Άποψη ηοσ νηζιού «Βίδος» όποσ ο Ν. Κονεμένος οραμαηίζθηκε ηην ίδρσζη μιας ελεύθερης κοινόηηηας με βάζη ηην κοινοκηημοζύνη (1893)

«Τα ματογυάλια»

( του Νικολάου Κονεμένου)

ίιε Παθλνχηηε, εηνηκάζνπ θη έια καδί κνπ γξήγνξα· έρνκε δνπιεηέο!

(Nα ηνπ ηε θθηάζνκε κία ηνπ θίινπ καο ηνπ Παθλνχηηνπ...) Aιιά κελ

αλαζθνπκπψλεζαη θαη κελ αλάθηεηο, θαη κελ εθαληάζηεθεο, νπψο ζε

θξάδσ γηα λα πάκε λα παίμνκε ηεο γξνζηέο κε ηνλ θφζκν· ηνχην δελ ζα καο εζχκθεξλε

κήηε, επεηδή ζα βξίζθακε ηνπο αμησηέξνπο καο. Eγψ ζε ζέισ γηα ελαζρφιεζε αζψα,

δηαζθεδαζηηθή, θαη αθίληπλε. Έρσ εδψ δχν δεπγάξηα καηνγπάιηα, ην έλα άζπξα, ην

άιιν ρξσκαηηζηά. Tα άζπξα έρνπλ ηε ράξε λα καο δείρλνπλ ηα αληηθείκελα θαζψο

είλαη ηα, ζηελ αιεζηλή ηνπο θαηάζηαζε, θη φρη θαζψο ηα βιέπνκε κε ηα κάηηα καο· ηα

ρξσκαηηζηά ρξεηάδνληαη γηα λα δίλνπλ χζηεξα κηα βαθή δσληαλφηεξε, κηα βεξλίθε λα

εηπνχκε, ζε εθείλα ηα αληηθείκελα, πνπ κε ηα άζπξα εθνηηάμακε. Kαζψο ην

θαηαιαβαίλεηο θαη κνλαρφο ζνπ, ηα καηνγπάιηα ηνχηα είλ’ αμεηίκσηα. Θα ζε πάξσ λα

βγνχκε καδί ζηνλ θφξν γηα λα ηα δνθηκάζνκε· αιιά ζα ζνπ εηπψ πξψηα ηελ ηζηνξία

ηνπο, θαη πψο έηπραλ ζηα ρέξηα κνπ.

»Eθαζφκνπλ εςέο κνλαρφο θαη ζπιινγηζκέλνο ζην ζπίηη κνπ, θη έβαλα κε ην λνπ κνπ

πφηε θαη κε πνηνλ ηξφπν λα δπλεζψ θη εγψ, ζαλ φινπο ηνπο άιινπο, λ’ απνρηήζσ ηελ

ππφιεςε ησλ αλζξψπσλ. Έραζα ηα θαιιίηεξα ρξφληα κνπ, έιεγα, θαη ηνχην πνηέ δελ

ην επηκειήζεθα, θη ν Θεφο ην μέξεη, αλ αθφκα είκαη ζε θαηξφ γηα λα δπλεζψ λα ην

απνιάςσ! O χζηεξνο ηνχηνο ζπιινγηζκφο κ’ έθακε ζαλ πεξίιππνλ φηαλ φιν κε κία

βιέπσ θαη παξεζηάδεηαη νκπξφο κνπ εθεί κηα λέα θαη κνπ ιέεη γειψληαο:

»»M’ έζηεηιε γηα παξεγνξηά ζνπ ε θπξά ε Aιήζεηα· πάξε ηα δχν ηνχηα δεπγάξηα ηα

καηνγπάιηα γηα λα ηα κεηαρεηξηζηείο αχξην έμσ ζηνλ θφξν θαη λα ηδείο θαζαξά ηη

πξάκα είλαη ε θνηλή ππφιεςε, πνπ ζνπ ραιάεη ηελ εζπρία».

«Φ

»Kη αθνχ κε νξκήλεςε ηνλ ηξφπν γηα λα ηα κεηαρεηξηζηψ, απηή έθπγε, ηα καηνγπάιηα

κνχ έκεηλαλ. Aο ηα δνθηκάζνκε ηψξα. Tνχηε είλαη κηα σξαία ζέζε· αο αθνπκπήζνκε

ζε ηνχην ην κέξνο θη αο παξαηεξάκε ηνπο αλζξψπνπο νπνχ δηαβαίλνπλ. Eγψ ηα θνξψ

θαη θνηηάδσ, θαη θαζψο ππαγνξεχσ, ζεκείσλε.

»Ω ηνλ Παθλνχηην!»

1

Tνχηνο είλ’ εθείλνο ν άλζξσπνο, νπνχ εδεηνχζε ηελ ειεεκνζχλε, θη νπνχ ηφζα

εθψλαδε γηα ηε θηιαξγπξία ησλ αλζξψπσλ. Eίλ’ ν ίδηνο, νπνχ φηαλ ε ηχρε αξγφηεξα

ηνλ εβνήζεζε θη επινχηεζε, έγηλε φκνηνο κε φινπο ηνπο άιινπο θαη θάηη ρεηξφηεξνο.

Γηθαηνινγηέηαη, ιέγνληαο, νπψο ηα παζήκαηα ηνλ εζθιήξπλαλ...

2

Aιιά λα θη ν άιινο νπνχ ηα εχξελ έηνηκα απφ ηνπο γνλείο ηνπ, νπνχ πνηέ ηνπ δελ

πζηεξήζεθε, πνηέ ηνπ δελ έιαβε ηελ αλάγθε ησλ άιισλ, θη σζηφζν είλαη θαη ηνχηνο

εγσηζηήο θαη θηιάξγπξνο φζν θη εθείλνο ν πξψηνο.

Eίλαη θξφληκνο· δελ πεηάεη ην δηθφ ηνπ.

3

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ εζπζίαζε ηα ληάηα ηνπ θη εζχλαμε γηα λα ραξεί θαη λα ηηκεζεί

ζηα γεξάκαηα. Tψξα βγαίλεη ζηνλ πεξίπαην κε ην ακάμη, θη εθεί πνπ πξψηα θαλέλαο

δελ ηνλ εθνίηαδε, ηψξα ηνλ ραηξεηάλ φινη.

Eχγε ηνπ. Aπηφο εθαηφξζσζε φ,ηη εζχ πνηέ δελ εδπλήζεθεο. Kαη είλαη δήηεκα αλ είλαη

πξνηηκφηεξν ηα θαιά ληάηα απφ ηα θαιά γεξάκαηα.

4

Tνχηνο είλ’ εθείλνο νπνχ απφ ηελ εκέξα, πνπ ηνπ είπεο: «Πξνζθπλψ» θη φπνπ

έζθπςεο θη εζήθσζεο ην κπαζηνχλη, πνπ ηνπ είρε πέζεη απφ ην ρέξη, απηφο αλέβεθε

ρσξίο ραζνκέξηα ζην ζθαιί πνπ ε θαινζχλε ζνπ θαη ε γελλαηφηεηα ηνπ έβαιε νκπξφο

ηνπ.

Άιιν δελ έθακε παξά πνπ επίζηεςε θη εζεβάζηεθε ηελ ηδηθή ζνπ θξίζε.

Tψξα είλαη κηα κεγάιε ηηκή πνπ ζνπ θάλεη αλ, δηαβαίλνληαο ρηππήζεη κε ην ρέξη ηνπ

απάλνπ ζηνλ ψκν ζνπ θαη ζνπ εηπεί: «Kαιεκέξα, θίιε κνπ». Nφκνο θπζηθφο, αμίσκα

γεσκεηξηθφ· αλ απφ δπν θάζεηεο γξακκέο, φκνηεο θαη παξάιιειεο, ε κία αλεβεί, ε

άιιε εμ αλάγθεο ζα κείλεη ε ρακειφηεξε.

5

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ πάληα, πεξηκέλεη λα ζπζηάδνπλ νη άιινη γη’ απηφλ, ελψ πνπ

απηφο κήηε ηψξα κήηε πνηέ ζα εζπζίαδε ην παξακηθξφ γηα ηνπο άιινπο.

Kαη κεδά απηφο ζα εκπφδηδε ή ζα εθαηάθξελε ηνπο άιινπο, αλ έθαλαλ θη εθείλνη ην

ίδηνλ;

6

Tνχηνο είλ’ έλαο θίινο ζνπ, πνπ ηνλ είρεο δαλείζεη κηα θνξά ιίγα ρξήκαηα θη νπνχ

πνηέ δελ εζηάζεθε ηξφπνο λα ηα ιάβεηο νπίζσ.

Eζχ επιέξσζεο έλα ρξένο ηεο θαξδηάο, εθείλνο έλα ρξένο ηνπ κπαινχ· είζηε ίζα ίζα.

Aλ ήζειεο, γηα λα κε δεκησζείο, ζα εκπνξνχζεο λα θάκεηο ην ίδην θη εζχ ελφο άιινπ,

ν άιινο άιινπ, θαη πάεη ιένληαο· θη έηζη απφ έλα πξψην θαθφ παξάδεηγκα,

ζπιινγίζνπ ζε ηη ζα εθηάλακε.

Tν πξψην παξάδεηγκα ήηνπλ ηνλ θαηξφ ηνπ Aδάκ, θαη είλαη ηνχηνο έλαο θαιφο θαη

πεξίεξγνο ηξφπνο γηα λα κε δεκηψλεηαη πνηέ θαλέλαο θαη γηα λα νηθνλνκηψληαη θη νη

θαεκέλνη νη αλζξψπνη.

7

Tνχηνο είλ’ έλαο αξγαζηεξηάξεο, νπνχ θιέθηεη θαηά ζχζηεκα ζην δχγη θη νπνχ δελ

ιείπεη απγή, πνπ λα κελ έκπεη ζηελ εθθιεζηά λα θάκεη ην ζηαπξφ ηνπ.

Kάλεη φ,ηη δχλεηαη. Kαη ην λα θιέθηεη ρσξίο λα κπαίλεη θαη ζηελ εθθιεζηά ζα ήηνπλ

ρεηξφηεξν.

8

Kαη ηνχηνο είλ’ έλαο άιινο κπεξδεςηάξεο θαη θιέθηεο, νπνχ θάλεη ην ίδην θη νπνχ δελ

πάεη ηελ απγή ζηελ εξγαζία ηνπ, αλ πξψηα δελ πεξάζεη θαη δελ έκπεη ζηελ εθθιεζηά

λα πξνζθπλήζεη.

Tελ θιεςηά ηε ζέιεη θη ν Θεφο, αθνχ βιέπνκε, νπψο νη ζθχινη, νη γάηνη, ηα πνληίθηα

θαη ηφζα άιια δψα δνπλ απφ θιεςηκηά. Kη απηφο παξαθαιεί θάζε απγή ηνλ Θεφ λα

ηνλ βνεζήζεη ζηεο κπεξδεςηέο θαη ηεο θιεςηέο ηεο εκέξαο.

9

Tνχηνο είλ’ έλαο λεφπινπηνο νπνχ πηζηεχεη πσο εγίλεθε άλζξσπνο απφ γάηδαξνο

νπνχ ήηνπλ.

Θα εηπεί νπψο δελ είλαη θαληαζκέλνο, αθνχ είρε πάληα ηαπεηλήλ ηδέα γηα ηνλ εαπηφλ

ηνπ.

Tψξα έρεη ην ζάξξνο θαη ζεθψλεη ην θεθάιη ςειά, θαη ζπρλά γέλεηαη θαη απζάδεο.

Eπεηδή έρεη ηψξα έλα πξνζφλ, ελψ πνπ πξψηα δελ είρε θαλέλα. Kαη κε πνιχ

κεγαιχηεξν δίθην πεξεθαλεχεηαη ηνχηνο απφ εθείλνπο νπνχ πεξεθαλεχνληαη θαη

θνξδψλνληαη κφλνλ θαη κφλνλ γηα κηα θαιή θνξεζηά, πνπ έρνπλ βάιεη.

10

Tνχηνο είλ’ έλαο λένο νπνχ δελ έρεη άιιν απνιχησο θεθάιαην απφ ηελ επγέλεηα ηεο

θαηαγσγήο, θη νπνχ γπξεχεη λα ην πιεξσζεί κε θακηά πξνίθα κεγάιε.

Όηαλ εχξεη λα ηνπ ηελ πξνζθέξνπλ, θάλεη θαιά λα ηελ δερηεί θαη λα δψζεη θη έλα

θάζθειν, αλ είλ’ έμππλνο, ηνπ πεζεξνχ.

11

Tνχηνο είλ’ εθείλνο νπνχ είρε δεηήζεη λα ζε πηάζεη θίιν κε ζθνπφ λα θάκεη ηε

γλσξηκηά ηεο γπλαηθφο ζνπ, θη νπνχ είρε ζηαζεί ηθαλφο λα ζνπ πξνζπνηεζεί αγάπε θαη

αθνζίσζε γηα πνιχλ θαηξφ κε ηελ ειπίδα λα δπλεζεί λα θηάζεη ζην ηέινο ηνπ ζθνπνχ

ηνπ.

Φπζηθφηαην, θη έθηαημεο εζχ νπνχ, έρνληαο γπλαίθα λέα θη φκνξθε, έκπαζεο θίινλ

ζην ζπίηη ζνπ, δίλνληάο ηνπ νηθεηφηεηα. Kη αθνχ ηνλ έκπαζεο, απηφο δηθαίσο

επίζηεςε, νπψο αδηαθνξνχζεο γηα ηε γπλαίθα ζνπ.

Aθνχ έραζε ηελ ειπίδα εηξαβήρηεθε, θαη κήηε εμαλαπάηεζε.

Kαη ηη; ήζειεο ινηπφλ λ’ αθνινπζάεη λα ζνπ πξνζπνηείηαη ηνλ θίιν ρσξίο θαλέλα

ιφγνλ; Tνχηε ζα ήηνπλ αιεζηλή αηηκία.

12

Tνχηνο είλ’ έλαο θηινγελήο, νπνχ έρεη αξλεζεί πάληα θάζε ζπλδξνκή ζηνλ θησρφ

γείηνλά ηνπ.

Aπηφο ελδηαθέξεηαη γηα φιν ην θνπάδη, θη φρη γηα έλαλ θη άιινλ δηάνιν ρσξηζηά.

H θηινγέλεηά ηνπ ηνλ έρεη αλεβάζεη θαη ηνπ έρεη θαξπίζεη.

Θα πεη νπψο ηελ ηέρλε ηνπ, πνπ δελ είλαη θαη θακηά πξφζηπρε ηέρλε, ηε γλσξίδεη

θαιά θαη γηα ηνχην βξίζθεη θαη κνπζηεξήδεο.

13

Tνχηνο είλ’ έλαο δηθεγφξνο πξφζπκνο πάληα λα ππεξαζπίδεηαη κε φιε ηνπ ηελ ςπρή

θαη κε θάζε ζφθηζκα θαη ξαδηνπξγία θάζε θαηεξγάξε γηα θάζε βξσκνυπφζεζε,

θηάλεη κφλνλ λα πιεξψλεηαη απ’ απηφλ.

Tνχην δελ είλαη ηίπνηα, θαη είλαη ρξένο ηνπ. Θα ήηνπλ θαθφ θαη άηηκν γηα ηνλ

δηθεγφξν, αλ ηνλ ππεξαζπηδφηνπλ ράξηζκα.

14

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ ηφζα ρξφληα ηψξα αθίλεη θάζε άιιε δνπιεηά ηνπ γηα λα

θάζεηαη λα ζπδεηεί απφ ηελ απγή σο ην βξάδη γηα ηα εθινγηθά θαη γηα ηεο πξάμεο ηεο

Kπβεξλήζεσο, θη νπνχ αθφκα δελ έρεη θηάζεη ζην ηέινο ηνπ ζθνπνχ ηνπ.

Eπέξαζε, πάληα θαιιίηεξα θαη θξνληκφηεξα ν θαηξφο απηνπλνχ παξά εθεηλψλ, νπνχ

εξγάζηεθαλ θαη εξγάδνληαη γηα λα γέλνπλ Πξσζππνπξγνί. Kη αλ δελ έρεη θηάζεη

απηφο ζην ηέινο ηνπ ζθνπνχ ηνπ, έρνπλ θηάζεη φκσο πνιινί απφ θείλνπο, νπνχ ηνπο

αθνινπζάεη ηα παηήκαηα γηα λα ηδεί ηη θάλνπλ.

15

Tνχηνο είλ’ έλαο πνιηηεπηήο, νπνχ ρατδεχεη θαη γιείθεη ζε θάζε ηξφπν, εθείλνπο, νπνχ

δελ δχλεηαη λα ηνπο ππνθέξεη, θη νπνχ ηνπο ζηραίλεηαη, γηα λα κπνξέζεη λα ιάβεη ηελ

ςήθν ηνπο.

Φηαίλ’ εθείλνη νπνχ, γηα λα ςεθίζνπλ ηνλ θαιφλ θαη ελάξεηνλ παηξηψηε, θαζψο ζα

είραλ ρξένο θαη ζα είραλ ζπκθέξνλ, απαηηνχλ λα πεγαίλεη απηφο λα ηνπο γπξεχεη, θαη

λα ηνπο γειάεη κε θάζε ινγήο ςεπηηά.

Tειεηψλνληαο ε εθινγή, καηαπαίξλεη ηε ζνβαξφηεηά ηνπ θαη κεηαβηάο ραηξεηάεη

εθείλνπο, νπνχ ηνλ είραλ ςεθίζεη.

Άλζξσπνο αλεμάξηεηνο θαη ραξαθηήξαο κεγάινο, νπνχ δελ κνπληδνπξψλεηαη παξά

ζε κηαλ απφιπηελ αλάγθε θη φηαλ είλ’ ν ιφγνο γηα έλαλ κεγάινλ θαη άγην ζθνπφ.

16

Tνχηνο είλ’ έλαο θηιφινγνο θαη θξηηηθφο νπνχ πξνζθέξεη κε επραξίζηεζε θαη

αθηινθέξδεηα ηεο δνχιεςέο ηνπ ζηελ ηδηφηεηά ηνπ εθείλε ζε φπνηνλ ήζειε ιάβεη

αλάγθε, θηάλεη κφλνλ λα ηνπ είλαη παξνπζηαζκέλνο θαη λα ηνλ γλσξίδεη πξνζσπηθψο.

Γηα λα θξίλεη αζθαιψο πεξί ησλ έξγσλ, είλαη θαιφ λα γλσξίδεη θαη ηνλ άλζξσπν. Kη

αθνχ πξνζθέξεη ηελ ππεξεζία ηνπ ρσξίο ακνηβή, ζα ήηνπλ δίθην λα κε ηελ πξνζθέξεη

παξά ζε έλαλ θίιν ή ζε έλαλ γλψξηκν.

17

Tνχηνο είλ’ έλαο νπνχ απφ ηα κηθξά ηνπ ρξφληα κε θφπνπο, κε αγψλεο, κε ςεπηηέο, κε

θαηεξγαξηέο, κε αδηθίεο, ζσξηάδεη πινχηε γηα λα η’ αθήζεη λα ηα ραξνχλ νη

θιεξνλφκνη ηνπ.

Θα πεη, νπψο δελ είλαη εγσηζηήο. Eίλαη φκσο θαη πνλεξφο. Γελ ζέιεη απηφο λα

ηζαθίζεη ην θεθάιη ηνπ γηα λα βξεη, πψο ζα εκπνξνχζε θαιιίηεξα θαη σθειηκφηεξα λα

θάκεη ρξήζε ηνπ πινχηνπ ηνπ, θαη ζέιεη λα θνξηψζεη απηήλ ηε ζθνηνχξα ζηνπο

θιεξνλφκνπο ηνπ, ζθεπηφκελνο πνιχ νξζά, νπψο θαη θαθή ρξήζε αλ θάκνπλ εθείλνη,

είλαη πάληα ε επζχλε δηθή ηνπο θαη ζα δψθνπλ ιφγνλ απηνί νη ίδηνη.

18

Kαη ηνχηνο είλ’ έλαο άιινο πινχζηνο νπνχ δελ γλσξίδεη λα θάκεη θαιή ρξήζε ηνπ

πινχηνπ ηνπ θη νπνχ απηφλ ηνλ πινχην ζα ήηνπλ θαιιίηεξα λα ηνλ είρακ’ εκείο.

Aπηέο είλαη γλψκεο. Kη ε γλψκε ηνπ θαζελφο άιινπ αμίδεη γη’ απηφλ φζν αμίδεη ε δηθή

καο γηα καο.

Γελ ηνπ πνλεί λα μνδέςεη γηα λα ηθαλνπνηήζεη θάζε ινγήο θαιήλ ή ζηξαβήλ φξεμίλ

ηνπ, ελψ πνπ πξνο ηνπο ζπγγελείο θαη ηνπο θίινπο ηνπ είλαη άζπιαρλνο.

Oη ζπγγελείο θαη νη θίινη είλαη κφλνλ γηα λ’ αγαπηψληαη ή θαη γηα λα ζπλδξάκνληαη

ζηελ πεξίζηαζε ρσξίο δηθή καο δεκία.

Έρεη αθήζεη έλαλ άξξσζην θαιφλ ζπγγελή ηνπ θη επέζαλε, γηα λα κε ηνπ δψζεη ην

ρξεηαδφκελν λ’ αθνινπζήζεη ηε ζεξαπεία πνπ νη γηαηξνί ηνχ είραλ ζπζηήζεη.

Aηπρία ηνπ ζπγγελή, πνπ δελ είρε, θαζψο έπξεπε, απφ δηθφ ηνπ. Eίλαη φκσο θαη πνιχ

ακθίβνιν, αλ ε ζεξαπεία πνπ ηνπ είραλ ππνδείμεη νη γηαηξνί, φπνηα θη αλ ήηνπλ, ζα

έθεξλε απνηειέζκαηα.

19

Tνχηνο είλ’ εθείλνο ν κάζηνξαο, νπνχ, γηα λα σθειεζεί κηα-δπν δεθάξεο

πεξηζζφηεξεο απφ ηελ εξγαζία, πνπ ηνπ είρεο παξαγγείιεη, ζνπ είρε θάκεη ςεχηηθε

δνπιεηά· θη νπνχ αλ ηνπ είρεο πξνυπνζρεζεί λα ηνπ δψθεηο θαη ηεο δπν δεθάξεο, πάιε

εκπνξνχζε λα ζνπ ηελ θάκεη ςεχηηθε γηα λα σθειεζεί άιιεο δχν.

Eπεηδή ίζσο ε πιεξσκή, πνπ ηνλ είρεο ζπκθσλήζεη δελ ήηνπλ αξθεηή θαη δελ ήηνπλ

δίθαηε, θη επεηδή έπξεπε λα είρεο ηνπ δψζεη φ,ηη ζνπ είρε δεηήζεη ρσξίο λα θάκεηο

παδάξη.

20

Aιιά λα θη ν άιινο ν κάζηνξαο ν ρεηξφηεξνο, νπνχ είρεο θάκεη ηε γελλαηφηεηα θαη

ηνπ είρεο δψζεη, ρσξίο λα θάκεηο παδάξη, φ,ηη ζνπ είρε πξσηνδεηήζεη, θη νπνχ φκσο

θαη ηνχηνο ζε απάηεζε θαη δελ ζνπ έθακε δνπιεηά ζσζηή.

Πξέπεη εμάπαληνο λα είρε γειαζηεί ζε θείλν, πνπ ζνπ είρε δεηήζεη.

21

Aιιά λα θη εθείλνο ν Eβξαίνο, ν ζηξσκαηάο, νπνχ ηνλ είρεο θξάμεη λα ζνπ γηνκίζεη

έλα ζηξψκα, πνπ ε ηηκή ηνπ είλαη θαλνληζκέλε απφ δχν δξαρκέο σο ηξεηο, θη απηφο

ζνπ είρε δεηήζεη δέθα· θη επεηδή δελ εγλψξηδεο, ηνλ είρεο ζπκθσλήζεη γηα εθηά. Ωο

θαη ηνχηνο ζνπ είρε θάκεη ηελ εξγαζία απξφζερηα θαη βηαζηηθά, ζνπ είρε θφςεη ηξία

δάρηπια ζηελφηεξν ην πξάκα θαη ζνπ εθαθφξαςε θαη εθαθνθάξθσζε ην ζηξψκα.

Eπεηδή ηνλ είρεο ζθνηίζεη ηνλ άλζξσπν κε ηεο εθηά δξαρκέο, θη επεηδή ηνπ

εθαίλνηνπλ ςέκαηα θαη δελ έβιεπε ηελ ψξα πφηε λα ηειεηψζεη θαη λα ηδεί ζηελ

παιάκε ηνπ ηεο εθηά δξαρκέο.

22

Kαη λα θη ν ρηίζηεο νπνχ θάπνηα θνξά ηνχ είρεο θάκεη κηα ζπνπδαίαλ ππεξεζία, πνπ

απ’ απηή σθειήκεθε θαη ήηνπλ ππνρξεσκέλνο ζ’ εζέ, θαη ηνλ είρεο θξάμεη κηαλ

εκέξα, νπνχ δελ είρε θακηάλ άιιε δνπιεηά, γηα λα ζνπ αζπξίζεη κηα κηθξή θάκαξε, θη

εθείλνο ζνπ ηελ εκνπληδνχξσζε.

Άλζξσπνο ηίκηνο, νπνχ εζπκφηνπλ ηελ ππεξεζία, πνπ ηνπ είρεο θάκεη, κνινπνχ είρε

πεξάζεη πνιχο θαηξφο, θαη ήξζε, θαη δελ ζνπ έιεηςε, θαζψο ζα έθαλε έλαο άιινο. Aλ

φκσο δελ ζνπ έθακε θαιή ηελ εξγαζία, δελ είλαη θηαίμηκν δηθφ ηνπ, επεηδή εθείλνο,

ζα κάζηνξαο, είρε ιάβεη ηελ έμε λα πιεξψλεηαη ηαρηηθά πάληα ηελ εξγαζία ηνπ κε

παξάδεο θαη φρη κε άιιεο ππεξεζίεο, θαη ηνπ εθαίλνηνπλ πξάκα αιιφθνην θαη

αθχζηθν λα δνπιέςεη ηψξα ρσξίο λα ιάβεη παξά.

23

Kαη λα θη εθείλνο ν γλψξηκφο ζνπ ν δηαθνληάξεο, νπνχ γηα ρξφληα ηνλ ειενχζεο ζπρλά

κε πεληάξεο, θη νπνχ φηαλ κηα θνξά ηνλ είρεο ρξεηαζηεί θαη ζνπ είρε θάκεη κηα κηθξήλ

ππεξεζία, είρε δεηήζεη λα πιεξσζεί γηα ηνχην. Eίρεο βγάιεη θαη ηνπ είρεο δψθεη κηα

δεθάξα, θη απηφο ζνπ είρε πεη, νπψο είλαη ιίγν· ηνπ έδσθεο άιιε κία, θαη ηφηεο ζνπ

είπελ «Eπραξηζηψ».

Aπηφο δελ ήζειε λ’ αλαθαηψλεη ηνπο ινγαξηαζκνχο· θαη ε ππεξεζία πνπ ζνπ έθακε

δελ είρε θακηά ζρέζε κε ηελ ειεεκνζχλε, πνπ ηνπ έθαλεο εζχ θη νπνχ απηφο ζνχ ηελ

επιέξσλε κε ηφζεο επθέο, θη νπνχ θη αιιηψο αθφκα ζα ζνπ ηελ επιέξσλε πξηλ

πεζάλεη, αλ ν Θεφο ηνλ εβνεζνχζε.

Aπφ θείλελ ηε θνξά δελ ηνπ μαλάδσθεο πιένλ ηίπνηα.

Kαθά· επεηδή θαη ζαλ αράξηζηνλ παξαιφγσο, αλ ηνλ είρεο ζεσξήζεη, θαη πάιε έπξεπε

λα ζθεθηείο, νπψο είλαη αλνεζία λα απαηηεί έλαο επγλσκνζχλε απφ ηα δψα γηα ιίγε

ζξνθή πνπ ηνπο δίλεη. Kαη ε κεγάιε απφδεημε, νπψο είρελ απηφο δίθην θαη ζπ άδηθν

είλ’ εθείλε πνπ, αλ δελ ήηνπλ έηζη, δελ ήζειελ απηφο θηληπλέςεη γηα δπν δεθάξεο, λα

ράζεη έλα ηαρηηθφ εηζφδεκα νπνχ είρελ απφ ζε δελ εμέξσ απφ πφζεο δεθάξεο ηνλ

ρξφλν.

24

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ δελ έρεη ιφγν θαη δελ έρεη πίζηε ζε ηίπνηα, θη νπνχ φηαλ κηα

θνξά έλαο άιινο, ηνπ είρε βγεη ζε κίαλ ππφζεζε απφ ιφγν, εράιαζε ηνλ θφζκν θη

εθψλαδε γηα θαηξφ, ελαληίνλ ηεο αηηκίαο.

Eθείλνο νπνχ ηνπ είρε βγεη απφ ιφγν ήηνπλ άλζξσπνο ηίκηνο, θη νπνχ δελ έβγαηλε

πνηέ απφ ιφγν· βγαίλνληαο ηψξα απφ ιφγν, δελ εμέξσ πψο θαη γηαηί θη αλ κε δίθην ή

κε άδηθν, έιεηςελ απφ έλα ρξένο θη έθακε ζε θάπνηνλ ηξφπν, κηαλ απάηε θη έλα είδνο

αδηθίαο, νπνχ δελ ηα είρε θάκεη πνηέ ν άιινο.

25

Tνχηνο είλ’ έλαο, απφ ηνπο πξψηνπο ηνπ ηφπνπ ηνπ γηα κφξθσζε θαη γηα επηξξνή, πνπ

γηα λα ππνζηεξίμεη έλαλ ππνςήθην δήκαξρν, άλζξσπν αλαγλσξηζκέλεο ηθαλφηεηνο

θαη ηηκηφηεηνο, επεξίκελε λα πάεη εθείλνο λα ηνλ παξαθαιέζεη γηα ηνχην.

Kαη ηη ιηγφηεξν απ’ απηφ;

Eπεηδή εθείλνο δελ ηνλ παξαθάιεζε, ηνχηνο ππνζηήξημε ηνλ αληίπαιν, άλζξσπν

ηηπνηέληνλ.

Aθνχ δελ ηνλ επαξαθάιεζε, δηθαίσο εζπκπέξαλε, νπψο, ζα ηνλ εδπζαξεζηνχζε αλ

ηνλ ππνζηήξηδε.

Eίρε βξεζεί έλαο ηφηεο, νπνχ ηνλ είρε ειέγμεη νπψο δελ έρεη παηξησηηζκφ.

Άδηθα, επεηδή ν παηξησηηζκφο δελ ππνλνεί λα είκαζηε θαη παξάινγνη.

26

Tνχηνο είλ’ έλαο δνπξιφο νπνχ, ρσξίο πνηέ λα δεηήζεη, θαη ρσξίο λα ηνπ ππνζρεζνχλ,

θαη ρσξίο λα ειπίδεη θαη ρσξίο λ’ απνβιέπεη ζε ηίπνηα, ελζνπζηάδεηαη γηα ηνλ έλαλ ή

άιινλ θνκκαηάξρελ θαη πάεη θαη ςεθίδεη.

Eίλαη θξνληκφηαηνο, επεηδή, ηθαλνπνηψληαο ην αγλφ αίζζεκά ηνπ, πάεη θαη ηξψγεη κε

φξεμε θαη πάεη θαη θνηκάηαη θαη βιέπεη θαιά νλείξαηα.

27

Tνχηνο είλ’ έλαο απφ θείλνπο νπνχ δελ ελλννχλ λα δψθνπλ ςήθν ρσξίο λα ηελ

πιεξσζνχλ κε έλαλ ή άιινλ ηξφπν.

Kαη κεδά εθείλνη πνπ δεηάλ θαη ιαβαίλνπλ ηελ ςήθν ηνπ δελ σθειηψληαη πνιχ

πεξηζζφηεξν απ’ απηφλ;

Tνχηνο εθέξδηδελ απφ ην έξγν ηνπ ηξεηο δξαρκέο ηελ εκέξα, πνπ ήηαλ αιεζηλά ηξεηο ή

ηνπιάρηζηνλ δχν θη εβδνκήληα. Tψξα, κε ην ζπλάιιαγκα θαη ηνπο πνιινχο βαξεηνχο

θφξνπο, πνπ ε δξαρκή εθαηάληεζε λα κελ είλαη παξά ηξηάληα ή ζαξάληα ιεπηά, νη

ηξεηο δξαρκέο ηνχ έγηλαλ κία. Aιιά εθαηφξζσζε θη έβαιε ηνλ πηφ ηνπ ζε ζέζε, νπνχ

έρεη θη απηφο άιιεο ηξεηο δξαρκέο, δει. άιιελ κία θαη γέλνληαη δχν. Aπηή είλ’ ε

θεξδνζθνπία, πνπ έρεη θάκεη θη νπνχ δελ ηελ έρεη βαξεζεί θαη ηελ αθνινπζάεη αθφκα.

Kαη κε ηελ παξαηήξεζε, νπψο ε ζέζε ηνπ γπηνπ ηνπ είλαη πξνζσξηλή, γηα ιίγνπο

κήλεο ή ην πνιχ γηα έλα-δπν ρξφληα, ελψ πνπ ε ππνηίκεζε ηεο δξαρκήο είλαη γηα φζνλ

θαηξφ ζα δήζεη απηφο θη ν γπηνο ηνπ.

Έρεη απηφο ηνλ ινγαξηαζκφ ηνπ. Kη εθείλν πνπ μέξεη ν δνπξιφο ν λνηθνθχξεο δελ ην

μέξνπλ εθαηφ θξφληκνη άιινη.

28

Tνχηνο είλ’ έλαο, δεκνζηνγξάθνο, κε αξρέο θαη παηξησηηζκφ ζε γιψζζα

θαζαξεχνπζα.

Πξψηεο πνηφηεηνο!

Γηαβάζεηε ηελ εθεκεξίδα ηνπ θαη ηα θχξηά ηεο άξζξα· απφ θείλα πνπ ζα θαηαιάβεηε

ζεηο, ζα ρνξηάζεηε ζεηο· απφ θείλα πνπ δελ ζα θαηαιάβεηε ζεηο, ζα ρνξηάζεη εθείλνο.

Όινη κε θαιφ δηάθνξν θη φινη ηθαλνπνηεκέλνη.

29

Tνχηνο είλ’ έλαο ηίκηνο άλζξσπνο, νπνχ έρεη ζπλήζεηα λα δαλείδεηαη απφ θίινπο ηνπ

κηθξέο πνζφηεηεο κε κηθξέο πξνζεζκίεο θαη κε εηιηθξηλή πξφζεζε λα ηεο απνδψζεη,

αιιά πνπ πάληα ηνπ παξνπζηάδεηαη κία ή άιιε λέα αλάγθε, πνπ ηνλ ππνρξεψλεη λα

αλαβάιεη ηελ απφδνζε.

Eπεηδή ππνζέηεη θαη είλαη βέβαηνο, νπψο νη λνηθνθπξαίνη δελ έρνπλ αλάγθε θαη νπψο

κπνξνχλ πάληα λα πεξηκέλνπλ.

Kαη δελ εξσηάεη ηνπιάρηζηνλ θάζε θνξά θαη ηνπο λνηθνθπξαίνπο κε απηνί νη ίδηνη

έρνπλ θακηάλ αλάγθε θη αλ βξίζθνληαη ζε ζέζε θη αλ ζηέξγνπλ λα ηνπ δψζνπλ ηελ

άδεηα λα αλαβάιεη ηελ απφδνζε.

Eπεηδή ζπκπεξαίλεη, κε θάπνην δίθην, νπψο νη λνηθνθπξαίνη κπνξεί λα ηνλ γειάζνπλ

θαη λα ηνπ εηπνχλ, νπψο έρνπλ αλάγθε ρσξίο λα έρνπλ.

30

Tνχηνο είλ’ εθείλνο ν μελνδφρνο ζνπ, πνπ επήγαηλεο θη έηξσγεο ζην μελνδνρείν ηνπ,

θη νπνχ, ρσξίο λα έρεηο θαλελφο είδνπο ρξένο, ηνπ είρεο γιπηψζεη δπν ρηιηάδεο

δξαρκέο, νπνχ ήηαλ γηα λα ηεο ράζεη, παίξλνληάο ηεο απφ ηα ρέξηα ηνπ θιέθηε, θη

νπνχ ζνπ είρελ εθθξάζεη ηελ επγλσκνζχλε ηνπ κία θνξά γηα πάληα δίλνληάο ζνπ

εθείλν ην βξάδη ζην δείπλν κηα κεξίδα γελλαηφηεξε απφ ην ζπλεζηζκέλν θη νπνχ ζνπ

ηελ είρε θέξεη, θαη’ εμαίξεζε, κε ην πηάην ν ίδηνο.

Γελ εκπνξνχζε λα ζνπ δίλεη θαζεκέξα γελλαηφηεξεο ηεο κεξίδεο, επεηδή, κεηαμχ ησλ

άιισλ, ζα εδήιεπαλ θαη ζα επαξαπνληφληαλ νη άιινη κνπζηεξήδεο ηνπ, νπνχ δελ

εγλψξηδαλ, νπψο ν μελνδφρνο είρε πξνο εζέ εθείλελ ηελ ππνρξέσζε.

31

Tνχηνο, νπνχ έρεη ην παηδί, θαη ηνλ ζέξλεη, είλ’ έλαο ζεφζηξαβνο, νπνχ επεηδή

θάπνηνο κηα θνξά κε έλαλ δπλαηφλ κπάηζν ηνλ είρε ζηξαβψζεη ρσξίο λα ην ζέιεη απφ

ην έλα κάηη, ηνχηνο ηνλ είρε πξνζθαιέζεη ζε κνλνκαρία, θαη ζηε κνλνκαρία ν

αληίπαινο ηνπ έρπζε θαηά ζπκβεβεθφο κε ην ζπαζί θαη ην άιιν κάηη. Tψξα ζεσξείηαη

επραξηζηεκέλνο θαη ηθαλνπνηεκέλνο.

Tνπ έκεηλε ε ηηκή, πνπ είλαη πεξηζζφηεξν απφ ηα δπν κάηηα.

32

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ παίξλεη πνιχ εχθνια ζάξξνο κε φινπο θη νπνχ θπλεγάεη, φπνπ

θη αλ βξεζεί, ηεο πξσηνθαζεδξίεο.

Eπεηδή γλσξίδεη ηνλ εαπηφ ηνπ θαιά θαη ηνπο άιινπο αθφκα θαιιίηεξα.

33

Tνχηνο είλ’ εθείλνο ν άλζξσπνο, νπνχ, εθηληχλεπε λα πληγεί θαη ηνλ είρεο γιπηψζεη θη

νπνχ έπεηηα, γηα ηηπνηέληαλ αθνξκή, θαη έρνληαο απηφο ην άδηθν θαη ζπ ην δίθην, ζνπ

είρε γέλεη θφξησκα ζε βαζκφ πνπ λα ππνρξεσζείο λα θχγεηο θη απφ ηνλ ηφπν.

Έπξεπε λα ηνλ είρεο αθήζεη λα πληγεί. Kαη ηα αηζζήκαηα ηεο επγλσκνζχλεο θαη ηεο

αγάπεο γηα ηνλ αθέληε ν Θεφο ηα έδσθε ζηνπο ζθχινπο θη φρη ζηνπο αλζξψπνπο.

34

Tνχηνο, είλ’ έλαο γέξνο αζζελήο απφ αξρνληηθή νηθνγέλεηα, πνπ πξψηα ήηνπλ

πνξεκέλνο θαη ηψξα, θηαίμηκν ηεο ηχρεο πεξηζζφηεξν, παξά ηνπ θεθαιηνχ ηνπ,

εθαηάληεζε λα θαξηεξεί λα ηνπ δψθνπλ νη δηαβάηεο θακηά δεθάξα ή πεληάξα. Eθείλνη

ηεο ηάμεψο ηνπ θαηαδέρνληαη θαη ηνλ αθίλνπλ λα δηαθνλεχεη, ρσξίο θαη λα ελλννχλ

νπψο ε ληξνπή είλαη φιε δηθή ηνπο.

Eθείλνη ηεο ηαμεψο ηνπ ήηαλ ηεο ηαμεψο ηνπ έλαλ θαηξφ θαη πξηλ ηνχηνο λα γέλεη

δηαθνληάξεο. Kαη ην ζπκθέξνλ είλαη ζπκθέξνλ, θαη είλαη πξάκα βέβαην θαη είλαη

πξάκα πηαζηφ, ελψ πνπ φια η’ άιια είλαη ηνπ αέξνο.

Γλσξίδεη θαη θάπνηαλ επηζηήκε θη έρεη θαη ζπλαδέιθνπο, αιιά σο θη εθείλνη πεξλάλ

απ’ νκπξφο ηνπ ρσξίο λα ηνλ θνηηάμνπλ.

H ζπλαδειθφηεο ππνζέηεη, δηθαίσο, αιιεινβνήζεηα θαη πξνζηαζία πξνο δεκία

ηξίησλ, θη φρη πξνο δεκία ησλ ίδησλ ησλ ζπλαδέιθσλ.

35

Tνχηνο είλ’ έλαο λένο επθπήο, θαη ελάξεηνο, νπνχ θάηη ππφζρεηαη λα γίλεη, αιιά είλαη

άηπρνο, θαη θηληπλεχεη λα πάεη ρακέλνο, αλ δελ βξεζεί γη’ απηφλ θαλέλαο Mαηθήλαο,

νπνχ λα ηνπ δψζεη ρέξη λα ζεθσζεί θαη λα ηνλ βάιεη ζε δξφκν. Όινη ηνλ γλσξίδνπλ

θαη ηνλ ελζαξξχλνπλ, αιι’ φκσο ν Mαηθήλαο δελ βξίζθεηαη.

O Mαηθήλαο ήηνπλ έλαο, θαη ήηνπλ πξηλ Xξηζηνχ, θαη ήηνπλ θαη ζηε Pψκε. Kαη γηα

ηα ηέθλα έρνπλ ρξένο λα θξνληίδνπλ νη γνλείο.

36

Tνχηνο είλ’ εθείλνο ν δηθαζηήο, νπνχ κηα θνξά ρσξίο απφδεημε, ρσξίο ηεθκήξηα,

ρσξίο ηίπνηα, ζε είρε θαηαδηθάζεη θαη ζε είρε δεκηψζεη φρη ιίγν· απιψο θαη κφλνλ

επεηδή απηφο είρε ζρεκαηηζκέλε πεπνίζεζε, νπψο είρεο βάιεη θάηη ζηνλ λνπ ζνπ.

Aπηφο έθξηλε, θαζψο είρε ρξένο θαη ζα δηθαζηήο ξσκηφο νπνχ ήηνπλ, θαη ζχκθσλα κε

ην δηθαίσκα θαη ηελ ειεπζεξία πνπ ηνπ δίλεη ν λφκνο. Έθηαημεο εζχ νπνχ δελ ηνπ

είρεο απνδείμεη εθεηλνχ, νπψο δελ είρεο βάιεη ηίπνηα ζηνλ λνπ ζνπ.

37

Tνχηνο είλ’ έλαο νπνχ ηνλ είρεο εκπηζηεπηεί θαη ηνλ είρεο δηνξίζεη επίηξνπφ ζνπ, γηα

λα εηζπξάηηεη ηα εηζνδήκαηά ζνπ θη νπνχ, απ’ φζα εηζέπξαμε, ζνπ έδσθε κφλνλ ηα

κηζά.

Tηκηφηαηνο, θαη άκπνηεο λα ήηαλ έηζη φινη, επεηδή εκπνξνχζε λα κε ζνπ δψθεη

ηίπνηα.

Tνλ έθξαμεο ζην δηθαζηήξην, εμφδεςεο πνιχ πεξηζζφηεξν απ’ φ,ηη είρεο λα ιάβεηο,

εραζνκέξεζεο ηξία ρξφληα, θαη ζην χζηεξν δελ έιαβεο θαη ηίπνηα απ’ απηφλ.

Tηκσξία δηθαηφηαηε, πνπ γη’ απηή πξνλννχλ θαη νη ίδηνη νη λφκνη.

38

Aιιά παξεγνξήζνπ, επεηδή εδψ είλαη θη έλαο άιινο, νπνχ είρε πάζεη ηα ίδηα θαη

ρεηξφηεξα, πνπ κήηε ηα κηζά, κήηε θαη ην ηξίην είρε ιάβεη απφ ηνλ επίηξνπν, θη νπνχ

είρε ραζνκεξήζεη ζηα δηθαζηήξηα φρη ηξία, αιιά εθηά ρξφληα, ρσξίο απνηέιεζκα.

Eπεηδή δελ είρε ιάβεη ηελ ππνκνλή λα ηξαβήμεη αθφκα νκπξφο, θαζψο έπξεπε θαη

θαζψο ηνλ εζπκβνχιεπε θη ν ίδηνο ν δηθεγφξνο ηνπ.

39

Kαη παξεγνξήζνπ αθφκα, πεξηζζφηεξν, επεηδή εδψ είλαη θαη κηα γξεά εβδνκήληα

ρξνλψλ, νπνχ είρε ρεξέςεη φηαλ ήηνπλ ηξηάληα θαη είρε δεηήζεη ηφηεο, απφ ηνπο

ζπγγελείο θαη θιεξνλφκνπο ηνπ αληξφο ηεο, κε ην κέζνλ ηνπ δηθαζηεξίνπ, ηελ πξνίθα

ηεο, νπνχ ηεο ερξεηάδνηνπλ γηα λα δήζεη, θη νπνχ πνηέ δελ εθαηφξζσζε λα ηελ ιάβεη.

Aλ ηελ είρε ιάβεη, ζα ήηνπλ ηψξα απφ θαηξφ μνδεκέλε· εκπνξνχζε λα ηεο [ηελ] είρε

θάγεη θαη θαλέλαο θαηεξγάξεο αξξαβσληαζηηθφο· έηζη ηψξα ε πξνίθα είλ’

αζθαιηζκέλε γηα ηνπο θιεξνλφκνπο ηεο.

Aπηή σο ηα ηψξα εθαθφδεζε απφ ειεεκνζχλεο, θαη ηα έμνδα ηεο δίθεο, νπνχ είλ’

αθφκα εθθξεκήο, ηα έρνπλ θάκεη ηα θησρά η’ αδέξθηα ηεο κε κεγάιε ζπζία ηνπο, θη

έρνπλ ραζεί θαη ηα έμνδα καδί κε ηελ πξνίθα.

Aθνχ ε δίθε είλ’ εθθξεκήο, κήηε ε πξνίθα, κήηε θαη ηα έμνδα είλ’ αθφκα ρακέλα γηα

ηε ρήξα θαη η’ αδέξθηα ηεο. Aιιά θαη ρακέλα αλ ήηαλ γη’ απηνχο, δελ ζα ήηαλ ρακέλα

γηα άιινπο. Oη λφκνη είλαη ζνθνί, φζν είλαη θαη ε θχζηο ζνθή, νπνχ αδηαθνξεί γηα ηα

άηνκα θαη πξνλνεί κφλνλ γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ είδνπο, θη νπνχ βγάλεη απφ ηε κέζε η’

αδχλαηα θαη ηα άξξσζηα γηα λα δηαηεξήζεη ηα γεξά θαη ηα εχξσζηα.

40

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ αηζζάλεηαη πνιχ βαζηά ηελ παξακηθξήλ αδηθία πνπ λα ηνπ

γέλεη, θη νπνχ φκσο ηειείσο δελ αηζζάλεηαη ηεο κεγαιχηεξεο αδηθίεο, νπνχ λα γέλνπλ

ζηνπο άιινπο.

Φπζηθφηαην, επεηδή απηφο δελ έρεη πνιιέο θαξδηέο, αιιά κία.

41

Tνχηνο είλ’ έλαο λένο, νπνχ είρελ απαηήζεη κία ππνζρφκελνο κε πνιινχο φξθνπο,

νπψο ζα ηε ζηεθαλσζεί αξγφηεξα θη αθνχ ήζειε πεζάλεη ν παηέξαο ηνπ, πνπ ήηνπλ

ελάληηνο, θη νπνχ ν γπηνο είρε ζπκθέξνλ λα κελ ηνλ δπζαξεζηήζεη.

Kαη ηη θαιιίηεξν δηθαηνιφγεκα απφ ηνχην γηα ηελ αλαβνιή ηνπ ζηεθαλψκαηνο;

Eπέζαλε έπεηη’ απφ θαηξφ ν παηέξαο ηνπ, θαη φκσο δελ ηελ εζηεθαλψζεθε.

Θα επαξνπζηάζηεθε ζ’ απηφ ην αλακεηαμχ θάπνηνο άιινο ιφγνο θαη θάπνην άιιν

ζπκθέξνλ γηα λα κε ην θάκεη. Kαη γηα ηνπο φξθνπο [δελ] θηαίεη απηφο, αιιά θηαίεη

εθείλε, πνπ ηνλ είρε ππνρξεψζεη.

42

Aιιά λα εδψ θη έλαο άιινο νπνχ, ρσξίο λα ππνζρεζεί θαη λα θάκεη ςεχηηθνπο φξθνπο,

ηελ εθαθνκεηαρεηξίζηεθε, θαη ζην χζηεξν ηελ απαξάηεζε.

Ωο θαη γηα ηνχην θηαίεη εθείλε, νπνχ ηνλ είρε βάιεη ζην δίιεκκα ή λα ηε ζηεθαλσζεί

ή λα γέλεη επίνξθνο.

43

Aιιά λα θη έλαο ηξίηνο, άλζξσπνο θαζψο πξέπεη, πνπ δελ είρε θαηαδερηεί λα θάκεη

φξθνπο θη νπνχ κφλνλ ππφζρεζε είρε δψζεη κηαλήο θη έπεηηα έιεηςε απφ ηελ

ππφζρεζή ηνπ.

Eπεηδή εγλψξηδελ νπψο είρε ηελ φξεμε θη εθείλε ζην βαζκφ, πνπ ηελ είρε θη απηφο, θη

νπψο ηελ ππφζρεζε ηελ ήζειε γηα ηνλ ηχπν θαη γηα ηελ ππφιεςή ηεο, θαη γηα λα κε

ειεγρζεί, νπψο είρε θιίλεη ρσξίο κηαλ ππφζρεζε ηνπιάρηζηνλ.

44

Tνχηνο, είλ’ έλαο πεξίθεκνο πνηεηήο, νπνχ ζνπ είρε δεηήζεη λα ηνπ εηπείο εηιηθξηλψο,

ηε γλψκε ζνπ γηα ηα έξγα ηνπ, θη νπνχ φηαλ ηνπ είπεο νπψο δελ ηα ζεσξείο γηα θαιά,

ζνπ έραζε ηελ ππφιεςε θαη ζε έθακε ζρεδφλ ερζξφ.

Eίρε δίθην, επεηδή απηφο δελ είρε ηελ παξακηθξήλ ακθηβνιία γηα ηελ αμία ησλ έξγσλ

ηνπ θαη δελ ζε είρελ αλάγθε λα θέξεηο θξίζε εζχ. H γλψκε, πνπ απηφο ελλννχζε θη

επεξίκελε απφ ζε, ήηνπλ λα νκνινγήζεηο, ρσξίο λα ην θξχςεηο, θηλνχκελνο απφ

θαθνζχλε ή δήιεηα, νπψο ηα έξγα ηνπ ηα ζεσξείο παξαπνιχ θαιά θαη θαζψο ηα

ζεσξεί ν ίδηνο απηφο. Λέγνληάο ηνπ, νπψο δελ είλαη θαιά, έδεημεο ηελ θαθία ζνπ θαη’

εκέ, ηελ αλαξκνδηφηεηά ζνπ.

45

Kαη ηνχηνη νη δχν, πνπ παλ καδί είλαη δπν θίινη ζπγγξαθείο νπνχ αιιεινθξίλνληαη

θαη αιιεινζαπκάδνληαη ζηεο εθεκεξίδεο.

H θαιιίηεξε νηθνλνκία, πνπ ζα εκπνξνχζε λα γέλεη. Aλ δελ ην έθακαλ απηνί, πνπ

είλαη θαη θίινη, ζα επιέξσλαλ άιινλ γηα λα ην θάκεη, θη νπνχ ν άιινο δελ ζα ην έθαλε

κήηε ηφζν θαιά θη επηηήδεηα.

46

Tνχηνο, είλ’ έλαο, νπνχ κηα θνξά, πνπ είρεο ζηακαηήζεη θαη θάηη επαξαηεξνχζεο

απφμσ απφ έλα αξγαζηήξη, απηφο ήξζε θη εζηάζεθε νκπξφο ζνπ γηα λα παξαηεξήζεη

θη απηφο, θαη δελ ζε άθεθε εζέ λα ηδείο.

Tν είρε θάκεη γηα δνθηκή, γηα λα ηδεί αλ επραξηζηηέζαη. Aλ εζχ είρεο ηνλ ακπψζεη ιίγν

θαη πεξάζεη νκπξφο απφ θείλνλ, εθείλνο βέβαηα, ζα ινγηθφο άλζξσπνο, ζα επήγαηλε

ζηε δνπιεηά ηνπ.

47

Tνχηνο είλ’ εθείλνο, νπνχ ζνπ είρε θιέςεη έλα ζίδεξν ζπνπδαίν ηνπ θξεβαηηνχ ζνπ

γηα λα ην θπιάμεη, κε ηνπ ρξεηαζηεί απηνπλνχ θαλέλαλ θαηξφ, γηα κηα δνπιεηά ή άιιε.

Aπηφο δελ εγλψξηδε, νπψο εθείλν ην ζίδεξν ήηνπλ απαξαίηεην γηα λα ζηεζεί ην

θξεβάηη ζνπ· θαη κήηε εκπνξνχζε λα θαληαζηεί, νπψο ζα ήηαλ πξάκα δχζθνιν λα

παξαγγείιεη λα ζνπ θθηάζεη άιιν ν θαχξνο.

48

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ είρε βάιεη αληηθιείδη θαη είρε πάξεη απφ ην ζπξηάξη θάπνηαο

γπλαηθφο κηα πνζφηεηα.

Tίκηνο άλζξσπνο θαη ζνθφο, επεηδή αλ είρε ηεο ηα πάξεη κε δφιν θαη απάηε, θαηά ηελ

θνηλή θαη γεληθή ζπλήζεηα, ζα εγέλνηνπλ ερηξφο κε ηε γπλαίθα, ελψ, πνπ έηζη έκεηλε

θίινο, αθνχ απηή δελ εγλψξηδε ηνλ θιέθηε· θαη ζα ηελ ππνρξέσλε λα θαηαμνδεπηεί

θαη ζηα δηθαζηήξηα ρσξίο ηελ παξακηθξή ηεο σθέιεηα.

49

Tνχηνο είλ’ έλαο, απφ θείλνπο ηνπο πεξίεξγνπο παηξηψηεο, νπνχ, επεηδή είλ’ απφγνλνο

ηνπ Πιάησλα θαη ηνπ Σσθξάηε, έρεη ηελ αμίσζε λα ηνπ θάλνπλ νη άιινη ραξίζκαηα.

Eίλ’ έμππλνο, θαη δελ αθίλεη λα ραζεί επθαηξία, φηαλ είλ’ ν ιφγνο γηα λα σθειεζεί.

Όηαλ φκσο ηνπ είπαλ κηα θνξά νπψο, ζηελ ηδηφηεηά ηνπ εθείλε ζαλ απνγφλνπ ηνπ

Πιάησλα θαη Σσθξάηε, έρεη ρξένο θαη θάηη λα δψθεη, εζηξάβσζε ηα κνχηξα ηνπ.

Nα παίξλεη ρσξίο θαη λα δίλεη, αθφκα πεξηζζφηεξν έμππλνο.

50

Tνχηνο, είλ’ έλαο πνιηηεπηήο, νπνχ εζπζίαζε ηελ αλάπαςή ηνπ θαη κέξνο ηνπ

πινχηνπ ηνπ γηα λα ιάβεη ηελ ηηκή θαη ηε δφμα λα γίλεη θνπαδηάξεο θαη λα

θπβεξλήζεη θαιά ή θαθά, φπσο κπνξέζεη.

Aθνχ φινο ν θφζκνο ην βεβαηψλεη, νπψο απηφ είλαη ηηκή θαη δφμα, ζα ήηνπλ αλφεηνο,

αλ απηφο έθαλε εμαίξεζε θαη δελ ην επίζηεπε, θαη ζα ήηνπλ άλζξσπνο κηθξφο, αλ δελ

έθαλε εθείλεο ηεο ζπζίεο γηα λα ηηκεζεί θαη λα δνμαζηεί.

Tψξα ζηε λέα ζέζε ηνπ, έρεη θαη ην θαχρεκα, νπψο κπνξεί λα ζηκψλεη θαη θάζε

πξίγθηπα ή βαζηιέα.

Kαη ηάρα είλαη κηθξφ ή εχθνιν πξάκα θαη ηνχην;

51

Tνχηνο είλ’ έλαο άιινο πνιηηεπηήο, ηθαλφο λα κηιήζεη ηξεηο ψξεο αξαδηαζηέο απάλνπ

ζην ίδην ζέκα, θη νπνχ γηα ηνχην έρεη ηελ αμίσζε λα ηνλ θάκνκε πξσζππνπξγφ.

Aπηφο ππφζρεηαη θάηη, πνπ βέβαηα ζα ην εθηειέζεη, θαη κε ηεο αγφξεπζέο ηνπ ζα καο

πεξλάεη ηνπιάρηζηνλ ε ψξα, ελψ, πνπ νη άιινη ή δελ βξίζθνληαη ζε ζέζε λα

ππνζρεζνχλ ηίπνηα ή ππφζρνληαη εθείλα, πνπ δελ ζα κπνξέζνπλ λα ηα εθηειέζνπλ.

52

Tνχηνο είλ’ έλαο ηηκηφηαηνο άλζξσπνο, αιιά ςπρξφο θαη θηιάξγπξνο, νπνχ δελ ζέιεη

λα ελνριεζεί γηα θαλέλαλ θη νπνχ πνηέ δελ έρεη θάκεη κηαλ ππεξεζία θαλελφο.

Eπεηδή γλσξίδεη θαιά ηνπο αλζξψπνπο.

Σρεκαηίδεη αληίζεζε κε έλαλ άιινλ, νπνχ είλαη ςεχηεο θαη θαηεξγάξεο θη νπνχ φκσο

πξνζθέξεηαη αθηινθεξδψο γηα φινλ ηνλ θφζκν.

Eπεηδή ηνπο γλσξίδεη θη εθείλνο θαιιίηεξα. Tν έλα πιεξψλεη ην άιιν, θη αμίδεη ν έλαο

φζν αμίδεη θη ν άιινο.

53

Tνχηνο είλ’ έλαο ρξηζηηαλφο, απφ ηνπο ζπλεζηζκέλνπο, νπνχ, επεηδή έρεη ινπζηεί ν

Xξηζηφο ζηνλ Iνξδάλε, πηζηεχεη νπψο δελ είλαη νπαδφο ηνπ Xξηζηνχ, αλ δελ ινπζηεί

θη απηφο, ελψ πνπ απ’ φζα [έρεη] δηδάμεη ν Xξηζηφο δελ ερηειεί ηίπνηα.

Πνιχ ζσζηά. Aπηφο θάλεη εθείλα, πνπ είρε θάκεη ν Xξηζηφο, θαη πιεξψλεη παπά γηα

λα δηδάζθεη εθείλα πνπ ν Xξηζηφο είρε δηδάμεη· θαη ηνχην, γηα λα κε ηηκσξεζεί απηφο

ζε κηα πεξίζηαζε, αιιά λα ηηκσξεζεί ν αζσφηαηνο ν παπάο. Mφλνλ ζε ηνχην ην

χζηεξν έρεη άδηθν.

54

Kαη ηνχηνο είλ’ έλαο αζηπλφκνο, νπνχ ζέιεη λα θάκεη ηνπο αλζξψπνπο ρξηζηηαλνχο κε

ην ζηαληφ, ππνρξεψλνληάο ηνπο λα θξαηνχλ θιεηζκέλα ηελ Kπξηαθή ηα καγαδηά.

Aθνχ ε εζηθή ηνπ Eπαγγειίνπ δελ εθαξκφδεηαη θαη δελ ερηειείηαη φινλ ηνλ ρξφλν, αο

εθαξκφδεηαη ηνπιάρηζηνλ θη αο ερηειείηαη ηεο Kπξηαθάδεο· θη αθνχ δελ είλαη δπλαηφλ

ζειεκαηηθψο, αο είλαη θαη κε ην ζηαληφ, ην θαιφ παξάδεηγκα.

55

Tνχηνο είλ’ έλαο άλζξσπνο κε παηδεία, θαη κε κπαιφ, αιιά ηζρπξνγλψκσλ ζε βαζκφ,

πνπ, φηαλ ιάβεη έλα κέηξν θαη πάξεη κηαλ απφθαζε, δελ ηελ αιιάδεη γηα θαλέλα δίθην.

Eπεηδή είλαη ζνθφο θαη γλσξίδεη θαη είλαη βέβαηνο, νπψο δελ είλαη δπλαηφλ απηφο λα

είρε ιαζέςεη ζηελ πξψηε ζθέςε, θαη ηελ πξψηελ απφθαζή ηνπ.

56

Tνχηνο είλαη έλαο λνηθάηνξαο, νπνχ αθνχ είρε θαζπζηεξήζεη ελφο ρξφλνπ λνίθηα θαη

ηνλ είρε παξαθαιέζεη ν θησρφο λνηθνθχξεο λα ηνπ αδεηάζεη ην ζπίηη, ρσξίο λα ηνλ

ππνρξεψζεη λα θάκεη θαη έμνδα γηα ηνχην, ιέγνληάο ηνπ, νπψο ηνπ ραξίδεη θη φζα

ρξσζηάεη, απηφο κε ην ζήκεξα θαη κε ην αχξην εηξάβεμε νκπξφο αθφκα δπν κήλεο θαη

δελ άδεηαζε ην ζπίηη παξά κε ην ζηαληφ θη αθνχ ν λνηθνθχξεο έθακε ηα έμνδα.

Γελ εκπνξνχζε απηφο λα θάκεη δηαθνξεηηθά απ’ φ,ηη θάλνπλ φινη θαη λα ραιάζεη ηνλ

λφκν· θαη ήηνπλ κηα αηηκία εθείλε ηνπ λνηθνθχξε λα κε δψζεη θαιιίηεξα ζε ηνχηνλ

ηα ρξήκαηα γηα λα θχγεη, παξά πνπ ηα έδσζε ηνπ δηθεγφξνπ.

57

Aιιά λα θη έλαο άιινο ρεηξφηεξνο, νπνχ ηνπ είρε δψζεη θαη ρξήκαηα ν λνηθνθχξεο κε

ηε ζπκθσλία λα θχγεη, θη απηφο επήξε ηα ρξήκαηα θαη δελ έθπγε, θαη ππνρξεψζεθε

έπεηηα ν λνηθνθχξεο λα θάκεη δεχηεξα έμνδα ζηνλ δηθεγφξν.

Ήηνπλ θπζηθφλ επφκελν. Aθνχ ν λνηθνθχξεο ηνχ έδσζε νκπξφο θαη ζηα ρέξηα ηνπ ηα

ρξήκαηα, απηφο δηθαίσο εζπκπέξαλε, νπψο ήηνπλ κεηψξηζκα ηνπ λνηθνθχξε, πνπ ηνπ

είπε λα θχγεη θη νπψο ζθνπφο ηνπ ήηνπλ απιψο, λα ηνλ επεξγεηήζεη κ’ εθείλν ην

κεηψξηζκα, θη έηζη, αληί κ’ εθείλα ηα ρξήκαηα λα πιεξψζεη ην λνίθη ηνπ λένπ ζπηηηνχ,

θαζψο, ήηνπλ ηάραηεο ε ζπκθσλία, απηφο ηα εμφδεςε, θαζψο έπξεπε, ζε θαιά

γηφκαηα θαη ζε δείπλα.

58

Tνχηνο είλ’ εθείλνο ν κεζίηεο, νπνχ ηνπ είρεο δψζεη λα ζνπ πνπιήζεη έλα έπηπιν κε

παξαγγειία λα κε ην δψζεη ιηγφηεξν απφ εθαηφ δξαρκέο θη νπνχ απηφο έπεηη’ απφ

ιίγεο κέξεο ζε είρε πξνζθαιέζεη λα ιάβεηο εμήληα, κε ην δηθαηνιφγεκα, νπψο κήηε

είρε βξεη πεξηζζφηεξν κήηε θαη άμηδε πεξηζζφηεξν ην έπηπιφ ζνπ.

Eθείλνο ήμεξε θαιιίηεξα απφ ζε, επεηδή ήηνπλ ε ηέρλε ηνπ απηή. Kαη δελ ήηνπλ κήηε

δίθην λα θάζεηαη απηφο λα πεξηκέλεη, ν Θεφο ην μέξεη, σο πφηε, γηα λα βξεζνχλ νη

εθαηφ δξαρκέο, νπνχ παξαιφγσο απαηηνχζεο ε αθεληηά ζνπ.

Tνπ είρεο θάκεη ηελ παξαηήξεζε, αιιά καηαίσο, νπψο, αθνχ δελ εχξεθε ηεο εθαηφ

δξαρκέο, έπξεπε λα ζνπ είρε θέξεη νπίζσ ην έπηπιν.

Aπηφ δελ ηνπ ην είρεο μερσξίζεη απφ ηελ αξρή· θη αθνχ δελ ηνπ ην είρεο μερσξίζεη,

απηφο θπζηθά ππέζεηε, νπψο ην λφεκά ζνπ ήηνπλ λα ην βαζηάεη αησλίσο θαη λα ην

έρεη εκπφδην φζν λα βξεζνχλ νη εθαηφ δξαρκέο, πξάκα άδηθν θαη γεινηψδεο, θη νπνχ

απηφο έθακε πνιχ θαιά λα δηνξζψζεη, φρη κφλνλ γηα ην ζπκθέξνλ ην δηθφ ηνπ, αιιά

θαη γηα ην δηθφ ζνπ αθφκα.

59

Tνχηνο είλαη έλαο παηξηψηεο ζνπ, πνπ ζηελ μεληηεηά ζε είρε πιεζηάζεη θαη ζε πηάζεη

θίινλ θη νπνχ εθεί ηνπ είρεο θάκεη πνιιέο θαη δηάθνξεο ππεξεζίεο. Tψξα, πνπ

εγπξίζεηε ζηνλ ηφπν ζαο, ζε απαληάεη θαη κήηε ζε ραηξεηάεη θαη θάλεη νπψο δελ ζε

γλσξίδεη.

Eπεηδή είλαη θηιφηηκνο, θη επεηδή δελ έρεη ηνλ θαηξφ θαη ηα κέζα γηα λα ζνπ θάκεη ηεο

πεξηπνίεζεο, νπνχ επηζπκνχζε θη νπνχ είρε ρξένο.

60

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ κηα θνξά ηνλ είρεο βνεζήζεη θαη είρε γιπηψζεη κηα θαιή

πεξηνπζία, πνπ ήηνπλ ζε θίληπλν θη νπνχ ρσξίο εζέ ην πηζαλφηαην ζα ηελ έραλε.

Aπηφο γηα επγλσκνζχλε ζνχ είρε θάκεη ηφηεο έλα γηφκα. Kη έπεηηα απφ θακπφζνλ

θαηξφ ζνχ έθακε θαη δεχηεξν γηφκα. Kη εθεί εζηακάηεζε.

Πνιχ ζσζηά. Mε ην πξψην γηφκα ζνχ είρε δείμεη, νπψο είλαη επγλψκσλ γηα ηελ

επεξγεζία. Mε ην δεχηεξν, νπψο ζπκάηαη θαη ζα ζπκάηαη πάληα ηελ επεξγεζία. Tη

άιιν απαηηνχζεο;

Kη φηαλ έπεηηα απφ ρξφλνπο είρεο ιάβεη, θάπνηαλ αλάγθε θαη ηνπ είρεο δεηήζεη λα ζε

δαλείζεη κηα κηθξή θαη ηηπνηέληα πνζφηεηα, ρσξίο θίληπλν θαη δεκία ηνπ, απηφο ζνπ

αξλήζεθε πξνθαζηδφκελνο νπψο δελ έρεη.

Tν ρσξίο θίληπλν θαη δεκία ηνπ ην εγλψξηδεο εζχ θαη ήζνπλ βέβαηνο εζχ γηα ηνχην,

δελ εκπνξνχζε φκσο θπζηθψ ησ ιφγσ λα ην γλσξίδεη θαη λα είλαη βέβαηνο εθείλνο.

Kαη κε ηελ επεξγεζία, πνπ ζπ ηνπ είρεο θάκεη, δελ είρεο ζπζηάζεη κήηε

ξηςνθηληπλέςεη ηίπνηα, ελψ πνπ απηφο ηψξα έπξεπε λα ζπζηάζεη ή ηνπιάρηζηνλ λα

ξηςνθηληπλέςεη.

61

Tνχηνο είλ’ έλαο νπνχ, κελ έρνληαο θαλέλα άιιν πιενλέρηεκα γηα λα ζπζηεζεί κε

απηφ, θάλεη επίδεημε ηνπ ιίγνπ πινχηνπ ηνπ δηαηεξψληαο ζπίηη κεγάιν κε ππεξέηεο

θαη βγαίλνληαο θαζεκέξα πεξίπαην κε ην άινγν ή κε ην ακάμη.

Eίλ’ εθείλν ην πιενλέρηεκα, πνπ φινη ην βιέπνπλ θαη ην ελλννχλ πεξηζζφηεξν παξά

θάζε άιιν.

Όζνη ηνλ μέξνπλ, ιελ νπψο, αλ αθνινπζήζεη έηζη, γιήγνξα ζα κείλεη ρσξίο ηίπνηα.

Θα ηνπ κείλεη πάληα ε δφμα θαη ε παξεγνξηά, νπψο ππήξμε γηα θακπφζνλ θαηξφ

ζεβαζηφο.

62

Kαη ηνχηνο είλαη έλαο θησρνλνηθνθχξεο, νπνχ πζηεξεί ην ζπίηη ηνπ απφ θάζε θαιφ

θαη ρξεηαδφκελν γηα λα κπνξεί λα δείρλεηαη φμσ.

Θα πεη νπψο δελ είλ’ εγσηζηήο θη νπψο πξνηηκάεη λα επραξηζηάεη ηα κάηηα ηνπ

θφζκνπ παξά λα θξνληίδεη γηα ηελ θαινπέξαζε θαη ηελ αλάπαςε ηε δηθή ηνπ θαη ηεο

νηθνγελείαο ηνπ.

63

Tνχηε είλαη κηα θπξία πινχζηα θαη ειεήκσλ, νπνχ ηελ ειεεκνζχλε ηελ θάλεη γηα λα

επηδείμεη θη νπψο γηα ηνχην ζα πάεη ζηελ θφιαζε.

Γηα θείλνλ νπνχ ιαβαίλεη είλαη ηειείσο αδηάθνξν ηνχην· θη ν θαζέλαο έρεη ρξένο λα

γλνηαζηεί γηα ηε δηθή ηνπ ηελ ςπρή θη φρη γηα θείλε ηνπ άιινπ.

64

Kαη ηνχηνο είλ’ έλαο επγελήο, απφ θείλνπο, νπνχ δελ ελλννχλ λα θάκνπλ ράξηζκα ηελ

ειεεκνζχλε, αιιά πνπ ζέινπλ λα ηελ πιεξσζνχλ κε έλαλ ρνξφ θαη κε έλα θαιφ

δείπλν.

Eπεηδή είλαη κεηξηφθξνλεο, θη επεηδή δελ επηζπκνχλ λα έρνπλ ηίηιν ζηελ

επγλσκνζχλε ησλ θησρψλ ή ζηελ ππφιεςε ηνπ θνηλνχ γηα ηελ ειεεκνζχλε πνπ

θάλνπλ.

65

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ έρεη έξζεη κηα θνξά ζην γξαθείν ζνπ γηα θάπνηαλ ππφζεζε θη

νπνχ ζνπ είρε γηνκίζεη ην πάησκα θηπζηέο θαη θιέκαηα.

Eίλαη άλζξσπνο πνιχ ιεπηφο, θαη ζθνπφο ηνπ ήηνπλ λα ζνπ δψθεη έλα κάζεκα

πιαγίσο θαη κε επγεληθφλ ηξφπν. Eίρε παξαηεξήζεη, νπψο ην πάησκά ζνπ δελ ήηνπλ

φζν έπξεπε παζηξηθφ, θη εζέιεζε κε ηνχην πνπ έθακε λα ζε ειέγμεη θαη ζε

ππνρξεψζεη λα βάιεηο λα πιχλνπλ.

66

Tνχηνο είλαη έλαο Γεζπφηεο νξζφδνμνο, απφ ηα κέξε ηεο Aλαηνιήο, νπνχ αηζζάλεηαη

πεξηζζφηεξελ αληηπάζεηα θαη απνζηξνθή πξνο θάπνηνπο άιινπο Γεζπνηάδεο, νπνχ

μέξσ εγψ, παξά πξνο ηνλ Πάπα ή πξνο ηνλ Aξρηξαββίλν.

Φπζηθφηαην! επεηδή κε ηνπο άιινπο Γεζπνηάδεο θάηη είρε ή έρεη αθφκα λα κνηξάζεη,

ελψ κε ηνλ Πάπα ή κε ηνλ Aξρηξαββίλν δελ έρεη βέβαηα λα κνηξάζεη ηίπνηα.

Kάπνηνο κηα θνξά ηνλ είρε ειέγμεη θαη ηνπ είρε ζπκήζεη ηα παξαγγέικαηα ηνπ

Xξηζηνχ, ην «Aγάπα ηνλ πιεζίνλ ζνπ σο ζεαπηφλ», θαη ην «Aγαπάηε ηνπο ερζξνχο

ζαο».

Παξαινγηζκφο, επεηδή ν Xξηζηφο γηα πιεζίνλ ελλφεζε κφλνλ ηε γπλαίθα θαη ηα ηέθλα

ηνπ θαζελφο, ή, ην πνιχ, θαη ηνπο γνλείο θαη η’ αδέξθηα πνπ δνπλ κέζα ζην ίδην ζπίηη·

θαη γηα ερζξνχο δελ ελλφεζε παξά εθείλνπο νπνχ δελ πηζηεχνπλ ζαλ εκάο θη νπνχ δελ

είλαη νξζφδνμνη.

67

Kαη ηνχηνο είλ’ έλαο θαιφγεξνο, νπνχ δεηάεη παξάδεο, θαη ηνπ δίλνπλ φινη, γηα ηε

ζαπκαηνπξγήλ εηθφλα ελφο αγίνπ, πνπ έρεη ζην θειιί ηνπ. Tνπ αγίνπ ηνχ έρεη αλακέλν

έλα θεξί, θη απηφο ραίξεηαη φια ηα επίινηπα.

Aκνηβαία ππεξεζία. Kη επεηδή ν άγηνο δελ έρεη αλάγθε παξά κφλνλ απφ έλα θαληήιη ή

απφ έλα θεξί, νπνχ κήηε θη εθείλν δελ ην έρεη δεηήζεη πνηέ, γηα ηνχην θη ν θαιφγεξνο

θάλεη πνιχ θξφληκα θαη θξαηεί γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ηα επίινηπα θαη δελ ηα πεηάεη ή δελ

ηα ραξίδεη αιινπλνχ.

Kάπνηνη ηνλ έρνπλ ειέγμεη, νπψο είλαη θεξδνζθφπνο θαη θαηεξγάξεο· αιιά πνηα ε

σθέιεηα, αθνχ ν πνιχο θφζκνο απηά δελ ηα λνηψζεη;

H θεξδνζθνπία δελ είλαη θαηεξγαξηά· θη αθνχ φινη νη άλζξσπνη, σο θη νη ίδηνη νη

βαζηιείο, κε έλαλ θαη άιινλ ηξφπν θεξδνζθνπνχλ θαη γειάλ, ρσξίο ηδέα βέβαηα κήηε

ίζθην θαηεξγαξηάο, ν έλαο ηνλ άιινλ, δελ βιέπσ ην δίθην γηαηί λα θάκεη εμαίξεζε θαη

λα κε θεξδνζθνπήζεη θη ν δχζηπρνο ν θαιφγεξνο.

68

Tνχηνο είλ’ έλαο ξσκηφο απφ θεη θάηνπ, πνπ ζπδεηεί αησλίσο γηα θάζε πξάκα θη νπνχ,

αληηιέγεη ζπζηεκαηηθψο ζε φια, σο θαη ζε θείλα πνπ απηφο ηα πηζηεχεη θη νπνχ δελ

ακθηβάιιεη γη’ απηά.

Eπεηδή, ζα γλήζηνο ξσκηφο, νπνχ είλαη, αηζζάλεηαη ζθνδξφλ έξσηα πξνο ηελ αιήζεηα,

θη επεηδή επηζπκεί λα βξεζεί ε αιήζεηα.

69

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ είρε ζε κίζζσζε γηα δέθα ρξφληα έλα θηήκα θη νπνχ γηα ηξία

ρξφληα έηξσγε ην εηζφδεκα ρσξίο λα πιεξψλεη ην κίζζσκα. O λνηθνθχξεο, έπεηη’ απφ

ηα ηξία ρξφληα, ηνλ είρε παξαθαιέζεη λα ηνπ δψζεη κε ην θαιφ ηελ θαηνρή, ρσξίο λα

ηνλ ππνρξεψζεη, λα θάκεη έμνδα γηα λα ηελ ιάβεη, αιιά ν κηζζσηήο αξλήζεθε, θαη ν

λνηθνθχξεο ππνρξεψζεθε θη έθακε ηα έμνδα θη επήξε ην θηήκα.

Φπζηθφηαην, επεηδή ε θαηνρή δελ παξαρσξείηαη παξά δηα ηεο βίαο. Eίλαη πνηέ

δπλαηφλ λα πάξεηο κε ην θαιφ θφθθαιν απφ ηνπ ζθχινπ ην ζηφκα;

70

Kαη ηνχηνο αθφκα είλ’ έλαο άιινο απφ θείλνπο ηνπο παξαπνιινχο, αγξάκκαηνπο θαη

γξακκαηηζκέλνπο, ρσξηάηεο θαη θαιναλαζξεκέλνπο, νπνχ δελ ππνηάζζνληαη ζηνλ

νξζφλ ιφγν θαη ζην δίθην παξά κε ην ζηαληφ θη αθνχ θαλ, αλ ρξεηαζηεί, θαη μχιν.

Kαη ηνχην απινχζηαην. Aπηνί πείζνληαη θαη ππνηάζζνληαη ζε έλαλ άιινλ νξζφλ ιφγν

θαη έλα άιιν δίθην κεγαιχηεξν, νπνχ είλαη λα θνηηάμνπλ ην δηθφ ηνπο ζπκθέξνλ θη

φρη ην ζπκθέξνλ ηνπ αιινπλνχ. Kη αλ ηα γνκάξηα, πνπ είλαη γνκάξηα, έρνπλ αξθεηή

θξίζε γηα λα μερσξίδνπλ θαη γηα λα ζέβνληαη απηφ ην χζηεξν δίθην, πνιχ πεξηζζφηεξν

ηνχηνη, πνπ είλαη ινγηθνί άλζξσπνη.

71

Tνχηνο είλ’ έλαο άξρνληαο μεπεζεκέλνο, νπνχ δελ ληξέπεηαη λα θάκεη κία πξάμε θη

άιιε αιεζηλά άμηα ληξνπήο, θη νπνχ ληξέπεηαη φκσο λα θέξλεη ζην ρέξη ν ίδηνο ην

ςψλη ηνπ ζπηηηνχ ηνπ, θη νπνχ κε φιε ηνπ ηε θηψρεηα θαη ηε ζηελνρσξία, πιεξψλεη

παηδί γηα λα ηνπ ην θέξεη.

Aπινχζηαην. Oη πξάμεο, νπνχ θάλεη κπνξεί λα ηνλ αηηκάδνπλ, δελ ηνπ αθαηξνχλ

φκσο απφ ηελ αξρνληηά. Tν θνπβάιεκα ηνπ ςσληνχ, ρσξίο λα ηνλ αηηκάδεη, ηνπ

αθαηξεί απφ ηελ αξρνληηά.

72

Tνχηνο είλ’ έλαο δηθεγφξνο, νπνχ είρε ζπλελλνεζεί κε ηνλ αληίδηθφ ζνπ θαη ζε είρε

πξνδψζεη.

Eπεηδή ζα είρε θαηαιάβεη απφ ηελ πνξεία ηεο δίθεο θαη ζα είρε πεηζζεί, νπψο ε δίθε

γηα ζε είλαη ρακέλε, θη εδήηεζε λα σθειεζεί θάηη απηφο ρσξίο θακία δηθή ζνπ δεκία

θαη κε δεκία κφλνλ ηνπ αληηδίθνπ ζνπ.

73

Tνχηε είλαη κηα γπλαίθα ελφο θησρνχ ηερλίηε, πνπ επεηδή ήζειε λα ηξψγεη δπν

θαξβέιηα ηελ εκέξα θη ν άληξαο ηεο δελ επξφθζαηλε θαη ηεο έθαλε παξαηήξεζε, απηή

επαξαπνληφηνπλ ζηεο γεηηφληζζεο, νπνχ ηεο έδηλαλ δίθην, ιέγνληαο, νπψο δελ πξέπεη

λα γέλεηαη παξαηήξεζε ζην θαγί.

Eίραλ δίθην. O άληξαο ηεο έπξεπε λα ηεο θέξλεη έλα θαξβέιη, θαη λ’ αθίλεη εθείλε λα

ηνπ θάλεη παξαηήξεζε απηνπλνχ, γηαηί δελ θέξλεη δχν.

74

Tνχηνο, νπνχ ν θφζκνο ηνλ θνηηάδεη θαη ηνλ θακαξψλεη, είλ’ έλαο πξίγθηπαο απφ ηελ

Oιιαλδία, πνπ έηπρε θη εγελλήζεθε πξίγθηπαο, θαληάδεηαη νπψο είλαη γηα ηνχην

δηαθνξεηηθφο, θη νπψο, ζαλ άλζξσπνο, αμίδεη πεξηζζφηεξν απφ καο ηνπο άιινπο.

Kη αμίδεη βέβαηα· επεηδή αλ δελ ήηνπλ έηζη, δελ ζα είρε θαη ηνλ ηίηιν πξηγθίπνπ.

Kη αλ ήηνπλ δπλαηφλ λα ηνπ απνδείμεηο ην ελάληην, κε ηνχην δελ ζα εθαηφξζσλεο

κήηε απηνπλνχ λ’ αιιάμεηο ηε γλψκε, κήηε θαλελφο άιινπ.

Mφλνλ ηα παηδηά θαη νη δνπξινί αιιάδνπλ εχθνια γλψκε.

Mήηε απηφο δίλεη ζάξξνο θαλελφο, κήηε θαλείο ηνικάεη λα ιάβεη ην παξακηθξφ

ζάξξνο καδί ηνπ.

Eθείλνο θάλεη πνιχ γλσζηηθά θαη δελ θαηεβαίλεη· ν άιινο πάιε θάλεη ην ρξένο ηνπ,

θαη κάιηζηα νπνχ ελλνεί θαη αηζζάλεηαη ηε γατδνπξφηεηά ηνπ νκπξφο ηνπ.

75

Tνχηνο είλ’ έλαο πνιχ άμηνο επηρεηξεκαηίαο πνιηηεπηήο νπνχ, αλ ηνπ εκπηζηεπφκαζηε

ην ηηκφλη ηεο πνιηηείαο, ζα καο έβγαλε άπληρηνπο θαη δσληαλνχο θαη κε σξαίνλ θαηξφ

θαη κε κπνπλάηζα φινπο καο φμσ ζηνλ άκκν.

Eίλ’ ν ίδηνο απηφο νπνχ κηα θνξά είρε παξαμελεπηεί, θαη κε πνιχ ηνπ δίθην, γηαηί δελ

ζαηπξίδνκε θείλνλ ηνλ άιινλ...

Aιιά λα θη ν άιινο. Ω πφζε δηπισκαηηθή ζνβαξφηεηα, πφζε κεγαινπξέπεηα

θεξζίκαηνο!

Nα κε ζπκπαζήζεη ν πξψηνο, αλ έζθαια· ηνχηνο είλαη γηα ηε δνπιεηά ηε δηθή καο...

Aιιά λα θη έλαο ηξίηνο νπνχ, βάλσ εθαηφ ζηνηρήκαηα, έρεη φια ηα πξνζφληα πνπ

έρνπλ θη νη δχν πξψηνη· αιιά ηνπηνπλνχ ην ζεσξεηηθφ ζαλ θαη λα καο ππφζρεηαη θάηη

αθφκα· έρεη ιακπξφηεξν ην αλάζηεκα θαη ςεινχο ηνπο θνιιάξνπο θη είλαη θαη

πεξηζζφηεξν θνξδσκέλνο...

Tψξα εζθνηίζηεθα...

76

Tνχηνο είλ’ έλαο άλζξσπνο θνηλφο θαη αζήκαληνο, νπνχ είρε βάιεη πνιιά κέζα γηα λα

κπνξέζεη λα ιάβεη έλα παξάζεκν θη νπνχ εθαηφξζσζε θαη ην έιαβε.

Eίλαη πνλεξφο. Γελ ην ήζειε γηα λα ζπζηεζεί απηφο, επεηδή γλσξίδεη νπψο ην

παξάζεκν εθείλν δελ έρεη θακηάλ αμία· αιιά γηα λα θαθνζπζηεζεί εθείλνο νπνχ ην

έδσζε.

77

Kαη ηνχηνο πάιε είλ’ έλαο άιινο, νπνχ κε πνιιά κέζα θαη παξαθάιεζεο, θαηά ηε

ζπλήζεηα, είρε ιάβεη θη απηφο έλα παξάζεκν. Tελ εκέξα, πνπ ην είρε ιάβεη νη

ζπγγελείο ζην ζπίηη ηνπ ηνλ αγθάιηαδαλ, ηα παηδηά ηνπ εθηινχζαλ ην ρέξη, θαη ηνχηνλ

ηνλ επήξαλ ηα δάθξπα.

Mε ηνχην ν άλζξσπνο απφδεημε, νπψο δελ ήηνπλ θαη ηειείσο πέηξα.

78

Tνχηε είλαη κηα θαιφγξεα, πνπ θπιάεη ηελ παξζελία ηεο γηα λα γέλεη λχκθε ηνπ

Xξηζηνχ. Γηα ηνχηε πάεη θαιά, θαη ην θαηαιαβαίλνκε. Tν θαθφ είλαη γηα ηνλ δχζηπρν

ηνλ θαιφγεξν, νπνχ ζέινπλ απ’ απηφλ λα θπιάεη ηελ παξζελία ηνπ, ρσξίο ειπίδα λα

κπνξέζεη πνηέ λα γέλεη ν λπκθίνο θακηαλήο αγίαο.

Γηα ηνχην ην δίθην θη απηφο ηνπο γειάεη θαη νηθνλνκηέηαη εδψ θάηνπ ζε έλαλ ηξφπν

θαη άιινλ θη νπψο ηνλ βνιέζεη θαιιίηεξα.

79

Tνχηνο είλ’ έλαο μέλνο Πξέζβπο, νπνχ δελ έρεη θακηά δνπιεηά λα θάκεη θη νπνχ

αθξηβνπιεξψλεηαη γηα λα θαιηέηαη ζε γηφκαηα θαη λα δηαζθεδάδεη θαη λα ρνξεχεη

φινλ ηνλ ρξφλν.

Aληηπξνζσπεχεη ηνλ βαζηιέα ηνπ ζην μέλν Kξάηνο θαη ρξεζηκεχεη ζαλ έλαο θαιφο

ζχληξνθνο θαη κηα θαιή αθνξκή ζηνλ θίινλ βαζηιέα ηνπ μέλνπ Kξάηνπο, γηα λα

κπνξεί λα θάλεη ζπκπφζηα θαη λα ρνξεχεη θη απηφο.

80

Kαη ηνχηνο ν άιινο, νπνχ επήγε θνληά ηνπ, είλ’ έλαο μέλνο πξίγθηπαο, νπνχ θάζε

αζήκαληε θξάζε ηνπ επαλαιαβαίλεηαη ζαλ λα ήηνπλ αμίσκα θαλελφο κεγάινπ

ζνθνχ.

Tνχην θέξλεη σθέιεηα ζηνλ πξίγθηπα ρσξίο λα θέξλεη θαη θακία δεκία ζηνπο άιινπο·

θαη κέζα ζε θάπνηεο ζπαληφηαηεο αλνεζίεο θαη αλαπνδηέο, νπνχ εμαηξεηηθψο έρεη ν

θφζκνο, αλ είλαη κία θαη ηνχηε, δελ είλαη ηίπνηα.

81

Tνχηνο είλ’ έλαο αμησκαηηθφο, νπνχ αθίλεη ην ζπαζί ηνπ θαη ζέξλεηαη θαη βξνληάεη ζε

φινλ ηνλ δξφκν.

Γηα λα εηδνπνηνχληαη νη δηαβάηεο, κε ηχρεη θαη ζθνπληήμεη θαλέλαο απάλνπ ηνπ.

82

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ δελ ζα έθαλε ςεχηηθνλ φξθν, απηζψλνληαο ην ρέξη ηνπ απάλνπ

ζε άγηα ιείςαλα, πνπ ζα ηνλ έθαλε φκσο, απηζψλνληάο ην απάλνπ ζην Bαγγέιην.

Aπινχζηαην. Eπεηδή ηα άγηα ιείςαλα είλαη πνιχ πιένλ θνληά κε ηνπο αγίνπο, παξ’

φ,ηη είλαη ην Bαγγέιην κε ηνλ Xξηζηφ.

Έρεη ην παξάδεηγκα ελφο αιινπλνχ, πνπ κηα θνξά είρε θάκεη ςεχηηθν φξθν,

απηζψλνληαο ην ρέξη ηνπ απάλνπ ζην ζψκα δελ ζπκνχκαη πνηαλνχ αγίνπ, θαη είρε

ηηκσξεζεί πνιχ απζηεξά γηα ηνχην, ελψ πνπ ηφζνη άιινη πνπ ηνλ θάλνπλ θαζεκέξα

απάλνπ ζην Bαγγέιην, δελ παζαίλνπλ ηίπνηα.

Tα παξαδείγκαηα ν Θεφο δελ ηα δίλεη θαζεκέξα, αιιά θάζε ηφζνπο ρξφλνπο, κηα

θνξά· θαη δελ ηα δίλεη κήηε θαλεξά, αιιά θάπσο ζθεπαζκέλα γηα λα κέλεη πάληα θαη

θάπνηα ακθηβνιία, πνπ είλαη ρξεηαδφκελε γηα ηνλ πεηξαζκφ.

83

Tνχηνο πάιε είλ’ έλαο άιινο, νπνχ θάλεη ςεχηηθνλ φξθν κε φιελ ηελ επθνιία

απηζψλνληαο ην ρέξη ηνπ φπνπ θη αλ ηνπ εηπνχλ.

Eπεηδή ίζσο είλαη απφ θείλε ηελ ηάμε ησλ αλζξψπσλ, νπνχ πηζηεχνπλ αδίθσο θαη

παξαιφγσο θαη ρσξίο απφδεημε, νπψο φια ζηνλ θφζκν, κελ εμαηξψληαο, κήηε θαη ηα

ίδηα η’ άγηα κνλαζηήξηα, είλαη ςεπηηά θαη θαηεξγαξηά θαη πνηαπφ ζπκθέξνλ, θη φπνπ

γειάζεη θη φπνπ πξσηαξπάμεη, θη νπψο φια είλ’ άμηα γηα θισηζηέο· θη επεηδή, ζην

χζηεξν, δελ ηνπ θαθνθαίλεηαη κήηε θη απηνπλνχ κηα ηέηηα θαηάζηαζε, πνπ απ’ απηή

δελ έρεη θακηά δεκία, αιιά κάιηζηα σθέιεηα.

84

Tνχηνο είλ’ έλαο ιεβέληεο θνπζηαλειάο απφ ηνλ Mσξηά, απφγνλνο θαη ηνχηνο ηνπ

Πιάησλα θαη ηνπ Σσθξάηε, νπνχ παξσδεί ηε θνξεζηά, πνπ έλαλ θαηξφ ήηνπλ

ηηκεκέλε θαη ηψξα δελ είλαη, θη νπνχ πηζηεχεη, νπψο φηαλ κηα γπλαίθα ζπδεί αλφκσο

κε έλαλ άληξα, είλαη δηθαηνινγεκέλνο θάζε άιινο άληξαο λ’ αλεβεί ζην ζπίηη ηεο κε

ην θαιφ ή κε ην ζηαληφ, σο θαη ζθαιψλνληαο απφ ην παξαζχξη θαη μεθεξακηδψλνληαο

ηε ζθέπε.

Λνγηθφηαην! επεηδή ε ηηκή ηεο γπλαηθφο, αθνχ ζπδεί αλφκσο κε έλαλ άληξα, είλαη θη

είλαη ζπζηαζκέλε· ψζηε δελ κέλεη άιιν παξά ε θαθνζχλε ηεο θαη ην βξσκεξφ ην

πείζκα αλ απηή δελ ζηέξγεη λα έρεη ηελ πφξηα ηεο αλνηρηή γηα θάζε γάηδαξν, πνπ

ήζει’ έρεη ηελ φξεμε.

85

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ ηα είρε θθηάζεη κε κηα γξεά ζεηα εβδνκήληα ρξνλψλ, γηα λα

δπλεζεί λα ζηκψζεη ηελ λέα ηελ αληςηά, θη νπνχ χζηεξα ηελ εβαξέζεθε θαη ηνχηε θαη

ηα εζπκθψλεζε κε ηε δεθαμερξνλίηηθε δνχια.

Bέβαηα· επεηδή ην λ’ αξρίζεη απφ ηε κηθξή δνχια γηα λα θηάζεη ζηελ εβδνκεληάξα ηε

ζεηα, ήηνπλ φρη κφλνλ αθχζηθν, αιιά θαη δχζθνιν θαη ζρεδφλ αδχλαην.

86

Tνχηνο είλ’ έλαο απφ θείλνπο ηνπο Xξηζηηαλνχο, νπνχ πξνηηκνχλ λα θαλ ςσκί

δπκσκέλν κε άπιπηα θαη βξσκεξά ρέξηα Xξηζηηαλνχ, παξά κε παζηξηθά θαη

ζαπνπληζκέλα Eβξαίνπ.

Aπινχζηαην· επεηδή ηα ρέξηα ηνπ Eβξαίνπ δελ έρνπλ ην άγην κχξνο νπνχ έρνπλ

εθείλα ηνπ Xξηζηηαλνχ.

87

Tνχηνο είλ’ έλαο γέξνο πινχζηνο, θηιφδσνο φζν θαη πνλεξφο, νπνχ επεηδή

ππνπηεχεηαη θαη ζπκπεξαίλεη, νπψο νη ζπγγελείο ηνπ δελ βιέπνπλ ηελ ψξα πφηε λα

πεζάλεη γηα λα ηνλ θιεξνλνκήζνπλ, έθακε δηαζήθε γηα λα ηνπο ηηκσξήζεη θαη ηα

αθίλεη φια ζε μέλνπο.

Eπεηδή ζα γλσξίδεη, νπψο νη μέλνη εθείλνη είλαη εζηθφηεξνη θη νπψο αλ ήηαλ ζπγγελείο

απηνί, ζα επαξαθαιηφληαλ λα δήζεη ρίιηα ρξφληα.

88

Tνχηνο πάιε είλ’ έλαο άιινο γέξνο, νπνχ έρεη ζπγγελείο θάηη αλζξψπνπο εζηθψο

ηηπνηέληνπο, νπνχ δελ ηνπο αγαπάεη θαη δελ ηνπο έρεη ζε ππφιεςε, θη νπνχ φκσο ηνπο

αθίλεη θιεξνλφκνπο γηα ηνλ κφλνλ ιφγνλ νπνχ είλαη ζπγγελείο.

Kαη ηνχηνο θξφληκα, επεηδή πξνο ηνπο μέλνπο, αο ήηαλ θαη νη θαιιίηεξνη, δελ έρεη

θαλέλα ρξένο· θαη επεηδή ζαλ ηίκηνο θαη θαιφο πνιίηεο ζέβεηαη ηνλ λφκν, πνπ ζα ηα

έδηλε ζηνπο ζπγγελείο, αλ απηφο επέζαηλε ρσξίο δηαζήθε.

89

Kαη ηνχηνο είλ’ έλαο πινχζηνο άθιεξνο, νπνχ ηελ πεξηνπζία ηνπ ζα ηελ αθήζεη, ιέεη

ν θφζκνο, θιεξνλνκία ζε έλα πξίγθηπα.

Έμππλνο άλζξσπνο θαη ηνχηνο. Aλ δελ ηελ αθήζεη ζε πξίγθηπα, ζα ηελ αθήζεη εμ

αλάγθεο ζε έλαλ ή πεξηζζνηέξνπο άιινπο, νπνχ δελ ζα είλαη πξηγθίπνη, δει. νπνχ ζα

είλαη άλζξσπνη ηηπνηέληνη θαη καζθαξάδεο ζαλ απηφλ. Kαη ρσξηζηά απφ ηνχην,

αθίλνληάο ηελ ζε πξίγθηπα, ηνπ κέλεη θαη ε ηηκή θαη ε δφμα, νπψο επεξγέηεζε

πξίγθηπα.

90

Tνχηνο είλ’ έλαο δάζθαινο ζενζεβήο θαη θηιφγηνξηνο απφ θείλνπο, νπνχ ην έλα ηξίην

ηνπ ρξφλνπ ην θιέθηνπλ ησλ καζεηψλ κε ηεο γηνξηάδεο, νπνχ βαζηάλ έρνληαο

θιεηζκέλν ην ζρνιείν ηνπο.

Aπηφο γηα ηνχην είλ’ αμηέπαηλνο, θη σο θαη νη καζεηέο είλαη ζχκθσλνη, επεηδή αλ δελ

ήηνπλ ζχκθσλνη, ζα ηνπο ήηνπλ πνιχ εχθνιν λα κεηξηάζνπλ ηνλ ζξεζθεπηηθφ δήιν

ησλ δαζθάισλ θαηεβάδνληάο ηνπο ην έλα ηξίην ηνπ κηζζνχ ή πιεξψλνληάο ηνπο φρη

κε ην ηφζν ηνλ κήλα, αιιά κε ην ηφζν ηελ εκέξα.

H Kπβέξλεζε πνπ ηφζν δείρλεη λα ελδηαθέξεηαη γηα ηα ζρνιεία, γηα ηνχην ην πξάκα

αδηαθνξεί.

H Kπβέξλεζε, απφ ηνχην δελ έρεη θακία δεκία· θαη απαηηεί κφλνλ απφ ηνπο

δαζθάινπο λα θάλνπλ ηα ρξέε ηνπο ηαρηηθά θαη λα εθνδηάδνληαη θαη κε ηα βηβιία, πνπ

ε Kπβέξλεζε ηνπο ζπζηαίλεη.

91

Tνχηνο είλ’ έλαο γηαηξφο, νπνχ θάλεη δηάγλσζεο ρσξίο λα είλαη πάληα βέβαηνο γη’

απηέο, θη νπνχ θαηά θαλφλα ηνπ ιείπνπλ ηα κέζα ηεο ζεξαπείαο ησλ δηαθφξσλ

αζζελεηψλ.

Πάληα μέξεη απηφο πνιχ πεξηζζφηεξα απφ καο θαη πάληα, φηαλ δε ζπκβεί λα γέλεη

επηδήκηνο, κπνξεί λα ζπκβεί λα γέλεη σθέιηκνο.

Έρεη ζχζηεκα λα κε ελαληηψλεηαη ζηε γλψκε ελφο ζπλαδέιθνπ, πνπ λα είλαη θίινο

ηνπ, θαη λα ελαληηψλεηαη ζε θείλε ελφο άιινπ, πνπ κε απηφλ δελ ηα έρεη θαιά.

Eπεηδή, ζα γηαηξφο νπνχ είλαη, γλσξίδεη, νπψο θαη ε κία γλψκε θαη ε άιιε δελ σθειεί

ηνλ άξξσζην· θη αθνχ είλαη ηνχην, γηαηί λα κε σθειεζεί ηνπιάρηζηνλ απηφο;

Kαηά θαλφλα κήηε πνπ πξνβιέπεη θαη πξνλνεί, θαζψο ζα είρε ρξένο, θάλνληαο

πξνζερηηθνχο ηνπο πειάηεο ηνπ ζε έλα ή άιιν πνπ κπνξεί λα ηνπο ζπκβεί, θαη

κάιηζηα ζηελ αλάξξσζε.

Γηα ηνχην δελ ηνπ πεξηζζεχεη θαηξφο, θαη κήηε είλ’ ε δνπιεηά ηνπ απηή· ε δνπιεηά ηνπ

είλαη κφλνλ λα θξάδεηαη θαη λα πεγαίλεη, φηαλ παξνπζηάδεηαη ε αξξψζηηα θαη λα ηελ

παξαθνινπζεί πηζηά σο ην ηέινο, θη φζν πνπ λα ηνλ βαξεζνχλ θαη λα ηνπ εηπνχλ

«Φηάλεη».

92

Tνχηνο είλ’ έλαο ρακάιεο, νπνχ επεηδή κηα θνξά ζην Tεισλείν ηνχ είραλ ραξίζεη ηνλ

δαζκφ, πνπ ζα επιέξσλε ζε κηα θφθα πξάκα, ηνχηνο, θέξλνληάο ζνπ ηελ θφθα ζην

ζπίηη, απαηηνχζε κε επηκνλή θαη κε θσλέο ξεηψο γηα ηνλ ιφγνλ απηφλ, λα ηνπ δψζεηο

δηπιή πιεξσκή απφ ην θαλνληζκέλν θη απφ ηε δηαηίκεζε.

Πνιχ νξζά, θαη κε απφδεημε καζεκαηηθή. Aλ επιέξσλεο ηνλ δαζκφ, δελ ζα

επιέξσλεο πεξηζζφηεξα; Kαη ινηπφλ, πιεξψλνληαο απηνπλνχ ην δηπιφ, δελ ζα είρεο

δεκία, αιιά πάληα σθέιεηα. Kαη ζηνλ ίδηνλ θαηξφ ζα έθαλεο θαη κία δηθαηφηαηελ

επεξγεζία.

93

Tνχηνο είλ’ έλαο πέλεηαο πνηεηήο, νπνχ ράλεη ηνλ θαηξφ ηνπ θαη γξάθεη θαη

δεκνζηεχεη ζηίρνπο, νπνχ δελ ηνπ πιεξψλνληαη κήηε θη απφ θείλνπο νπνχ ηνλ ελλννχλ

θαη ηνλ εθηηκνχλ θη νπνχ ηνπο έρνπλ γεπηεί θαη απνιάςεη ηνπο ζηίρνπο ηνπ.

Φπζηθφλ επφκελν, αθνχ ηνπο ζηίρνπο εθείλνη κήηε ηνπο εδήηεζαλ, κήηε πνπ ηνπο

εζπκθψλεζαλ.

Kαη λα επήγαηλε λα ηνπο εχξεη, θαη πάιε ζα ηνλ έπαηξλαλ γηα δνπξιφλ θαη ζα ηνλ

έδησρλαλ.

Γηα ην ίδην δίθην, θαη κάιηζηα νπνχ νη ζηίρνη, γηα φζν θη αλ είλαη θαινί θαη

νπξαλνθαηέβαηνη, δελ ζεσξνχληαη ζαλ απφιαςε, πνπ λα ηζνδπλακεί κήηε κε ηελ

πιένλ κέηξηα παζηηηζάδα.

94

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ απφ θησρφο εγίλεθε πινχζηνο κε ηα πξνζηχρηα, νπνχ έρεη

ςήζεη ηε θησρνινγηά, θη νπνχ θαη ηψξα αθφκα, πνπ επινχηεζε θη νπνχ εγέξαζε,

αθνινπζάεη λα έρεη ζθνπφ ηεο δσήο ηνπ απηήλ ηελ ίδηα δνπιεηά γηα λα δπλεζεί λ’

αθήζεη φζν είλαη ηξφπνο πεξηζζφηεξα ζηνλ θιεξνλφκν ηνπ, πνπ, κεηαμχ ησλ άιισλ,

δελ είλαη πνιχ θαιιίηεξνο απ’ απηφλ.

Aλ ε θησρνινγηά ήηνπλ ζηε ζέζε ηνπηνπλνχ θαη ηνχηνο ζηε ζέζε ηεο θησρνινγηάο,

ηα ίδηα ζα επάζαηλε θαη ηνχηνο απφ ηε θησρνινγηά. Όινη νη αλζξψπνη έρνπλ ρξένο λα

θνηηάμνπλ λα σθειεζνχλ, θη φινη σθειηψληαη πνηνο κε ηνλ έλαλ ηξφπν θαη πνηνο κε

ηνλ άιινλ πξνο βιάβε θαη δεκία ησλ ινηπψλ, θαη ηνχην εμ αλάγθεο. Kαη ζηεο

ππφζεζεο ζπκθέξνληνο είλαη ζσζηφ θαη δελ πξέπεη λα κηιεί ε θαξδηά· θαη ζε πνιιέο

πεξίζηαζεο, ηνικάσ λα εηπψ, κήηε θη ν ίδηνο ν λνπο.

95

Tνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ είρελ αθήζεη ηνλ θαιφλ θαη αγαπεκέλνλ ηνπ αληςηφ θη

εράζεθε, ζεσξψληαο νπψο είρε ρξένο ν άζπιαρλνο ν παηέξαο λα ηνλ γιπηψζεη.

Γελ εζέιεζε απηφο λα γέλεη θαθφ παξάδεηγκα, γηα λα αδηαθνξνχλ έπεηηα νη γνλείο γηα

ηα ηέθλα, αθίλνληαο ηνπο άιινπο λα θξνληίδνπλ γη’ απηά.

96

Tνχηε είλαη κηα θησρή γπλαίθα, πνπ είρε νηθνλνκεκέλεο ρίιηεο δξαρκέο, θη νπνχ έλαο,

γηα λα δπλεζεί λα ηεο βάιεη ζην ρέξη, δελ εχξεθε άιινλ θαιιίηεξνλ ηξφπν παξά λα ηε

ζηεθαλσζεί.

Tίκηνο άλζξσπνο, επεηδή ήζειε λα ηεο πάξεη λνκίκσο θαη φρη αλφκσο.

Eίθνζη κέξεο έπεηη’ απφ ηνλ γάκν, θη αθνχ ε θαιφηπρε εθαινπέξαζε απ’ φια καδί

ηνπ, ηνλ έραζε ρσξίο λα μέξεη πνχ πήγε· θη αθφκα, πνπ είλαη ηψξα δέθα ρξφληα, ηνλ

θαξηεξεί.

Aθνχ ηνλ θαξηεξεί, ζα εηπεί νπψο δελ έραζε αθφκα θαη ηελ ειπίδα.

Mφλνλ κηα θνξά είρε κάζεη απφ έλαλ παηξηψηε, νπνχ θάπνπ ηνλ είρε ηδεί ζε καθξπλφ

κέξνο.

Kαιφ θαη ηνχην, νπνχ έκαζε νπψο δεη θαη δελ επέζαλε γηα λα βάιεη ηα καχξα.

97

Kαη ηνχηνο είλ’ έλαο, νπνχ είρε θάκεη ην ίδην κε κηαλ άιιε, κε ηε δηαθνξά νπνχ

ηνχηνο επήξε πνιιά πνπ έθηαλαλ θη επεξίζζεπαλ θαη γη’ απηφλ θαη γηα ηε γπλαίθα, θη

νπνχ, γηα ηνχην δελ ηελ άθεζε θαη λα θχγεη θξπθά θαζψο είρε θάκεη ν άιινο,

κνινπνχ ηνχηε ήηνπλ θαη κηα παλνχθια. Zεη θαη θαινδεί απφ ηα εηζνδήκαηά ηεο,

δηαζθεδάδεη κε φινπο ηνπο ηξφπνπο, θαη δηαηεξεί θαη κηα δεχηεξε γπλαίθα φμσ απφ ην

ζπίηη.

Όια απηά είλαη θαιά θαη λφκηκα θαη κε ηελ άδεηα ηνπ Γεζπφηε· θαη κφλνλ εθείλν ηεο

δεχηεξεο γπλαηθφο ζα ήηνπλ θαθφ θαη άλνκν ζηελ πεξίζηαζε, πνπ ε γπλαίθα ηνπ

ήζειε θαηνξζψζεη λα κάζεη θαη αθνινχζσο θαιά λ’ απνδείμεη... θαη ηα ινηπά,

δεηψληαο γηα ηνχην απφ ηα δηθαζηήξηα ηελ ηηκσξία ηνπ θαη ηε θπιάθηζή ηνπ.

98

Tνχηνο είλ’ έλαο ηεξνκφλαρνο, νπνχ ππνθξίλεηαη ηνλ ζψθξνλα θη νπνχ φκσο έρεη κηαλ

αγαπεηηθηά.

Eμαίξεηνο θαη θπζηθφηαηνο ζπκβηβαζκφο. Yπνθξίλεηαη ηνλ ζψθξνλα γηα λα

επραξηζηήζεη ηελ θνηλσλία πνπ ην απαηηεί, θαζψο ην ζέιεη ν Θεφο· θη έρεη θξπθά ηελ

αγαπεηηθηά γηα λα επραξηζηήζεη ηνλ εαπηφ ηνπ πνπ ην απαηηεί εμίζνπ, θαζψο ην ζέιεη

ε θχζηο. Aλ είρε δπν αγαπεηηθέο, ηφηεο θαη κφλνλ ζα ήηνπλ αμηνθαηάθξηηνο.

99

Aιιά λα θη έλαο άιινο ηεξνκφλαρνο, νπνχ δελ έρεη κηα θαη δχν, αιιά έρεη ηξεηο

αγαπεηηθέο.

Aπφ κηα θη απφ δχν, είλαη πξνηηκφηεξν νη ηξεηο, σο θαη ππφ εζηθήλ έπνςε. Aλ είλαη

κία, απηή ε κία κπνξεί λ’ αξσζηήζεη, κπνξεί άμαθλα θαη λα πεζάλεη, θη ν

ηεξνκφλαρνο λα κείλεη ζηνλ άζν θαη λα θάζεηαη λα θαξηεξεί φζν λα βξεη άιιε. Aλ

είλαη δχν, απηέο νη δχν δελ κπνξεί λα ιείςεη πνπ λα ην κάζνπλ ε κία γηα ηελ άιιε θαη

λα δειέςνπλ θαη λα πηαζηνχλ θαη λα θάκνπλ ζθελέο θαη λα εθηεζνχλ θαη λα εθζέζνπλ

θαη ηνλ ηεξνκφλαρν. Όηαλ φκσο μέξνπλ νπψο είλαη ηξεηο, ηφηεο απειπίδνληαη θαη

θάζνληαη ήζπρεο θαη επραξηζηεκέλεο.

100

Tνχηε είλαη κία λέα, πνπ δέξλεη ηε κάλα ηεο.

Eίλαη πνιιά παηδηά ζηνλ ηφπν καο, πνπ δέξλνπλ ηνπο γνλένπο. Kη αθνχ έρεη αθνξκή,

θη αθνχ είλαη δπλαηφηεξε ζηα ρέξηα, θη αλ κάιηζηα ηεο δίλεη θαη ηξψγεη ηεο κάλαο,

γηαηί λα κε ηελε δείξεη; Mεδά θαη ε ίδηα ε κάλα ηεο δελ ηελ έδεξλε απηήλε, φηαλ

ήηνπλ κηθξή; Mφλνλ λα ηελ ζθνηψζεη ζα ήηνπλ θαθφ.

Eίλαη φκσο ηηκηφηαηε λέα κε η’ φλνκα, πνπ θπιάεη ηελ παξζελία ηεο φζν κπνξεί.

Tνχην η’ αμίδεη φια· θαη ηνχην, ζχκθσλα κε ηα απαξάκηιια ειιεληθά ήζε, είλαη ε

βάζε θάζε αξεηήο· θη φηαλ είλαη ηνχην, κπνξεί, κε ηελ άδεηα θάζε Yπνπξγείνπ, λα

γέλεη θαη θπξά δαζθάια.

NIKOΛAOΣ KONEMENOΣ (1832-1906)

Γελλήζεθε ην 1832, ζηα κέζα κηαο πεξηφδνπ νηθνλνκηθήο αθκήο, ζηελ Πξέβεδα, απφ

παηέξα Hπεηξψηε θαη κεηέξα Λεπθαδίηηζζα. Παηέξαο ηνπ ήηαλ ν Σπχξνο Kνλεκέλνο,

πνπ απφ ην 1819 έσο ην 1824 ήηαλ γεληθφο πξφμελνο ηεο Τνπξθίαο ζηα Δπηάλεζα.

Mεηέξα ηνπ ε Kηάξα Σηθειηαλνχ, απφ ηελ νηθνγέλεηα ησλ Σηθειηαλψλ.

Tα παηδηθά ηνπ ρξφληα ηα πέξαζε ζηε Λεπθάδα θαη αξγφηεξα, θαηά ηελ πεξίνδν ηεο

εθεβείαο ηνπ ζηελ Kέξθπξα άξρηζε λα δεη ηελ αλάπηπμε ηνπ ηφηε ξηδνζπαζηηθνχ

θηλήκαηνο. Δλψ ζπνχδαδε ζηελ Kέξθπξα άξρηζε θηινινγηθή ζπλεξγαζία κε ην

ηζηνξηθνθηινινγηθφ πεξηνδηθφ “Παλδψξα” (Aζήλα 1850-1872). Σην δηάζηεκα 1858-

1860 εμέδσζε ζηελ Κέξθπξα έλα πνιηηηθφ, θηινινγηθφ, ζαηπξηθφ θαη επηζεηηθφ

έληππν, ηνλ “Δσζθφξν”, απφ ην νπνίν εμέδσζε 25 ηεχρε (απφ 25/10/1858 έσο

20/2/1861). Mφληκνο ζπληάθηεο ηνπ εληχπνπ απηνχ ήηαλ ν ίδηνο ν Kνλεκέλνο, αιιά

πνηέ δελ ππέγξαθε κε ην φλνκά ηνπ. Tν έληππν απηφ φκσο έρεη κηα ηζηνξηθή αμία,

αθνχ δεκνζηεχζεθαλ ζ’ απηφ αλέθδνηα έσο ηφηε πνηήκαηα ησλ Σνισκνχ θαη

Xξηζηφπνπινπ, θαζψο θαη δεκνηηθά δίζηηρα. Mε ηνλ “Eσζθφξν” ζπλεξγάζζεθε θαη ν

Λαζθαξάηνο.

Σην δηάζηεκα 1869-1885 ν Kνλεκέλνο έδεζε ζηελ Πάηξα σο πξφμελνο ηεο Τνπξθίαο.

Tα ρξφληα απηά ήηαλ ηα παξαγσγηθφηεξα ηεο δσήο ηνπ. Απφ ην 1885 έσο ην ηέινο ηεο

δσήο ηνπ, ηελ 1/3/1907, δηέκελε ζηελ Κέξθπξα, αζρνινχκελνο κε ηα γξάκκαηα θαη

κειεηψληαο θχξηα ηα πξνβιήκαηα ηεο ηφηε ειιεληθήο θνηλσλίαο θαη ηεο επνρήο.

Έθαλε δχν γάκνπο. Tνλ έλα ζε ειηθία 23 ρξφλσλ, ζηε Σκχξλε, κε ηελ Eιηζάβεη-

Iζηδψξα Σθπιίηζε, αδειθή ηνπ πξψηνπ κεηαθξαζηή ζηα ειιεληθά ησλ “Aζιίσλ” ηνπ

Bίθησξνο Oπγθψ, κε ηελ νπνία ρψξηζε, γηα λα δήζεη κεηέπεηηα κε ηελ Κεξθπξαία

Νηθνιή Παπαδνπνχινπ. O Νηθφιανο Kνλεκέλνο άξρηζε ηε δξαζηεξηφηεηά ηνπ θαηά

ηελ πεξίνδν ηνπ ηέινπο ηνπ ειιεληθνχ δηαθσηηζκνχ. Σπλέρηζε, κάιηζηα, απηή ηελ

παξάδνζε, αιιά, φκσο, κέζα απφ ηα λέα δεδνκέλα πνπ έθεξε ε επνρή ηνπ. Tν πλεχκα

ηνπ δπκψζεθε κε ηηο θνηλσληθέο θαη πλεπκαηηθέο δηεξγαζίεο ζηελ Πάηξα θαη ηα

Δπηάλεζα. H αλάγθε λα εθπιεξσζνχλ φια ηα αηηήκαηα ηεο επαλάζηαζεο ηνπ 1821

έξρεηαη λα ζπλαληεζεί θαη ζπληαηξηαζηεί κε ην ηφηε επαλαζηαηηθφ ξηδνζπαζηηθφ

θίλεκα ηεο Δπξψπεο ηάζεο ηεο νπνίαο εθπξφζσπνη ζηνλ ηφηε “ειιαδηθφ” ρψξν ήηαλ

νη Θεφθηινο Kαίξεο, Tεξηζέηεο, Λαζθαξάηνο, Π. Παλάο, Bεξχθηνο, νη Eπηαλήζηνη

ξηδνζπάζηεο, ν Πoιπιάο θαη ν Pνίδεο. Tελ ίδηα επνρή ζηελ Eπξψπε θπξηαξρνχζαλ νη

αλαξρηθέο ηδέεο ησλ Mηραήι Mπαθνχληλ, Πέηξνπ Kξνπφηθηλ θαη Πηεξ Zνδέθ

Πξνπληφλ, ζηελ Πάηξα ηδξχζεθαλ ζνζηαιηζηηθέο θαη αλαξρηθέο νκάδεο, ζχιινγνη θαη

αδειθφηεηεο, ελψ θαηαζρέζεθαλ απφ ην θξάηνο εθεκεξίδεο πνπ απερνχζαλ ηηο ηδέεο

απηέο. Σηελ Kέξθπξα επηθξαηνχζε κηα ζρεδφλ παξφκνηα θαηάζηαζε. O Kνλεκέλνο

δελ ζπκπαξαηάρζεθε ζηνλ αγψλα γηα ηελ έλσζε ησλ Eπηαλήζσλ κε ηελ Eιιάδα θαη

ηνπνζεηήζεθε αξλεηηθά. Γελ αλερφηαλ ηνπο “ςεπηνξηδνζπάζηεο”, φπσο ηνπο έιεγε,

επεηδή πίζηεπε φηη πξνζπάζεζαλ λα εηζαγάγνπλ έλλνηεο θαη ιέμεηο δπζθνινρψλεπηεο

απφ ηα κπαιά ησλ απιψλ αλζξψπσλ, ελψ ζεσξνχζε, φηη καδί κε ηελ έλσζε έπξεπε λα

ππάξμνπλ ηαπηφρξνλα θαη επξχηαηεο θνηλσληθέο αιιαγέο.

“Tν δεκνθξαηηθφ πνιίηεπκα πξέπεη λα είλαη ην πξψην ζθαιί γηα λα θζάζνπκε θάπνηε

ζηελ επηζπκεηή ηζφηεηα, ζηνλ θνκκνπληζκφ”, έγξαθε. Γηλφηαλ, έηζη, ν πξψηνο

Έιιελαο δηαλννχκελνο πνπ ρξεζηκνπνίεζε ζηα γξαθηά ηνπ ηνλ φξν θνκκνπληζκφο

(ηνλ φξν ζνζηαιηζκφο ηνλ είρε αλαθέξεη πξψηνο ν Παλαγηψηεο Σνθηαλφπνπινο).

Γελ ππήξμε ζέκα πνπ λα κελ έζημε ν Kνλεκέλνο ζηα θείκελά ηνπ. Δθηφο απφ ην

γισζζηθφ δήηεκα θαη ηα θηινινγηθά, αζρνιήζεθε εθηεηακέλα κε ηελ πνιηηηθή, ην

δεκνγξαθηθφ πξφβιεκα, ην Αλαηνιηθφ Εήηεκα, ην Bαιθαληθφ Εήηεκα, ην

εθπαηδεπηηθφ, ην θεκηληζηηθφ (κάιηζηα ήηαλ έλαο απφ ηνπο πξψηνπο πνπ έζημαλ ηα

δεηήκαηα ηεο γπλαίθαο απφ κηα γεληθφηεξε ειεπζεξηαθή άπνςε), ηε δηθαηνζχλε, ηε

ζαλαηηθή πνηλή, ην νηθνινγηθφ (θαη πάιη έλαο απφ ηνπο πξσηνπφξνπο ζηνλ ηνκέα

απηφ) θαη πιείζηα άιια. Tηο απφςεηο ηνπ απηέο ηηο εμέδηδε ζε απηνηειή βηβιηαξάθηα,

αιιά ηηο δεκνζίεπε θαη ζε άξζξα ηνπ ζηελ εθεκεξίδα “Φσλή” ηεο Kέξθπξαο. Σε φια

ηα άξζξα ηνπ πηνζεηνχζε πάληα αξθεηά πξνρσξεκέλεο γηα ηελ επνρή ηνπ απφςεηο,

απφςεηο ξηδνζπαζηηθέο, επαλαζηαηηθέο, απνδεηθλχνληαο, φηη ήηαλ έλα πλεχκα ρσξίο

δεζκά θαη πξνθαηαιήςεηο. Σην έξγν ηνπ “Kιέθηεο θαη Φνληάδεο” (πνπ ην έγξαςε ζηα

ηηαιηθά - κηαο θαη ήηαλ άξηζηνο γλψζηεο θαη ρεηξηζηήο αξθεηψλ μέλσλ γισζζψλ - κε

ηίηιν “Ladri ed omicidi”), πνπ εθδφζεθε ην 1893, έθαλε ιφγν, γηα πξψηε θνξά ζηνλ

ηφηε “ειιαδηθφ” ρψξν, γηα ηελ πηζαλφηεηα ζπγθξφηεζεο κηαο θνηλφηεηαο,

απνηεινχκελεο απφ πεξίπνπ 1000 αλζξψπνπο, ζην λεζάθη Bίδνο ηεο Kέξθπξαο, κε

βάζε ηελ θνηλνθηεκνζχλε θαη ηελ παληειή έιιεηςε εμνπζίαο θαη νπνηαζδήπνηε

δηακεζνιάβεζεο. Eδψ θαίλεηαη θαζαξά ν επεξεαζκφο ηνπ απφ ηηο ηδέεο ησλ

Πξνπληφλ, Pνπζζψ θαη Φνπξηέ. Παξφια απηά, φκσο, ε πξφηαζή ηνπ απηή δελ

ζρνιηάζζεθε θαλ απφ ηηο ηφηε νξγαλσκέλεο αλαξρηθέο θαη ζνζηαιηζηηθέο θηλήζεηο.

Βηβιηνγξαθία

N.Kνλεκέλνο :“Tν δήηεκα ηεο γιψζζαο”, Eθδφζεηο “Φηιφκπζνο”, Aζήλα 1993

N.Kνλεκέλνο: “Tα καηνγπάιηα”, Eθδφζεηο “Ωθεαλίδα”, Aζήλα 1997

Γεκάξαηνο Ι.Φ., «Κνλεκέλνο Νηθφιανο», Μεγάιε Διιεληθή Δγθπθινπαίδεηα 14.

Αζήλα, Ππξζφο, 1930