ΣΩΛΗΝΩΤΑ

30

ΤΕΧΝΙΚΟ

Σχέδιο φάντασμα του Mitsubishi Pajero EVO, της εξέλιξης τουαυτοκινήτου που κυριάρχησε για χρόνια στα Rally Raids. Αρκετά πιοαπλό αλλά και όχι τόσο προσεγμένο όσο το VW. Προσέξτε τον αρκετάπίσω τοποθετημένο κινητήρα και τα ψυγεία, πίσω από το πλήρωμα.

31

Tα μυστικά της…σωλήνας!!!

Άρχισαν να μας κατακτούν τα σωληνωτά οχήματα! Οι αγώνες trial, ιδίως

στην Κ3 και περισσότερο στην Κρήτη, έχουν γεμίσει με ιδιοκατασκευές,

αντίστοιχες με αυτές του εξωτερικού. Ποια τα μυστικά τους, ποια τα

πλεονεκτήματα, ποια τα μειονεκτήματα και τι πρέπει να προσέχουμε;

Επιμέλεια: Γιάννης Αθανασίου

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

32

ΤΕΧΝΙΚΟ

α καθημερινά μαςτετρακίνητα έχουν έναβασικό πρόβλημα όταν

πρόκειται να χρησιμοποιηθούν γιααγωνιστική χρήση: είναικατασκευασμένα για να μεταφέρουνάτομα με άνεση και ασφάλεια, ακόμηκαι σε δύσκολες οδικές συνθήκες ή καιεντελώς εκτός δρόμου. Αυτό επιβάλεικάποιες θυσίες στο κομμάτι τηςακαμψίας του σασί, του βάρους, τουμεγέθους, της διαμέτρου των ελαστικών,του μήκους της διαδρομής των

αναρτήσεων, των προβόλων, της απόστασης από τοέδαφος, του ύψους του κέντρου βάρους, του ζυγίσματος,της θέσης του κινητήρα, των μηχανικών μερών που μπορείνα χρησιμοποιηθούν και σε ένα σωρό άλλους τομείς πουτα κάνουν να έχουν περιορισμένες ικανότητες για όποιονθέλει το απόλυτο. Πρόσθετο πρόβλημα; Τελευταία – τα 10τελευταία χρόνια - έχουν αρχίσει να παρουσιάζονται στηναγορά αυτοφερόμενα εκτός δρόμου αυτοκίνητα, τα οποίασε καμία περίπτωση δε μπορούν να χρησιμοποιηθούν σεαγώνες trial ή trophy, λόγω της αδυναμίας τουαμαξώματός τους να αντέξει τις… κακουχίες. Καιπροβλέπεται ότι στο άμεσο μέλλον όλα τα αυτοκίνητά μαςθα είναι έτσι!Αν κοιτάξει κανείς σε όλους τους τύπους των αγώνωναυτοκινήτων θα δει ότι τα κλασικά αυτοφερόμενααμαξώματα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στιςδυσκολίες ενός αγώνα, ακόμη και αν αυτός γίνεται σεπίστα! Όλα σχεδόν τα αυτοκίνητα είναι χωροδικτυώματα,με βάση τα roll cage, που υποτίθεται ότι προσφέρουν μόνοασφάλεια, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα πρόσθετοσασί! Ακόμη και η Formula 1, πριν αποκτήσει ταmonocoque σασί, αλουμινένια και στη συνέχειασυνθετικά, είχε σασί από χωροδικτύωμα! Σήμερα,διεθνώς, στους αγώνες εκτός δρόμου, τα οχήματα πουκυριαρχούν είναι κατασκευασμένα με βάση αυτή τηνπρακτική: τα Mini, τα Hummer, τα Touareg, τα buggies

κλπ. στα cross country, τα extreme οχήματα στα rockcrawling στην Αμερική, οι απίστευτες κατασκευές στο Kingof the Hammers.Πλεονεκτήματά τους; Η πολύ καλή αναλογία ακαμψίας καιαντοχής ως προς το βάρος της όλης κατασκευής. Η προ-σαρμοστικότητα του σχεδίου στις απαιτήσεις τουκατασκευαστή για επιδόσεις και χρήση συγκεκριμένωνμηχανικών μερών. Η εύκολη προσαρμογή των διαστάσεωνστις απαιτήσεις του συγκεκριμένου τύπου αγώνων καιβέβαια η ευκολία με την οποία μπορεί κάποιος να κάνειένα σωληνωτό να μοιάζει εξωτερικά με οποιοδήποτεαυτοκίνητο θέλει, πράγμα που τα κάνει απίστευταδημοφιλή στους κατασκευαστές κανονικών αυτοκινήτων –δείτε τα Mini και τα Hilux!

Tα μυστικά της αρχικής σχεδίασηςΌλα πρέπει να ξεκινούν από τον τύπο των αγώνων στουςοποίους πρόκειται να συμμετάσχει το όχημά μας. Αυτόπροσδιορίζει, σε γενικές γραμμές, τις διαστάσεις και ταμηχανικά μέρη που πρέπει να χρησιμοποιηθούν. Αμέσωςμετά ξεκινά το packaging, η διαδικασία στην οποία«εξασφαλίζονται» οι χώροι για το πλήρωμα, τα μηχανικάμέρη, τα συστήματα ασφαλείας και ότι άλλο χρειάζεται τοαυτοκίνητο. Το σωστό packaging είναι σημαντικό για τοπόσο καλό θα είναι το όχημά μας, αφού σε αυτόβασίζονται όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν να κάνουν μετις επιδόσεις του. Αν είναι πιο κοντό, πιο ψηλό, πιο βαρύ,πιο στενό, χωρίς καλό ζύγισμα κλπ. είναι μοιραίο ότι δενθα ανταποκριθεί στις προσδοκίες μας.Το σωστό packaging ξεκινά από το χώρο για το πλήρωμα,τις ανάγκες τους σε εξοπλισμό και συστήματα ασφαλείας,την ορατότητα που πρέπει να έχουν, τα χειριστήρια και τηθέση τους, το χώρο για τα πόδια, τους ώμους και το κεφάλιτους, τον εξαερισμό της καμπίνας, την είσοδο-έξοδο, τηνπροστασία τους σε περίπτωση ανατροπής – λέγε με rollcage, την προστασία από νερά, κλαδιά κλπ., τα όργανα ταοποία πρέπει να βλέπουν και να χειρίζονται και ότι άλλοείναι απαραίτητο από τις ανάγκες τους ή από τουςκανονισμούς. Η θέση τιμονιού, πεντάλ κλπ. σε σχέση με το

κάθισμα μπορεί ναπροσαρμοστεί με βάσηεργονομικά πρότυπα πουυπάρχουν διαθέσιμα ή μετη χρήση ενός καθίσματοςκαι προπλασμάτων απόξύλο και άλλα υλικά που θαμας οδηγήσουν στηνκατάλληλη μορφή πουβολεύει το χρήστη. Καλόείναι, στη φάση αυτή, ναεπιλεγούν τρόποι που θαεπιτρέπουν γρήγορηπροσαρμογή τωνδιαστάσεων αυτών στονοδηγό, π.χ. τιμόνι, μια καιτο κάθισμα πρέπει να είναιαπόλυτα σταθερό.Στο δεύτερο στάδιο έχουμετην τοποθέτηση τωνμηχανικών μερών. Εδώπαίζει σπουδαίο ρόλο ηχρήση για την οποίαπροορίζεται το όχημα και

T

σε αυτό πρέπει να δοθεί σημασία. Αν είναι για rockcrawling, με τεράστιες διαδρομές, κινητήρας, κιβώτιο κλπ.δεν πρέπει να βρίσκονται πάνω από τους άξονες. Αν είναιγια cross country πρέπει να προσεχθεί ο χώρος για τοντεπόζιτο, τις ρεζέρβες, την εργαλειοθήκη κλπ. Το ίδιοσπουδαίο ρόλο παίζει και η επιλογή τουτύπου των αναρτήσεων, μια και άλλησχεδίαση θέλει ένα σωληνωτό για άξονακαι άλλη για ανεξάρτητη ανάρτηση –ψαλίδια. Βασικό κομμάτι και αυτού τουσταδίου, αλλά και του προηγούμενου,είναι η απαραίτητη σχεδίαση ενός τούνελπου θα ενώνει τα εμπρός με τα πίσωμηχανικά μέρη του αυτοκινήτου και θαπερνά μέσα από την καμπίνα των«επιβατών». Από το τούνελ αυτό, πέρααπό τη μετάδοση στην περίπτωσητετρακίνησης, πρέπει να περνούνκαλώδια, παροχές καυσίμου, σωληνώσειςψυκτικού υγρού με την προϋπόθεση ναείναι προστατευμένα το ένα από το άλλο,αλλά και από χτυπήματα κλπ.Το τρίτο στάδιο αφορά το… αμάξωμα.Αν μιλάμε για rock crawling, έχει να κάνειπερισσότερο με… αισθητικούςπαράγοντες. Καλό είναι να καλύπτει και

μηχανικά μέρη από τα οποία μπορούν να ξεφύγουν τοξικάή πολύ θερμά υγρά. Στην περίπτωση οχημάτων για trophyπρέπει να καλύπτει γενικότερα το πλήρωμα από τοπεριβάλλον, λάσπες, βροχή, κρύο, σκόνη, ζέστη, κλαριά,στο βαθμό που να μην αποτελεί η επαφή τους με αυτάιδιαίτερη καταπόνηση. Για cross country αγώνες η σημασίαείναι μεγαλύτερη. Εδώ η επαφή με τα στοιχεία τουπεριβάλλοντος μπορεί να έχει πιο… καταστροφικέςσυνέπειες, ενώ το σχήμα του αμαξώματος έχει και...αεροδυναμικές συνέπειες, μικρές αλλά κάποιες φορέςσημαντικές. Απαραίτητη, στην τελευταία περίπτωση, είναι

33

Ένα από τα καλύτερα σωληνωτά που σχεδιάστηκανκαι κατασκευάστηκαν ποτέ! Πρόκειται για το VWTouareg Rally Raid. Προσέξτε τις ευθείες σωλήνες καιβέβαια τις απίστευτες κολλήσεις.

Ένα βασικό buggy σχέδιο, τοοποίο εύκολα μπορεί ναεξελιχθεί σε έναανταγωνιστικό raid όχημα.

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

34

ΤΕΧΝΙΚΟ

και η κάλυψη των τροχών, για χιλιάδες λόγους όπως ηαποφυγή προβλημάτων με τα χαλίκια, τη λάσπη στοπαρμπρίζ, τη λάσπη στα ψυγεία κλπ. Και βέβαια σε καμίαπερίπτωση δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το αμάξωμα πρέπεινα χωράει τους τροχούς στη μέγιστη συμπίεση τηςανάρτησης και με το τιμόνι στις ακραίες του θέσεις. Επίσηςτο αμάξωμα θα πρέπει να επιτρέπει τη ρύθμιση τωνπαραμέτρων της ανάρτησης – λέγε με ευθυγράμμιση –χωρίς να βρίσκουν πάνω του οι τροχοί και πάλι στις οριακέςτους θέσεις.Επειδή το packaging είναι μία πολύπλοκη διαδικασία πουαπαιτεί γνώσεις μηχανολογία και σχεδίασης, καλό είναι να

αναζητήσετε τη βοήθεια κάποιου που ξέρει να χειρίζεταιχάρακες και μολύβια στο σχεδιαστήριο ή, ακόμη καλύτερα,να ξέρει να δουλεύει το Autocad ή άλλα αντίστοιχαπρογράμματα στον υπολογιστή.

Μυστικά συνέχειαΈνας βασικός κανόνας για τα σωληνωτά χωροδικτυώματαείναι: οι σωλήνες πρέπει να είναι ΕΥΘΕΙΕΣ! Αυτό έχει νακάνει με την λεγόμενη, στη μηχανική, «ενέργειασύνθλιψης». Η ενέργεια αυτή, που απορροφά το κομμάτιαυτό πριν «καταρρεύσει» είναι πολλές φορές μεγαλύτερηόταν δεν έχει καμπύλες. Ακόμη και μικρές ατέλειες στην

Ένα βασικό rock crawler, πουστηρίζεται πάνω στο αρχικό σασί τουοχήματος, αυξάνοντας την ακαμψίακαι την προστασία του πληρώματος.

Lancia Delta S4 του1985. Ακόμη και 30σχεδόν χρόνια μετά,αξίζει μία ματιά στοχωροδικτύωμά της πρινξεκινήσει κανείς νασχεδιάζει το δικό του.

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

36

ΤΕΧΝΙΚΟ

παραγωγή του σωλήνα μειώνουν σημαντικά την ενέργειαπου μπορεί να απορροφήσει πριν συνθλιβεί και ουσιαστικάκαταστραφεί, γίνει ζημιά στα μηχανικά μέρη και απειληθείτο πλήρωμα. Καλό είναι, για λόγους ομοιογένειας τηςκατασκευής, οι σωλήνες που θα χρησιμοποιηθούν να είναιίδιας διαμέτρου, αν και κάτι τέτοιο έχει επιπτώσεις στοβάρος.

Οι μόνες σωλήνες που αναγκαστικά έχουν καμπύλες είναιτων Π του roll cage, που πρέπει να είναι μονοκόμματα, αλλάταυτόχρονα να πληρούν κάποιες προδιαγραφές. Γενικάόλος ο χώρος «στέγασης» του πληρώματος θα πρέπει ναπληροί τις προδιαγραφές του παραρτήματος J 285 και J286 της FIA που αφορούν αυτοκίνητα cross country,προδιαγραφές που προέρχονται από χρόνια εμπειρίας και

Η σημασία του ζυγίσματος σε ένααυτοκίνητο raid. Εδώ είναι που τοpackaging και η κατανομή των μηχανικώνμερών παίζει σπουδαίο ρόλο.

Οι Αμερικάνοι είναι μέντορες στα αυτοκίνητα baja – για εμάς rally raid. Τοσυγκεκριμένο είναι δικίνητο (!). Αξίζει προσοχής το ζύγισμα που επιτρέπειτόσο οριακή οδήγηση και βέβαια τα τεράστια εμπρός ψαλίδια.

37

μελέτης στην ασφάλεια των αγωνιστικών αυτοκινήτων.Ένας σημαντικός παράγοντας στην όλη σχεδίαση καικατασκευή είναι η επιλογή του κινητήρα. Αυτή η επιλογήεπηρεάζει το μέγεθος και βέβαια το βάρος του οχήματος.Για τους αγώνες cross country υπάρχει μάλιστα μίααναλογία κυβικών και ελάχιστου βάρους, επιβαλλόμενηαπό τους κανονισμούς. Σε γενικά πλαίσια η λογική αναλογίαείναι γύρω στα 5 κιλά ανά ίππο. Έτσι και επιδόσεις

υπάρχουν και τα μηχανικά μέρη είναι αντίστοιχα με τηνισχύ για να αντέχουν και βέβαια η προσφερόμενη από τηνκατασκευή ασφάλεια είναι η σωστή. Σήμερα υπάρχει μίαπροτίμηση προς τους αμερικανικούς V8 με τονεκκεντροφόρο στο κέντρο του V, που έχουν λιγότερουςπεριορισμούς στην εισαγωγή αέρα, - αν υπάρχουνκανονισμοί (!) - και έχουν καλύτερη ροπή χαμηλά, πράγμααπαραίτητο για εκτός δρόμου χρήση. Γενικά αποφεύγονται, απόλυτα λογικά, κινητήρες υψηλήςαπόδοσης και κινητήρες turbo, λόγω της κατανομής ροπής,ενώ κερδίζουν έδαφος, παρόλο το βάρος, οι κινητήρεςdiesel.Από τα σημαντικότερα σημεία της σχεδίασης ενόςσωληνωτού οχήματος είναι η τοποθέτηση του ντεπόζιτου,μια και έχει να κάνει με την ασφάλεια, κυρίως και με τηνκατανομή βάρους στα αυτοκίνητα cross country όπου οιχωρητικότητά τους είναι τεράστια – 200+ λίτρα. Σίγουραπρέπει να βρίσκεται σε χώρο που χωρίζεται από το χώροτων… επιβατών. Σίγουρα πρέπει να απέχει από τηνεξάτμιση και άλλα υπέρθερμα σημεία του κινητήρα.Σίγουρα πρέπει να βρίσκεται σε σημείο που να μηναπειλείται σε περίπτωση σύγκρουσης. Από το 2013 και μετάστις ιδιοκατασκευές στους αγώνες cross country, ταντεπόζιτα πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο του οχήματος,πίσω από τις πλάτες των καθισμάτων του πληρώματος.Καλό είναι το ντεπόζιτο να είναι ασφαλείας, να έχεισυνδέσεις αεροπορικού τύπου και να μην περνάνεσωληνώσεις του μέσα από το χώρο των επιβατών. Χαμηλήτοποθέτηση σημαίνει άμεσα και καλύτερη κατανομήβάρους.Φτάνοντας στο χώρο των επιβατών, είναι σίγουρο πωςχρειάζεται ένα… πάτωμα. Σκεφτείτε μία κατασκευήανάλογη μία ποδιάς προστασία του κινητήρα (!) που να

Ένα από τα καλύτερα σωληνωτά για rock crawling ανάλογοτου King of the Hammers είναι αυτό του Campbell Shannon.Προσέξτε πόσο μπροστά κάθεται ο οδηγός, με όλα σχεδόν ταμηχανικά μέρη να βρίσκονται πίσω του.

Το σασί στο Hummer του Gordon. Ένα αρκετάκαλά κατασκευασμένο space frame, με τονκινητήρα «κρεμασμένο» πίσω, το ντεπόζιτο στημέση και τα ψυγεία τοποθετημένα μπροστά.Προσέξτε το πίσω άκρο και βέβαια το θηριώδεςαμορτισέρ.

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

38

ΤΕΧΝΙΚΟ

προστατεύει το πλήρωμα. Σε πολλές περιπτώσεις πλέον τα«πατώματα» είναι διπλά, για να περνάνε ανάμεσα στα δύοστρώματα όλες οι σωληνώσεις, τα καλώδια και τα μηχανικάμέρη που δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με το πλήρωμα.Δύο χωρίσματα είναι επίσης απαραίτητα. Ένα που να χωρίζειτα πόδια από το εμπρός κομμάτι του σασί – ή/και τονκινητήρα και ένα που να χωρίζει το χώρο των επιβατών απότο πίσω κομμάτι του σασί – ντεπόζιτο, κινητήρα. Είναιαπαραίτητα για την ασφάλεια των «επιβατών» σε κάθεπερίπτωση. Τα χωρίσματα αυτά και οι θόλοι πρέπει να

σχεδιάζονται με τρόπο που να μην εμποδίζουν τη διαδρομήτων τροχών.Αν θέλουμε το όχημά μας να έχει πόρτες, παράθυρα και ότιάλλο χρειάζεται για την «απομόνωση» του πληρώματος απότα στοιχεία της φύσης, πρέπει να ακολουθήσουμε μίατακτική, που είναι πλέον ευρέως γνωστή σε όλες τις ομάδες.Χρησιμοποιείται ένα αυτοφερόμενο σασί από ένα SUV καιμάλιστα το κομμάτι από τη μεσαία κολώνα μέχρι τοδιαχωριστικό του χώρου επιβατών με τον κινητήρα. Εκείπάνω στήνεται το roll-cage. Όταν αυτό τελειώσει, το

Ουδείς αλάθητος! King of the Hammers και ένα αυτοκίνητομε πολλά λάθη: πολύ λεπτές σωλήνες με αρκετές καμπύλες,υψηλό κέντρο βάρους κα. Είπαμε: το ότι το έχει κάνεικάποιος άλλος δεν σημαίνει πως είναι σωστό…

Ένα από τα πιο ψαγμένα σωληνωτά στην Ελλάδα είναι αυτότου Βαγγέλη Τσουρλάκη. Έχει σωστό packaging, παρόλο τομέγεθος του οδηγού, λίγες καμπύλες σωλήνες και έξυπνεςλύσεις όπως το «back-bone» σασί και το διπλό πάτωμα.Δυστυχώς τα ψυγεία παραμένουν μπροστά.

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

40

ΤΕΧΝΙΚΟ

Ένα από το πιο δουλεμένα σωληνωτά στην Ελλάδα, είναι αυτό του Γιάννη Λωτού. Το βασικόλάθος; Δεν προσέχτηκε το packaging με αποτέλεσμα να βγει με τεράστιο μεταξόνιο, για ναέχει ο εμπρός άξονας αρκετό χώρο!

αυτοφερόμενο σασί αποχωρίζεται από το roll-cage,μοιράζεται σε δύο κομμάτια (πάνω - κάτω) και περιμένει ναολοκληρωθεί το χωροδικτύωμα για να τοποθετηθεί καιπάλι, να συγκολληθεί σε ένα και να γίνει το cockpit τουπληρώματος! Το βάρος και η ακαμψία είναι τα πλεονεκτήματα ενόςσωληνωτού σασί. Αν όμως επιζητάμε τις απόλυτεςεπιδόσεις πρέπει να υπάρχει και κάτι ακόμη: η σωστήκατανομή βάρους! Αυτή θα πρέπει να παίζει ανάμεσα στο45-55% και 55-45% εμπρός – πίσω. Στην περίπτωση τωνπερισσότερων τετρακίνητων οχημάτων η διευθέτηση τηςκατανομής είναι εύκολη, λόγω του ότι ο κινητήρας είναιαναγκαστικά, λόγω της μετάδοσης και των κανονισμών,τοποθετημένος εμπρός. Εκεί αρκεί ένα καλό ζύγισμα για ναδούμε που θα μπουν τα ψυγεία, οι ρεζέρβες, ηεργαλειοθήκη, η μπαταρία (-ες) για να βγει το επιθυμητόαποτέλεσμα. Στα δικίνητα όμως, ιδίως σε αυτά με τονκινητήρα κρεμασμένο πίσω, όπως π.χ. στις Porsche911 , ταπράγματα είναι πιο δύσκολα. Γι’ αυτό και βλέπουμε ναέχουν τεράστια μεταξόνια, για να μεταφέρεται αρκετόβάρος από το πλήρωμα στο μπροστινό άξονα, κάτι που τα κάνει ιδιαίτερα σταθερά στις ευθείες, αλλά πολύ δύσκολα στα στενά κομμάτια με πολλές στροφές.Σημαντικό σημείο της όλης σχεδίασης είναι και η θέση τωνψυγείων (νερού, λαδιού, intercooler). Η φύση των αγώνωνεκτός δρόμου απαγορεύει σχεδόν την τοποθέτησή τους στομπροστινό άκρο του αυτοκινήτου γιατί εκεί είναιεκτεθειμένα σε χτυπήματα, λάσπη που μπορεί να ταβουλώσει, αλάτι που μπορεί να τα φθείρει, πέτρες πουμπορεί να τα τρυπήσουν, σκόνη που μπορεί να μειώσει τηναπόδοσή τους και άλλα πολλά. Δεν είναι περίεργο λοιπόνπου στα περισσότερα σοβαρά σωληνωτά τα ψυγεία είναιτοποθετημένα πίσω – ας μην ξεχνάμε και την κατανομήβάρους. Στην τοποθέτηση αυτή πρέπει να αποφεύγουμε ναβρίσκονται πολύ κοντά στο χώρισμα επιβατών και πίσω

μέρους, γιατί έτσι δημιουργείται «οριακό στρώμα»που μειώνει τον αέρα που φτάνει σε αυτά, όσοδυνατούς ανεμιστήρες και αν χρησιμοποιούμε.Παράλληλα είναι λογικό η τρόμπα νερού τουκινητήρα, αν αυτός έχει παραμείνει εμπρός, ναενισχυθεί με μία ηλεκτρική, επειδή η διαδρομή πλέοντου νερού έχει αυξηθεί μερικά… μέτρα! Αν η όλησχεδίαση το επιτρέπει, λόγω χώρου, καλό είναι ναέχουμε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα ψυγεία καιεισαγωγές που θα κατευθύνουν αέρα προς αυτά,ιδίως πάνω από την καμπίνα των επιβατών, όπου

αυτός είναι πιο «καθαρός». Σεκάθε περίπτωση η σχεδίασηπρέπει να επιτρέπει τηναπομάκρυνση του ζεστούαέρα από τα ψυγεία – να μηνείναι κλειστό το πίσω μέρος.Αν είναι δυνατόν, στα οχήματαγια rally raid, καλό είναι οζεστός αέρας να κατευθύνεταιπρος τα κάτω γιααεροδυναμικούς λόγους. Είναιπιο ελαφρύς, δημιουργείυποπίεση στο κάτω μέρος καιαυξάνει την κάθετη δύναμηχωρίς να αυξάνει τηνοπισθέλκουσα – τι είπες τώρα;Μπορεί να φαντάζειυπερβολή, αλλά μπορεί νακάνει τη διαφορά στακομμάτια που ένα δικίνητοσωληνωτό υπερέχει: ταπατημένα. Στα αυτοκίνητα γιαtrophy κλπ. o ζεστός αέραςκαλό είναι να φεύγει προς τα

επάνω, για να μην ζεσταίνει τα υπόλοιπα μηχανικάμέρη.Στην όλη κατασκευή δεν πρέπει να ξεχάσουμε τούψος του κέντρου βάρους, που παίζει σπουδαίο ρόλοστη συμπεριφορά της κατασκευής μας και στηνακαμψία του σασί. Αν μιλάμε για τετρακίνητο crosscountry, με τα μέγιστα επιτρεπόμενα ελαστικά ναείναι στις 33 ίντσες (84 εκατοστά), το ελάχιστο ύψοςαπό το έδαφος δεν έχει κανένα λόγο να είναι πάνωαπό 32-33 εκατοστά. Στα δικίνητα cross country, με τα37 ελαστικά, μπορεί να πάμε σε «χαμηλότερες

41

Πολύ ωραία δουλειά στο πίσω μέρος του Lotos-Car! Μόνη ίσως παρατήρησηη τοποθέτηση των ψυγείων κοντά στο χώρισμα της καμπίνας, που ίσωςδημιουργήσει φαινόμενα οριακού στρώματος του αέρα.

Στο αυτοκίνητο του Άρη Κόσμο η διατήρηση του αρχικού σασί του Samurai περιόρισετο χώρο και την ακαμψία, παρόλο που οδήγησε σε ένα ιδιαίτερα ελαφρύ αυτοκίνητο.Και εδώ τα ψυγεία είναι δυστυχώς μπροστά, κάτι κακό αν αναλογιστεί κανείς ότι τοαυτοκίνητο προορίζεται για Trophy και έχει να αντιμετωπίσει λάσπη.

Από τους πρώτους που τόλμησαν να ξεφύγουν από τη φιλοσοφίατου κλασικού σασί τύπου σκάλας είναι ο Χρήστος Ντάγκας. Οικατασκευές του είναι γενικά απλές και βασίζουν την στιβαρότητάτους σε αυτή την απλότητα. Σίγουρα οι καμπύλες σωλήνες και ηθέση του ντεπόζιτου θέλουν αναθεώρηση.

ΣΩΛΗΝΩΤΑ

42

ΤΕΧΝΙΚΟ

λύσεις», αρκεί να μην έχουμε τεράστιο μεταξόνιο. Στα trophyκαι trial οχήματα, καλό είναι να μετρήσει κανείς τηνμικρότερη απόσταση από το διαφορικό στο έδαφος. Ανπροσθέσεις σε αυτή 3-4 εκατοστά, τότε έχει το ιδανικό ύψος.Σε καμία περίπτωση μία απόσταση της κοιλιάς από τοέδαφος που να ξεπερνάει τα 50 εκατοστά δεν μπορεί ναπροσφέρει τίποτε, πέρα από αστάθεια! Άλλωστε στιςπερισσότερες των περιπτώσεων οι αναρτήσεις είναιρυθμιζόμενες σε ύψος, οπότε ένα δύσκολο εμπόδιο μπορείνα αντιμετωπιστεί με τις κατάλληλες ρυθμίσεις! Προσοχή, σεαυτά τα οχήματα, θέλει και η τοποθέτηση του κινητήρα, πουδεν πρέπει να είναι πάνω από τον άξονα, γιατί κάτι τέτοιοείτε θα περιορίσει την κίνησή του τελευταίου προς τα επάνω,

είτε θα μας αναγκάσει ναανεβάσουμε τον κινητήραψηλότερα, αυξάνοντας το ύψοςτου κέντρου βάρους. Η λύση τωνBowler, όπου ο κινητήραςμεταφέρεται προς τα πίσω, είναιη πιο απλή, αν και υπάρχουν καιπιο αποδοτικές, που θαεξετάσουμε σε άλλο άρθρο.

Καλή αρχή!!!Ελπίζουμε ότι με τις βασικές αυτές αρχές της σχεδίασηςσωληνωτών σασί, απαντήσαμε στα αρχικά σας ερωτήματα σεότι αφορά το από πού πρέπει να ξεκινήσει κάποιος και προςτα πού πρέπει να κινηθεί. Εντάξει, μία argon και έναςκουρμπαδόρος δεν αρκούν για να φτάσεις σε έναανταγωνιστικό αποτέλεσμα, αλλά με λίγη βοήθεια όλα είναιδυνατά. Καλό είναι να βασίσετε το σχέδιό σας σε κάποιο μίαςγνωστής εταιρίας ή μίας γνωστής ομάδας, μια και τα όσακυκλοφορούν στο διαδίκτυο δεν είναι απαραίτητα καισωστά. Εμείς δε θα μείνουμε εδώ, αλλά θα συνεχίσουμε καιμε άλλα άρθρα, πιο λεπτομερή, για τα μυστικά της σχεδίασηςενός εξειδικευμένου εκτός δρόμου αυτοκινήτου και πιοακριβείς λύσεις για κάθε θέμα. Μείνετε συντονισμένοι…

Στο αυτοκίνητο του ΓιώργουΆνθη έχουμε περισσότερο έναεκτεταμένο roll cage καιλιγότερο ένα χωροδικτύωμα,με την έννοια των υπόλοιπων.Καλό το packaging, αλλά δελείπουν και εδώ οι καμπύλες,χωρίς λόγο, σωλήνες.

Το πιο εντυπωσιακό, μέχρι σήμερα, σωληνωτό στην Ελλάδα. Στο κομμάτι όμως της εμφάνισης έχουν θυσιαστεί αρκετά.Πολλές καμπύλες, χωρίς λόγο, σωλήνες προσθέτουν βάρος στην κατασκευή. Το packaging είναι μέτριο με αποτέλεσμα ηορατότητα του πληρώματος να είναι περιορισμένη. Το ψυγείο είναι τοποθετημένο πολύ κοντά στην πλάτη του χώρουτων επιβατών και το ντεπόζιτο σε ανεπίτρεπτο για την ασφάλεια σημείο. Θετικό; Το αρκετά καλό ζύγισμα όπως φάνηκεστο Ρέθυμνο.