό τό παρ ακ άτω είναι τού μ ακά ριου Ιεζεκιήλ , π ού

χλευάζει στή μνήμη τώ ν προη γούμενω ν εύεργεσιώ ν καί λέ-

γει. «Π έρασ α κ οντά σου κα ί σέ είδα, καί νά, ήλθε ό και-

ρός σου καί ό καιρός τού γάμου σου. Κ αί άπλω σα πάνω

σου τίς πτέρυγές μου καί σ κέπα σ α τήν άσχή μια τής γυμνό-

τητάς σου. Κ αί ορκίστηκα σ ' έσένα καί έκανα διαθή κη μα-

ζί σου, λέγει Κ ύριος ό Θ εός. Κ αί έγινες έτσι δική μ ου. Σέ

έλουσα μέ κα θα ρό νερό καί σέ έπλυνα. Σ ού καθά ρισ α τό

αίμα καί σέ άλειψ α μέ άρω ματισμ ένο λάδι καί σέ έντυσα

μέ πολύχρω μα ρούχα καί σέ έντυσα άπ ό μέσα μέ ένδύμα-

τα ύακίνθου, σέ περιέζω σα μέ ζώ νη άπό βύσσ ο, καί σέ

περιέβα λα μέ λεπτό μεταξω τό μα νδύα καί σέ στόλισα μέ

κοσμ ήμ ατα καί έβαλα βρ αχιόλια στά χέρια σου καί περι-

δέραιο σ τό λαιμό σ ου καί σού έδω σα δαχτυλίδι γιά τούς

ρώ θω νές σου καί σκ ουλαρ ίκια γιά τ' αύτιά σου καί λαμ-

πρό σ τεφάνι στό κεφ άλι σου. Σ τολίστηκες μέ χρυσό κα ί

άργυρο καί τά ένδύματά σου ήταν κατασκευασμένα ά πό

βύσσο καί ό μανδύας σου άπό μετάξι πολύχρω μο . Έ φ α γες

σ ιμ ιγδ άλ ι κ α ί μ έλι κ α ί λ ά δι κ α ί μ ού έγινες π ά ρ α π ολ ύ

ώ ρα ία καί γιά τήν ομορφ ιά σου έφθασ ε ή φ ήμη σου στά

έθνη, γιατί ήταν τέλεια (ή ομ ορ φ ιά σ ου). Ε ίχε εύπ ρέπ εια

καί ώ ραιότητα πού έγώ σού έδω σα , λέγει Κ ύριος. Έ σ ύ

22. Α ' Κ ορ. 12,26.



9 8


όμ ω ς γέμισ ες αλ αζονεία κα ί αυ τοπεποίθησ η γιά τήν ομ ορ-

φ ιά σ ου κα ί σ τρά φ ηκ ες στήν ειδω λολα τρική πο ρνεία έξαι-

τίας τής φ ήμ ης σου. Κ αί πρ όσ φ ερες τήν πο ρνεία σ ου σέ

κά θε κατεύθυνση , πρά γμα πού δέν έπρεπε ποτέ νά γίνη.

Π ήρες μερικά άπό τά ρούχα σου καί έρραψ ες καί έκανες

γιά τά είδω λα σκη νές κα ί έκεί πα ρα δόθ η κες στήν πορ νεία.

Δ έν έπρεπε νά μπής έκεί καί ούτε ήταν σω στό νά γίνη

κάτι τέτοιο. Κ αί πή ρες τά ω ραιότατα κοσμ ήμα τά σου άπ ό

άρ γυρο καί χρυσό, τά όποία έγώ σού είχα δώ σει, καί έκα-

νες γιά τόν έαυ τό σο υ ειδω λο λα τρικές εικό νες ά ρσ ενικές,

καί πα ρα δόθη κες στήν άμ αρτία ένώ πιον αύτώ ν»

23

.

Κ αί ό μακάριος Ιερεμίας βοά καί λέγει γι αύτά .

«Μ ήπω ς αύτός πού έπεσε δέν ση κώ νεται; Ή αύτός πού

έχασε τό δρόμ ο του δέν επιστρέφ ει; Μ ήπ ω ς δέν ύπά ρχει

ρη τίνη στή Γ α λα άδ , ή δέν υπά ρχο υν έκεί γιατροί;»

24

. Α ύτά

όλα τά είπε βέβαια μετά τήν άποστασία της, δηλαδή γύρι-

σε καί πρ ός έμ ένα (π ού θά μ ού ταίριαζα ν τά ίδια). Α λλά

φ οβάμ αι μή τυχόν ή εύλάβειά σ ας νομίσει ότι έπιθυμώ νά

κά νω τό διδάσ κα λο. Α λή θεια σ άς λέγω όχι, μά «τήν έλπί-

δα σ ας πο ύ έχετε πρ ός τόν Θ εό»

25

, άλλά, όπω ς άκριβώ ς

αύτοί πού ύπο φ έρουν άπό φοβ ερούς πόνους, όταν άναθέ-

σουν τήν άσθένειά τους οτούς γιατρούς παύουν νά πονούν

μέ τήν έλπίδα τής βοή θειας, έτσι κι έγώ ά πό τήν σ υνομ ιλία

μου μέ τήν άγά πη σα ς, άπέκτησα μεγαλύτερη έλπίδα καί

αισθάνομαι σάν νά έπουλώ θηκαν τά τραύματά μου. Κ αί

αύ τό έγινε γιατί μό νο ή θύμησ ή σ ας τήν πα ρη γορ ιά στήν

κα ρδιά μου τήν κάνει φ ώ ς. Π αρ ακ αλώ λοιπόν έσά ς, θείε

σύλλογε, άγία συνάθροιση, ιερέ λαέ, προσευχηθείτε γιά

μένα. Γιατί δέν ύποφ έρω πιά νά βρίσκομ αι έξω άπό τήν

ποίμνη , έξω ά πό τή σ αγήνη, ά λλά ά ντίθετα έπιθυμ ώ νά

είμα ι μέσα στόν άμ πελώ να, μ έσα σ τόν πα ρά δεισ ο, γιά νά

23. Ίεζ. 16,8-17.

24. Ίερ. 8,3.22.

25. Π ρβλ. Π ράξ. 24,15.



Ά ντίγρα μμ α πρός τόν Ίω άννη ν τόν Χ ρυσόσ τομον 99

βρεθώ μαζί σα ς έκεί. Κ αί «άφ ού είδατε τό δικό μου τραύ-

μα νά φοβηθήτε»

26

.

Κ αί ούτε ντρέπομαι νά τό ομολογώ , ούτε διστάζω νά

τό έπαναλαμ βάνω άκα τάπαυ στα. Γιατί ντροπή έπρεπε νά

α ισ θα νθώ όταν διέπρ α ττα αύ τή τήν αισ χύνη .

Κ αί παρα καλώ , άφ ού διαβά σετε τήν έπιστολή μου,

στείλτε την σέ όλη τήν άδελφ ότητα, κ αί ά διά λειπτα νά

προ σεύχεσθε «γιά νά επιστρέψ ω έγώ ό άμαρ τω λός άπ ό

τήν όδό τής πλά νης, καί γιά νά σ ώ σ ετε καί σείς τίς ψ υχές

σας, καί έτσι νά καλύψ ετε πλήθος άμαρτιώ ν»

27

. Κ αί ώ ς

πρό ς αύτό θά σταμα τήσ ω έδώ τό λόγο μου.

4. Κ αί τώ ρα, ά πευθύνω τό λόγο σ ' έσένα ποθεινότατε

καί θεοφ ιλέστατε άδελφ έ καί πατέρα. Κ αθόσον ούδέποτε

δίστασα νά σέ θεω ρήσω πατέρα καί νά σού άποδώ σω τά

πρεσβεία ώ ς άδελφό. Ά π ό σ ένα λοιπόν άπαιτώ κάτι πε-

ρισσ ότερο άπό τήν κοινή άδελφότητα. Ό π ω ς άκρ ιβώ ς τά

μ ικρ ά πα ιδιά , κι άν άτακ τα παίζουν στήν άγκ αλ ιά τοϋ π α-

τέρα, ούδέποτε φοβο ύνται πώ ς θά χάσουν τήν πατρική

ά γάπ η , έχοντας έμπ ιστοσ ύνη στήν ύπ ερβο λική πα τρική

στοργή, έτσι κα ί σέ μένα αύτό άρ κεί.

Κ αί έγώ μέν ίσω ς ύφ ίσταμαι άξια τήν τιμω ρία τώ ν

πρ άξεώ ν μου, άλλά νά μέ θυμ άσ αι, θεοφ ιλέστατε π ατέρα,

γιά νά μή τιμω ρη θής κα τά κ άπ οιο τρόπο γιά άσ πλα χνία

μπ ροσ τά στό δικα ιοκ ρίτη Θ εό. Γ ιατί ό Θ εός γνω ρίζει, ότι

στή μνήμ η τής γλυκύτητάς σου τά δά κρ υα νικο ύν τούς λο-

γισμ ούς κα ί συ γκρα τούν τή λογική. Γ ι αύτό έδώ θά σταμα -

τήσ ω νά μιλάω « Ό Θ εός δέ, θά εΐναι ό κριτής άνάμ εσα

28

Α. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ - ΛΟΓΟΙ ΠΑΡΑΙΝΕΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣ...

Documents

Transcript of Α. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ - ΛΟΓΟΙ ΠΑΡΑΙΝΕΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣ...