Το «Τείχος», Ιστορία και Γεωγραφία της ορεινής...

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΜΕΘΟΡΙΟΥ

Αργολίδας και Αρκαδίας

ΤΑΣΟΣ Α. ΚΕΧΑΓΙΑΣ

ΤΑΣΟ

Σ Α. Κ

ΕΧΑ

ΓΙΑΣ Το «Τείχος»Το «Τείχος»

Εικόνα οπισθόφυλλου: Το διάσελο της «Αρμενιάς»,

και τα πρώτα χιόνια στην ανατολική πλευρά του Λυρκείου.

Εικόνα εξωφύλλου: Η αργολική πλευρά του Κτενιά, όπως φαίνεται από την κορυφή του.

Ο άνθρωπος που με τη γέννησή του έλαβε το όνομα Τάσος Κεχαγιάς, γεννήθηκε το 1980 στην Τρίπολη. Είναι ευγνώμων για το δώρο τής ζωής που του προσφέρθηκε, και κάθε μέρα πασχίζει να το αξιοποιεί με τον δημιουργικότερο τρόπο. Δύο στοιχεία της υπόστασής του θεωρεί καθοριστικά και αδιαπραγμάτευτα: Την αγάπη του για την Ελλάδα, και την αλληλεπίδρασή του με τα βουνά.

Μια διαφορετική ορειβατική περιπλάνηση πάνω στην αγέρωχη κορυφογραμμή Αργολίδας και Αρκαδίας, έναν τόπο που χαρακτηρίζεται από δωρική ομορφιά και πλούσιο πολιτιστικό υπόβαθρο. Εδώ τα ορειβατικά μονοπάτια ταυτίζονται με ιστορικές διαδρομές, και κάθε κορυφή αυτής της οροσειράς είναι ένας σταθμός βαθύτερης προσωπικής και εθνικής αυτογνωσίας. Το «Τείχος» είναι μια λιγότερο γνωστή γωνιά της Πατρίδας μας που αξίζει να ανακαλύψετε, και το παρόν «εγχειρίδιο» θα σας βοηθήσει να το πράξετε.

ΕΚΔΟΣΕ ΙΣοσελότος

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108

[email protected]. ocelotos. gr

ISBN 978-960-564-201-3

140 × 210 SPINE: 3.5 FLAPS: 80

0_cover_tixos.indd 1 5/10/2014 5:17:28 μμ

Το «Τείχος»

ΤιΤλος ΤΟ «ΤΕΙΧΟΣ» Ιστορία και Γεωγραφία της ορεινής μεθορίου Αργολίδας και Αρκαδίας

ςυγγραφέας Τάσος Α. Κεχαγιάς ςέιρα [7358]1014/01 Layout - Design Myrtilo, Λένα Παντοπούλου Copyright© 2014 Τάσος Α. Κεχαγιάς ΠρώΤη έκδοςη Αθήνα, Οκτώβριος 2014

ISBN 978-960-564-201-3

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευ-ματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντι-γραφή, φωτοανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε ο-ποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγγραφέα.

Ο συγγραφέας φέρει την αποκλειστική ευθύνη για τις γνώμες και περιγραφές που διατυπώνονται σε αυτό το βιβλίο. Οι εκ-δόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν αρμοδιότητα για την επιβεβαίωση ή την άρνηση του περιεχομένου ούτε παρέχουν εγγύηση για την αλήθεια των δηλώσεων του συγγραφέα. Εναπόκειται στον αναγνώστη να κρίνει ανεξάρτητα για το αν γίνεται δέκτης ψευδών δηλώσεων ή όχι. Οι εκδόσεις “Οσελότος” δεν φέρουν καμία ευθύνη προς οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα θίγεται ή υφίσταται απώλεια ή ζημία προερχόμενη από τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν βιβλίο ή τη χρήση αυτών ή την πίστη σε αυτές.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ:

Βατάτζη 55, 114 73 ΑθήναΤΗΛ. : 210 6431108E-MAIL: [email protected]. ocelotos. gr




Το «Τείχος»


Αυτός ο οδηγός-οδοιπορικό του Τάσου Κεχα-γιά συνδυάζει το ευσύνοπτο και κατανοητό με το περιγραφικό και το μεγαλοπρεπές: Όχι μό-νον δεν απουσιάζει (από την περιγραφή της αρ-γολιδοαρκαδικής μεθορίου που μας δίνει) καμία ουσιώδης πληροφορία αλλά, ομοίως, και καμία σημαντική λεπτομέρεια. Όσοι σκοπεύετε να ακολουθήσετε αυτά τα ορεινά μονοπάτια, ιδού μια καλή και πιστή παρέα. Όσοι, δε, θα «βρα-δύνετε» ακόμη στην πεζοπορία σας αυτή, ιδού η ευκαιρία να τα ακολουθήσετε με τον νου σας!

Σωτήριος ΡαπτόπουλοςΑρχαιολόγος, Αναπληρωτής Προϊστάμε-

νος του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Πελοποννησιακών Σπουδών

ΤΟ «ΤΕΙΧΟΣ» 11

Εισαγωγή

Ο περαστικός από την παλιά εθνική οδό Τρί-πολης - Αθήνας, φτάνοντας στα όρια των Νομών Αρκαδίας και Αργολίδας, βλέπει να

ορθώνεται μπροστά του ένας λίθινος τιτάνας. Είναι η αρχή αυτού που μέσα στο παρόν σύγγραμμα θα αναφέρουμε διαρκώς ως το «Τείχος»: Το επιβλητικό ορεινό σύμπλεγμα που περιλαμβάνει τα βουνά Κτε-νιάς, Αρτεμίσιο, Λύρκειο, και Τραχύ, και εντυπω-σιάζει όσους υψώνουν τα μάτια τους προς αυτό με τις απόκρημνες πλαγιές και τη βραχώδη όψη του. Από την αρχαιότητα, ο ορεινός όγκος του Τείχους εν πολλοίς αποτελούσε το φυσικό όριο των ιστο-ρικών περιοχών της Αργολίδας και της Αρκαδίας, με μία μόνο «προσωρινή» εξαίρεση: την Αλέα (στη σημερινή δυτική Αργολίδα) η οποία ήταν αρχικά μια αρκαδική πόλη. Όμως ο περιηγητής Παυσανίας (2ος αιώνας μ.Χ.) μας αναφέρει ότι κατά την περι-οδεία του εκεί τη βρήκε ενταγμένη στον θεσμό του «Αργολικού Συνεδρίου», που ήταν ένα είδος ομο-σπονδίας. Δηλαδή η μορφολογία του εδάφους στο τέλος «νίκησε» την Ιστορία. Όσο για την Κυνουρία (τη σημερινή ανατολική και νότια Αρκαδία), αυτή

ΤΑΣΟΣ Α. ΚΕΧΑΓΙΑΣ12

ήταν μια ανεξάρτητη περιοχή για την οποία έριζαν το Άργος και η Σπάρτη.

Το Τείχος μπορεί να μην είναι ένα ορεινό συ-γκρότημα ιδιαίτερα μεγάλου υψομέτρου (μόλις που ξεπερνά τα 1800 μέτρα στο ψηλότερο σημείο του), ωστόσο ιστορικά και πολιτισμικά υπερέχει με άνε-ση έναντι πολλών τεραστίων οροσειρών του κό-σμου. Μέσα στις ακόλουθες σελίδες θα ψηλαφίσου-με την υφή του Τείχους μέσα στον Χρόνο και τον Χώρο: Τόποι, Ιστορίες, και Άνθρωποι που «ακού-μπησαν» και συνεχίζουν να ακουμπούν επάνω του θα διερευνηθούν. Το ταξίδι μας θα ξεκινήσει από τη νότια πλευρά και, διαγράφοντας ένα αποτύπωμα περίπου σε σχήμα αστραπής, θα καταλήξει στη βό-ρεια. Θα μας απασχολήσουν τα γεγονότα που εκτυ-λίχθηκαν εντός του «ζωτικού χώρου» του Τείχους, οι οικισμοί που άκμασαν στη σκιά του, και τα χωριά που ακόμα «φωλιάζουν» μέσα του σήμερα. Με το φωτογραφικό υλικό που παρατίθεται δίνεται έμφα-ση στην ανάδειξη του Τείχους καθ’ εαυτό. Στο επί-κεντρο δηλαδή βρίσκεται διαρκώς η υπό εξέταση οροσειρά, και πολύ λιγότερο η -σαφώς εκπληκτι-κή- θέα που αυτή προσφέρει προς τις όμορες της περιοχές. Η πορεία μας πάνω σε αυτήν την κορυ-φογραμμή θα είναι μια ιστορική και φυσιολατρική περιήγηση που ελπίζω να βρείτε ενδιαφέρουσα και παρακινητική για τις δικές αντίστοιχες εξορμήσεις-αναζητήσεις.

Το ταπεινό αυτό λεύκωμα πατριδογνωσίας αφι-ερώνεται στη Μητέρα μου, Παναγιώτα Δεληγιάν-


νη, που είναι η πηγή και το νόημα της ζωής μου. Ευ-χαριστίες πρέπουν σε δύο σημαντικούς ανθρώπους: Αρχικά στον ξαδερφό μου Μάρκο Γκουβά, Δασο-λόγο και Αξιωματικό της Πυροσβεστικής. Αυτός ο βετεράνος ορειβάτης διέγνωσε από νωρίς την έμ-φυτη λατρεία μου για τα βουνά και με ώθησε προς αυτά. Έπειτα, ένα μεγάλο ευχαριστώ πηγαίνει και στον αγαπητό φίλο Σωτήρη Ραπτόπουλο, πολυσχι-δή Αρχαιολόγο, που μου κάνει τη μεγάλη τιμή να προλογίζει αυτήν την ταπεινή έκδοση.

Τάσος Κεχαγιάς

ΤΑΣΟΣ Α. ΚΕΧΑΓΙΑΣ14

Η αρχή του Τείχους, όπως φαίνεται από την κορυφή της καστροπολιτείας του Μουχλίου.


Αναλογιζόμενοι ότι «κάθε αρχή είναι μια πολύ ευαίσθη-

τη στιγμή», είναι η ώρα να ξεκινήσουμε. Το νοτιότε-ρο άκρο του Τείχους ανή-κει στο όρος Κτενιάς (1634 μ.), το Κρείον ή Κρεόπω-λον της Αρχαίας Ελλάδας. Αυτό το βουνό έχει την πιο «πειθαρχημένη» κορυφο-γραμμή του Τείχους, αφού το μεγαλύτερο μέρος της ράχης του στέκεται πρα-κτικά στο ίδιο υψόμετρο με μικρές μόνο διακυμάν-σεις. Στα νότια του Κτενιά βρίσκεται το σημαντικότε-ρο πέρασμα που ένωνε την Αργολίδα με την Αρκα-δία στο παρελθόν, και οδη-γούσε στην -κατά τεκμή-ριο- σπουδαιότερη αρχαία πόλη της Αρκαδίας, την Τεγέα. Η αμαξιτή οδός, μια «λεωφόρος» της εποχής δηλαδή, που από το Άργος οδηγούσε στην καρδιά της Πελοποννήσου είχε τη γε-νική ονομασία «Τρόχος»




ΤΑΣΟ

Σ Α. Κ

ΕΧΑ

ΓΙΑΣ Το «Τείχος»Το «Τείχος»

Εικόνα οπισθόφυλλου: Το διάσελο της «Αρμενιάς»,

και τα πρώτα χιόνια στην ανατολική πλευρά του Λυρκείου.

Εικόνα εξωφύλλου: Η αργολική πλευρά του Κτενιά, όπως φαίνεται από την κορυφή του.

Ο άνθρωπος που με τη γέννησή του έλαβε το όνομα Τάσος Κεχαγιάς, γεννήθηκε το 1980 στην Τρίπολη. Είναι ευγνώμων για το δώρο τής ζωής που του προσφέρθηκε, και κάθε μέρα πασχίζει να το αξιοποιεί με τον δημιουργικότερο τρόπο. Δύο στοιχεία της υπόστασής του θεωρεί καθοριστικά και αδιαπραγμάτευτα: Την αγάπη του για την Ελλάδα, και την αλληλεπίδρασή του με τα βουνά.

Μια διαφορετική ορειβατική περιπλάνηση πάνω στην αγέρωχη κορυφογραμμή Αργολίδας και Αρκαδίας, έναν τόπο που χαρακτηρίζεται από δωρική ομορφιά και πλούσιο πολιτιστικό υπόβαθρο. Εδώ τα ορειβατικά μονοπάτια ταυτίζονται με ιστορικές διαδρομές, και κάθε κορυφή αυτής της οροσειράς είναι ένας σταθμός βαθύτερης προσωπικής και εθνικής αυτογνωσίας. Το «Τείχος» είναι μια λιγότερο γνωστή γωνιά της Πατρίδας μας που αξίζει να ανακαλύψετε, και το παρόν «εγχειρίδιο» θα σας βοηθήσει να το πράξετε.


ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108

[email protected]. ocelotos. gr

ISBN 978-960-564-201-3

140 × 210 SPINE: 3.5 FLAPS: 80

0_cover_tixos.indd 1 5/10/2014 5:17:28 μμ

Το «Τείχος», Ιστορία και Γεωγραφία της ορεινής...

Documents

Transcript of Το «Τείχος», Ιστορία και Γεωγραφία της ορεινής...