3ο ΓΕΛ Γαλατσίου

Β΄ Τάξη

Σχ, έτος 2013-2014

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

1

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ

Βαρβαρίδη Μαρία

Μαυροπούλη Έμμυ

Ιγγλέσης Μανώλης

Βαρλάμου

Μαριάννα

Μιχαλοπούλου

Θεοδώρα

Καρρά

Κωνσταντίνα

Δουκάκου

Έλενα

Μπονάνου

Κάρμεν

Κουρμπέτη

Μυρσίνη

Ζώης Αλέξανδρος

Λέσκου Χριστίνα

Μήλιογλου Παναγιώτης

Κελέσης

Δημήτρης

Παπακοσμά

Μαρία

Παπαδάκη

Γιούλη

Κοντός Γιάννης

Προμπονάς Αντώνης

Παππά Γλυκερία

Μάτζαρη

Δήμητρα

Πέρσος

Δημήτρης

Παππάς

Βαγγέλης

Υπεύθυνη καθηγήτρια

Ριμπά Δήμητρα

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η ΟΜΑΔΑ ΜΑΣ 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 2

ΣΤΟΧΟΙ 3

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ 4

ΠΛΑΙΣΙΟ 6

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 7

Α 8

ΠΟΛΙΤΙΚΗ 8

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ 8

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΜΙΑΣ ΤΥΧΑΙΑΣ ΜΕΡΑΣ 8

ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΥΜΜΑΘΗΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ VS ΜΜΕ 33

ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ.ΑΛΗΘΕΙΑ Η ΨΕΜΑ 37

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΕΣ 40

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 50

ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 69

Β 82

ΚΟΙΝΩΝΙΑ 82

ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ 82

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 93

3

ΣΤΟΧΟΙ

Η εμπλοκή στην διαδικασία εκπόνησης μιας επιστημονικής

έρευνας και μάλιστα λειτουργώντας ομαδικά.

Η συνεργασία σαν ομάδα, η κατάκτηση νέων δεξιοτήτων και η

χρήση των νέων γνώσεων και δεξιοτήτων στην πραγματική

ζωή.

Η άντληση γνώσεων με ενεργητικό τρόπο , σε αντίθεση με τη

γνώριμη αποστήθιση του ελληνικού σχολείου.

Η αναθεώρηση του τρόπου αντιμετώπισης της πληροφορίας

και της γνώσης. Άντληση της πληροφορίας εκτός από τα βιβλία

και από την επικαιρότητα και ένταξη της νέας γνώσης στην

πραγματικότητα.

Όξυνση της ματιάς και καλλιέργεια δημιουργικότερης στάσης

σχετικά με την παρεχόμενη πληροφορία.

Κριτική αντιμετώπιση της προσφερόμενης πληροφορίας (ΜΜΕ,

internet και άλλου) και της είδησης.

Ουσιαστικότερη εμβάθυνση στον τρόπο επικοινωνίας ενός

μηνύματος.

Καλλιέργεια δεξιοτήτων έκφρασης σκέψεων, κρίσεων και

συναισθημάτων.

Καλλιέργεια και ενίσχυση της αίσθησης του «εμείς», της

αποδοχής από τα μέλη της ομάδας του καθενός, με την

αποδοχή των ιδιαιτεροτήτων του θετικών και αρνητικών.

Καλλιέργεια της έκφρασης, της δημιουργικότητας και της

συνεργασίας δεξιότητες που συμβάλλουν στην

κοινωνικοποίηση και στην προσωπική ανάπτυξη.

Τόνωση της αυτοεκτίμησης μέσα από την προσπάθεια

παραγωγής πρωτογενούς γνώσης και στάσης σχετικά με

κοινωνικά και πολιτικά θέματα.

4

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ

Σε δυο χρόνια καλούμαστε να ψηφίσουμε . Γνωρίζουμε ελάχιστα

για τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα , πόσο

μάλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση που προφανώς επηρεάζει τη ζωή

μας σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η τελευταία αναφορά μας στη δομή και

τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος ήταν στο Γυμνάσιο, όταν η

αντίληψη μας για τέτοια θέματα ήταν αρκετά περιορισμένη.

Για του λόγου το αληθές κάναμε μια μικρή έρευνα ανάμεσα

στους συμμαθητές μας . Η ερώτηση ήταν απλή και θεμελιώδης : Τι

εννοούμε όταν λέμε Κυβέρνηση; Σε ποσοστό πάνω από 90% οι

απαντήσεις που πήραμε ήταν λάθος ή πολύ συγκεχυμένες. Όσο

αφορά τα πολιτικά πράγματα οι γνώσεις που έχουμε είναι κάπως

έτσι. Έχουμε μια αμυδρή εικόνα σωστή ή λάθος, αλλά αισθανόμαστε

πολύ ανασφαλείς μπροστά σε κάποιον που θεωρείται ότι γνωρίζει το

αντικείμενο. Δεν είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε πόσα απ αυτά

που λέει ένας πολιτικός ισχύουν και πόσα όχι. Πολύ συχνά

καταλήγουμε να λέμε, αφού τα λέει έτσι θα είναι, ή αυτά που λέει δε

με βολεύουν προτιμώ να διαλέξω τον άλλο. Αυτή η επιλογή όμως

είναι μέσα στη σύγχυση. Αποφασίζουμε να διαλέξουμε μάλλον

συναισθηματικά ή διαισθητικά παρά με βάση τη λογική. Η λογική

στηρίζεται στη γνώση και αυτή δεν την έχουμε. Μια πιθανότητα είναι

να στηριχτούμε στη γνώμη των γονιών μας, αλλά ο κόσμος που

έφτιαξαν οι μεγάλοι για μας δεν είναι δα και αγγελικά πλασμένος. Σε

κάθε περίπτωση δεν είναι ο καλύτερος τρόπος να πάρεις τη ζωή σου

στα χέρια σου και να επηρεάσεις τα πολιτικά πράγματα, το παρόν

και το μέλλον σου.

Θελήσαμε στα πλαίσια της συγκεκριμένης εργασίας να

ερευνήσουμε τη θεωρεία και την πράξη με την οποία λειτουργεί το

πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς

και τον τρόπο και τη διαδικασία παραγωγής και ιεραρχίας των

νόμων. Ποιος αποφασίζει τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται στη

χώρα μας και τι λόγο έχουμε εμείς σαν πολίτες στα καθοριστικά αυτά

θέματα. Όλα αυτά θελήσαμε να τα ελέγχουμε μέσα από την

επικαιρότητα και τις ειδήσεις γιατί συχνά έχουμε την εντύπωση ότι η

θεωρεία από την πράξη απέχουν.

5

Αυτή είναι η μία πτυχή της έρευνας μας. Όσο κι αν όλα τα

παραπάνω δείχνουν σοβαρά, η καθημερινότητα μας, σαν έφηβοι

μαθητές που είμαστε, δεν έχει αναφορά στην πολιτική αλλά σε άλλα

θέματα που δείχνουν πιο άμεσα και επιτακτικά.

Θελήσαμε να ασχοληθούμε παράλληλα, με θέματα που έχουν

προκύψει ή θα προκύψουν στην καθημερινότητα μας και ασκούν

άμεση επιρροή στη ζωή και την ψυχοσύνθεσή μας

Το θέμα των εξαρτήσεων είναι ένα θέμα που μας απασχολεί.

Αφορμή στάθηκε η συμμετοχή του σχολείου μας στο πρόγραμμα

Comenius, με θέμα το κρασί και συγκεκριμένα με τον αλκοολισμό.

Στην καθημερινότητα ενός σημερινού έφηβου το θέμα του

πειραματισμού με ουσίες και καταστάσεις εξαρτήσεων είναι πολύ

έντονο.

Θελήσαμε να δούμε ποιο είναι το προφίλ ενός εξαρτημένου, αν

υπάρχει μια τέτοια έννοια. Με απλά λόγια: είναι κάποιοι που

κινδυνεύουν περισσότερο από άλλους με εξαρτήσεις και πόσο μπορεί

να κινδυνεύει καθένας από μας; Υπάρχουν πραγματικοί κίνδυνοι

για κάποιον που εμπλέκεται και εξαρτάται με το χασίσι και το

αλκοόλ, το internet, ήπιες ή κοινωνικά αποδεκτές ουσίες και

καταστάσεις; Υπάρχει τρόπος να θωρακιστεί κάποιος απέναντι στις

εξαρτήσεις; Τι δυνατότητες «σωτηρίας» έχει κάποιος που έχει μπει

σε μια δίνη εξάρτησης;

Ένα δύσκολο θέμα που προέκυψε και θελήσαμε να ψηλαφίσουμε

είναι το πένθος. Αφορμή στάθηκε ο αναπάντεχος θάνατος της

μητέρας ενός συμμαθητή μας και τα πολύ έντονα συναισθήματα που

προκάλεσε σε όλους μας. Με αυτή την αφορμή ερευνήσαμε τη θέση

μας και τη στάση μας απέναντι σε μικρούς θανάτους που ζούμε

καθημερινά μέσα από τις απώλειες που βιώνουμε. Τι συναισθήματα

νοιώθουμε, πόσο μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε, να τα

εκφράσουμε χωρίς να γίνουμε καταστροφικοί απέναντι στον εαυτό

μας και τους άλλους, πως μπορούμε να διαχειριστούμε έντονα

συναισθήματα και καταστάσεις στη ζωή μας.

6

ΠΛΑΙΣΙΟ

Ερευνούμε πολιτικά και κοινωνικά θέματα μέσα από την

επικαιρότητα.

Θα κινηθούμε σε δυο άξονες.

1. Θα εξετάσουμε με όχημα την επικαιρότητα τα μέσα και

τους τρόπους επικοινωνίας και συγκεκριμένα:

Τα εργαλεία μέσα από τα οποία επικοινωνείται η

πραγματικότητα. Προσπαθούμε να ξεχωρίσουμε την είδηση

από το σχόλιο.

Το φωτογραφικό ρεπορτάζ, που ισούται με χίλιες λέξεις ,

αληθινές ή και ψεύτικες.

Την γελοιογραφία και συγκεκριμένα την πολιτική γελοιογραφία

και τον τρόπο που λειτουργεί σαν επικοινωνιακό μέσο.

Το πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης της Ελλάδας και της

Ευρώπης, καθώς και το πλαίσιο και την ιεραρχία των νόμων.

2.Όσο αφορά το κοινωνικό μέρος της έρευνας, θα

μελετήσουμε τις εξαρτήσεις και συγκεκριμένα:

Τι εννοούμε με την έννοια εξάρτηση

Το προφίλ του εξαρτημένου

Παράγοντες που σχετίζονται με τις εξαρτήσεις

Δεξιότητες που μπορεί να αναπτύξει ο άνθρωπος για να

μην έχει ανάγκη εξαρτήσεις.

Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στην εξάρτηση από καταστάσεις

και ουσίες που είναι επιτρεπτές από την κοινωνία ή

απαξιωμένες ως προς την επικινδυνότητά τους από τους νέους,

Κάνναβη

Internet

Αλκοόλ

7

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Συνδυασμός ομαδικής, δυαδικής και ατομικής εργασίας

Βιωματικές ασκήσεις -Παιχνίδια - Προσομοιώσεις

Ερωτήσεις- απαντήσεις

Καταιγισμός ιδεών

Εκπαιδευτικές επισκέψεις και αυτοψία

Προβολή κινηματογράφου και ντοκιμαντέρ

Συνεντεύξεις

Αγώνες αντιλογίας

Στατιστική έρευνα

Συλλογή και επεξεργασία υλικού και

πληροφοριών

Βιβλιογραφία και πλοήγηση στο

διαδίκτυο

ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΣΕ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Η ερευνητική εργασία μας έχει συνάφεια με τα γνωστικά πεδία:

της Πολιτικής Παιδείας, της Γλώσσας, της Κοινωνιολογίας, της Ιστορίας,

της Ψυχολογίας, της Τέχνης, της Φιλοσοφίας, των Θρησκευτικών, των

Μαθηματικών, των Ξένων Γλωσσών αλλά και με τον τομέα της

Τεχνολογίας Υπολογιστών.

8

Α

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΙΔΗΣΗΣ

Σύγκριση πρωτοσέλιδων εφημερίδων μιας τυχαίας μέρας

Επεξεργαστήκαμε και συγκρίναμε μεταξύ τους τα πρωτοσέλιδα

μιας τυχαίας ημέρας και συγκεκριμένα της Τετάρτης, ημέρας που

έχουμε το μάθημα της ερευνητικής εργασίας, 12 Φεβρουαρίου 2014.

Ασχοληθήκαμε με την επιλογή του πρώτου θέματος και των

«δεύτερων», στην πρώτη σελίδα κάθε εφημερίδας και τον τρόπο

παρουσίασης και σχολιασμού των θεμάτων αυτών από κάθε

εφημερίδα. Το ρόλο της φωτογραφίας, της ενδεχόμενης

γελοιογραφίας αλλά και άλλων στοιχείων όπως του χρώματος, της

επιλεγμένης γραμματοσειράς, της παράθεση των θεμάτων, ώστε να

αναδεικνύεται η συσχέτιση ή η αντίθεση ανάμεσα στα γεγονότα.

Αναρωτηθήκαμε για τον πολιτικό προσανατολισμό της κάθε

εφημερίδας, πέρα από αυτές που είναι επίσημες εφημερίδες

κομμάτων. Ασχοληθήκαμε και με μια εφημερίδα που δεν είναι αυτής

της μέρας , «Το ποντίκι», η οποία είναι εβδομαδιαία και κυκλοφορεί

κάθε Πέμπτη. Είναι ιδιαίτερη γιατί είναι μια σατιρική εφημερίδα και γι

αυτό θελήσαμε να την συμπεριλάβουμε κατ εξαίρεση. Εκτός από τις

πολιτικές εφημερίδες εξετάσαμε και δυο αθλητικές. Η «espresso»

παρά την ιδιαιτερότητα της επιλογής των θεμάτων της

συγκαταλέγεται στις πολιτικές και ασχοληθήκαμε και μ αυτήν.

Παραθέτουμε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων που μελετήσαμε.

9

10

11

12

13

14

Στην εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ Τύπος», το κύριο θέμα είναι οι

ρυθμίσεις των δανείων, για το οποίο υπάρχει πεντασέλιδο αφιέρωμα,

στο οποίο μας παραπέμπει το πρωτοσέλιδο. ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ για

ρυθμίσεις δανείων. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ.

Στο κέντρο του πρωτοσέλιδου βρίσκονται δύο ακόμα ειδήσεις, οι

οποίες συνοδεύονται από σχετικές εικόνες. Μία πολιτική που αφορά

τους υποψήφιους των δημοτικών εκλογών στο δήμο της Αθήνας και

μία κοσμική που αφορά το Φεστιβάλ του Βερολίνου.

Γαλάζιο μπρα ντε φερ στην Αθήνα. Αναφέρεται στις δυο

υποψηφιότητες από το χώρο της Νέας Δημοκρατίας για το δήμο της

Αθήνας, του κ. Άρη Σπηλιωτόπουλου που έχει τη επίσημη στήριξη

του κόμματος και του κ. Νικήτα Κακλαμάνη που είναι ο «αντάρτης»

όπως συνηθίζεται να λέγεται. Η φωτογραφία, η μεγαλύτερη στο

πρωτοσέλιδο έχει τους δυο πολιτικούς σε θερμή χειραψία.

Η κοσμική είδηση έχει να κάνει με τη συμμετοχή στο φεστιβάλ

του Βερολίνου της ταινίας « Μικρό ψάρι» του Κύπριου σκηνοθέτη

Γιάννη Οικονομίδη και της παρουσίας εκεί της δημοσιογράφου –

παρουσιάστριας Πόπης Τσαπανίδου, που έχει μικρή συμμετοχή στην

ταινία και παραβρέθηκε για την υποστήριξη της ταινίας.

15

Με σαφώς μικρότερα γράμματα στο κέντρο της σελίδας μια

είδηση σχετική με οικονομικά θέματα : EYROSTAT:Η τρόικα θα

μετρήσει το πρωτογενές πλεόνασμα. Αναφέρεται στην αμφισβήτηση

από την Ευρώπη του ύψους του πρωτογενούς πλεονάσματος που

υπολογίζει η ελληνική κυβέρνηση.

Στο τέλος της σελίδας με μικρότερα γράμματα αλλά τονισμένη

ελαφρά μέσα σε ένα γκρι πλαίσιο, είναι η επιμονή του γνωστού

ηθοποιού Κλούνει, για την επιστροφή των μαρμάρων του

Παρθενώνα που έγινε ενόψει της καμπάνιας για τη νέα του ταινία.

Δεξιά στο πρωτοσέλιδο με μικρότερα γράμματα βρίσκονται τρεις

ειδήσεις. Η πρώτη αναφέρεται στις Πανελλαδικές εξετάσεις,

επομένως απευθύνεται κυρίως στους μαθητές και τους γονείς τους.

Επανέρχονται οι αστυνομικές σχολές μηχανογραφικό, σύμφωνα με

την εφημερίδα, αφού το υπουργείο αποφάσισε τελικά να μην αφήσει

εκτός Μηχανογραφικού τις Αστυνομικές Σχολές, όπως είχε προταθεί

αρχικά, αλλά να τις επαναφέρουν με την ίδια λογική που είχε

ακολουθήσει και το προηγούμενο έτος. Σε φωτογραφία αίθουσα με

μαθητές που διαγωνίζονται προφανώς σε πανελλαδικές.

Η δεύτερη είδηση δεξιά στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας

αναφέρεται σε μία τρομοκρατική επίθεση που συνοδεύτηκε από

προκήρυξη, που σύμφωνα με την εφημερίδα αποκαλύπτει την

εμπλοκή του Μαζιώτη, καταζητούμενου τρομοκράτη. Με μικρότερα

γράμματα, στον ίδιο χώρο, γίνεται αναφορά στην εξαφάνιση του Κ.

Σακκά που αναζητιέται απ όταν παραβίασε τους περιοριστικούς

όρους και δεν παρουσιάστηκε στο αστυνομικό τμήμα όπως ήταν

υποχρεωμένος. Η εφημερίδα επισημαίνει: Στο «δρόμο» του Ξηρού ο

Κ. Σακκάς, αντιμετωπίζοντας τους τρεις σαν μια ομάδα. Σε

φωτογραφία ο Μαζιώτης δίπλα σ ένα στόχο σκοποβολής και σε

μικρότερη φωτογραφία ο Σακκάς.

Η τελευταία αναφορά γίνεται στην προτίμηση των Βρετανών να

παντρεύονται στην Κεφαλονιά παρά τους σεισμούς. Φωτογραφία

νεόνυμφων έξω από ορθόδοξη εκκλησία!

Στον υπέρτιτλο η εφημερίδα ενημερώνει για τα πλούσια δώρα

που προσφέρει ο διαγωνισμός της, μαζί με το ένθετο για το κυνήγι

που συνοδεύεται με cd. Είναι κάτι που συνηθίζεται στις εφημερίδες

προκειμένου να προσελκύσουν αγοραστές, μιας και αντιμετωπίζουν

προβλήματα, αφού εξ αιτίας του διαδικτύου και της οικονομικής

κρίσης, πωλούν λίγα φύλλα.

16

Στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας με πολύ μεγάλα και έντονα

γράμματα εμφανίζεται η είδηση της αύξησης των εισακτέων στις σχολές

θετικών επιστημών, ένα θέμα που αφορά κυρίως τους μαθητές και τους

γονείς τους.

Ψηλά στην εφημερίδα, σε γαλάζιο πλαίσιο γίνεται αναφορά στους

υποψήφιους δήμαρχους για την Αθήνα. Το χρίσμα στον Άρη, αντάρτικο

από Νικήτα, ο τίτλος.

Αριστερά γίνεται αναφορά στα «κόκκινα» δάνεια και τη ρύθμιση για τη

διευκόλυνση των δανειοληπτών που προκρίνει η Κυβέρνηση.

Στην κάτω αριστερή γωνία της σελίδας βλέπουμε την είδηση για το

μήνυμα του Ομπάμα, ο οποίος στηρίζει τις συνομιλίες για το κυπριακό

Ρεκόρ πωλήσεων για τους Queen και όλοι οι άνθρωποι των Όσκαρ είναι

δυο ακόμα ειδήσεις, που αναφέρονται στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας.

Το πρωτοσέλιδο συμπληρώνεται με διαφημίσεις σχετικές με τα ένθετα

της εφημερίδας

Υπάρχουν σχετικά λίγες ειδήσεις και πολλές εικόνες με έντονα χρώματα

και μεγάλα γράμματα, που τραβάνε το βλέμμα από μακριά.

17

Στην εφημερίδα “ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ” το πρώτο πράγμα που σου τραβάει

την προσοχή, καθώς είναι γραμμένο στο κέντρο, με κεφαλαία, έντονα

γράμματα και συνοδεύεται από χαρακτηριστική εικόνα στα δεξιά, είναι :

«ΡΗΓΜΑ στο κύκλωμα».

Αναφέρεται σε αποκαλύψεις του Κάντα, για το «σκάνδαλο» με τα

εξοπλιστικά. «Καρφώματα», όπως χαρακτηριστικά γράφει η εφημερίδα, για

τραπεζίτες, πολιτικούς και παραδικαστικό, που εμπλέκονται στο θέμα της

κάλυψης των μιζών στην Ελλάδα.

Ακριβώς κάτω από το κέντρο είναι αδύνατο να μείνει απαρατήρητη η

φωτογραφία του Τζορτζ Κλούνει, που είναι η μεγαλύτερη στο

πρωτοσέλιδο. Αναφέρεται στην θέση του για την επιστροφή των γλυπτών

του Παρθενώνα στην Ελλάδα και στις νέες δηλώσεις που έκανε σχετικά με

αυτό το θέμα, οι οποίες προκάλεσαν αντιδράσεις στη Βρετανία.

Με αρκετά έντονα γράμματα, ψηλά στην εφημερίδα, γίνεται αναφορά

σε προσπάθεια απόκρυψης της λίστας Λαγκάρντ και σε «κραυγές

εισαγγελέων» σχετικά με το θέμα.

Σε ένα μαύρο μακρόστενο πλαίσιο στο κέντρο του πρωτοσέλιδου, το

οποίο χωρίζει τις δύο κυριότερες ειδήσεις, επισημαίνεται, με αρκετή

ένταση, η εξάπλωση του μεταλλαγμένου καλαμποκιού στην Ευρώπη.

18

Στα αριστερά καταγράφονται σε μία στήλη τέσσερις ειδήσεις από τον

πολιτικό χώρο.

Μικρό και πικρό το πρωτογενές πλεόνασμα. Έρχονται μέτρα.

Αναφέρεται στο πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού και στις

δηλώσεις του κ. Σταϊκούρα.

Η δεύτερη και η τρίτη από τις ειδήσεις αφορούν δύο νέες αποφάσεις,

την υποχρεωτική καταγραφή των αυθαιρέτων (έπειτα από ανακοινώνεις

του υπουργού Περιβάλλοντος) και την πιθανή φορολογική σήμανση των

τσιγάρων.

Χαρτοβασίλειο. Τα αυθαίρετα υποχρεωτικά στο κτηματολόγιο.

Σήμανση στα τσιγάρα. Πολλοί πίσω από τον «καπνό διαπλοκής». Λογοπαίγνιο με τον καπνό των τσιγάρων και το θολό τοπίο, για το κάνει

σαφή υπαινιγμό η εφημερίδα.

Η τελευταία είδηση της στήλης αναφέρεται σε

κυβερνοκατασκοπία Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας, κυβερνητικός δάκτυλος

εκτιμάται ότι «κινεί» την «Careto» (Μάσκα), μία από τις πλέον ισχυρές

ομάδες κυβερνοκατασκοπίας, που από το 2007 έως και τον Ιανουάριο του

2014 στοχοποιούσε κυβερνητικούς οργανισμούς, εταιρείες ενέργειας,

πετρελαίου, φυσικού αερίου, αλλά και ακτιβιστές σε τουλάχιστον 31 χώρες,

από τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη έως την Αφρική και την Αμερική.

Μία είδηση, κάτω δεξιά στην εφημερίδα, με τονισμένο τίτλο αναφέρεται

στο βομβαρδισμό από διαφημίσεις τροχόσπιτων που κατακλύζουν το

Ληξούρι μετά τον σεισμό.

Μπίζνες στο χάσμα που άνοιξε ο σεισμός.

Η τελευταία είδηση, μόλις κάτω δεξιά στο πρωτοσέλιδο, αναφέρεται

στην τρομοκρατία. Η είδηση αυτή, σε άλλες εφημερίδες της ίδιας μέρας,

είναι η κεντρική, με τα πιο έντονα γράμματα.

Βρήκαν τον κρατήρα, ψάχνουν τη ρουκέτα.

Γενικά θα μπορούσαμε μάλλον να πούμε ότι η εφημερίδα στέκεται με

κριτική και αντιπολιτευτική διάθεση απέναντι στην Κυβέρνηση παρά ότι

συμφωνεί και επικροτεί την κυβερνητική πολιτική.

19

Ακριβώς κάτω από το όνομα της εφημερίδας υπάρχει ένας

πίνακας με στατιστικά δεδομένα της εταιρείας Public Issue, τα οποία

δείχνουν την πρωτιά του σύριζα στις δημοσκοπήσεις. Το κύριο άρθρο

του πρωτοσέλιδου έχει τίτλο «Διατηρείται η πρωτιά του ΣΥ.ΡΙΖ.Α» ,

με μεγάλα μαύρα γράμματα. Με μικρότερα κόκκινα γράμματα γίνεται

αναφορά στα άλλα δεδομένα, «Μικρή άνοδος για Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ,

Μεγαλύτερη για ΑΝ. ΕΛΛ. Και ΚΚΕ, Προηγείται ο ΣΡΙΖΑ στην

πρόταση νίκης, μεγάλη πτώση της Χ.Α.

Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας πρωτοτυπεί με μια γελοιογραφία

του Γιάννη Καλατζή, που αναφέρεται στα μεταλλαγμένα γεωργικά

προϊόντα. Στο κάτω μέρος της σελίδας υπάρχει ένα άρθρο το οποίο

ασχολείται με καυστικό ύφος σχετικά με τον έλεγχο που κάνει η

τρόικα στα οικονομικά του κράτους.

Με μικρότερα κόκκινα και μαύρα γράμματα γίνεται αναφορά στις

αυτοδιοικητικές εκλογές

Νέος γαλάζιος εμφύλιος. Μονομαχία Άρη – Νικήτα

Παρά τις αντιδράσεις των τοπικών οργανώσεων. Επιμένει

σε Βουδούρη η Κουμουνδούρου

20

Στα αριστερά της σελίδας υπάρχουν κάποια αποσπάσματα από τα

θέματα που διαπραγματεύεται η εφημερίδα στις εσωτερικές σελίδες.

Φοροδιαφυγή: 65 cd ψάχνουν οι δικαστικοί παρ όλο που

δεν απαντήθηκε ποτέ το αίτημα για εξειδικευμένα στελέχη

από τον κ. Στουρνάρα.

Κεφαλονιά, Από τον σεισμό στη …σωτηρία.

Κυπριακό, Το πρώτο βήμα. Αναφέρεται στις

διαπραγματευτικές εξελίξεις στο κυπριακό

Art φεστιβαλ Βερολίνου, Δυο ταινίες μας στην Μπιενάλε

Η εφημερίδα είναι σχετικά λυτή, αν και συμπεριλαμβάνει

φωτογραφίες και χρώμα στο πρωτοσέλιδο. Ακολουθεί μια μάλλον

αντιπολιτευτική πολιτική και ίσως είναι πιο φιλική με την αξιωματική

αντιπολίτευση, αναλογικά με τα άλλα κόμματα, χωρίς όμως έντονους

τόνους.

21

Η «Αυγή» στο κύριο άρθρο στις 12/02/2014 αναφέρεται με

μεγάλα γράμματα στη λίστα Λαγκάρντ. Η εφημερίδα εγκαλεί την

κυβέρνηση στο εδώλιο του κατηγορουμένου, αφού αναφέρεται σε

ξεγύμνωμα του υπουργείου οικονομικών από τον εισαγγελέα για τη

συγκάλυψη που είναι σύμφωνα με την εφημερίδα χρόνια όσο αφορά

τη λίστα Λαγκάρντ και άλλες υποθέσεις φοροδιαφυγής. Το άρθρο

συνοδεύεται από μικρή φωτογραφία της Ζ. Κωνσταντόπουλου που

μιλάει σχετικά στην εφημερίδα και μια βαλίτσα με επένδυση

χαρτονομίσματα των 100 ευρώ που υπαινίσσεται συγκάλυψη και

κρυφό χρήμα.

Η πρώτη είδηση αν και με μικρότερα γράμματα από το

προηγούμενο θέμα αναφέρεται στις δημοτικές εκλογές και

ειδικότερα στο «διχασμό» της Ν.Δ. στο δήμο της Αθήνας.

Συνοδεύεται από μικρή φωτογραφία με χειραψία του

Σπηλιωτόπουλου με τον Κακλαμάνη που είναι σκισμένη στη μέση

παριστάνοντας ανάγλυφα την είδηση.

Η τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση είδηση είναι εκείνη που

αναφέρεται στην αύξηση της τιμής των διοδίων του Ωρωπού, χωρίς

ωστόσο να συνοδεύεται από κάποια εικόνα. «Μετά τις πρώτες

22

κινητοποιήσεις και ενόψει των νέων, μοιράζουν πομποδέκτες για να

ζώσουν τα διόδια», είναι το σχόλιο της εφημερίδας.

Υπάρχουν ακόμα 7 ειδήσεις και σχόλια στο πρωτοσέλιδο της

Αυγής αριθμός αρκετά μεγαλύτερος από τις περισσότερες

εφημερίδες. Οι ειδήσεις είναι με μικρότερα γράμματα, αλλά ίσου

μεγέθους μεταξύ τους, και μιλούν για διάφορα θέματα.

Κεφαλονιά: Τοπίο στην ομίχλη οι αποζημιώσεις

οικοσκευών.

Ο τυφλός μαθητής τους άνοιξε τα μάτια. Αναφέρεται στον

μαθητή που αρχικά δεν έγινε δεκτός στο Φυσικό

Θεσσαλονίκης λόγω της αναπηρίας του και επανεξετάζεται

η περίπτωση του μετά το θόρυβθ που δημιουργήθηκε.

Αναφορικά με το Κυπριακό άλλη είδηση. Πρώτη συνάντηση

με κοινό ανακοινωθέν Έρογλου- Αναστασιάδη.

Κίνα- Ταιβάν: Ιστορικό βήμα προσέγγισης.

Αναγγελία μίας κεντρικής εκδήλωσης του ΣΥΡΙΖΑ για τις

αυτοδιοικητικές εκλογές.

Η «Αυγή», σε σχέση με τις περισσότερες εφημερίδες, αναφέρει

περισσότερες λεπτομέρειες κάτω από τους τίτλους των ειδήσεων και

δεν κάνει τόσο μεγάλη χρήση εικόνων και χρωμάτων.

Οι περισσότερες ειδήσεις συμπεριλαμβάνουν και το σχολιασμό

τους στον τίτλο και ασκούν αντιπολίτευση στην Κυβέρνηση, κάτι

αναμενόμενο, αφού η «Αυγή» είναι επίσημο όργανο του ΣΥΡΙΖΑ, της

αξιωματικής αντιπολίτευσης.

23

Το κύριο άρθρο της εφημερίδας είναι οι θέσεις του ΚΚΕ για τις

εξελίξεις στο Κυπριακό. Όχι σε «λύσεις» ανοιχτής ή συγκαλυμμένης

διχοτόμησης. Επιβεβαιώνονται οι ανησυχίες του ΚΚΕ ότι επίκεινται

επικίνδυνες εξελίξεις για τον Κυπριακό λαό.

Κεντρική θέση, πάνω αριστερά στο κέντρο της σελίδας, με

μικρότερα γράμματα, έχει η αναγγελία του άρθρου, που αναφέρεται

στην νέα παρέμβαση του ΚΚΕ στη Βουλή, για την επανατοποθέτηση

των εργαζομένων των Τομέων στην αποκατάσταση Σεισμοπλήκτων

και Πυρόπληκτων και στα ειδικά μέτρα για τους μαθητές σε

Κεφαλονιά και Ιθάκη.

Δεξιά στο κέντρο, με ίδια γραμματοσειρά με το προηγούμενο,

αναγγέλλεται η θέση του Γενικού Γραμματέα του ΚΚΕ, Δ.

Κουτσούμπα, πως η λαϊκή αντίθεση στην ΕΕ πιάνει τόπο αν

συναντηθεί με την πρόταση του ΚΚΕ.

Σε κόκκινο έντονο πλαίσιο : ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΜΠΛΟΚΑ. Αναγγέλλονται

κινητοποιήσεις σε εφορίες και διόδια και το πανθεσσαλικό

συλλαλητήριο στο μπλόκο της Νίκαιας.

Κάτω δεξιά σε γαλάζιο πλαίσιο γίνεται αναφορά στο θάνατο του

Βασίλ Μπίλακ, ιστορικού στελέχους του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας και

υπάρχει και φωτογραφία του.

24

Στην αριστερή στήλη, κάτω από τον τίτλο: Διλήμματα για άλλη

μια φορά, αναλύεται η άποψη των συντακτών σχετικά με τα νέα

μέτρα.

Στο κάτω μέρος της σελίδας αναγγέλλονται τρία άρθρα που

αναλύονται στις εσωτερικές σελίδες.

Ταξικά Συνδικάτα Αττικής, σε ΟΑΕΔ για τους ανέργους

Το ΚΚΕ για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων

Ξένη για το λαό η αντιπαράθεση για το πλεόνασμα.

Οι φωτογραφίες είναι μόνο τρεις και σχετικά μικρές. Εκτός από τη

φωτογραφία του νεκρού στελέχους του ΚΚ, οι άλλες δυο είναι από

κινητοποιήσεις. Η μια από πορεία του ΚΚΕ για το Κυπριακό και η

άλλη από μπλόκο αγροτών. Το πρωτοσέλιδο είναι πυκνογραμμένο

χωρίς κραυγαλέα γράμματα.

Συνοπτικά, η εφημερίδα έχει έναν κομουνιστικό χαρακτήρα που

είναι σαφής και από το σφυροδρέπανο στον τίτλο. Αναφέρεται

κυρίως αν όχι αποκλειστικά στις θέσεις του ΚΚΕ, κάτι αναμενόμενο

αφού είναι το επίσημο όργανο επικοινωνίας του ΚΚΕ.

25

Η Καθημερινή : Η εφημερίδα αυτή κατ αρχήν ξεχωρίζει για το

μεγαλύτερο μέγεθος της σε σχέση με τις υπόλοιπες εφημερίδες. Στο

πρωτοσέλιδο βρίσκονται περισσότερες ειδήσεις από άλλες

εφημερίδες λόγω του μεγέθους της αλλά και της χρήσης μικρότερης

γραμματοσειράς. Οι δυο φωτογραφίες του πρωτοσέλιδου κεντρίζουν το

ενδιαφέρον με την πρώτη ματιά. Γιατί ως γνωστόν μια εικόνα ισοδυναμεί

με χίλιες λέξεις. Η πρώτη είναι από το νότιο περίβολο του Λευκού Οίκου

όπου οι πρόεδροι ΗΠΑ και Γαλλίας στέκονται προσοχή στην ανάκρουση

των εθνικών ύμνων των δυο χωρών. Η είδηση πάνω από την πανηγυρική

αυτή εικόνα αναφέρει την αποκατάσταση των σχέσεων ΗΠΑ – Γαλλίας,

που είχαν οξυνθεί εξαιτίας του σκανδάλου των υποκλοπών, από μεριάς των

Αμερικανών.

Στη δεύτερη φωτογραφία έχουμε χειραψία του Κύπριου προέδρου Ν.

Αναστασιάδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ν. Έρογλου,

κάτω από τον τίτλο: «Απαρχή μιας επίπονης προσπάθειας για την επίλυση

του Κυπριακού.» Αναφέρεται προφανώς στην ανακίνηση του Κυπριακού

ζητήματος και τη νέα προσπάθεια λύσης.

26

Η είδηση που αναγράφεται με τα μεγαλύτερα γράμματα αφορά τις

ομαδικές απολύσεις και τις σχετικές διαβουλεύσεις της Κυβέρνησης με την

Τρόικα. «Αγκάθι» με την Τρόικα οι ομαδικές απολύσεις είναι το σχόλιο της

εφημερίδας.

Σημαντική θέση στο πρωτοσέλιδο έχι η είδηση σχετικά με την

προκήρυξη που στάλθηκε για τρομοκρατική ενέργεια και σύμφωνα με την

εφημερίδα έχει «άρωμα» Μαζιώτη. Στην ίδια θέση η αναφορά στον Σακκά,

ο οποίος θεωρείται φυγάς απ όταν παραβίασε τους περιοριστικούς όρους

που του είχαν τεθεί αφού κατηγορείται για συμμετοχή σε τρομοκρατική

ομάδα.

Άλλη είδηση με σημαντική θέση στο πρωτοσέλιδο είναι: «Γαλάζιος»

εμφύλιος στον Δήμο Αθηναίων. Αναφέρεται στην διπλή υποψηφιότητα από

το χώρο της ΝΔ, για το Δήμο της Αθήνας.

Μικρότερης προβολής τυχαίνει η είδηση ότι οι Γερμανοί βουλευτές

παίρνουν αύξηση.

Το κύριο σχόλιο της εφημερίδας έχει να κάνει με το «διπλό ρόλο της

Δικαιοσύνης» σύμφωνα με τον Α. Παπαχελά ενώ το κύριο άρθρο έχει να

κάνει με τη μάχη κατά της φοροδιαφυγής.

Στο κάτω δεξιό μέρος υπάρχει μικρή αναφορά στις συνομιλίες Κίνας –

Ταιβάν

Μικρή φωτογραφία πιο κάτω συνοδεύει την αναφορά σε βραδιά

ποίησης στο μικρό Παλλάς.

Στην αριστερή στήλη της εφημερίδας με μικρότερα γράμματα γίνεται

αναφορά σε 11 ειδήσεις και άρθρα που περιλαμβάνει η εφημερίδα στις

εσωτερικές σελίδες.

Προσυμπληρωμένες οι δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2013.

Με την παλιά τιμή διοδίων οι κάτοικοι του Ωροπού. Λίστα Λαγκάρντ. Ολοκλήρωση ελέγχων εντός δυο μηνών.

Μετανάστες. Απόσυρση και επανακατάθεση της τροπολογίας για την κατάργηση δυνατότητας ψήφου των νόμιμων μεταναστών.

Χριστόδουλος Ξηρός. Επισκέψεις μέσα στις φυλακές.

Βρετανία. Φωτογραφία με αναφορά στις πλημύρες. Κύπρος και Τρόικα

Ο θάνατος της Σίρλευ Τέμπλ με μικρή φωτογραφία της γνωστής ηθοποιού.

Τζοτζ Κλούνει και οι αναφορές εκ νέου στα μάρμαρα του

Παρθενώνα. Bitcoin. Προειδοποίηση από την Αρχή Ευρωπαϊκών Τραπεζών για

τους κίνδυνους από τη χρήση εικονικού νομίσματος. Κορρές . Συνεργασία της ελληνικής εταιρείας με την

αμερικανική Aivon

27

Μεγάλο πρωτοσέλιδο με πολλές ειδήσεις. Διακριτικός μάλλον ο

σχολιασμός και σχετικά λίγες οι φωτογραφίες. Αναφορά τόσο σε θέματα

ελληνικά όσο και διεθνή.

Ενδιαφέρον θα είχε η σύγκριση της προβολής ορισμένων θεμάτων, ο

τονισμός ή η υποβάθμιση τους σε σχέση με την «Αυγή». Ας πούμε το θέμα

των διοδίων, ενώ στη μια εφημερίδα είναι κύριο θέμα με σχολιασμό

συγκεκριμένο αντιπολιτευτικό, στην άλλη γίνεται μια πολύ ήπια, τεχνική

αναφορά.

Τέλος το σχήμα που είναι μεγάλο είναι λιγότερο βολικό στην

ανάγνωση, αλλά βολεύει αν θέλεις … να τυλίξεις ή να καλύψεις κάτι

μεγάλο!

28

Συγκλονιστικό άρθρο προ 90 ετών είναι ο κεντρικός τίτλος της

εφημερίδας.

Το κύριο άρθρο της εφημερίδας αναφέρεται … στο παρελθόν. Αυτό

είναι κάτι συνηθισμένο στην ΕΣΤΙΑ αλλά εντελώς πρωτότυπο για τον

ημερήσιο τύπο.

Ο τίτλος που επεξηγεί το κύριο άρθρο είναι: Το κράτος καταδιώκει την

ιδιωτική πρωτοβουλία.

Αριστερά στην εφημερίδα υπάρχει άρθρο με τίτλο: Ανάγκη

ανασύνταξης και δεξιά ένα ακόμα άρθρο με τίτλο : Άρρητο ρητό.

Μια αναφορά στο κυπριακό έχει μικρή θέση στο πρωτοσέλιδο.

Άλλος ένας τίτλος αναφέρεται σε ευρωσκεπτιστικότητα.

Είναι ένα πολύ διακριτικό πρωτοσέλιδο, χωρίς καμία φωτογραφία. Δεν

φαίνεται να ασχολείται με το σύγχρονο τρόπο προώθησης του τύπου. Τα

άρθρα είναι λίγα και τα γράμματα πολύ μικρά. Η γλώσσα της εφημερίδας

είναι η καθαρεύουσα.

Προφανώς η εφημερίδα απευθύνεται σε κάποιο πολύ συγκεκριμένο

κοινό, μάλλον μεγάλης ηλικίας. Αν αυτό αληθεύει γιατί τα γράμματα είναι

τόσο μικρά, όταν οι ηλικιωμένοι έχουν προβλήματα όρασης;

29

Η «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ» είναι μια πολύ ιδιαίτερη εφημερίδα, που αναφέρεται στο παρόν και το μέλλον μέσα από … προφητείες και

μαγικά. Οι κάθε είδους προφητείες «εξηγούν» πολιτικά, κοινωνικά και φυσικά φαινόμενα.

Στο συγκεκριμένο πρωτοσέλιδο κεντρικό θέμα είναι το όραμα

μιας γερόντισσας που «βλέπει» έναν καταστροφικό σεισμό και ολέθριο πόλεμο με την Τουρκία.

Οι λέξεις ΦΟΒΕΡΟ ΟΡΑΜΑ είναι με τεράστια γράμματα και κόκκινο χρώμα.

Προφανώς γίνεται συνειρμός με τον πρόσφατο σεισμό της Κεφαλονιάς , κάτι που έγινε. Εκπλήρωση της μισής προφητείας; Άρα

έχουμε να περιμένουμε και την υπόλοιπη προφητεία να εκπληρωθεί; Μια νέα μεγάλη καταστροφή, ένας ολέθριος πόλεμος…. Ο τρόμος

πουλάει.

30

Στον υπέρτιτλο έχουμε αναφορά στις αποδράσεις τρομοκρατών και μια τρομοκρατική επίθεση που συνέβησαν το τελευταίο διάστημα.

Η αναφορά γίνεται με ειρωνικό σχόλιο εναντίον του υπουργού προστασίας του πολίτη προσωπικά. « Αλωνίζουν τα ένοπλα

αντάρτικα πόλης στην … ασφαλή Αθήνα του Δένδια.

Στο αριστερό τμήμα του πρωτοσέλιδου με μικρότερα γράμματα υπάρχουν :

Προαναγγελία για την κυριακάτικη ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ του επικού έργου, όπως το χαρακτηρίζει η εφημερίδα, ΟΡΦΙΚΑ.

Με το νέο σχέδιο Ανάν που … οραματίζονται Βενιζέλος και Αναστασιάδης ενταφιάζουν την Κυπριακή Δημοκρατία. Και

εδώ οράματα… ΟΤΑΝ ΠΛΗΣΙΑΣΕ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ Τουρκική κορβέτα έγινε

«στόχος» από ελληνικά F-16

και τέλος για τη λίστα Λαγκάρντ: Τελεσίγραφο του οικονομικού

εισαγγελέα στους εφόρους. Σίγουρα η εφημερίδα απευθύνεται σε κάποιο πολύ ειδικό κοινό

και δύσκολα μπαίνει σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη!

31

Η κύρια είδηση της Εspresso αναφέρεται στον τραγουδιστή

Κώστα Μοναχό, ο οποίος μετά από αποχή 10 χρόνων λόγω

προσωπικών προβλημάτων επιστρέφει στον καλλιτεχνικό χώρο χάρη

στον παλαιστή φίλο του Γιώργο Τρομάρα, που χαρακτηρίζεται ως

φύλακας άγγελός του. Στο κέντρο της σελίδας βλέπουμε με πολύ

μεγάλα μαύρα κεφαλαία γράμματα γραμμένη τη φράση “Ο 13ος

άθλος του «Ηρακλή»”. Η είδηση, που πάνω έχει σε κόκκινο πλαίσιο

γραμμένη τη λέξη αποκλειστικό, είναι προφανές πως τραβάει αμέσως

την προσοχή κάποιου. Χρησιμοποιώντας το όνομα Ηρακλής, που

αναφέρεται στο μυθικό αρχαίο ήρωα και προφανώς αποτελεί

λογοπαίγνιο. Αυτόματα γεννιέται ενδιαφέρον από τον πιθανό

αγοραστή για το τι πραγματεύεται η είδηση. Ακριβώς δίπλα υπάρχει

και μια φωτογραφία των δύο ανδρών που φαίνονται να κοιτάζονται

με αγάπη.

Δεξιά στην εφημερίδα αναφέρεται πως η Άννα Δρούζα πρόκειται

να παρουσιάζει εκπομπή στο τηλεοπτικό κανάλι ΣΚΑ’I’.

Στο κάτω μέρος της σελίδας βρίσκονται 3 μικρότερα πλαίσια εκ

των οποίων τα δύο ακριανά αποτελούν διαφημίσεις και

καταλαμβάνουν αρκετό χώρο. Το κεντρικό ωστόσο χωρίζεται σε 3

επιμέρους ειδήσεις. Η πρώτη επεξηγεί την κεντρική είδηση της

εφημερίδας με τη φράση: Πώς καταστράφηκε η καριέρα του

32

«άρχοντα της νύχτας» που ζούσε (μετά τον χωρισμό του) με το παιδί

του χωρίς ρεύμα.

Οι υπόλοιπες δύο αναφέρονται σε δύο ζευγάρια της

δημοσιότητας.

Πάνω δεξιά ακριβώς δίπλα από το όνομα της εφημερίδας

τοποθετείται η είδηση: «Βρέθηκε UFO στην Εύβοια» συνοδευόμενη

από μία σχετική φωτογραφία, όπου μέσα σε κύκλο επισημαίνεται …

το σχετικό φαινόμενο.

Στο κάτω μέρος της σελίδας, με μικρά γράμματα σε ένα

διακριτικό πλαίσιο αναφέρεται: «Άφαντος ο Κώστας Σακκάς, στα

βήματα του Χριστόδουλου Ξηρού.» Είναι η μόνη πολιτική είδηση και

η μόνη είδηση της Εspresso, που βρίσκεται και σε άλλες εφημερίδες.

Τα χρώματα της εφημερίδας είναι ζωντανά και ελκυστικά

(κόκκινο, μαύρο). Το πρωτοσέλιδο περιέχει τόσες ειδήσεις όσες και

φωτογραφίες που τις συνοδεύουν. Τέλος, σε ένα κίτρινο κυκλάκι

βλέπουμε την τιμή της εφημερίδας (1 ευρώ) που είναι αδύνατον να

μην προσέξουμε καθώς βρίσκεται δίπλα στο όνομα της εφημερίδας!

Εν κατακλείδι η εφημερίδα πραγματεύεται επίκαιρα θέματα,

άσχετα όμως στην πλειοψηφία τους με την πολιτική και οικονομική

ζωή της χώρας. Ασχολείται περισσότερο με θέματα σχετικά με τη ζωή

διασήμων και ως μοναδική στο είδος της θα ήταν ανούσιο να

συγκριθεί με κάποια άλλη εφημερίδα. Προφανώς απευθύνεται σ ένα

πολύ ειδικό κοινό.

33

Ανταπόκριση συμμαθητή από την Ουκρανία Vs ΜΜΕ

Καλέσαμε το Σέργιο, μαθητή της Γ΄ λυκείου, που είναι από την

Ουκρανία να μας μιλήσει για τα γεγονότα του Φεβρουαρίου στην

πατρίδα του, όπως τα μαθαίνει από τους δικούς του που ζουν εκεί.

Συγκρίναμε τα όσα μας είπε ένα νέο παιδί με καταγωγή από την

Ουκρανία, που ζει στην Ελλάδα, με όσα τον ίδιο καιρό μεταδίδονταν

από τα ΜΜΕ.

Ένα απ αυτά που μας είπε

και δύσκολα προσπερνάς, είναι

ο θάνατος ενός παιδιού 17

χρονών, που ήταν παιδικός του

φίλος και συμμαθητής στο

διπλανό θρανίο. Ήταν ένας από

τους 88 νεκρούς που

ανακοινώθηκαν επίσημα για το

τριήμερο 21, 22 και 23

Φεβρουαρίου, τους οποίους η αντιπολίτευση τους ανεβάζει σε

περισσότερους από 100.

Ο Σέργιος μας είπε ότι στην

Ουκρανία γίνεται επανάσταση

αυτές τις μέρες. Του είπαμε ότι

εμείς ακούσαμε για έντονες

διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις. Μας

είπε ότι θεωρεί ότι τώρα πια μιλάμε

για επανάσταση.

34

Μας είπε ότι ο λαός ξεσηκώθηκε εναντίον του προέδρου

Γιανουκόβιτς γιατί θέλει να αλλάξει τη ζωή του. Ρωτήσαμε για την

οικονομική κατάσταση στη χώρα και είπε πως είναι άσχημη, πιο

άσχημη από την ελληνική.

Είπε ότι οι διαδηλώσεις ήταν ειρηνικές στην αρχή, αλλά τα ΜΑΤ

όξυναν τα πράγματα και

εμφανίστηκαν και αντίστοιχες

αστυνομικές δυνάμεις από την

Ρωσία. Ότι οι αστυνομικοί δεν

χρησιμοποιούσαν πλαστικές

σφαίρες, όπως λέγεται, αλλά

αληθινές κανονικές σφαίρες.

Ότι υπάρχει τεράστια

παραπληροφόρηση.

Μας είπε ότι με το προηγούμενο καθεστώς ήταν υποχρεωμένοι

να συντάσσονται με τη Ρωσία, κάτι που δεν ήθελε ο κόσμος.

Ρωτήσαμε από ποιο μέρος της Ουκρανίας κατάγεται και μας είπε

ότι είναι από τη δυτική. Αυτά που έλεγε ο

Σέργιος ταίριαζαν με τον τρόπο που,

σύμφωνα με τα ΜΜΕ, αντιλαμβάνονται την

κατάσταση οι άνθρωποι στη δυτική Ουκρανία

σε αντίθεση με εκείνους στην ανατολική, που

πάντα σύμφωνα με τα ΜΜΕ, είναι φιλικά

διακείμενοι στη Ρωσία. Μας είπε ότι η Ουκρανία είναι ένα κράτος

μόλις 20 ετών. Ότι ένα μεγάλο σχετικά τμήμα του πληθυσμού μιλάει

μόνο ρώσικα και 17% είναι Ρώσοι.

Ρωτήσαμε αν όλοι οι διαμαρτυρόμενοι είναι ενωμένοι και τι

γίνεται με τους νεοναζί, που μάθαμε ότι υπάρχουν ανάμεσα στους

ανθρώπους στην πλατεία. Μας

είπε ότι υπάρχει κάτι ανάλογο με

τη Χρυσή Αυγή, αλλά ότι αυτά

που λένε αγγίζουν τα αιτήματα

του λαού. Ότι δεν είναι όλοι οι

διαμαρτυρόμενοι φασίστες και

αυτά που ακούμε είναι

παραπληροφόρηση. Καταλάβαμε

ότι δεν είχε καλή ιδέα και για

την πρώην πρόεδρο Τιμοσένκο, αμφισβήτησε ακόμα και τα

προβλήματα υγείας που έδειχνε να έχει, αφού παρουσιάστηκε σε

αναπηρικό καροτσάκι μετά την αποφυλάκιση της.

35

Του ζητήσαμε να κάνει μια πρόβλεψη αν μπορεί, σχετικά με τις

πιθανότητες να γίνει εμφύλιος, να χωριστεί η Ουκρανία σε δυο

κράτη ή να προσχωρήσει σε μια σφαίρα επιρροής είτε της Ρωσίας,

είτε της Δύσης. Καταλάβαμε ότι θέλει την πατρίδα του ενωμένη και

ελεύθερη όπως κι αν το εννοεί και το θεωρεί εφικτό.

Δεν μας φάνηκε να γνωρίζει ή

να αξιολογεί σοβαρά τον ρόλο της

Ουκρανίας στην αγορά του

φυσικού αερίου και τις

οικονομικές σχέσεις της Ρωσίας με

τη Γερμανία και την Ευρώπη, που

αναγκαστικά περνούν μέσα από το

έδαφος της Ουκρανίας και στα

οποία τα ΜΜΕ δίνουν μεγάλη

σημασία. Μας είπε όμως πως το κίτρινο χρώμα στη σημαία

συμβολίζει το σιτάρι από το οποίο μπορεί να είναι πλούσια η

Ουκρανία.

Δεν έκανε καμιά αναφορά στην είδηση ότι και οι

αντιπολιτευόμενοι χρησιμοποιούν σφαίρες, που μάθαμε από τα ΜΜΕ

και δικαιολογούν τους νεκρούς αστυνομικούς από σφαίρες. Δεν μας

φάνηκε να τον ενδιαφέρει πολύ τι διαφορές ή ομοιότητες έχει το

πλήθος των διαμαρτυρόμενων κι αν τυχόν κάποιοι

πιθανά υποκινούνται από κάποια συμφέροντα.

Έδειχνε να θεωρεί τα γεγονότα ένα γνήσιο

ξέσπασμα μιας καθολικής οργής απέναντι σ ένα

πολιτικό σύστημα κινούμενο από τη Ρωσία, που

δυναστεύει τη ζωή των ανθρώπων της Ουκρανίας. Μας είπε ότι η

Μόσχα κάνει ένα πόλεμο επικοινωνιακό εναντίον της Ουκρανίας και

παραπληροφορεί ον κόσμο. Δεν έκανε καμιά αναφορά στις δηλώσεις

της Γερμανίας, της Βρετανίας ή των ΗΠΑ.

Για μας ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία.

Όχι γιατί μπορούμε να πούμε ότι

γνωρίζουμε, μετά από αυτό, τι

γίνεται στην Ουκρανία και το

διεθνές περιβάλλον, αλλά γιατί

είχαμε μια ευκαιρία να συγκρίνουμε

τις ειδήσεις των ΜΜΕ με την άμεση

πληροφόρηση από ένα συμμαθητή

μας, που με κάποιο τρόπο

εμπλέκεται σε όλο αυτό.

36

Το παιδί μίλαγε για τον τόπο του και τους δικούς του ανθρώπους,

με ένα γνήσιο ενδιαφέρον που κανένας από μας δεν βρήκε λόγο να

αμφισβητήσει. Καταλάβαμε

και την ανησυχία του και

τη λύπη του αλλά και την

αισιοδοξία του ότι τα

πράγματα μπορεί να

αλλάξουν. Καταλάβαμε ότι

δίνει στην όλη υπόθεση

μεγαλύτερες διαστάσεις από

εμάς, που τα βλέπουμε από

μακριά και μας φαίνονται

σαν μια ακόμα μεγάλη

ένταση σε μια κάποια γωνιά της γης, όχι ακριβώς δίπλα μας.

Εκείνος έχει προσδοκίες , ενδιαφέρον μεγάλη έννοια για όλα

αυτό, όπως είναι φυσικό.

Παρ όλο το ενδιαφέρον του και την άμεση

πληροφόρηση, δεν είμαστε σίγουροι ότι έχει

τη σωστή εικόνα. Μπορεί να την έχει, μπορεί

και όχι. Είναι μέσα στο πλάνο και δεν μπορεί

να έχει την αμεροληψία που έχει κάποιος απ

έξω, ο οποίος πάλι δεν έχει το γνήσιο

ενδιαφέρον και τις άμεσες επιπτώσεις που

ζουν αυτοί που είναι μέσα.

Σίγουρα μάθαμε πολλά για τον τρόπο μετάδοσης της είδησης και

την αξιοπιστία των ειδήσεων απ όπου κι αν προέρχονται.

Η αλήθεια είναι μια δύσκολή

υπόθεση όπως και η ζωή. Δύσκολη

και ενδιαφέρουσα. Ο καθένας έχει τη

δική του αλήθεια και τη δική του ζωή,

παρ όλα αυτά υπάρχουν πράγματα

που αγγίζουν όλους μας και μας

ενώνουν.

37

ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ.ΑΛΗΘΕΙΑ Η ΨΕΜΑ

Μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις, όπως λέμε συχνά.

Είναι όμως σίγουρα αλήθεια ότι βλέπουν τα μάτια μας στα ρεπορτάζ;

Η εικόνα μπορεί να παραπλανά πολύ πιο αποτελεσματικά από το

λόγο.

Φανταζόμαστε έναν τσοπερά

να αλωνίζει τους δρόμους, αλλά….

Το μοντάζ είναι ο πιο απλός τρόπος παραπλάνησης.

Μοντάζ

αποκαλύπτει …

τον πρόεδρο

Ομπάμα και τη

Χίλαρι Κλίντον

να … τα πίνουν

38

Χωρίς μοντάζ, απλά με την κατάλληλη σκηνοθεσία

… δείχνεις να ξαπλώνεις στα σύννεφα.

Τα μαλιά … γίνονται μούσια

39

Ούτε μοντάζ ούτε σκηνοθεσία απλά … λάθος συνειρμός.

Σε διάλειμμα των γυρισμάτων της γνωστής σειράς «Ο Χριστός

από τη Ναζαρέτ», ο σκηνοθέτης κερνάει ένα ποτό και ένα τσιγάρο

τον πρωταγωνιστή.

Η τέχνη σχολιάζει

το φαίνεσθαι

και το είναι.

Μια πόλη

φτιαγμένη

από σκουπίδια.

40

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΕΣ

Η γελοιογραφία μπορεί να είναι ένας πολύ άμεσος και

αποτελεσματικός σχολιασμός της επικαιρότητας.

Από την Ελληνική επικαιρότητα

Σχολιασμός της άσχημης κατάστασης που δημιουργήθηκε στην

Αθήνα με την αιθαλομίχλη, λόγω της χρήσης άλλων πηγών

θέρμανσης εκτός του πετρελαίου, επειδή η τιμή του αυξήθηκε, με

την εξομοίωση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης.

41

Εξαιρετικός σχολιασμός της είδησης του θανάτου ενός κοριτσιού

στη Θεσσαλονίκη από αναθυμιάσεις από το μαγκάλι.

Το σκίτσο μιλάει από μόνο του, δεν χρειάζεται επεξηγηματικό

σχόλιο. Είναι αφαιρετικό και πολύ περιεκτικό.

Η Ελλάδα ένα απειλητικό σύννεφο καπνού, ένα άδειο δωμάτιο και

το άσπρο φόρεμα, που ντύνουν τα νεκρά κορίτσια, κρεμασμένο στον

τοίχο.

Ένα σκηνικό θανάτου άμεσο και σοκαριστηκό μέσα από την

απλότητα του σκίτσου.

42

Σχολιασμός για το «πόθεν έσχες» των βουλευτών.

Η Βουλή μια ζυγαριά που δείχνει το μεγάλο εισόδημα των

βουλευτών, που σύμφωνα με το σχόλιο, δεν μπορεί εύκολα να

εξηγηθεί και δεν αναφέρεται ποτέ το πόθεν αλλά μόνο τα

περιουσιακά στοιχεία.

Σχολιασμός με λογοπαίγνια

για το σκάνδαλο των Μη

Κυβερνητικών Οργανώσεων.

43

Η γελοιογραφία προσφέρεται περισσότερο για αντιπολίτευση παρά

για συμπολίτευση.

Εδώ η συμφωνία της Κυβέρνησης με την Τρόικα «συμπιέζει» τον

πολίτη.

Ο σκιτσογράφος θεωρεί ότι η προσπάθεια του Προέδρου της

Δημοκρατίας με τον ομόλογό του της Γερμανίας, για την

αποπληρωμή του κατοχικού δανείου απέβη άκαρπη και αντί γι αυτή

η δήλωση αναφέρεται στα μάρμαρα του Παρθενώνα. «Άλλα λόγια ν

αγαπιόμαστε».

44

Η είδηση και το φωτογραφικό ρεπορτάζ:

Οι αστυνομικές δυνάμεις δεν είχαν λουκέτο μαζί τους και «κλείδωσαν»

την πύλη της ΕΡΤ με χειροπέδες.

Ο σχολιασμός του γελοιογράφου για αυτό το θέμα:

45

Η είδηση και το φωτογραφικό ρεπορτάζ.

Η Ραχήλ Μακρή στα κάγκελα και η Ζωή Κωνσταντοπούλου καλούσε

σε βοήθεια έξω από την ΕΡΤ.

Το σκίτσο του Δημήτρη Χατζόπουλου που απεικονίζει την Ζωή

Κωνσταντοπούλου και την Ραχήλ Μακρή να κάνουν pole dancing

στις κεραίες της ΕΡΤ προκάλεσε μεγάλη αντίδραση.

46

Η εφημερίδα «Αυγή» έκανε λόγο για «εξευτελισμό» και

«ξεπεσμό» του γνωστού σκιτσογράφου.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών κάλεσε

σχολιαστές και σκιτσογράφους να σταματήσουν την «σεξιστική

χυδαιότητα» των τελευταίων ημερών και να αντιμετωπίζουν «ισότιμα

τους πολίτες, χωρίς διακρίσεις εθνικής καταγωγής, φύλου, φυλής,

θρησκείας, πολιτικών φρονημάτων, οικονομικής κατάστασης και

κοινωνικής θέσης».

Η απάντηση του σκιτσογράφου στα «ΝΕΑ»

Επιπρόσθετα, η ΠΟΕΣΥ ζήτησε «να γίνεται σεβαστή η

προσωπικότητα, η αξιοπρέπεια και το απαραβίαστο της ιδιωτικής

ζωής του ανθρώπου και του πολίτη. Μόνο όταν το επιτάσσει το

δικαίωμα της πληροφόρησης μπορεί να χρησιμοποιεί, πάντοτε με

τρόπο υπεύθυνο, στοιχεία από την ιδιωτική ζωή προσώπων που

ασκούν δημόσιο λειτούργημα ή έχουν στην κοινωνία ιδιαίτερη θέση

και ισχύ και υπόκεινται στον κοινωνικό έλεγχο».

47

Κι ένα σχόλιο για τον σκιτσογράφο προσομοιώνοντας το στυλ του

στο σκίτσο, υπενίσεται ότι ο σκιτσογράφος είναι φερέφωνο του

εκδότικού οίκου.

Άλλο ένα ανάλογο σχόλιο για τα ΜΜΕ

48

Σχολιασμός των πολιτικών κομμάτων.

Η σβάστικα η εικόνα του Χίτλερ υπογραμμίζουν το φιλοναζιστικό

προφίλ της «Χρυσής Αυγής» και αποδομούν τα επιχειρήματα. Η

ανορθογραφία υπογραμμίζει το σχολιασμό για το χαμηλό μορφωτικό

επίπεδο επίπεδο των ψηφοφόρων αλλά και βουλευτών της «Χρυσής

Αυγής». Στη γωνία κάτω η αδύναμη παρουσία του κόμματος της

«Δημοκρατικής Αριστεράς»

Το σύμβολο του ΠΑΣΟΚ, σχηματισμένο με φύλλα και καρπό

ελιάς. Σχόλιο που υπαινίσσεται ότι το κόμμα «Ελιά» είναι «ΠΑΣΟΚ»

καμουφλαρισμένο

49

Σχολιασμός για την ειδυλλιακή εικόνα με την οποία παρουσιάζεται

από μέρους του πολιτικού κόσμου η δύσκολη πραγματικότητα της

Ελληνικής κοινωνίας προεκλογικά.

Σχολιασμός της ζοφερής κατάστασης με τους μετανάστες στο Αιγαίο

.

50

Σχολιασμός του εισιτηρίου των 5 ευρώ για τις εξετάσεις στα

δημόσια ιατρεία. Λογοπαίγνιο : Δεν έχεις τίποτα. Όχι γιατί είσαι υγιής

αλλά γιατί δεν έχεις χρήματα.

Περικοπές στην υγεία

51

Εύγλωττος σχολιασμός της αντιμετώπισης του προβλήματος

της ελληνικής οικονομίας από τη Γερμανία.

52

Αναφορά στην άποψη ότι το έλλειμμα του Νότου της

Ευρώπης είναι το πλεόνασμα του Βορρά και κυρίως της Γερμανίας.

Σαφής υπαινιγμός για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

53

Μερικά από τα πολλά σκίτσα που ανέβηκαν στο διαδίκτυο σε σχέση

με την απόφαση Ερτογάν να απαγορεύσει το twitter.

Σχολιασμός της στάσης της διεθνούς κοινότητας απέναντι στην

Ουκρανία

54

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ

Σύνταγμα είναι ο θεμελιώδης νόμος που συντάσσει την πολιτεία.

Το Σύνταγμα καθορίζει τη μορφή του πολιτεύματος, προβλέπει και

κατοχυρώνει θεσμούς που λειτουργούν ως εγγυήσεις για την

προστασία του πολιτεύματος και της λαϊκής κυριαρχίας, όπως είναι:

Η λειτουργία των πολιτικών κομμάτων.

Η κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των

πολιτών.

Η υποχρέωση όλων των Ελλήνων «να αντιστέκονται με

κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να καταλύσει το

Σύνταγμα με τη βία».

Η διάταξη αυτή του άρθρου 120 παρ. 4 Σ. απευθύνεται σε

όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία,

την ιδιότητα. Ο λαός, ο πραγματικός φορέας κάθε εξουσίας,

ανακηρύσσεται σε πολιτειακό όργανο υπεράσπισης του

Συντάγματος και της μορφής του πολιτεύματος.

Ο ορισμός των θεμελιωδών αρχών που ρυθμίζουν την

κοινωνική συμβίωση (π.χ. δημοκρατική αρχή, κοινωνικό

κράτος δικαίου).

Το Σύνταγμα αποτελεί τον αναγκαίο όρο ύπαρξης όλων των

υπόλοιπων κανόνων δικαίου. Σε αυτό ορίζονται τα όργανα που

εκδίδουν τους νόμους, καθώς και η διαδικασία θέσπισής τους.

Το Σύνταγμα υπέρκειται των υπολοίπων κανόνων δικαίου και δεν

μπορεί να θιγεί από καμία απόφαση ή πράξη των κρατικών οργάνων.

Όλα τα όργανα του κράτους είναι υποχρεωμένα να ερμηνεύουν τους

νόμους βάσει των ρυθμίσεων του Συντάγματος.

Και η νομοθετική λειτουργία, η ψήφιση δηλαδή ενός νόμου από

τη Βουλή, πρέπει να «συντάσσεται» προς το Σύνταγμα.

Για να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα, πρέπει να ακολουθηθεί

διαφορετική διαδικασία, δυσκολότερη και πιο περίπλοκη από αυτήν

που ακολουθείται για τη μεταβολή, τροποποίηση των κοινών νόμων.

Υπάρχουν, για παράδειγμα, διατάξεις του Συντάγματος που δεν

μπορούν να αναθεωρηθούν, όπως αυτές που καθορίζουν τη βάση και

τη μορφή του πολιτεύματος ως προεδρευόμενης κοινοβουλευτικής

δημοκρατίας.

55

«Η πολιτεία οργανώνεται για να δρα, για να λειτουργεί. Οι

οργανωτικές προβλέψεις του Συντάγματος αποτελούν το πλαίσιο

όπου αναπτύσσεται η ουσιαστική δράση της πολιτείας: η νομοθεσία,

η κυβερνητική λειτουργία, η διοικητική λειτουργία, η δικαιοδοτική

λειτουργία και οι λειτουργίες της κοινωνίας» (Δ. Θ. Τσάτσος, 1993).

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι το ανώτατο πολιτειακό

αξίωμα. Είναι αρχηγός του κράτους και ρυθμιστής του πολιτεύματος.

Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι οι αρμοδιότητές του που

προβλέπονται από το Σύνταγμα «θέτουν σε λειτουργία» το

πολίτευμα.

Οι χειρισμοί του χαρακτηρίζονται από πολιτική ουδετερότητα,

είναι δηλαδή ανεξάρτητοι από κομματικές γραμμές και τοποθετήσεις.

Το λογότυπο της Προεδρίας της Ελληνικής

Δημοκρατίας

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει, μεταξύ άλλων, και τις εξής

αρμοδιότητες:

Εκπροσωπεί διεθνώς την Ελληνική Πολιτεία, κηρύσσει

πόλεμο, συνομολογεί συνθήκες ειρήνης, συμμαχίας,

οικονομικής συνεργασίας και συμμετοχής σε διεθνείς

οργανισμούς ή ενώσεις και τις ανακοινώνει στη Βουλή, με

τις αναγκαίες διασαφήσεις, όταν το συμφέρον και η

ασφάλεια του Κράτους το επιτρέπουν.

Εκπροσωπεί διεθνώς την Ελληνική Πολιτεία, κηρύσσει

πόλεμο, συνομολογεί συνθήκες ειρήνης, συμμαχίας,

οικονομικής συνεργασίας και συμμετοχής σε διεθνείς

οργανισμούς ή ενώσεις και τις ανακοινώνει στη Βουλή, με

τις αναγκαίες διασαφήσεις, όταν το συμφέρον και η

ασφάλεια του Κράτους το επιτρέπουν.

Κηρύσσει αυτοπροσώπως ή δια του Πρωθυπουργού την

έναρξη και λήξη κάθε βουλευτικής περιόδου.

Διορίζει και παύει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του,

διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Κυβέρνησης και τους

Υφυπουργούς.

56

Απαλλάσσει από τα καθήκοντά της την Κυβέρνηση, αν αυτή

παραιτηθεί ή αν η Βουλή αποσύρει την εμπιστοσύνη της σε

αυτή.

Απευθύνει διαγγέλματα σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις

μετά από σύμφωνη γνώμη του Πρωθυπουργού.

Έχει δικαίωμα αιτιολογημένης αναπομπής ψηφισμένου

νόμου στη Βουλή. Αν, δηλαδή, διαπιστώσει ότι κατά την

ψήφιση του νόμου δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη από το

Σύνταγμα διαδικασία, έχει δικαίωμα μέσα σε προθεσμία

ενός μηνός να αναπέμψει το νόμο για εκ νέου ψήφιση από

τη Βουλή.

Γενικώς πάντως, καμία πράξη του ΠτΔ δεν ισχύει ούτε εκτελείται

χωρίς την προσυπογραφή του αρμόδιου Υπουργού (ή, κατά

περίπτωση, του Πρωθυπουργού ή του Υπουργικού Συμβουλίου),

εκτός από κάποιες εξαιρέσεις που προβλέπει το άρθρο 35 παρ. 2

Συντάγματος (π.χ. τον διορισμό Πρωθυπουργού).

Επομένως οι ουσιαστικές αρμοδιότητες του ΠτΔ είναι πολύ

περιορισμένες και ο ρόλος του, ως αρχηγού του κράτους, είναι

περισσότερο συμβολικός παρά ουσιαστικός.

57

Αρκετό ενδιαφέρον έχει ο τρόπος εκλογής του ΠτΔ. Εκλέγεται

από τη Βουλή για περίοδο πέντε ετών (άρθρο 30 του Συντάγματος).

ΠτΔ μπορεί να εκλεγεί κάθε Έλληνας πολίτης που απέκτησε την

ελληνική ιθαγένεια τουλάχιστον πέντε χρόνια πριν από την ημέρα

εκλογής, έχει από πατέρα ή μητέρα ελληνική καταγωγή, έχει

συμπληρώσει το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του και έχει το

δικαίωμα ψήφου (άρθρο 31 του Συντάγματος).

1. H εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Bουλή

γίνεται με ονομαστική ψηφοφορία και σε ειδική συνεδρίαση, που

συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Bουλής έναν τουλάχιστο μήνα

πριν λήξει η θητεία του εν ενεργεία Προέδρου της Δημοκρατίας,

κατά τα οριζόμενα στον Kανονισμό της Bουλής.

2. H εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται σε κάθε

περίπτωση για πλήρη θητεία.

3. Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται εκείνος που

συγκέντρωσε την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού

αριθμού των βουλευτών. Aν δεν συγκεντρωθεί η πλειοψηφία αυτή,

η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες.

Aν δεν επιτευχθεί ούτε στη δεύτερη ψηφοφορία η οριζόμενη

πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά ύστερα

από πέντε ημέρες, οπότε εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας

εκείνος που συγκέντρωσε την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του

όλου αριθμού των βουλευτών.

4. Aν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη

αυτή πλειοψηφία, η Bουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες από την

ψηφοφορία, και προκηρύσσεται εκλογή για ανάδειξη νέας Βουλης.

58

H Bουλή που αναδεικνύεται από τις νέες εκλογές, αμέσως μόλις

συγκροτηθεί σε σώμα, εκλέγει με ονομαστική ψηφοφορία Πρόεδρο

της Δημοκρατίας με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου

αριθμού των βουλευτών.

Aν δεν επιτευχθεί η πλειοψηφία αυτή, η ψηφοφορία

επαναλαμβάνεται μέσα σε πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της

Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του

όλου αριθμού των βουλευτών. Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η

πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ακόμη μία φορά,

ύστερα από πέντε ημέρες, μεταξύ των δύο προσώπων που

πλειοψήφησαν και θεωρείται ότι έχει εκλεγεί Πρόεδρος της

Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία.

Η όλη διαδικασία για την εκλογή Πρόεδρου της Δημοκρατίας έχει

σκοπό την ανάδειξη ενός προσώπου που να είναι σημείο αναφοράς

για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο των Ελλήνων. Στη μέχρι τώρα

λειτουργία του πολιτεύματος μετά την μεταπολίτευση είχαμε

κυρίαρχο ένα δικομματισμό, με εναλλαγή στην εξουσία πότε της

Νέας Δημοκρατίας και πότε του ΠΑΣΟΚ. Αυτό φαίνεται να είχε

επίδραση στο πρόσωπο που επιλέχτηκε κάθε φορά για ΠτΔ.

Παρατηρήσαμε ότι τις περισσότερες φορές αναδείχτηκε πρόσωπο

που πολιτικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι ανήκε στο κόμμα που

ήταν αξιωματική αντιπολίτευση και όχι στο κόμμα που είχε την

πλειοψηφία στη Βουλή. Αυτό δείχνει παράλογο από πρώτη άποψη

όμως μια προσεκτικότερη ματιά

Στην πράξη, αυτό που έχουμε παρατηρήσει

Από το 1974 έως σήμερα έχουν εκλεγεί από τη Βουλή στο

προεδρικό αξίωμα οι Μιχαήλ Στασινόπουλος, Κωνσταντίνος

Τσάτσος, Κωνσταντίνος Καραμανλής, Χρήστος Σαρτζετάκης, Κωστής

Στεφανόπουλος και Κάρολος Παπούλιας.

59

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΒΟΥΛΗ

Το θεσμικό όργανο που κατά κύριο λόγο εκφράζει τη λαϊκή

κυριαρχία είναι η Βουλή. Η Βουλή αποτελείται από 300 βουλευτές.

Δρα εν ονόματι του Εκλογικού Σώματος, με την ψήφο του οποίου

εκλέγεται. Η ομαλή και αποτελεσματική διεξαγωγή των εργασιών της

Βουλής έχει ιδιαίτερη σημασία για τη λειτουργία του πολιτεύματος.

Το Σύνταγμα θεσπίζει τους βασικούς κανόνες οργάνωσης και

λειτουργίας της Βουλής που εξειδικεύονται και συμπληρώνονται από

τον Κανονισμό της Βουλής.

Το έργο της Βουλής κατανέμεται στις Επιτροπές της, οι οποίες

συγκροτούνται από βουλευτές και αναλαμβάνουν συγκεκριμένο έργο

π.χ. κοινοβουλευτικές επιτροπές για μορφωτικές, οικονομικές,

κοινωνικές υποθέσεις κ.ά., εξεταστικές επιτροπές, επιτροπές εθνικών

θεμάτων, εσωτερικών θεμάτων της Βουλής, επιτροπές διεθνών

σχέσεων κ.ά.

Η λειτουργία της Βουλής είναι δημόσια. Κάθε πολίτης μπορεί να

παρακολουθήσει ως ακροατής τις συνεδριάσεις της, οι οποίες

άλλωστε αναμεταδίδονται από το τηλεοπτικό κανάλι και την

ιστοσελίδα της Βουλής.

Οι αρμοδιότητες της Βουλής κατά κύριο λόγο διακρίνονται σε:

α) Νομοθετικές (π.χ. ψήφιση νόμων, ψήφιση του προϋπολογισμού,

αναθεώρηση του Συντάγματος, επικύρωση διεθνών συμβάσεων).

β) Κοινοβουλευτικού ελέγχου (π.χ. επίκαιρος κοινοβουλευτικός

έλεγχος, συζήτηση προ ημερησίας διατάξεως για εθνικά θέματα ή

γενικότερου ενδιαφέροντος κ.ά.).

γ) Δικαστικές (π.χ. παροχή άδειας για ποινική δίωξη βουλευτή,

άσκηση ποινικής δίωξης κατά Υπουργού ή Υφυπουργού).

δ) Άλλες αρμοδιότητες, όπως η εκλογή του Προέδρου της

Δημοκρατίας, η απόφαση για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για κρίσιμο

εθνικό θέμα κ.ά. Η νομοθετική λειτουργία

60

Η νομοθετική λειτουργία ασκείται από τη Βουλή και τον Πρόεδρο

της Δημοκρατίας (ΠτΔ). Η Βουλή συμπράττει με τον ΠτΔ και θεσπίζει

κανόνες δικαίου, κατά την τυπική διαδικασία που ορίζει το Σύνταγμα.

Οι κανόνες δικαίου που ψηφίζονται με τον τρόπο αυτό ονομάζονται

τυπικοί νόμοι.

Πώς ψηφίζει η Βουλή τους νόμους; Παρακάτω παρατίθεται

σχηματικά η τακτική διαδικασία ψήφισης ενός τυπικού νόμου:

61

Η συζήτηση του νομοσχεδίου ή της πρότασης νόμου διεξάγεται

στη Βουλή με προφορική εισήγηση του αρμόδιου Υπουργού (ή του

Βουλευτή) και των Εισηγητών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής που

το επεξεργάστηκε.

Η συζήτηση περιλαμβάνει τρία στάδια: στο πρώτο στάδιο, ο

αρμόδιος Υπουργός που καταθέτει το νομοσχέδιο αναπτύσσει τον

σκοπό και το περιεχόμενό του και προσπαθεί να πείσει για την

αναγκαιότητα ψήφισής του. Ακολουθούν οι ομιλητές που προτείνουν

επιχειρήματα υπέρ ή κατά της ψήφισής του. Μετά τη συζήτηση

ακολουθεί ψηφοφορία και αρχίζει η συζήτηση και η ψήφιση κάθε

άρθρου χωριστά, καθώς και συζήτηση για τυχόν τροπολογίες. Στο

τελευταίο στάδιο γίνεται συζήτηση και ψήφιση του νομοθετήματος

στο σύνολό του. Η Βουλή το εγκρίνει (ή το απορρίπτει), έτσι όπως

διαμορφώθηκε μετά τη συζήτηση και την ψήφιση κατ’ άρθρο. Το

κείμενο του νομοσχεδίου ή της πρότασης νόμου, όπως ψηφίζεται

τελικά στο σύνολό του, καταχωρίζεται στα πρακτικά της Βουλής.

Ένα θέμα που συχνά συζητείται είναι κατά πόσο ένας βουλευτής

είναι υποχρεωμένος να συμφωνεί και να συντάσσεται με την

«γραμμή» του κόμματός του ή είναι ελεύθερος άλλοτε να συμφωνεί

κι άλλοτε να διαφωνεί.

Αν όλοι οι βουλευτές είναι υποχρεωμένοι να συμφωνούν σε όλα

με το κόμμα στο οποίο ανήκουν γιατί βγάζουμε 300 και όχι μόνο 10;

Αν πάλι ένας βουλευτής διαφωνεί με τις βασικές θέσεις του κόμματος

γιατί εκλέχτηκε και βρίσκεται σ αυτό το κόμμα;

62

Μέσα στο διάστημα ενός μηνός, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

(ΠτΔ) εκδίδει τον νόμο. Για να το κάνει αυτό α) πιστοποιεί τη

γνησιότητα του νόμου, ελέγχει δηλαδή αν όντως αυτό είναι το

κείμενο που ψήφισε η Βουλή και β) ελέγχει αν τηρήθηκε η

προβλεπόμενη από το Σύνταγμα διαδικασία. Με την έκδοση, ο νόμος

καθίσταται ισχύον δίκαιο. Αποτελέσματα όμως παράγει μόνον

εφόσον δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΕτΚ).

Δημοσίευση είναι η εντολή που δίνει ο ΠτΔ για να καταχωριστεί ο

νόμος στην ΕτΚ.

Στην τελευταία διάταξη του νόμου ορίζεται συνήθως από πότε

αρχίζει η ισχύς του. Αν δεν ορίζεται, τότε η ισχύς του νόμου αρχίζει

δέκα ημέρες μετά από τη δημοσίευσή του στην ΕτΚ.

Η δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως

(ΕτΚ) γίνεται για να λάβουν γνώση οι πολίτες. Γενικώς ισχύει ότι

«άγνοια νόμου δεν συγχωρείται». Οι πολίτες πρέπει να γνωρίζουν

τους νόμους και να ρυθμίζουν τη δράση τους σύμφωνα με αυτούς.

Δεν είναι βέβαια δυνατόν να γνωρίζει κάποιος όλους τους νόμους

που ισχύουν σε μια πολιτεία, ιδίως αν σκεφτούμε την πολυνομία που

επικρατεί. Τι θα γινόταν όμως αν κάθε ένας που παρανομούσε

επικαλείτο άγνοια νόμου;

Κατά κανόνα οι νόμοι θέτουν τα γενικά και μόνο πλαίσια

ρύθμισης ενός θέματος. Για την πλήρη εφαρμογή όμως αυτών στη

πράξη απαιτείται και ακολουθείται συνήθως η έκδοση ιδιαίτερης

πράξης που ρυθμίζει τα επί μέρους θέματα εντός των πλαισίων των

νόμων. Αυτές οι επιμέρους πράξεις της Πολιτείας είναι τα Διατάγματα

και οι Υπουργικές Αποφάσεις.

63

Ιεράρχηση κανόνων

Μεταξύ των κανόνων δικαίου, από πλευράς ισχύος υπάρχει

αυστηρή ιεράρχηση.

Επικεφαλής όλων, όπως αναφέραμε ήδη, είναι το Σύνταγμα, ο

θεμελιώδης νόμος, στο περιεχόμενο του οποίου θα πρέπει να

συμφωνούν όλες οι λοιπές γραπτές πηγές του δικαίου.

Ακολουθούν οι Διεθνείς συμβάσεις και το Διεθνές Δίκαιο που

έχει υπογράψει η χώρα μας με άλλα κράτη και διεθνείς

θεσμούς.

Ακολουθεί ο τυπικός Νόμος,

το Προεδρικό Διάταγμα,

πράξη Υπουργικού Συμβουλίου,

η Υπουργική Απόφαση.

Για τη κατάργηση μιας πράξης της Πολιτείας απαιτείται η έκδοση

πράξης της ίδιας ή μεγαλύτερης τυπικής ισχύος.

64

Όλα τα ελληνικά δικαστήρια, όλων των βαθμίδων, ελέγχουν, αν

ο νόμος που πρόκειται να εφαρμόσουν σε κάθε συγκεκριμένη

περίπτωση συμφωνεί με το Σύνταγμα, τόσο ως προς τη διαδικασία

παραγωγής του, όσο και ως προς το περιεχόμενό του. Η διαδικασία

αυτή ονομάζεται έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων.

Τα δικαστήρια είναι υποχρεωμένα να μην εφαρμόζουν έναν νόμο

όταν κρίνουν ότι είναι αντισυνταγματικός. Η απόφαση πάντως ενός

δικαστηρίου περί αντισυνταγματικότητας ενός νόμου αφορά μόνο τη

συγκεκριμένη υπόθεση που δικάζεται ενώπιον του. Τα άλλα

δικαστήρια δεν δεσμεύονται. Ούτε ο νόμος καταργείται. Η απόφαση

ενός δικαστηρίου περί αντισυνταγματικότητας ενός νόμου δηλώνει

την ανάγκη αλλαγής του νόμου αυτού από τη Βουλή. Έτσι, ο νόμος

εξακολουθεί να ισχύει, ώσπου να ψηφιστεί από τη Βουλή

καινούργιος νόμος που να καταργεί τον αντισυνταγματικό.

Έλεγχος συνταγματικότητας ενός νόμου γίνεται και πριν από την

ψήφισή του (προληπτικός έλεγχος). Ο προληπτικός έλεγχος ασκείται

από τη Βουλή. Επίσης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει δικαίωμα

αναπομπής του νόμου στη Βουλή: αν, δηλαδή, διαπιστώσει ότι κατά

την ψήφιση του νόμου δεν τηρήθηκε η προβλεπόμενη από το

Σύνταγμα διαδικασία, αναπέμπει τον νόμο για εκ νέου ψήφιση από

τη Βουλή.

65

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΛΗΤΟΥΡΓΙΑ

ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Κυβέρνηση είναι το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελούν

ο Πρωθυπουργός, οι Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης, οι Υπουργοί,

οι Αναπληρωτές Υπουργοί, οι Υπουργοί Επικρατείας.

Οι Υφυπουργοί κατά το άρθρο 81 του Συντάγματος αποτελούν μέλη

του Υπουργικού Συμβουλίου.

Η Κυβέρνηση ασκεί τις αρμοδιότητές της ως ενιαίο και συλλογικό

όργανο. Ο Πρωθυπουργός προΐσταται του Υπουργικού Συμβουλίου.

Για να λειτουργεί νομίμως η Κυβέρνηση, πρέπει καθ’ όλη τη διάρκεια

της θητείας της να περιβάλλεται από την εμπιστοσύνη της Βουλής.

Ειδικότερα:

α) Μετά τις εκλογές, ο Πρόεδρος της Βουλής ανακοινώνει στον

Πρόεδρο της Δημοκρατίας το αποτέλεσμα. Αν το πρώτο κόμμα που

κέρδισε τις εκλογές, έχει απόλυτη πλειοψηφία των κοινοβουλευτικών

εδρών (>151 βουλευτές), ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει

Πρωθυπουργό τον αρχηγό του κόμματος. Πρωθυπουργός διορίζεται

το πρόσωπο, το οποίο, κατά τεκμήριο, θα υποστηριχθεί από την

απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών στην επόμενη φάση της

διαδικασίας.

β) Ο Πρωθυπουργός ορκίζεται και σχηματίζει Κυβέρνηση. Έχει

δικαίωμα να διαλέξει για υπουργό ή υφυπουργό όποιον αυτός

κρίνει. Μέσα σε δεκαπέντε ημέρες υποχρεούται να ζητήσει ψήφο

εμπιστοσύνης από τη Βουλή.

66

Η Κυβέρνηση αναλαμβάνει τα καθήκοντά της όταν από την

ψηφοφορία προκύψει ότι έχει λάβει την απόλυτη πλειοψηφία των

θετικών ψήφων των βουλευτών.

Στην περίπτωση που κανένα κόμμα δεν έχει εξασφαλίσει την

απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στη Βουλή το Σύνταγμα προβλέπει

τις διαδικασίες που οφείλει να ακολουθήσει ο Πρόεδρος της

Δημοκρατίας. Πρόκειται για μια σειρά ανάθεσης διερευνητικών

εντολών για σχηματισμό Κυβέρνησης στους αρχηγούς των πολιτικών

κομμάτων που εκπροσωπούνται στη Βουλή. Αν οι διερευνητικές

εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο ΠτΔ καλεί τους αρχηγούς των

κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Κυβέρνησης

που να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, επιδιώκει τον σχηματισμό

Κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια

εκλογών. Σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του

Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού

Συνεδρίου τον σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης

αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή (άρθρο

37 παρ. 3 Συντάγματος).

67

Υπάρχει περίπτωση η Βουλή να άρει την εμπιστοσύνη της προς

την Κυβέρνηση. Ο τρόπος με τον οποίο αίρεται η εμπιστοσύνη της

Βουλής προς την Κυβέρνηση είναι η πρόταση δυσπιστίας. Μπορεί να

στρέφεται κατά μεμονωμένου Υπουργού ή κατά της Κυβέρνησης στο

σύνολό της.

Αν η πρόταση δυσπιστίας γίνει δεκτή, η Βουλή αποσύρει την

εμπιστοσύνη της από την Κυβέρνηση, οπότε η Κυβέρνηση χάνει τη

δημοκρατική της νομιμοποίηση. Ο ΠτΔ την απαλλάσσει από τα

καθήκοντά της και αναθέτει διερευνητική εντολή για προσπάθεια

σχηματισμού Κυβέρνησης στους αρχηγούς των επόμενων σε

κοινοβουλευτική δύναμη κομμάτων. Αν οι προσπάθειες σχηματισμού

Κυβέρνησης δεν τελεσφορήσουν, η Βουλή διαλύεται και

διενεργούνται εκλογές.

Η Κυβέρνηση μπορεί να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη

Βουλή και οποτεδήποτε άλλοτε κατά τη διάρκεια της θητείας της,

προφανώς για να επιβεβαιώσει την πολιτική της και να ενισχύσει την

κυβερνητική της σταθερότητα.

Η πρόταση δυσπιστίας πρέπει να υπογράφεται από το ένα έκτο

τουλάχιστον των βουλευτών, (δηλαδή από πενήντα τουλάχιστον

βουλευτές) και να περιλαμβάνει τα θέματα για τα οποία θα διεξαχθεί

η συζήτηση στη Βουλή.

68

Η Κυβέρνηση εξαρτάται από τη Βουλή. Mία Κυβέρνηση που

στηρίζεται στην ισχυρή πλειοψηφία στη Βουλή, αναπτύσσει με άνεση

τη νομοθετική της πρωτοβουλία που είναι μια σημαντική της

αρμοδιότητα και καθορίζει αποφασιστικά το περιεχόμενο των νόμων.

Μια δραστήρια και κοινοβουλευτικά παρούσα αντιπολίτευση (το

σύνολο δηλαδή των υπόλοιπων κοινοβουλευτικών δυνάμεων) μπορεί

να επηρεάζει σημαντικά το νομοθετικό έργο (π.χ. ζητώντας

ονομαστικές ψηφοφορίες) και να ελέγχει αποτελεσματικά τις πράξεις

ή παραλείψεις της Κυβέρνησης.

Η εκτελεστική λειτουργία μετατρέπει σε πολιτική πράξη τους

νόμους που θεσμοθετήθηκαν από τη Βουλή. Σύμφωνα με το

Σύνταγμα, ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την

Κυβέρνηση. Στην Κυβέρνηση υπάγεται ιεραρχικά η Δημόσια

Διοίκηση, δηλαδή όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και αρχές (π.χ.

Αστυνομία, Εφορίες), που είναι στελεχωμένες με δημοσίους

υπαλλήλους.

69

ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.)

είναι μια «πολιτεία πολιτειών», μια

«συμπολιτεία», που αποσκοπεί στην

εμπέδωση της ειρήνης και της

ευημερίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Τα μέλη της, είκοσι επτά κράτη

σήμερα, είναι ανεξάρτητα και

κυρίαρχα κράτη που συνενώνονται,

προκειμένου να διαχειρίζονται μαζί

την κυριαρχία τους.

Ο σκοπός είναι μέσα από την ένωση αυτή να επιτυγχάνουν τα

ευρωπαϊκά κράτη την οικονομική και κοινωνική πρόοδο για τους πολίτες

τους. Να διασφαλίζουν το δημοκρατικό τους πολίτευμα, την ποιότητα ζωής,

την εθνική τους ασφάλεια. Επιζητούν ισχύ και παγκόσμια επιρροή που δεν

θα μπορούσαν να έχουν από μόνα τους.

Τα ευρωπαϊκά κράτη συνάπτουν μεταξύ τους συνθήκες και ιδρύουν

υπερεθνικά θεσμικά όργανα (π.χ. Επιτροπή, Συμβούλιο,

Ευρωκοινοβούλιο). Στα όργανα αυτά μεταβιβάζουν τις αρμοδιότητές τους

σε τομείς καθοριστικής σημασίας, (π.χ. χάραξη οικονομικής και

νομισματικής πολιτικής), επειδή θεωρούν ότι η δράση σε ευρωπαϊκό

επίπεδο θα μπορούσε να έχει καλύτερα αποτελέσματα, απ ότι σε εθνικό.

Θεωρούν, με άλλα λόγια, ότι μέσα από το συλλογικό συμφέρον θα

μπορούσε να εξυπηρετηθεί αποτελεσματικότερα και το ειδικό, εθνικό τους

συμφέρον. Το παλαιό ρητό «η ισχύς εν τη ενώσει» επανέρχεται επίκαιρο

όσο ποτέ στη λειτουργία της Ε.Ε.

Τον τελευταίο καιρό ωστόσο σε διάφορες χώρες και για διάφορους

λόγους ακούγονται φωνές έντονης αμφισβήτησης είτε του όλου

εγχειρήματος είτε επιμέρους πολιτικών και τάσεων μέσα στα πλαίσια της

Ευρωπαϊκής Ένωσης.

70

Ιστορική επισκόπηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η επόμενη μέρα του ∆ευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ξημερώνει σε μια

Ευρώπη ρημαγμένη που μετράει βαρύτατες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές,

οικονομική κατάρρευση και πολιτική αστάθεια.

Την εμπόλεμη κατάσταση διαδέχεται ο «ψυχρός πόλεμος» μεταξύ των

δυο «υπερδυνάμεων», των Η.Π.Α. και της Σοβιετικής Ένωσης, που διαιρεί

πολιτικά τη γηραιά ήπειρο. Σε αρκετούς ευρωπαίους ηγέτες δημιουργείται η

πεποίθηση ότι ο μόνος τρόπος να εξασφαλιστεί μια διαρκής ειρήνη μεταξύ

των χωρών τους, είναι να επιχειρήσουν να ενωθούν οικονομικά και

πολιτικά. Ένα αξιόλογο ρεύμα διανοουμένων προβάλλει την ιδέα της

Ευρώπης ως «Τρίτης ∆ύναμης» μεταξύ της καπιταλιστικής Αμερικής και της

σοσιαλιστικής Σοβιετικής Ένωσης.

Αρχιτέκτονας της ευρωπαϊκής

ενοποίησης θεωρείται ο Γάλλος

οικονομολόγος Jean Monnet που

οραματίστηκε μια «Ευρώπη χωρίς

σύνορα». Συνειδητοποίησε ότι η

υλοποίηση του οράματός του μπορούσε

να ξεκινήσει μόνο μέσα από τη «σε βάθος

προσέγγιση» Γαλλίας και Γερμανίας. Γιατί

μεταξύ αυτών των δύο χωρών; Επειδή από

τη σύγκρουση συμφερόντων και των ιδεολογιών τους προέκυψαν στην

ουσία οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι του 20ου αιώνα.

71

Στις 9 Μαΐου 1950 ο Γάλλος υπουργός εξωτερικών Robert Schuman,

σε ομιλία του εμπνευσμένη από το όραμα του Ζαν Μονέ, απηύθυνε μια

«πρόσκληση για ένωση» στα ευρωπαϊκά κράτη.

Το σχέδιο Schuman πρότεινε τη συγχώνευση των τομέων άνθρακα και

χάλυβα της γερμανικής, γαλλικής και γενικότερα της ευρωπαϊκής

οικονομίας. Ο άνθρακας και ο χάλυβας, οι πρώτες ύλες του πολέμου, θα

μετατρέπονταν υλικά και συμβολικά σε

μέσο συνεργασίας, συμφιλίωσης και

ειρήνης. Απώτερος στόχος αυτής της κατ

αρχήν γαλλογερμανικής συμφιλίωσης και

πρώτης Ένωσης ήταν η ενοποίηση όλων

των δημοκρατικών κρατών της

ευρωπαϊκής ηπείρου.

Η πρόσκληση για ένωση βρίσκει

ανταπόκριση και έτσι το 1951 υπογράφεται

στο Παρίσι από έξι ιδρυτικά κράτη- μέλη

(∆υτ. Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο,

Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες) η ιδρυτική

Συνθήκη για την ευρωπαϊκή Κοινότητα

Άνθρακα και Χάλυβα (Ε.Κ.Α.Χ.) που

αποτελεί το πρώτο βήμα για την

ευρωπαϊκή ενοποίηση. Στις 25 Μαρτίου 1957 τα έξι ιδρυτικά μέλη

υπογράφουν τις Συνθήκες της Ρώμης για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής

Οικονομικής Κοινότητας (Ε.Ο.Κ.) και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής

Ενέργειας (Ε.Κ.Α.Ε.), υλοποιώντας έτσι την απόφασή τους, για τη

δημιουργία μιας κοινής αγοράς που θα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αγαθών

και υπηρεσιών. Από τις τρεις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, η Ε.Ο.Κ. παρουσίασε

πολύ σύντομα επιτεύγματα που ξεπέρασαν το πεδίο της οικονομικής

σύγκλισης. Αποτέλεσε, έτσι, την κύρια βάση της ενωσιακής διαδικασίας.

72

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 καθιερώνεται ο όρος «Ευρωπαϊκή

Κοινότητα» που περιλαμβάνει το σύνολο της κοινής δράσης των κρατών -

μελών.

Τη δεκαετία του ’90, η

Ευρωπαϊκή Κοινότητα

μετεξελίσσεται σε «Ευρωπαϊκή

Ένωση». Η Ε.Ε. σήμερα είναι μια

κοινότητα κρατών με χαρακτήρα

μοναδικό που βρίσκεται σε εξέλιξη

και δεν έχει καταλήξει ακόμα στην

τελική της μορφή. «Θα μπορούσε

όμως να χαρακτηρισθεί ως μια

μορφή ‘συναρχίας’, ένα σύστημα

οργανωμένης συγκυριαρχίας που

οδηγεί σε νέες μορφές

συνδιάθεσης μεταξύ κρατών και

πολιτών» (Δημήτρης Ν.

Χρυσοχόου, 2006).

Η Ε.Ε. είναι ανοικτή σε όλα τα

ευρωπαϊκά κράτη που σέβονται τις αξίες της και δεσμεύονται να τις

προάγουν από κοινού.

Το 1993 και με την ευκαιρία της έναρξης των συζητήσεων για τη

διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Κεντρική και Ανατολική

Ευρώπη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης όρισε ποια κριτήρια

πρέπει να πληρούνται, προκειμένου να ενταχθεί ένα κράτος στην Ε.Ε.:

• Πολιτικό κριτήριο

η ύπαρξη σταθερών θεσμών που εγγυώνται το δημοκρατικό πολίτευμα,

το κράτος δικαίου, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την

προστασία των μειονοτήτων.

•Οικονομικό κριτήριο

η ύπαρξη μιας βιώσιμης και ανταγωνιστικής οικονομίας της αγοράς.

• Κριτήριο του «Κοινοτικού Κεκτημένου» η ικανότητα της υποψήφιας

χώρας να υιοθετήσει τους κανόνες, τις κοινές πολιτικές, τη νομοθεσία της

Ε.Ε.

Εκφράζονται, ωστόσο, προβληματισμοί σχετικά με το μέλλον μιας

διευρυμένης Ε.Ε., όπως για παράδειγμα ως προς τους στόχους των

κρατών- μελών και τις κοινές πολιτικές που θα απαιτηθούν για την

επίτευξη των στόχων τους. Πώς θα λαμβάνονται δημοκρατικές αποφάσεις

σε μια Ένωση με πάνω από είκοσι επτά κράτη- μέλη και με μισό

δισεκατομμύριο πολίτες; Τα ερωτήματα αυτά αποτελούν αντικείμενο

επίκαιρης διαπραγμάτευσης στους κόλπους της Ε.Ε.

73

Βασικοί θεσμοί - όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πώς ενεργεί στην πράξη η Ε.Ε.;

Θεσπίζοντας κανόνες δικαίου. Και μάλιστα, στους τομείς αρμοδιότητάς

της, το δίκαιό της υπερισχύει των εθνικών δικαίων. Τα κράτη μέλη της Ε.Ε.

με την ένταξή τους σε αυτή και την υπογραφή των Ευρωπαϊκών Συνθηκών

αναλαμβάνουν τη δέσμευση να εφαρμόζουν το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Η Ε.Ε., βέβαια, δε διαθέτει τους μηχανισμούς επιβολής εξουσίας που

έχει ένα κράτος (π.χ. στρατό ή αστυνομία με την παραδοσιακή τους

έννοια). Το Ευρωπαϊκό δικαστήριο, όμως, μπορεί να επιβάλλει χρηματικά

πρόστιμα στα κράτη- μέλη, όταν αυτά δεν τηρούν την υποχρέωση να

συμμορφώνονται προς την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία. Το Ευρωπαϊκό Δίκαιο

εφαρμόζεται μέσω μιας διαδικασίας «αμοιβαίας επιτήρησης» των κρατών-

μελών: επειδή κάθε κράτος- μέλος θέλει να σέβονται τα υπόλοιπα κράτη-

μέλη το κοινό δίκαιο, υποχρεώνονται όλοι να το σέβονται εξίσου.

74

Τα βασικά θεσμικά όργανα της Ε.Ε. είναι:

•Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελείται από τους αρχηγούς των κρατών

μελών (Προέδρους ή Πρωθυπουργούς).

Στις συναντήσεις τους, τυπικές

ή άτυπες, συζητούν το μέλλον της

Ε.Ε. και χαράζουν τις βασικές

πολιτικές της Ένωσης (π.χ.

απόφαση για την ένταξη νέων

κρατών- μελών). Οι συνεδριάσεις

του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχουν

συνήθως μεγάλη δημοσιότητα στα

Μ.Μ.Ε..

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «διοικείται» εκ

περιτροπής από ένα κράτος-μέλος. Κάθε

κράτος-μέλος προεδρεύει με τη σειρά του

για έξι μήνες. Για το πρώτο εξάμηνο του

2014 την προεδρία του Ευρωπαϊκού

Συμβουλίου έχει η Ελλάδα.

• Το Συμβούλιο της Ε.Ε., με έδρα τις Βρυξέλλες (παλαιότερα γνωστό

ως Συμβούλιο των Υπουργών) εκπροσωπεί τις κυβερνήσεις των κρατών-

μελών.

Αποτελείται από τους αρμόδιους κάθε φορά Υπουργούς των κρατών-

μελών για τα θέματα που εξετάζει,(π.χ. Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών,

Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών Υποθέσεων, Συμβούλιο Υπουργών

Μεταφορών κτλ.).

Κάθε Υπουργός που συμμετέχει στο Συμβούλιο είναι εξουσιοδοτημένος

να αναλαμβάνει δεσμεύσεις εξ ονόματος της κυβέρνησής του.

Η βασική αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Ε.Ε. είναι η συμμετοχή του

στη θέσπιση του ευρωπαϊκού δικαίου (στις περισσότερες περιπτώσεις από

κοινού με την Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο). Το Συμβούλιο από

κοινού με το Ευρωκοινοβούλιο, εγκρίνει και τον προϋπολογισμό της Ε.Ε.

Συντονίζει, επίσης, τις κοινές πολιτικές των κρατών- μελών (π.χ.

οικονομική πολιτική, κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας

κ.ά.). Συνάπτει, τέλος, διεθνείς Συνθήκες της Ε.Ε. με τρίτες χώρες ή

διεθνείς οργανισμούς.

75

•Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με έδρα τις Βρυξέλλες, είναι στην ουσία η

«Κυβέρνηση» ή το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε. Συγκροτείται από

Επιτρόπους που διορίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατών- μελών με

πενταετή θητεία.

Κάθε Επίτροπος είναι επιφορτισμένος με ορισμένο τομέα ευρωπαϊκής

πολιτικής και η δράση του έχει να κάνει με ολόκληρη την ευρωπαϊκή

ένωση, όχι με την προάσπιση των συμφερόντων της δικής του χώρας. Οι

κυβερνήσεις των κρατών- μελών δεν παρεμβαίνουν στο έργο της

Επιτροπής.

Η Επιτροπή είναι ανεξάρτητο όργανο και αποτελεί «θεματοφύλακα» της

ευρωπαϊκής νομοθεσίας, μεριμνά, δηλαδή, για την τήρησή της από τα

κράτη- μέλη. Αν ένα κράτος- μέλος δε συμμορφώνεται προς την

ευρωπαϊκή νομοθεσία, η Επιτροπή μπορεί να προσφύγει εναντίον του στο

Ευρωπαϊκό δικαστήριο. Η βασική της αρμοδιότητα είναι η νομοθετική

πρωτοβουλία, είναι αυτή δηλαδή που προτείνει την ψήφιση νόμων στο

Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο, τα οποία στη συνέχεια

συναποφασίζουν. Έτσι, λέμε ότι το Συμβούλιο, το ευρωκοινοβούλιο και η

επιτροπή αποτελούν το λεγόμενο «θεσμικό τρίγωνο» της Ε.Ε. που

διαμορφώνει τη νομοθεσία και τις πολιτικές της.

Η Επιτροπή είναι επίσης το εκτελεστικό όργανο της Ε.Ε., υλοποιεί

δηλαδή τις αποφάσεις του Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου και

διαχειρίζεται τους οικονομικούς πόρους της Ε.Ε. Η Επιτροπή, τέλος,

εκπροσωπεί την Ε.Ε. σε διεθνές επίπεδο.

Υπαινιγμός ότι η

Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπηρετεί

εταιρικά συμφέροντα

76

• Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με έδρα το Στρασβούργο, είναι η φωνή

των πολιτών της Ε.Ε.. Είναι το μοναδικό θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής

Ένωσης, τα μέλη του οποίου εκλέγονται με άμεση και καθολική

ψηφοφορία, για πέντε χρόνια, από τους πολίτες των κρατών- μελών, στις

ευρωεκλογές. Αντίθετα, τα άλλα δύο κορυφαία θεσμικά όργανα

(Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Συμβούλιο Υπουργών) είτε συγκροτούνται μέσω

«ορισμού» από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ είτε

τοποθετούνται αυτοδικαίως.

Ακριβώς επειδή οι ευρωβουλευτές εκλέγονται και δεν «διορίζονται», η

συμμετοχή των πολιτών της ΕΕ στις ευρωεκλογές εξακολουθεί να έχει

σημασία αφού τους παρέχεται η δυνατότητα να εκλέξουν άμεσα τα

πρόσωπα που επιθυμούν να τους εκπροσωπούν στο Ευρωπαϊκό

Κοινοβούλιο και μέσω αυτών τις πολιτικές δυνάμεις που επηρεάζουν τις

εξελίξεις στην ΕΕ.

77

Η βασική αρμοδιότητα του Ευρωκοινοβουλίου είναι η άσκηση της

νομοθετικής εξουσίας, από κοινού με το Συμβούλιο, σε πολλούς τομείς

πολιτικής. Το Ευρωκοινοβούλιο ελέγχει τα άλλα όργανα της Ε.Ε. δηλαδή

εγκρίνει ή απορρίπτει τον διορισμό των μελών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή

ψηφίζει πρόταση μομφής κατά της Επιτροπής συνολικά, η οποία τότε

παραιτείται. Επίσης, μελετά και εγκρίνει μαζί με το Συμβούλιο τον

προϋπολογισμό της Ε.Ε., επηρεάζει, επομένως, καθοριστικά τις δαπάνες

της.

Πιο συγκεκριμένα οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι

οι εξής:

Η άσκηση δημοσιονομικής εξουσίας: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

καταρτίζει από κοινού με το Συμβούλιο Υπουργών τον ετήσιο

προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης των 27 κρατών-μελών. Οι

ευρωβουλευτές συζητούν τον κοινοτικό προϋπολογισμό σε δύο διαδοχικές

αναγνώσεις, ο οποίος σημειωτέον ότι δεν θεωρείται οριστικώς εγκριθείς αν

δεν έχει υπογραφεί από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Εξάλλου, η επιτροπή ελέγχου προϋπολογισμού του «ευρωσώματος»

παρακολουθεί την εκτέλεση του προϋπολογισμού και παρεμβαίνει σε

περιπτώσεις εκτροπής από τις πρακτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τέλος,

το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει, αλλά και μπορεί να απορρίψει την

εκτέλεση του προϋπολογισμού του προηγούμενου έτους από την

Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για τη διαδικασία της λεγόμενης

«χορήγησης της απαλλαγής». Συνεπώς, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει

καθοριστικές αρμοδιότητες σε ό,τι αφορά την κατάρτιση και την εκτέλεση

του κοινοτικού προϋπολογισμού, μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται τα

έργα, οι ενέργειες και οι δράσεις συνολικά της ΕΕ και κάθε κράτους-μέλους

ξεχωριστά.

Η άσκηση νομοθετικής εξουσίας από κοινού με το Συμβούλιο

Υπουργών: Η συνηθέστερη διαδικασία για τη θέσπιση των ευρωπαϊκών

νομοθετικών πράξεων είναι η λεγόμενη Συναπόφαση, μέσω της οποίας τα

δύο θεσμικά όργανα (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο Υπουργών)

τίθενται σε ισότιμη βάση. Αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο

Υπουργών δεν μπορέσουν να συμφωνήσουν σε μια πρόταση νομοθετικής

πράξης, η πρόταση δεν γίνεται ευρωπαϊκός νόμος. Στην περίπτωση

διαφωνίας προβλέπεται η διαδικασία της υποβολής σε «Επιτροπή

Συνδιαλλαγής» στην οποία συμμετέχουν ισότιμα εκπρόσωποι του

Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου Υπουργών. Συνήθως η

συνεδρίαση της επιτροπής αυτής αποφέρει αποτελέσματα και η νομοθετική

πρόταση καταλήγει να ψηφισθεί και από τα δύο θεσμικά όργανα.

Η άσκηση δημοκρατικού ελέγχου: Κατ αρχήν, το Ευρωπαϊκό

Κοινοβούλιο ελέγχει άμεσα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τη

στιγμή που προτείνονται από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ.

Κάθε προτεινόμενος επίτροπος, καθώς και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής

Επιτροπής καλούνται σε ακρόαση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο

και αποφασίζει για την καταλληλότητά τους. Παράλληλα όμως καθ΄ όλη τη

78

διάρκεια της θητείας της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι πολιτικά υπόλογη στο

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο μπορεί να ψηφίσει «πρόταση μομφής»

απαιτώντας τη συλλογική παραίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο ρόλος των ευρωβουλευτών Πέραν των αρμοδιοτήτων που έχει το

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι Συνθήκες της ΕΕ προβλέπουν ότι κάθε

ευρωβουλευτής δικαιούται να υποβάλλει ερωτήσεις στην Ευρωπαϊκή

Επιτροπή για κάθε πολιτική που ασκεί ή για κάθε ενέργεια στην οποία

προβαίνει Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαντά στους

ευρωβουλευτές, οι οποίοι δημοσιοποιούν τις απαντήσεις.

Η διαδικασία αυτή έχει προσφέρει

πολλά στην αποκάλυψη κακών

πρακτικών, λανθασμένων πολιτικών

και εσφαλμένων χειρισμών και

υπολογισμών. Υπενθυμίζεται ότι μέσω

της ανωτέρω διαδικασίας έχουν

αποκαλυφθεί πολλά περιβαλλοντικά

θέματα, εξωτερικά και διεθνή

ζητήματα, λάθη ή παραλείψεις σχετικά

με την απορρόφηση των κοινοτικών

πόρων και άλλα συναφή θέματα.

Η δημοσιοποίηση των σχετικών

στοιχείων αναγκάζει την εκάστοτε

κυβέρνηση σε διορθωτικές κινήσεις.

•Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με έδρα το

Λουξεμβούργο απαρτίζεται από έναν δικαστή από κάθε χώρα-μέλος, με

εξαετή θητεία. Μπορεί να ακυρώσει τις παράνομες πράξεις των θεσμικών

οργάνων της Ε.Ε., διασφαλίζει, επίσης, την ενιαία ερμηνεία και εφαρμογή

της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σε όλα τα κράτη- μέλη. Οι αποφάσεις του

έχουν δεσμευτική ισχύ τόσο για τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. όσο και για τα

κράτη- μέλη. Για τη μείωση του φόρτου εργασίας του και την καλύτερη

έννομη προστασία των πολιτών, ιδρύθηκαν δύο νέα δικαστικά όργανα:

το Πρωτοδικείο ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και το Δικαστήριο Ευρωπαϊκής

Δημόσιας Διοίκησης. Το τελευταίο αποφαίνεται σε διενέξεις μεταξύ της Ε.Ε.

και της δημόσιας ∆ιοίκησής της.

•Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο με έδρα το Λουξεμβούργο, ελέγχει

αν εκτελείται σωστά ο προϋπολογισμός της Ε.Ε., με άλλα λόγια, αν

χρησιμοποιούνται σωστά οι πόροι της Ε.Ε. και εκδίδει μια ετήσια αναφορά.

Στην Ε.Ε. λειτουργούν και συμβουλευτικά όργανα:

Το ευρωκοινοβούλιο απέρριψε

Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

για συνθήκες καθολικού

μονοπωλίου των πολυεθνικών

στην εμπορία των σπόρων

στην ευρωπαϊκή αγορά.

79

•Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Ε.Ο.Κ.Ε.) που

αποτελεί τη φωνή της κοινωνίας των πολιτών.

•Η Επιτροπή των Περιφερειών (ΕΤΠ) που είναι η φωνή της τοπικής

αυτοδιοίκησης.

•Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής που εξετάζει καταγγελίες για

κακοδιοίκηση από τα θεσμικά όργανα και τις υπηρεσίες της Ε.Ε. (π.χ. άδικη

μεταχείριση, διακρίσεις, κατάχρηση εξουσίας, παράλειψη ή άρνηση

ενημέρωσης, αναιτιολόγητη καθυστέρηση κτλ.).

• Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (Ε.Ε.Π.Δ.) που

αποτελεί νεότερο θεσμικό όργανο της Ε.Ε., δημιουργήθηκε το 2001 για τη

διαφύλαξη των προσωπικών δεδομένων.

•Υπάρχουν ακόμη τραπεζικοί οργανισμοί:

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.) στην Φραγκφούρτη, που είναι

υπεύθυνη για τη διαχείριση του ευρώ και της νομισματικής πολιτικής της

Ένωσης και

η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (Ε.Τ.Ε.) που είναι το

χρηματοπιστωτικό της όργανο.

Διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ε.Ε.

Στα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη οι αποφάσεις πολιτικής δράσης

διαμορφώνονται σε δύο επίπεδα:

Σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο (π.χ. δήμος, νομός, περιφέρεια).

Σε κρατικό ή, όπως λέμε, «εθνικό» επίπεδο, στο οποίο

δραστηριοποιείται η κυβέρνηση, η Βουλή, τα δικαστήρια και τα υπόλοιπα θεσμικά όργανα του κράτους.

Με την ένταξη ενός κράτους στην Ε.Ε. δημιουργείται ένα επιπλέον επίπεδο: Το λεγόμενο «κοινοτικό» ή «ευρωπαϊκό»,

αυτό δηλαδή, στο οποίο δραστηριοποιείται η Ε.Ε. με τα θεσμικά της όργανα.

Η Ε.Ε. μπορεί να δράσει μόνον στους τομείς που της επιτρέπουν τα

κράτη μέλη, σύμφωνα με τις Συνθήκες που έχουν συνάψει μεταξύ τους. Η

αρμοδιότητά της είναι, όπως λέμε, «δοτή» παραχωρημένη δηλαδή από τα

κράτη - μέλη. Έτσι, για παράδειγμα, η Ε.Ε. είναι αποκλειστικά αρμόδια να

ρυθμίζει την οικονομική και νομισματική πολιτική για τα κράτη της ζώνης

του ευρώ.

Υπάρχουν όμως και τομείς στους οποίους τα κράτη- μέλη αναπτύσσουν

μόνα τους τις πολιτικές τους. Οι τομείς αυτοί σχετίζονται κατά κύριο λόγο

με την καθημερινότητα των πολιτών, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η

παιδεία, η δημόσια τάξη, οι συντάξεις και η κοινωνική ασφάλιση, και δεν

ρυθμίζονται από την Ε.Ε., αλλά από τις κυβερνήσεις των κρατών- μελών …

τουλάχιστον όταν δεν είναι σε επιτήρηση.

80

Ο κανόνας είναι ότι σε μια δημοκρατική πολιτεία, οι αποφάσεις

πολιτικής δράσης πρέπει να λαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο κοντά στον

πολίτη, στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο διοικητικής οργάνωσης (π.χ. στον

δήμο ή στην περιφέρεια). Αυτό γίνεται για να μπορούν οι πολίτες να

συμμετέχουν όσο το δυνατόν πιο ενεργά στη διαμόρφωση αποφάσεων που

αφορούν την καθημερινότητά τους. Όταν στο επίπεδο αυτό αντικειμενικά

δεν μπορεί να εκπληρωθεί επαρκώς μια αποστολή, γιατί, για παράδειγμα,

υπερβαίνει τα σύνορα ενός κράτους (π.χ. κλιματολογικές αλλαγές-

υπερθέρμανση του πλανήτη), η δράση μεταφέρεται στα αμέσως επόμενα

επίπεδα, (κατ αρχάς στο επίπεδο του κράτους, και μετά σε αυτό της Ε.Ε.).

Η Ε.Ε. μπορεί να παρεμβαίνει εφόσον

κριθεί ότι η δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο

είναι καταλληλότερη και

αποτελεσματικότερη απ ότι σε εθνικό.

Η λειτουργία της βασίζεται στη

λεγόμενη αρχή της επικουρικότητας, που

εγγυάται ότι η Ε.Ε. δεν παρεμβαίνει άσκοπα

ή με το «έτσι θέλω» στην καθημερινή ζωή

των πολιτών!

Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζεται στις

Συνθήκες της. Το Συμβούλιο είναι υπεύθυνο για τη λήψη πολιτικών

αποφάσεων (π.χ. συντονισμός οικονομικής πολιτικής κρατών- μελών σε

θέματα όπως η ανάπτυξη, η ανεργία, οι επενδύσεις). Οι αποφάσεις του

Συμβουλίου λαμβάνονται με ψηφοφορία. Κάθε χώρα διαθέτει

συγκεκριμένο αριθμό ψήφων στο Συμβούλιο ανάλογα με τον πληθυσμό

της. Μια μεγάλη χώρα, όπως η Γερμανία, έχει περισσότερες ψήφους και

επομένως μεγαλύτερη δύναμη στο Συμβούλιο, απ’ ότι μια μικρή χώρα,

όπως η Μάλτα. Στις μικρότερες χώρες όμως δίνονται επιπλέον ψήφοι, για

να μην «καταπνίγεται» η γνώμη τους. Οι περισσότερες αποφάσεις

λαμβάνονται με πλειοψηφία.

Για ορισμένα όμως ευαίσθητα ζητήματα, σε τομείς όπως η εξωτερική

πολιτική και η πολιτική ασφάλειας, η φορολογία, το άσυλο, η

μετανάστευση, απαιτείται ομοφωνία. Αυτό σημαίνει ότι στους τομείς αυτούς

κάθε κράτος- μέλος έχει δικαίωμα αρνησικυρίας (veto), μπορεί δηλαδή να

μειοψηφήσει και να εμποδίσει τη λήψη της απόφασης.

81

Αρμόδιο για τη θέσπιση των νόμων της Ε.Ε. είναι, όπως είπαμε, το

λεγόμενο «θεσμικό τρίγωνο» (Συμβούλιο, Επιτροπή, Ευρωκοινοβούλιο).

Κάθε νομοθετική διαδικασία ξεκινά κατ αρχάς με πρόταση της Επιτροπής,

που είναι ο κινητήριος μοχλός του «θεσμικού τριγώνου». Η επιτροπή είναι

εκείνη που προτείνει νέα νομοθεσία, αλλά το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο

είναι εκείνα που συναποφασίζουν, εγκρίνουν δηλαδή και θεσπίζουν τους

νόμους.

Στη διαδικασία συμμετέχουν συμβουλευτικά και άλλα θεσμικά όργανα

και οργανισμοί. Έτσι, η Επιτροπή βρίσκεται σε συνεχή επαφή με ευρύ

φάσμα ομάδων συμφερόντων, καθώς και με την Ευρωπαϊκή Οικονομική και

Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών. Ζητά επίσης τη

γνώμη των εθνικών κοινοβουλίων και των εθνικών κυβερνήσεων.

Βλέπουμε μια διαφοροποίηση στον τρόπο θέσπισης των νόμων στην

Ε.Ε. σε σχέση μ αυτό που ισχύει στα κράτη μέλη. Στην Ελλάδα η Βουλή

είναι κυρίαρχο πολιτειακό όργανο, γιατί οι βουλευτές είναι οι άμεσοι

εκπρόσωποι μας. Δεν ψηφίζουμε υπουργούς μόνο βουλευτές. Ο υπουργός

είναι επιλογή του εκάστοτε πρωθυπουργού και πρέπει να απολαμβάνει την

εμπιστοσύνη της Βουλής. Δεν νομιμοποιείται όμως να θεσπίσει νόμους. Η

Κυβέρνηση προτείνει τους περισσότερους νόμους, αλλά μόνο η Βουλή

μπορεί να αποφασίσει. Μόνο οι βουλευτές είναι εκλεγμένοι άμεσα από μας

και μόνο αυτοί έχουν δικαίωμα να ψηφίζουν νόμους. Αντίθετα στην ΕΕ για

τους νόμους και τις δεσμευτικές αποφάσεις, σημαντικό ρόλο έχει το

συμβούλιο των αρχηγών των κρατών και το συμβούλιο των υπουργών και

ο ρόλος των ευρωβουλευτών που εκλέγονται άμεσα από τους ευρωπαίους

πολίτες είναι σχετικά υποβαθμισμένος. Εδώ φαίνεται να υπάρχει ένα

σοβαρόθέμα, που ίσως δεν είναι άσχετο με τη δυσαρέσκεια των ευρωπαίων

πολιτών και το σκεπτικισμό που τελευταία αναπτύσσεται στην Ευρώπη.

Υπαινιγμός για

κυρίαρχο ρόλο της

Γερμανίας και της

καγκελαρίου Μέρκελ

στη διαχείριση της

οικονομικής κρίσης, που

αποβαίνει σε όφελος της

Γερμανίας σε βάρος του

νότου.

http://www.artandlife.gr/imgs/standard/102927.jpg

82

Β

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εξαρτήσεις

Ναρκωτικό θεωρείται οποιαδήποτε ουσία

επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα και αλλάζει

την αντίληψη, το συναίσθημα, τη διάθεση, τη

συμπεριφορά και τον τρόπο λειτουργίας του

σώματος του ατόμου που τα χρησιμοποιεί.

Τα ναρκωτικά ανάλογα με το είδος τους,

επηρεάζουν τόσο το σώμα όσο και τον ψυχισμό

του ανθρώπου και μπορούν να προκαλέσουν

ψυχική ή/και σωματική εξάρτηση.

Ο όρος «ναρκωτικά» δεν περιλαμβάνει μόνο τις

παράνομες ουσίες. Περιλαμβάνει και ουσίες που η χρήση τους είναι νόμιμη.

Η χρήση του αλκοόλ και του καπνού είναι νόμιμη, για τους ενήλικες, και

ενταγμένη στην κοινωνική ζωή. Η κατάχρησή τους, όμως, μπορεί να

οδηγήσει σε σοβαρή εξάρτηση και προβλήματα υγείας. Η κατάχρηση

ηρεμιστικών και αγχολυτικών χαπιών μπορεί, επίσης, να οδηγήσει σε

εξάρτηση.

83

Ο άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει συμπεριφορές εξάρτησης όχι μόνο με

ουσίες. Εξαρτητικές μπορεί να είναι και οι σχέσεις με άλλους ανθρώπους,

με μέλη της οικογένειας, με τη δουλειά, με το φαγητό, με τα τυχερά

παιχνίδια, με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.

Ειδικότερα η εξάρτηση από τον υπολογιστή έχει πάρει πολύ μεγάλες

διαστάσεις στις μέρες μας και δυστυχώς παρουσιάζει αυξητική τάση.

84

Η εξάρτηση χαρακτηρίζεται από την έντονη προσήλωση του ανθρώπου

σε μια ουσία, ένα αντικείμενο ή άλλο άτομο. Ο εξαρτημένος επικεντρώνει

τη ζωή του γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησής του.

Εξάρτηση από ουσίες είναι η κατάσταση απόλυτου εθισμού του

ανθρώπου, κατά την οποία κυριαρχείται από την έντονη ανάγκη λήψης της

ουσίας. Η σωματική εξάρτηση εμφανίζεται όταν το σώμα του ανθρώπου

έχει προσαρμοστεί στην ουσία και αναπτύσσει συμπτώματα όταν

σταματήσει τη χρήση (στερητικό σύνδρομο).

Η ψυχολογική εξάρτηση εμφανίζεται όταν ο άνθρωπος έχει ανάγκη από

τη χρήση της ουσίας για να νιώσει καλά, να διώξει το άγχος ή την ψυχική

πίεση ή απλά για να νιώθει φυσιολογικός και να αντεπεξέλθει στις

απαιτήσεις της καθημερινής ζωής.

Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, είναι πιο

σημαντική και είναι αυτή που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να

αντιμετωπιστεί.

Έχει σημασία μέσα από τη πορεία της ζωής

του, ο άνθρωπος να έχει τη δυνατότητα να

καλλιεργήσει και να αναπτύξει χαρακτηριστικά

που θα του επιτρέψουν να ζει αυτόνομα, μέσα

από σχέσεις λειτουργικές που εμπεριέχουν την

αλληλεξάρτηση, αλλά όχι την απόλυτη

εξάρτηση.

85

Η πορεία ενός ατόμου προς την εξάρτηση περιλαμβάνει διάφορα

στάδια. Η πορεία αυτή δεν είναι προδιαγεγραμμένη ή δεδομένη. Το άτομο

μπορεί να σταματήσει αυτή την εξέλιξη σε κάθε ένα από τα στάδια που

αναφέρονται, αν το θελήσει πραγματικά και ιδιαίτερα αν λάβει υποστήριξη.

Τα στάδια αυτά χωρίζονται στα αόρατα και τα ορατά.

Τα αόρατα στάδια:

Πειραματισμός: Η χρήση γίνεται μαζί με άλλους ή μόνος. Συνήθως,

όμως, η ουσία προσφέρεται από άλλους.

Η περιέργεια και η πίεση της ομάδας λειτουργούν ενισχυτικά σ’ αυτή τη

φάση. Τομείς, όπως η εργασία, το σχολείο, η υγεία, τα οικονομικά, δεν

επηρεάζονται.

Το να δοκιμάσει κάποιος δεν σημαίνει ότι θα εξαρτηθεί. Όλοι, όμως, οι

εξαρτημένοι ξεκίνησαν από μια δοκιμή.

Κοινωνική χρήση :Η χρήση γίνεται για να νοιώσει καλά με άλλους

χρήστες, την παρέα, σ ένα πάρτι ή με οποιαδήποτε άλλη ευκαιρία.

Προγραμματισμένη χρήση: Αρχίζει πλέον να αναζητά τη χρήση και η

ενασχόληση με την ουσία ή τις ουσίες, γίνεται σημαντικό κομμάτι της ζωής

του χρήστη. Η συναναστροφή με χρήστες αυξάνεται και μειώνονται οι

άλλες παρέες. Τα πρώτα σημάδια διαφοροποίησης της συμπεριφοράς

μπορεί να τα αποδώσει κανείς στην εφηβεία ή σε προβλήματα που

ενδεχομένως αντιμετωπίζει ο νέος.

Στα αόρατα στάδια ο χρήστης δεν διαφοροποιείται αισθητά από τον

κοινωνικό του περίγυρο και δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό το πρόβλημα

του. Στη φάση αυτή συνήθως δεν παραδέχεται τη χρήση και δεν υπολογίζει

τον κίνδυνο που διατρέχει, ακριβώς επειδή δεν είναι άμεσα ορατά τα

αποτελέσματα της χρήσης.

86

Τα ορατά στάδια ακολουθούν και επιβαρύνουν σημαντικά την

κατάσταση του χρήστη, που από τον πειραματισμό περνάει πλέον σε

εξάρτηση.

Ενασχόληση και στη συνέχεια υπεραπασχόληση: Μιλάμε πια για

συναναστροφή με χρήστες ουσιών και αναζήτηση της ουσίας με στόχο την

αλλαγή της διάθεσης. Αρχίζουν να φαίνονται επιπτώσεις στα οικονομικά

αλλά και σε τομείς όπως η εργασία και η υγεία. Σημειώνεται αλλαγή στις

παρέες και πιθανά στις σχολικές επιδόσεις.

Αργά ή γρήγορα παρουσιάζεται σημαντική αύξηση της χρήσης. Η

ψυχική ή και η σωματική εξάρτηση κάνουν την εμφάνισή τους.

Άμεσες είναι οι επιπτώσεις στα οικονομικά. Παρουσιάζονται προβλήματα

διατροφής και διαταραχές στον ύπνο. Το άτομο θέτει τη ζωή του σε

πολλούς κινδύνους (ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, τροχαία ατυχήματα). Το

άτομο που κάνει χρήση χαρακτηρίζεται από ασυνέπεια και χαμηλή απόδοση

σε ότι σχετίζεται με την οικογένεια, την εργασία, ή το σχολείο. Οι σχέσεις

με τους γύρω του διαταράσσονται, το άτομο αρχίζει να απομονώνεται.

Εξάρτηση: Η χρήση είναι πλέον το επίκεντρο της ζωής του ατόμου.

Κάνει χρήση μόνος του και παίρνει μεγάλες δόσεις. Είναι πολλά πλέον τα

συμπτώματα στην υγεία (σωματική - διανοητική - ψυχική - κοινωνική).

Οι φίλοι είναι κυρίως χρήστες. Βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για

εμπλοκή σε παράνομες δραστηριότητες και νομικά προβλήματα.

Από εδώ και ύστερα ο δρόμος είναι η απεξάρτηση, η φυλακή ή και ο

θάνατος.

87

Ποια είναι τα αίτια που οδηγούν τους νέους στις εξαρτήσεις;

Οι περισσότεροι εστιάζουν τις αιτίες στο φιλικό περιβάλλον ή στην

κρίση των σχέσεων των νέων με τους γονείς τους. Άλλοι επισημαίνουν το

γεγονός της υλικής ευμάρειας που οδηγεί τους νέους να αναζητούν νέες

εμπειρίες στα ναρκωτικά. Άλλοι θεωρούν ότι η κατάσταση αυτή οφείλεται

στην απομάκρυνση των νέων από αξίες που θα μπορούσαν να τους

εμπνεύσουν για μια πορεία ζωής.

Το τρίγωνο στο οποίο μπορούμε να εστιάσουμε είναι:

Η προσωπικότητα του ανθρώπου

Το περιβάλλον

Και οι ουσίες ή όποιο άλλο αντικείμενο εξάρτησης.

Επιβαρυντικοί παράγοντες που σχετίζονται με τον νέο:

Χαρακτηριστικό της εφηβείας είναι η έλλειψη πείρας, η άγνοια και

η υποτίμηση του κινδύνου

Η περιέργεια για κάτι άγνωστο και πολυδιαφημισμένο θετικά και

αρνητικά. Πολλοί νέοι δοκιμάζουν για να αποκτήσουν μια

προσωπική άποψη για τα ναρκωτικά.

Η χρήση ναρκωτικών μπορεί να θεωρηθεί τολμηρή και

συναρπαστική πράξη και ο νέος μπορεί αντί να αποτραπεί από τις

προειδοποιήσεις για τους κινδύνους , να τα δοκιμάσει ακριβώς για

τους κινδύνους που εμπεριέχουν.

Οι ουσίες δείχνουν κάποιες φορές σαν απάντηση στην μοναξιά

και την έλλειψη αυτοπεποίθησης, την ανία, την πλήξη και τον

ψυχικό πόνο.

Η αναζήτηση της αίσθησης του ανοίκειν. Πραγματική ανάγκη

όλων των ανθρώπων και πιο πολύ των νέων. Οι νέοι θέλουν να

ανήκουν σε μια ομάδα, να είναι αποδεκτοί από τους

συνομηλίκους τους και συχνά είναι διατεθειμένοι να κάνουν

πολλές παραχωρήσεις γι αυτό. Η παρανομία και η μυστικότητα

εντείνουν αυτή την αίσθηση.

88

Η έλλειψη ορίων, και η αδυναμία του χαρακτήρα είναι σίγουρα

επιβαρυντικοί παράγοντες.

Η αβεβαιότητα ως προς αξίες, στόχους, προτεραιότητες

Η σχολική αποτυχία σε σταθερή βάση

Η έλλειψη δεξιοτήτων ζωής (λήψης αποφάσεων, αυτοελέγχου,

υπευθυνότητας, αντίστασης, διεκδίκησης κ.α.)

Η έλλειψη επικοινωνίας

Η ασυγκράτητη παρορμητικότητα

Η αναζήτηση διαρκούς ευτυχίας και ευχαρίστησης

Η αδυναμία διαχείρισης έντονων συναισθημάτων και ματαιώσεων

Η χρήση ναρκωτικών φαίνεται να λύνει προσωρινά τα προβλήματα των

νέων κάνοντάς τους να ξεχαστούν, αλλά στην ουσία τα κάνουν χειρότερα.

Αυτό το διαπιστώνουν αργότερα . Τα ναρκωτικά δε βοηθούν στη λύση των

προβλημάτων. Αντιθέτως τα χειροτερεύουν.

89

Επιβαρυντικοί παράγοντες που σχετίζονται με την οικογένεια:

Η χρήση και κατάχρηση ουσιών από τους γονείς

Το χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον

Η βία, η παραμέληση, οι υπέρμετρες

οικογενειακές συγκρούσεις

Η αναποτελεσματική επίβλεψη από

τους γονείς

Η έλλειψη συναισθηματικών

δεσμών στην οικογένεια

Η υπερπροστατευτικότητα ή η

παραμέληση του παιδιού

Η έλλειψη ορίων μέσα στην

οικογένεια

Οι υπέρμετρες ή πολύ χαμηλές προσδοκίες των γονιών.

Κάποιος θάνατος ή σοβαρή απώλεια

Τ

α

ο

ι

κ

ο

γενειακά προβλήματα που υπάρχουν μέσα στο σπίτι μπορεί να

σπρώξουν τους νέους στα ναρκωτικά, είτε για να μπορέσουν να

αντέξουν, είτε για να τραβήξουν την προσοχή των γονιών από το

πρόβλημα, μέσα από την παραβατική τους συμπεριφορά.

Η συνεχής αμνήστευση των λαθών. Η βεβαιότητα πως ό τι κι αν

συμβεί, οι γονείς θα καλύψουν τα λάθη τους, οδηγεί τα παιδιά σε

ανευθυνότητα.

90

Επιβαρυντικοί κοινωνικοί παράγοντες:

Η παρέα με χρήστες

οδηγεί μέσω του

μιμητισμού στη χρήση.

Η ανοχή του κοινωνικού

περίγυρου ως προς τη

χρήση ουσιών

Η έλλειψη υποστηρικτικών κοινωνικών δομών

Η αβεβαιότητα ως προς

αξίες, στόχους,

προτεραιότητες

Η έλλειψη ευκαιριών

επαγγελματικής

απασχόλησης

η πίεση από το περιβάλλον

Ο καταναλωτικός τρόπος ζωής

Η διαθεσιμότητα των ουσιών

Ο κοινωνικός αποκλεισμός

Η αποξένωση

Η πίεση, το άγχος

Όταν οι παράγοντες που έχουν σχέση

με την προσωπικότητα του ατόμου και οι

κοινωνικοί και οικογενειακοί επιβαρυντικοί

παράγοντες συμπέσουν, τότε η πιθανότητα

εμπλοκής με εξαρτήσεις είναι πολύ πιθανή.

91

Δεξιότητες που αναπτύσσει ο άνθρωπος

ώστε να μην έχει ανάγκη τις εξαρτήσεις.

Οι δεξιότητες αυτές έχουν να κάνουν με την καλλιέργεια της

προσωπικότητας, που μαζί με την ενίσχυση των κοινωνικών θεσμών

κάνουν τον άνθρωπο ικανό να ζει μια δημιουργική ζωή, ώστε να μην έχει

ανάγκη από τον καταστρεπτικό κόσμο των εξαρτήσεων.

Η ύπαρξη στόχων και ιδανικών

δίνουν όραμα για τη ζωή. Ο

νέος άνθρωπος πρέπει να έχει

αξίες που να σέβεται και να

βάζει στόχους στη ζωή του.

Να αναλαμβάνει ευθύνες

ανάλογες με την ηλικία του

και να καλλιεργεί την

υπευθυνότητα και τον

αυτοέλεγχο.

Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί ο νέος άνθρωπος να αναγνωρίζει τα

συναισθήματα του και να τα εκφράζει, αλλά και να μάθει να

διαχειρίζεται τα έντονα συναισθήματα (θυμό, λύπη, οργή), με τρόπο

αποδεκτό από την κοινωνία.

Η αυτοπεποίθηση-αυτοεκτίμηση, η κριτική σκέψη και λήψη

αποφάσεων, η δυνατότητα αντίστασης κάνει τον άνθρωπο ικανό να

διαφοροποιείται και να ακολουθεί τον τρόπο ζωής που θέλει κι όχι

κάποιον που του υπαγορεύουν.

Η κοινωνική ευαισθησία, η συνεργασία με άλλους ανθρώπους, οι

ενήλικες και συνομήλικοι φίλοι που είναι θετικά πρότυπα ζωής

οδηγούν σε μια αρμονική σχέση με το περιβάλλον.

Όσο αφορά το σχολείο η συμμετοχή στα σχολικά δρώμενα και η

προσπάθεια για μια καλή σχολική επίδοση είναι μια αρχή για μια

καλή εξέλιξη.

Ο ρόλος της οικογένειας είναι πολύ σημαντικός. Οι σταθεροί

οικογενειακοί δεσμοί είναι ευχής έργο. Η ανοιχτή και άμεση

επικοινωνία μέσα στην οικογένεια βοηθά στην αίσθηση

εμπιστοσύνης και ασφάλειας.

Όσο αφορά την κοινωνία και την πολιτεία πρέπει να ενισχυθούν

υποστηρικτικά δίκτυα γύρω από το άτομο και την οικογένεια και να

δοθεί έμφαση στην πρόληψη των εξαρτήσεων και την σωστή

αντιμετώπιση των χρηστών. Επίσης, να δημιουργηθούν οι

προϋποθέσεις για συμμετοχή των νέων σε δημιουργικές

δραστηριότητες ώστε να διοχετεύουν την ενέργεια τους σε

εποικοδομητικές ασχολίες.

92

Κάνναβη: μύθοι και πραγματικότητα

Προκαλεί σωματική εξάρτηση;

Όχι ακριβώς. Προκαλεί όμως ψυχική εξάρτηση, που είναι η σημαντικότερη

και πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμη.

Η χρήση της κάνναβης επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου;

Προκαλείται διαστρέβλωση της αντίληψης, αφηρημάδα, σύγχυση, θλίψη,

άγχος, προβλήματα μνήμης και προσοχής, νωθρότητα, κατάσταση μέθης,

αδράνεια, άρση αναστολών και αίσθησης του κινδύνου, που με τη σειρά

τους ευθύνονται για πολλά ατυχήματα και θανάτους.

Μεγάλος αριθμός τροχαίων ατυχημάτων με νέους στην πραγματικότητα

είναι συνέπεια της χρήσης κάνναβης.

Πόσο κινδυνεύω να μπλέξω με ναρκωτικά κάνοντας χρήση

κάνναβης;

Πάνω από το 90% των ναρκομανών ξεκίνησαν με χασίσι.

Με το χασίσι έρχεται κανείς σε επαφή με κάθε είδους παραβατικότητα

( εμπόρους ναρκωτικών, τροχαία, κλοπές, ληστείες). Είναι μια ευκαιρία να

γνωριστεί κάποιος με το σύστημα δικαιοσύνης (κρατητήρια, δικαστήρια,

φυλακές).

Αν κάποιος έχει κάποια προδιάθεση με την κάνναβη ενεργοποιεί αυτή την

προδιάθεση που αλλιώς ίσως να μην εμφανιζόταν ποτέ.

93

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Πολιτική και Δίκαιο

Οργανισμός εκδόσεων διδακτικών βιβλίων

Πρωτοσέλιδα εφημερίδων

http://news247.gr/newspapers/?dtmDate=2014-02-12

Buzzfeed για Π. Φύσσα: Μπορεί η δολοφονία ενός ράπερ να γκρεμίσει ένα

ακροδεξιό κόμμα

http://news247.gr/eidiseis/koinonia/buzzfeed_gia_p_fussa_mporei_h_dolofon

ia_enos_raper_na_gkremisei_ena_akrodeksio_komma.2610319.html

Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.

http://erodotos.wordpress.com/2010/10/04/europe-facism/

Η ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

http://www.sansimera.gr/articles/235/160

Μπορούν οι χώρες της Ευρώπης να ζήσουν χώρια;

http://www.zarpa.gr/o-

%CE%B8%CE%AC%CE%BD%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B7-%CE%B6%CF%89%CE%AE-

%CE%BC%CE%B1%CF%82/

Θεσμικά Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

http://europedirectkomotini.eu/eud/gr/links/list.php?SECTION_ID=174

Μα τι ακριβώς κάνει αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;

http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=272110

Φωτογραφίες την κατάλληλη στιγμή

http://www.piperies.gr/posts/fotografies-tin-katallili-stigmi

ενδιαφέρουσες φωτογραφίες

http://all-that-is-interesting.com/popular-interesting-pictures

ΚΕΘΕΑ http://www.kethea.gr/el-gr/home.aspx

Ναρκωτικά και εγκέφαλος - Νικοτίνη και Αλκοόλ

http://www.youtube.com/watch?v=-nHpD080kbk

Γιατί νικοτίνη και αλκοόλ είναι απαγορευμένος συνδυασμός

94

http://www.tovima.gr/science/medicine-biology/article/?aid=523489

Το Προφίλ του Εξαρτημένου Ατόμου από το Διαδίκτυο

http://www.aboutyouth.gr/el/10_ilek_3.html

Εφηβεία, ψυχολογική ανεξαρτησία και προσωπική ταυτότητα

http://www.lifemag.gr/Default.aspx?lang=1&id=1112&t=6

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟΥ & ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ

http://4family.gr/parents/index.php?option=com_content&view=article&id=1

76:----a---&catid=43:-a--&Itemid=70

Η ΣΚΙΑΓΡΑΦΗΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ

ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ

http://www.ssneond.sch.gr/Keimena%20dimosieumena/SimerinoiEfivi.htm

ΠΡΟΛΗΨΗ

http://www.preventionsection.org.cy/files/paragontes.pdf

Φορέας ελέγχου διαφήμισης

http://www.fed.org.cy/fed/userfiles/downloads/Final_Chapter_Alcohol_May201321332138.pdf

Γονίδιο πίσω από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

http://www.newsbeast.gr/health/arthro/613561/gonidio-piso-apo-tin-

upervoliki-katanalosi-alkool/

Αλκοολισμός – Αιτιολογία

http://psi-gr.tripod.com/alcoholism_causes.html

Προσοχή στον Αλκοολισμό

http://www.tsakirisantonakis.gr/?p=p_18

Ένωση επιχειρήσεων αλκοολούχων ποτών

http://www.eneap.com.gr/articlepage.php?article_id=71

Ο Γολγοθάς της εξάρτησης και η Ανάσταση της «κάθαρσης»

http://madeincreta.gr/el/article/%CE%BF-

%CE%B3%CE%BF%CE%BB%CE%B3%CE%BF%CE%B8%CE%AC%CF%82-

%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82

-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-

95

%CF%84%CE%B7%CF%82-%C2%AB%CE%BA%CE%AC%CE%B8%CE%B1%CF%81%CF%83%CE%B7%CF%82

%C2%BB

Στατιστικά για το Αλκοόλ

http://www.bestrong.org.gr/el/health/alcoholrestriction/alcoholstatistics/

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΡΕΥΝΑ

Ψυχοκοινωνικές διαστάσεις του αλκοολισμού http://www.bestrong.org.gr/el/health/alcoholrestriction/alcoholism/psychosoc

ialdimensionsofalcoholism/

Τι χωρίζει τον πότη από τον αλκοολικό

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63565849

Ο ρόλος της οικογένειας στην εξέλιξη και θεραπεία του αλκοολισμού

http://www.encephalos.gr/full/46-2-05g.htm

«Σκιές στην Αθήνα» μέσα από το φακό του Enri Canaj

http://tvxs.gr/news/foto/%C2%ABskies-stin-athina%C2%BB-mesa-apo-fako-

toy-enri-canaj

Διαχείριση Συναισθημάτων

http://www.psixotherapeia.gr/arthra/diaxeirisi-sunaisthimatwn.html

Εσωτερικές Εξαρτήσεις & Συναισθηματικοί Εθισμοί -Τα "Ναρκωτικά" της Ψυχής

http://www.kousiadis.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=54&Itemid=56

Όταν ο τζόγος γίνεται εξάρτηση

http://e-psychology.gr/addictions/199-otan-o-tzogos-ginetai-eksartisi