ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ...

81
ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ TΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟY, ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ 29-30 ΤΕΥΧΟΣ 29 - 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ 18Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ (12-30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011) ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (UPR) ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΩΝ Η.Ε. ΓΙΑ ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ, ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ Ε.Ε ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-483/09 ΚΑΙ 1/10 GUEYE ΚΑΙ SALMERÓN SÁNCHEZ: ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΕΝ ΑΝΤΙΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΠΙΒΟΛΗ ΜΕΤΡΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΕΩΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ - ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΩΣ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΕ ΑΠΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ OΚΤΩ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-424/10 ΚΑΙ C-425/10: ΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΛΟΥΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΜΟΝΟ ΒΑΣΕΙ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΝΗ ΠΟΛΙΤΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΟ ΕΝ ΛΟΓΩ ΚΡΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΥΠΟΘΕΣΗ C-27/09 P: ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΤΑ PEOPLE’S MOJAHEDIN ORGANIZATION OF IRAN ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑΣ: ΤΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΝΑ ΑΠΟΡΡΙΨΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΕΡΙ ΔΙΑΓΡΑΦΗΣ ΤΗΣ PMOI ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΕΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗ Ε.Ε. ΣΤΗΝ ΕΥΡΣΔΑ –ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ -ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΚΘΕΣΗ CPT ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 2011 ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ: 10 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ 11Η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ - Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ CIA ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ: Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ZONDUL /ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ, ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» AKCAM/ΤΟΥΡΚΙΑΣ Η ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΗ ΧΡΗΣΗ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ ΩΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ ΚΑΙ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ - ΥΠΟΘΕΣΗ GÜLER AND ÖNGEL/ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑ/ΡΩΣΙΑΣ: Η ΕΝΟΠΛΗ ΣΥΡΡΑΞΗ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2008 ΥΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ ΟΑΣΕ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ (ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ) - ΒΑΡΣΟΒΙΑ, 26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011 ODIHR /OSCE – ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ ΟΑΣΕ ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ VARIA: Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ Η ΣΥΡΡΑΞΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΑΤΟ: ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΣΕΠΤ-ΔΕΚ. 2011 ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΤΟ 2011 ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΠΡΟΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΧΑΓΗ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΑΚΤΗΣ ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥ ΓΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ Η.Ε. ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΛΑΟΥΙ ΓΙΑ ΑΡΝΗΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΚΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΟΥΔΑΝ OMAR EL BASHIR ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ /ΗΜΙΣΕΛΗΝΟΥ (ΓΕΝΕΥΗ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011) ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ: Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΑ ΕΣΤΙΑΣΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΗΣ ΣΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΥΞΗΣΕΙ ΤΟΝ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ ΤΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ: ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

description

ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Transcript of ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ...

Page 1: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΕΝΗ

ΜΕΡ

ΩΤΙ

ΚΟ

ΔΕΛ

ΤΙΟ

ΔΙΜ

ΗΝ

ΙΑΙΑ

ΕΚ

ΔΟΣΗ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ TΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟY, ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ29-30

ΤΕΥΧΟΣ 29 - 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ18Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ (12-30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011)ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (UPR) ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ• ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΩΝ Η.Ε. ΓΙΑ ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ, ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ Ε.Ε• ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-483/09 ΚΑΙ 1/10 GUEYE ΚΑΙ SALMERÓN SÁNCHEZ: ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΕΝ ΑΝΤΙΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΠΙΒΟΛΗ ΜΕΤΡΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΕΩΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ• Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ - ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΩΣ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΕ ΑΠΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ• OΚΤΩ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ• ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-424/10 ΚΑΙ C-425/10: ΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΛΟΥΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΜΟΝΟ ΒΑΣΕΙ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΝΗ ΠΟΛΙΤΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΟ ΕΝ ΛΟΓΩ ΚΡΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟ • ΥΠΟΘΕΣΗ C-27/09 P: ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΤΑ PEOPLE’S MOJAHEDIN ORGANIZATION OF IRAN ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑΣ: ΤΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΝΑ ΑΠΟΡΡΙΨΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΕΡΙ ΔΙΑΓΡΑΦΗΣ ΤΗΣ PMOI ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΕΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ• ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗ Ε.Ε. ΣΤΗΝ ΕΥΡΣΔΑ –ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ -ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ•ΕΚΘΕΣΗ CPT ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 2011•ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ: 10 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ 11Η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ - Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ CIA ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ•ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ: Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ZONDUL /ΕΛΛΑΔΟΣ•ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ, ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» AKCAM/ΤΟΥΡΚΙΑΣ•Η ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΗ ΧΡΗΣΗ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ ΩΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ ΚΑΙ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ- ΥΠΟΘΕΣΗ GÜLER AND ÖNGEL/ΤΟΥΡΚΙΑΣ•ΓΕΩΡΓΙΑ/ΡΩΣΙΑΣ: Η ΕΝΟΠΛΗ ΣΥΡΡΑΞΗ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2008 ΥΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ ΟΑΣΕ• ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ (ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ) - ΒΑΡΣΟΒΙΑ, 26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011• ODIHR /OSCE – ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ• ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ ΟΑΣΕ ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ VARIA: Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ• Η ΣΥΡΡΑΞΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΑΤΟ: ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΣΕΠΤ-ΔΕΚ. 2011• ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ• Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΤΟ 2011• ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΠΡΟΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΧΑΓΗ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΑΚΤΗΣ ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥ ΓΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ • ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ Η.Ε. ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΛΑΟΥΙ ΓΙΑ ΑΡΝΗΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΚΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΟΥΔΑΝ OMAR EL BASHIR ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ• ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ /ΗΜΙΣΕΛΗΝΟΥ (ΓΕΝΕΥΗ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011) • ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ: Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΑ ΕΣΤΙΑΣΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΗΣ ΣΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΥΞΗΣΕΙ ΤΟΝ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ ΤΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ• ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ: ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

«Βουλευτικό»25-27 Μαΐου 2012

8ο Σεμινάριο Διεθνούς Δικαίου Ναυπλίου

88�� ������������������ ���������������� �������������� ����������������

MM�� ������ �������������������� ������������

««��������������������»»

2244--2277 ���������� 22001122

Με την ενίσχυση της Έδρας Jean Monnet“Δημοκρατία και Δικαιώματα του Ανθρώπου

στην Ευρωπαϊκή Ένωση” και της Έδρας UNESCO “Δημοκρατία, Δικαιώματα του Ανθρώπου και Ειρήνη”.

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 47ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝ-

ΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Με την ενίσχυση της Έδρας Jean Monnet“Δημοκρατία και Δικαιώματα του Ανθρώπου

στην Ευρωπαϊκή Ένωση” του Παντείου Πανεπιστημίου

Με την υποστήριξη των εκδόσεων Αντ. Ν. Σάκκουλα

�� ��� ���������� ������ �� ��� ��������

7� ��������� �������� ������� ��������

26 – 29 ����� 2011

«����������»,�������

�������

Με την υποστήριξη των Εκδόσεων

Page 2: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
Page 3: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 3

Το Κέντρο ιδρύθηκε το 2005 στα πλαίσια του Τομέα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Θεσμών του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου, με πρωτοβουλία του Καθηγητή Στέλιου Περράκη ο οποίος είναι και ο Διευθυντής του Κέντρου.

Στόχοι του Κέντρου είναι:- η έρευνα και μελέτη θεμάτων της διεθνούς και ευρωπαϊκής προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, του ανθρωπιστικού δικαίου, της ανθρωπιστικής δράσης και συναφών θεμάτων του διεθνούς δικαίου- η προώθηση της συνεργασίας με διεθνείς θεσμούς, όπως ο ΟΗΕ, η UNESCO, το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού- η συνεργασία με ΜΚΟ που προωθούν τους ίδιους σκοπούς με το Κέντρο- η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών- η διοργάνωση σεμιναρίων κλπ.-η δημοσίευση / έκδοση μελετών κλπ.Το Κέντρο διοικείται από 5μελή Διοικούσα Επιτροπή που προεδρεύει ο Καθηγητής Στ. Περράκης.

Στη σύνθεση των κειμένων του παρόντος Τεύχους συνέβαλαν:η Λέκτορας Μαρία - Ντανιέλλα Μαρούδα- οι Ερευνητές του Κέντρου: Ανεψιού Γιώργος, Επ/γος, Υπ. Δρ. Διεθνούς Δικαίου, Τμήμα ΔΕΣ, Πάντειο Εμμανουηλίδου Παναγιώτα, Υποψ. Δρ. Νομικής Στρασβούργου - ΔΕΣ Παντείου Καλλία Μαρία, Υπ. Δρ. Διεθνούς Δικαίου, Τμήμα ΔΕΣ, Πάντειο Κύρκος Σωτήρης, Αντιεισαγγελέας Στρατιωτικής Δικαιοσύνης, Υπ. Δρ. Διεθνούς Δικαίου, Τμήμα ΔΕΣ, Πάντειο Κωτσίνα Ελένη, Υπ. Δρ. Διεθνούς Δικαίου, Τμήμα ΔΕΣ, Πάντειο Μαμούχα Σοφία, Υπ. Δρ. Διεθνούς Δικαίου, Τμήμα ΔΕΣ, Πάντειο Σακελλιάδου Ζωή, Human Rights Officer, ΟΑΣΕ (Βοσνία-Ερζεγοβίνη) Σαράντη Βασιλική, Δρ. Διεθνούς Δικαίου, Τμήμα ΔΕΣ, Πάντειο- οι Συνεργάτες του Κέντρου: Ανάγνου Μαίρη, ΜΔΕ, (Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτική) ΔΕΣ Παντείου Κανάτα Λίνα, Διεθνείς Σχέσεις Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Παναγούλια Αγγελική, Master Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Πανεπιστημίου Στρασβούργου Γεν. επιμέλεια: Καθηγητής Στέλιος ΠερράκηςΤεχνική επεξεργασία: Studio Ostria, Χ. Τρικούπη 38, Αθήνα, Τηλ.: 210 361 2186, e-mail: [email protected]

Γραμματεία, Διεύθυνση επικοινωνίας: Πάντειο Πανεπιστήμιο, Λ. Συγγρού 136, Νέο Κτίριο, Τηλ.: 210 920 1852e-mail: [email protected], [email protected]Τα «Τετράδια» διατίθενται ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα http://des.panteion.gr/ekekdaad.html

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΔΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Εκδότης - Διευθυντής: Καθηγητής Στέλιος ΠερράκηςΥπεύθυνη Ύλης: Λέκτορας Μαρία - Ντανιέλλα Μαρούδα

Page 4: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

4 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]BULLETIN ON HUMAN RIGHTS HUMANITARIAN LAW AND HUMANITARIAN ACTION

BI-MONTHLY BULLETIN OF THE EUROPEAN CENTRE OF RESEARCH AND TRAINING ON HUMAN RIGHTS AND HUMANITARIAN ACTION

Editor-Director: Professor Stelios PerrakisAssistant Editor: Lecturer M.D. Marouda

The Centre was established in 2005 within the Department of International and European Studies, Section of International and European Institutions of Panteion University of Social and Political Sciences of Athens, on Profes-sor Stelios Perrakis initiative, who is also the Director of the Centre. .The Centre’s goals and objectives: - researching and studying issues relating to the international and european protection of human rights, International Humanitarian Law, humanitarian action and related issues of International Law- promoting the cooperation with international institutions such as the United Nations, UNESCO, the Council of Europe, the European Union, the UNHCR, the International Committee of the Red Cross- cooperating with NGOs that serve and promote the same with the Centre objectives- providing consultative services- organizing training seminars- publishing studies etc.The Centre is administered by a 5-member Administrative Board, presided by Professor Stelios Perrakis,

The current issue contains contributions by:- Senior Lecturer M.D. Maroudα - The following researchers of the Centre: Anepsiou Giorgos, Major, Ph. D. Candidate Panteion University Emannouilidou Panagiota, Phd, Candidade Strasbourg - Panteion Universities (co-tutelle) Kallia Maria, Ph. D. Candidate Panteion University Kotsina Eleni, Ph. D. Candidate Panteion University Kyrkos Sotiris, Military Judge, Vice-Prosecutor, Athens Air Force Court, Ph.D Candidate Panteion University Mamoucha Sofia, Ph. D. Candidate Panteion University Sakelliadis Zoe, Human Rights Officer, OSCE (Bosnia-Herzegovina) Saranti Vasiliki., Dr. in International Law, Panteion University- and the associate researchers of the Centre: Anagnou Mary, Master European Law and Public Policy, Panteion University Kanata Lina, International Relations, Hellenic Red Cross Panagoylia Aggeliki, Master on Human Rights, University of Strasbourg General Editor: Professor Stelios Perrakis

Technical processing: Studio Ostria, Ch. Trikoupi 38, Athens, Tel.: +30 210 361 2186, e-mail: [email protected]

Secretariat, Contact information: Panteion University, Syggrou Av. 136, 176 71, Athens, Greece, Tel.: +30 210 9201852Accessible online through: http://des.panteion.gr/ekekdaad.html

Page 5: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 5

ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

Την χρονιά που πέρασε την χαρακτηρίζουν πολλά ιδιαίτερα γεγονότα που απασχόλησαν τη διεθνή κοι-νή γνώμη, ενώ προκάλεσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις σε πολλά επίπεδα της δεθνούς κοινότητας. Ίσως, η Αραβική Άνοιξη- με πολύπλευρες διαστάσεις διαφο-ροποιημένης έντασης στο πεδίο των λαϊκών διεκδι-κήσεων- να αποτέλεσε τον κεντρικό πόλο έλξης του παγκόσμιου ενδιαφέροντος το 2011. Ίσως, για την ποιότητα και το περιεχόμενο των διεκδικήσεων, που σε ορισμένες περιπτώσεις (Λιβύη, Συρία) προσέλα-βε διαστάσεις εσωτερικής ένοπλης σύρραξης. Ίσως, για τον ιδιάζοντα χαρακτήρα των αραβικών καθε-στώτων, του Μαχρέμπ και Μαζρέκ, μονολιθικών και ακίνητων επί δεκαετίες. Και οι δύο εκδοχές οδηγό-υν τον παρατηρητή, πέρα από μια πρώτη ανάγνωσ-ση της κατάστασης που διαμορφώθηκε, δηλαδή της ανάγκης εκδημοκρατισμού των εν λόγω χωρών και άλλων της ευρύτερης περιοχής, σε μια ιδιαίτερα δύ-σκολη ερώτηση- πρόκληση. Ποιός (πρέπει να) είναι ο τρόπος και τα μέσα της διεθνούς κοινότητας για την αντιμετώπιση της εν λόγω κατάστασης; Μ’ άλλα λό-για, το παλιό ερώτημα γύρω από τα ζητήματα «εξα-γωγής» της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου ή τον έλεγχο των παραβιάσεων από αρ-μόδια διεθνή όργανα και θεσμούς που συνεπάγεται για ορισμένες αντιδράσεις, του τύπου τούτο αποτε-λεί ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις του κράτους (;) και μέχρι ποίου ορίου κάτι τέτοιο είναι εφικτό; Την ανατροπή της όποιας υπάρχουσας «νομιμότητας» (;)

Υπό το πρίσμα αυτό, οι εξελίξεις στο πεδίο της λυβι-κής κρίσης στη διάρκεια του 2011 που γνώρισε την κάθαρσή της με τον τραγικό θάνατο-εξωδικαστική εκτέλεση του Προέδρου Καντάφι, χρήζουν ιδιαίτε-ρης μελέτης και αξιολόγησης ιδίως από τη σκοπιά της δράσης της διεθνούς κοινότητας- υπό τις αντιλή-ψεις της αρχής της «ευθύνης προστασίας», που τα Η.Ε. κοινητοποίησαν για πρώτη φορά. Εξάλλου, ακρι-βώς η διαχείριση της κρίσης από το βασικό από τα αρμόδια όραγανα για την υλοποίηση πολιτικών «ευ-θύνης προστασίας», το Συμβούλιο Ασφαλείας απαιτεί και προκαλεί τον παρατηρητή και για μια πρώτη σο-βαρή αποτίμηση του νέρου θεσμού που είδε το φως της ημέρας για πρώτη φορά του 2005 (Καταληκτικό

κείμενο της Συνόδου Κορυφής Η. Ε.)Έτσι, μια προσέγγιση με χρονική απόσταση από τα

γεγονότα του 2011 επιτρέπει μια καλύτερη κατανόη-ση των επιλογών της διεθνούς κοινότητας καθώς και αξιολόγηση των μέσων που χρησιμοποιήθηκαν (προ-ληπτική διπλωματία, κυρώσεις, επεμβάσεις και χρήση βίας ανθρωπιστική συνδρομή κλπ.). Η άσκηση αυτή δεν είναι απλά απαραίτητη και σε μια λογική απο-τίμησης των δυνατοτήτων της διεθνούς κοινότητας και των θεσμών της (Η.Ε., άλλοι διεθνείς περιφερει-ακοί οργανισμοί), είναι κυρίως γιατί οι διαπιστώσεις- θετικές και αρνητικές- θα επιτρεέψουν ενδεχομένως, αν υπάρχει σχετική πολιτική βούληση, τη διατύπω-ση μιας πιο παοτελεσματικής πολιτικής ιδίως στο πε-δίο της πρόληψης, εκεί που η διπλωματία προηγείται της βίας των όπλων και μπορεί να προλάβει ανθρωπι-στικές καταστροφές. Ταυτόχρονα, όμως, η συνολική αποτίμηση της πολυδιάστατης διεθνούς αντίδρασης σε βάρος της κανταφικής Λιβύης θέτει και τα όρια των θεσμικών, νομικών και πολιτκών δυνατοτήτων του Ο.Η.Ε. αλλά και στις σχέσεις Η.Ε. και περιφερεια-κών οργανώσεων (Αφρικανική Ένωση, Αραβικός Σύν-δεσμος, Οργανισμός Ισλαμικής Διάσκεψης κλπ.) στο ρόλο του ΝΑΤΟ- που αναδεικνύεται μόνος ετοιμοπό-λεμος παίκτης- δρών για σχετική ανάληψη δράσης- μ’ ότι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο πολιτικής για ζητή-ματα διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Γιατί ασφα-λώς το ζήτημα της ειρήνης και ασφάλειας στην περι-οχή της Μεσογείου δέχθηκε πολλαπλές αναγνώσεις απο τα μέλη της διεθνούς κοινότητας και γι’ αυτό ο τρόπος συνεισφοράς του καθενός διεθνώς δρώ-ντα έχει την ξεχωριστή σημασία του. Το ένθετο για την κρίση στη Λιβύη- που ενσωματώνουμε στο πα-ρόν τεύχος των Τετραδίων- σχηματοποιεί, με την πλή-ρη καταγραφή των βημάτων που ανέπτυξε η διεθνής κοινότητα από την έναρξη της κρίσης το Φεβρουά-ριο του 2011 μέχρι το τέλος της τον Οκτώβριο- Νο-έμβριο 2011, τα βασικά σημεία της πολιτικής που διαμορφώθηκε και ασκήθηκε έναντι της Λιβύης με αφετηρία τις αποφάσεις 1970 και 1973/ 2011 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Συμβάλλει και στην περαιτέ-ρω κατανόηση των δυνατοτήτων που παρέχει το δι-εθνές δίκαιο προκειμένου να αντιμετωπιστεί ακόμα

Page 6: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

6 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]

και μια ακραία περίπτωση βίας/ ανθρωπιστικής κρί-σης, όπως αυτή στη Λιβύη. Φυσικά, απαιτείται μια τε-λική εκτίμηση για το τρόπο αντίδρασης των διεθνών θεσμών προκειμένου να εξαχθούν χρήσιμα συμπερά-σματα για τον τρόπο αντιμετώπισης μελλοντικά ανά-λογων καταστάσεων, πολυ περισσότερο που τα συ-μπεράσματα από τη διαχείριση της κρίσης στη Λιβύη υπήρξαν και θετικά και αρνητικά. Αυτά προς γνώση

των υπευθύνων. Η «ευθύνη προστασίας» δεν απαιτεί απλά μια συνεχή εγρήγορση, αλλά και ικανότητα λει-τουργικών και αποτελεσματικών παρεμβάσεων. Θα φανεί υπό το πρίσμα αυτό αν στο άμεσο μέλλον η Λι-βύη θα διδάξει χρήσιμα πράγματα για την αντιμετώ-πιση της συριακής κρίσης. Οψόμεθα.

Καθηγητής Στέλιος Περράκης

Page 7: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 7

ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Η 18η Τακτική Σύνοδος του Συμβουλίου Δικαιωμά-των του Ανθρώπου του

ΟΗΕ (ΣΔΑ), που πραγματοποιήθη-κε από τις 12 έως τις 30 Σεπτεμ-βρίου 2011 με προεδρεύουσα την πρέσβειρα της Ουρουγουάης Laura Dupuy Lasserre, ολοκλη-ρώθηκε με την υιοθέτηση συνο-λικά 33 κειμένων -28 Ψηφισμά-των και 5 Αποφάσεων- ευρύτατης θεματολογίας, καθώς και 2 Προ-εδρικών Δηλώσεων με αντικείμε-νο, αφενός, τη χρηματοδότηση του Γραφείου της Υπάτου Αρμο-στή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και, αφετέρου, ζη-τήματα τεχνικής βοήθειας και ενίσχυσης των δυνατοτήτων για την Αϊτή. Την αυλαία άνοιξε η Ύπατη Αρ-μοστής του ΟΗΕ για τα Δικαιώ-ματα του Ανθρώπου Navi Pillay, η οποία, απευθυνόμενη στο Συμ-βούλιο στις 12 Σεπτεμβρίου, υπο-γράμμισε ότι η 18η Σύνοδος αυ-τού ξεκίνησε μέσα σε ένα κλίμα τεράστιων προκλήσεων για τα δι-καιώματα του ανθρώπου, όπως οι επείγουσες διατροφικές ανάγκες στο Κέρας της Αφρικής και οι φό-βοι για μια νέα παγκόσμια ύφεση, και επεσήμανε την αποτυχία των κυβερνήσεων να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους περί προστασί-ας και προαγωγής των δικαιωμά-των του ανθρώπου. Κατά τη διάρκεια της 18ης Τακτι-κής Συνόδου, το ΣΔΑ προέβη σε ένα follow-up της 17ης Ειδικής Συνόδου του (Αύγουστος 2011) αναφορικά με την κατάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη

Συρία. Ειδικότερα, η Αναπληρω-τής Ύπατη Αρμοστής για τα Δικαι-ώματα του Ανθρώπου Kyung-wha Kang υποστήριξε ότι η Διερευ-νητική Αποστολή (Fact-Finding Mission) για τη Συρία διαπίστω-σε εκτεταμένες και συστηματικές παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου από τις συριακές στρατιωτικές δυνάμεις ασφαλεί-ας, σε τέτοιο βαθμό που θα μπο-ρούσαν να συνιστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Επιπλέ-ον, το Συμβούλιο ανακοίνωσε το διορισμό των μελών της Εξετα-στικής Επιτροπής (Commission of Inquiry) με εντολή τη διερεύ-νηση των ως άνω παραβιάσεων: ως Πρόεδρος ορίστηκε ο Paulo Sergio Pinheiro (Βραζιλία) και ως Μέλη η Karen Abu Zeid (ΗΠΑ) και η Yakin Erturk (Τουρκία). Ιδιαίτερης μνείας χρήζει η πα-ρουσίαση, στις 26 Σεπτεμβρίου 2011, ενώπιον του ΣΔΑ της έκθε-σης του Γενικού Γραμματέα (A/HRC/18/49) περί της προόδου που έχει επιτευχθεί στην εφαρ-μογή των συστάσεων της Διε-ρευνητικής Αποστολής των Ηνω-μένων Εθνών για τη Γάζα (A/HRC/12/48) από όλα τα ενδιαφε-ρόμενα μέρη, συμπεριλαμβανο-μένων και των οργάνων των ΗΕ, καθώς επίσης και της συνακόλου-θης έκθεσης της Υπάτου Αρμοστή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (A/HRC/18/50) περί της αξιολό-γησης της προόδου που έχει ση-μειωθεί στην εφαρμογή του Ψηφί-σματος 16/32 του ΣΔΑ. Το γενικό συμπέρασμα, έτσι όπως αυτό δι-εφάνη ξεκάθαρα από τη συζήτη-

ση που ακολούθησε, ήταν ότι το Ισραήλ θα πρέπει να άρει άμεσα τον παράνομο αποκλεισμό που έχει επιβάλει στη Λωρίδα της Γά-ζας και να συμμορφωθεί πλήρως με τις σχετικές συστάσεις της Διε-ρευνητικής Αποστολής. Στις παραγράφους που ακολου-θούν θα επιχειρήσουμε να ανα-λύσουμε το περιεχόμενο των Ψη-φισμάτων που υιοθετήθηκαν από το ΣΔΑ, ομαδοποιώντας τα βάσει αντικειμένου:

Οργανωτικά και διαδικαστικά ζη-τήματαΌσον αφορά στην αποκατάσταση των δικαιωμάτων της Λιβύης ως μέλους του ΣΔΑ, το τελευταίο εξέ-φρασε την ικανοποίησή του για τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Λι-βύη να εκπληρώσει τις υποχρεώ-σεις της βάσει του διεθνούς δικαί-ου δικαιωμάτων του ανθρώπου, να προάγει και να προστατεύει τα δικαιώματα του ανθρώπου, τη δη-μοκρατία και το κράτος δικαίου, όπως επίσης και να συνεργάζεται με τους αρμόδιους μηχανισμούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, περιλαμβανομέ-νου του Γραφείου του Ύπατου Αρ-μοστή του ΟΗΕ για τα Δικαιώμα-τα του Ανθρώπου καθώς και της Εξεταστικής Επιτροπής που εγκα-θιδρύθηκε με το Ψήφισμα S-15/1 του ΣΔΑ. Σημειώνουμε ότι, ο μέ-χρι πρότινος Πρόεδρος της Εξε-ταστικής Επιτροπής για τη Λιβύη Cherif Bassiouni, αντικατεστά-θη –παραμένοντας, όμως, μέλος της Επιτροπής- από τον Philippe Kirsch. Κατόπιν όλων αυτών, το

18η Τακτική Σύνοδος (12 - 30 Σεπτεμβρίου 2011)

Page 8: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

8 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]Συμβούλιο συνέστησε στη Γενική Συνέλευση να άρει, κατά την τρέ-χουσα σύνοδό της, την αναστο-λή των δικαιωμάτων συμμετοχής της Λιβύης στο ΣΔΑ (A/HRC/18/L.35).

Εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή για τα Δικαιώματα του ΑνθρώπουΣε συνέχεια της υποβληθείσας από το Γενικό Γραμματέα (ΓΓ) έκ-θεσης για το ζήτημα της θανατι-κής ποινής (A/HRC/18/20), το Συμβούλιο ζήτησε από το ΓΓ να συνεχίσει να υποβάλει ένα ετή-σιο συμπλήρωμα στην πενταε-τή έκθεσή του σχετικά με τη θα-νατική ποινή και την εφαρμογή των διασφαλίσεων που εγγυώ-νται την προστασία των δικαιω-μάτων όσων αντιμετωπίζουν τη θανατική ποινή, δίνοντας ιδιαίτε-ρη προσοχή στην επιβολή της θα-νατικής ποινής σε άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών κατά τη στιγμή της διάπραξης του αδικήματος, σε εγκύους γυναίκες και σε άτο-μα με ψυχικές ή διανοητικές ανα-πηρίες (A/HRC/18/L.28).Αναφορικά με την πρόληψη της μητρικής θνησιμότητας, της νο-σηρότητας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου, το Συμβούλιο ζή-τησε από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή να συγκαλέσει, σε συ-νεργασία με άλλους αρμόδιους φορείς του συστήματος των ΗΕ, μια συνάντηση εργασίας εμπειρο-γνωμόνων, ανοιχτή και στη συμ-μετοχή κυβερνήσεων, περιφε-ρειακών οργανισμών, σχετικών οργάνων των ΗΕ, καθώς και ορ-γανώσεων της κοινωνίας των πο-λιτών, προκειμένου να προετοιμά-σει σύντομη τεχνική καθοδήγηση ως προς την εφαρμογή μιας αν-θρωποκεντρικής προσέγγισης για την υλοποίηση πολιτικών και προ-

γραμμάτων με στόχο τη μείωση της μητρικής θνησιμότητας και της νοσηρότητας, περιλαμβανο-μένων των συστάσεων της σχετι-κής έκθεσης της Επιτροπής Ενη-μέρωσης και Λογοδοσίας για τη Γυναικεία και Παιδική Υγεία (A/HRC/18/L.8).

Προαγωγή και προστασία των ατομικών, πολιτικών, οικονομι-κών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, περιλαμβανομένου του δικαιώματος στην ανάπτυξηΩς προς το ανθρώπινο δικαίω-μα στο ασφαλές πόσιμο νερό και τη δημόσια υγεία, το ΣΔΑ υποδέ-χτηκε με ικανοποίηση την τρίτη ετήσια έκθεση της αρμόδιας Ει-δικής Εισηγήτριας Catarina de Albuquerque, ιδιαιτέρως τις υπο-βληθείσες βέλτιστες πρακτικές για την εξασφάλιση των ανωτέ-ρω δικαιωμάτων (A/HRC/18/33). Κάλεσε, επίσης, τα κράτη να πα-ρακολουθούν διαρκώς και να αξι-ολογούν σε τακτική βάση την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην υλοποίηση του δικαιώματος στο ασφαλές πόσιμο νερό και τη δη-μόσια υγεία, με γνώμονα τα κρι-τήρια της διαθεσιμότητας, της ποιότητας, της αποδοχής, της προσβασιμότητας και της οικονο-μικής προσιτότητας (A/HRC/18/L.1).Ως προς την προώθηση μιας δη-μοκρατικής και δίκαιης διε-θνούς τάξης, το ΣΔΑ αποφάσισε τη θέσπιση, για μια περίοδο τρι-ών ετών, μιας νέας Ειδικής Δια-δικασίας, αυτή του Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα για την προώθη-ση μιας δημοκρατικής και δίκαιης διεθνούς τάξης, με εντολή τη δια-κρίβωση πιθανών εμποδίων στην προαγωγή και προστασία μιας δη-μοκρατικής και δίκαιης διεθνούς τάξης, τον προσδιορισμό των βέλ-τιστων πρακτικών και τη συνεργα-

σία με τα κράτη προκειμένου να προωθηθεί η υιοθέτηση μέτρων σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Το Συμβού-λιο ζήτησε από τον Ανεξάρτητο Εμπειρογνώμονα να υποβάλει την πρώτη του έκθεση κατά την 21η σύνοδο αυτού (A/HRC/18/L.13).Ως προς την προώθηση της αλή-θειας, της δικαιοσύνης, της επα-νόρθωσης και των εγγυήσεων μη επανάληψης, το ΣΔΑ αποφά-σισε το διορισμό, για μια περίο-δο τριών ετών, Ειδικού Εισηγητή με εντολή τη συλλογή πληροφορι-ών σχετικά με την προαγωγή της αλήθειας, της δικαιοσύνης, της επανόρθωσης και των εγγυήσεων μη επανάληψης σε εθνικό επίπε-δο και, ιδίως, αναφορικά με την αντιμετώπιση κατάφωρων παρα-βιάσεων των δικαιωμάτων του αν-θρώπου και του διεθνούς ανθρω-πιστικού δικαίου και, κατόπιν, την πραγματοποίηση σχετικών συστά-σεων. Το Συμβούλιο ζήτησε από τον Ειδικό Εισηγητή να υποβάλει ετήσια έκθεση ενώπιόν του και ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης (A/HRC/18/L.22).Με αφορμή την 20η επέτειο της Διακήρυξης για τα Δικαιώματα των Προσώπων που ανήκουν σε Εθνικές ή Εθνοτικές, Θρησκευτι-κές και Γλωσσικές Μειονότητες, το ΣΔΑ αποφάσισε να συγκαλέ-σει, κατά τη 19η Τακτική Σύνοδό του, συζήτηση στρογγυλής τρα-πέζης με έμφαση στη μέχρι τώρα εφαρμογή της ως άνω Διακήρυ-ξης, καθώς και στα επιτεύγματα, τις βέλτιστες πρακτικές και τις προκλήσεις στον τομέα αυτό (A/HRC/18/L.7).

Όσον αφορά στη χρήση μισθοφό-ρων ως μέσου για την παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την παρεμπόδιση της άσκη-σης του δικαιώματος των λαών

Page 9: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 9στην αυτοδιάθεση, το ΣΔΑ κάλε-σε για μία ακόμα φορά τα κράτη να προβούν στη λήψη των απα-ραίτητων μέτρων και να επιδεί-ξουν τη μέγιστη δυνατή επαγρύ-πνηση ενάντια στην απειλή που δημιουργείται από τις δραστηρι-ότητες των μισθοφόρων. Επίσης, καταδίκασε τις μισθοφορικές δραστηριότητες στις αναπτυσσό-μενες χώρες σε διάφορες περιο-χές του κόσμου, κυρίως σε περιο-χές συγκρούσεων, και κάλεσε όλα τα κράτη να λάβουν νομοθετικά μέτρα προκειμένου να εξασφα-λίσουν ότι τα εδάφη και οι υπή-κοοί τους δε χρησιμοποιούνται για τη στρατολόγηση, τη χρημα-τοδότηση, την εκπαίδευση και τη διαμετακόμιση μισθοφόρων (A/HRC/18/L.11). Ως προς τη διεθνή αλληλεγγύη, το ΣΔΑ επιβεβαίωσε ότι η διεθνής αλληλεγγύη δεν περιορίζεται απο-κλειστικά στη διεθνή βοήθεια και συνεργασία, αλλά λαμβάνει μια ευρύτερη έννοια που περιλαμβά-νει τη βιωσιμότητα των διεθνών σχέσεων και, ως εκ τούτου, κά-λεσε τη διεθνή κοινότητα να εξε-τάσει επειγόντως συγκεκριμέ-να μέτρα για την προώθηση και εδραίωση της διεθνούς βοήθει-ας προς τις αναπτυσσόμενες χώ-ρες. Ακόμη, το Συμβούλιο ζήτησε από την Ύπατη Αρμοστή για τα Δι-καιώματα του Ανθρώπου να συ-γκαλέσει το 2012 μια συνάντηση εργασίας με στόχο inter alia την ανταλλαγή απόψεων αναφορικά με τη σημασία της διεθνούς αλλη-λεγγύης για την ισότητα των δύο φύλων, καθώς και το ρόλο αυτής στην επίτευξη των στόχων της Δι-ακήρυξης της Χιλιετίας και την υλοποίηση του δικαιώματος στην ανάπτυξη (A/HRC/18/L.12).Ως προς τα δικαιώματα των αυ-τοχθόνων λαών, το ΣΔΑ εξέφρασε την ικανοποίησή του για το έργο

του Ειδικού Εισηγητή και του Ει-δικού Μηχανισμού για τα Δικαιώ-ματα των Αυτοχθόνων Λαών και ζήτησε από τον τελευταίο να εκ-πονήσει μελέτη πάνω στο ρόλο που παίζουν οι γλώσσες και ο πο-λιτισμός για την προαγωγή και προστασία των δικαιωμάτων και της ταυτότητας των αυτοχθό-νων λαών, σε συνδυασμό με μία έρευνα γύρω από τις απόψεις των κρατών σχετικά με τις βέλτι-στες πρακτικές για την επίτευξη των στόχων της Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώ-ματα των Αυτοχθόνων Λαών. Επι-προσθέτως, το Συμβούλιο αποφά-σισε να διοργανώνει, σε ετήσια βάση, συζήτηση στρογγυλής τρα-πέζης μισής ημέρας για τα δικαι-ώματα των αυτοχθόνων λαών και προγραμμάτισε τη διενέργεια συ-ζήτησης στρογγυλής τραπέζης μι-σής ημέρας, κατά την 21η Σύνο-δό του, για την πρόσβαση των αυτοχθόνων στη δικαιοσύνη (A/HRC/18/L.23). Όσον αφορά στον Ειδικό Εισηγη-τή για τις υποχρεώσεις για τα αν-θρώπινα δικαιώματα που σχετίζο-νται με την περιβαλλοντικώς ορθή διαχείριση και διάθεση των επι-κίνδυνων ουσιών και αποβλήτων, το ΣΔΑ αποφάσισε να επεκτείνει εκ νέου την εντολή αυτού για μια περίοδο τριών ετών και κάλεσε τα κράτη να διευκολύνουν το έργο του παρέχοντας πληροφορίες και προσκαλώντας τον σε επισκέψεις (A/HRC/18/L.6).Ως προς την προαγωγή και προ-στασία της ελευθερίας της έκ-φρασης μέσω Διαδικτύου, το Συμ-βούλιο εξέδωσε ψήφισμα όπου ορίστηκε η πραγματοποίηση, κατά τη 19η Τακτική Σύνοδό του, συζήτηση στρογγυλής τραπέζης επί του συγκεκριμένου ζητήμα-τος, με ιδιαίτερη έμφαση στους τρόπους και τα μέσα για τη βελτί-

ωση της εν λόγω προστασίας σύμ-φωνα με το διεθνές δίκαιο των δικαιωμάτων του ανθρώπου (A/HRC/18/L.27).Αναφορικά με ζητήματα τρομο-κρατικής ομηρίας, το ΣΔΑ ζήτησε από τη Συμβουλευτική Επιτροπή να εκπονήσει μελέτη επικεντρω-μένη στο πώς η ομηρία από τρο-μοκρατικές οργανώσεις έχει δη-μιουργήσει τεράστιες προκλήσεις και έχει αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο στην προστασία των ανθρω-πίνων δικαιωμάτων των ομήρων, αλλά και στην προστασία και την απόλαυση των δικαιωμάτων των κατοίκων των τοπικών κοινωνιών (A/HRC/18/L.3).Ως προς την προώθηση της πο-λυπολιτισμικότητας ως μέσου για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την καταπο-λέμηση της ξενοφοβίας, των δι-ακρίσεων και της μισαλλοδοξίας, το Συμβούλιο αποφάσισε να συ-γκαλέσει, κατά την 20η Τακτική του Σύνοδο, συζήτηση στρογγυ-λής τραπέζης για το εν λόγω ζήτη-μα (A/HRC/18/L.17).Ως προς τα ανθρώπινα δικαιώμα-τα κατά την απονομή της δικαι-οσύνης, κυρίως αυτά των ανη-λίκων, το ΣΔΑ ζήτησε από την Ύπατη Αρμοστή του ΟΗΕ να υπο-βάλει αναλυτική έκθεση, κατά την 21η Τακτική Σύνοδο αυτού, για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ανηλίκων που στερούνται της ελευθερίας τους. Μάλιστα, το Συμβούλιο αποφάσι-σε να συνεχίσει να παρακολουθεί ενεργά το θέμα (A/HRC/18/L.9).Σχετικά με το ρόλο της πρόληψης στην προαγωγή και την προστα-σία των δικαιωμάτων του ανθρώ-που, το Συμβούλιο τόνισε ότι τα κράτη οφείλουν να προωθούν και να υποστηρίζουν τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος για την πρόλη-ψη των παραβιάσεων των δικαι-

Page 10: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

10 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]ωμάτων του ανθρώπου και προ-έτρεψε το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ να προετοιμά-σει ένα πρακτικό πακέτο εργαλεί-ων που θα υποστηρίζει τα ενδια-φερόμενα μέρη προκειμένου να κατανοήσουν το ρόλο της πρόλη-ψης (A/HRC/18/L.21).Αναφορικά με τις περιφερειακές συμφωνίες για την προώθηση και προαγωγή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, το ΣΔΑ ζήτησε από την Ύπατη Αρμοστή του ΟΗΕ να διεξάγει, το 2012, μια συνάντηση εργασίας για τις περιφερειακές αυτές συμφωνίες, με ειδικότε-ρο αντικείμενο την ανασκόπηση των εξελίξεων από την αντίστοι-χη συνάντηση του 2010 και να οργανώσει θεματική συζήτηση με βάση τη συγκεκριμένη και πρα-κτική εμπειρία των περιφερεια-κών μηχανισμών. Επίσης, ζήτησε από την Ύπατη Αρμοστεία να υπο-βάλει στην 22η Σύνοδο του ΣΔΑ έκθεση με αντικείμενο τις συζη-τήσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την προαναφερθείσα συνά-ντηση και την πρόοδο που επετεύ-χθη στην εφαρμογή του παρόντος ψηφίσματος (A/HRC/18/L.29/Rev.1).Ως προς τα δικαιώματα των μετα-ναστών, το ΣΔΑ κάλεσε τα κράτη που δεν έχουν ακόμη υπογράψει, επικυρώσει ή προσχωρήσει στη Διεθνή Σύμβαση για την Προστα-σία των Δικαιωμάτων όλων των Μεταναστών Εργαζομένων και των Μελών των Οικογενειών τους, να εξετάσουν πολύ σοβαρά το εν-δεχόμενο να το πράξουν, ως ζή-τημα προτεραιότητας, καθώς και να ενισχύσουν τα μέτρα για την προστασία των ανθρωπίνων δι-καιωμάτων των μεταναστών ερ-γαζομένων σε περιόδους ανθρω-πιστικών κρίσεων. Το Συμβούλιο ζήτησε, περαιτέρω, από τον Ειδι-κό Εισηγητή για τα ανθρώπινα δι-

καιώματα των μεταναστών να συ-νεχίσει τις προσπάθειες γύρω από την προώθηση και ενίσχυση της μεγαλύτερης δυνατής συνεργασί-ας των κρατών για το θέμα αυτό (A/HRC/18/L.10/Rev.1).Ως προς τη σχέση ανθρωπίνων δι-καιωμάτων και κλιματικής αλλα-γής, το ΣΔΑ ζήτησε από το Γρα-φείο του Ύπατου Αρμοστή να συγκαλέσει, πριν από τη 19η Σύ-νοδο του Συμβουλίου, ένα σεμινά-ριο με αντικείμενο την αντιμετώ-πιση των αρνητικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πλή-ρη απόλαυση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και να προσκαλέ-σει τόσο τα κράτη όσο και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπερι-λαμβανομένων ακαδημαϊκών εμπειρογνωμόνων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών κα-θώς και εκπροσώπων των πλέον ευάλωτων στην κλιματική αλλα-γή τμημάτων του πληθυσμού, να συμμετάσχουν (A/HRC/18/L.26/Rev.1).Ως προς το δικαίωμα στην ανά-πτυξη, το ΣΔΑ αποφάσισε να εν-δυναμώσει τις ενέργειές του προς την κατεύθυνση της προώθη-σης και προαγωγής της βιώσιμης ανάπτυξης και της επίτευξης των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιε-τίας, καθώς επίσης και προς την κατεύθυνση της κατάρτισης μιας ολοκληρωμένης δέσμης κανόνων για την εφαρμογή του δικαιώμα-τος στην ανάπτυξη. Το Συμβούλιο συμφώνησε να επανεξετάσει την πρόοδο της εφαρμογής του πα-ρόντος ψηφίσματος, ως ζήτημα προτεραιότητας κατά τις μελλο-ντικές συνόδους του (A/HRC/18/L.15).Ως προς τα μονομερή μέτρα κα-ταναγκασμού, το ΣΔΑ σημείω-σε ότι η θεματική μελέτη για τον αντίκτυπο των προαναφερθέντων μέτρων στην απόλαυση των δικαι-

ωμάτων του ανθρώπου, που ανε-τέθη δυνάμει του Ψηφίσματος 15/24, απαιτεί επιπλέον χρόνο για την ολοκλήρωσή της και πρό-κειται, επομένως, να παρουσια-στεί στη 19η Σύνοδο του Συμβου-λίου (A/HRC/18/L.16).

Όργανα και μηχανισμοί για τα δι-καιώματα του ανθρώπουΩς προς τη συνεργασία με τους εκ-προσώπους και τους μηχανισμούς των Ηνωμένων Εθνών στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το ΣΔΑ κάλεσε τα κράτη να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα προκει-μένου να αποτρέψουν την εμφά-νιση αντιποίνων και εκφοβισμού, έχοντας κατά νου ότι η ελεύθερη και απρόσκοπτη επαφή και συ-νεργασία με άτομα και αντιπρο-σώπους της κοινωνίας των πολι-τών είναι πράγματι απαραίτητη για να μπορέσουν τα ΗΕ και οι μηχανισμοί τους να εκπληρώσουν την αποστολή τους. Το ΣΔΑ απο-φάσισε να διεξάγει, κατά την 21η Σύνοδό του, μια συζήτηση στρογ-γυλής τραπέζης –υπό το αντικεί-μενο 5 της ημερήσιας διάταξης-για το ζήτημα του εκφοβισμού και των αντιποίνων εναντίων ατόμων ή ομάδων που συνεργάζονται ή έχουν συνεργαστεί με τα ΗΕ στο πεδίο των δικαιωμάτων του αν-θρώπου (A/HRC/18/L.19).

Follow-up και εφαρμογή της Δι-ακήρυξης της Βιέννης και του Προγράμματος ΔράσηςΩς προς την προώθηση της ευαι-σθητοποίησης, της κατανόησης και της εφαρμογής της Οικουμενι-κής Διακήρυξης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ) μέσα από τον αθλητισμό και το ολυμπιακό ιδεώ-δες, το ΣΔΑ αποφάσισε να συγκα-λέσει, με τους υφιστάμενους πό-ρους, κατά τη 19η Σύνοδό του, μία υψηλού επιπέδου διαδραστι-

Page 11: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 11κή συζήτηση στρογγυλής τραπέ-ζης για να επισημάνει, να εξετά-σει και να προτείνει τρόπους δια μέσου των οποίων ο αθλητισμός και τα μεγάλα αθλητικά γεγονό-τα, ιδιαιτέρως οι Ολυμπιακοί και οι Παραολυμπιακοί Αγώνες, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της ΟΔΔΑ (A/HRC/18/L/.18/Rev.1).

Ρατσισμός, φυλετικές διακρίσεις, ξενοφοβία και συναφείς μορφές μισαλλοδοξίας – Follow-up και εφαρμογή της Διακήρυξης του Ντέρμπαν και του Προγράμμα-τος ΔράσηςΣχετικά με το ασυμβίβαστο μετα-ξύ δημοκρατίας και ρατσισμού, το ΣΔΑ ενθάρρυνε τα κράτη να εξετάσουν το ενδεχόμενο, αφε-νός, της ανάπτυξης της ευαισθη-τοποίησης περί του ζητήματος και, αφετέρου, της διοργάνωσης εκπαιδευτικών εκστρατειών με στόχο την καταπολέμηση των δι-ακρίσεων και της μισαλλοδοξίας, τονίζοντας, παράλληλα, την επι-τακτική ανάγκη να συμμορφω-θούν πλήρως προς τις υποχρεώ-σεις που έχουν αναλάβει βάσει της Διεθνούς Σύμβασης για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Φυ-λετικών Διακρίσεων, που αποτελεί και το κυριότερο διεθνές συμβατι-κό κείμενο για την καταπολέμηση του ρατσισμού (A/HRC/18/L.20). Το Συμβούλιο δεν παρέλειψε να λάβει υπ’ όψιν την έκθεση του Ει-δικού Εισηγητή για τις σύγχρονες μορφές ρατσισμού, φυλετικών δι-ακρίσεων, ξενοφοβίας και μισαλ-λοδοξίας (A/HRC/18/44).Ως προς την ανάληψη συγκεκρι-μένης δράσης κατά του ρατσι-σμού, των φυλετικών διακρίσεων, της ξενοφοβίας και της συναφούς μισαλλοδοξίας, το ΣΔΑ απεφάνθη ότι η Διακυβερνητική Ομάδα Ερ-γασίας για την αποτελεσματική

εφαρμογή της Διακήρυξης του Ντέρμπαν και του Προγράμμα-τος Δράσης θα πρέπει να συγκα-λέσει τη δέκατη σύνοδό της από τις 8 έως τις 19 Οκτωβρίου 2012. Παράλληλα, ζήτησε από το Γενι-κό Γραμματέα να θέσει στη διά-θεση του ΣΔΑ, κατά την 20η Σύ-νοδο αυτού, την έκθεση προόδου που υπέβαλε στη Γενική Συνέλευ-ση και κάλεσε την Ύπατη Αρμο-στή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου να λάβει μέτρα στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Διά-σκεψης κατά του Ρατσισμού, των Φυλετικών Διακρίσεων, της Ξενο-φοβίας και της συναφούς Μισαλ-λοδοξίας (A/HRC/18/L.31).Ως προς την Ομάδας Εργασί-ας Εμπειρογνωμόνων για Άτομα Αφρικανικής Καταγωγής, το Συμ-βούλιο παρέτεινε την εντολή αυ-τής για μια περίοδο τριών ετών, αποφάσισε ότι η Ομάδα Εργασί-ας θα πρέπει να επισκέπτεται το λιγότερο δύο χώρες το χρόνο και της ζήτησε να υποβάλει ετήσια έκθεση προς το ΣΔΑ για όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την εντολή της (A/HRC/18/L.30).

Τεχνική βοήθεια και ανάπτυξη ικανοτήτωνΩς προς την τεχνική βοήθεια για το Σουδάν, το ΣΔΑ επαίνεσε την επέκταση της συνεργασίας της Κυ-βέρνησης του Σουδάν με τον Ανε-ξάρτητο Εμπειρογνώμονα και την αποστολή του ΟΗΕ και της Αφρι-κανικής Ένωσης στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του διεθνούς ανθρωπιστικού δι-καίου. Παράλληλα, το Συμβούλιο εξέφρασε την ανησυχία του για την ανθρωπιστική κατάσταση στις επαρχίες του South Kordofan και του Blue Nile και κάλεσε όλα τα μέρη να καταβάλουν κάθε δυνα-τή προσπάθεια για να τερματιστεί

άμεσα η βία και οι συγκρούσεις. Ακόμη, το Συμβούλιο ζήτησε από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου να παράσχει στο Σου-δάν την απαραίτητη τεχνική υπο-στήριξη και εκπαίδευση, ενώ ανα-νέωσε για ένα χρόνο την εντολή του Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμο-να για την κατάσταση των ανθρω-πίνων δικαιωμάτων στο Σουδάν, τον οποίο επιφόρτισε με το έργο της υποβολής έκθεσης προς εξέ-ταση κατά την 21η Τακτική Σύνο-δό του (A/HRC/18/L.4).Ως προς την τεχνική βοήθεια και την ανάπτυξη ικανοτήτων για το Νότιο Σουδάν, το ΣΔΑ κάλεσε την Κυβέρνηση του Νότιου Σουδάν να ενισχύσει την τρέχουσα συνεργα-σία με την αποστολή των Ηνωμέ-νων Εθνών στο Νότιο Σουδάν σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμά-των. Το Συμβούλιο ζήτησε από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου να προσδιορίσει και να αξιολογήσει τους τομείς της βοήθειας, καθώς και να υποστηρίξει το νεοσύστατο κράτος με την κατάλληλη τεχνική βοήθεια, εφόσον κάτι τέτοιο ζητη-θεί, και, στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας, προέτρεψε τα κρά-τη-μέλη του ΟΗΕ και τις σχετικές υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών και των διεθνών χρηματοπιστω-τικών ιδρυμάτων να ενισχύσουν την Κυβέρνηση του Νότιου Σου-δάν, κατόπιν αιτήματός της, με την κατάλληλη τεχνική βοήθεια και την ανάπτυξη ικανοτήτων για την προαγωγή του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου (A/HRC/18/L.5/Rev.1).Ως προς την τεχνική βοήθεια και τη δημιουργία υποδομών στην Υε-μένη, το ΣΔΑ κάλεσε την κυβέρνη-ση της Υεμένης και τα άλλα ενδι-αφερόμενα μέρη να εφαρμόσουν τις συστάσεις που εμπεριέχονται

Page 12: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

12 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]στη σχετική έκθεση της Υπάτου Αρμοστή (A/HRC/18/21), κα-ταδίκασε όλες τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Υεμένη και ζήτησε από όλα τα μέρη να προχωρήσουν σε δι-απραγματεύσεις για μία συνολι-κή, μεθοδική και καθοδηγούμενη από την Υεμένη διαδικασία πο-λιτικής μετάβασης επί τη βάση της πρωτοβουλίας του Συμβουλί-ου Συνεργασίας του Κόλπου. Το ΣΔΑ ζήτησε από το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ να συ-ντονιστεί, αφενός, με τους χορη-γούς αναφορικά με τους τρόπους παροχής βοήθειας προς την Κυ-βέρνηση της Υεμένης και, αφετέ-ρου, με τους μη-κυβερνητικούς οργανισμούς που έχουν τη δυ-νατότητα ανάπτυξης ικανοτήτων για τη δημιουργία ενός εθνικού θεσμού για τα ανθρώπινα δικαι-ώματα, ενώ του ζήτησε, επιπρο-σθέτως, να παρουσιάσει στη 19η Σύνοδο του ΣΔΑ τόσο μία έκθε-ση προόδου για την κατάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Υεμένη όσο και την πρόοδο

που έχει επιτευχθεί στην εφαρμο-γή του παρόντος Ψηφίσματος (A/HRC/18/L.32).Ως προς την παροχή συμβουλευ-τικών υπηρεσιών και τεχνικής βοήθειας στο Μπουρούντι, το ΣΔΑ, αφού μνημόνευσε το Ψήφι-σμα 9/19 της 24ης Σεπτεμβρίου 2008, δυνάμει του οποίου παρα-τάθηκε η θητεία του Ανεξάρτη-του Εμπειρογνώμονα για την κα-τάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στο Μπουρούντι μέ-χρι την ίδρυση μιας ανεξάρτη-της εθνικής επιτροπής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καλω-σόρισε τη δημιουργία μιας ανε-ξάρτητης εθνικής επιτροπής αν-θρωπίνων δικαιωμάτων και την αποτελεσματική εγκαθίδρυση ενός ανεξάρτητου θεσμικού ορ-γάνου για τα δικαιώματα του αν-θρώπου από την Κυβέρνηση του Μπουρούντι και, ως εκ τούτου, κατέληξε στο ότι ο Ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας εκπλήρωσε τις απαιτήσεις της εντολής του (A/HRC/18/L.2).Τέλος, όσον αφορά στην παροχή

συμβουλευτικών υπηρεσιών και τεχνικής βοήθειας στην Καμπό-τζη, το ΣΔΑ αποφάσισε να παρα-τείνει για δύο χρόνια την εντολή του Ειδικού Εισηγητή για την κα-τάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα αυτή και, κατόπιν, ζήτησε από τον Ειδι-κό Εισηγητή να υποβάλει εκθέ-σεις προς το Συμβούλιο σχετικά με την εκτέλεση της εντολής του, κατά την 21η και την 24η Τακτι-κή Σύνοδο αυτού. Ταυτοχρόνως, το ΣΔΑ προέτρεψε την Κυβέρνη-ση της Καμπότζης να εντείνει τις προσπάθειές της για την εγκαθί-δρυση μιας δημοκρατικής κοινω-νίας, να ενισχύσει τις έρευνές της για τη δίωξη όλων εκείνων που έχουν διαπράξει σοβαρά εγκλή-ματα, περιλαμβανομένων βεβαί-ως των παραβιάσεων των δικαιω-μάτων του ανθρώπου, καθώς και να κινηθεί ταχέως προς τη δίκαιη επίλυση των ζητημάτων ιδιοκτη-σίας γης (A/HRC/18/L.25).

Μ.Κ.

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (UPR) ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Κατά την 18η Σύνοδο του Συμβουλίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (12-30 Σεπτεμβρίου 2011) ολοκληρώθηκε η διαδικασία του πρώτου Οικουμενικού Περιοδικού Ελέγ-χου της Ελλάδας. Στις 21 Ιουνίου το Συμβούλιο όρισε ως rapporteurs τη Ρωσική Ομοσπονδία, τη Σαουδική Αραβία και την Ουγκάντα (Τρόικα). Η τελική αναφορά σχετικά με την εξέταση της Ελλάδας στο πλαίσιο του Οικουμενικού Περιοδικού Ελέγχου (Universal Periodic Review) ολοκλη-ρώθηκε στις 11 Ιουλίου 2011 και κατατέθηκε στην 18η Τακτική Σύνοδο του Συμβουλίου Δικαιωμάτων του Ανθρώ-που των Ηνωμένων Εθνών όπου η Ελλάδα παρουσίασε τις τελικές της απαντήσεις σχετικά με μια σειρά προτάσεων που κατατέθηκαν από τα μέλη του Συμβουλίου. Κατά την αξιολόγηση της προόδου της Ελλάδας ανα-γνωρίσθηκαν αρκετά σημαντικά θετικά βήματα όπως η

προσπάθεια αντιμετώπισης του ζητήματος του υπερπλη-θυσμού στις φυλακές και η ενίσχυση των διαδικασιών ασύλου. Ζητήματα που αναφέρθηκαν κατά τη διαδικασία και περιλαμβάνονται στη σχετική αναφορά στο Συμβού-λιο και αφορούν inter alia τις συνθήκες στα κέντρα κρά-τησης, την θέση των αιτούντων άσυλο, τη μετανάστευση.Η αναφορά της Ελλάδος, όπως κατατέθηκε, επικεντρώ-θηκε στα ζητήματα που έχουν τεθεί σχετικά με την πρό-οδο της χώρας από τους μηχανισμούς δικαιωμάτων του ανθρώπου σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο ενώ κατά τη σύνταξή του τελικού κειμένου δηλώθηκε ότι πραγματο-ποιήθηκε διαβούλευση με εκπροσώπους Μη Κυβερνητι-κών Οργανώσεων και την Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Στις 22 Σεπτεμβρίου το Συμβούλιο εξέτα-σε και υιοθέτησε το αποτέλεσμα της αξιολόγησης της Ελ-

Page 13: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 13λάδας με ένα θετικό πρόσημο.Ως προς την οπτική της χώρας υπό εξέταση σχετικά με τις παρατηρήσεις που έλαβε από τους συμμετέχοντες στη δι-αδικασία, από τις 124 συνολικά προτάσεις που κατατέ-θηκαν, η Ελλάδα απεδέχθη άμεσα τις 97. Κατόπιν υπέ-βαλε γραπτή απάντηση για 18 προτάσεις υπό περαιτέρω αξιολόγηση. 13 Προτάσεις έγιναν αποδεκτές, 3 απορρί-φθηκαν και 2 έγιναν μερικώς αποδεκτές καθώς αναφέρο-νταν σε υπογραφή ή κύρωση διεθνών συμβάσεων δικαιω-μάτων του ανθρώπου.Ως προς αυτό το τελευταίο ζήτημα, η Ελλάδα δήλωσε ότι βρίσκεται ήδη σε στάδιο προετοιμασίας για τη Σύμβαση Ατόμων με Αναπηρίες και του Προαιρετικού Πρωτοκόλ-λου. Επιπλέον, οι αρχές της χώρας εξετάζουν το σχεδι-ασμό ενός εθνικού προληπτικού μηχανισμού που θα επι-τρέπει την κύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλων μορφών Σκληρής Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τι-μωρίας. Μέχρι τώρα η χώρα δήλωσε ότι δεν είναι έτοι-μη για την υπογραφή και κύρωση του Προαιρετικού Πρω-τοκόλλου του Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα αλλά θα παρακολουθεί το Έργο της Επιτροπής του Συμφώνου και θα προσαρμόσει τη στάση της σε μεταγενέστερο επίπεδο. Επιπλέον, παρά τη σημασία που απέδωσαν αρκετοί από τους συμμετέχο-ντες στη διαδικασία, η χώρα δεν απεδέχθη την πρόταση υπογραφής και κύρωσης της Διεθνούς Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων Όλων των Εργατών Μετα-ναστών και Μελών των Οικογενειών τους (ICRMW) καθώς κάποιες διατάξεις της σύμβασης δεν εναρμονίζονται με τις εθνικές πολιτικές και τις πολιτικές της ΕΕ. Σχετικά με τους μετανάστες που εισέρχονται παράτυπα στη χώρα και τους αιτούντες άσυλο, η Ελλάδα δήλωσε ότι το ζήτημα θα πρέπει να τεθεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η χώρα ήδη εφαρμόζει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τη Διαχείριση της Μετανάστευσης ενώ ο ευέλικτος και αποκεντρωτικός μηχανισμός που έχει ενεργοποιηθεί για τη μεταβατική περίοδο, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρ-μοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, για τη συντομότε-ρη προώθηση των αιτήσεων ασύλου είναι ήδη σε λειτουρ-γία. Η Ελλάδα έκανε αναφορά στις προβλέψεις και την εφαρμογή του σχετικού νόμου του Ιανουαρίου του 2011 και την ολοκλήρωση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήμα-τος Ασύλου μέχρι το 2012. Σχετικά με την προαγωγή της ισότητας των φύλων και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, η Ελλάδα αναφέρθηκε στο εθνικό σχέδιο δράσης για το 2010-2013 και σε καλές πρακτικές στο τομέα όπως στην κατάρτιση εγχειριδίου γι την προστασία των γυναικών προσφύγων. Αναφορικά με το ζήτημα της καταπολέμησης της εμπο-

ρίας ανθρώπων, η Ελλάδα δήλωσε ότι συνεχίζει τις προ-σπάθειες στοχεύοντας στην προσαγωγή των εμπόρων και την προστασία των θυμάτων. Ιδιαίτερη αναφορά έγι-νε στην κατάσταση των Roma και τα μέτρα και πρωτο-βουλίες που έχει λάβει η χώρα για τη βελτίωση της θέσης τους, όπως με το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ελλήνων Roma (2002- 2008) ή τις δράσεις για την ευρύτερη ένταξή τους στην εκπαίδευση. Το νομοθετικό πλαίσιο κατά του ρατσισμού και του λόγου μίσους θα αναθεωρηθεί σύντομα μέσα από την εισαγω-γή της σχετική απόφασης πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ στο ελληνικό νομικό σύστημα. Ως προς το ζήτημα της οι-κοδόμησης τζαμιού στην Αθήνα, η Ελλάδα δήλωσε ότι η διαδικασία θα επιταχυνθεί με την αναδόμηση ενός υπάρ-χοντος κτιρίου σε κρατικό χώρο. Σχετικά με την απόδοση ευθύνης στο προσωπικό επιβολής του νόμου, ο νέος νό-μος του 2011 εγκαθιστά στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ένα γραφείο υπεύθυνο για το χειρισμό καταγγελι-ών εναντίον μελών της αστυνομίας, της ακτοφυλακής και της πυροσβεστικής. Σημαντικές παρεμβάσεις έγιναν από κράτη όπως η Αλγερία ενώ ενδιαφέρουσες ήταν οι προτάσεις της International Commission of Jurists και Human Rights Watch σχετικά με το άσυλο και τη μετανάστευση. Η Εθνική Επιτροπή Δι-καιωμάτων του Ανθρώπου υπενθύμισε, στην παρέμβασή της, το οικονομικό πλαίσιο αναφοράς που επηρεάζει ση-μαντικά την απόλαυση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα δηλώνοντας ότι μία μερίδα του πληθυσμού επη-ρεάστηκε ιδιαιτέρως από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης και τα οικονομικά μέτρα. Ταυτόχρονα αναγνώρισε την θετική ανταπόκριση της χώρας σε μια σειρά προτάσε-ων όπως στην κύρωση συμβάσεων ή τη δέσμευση για δια-σφάλιση καλύτερων συνθηκών κράτησης. Η διαδικασία του Οικουμενικού Περιοδικού Ελέγχου σχε-τικά με την κατάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου των χωρών μελών του Οργανισμού εισήχθη ως μία σημα-ντική διαδικασία με την σύσταση του Συμβουλίου Δικαιω-μάτων του Ανθρώπου, η οποία με τη συμμετοχή της χώ-ρας αξιολόγησης επιτρέπει έναν ενεργό διάλογο μεταξύ των οργάνων των ΗΕ, των κρατών και εκπροσώπων της κοινωνίας πολιτών. Ταυτόχρονα, η σημασία της στην πρά-ξη είναι όχι μόνον η πλήρης καταγραφή της γενικής κα-τάστασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε ένα κρά-τος αλλά και η συμμετοχή του ίδιου του κράτους, γεγονός που αποτελεί μια ευκαιρία για εθελοντικές δεσμεύσεις κύ-ρωσης διεθνών συμβάσεων αλλά και βελτίωση των ήδη υπαρχόντων δεσμεύσεων στην πράξη.

Σ.Μ.

Page 14: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

14 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΩΝ Η.Ε.ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ

Η κύρια λειτουργία της Επιτρο-πής κατά των Βασανιστηρί-ων (εφεξής Επιτροπή) είναι η

παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης των Η.Ε. κατά των Βασα-νιστηρίων (εφεξής Συμβ. Βασ.). Τα Κράτη-Μέρη της Συμ. Βασ. υποχρε-ούνται να υποβάλλουν περιοδικές εκ-θέσεις στην Επιτροπή, αναφορικά με το πώς εφαρμόζουν τη Σύμβαση και τα μέτρα που έχουν λάβει(1). Η δια-δικασία αυτή των Εκθέσεων είναι η μόνη υποχρεωτική για όλα τα Κράτη-Μέρη στη Συμ. Βασ. Κατά τη 47η Σύνοδο της Επιτροπής συζητήθηκαν οι Εκθέσεις 8 χωρών. Αυτή της Ελλάδας, αν και προγραμ-ματισμένη για τη Σύνοδο αυτή, θα συ-ζητηθεί στην επόμενη. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι Εκθέσεις της Σρι Λάνκα, της Βουλγαρίας και της Γερ-μανίας.

Σρι Λάνκα (CAT/C/LKA/CO/3-4)Η Επιτροπή εξέτασε συνδυαστικά την 3η και 4η περιοδική έκθεση της χώρας, καλωσορίζοντας την επικύ-ρωση/ προσχώρηση της χώρας σε διεθνή όργανα προστασίας δικαιω-μάτων του ανθρώπου, την προσπά-θεια για αναμόρφωση της νομοθε-σίας, καθώς και τα θετικά βήματα αναφορικά με συνεχιζόμενες πολιτι-

κές και πρακτικές με στόχο τη μεγα-λύτερη διασφάλιση προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Ταυτό-χρονα, όμως, τόνισε ότι η Έκθεση κα-τατέθηκε με καθυστέρηση 2 χρόνων, ενώ δεν παρήχθησαν στατιστικά στοι-χεία, καθώς και πρακτικές πληροφο-ρίες αναφορικά με την εφαρμογή της Σύμβασης στη χώρα.Η Επιτροπή εξέφρασε την έντονη ανη-συχία της αναφορικά με ισχυρισμούς για συστηματική και εκτεταμένη χρή-ση βασανιστηρίων και άλλης κακομε-ταχείρισης, τόσο εκ μέρους του στρα-τού, όσο και της αστυνομίας (κυρίως στο πλαίσιο της απόσπασης ομολο-γιών και πληροφοριών), παρά το τέ-λος της σύγκρουσης και την ήττα των Tamil στα μέσα του 2009. Στη βάση του επείγοντος, καλεί τη χώρα να ερευνήσει άμεσα όλους τους σχετι-κούς ισχυρισμούς και να διασφαλίσει την τιμωρία των υπευθύνων, διασφα-λίζοντας ταυτόχρονα την απόλυτη απαγόρευση των βασανιστηρίων και άλλου είδους κακομεταχείρισης. Παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις για μη ύπαρξη μυστικών χώρων κράτη-σης, η Επιτροπή έλαβε πληροφορί-ες, κυρίως από μη κυβερνητικές πη-γές, προς το αντίθετο και μάλιστα με σοβαρότατες κατηγορίες, όπως η διάπραξη βασανιστηρίων, εξανα-

γκαστικών εξαφανίσεων και μαζικών εκτελέσεων στους χώρους, αυτούς, οι οποίοι ελέγχονται από παραστρατιω-τικές ομάδες, αλλά και από τις στρα-τιωτικές υπηρεσίες ασφαλείας της χώρας. Η Επιτροπή κάλεσε τη χώρα να ερευνήσει άμεσα τις σχετικές κα-ταγγελίες και να αποδώσει ευθύνες, προβαίνοντας επίσης στο κλείσιμο των σχετικών εγκαταστάσεων. Ειδι-κά για τις εξαναγκαστικές εξαφανί-σεις, με υψηλό αριθμό καταγγελιών για ανάλογα περιστατικά, η Επιτρο-πή καλεί τη χώρα, μεταξύ άλλων μέ-τρων, να επικυρώσει τη σχετική σύμ-βαση των Η.Ε.Όσον αφορά στις συνθήκες κράτη-σης, αυτές δεν κρίνονται ικανοποι-ητικές. Ελλιπείς συνθήκες υγιεινής, συνωστισμός, έλλειψη ιατρικής φρο-ντίδας, μη διαχωρισμός ενηλίκων και ανηλίκων κρατουμένων, θα μπορού-σαν να χαρακτηριστούν έως και κα-κομεταχείριση. Δεν έλειψαν και οι κα-ταγγελίες από Μ.Κ.Ο. για θανάτους κατά τη διάρκεια κράτησης, οι οποί-οι παρουσιάζονται ως αποτυχημένες προσπάθειες απόδρασης εκ μέρους του κρατούμενου. Ταυτόχρονα, οι θεμελιώδεις δικλείδες ασφαλείας προστασίας των κρατουμένων, όπως η πρόσβαση σε δικηγόρο και ιατρό, η επικοινωνία με συγγενικά πρόσωπα

1) Η πρώτη Έκθεση υποβάλλεται τον πρώτο χρόνο της έναρξης ισχύος της Σύμβασης και μετά υποβάλλονται συμπληρωματικές εκ-θέσεις κάθε τέσσερα χρόνια. Επιπλέον, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει την υποβολή οποιασδήποτε άλλης Έκθεσης (άρθρο 19§1). Η Επιτροπή εξετάζει κάθε Έκθεση και απευθύνει τις ανησυχίες και τις συστάσεις της στα Κράτη-Μέρη με τη μορφή «καταληκτικών πα-ρατηρήσεων». Διαφωνίες ανέκυψαν αναφορικά με τη διατύπωση του κειμένου αναφορικά με τη δυνατότητα της Επιτροπής να απα-ντά στις Εκθέσεις των Κρατών-Μερών. Την αρχική πρόβλεψη για τη δυνατό τητα διατύπωσης «οποιουδήποτε» σχολίου, διαδέχθη-κε η διατύπωση «γενικών σχολίων» (άρθρο 19§3). Το Κράτος-Μέρος εφόσον επιθυμεί μπορεί να απαντήσει στα γενικά αυτά σχόλια (άρθρο 19§3) καταλήγοντας, ουσιαστικά, σε μια μορφή «διαλόγου» με την Επιτροπή.Ωστόσο, τα Κράτη-Μέρη δε συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους υπό το άρθρο 19 της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων, καθώς είτε δεν υποβάλλουν καθόλου τις σχετικές Εκθέσεις, είτε τις υποβάλλουν αλλά με αξιοσημείωτη καθυστέρηση.

Page 15: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 15και η πληροφόρηση αναφορικά με τα δικαιώματα τους, αποτέλεσαν αντι-κείμενο ανησυχίας για την Επιτροπή, καλώντας τη χώρα να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, τόσο νομοθετικά, όσο και στην πράξη, προκειμένου να διασφαλίσει ότι όλοι οι κρατούμενοι θα απολαμβάνουν την απαιτούμενη προστασία, αλλά και να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες κράτησης, σε όλους τους χώρους, θα είναι σύμφωνες με τους Ελάχιστους Στάνταρ Κανόνες για τη Μεταχείριση των Κρατουμέ-νων, αλλά και με άλλους σχετικούς κανόνες, καθώς και να πάρει άμεσα μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών σε όλους τους χώρους κράτησης. Η κατάσταση επείγοντος, η οποία ήταν σε ισχύ στη χώρα για μεγά-λο χρονικό διάστημα, τερματίστηκε στις 31/08/2011. Παρ’ όλα αυτά, λί-γες ώρες πριν τον τερματισμό της, ει-σήχθησαν νέοι κανονισμοί, στο πλαί-σιο των αντιτρομοκρατικών μέτρων, οι οποίοι περιορίζουν σημαντικά την προστασία των υπόπτων και των κα-ταδικασθέντων για τρομοκρατία ή σχετικά εγκλήματα. Ταυτόχρονα, ιδι-αίτερη ανησυχία εκφράζει η Επιτρο-πή για το γεγονός ότι ακτιβιστές αν-θρωπίνων δικαιωμάτων, δικηγόροι και δημοσιογράφοι που ασχολούνται με σχετικά θέματα, συχνά πέφτουν θύματα παρενόχλησης, απειλών, ακό-μη και σωματικής βίας, ενώ οι δρά-στες παραμένουν ατιμώρητοι και η χώρα δεν μπόρεσε να παράσχει σχε-τικές πληροφορίες για πολύ συγκεκρι-μένες υποθέσεις, που της ζητήθηκαν από την Επιτροπή. Στο ίδιο κλίμα, ιδι-αίτερα ανησυχητική είναι η απουσία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού προστασίας μαρτύρων, αλλά και θυ-μάτων βασανιστηρίων, γεγονός που έχει αρνητικό αντίκτυπο στην προθυ-μία και την ικανότητά τους να συμ-μετάσχουν στις σχετικές διαδικασίες ενώπιον των αρμόδιων αρχών, με-ταξύ των οποίων και δικαστικών, οι οποίες μάλιστα κατηγορούνται και

για μη ανεξαρτησία και μεροληψία.Δεν έλειψαν και οι αναφορές για πα-ραβίαση δικαιωμάτων ευάλωτων ομάδων, όπως η βία κατά των γυναι-κών, συμπεριλαμβανομένης της σε-ξουαλικής, τόσο ενδοοικογενειακής, όσο και στο πλαίσιο των ενόπλων συ-γκρούσεων, τα περιστατικά σεξουα-λικής εκμετάλλευσης παιδιών εκ μέ-ρους της MINUSTAH, καθώς και η διακίνηση παιδιών και γυναικών με απώτερο σκοπό την εργασιακή και σεξουαλική τους εκμετάλλευση, συ-χνά υπό συνθήκες που ισοδυναμούν με αυτές της καταναγκαστικής εργα-σίας. Διασφαλισμένη δεν ήταν ούτε η προστασία των προσφύγων, των ανι-θαγενών, των αιτούντων άσυλο και γενικά των ατόμων που χρήζουν διε-θνούς προστασίας. Είναι χαρακτηρι-στική η απουσία παροχής επαρκούς πληροφόρησης εκ μέρους της χώρας, γύρω από τα θέματα αυτά.Δεδομένων των προαναφερθέντων, η Επιτροπή καλεί τη χώρα να λάβει άμεσα όλα τα αναγκαία μέτρα προ-κειμένου να αποτραπούν στο μέλλον ανάλογα φαινόμενα, να διεξαχθούν οι απαιτούμενες έρευνες, να απο-δοθούν ευθύνες και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Σημαντικό βήμα στην προσπάθεια αυτή θα αποτελέσει η επικύρωση εκ μέρους της Σρι Λάνκα σχετικών διεθνών συμβατικών πρά-ξεων, τόσο σχετικών με την προστα-σία συγκεκριμένων ομάδων ατόμων, αλλά και πιο γενικού περιεχομένου.Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η απου-σία ενός ανεξάρτητου εθνικού συστή-ματος παρακολούθησης και επιθεώ-ρησης όλων των χώρων κράτησης, καθώς και η έλλειψη εκπαίδευσης του σχετικού προσωπικού γύρω από θέματα σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου γενικά και κυρίως της απαγόρευσης των βασανιστηρίων. Η προτροπή της Επιτροπής τόσο προς την υποχρεωτικότητα της σχετικής εκπαίδευσης του αρμόδιου προσω-πικού, όσο και προς την επικύρωση

του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της Συμβ. Βασ., καθώς και της ενδυνά-μωσης των Μ.Κ.Ο. που διεξάγουν τέ-τοιες δράσεις παρακολούθησης, προ-κειμένου να έχουν πρόσβαση στους χώρους κράτησης για τη διεξαγω-γή περιοδικών, ανεξάρτητων και μη προγραμματισμένων επισκέψεων κι-νείται προς την κατεύθυνση της κάμ-ψης του συστήματος ατιμωρησί-ας που επικρατεί στην χώρα και την αντιμετώπισης της προφανούς απο-τυχίας αποτελεσματικής και ανεξάρ-τητης έρευνας περιστατικών βασανι-στηρίων.Όσον αφορά στον ορισμό των βα-σανιστηρίων στο εσωτερικό δίκαιο της χώρας, η Επιτροπή εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι είναι πιο περιοριστικός από αυτόν της Συμβ Βασ., ο οποίος μάλιστα γίνε-ται πλέον γενικά αποδεκτός. Από το εσωτερικό δίκαιο της χώρας, δεν εί-ναι, επίσης, ξεκάθαρο αν προβλέπε-ται η οικουμενική δικαιοδοσία για το έγκλημα της τέλεσης βασανιστηρίων ή αν εναπόκειται στη διακριτική ευ-χέρεια του Ανώτατου Δικαστηρίου. Η Επιτροπή καλεί τη χώρα να προβεί στις απαραίτητες νομοθετικές αλλα-γές και τροποποιήσεις. Γενικά, δεδομένων των συμπερασμά-των της, η Επιτροπή καλεί τη χώρα να προβεί σε όλα εκείνα τα αναγκαία μέτρα, προκειμένου να γίνονται σε-βαστές οι διατάξεις της Σύμβασης και κυρίως η απόλυτη απαγόρευση των βασανιστηρίων και την παροτρύ-νει να αποδεχθεί την αρμοδιότητα της Επιτροπής υπό τα άρθρα 21 και 22 της Συμβ. Βασ., κίνηση, η οποία θα επιτρέψει την εξέταση ατομικών και διακρατικών προσφυγών εναντί-ον της.

Βουλγαρία (CAT/C/BGR/CO/4-5)Η Επιτροπή εξέτασε συνδυαστικά την 4η και 5η περιοδική Έκθεση. Αρ-χικώς, καλωσορίζει την επικύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της

Page 16: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

16 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]Συμβ. Βασ., και αυτού της Σύμβασης για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών, κα-θώς και τη διμερή συμφωνία με την Ελλάδα για καταπολέμηση του οργα-νωμένου εγκλήματος, της διακίνησης προσώπων και ναρκωτικών. Καλωσο-ρίζει, επίσης, την προσπάθεια τροπο-ποίησης της εσωτερικής νομοθεσίας προκειμένου να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της Συμβ. Βασ., καθώς και την τροποποίηση των πολιτικών, διοικητικών πρακτικών και προγραμ-μάτων της χώρας, προκειμένου να δι-ασφαλιστεί μεγαλύτερη προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.Ταυτόχρονα, όμως, η Επιτροπή εκ-φράζει τις ανησυχίες της για μια σει-ρά από θέματα. Ιδιαίτερης σημα-σίας είναι το γεγονός ότι ο ορισμός των βασανιστηρίων που εμπεριέχε-ται στον Ποινικό Κώδικα της χώρας, δεν περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία του εγκλήματος αυτού, όπως αποτυπώνε-ται στον ορισμό της Συμβ. Βασ. (άρ-θρο 1), ενώ τα βασανιστήρια δεν ποι-νικοποιούνται ως χωριστό έγκλημα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Σύμ-βασης, με αποτέλεσμα η χώρα να μην έχει στην ουσία δικαιοδοσία για τα εγκλήματα που προβλέπονται από το σχετικό άρθρο της Σύμβασης (άρ-θρο 4). Η υιοθέτηση του σχετικού ορι-σμού της Συμβ. Βασ., αλλά και η ποι-νικοποίηση των βασανιστηρίων ως χωριστό έγκλημα, αποτελούν τομείς όπου η χώρα θα πρέπει να δράσει άμεσα.Αν και αναγνωρίζονται τα θετικά βή-ματα που έγιναν προς την κατεύθυν-ση της διασφάλισης των βασικών δι-καιωμάτων των κρατουμένων, όπως είναι η πρόσβαση σε ιατρό, η επικοι-νωνία με οικεία πρόσωπα και η πρό-σβαση σε δικηγόρο, η Επιτροπή το-νίζει, ως προς το τελευταίο σημείο -την πρόσβαση σε δικηγόρο- ότι δεν εφαρμόζεται πάντοτε στην πράξη, αφήνοντας πολλά περιθώρια βελτίω-σης. Η κατάσταση δυσχεραίνεται και

από το γεγονός ότι το Εθνικό Γραφείο Νομικής Βοήθειας, δεν έχει επαρκές προσωπικό, επηρεάζοντας αρνητικά το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη, ιδίως των πιο μειονεκτικών (από άποψη οικονο-μική και κοινωνική) ομάδων.Ιδιαίτερη είναι η ανησυχία της Επι-τροπής και για αναφορές εκτεταμέ-νης χρήσης βίας και πυρομαχικών από τις αστυνομικές δυνάμεις. Σε 8, μάλιστα, σχετικές υποθέσεις (στις 4 από αυτές, τα θύματα έχασαν τη ζωή τους) το Ε.Δ.Δ.Α. αποφάνθηκε κατά της χώρας το 2010. Οι κατη-γορίες, μάλιστα, που βαραίνουν τις αστυνομικές αρχές είναι βαρύτατες και περιλαμβάνουν τη χρήση βασα-νιστηρίων και άλλων μορφών κακο-μεταχείρισης, αλλά και την άρνηση παροχής ιατρικής βοήθειας. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει ελάχιστες διώξεις. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη η χώρα να συμμορφωθεί με τα ελάχιστα διε-θνή στάνταρ αναφορικά με τη χρήση βίας από τις αστυνομικές αρχές, φα-ντάζει επιτακτική.Αναμφισβήτητα, θετικό βήμα απο-τελεί η επικύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της Συμβ. Βασ., κα-θώς και η πρόθεση της χώρας να θε-σμοθετήσει εθνικό αποτρεπτικό μη-χανισμό, μέσα σε ένα έτος. Ωστόσο, στα αρνητικά συγκαταλέγεται το ότι η ανεξάρτητη παρακολούθηση από οργανισμούς της κοινωνίας των πο-λιτών δεν επιτρέπεται σε όλους τους χώρους, όπου άτομα στερούνται την ελευθερία τους.Η Επιτροπή αναγνωρίζει την προ-σπάθεια αναμόρφωσης του δικαστι-κού συστήματος, ανησυχεί, όμως, για την έλλειψη προόδου στη σχετική δι-αδικασία και τονίζει την ανάγκη επι-τάχυνσής της. Η έλλειψη διαφάνειας στην επιλογή των δικαστών και ο μη σεβασμός της ανεξαρτησίας της δι-καστικής εξουσίας, ιδίως από τις άλ-λες εξουσίες, αποτελούν ιδιαίτερα προβλήματα. Δεν λείπουν και οι κα-τηγορίες για διαφθορά του νομικού

συστήματος και οι αναφορές για έλ-λειψη εμπιστοσύνης στην απονομή δικαιοσύνης.Προβλήματα εντοπίζονται και ανα-φορικά με την προστασία ευάλωτων ομάδων. Η λήψη μέτρων για τη δια-σφάλιση των δικαιωμάτων των προ-σφύγων και των αιτούντων άσυλο δεν κρίνεται ικανοποιητική και η αρχή της μη επαναπροώθησης (άρθρο 3 της Συμβ. Βασ.) δεν εφαρμόζεται πλή-ρως. Επίσης, η εθνική νομοθεσία δεν περιέχει ορισμό της ανιθαγένειας, ενώ απουσιάζει ένα νομικό πλαίσιο ή ένας μηχανισμός καθορισμού του κα-θεστώτος των ανιθαγενών. Ανησυχία εξέφρασε η Επιτροπή και αναφορικά με τη μεταχείριση των ατόμων με δι-ανοητική υστέρηση, τα οποία βρίσκο-νται σε δημόσια ή κοινοτικά ιδρύμα-τα και εγκαταστάσεις, τα οποία δεν απολαμβάνουν επαρκούς διασφάλι-σης σεβασμού του δικαιώματός τους στη σωματική και ψυχική ακεραιότη-τα, ενώ δε διασφαλίζονται και δικαιώ-ματά τους αναφορικά με νομικές δι-αδικασίες. Ιδιαίτερα ανησυχητική η κατάσταση για τα παιδιά με νοητική υστέρηση, τα οποία διαμένουν στα ιδρύματα αυτά.Όσον αφορά στην ενδοοικογενειακή βία, ο ορισμός της κρίνεται περιορι-στικός, δεν περιλαμβάνεται ως έγκλη-μα στον Ποινικό Κώδικα και οι σχετι-κοί μηχανισμοί προστασίας από την ενδοοικογενειακή βία κρίνονται ελλι-πείς. Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγες υποθέσεις φθάνουν τελικώς ενώπι-ον της δικαιοσύνης. Ιδιαίτερα ανησυ-χητικό και το φαινόμενο των εξανα-γκαστικών γάμων, κυρίως κοριτσιών Ρομά, ακόμα και στην ηλικία των 11 ετών. Ταυτόχρονα, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός καθιστούν, κυρίως τις γυναίκες και τα παιδιά, ιδι-αίτερα ευάλωτα όσον αφορά στη δι-ακίνηση προσώπων.Όσον αφορά στις συνθήκες κράτη-σης, αν και καλωσορίζεται η πρόθε-ση για τη δημιουργία νέων εγκατα-

Page 17: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 17στάσεων κράτησης, οι επικρατούσες συνθήκες χαρακτηρίζονται ελλιπέ-στατες, μη ανταποκρινόμενες στα δι-εθνή στάνταρ. Συνέπεια κυρίως του συνωστισμού και της έλλειψης προ-σωπικού είναι η βία εντός των φυλα-κών, συμπεριλαμβανομένης της σε-ξουαλικής, καθώς και οι αυτοκτονίες και οι θάνατοι. Η περίοδος της κρά-τησης σε απομόνωση, ακόμη και αι-τούντων άσυλο, μπορεί να φτάσει και τις 2 εβδομάδες.Αν και σε επίπεδο επίσημων διακη-ρύξεων καταδικάζονται οι διακρίσεις και η μη ανοχή στη διαφορετικότητα, η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για αντίστοιχα περιστατικά κυρί-ως εναντίον εθνικών και θρησκευτι-κών μειονοτήτων, καθώς και ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανα-τολισμό, καθώς και για εκτεταμένη χρήση βίας εκ μέρους της αστυνομί-ας εναντίον συγκεκριμένων μειονοτή-των και καταστροφή των περιουσιών των Ρομά.Μεταξύ άλλων ελλείψεων που τόνι-σε η Επιτροπή, συγκαταλέγονται η έλλειψη νομοθεσίας για το μη παρα-δεκτό των ομολογιών και αποδείξε-ων που αποσπάστηκαν με τη χρήση βίας, η έλλειψη της απαιτούμενης εκ-παίδευσης γύρω από την απαγόρευ-ση των βασανιστηρίων του αρμόδι-ου προσωπικού, όπως είναι δικαστές, υγειονομικό προσωπικό, σωφρονιστι-κοί υπάλληλοι και προσωπικό επιβο-λής του νόμου. Επίσης, η Επιτροπή θεώρησε ελλιπείς τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν αναφορικά με την επανόρθωση σε ατόμα που έχουν υποστεί βασανιστήρια και ανάλογη κακομεταχείριση, καθώς και για στοι-χεία αναφορικά με τις έρευνες, τις διώξεις και τις καταδίκες σε περιπτώ-σεις βασανιστηρίων.Προς αντιμετώπιση όλων των ελλείψε-ων η Επιτροπή καλεί τη χώρα να επι-κυρώσει όλες τις βασικές συμβάσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των

Ατόμων με Αναπηρία και τη Σύμβαση κατά των Εξαναγκαστικών Εξαφανί-σεων και να λάβει όλα εκείνα τα μέ-τρα, νομοθετικά, διοικητικά, αλλά και ανάπτυξη πολιτικών και μηχανισμών, προκειμένου να ανταποκριθεί πλή-ρως στις απαιτήσεις της Συμβ. Βασ.

Γερμανία (CAT/C/DEU/CO/5)Η Επιτροπή εξέτασε την 5η περιο-δική Έκθεση της χώρας, η οποία, όμως, υποβλήθηκε με καθυστέρη-ση 2 ετών και δεν παρείχε συγκεκρι-μένα στοιχεία, κυρίως αναφορικά με περιστατικά βασανιστηρίων και άλ-λης κακομεταχείρισης εκ μέρους του προσωπικού επιβολής του νόμου.Καταρχήν, καλωσορίστηκε η επικύ-ρωση μιας σειράς διεθνών συμβάσε-ων και Πρωτοκόλλων εκ μέρους της χώρας, μεταξύ άλλων και του Προ-αιρετικού Πρωτοκόλλου της Συμβ. Βασ. Στα θετικά αναφέρονται η θέ-σπιση νομοθεσίας σχετικά με σειρά θεμάτων ενδιαφέροντος της Επιτρο-πής, καθώς και η δημιουργία Εθνι-κής Υπηρεσίας για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων, η οποία θα λειτουρ-γήσει ως ανεξάρτητος αποτρεπτικός μηχανισμός, σύμφωνα με τις απαιτή-σεις του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου, αλλά ταυτόχρονα τονίζει την έλλει-ψη επαρκούς προσωπικού του μηχα-νισμού αυτού, καθώς και πόρων και χρηματοδότησής του.Θετική χαρακτηρίζεται και η κίνηση για την προσπάθεια εντόπισης θυ-μάτων trafficking, μεταξύ των αιτού-ντων άσυλο. Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για την ύπαρ-ξη μιας «ζωντανής» κοινωνίας πολι-τών στη χώρα, η οποία συμβάλλει σημαντικά και αποφασιστικά στην παρακολούθηση περιστατικών βασα-νιστηρίων και άλλου είδους κακομε-ταχείρισης, διευκολύνοντας έτσι την εφαρμογή της Συμβ. Βασ. εκ μέρους της χώρας.Και στην περίπτωση της Γερμανίας, όμως, η Επιτροπή εκφράζει την ανη-

συχία της για μια σειρά από θέμα-τα, όπως είναι η απουσία διατάξεων που να ποινικοποιούν τα βασανιστή-ρια στο πλαίσιο του κοινού ποινικού δικαίου της χώρας. Ασάφεια υπάρχει και ως προς το ποιες πράξεις κακομε-ταχείρισης εκ μέρους φορέων επίση-μης εξουσίας ισοδυναμούν με βασα-νιστήρια, σύμφωνα με το άρθρο 1 της Σύμβασης ή με σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση (άρθρο 16). Η Επιτροπή καλεί τη χώρα να συ-μπεριλάβει τα βασανιστήρια ως συ-γκεκριμένο έγκλημα στο γενικό ποι-νικό δίκαιο και να διασφαλίσει ότι ο ορισμός των βασανιστηρίων εμπεριέ-χει όλα τα στοιχεία του άρθρου 1 της Συμβ. Βασ. Τροποποιήσεις προτείνο-νται και για τον Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα της χώρας, καθώς ενώ προ-βλέπει την τιμωρία πράξεων κακομε-ταχείρισης και εξευτελισμού, οι αντί-στοιχες ποινές είναι πολύ επιεικείς. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το επίπεδο προστασίας κατά των βασανιστηρί-ων παραμένει πιο υψηλό σε ομοσπον-διακό επίπεδο, απ’ ότι σε τοπικό, και εντοπίζει την έλλειψη σαφήνειας ανα-φορικά με τα μέτρα που παίρνει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, προκει-μένου να διασφαλίσει την εφαρμογή της Σύμβασης σε τοπικό επίπεδο. Επί-σης, δεν παρασχέθηκαν συγκεκριμέ-να στοιχεία για τις υποθέσεις που η Σύμβαση αποτέλεσε αντικείμενο επί-κλησης και άμεσης εφαρμογής από εσωτερικά δικαστήρια.Όσον αφορά στη διακίνηση προσώ-πων, σχολιάζει θετικά τη συνεργασία ομοσπονδιακού και τοπικού επιπέ-δου, εκκλησίας και της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου να παρασχεθεί βοήθεια στα θύματα trafficking, και καλωσορίζει την πρόβλεψη οικουμενι-κής δικαιοδοσίας για το έγκλημα της διακίνησης προσώπων με σκοπό τη σεξουαλική και εργασιακή εκμετάλ-λευση. Ωστόσο, θεωρεί ότι οι περισσό-τερες υποθέσεις δεν καταγράφονται, καθώς σημειώνεται μια δυσαναλο-

Page 18: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

18 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]γία στον αριθμό σχετικών υποθέσε-ων που αναφέρουν οι αρμόδιες αρ-χές και στον αριθμό που αναφέρουν μη κυβερνητικές πηγές, οι οποίες κά-νουν λόγο για περίπου 15.000 άτο-μα.Μεταξύ των θετικών στοιχείων κατα-γράφεται η ικανοποίηση της Επιτρο-πής για το ότι η αστυνομία σε ομο-σπονδιακό επίπεδο δε χρησιμοποιεί πλέον μέσα σωματικού περιορισμού, ενώ σε τοπικό επίπεδο η μέθοδος χρησιμοποιείται ως τελευταία εναλ-λακτική, αλλά ταυτόχρονα τονίζει την ανησυχία της για το ότι δε θεωρείται δυνατή η πλήρης εξάλειψη της πρα-κτικής αυτής, σύμφωνα άλλωστε και με τις συστάσεις της CPT. Καλωσο-ρίζεται, επίσης, ο χαρακτηρισμός ως αντισυνταγματικής της προληπτικής κράτησης, αναφέρει, ωστόσο, πάνω από 500 άτομα συνεχίζουν να κρα-τούνται με τον τρόπο αυτό.Η απουσία ανεξάρτητων και αποτελε-σματικών ερευνών αναφορικά με πε-ριστατικά βασανιστηρίων και κακο-μεταχείρισης, τόσο σε ομοσπονδιακό, όσο και τοπικό επίπεδο, έχει ως συ-νέπεια πολλά θύματα να μην προβαί-νουν σε σχετικές καταγγελίες. Ταυτό-χρονα, θύματα βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης εκ μέρους αστυ-νομικών αρχών, ιδίως ευάλωτες πε-ριπτώσεις, δεν είναι ενήμερα για το δικαίωμα τους να καταγγείλουν τα περιστατικά, ενώ συχνά ο σχετικός μηχανισμός καταγγελιών περιορίζε-ται στην αναφορά του περιστατικού στις αστυνομικές αρχές, οι οποίες συ-χνά δεν αποδέχονται τους σχετικούς ισχυρισμούς. Έντονη είναι και η έλλει-ψη εκπαίδευσης όλου του προσωπι-κού, τόσο σε ομοσπονδιακό, όσο και

σε τοπικό επίπεδο, που εμπλέκεται με την έρευνα και καταγραφή περιστα-τικών βασανιστηρίων και κακομετα-χείρισης, αλλά και του σχετικού υγει-ονομικού και άλλου προσωπικού, που ασχολείται με κρατούμενους και αι-τούντες άσυλο. Όσον αφορά στους πρόσφυγες και στα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας, η Επιτροπή ενώ ουσια-στικά καλωσόρισε το «πάγωμα» των επιστροφών στην Ελλάδα υπό τον Κα-νονισμό του Δουβλίνου ΙΙ, δεδομένων των μη ικανοποιητικών συνθηκών προστασίας στη χώρα μας, εξέφρασε την ανησυχία της για το γεγονός ότι οι επιστροφές ίσως ξεκινούσαν πάλι από τις αρχές του 2012, χωρίς να έχει προηγουμένως υπάρξει βελτίωση της κατάστασης στην Ελλάδα (οι επι-στροφές στη χώρα μας από τη Γερμα-νία, αρχές του 2012, έχουν σταματή-σει, με χρονικό ορίζοντα ενός έτους). Αναφορικά με την κράτηση, εν ανα-μονή της απέλασης, η Επιτροπή πα-ρατηρεί μείωση τόσου του αριθμού υπηκόων τρίτων χωρών που κρατού-νται, όσο και του χρονικού διαστήμα-τος της κράτησης. Ωστόσο, μεγάλος αριθμός αιτούντων άσυλο, των οποί-ων το αίτημα έχει απορριφθεί, ή ατό-μων που εμπίπτουν στη διαδικασία Δουβλίνο ΙΙ, εξακολουθούν να κρα-τούνται για μεγάλα χρονικά διαστή-ματα, ενώ απουσιάζει πλήρως ένας μηχανισμός ή διαδικασίες εντοπι-σμού ευάλωτων ομάδων μεταξύ των αιτούντων άσυλο.Σχετικά με τις διπλωματικές διαβε-βαιώσεις, η Γερμανία δεν προχώρησε στην απέλαση Τυνήσιου, ο οποίος θε-ωρείτο απειλή για την ασφάλεια της χώρας, παρά την ύπαρξη διπλωματι-

κών διαβεβαιώσεων για την ανθρώ-πινη μεταχείρισή του, θεωρώντας τις διαβεβαιώσεις αυτές αναξιόπιστες και μη νομικά δεσμευτικές. Παρά το γεγονός ότι η χώρα δεν προέβη στην αποδοχή διπλωματικών διαβεβαιώσε-ων από το 2007, η Επιτροπή εκφρά-ζει την ανησυχία της, καθώς η χώρα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο απο-δοχής τέτοιων διαβεβαιώσεων στο μέλλον, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου ο κίνδυνος βασανιστηρίων ή κα-κομεταχείρισης στην χώρα έκδοσης είναι γενικής φύσης. Στο ίδιο πλαίσιο, όσον αφορά στις μυστικές κρατήσεις και τις έκτακτες μεταγωγές, η Επιτρο-πή καλωσορίζει την υιοθέτηση νέας νομοθεσίας προκειμένου να ερευνη-θούν παρελθούσες πρακτικές, τονίζει, όμως, ότι υπάρχουν αρκετές ασάφει-ες. Στα θετικά συγκαταλέγεται και η μη συμμετοχή πλέον Γερμανών ανα-κριτών σε ανακριτικές διαδικασίες σε άλλες χώρες, στο πλαίσιο του αγώνα κατά της τρομοκρατίας, επικρατεί, όμως, ασάφεια αν η δέσμευση για μη συμμετοχή επεκτείνεται και στις ιδιω-τικές εταιρείες ασφαλείας.Η Επιτροπή καλεί τη χώρα να διασφα-λίσει την πλήρη εφαρμογή των συμ-βάσεων προστασίας δικαιωμάτων του ανθρώπου, κυρίως στο πλαίσιο του «αγώνα κατά της τρομοκρατίας» και την καλεί να επικυρώσει διεθνείς θεσμικές πράξεις στις οποίες δεν εί-ναι ακόμα μέλος. Επίσης, να άρει την επιφύλαξη υπό το άρθρο 3 της Σύμ-βασης (μη επαναπροώθηση), προκει-μένου να μπορεί πλέον να τυγχάνει άμεσης εφαρμογής ενώπιον των δι-καστικών αρχών της χώρας.

Ε.Κ.

Page 19: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 19

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Δ.Ε.Ε ΑΠΟφΑΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-483/09 ΚΑΙ 1/10 GUEYE ΚΑΙ SALMERóN SáNCHEZ: ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΕΝ ΑΝΤΙΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΠΙΒΟΛΗ ΜΕΤΡΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΕΩΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ

Σε περίπτωση ενδοοικογενειακής κακομεταχειρίσεως, τα ισπανικά δικαστήρια υποχρεούνται να επιβάλ-λουν ποινικές κυρώσεις και, σε όλες τις περιπτώσεις,

επιτακτικώς, ποινή απαγορεύουσα στον δράστη να πλησι-άζει το θύμα του. Το μέτρο αυτό απομακρύνσεως τουλάχι-στον ορισμένης διάρκειας αποσκοπεί στην προστασία του θύματος. Η μη συμμόρφωση προς το μέτρο αυτό απομα-κρύνσεως συνιστά αφεαυτή ποινικό αδίκημα. Οι M. Gueye και V. Salmerón Sánchez καταδικάστηκαν για κακομεταχείριση των συντρόφων τους. Μεταξύ των επιβληθεισών ποινών, τους επιβλήθηκε ποινή απαγορεύ-σεως να πλησιάζουν το θύμα τους ή να έρχονται σε επα-φή με αυτό κατά τη διάρκεια περιόδου δεκαεπτά μηνών και δεκαέξι μηνών, αντιστοίχως. Λίγο χρόνο μετά την κα-ταδίκη τους, οι M. Gueye και V. Salmerón Sánchez συ-νέχισαν εκ νέου τη συμβίωση με τις συντρόφους τους, κατόπιν πρωτοβουλίας των συντρόφων τους. Λόγω μη συμμορφώσεώς τους προς το μέτρο απομακρύνσεως που τους είχε επιβληθεί, συνελήφθησαν και καταδικά-στηκαν. Αμφότεροι άσκησαν έφεση κατά της καταδικα-στικής αποφάσεως ενώπιον του Audiencia Provincial de Tarragona (Ισπανία) (δευτεροβάθμιο δικαστήριο της περι-φέρειας της Tarragona). Υποστηριζόμενοι από τις συντρό-φους τους, οι δύο καταδικασθέντες ισχυρίστηκαν ότι η εκ νέου συνέχιση της συμβιώσεως, ελευθέρως συμφωνηθεί-σα με τις συντρόφους τους, δεν συνιστά αδίκημα μη συμ-μορφώσεώς τους με την ποινή απομακρύνσεως.

Στο πλαίσιο αυτό, το Audiencia Provincial de Tarragona επιθυμεί κατ’ ουσίαν να διευκρινιστεί αν η απόφαση-πλαίσιο σχετικά με το καθεστώς των θυμάτων σε ποινικές διαδικασίες αντίκειται σε εθνική ρύθμιση η οποία, σε περί-πτωση ενδοοικογενειακής κακομεταχειρίσεως, επιτάσσει στον ποινικό δικαστή να επιβάλει υποχρεωτικά στον δρά-στη ποινή απομακρύνσεως, μολονότι το θύμα αμφισβητεί την επιβολή της ποινής αυτής και επιθυμεί να συνεχίσει εκ νέου τη σχέση του με τον δράστη. Με την απόφασή του, το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι η απόφαση-πλαίσιο δεν περιλαμβάνει καμία διάταξη για το είδος και το επίπεδο των ποινών που πρέπει να προβλέ-πουν στη νομοθεσία τους τα κράτη μέλη για να επιβάλ-λουν κυρώσεις στις εγκληματικές πράξεις. Συγκεκριμένα, η απόφαση-πλαίσιο αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι το θύμα δύναται πράγματι να λαμβάνει μέρος στην ποινική δίκη με πρόσφορο τρόπο, αναγνωρίζοντάς του, για τον σκοπό αυτόν, ορισμένα δικονομικά δικαιώματα (συμπερι-λαμβανομένου του δικαιώματος ακροάσεως και προσκο-μίσεως αποδεικτικών στοιχείων). Επομένως, δεδομένου του σκοπού αυτού, το Δικαστήριο κρίνει ότι η απόφαση-πλαίσιο δεν συνεπάγεται ότι ποινή υποχρεωτικής απομα-κρύνσεως, όπως αυτή της κύριας δίκης, δεν μπορεί να επιβληθεί παρά την αντίθετη γνώμη του θύματος.

Ζ.Σ.

Η ΕΥΡΩΠΑϊΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑξΗ - ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΩΣ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΕ ΑΠΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟψΗ

Στις 20 Ιουλίου 2011, η Επιτρο-πή ενέκρινε την "Ευρωπαϊκή Ατζέντα για την ένταξη των υπη-

κόων τρίτων χωρών" για να ενισχύσει τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτι-στικά οφέλη της μετανάστευσης στην Ευρώπη. Η ατζέντα δίνει έμφαση στην πλήρη συμμετοχή των μετανα-στών σε όλες τις πτυχές της συλλογι-κής ζωής και υπογραμμίζει τον βασι-κό ρόλο των τοπικών αρχών.

Η παρούσα ανακοίνωση ανταποκρί-νεται σε ένα αίτημα που διατυπώνε-ται στο πρόγραμμα της Στοκχόλμης με το οποίο καλείται η Επιτροπή να ενισχύσει το συντονισμό και να βελ-τιώσει τα εργαλεία και τις δομές για την ανταλλαγή γνώσεων στον τομέα της ένταξης. Βασίζεται στη νέα νο-μική βάση που εισήχθη στη συνθήκη της Λισαβόνας για παροχή κινήτρων και στήριξης σε ενέργειες των κρατών

μελών για την προώθηση της ένταξης των υπηκόων τρίτων χωρών που δια-μένουν νόμιμα στην ΕΕ, με εξαίρεση την εναρμόνιση της νομοθεσίας.Η Cecilia Malmström, η αρμόδια για τις εσωτερικές υποθέσεις Επίτρο-πος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλω-σε: «Η επιτυχής ένταξη προϋποθέ-τει ότι παρέχεται στους μετανάστες η ευκαιρία να συμμετέχουν πλήρως στις νέες τους κοινότητες. Η εκμά-

Page 20: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

20 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]θηση της γλώσσας της χώρας υποδο-χής, η πρόσβαση στην απασχόληση και την εκπαίδευση και η κοινωνι-κο-οικονομική αυτάρκεια αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για την επιτυ-χή ένταξη. Μέχρι σήμερα, η έντα-ξη των μεταναστών στην Ευρώπη δεν υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχής. Πρέ-πει να καταβάλουμε όλοι περισσότε-ρες προσπάθειες –προς όφελος των ανθρώπων που έρχονται στην Ευρώ-πη, αλλά και επειδή οι μετανάστες που έχουν ενταχθεί επιτυχώς αποτε-λούν ένα κεφάλαιο για την ΕΕ, καθώς εμπλουτίζουν τις κοινωνίες μας τόσο πολιτιστικά όσο και οικονομικά.»Επίσης, παρουσιάστηκε μία ποιοτική έρευνα του Ευρωβαρομέτρου για την ένταξη, η οποία διεξήχθη την άνοι-ξη. Επιτρέπει την ανοιχτή ανταλλα-γή απόψεων τόσο των πολιτών της ΕΕ όσο και των μεταναστών και δεί-χνει ότι οι δυο ομάδες έχουν ορισμέ-νες κοινές απόψεις για την ένταξη. Υπάρχει ευρεία συμφωνία για τη ση-μασία της αλληλεπίδρασης στη δου-λειά και στα σχολεία και για τη θετική συμβολή των μεταναστών στην τοπι-κή πολιτιστική ζωή. Και οι δύο ομάδες συμφωνούν όσον αφορά τους παρά-γοντες που επιτρέπουν στην έντα-ξη να λειτουργεί: να μιλάς τη γλώσ-σα, να έχεις μία θέση εργασίας και να κατανοείς την τοπική πολιτιστι-κή ζωή. Σε πολλά κράτη μέλη διαπι-στώθηκε ότι επικρατεί αρνητική εικό-να για την ένταξη, η οποία οφείλεται και στην σύγχυση μεταξύ παράνομης και νόμιμης μετανάστευσης. Ωστόσο, οι πολίτες της ΕΕ και οι μετανάστες που συμμετέσχαν στην έρευνα συμ-φώνησαν επίσης ότι πρέπει να κατα-βληθούν περισσότερες προσπάθειες απ΄ όλες τις πλευρές για να αποκο-μισθούν οφέλη από τη μετανάστευ-ση. Η έλλειψη γλωσσικών δεξιοτήτων και η απομόνωση των μεταναστών σε μειονεκτούσες γειτονιές θεωρούνται τα κύρια εμπόδια για την ένταξη. Τα ζητήματα αυτά απαιτούν να αναλά-βει ο καθένας αποφασιστική και κα-τάλληλη δράση.

Η ποικιλομορφία που συνεπάγεται η μετανάστευση μπορεί να αποδειχθεί έναανταγωνιστικό πλεονέκτημα και πηγή δυναμισμού για τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Εάν η ΕΕ θέλει να επιτύ-χει το στόχο της να αυξήσει το επίπε-δο της απασχόλησης στο 75% έως το 2020, έχει ζωτική σημασία να άρει τα εμπόδια για την πρόσβαση των μεταναστών στην απασχόληση, στο βαθμό μάλιστα που το εργατικό δυ-ναμικό στην Ευρώπη μειώνεται λόγω της δημογραφικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει η ΕΕ. Το εργατικό δυ-ναμικό της Ευρώπης θα μειωθεί κατά 50 εκατ. περίπου έως το 2060 σε σύ-γκριση με το 2008 – το 2010 υπήρ-χαν 3,5 άτομα ενεργού πληθυσμού (20-64) για κάθε άτομο ηλικίας 65 ετών και άνω• το 2060 αναμένεται ότι η αναλογία θα είναι 1,7 προς 1. Για παράδειγμα, από την άποψη της μελλοντικής ζήτησης για άτομα που παρέχουν φροντίδες σε ηλικιωμέ-νους, η ατζέντα 2010 της Επιτροπής για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασί-ας εκτιμά ότι, έως το 2020, ο τομέας της υγείας θα παρουσιάζει έλλειμμα περίπου 1 εκατομμυρίου επαγγελμα-τιών, αριθμός που φτάνει τα 2 εκα-τομμύρια αν ληφθούν υπόψη και τα βοηθητικά επαγγέλματα του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης.Οι διακρίσεις και η μη αναγνώριση της εκπαίδευσης και της πείρας που αποκτήθηκαν εκτός της ΕΕ είναι ορι-σμένα από τα εμπόδια που προκα-λούν για τους μετανάστες τους κινδύ-νους ανεργίας, υποαπασχόλησης και εκμετάλλευσης. Η ένταξη πρέπει να ξεκινά από εκεί όπου οι άνθρωποι συ-ναντώνται καθημερινά (χώροι εργα-σίας, σχολεία, δημόσιοι χώροι κ.λπ.). Τα μέτρα για την ενίσχυση της δη-μοκρατικής ιη συμμετοχής θα πρέ-πει να περιλαμβάνουν κατάρτιση και εκπαιδευτές, τη δυνατότητα να ψη-φίζουν οι μετανάστες στις δημοτικές εκλογές, τη δημιουργία τοπικών, πε-ριφερειακών και εθνικών συμβουλευ-τικών φορέων, καθώς και την ενθάρ-ρυνση της επιχειρηματικότητας, της

δημιουργικότητας και της καινοτομί-ας.Οι γλωσσικές δεξιότητες συνεπάγο-νται καλύτερες ευκαιρίες για θέσεις εργασίας, στηρίζουν τις κοινωνικές επαφές και καθιστούν τους μετανά-στες ανεξάρτητους. Τούτο είναι ιδιαί-τερα σημαντικό για τις μετανάστριες, οι οποίες, διαφορετικά, μπορεί να εί-ναι πολύ απομονωμένες. Η ευρωπαϊ-κή ατζέντα για την ένταξη τονίζει ότι τα μαθήματα γλώσσας και τα εισα-γωγικά προγράμματα πρέπει να είναι προσιτά τόσο από οικονομική όσο και από γεωγραφική άποψη. Η διαδικα-σία ένταξης απαιτεί στενή συνεργα-σία μεταξύ των εθνικών κυβερνήσε-ων, οι οποίες παραμένουν αρμόδιες για τον καθορισμό των οικείων πολιτι-κών ένταξης, καθώς και των τοπικών ή περιφερειακών αρχών και μη κυ-βερνητικών φορέων, οι οποίοι εφαρ-μόζουν επιτόπου τα μέτρα ένταξης. Η ΕΕ στηρίζει παρόμοια μέτρα με τους δικούς της μηχανισμούς και η μελλοντική χρηματοδότηση της ΕΕ θα πρέπει να εστιαστεί περισσότερο στην προώθηση της ένταξης σε τοπι-κό επίπεδο. Η Επιτροπή, για να ενισχύ-σει τον συντονισμό και την ανταλλα-γή γνώσεων, αναπτύσσει μία ευέλικτη ευρωπαϊκή "εργαλειοθήκη", που συνί-σταται σε ενότητες ένταξης για την υποστήριξη πολιτικών και πρακτικών στα κράτη μέλη. Βασίζονται στην πεί-ρα που αποκομίστηκε σχετικά με το τί λειτουργεί και τί δεν λειτουργεί για την υποστήριξη της ένταξης, για πα-ράδειγμα, για την οργάνωση εισαγω-γικών καιγλωσσικών μαθημάτων, τη διασφάλι-ση μιας ισχυρής δέσμευσης της κοι-νωνίας υποδοχής και την ενίσχυση της συμμετοχής των μεταναστών. Οι ενότητες αυτές μπορούν να προ-σαρμόζονται στις ανάγκες των κρα-τών μελών, των περιφερειών και των πόλεων. Καθορίστηκαν επίσης κοι-νοί ευρωπαϊκοί δείκτες για τον έλεγ-χο των αποτελεσμάτων των πολιτικών ένταξης.

Ζ.Σ.

Page 21: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 21OΚΤΩ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΣΥΜΜΟΡφΩΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟφΗ

Στις 29 Σεπτεμβρίου 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε οκτώ κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την πλή-ρη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ για την

επιστροφή ή την απομάκρυνση λαθρομεταναστών. Έως τώρα, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Γερμανία, η Λι-θουανία, η Πολωνία, η Σουηδία και οι Κάτω Χώρες δεν κοινοποίησαν στην Επιτροπή τα μέτρα που έλαβαν σε εθνικό επίπεδο για την εφαρμογή της οδηγίας του 2008 για την επιστροφή. Τα κράτη μέλη είχαν την υποχρέωση να μεταφέρουν τις διατάξεις της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο έως την 24η Δεκεμβρίου 2010. Η μη συμμόρφωσή τους προς την υποχρέωση αυτή θέτει σε κίνδυνο την απο-τελεσματικότητα και τον δίκαιο χαρακτήρα της κοινής δι-αδικασίας επιστροφής και υπονομεύει τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ.Παρά τις επιστολές που απηύθυνε η Επιτροπή στις 27 Ια-νουαρίου 2011, τα προαναφερόμενα οκτώ κράτη μέλη δεν έχουν ακόμα ενημερώσει την Επιτροπή ότι θέσπισαν τους σχετικούς νόμους, κανονισμούς και διοικητικές δι-ατάξεις που απαιτούνται για την πλήρη συμμόρφωση με την οδηγία. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να τους απευθύνει αιτιολογημένες γνώμες (σύμφωνα με το άρθρο 258 της ΣΛΕΕ). Εάν δεν λάβει ικανοποιητική απάντηση εντός δύο μηνών, η Επιτροπή να προσφύγει κατά των σχε-τικών κρατών μελών ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρί-ου της ΕΕ και να ζητήσει από το Δικαστήριο να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις.Η οδηγία για την επιστροφή προβλέπει σαφείς, διαφανείς και δίκαιους κοινούςκανόνες σχετικά με την επιστροφή, την απομάκρυνση, την κράτηση και την επανεισδοχή. Οι κανόνες αυτοί λαμ-βάνουν πλήρως υπόψη τον σεβασμό των ανθρωπίνων δι-καιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών των εν λόγω προσώπων. Κατά το παρελθόν, η νομοθεσία και η πρακτι-κή των κρατών μελών όσον αφορά την επιστροφή παρου-σίαζε σημαντικές διαφορές. Η οδηγία για την επιστροφή θεσπίζει ένα δεσμευτικό κοινό νομικό πλαίσιο όσον αφο-ρά την ευρωπαϊκή πολιτική για την επιστροφή και εγγυ-άται ότι όλες οι επιστροφές θα πραγματοποιούνται υπό ανθρώπινες και αξιοπρεπείς συνθήκες. Πρόκειται επίσης για την πρώτη νομική πράξη της ΕΕ η οποία θεσπίζει έναν

κοινό κατάλογο συγκεκριμένων δικαιωμάτων για τους λα-θρομετανάστες. Συγκεκριμένα, η οδηγία για την επιστρο-φή επεκτείνει το δικαίωμα μη επαναπροώθησης σε κάθε παρανόμως διαμένοντα, ενώ έως τώρα το δικαίωμα αυτό ήταν κατοχυρωμένο μόνο για τους αιτούντες άσυλο.Η οδηγία αποτελεί μέρος μιας συνολικής και ισόρροπης πολιτικής της ΕΕ για τη μετανάστευση, η οποία περιλαμ-βάνει επίσης μέτρα για την οργάνωση της νόμιμης με-τανάστευσης και για την καταπολέμηση όσων ενέχονται στην εμπορία ανθρώπων και την οικονομική εκμετάλλευ-ση των μεταναστών.Η οδηγία 2008/115/EΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών («οδη-γία για την επιστροφή») άρχισε να ισχύει στις 16 Δεκεμ-βρίου 2008. Κάθε κράτος μέλος που δεσμεύεται από την οδηγία για την επιστροφή υποχρεούται να προσαρμόσει την εθνική του νομοθεσία σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας. Ως προθεσμία για τη μεταφορά των διατάξεων της οδηγίας στην εθνική νομοθεσία είχε τεθεί η 24η Δε-κεμβρίου 2010. Στις 27 Ιανουαρίου, απεστάλησαν προ-ειδοποιητικές επιστολές σε 20 κράτη μέλη τα οποία δεν είχαν ακόμα κοινοποιήσει στην Επιτροπή την εφαρμογή μέτρων για την πλήρη μεταφορά της οδηγίας. Έκτοτε, η Επιτροπή περάτωσε τη διαδικασία επί παραβάσει κατά της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Λετονίας, του Λουξεμβούρ-γου, της Σλοβενίας και της Ρουμανίας. Έως την 15η Σε-πτεμβρίου 2011, 19 κράτη μέλη της ΕΕ ή συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν είχαν κοινοποιήσει στην Επιτροπή την πλή-ρη μεταφορά της οδηγίας (η Βουλγαρία, η Τσεχική Δη-μοκρατία, η Δανία, η Εσθονία, η Φιλανδία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ρουμανία, το Λουξεμ-βούργο, η Σλοβενία, η Ελβετία και η Νορβηγία). Τέσσε-ρα κράτη μέλη της ΕΕ κοινοποίησαν την εν μέρει μετα-φορά της οδηγίας (το Βέλγιο, η Λιθουανία, η Σουηδία και οι Κάτω Χώρες). Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου που προσαρτάται στις Συνθήκες για τη θέση της Δανίας, η Δανία αποφάσισε να εφαρμόσει την οδηγία στην εθνική της νομοθεσία.

Ζ.Σ.

Page 22: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

22 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]Δ.Ε.Ε ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-424/10 ΚΑΙ C-425/10: ΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΛΟΥΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΜΟΝΟ ΒΑΣΕΙ ΔΙΑΤΑξΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΝΗ ΠΟΛΙΤΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΟ ΕΝ ΛΟΓΩ ΚΡΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟ

Η οδηγία για την ελεύθερη κυ-κλοφορία των προσώπων κα-θορίζει με ποιον τρόπο και

υπό ποιες προϋποθέσεις οι Ευρωπαί-οι πολίτες μπορούν να ασκούν το δι-καίωμά τους ελεύθερης κυκλοφο-ρίας και διαμονής στην επικράτεια των κρατών μελών. Καθιερώνει σύ-στημα τριών επιπέδων, καθένα από τα οποία εξαρτάται από τη διάρκεια της διαμονής στην επικράτεια του κράτους μέλους υποδοχής. Κατ’ αρ-χάς, ορίζει ότι οι πολίτες της Ένωσης έχουν δικαίωμα διαμονής στην επι-κράτεια του κράτους μέλους υποδο-χής για χρονικό διάστημα έως τρεις μήνες, χωρίς περαιτέρω ειδικούς όρους. Ακολούθως, ορίζει ότι η κτή-ση δικαιώματος διαμονής άνω των τριών μηνών εξαρτάται από την τή-ρηση ορισμένων προϋποθέσεων. Για να απολαύει του δικαιώματος αυτού ο πολίτης της Ένωσης πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι μισθωτός ή μη μισθω-τός στο κράτος μέλος υποδοχής ή να διαθέτει επαρκείς πόρους για τον εαυτό του και τα μέλη της οικογενεί-ας του, ούτως ώστε να μην επιβαρύ-νει το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας του οικείου κράτους, καθώς και πλή-ρη ασφαλιστική κάλυψη ασθενείας στο εν λόγω κράτος. Εν τέλει, η οδη-γία καθιερώνει δικαίωμα μόνιμης δι-αμονής, μη υποκείμενο στις ανωτέρω προϋποθέσεις, υπέρ των πολιτών της Ένωσης οι οποίοι έχουν διαμείνει νο-μίμως για συνεχές χρονικό διάστημα πέντε ετών στο κράτος μέλος υποδο-χής. Ο Ziolkowski και η Szeja, Πολωνοί υπήκοοι, εισήλθαν στη Γερμανία πριν από την προσχώρηση της Πολωνίας στην Ένωση, το 1988 και το 1989

αντιστοίχως. Σύμφωνα με διατάξεις του γερμανικού δικαίου, τους χορη-γήθηκε άδεια διαμονής για ανθρω-πιστικούς λόγους. Η άδειά τους δια-μονής παρατάθηκε νομίμως για τους ιδίους λόγους. Κατόπιν της προσχω-ρήσεως της Πολωνίας στην Ένωση, ζήτησαν από τις αρμόδιες γερμανι-κές αρχές τη χορήγηση άδειας μό-νιμης διαμονής. Καθόσον η αίτησή τους απορρίφθηκε με την αιτιολογία ότι δεν ήταν εργαζόμενοι ούτε μπο-ρούσαν να αποδείξουν ότι διαθέτουν επαρκή μέσα διαβιώσεως, άσκησαν προσφυγή ενώπιον των αρμόδιων γερμανικών δικαστηρίων. Το Bundesverwaltungsgsgericht (ομοσπονδιακό διοικητικό δικαστή-ριο, Γερμανία), το οποίο επελήφθη της διαφοράς, ερωτά, κατ’ ουσίαν, το Δικαστήριο εάν οι περίοδοι διαμονής στην επικράτεια του κράτους μέλους υποδοχής που συμπληρώθηκαν μόνο βάσει διατάξεων εθνικού δικαίου, πε-ριλαμβανομένων των περιόδων δια-μονής που διανύθηκαν πριν από την προσχώρηση της Πολωνίας στην Ένω-ση, μπορούν να θεωρηθούν ως περίο-δοι νόμιμης διαμονής υπό την έννοια του δικαίου της Ένωσης και, επομέ-νως, μπορούν να υπολογιστούν στη διαμονή του πολίτη της Ένωσης στο εν λόγω κράτος για τη θεμελίωση δι-καιώματος μόνιμης διαμονής. Κατ’ αρχάς, ο γενικός εισαγγελέας Yves Bot υπενθυμίζει ότι οι διατάξεις της οδηγίας για την ελεύθερη κυκλο-φορία των προσώπων δεν επηρεά-ζουν τις ευνοϊκότερες εθνικές διατά-ξεις. Τέτοια περίπτωση συνιστά ιδίως η παροχή δικαιώματος διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους, χωρίς να λη-φθούν υπόψη τα μέσα διαβιώσεως

του ενδιαφερομένου. Επομένως, εί-ναι εμφανές ότι η οδηγία, καθόσον δεν αναφέρει ότι οι ευνοϊκότερες εθνικές διατάξεις αποκλείονται από το μηχανισμό παροχής δικαιώματος μόνιμης διαμονής, στην πραγματικό-τητα, συνεπάγεται εμμέσως, πλην σα-φώς, ότι οι ευνοϊκότερες εθνικές δι-ατάξεις έχουν εφαρμογή στο πλαίσιο του εν λόγω μηχανισμού. Περαιτέρω, ο γενικός εισαγγελέας εκτιμά ότι οι διατάξεις της οδηγίας δεν πρέπει να ερμηνεύονται περιορι-στικά και, εν πάση περιπτώσει, κατά τρόπο που να τις καθιστά άνευ πρα-κτικής αποτελεσματικότητας. Εξάλ-λου, ο νομοθέτης της Ένωσης επι-διώκει οι πολίτες της Ένωσης που πληρούν τις προϋποθέσεις κτήσεως του δικαιώματος μόνιμης διαμονής να απολαύουν απολύτως ίσης μετα-χειρίσεως με τους ημεδαπούς. Στηρί-ζεται στην παραδοχή ότι, έπειτα από μια αρκούντως παρατεταμένη περί-οδο διαμονής στην επικράτεια του κράτους μέλους υποδοχής, ο πολί-της της Ένωσης έχει αναπτύξει στε-νούς δεσμούς με το εν λόγω κράτος και αποτελεί πλέον αναπόσπαστο μέ-λος της κοινωνίας αυτού. Τούτο συμ-βαίνει αναμφιβόλως στην περίπτωση που οι δεσμοί μεταξύ του ατόμου και του κράτους μέλους υποδοχής συνά-πτονται στο πλαίσιο σχέσεων ανθρω-πιστικής αλληλεγγύης, όπως στην πα-ρούσα υπόθεση. Ο γενικός εισαγγελέας διευκρινίζει, επίσης, ότι ο βαθμός ενσωματώσε-ως του πολίτη της Ένωσης δεν επη-ρεάζεται από το εάν το δικαίωμά του διαμονής θεμελιώνεται στο δί-καιο της Ένωσης ή στο εθνικό δίκαιο. Εξάλλου, ο βαθμός ενσωματώσεώς

Page 23: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 23του δεν εξαρτάται ούτε από την πε-ριουσιακή του κατάσταση, στο βαθ-μό που αυτή ελήφθη υπόψη και απο-τέλεσε αντικείμενο διαχειρίσεως από το κράτος μέλος υποδοχής επί χρονι-κό διάστημα ανώτερο του απαιτού-μενου από την οδηγία (ήτοι ανώτερο των πέντε ετών), πράγμα που κατα-δεικνύει σαφώς την ύπαρξη κοινωνι-κής συνοχής. Εν τέλει, ο γενικός εισαγγελέας Bot φρονεί ότι η οδηγία για την ελεύθε-ρη κυκλοφορία των προσώπων θέτει τους κανόνες που πρέπει να εφαρμό-ζονται από τα κράτη μέλη, οι οποίοι, εφόσον τηρούνται, διασφαλίζουν ότι

αυτά δεν μπορούν να αντιταχθούν στην αναγνώριση δικαιώματος μόνι-μης διαμονής. Εξάλλου, και λαμβανο-μένου υπόψη του επιδιωκόμενου σκο-πού της, η οδηγία αυτή δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να θεσπίζουν ευνοϊκό-τερους εθνικούς κανόνες, ικανούς να επιταχύνουν τη διαδικασία ενσωμα-τώσεως και να ενισχύσουν την κοινω-νική συνοχή. Συνεπώς, ο γενικός εισαγγελέας προ-τείνει στο Δικαστήριο να αποφανθεί ότι η οδηγία έχει την έννοια ότι οι πε-ρίοδοι διαμονής στην επικράτεια του κράτους μέλους υποδοχής που συ-μπληρώθηκαν μόνο βάσει διατάξεων

εθνικού δικαίου πρέπει να υπολογι-στούν στη διαμονή πολίτη της Ένω-σης στο εν λόγω κράτος για τη θεμε-λίωση δικαιώματος μόνιμης διαμονής σε αυτό. Εν τέλει, καλεί το Δικαστήριο να απα-ντήσει ότι τέτοιες περίοδοι διαμονής τις οποίες διένυσε Ευρωπαίος πολί-της πριν από την προσχώρηση του κράτους προελεύσεώς του στην Ένω-ση πρέπει επίσης να υπολογιστούν στη διαμονή του για τη θεμελίωση δι-καιώματος μόνιμης διαμονής.

Ζ.Σ.

ΔΕ.Ε. ΥΠΟΘΕΣΗ C-27/09P ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΤΑ PEOPLE'S MOJAHEDIN ORGANIZATION OF IRAN

Α) Προτάσεις της γενικής εισαγγελέα: το Δικαστήριο να απορρίψει την αναίρεση της Γαλλίας κατά της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου περί διαγραφής της PMOI από τον κατάλογο τρομοκρατικών οργανώσεων που έχει καταρ-τίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση

Τον Δεκέμβριο του 2008, το Πρωτοδικείο (νυν Γενικό Δικα-στήριο), ακύρωσε μια απόφαση

του Συμβουλίου που συμπεριελάμβανε την People’s Mojahedin Organisation of Iran στον ευρωπαϊκό κατάλογο τρο-μοκρατικών οργανώσεων των οποίων έπρεπε να δεσμευθούν τα κεφάλαια και λοιπά περιουσιακά στοιχεία. Ήταν η τρίτη φορά που το Γενικό Δικαστή-ριο ακύρωνε τέτοια απόφαση. Οι προηγούμενες αποφάσεις που εί-χαν ακυρωθεί από το Γενικό Δικαστή-ριο είχαν βασιστεί σε βρετανική από-φαση περί απαγορεύσεως της PMOI, δεδομένου ότι η ύπαρξη τέτοιας απο-φάσεως μιας αρμόδιας σε εθνικό επί-πεδο αρχής αποτελούσε προαπαι-τούμενο ώστε να συμπεριληφθεί μια οργάνωση στον κατάλογο της ΕΕ. Η PMOI διεγράφη όμως από τον κατά-λογο απαγορευμένων οργανώσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 24 Ιουνί-ου 2008, κατόπιν αποφάσεως που εξέδωσε εθνικό δικαστήριο τον Νο-

έμβριο του 2007, με την οποία η εγ-γραφή της στον εν λόγω κατάλογο χα-ρακτηριζόταν ως «διεστραμμένη» και «παράλογη». Ωστόσο το Συμβούλιο, όταν εξέδωσε νέα απόφαση στις 15 Ιουλίου 2008, με την οποία ενημέρωνε τον κατά-λογο της ΕΕ, διατήρησε την εγγραφή της PMOI στον κατάλογο. Η εγγραφή της PMOI στηριζόταν σε στοιχεία που είχαν παρασχεθεί από τη Γαλλική Κυ-βέρνηση όσον αφορά (i) την κίνηση προκαταρκτικής εξετάσεως από το αντιτρομοκρατικό τμήμα της εισαγ-γελικής αρχής του Tribunal de grande instance de Paris (Πρωτοδικείου του Παρισιού) το 2001 και (ii) δύο συ-μπληρωματικές διαδικασίες προκα-ταρκτικής εξετάσεως που κινήθηκαν το 2007 ως προς εικαζόμενα μέλη της PMOI. Το Συμβούλιο ενημέρωσε σχετικά την PMOI την ημέρα κατά την οποία εξέδωσε την απόφαση. Ακυρώνοντας την ως άνω απόφαση, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι το

Συμβούλιο είχε προσβάλει τα δικαιώ-ματα άμυνας της PMOI καθόσον δεν της είχε κοινοποιήσει τα νέα αυτά στοιχεία πριν εκδώσει την απόφαση. Αν και τούτο αρκούσε για την ακύρω-ση της αποφάσεως, το Γενικό Δικα-στήριο εξέτασε, ως εκ περισσού, και τα άλλα επιχειρήματα που προέβαλε η PMOI. Έκρινε ειδικότερα ότι η κίνη-ση της διαδικασίας προκαταρκτικής εξετάσεως και των δύο συμπληρωμα-τικών τέτοιων διαδικασιών δεν στοιχει-οθετούσε απόφαση αρμόδιας αρχής όσον αφορά την ίδια την PMOI, επι-σημαίνοντας ότι δεν είχαν εκτεθεί οι λόγοι για τους οποίους οι πράξεις που αποδίδονταν στα εικαζόμενα μέλη της PMOI έπρεπε να καταλογισθούν στην ίδια την οργάνωση. Περαιτέρω, το Γε-νικό Δικαστήριο έκρινε ότι το Συμβού-λιο, μη κοινοποιώντας στο Γενικό Δι-καστήριο ορισμένες πληροφορίες για την υπόθεση τις οποίες οι γαλλικές αρχές αρνούνταν να αποχαρακτηρί-σουν, είχε προσβάλει επίσης το θεμε-

Page 24: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

24 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]λιώδες δικαίωμα της PMOI σε αποτε-λεσματική δικαστική προστασία. Η Γαλλία προσέβαλε την απόφαση αυτή με αναίρεση ενώπιον του Δικα-στηρίου. Με τις προτάσεις της, η γενική εισαγγε-λέας Eleanor Sharpston προτείνει στο Δικαστήριο να απορρίψει την αναίρε-ση της Γαλλίας. Όσον αφορά την πα-ράλειψη του Συμβουλίου να κοινοποι-ήσει στην PMOI, πριν την έκδοση της αποφάσεώς του, τα νέα στοιχεία συ-νεπεία των οποίων η οργάνωση αυτή παρέμεινε στον κατάλογο, η γενική ει-σαγγελέας E. Sharpston διαφωνεί με την εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου ότι το Συμβούλιο είχε άφθονο χρόνο μεταξύ της 9ης Ιουνίου, ημερομηνίας κατά την οποία έλαβε τις πληροφορί-ες από τη Γαλλική Κυβέρνηση, και της εκδόσεως της αποφάσεώς του στις 15 Ιουλίου, ώστε να κοινοποιήσει τα στοιχεία αυτά στην PMOI, συνυπολο-γίζοντας και τις εσωτερικές διαδικασί-ες του Συμβουλίου. Εντούτοις, κατά τη γνώμη της, τούτο δεν εμπόδιζε το Συμβούλιο να παρά-σχει τις πληροφορίες στην PMOI πριν εκδώσει την απόφαση με την οποία αυτή παρέμενε στον κατάλογο, όπως απαιτείται από τη νομολογία του Δικα-στηρίου. Ανεξαρτήτως του αν συντρέ-χει επείγον, το Συμβούλιο δεν μπορεί να καταπατεί τα δικαιώματα άμυνας ενός μέρους. Προκειμένου να εξισορροπηθούν τα συμφέροντα του Συμβουλίου, της PMOI και των άλλων προσώπων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο, των οποίων αποτελεί δικαίωμα το να διε-νεργείται επανεξέταση του καταλό-γου αυτού ανά εξάμηνο, το Συμβού-λιο έπρεπε, κατά την E. Sharpston, να εκδώσει απόφαση για τα λοιπά πρό-σωπα που περιλαμβάνονταν στον κα-τάλογο εντός του επιβαλλόμενου χρο-νοδιαγράμματος, αλλά να αναβάλει την έκδοση αποφάσεως σχετικά με την PMOI μέχρι να έχει τη δυνατότητα να ενημερώσει την PMOI και να λάβει

υπόψη την απάντηση της ως άνω ορ-γανώσεως. Το σφάλμα του Συμβουλί-ου έγκειται στο ότι θεώρησε ότι έπρε-πε να εκδώσει μία και μόνο απόφαση για όλα τα πρόσωπα και τις οργανώ-σεις που περιλαμβάνονταν στον κατά-λογο. Δεν ίσχυε όμως κάτι τέτοιο. Ως εκ τούτου, η γενική εισαγγελέας E. Sharpston συμφωνεί με το συμπέ-ρασμα του Γενικού Δικαστηρίου ότι η απόφαση του Συμβουλίου εκδόθη-κε κατά παράβαση των δικαιωμάτων άμυνας της PMOI. Δεδομένου ότι αυ-τός ήταν ο μόνος λόγος για τον οποίο το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε την απόφαση, η γενική εισαγγελέας προ-τείνει στο Δικαστήριο να απορρίψει την αναίρεση. Έχοντας μεν υπόψη της ότι τα υπό-λοιπα επιχειρήματα δεν επηρεάζουν την έκβαση της υποθέσεως, η γενι-κή εισαγγελέας E. Sharpston θεωρεί πάντως ότι είναι σημαντικό να εξετα-σθούν. Η μη εξέτασή τους, κατά τη γνώμη της, θα άφηνε τη Γαλλία στην ίδια αβεβαιότητα που την οδήγησε εξαρχής στην υποβολή της αιτήσεως αναιρέσεως, στην ίδια δε αβεβαιότη-τα βρίσκονται πιθανότατα και άλλα κράτη μέλη. Ως προς το αν η προκαταρκτική εξέ-ταση που κινήθηκε το 2001 και οι συ-μπληρωματικές διαδικασίες προκα-ταρκτικής εξετάσεως που κινήθηκαν ως προς εικαζόμενα μέλη της PMOI το 2007 αποτελούσαν απόφαση αρ-μόδιας αρχής, η E. Sharpston κα-ταρχάς θεωρεί ότι, δεδομένου ότι οι τρομοκράτες είναι απίθανο να βοη-θήσουν τις αρχές με το να οργανώ-νονται κατά τρόπο που θα επιτρέπει την εύκολη αναγνώρισή τους, η απαί-τηση να λαμβάνεται η απόφαση της εθνικής αρχής «για τα πρόσωπα, τις ομάδες ή τις οντότητες περί των οποί-ων πρόκειται» πρέπει να ερμηνεύεται κατά τρόπο ευρύ. Έτσι δεν είναι απα-ραίτητο, κατά τη γνώμη της, η εθνι-κή απόφαση να κατονομάζει ακριβώς τα ίδια πρόσωπα ή οργανώσεις με την

απόφαση της ΕΕ. Αρκεί να υπάρχουν σοβαρές και αξιόπιστες αποδείξεις και ενδείξεις ότι τα κατονομαζόμενα πρόσωπα είναι ουσιαστικά τα ίδια. Όσον αφορά τη φύση της εθνικής αποφάσεως, η γενική εισαγγελέας φρονεί ότι η απλή απόφαση για την κί-νηση έρευνας αυτή και μόνη δεν αρ-κεί. Από την άλλη πλευρά, η απαίτη-ση να έχει ληφθεί η εθνική απόφαση από δικαστήριο θα ήταν υπερβολικά αυστηρή. Κατά τη γνώμη της, πρέ-πει να υπάρχουν σοβαρές και αξιό-πιστες αποδείξεις ή ενδείξεις από τις οποίες να προκύπτει με μεγάλη πιθα-νότητα η τέλεση τρομοκρατικής πρά-ξεως και οι οποίες να υπερβαίνουν σαφώς τις απλές υπόνοιες ή εικασί-ες. Λαμβάνοντας τούτο υπόψη, η γε-νική εισαγγελέας E. Sharpston εκτιμά ότι η κίνηση προκαταρκτικής εξετά-σεως το 2001, που οδήγησε σε πε-ραιτέρω ποινική διαδικασία το 2003 (η οποία καλείται στο γαλλικό δίκαιο mise en examen [απαγγελία κατηγο-ριών]) θα πληρούσε το κριτήριο αυτό, αλλά οι συμπληρωματικές διαδικασίες προκαταρκτικής εξετάσεως που κινή-θηκαν το 2007, οι οποίες δεν κατέλη-ξαν σε mise en examen, δεν θα πλη-ρούσαν το ανωτέρω κριτήριο. Εφόσον αμφότερες ελήφθησαν υπόψη από το Συμβούλιο ως ένα ενιαίο σύνολο, τού-το οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι γαλ-λικές αποφάσεις δεν μπορούσαν να αποτελέσουν θεμέλιο για την απόφα-ση του Συμβουλίου. Περαιτέρω, η γενική εισαγγελέας συμ-φωνεί με το Γενικό Δικαστήριο ότι δεν παρασχέθηκαν αποδείξεις για το ότι η έρευνα που κινήθηκε το 2007 κατά εικαζομένων μελών της PMOI μπο-ρούσε να θεωρηθεί ως στρεφόμενη κατά της ίδιας της PMOI. Τέλος, όσον αφορά τη μη κοινοποίη-ση εμπιστευτικών πληροφοριών στο Γενικό Δικαστήριο, η γενική εισαγγε-λέας E. Sharpston δεν αμφισβητεί τη διαπίστωση του Γενικού Δικαστηρίου ότι συνεπεία της αρνήσεως του Συμ-

Page 25: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 25βουλίου να κοινοποιήσει τις επίμαχες πληροφορίες, το Γενικό Δικαστήριο δεν ήταν σε θέση να ελέγξει τη νομι-μότητα της αποφάσεως. Εντούτοις, δεδομένου ότι στον Κανονισμό Διαδι-κασίας του Γενικού Δικαστηρίου δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις για την αντιμετώπιση των στοιχείων που πρέ-πει να κοινοποιηθούν στο Γενικό Δι-καστήριο αλλά όχι στον αντίδικο, η

γενική εισαγγελέας δεν θεωρεί ότι η στάση της Γαλλίας ήταν παράλογη. Τηρώντας αυστηρά τον Κανονισμό Δι-αδικασίας του, το Γενικό Δικαστήριο δεν μπορούσε να αποκλείσει το ενδε-χόμενο τα εμπιστευτικά στοιχεία να κοινοποιηθούν, σε κάποιο χρονικό ση-μείο, στην PMOI. Ως εκ τούτου, η γενι-κή εισαγγελέας E. Sharpston προτεί-νει την τροποποίηση του Κανονισμού

Διαδικασίας και τη διαμόρφωση αρ-χών ώστε να καταστεί δυνατή η χρη-σιμοποίηση τέτοιων απόρρητων πλη-ροφοριών όποτε απαιτείται για την καταστολή της τρομοκρατίας, με ταυ-τόχρονη διασφάλιση του σεβασμού των δικαιωμάτων άμυνας και του δι-καιώματος σε αποτελεσματική δικα-στική προστασία.

Ζ.Σ.

Β) Απόφαση Δ.Ε.Ε που απορρίπτει την αναίρεση (21 Δεκεμβρίου 2011)

Στις 21 Δεκεμβρίου 2011, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης, απέρριψε την αναίρεση που άσκησε η Γαλ-λία κατά της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου σύμ-φωνα με την οποία η PMOI έπρεπε να διαγραφεί από τον ευρωπαϊκό κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων. Τον Δεκέμβριο του 2008, το Γενικό Δικαστήριο ακύρωσε μια απόφαση του Συμβουλίου που περιελάμβανε την ορ-γάνωση People's Mojahedin Organization of Iran (PMOI) στον ευρωπαϊκό κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώ-σεων των οποίων τα κεφάλαια και τα λοιπά χρηματοοι-κονομικά περιουσιακά στοιχεία έπρεπε να δεσμευθούν. Ήταν η τρίτη φορά που το Γενικό Δικαστήριο ακύρωνε απόφαση αυτού του είδους. Οι προηγούμενες αποφάσεις του Συμβουλίου που είχαν ακυρωθεί από το Γενικό Δικα-στήριο στηρίζονταν σε απόφαση περί απαγορεύσεως της PMOI στο Ηνωμένο Βασίλειο, εφόσον η ύπαρξη τέτοιας αποφάσεως μιας αρμόδιας σε εθνικό επίπεδο αρχής απο-τελούσε προαπαιτούμενο για την εγγραφή μιας οργανώ-σεως στον ευρωπαϊκό κατάλογο. Η PMOI όμως διεγράφη από τον κατάλογο των απαγορευμένων στο Ηνωμένο Βα-σίλειο οργανώσεων στις 24 Ιουνίου 2008, κατόπιν απο-φάσεως εκδοθείσας από βρετανική δικαστική αρχή τον Νοέμβριο του 2007, με την οποία η εγγραφή της χαρα-κτηριζόταν ως «διεστραμμένη» και «παράλογη». Παρ’ όλ’ αυτά, όταν το Συμβούλιο εξέδωσε νέα απόφα-ση στις 15 Ιουλίου 2008 για την ενημέρωση του ευρωπα-ϊκού καταλόγου, το όνομα της PMOI παρέμεινε στον ως άνω κατάλογο. Η εγγραφή της οργανώσεως αυτής στη-ριζόταν σε πληροφορίες της Γαλλικής Κυβερνήσεως που συνίσταντο σε δύο στοιχεία: -την κίνηση προκαταρκτικής εξετάσεως από το αρμόδιο για τη δίωξη της τρομοκρατί-ας τμήμα της εισαγγελικής αρχής του tribunal de grande instance de Paris το 2001 και - δύο χρονολογούμενες από το 2007 παραγγελίες για τη διενέργεια συμπληρωμα-τικής προκαταρκτικής εξετάσεως σχετικά με εικαζόμενα μέλη της PMOI. Το Συμβούλιο γνωστοποίησε τις πληροφο-ρίες αυτές στην PMOI την ημέρα κατά την οποία εξέδω-

σε την απόφαση. Ακυρώνοντας την ως άνω απόφαση, το Γενικό Δικαστή-ριο έκρινε ότι το Συμβούλιο είχε προσβάλει τα δικαιώμα-τα άμυνας της PMOI μη γνωστοποιώντας της τις νέες αυ-τές πληροφορίες πριν την έκδοση της αποφάσεώς του. Μολονότι ο λόγος αυτός θα είχε αρκέσει για την ακύρω-ση της αποφάσεως, το Γενικό Δικαστήριο εξέτασε παρ’ όλ’ αυτά, για λόγους πληρότητας, και τα λοιπά επιχειρή-ματα που είχε προβάλει η PMOI. Ειδικότερα, έκρινε ότι η έναρξη προκαταρκτικής εξετάσεως και οι δύο παραγγελί-ες για τη διενέργεια συμπληρωματικής προκαταρκτικής εξετάσεως δεν αποτελούσαν απόφαση αρμόδιας δικαστι-κής αρχής ως προς την ίδια την PMOI, παρατηρώντας ότι το Συμβούλιο δεν είχε εξηγήσει γιατί οι πράξεις που κατα-λογίζονταν σε άτομα φερόμενα ως μέλη της PMOI έπρε-πε να καταλογισθούν στην ίδια την οργάνωση. Επιπλέον, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι το Συμβούλιο προσέβαλε και το θεμελιώδες δικαίωμα της PMOI σε ουσιαστικό δικα-στικό έλεγχο, μη γνωστοποιώντας της ορισμένα στοιχεία του φακέλου τα οποία αρνούνταν να αποχαρακτηρίσουν οι γαλλικές αρχές. Η Γαλλία άσκησε αναίρεση κατά της αποφάσεως αυτής ενώπιον του Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο υπενθυμίζει, κα-ταρχάς, ότι, στην περίπτωση αρχικής αποφάσεως περί δεσμεύσεως κεφαλαίων, το Συμβούλιο δεν υποχρεούται να γνωστοποιήσει προηγουμένως στο οικείο πρόσωπο ή οντότητα τους λόγους για την εγγραφή τους στον κατά-λογο. Ειδικότερα, ένα τέτοιο μέτρο, προκειμένου να μη θιγεί η αποτελεσματικότητά του, πρέπει, ως εκ της φύσε-ώς του, να είναι αιφνιδιαστικό και να μπορεί να εφαρμο-σθεί αμέσως. Σε μια τέτοια περίπτωση, καταρχήν αρκεί το θεσμικό όργανο να ανακοινώσει τους λόγους στο οι-κείο πρόσωπο ή οντότητα και να τους παράσχει δικαίωμα ακροάσεως ταυτοχρόνως ή αμέσως μετά την έκδοση της αποφάσεως. Αντιθέτως, στην περίπτωση επακόλουθης αποφάσεως περί δεσμεύσεως κεφαλαίων, με την οποία ο ενδιαφερόμενος παραμένει στον κατάλογο, το στοιχείο

Page 26: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

26 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]αυτό του αιφνιδιασμού δεν είναι πλέον αναγκαίο, οπότε καταρχήν πρέπει πριν την έκδοση της ως άνω αποφάσε-ως να γνωστοποιούνται τα επιβαρυντικά στοιχεία και να παρέχεται στο οικείο πρόσωπο ή οντότητα η ευκαιρία να ακουστούν. Στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση, το Γενικό Δικαστήριο εφάρμοσε τις αρχές αυτές στην προκειμένη περίπτωση και κατέληξε στο ορθό συμπέρασμα ότι, εφόσον η από-φαση διατηρούσε το όνομα της PMOI στον κατάλογο, το Συμβούλιο δεν μπορούσε να γνωστοποιήσει τα νέα στοι-χεία εις βάρος της PMOI ταυτοχρόνως προς την έκδο-ση της αποφάσεως αυτής, όπως έπραξε εν προκειμένω. Το Συμβούλιο όφειλε οπωσδήποτε να εξασφαλίσει τον σε-βασμό των δικαιωμάτων άμυνας της PMOI, ήτοι τη γνω-στοποίηση των εις βάρος της στοιχείων και το δικαίωμα ακροάσεως, πριν την έκδοση της ως άνω αποφάσεως. Το Δικαστήριο τονίζει ότι η προστασία που παρέχεται από τη γνωστοποίηση αυτή έχει θεμελιώδη σημασία και είναι απαραίτητη για τα δικαιώματα άμυνας. Εν συνεχεία, το Δικαστήριο εκτιμά ότι το Γενικό Δικαστή-ριο δεν υπέπεσε σε νομική πλάνη με το να κρίνει ότι το

Συμβούλιο δεν είχε αποδείξει ότι η απόφαση έπρεπε να εκδοθεί τόσο κατεπειγόντως ώστε το όργανο αυτό αδυ-νατούσε να γνωστοποιήσει στην PMOI τα νέα στοιχεία εις βάρος της και να της επιτρέψει να ακουστεί πριν την έκ-δοση της επίδικης αποφάσεως. Μολονότι, όπως υποστή-ριξε η Γαλλία, το Συμβούλιο δεν μπορούσε να επιτρέψει να διαιωνίζεται μια κατάσταση στην οποία η προηγούμε-νη απόφαση στερούνταν ερείσματος κατόπιν της διαγρα-φής της PMOI από τον βρετανικό κατάλογο, εντούτοις, όπως άλλωστε δέχεται το κράτος μέλος αυτό, η ως άνω διαγραφή δεν είχε αυτόματο και άμεσο αποτέλεσμα στην προηγούμενη απόφαση, η οποία εξακολουθούσε να ισχύ-ει λόγω του τεκμηρίου νομιμότητας των πράξεων των ορ-γάνων της Ένωσης. Τέλος, το Δικαστήριο απορρίπτει τα επιχειρήματα κατά των αιτιολογιών που παρατίθενται ως εκ περισσού στην απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου, δεδομένου ότι τα επι-χειρήματα αυτά σε καμία περίπτωση δεν θα προκαλού-σαν την αναίρεση της ως άνω αποφάσεως και είναι κατά συνέπεια αλυσιτελή.

Ζ.Σ.

ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΣΤΗΝ ΕυρΣΔΑΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Η προσχώρηση της Ε.Ε. στην ΕυρΣΔΑ είναι στην επικαιρό-τητα τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια. Η συζήτηση ξεκίνησε το 1979 όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητούσε από το Συμβούλιο την άδεια να διαπραγματευτεί μια συμ-φωνία προσχώρησης (1). Κορυφώθηκε για πρώτη φορά με την αίτηση του Συμβουλίου για γνωμοδότηση από το ΔΕΚ(2), που αποφάνθηκε ότι η προσχώρηση δεν ήταν δυ-νατή λόγω απουσίας ρητής αρμοδιότητας της (τότε) ΕΚ, όσον αφορά στα δικαιώματα του ανθρώπου. Σταδιακά, ωστόσο, στην πορεία της εξέλιξης του ευρω-παϊκού ενοποιητικού εγχειρήματος, με την προσθήκη αρ-μοδιοτήτων στην Ε.Ε. που άπτονται των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως στον τομέα του ασύλου, της μετανά-στευσης, μέσω των συνεχών αναθεωρήσεων των Ιδρυτι-κών Συνθηκών, αλλά κυρίως με την υιοθέτηση του Χάρ-

τη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., δημιουργήθηκε μια τέτοια αρμοδιότητα.

(ii) Νομική ΒάσηΕιδικότερα, νομική βάση για την προσχώρηση της Ε.Ε. στην ΕυρΣΔΑ αποτελεί το άρθρο 6 (2), της Συνθήκης της Ε.Ε. το οποίο παραχωρεί τη δυνατότητα προσχώρησης της Ε.Ε. στην ΕυρΣΔΑ. Ωστόσο, παρά τη δυνατότητα, τα κράτη μέλη θεώρησαν σκόπιμο στο ίδιο άρθρο να συμπε-ριλάβουν περιοριστικούς όρους, σύμφωνα με τους οποί-ους μια τέτοια πράξη δεν θα επηρέαζει τις αρμοδιότητες της Ε.Ε. έτσι όπως ορίζονται στις Συνθήκες. Παράλληλα, με το Πρωτόκολλο υπ’ αριθμόν 8 των Συνθη-κών(3) , τέθηκαν περαιτέρω δικλείδες ασφαλείας που πρέ-πει να συμπεριλαμβάνονται στη Συμφωνία ώστε να δια-

1) European Comission’s Memorandum of 4 April 19792) Opinion 2/943) Πρωτόκολλο σχετικά με το άρθρο 6, παράγραφος 2, της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση για την προσχώρηση της Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών

(i) Ιστορικό Υπόβαθρο

Page 27: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 27σφαλίζεται η αυτονομία του κοινοτικού δικαίου.Τέλος, με τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, αναγνωρίζεται στο άρθρο 6 (1), ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, στο οποίο αποδίδεται το ίδιο νομικό κύρος με τις Συνθήκες. Ο Χάρτης αποτελεί εκδήλωση της αυξανόμενης σημασί-ας των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Ε.Ε. και απο-τελεί τον προάγγελο της προσχώρησης στην ΕυρΣΔΑ. Με το άρθρο 52 (3), «Στο μέτρο που ο παρών Χάρτης περι-λαμβάνει δικαιώματα που αντιστοιχούν σε δικαιώματα τα οποία διασφαλίζονται στην ΕυρΣΔΑ, η έννοια και η εμβέ-λειά τους είναι ίδιες με εκείνες που τους επιφυλάσσει η εν λόγω Σύμβαση», εδραιώνει τη θέση της ΕυρΣΔΑ στην Ε.Ε.Από μέρους της Συμβουλίου της Ευρώπης, νομική βάση για την προσχώρηση της Ε.Ε. αποτελεί το άρθρο 59 (2) της ΕυρΣΔΑ έτσι όπως τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολ-λο 14 που υιοθετήθηκε το 2004 και τέθηκε σε ισχύ με έξι χρόνια καθυστέρηση, στις 10 Ιουνίου 2010, το οποίο προ-βλέπει ρητά ότι: «Η Ε.Ε. μπορεί να προσχωρήσει στη Σύμ-βαση».(iii) Πορεία διαπραγματεύσεωνΣτις 17 Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε δια-πραγματευτικές οδηγίες(4) . Βάσει αυτών, στις 3-4 Ιουνίου του 2010, το Συμβούλιο ΔΕΥ(5) , ενέκρινε μια διαπραγμα-τευτική εντολή δυνάμει της οποίας η Επιτροπή ξεκίνησε στις 7 Ιουλίου 2010 τις διαπραγματεύσεις με το Συμβού-λιο της Ευρώπης. Αντίστοιχα, ad -hoc διαπραγματευτική εντολή από το Συμβούλιο της Ευρώπης, δόθηκε από την Επιτροπή Υπουργών στην Διοικούσα Επιτροπή για τα Δι-καιώματα του Ανθρώπου (CDDH), στις 26 Μαΐου 2010. Μια άτυπη ομάδας εργασίας συστάθηκε, αποτελούμενη από 14 ειδικούς (7 από κράτη μέλη της Ε.Ε. και 7 από κράτη που δεν είναι μέλη της Ε.Ε.). Η ομάδα εργασίας συνήλθε οκτώ φορές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή(9). Βά-σει του χρονοδιαγράμματος, μετά από ένα χρόνο, η φάση των διαπραγματεύσεων ολοκληρώθηκε με την κατάθε-ση του Σχεδίου Συμφωνίας Προσχώρησης, στις 24 Ιουνί-ου του 2011. Ωστόσο, σε έκτακτη συνεδρίαση στις 12-14 Οκτωβρίου του 2011, οι αντιπροσωπίες της Βρετανίας και της Γαλλί-ας, διατύπωσαν αντιρρήσεις σχετικά με πτυχές του Σχεδί-ου. Συγκεκριμένα, έλλειψη συναίνεσης διαπιστώθηκε όσον αφορά στα άρθρο 1 παρ.2 (e-c), άρθρο 3 παρ. 2, 3, και

7, καθώς και άρθρο 7 του Σχεδίου, με αποτέλεσμα το πά-γωμα των διαπραγματεύσεων(6) . Παρά τη μη επίτευξη συ-ναίνεσης, η CDDH, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ρόλος της είχε εκπληρωθεί και υπέβαλε την Συμφωνία στην Επι-τροπή Υπουργών του Οργανισμού του Στρασβούργου για εξέταση και περαιτέρω καθοδήγηση.Στις τελευταίες εξελίξεις, εγγράφεται η αντίδραση του Ευ-ρωπαϊκού Κοινοβουλίου μέσω της κοινής δήλωσης στις 25 Ιανουαρίου 2012, του ευρωβουλευτή Κέσριν Λούντγκρεν (Φιλανδός) και της Λοχμπιχλερ Μπάρμπαρα, Πρόεδρο της Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Ευρω-παϊκού Κοινοβουλίου, όπου εκφράζεται η ανησυχία ενά-ντια στις πολιτικές αντιρρήσεις που έχουν η Γαλλία και η Βρετανία, που υψώνουν φραγμούς στην προσχώρηση της Ε.Ε. στην ΕΣΔΑ.Υπογραμμίζεται ότι για την ολοκλήρωση της προσχώρη-σης, κατόπιν συμφωνίας με τις ευρωπαϊκές χώρες, θα υπάρξει και άλλος γύρος διαπραγματεύσεων μεταξύ των 27 κρατών μελών της Ε.Ε. και των 20 μη μελών. Στη συνέ-χεια, υπάρχει πιθανότητα να ζητηθεί η γνώμη του ΔΕΚ και του ΕυρΔΔΑ αντίστοιχα. Στο τελευταίο στάδιο, απαιτείται η στήριξη του Συμβουλίου Υπουργών με ομόφωνη από-φαση και η έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εκ μέ-ρους της Ε.Ε. (βάσει του άρθρου 218 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ε.Ε.) καθώς και η στήριξη της Κοιβουλευ-τικής Συνέλευσης εκ μέρους του Οργανισμού του Στρα-σβούργου. Μόνο τότε, θα μπορέσει να σταλεί η συμφωνία για επικύρωση στα 47 μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και τα 27 της Ε.Ε. αντίστοιχα.

(iv) Ρυθμίσεις Σχεδίου Συμφωνίας ΠροσχώρησηςΤο Σχέδιο Συμφωνίας αποτελείται από 12 άρθρα. Στοχεύ-ει να διατηρήσει ίσα δικαιώματα για τα άτομα στο πλαί-σιο της Συνθήκης, τα δικαιώματα των αιτούντων και όλων των Συμβαλλομένων Μερών στην ΕυρΣΔΑ. Η Ε.Ε. θα προ-σχωρήσει επί ίσοις όροις στη Σύμβαση, δηλαδή με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τα υπόλοιπα Συμβαλλό-μενα Μέρη. Ωστόσο, δοθέντος ότι η Ε.Ε. δεν είναι κρά-τος, είναι απαραίτητες κάποιες προσαρμογές. Έτσι, στο εν λόγω Σχέδιο, διευθετούνται τόσο θεσμικά όσο και ουσι-αστικά και διαδικαστικά ζητήματα.Όσον αφορά στα θεσμικά ζητήματα που εγείρονται, η Ε.Ε.

4) Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει το σύστημα προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ε.Ε., IP/10/291, Βρυξέλλες, 17 Μαρτίου 2010. 5) 3018th Council Meeting, Luxembourg, 3-4 June 20106) Για περισσότερες πληροφορίες βλ. http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/hrpolicy/CDDH-UE/CDDH-UE_documents_ en.asp

Page 28: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

28 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]θα εκπροσωπείται στο ΕυρΔΔΑ, βάσει της αρχής «ένα μέ-ρος, ένας δικαστής(7)» και στην Επιτροπή των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης όταν αυτή λαμβάνει απο-φάσεις που αφορούν στην ΕυρΣΔΑ, με δικαίωμα ψήφου (Άρθρο 7 Σχεδίου). Κατάσταση πολύ πιο ικανοποιητική από το υπάρχον status όπου η συμβατότητα των δρά-σεων της Ε.Ε. με την ΕυρΣΔΑ ελέγχεται από το ΕυρΔΔΑ με έμεσο τρόπο. Ο έλεγχος λαμβάνει χώρα μέσω της διε-θνούς ευθύνης των κρατών μελών της Ε.Ε. που είναι όλα συμβαλλόμενα μέρη της ΕυρΣΔΑ, χωρίς η Ε.Ε. να εκπρο-σωπείται με κανέναν τρόπο. Ως προς τα ζητήματα εκείνα στα οποία είχαν σημειωθεί τριβές κατά τη διαπραγμάτευση, το Σχέδιο εισάγει τις ακό-λουθες ρυθμίσεις:1) Όσον αφορά στον έλεγχο της κοινοτικής νομοθεσίας από το ΕΔΔΑ, παρά τη διαφορετική επιθυμία ορισμένων κρατών μελών της Ε.Ε., δεν αποκλείεται ο έλεγχος από το ΕυρΔΔΑ του πρωτογενούς κοινοτικού δικαίου2) Έγκειται στο Δικαστήριο του Στρασβούργου να αποφα-σίσει εαν θα πρέπει να συνεχίζει να εφαρμόζει έναν έλεγ-χο χαμηλών προδιαγραφών σε περιπτώσεις όπου τα κράτη μέλη θεσπίζουν μέτρα κατ’ εφαρμογήν των νομικών υπο-χρεώσεων που απορρέουν από το καθεστώς μέλους που έχουν στην Ε.Ε. (“Test Bosphorus”)3) Αναφορικά με την προσχώρηση στην ΕυρΣΔΑ, δεν συ-νεπάγεται αυτόματη δεύσμευση της Ε.Ε. από όλα τα συ-μπληρωματικά Πρωτόκολλα. Επί του παρόντος, η Ε.Ε. προ-σχωρεί μόνο στα Πρωτόκολλα υπ’ αριθμόν ένα και έξι που δεσμεύουν όλα τα κράτη μέλη (Άρθρο 10 παρ.4). Για τα εναπομείναντα, δίνεται η δυνατότητα προσχώρησης σε με-ταγενέστερο στάδιο.4)Ως προς την αυτονομία της κοινοτικής τάξης και την ερμηνευτική αυτονομία του ΔΕΚ, το ΕυρΔΔΑ δεν έχει δι-καιοδοσία ερμηνείας των Συνθηκών και δεν δύναται να αποφανθεί επί του κύρους των αποφάσεων της Ε.Ε. με δε-σμευτικό τρόπο(9).Τέλος, ρυθμίζονται τα διαδικαστικής φύσεως ζητήματα. Ιδι-αίτερης μνείας εδώ χρήζουν ο“co-respondent mechanism” και η διαδικασία για εξάντληση των ένδικων μέσων και του ΔΕΚ.Όσο αφορά στο πρώτο, το άρθρο 3 του Σχεδίου, εισάγει

ένα νέο μηχανισμό που σκοπό έχει να οριοθετήσει τις αρ-μοδιότητες της Ε.Ε. και των κρατών μελών όταν πρόκεται για την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου. Με άλλα λόγια, σκοπός του μηχανισμού είναι να επιτρέψει στην Ε.Ε. να εί-ναι συνεναγόμενη όταν κινούνται διαδικασίες κατά ενός ή περισσότερων κρατών μελών της, και ομοίως να επιτρέψει στα κράτη μέλη της Ε.Ε. να είναι συνεναγόμενα σε διαδικα-σίες που κινούνται κατά της Ε.Ε.Ως προς το δεύτερο, πριν την προσφυγή στο ΕυρΔΔΑ, απαι-τείται η εξάντληση των εγχώριων ένδικων μέσων και η προ-ηγούμενη προσφυγή στο ΔΕΚ. Μόνο μετά από ενδεχόμενη αποτυχημένη προσφυγή ενώπιον και του ΔΕΚ, δύναται το δυσαρεστημένο μέρος να προσφύγει εάν το επιθυμεί στο ΕυρΔΔΑ.

(v) Σημασία προσχώρησης:Η Ε.Ε. αναμένεται να γίνει το 48ο μέρος της Σύμβασης, χωρίς να είναι μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η προ-σχώρηση της Ε.Ε. στην ΕυρΣΔΑ είναι συμβολικής και πρα-κτικής σημασίας. Συμβολικής γιατί μέσω αυτής, η Ε.Ε. ως οντότητα με εξουσία, υποβάλλει όλες τις δράσεις της σε εξωτερικό δικαστικό έλεγχο των δικαιωμάτων του ανθρώ-που, γεγονός με μεγάλη σημασία, λόγω των διαρκώς αυ-ξανόμενων κυριαρχικών δικαιωμάτων που παραχωρούνται σε αυτή από τα κράτη μέλη.Πρακτικής σημασίας γιατί:• Η προσχώρηση αναμένεται να γεφυρώσει το κενό ως προς την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, κα-θιστώντας δυνατή την άμεση προσφυγή από ιδιώτες κατά των δράσεων της Ε.Ε., των θεσμικών οργάνων και των υπη-ρεσιών της ενώπιων του ΕυρΔΔΑ, σε περίπτωση που παρα-βιάζονται τα δικαιώματα του ανθρώπου που απορρέουν από την ΕυρΣΔΑ. • Θα μειωθεί ο κίνδυνος απόκκλισης και θα διασφαλιστεί η συνέχεια και αρμονική ανάπτυξη της νομολογίας του ΕΔΔΑ και του ΔΕΚ. Απότοκο συνέπεια, θα αποτελέσει και η εξάλειψη της δυαδικότητας, δηλαδή του υπαρκτού κινδύ-νου να τεθεί ο εθνικός δικαστής ενώπιον δυο διαφορετικών ερμηνειών για την ίδια επίδικη περίπτωση θεμελιώδους δι-καιώματος εκπορευόμενου από το ΔΕΚ και το ΕυρΔΔΑ(10).• Το ΕυρΔΔΑ θα δύναται να παρακολουθεί τη συμμόρ-

7) Steering Committee for Human Rights (CDDH), Report to the Committee of Ministers on the elaboration of legal instruments for the accession of the European Union to the European Convention of Human Rights, Στρασβούργο, 14 Οκτωβρίου 2011, σημ.11-12.8) Άρθρο 20 ΕυρΣΔΑ «Το Δικαστήριο απαρτίζεται από αριθμό δικαστών ίσο προς εκείνο των Υψηλών Συμβαλλόμενων Μερών»9) Αναλυτικότερα βλ. Groussot X., Lock T., Pech L., “EU Accession to the European Convention on Human Rights: A legal Assessment of the Draft Accession Agreement of 14 October 2011”, Fondation Robert Shuman, Policy Paper no. 218, 7 November 2011.10) Παπαδημητρίου Χ., Η σημασία της προσχώρησης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην ΕυρΣΔΑ για την ενίσχυση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην κοινοτική έννομη τάξη.

Page 29: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 29φωση της Ε.Ε. με την ΕυρΣΔΑ, συμ-βάλλοντας στην αύξηση της αποτελε-σματικότητας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.• Θα συμβάλλει στη δημιουργία κοι-νής παιδείας για τα θεμελιώδη δικαι-ώματα στην Ε.Ε.• Θα αποδείξει τη βαρύτητα που δίνει η Ε.Ε. στο σύστημα του Στρασβούρ-γου, όσον αφορά στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

• Η προσχώρηση, αναμένεται να επι-λύσει τα προβλήματα που απορρέουν από το υπάρχον status, σύμφωνα με το οποίο η Ε.Ε. δεν μπορεί να είναι δι-άδικος σε διαδικασία ενώπιον του Ευρ-ΔΔΑ. Συνακόλουθα, θα εξαλειφθούν υποθέσεις όπως η Bosphorus Airways v. Ireland(11), στην οποία το ΕυρΔΔΑ αποφάνθηκε ότι τα κράτη μέρη της Σύμβασης παραμένουν υπεύθυνα για την ΕυρΣΔΑ ακόμα κι αν εφαρμόζουν

την κοινοτική νομοθεσία.• Όσον αφορά στην εξωτερική πτυχή, η προσχώρηση θα ενδυναμώσει την αξιοπιστία της Ε.Ε. στα μάτια των τρί-των χωρών που συχνά καλούνται στις διμερείς σχέσεις να σεβαστούν την ΕυρΣΔΑ και να γίνουν μέλη της, την ίδια στιγμή που η Ε.Ε. δεν είναι.

M.Α

11) Bosphorus Airways v. Ireland, no. 45036/98, 30 June 2005.

Τελευταίες Εκδόσεις του ΕΚΕΚΔΑΑΔ

Στ.Περράκης (επιμ.), Ο Χώρος ελευθερίας, ασφάλειας & δικαιοσύνης της ΕΕ. Από το Τάμπερε στη Χάγη και επέκεινα. Πρακτικά ημερίδας. Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2008, σ. 386

Στ. Περράκης (επιμ), Κόσοβο, Ανατρέποντας τη διεθνή δικαιοταξία: αυτοδιάθεση και απόσχιση εθνοτήτων των 21ο αι., εκδ. Ι.Σιδέρης, 2008.

Perrakis Stelios, Marouda Maria-Daniela (Editors): Armed conflicts and International Humanitarian Law. 150 years after Solferino. Acquis and prospects, Εκδόσεις: Ant. N. Sakkoulas Publishers / Bruylant, Athenes - Bruxelles, 2009, p. 653.

Στ. Περράκης (επιμ.), «Ασφάλεια και Δικαιώματα του Ανθρώπου στην Ευρώπη και στον Κόσμο: το αποτύπωμα μιας διελκυστίνδας», εκδ. Ι. Σιδέρης, 2009

Στ. Περράκης (επιμ.) Το ζήτημα των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων στην Ελλάδα. Διεθνείς και εθνικές διαστάσεις, eκδ. Ι. Σιδέρης, 2012

Υπό έκδοση

Μ.Ντ. Μαρούδα, Περί του Ανθρωπιστικού Χώρου στον 21ο αιώνα. Ανάδυση, Διαστάσεις, Νομικό Πλαίσιο για αποτελεσματική και νόμιμη Ανθρωπιστική Δράση. Ι. Σιδέρης 2012

Στ. Περράκης, (επιμ.), Ο θεσμός της πολεμικής κατοχής στη διχοτόμο νομικού και πραγματικού: σύγ-χρονες εξελίξεις και επιπτώσεις στη διεθνή δικαιοταξία, 2012

Page 30: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

30 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]Συμβούλιο της Ευρώπης

ΕΚΘΕΣΗ CPT ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 2012

Η Επιτροπή που λειτουργεί στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Σύμ-βασης για την πρόληψη των

βασανιστηρίων και άλλων τρόπων απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μετα-χείρισης ή τιμωρίας (εφεξής Επιτρο-πή), δημοσιοποίησε στις 10 Ιανουαρί-ου 2012 την Έκθεσή της αναφορικά με την επίσκεψη που διενήργησε στη χώρα μας [CPT/ Inf (2012) 1], κα-θώς και την απάντηση των ελληνικών αρχών [(CPT/Inf(2012) 2], κατόπιν αιτήματος των τελευταίων (οι ελεγ-χόμενες χώρες δικαιούνται να κα-ταχωρούν σχόλια/ απαντήσεις στις παρατηρήσεις της Επιτροπής). Η ad hoc επίσκεψη στη χώρα μας πραγμα-τοποιήθηκε στις 17-29 Ιανουαρίου 2011, με σκοπό την εξέταση του τρό-που μεταχείρισης των ατόμων που στερούνται την ελευθερία τους και την εξέταση των συνθηκών κράτησης σε αστυνομικά τμήματα και συνορια-κούς σταθμούς, καθώς και σε ειδικές εγκαταστάσεις για άτομα που εισέρ-χονται παρανόμως στη χώρα, προ-κειμένου να εκτιμηθεί η πρόοδος που επιτεύχθηκε σε σχέση με τις τελευ-ταίες επισκέψεις της Επιτροπής στην Ελλάδα. Η δημοσιοποίηση της Έκθε-σης αυτής, μάλιστα, έπεται της Δη-μόσιας Δήλωσης στην οποία προέβη η Επιτροπή το Μάρτιο του 2011, σε μια προσπάθεια να κινητοποιηθούν και να βοηθηθούν οι ελληνικές αρχές στην αντιμετώπιση των θεμάτων που σχετίζονται με τα άτομα που στερού-νται την ελευθερία τους, θέματα για τα οποία η Επιτροπή έχει επανειλημ-μένως εκφράσει τις ανησυχίες της, μη λαμβάνοντας, όμως, ικανοποιητι-κή απόκριση εκ μέρους των ελληνι-κών αρχών.Τα συμπεράσματα της Επιτροπής,

για ακόμα μια φορά, είναι απογοη-τευτικά για τη χώρα μας, καθώς δι-απιστώνει ότι οι συνεχώς επαναλαμ-βανόμενες συστάσεις αναφορικά με τη βελτίωση όλων των θεματικών εν-διαφέροντός της, παραμένουν ανεκ-πλήρωτες. Η γλώσσα μάλιστα που χρησιμοποιεί είναι πλέον πιο σκλη-ρή, καθώς ξεκάθαρα αναφέρει ότι οι πληροφορίες που ζητήθηκαν και τελι-κώς παρασχέθηκαν από τις ελληνικές αρχές, αποδείχθηκαν αναληθείς και μη ακριβείς, αποκλείοντας στην πρά-ξη τη διεξαγωγή ενός ουσιαστικού και εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ των δύο μερών. Εντός του πλαισίου αυτού, η Επιτροπή θεωρεί αναγκαίο όχι μόνο να επαναλάβει πολλές από τις συστάσεις της, αλλά και να υπεν-θυμίσει στις ελληνικές αρχές ότι εί-ναι ζωτικής σημασίας η παροχή στην Επιτροπή αξιόπιστων πληροφοριών, αναφορικά με όλα τα θέματα που άπτονται της εντολής της, αλλιώς δεν μπορεί να υπάρξει καμιά απολύτως βάση διαλόγου.Για ακόμα μια φορά, η Επιτροπή εστί-ασε στη μεταχείριση των παρανόμως εισερχομένων στη χώρα μας, αναγνω-ρίζοντας ταυτόχρονα τις μοναδικές προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα στον τομέα αυτό. Ήδη, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της, σύμφωνα με σχετική πρόβλεψη της Σύμβασης (άρθρο 8§5), η Επι-τροπή προέβη σε άμεσες παρατηρή-σεις, αναφορικά με τις συνθήκες κρά-τησης παρανόμως εισερχομένων στη χώρα, ζητώντας σχετικές πληροφορί-ες από τις ελληνικές αρχές, οι οποί-ες παρασχέθηκαν και λήφθηκαν υπ’ όψιν κατά τη σύνταξη της Έκθεσης. Σκληρή, αλλά μάλλον αληθινή η άπο-ψη της Επιτροπής ότι ο τρόπος αντι-

μετώπισης των παρανόμως εισερ-χομένων, ισοδυναμεί στην ουσία με εσκεμμένη πολιτική, προκειμένου να «περάσει» το μήνυμα ότι μόνο άτομα με τα απαραίτητα έγγραφα θα πρέ-πει να επιχειρούν να εισέλθουν στην Ελλάδα.Για ακόμα μια φορά δεν έλειψαν οι καταγγελίες για κακομεταχείριση των παρανόμως εισερχομένων, ακόμα και αιτούντων άσυλο, μπροστά μάλι-στα στα μάτια ανηλίκων, αλλά και οι σχετικές διαπιστώσεις της Επιτροπής. Μόνο χαμόγελα ειρωνείας μπορεί να προκαλέσει η τοποθέτηση του Διοικη-τή του κέντρου κράτησης Φυλακίου, όταν κατόπιν καταγγελιών για κακο-μεταχείριση κρατουμένων, με εμφα-νείς τις κηλίδες αίματος στους τοί-χους, απαντά ότι αυτές προέρχονται από πράξεις αυτοτραυματισμού! Όσο για τις συνθήκες κράτησης πα-ρανόμως εισερχομένων στη χώρα, σε διάφορα μέρη της επικράτειας, όχι μόνο δεν υπήρξε καμιά απολύ-τως βελτίωση, αλλά αντίθετα χειρο-τέρευσαν, με την Επιτροπή να ανα-φέρει -με εξίσου σκληρή γλώσσα- ότι ούτε μία από τις προηγούμενες συ-στάσεις της δεν εφαρμόστηκε. Στις Φέρες, στο Σουφλί, στο Τυχερό και στους εκεί συνοριακούς σταθμούς, οι κρατούμενοι διαμαρτυρήθηκαν για τις ελλιπείς συνθήκες υγιεινής, την έλλειψη κατάλληλων εγκαταστά-σεων, αλλά και για την έλλειψη πλη-ροφόρησης αναφορικά με το μέλλον τους. Μεταξύ των άλλων προβλημά-των που εντόπισε η Επιτροπή, συγκα-ταλέγεται ο συνωστισμός και ο μη διαχωρισμός των κρατουμένων ανά-λογα με το φύλο και την ηλικία τους (ενήλικοι-ανήλικοι). Όσον αφορά στην απάντηση των ελληνικών αρχών στις

Page 31: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 31άμεσες παρατηρήσεις που διατύπω-σε η Επιτροπή για την κατάσταση στις προαναφερόμενες εγκαταστά-σεις κράτησης, ουσιαστικά πρόκειται για παραδοχή παντελούς αδυναμίας δράσης και προφανούς ανικανότη-τας συντονισμού όλων των επιμέρους εμπλεκομένων φορέων, σε σημείο που η Επιτροπή να καταλήγει ότι η κράτηση στους χώρους αυτούς συνε-πάγεται απάνθρωπη και εξευτελιστι-κή μεταχείριση.Ειδικά για το Φυλάκιο, η Επιτροπή χαρακτηρίζει την κατάσταση «ελεει-νή», τονίζοντας την παντελή απουσία της οποιασδήποτε στοιχειώδους πρό-βλεψης για την παρουσία ανηλίκων στο χώρο, ακόμα και μωρών. Ανα-φέρει χαρακτηριστικά ότι όλοι τυγ-χάνουν της ίδιας μεταχείρισης, σαν έγκλειστα σε κλουβιά ζώα! Και στην περίπτωση αυτή, η Ελλάδα απέτυχε πλήρως να ανταποκριθεί στα όσα ζή-τησε η Επιτροπή μέσω των άμεσων παρατηρήσεών της. Από τις πιο συ-νήθεις δικαιολογίες για τη μη δυνατό-τητα συμμόρφωσης με τις συστάσεις και παρατηρήσεις της Επιτροπής, εί-ναι η έλλειψη εγκαταστάσεων, δεν παρέχεται, όμως, εξήγηση γιατί εγκα-ταστάσεις που προορίζονται για την κράτηση παρανόμως εισερχόμενων στη χώρα και βρίσκονται σε νησιά του ανατολικού Αιγαίου και στα Σπά-τα, παραμένουν κλειστές, ενώ οι σχε-τικές εγκαταστάσεις στον Έβρο είναι ασφυκτικά γεμάτες.Παρά της δεδηλωμένες προθέσεις των ελληνικών αρχών για ανακαίνιση πολλών από τις εγκαταστάσεις που επισκέφθηκε η Επιτροπή στο παρελ-θόν, οι συνθήκες κράτησης σε αστυ-νομικά τμήματα και συνοριακούς σταθμούς παραμένουν αμετάβλητες. Γενικά, οι συνθήκες κράτησης παρα-μένουν ελλιπέστατες, με το συνωστι-σμό να αποτελεί σημαντικό πρόβλη-μα. Το ήδη υπάρχον πρόβλημα του συνωστισμού επιδεινώνεται από τις ελλιπείς υλικές συνθήκες, την έλλει-

ψη κατάλληλα εκπαιδευμένου προ-σωπικού και συμβάλλει σημαντικά στα προβλήματα υγιεινής των εγκα-ταστάσεων. Οι οποιεσδήποτε αδυνα-μίες και ελλείψεις εντόπισε η Επιτρο-πή προέρχονται και από το γεγονός ότι οι σχετικές εγκαταστάσεις σχεδι-άστηκαν για βραχυπρόθεσμη κράτη-ση, ενώ η πρακτική στην Ελλάδα είναι να κρατούνται άτομα ακόμα και για μήνες. Ανησυχητικό παραμένει το γε-γονός ότι στα άτομα που εισέρχονται παράνομα στη χώρα παρέχεται το ίδιο καθεστώς με αυτό των υπόπτων για ποινικά αδικήματα. Όσον αφορά στην ιατρική φροντίδα, των κρατου-μένων, αυτή είναι έως και παντελώς απούσα.Η κατάσταση στις φυλακές τις οποί-ες επισκέφθηκε η Επιτροπή, δεν πα-ρουσιάζεται με καλύτερο τρόπο. Προ-βλήματα συνωστισμού (αρκεί μόνο να αναφερθεί ότι το αντρικό τμήμα των φυλακών Κορυδαλλού έχει χωρη-τικότητα 700 ατόμων και στους χώ-ρους του στοιβάζονται, κυριολεκτικά, 2.345 άτομα), έλλειψης εγκαταστά-σεων και κατάλληλου προσωπικού, επαρκών υλικών δομών, επαγγελμα-τιών υγείας και ελλιπείς συνθήκες υγι-εινής, διαμορφώνουν μια γνώριμη για τη χώρα μας εικόνα, τονίζοντας την έλλειψη οποιουδήποτε στρατηγικού σχεδιασμού διαχείρισης πολύπλο-κων ιδρυμάτων, όπως είναι οι φυλα-κές, αλλά και την απουσία ενός απο-τελεσματικού συστήματος επίβλεψης και αναφοράς. Η ανάγκη για δομική αλλαγή φαντάζει επιτακτική, αλλιώς η χώρα θα παραμείνει ανίκανη να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις πα-ροχής ενός ασφαλούς περιβάλλοντος κράτησης, για όσα άτομα στερούνται την ελευθερία τους, σε σημείο, μάλι-στα, που η κράτηση αυτή να ισοδυνα-μεί με απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Αν και οι αναφορές για σκόπιμη κακομεταχείριση κρατουμέ-νων εκ μέρους σωφρονιστικών υπαλ-λήλων είναι απούσες, η Επιτροπή

εξέφρασε την ανησυχία της για πρα-κτικές που σχετίζονται με την προ-σπάθεια αποτροπής εισόδου ναρκω-τικών στους χώρους των φυλακών, όπως είναι η χορήγηση καθαρτικών και η εξέταση των γενετικών οργά-νων των γυναικών. Ωστόσο, η οποια-δήποτε προσπάθεια αποτροπής ει-σόδου ναρκωτικών στους χώρους κράτησης, μόνο αποτυχημένη μπορεί να χαρακτηριστεί, καθώς η πρόσβα-ση στις ουσίες αυτές ήταν δυνατή σε όλες τις φυλακές που επισκέφτηκε η Επιτροπή.Η Επιτροπή έλαβε ένα σημαντικό αριθμό αναφορών για κακομετα-χείριση ατόμων που κρατούνται για ποινικά αδικήματα. Οι περισσότερες αναφορές αφορούν κακομεταχείριση κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, ενώ δε λείπει και η χρήση εκτεταμένης και μη αναγκαίας βίας κατά τη διάρκεια της σύλληψης. Η χρήση βίας εμπεριέ-χει κυρίως κλοτσιές και γροθιές, πρα-κτικές που σε ορισμένες περιπτώσεις μπόρεσαν να διασταυρωθούν από τα ιατρικά ευρήματα. Άκρως ανησυχητι-κή η αναφορά για χρήση πολύ σκλη-ρών μεθόδων, όπως χτυπήματα με μπαστούνι του baseball, μεταλλική ράβδο, ακόμα και ηλεκτροφόρο κα-λώδιο. Η Επιτροπή δεν μπόρεσε να διαπιστώσει τη χρήση των μεθόδων αυτών, καθώς η έλλειψη ιατρικού ελέγχου και σχετικής καταγραφής τη στιγμή εισόδου στο κατάστημα κρά-τησης, όσο και μετέπειτα, δε καθιστά δυνατή την οποιαδήποτε σχετική δι-απίστωση, με δεδομένο μάλιστα ότι οι επισκέψεις της Επιτροπής έλαβαν χώρα αρκετό χρονικό διάστημα μετά τα αναφερόμενα περιστατικά. Σε αρ-κετές περιπτώσεις, όμως, σε δωμάτια ανάκρισης και σε γραφεία εντοπίστη-καν από την Επιτροπή αντικείμενα, όπως ρόπαλα από καουτσούκ, λο-στοί, κόφτες και άλλα μεταλλικά αντι-κείμενα. Η παρουσία τους σε χώρους ανάκρισης δε δικαιολογείται και μόνο υποψίες και ανησυχίες μπορεί να

Page 32: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

32 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]εγείρει!Η δυσαναλογία μεταξύ των αναφο-ρών ενώπιον της Επιτροπής σχετικά με περιστατικά κακομεταχείρισης και αυτών ενώπιον των αρμόδιων ελληνι-κών αρχών, μαρτυρά πως εξακολου-θεί να επικρατεί ένα κλίμα ατιμωρησί-ας στους κόλπους των αξιωματούχων επιβολής του νόμου και γενικής απρο-θυμίας έρευνας των σχετικών υποθέ-σεων. Η εξαιρετικά πολύπλοκη νομικά διαδικασία και ο φόβος της τιμωρί-ας, ως συνέπεια της καταγγελίας πε-ριστατικού κακομεταχείρισης εκ μέ-ρους αξιωματούχου επιβολής του νόμου, αποθαρρύνει τα θύματα από το να προβούν σε σχετικές καταγγε-λίες. Εξάλλου, στις ελάχιστες εκείνες περιπτώσεις που ξεκινά Ε.Δ.Ε., η δια-δικασία είναι τόσο χρονοβόρα, χάνο-ντας τον χαρακτήρα του επείγοντος και ουσιαστικά το νόημά της. Αποτέ-λεσμα της πρακτικής αυτής είναι να διακυβεύεται η αξιοπιστία της απόλυ-της απαγόρευσης των βασανιστηρί-ων και άλλων μορφών ανάλογης με-ταχείρισης, καθώς οι υπεύθυνοι για την τέλεσή τους δεν λογοδοτούν. Όσον αφορά στις δικλείδες ασφαλεί-ας κατά της κακομεταχείρισης, όπως είναι η δυνατότητα πρόσβασης του στερούμενου της ελευθερίας του σε ιατρό, σε δικηγόρο, αλλά και η επικοι-νωνία του με οικεία πρόσωπα, εξα-

κολουθούν να μη γίνονται σεβαστές, παρά τις όλες προηγούμενες συστά-σεις της Επιτροπής και της γενικότε-ρης αναγνώρισης της σημασίας τους. Πολλοί κρατούμενοι δεν ενημερώθη-καν καν γι’ αυτά τους τα δικαιώμα-τα ή δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν τη σχετική πληροφόρηση που τους παρασχέθηκε. Στο σημείο αυτό, η έλ-λειψη διερμηνέων, αλλά και πληρο-φοριακού υλικού μεταφρασμένου σε διάφορες γλώσσες είναι χαρακτηρι-στική.Όσο για τις συστάσεις της Επιτροπής, για ακόμα μια φορά κινούνται στην κατεύθυνση της πλήρους συμμόρφω-σης με τα όσα επιτάσσει η Ευρωπαϊ-κή Σύμβαση ή άλλως τα αυτονόητα, τουλάχιστον για ένα «δυτικό» κρά-τος. Βελτίωση συνθηκών κράτησης, εκπαίδευση του σχετικού προσωπι-κού, άμεσο τερματισμό λειτουργίας εγκαταστάσεων που δεν παρέχουν ούτε τα στοιχειώδη για μια «αξιοπρε-πή» κράτηση, δίωξη και τιμωρία των υπευθύνων για περιστατικά κακομε-ταχείρισης, άμεση αποσυμφόρηση των φυλακών, διασφάλιση των βασι-κών δικλείδων ασφαλείας κατά της κακομεταχείρισης, επικύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου της Σύμ-βασης των Η.Ε. κατά των Βασανιστη-ρίων είναι μεταξύ άλλων συστάσεις τις οποίες άραγε η Επιτροπή θα δια-

τυπώσει για τελευταία φορά;Όσο για την απάντηση των ελληνικών αρχών, αν και πολυσέλιδη, δε φαί-νεται να ανταποκρίνεται στην πραγ-ματικότητα. Μόνο το γεγονός ότι οι πρώτες της σελίδες αναφέρονται στη διεξαγωγή Ε.Δ.Ε. για τα περιστατικά κατάχρησης εξουσίας, αρκεί για να μην «κρατήσει» τον αναγνώστη και αντίθετα να τον προϊδεάσει αρνητι-κά, και όχι μόνο τον αναγνώστη που έχει γνώση των θεμάτων που άπτεται η Έκθεση της Επιτροπής. Αν και οι ελ-ληνικές αρχές παραδέχονται πολλά από τα προβλήματα που εντοπίζει η Επιτροπή και θα πρέπει να τονιστεί ότι οι συνθήκες με τις οποίες βρίσκο-νται αντιμέτωπες είναι ιδιαιτέρως δυ-σμενείς, οι απαντήσεις τους δε κρί-νονται ικανοποιητικές. Πολλές φορές μάλιστα φτάνουν στο σημείο να προ-καλούν. Μάλλον θα έπρεπε να έχει υπάρξει πρόβλεψη για το ότι το συμ-βόλαιο του ιατρικού προσωπικού σε συγκεκριμένες εγκαταστάσεις έλη-γε σε συγκεκριμένη ημερομηνία. Και μάλλον δεν είναι σοβαρή δικαιολογία το ότι το συμβόλαιο για την τροφοδο-σία υπογράφηκε από τις προηγούμε-νες νομαρχιακές αρχές, οπότε οι τω-ρινές δεν είναι ενήμερες για σχετικά θέματα. Μάλλον η Επιτροπή θα επα-ναλάβει τις συστάσεις και στο μέλ-λον…

Η στάση των Ευρωπαϊκών κυ-βερνήσεων στις επιχειρήσεις της CIA κατά τη διάρκεια του πολέμου κατά της τρομοκρα-τίας–10 χρόνια μετά: απολογι-σμός από τον Επίτροπο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμ-βουλίου της Ευρώπης.

Page 33: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 33 Στον απήχο της 10ης επετείου της τρομοκρατικής επίθεσης στους δίδυ-μους πύργους της Αμερικής ο Επί-τροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώ-ματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Thomas Hammarberg, κάνει έναν σκληρό απολογισμό των μέτρων που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση με στόχο την προστασία των ανθρωπί-νων δικαιωμάτων και το σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Στις πρόσφατες δημοσιεύσεις του(1), ο Επίτροπος Hammarberg, επι-κρίνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που ενεπλάκησαν και συμμετείχαν σε επιχειρήσεις της CIA στα πλαίσια της πρακτικής «Παράδοση - Κράτη-ση-Ανάκριση»(Rendition, Detention, Interrogation/RDI Program) καθώς και όσες φιλοξένησαν τα “ Black Sites” («Μαύρες Τρύπες») και τις κα-λεί να προβούν σε αποτελεσματικές έρευνες για την απόδοση δικαιοσύ-νης.

“RDI Program”Τον Οκτώβριο του 2001, τα περισσό-τερα Ευρωπαϊκά κράτη υπέγραψαν απόριτες συμφωνίες για υπερπτήσεις και πρόσβαση στον εναέριο χώρο στα απλαίσια του ΝΑΤΟ. Πολλές κυβερνή-σεις δεσμεύτηκαν με μυστικές διμε-ρείς συμφωνίες ή συμμετείχαν σε πα-ράτυπες επιχειρήσεις των ΗΠΑ.Σε αναφορά του – ο Rapporteur της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, Dick Marty, περιγράφει στην Έκθεση του(2) πως ύποπτοι για τρομοκρατικές πρά-ξεις, πολλοί εκ των οποίων αποδείχτη-κε πως ήταν αθώοι, παγιδεύονταν

σ’ ένα δίκτυο μεταφοράς και ανακρί-σεων από χώρα σε χώρα στο οποίο συμμετείχαν και Ευρωπαϊκές κυβερ-νήσεις.Η πρακτική της CIA να συλλαμβάνει άτομα στο έδαφος μίας χώρας-συχνά με τη βοήθεια και τη συγκατάθεση των αρχών της χώρας – και στη συ-νέχεια η μεταφορά τους στο έδαφος τρίτης χώρας είχε ως αποτέλεσμα οι συλληφθέντες να μένουν εκτός νομο-θετικού πλαισίου με κίνδυνο να εκτί-θενται σε πρακτικές βίας και παρά-νομης μεταχείρησης. Με βάση την πρακτική πλήρους μυστικότητας που ακολουθεί η CIA είναι σχεδόν βέβαιο ότι και στα τρία στάδια του RDI τε-λέστηκαν συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι οποίες καλύφθηκαν τεχνηέντως από τις ευ-ρωπαϊκές αρχές.Το Δεκέμβριο του 2001, η Σουηδία παρέδωσε δύο αιτούντες άσυλο αι-γυπτιακής καταγωγής σε πράκτορες της CIA στο αεροδρόμιο της Στοκχόλ-μης. Αργότερα τον ίδιο χρόνο δημοσι-εύτηκαν φωτογραφίες των υπόπτων που είχαν υποστεί απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση ενώ μετά την παράδοση τους στις αιγυπτιακές αρχές υπέστη βασανιστήρια.Τέτοιου είδους εξευτελιστικές πρα-κτικές κράτησης και παράδοσης έλα-βαν χώρα και σε άλλες χώρες σε ευ-ρωπαϊκό έδαφος από το 2002 μέχρι και το 2004(3). Ένα από τα θύματα τέτοιων πρακτικών είναι ο Khaled El-Masri, Γερμανός πωλητής αυτοκι-νήτων ο οποίος συνελήφθη από τις αρχές της FYROM, μεταφέρθηκε αρ-χικά στο Αφγανιστάν, όπου κρατήθη-κε τέσσερεις μήνες σε άθλιες συνθή-κες και στη συνέχεια μεταφέρθηκε

στην Αλβανία όπου και εγκαταλεί-φθηκε σε ένα απομακρυσμένο ση-μείο σε μία προσπάθεια να καλυφθεί αυτό που αργότερα η CIA χαρακτή-ρισε ως «λάθος».Η σουηδική κυβέρνηση παραπλά-νησε την κοινοβουλευτική επιτροπή για να ερευνήσει τα πραγματικά πε-ριστατικά της υπόθεσης παράδοσης των αιτούντων άσυλο και επιπλέον έδωσε λανθασμένες πληροφορίες σε όργανο των ΗΕ για τα ανθρώπινα δι-καιώματα. Η υπόθεση του El-Masri όπως παρουσιάστηκε από τις αρχές της FYROM αποκρύπτει στοιχεία και υστερεί σε αξιοπιστία. Αλλού, όπως στη Γερμανία, την Ιταλία και το Ηνω-μένο Βασίλειο, λήφθηκαν διπλωματι-κές ή δικαστικές αποφάσεις για να κρατήσουν απόρρητες τις ανεπιθύμη-τες αποκαλύψεις. Όπως τόνισε και ο Επίτροπος «…το «απόρρητο» του κρά-τος χρησιμοποιήθηκε για να υπερκα-λύψει την υποχρέωση λογοδοσίας».

“Black Sites” Αντίστοιχες πρακτικές έλαβαν χώρα και σε άλλα ευρωπαϊκά εδάφη όπου στα πλαίσια προγραμμάτων σχεδια-σμένα για υψηλής σημασίας κρατού-μενους (High-Value Detainees-HVDs) αναπτύχθηκαν «Mαύρες Tρύπες» (“Black Sites”) υπό τις οδηγίες της CIA όπου διεξάγονταν ειδικές ανα-κρίσεις από εξουσιοδοτημένες και μη αρχές. Οι HVDs κρατούνταν για πε-ρίοδο τεσσεράμισι ετών και μετακι-νούνταν ανά τακτά διαστήματα από χώρα σε χώρα και πάντα σε συγκε-κριμένα Black Sites όπου και διεξά-γονταν οι ανακρίσεις. Στο τέλος, δεν μεταφέρονταν ενώπιον της δικαιοσύ-νης αλλά στις φυλακές του Γκουαντά-

1) Europeans must account for their complicity in CIA secret detention and torture, Posted on 2011-09-05 and Ten years of “global war on terror” undermined human rights – also in Europe Posted on 2011-09-012) “Alleged secret detentions and unlawful inter-state transfers of detainees involving Council of Europe member states” 12 June 2006, Committee on Legal Affairs and Human Rights, Rapporteur: Mr Dick Marty , http://assembly.coe.int/Documents/WorkingDocs/doc06/edoc10957.pdf3) Βλ. Επίσης “State of Denial Europe’s Role in Rendition and Secret Detention”, Amnesty International publications June 2008.

Page 34: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

34 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]ναμο.Η κράτηση σε αυτά τα κέντρα ήταν άκρως μυστική, απαγορευόταν η επι-κοινωνία με τον έξω κόσμο και οι κρατούμενοι βρίσκονταν σε πλήρη απομόνωση. Μεταξύ των τεχνικών ανάκρισης που επέτρεπαν οι ΗΠΑ ήταν σεξουαλικοί εξευτελισμοί, στέρη-ση ύπνου, εικονικός πνιγμός, αισθη-τηριακή χειραγώγηση, όπως έκθεση σε έντονα φώτα και δυνατή μουσική, καταναγκασμός των κρατουμένων να στέκονται επί πολλές ώρες ακί-νητοι ή σε οδυνηρές στάσεις, ξυλο-δαρμοί, «περιβαλλοντική χειραγώγη-ση», όπου οι κρατούμενοι εκτίθενται σε ακραίες θερμές ή ψυχρές θερμο-κρασίες, επανειλημμένες προσβολές με ρατσιστικό και θρησκευτικό περι-εχόμενο κ.α.Κάποιες από τις τεχνικές αυτές προ-καλούν έντονους σωματικούς πόνους χωρία ωστόσο να αφήνουν εκδορές στο σώμα οι συνέπειες όμως τέτοιου τύπου βασανιστηρίων είναι βαθύτε-ρες και διαρκείς για τη διανοητική υγεία των θυμάτων, προκαλούν ψυ-χολογικές διαταραχές, δημιουργούν ψευδαισθήσεις, κρίσεις πανικού και υπερβολικού αγχους, φοβίες και εμ-μονές με αποτέλεσμα τα τραύμα-τα να είναι βαθειά και δύσκολα ανα-στρέψιμα. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια και μεγά-λος αγώνας για να δημοσιευθούν οι τοποθεσίες των Black Sites. Η κυβέρ-νηση των ΗΠΑ επιμένει ακόμα και σήμερα ότι λεπτομέρειες σχετικά με τις τοποθεσίες και τη βοήθεια ξένων υπηρεσιών πρέπει να παραμείνουν απόρρητα. Παρόλα αυτά, μετά από εκτενείς έρευνες ανεξάρτητων αρ-χών και σε συνδυασμό με τη δημοσί-ευση απόρρητων εγγράφων, υπό την ελευθερία διακίνησης πληροφοριών των ΗΠΑ, πολλά σημεία έγιναν γνω-

στά μεταξύ των οποίων και σημεία σε χώρες της Ευρώπης. Σύμφωνα με αρχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας, η πρώτη «Μαύρη τρύπα» κάνει την εμφάνι-ση της στην Πολωνία στις 5 Δεκεμ-βρίου 2002. Με πτήσεις από την Bangkok έφτασαν εκεί οι HVDs , Abu Zubaydah και Abd Al-Nashiri ενώ με πτήσεις που πραγματοποιήθηκαν το Φεβρουάριο και Μάρτιο του 2003 μεταφέρθηκαν εκεί οι κρατούμενοι, Khalid Sheik Mohammed και Ramzi Binalshibh.Σε ειδική αναφορά του Γενικού Επι-θεωρητή της CIA(4) γίνεται λόγος για παρατεταμένα βασανιστήρια και μη εγκεκριμένες τεχνικές ανάκρισης που έλαβαν χώρα στην Πολωνία. Σύμφω-να με την πιο πάνω αναφορά ένας ανακριτής της CIA ανέκρινε τον Al Nashiri έχοντας τον δεμένο σε στά-σεις που προκαλούν έντονο σωμα-τικό πόνο και υπό την απειλή ενός άδειου αυτόματου όπλου καθώς και ενός τρυπανιού. Στην περίπτωση του Khalid Sheikh Mohammed, ο Γενικός Επιθεωρητής της CIA, παραδέχτηκε επαναλαμβα-νόμενη χρήση εικονικού πνιγμού –πε-ρίπου 183 φορές μέσα σ’ ένα μήνα. Μία τεχνική που αναγνωρίζεται ως μία από τις πιο «παρεμβατικές» και «τραυματικές» τεχνικές βασανιστηρί-ων Ενώ οι υπάλληλοι των Πολωνικών αρ-χών δεν φαίνεται να συμμετείχαν σε χειρισμό ανακρίσεων, είναι σαφές ότι η άδεια για την εφαρμογή τέτοιων πρακτικών δόθηκε από υψηλόβαθμα πολιτικά στελέχη με τη βοήθεια των πολωνικών μυστικών υπηρεσιών. Η εν εξελίξη έρευνα του Πολωνού Εισαγ-γελέα οφείλει να διαδραματίσει ένα πολύ σημαντικό ρόλο ως προς την απόδοση δικαιοσύνης καθώς τα απο-

τελέσματα της οφείλουν να δημοσι-ευθούν το συντομότερο δυνατό.Στις 23 Σεπτεμβρίου 2003, τα Black Sites της Πολωνίας διαδέχτηκαν αυτά της Ρουμανίας έξω από το Βου-κουρέστι όπου και αυθημερόν μετα-φέρθηκε εκεί ένας τουλάχιστον εκ των κρατουμένων της Πολωνίας. Εκεί οι επιχειρήσεις της CIA συνεχίστηκαν για πάνω από δύο χρόνια. Δυστυχώς, οι ρουμανικές αρχές έχουν επιδείξει ελάχιστη πραγματική βούλη-ση για να αποκαλύψουν τα εγκλήμα-τα που διεπράχθησαν στα εδάφη της χώρας τους. Η μόνη επίσημη απάντη-ση προήλθε από τη Γερουσία ή οποία αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες. Οι ρουμανικές αρχές οφείλουν να προ-βούν σε εισαγγελική έρευνα και δη-μοσίευση των απόρρητων στοιχείων που υποθάλπτουν εγκληματικές ενέρ-γειες. Η Λιθουανία ήταν η τελευταία ευρω-παϊκή χώρα που βρέθηκε να έχει φι-λοξενήσει τις επιχειρήσεις της CIA. Οι λιθουανικές αρχές, ωστόσο, μέσω της σύστασης Κοινοβουλευτικής Εξε-ταστικής Επιτροπής και την έναρξη προδικαστικής εισαγγελικής έρευνας έχουν επιδείξει κάποια πρόθεση να αποκαλύψουν την αλήθεια. Η αντι-προσωπεία της Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT)(5) ήταν σε θέση να επιθεωρή-σει δύο χώρους που χαρακτηρίστη-καν από την Εξεταστική Επιτροπή ως χώροι εξοπλισμένοι για τη «φιλο-ξενία» κρατουμένων της CIA. Ωστό-σο, τα βασικά ερωτήματα σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και το πεδίο δρά-σης και χρήσης των εγκαταστάσεων αυτών από τη CIA, παραμένουν ανα-πάντητα.Στο όνομα του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», η Πολωνία, η Ρου-μανία και η Λιθουανία έγιναν συνέ-

4) 2004 “Special Review” of Black Sites undertaken by the CIA Inspector General5) Committee for the Prevention of Torture (CPT) was able to inspect two detention sites

Page 35: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 35νοχοι στην παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιώματα και παρέ-χοντας κάλυψη και προστασία στους Αμερικανούς εταίρους τους, τηρώ-ντας ταυτόχρονα όρους απόλυτης μυστικότητας. Σήμερα, δέκα χρόνια αργότερα, το σκοτάδι καλύπτει ακό-μα εκείνους που επέτρεψαν την δη-μιουργία τέτοιων κέντρων στα ευρω-παϊκά εδάφη.Ο Επίτροπος τονίζει ότι είναι επιτα-κτική η ανάγκη τα εμπλεκόμενα κρά-τη να προβούν σε αποτελεσματικές έρευνες για την αποκάλυψη της αλή-θειας και να εγγυηθούν ότι τέτοιες μορφές συνεργασίας δεν θα επανα-

ληφθούν. Μεταφέρει επίσης το μήνυ-μα ότι είναι ανεπίτρεπτο να συγκρί-νεται το κόστος που θα υποστούν οι ευρωαντλαντικές σχέσεις με τη ζημιά που προκλήθηκε στο ευρωπαϊκό σύ-στημα αξιών και προστασίας των αν-θρωπίνων δικαιωμάτων, επιτρέπο-ντας στους εαυτούς μας να μένουμε στο σκοτάδι.Οι κυβερνήσεις σε όλη την ευρωπαϊ-κή ήπειρο έχουν ενεργήσει σύμφωνα με τις επιθυμίες των ΗΠΑ να εμποδί-σουν την ορθή έρευνα, και ιδιαίτερα το δικαστικό έλεγχο παραβιάσεων που προκύπτουν από πράξεις έκνο-μων μεταγωγών. Το μήνυμα είναι ξε-

κάθαρο - οι καλές σχέσεις μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας θεωρούνται πιο σημαντικές από την πρόληψη των βασανιστηρίων και άλλων σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαι-ωμάτων.Αυτή η προσέγγιση έχει υπονομεύσει τις προοπτικές αποκατάστασης των θυμάτων βασανιστηρίων και προστα-τεύει εκείνους που οργάνωσαν και εκτέλεσαν τις παράδοσεις "takeouts" από το να λογοδοτήσουν ενώπιων της δικαιοσύνης για τις παραβιάσεις που διέπραξαν.

Α.Π.

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ: Η ΑΠΟφΑΣΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣφΥΓΗΣ ZONDUL /ΕΛΛΑΔΟΣ

Με μια πολυσήμαντη από-φασή του επί της προσφυ-γής Ζontul/Ελλάδος (αρ.

προσφυγής 12294/07), που εκδό-θηκε την 17-1-2012, το ΕυρΔΔΑ προέβη σε μια από τις πιο ηχηρές καταδίκες της χώρας μας από την εποχή που η Ελλάδα αναγνώρισε το δικαίωμα της ατομικής προσφυ-γής (1985), για παράβαση του αρ. 3 της ΕΣΔΑ (απαγόρευση χρήσης βα-σανιστηρίων), αναφορικά τόσο με την μεταχείριση εκ μέρους των διω-κτικών αρχών αλλοδαπών που συλ-λαμβάνονται να εισέρχονται στο ελ-ληνικό έδαφος χωρίς την τήρηση των νομίμων διαδικασιών όσο και τη στάση της ελληνικής δικαιοσύνης ως προς την αποτελεσματική δίωξη και τιμωρία των κρατικών οργάνων που τυγχάνουν υπεύθυνα για ανεπίτρε-

πτες υπερβάσεις των καθηκόντων τους και κατάχρηση της εξουσίας τους επί των συλληφθέντων.Η υπόθεση αφορά Τούρκο υπήκοο, ο οποίος εισήλθε δια θαλάσσης στο ελληνικό έδαφος την 30-5-2001 και αφού συνελήφθη από όργανα του Λιμενικού Σώματος κρατήθηκε σε αυτοσχέδιο χώρο φύλαξης που δεν πληρούσε βασικές προϋποθέσεις χωρητικότητας και υγιεινής, κοντά στην πόλη των Χανίων. Κατά τη δι-άρκεια της κράτησής του, υπέστη σοβαρή κακομεταχείριση από τα όρ-γανα του Λιμενικού που ήταν εντε-ταλμένα για τη φύλαξή τους, ένα εκ των οποίων τον κακοποίησε σε-ξουαλικά με τη χρήση κλομπ. Όταν οι κρατούμενοι αποφάσισαν ν’απέ-χουν από το συσσίτιο σε ένδειξη δια-μαρτυρίας για το ανωτέρω γεγονός,

τα όργανα του Λιμενικού, σύμφωνα με τις καταγγελίες, τους ξυλοκόπη-σαν, εκτόξευσαν εναντίον τους νερό και υπέβαλαν σε ατιμωτική σωμα-τική δοκιμασία έναν από τους κρα-τουμένους. Στο πλαίσιο της Ένορ-κης Διοικητικής Εξέτασης (ΕΔΕ) που ακολούθησε, διαπιστώθηκε, κατόπιν ιατρικής εξέτασης ότι 16 από τους κρατουμένους έφεραν τραύματα, 5 δε από αυτούς χρειάστηκε να νοση-λευτούν σε νοσοκομείο. Το αίτημα του κρατουμένου Ζοndul να εξετα-σθεί από ιατρό για την τεκμηρίωση της καταγγελίας του για σεξουαλική κακοποίηση δεν ικανοποιήθηκε. Πε-ραιτέρω, ο παθών κατήγγειλε σκόπι-μη διαστρέβλωση της μαρτυρικής του κατάθεσης από τον ενεργούντα την ΕΔΕ, κατά τρόπο ώστε να εμφα-νίζεται ότι δεν υπέστη σεξουαλική

Page 36: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

36 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]κακοποίηση αλλά ελαφρό χτύπημα στην περιοχή των γλουτών (εκδοχή που επικαλέστηκε ο φερόμενος ως δράστης) και ότι δεν επιθυμεί την ποινική δίωξη του υπαιτίου.Στο πλαίσιο της ποινικής διαδικα-σίας που ακολούθησε, τόσο σε 1ο βαθμό ενώπιον του Ναυτοδικείου Χανίων όσο και σε 2ο βαθμό ενώπι-ον του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου, ο καταγγελλόμενος Λιμενικός καθώς και ένας ακόμη συνάδελφός του κα-ταδικάστηκαν για το αδίκημα της σοβαρής προσβολής της ανθρώπι-νης αξιοπρέπειας (αρ. 137Α παρ. 3 του Ποινικού Κώδικα) και τους επι-βλήθηκε τελική συνολική ποινή φυ-λάκισης 5 μηνών, με αναστολή και μετατροπή.Το ΕυΔΔΑ , επιστρατεύοντας σε ση-μεία της απόφασής του ιδιαίτερα αυστηρές διατυπώσεις, επεσήμα-νε κατ’αρχήν ότι τόσο κατά τη δια-δικασία ενώπιον του Ναυτοδικείου Χανίων όσο και ενώπιον του Αναθε-ωρητικού Δικαστηρίου, αποδείχτη-κε πέραν σοβαρής αμφιβολίας ότι τα καταγγελλόμενα περιστατικά συ-γκροτούν τη νομοτυπική περιγραφή του εγκλήματος του βιασμού, τόσο κατά το ελληνικό δίκαιο (αρ. 336 ΠΚ), όσο και σύμφωνα με τη νομο-λογία των Διεθνών Ποινικών Δικα-στηρίων για την πρ. Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα όσο και του Διαμε-ρικανικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Συνεπώς η μεταχείρι-ση την οποία υπέστη ο προσφεύγων, ενόψει της ιδιαίτερης σκληρότητάς της και του εμπρόθετου χαρακτή-

ρα της, θα έπρεπε χωρίς αμφισβή-τηση να θεωρηθεί ως βασανιστήριο κατ’άρ. 3 της ΕΣΔΑ και όχι απλά ως απάνθρωπη και εξευτελιστική μετα-χείριση. Η ποινική αξιολόγηση, επο-μένως, από την ελληνική δικαιοσύ-νη υπήρξε, κατά το ΕυρΔΔΑ νομικά εσφαλμένη, η δε τελική ποινική με-ταχείριση των δραστών (επιβολή ολι-γόμηνης ποινής φυλάκισης, η οποία μετατράπηκε σε χρηματική και ανε-στάλη) παραβιάζει ευθέως την υπο-χρέωση τήρησης της δέουσας ανα-λογίας μεταξύ βαρύτητας του εγκλήματος και κυρώσεων, στερού-μενο εν τοις πράγμασι οποιουδήπο-τε αποτρεπτικού αποτελέσματος για την περίπτωση πιθανών μελλοντικών αντίστοιχων παραβιάσεων. Η αιτι-ολόγηση αυτή του Δικαστηρίου συ-νιστά μια ιδιαίτερα σοβαρή μομφή για το ελληνικό σύστημα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς ότι καταδίκες με ανάλογο σκεπτικό και για παρόμοια πραγματικά περιστατικά έχει απαγ-γείλει στο παρελθόν μόνο σε βάρος της Τουρκίας(βλ. υποθέσεις Okkali/Τουρκίας, 17 October 2006 και Derman/Τουρκίας , που μνημονεύ-ονται στην παρ. 97 της απόφασης) ,ενώ γενικότερα το ΕυρΔΔΑ εμφανί-ζεται ως ιδιαίτερα επιφυλακτικό στο να προσάψει αυτό που αποκάλεσε ως «το ιδιαίτερο στίγμα της εσκεμμέ-νης απάνθρωπης μεταχείρισης που προκαλεί έντονο πόνο», περιοριζό-μενο στην αξιολόγηση ανάλογων συ-μπεριφορών διωκτικών οργάνων στο πλαίσιο της απάνθρωπης και εξευ-

τελιστικής μεταχείρισης και όχι της ιδιαίτερα ατιμωτικής για το καθ’ου κράτος κατηγορίας των βασανιστη-ρίων(1) .Μια περαιτέρω πτυχή παραβίασης του αρ. 3 της ΕΣΔΑ που διαπίστω-σε το Δικαστήριο συνίσταται στην πλημμελή ενημέρωση του προσφεύ-γοντος εκ μέρους των ελληνικών αρ-χών ως προς την εξέλιξη της ποινι-κής διαδικασίας, γεγονός που είχε ως συνέπεια να στερηθεί αυτός της δυνατότητας να παραστεί ως πολιτι-κώς ενάγων.Η εδώ παρουσιαζόμενη απόφαση συνιστά ασφαλώς ένα εξαιρετικά καίριο πλήγμα αναφορικά με το μέ-τρο ευαισθησίας και την ετοιμότη-τα της ελληνικής πολιτείας σχετικά με την αντιμετώπιση ιδιαίτερα σοβα-ρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με δράστες όργανα εφαρμογής του νόμου και θύμα-τα πρόσωπα που τελούν de facto σε ιδιαίτερα ευάλωτη κατάσταση. Θα μπορούσε και θα έπρεπε όμως, να αποτελέσει εφαλτήριο για αναπρο-σαρμογή στάσεων και αντιλήψεων των φορέων της εκτελεστικής και ιδίως της δικαστικής εξουσίας, κατά τρόπο ώστε το ελληνικό δικαιοδο-τικό σύστημα ν’ανταποκρίνεται σε αντίστοιχες περιπτώσεις με τρόπο περισσότερο συμβατό προς τις διε-θνώς αναγνωρισμένες αρχές δίω-ξης και τιμωρίας των ανωτέρω πα-ραβιάσεων.

Σ.Κ.

1) Για μια ιδιαίτερα εμπεριστατωμένη κριτική της νομολογίας του ΕυρΔΔΑ ως προς τα κριτήρια διάκρισης βασανιστηρίων και απάν-θρωπης κι εξευτελιστικής μεταχείρισης βλ. A. Cullen, “Defining Torture in International Law: A Critique of the Concept Employed by the European Court of Human Rights”, 34 California Western International Law Journal (2003-2004), σ.29-46. Επίσης, από την πρόσφατη ελληνική βιβλιογραφία βλ. Σ. Κύρκος «Δοκιμάζοντας τους καρπούς του δηλητηριώδους δένδρου: η απειλή χρήσης βασα-νιστηρίων ως μορφή απάνθρωπης κι εξευτελιστικής μεταχείρισης, κατ’άρ. 3 της ΕΣΔΑ και οι επιπτώσεις της στην προστασία του δι-καιώματος σε δίκαιη δίκη», Ποινική Δικαιοσύνη 10/2011, σ. 1132-1139), διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: www.militaryjustice.gr

Page 37: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 37ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚφΡΑΣΗΣ, ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ»

Με την από 25-10-2011 απόφασή του, που εκδό-θηκε επί της προσφυγής

Akcam/Τουρκίας, το 2ο Τμ. του Ευρ-ΔΔΑ κλήθηκε για μια ακόμη φορά να αποφανθεί κατά πόσο το αμφιλεγό-μενο άρθρο 301 του τουρκικού Ποινι-κού Κώδικα (ΠΚ) που ποινικοποιεί την «προσβολή του τουρκικού έθνους» τυγχάνει συμβατό με την πρόβλεψη του άρθρου 10 της ΕυρΣΔΑ που κα-τοχυρώνει την ελευθερία της έκφρα-σης. Το παραπάνω άρθρο θεσπίστη-κε από την τουρκική εθνοσυνέλευση το έτος 2005, στο πλαίσιο της εισα-γωγής ενός νέου ΠΚ, σε αντικατάστα-ση του προϊσχύσαντος άρθρου 159, που θέσπιζε το αδίκημα της «δημό-σιας προσβολής της τουρκικότητας» και είχε λάβει χώρα εκτεταμένη χρή-ση του , με την παραπομπή στα δικα-στήρια εθνικής ασφαλείας πολιτικών και δημοσιογράφων, με πρόσχημα τις δηλώσεις και τοποθετήσεις τους ανα-φορικά με το κουρδικό ζήτημα. Όπως όμως επισημάνθηκε από το Συμβού-λιο της Ευρώπης, η νέα διάταξη πε-ριορίστηκε μόνο στην μεταβολή της φραστικής διατύπωσης της καταρ-γηθείσας, διατηρώντας κατ’ουσία το περιεχόμενό της , που παρέχει τη δυνατότητα στις διωκτικές αρχές να ασκούν ποινικές διώξεις σε βά-ρος προσώπων τα οποία προβαίνουν σε δηλώσεις ή διατυπώνουν απόψεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν μειωτικές για το κύρος δημόσιων αρ-χών ή που υποκινούν στην εχθροπά-θεια και την παραβίαση της κειμένης νομοθεσίας(1). Η ιδιαίτερη ευρύτη-

τα και αοριστία της νομοτυπικής πε-ριγραφής του άρθρου 301 ΠΚ έχει επίσης καταστεί αντικείμενο ιδιαίτε-ρα έντονης κριτικής και από διεθνείς οργανώσεις προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνη-στία και το Άρθρο 19, οι οποίες απηύ-θυναν έκκληση προς την τουρκική κυ-βέρνηση να προβεί στην ολοσχερή κατάργησή του, δεδομένου του κιν-δύνου της αυθαίρετης και επιλεκτι-κής εφαρμογής του. Απαντώντας στη διεθνή κατακραυγή, η τουρκική κυ-βέρνηση προέβη σε περαιτέρω βελτι-ώσεις του άρθρου 301 ΠΚ κατά το έτος 2008, αντικαθιστώντας την έν-νοια της «τουρκικότητας» με αυτή του «τουρκικού έθνους» και εξαρτώ-ντας την κίνηση της ποινικής δίωξης από την προηγούμενη χορήγηση σχε-τικής άδειας από τον Υπουργό Δικαι-οσύνης. Το Συμβούλιο της Ευρώπης επιδοκίμασε τις βελτιωτικές παρεμ-βάσεις, εξέφρασε όμως την απογοή-τευσή του για τη μη ολοσχερή κατάρ-γηση του άρθρου.Ο προσφεύγων στην υπόθεση Akcam τυγχάνει καθηγητής Ιστορίας, ο οποί-ος έχει ασχοληθεί εκτενώς με το λεγό-μενο «αρμενικό ζήτημα» στην Τουρ-κία. Με αφορμή τη δίωξη, βάσει του αρ. 301 του εκδότη της εφημερίδας AGOS Hrant Dink (ο οποίος τελικά δο-λοφονήθηκε 5 μόλις μήνες μετά την καταδίκη του από νεαρό άτομο που ανήκε σε φανατική εθνικιστική ορ-γάνωση), δημοσίευσε άρθρο με το οποίο ασκούσε κριτική στη δίωξη και καλούσε τις αρχές, ως πράξη αλληλεγ-γύης, να προβούν και στην σε βάρος

του άσκηση ποινικής δίωξης, δεδο-μένου ότι κι αυτός συμμεριζόταν τις απόψεις του Dink αναφορικά με το αρμενικό ζήτημα. Αυτό που δεν πρό-φτασαν, όμως, να πράξουν οι εισαγ-γελικές αρχές επιλαμβανόμενες αυτε-πάγγελτα το έπραξε Τούρκος πολίτης ο οποίος μήνυσε τον προσφεύγοντα για παράβαση του άρθρου 301 του ΠΚ. Ο αρμόδιος Εισαγγελέας , μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτα-σης, αρχειοθέτησε τη μήνυση, κρίνο-ντας ότι δεν υφίσταται αξιόποινη πα-ράβαση, δεδομένου ότι οι απόψεις που εξέφρασε ο καταμηνυθείς προ-στατεύονται στο πλαίσιο του δικαιώ-ματος στην ελευθερία της έκφρασης, όπως τα όριά του διαγράφονται στο άρθρου 10 της ΕΣΔΑ. Την θέση αυτή επικύρωσε και ο αρμόδιος εισαγγελέ-ας εφετών, ενώπιον του οποίου ασκή-θηκε προσφυγή από τον μηνυτή.Παρά την απαλλακτική κρίση των δι-καστικών αρχών, ο καθηγητής Akcam προσέφυγε στο ΕυρΔΔΑ επικαλούμε-νος παραβίαση του αρ. 10 της Ευρ-ΣΔΑ, θεωρώντας ότι και μόνη η ύπαρ-ξη του άρθρου 301 του ΠΚ καθώς και ο φόβος για την πιθανή άσκηση ποινικής δίωξης που αυτό συνεπάγε-ται, συνιστά διαρκή παραβίαση του ανωτέρω δικαιώματος. Ο προσφεύ-γων επίσης υποστήριξε ότι ο ορισμός του εγκλήματος στο άρθρο 301 τυγ-χάνει διατυπωμένος με μεγάλη ασά-φεια, με συνέπεια να καταλείπει ση-μαντικά περιθώρια για αυθαίρετη εφαρμογή.Το πρώτο ζήτημα που, όπως ήταν αναμενόμενο, απασχόλησε το Δικα-

1) Βλ. σχετικά το από 12-5-2007 Υπόμνημα της Διεύθυνσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης προς την Επι-τροπή των Υπουργών, αναφορικά με τη συμμόρφωση της Τουρκίας προς τις αποφάσεις του ΕυρΔΔΑ, διαθέσιμο στην ιστοσελίδα: https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?Ref=CM/Inf/DH%282007%2920&Language=lanEnglish&Ver=rev&Site=CM&BackColorInternet=DBDCF2&BackColorIntranet=FDC864&BackColorLogged=FDC864

Page 38: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

38 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]στήριο συνίστατο στο κατά πόσο ο προσφεύγων θα μπορούσε να θεω-ρηθεί θύμα παραβίασης (και συνε-πώς διέθετε την ενεργητική νομιμο-ποίηση για την άσκηση προσφυγής), με δεδομένο ότι τελικά ουδεμία δίω-ξη ασκήθηκε σε βάρος του. Στο πλαί-σιο αυτό, το Δικαστήριο επανέλαβε αρχικά την πάγια θέση της νομολο-γίας του, ότι δηλαδή δεν μπορεί κά-ποιος να παραπονεθεί για το γεγονός της απλής ύπαρξης και μόνο ορισμέ-νης διάταξης της εθνικής νομοθεσίας (δεν , επιτρέπεται ,επομένως, η κατά το ρωμαϊκό δίκαιο, actio popularis) και ότι απαιτείται ν’αποδειχτεί ότι ο προσφεύγων θίγεται άμεσα (directly affected) από το περιεχόμενο της επίμαχης ρύθμισης. Επεσήμανε όμως στη συνέχεια, πραγματοποιώντας αναφορές στη νομολογία του και ει-δικότερα στις υποθέσεις Dudgeon/Ην. Βασιλείου και Johnston/Ιρλανδί-ας, ότι κάποιο πρόσωπο μπορεί να επικαλεσθεί παραβίαση της ΕυρΣΔΑ ακόμη και εν απουσία ατομικής περί-πτωσης εφαρμογής της νομοθεσίας είτε επειδή υποχρεώνεται να μετα-βάλλει τη συμπεριφορά του εξαιτίας του φόβου ν’ασκηθεί σε βάρος του δικαστική δίωξη είτε ανήκει σε κα-τηγορία προσώπων που διατρέχουν τον κίνδυνο να επηρεασθούν άμεσα από το περιεχόμενο της νομοθεσίας αυτής. Υπό το πρίσμα των ανωτέρω παραδοχών, το Δικαστήριο θεώρη-σε ότι ο προσφεύγων πράγματι ανή-κε σε κατηγορία προσώπων που διέ-τρεχαν τον κίνδυνο να επηρεασθούν δυσμενώς από την ύπαρξη του άρ-θρου 301 με άμεσο τρόπο, δεδομέ-νου ότι εξέδιδε υλικό που θα μπορού-σε να υπαχθεί στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης αυτής και συγκεκριμέ-να ιστορικές μελέτες αναφερόμενες στο αρμενικό ζήτημα. Ακόμη περισ-σότερο, το Δικαστήριο αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην εφαρμογή εκ μέ-ρους των τουρκικών δικαστηρίων του άρθρου 301 για την καταστολή από-

ψεων πάνω στο αρμενικό ζήτημα που δεν τυγχάνουν συμβατές με την επί-σημη κρατικά υποστηριζόμενη ιστο-ρική εκδοχή, γεγονός που υποχρέωσε τον προσφεύγοντα να αυτολογοκρί-νεται προκειμένου ν’αποφύγει να κα-ταστεί κατηγορούμενος. Κατά τον τρόπο αυτό, το Δικαστήριο συμπέρα-νε ότι πράγματι είχε λάβει χώρα πα-ρέμβαση (interference) του κράτους στο δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης του προσφεύγοντος. Το επόμενο ερώτημα που είχε ν’απαντήσει το Δικαστήριο συνίστα-το στο κατά πόσο το άρθρο 301 ΠΚ ήταν πράγματι υπερβολικά γενικόλο-γο και αόριστο. Προς τούτο, το Δικα-στήριο εξέτασε το περιεχόμενο της διάταξης με βάση τα κριτήρια που είχε καθορίσει στο πλαίσιο της από-φασής του επί της προσφυγής Γρη-γοριάδης/Ελλάδος (η οποία αφορού-σε τη συμβατότητα με το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ της ρύθμισης του προϊσχύ-σαντος Στρατιωτικού Ποινικού Κώ-δικα η οποία τυποποιούσε το έγκλη-μα της προσβολής του στρατού) και συγκεκριμένα αν η ρύθμιση διαθέ-τει επαρκή σαφήνεια ώστε να επιτρέ-πει στα άτομα να ρυθμίζουν ανάλο-γα τη συμπεριφορά τους και να είναι σε θέση να προβλέπουν τις συνέπει-ες των ενεργειών τους. Προς τού-το, το Δικαστήριο αναφέρθηκε σε μια σημαντική απόφαση του τουρ-κικού Εφετείου, το οποίο είχε ερμη-νεύσει τον όρο «τουρκικότητα» κατά τρόπο ώστε να περιλαμβάνει και το «τουρκικό έθνος». Ως εκ τούτου, το ΕυρΔΔΑ έκρινε ότι η μεταγενέστερη τροποποίηση του άρθρου 301 δεν προέβη σε επαρκή αποσαφήνιση του όρου «τουρκικότητα», ούτε μπορού-σε να θεωρηθεί πως του λοιπού υπο-θέσεις που αφορούσαν τη διατύπωση απόψεων πάνω στο αρμενικό ζήτη-μα δεν θα μπορούσαν πλέον να εμπί-πτουν στο ρυθμιστικό πεδίο του. Το Δικαστήριο, όμως προέβη στη συνέ-χεια σε ολοκληρωτική αποκαθήλωση

της νέας, υποτιθέμενης βελτιωμένης, πρόβλεψης του αρ. 301, αποφαινό-μενο ότι η θέσπιση ως προαπαιτού-μενου για την εγκυρότητα της ποινι-κής δίωξης της προηγούμενης λήψης σχετικής άδειας από τον Υπουργό Δι-καιοσύνης δεν θεραπεύει τον κίνδυ-νο εφαρμογής του και σε περιπτώσεις σύννομης άσκησης του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση, δεδομένου ότι οποιαδήποτε πολιτική μεταβολή ή αναθεώρηση απόψεων εκ μέρους του αρμοδίου υπουργού θα οδηγού-σε στην αναβίωση του καθεστώτος των αυθαίρετων και υποταγμένων σε κρατικές σκοπιμότητες διώξεων. Ενόψει των ανωτέρω διαπιστώσε-ων, το ΕυρΔΔΑ έκρινε ότι το αρ. 301, παρά τις τροποποιήσεις και βελτιώ-σεις του, εξακολουθούσε να χαρα-κτηρίζεται από υπερβολική ασάφεια και αοριστία που δεν τυγχάνουν συμ-βατές με τις αυστηρές προδιαγρα-φές που πρέπει να χαρακτηρίζουν έναν ποινικό κανόνα, δεδομένου ότι δεν παρέχει στα άτομα τη δυνατότη-τα να ρυθμίσουν ανάλογα τη συμπε-ριφορά τους και να προβλέψουν τις πιθανές συνέπειές της. Επομένως, η παρέμβαση του τουρκικού κράτους στην περίπτωση του προσφεύγοντος δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι πη-γάζει από έγκυρη νομοθετική πρόβλε-ψη, με συνέπεια να υφίσταται παρα-βίαση του άρθρου 10 της ΕυρΣΔΑ.

ΣΧΟΛΙΑ:Η σημασία της απόφασης Akcan/Τουρκίας τυγχάνει προφανής, αν σκεφτεί κανείς ότι η επίμαχη εθνική νομοθεσία είχε ήδη τροποποιηθεί σε σημαντικό βαθμό, γεγονός που δεν κρίθηκε επαρκές για να περάσει με επιτυχία τον έλεγχο συμβατότητας με τις απαιτήσεις του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ. Ιδιαίτερα θα πρέπει να προσε-χθεί επίσης το γεγονός ότι το ΕυρΔΔΑ δεν αξίωσε για το παραδεκτό της προσφυγής την προηγούμενη εξά-ντληση εσωτερικών δικαστικών

Page 39: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 39διαδικασιών, κάτι που στην υπό κρίση περίπτωση προφανώς δεν θα ήταν εφικτό, αφού δεν είχε προηγηθεί κα-ταδίκη του προσφεύγοντος από τα τουρκικά δικαστήρια, η δε απευθείας προσβολή του αρ. 301 ενώπιόν τους χωρίς την επίκληση πράξης ατομι-κής εφαρμογής (action popularis) θα οδηγούσε με βεβαιότητα στην απόρ-ριψή της, ελλείψει εννόμου συμφέρο-ντος. Αυτό όμως που αποκτά ιδιαίτε-ρη σημασία-και που ως ένα βαθμό να εξηγεί την ιδιαίτερα οργισμένη αντί-δραση της Τουρκίας στο γαλλικό νο-μοσχέδιο για την ποινικοποίηση της άρνησης της αρμενικής γενοκτονίας από το Οθωμανικό Κράτος το 1915- είναι ότι , παρ’όλο που, όπως θα ήταν αναμενόμενο, το Δικαστήριο δεν λαμ-βάνει θέση ως προς το περιεχόμενο και την ιστορική βασιμότητα των από-ψεων του προσφεύγοντος, θεωρεί ως άξια προστασίας την ιστορική θέση που αποδίδει στα γεγονότα του 1915 τον χαρακτηρισμό της «γενοκτονί-

ας», σε συνέπεια με την προηγούμε-νη νομολογία του που θεωρεί άξιες προστασίας υπό τη σκέπη του αρ. 10 της ΕυρΣΔΑ και των απόψεων εκεί-νων που ενδεχομένως προσβάλλουν, ενοχλούν ή σοκάρουν (βλ. σχετικά και την απόφαση Lingens/Αυστρίας). Πα-ρατηρείται δηλαδή, το φαινόμενο οι απόψεις υπέρ του χαρακτήρα της γε-νοκτονίας να θεωρούνται ως προστα-τευόμενες από το ενδεχόμενο ποινι-κής αξιολόγησης, ενώ οι αντίθετες απόψεις να υπόκεινται, υπό προϋπο-θέσεις, στο ρυθμιστικό πεδίο του ποι-νικού δικαίου, τουλάχιστον σε όσες χώρες έχουν υιοθετήσει ή σκοπεύουν να υιοθετήσουν σχετική νομοθεσία. Η σχετική συζήτηση , τόσο μεταξύ των ιστορικών όσο και στο πλαίσιο της νο-μικής κοινότητας τυγχάνει πολύχρο-νη, έντονη και ιδιαίτερα φορτισμένη, δεδομένου ότι σε πολλές περιπτώ-σεις λαμβάνει την μορφή «εκκαθάρι-σης ιστορικών λογαριασμών» και προ-σπάθειας συμβολικής χειραφέτησης

από την κληρονομιά ενός επώδυνου εθνικού παρελθόντος, διαπλέκεται δε έντονα με τρέχουσες πολιτικές σκο-πιμότητες. Απομένει, τέλος, να διαπι-στωθεί κατά πόσο η υπόθεση Akcam θ’αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές προσφυγές που θα διαβούν με επιτυ-χία το κατώφλι του παραδεκτού και που αφορούν περιπτώσεις αυτολογο-κρισίας λόγω δικαιολογημένου φόβου υποβολής σε ποινική δίωξη, στο πλαί-σιο νομοθεσιών όπως π.χ. αυτών που αφορούν την εξύμνηση εγκληματικών πράξεων, παρακίνηση σε πράξεις που θεωρούνται τρομοκρατικές, μισαλλό-δοξο λόγο κλπ. Η επικείμενη θέσπιση, εν μέσω ηχηρών αντιδράσεων, παρό-μοιας νομοθεσίας και στη χώρα μας καθιστά την υπόψη υπόθεση ιδιαίτε-ρα ενδιαφέρουσα και πρόσφορη για τη διεύρυνση και την περαιτέρω συ-στηματοποίηση της σχετικής συζήτη-σης, τόσο στον ακαδημαϊκό όσο και στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο(2) .

Σ.Κ.

Το ζήτημα της προσχώρησης της Ευρωπαικής Ένωσης στην Ευρωπαική Σύμβαση

Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ευρ-ΣΔΑ) και κατά συνέπεια στο Συμ-βούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) αποτε-λεί πάγιο αντικείμενο πολιτικών και ακαδημαικών συζητήσεων από την δεκαετία του 1970. Μετά από δε-καετίες προσπαθειών, η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία επικυρώ-θηκε και τέθηκε σε ισχύ την 1 Δε-κεμβίου του 2009, προβλέπει την κατάργηση των κλασσικών τριών

πυλώνων της Ένωσης και δημιουρ-γεί μία ενιαία νομική προσωπικότη-τα, ενισχύοντας τον ρόλο της Ένω-σης ως προς τα κράτη μέλη και ως προς τις σχέσεις της με άλλους ορ-γανισμούς. Οι νέες αυτές αρμοδιό-τητες που αποκτά η ΕΕ με την Συν-θήκη της Λισαβόνας αφορούν και τομείς που παραδοσιακά καλύπτο-νται από το Συμβούλιο της Ευρώ-πης, όπως τα δικαιώματα του αν-θρώπου αλλά και η λειτουργία της δικαιοσύνης και των δημοκρατι-κών θεσμών. Προκειμένου να βελ-

τιωθούν οι δράσεις της Ένωσης στους προαναφερθέντες τομείς αλλά και εν όψει των απαραίτη-των μεταρρυθμίσεων για τον εκ-δημοκρατισμό και την διαφάνεια της λειτουργίας των οργάνων, η Συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει μεταξύ άλλων την δημιουργία της Ευρωπαικής Υπηρεσίας Εξωτερι-κής Δράσης, ενός Γενικού Ευρω-παικού Εισαγγελέα, την επέκταση των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, την αύξηση των νομοθετικών εξουσίων του Ευρω-

ψΗφΙΣΜΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ

2) βλ. την εξαιρετικά πλούσια ,έντονη και σε ορισμένες περιπτώσεις ιδιαίτερα φορτισμένη ανταλλαγή απόψεων στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης του σχετικού νομοσχεδίου του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην ηλ. διεύθυνση: http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=1012

Page 40: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

40 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]παικού Κονοβουλίου , την ενίσχυ-ση του ρόλου των εθνικών κοινο-βουλίων αλλά και την έναρξη του προγράμματος για την Πρωτοβου-λία των Ευρωπαίων Πολιτών. Δεδομένου ότι πολλές από τις πα-ραπάνω λειτουργίες επικαλύπτο-νται από τις δράσεις του Συμβου-λίου της Ευρώπης και προκειμένου να διασφαλισθεί η καλύτερη δυ-νατή συνεργασία μεταξύ των δύο οργανισμών, πληθώρα συζητήσε-ων διενεργείται στο τόσο στο Στρα-σβούργο όσο και στις Βρυξέλλες ωστέ να βρεθούν οι κατάληλλοι άξονες διάδρασης κυρίως στους τομείς της δικαιοσύνης της ελευ-θερίας και της ασφάλειας. Μία πρόσφατη προσπάθεια διευκρίνι-σης των σχέσεων της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης προήλθε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευ-ση του ΣτΕ, η οποία στην Σύνοδο του Οκτωβρίου υιοθέτησε ψήφι-σμα σχετικά με τις συνέπειες της υπογραφής της ΕυρΣΔΑ από την Ένωση (Resolution 1836). Στο ψή-φισμα αναφέρεται ότι υποχρέωση της ΕΕ να προσχωρήσει στην ΕΣΔΑ, μετά την επικύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας, αποτελεί σταθμό στη συνεργασία των δύο οργανι-σμών, εισάγωντας ουσιαστικά την Ένωση στους κόλπους του Συμβου-λίου. Εφ’εξής η ΕΕ ως ενιαίος φο-ρέας θα συμμετέχει στις διάφορες επιτροπές και ομάδες εργασίας της Επιτροπής Υπουργών του Συμ-βουλίου και αλλά και στις διαδικα-σίες διαπραγμάτευσης των νέων συνθηκών του ΣτΕ. Υπογραμμίζε-ται λοιπόν, ότι είναι απαραίτητη η επανεξέταση των πολιτικών της ΕΕ προκειμένου, αποφεύγοντας τις επικαλύψεις, να αναζητηθούν οι συνεργασίες των διαφόρων κοινο-τικών μηχανισμών με το ΣτΕ . Σύμ-φωνα με την Κοινοβουλευτική Συ-

νέλευση, η νέα αυτή δυνατότητα συνεργασίας που προσφέρεται με την Συνθήκη της Λισαβόνας χρει-άζεται να εξερευνηθεί στη βάση των κεκτημένων και των δυνατο-τήτων των δύο θεσμών , διατη-ρώντας τόσο την συνοχή του πα-νευρωπαικού προγράμματος του Συμβουλίου της Ευρώπης όσο και του εγχειρήματος της ευρωπαι-κής ολοκλήρωσης. Στόχος αυτής της συνεργασίας είναι να οδηγή-σει στην δημιουργία ενός ενιαίου χώρου προστασίας των δικαιω-μάτων του ανθρώπου, στο σύνο-λο της ηπείρου, που θα λειτουργεί προς όφελος όλων των ευρωπαίων πολιτών. Χαιρετίζοντας το γεγονός ότι τα περισσότερα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη ληφθεί , η Συνέλευση αναμένει να αναπτυ-χθεί περεταίρω αλλά και να ανα-γνωριστεί από τα κοινοτικά όργα-να ο ρόλος του ΣτΕ ως σημείου αναφοράς για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, του κράτους δικαίου και της δημοκρα-τίας στην Ευρώπη. Αναφερόμενη σε παλαιότερα ψηφίσματα, η Συνέ-λευση επαναβεβαιώνει ότι η προ-σχώρηση της ΕΕ στην ΕΣΔΑ , θα δημιουργήσει ένα συγκροτημένο σύστημα προστασίας των πολιτών απέναντι στις τυχόν παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους από την Ευ-ρωπαική Ένωση, ανάλογο του συ-στήματος προστασίας κατά των εθνικών κράτων και καλωσορίζει τις μέχρι τώρα ενέργειες, οι οποί-ες αποτελούν και το πρώτο βήμα για την ολοκληρωμένη προσχώρη-ση στο σύνολο του Συμβουλίου.Προς αυτη την κατεύθυνση, και με σκοπό να δημιουργηθεί ο ενι-αίος χώρος προστασίας δικαιωμά-των του ανθρώπου στην Ευρώπη, η Συνέλευση καλεί την Ένωση, να

προσχωρήσει στις λοιπές συνθήκες προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, που πλαισιώνουν την ΕΣΔΑ και παράλληλα συμπληρώ-νουν το κάδρο προστασίας του ΣτΕ αλλά και στα αντίστοιχα όργανα και μηχανισμούς παρακολούθησης και εφαρμογής των διαφόρων συμβά-σεων, όπως η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Πρόληψη των Βασανιστη-ρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπει-νωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας, η Σύμβαση για την Προστασία των Παιδιών κατά της Γενετήσιας Εκ-μετάλλευσης και Κακοποίησης, η Σύμβαση για την Προστασία του Ατόμου από την Αυτοματοποιη-μένη Επεξεργασία Πληροφοριών Προσωπικού Χαρακτήρα, η Ευρω-παϊκή Σύμβαση για την Καταστολή της Τρομοκρατίας κ.α. Παράλληλα η Συνέλευση υπογραμμίζει την ανά-γκη συνεργασίας του ΣτΕ με την ΕΕ στους τομείς δράσης κατά του αν-θρώπινου εμπορίου, της βίας κατά των γυναικών , της μετανάστευσης και του ασύλου αλλά και των ρομά, την συνεννόηση του Ευρωπαίου Δι-αμεσολαβητή με τον Επίτροπο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου , την προώθηση της συνεργασίας των μηχανισμών monitoring του ΣτΕ με τους μηχανισμούς αξιολόγησης της ΕΕ και την διατήρηση της συνοχής της νομολογίας του ΕΔΔΑ και του Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου. Εν όψει της πλήρους προσχώρη-σης της ΕΕ στη GRECO (Group of States against corruption), η Συ-νέλευση κρίνει ότι χρειάζεται σύ-ντομα να ξεκινήσουν διαπραγμα-τεύσεις για την προσχώρηση της Ένωσης στην Σύμβαση για την προ-στασία των δεδομένων καθώς και στη Σύμβαση για την εγκληματικό-τητα στον κυβερνοχώρο και υπο-στηρίζει την αναθεώρηση και τρο-ποποίηση των Συμβάσεων του ΣτΕ

Page 41: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 41

Η ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΗ ΧΡΗΣΗ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ ΩΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ ΚΑΙ ΕξΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ - ΥΠΟΘΕΣΗ GüLER AND ÖNGEL/ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Αντιμέτωπο για άλλη μια φορά με περιστατικά αστυ-νομικής βίας, το ΕυρΔΔΑ διαπίστωσε στην υπόθε-ση Güler and Öngel/Τουρκίας (4 Οκτωβρίου 2011)

παραβίαση του άρθρου 3 ΕυρΣΔΑ (απαγόρευση απάν-θρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης) ως αποτέλεσμα της υπέρμετρης χρήσης βίας από αστυνομικούς εναντί-ον διαδηλωτών.Οι προσφεύγοντες, 27 και 25 χρονών αντίστοιχα την επο-χή που έλαβαν χώρα τα πραγματικά περιστατικά, συμ-μετείχαν σε διαδήλωση διαμαρτυρίας κατά τη διάρκεια της Συνόδου του ΝΑΤΟ στην Κωνσταντινούπολη το 2004. Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης, σημειώθηκαν συμπλο-κές, με μια μικρή ομάδα διαδηλωτών να επιτίθεται ενα-ντίον των αστυνομικών με πέτρες και ξύλα και με τους τε-λευταίους να κάνουν χρήση δακρυγόνων και γκλομπς για να διαλύσουν το πλήθος. Στη φάση αυτή των συμπλοκών,

οι προσφεύγοντες συνελήφθησαν από τους αστυνομικούς και υπέστησαν τόσο βίαιους ξυλοδαρμούς, ώστε κατέστη-σαν ανίκανοι για εργασία για επτά ημέρες.Η διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας στην Τουρκία δεν είχε κανένα αποτέλεσμα. Τουναντίον, οι δικαστικές αρχές της χώρας υποστήριξαν ότι η αντίδραση της αστυνομίας στην επίθεση που δέχθηκε από τους διαδηλωτές δεν ήταν υπερβολική, παρά το γεγονός ότι σε βίντεο όπου κατεγρά-φη το περιστατικό φαινόταν ξεκάθαρα ότι οι προσφεύ-γοντες δεν ήταν μεταξύ των διαδηλωτών που επιτέθη-καν εναντίον των αστυνομικών, ενώ δεν υπήρξε και καμία άλλη απόδειξη ότι αντιστάθηκαν κατά τη σύλληψή τους.Οι προσφεύγοντες ισχυρίστηκαν ότι η σύλληψη και η υπέρ-μετρη χρήση βίας από τις αρχές παραβίασε τα άρθρα 3 (απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση), 10 (ελευθε-ρία έκφρασης), και 11 (ελευθερία συνάθροισης) ΕυρΣΔΑ.

ώστε να επιτραπεί στην ΕΕ να προ-σχωρήσει σε αυτές αλλά και να χρησιμοποιηθεί η διαδικασία και οι διατάξεις της προσχώρησης στην ΕΣΔΑ αλλά και ο ρόλος στην ΕΕ ως συμμετέχουσα στην διαδικα-σίες της Επιτροπής Υπουργών και κατ’επέκταση της Επιτροπής Μονί-μων Αντιπροσώπων ως προηγούμε-νο και για τις επόμενες Συμβάσεις και την συμμετοχή τους μηχανι-σμούς παρακολούθησης. Επιπλέον, η επικύρωση και η εφαρ-μογή της Συνθήκης της Λισαβόνας ανοίγει νέους δρόμους για την πο-λιτική γειτνίασης της Ένωσης αλλά για την διαδικασία διεύρυνησης της, παρέχοντας την δυνατότη-τα για περισσότερη συνεργασία με τους μηχανισμούς του ΣτΕ. Οι και-νούριες προοπτικές συνεργασίας του Συμβουλίου με της χώρες της Μεσογείου και με τις λοιπές γειτνί-αζουσες περιοχές καθώς και η τε-χνογνωσία του Συμβουλίου, χρει-άζεται να χρησιμοποιηθούν από την ΄Ενωση, σύμφωνα με τη Συ-

νέλευση. Παραδειγματικά αναφέ-ρονται στο ψήφισμα η Επιτροπή της Βενετίας και το Κέντρο Βορ-ρά-Νότου (Centre européen pour l’interdependence et la solidarité mondiales ), τα οποία μπορούν να προσφέρουν τους μηχανισμούς Monitoring και να συμμετέχουν τόσο στα προγράμματα και στις δράσεις της πολιτικής καλής γειτο-νίας όσο και κατά την διαδικασία ένταξης νέων κρατών μελών στην ΕΕ. Αυξημένη συνεργασία προ-τείνεται επίσης μεταξύ των δύο οργάνων- Κοινοβουλευτικής Συ-νέλευσης και Ευρωπαϊκού Κοινο-βουλίου, με την δημιουργία άτυ-πης κοινής ομάδας εργασίας, την αναταλλαγή απόψεων για διάφο-ρες θεματικές, την διοργάνωση δι-α-κοινοβουλευτικών συνεδρίων και την συνεργασία στο πλαίσιο των αποστολών παρατήρησης εκλογι-κών διαδικασιών. Σε αντίστοιχο κλίμα εφορίας, υπο-γραμμίζονται οι θετικές εξελίξεις της συμφωνίας σχετικά με την

συμμετοχή μελών του Ευρωπαϊ-κού Κοινοβουλίου στην Κοινοβου-λευτική Συνέλευση καθώς και την εκλογή Δικαστή στο Ευρωπαϊκό Δι-καστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώ-που για την Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ τονίζεται η συνεχής ενημέρωση που λάμβανε η κοινωνία πολιτών και προσπάθειες ευαισθητοποίη-σης του κοινού κατά την διάρκεια των διαπραγματεύσεων της προ-σχώρησης. Προκειμένου να ολοκληρωθεί η δι-αδικασία, η Συνέλευση καλεί τις κυβερνήσεις, τα εθνικά κοινοβού-λια και τους κοινοτικούς θεσμούς να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέ-τρα με τις μικρότερες δυνατές τρο-ποποιήσεις-απαραίτητες εφ’όσον το νέο μέλος στη Σύμβαση είναι για πρώτη φορά οργανισμός, δια-τηρώντας ενήμερη την κοινή γνώ-μη και σε συνεννόηση με την κοι-νωνία πολιτών.

Γ.Ε.

Page 42: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

42 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]Το Δικαστήριο του Στρασβούργου βασίστηκε ουσιαστι-κά σε τρία στοιχεία για να καταλήξει στην καταδικαστική απόφαση: α) κανένα από τα μέρη δεν αμφισβήτησε ότι τα τραύματα των προσφευγόντων, επιβεβαιωμένα από ιατρικές εκθέσεις, προκλήθηκαν από τους αστυνομικούς, β) στα εθνικά δικαστήρια οι προσφεύγοντες είχαν αθωω-θεί για όλες τις κατηγορίες που τους απευθύνθηκαν σχετι-κά με τη συμμετοχή τους στις συμπλοκές και γ) η επέμβα-ση της αστυνομίας δεν είχε οργανωθεί κατά τρόπο, ώστε να ελαχιστοποιεί, κατά το μέγιστο δυνατό, τον κίνδυνο σωματικής βλάβης εναντίον των διαδηλωτών. Κατά συ-νέπεια, το ΕυρΔΔΑ έκρινε ότι η χρήση βίας εναντίον των προσφευγόντων συνιστούσε απάνθρωπη και εξευτελιστι-κή μεταχείριση, ενώ δεν εξέτασε τις αιτιάσεις για παραβί-αση των δύο υπόλοιπων άρθρων. Για την παραβίαση του άρθρου. 3 ΕυρΣΔΑ, το Δικαστήριο επιδίκασε 9.000 ευρώ

για ηθική βλάβη και 3.000 για δικαστικά έξοδα.Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική απόφαση, στο πνεύμα προηγούμενων αποφάσεων του ΕυρΔΔΑ με ιδιαί-τερο ελληνικό ενδιαφέρον που καταδικάζουν την άσκοπη και υπέρμετρη χρήση βίας από τις αστυνομικές δυνάμεις κατά τη σύλληψη, έρευνα κλπ. (βλ. υποθέσεις Galotskin, Πετροπούλου-Τσακίρη, Μπέκος και Κουτρόπουλος, Alsayed Allaham κλπ.). Είναι, άλλωστε, επίκαιρη όσο ποτέ για τις ελληνικές αρχές και τα όργανα επιβολής της τάξης και του νόμου, σε μία πολιτική, κοινωνική και οικονομική συγκυρία εξαιρετικά δύσκολη, όπου η ένταση κατά τη δι-άρκεια των διαδηλώσεων κορυφώνεται όπως ποτέ άλλο-τε, με τραγικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και ανυπο-λόγιστες συνέπειες για την κοινωνική ειρήνη και συνοχή.

Β.Σ.

ΓΕΩΡΓΙΑ/ΡΩΣΙΑ: Η ΕΝΟΠΛΗ ΣΥΡΡΑξΗ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2008 ΥΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ

Ι. Η πολύπλοκη πραγματικότητα της μετασοβιετικής ΓεωργίαςΗ Γεωργία, κράτος του Καυκάσου και πρώην ομόσπονδη Σοβιετική Σοσιαλι-στική Δημοκρατία, με επιφάνεια μόλις 69.700 χλμ² και πληθυσμό 4,7 εκα-τομμύρια, έχει να αντιμετωπίσει μια ιδιότυπη κατάσταση στο εσωτερικό της: δεν ασκεί αποτελεσματικό έλεγ-χο και κυβερνητική εξουσία σε δύο de facto οντότητες, τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία. Κατά συνέπεια, για να αντιληφθεί κανείς την πραγματι-κότητα της σύγχρονης Γεωργίας και τις ρίζες της κρίσης του Αυγούστου 2008 πρέπει ουσιαστικά να ανατρέ-ξει είκοσι χρόνια πίσω, στην εποχή της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ. Η Νότια Οσετία είχε αποκτήσει κα-θεστώς αυτόνομης περιοχής (oblast) εντός της Γεωργιανής Σοβιετικής Σο-σιαλιστικής Δημοκρατίας το 1923. Τον Σεπτέμβριο 1990 και πριν ακό-μη διαλυθεί η ΕΣΣΔ, η Ν. Οσετία κή-ρυξε την ανεξαρτησία της, δήλωση

η οποία συνάντησε τη σθεναρή αντί-δραση της Γεωργιανής κυβέρνησης. Τον Δεκέμβριο 1990, η Γεωργία κα-τήργησε το καθεστώς της Ν. Οσετί-ας ως αυτόνομης περιοχής και κή-ρυξε κατάσταση ανάγκης. Η πρώτη ένοπλη σύρραξη ξέσπασε τον Ιανου-άριο 1991 και διήρκησε έως τον Ιού-νιο 1992. Εντωμεταξύ, η Γεωργία είχε κηρύξει την ανεξαρτησία της τον

Απρίλιο 1991. Στις 24 Ιουνίου 1992 υπεγράφη συμ-φωνία κατάπαυσης του πυρός (γνω-στή ως Συμφωνία του Σότσι), με-ταξύ του τότε Ρώσου Προέδρου Γιέλτσιν και του γεωργιανού ηγέτη E. Shevardnadze. Η εν λόγω συμφωνία εγκαθίδρυε μια γραμμή κατάπαυσης του πυρός μεταξύ των δυνάμεων Γε-ωργίας και Ν. Οσετίας, καθόριζε μια

Page 43: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 43ουδέτερη ζώνη γύρω από την πρω-τεύουσα της Ν. Οσετίας, Tskhinvali, και έναν διάδρομο ασφαλείας κατά μήκος των συνόρων της Ν. Οσετίας. Επίσης, με τη Συμφωνία δημιουργή-θηκε η Κοινή Επιτροπή Ελέγχου (Joint Control Commission), ένα όργανο με συμμετοχή αντιπροσώπων από τη Γε-ωργία, τη Ρωσία, τη Βόρεια και Νό-τια Οσετία και από τον ΟΑΣΕ, όπως επίσης και ένα ειρηνευτικό σώμα, οι Κοινές Ειρηνευτικές Δυνάμεις (Joint Peacekeeping Forces), υπό ρωσική διοίκηση και με συμμετοχή από Γεωρ-γία, Ρωσία και Βόρεια Οσετία (έχει εν-διαφέρον ότι στα τμήματα της τελευ-ταίας υπηρετούσαν στρατιώτες από τη Ν. Οσετία). Η εντολή του ειρηνευ-τικού σώματος συμπεριλάμβανε, με-ταξύ άλλων, την αποκατάσταση της ειρήνης, τη διατήρηση του νόμου και της τάξης στην ουδέτερη ζώνη και στον διάδρομο ασφαλείας, όπως επί-σης και στις περιοχές εκτός της ου-δέτερης ζώνης, και την επίβλεψη της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Ο ΟΑΣΕ από την πλευρά του συμφώ-νησε να επιβλέπει και αυτός τη συμ-φωνία κατάπαυσης του πυρός και να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις.

ΙΙ. Η ένοπλη σύρραξη του Αυγούστου 2008: οι κινήσεις των μερών και η αντίδραση της διεθνούς κοινότηταςΑν και οι λεπτομέρειες των γεγονότων αμφισβητούνται από τις δύο πλευ-ρές, η κρίση εξελίχθηκε κατά γενική ομολογία ως εξής(1): τη νύχτα της 7ης προς την 8η Αυγούστου 2008, τανκ του γεωργιανού στρατού χτύπησαν το Tskhinvali, πρωτεύουσα της Νότι-ας Οσετίας. Οι ρωσικές ένοπλες δυνά-μεις, με τη βοήθεια μονάδων από τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία, απά-ντησαν στην επίθεση. Αμέσως μετά,

η προέλαση τον γεωργιανών δυνάμε-ων στο έδαφος της Ν. Οσετίας στα-μάτησε. Παρόλα αυτά, οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, με τη στήριξη αε-ροπορικών και ναυτικών δυνάμεων, εισέβαλαν στη Γεωργία, αποκόπτο-ντας το ανατολικό από το δυτικό τμή-μα, έφτασαν στο λιμάνι του Poti και σταμάτησαν λίγο έξω από την πρω-τεύουσα, Τυφλίδα. Η ένοπλη αντιπα-ράθεση είχε στοιχεία διεθνούς και μη διεθνούς ένοπλης σύρραξης, καθώς αντιπαρατέθηκαν Γεωργιανές ενα-ντίον Ρωσικών δυνάμεων από τη μία πλευρά και μαχητές της Ν. Οσετίας και της Αμπχαζίας εναντίον της Γεωρ-γίας από την άλλη.Ταυτόχρονα, στα δυτικά άνοιξε και νέο μέτωπο. Οι δυνάμεις της Αμπχα-ζίας, με τη στήριξη της Ρωσίας, κα-τέλαβαν τμήμα της κοιλάδας Kodori, όπου συνάντησαν ισχνή γεωργιανή αντίσταση.Μετά πέντε ημέρες μαχών, στις 12 Αυγούστου 2008, υπεγράφη συμφω-νία κατάπαυσης του πυρός, στη δια-πραγμάτευση της οποίας είχε ενεργό ρόλο και η Ε.Ε., μέσω του Γάλλου Προ-έδρου Nicolas Sarkozy. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 26 Αυγούστου 2008, η Ρωσία αναγνώρισε την Αμπχαζία και τη Ν. Οσετία ως ανεξάρτητα κρά-τη, κίνηση που δεν επιδοκιμάστηκε από τη διεθνή κοινότητα(2). Η έναρξη της ένοπλης αντιπαράθε-σης κινητοποίησε διεθνείς θεσμούς, όργανα και ΜΚΟ, ενώ πυροδότησε και μια σειρά θεσμικών αντιδράσεων από την πλευρά της Γεωργίας σε διά-φορα διεθνή fora, συμπεριλαμβανο-μένων των θεσμών του Στρασβούρ-γου. Έτσι, στις 10 Αυγούστου 2008 – μία ημέρα αφότου ο Πρόεδρος της Γε-ωργίας κήρυξε κατάσταση πολέμου

σε όλο το έδαφος της χώρας για 15 ημέρες – ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρας ενημέρωνε σχετικά τον Γε-νικό Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης, σύμφωνα με το άρθρο 15 ΕυρΣΔΑ (ρήτρα παρέκκλισης). Στην επιστολή του γνωστοποιούσε ότι δεν είχε ανασταλεί κανένα από τα δικαι-ώματα που προβλέπει η Σύμβαση. Αμέσως μετά – και πολύ πριν κατα-τεθεί η διακρατική προσφυγή – στις 11 Αυγούστου 2008 η Γεωργία ζήτη-σε τη διαταγή προσωρινών μέτρων (σύμφωνα με το άρθρο 39 του Κα-νονισμού του Δικαστηρίου). Ο Πρόε-δρος του Δικαστηρίου εφάρμοσε το άρθρο 39 στις 12 Αυγούστου 2008 καλώντας και τα δύο μέρη να σέβο-νται τις υποχρεώσεις τους που πηγά-ζουν από τα άρθρα 2 (δικαίωμα στη ζωή) και 3 (απαγόρευση των βασανι-στηρίων και απάνθρωπης μεταχείρι-σης) ΕυρΣΔΑ και ζητώντας τους να τον ενημερώσουν για τα μέτρα που θα λάβουν σχετικά. Παρά την ενημέ-ρωση που εστάλη, τα προσωρινά μέ-τρα παρατάθηκαν τέσσερις φορές (στις 26/8, 16/9, 6/10 και 25/11).Η Ε.Ε. από την πλευρά της, με από-φαση του Συμβουλίου της 2 Δεκεμ-βρίου 2008 αποφάσισε να αποστείλει μια Ανεξάρτητη Διεθνή Διερευνητι-κή των Πραγμάτων Επιτροπή για τη σύρραξη στη Γεωργία (Independent International Fact-Finding Mission on the Conflict in Georgia), η οποία παρουσίασε την – εξαιρετικά ογκώδη – έκθέση της τον Σεπτέμβριο 2009. Έχει ενδιαφέρον ότι το ΕυρΔΔΑ βα-σίστηκε σημαντικά στα στοιχεία που συνέλεξε η Επιτροπή της Ε.Ε. για να διαπιστώσει τα πραγματικά περιστα-τικά.

ΙΙΙ. Η προσφυγή στο Στρασβούργο και

1) Σύμφωνα με τα πορίσματα ανεξάρτητης επιτροπής της Ε.Ε., βλ. infra.2) Η Αμπαχαζία έχει επίσης αναγνωριστεί από τη Νικαράγουα, τη Βενεζουέλα, το Ναούρου, το Βανουάτου και το Τουβαλού, ενώ η Νότια Οσετία από τη Νικαράγουα, τη Βενεζουέλα, το Ναούρου και το Τουβαλού.

Page 44: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

44 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]η απόφαση επί του παραδεκτούΗ επίσημη προσφυγή κατατέθηκε από τη Γεωργία στις 6 Φεβρουαρίου 2009(3). Η προσφεύγουσα ισχυρίστη-κε ότι η Ρωσία ανέπτυξε ή επέτρεψε να αναπτυχθεί μια διοικητική πρακτι-κή παραβιάσεων των άρθρων 2, 3, 5, 8 και 13 ΕυρΣΔΑ, 1 και 2 του Προσθ. Πρωτ. 1 και του άρθρου 2 Πρωτ. αρ. 4 μέσω των αδιάκριτων και δυσανά-λογων επιθέσεών της εναντίον αμά-χων και της περιουσίας τους στις δύο αυτόνομες περιοχές της Γεωργί-ας, την Αμπχαζία και τη Νότια Οσε-τία, από τον ρωσικό στρατό και/ή τις αποσχιστικές δυνάμεις που βρίσκο-νται υπό τον έλεγχό του. Παρά τη δι-αταγή προσωρινών μέτρων, η προ-σφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι η Ρωσία εξακολουθούσε να παραβιάζει τις υποχρεώσεις της που πηγάζουν από την ΕυρΣΔΑ και συγκεκριμένα ότι ήταν σε διαρκή παραβίαση των άρ-θρων 2 και 3 ΕυρΣΔΑ.Στις 13 Δεκεμβρίου 2011, το Ευ-ρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εξέδωσε την απόφα-σή του επί του παραδεκτού. Αν και τα πιο επίμαχα ζητήματα περί αναρ-μοδιότητας ratione loci και ratione materiae, όπως επίσης και το ζήτημα της διοικητικής πρακτικής παραβιά-σεων σε συνδυασμό με την εξάντλη-ση των εσωτερικών ένδικων μέσων, παραπέμφθηκαν στην ουσία της υπό-θεσης, ωστόσο έχει ενδιαφέρον να μελετήσει κανείς την απόφαση τόσο για τις υπόλοιπες ενστάσεις της Ρωσί-ας, οι οποίες απορρίφθηκαν στο σύ-νολό τους από το ΕυρΔΔΑ, όσο και για να διαβλέψει την κατεύθυνση που θα λάβει η απόφαση επί της ουσίας σε μια σειρά ζητημάτων.

Α) Ομοιότητα της προσφυγής με την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου

Κατά το άρθρο 35 §2 ΕυρΣΔΑ: «Τo Δικαστήριo δεv θα επιληφθεί καμί-ας πρoσφυγής πoυ υπoβάλλεται κατ’ εφαρμoγή τoυ άρθρoυ 34 [ατομικές προσφυγές], εφόσov αυτή: β) είvαι oυσιαστικά όμoια με πρoσφυγή πoυ έχει πρoηγoυμέvως εξετασθεί από τo Δικαστήριo ή έχει ήδη υπoβληθεί σε άλλη διεθvή διαδικασία πoυ διερευvά ή επιλύει διαφoρές και εφόσov δεv περιέχει vέα στoιχεία».Ένας από τους ισχυρισμούς της Ρω-σίας ήταν ότι η προσφυγή είχε ουσι-αστικά το ίδιο περιεχόμενο με αυτή που είχε ασκήσει η Γεωργία ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου Ην. Εθνών, με αντικείμενο την παραβίαση της Δι-εθνούς Σύμβασης για την κατάργηση κάθε μορφής φυλετικών διακρίσεων, απόφαση επί της οποίας εκδόθηκε την 1η Απριλίου 2011.Η Γεωργία από την πλευρά της τόνι-σε, αφενός ότι αυτή η προϋπόθεση παραδεκτού δεν έχει εφαρμογή σε διακρατικές προσφυγές παρά μόνο σε ατομικές, και αφετέρου ότι οι δύο προσφυγές αφορούσαν διαφορετι-κά ζητήματα. Η διαδικασία ενώπιον του ΔΔ είχε να κάνει με διακρίνουσες πρακτικές της Ρωσίας εναντίον γεωρ-γιανών λόγω της εθνοτικής τους κα-ταγωγής, ενώ παρόμοιος ισχυρισμός δεν εμφανιζόταν μεταξύ των αιτιά-σεων της Γεωργίας ενώπιον του Ευρ-ΔΔΑ. Επιπλέον, η προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου του Στρασβούργου αφορούσε το διάστημα της σύρρα-ξης του Αυγούστου 2008 και τα «με-θεόρτιά» της, ενώ η προσφυγή στο ΔΔ κάλυπτε μια πολυετή χρονική πε-ρίοδο από το 1999.Το Δικαστήριο απέρριψε την ένστα-ση της Ρωσίας, γιατί η ενλόγω προϋ-πόθεση παραδεκτού αφορά μόνο τις ατομικές προσφυγές, χωρίς να υπει-σέλθει σε επιμέρους ζητήματα δεδι-κασμένου.

Β) Μη τήρηση της εξάμηνης προθεσμίαςΚατά το άρθρο 35 §1 ΕυρΣΔΑ: «Τo Δικαστήριo δεv μπoρεί vα επι-ληφθεί πρoσφυγής παρά μόvo … εvτός πρoθεσμίας έξι μηvώv από την ημερoμηvία της τελεσίδικης εσωτερι-κής απόφασης».Το ΕυρΔΔΑ με πάγια νομολογία του έχει αποφανθεί ότι, ελλείψει εσωτε-ρικών ένδικων μέσων, ο κανόνας της εξάμηνης προθεσμίας υπολογίζεται από την ημερομηνία της ισχυριζόμε-νης παραβίασης και επιπλέον ότι δεν έχει εφαρμογή σε μία συνεχιζόμενη κατάσταση (Κύπρος/Τουρκίας, Γεωρ-γία/Ρωσίας Νο 1). Το Δικαστήριο επε-σήμανε ότι η προσφυγή αφορούσε γε-γονότα που ξεκίνησαν στη Ν. Οσετία και την Αμπχαζία στις 7 Αυγούστου 2008 και ότι η προσφυγή κατατέθη-κε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. Επομέ-νως, δεν υπήρξε παραβίαση του κα-νόνα της εξάμηνης προθεσμίας. Θα είχε ενδιαφέρον να δει κανείς πώς θα αντιμετώπιζε το Δικαστήριο την αίτηση για προσωρινά μέτρα της 11 Αυγούστου 2008, εάν δεν είχε κατα-τεθεί η πλήρης προσφυγή εντός της προθεσμίας.

ΙV. Εν αναμονή της απόφασης επί της ουσίαςΗ προσφυγή της Γεωργίας εντάσσε-ται σε μια σειρά αποφάσεων που σχε-τίζονται με την εξωεδαφική εφαρμο-γή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, τη διάδραση ΔΑΔ και ΔΔΔΑ κατά τη διάρκεια ενόπλων συρράξεων, τον αποτελεσματικό έλεγχο που ασκούν οι διάφοροι δρώντες σε μια συγκε-κριμένη γεωγραφική περιοχή, ενώ θίγει εξαιρετικά ενδιαφέροντα ζητή-ματα διεθνούς ευθύνης (βλ. και Λοϊζί-δου/Τουρκίας, Κύπρος/Τουρκίας, Al-Skeini και λοιποί/Ην. Βασιλείου, Issa

3) Προσφ. Αρ. 38263/08.

Page 45: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 45και λοιπές/Τουρκίας, Ilaşcu και λοι-ποί/Μολδαβίας και Ρωσίας κλπ.).Η απόφαση επί της ουσίας αναμέ-νεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, κα-θώς, μετά την απόρριψη της υπόθε-σης Bankovic και λοιποί/Βελγίου και λοιπών, θα είναι ουσιαστικά η πρώτη φορά που θα εξεταστεί ενδελεχώς η συμπεριφορά των μερών σε μία διε-θνή ένοπλη σύρραξη και η συμβατό-τητά της με τα δικαιώματα του αν-θρώπου. Συγκεκριμένα, η διατύπωση των αιτιάσεων της προσφεύγουσας δίνει στο Δικαστήριο την ευκαιρία να αποφανθεί για εξαιρετικά σημαντικά ζητήματα, όπως:Α) Στο πεδίο της διάδρασης δικαιω-μάτων του ανθρώπου και διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου:

•Έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον οι αιτιάσεις των δύο πλευρών ως προς την εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου κατά τη διάρκεια ενό-πλων συρράξεων. Η Ρωσία ισχυρί-στηκε ότι, δεδομένου ότι η ένοπλη σύρραξη ήταν διεθνούς χαρακτήρα, οι ισχυριζόμενες παραβιάσεις έπρε-πε να εξεταστούν βάσει των κανό-νων του διεθνούς ανθρωπιστικού δι-καίου και όχι της ΕυρΣΔΑ. Η ρωσική πλευρά επικαλέστηκε τον κανόνα lex specialis derogat generali, σύμ-φωνα με τον οποίο οι διατάξεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου εί-χαν πλήρη προτεραιότητα έναντι των δικαιωμάτων του ανθρώπου σ’ αυτό το πλαίσιο αναφοράς. Από την άλλη πλευρά, η Γεωργία ισχυρίστηκε ότι διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και διεθνές δίκαιο δικαιωμάτων του αν-θρώπου εφαρμόζονται παράλληλα κατά τη διάρκεια ενόπλων συρρά-ξεων, πολλώ δε μάλλον αφού η Ρω-σία δεν κατέθεσε ρήτρα παρέκκλι-σης. Η γεωργιανή πλευρά τόνισε ότι η προσφυγή βασίζεται αποκλειστικά στους κανόνες της ΕυρΣΔΑ και ότι γίνεται αναφορά σε αρχές του ΔΑΔ, μόνο γιατί παρέχουν κατευθυντήρι-ες γραμμές για την ερμηνεία των δι-

καιωμάτων του ανθρώπου σε μια κατάσταση ένοπλης σύρραξης. Επι-πλέον, κανένα διεθνές όργανο δεν έχει ποτέ υποστηρίξει ότι οι κανόνες του ΔΑΔ υπερισχύουν έναντι του δι-εθνούς δικαίου δικαιωμάτων του ανθρώπου σε ένοπλες συρράξεις.•Η αλήθεια είναι ότι η προσφυγή θίγει ευθέως την αρχή της αναλο-γικότητας και της διάκρισης, όπως αυτή εφαρμόζεται στο ΔΑΔ. Συγκε-κριμένα η Γεωργία ισχυρίστηκε ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις και οι δυνάμεις των de facto οντοτή-των προέβησαν σε αδιάκριτες και δυσανάλογες επιθέσεις, ότι δεν δι-έκριναν μεταξύ μαχητών και αμά-χων, πολιτικών και στρατιωτικών στόχων (καταστροφή ιδιωτικής πε-ριουσίας, βομβαρδισμοί, λεηλασίες και πυρπόληση χωριών, καταστρο-φή σχολείων και βιβλιοθηκών), έκα-ναν χρήση απαγορευμένων μέσων πολέμου (νάρκες και βόμβες δια-σποράς), ενώ δεν έλαβαν τα απα-ραίτητα μέτρα προφύλαξης για να προστατεύσουν τη ζωή του άμαχου πληθυσμού., Όλες αυτές οι αιτιά-σεις αντιστοιχούν σε συγκεκριμένα άρθρα του Προσθ. Πρωτ. Ι ’77 για την προστασία των θυμάτων των διεθνών ενόπλων συρράξεων (αρθ. 48, 51 §§4 και 5, 52 §2, 35 §2, 57). Έχει, λοιπόν, το Δικαστήριο μια εξαιρετική ευκαιρία να οριοθετήσει την έννοια τόσο του δικαιώματος στη ζωή κατά τη διάρκεια ενόπλων συρράξεων, όσο και άλλων δικαιω-μάτων (προστασία ιδιωτικής και οι-κογενειακής ζωής, δικαίωμα στην ιδιοκτησία, δικαίωμα στην εκπαί-δευση).•Στο ίδιο πλαίσιο αναφοράς, της διάδρασης ΔΑΔ και ΔΔΔΑ, εντάσ-σεται και η επίκληση του άρθρου 3 ΕυρΣΔΑ σχετικά με τις συνθήκες κράτησης και τη μεταχείριση των κρατουμένων, μαχητών και αμά-χων (βλ. ειδικά τις εξαιρετικά λε-πτομερείς διατάξεις της Σύμβασης

Γενεύης ΙΙΙ ’49 για τη μεταχείριση των αιχμαλώτων πολέμου).•Επίσης και η επίκληση του άρ-θρου 5 ΕυρΣΔΑ σχετικά με τη νομι-μότητα κράτησης αμάχων, οι οποί-οι κατά τη γεωργιανή πλευρά δεν απειλούσαν την ασφάλεια της κα-τέχουσας δύναμης (βλ. άρθρο 78 Σύμβασης Γενεύης IV για την προ-στασία «των πολιτών εν καιρώ πο-λέμου», που επιτρέπει την κράτη-ση αμάχων σε κατεχόμενο έδαφος μόνο για «επιτακτικούς λόγους ασφαλείας»).•Τέλος, ενδιαφέρον έχει και η επί-κληση παραβίασης του άρθρου 2 Πρωτ. αρ. 4 αναφορικά με την ανα-γκαστική εκτόπιση του πληθυσμού, την παραβίαση της ελευθερίας κί-νησης (απομόνωση ολόκληρων χω-ριών λόγω του αυθαίρετου ελέγχου του διοικητικού συνόρου μεταξύ πε-ριοχής Gali στην Αμπχαζία και του υπόλοιπου εδάφους της Γεωργίας) και της ελευθερίας επιλογής κατοι-κίας, καθώς 23.000 εκτοπισμένοι άμαχοι δεν μπορούν ακόμη να επι-στρέψουν στις εστίες τους.

Β) Η διεθνής ευθύνη της Ρωσίας για πράξεις των οργάνων των de facto οντοτήτων Αμπχαζίας και Ν. ΟσετίαςΟι ισχυρισμοί της Γεωργίας κινήθη-καν προς δύο κατευθύνσεις, προκει-μένου να θεμελιώσουν τη διεθνή ευ-θύνη της Ρωσίας και το παραδεκτό της προσφυγής:

•πρώτον, ότι οι ρωσικές δυνάμεις ασκούσαν αποτελεσματικό έλεγ-χο τόσο στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία όσο και σε άλλα εδάφη της Γεωργίας τα οποία κατέλαβαν μετά την ένοπλη σύρραξη. Συγκε-κριμένα, κατά την κατάθεση της προσφυγής και μετά την αποχώρη-ση των ρωσικών δυνάμεων στις 8 Οκτωβρίου 2008, η Ρωσία κατεί-χε την Άνω Αμπχαζία, την περιοχή Akhalgori και το χωριό Perevi.•δεύτερον, αυτός ο αποτελεσμα-

Page 46: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

46 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]τικός έλεγχος ασκείτο είτε άμεσα, μέσω των ρωσικών ενόπλων δυνά-μεων, είτε έμμεσα μέσω των ορ-γάνων της Ρωσίας, δηλαδή των de facto αρχών της Ν. Οσετίας και της Αμπχαζίας. Επιπλέον, κατά τη δι-άρκεια της ένοπλης σύρραξης, οι ένοπλες δυνάμεις των δύο de facto οντοτήτων δεν σχεδίαζαν ούτε κα-τηύθυναν ανεξάρτητα τις στρατιω-τικές επιχειρήσεις, αλλά αντίθετα δρούσαν ως όργανα της Ρωσίας.

Έτσι, στην απόφαση επί της ουσίας αναμένεται να εξεταστούν εξαιρετικά ενδιαφέροντα ζητήματα διεθνούς ευ-θύνης. Θα προστεθεί, λοιπόν, η από-φαση αυτή σε μια μακρά διεθνή νο-

μολογία που αφορά την απόδοση σε ένα κράτος πράξεων de facto οντο-τήτων που δρουν υπό τον αποτελε-σματικό ή συνολικό έλεγχό του (Λοϊ-ζίδου/Τουρκίας, Κύπρος/Τουρκίας, Νικαράγουα/ΗΠΑ, υπόθεση Tadić στο ΔΠΔΓ κλπ.)

Γ) Το ζήτημα των επανορθώσεωνΤέλος, εξαιρετικά σημαντικό είναι και το ζήτημα των επανορθώσεων. Η Γε-ωργία ισχυρίστηκε ότι η Ρωσία έχει παραβιάσει το άρθρο 13 ΕυρΣΔΑ, γιατί δεν κατέβαλε ποτέ επανορθώ-σεις στα θύματα της ένοπλης σύρρα-ξης του 2008, και ζήτησε δίκαιη ικα-νοποίηση για τις παραβιάσεις, μέτρα

επανόρθωσης, όπως επίσης και την καταβολή αποζημιώσεων. Το ζήτημα της επανόρθωσης ανα-μένεται πραγματικά με ιδιαίτερο εν-διαφέρον, καθώς – εάν η προσφυγή γίνει δεκτή επί της ουσίας – θα πρό-κειται ουσιαστικά για καταβολή επα-νορθώσεων μετά από διεθνή ένοπλη σύρραξη, διαδικασία η οποία, όπως πολύ καλά γνωρίζουμε από την ελλη-νική εμπειρία του Β΄ Παγκοσμίου Πο-λέμου, πολλές φορές είναι ατελέσφο-ρη.

Β.Σ.

Οργανισμός για την ασφάλεια και τη συνεργασία στην Ευρώπη

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΕφΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ (ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ) - ΒΑΡΣΟΒΙΑ, 26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011

Η Ετήσια Συνάντηση του ΟΑΣΕ για την Εφαρμογή της Ανθρώπινης Διάστασης (Human Dimension Implementation Meeting) έλαβε χώρα στη Βαρ-

σοβία με ευρεία συμμετοχή εκπροσώπων των Συμμετε-χόντων Κρατών, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και εκ-προσώπων διεθνών οργανισμών. Η Συνάντηση συνιστά ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα fora συζήτησης και προ-βληματισμού σχετικά με την προαγωγή ζητημάτων που εντάσσονται στην Ανθρώπινη Διάσταση: δικαιώματα του ανθρώπου, κράτος δικαίου και δημοκρατία. Το ιδιαίτερο σημείο αυτής της Συνάντησης είναι η δυνα-τότητα παρουσίας και συμμετοχής τόσο των Συμμετεχό-ντων Κρατών του ΟΑΣΕ όσο και διεθνών οργάνων και της κοινωνίας πολιτών, διαπλέκοντας ζητήματα που συνδέο-νται με την θεωρητική και πρακτική θεμελίωση δεσμεύσε-ων που έχουν αναλάβει τα κράτη που συμμετέχουν στον Οργανισμό. Οι ειδικές θεματικές που επελέγησαν στη φε-τινή συνάντηση αφορούν τη διεξαγωγή εκλογών και την αποτελεσματικότερη επιτήρησή τους, την ελεύθερη μετα-κίνηση των προσώπων και την ενίσχυση των δεσμεύσεων του ΟΑΣΕ σχετικά με την προστασία των Roma και Sinti. Στο άνοιγμα της Συνάντησης, στις 26 Σεπτεμβρίου 2011, έγινε μία ενδιαφέρουσα αναφορά στις εξελίξεις στη Β.

Αφρική όπως αυτές εκδηλώθηκαν στην Τυνησία, την Αίγυ-πτο και αλλού. Όπως ανέφερε στην ομιλία του ο Γενικός Γραμματέας του ΟΑΣΕ, Lamberto Zannier, η δημοκρατι-κή μετάβαση σε κάποιους Μεσογειακούς Εταίρους Συνερ-γασίας, αποτελεί μια δυναμική υπενθύμιση της διασύνδε-σης μεταξύ δημοκρατίας, κράτους δικαίου και σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των οικονομικών ευ-καιριών με τη μακροχρόνια ασφάλεια και σταθερότητα. Ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις έγιναν σχετικά με ειδικά ζη-τήματα από τους Συμμετέχοντες, με έμφαση στην πρα-κτική των κρατών, από εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και αντιπροσώπους των κυβερνήσεων για ζητή-ματα όπως την εμπορία ανθρώπων ή τη θέση των θρη-σκευτικών κοινοτήτων και τους περιορισμούς που διέπουν τη λειτουργία τους. Σχετικά με τις θεματικές που επελέγη-σαν για τη φετινή Συνάντηση, οι συμμετέχοντες εξέφρα-σαν μια σειρά προτάσεων για τη βελτίωση της εφαρμογής των Δεσμεύσεων του ΟΑΣΕ και την ενίσχυσή τους. Στο πλαίσιο της συνάντησης εξετάσθηκε το ενδεχόμε-νο περαιτέρω απελευθέρωσης των διαδικασιών έκδοσης visa ως ένα σημαντικό βήμα για την πλήρη απόλαυση της ελευθερίας μετακίνησης από τους λαούς της Ευρώπης. Επιπλέον, συζητήθηκαν οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν

Page 47: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 47οι υπερασπιστές των δικαιωμάτων του ανθρώπου (human rights defenders) στην πρόσβασή τους σε χώρες με σκο-πό την παρακολούθηση της κατάστασης των δικαιωμά-των του ανθρώπου. Οι συζητήσεις δεν προσανατολίσθη-καν μόνο στην ελευθερία μετακίνησης με τη λογική του περάσματος συνόρων αλλά εξετάσθηκε και το πώς η κα-ταγραφή του πληθυσμού μπορεί να επηρεάσει τη μετακί-νηση ανθρώπων μέσα στην ίδια χώρα. Ως προς το ζήτη-μα της προστασίας των Roma και Sinti, παρατηρήθηκε ότι, παρά τις δεσμεύσεις στο πλαίσιο του ΟΑΣΕ για την προστασία αυτής της ευάλωτης ομάδας, η χρήση τους ως ‘αποδιοπομπαίων τράγων’ από πολιτικά πρόσωπα και η στερεοτυπική παρουσίασή τους από τα μέσα ενημέρωσης εξακολουθεί να υφίσταται. Στο περιθώριο της Συνάντησης, Το Γραφείο Δημοκρατι-κών Θεσμών και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΑΣΕ παρουσίασε δύο νέους οδηγούς σχετικά με το δικαίωμα συνάθροισης και συνεταιρισμού, με σκοπό τη διευκόλυν-ση της κοινωνίας των πολιτών στην παρακολούθηση της εφαρμογής των δεσμεύσεων του ΟΑΣΕ σε αυτό το πεδίο. Όπως ανέφερε ο επικεφαλής του Γραφείου ‘εξακολουθού-με να βιώνουμε σοβαρούς περιορισμούς’ στην απόλαυση

του δικαιώματος της ειρηνικής συνάθροισης καθώς και στην ελευθερία συνεταιρισμού ιδίως από μη κυβερνητι-κές οργανώσεις δικαιωμάτων του ανθρώπου. Επιπλέον, το Γραφείο παρουσίασε και την ετήσια αναφορά του σχε-τικά με την Θανατική Ποινή στο χώρο του ΟΑΣΕ. Ενδια-φέρουσα είναι η παρατήρηση ότι πλέον 50 από τα 56 Συμμετέχοντα Κράτη έχουν καταργήσει τη θανατική ποι-νή ενώ μόνο η Λευκορωσία και οι ΗΠΑ εξακολουθούν να πραγματοποιούν εκτελέσεις. Η Συνάντηση του ΟΑΣΕ για την Εφαρμογή της Ανθρώπι-νης Διάστασης αποτελεί την ευρύτερη, σε συμμετοχή, τέ-τοια συνάντηση στην ευρωπαϊκή Ήπειρο, όπου δύνανται να επικοινωνήσουν οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις με τους Εκπροσώπους των Κυβερνήσεων των Συμμετεχό-ντων Κρατών. Σύμφωνα με τον Οργανισμό εξάλλου τα ζη-τήματα των δικαιωμάτων του ανθρώπου δεν αποτελούν μόνο εσωτερικό μέλημα ενός και μόνο κράτους αλλά η δι-εθνής κοινότητα και η διεθνής και τοπική κοινωνία πο-λιτών έχει λάβει ένα σημαντικό ρόλο για την καταγραφή παραβιάσεων και την σύνταξη προτάσεων για ουσιαστική εφαρμογή των δεσμεύσεων των κρατών.

Σ.Μ.

ODIHR /OSCE –ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ

ΤΟ ΓΡΑφΕΙΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ ΟΑΣΕ ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ

Δεδομένης της όχι πάντοτε ομαλής σχέσης του Συμμετέ-χοντος Κράτους με το Γραφείο ODIHR του ΟΑΣΕ, ιδιαί-τερης σημασίας θεωρήθηκε η οργάνωση της αποστολής επιτήρησης των κοινοβουλευτικών εκλογών (Duma) στη Ρωσική Ομοσπονδία και η κατόπιν επίσημη πρόσκληση από τις αρμόδιες αρχές της χώρας. Το Γραφείο δεν έχει αποστείλει παρατηρητές από τις εκλογές του 2004. Την περασμένη φορά που το Γραφείο εκλήθη από τις αρ-χές της χώρας για επιτήρηση (2007), η συνεργασία δια-κόπηκε δεδομένων των αντιρρήσεων της χώρας ως προς τον αριθμό και το ρόλο των επιτηρητών αλλά και την κα-θυστέρηση να εκδώσει εγκαίρως τα απαραίτητα έγγρα-φα (visa) για τους επιτηρητές με αποτέλεσμα να μην κα-ταστεί δυνατή η συνήθης πρακτική του Γραφείου για την οργάνωση της αποστολής. Παλαιότερα, η Ρωσική Ομο-σπονδία είχε εκφράσει έντονη δυσαρέσκεια σχετικά με τις εκδιδόμενες αναφορές προτάσεων από το Γραφείο για εκλογικές αναμετρήσεις γειτονικών χωρών αμφισβη-τώντας ακόμη και την αμεροληψία των αποστολών επι-τήρησης. Σε αναμονή επίσημης πρόσκλησης για επιτήρηση των

Κοινοβουλευτικών Εκλογών του Δεκεμβρίου 2011, ο Δι-ευθυντής του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Δι-καιωμάτων του Ανθρώπου οργάνωσε μία επίσκεψη εμπει-ρογνωμόνων στη Μόσχα στις 17-22 Αυγούστου 2011 με σκοπό την αξιολόγηση της προεκλογικής κατάστασης και την κατόπιν παρουσίαση ενός σχεδίου αποστολής επιτή-ρησης. Το Σεπτέμβριο του 2011, Διευθυντής του Γραφεί-ου Janez Lenarčič μετέβη στη Μόσχα όπου παρουσία-σε το σχέδιο της αποστολής 60 μακροχρόνιων και 200 βραχυχρόνιων παρατηρητών για τις εκλογές. Ο Lenarčič τόνισε ότι οι εκλογές θα αξιολογηθούν στη βάση των standards του Οργανισμού που δεσμεύουν όλα τα Συμ-μετέχοντα Κράτη. Η πρόταση της αποστολής αξιολόγησης ήταν η οργάνωση μιας κλασσικής αποστολής επιτήρησης εκλογών καθώς οι περασμένες εκλογές του 2007, στις οποίες το Γραφείο του ΟΑΣΕ δεν έλαβε μέρος στην επιτήρηση, είχαν χαρα-κτηρισθεί από τους διεθνείς και τοπικούς επιτηρητές (με-ταξύ των οποίων και μέλη της Κοινοβουλευτικής Συνέλευ-σης του ΟΑΣΕ) ως μη δίκαιες και μη ελεύθερες ή σε άλλες περιπτώσεις τέθηκε ζήτημα μεροληψίας των μέσων ενη-

Page 48: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

48 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]μέρωσης υπέρ του κυβερνόντος κόμματος. Στις 26 Οκτωβρίου 2011, το Γραφείο άνοιξε επίσημα την αποστολή του κατόπιν επίσημης πρόσκλησης από την Κε-ντρική Επιτροπή Εκλογών της χώρας, για επιτήρηση στις

προσεχείς εκλογές ενώ την ημέρα των εκλογών, η απο-στολή του Γραφείου θα ενωθεί με την αποστολή της Κοι-νοβουλευτικής Συνέλευσης του Οργανισμού.

Σ.Μ.

VARIA: Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ

Η ΣΥΡΡΑξΗ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ(1). 2011: ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ, ΑΝ ΚΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΘΑ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΘΥΜΑΤΑΙ, ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΤΟΥ ΛΙΒΥΚΟΥ ΛΑΟΥ.

Ως «την πλέον αξιοσημείω-τη στην ιστορία της Συμμα-χίας», χαρακτήρισε την επι-

χείρηση UNIFIED PROTECTOR (OUP) του ΝΑΤΟ στη Λιβύη, ο ΓΓ του Άντερς Φο Ρασμούσεν, στην ετήσια Έκθεση απολογισμού της Συμμαχίας για το 2011(2) . Και μάλλον ήταν. Αλλά χω-ρίς αμφιβολία, δραματικά σημαντικό-τερη ήταν η όλη σύρραξη, οι επιπτώ-σεις και οι συνέπειές της για τον ίδιο το λαό της Λιβύης και για το επερχό-μενο μέλλον του.Η Έκθεση απολογισμού για το 2011 κρίνεται ως εξόχως σημαντική, όχι τόσο για τις καινοφανείς ειδήσεις που αυτή προσκόμισε στη διεθνή «πο-λεμική» ή ανθρωπιστική ειδησεογρα-φία, αλλά περισσότερο με τη σημασία που προσέδωσε, αλλά και με το ύφος με το οποίο ο ΓΓ του ΝΑΤΟ επένδυ-σε ειδικά την επίσημη αποτίμηση της επτάμηνης ένοπλης παρέμβασης του διεθνούς Οργανισμού που εκπροσω-πεί στη Λιβυκή σύρραξη και στη δι-αμόρφωση των εν γένει εξελίξεων σε αυτή. Τα βασικότερα σημεία της, σχε-τικά με την παρέμβαση του ΝΑΤΟ στη

Λιβύη, συνοψίζονται στα εξής:•Η εναρμονισμένη δράση στις αν-θρωπιστικές επιταγές της προστασί-ας των αμάχων στο έδαφος της Λι-βύης, •Το σύννομο ανάληψης της ένοπλης δράσης, καθώς αυτή τύγχανε της κά-λυψης της σχετικής απόφασης του ΣΑ του ΟΗΕ, •Η μέριμνα για τήρηση των τιθέμε-νων στη σχετική Εντολή των Ηνωμέ-νων Εθνών περιορισμών δράσης που εδράζονταν στο τρίπτυχο: προστασία αμάχων – όχι στρατεύματα στο έδα-φος – επιβολή «no-fly» Zone στον ενα-έριο χώρο της Λιβύης (και ευρύτερα, όσο ήταν απαιτούμενο).•Η αναγνώριση (έστω και ρητορική) της πολιτικής (και ως ένα βαθμό της στρατιωτικής) πρωτοκαθεδρίας των Ευρωπαϊκών κρατών στην ανάλη-ψη στρατιωτικής δράσης, έναντι της συμβολής των ΗΠΑ, οι οποίες, άσχετα με την αδιαμφισβήτητα κρισιμότατη επιχειρησιακή συμβολή τους, επέλε-ξαν να μην επιδιώξουν τον απολύτως πρωτεύοντα ρόλο, έναντι των Ευρω-παίων συμμάχων της.

•Η ευρύτατη αποδοχή, τόσο της διε-θνούς κοινότητας, όσο και του ίδιου του Λιβυκού λαού για την ΝΑΤΟϊκή επέμβαση.•Η ανάδειξη του προχωρημένου βαθμού ουσιαστικής πολιτικοστρα-τιωτικής συνεργασίας του ΝΑΤΟ με τρίτα κράτη της περιοχής (είτε στα πλαίσια του Μεσογειακού Διαλόγου, είτε ευρύτερα, όπως αυτά της Πρω-τοβουλίας της Κων/λης), τα οποία με αφορμή τη Λιβυκή σύρραξη, επέδει-ξαν υψηλό βαθμό συνεργασίας, έως και ενεργού στρατιωτικής συμμετο-χής, στις συμμαχικές πρωτοβουλίες.•Τέλος, την ανάδειξη της συνέργειας σε επίπεδο ευρύτερης διεθνούς συ-νεργασίας με άλλους διεθνείς ή πε-ριφερειακούς Οργανισμούς, οι οποίοι εκφράζουν λιγότερο ή περισσότερο τη θεσμοθετημένη βούληση της δι-εθνούς κοινότητας για κοινή αντι-μετώπιση των επιμέρους κρίσεων παγκοσμίως, όπως ο ΟΗΕ, ο Οργανι-σμός Αφρικανικών κρατών, το Συμ-βούλιο Αραβικών κρατών, η Ευρωπα-ϊκή Ένωση κλπ.Συγκεκριμένα, ο κορυφαίος Ατλαντι-

1) Επισημαίνεται οτι όλα τα στοιχεία που παρατίθενται έχουν αντληθεί από δημοσιευμένες «ανοικτές» πηγές, δηλ., από τα επίσημα Websites των διεθνών Κυβερνητικών ή μη Οργανισμών, διεθνών Ινστιτούτων ή ακαδημαϊκών φορέων και από ηλεκτρονικές εκδό-σεις Portals μη εγχώριων ΜΜΕ.2) ΝΑΤΟ Secretary General’s Annual Report 2011 (26 Jan. 2012), διαθέσιμη στη δνση http://www.nato.int/cps/en/natolive/opinions_82646.htm?utm_medium=email&utm_campaign=The+Secretary+Generals+Annual+Report+2011&utm_content=The+Secretary+Generals+Annual+Report+2011+CID_c2ff462c122c9462625e7a0d4b255742&utm_source=Email+marketing+software&utm_term=Read+the+Annual+Report+for+desktop++tablet+PCs

Page 49: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΗΜΑΙΑ/ ΕΜΒΛΗΜΑ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ/ ΟΡΓΑΝΑ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

14/2/2011

Λιβύη

Έναρξη κρίσης

22/2/2011

Ε.Ε.

Διακοπή διαπραγματεύσεων Ε.Ε.- Λιβύης για τη Συμφωνία πλαίσιο

22/2/2011

Αραβικός Σύνδεσμος

Απαγόρευση συμμετοχής Λιβύης από τις συνεδριάσεις κι όλα τα όργανα μέχρι να ανταποκριθεί η κυβέρνηση στα αιτήματα των διαδηλωτών

25/2/2011

Συμβούλιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Ειδική Σύνοδος - Απόφαση διερεύνησης παραβιάσεων. Ειδικοί απεσταλμένοι: Cherif Bassiouni (Επικεφαλής), Asma Khader, Philippe Kirsh

25/2/2011

Συμβούλιο της Ευρώπης

Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, καταδικάζει διακρίσεις και χρήση βίας στη Λιβύη

25/2/2011

Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην

Ευρώπη

Πρόταση στη Λιβύη για παροχή βοήθειας σχετικά με τη δημοκρατία

26/2/2011

ΟΗΕ- Συμβούλιο Ασφαλείας

Απόφαση 1970/2011- Επιβολή κυρώσεων στο καθεστώς της Λιβύης-Παραπομπή κατάστασης στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ

Page 50: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

26/2/2011

Διεθνής Επιτροπή

Ερυθρού Σταυρού

Αποστολή στη Βεγγάζη

28/2/2011

Ε.Ε.

Απόφαση Συμβουλίου (2011/137/CFSP)- Ευρωπαϊκές κυρώσεις σε βάρος του λιβυκού καθεστώτος

28/2/2011

Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Προκαταρκτική εξέταση των εικαζόμενων εγκλημάτων στη Λιβύη, τελούμενων από τις 15 Φεβρουαρίου

28/2/3011

Διεθνής

Οργανισμός Μετανάστευσης

Έναρξη εκκένωσης μεταναστών από τη Λιβύη

1/3/2011

ΟΗΕ- Γενική Συνέλευση

Αναστολή ιδιότητας μέλους της Λιβύης στο Συμβούλιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου των ΗΕ

1/3/2011

Διεθνής Οργανισμός

Μετανάστευσης- Υπάτη Αρμοστεία των ΗΕ για τους Πρόσφυγες

Εγκαθίδρυση joint Humanitarian Evacuation Cell στη Γενεύη με σκοπό το συντονισμό του επαναπατρισμού υπηκόων τρίτων χωρών

2/3/2011

Ε.Ε.

Κανονισμός (204/2011) σχετικά με την εφαρμογή των περιοριστικών κυρώσεων της Ε.Ε. εν όψει της κατάστασης της Λιβύης

2/3/2011

Ουνέσκο

Διακοπή συνεργασίας με Λιβύη

3/3/2011

Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Έναρξη έρευνας για τη βία στη Λιβύη, από τον Εισαγγελέα Luis Moreno Ocampo, σε απάντηση του αιτήματος της Απόφασης 1970 του ΣΑ

Page 51: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

4/3/2011

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Βοήθεια για την αντιμετώπιση αναγκών υγείας ύψους US$ 6,015,000

10/3/2011

ΝΑΤΟ

Συνάντηση Υπουργών Άμυνας για την κατάσταση στη Λιβύη και το μέλλον στην περιοχή- Αύξηση παρουσίας ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο

10/3/2011

Ε.Ε.- Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ψήφισμα- Επίσημη αναγνώριση Συμβουλίου ανταρτών, υποστήριξη ζώνης απαγόρευσης πτήσεων

10/3/2011

Διεθνής Επιτροπή

Ερυθρού Σταυρού

Έκκληση για σεβασμό διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου

10/3/2011

Αφρικανική Ένωση- 265η Συνεδρίαση Συμβουλίου Ειρήνης και Ασφάλειας

Εγκαθίδρυση Επιτροπής για τη Λιβύη (High Level ad hoc Committee on Libya)

11/3/2011

Ε.Ε.- Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Έκτακτη ειδική Σύνοδος- Ανοιχτό ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης, αποκήρυξη καθεστώτος Καντάφι

12/3/2011

Αραβικός Σύνδεσμος

Αίτημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας για επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσης - Κατά της στρατιωτικής δράσης

15/3/2011

G8

Διχασμός σχετικά με τη ζώνη απαγόρευσης πτήσεων- Ένταση άσκησης πίεσης στον Καντάφι

Page 52: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

17/3/2011

ΟΗΕ- Συμβούλιο Ασφαλείας

Απόφαση 1973/2011- Εξουσιοδοτεί τα κράτη μέλη να λάβουν «όλα τα απαραίτητα μέτρα» για την προστασία των αμάχων, επιβάλει μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων, επεκτείνει τις κυρώσεις της Απόφασης 1970/2011.

19/3/2011

Σύνοδος

παγκοσμίων ηγετών στο Παρίσι

Συζήτηση για την εφαρμογή της Απόφασης 1973/2011- Έναρξη στρατιωτικής επέμβασης στη Λιβύη

19/3/2011

Οργανισμός Ισλαμικής

Συνδιάσκεψης- Έκτακτη Σύνοδος για τις εξελίξεις στη Τζαμαριγια

Ministerial Executive Committee- Επιβεβαίωση σεβασμού κυριαρχίας, ξεκάθαρη θέση εναντίον της στρατιωτικής επέμβασης

19/3/2011

Αφρικανική Ένωση- 1η Συνεδρίαση- High-Level ad hoc Committee

on Libya Nouakchott, Mauritania

Αντίθετη στη στρατιωτική επέμβαση -Άμεση παύση των επιθέσεων εναντίον των δυνάμεων του Μουαμάρ Καντάφι- Προώθηση ενός χάρτη εξόδου από την κρίση (AU roadmap)

21/3/2011

Ε.Ε.-Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων

Πρόσθετα περιοριστικά μέτρα εναντίον του λιβυκού καθεστώτος

23/3/2011

ΝΑΤΟ

Έναρξη επιχείρησης επιβολής εμπάργκο όπλων εναντίον της Λιβύης- Έγκριση επιχειρησιακού σχεδίου για τη δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων- Operation Unified Protector

25/3/2011

ΝΑΤΟ

Ανάληψη αρχηγίας για την επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων- Operation Unified Protector

Page 53: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

24-25/3/2011

E.E.- Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Εφαρμογή της Απόφασης 1973 του ΣΑ- Ενθάρρυνση διαλόγου με το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο- Προθυμία έγκρισης νέων κυρώσεων- Παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας- Ανάπτυξη νέας εταιρικής σχέσης στην περιοχή

25/3/2011

Αφρικανική Ένωση- 2η Συνεδρίαση

High-Level ad hoc Committee on Libya, Addis

Ababa

Επανεξέταση κατάστασης στη Λιβύη- Συνάντηση με την Libyan Arab Jamariya- Συζήτηση σχετικά με τον Αφρικανικό Χάρτη

25/3/2011

Αφρικανικό Δικαστήριο

Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Προσωρινά μέτρα κατά της Λιβύης, κατόπιν προσφυγής της Αφρικανικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για παραβίαση του «Αφρικανικού Χάρτη»

27/3/2011

ΝΑΤΟ

Ανάληψη συνόλου στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Λιβύη- Operation Unified Protector

29/3/2011

Αφρικανική Ένωση

Παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας σε εκτοπισθέντες πληθυσμούς στα σύνορα Λιβύης-Τυνησίας, Λιβύης- Αιγύπτου

29/3/2011

Οργανισμός Ισλαμικής

Συνδιάσκεψης

Ο Γενικός Γραμματέας, Ekmeleddin Ihsanoglu, κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να δεσμευτεί να διατηρήσει την ενότητα, την εδαφική ακεραιότητα και την πολιτική ανεξαρτησία, κυριαρχία, ενότητα του λαού της Λιβύης.

29/3/2011

Συνέδριο Λονδίνου για

Λιβύη

Εγκαθίδρυση διεθνούς ομάδας επαφής (International Contact Group on Libya) με συμμετοχή της Ε.Ε., Αφρικανικής Ένωσης, Αραβικού Συνδέσμου...

Page 54: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

30/3/2011

Διεθνής Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού

Αντιπρόσωποι της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού φτάνουν στην Τρίπολη μετά από πρόσκληση των λιβυκών αρχών, με σκοπό την επέκταση ανθρωπιστικής βοήθειας

1/4/2011

E.E.- Συμβούλιο

Απόφαση Συμβουλίου (2011/210/CFSP)- νομική βάση για έναρξη στρατιωτικής αποστολής διάρκειας 4 μηνών και κόστους 7.9 εκ. ευρώ (OPERATION EUFOR LIBYA)

3/4/2011

Αφρικανική Ένωση

Συνάντηση Jean Ping με αξιωματούχους Ε.Ε. – ΝΑΤΟ. Θέσεις ΑΕ:Παύση εχθροπραξιών-Παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας- Προστασία ξένων υπηκόων- Υιοθέτηση πολιτικών μεταρρυθμίσεων-Συντονισμός διεθνούς κοινότητας για επίλυση κρίσης

4/4/2011

Συνεδρίαση Συμβουλίου

Ασφαλείας για τη Λιβύη

Άγνωστη η διάρκεια της λύσης της κρίσης- Εξεύρεση λύσης από διεθνή κοινότητα

5/4/2011

Οργανισμός Ισλαμικής

Συνδιάσκεψης

Επαναπατρισμός εκτοπισθέντων από τα σύνορα της Λιβύης

7/4/2011

Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσδφυγες

(Inter-Agency Assessment

Team)

Εγκαθίδρυση παρουσίας της Υπάτης Αρμοστείας στη Λιβύη- Ανατολική Λιβύη- 1.200 οικογενένειες ξέφυγαν από τη βία

7/4/2011

Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού

Ανθρωπιστική βοήθεια- Παροχή φαγητού, φαρμάκων σε άμαχους

Page 55: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

9/4/2011

Αφρικανική Ένωση- 3η Συνάντηση

High-Level ad hoc Committee

on Libya

Προώθηση του χάρτη εξόδου από την κρίση (AU roadmap)- Διήμερη επίσκεψη στη Λιβύη

9/4/2011

Υπάτη Αρμοστεία των ΗΕ για τους Πρόσφυγες- Inter-Agency Assessment

Team

Βεγγάζη- Αποτίμηση κατάστασης των IDP (Internally Displaced Persons)- Παροχή βοήθειας

10/4/2011

Αφρικανική Ένωση-

Επίσκεψη στην Τρίπολη

Ο Καντάφι επιβεβαιώνει την αποδοχή του χάρτη εξόδου από την κρίση (AU roadmap)

11/4/2011

Αφρικανική Ένωση-

Επίσκεψη στη Βεγγάζη

Απόρριψη του χάρτη εξόδου από την κρίση

11/4/2011

Ταμείο

Ηνωμένων Εθνών για το

παιδί

H UNICEF προτρέπει άμεσο τέλος της πολιορκίας της πόλης Μισράτα καθώς δεκάδες χιλιάδες παιδιά βρίσκονται σε κίνδυνο

12/4/2011

Διεθνής

Οργανισμός Μετανάστευσης

Αποστολή πλοίου για εκκένωση εργαζομένων μεταναστών από το λιμάνι Μισράτα

12/4/2011

E.E.- Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων

Αμετάβλητες θέσεις της Ε.Ε. (Κατάπαυση πυρός, εφαρμογή Αποφάσεων ΣΑ, παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας…)- Περαιτέρω περιοριστικά μέτρα

13/4/2011

International Libya Contact Group – 1η Συνεδρίαση, Ντόχα

Πρόταση δημιουργίας «προσωρινού χρηματοδοτικού μηχανισμού» των ανταρτών- Διχασμός: Λονδίνο, Παρίσι περισσότερη δράση vs. ΗΠΑ ήπια δράση

Page 56: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

13/4/2011

Παρίσι: Συνάντηση Σαρκοζύ- Κάμερον

Συμφωνία επιτάχυνσης της στρατιωτικής πίεσης στον Καντάφι

14/4/2011

NATO- Συνεδρίαση Υπουργών

Εξωτερικών στο Βερολίνο

Προσήλωση εφαρμογής Αποφάσεων ΣΑ- Συνέχιση επιχείρησης με στόχο: 1/τη λήξη όλων των επιθέσεων- απειλών εναντίον αμάχων 2/την απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων στις βάσεις 3/την άμεση, πλήρη, ασφαλή ανθρωπιστική πρόσβαση όπου υπάρχει ανάγκη

14/4/2011

Κάιρο-Διεθνής συνάντηση για τη

Λιβύη

Επικεφαλής των Διεθνών Οργανισμών, δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για τον τρόπο επίλυσης της κρίσης.

17/4/2011

ΟΗΕ

Συμφωνία ΟΗΕ-Λιβύης για ανθρωπιστική παρουσία στην Τρίπολη

18/4/2011

Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών - Πρώτη συνεδρίαση για τη Λιβύη στο

Κάιρο

26/4/2011

Αφρικανική Ένωση- High Level ad hoc

Committee on Libya- 4η συνεδρίαση

Διαβουλεύσεις για πολιτική λύση στη Λιβύη

27/4/2011

ΟΗΕ

Αποστολή επιθεωρητών του ΟΗΕ στην Τρίπολη για διερεύνηση καταγγελιών παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την έναρξη της εξέγερσης στη Λιβύη- Επικεφαλής Cherif Bassiouni

30/4/2011

NATO

Απόρριψη της πρότασης του Λίβυου ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι για εκεχειρία.

Page 57: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

1/5/2011

OHE

Αναχώρηση προσωπικού από την Τρίπολη μετά από επιθέσεις

3/5/2011

Αφρικανική Ένωση-

High Level ad hoc Committee on the Situation

in Libya

Εντατικοποίηση προσπαθειών για πολιτική λύση στη Λιβύη- Έμφαση στο γράμμα και το πνεύμα της Απόφασης του ΣΑ 1973/2011

4/5/2011

Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Δημοσίευση έκθεσης του Κατήγορου του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Luis Moreno-Ocampo. Θα ζητήσει εντάλματα σύλληψης για 3 άτομα για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθησαν στη Λιβύη μετά της 15 Φεβρουαρίου

5/5/2011

2η Συνεδρίαση Contact Group

on Libya- Διάσκεψη Ρώμη

Συμφωνία για δημιουργία προσωρινού ταμείου παροχής βοήθειας στις επαναστατικές ομάδες

15/5/2011

Υφυπουργός Εξωτερικών της Λιβύης Χάλεντ

Καάιμ

Οι αποφάσεις του ΔΠΔ δεν αφορούν τη Λιβύη, καθώς δεν το Καταστατικό της Ρώμης (Ιδρυτική Συνθήκη του ΔΠΔ)

16/5/2011

Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

‘Εκδοση ενταλμάτων σύλληψης για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σε βάρος του Μουαμάρ Καντάφι, του γιου του Σάιφ αλ-Ισλάμ και του αρχηγού των υπηρεσιών πληροφοριών Αμπντάλα Αλ-Σενούσι.

18/5/2011

Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Προειδοποίηση λιβυκών αρχών για έναρξη έρευνας ή άσκηση δίωξης, εαν συμβάλλουν στη συγκάληψη εγκλημάτων που διαπράττονται στη Λιβύη

22/5/2011

Ε.Ε.- Επίσκεψη

Catherine Ashton στη Βεγγάζη

Άνοιγμα νέου γραφείου στη Βεγγάζη («πρωτεύουσα» της επανάστασης)- Επίκεντρο μη ανθρωπιστικές ανάγκες και συντονισμός δραστηριοτήτων της Ε.Ε. στη χώρα.

Page 58: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

25/5/2011

Αφρικανική

Ένωση-Έκτακτη Σύνοδος της Συνέλευσης

Απόφαση για ειρηνική επίλυση της λιβυκής κρίσης

26/5/2011

Αφρικανική Ένωση- 5η

Συνεδρίαση High Level ad hoc

Committee on the Situation in

Libya

Απόφαση για επίσκεψη στη Λιβύη και διάλογο και με τα δυο μέρη- Αποστολή αντιπροσωπείας στη Ν. Υόρκη για συζήτηση με το ΣΑ του ΟΗΕ-Βήματα για δέσμευση εταίρων όσον αφορά το Χάρτη Εξόδου από την κρίση

27/5/2011

G8

Διπλωματική απομόνωση του Καντάφι, μετά την απώλεια του μοναδικού στηρίγματος στις χώρες G8 (Ρωσία)

30/5/2011

Αφρικανική Ένωση-

Συνάντηση Jacob Zuma με

Muamar Qaddafi

Αδιέξοδο ειρηνευτικής αποστολής εκ μέρους της Αφρικανικής Ένωσης

31/5/2011

NATO- Αφρικανική Ένωση: Συνάντηση

Anders Fogh Rasmussen -Jean

Ping

Επιδίωξη διαλόγου για Λιβύη

31/5/2011

ΟΗΕ- Συμβούλιο Ασφαλείας

Αντιπρόσωπος της Λιβύης, συνοψίζει την κατάσταση: Χάσμα παραμένει όσον αφορά τον τρόπο επίλυσης της κρίσης- ο ΟΗΕ λαμβάνει πρωτοβουλίες για την οικοδόμηση της ειρήνης στη μετά την κρίση εποχή- Η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας συνεχίζεται

1/6/2011

ΝΑΤΟ

Απόφαση επέκτασης αποστολής για 90 μέρες ακόμα

Page 59: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

1/6/2011

Συμβούλιο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου-

International Commission of

Inquiry Υποβολή ευρημάτων έρευνας στη Γενεύη

Το πάνελ που διερευνά τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λιβύη, διαπιστώνει, την παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, από κυβέρνηση και αντιπολίτευση, που ισοδυναμεί με εγκλήματα πολέμου.

1/6/2011

ΟΗΕ

Ανθρωπιστική βοήθεια στους πολιορκούμενους στην πόλη Μισράτα

9/6/2011

3η Συνεδρίαση του International Contact Group on Libya, Abu

Dhabi

13/6/2011

ΗΠΑ- Βουλή των

Αντιπροσώπων

Κατά της χρηματοδότησης των αμερικανικών επιχειρήσεων στη Λιβύη

13/6/2011

Γερμανία

Επίσημη αναγνώριση της λιβυκής κυβέρνησης των επαναστατών

14/6/2011

Λιβερία

Διακοπή διπλωματικών σχέσεων με Λιβύη

14/6/2011

Καναδάς

Αναγνώριση των λίβυων αντικαθεστωτικών

15/6/2011

Αφρικανική Ένωση- ΟΗΕ

High Level ad hoc Committee on the situation in Libya- Συμβούλιο Ασφαλείας ΗΕ

18/6/2011

2η Συνεδρίαση

Συμφωνήθηκε η συνέχιση της κοινής προσπάθειας, η διασφάλιση της εκπλήρωσης των προσδικιών των λίβυων πολιτών, ενώ υπογραμμίστηκε η

Page 60: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

στο Κάιρο για τη Λιβύη

σημασία του ρόλου των ΗΕ και της Απόφασης 1973, η συνεργασία με περιφερειακούς οργανισμούς, η εντατικοποίηση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας.

22/6/2011

Οργανισμός Ισλαμικής

Συνδιάσκεψης

Αποστολή υψηλού επιπέδου αντιπροσωπείας στη Λιβύη για να προβεί σε απολογισμό των εκεί εξελίξεων

23/6/2011

Ερυθρός Σταυρός

‘Εναρξη θαλάσσιας επιχείρησης μεταφοράς (από την Τρίπολη στη Βεγγάζη) για επανένωση εκατοντάδων οικογενειών

26/6/2011

Αφρικανική Ένωση-

High Level ad hoc Committee

on Libya

Έναρξη εργασιών Επιτροπής Μεσολαβητών της Αφρικανικής Ένωσης με αντικείμενο τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να τερματιστεί ο πόλεμος στη Λιβύη- Χαιρετισμός απόφασης Καντάφι να μη συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις

27/6/2011

Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Απόφαση για έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τους: Muammar Gadhafi, Seif al-Islam Gadhafi, and Abdullah al-Sanoussi.

28/6/2011

Γερμανία

Πρόθυμη να παρέχει όπλα για τον πόλεμο στη Λιβύη Έγκριση αιτήματος από το ΝΑΤΟ για στρατιωτικό εξοπλισμό

14/7/2011

Λιβύη

Ο Λίβυος γενικός εισαγγελέας Μοχάμεντ Ζέκρι Μαχτζούμπι, κατέθεσε μήνυση στα λιβυκά δικαστήρια εναντίον του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Αντερς Φο Ράσμουσεν για «εγκλήματα πολέμου»

26/7/2011 Βρετανία Αλλαγή στάσης: Ο

Page 61: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Καντάφι μπορεί να παραμείνει στη Λιβύη υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκαταλείψει την εξουσία

27/7/2011

Βρετανία

Επίσημη αναγνώριση επαναστατών

10/8/2011

Ε.Ε.

Νέες κυρώσεις κατά της Λιβύης. Δέσμευση κεφαλαίων και οικονομικών πόρων σε: 6 λιμενικές αρχές-49 οντότητες και 39 ανθρώπους

25/8/2011

Καναδάς

Αναγνώριση Μεταβατικού Συμβουλίου

25/8/2011

ΟΗΕ-Συμβούλιο Ασφαλείας

Αποδέσμευση παγωμένων κεφαλαίων ύψους 1.5 δις. Δολ. – Βοήθεια ανοικοδόμησης Λιβύης

27-28/8/2011

Ε.Ε.- ECHO

Άνοιγμα ανθρωπιστικής υπηρεσίας στην Τρίπολη

31/8/2011

Ε.Ε.

Άφιξη αποστολής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης στην Τρίπολη (Επικεφαλής Agostino Miozzo)- Αποτίμηση της κατάστασης- προετοιμασία για το άνοιγμα αντιπροσωπείας της Ε.Ε.

1/9/2011

Παρίσι 1η Συνεδρία των Φίλων της Λιβύης (Friends of Libya

group)

Διεθνές συνέδριο με σκοπό την παροχή βοήθειας για μια νέα Λιβύη- 60 συμμετέχουσες χώρες ζητούν την αναγνώριση του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου από τον ΟΗΕ, ως νόμιμη εκπροσώπηση της Λιβύης

Page 62: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

1/9/2011

E.E.

Τροποποίηση Απόφασης 2011/137/CFSP με την οποία εισάγεται μερική άρση των περιοριστικών μέτρων της προγενέστερης απόφασης (σε 28 οντότητες)

2/9/2011

Ρωσία

Αναγνώριση της κυβέρνησης των επαναστατών, παρά την εναντίωσή της στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ

2/9/2011

ΟΗΕ

UNICEF-WFP-UNHCR-OCHA

Άφιξη αξιωματούχων στην Τρίπολη για εγκατάσταση ανθρωπιστικών επιχειρήσεων

9/9/2011

INTERPOL

Ένταλμα σύλληψης για τον Μουαμάρ Καντάφι, τον γιο του Σαϊφ αλ Ισλάμ και του επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών Αμπντουλάχ αλ Σενούσι

11/9/2011

HRW

Το Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, εγκαλεί το καθεστώς του Καντάφι για δολοφονίες αιχμαλώτων

13/9/2011

Διεθνής Αμνηστία

Έκθεση «The Battle for Libya: Killings, Disappearances and Torture»: Κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου σε Καντάφι και αντάρτες

14/9/2011

Αφρικανική Ένωση-

High Level ad hoc Committee

on Libya

Αναγνώριση Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου Λιβύης και δέσμευση για σταθεροποίηση κατάστασης, προώθηση δημοκρατίας και ανοικοδόμηση της χώρας

15/9/2011

Γαλλία- Βρετανία

Επίσκεψη Βρετανού Πρωθυπουργού (David Kameron)- Γάλλου Προέδρου (Nicola Sarcozy) στη Λιβύη

16/9/2011

OHE Γενική

Συνέλευση

Απόφαση 2009 Δημιουργία United Nations Support Mission in Libya (UNSMIL)- Έναρξη άρσης επιβαλλόμενων

Page 63: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

κυρώσεων στη Λιβύη 20/9/2011 High Level

Meeting on Libya

6/10/2011

ΝΑΤΟ- Σύνοδος Υπουργών Άμυνας, Βρυξέλλες

Προοπτικές τέλους μα συνέχιση επιχείρησης στη Λιβύη για όσο υπάρχει ο κίνδυνος

20/10/2011

Λιβύη

Θάνατος Καντάφι

21/10/2011

Συμβούλιο

Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Επίσημη έρευνα για τα αίτια θανάτου του Μουαμάρ Καντάφι

21/10/2011

45 Ομάδες Υπεράσπισης

Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Παρότρυνση Ηνωμένων Εθνών διερεύνησης των απολογητών του Καντάφι στο πλαίσιο του Συμβουλίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Jean Ziegler (Το 1989 είχε προτείνει την δημιουργία: “Moammar Quaddafi Prize for Human Rights” )& Al-Hajjaji (Σύγκριση Καντάφι με τον Jean-Jacques Rousseau)

21/10/2011

Διεθνής Αμνηστία

Έκκληση για ανεξάρτητη έρευνα όσον αφορά τα αίτια θανάτου του Καντάφι. Ο θάνατός του σε αιχμαλωσία θα συνιστούσε έγκλημα πολέμου.

23/10/2011

Λιβύη

Κήρυξη ανεξαρτησίας Λιβύης στη Βεγγάζη από το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο

31/10/2011

ΝΑΤΟ

Τέλος επιχείρησης Unified Protector

Σύνθεση Επιμέλεια: Μαίρη ΑναγνώστουΣύνθεση - Επιμέλεια: Μαίρη Ανάγνου

Page 64: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 49στής αξιωματούχος τόνισε τα ακό-λουθα:

«At the start of the year, few would have imagined NATO would be called to protect the people of Libya. But on 31 March, NATO took swift action on the basis of the historic United Nations Security Council Resolution 1973. We saved countless lives. And seven months later, we successfully completed our mission. When I visited Tripoli on 31 October, Chairman Jalil of the National Transitional Council told me, “NATO is in the heart of the Libyan people.” Operation Unified Protector was one of the most remarkable in NATO’s history. It showed the Alliance’s strength and flexibility. European Allies and Canada took the lead; the United States provided critical capabilities; and the NATO command structure unified all those contributions, as well as those of our partners, for one clear goal. In fact, the operation opened a completely new chapter of cooperation with our partners in the region, who called for NATO to act and then contributed actively. It was also an exemplary mission of cooperation and consultation with other organizations, including the United Nations, the League of Arab States, and the European Union. Throughout, NATO proved

itself as a force for good and the ultimate force multiplier(3).»

Η αντίδραση της διεθνούς κοινότη-τας στη Λιβυκή κρίση ήταν αρκετά δυναμική και έντονη, σε σχέση με άλ-λες, ειδικά στην Αφρικανική ήπειρο. Το Συμβούλιο ΔτΑ του ΟΗΕ, έσπευ-σε ως πρωτοπόρο να παρέμβει στην κρίση, εντέλλοντας σχετική Έρευνα για τις παραβιάσεις αρμοδιότητάς του που έβλεπαν το φως της δημο-σιότητας κατά τις εχθροπραξίες. Ο ΟΗΕ, συλλογικά μέσω του Συμβουλί-ου Ασφαλείας (ΣΑ) (22 Φεβ. 2011(4)), αλλά και άλλων μεμονωμένων αρ-μοδίων εκπροσώπων του(5), ζήτησε από τη Λιβυκή Κυβέρνηση την άμε-ση παύση των βίαιων επεμβάσεων κατά των αντιφρονούντων, και την ενεργοποίηση της Ευθύνης Προστα-σίας έναντι των πολιτών της χώρας(6). Ειδικότερα, η Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Navi Pillay, επίσης ζήτησε την παύση των εχθροπραξιών, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τα τραγικά επισυμβαίνοντα ως (μονομερείς!) σοβαρές παραβι-άσεις των Λιβυκών Αρχών («“grave” rights violations committed by the Libyan authorities»(7)), παραπέμπο-ντας εμμέσως αλλά σαφώς στις σχε-τικές προβλέψεις του Ανθρωπιστι-κού Δικαίου για εγκλήματα πολέμου, αλλά και για εγκλήματα κατά της αν-θρωπότητας. Από πλευράς Κυβερνή-σεων, στις 25 Φεβρουαρίου, οι ΗΠΑ

διακήρυξαν τη μονομερή εκ μέρους τους επιβολή κυρώσεων(8), ενώ αμέ-σως την επομένη, το ΣΑ στα Ηνωμέ-να Έθνη ομόφωνα εξέδωσε την Από-φαση 1970/2011(9) για την επιβολή εμπάργκο κατά της Λιβύης. Στις 11 Μαρτίου, το Συμβούλιο της ΕΕ εξέδω-σε ψήφισμα(10) κάνοντας έκκληση για συνάντηση με την Αφρικανική Ένωση και της Αραβικής Διάσκεψης. Με τη σειρά του ο Αραβικός Σύνδεσμος(11), σε μια μάλλον πρωτόγνωρη για τα αραβικά (αλλά μουσουλμανικά) «πο-λιτικοθρησκευτικά» ήθη πρωτοβουλία του, ζήτησε από τα Ηνωμένα Έθνη την επιβολή Ζώνης απαγόρευσης πτήσεων (“No-fly” Zone), με το επιχεί-ρημα οτι ο Καντάφι χρησιμοποιούσε αεροσκάφη εναντίον των αντικαθε-στωτικών δυνάμεων(12).Στις 17 Μαρτίου 2001, το ΣΑ του ΟΗΕ, ασκώντας τις αποκλειστικές αρ-μοδιότητές του σύμφωνα με το Κεφ. VII του Χάρτη, υιοθέτησε την Απόφα-ση 1973/2011(13), δια της οποίας, μέσω του καθιερωμένου πλέον «κλι-σέ» («all necessary means»), εξουσιο-δότησε τη χρήση ένοπλης δράσης εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας για την προστασία των πολιτών της χώ-ρας, σηματοδοτώντας έτσι την έναρ-ξη της κατάστασης διεθνούς ένοπλης σύρραξης για την κρίση της Λιβύης.Πρέπει να σημειωθεί οτι στην ευρύτε-ρη περιοχή της Λιβύης είχαν ήδη προ-αναπτυχθεί στρατιωτικές δυνάμεις με «εθνική» διοίκηση από διάφορες Δυτι-

3) ΝΑΤΟ Secretary General’s Annual Report 2011, 4) http://www.un.org/News/Press/docs//2011/sc10180.doc.htm 5) http://www.un.org/apps/sg/sgstats.asp?nid=5098 6) http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=37583&Cr=protests&Cr1= 7) “UN High Commissioner for Human Rights Navi Pillay today called for an immediate cessation of the “grave” rights violations committed by the Libyan authorities and urged an independent investigation into the violent suppression of protests.”, διαθέσιμο στη δνση http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=10743&LangID=E 8) http://www.nytimes.com/2011/02/26/world/middleeast/26diplomacy.html?_r=2&nl=todaysheadlines&emc=tha2 9) http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-12589434 (UN SC Resolution 1970/2011, διαθέσιμη στη δνση http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N11/245/58/PDF/N1124558.pdf?OpenElement)10) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/119780.pdf 11) http://www.al-bab.com/arab/docs/league.htm 12) http://jurist.org/paperchase/2011/03/arab-league-calls-for-un-no-fly-zone-over-libya.php 13) UN SC Resolution 1973/2011, διαθέσιμη στη δνση http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N11/245/58/PDF/ N1124558.pdf?OpenElement

Page 65: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

50 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]κές χώρες, οι οποίες μάλιστα από τις 17 Μαρτίου, όταν και εξεδόθη η σχε-τική Απόφαση 1973/2011 του ΣΑ, ξεκίνησαν να επιχειρούν στην περι-οχή, μέρες πριν την επίσημη εμπλο-κή του ΝΑΤΟ στη σύρραξη. Η έκδο-ση της Απόφασης της 17ης Μαρτίου, για εξουσιοδότηση ανάληψης διε-θνούς στρατιωτικής δράσης στη Λι-βύη, επέτρεψε (στο πλαίσιο τήρησης του εφαρμοστέου jus ad bellum) τη νομιμοποιημένη άμεση ανάληψη μο-νομερούς «εθνικής» δράσης, συλλο-γικού όμως επιχειρησιακού χαρα-κτήρα (τύπου «multilateral coalition with broad international support»), από τις ανωτέρω δυνάμεις. Χαρακτη-ριστικά επισημαίνεται οτι η επίσημη έναρξη των στρατιωτικών (αεροπορι-κών) επιχειρήσεων στη Λιβύη ξεκίνη-σε πρώτα από τις Αεροπορικές Δυνά-μεις της Γαλλίας(14) αμέσως μετά την έκδοση της Απόφασης του ΣΑ και κα-τόπιν της κοινής απόφασης για συλ-λογική δράση κατά τη Σύνοδο των Παρισίων της ίδιας ημέρας(15), ενώ η εμπλοκή των ΗΠΑ και Μ. Βρετανίας ξεκίνησε τη 19η Μαρτίου, δηλ. μό-λις δύο (2) ημέρες μετά την Απόφα-ση. Οι χώρες που συμμετείχαν ενερ-γά στην «US-led» συλλογική ένοπλη δράση ήταν οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Μ. Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία, υπό την επιχειρησιακή διοίκηση των ΗΠΑ, σύμφωνα(16) με τον William Hague, Υπουργό Άμυνας της Μ. Βρε-τανίας. Οι επιμέρους επιχειρήσεις ανά χώρα κωδικοποιήθηκαν ως εξής: Για τις ΗΠΑ ως Επιχείρηση ODYSSEY DAWN (OOD) και τη Μ. Βρετανία ως

Operation Ellamy(17), για τον Καναδά ως Operation Mobile, για τη Γαλλία ως Opération Harmattan, ενώ η Ιτα-λία συμμετείχε στην επιχείρηση OOD των ΗΠΑ.Η ΝΑΤΟϊκή επιχειρησιακή εμπλοκή στη Λιβύη έλαβε χώρα ως “NATO-led” επιχείρηση UNIFIED PROTECTOR (OUP), ξεκινώντας στις 22 Μαρτί-ου 2011, μόλις πέντε (5) ημέρες μετά την έκδοση της σχετικής Από-φασης 1973/2011 του ΣΑ του ΟΗΕ. Την ευθύνη Διοίκησης της Επιχείρη-σης ανέλαβε(18) ο Καναδός υποστρά-τηγος Lt General Charles Bouchard ως «Commander of the NATO military operations in Libya», στον οποίο ανα-τέθηκαν οι τρεις (3) στρατηγικοί στό-χοι, οι οποίοι προέκυψαν άμεσα από την Εντολή του ΣΑ: •Πρώτος στρατηγικός στόχος της ήταν η επιβολή απαγόρευσης διακίνη-σης όπλων (“Arms Embargo”) από και προς το έδαφος της Λιβύης, ο οποίος αφορούσε την αποτροπή/απαγόρευ-ση εν δυνάμει διακίνησης όπλων από ξηρά, θάλασσα και αέρα. •Μετά από δύο ημέρες, στις 24 Μαρτίου, ενεργοποιήθηκε η διαδικα-σία επίτευξης του δεύτερου στρατη-γικού στόχου, της απαγόρευσης πτή-σεων (“No-fly” Zone) σε τμήμα του εθνικού εναέριου χώρου (κυριαρχί-ας) και τμήματος του εγγύς αυτού δι-εθνούς εναέριου χώρου (αρμοδιότη-τας) της Λιβύης. Έτσι, κατ’ εντολήν του ΣΑ, απαγορεύτηκαν όλες οι πτή-σεις στην περιοχή, εκτός εκείνων που προορίζονταν για ανθρωπιστικούς ή ιατρικούς λόγους, προκειμένου να

εξασφαλιστεί οτι τόσο οι άμαχοι πο-λίτες, όσο και οι κατοικημένες περιο-χές δεν θα αποτελούσαν πλέον αντι-κείμενο από αέρος επίθεσης.•Κατόπιν, η επιχειρησιακή δράση των «ΝΑΤΟ-led» δυνάμεων επεκτάθη-κε με αεροπορικές επιχειρήσεις στην ενδοχώρα της Λιβύης, προκειμένου να επιτευχθεί και ο τρίτος στρατηγι-κός ανατιθέμενος στόχος, που ήταν η προστασία των αμάχων πολιτών (“protection of civilians and civilian-populated areas”). Για την υλοποίηση της ένοπλης επέμ-βασής του στη Λιβύη, το ΝΑΤΟ συ-γκρότησε ad hoc την απαιτούμενη Δύναμη αποτελούμενη όμως όχι από τις δυνάμεις της «τακτικής» του Στρα-τιωτικής Δομής, αλλά από Δυνάμεις έκτακτης συγκρότησης, με συνεισφο-ρές από κράτη-μέλη του που εκδήλω-σαν σχετικό ενδιαφέρον για την συμ-μετοχή τους στις επιχειρήσεις στη Λιβύη. Επιπρόσθετα της συνεισφοράς Δυνάμεων από τα κράτη-μέλη του, στην επιχείρηση OUP συμμετείχαν επίσης και πέντε κράτη, μη-μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης και της Σουηδίας, ειδικά από χώρες της πε-ριοχής, και μάλιστα Αραβικές, όπως η Ιορδανία, το Μαρόκο, τα Ηνωμέ-να Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ. Βασικές χώρες που αεροπορικές βά-σεις τους φιλοξένησαν κυρίως τις αε-ροπορικές δυνάμεις που ενεπλάκη-σαν στις επιχειρήσεις, ήταν η Ισπανία και η Ελλάδα (βλέπε συνημμένο χάρ-τη), οι οποίες παρείχαν την απαιτού-μενη επιχειρησιακή υποστήριξη (Host nation Support – HNS). Στη γενικό-

14) http://www.marianne2.fr/blogsecretdefense/Operation-Harmattan-le-nom-de-code-militaire-pour-la-Libye_a181.html , αλλά και http://www.defense.gouv.fr/operations/autres-operations/operation-harmattan-libye/actualites/libye-point-de-situation-operation-harmattan-n-1 15) http://www.defense.gouv.fr/actualites/operations/libye-nos-forces-aeriennes-s-opposeront-a-toute-agression-des-avions-du-colonel-kadhafi 16) http://www.bbc.co.uk/news/uk-12860294 17) Newspaper Independent, Operation Ellamy: Designed to strike from air and sea, 19 March 2011, στο http://www.independent.co.uk/news/world/africa/operation-ellamy-designed-to-strike-from-air-and-sea-2246411.html18) http://www.natochannel.tv/?uri=channels/454282/1243291

Page 66: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 51τερη σχεδίαση των επιχειρήσεων κρί-θηκε σκόπιμη η ενιαία επιχειρησιακή υπαγωγή διοίκησης όλων των συμμε-τεχόντων (ΝΑΤΟϊκών ή μη) που επι-χειρούσαν στο θέατρο της Λιβύης και έτσι από την 31η Μαρτίου, όλες οι διαθέσιμες (εθνικά) Δυνάμεις (συ-μπεριλαμβανομένων και αυτών που είχαν αναπτυχθεί και επιχειρούσαν συλλογικά μεν, αλλά υπό «εθνική» Δι-οίκηση), υπάχθηκαν υπό την ευθύνη διοίκησης του εντεταλμένου στρατιω-τικού περιοχικού ΝΑΤΟϊκού Διοικητή. Συγκριμένα, ο εν λόγω ΝΑΤΟϊκός Δι-οικητής ανέλαβε την Αποκλειστική Δι-οίκηση και Έλεγχο («…took over sole command and control of all military operations for Libya…» όλων των επι-χειρήσεων στη Λιβύη. Οι επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ διήρκε-σαν έξι (6) μήνες, μέχρι το πέρας της OUP, στις 31 Οκτωβρίου 2011. Οι συ-νεισφορές των κρατών που συμμετεί-χαν στην ένοπλη επέμβαση, ανά τύπο δυνάμεων, ήταν αναλυτικά(19) οι ακό-λουθες:

•Belgium: F-16 aircraft •Canada: CF-18 strike aircraft and the HMCS Charlottetown frigate •Denmark: F-16 aircraft and a military transport aircraft •France: Rafale and Mirage strike aircraft, an anti-air destroyer, a frigate, as well as the aircraft carrier Charles de Gaulle accompanied by two frigates and a fleet replenishment tanker; as of June 2011, also Gazelle helicopters •Greece: F-16 aircraft, a frigate, a radar aircraft and Super Puma helicopters •Italy: Tornado aircraft and several frigates engaged in both combat and patrolling missions and seven of its military bases at the disposal of coalition forces fighting in Libya

•The Netherlands: F-16 fighter planes, a minesweeper HNLMS Haarlem and a refuelling plane •Norway: F-16 fighter planes •Qatar: fighter jets and a cargo plane •Romania: a frigate and 205 military personnel •Spain: F-18 fighter planes, a tanker aircraft, a frigate, a submarine and a maritime surveillance plane •Turkey: five ships and a submarine •United Arab Emirates: F-16 aircraft •United Kingdom: Typhoon and Tornado strike aircraft, Nimrod R1 and Sentinel reconnaissance aircraft, the Royal Navy Trafalgar Class submarine HMS Triumph with the capacity to launch Tomahawk Land Attack Missiles (TLAMs), the Royal Navy frigates HMS Cumberland and HMS Westminster, the Trafalgar Class nuclear submarine HMS Triumph and transport aircraft for logistical support; as of Jue 2011, also four Apache helicopters deployed via the HMS Ocean •United States: B-2 stealth bombers, F-16 fighter aircraft, F-15E Striker Eagle aircraft, E-3 Sentry (Awacs) aircraft, RC-135 reconnaissance aircraft, the USS Mount Whitney ship and nuclear-powered submarines USS Providence, Scranton and Florida

Συνολικά, στην ΝΑΤΟϊκή Επιχείρη-ση OUP ενεπλάκησαν πάνω από 20 ναυτικές Μονάδες στις θάλασσες της Μεσογείου, πάνω από 250 αε-ροσκάφη, σε μια περιοχή επιχειρήσε-ων που εκτείνεται πάνω από 1000 χι-

λιόμετρα. Πραγματοποιήθηκαν πάνω από 26.000 έξοδοι αεροσκαφών, με μέσο ρυθμό 120 ημερησίως, εκ των οποίων το 46% αφορούσε αποστο-λές κρούσης (αέρος – εδάφους), δια των οποίων επλήγησαν «καταστροφι-κά» περίπου 6000 στρατιωτικοί στό-χοι. Σε αποστολές υποστήριξης δρά-σεων ανθρωπιστικής βοήθειας, οι δυνάμεις της Συμμαχίας εξουδετέρω-σαν περίπου 4000 περιπτώσεις απει-λών, επιτρέποντας έτσι τις ανθρωπι-στικές αποστολές των ΗΕ, αλλά και άλλων ΜΚΟ που δρούσαν στην περι-οχή της Λιβύης να συνεχίσουν απρό-σκοπτα το ανθρωπιστικό τους έργο. Στη θάλασσα, έγιναν πάνω από 3000 ναυτικοί έλεγχοι σε εμπορικά πλοία, εκ των οποίων 300 νηοψίες για έλεγ-χο των φορτίων και των πλοίων, από τις οποίες σημειώθηκαν 11 περιπτώ-σεις άρνησης ελέγχου. Τέλος, από πλευράς ΝΑΤΟϊκών αρχών επιχειρείται δημοσίως να υπογραμμι-στεί οτι κατεβλήθη ιδιαίτερη προσπά-θεια προκειμένου να διασφαλιστεί επιχειρησιακά η ελαχιστοποίηση των παράπλευρων απωλειών και οι απώ-λειες αμάχων εκ των ΝΑΤΟϊκών επι-χειρήσεων στο έδαφος της Λιβύης. Όπως επισημαίνεται στις επίσημες ενημερώσεις της Συμμαχίας, ουδέπο-τε έγινε στοχοποίηση πολιτικών υπο-δομών, όπως αποθέματα πόσιμου νερού ή πετρελαιοπαραγωγών εγκα-ταστάσεων, ενώ σε καμιά περίπτωση στρατιωτικές Δυνάμεις υπαγόμενες στη διοικητική δομή της Συμμαχίας δεν πάτησαν το έδαφος ης Λιβύης. Ως εκ τούτου, επισήμως υποστηρίζε-ται οτι το περιεχόμενο της Εντολής του ΣΑ υλοποιήθηκε κατά γράμμα, κάτι που τεκμηριώνεται από σχετική δήλωση του Μπαν Κι Μούν, ΓΓ του ΟΗΕ, το Δεκέμβριου του 2011, όπου δήλωνε οτι “This military operation

19) http://www.adh-geneva.ch/RULAC/current_conflict.php?id_state=128 (Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από το site RULAC (Rule of Law in Armed Conflict Project) και παρατίθενται με τη δέουσα επιφύλαξη εκ μέρους του συντάκτη)

Page 67: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

52 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]done by the NATO forces was strictly within (resolution) 1973."(20) Αναμενόμενα, πολλοί άσκησαν λιγό-τερο ή και περισσότερο καλόπιστη ή και κακόπιστη κριτική έναντι στην ένοπλη εμπλοκή των Δυτικών χω-ρών, ειδικά στο πλαίσιο της Συμμα-χίας στη Λιβυκή σύρραξη, και ειδι-κότερα σε επιμέρους επιχειρησιακές της δράσεις όπου τόσο το μέγεθος της ασκούμενης ισχύος, όσο και τα επιφερόμενα αποτελέσματα ενδε-χομένως να υπερέβαιναν το γράμ-μα, αλλά και το πνεύμα της Εντολής εξουσιοδότησης (χρήσης ένοπλης δράσης) από το Συμβούλιο Ασφαλεί-ας του ΟΗΕ. Ο ανωτέρω προβλημα-τισμός φαίνεται όμως οτι αντιτίθε-ται τόσο στην αρχή της προστασίας

της διεθνούς ειρήνης και ασφάλει-ας, όπως εκφράζεται στο πλαίσιο του Κεφ. VII του Χάρτη και των ιδιαίτε-ρων (αποκλειστικών μάλιστα) αρμο-διοτήτων που έχουν ανατεθεί προς τούτο στο ΣΑ των ΗΕ, η οποία αποτε-λεί τη βάση του συστήματος ασφαλεί-ας του παγκόσμιου Οργανισμού, όσο και της ευρύτερης έννοιας της συλλο-γικής ασφάλειας στο πλαίσιο εφαρ-μογής της αναδυόμενης αρχής Ευθύ-νης Προστασίας (“Responsibility to Protect” – R2P) που φαίνεται να δι-έπει πλέον εκτεταμένα τη διεθνή κοι-νότητα. Το ΝΑΤΟ παρείχε δημόσια κάποιες εξηγήσεις, τόσο κατά τη δι-άρκεια της σύρραξης(21) , όσο και κα-τόπιν αυτής(22), οι οποίες τουλάχιστον ρηματικά υπογράμμιζαν την σπου-

δή των επιχειρησιακών σχεδιασμών του για σεβασμό στις βασικές αρ-χές του ανθρωπιστικού δικαίου, αλλά και των ορίων δράσης που είχαν τε-θεί από το ΣΑ στη σχετική Απόφαση 1970/2011, για την προστασία των πολιτών και των αμάχων γενικότερα στο έδαφος της Λιβύης. Οι ανωτέ-ρω προτεραιότητες αποτυπώθηκαν και επίσημα ως καθοδηγητική πολι-τική οδηγία και στο ανώτατο δυνα-τό επίπεδο εντός του ΝΑΤΟ, στο Βο-ρειατλαντικό Συμβούλιο (NAC), όπου οι σχετικές αποφάσεις του ανώτατου συλλογικού οργάνου της Συμμαχίας αποτελούν και θεμελιώδη θέσμιση της επιχειρησιακής δράσης από τη Στρατιωτική Δομή του Οργανισμού. Αντίστοιχα, οι ανωτέρω κατευθύν-σεις ενσωματώθηκαν ουσιαστικά και στις επιμέρους Αποφάσεις και Διατα-γές που εκδόθηκαν από τις στρατιω-τικές αρχές της αλυσίδας διοίκησης της Συμμαχίας, μέχρι τον εντεταλμέ-νο στρατιωτικό περιοχικό Διοικητή, στον οποίο ανατέθηκε τελικά η άσκη-ση της επιχειρησιακής διοίκησης των δυνάμεων που συμμετείχαν στις επι-χειρήσεις της OUP.«

20) http://www.un.org/News/Press/docs/2011/sgsm14021.doc.htm 21) http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-14603245 22) Βλέπε σχετική Αναφορά του ΝΑΤΟ στον ΟΗΕ, το περιεχόμενο της οποίας θα αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω ανάλυσης στο επόμενο τεύχος της παρούσας Έκδοσης.

Coalition action against Libya», From Wikipedia, the free encyclopedia

Page 68: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 53

ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Σημαντικό το 2011 για τη διεθνή ποινική δικαιοσύνη, τόσο ως προς την παραδοσιακή της διάσταση, δηλαδή την λει-τουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και των ει-δικών δικαστηρίων (ΔΠΔΓ, ΔΠΔΡ, ΕΔΣΛ, ΕΔΛ κλπ), όσο και ως προς την μεταβατική δικαιοσύνη μετά από κατα-στάσεις αναταραχών ή ενόπλων συρράξεων, όπως αυτή αντανακλάται σε εναλλακτικούς μηχανισμούς απάντησης σε διεθνή εγκλήματα, όπως είναι οι Επιτροπής Αληθείας και Συμφιλίωσης, οι διαδικασίες Αποζημιώσεων θυμάτων, κ.α.Νέες διώξεις ενώπιον του ΔΠΔ, στην περίπτωση της Ακτής Ελεφαντοστού, αλλά και της Λιβύης, με παραπομπή του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ην.Εθνών, νέοι Δικαστές, νέα Εισαγγελέας, από την Αφρικανική Ήπειρο, αλλά και πολ-λά προβλήματα και αντιστάσεις σε Κογκό, Ουγκάντα και Σουδάν κληρονομούν στο 2012 ακόμη περισσότερες απαιτήσεις από ένα πολυαναμενόμενο θεσμό που ακόμη δεν έχει αποδείξει τις δυνατότητές του.Αλλά και στα Ειδικά Δικαστήρια οι εξελίξεις είναι πολλές και κρίσιμες. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώ-ην Γιουγκοσλαβία (ΔΠΔΓ), μετά την σύλληψη και παραπο-μπή των σερβοβόσνιου στρατιωτικού ηγέτη Mlandic και του σέρβου ηγέτη της Κράινα στην Κροατία, Hadzic, έχει πια ολοκληρώσει το “κυνήγι” των κατηγορουμένων και με Πρόεδρο τον Meron, πρέπει να ανταποκριθεί στην κρίσι-μη διετία που μεσολαβεί έως την οριστική διάλυσή του, παρέχοντας αφενός μια δίκαιη δίκη σε κατηγορούμενους που καθόρισαν την ιστορία της πρώην Γιουγκοσλαβίας, κι αφετέρου να υλοποιήσει τους στόχους που είχε θέσει το 1993 στο Καταστατικό του η διεθνής κοινότητα, μέσω του Γεν. Γραμματέα των Η.Ε.Αλλά και το Δικαστήριο για την Ρουάντα (ΔΠΔΡ), στην Αρούσα, με τις τελευταίες δίκες των Karemera και Ngirumpatse φαίνεται ν’ανατρέπει την κεντρική αφήγη-σή του περί της γενοκτονίας των Τούτσι και να εντείνει την αίσθηση περί μιας ευάλωτης και συγκεχυμένης εικό-νας της μέχρι τώρα νομολογίας του. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι οι πιο σημαντικοί κατηγορούμενοι ενώπιον του Δικα-στηρίου –Πρωθυπουργός, Υπουργοί, Δήμαρχοι- ομολόγη-σαν την ενοχή τους ελπίζοντας σε μία ευνοϊκότερη αντι-μετώπση από το Δικαστήριο, με αποτέλεσμα να μην δοθεί στις δίκες τους έμφαση από την Εισαγγελία σε αποδεικτι-κά στοιχεία που θα φώτιζαν σκοτεινές πτυχές του σχεδια-

σμού μιας γενοκτονίας 800.000 ανθρώπων. Και εδώ, οι οριστικές απαντήσεις θα δοθούν, την επόμενη περίοδο, στην εφετειακή βαθμίδα, καθιστώντας έτσι κρίσιμη και για το ΔΠΔΡ την χρονιά που ακολουθεί. Παράλληλα, το 2011 αποτελεί για τη Ρουάντα τη χρονιά που η διεθνής κοινότητα, μέσω των διεθνών δικαστών του ΔΠΔΡ αποφα-σίζει να εμπιστευτεί επιτέλους τα εθνικά της δικαστήρια και παραπέμπει την πρώτη υπόθεση ενώπιόν τους. Και αυτή η μετάβαση, βέβαια, θα ελεγχθεί ως προς την ορθό-τητά της την χρονιά που ακολουθεί, όταν θα προχωρήσει η εκδίκασή της ενώπιον των δικαστηρίων της Ρουάντα.Αλλά και στην περίπτωση των μεικτών, υβριδικών, διε-θνών ποινικών δικαστηρίων οι εξελίξεις είναι πολλαπλές και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Έτσι, το Ειδικό Δικαστή-ριο για το Λίβανο με τη στραγίδα του τότε Προέδρου του, του Antonio Cassese, μας χαρίζει έναν εξαιρετικό ορισμό για την τρομοκρατία, κάτι που δεν έχει τολμήσει κανένας άλλος δικαιοδοτικός θεσμός. Η σφραγίδα του A. Cassese είναι έντονη και μας θυμίζει την επί της Προεδρίας του πρωτοποριακή νομολογία των Διεθνών ποινικών δικα-στηρίων στις αρχές τις δεκαετίας του 1990 που έγιναν σταθμός για την εξέλιξη του διεθνούς ανθρωπιστικού δι-καίου. Θυμίζουμε ότι o Cassese -Καθηγητής Διεθνούς Δι-καίου του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας, Επίτιμος Διδά-κτορας πολλών Πανεπιστημίων Διεθνώς και στην Ελλάδα, του Τμήματος Διεθνών κι Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πα-ντείου Πανεπιστημίου- ως Πρόεδρος της Επιτροπής Έρευ-νας για το Νταρφούρ, είναι αυτός που πρώτος μιλάει για δίωξη των υπευθύνων για την γενοκτονία, και που οδηγεί λίγο αργότερα στην έκδοση του εντάλματος σύλληψης και το κατηγορητήριο σε βάρος του Al Bashir. Παρά την ευφορία που δημιούργησε αυτή η νομολογιακή πρωτοπορία του Δικαστηρίου για το Λίβανο, μέσα σε λί-γους μήνες η κατάσταση άλλαξε. Ο Cassese παραιτείται από Πρόεδρος αιφνιδιάζοντας την διεθνολογική κοινότη-τα. Λίγο αργότερα πεθαίνει και αφήνει το έργο του ημιτε-λές. Ενώ, η τελευταία πράξη του δράματος έρχεται με την πρόσφατη ανακοίνωση του Εισαγγελέα του Ειδικού Δικα-στηρίου για το Λίβανο, Daniel Bellemare στον Γεν. Γραμ-ματέα των Ην. Εθνών ότι δεν έχει σκοπό να ζητήσει ανα-νέωση της θητείας του. “Ενώ αυτή η δύσκολη και μακρά πορεία δεν έχει τελειώσει, υπάρχουν στέρες βάσεις για την απονομή δικαιοσύνης για την επίθεση της 14ης Φε-

Η διεθνής ποινική δικαιοσύνη το 2011

Ι. Επισκόπηση σημαντικότερων εξελίξεων

Page 69: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

54 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]βορυαρίου 2005. Είναι περήφανος που αφήνω πίσω μια δυνατή ομάδα επαγγελματιών που με βοήθησαν τα τρία τελευταία χρόνια…”. Ο νέος Πρόεδρος του Δκαστηρίου, David Baragwanath έχει αναλάβει με μεγάλη προθυμία και ένα από τα ζητή-ματα που θα κληθεί να επιλύσει τους επόμενους μήνες εί-ναι εάν θα προχωρήσει σε δίκες δίκες ερήμην για τους τέσσερις κατηγορούμενους. Η διεθνής κοινότητα εμφανί-ζεται διχασμένη σχετικά και το Δικαστήριο θα πρέπει να δώσει πειστικές απαντήσεις για τις επιλογές του.Ως προς την λειτουργία των εθνικών δικαστηρίων, αναμ-φίβολα η πιο σημαντική απόφαση ήταν αυτή του Εφετεί-ου της Χάγης στην υπόθεση της Srebrenitsa που σηματο-δοτεί την πρώτη φορά που κράτος θεωρείται υπεύθυνο για ζημία που προκαλείται στο πλαίσιο ειρηνευτικών επι-χειρήσεων των Η.Ε. (βλ. ειδικό σχόλιο Τ.Κ.). Εξαιρετικής σημασίας και η υπόθεση Hisaine Habre, όσον αφορά την δίωξη και τιμωρία του Σε εσωτερικό επίπεδο, εξαιρετικής σημασίας είναι η υιο-θέτηση από την Ελλάδα εφαρμοστικής νομοθεσίας για το Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, με το νόμο 3948/2011 «Προσαρμογή των διατάξεων του εσω-τερικού δικαίου προς τις διατάξεις του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που κυρώθηκε με το ν.

3003/2002 (Α΄75) ». Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α΄ 71/5-4-2011, ο οποίος με σημαντική καθυστέρηση 9 ετών, έρχεται να καλύψει ένα πολυσήμαντο κενό στην ισχύ-ουσα νομοθεσία σχετικά με την ποινική καταστολή των εγκλημάτων πολέμου, των εγκλημάτων κατά της ανθρω-πότητας και της γενοκτονίας. Ειδικότερα, το νομοσχέδιο προσαρμόζει το εσωτερικό δίκαιο της χώρας προς τις δια-τάξεις του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστη-ρίου (Κατ ΔΠΔ), επιλέγοντας προσαρμογή των διατάξεων του ελληνικού ποινικού κώδικα και σχετικών άρθρων δικο-νομίας, αντί της εισαγωγής ενός ειδικού ποινικού νόμου. Ως προς τις ουσιαστικές διατάξεις, η επιλογή που ακολου-θείται αναγκάζει άλλοτε το νομοθέτη να απομακρύνεται από το κείμενο του Καταστατικού του ΔΠΔ, κι άλλοτε να αφήνει κενά στους ορισμούς των στοιχείων των εγκλημά-των, ή για την ευθύνη ανωτέρου, και κρίνουμε ότι δεν θα είναι εύκολη η εφαρμογή του στην πράξη. Ως προς τις δι-ατάξεις περι της συνεργασίας ελληνικών αρχών και ΔΠΔ, εδώ η συμβολή του εφαρμοστικού νόμου είναι καίριας ση-μασίας. Ενδεχομένως, αυτή να ήταν και η επιλογή: έμφα-ση στην συνεργασία με το Δικαστήριο και όχι δίωξη και τιμωρία εγκληματιών πολέμου ενώπιον των εθνικών μας δικαστηρίων.

Ντ.Μ.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΠΡΟΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΥ ΓΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΡΩΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΑΚΤΗΣ ΕΛΕφΑΝΤΟΣΤΟΥ

Tην 29-11-2011, παραδόθηκε από την κυβέρνηση της Ακτής του Ελεφαντοστού στο ΔΠΔ, σε εκτέλε-ση σχετικού εντάλματος σύλληψης που είχε εκδο-

θεί μία εβδομάδα πριν, ο πρ. Πρόεδρος της χώρας αυτής Laurent Gbagbo, ο οποίος κατηγορείται για τα εγκλήμα-τα της ανθρωποκτονίας με πρόθεση, της βίαιης εκτόπι-σης, του βιασμού και άλλων απάνθρωπων πράξεων, που φέρονται τελεσθέντα στο πλαίσιο των βίαιων γεγονότων που ακολούθησαν τη διενέργεια εκλογών κατά το έτος 2010.Η Εισαγγελία του ΔΠΔ υποστηρίζει ότι ο Gbagbo υπέχει ποινική ευθύνη ως έμμεσος αυτουργός, με βάση το ποινικό δόγμα της κοινής εγκληματικής επιχείρησης (joint criminal enterprise), στο πλαίσιο μιας οργανωμένης πολιτικής υπό την έμπνευση και καθοδήγησή του, αποτε-λεί δε τον 1ο από μια ομάδα 6 προσώπων που εκζητού-νται από το Δικαστήριο σε σχέση με των ανωτέρω υπό-

θεση. Την 5-12-2011, ο Gbagbo προσήχθη ενώπιον του ΔΠΔ και μετά το προκαταρκτικό στάδιο εκκρεμεί η προδι-καστική φάση στο πλαίσιο της οποίας θα αποφασιστεί αν υφίστανται επαρκείς ενδείξεις για την κατ’ουσία εξέταση της εις βάρος του κατηγορίας.Ο Gbagbo είχε αρνηθεί να παραδώσει την εξουσία, παρά το γεγονός ότι τον Νοέμβριο του 2010, ηττήθηκε από τον σημερινό πρόεδρο της χώρας Alassane Ouattara. Στην ένοπλη αναμέτρηση που επακολούθησε , ο Gbagbo υπο-χρεώθηκε να αποχωρήσει από την εξουσία και συνελή-φθη τον Απρίλιο του 2011.Παράλληλα, κατόπιν προτρο-πής εκ μέρους του Ο.Η.Ε. η νέα κυβέρνηση της χώρας συνέστησε Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης, προκει-μένου να επιτευχθεί η ειρήνευση το ταχύτερο δυνατό.

Σ.Κ.

Page 70: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 55ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΑΝΑφΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΣφΑΛΕΙΑΣ (Σ.Α.) ΤΟΥ Ο.Η.Ε. ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΛΑΟΥΙ ΓΙΑ ΑΡΝΗΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑφΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΛΛΗψΗ ΤΟΥ ΕΚΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΟΥΔΑΝ OMAR AL BASHIR

Την 12-12-2011, το 1ο Προδι-καστικό Τμήμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ)

απεφάνθη ότι το Μαλάουι, αρνού-μενο να προβεί στη σύλληψη και πα-ράδοση του εκζητουμένου Προέδρου του Σουδάν Omar Al Bashir κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη χώρα αυτή την 14-10-2011, παραβί-ασε την καταστατική υποχρέωσή του για συνεργασία με το ΔΠΔ και ως εκ τούτου αποφάσισε την αναφορά του θέματος τόσο στο Σ.Α. όσο και στη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. Υπενθυ-μίζεται ότι σε βάρος του Al Bashir εκ-κρεμεί ήδη από την 4-3-2009 ένταλ-μα σύλληψης, λόγω της συνδρομής στο πρόσωπό του επαρκών ενδείξε-ων ενοχής για εγκλήματα πολέμου και κατά της ανθρωπότητας, ενώ την 12-7-2010 εκδόθηκε σε βάρος του και νέο ένταλμα για το έγκλημα της γενοκτονίας. Το Προδικαστικό Τμήμα εξέφρασε τη γνώμη ότι δεν υφίσταται περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ της υποχρέωσης του Μαλάουι για σύλλη-ψη και παράδοση του υπόπτου αφε-νός και τον υποχρεώσεών του σύμ-φωνα με τους ορισμούς του εθιμικού διεθνούς δικαίου, τούτο δε ισχύει και ως προς την αντιστοίχου περιεχομέ-νου αρνητική θέση της Αφρικανικής Ένωσης, την οποία και επικαλέστηκε

η κυβέρνηση του Μαλάουι για να δι-καιολογήσει τη στάση της. Το Τμήμα, επικαλούμενο προηγούμενες απο-φάσεις του επί της αυτής υπόθεσης, επαναβεβαίωσε τη θέση του ότι η ιδι-ότητα του Omar al Bashir ως αρχη-γού κράτους που δεν αποτελεί συμ-βαλλόμενο μέρος στο Καταστατικό του ΔΠΔ δεν επιδρά επί της δικαιο-δοσίας του Δικαστηρίου στην συγκε-κριμένη υπόθεση. Περαιτέρω, επε-σήμανε ότι το Μαλάουι παρέβη την υποχρέωσή του να προβεί σε διαβού-λευση με το ΔΠΔ αναφορικά με το ζήτημα της σύλληψης και παράδοσης του Al Bashir, παρά τη σχετική ρημα-τική διακοίνωση που κοινοποίησε η Γραμματεία του Δικαστηρίου την 13-10-2011. Το Δικαστήριο, αντικρούοντας τους σχετικούς ισχυρισμούς της κυβέρνη-σης του Μαλάουι, εξέφρασε την άπο-ψη ότι το εθιμικό διεθνές δίκαιο δεν περιλαμβάνει οποιασδήποτε μορφής ασυλίας για αρχηγούς κρατών, όταν αυτοί εκζητούνται ως ύποπτοι τέλε-σης διεθνών εγκλημάτων, άποψη που απολαμβάνει εκτεταμένης αναγνώρι-σης και αποδοχής, προς επίρρωση δε της θέσης του αυτής ανέφερε ότι αυτό έχει επιβεβαιωθεί διαχρονικά, ήδη από την εποχή του 1ου Παγκο-σμίου Πολέμου. Όπως χαρακτηριστι-

κά αναφέρεται στο σκεπτικό της από-φασης του Τμήματος, τα κράτη-μέρη , όταν συνεργάζονται με το ΔΠΔ και συνεπώς δρούν επ’ονόματί του, απο-τελούν όργανα εφαρμογής του jus puniendi της διεθνούς κοινότητας, η εφαρμογή του οποίου έχει ανατε-θεί στο Δικαστήριο από την τελευ-ταία στις περιπτώσεις εκείνες όπου τα κράτη αδυνατούν ή αρνούνται να προβούν στη δίωξη και τιμωρία των υπευθύνων τέλεσης εγκλημάτων περί των οποίων προβλέπει το Καταστατι-κό. Το ΔΠΔ έχει προβεί κατά το πρό-σφατο παρελθόν στην υποβολή πα-ρόμοιων αναφορών σε βάρος του Τσαντ και της Κένυα, όταν ο Omar Al Bashir δεν συνελήφθη, αν και επι-σκέφτηκε τις παραπάνω χώρες που αποτελούν κράτη-μέρη του Καταστα-τικού του ΔΠΔ. Αξίζει επίσης να ση-μειωθεί ότι το Ανώτερο Δικαστήριο της Κένυα έχει ήδη αποφανθεί, την 28-11-2011, ότι σε περίπτωση που ο Αl Bashir βρεθεί εκ νέου στην επι-κράτειά της, θα πρέπει να συλληφθεί και να παραδοθεί στο ΔΠΔ, γεγονός που πυροδότησε την έντονη αντίδρα-ση της κυβέρνησης του Σουδάν, που προέβη στην απέλαση του Πρεσβευ-τή της χώρας αυτής στο Χαρτούμ.

Σ.Κ.

Page 71: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

56 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]ΑποφΑσεισ του ΔπΔΓ μεσΑ στο 2011

Η απόφαση εκδόθηκε τον Σεπτέμβριο 2011. Η δίκη κρά-τησε τρία χρόνια και συμπεριέλαβε 100 μαρτυρίες. Ο κα-τηγορούμενος συνταξιούχος αξιωματικός του γιουγκο-σλαβικού στρατού, διορίσθηκε τον Απρίλιο 1003 Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, και κατηγορήθηκε ως ανώτερος για συνδρομή στην τέλεση εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας από βοσνιοσέρβους στη Σρεμπρένι-τσα και το Σεράγεβο. Η σύνδεσή του με τα εγκλήματα αφορά τον εξοπλισμό με πυρομαχικά, την, διοικητική και προσωπική υποστήριξη, πληρωμή μισθών και άλλων προ-νομίων στο στρατό των βοσνιοσέρβων. Ο ίδιος προσωπι-κά συνέβαλε στο να παραμείνουν οι Σέρβοι της Βοσνίας τυπικά μέλη του Γιουγκοσλαβικού στρατού, να διατηρή-

σουν τον μισθό που λάμβαναν, και όλα τα σχετικά προ-νόμια (εφαρμογή της ιδέας των “Προσωπικών Κέντρων” στα οποία το 1993 υπηρετούσαν 7.000 Σέρβοι της Βοσνί-ας και της Κροατίας). "Αφορά και την ευθύνη του ως ανω-τέρου διότι δεν απέτρεψε ή δεν τιμώρησε τα εγκλήματα υφισταμένων του και συγκεκριμένα εγκλήματα στο Σερά-γεβο, τη Σρεμπρένιτσα. Το ΔΠΔΓ έκρινε ότι χωρίς τη δική του συνδρομή δεν θα ήταν δυνατή η ανάληψη αυτών των επιχειρήσεων από τον στρατό του Mlandic, αλλά και του Hadzic στην Κροατία. Ακόμη αποδείχθηκε ότι γνώριζε για τα εγκλήματα που λάμβαναν χώρα εκεί και ότι δεν έλαβε κανένα μέτρο ούτε να τα αποτρέψει, ούτε να τιμωρήσει τους υπευθύνους.

Απόφαση Momčilo Perišić

Η απόφαση αφορά τους Κροάτες Ante Gotovina, Ivan Čermak, και Mladen Markač και τις κατηγορίες σε βάρος τους για εγκλήματα διώξεις, εκτοπισμό, λεηλασίες και άλ-λες απάνθρωπες πράξεις, εναντίον των σέρβων της Κρά-ινα το 1995. Μέλη κοινής εγκληματικής επιχείρησης με στόχο την εκδίωξη των σέρβων από την Κράινα. O Gotovina, Διοικητής του Κροατικού Στρατού, με υπηρε-σία στη Γαλλική Λεγεώνα των Ξένων (1973-1979) και στη συνέχεια σε ιδιωτικές εταιρείας ασφαλείας γαλλικών συμ-φερόντων, με δράση κυρίως στην Αφρική, τέλη του 1980, προσέφερε τις υπηρεσίες του στην Αργεντινή και Γουατε-μάλα, στην εκπαίδευση δεξιών ενόπλων παραστρατιωτι-κών ομάδων, επέστρεψε στην Κροατία το 1991, όπου και ανέλαβε διοικητής του Κροατικού Στρατού. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο του ΔΠΔΓ (Ιουλίου 2001) ο Gotovina, μαζί με τους συγκατηγορούμενους του Mladen Markač, πρώην διοικητή ειδικών σωμάτων ασφαλείας της Αστυνο-

μίας της Κροατίας και Ivan Čermak, αν. Υπ. Άμυνας από το 1991-1993, ευθύνονται για την “Επιχειρήση Θύελλα” που είχε ως αποτέλεσμα την ανακατάληψη της Κράινα το 1995. Κατηγορούνται για το θάνατο 324 αμάχων σέρβων της Κράινα, και αιχμαλώτων πολέμου, με πυροβολισμούς, εμπρησμούς και βίαιες μετακινήσεις 90,000 σέρβων πο-λιτών. Συνελήφθη το 2005 στις Κανάριους Νήσους, αλλά η δίκη ξεκίνησε τον 2008, λόγω πολλών προβλημάτων, ανάμεσα στα άλλα και συγκρούσεις μεταξύ των δικηγό-ρων των κατηγορουμένων. Τον Απρίλιο 2011 κρίθηκε ένοχος σε 24 έτη φυλάκισης για εγκλήματα κατά της αν-θρωπότητας, παραβιάσεις νόμων κι εθίμων πολέμου. Επι-βαρυντικές περιστάσεις για την ποινή θεωρήθηκαν ο με-γάλος αριθμός των εγκλημάτων που έλαβαν χώρα σε μια ευρύτατη περιοχή σε συνδυασμό με τον ευάλωτο χαρα-κτήρα των θυμάτων.

Ντ.Μ.

Υπόθεση Gotovina

Στις 19 Δεκεμβρίου 2011 εκδόθηκαν αποφάσεις του Εφε-τείου ΔΠΔΡ με τις οποίες μειώνεται η ποινή δύο πρώην ανωτάτων αξιωματούχων της χώρας που είχαν καταδικα-σθεί πρωτοβάθμια το 2008. Οι υποθέσεις αφορούν τους Théoneste Bagosora, Υπευθύνου Τμήματος στο Υπουρ-γείο άμυνας και Anatole Nsengiyumva, Διοικητή μονάδας του στρατού της πόλης Gisenyi και οι ποινές τους από ισόβια μειώθηκαν σε 35 και 15 έτη φυλάκισης, αντίστοι-χα. Ο Nsengiyumva αφέθηκε αμέσως ελεύθερος, λόγω του χρόνου που είχε παραμείνει στην φυλακή. Για τον μεν Bagosora απέρριψε τις κατηγορίες για ευθύνες του για

τον θάνατο μελών της ειρηνευτικής δύναμης, αλλά και για αρκετές περιπτώσεις θανατων στο Πανεπιστήμιο και σε ενορίες. Ενώ θεώρησε ότι δεν αποδείχθηκε ότι είχε δι-ατάξει σφαγές σε οδοφράγματα, αλλά ότι η ευθύνη του ήταν διότι δεν τιμώρησε τους αυτουργούς. Αντίστοιχα, για τον Nsengiyumva το Εφετείο έκρινε ότι δεν αποδείχθη-κε η εμπλοκή του σε σφαγές στο Πανεπιστήμιο, σε ενορί-ες, αλλά και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Επι-βεβαιώθηκε η συμμετοχή του σε δολοφονίες στην πόλη Gisenyi στις 7 Απριλίου 1994, που χαρακτηρίστηκε ως γενοκτονία.

Αποφάσεις ΔΠΔΡ -2011

Page 72: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 57Στις 16 Δεκεμβρίου 2011, το ΔΠΔΡ καταδίκασε σε δεκα-πέντε έτη φυλάκισης, έναν ακόμη πρώην Δήμαρχο για γε-νοκτονία. Πρόκειται για τον Grégoire Ndahimana, πρώην Δήμαρχο της κοινότητας Kivumu, για τις πράξεις του ως ανωτέρου της κοινοτικής αστυνομίας της πόλης. Υπολογί-στηκαν ως ελαφρυντικά ότι η κλίμακα των επιχειρήσεων ου οδήγησε στην καταστροφή της εκκλησίας και τις σφα-γές χιλιάδων Τούτσι, απαιτούσαν ευρεία συνεργασία πολ-λών αρχών, θρησκευτικών, πολιτικών και στρατιωτικών. Και ότι ενώ αυτό δεν απαλλάσει τον κατηγορούμενο, μπο-ρεί “η συνδρομή που παρείχε να εκληφθεί όχι ω μίσος, αλλά ως ανωτέρα βία” (duress). Την ίδια περίοδο (3 Οκτωβρίου 2011) το Εφετείο ΔΠΔΡ επιβεβαιώνει τις ποινές 25 ετών κάθειρξης στον Ephrem Setako, πρώην ανώτατο αξιωματικό του στρατού, γιατί, ανάμεσα σε άλλα, διέταξε τη δολοφονία κρατουμένων στο στρατόπεδο Mukamira. Στις 27 Οκτωβρίου 2011, το ΔΠΔΡ καταδίκασε δύο πρώ-ην Υπουργούς της κυβέρνησης σε 30 έτη φυλάκισης. Πρόκειται για τους Justin Mugenzi, υπουργό εμπορίου, και Prosper Mugiraneza, πρώην υπουργό δημόσιας δι-οίκησης. Παράλληλα, αθώωσε δύο άλλους υπουργούς, – Casimir Bizimungu, Υπουργό Υγείας και Jérôme-Clément Bicamumpaka, υπουργό εσωτερικών. Κι οι τέσσερις είχαν κατηγορηθεί για δημόσια υποκίνηση σε γενοκτονία και συμμετοχή σε κυβερνητικές αποφάσεις που αφορούσαν τη γενοκτονία. Η δίκη –γνωστή ως Κυβέρνηση ΙΙ- κράτησε υπερβολικά πολύ. Ιδίως για τους Υπουργούς που αθωώθηκαν λόγω έλ-λειψης αποδεικτικών στοιχείων, η καθυστέρηση μοιάζει αιώνας. Ο Jérome Bicamumpaka δεν περίμενε ποτέ να κατηγορηθεί. Τον συνέλαβαν το 1999, αλλά έκανε 4 μή-νες για να δει δικαστή. Δεν του επέτρεψαν να έχει δικη-γόρο της επιλογής του, αρνείται να δηλάσει αθώος ή ένο-

χος για ένα κατηγορητήριο που επιβεβαίωσε η Navi Pillay, τότε Δικαστής του ΔΠΔΡ, σημερινή Υπατος Αρμοστής Δι-καιωμάτων του Ανθρώπου των Ην. Εθνών. Ενώ η δίκη έχει ορισθεί για το Νοέμβριο 2003 αναβάλλεται εκ νέου, λόγω απουσίας των δικηγόρων του Mugiraneza και οι τέσσερις κατηγορούμενοι περιμένουν παραμένουν στη σκονισμένη φυλακή των Ην.Εθνών για πολλά ακόμη χρόνια. Ενδεικτι-κό των καθυστερήσεων που ΔΠΔΡ η πρώτη επίσκεψη των Δικαστών στο σημείο που εκτυλίχθηκαν όλα τον Οκτώβριο 2008, ένα μόλις μήνα πριν την καταδίκη. 3 χρόνια πήρε στους Δικαστές η έκδοση της απόφασης. Ο Mugiraneza – με πτυχίο νομικής – επιχείρησε να στρα-φεί εναντίον του Δικαστηρίου για καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης, παραβιάσεις του δικαιώματός του σε δίκαιη δίκη. Δύο Δικαστές απέρριψαν τους ισχυρισμούς του τον Ιούνιο 2010, ενώ ο τρίτος μειοψήφισε. Όπως επι-βεβαιώνεται και από άλλες υποθέσεις -όπως η δίκη της Pauline Nyiramasuhuko και του γιού της (Butare Six) που κράτησε 10 ολόκληρα χρόνια –η των Joseph Kanyabashi και Elie Ndayambaje για τους οποίους η απόφαση εκδό-θηκε 17 χρόνια μετά τη σύλληψη- οι δίκες ενώπιον του ΔΠΔΡ κρατάνε πολύ διότι είναι δύσκολες οι μαρτυρίες, το Δικαστήριο δεν είναι δημοφιλές στη Ρουάντα, ελάχι-στοι περνάνε τα συρματοπλέγματα για να επισκεφτούν τα γραφεία του στη Ρουάντα, ενώ ακόμη λιγότεροι μπορούν να ταξιδέψουν στην Τανζανία. Οι διαδικασίες μετάφρα-σης καθυστερούν ακόμη πολύ την διαδικασία έκδοσης απόφασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το διάστημα αυτό συνυπολογίζεται όταν καταδικάζονται. Τί συμβαίνει όμως με τις περιπτώσεις όσων αθωώνονται; Εκεί, η διε-θνής ποινική δικαιοσύνη δεν έχει δώσει καμία απάντηση.

Ντ.Μ.

Ανθρωπιστική ΔρΑσή

ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΣΚΕψΗ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ /ΗΜΙΣΕΛΗΝΟΥ (ΓΕΝΕΥΗ -ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011)

«Our world –your move»: 31η Διεθνής Διάσκεψη Ερυθρού Σταυρού/Ερυθράς ΗμισελήνουΤον Νοέμβριο του 2011 έλαβε χώρα στη Γενεύη η 31η Δι-εθνής Διάσκεψη Ερυθρού Σταυρού/Ερυθράς Ημισελήνου. Πρόκειται για τη σημαντικότερη καταστατική συνάντηση του ερυθροσταυρικού Κινήματος, που πραγματοποιείται κάθε τέσσερα χρόνια, με τη συμμετοχή όλων των συστα-τικών μερών του Κινήματος, της Διεθνούς Ομοσπονδίας

Συλλόγων Ε.Σ./Ε.Η. (ΔΟΕΣ), της Διεθνούς Επιτροπής Ερυ-θρού Σταυρού (ΔΕΕΣ), των Εθνικών Συλλόγων Ε.Σ./Ε.Η., αλλά και των κυβερνήσεων που έχουν υπογράψει τις Συμ-βάσεις της Γενεύης του 1949, καθώς και παρατηρητές, εκπροσώπους διεθνών οργανώσεων και φορέων.Αριθμώντας πάνω από 1.714 εκπροσώπους από όλο τον κόσμο, από τα 194 Κράτη-μέρη των Συμβάσεων της Γε-νεύης και από 187 Εθνικούς Συλλόγους Ερυθρού Σταυ-

Page 73: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

58 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]ρού, μετά την αναγνώριση της Ερυθράς Ημισελήνου των Μαλδίβων, μπορεί κανείς να αναλογιστεί τη σπουδαιότη-τα της διεθνούς αυτής συνάθροισης και τις δυνατότητες που παρέχει το μεγαλύτερο αυτό ανθρωπιστικό δίκτυο για συλλογική, συντονισμένη και αποτελεσματική δράση, απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.

Τη σημασία του ανήκειν σε αυτό το παγκόσμιο δίκτυο αν-θρωπιστικής δράσης, έρχεται να συμπληρώσει στη 31η Διεθνή Διάσκεψη η παρουσία του νεότερου κράτους του κόσμου, με καθεστώς παρατηρητή, του Νοτίου Σουδάν, καθώς και του νεοσύστατου Εθνικού Συλλόγου Ερυθρού Σταυρού.

Αλλαγή πλαισίου ανθρωπιστικής δράσης σύμφωνα με τις διεθνείς κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, πάνω από 60 χώρες έχουν υποφέρει από ένοπλες συγκρούσεις, στην Ακτή του Ελε-φαντοστού και τη Λιβύη, από δραματικά και σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτα γεγονότα στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, από τεράστιες κοινωνικές αναταραχές και βία στο πλαίσιο του οργανωμένου εγκλήματος με αποτε-λέσματα οδυνηρά, που σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερ-νούν κατά πολύ αυτά των ενόπλων συγκρούσεων. Η ασφάλεια αποτελεί το κυριότερο ζήτημα που απασχολεί σήμερα την ανθρωπότητα. Οι συνεχιζόμενες ένοπλες συ-γκρούσεις, η αυξανόμενη κατάτμηση και περιπλοκότητά τους, η έλλειψη πρόσβασης σε μη κυβερνητικές ένοπλες ομάδες, ώστε να εξασφαλίζονται οι εγγυήσεις ασφάλειας, η σκόπιμη στόχευση ή η απαγωγή αυτών που παρέχουν βοήθεια, είναι μερικοί από τους παράγοντες που παρε-μποδίζουν την εκτέλεση ανθρωπιστικού έργου, αφήνο-ντας την τύχη τους δεκάδες χιλιάδες αμάχους. Το περιβάλλον, στο οποίο λειτουργούν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις, γίνεται ολοένα και περισσότερο σύνθετο και περίπλοκο και πολλές φορές η παροχή βοηθείας παρε-μποδίζεται για πολιτικούς λόγους, είτε επειδή οι δράσεις γίνονται αντιληπτές ως απειλή για την κυριαρχία των κρα-τών, είτε γιατί θεωρούνται ότι νομιμοποιούν τις μη κυβερ-νητικές ένοπλες ομάδες. Η αυξανόμενη συμμετοχή των στρατιωτικών δυνάμεων στην ανθρωπιστική δράση - ιδίως σε καταστάσεις ένοπλης βίας- καθιστά αδύνατο, το να γί-

νει η παροχή βοηθείας αντιληπτή ως ανεξάρτητη, αμερό-ληπτη και αποκλειστικά ανθρωπιστική. Οι ιδιωτικές δυνά-μεις ασφαλείας, η κράτηση, τα όπλα υψηλής τεχνολογίας, η έλλειψη συμμόρφωσης στους κανόνες, που διέπουν το δίκαιο του πολέμου, αποτελούν σημαντικούς τομείς για την ενίσχυση του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου. Μεγάλη επίσης, ανησυχία στη διεθνή κοινότητα προκα-λεί η παροχή υγειονομικής περίθαλψης σε περιόδους κρί-σης, η οποία συχνά επιδεινώνεται από την κατάφωρη έλλειψη σεβασμού προς τους κανόνες του διεθνούς δικαί-ου. Οι εργαζόμενοι σε ιατρικές και υγειονομικές υπηρεσί-ες παρενοχλούνται ή απειλούνται. Οι προμήθειες ιατρικού και υγειονομικού υλικού λεηλατούνται ή καταστρέφονται. Τα ασθενοφόρα και τα νοσοκομεία χρησιμοποιούνται κα-ταχρηστικά για στρατιωτικούς σκοπούς ή γίνονται στόχοι επιθέσεων. Τέτοιες παραβιάσεις στερούν ουσιαστικά το δικαίωμα των τραυματιών στην υγειονομική περίθαλψη. Παρεμποδίζουν επίσης, το έργο των εργαζόμενων στους τομείς υγείας, που συχνά δυσκολεύονται να έχουν προ-σβαση σε αυτούς που έχουν ανάγκη. Αυτό οδηγεί σε ανυ-πολόγιστες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για ολόκληρες κοινότητες. Στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν και την Κολομ-βία, για παράδειγμα, οι εκστρατείες εμβολιασμού έχουν αντιμετωπίσει εμπόδια, λόγω της δυσκολίας εξασφάλισης της ασφάλειας των εργαζομένων στις υγειονομικές υπη-ρεσίες.

Προετοιμασία Αντιμετώπισης Καταστροφών: Συλλογικές Ευθύνες

Οι αυξανόμενες επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών για τη διαβίωση και την ευημερία των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα των φτωχότερων και πλέον ευά-λωτων κοινοτήτων, απαιτούν την ενίσχυση της προετοι-μασίας διεθνούς αντιμετώπισης καταστροφών και μεί-ωσης του κινδύνου καταστροφών σε κοινοτικό επίπεδο μέσω της νομοθεσίας, την αντιμετώπιση των κανονιστι-κών εμποδίων για την ταχεία και δίκαιη παροχή άμεσων και μεταβατικών καταυλισμών μετά από καταστροφές και την επέκταση συνεργασιών σε εθνικό και διεθνές επί-πεδο.

Οι κυβερνήσεις, ως θεσμικά όργανα, πρέπει να αλλάξουν τη νοοτροπία τους όχι μόνο δίνοντας έμφαση στην αντι-μετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, αλλά και στη μείωση των κινδύνων καταστροφών, αναπόσπαστο στοι-χείο κάθε πρωτοβουλίας για αειφόρο ανάπτυξη. Σημαντική εξέλιξη αποτέλεσε η υπογραφή ενός Μνημο-νίου Συνεργασίας μεταξύ της ΔΟΕΣ και του Γραφείου για τον Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνω-μένων Εθνών για συνεργασία σχετικά με την ενίσχυση της νομοθεσίας που αφορά στην ετοιμότητα και την αντιμε-τώπιση καταστροφών.

Page 74: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 59Ανισότητες στην Υγεία και AIDS/HIV

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις ανισότητες που αφορούν στην υγεία και πιο συγκεκριμένα των γυναικών και των παιδιών. Σύμφωνα και με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγεί-ας «η απόλαυση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου υγεί-ας είναι ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα κάθε ανθρώπι-νου όντος». Η κοινωνική αδικία σκοτώνει τους ανθρώπους σε μεγάλη κλίμακα. Γι’αυτό η εξάλειψη των διαφορών στον τομέα της υγείας είναι ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύ-νης, μια ηθική επιταγή.Με σύνθημα “Getting to zero” η 31η Διεθνής Διάσκεψη επαναλαμβάνει την ανάγκη να παραμείνει το Κίνημα προ-

σηλωμένο στη χρηματοδότηση παγκόσμιων προγραμμά-των κατά του HIV και στην εντατικοποίηση των μελλοντι-κών προσπαθειών για να σταματήσει η πανδημία. Εθνικοί Σύλλογοι, όπως της Αργεντινής, της Γαλλίας και της Ιτα-λίας, μοιράζονται την τεράστια πρόοδο που σημειώνουν στην μάχη κατά της πανδημίας, ειδικά με τις περιθωριο-ποιημένες ομάδες, όπως οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκω-τικών. Οι προσπάθειές τους θα συνεχιστούν με στόχο να φτάσουν στο μηδέν - συμπεριλαμβανομένων των μηδενι-κών νέων μολύνσεων από τον HIV, μηδέν διακρίσεις και μηδέν θανάτους από το AIDS.

Μετανάστευση: Πρόσβαση, Αξιοπρέπεια, Σεβασμός στη Διαφορετικότητα και την Κοινωνική Ένταξη

Ως μια ακόμη σύγχρονη πρόκληση καταγράφηκε η συνεχι-ζόμενη ταλαιπωρία των μεταναστών, που μπορούν να ζή-σουν έξω από τα συμβατικά κοινωνικά και νομικά και συ-στήματα και οι οποίοι για διάφορους λόγους δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες, που διασφαλίζουν το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους και της αν-θρώπινης αξιοπρέπειας. Ένας στους 35 ανθρώπους σή-μερα στον κόσμο είναι μετανάστης, αποτελώντας το τρία τοις εκατό του παγκόσμιου πληθυσμού.Ενώ η μετανάστευση και η μετακίνηση είναι έννοιες αλ-ληλένδετες, ωστόσο δεν είναι ίδιες και απαιτούν διαφορε-τικές προσεγγίσεις. Οι εκτοπισμένοι πληθυσμοί απαιτούν

συνήθως επιχειρήσεις παροχής βοήθειας σε συνδυασμό με προσπάθειες, που στόχο έχουν την επίτευξη συλλογι-κών και βιώσιμων λύσεων. Οι μετανάστες, από την άλλη πλευρά, απαιτούν περισσότερο ατομική κοινωνική αρω-γή, νομική προστασία και προσωπική υποστήριξη.Η 31η Διεθνής Διάσκεψη έδωσε την ευκαιρία στα κράτη και στα μέλη του ερυρθοσταυρικού Κινήματος να συζητή-σουν τα κύρια ζητήματα και τις απειλές που πλήττουν σή-μερα τους μετανάστες σε όλο τον κόσμο, καθώς και να αναπτύξουν σχέσεις συνεργασίας για την προστασία και τον σεβασμό των δικαιωμάτων αυτών

Δεσμεύσεις

Οι αποφάσεις (Resolutions) αποτελούν τα επίσημα αποτε-λέσματα της Διεθνούς Διάσκεψης του Ερυθρού Σταυρού / Ημισελήνου. Ωστόσο, τα μέλη της καλούνται να υποβά-λουν εθελοντικές δεσμεύσεις (pledges) για την ανάληψη συγκεκριμένων κοινών δράσεων, μεμονωμένα ή σε συ-νεργασία με άλλα μέλη ή παρατηρητές της Διάσκεψης. Οι δεσμεύσεις συμπληρώνουν τα ψηφίσματα, ώστε οι κυ-βερνήσεις να επιδείξουν ενεργή αναγνώριση και ειδικό-τερα δέσμευση με τον Εθνικό τους Σύλλογο Ε.Σ./Ε.Η. σε ανθρωπιστικά θέματα και θέματα αμοιβαίου ενδιαφέρο-ντος και προβληματισμού.Στην 31η Διεθνή Διάσκεψη οι δεσμεύσεις αφορούσαν στα θέματα της ενίσχυσης της νομικής προστασίας για τα θύ-ματα των ένοπλων συγκρούσεων, της ενίσχυσης του νομι-κού πλαισίου για τις καταστροφές και της ενίσχυσης της τοπικής ανθρωπιστικής δράσης και της αντιμετώπισης των εμποδίων στην παροχή φροντίδας υγείας.Η ελληνική Κυβέρνηση δεσμεύτηκε στον τομέα του Διε-θνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου στα θέματα ενδυνάμωσης της νομικής προστασίας για τα θύματα ενόπλων συρράξε-

ων, τις Νάρκες κατά προσωπικού, τις βόμβες Διασποράς, τους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς και τα εκρη-κτικά κατάλοιπα πολέμου, τον σεβασμό των θεμελιωδών διαδικαστικών εγγυήσεων για όλα τα άτομα που κρατού-νται κατά τη διάρκεια μιας ένοπλης σύγκρουσης, όπως προβλέπεται από τους ισχύοντες κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου ανθρω-πίνων δικαιωμάτων, την προώθηση της καθολικότητας και της διατήρησης της ακεραιότητας του Καταστατικού της Ρώμης και του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, την υποστήριξη μηχανισμών για την αποτελεσματική διερεύ-νηση και επίλυση των περιπτώσεων των αγνοουμένων σε διάφορες περιοχές του κόσμου, τη διάδοση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και την εφαρμογή του τετραετούς πλάνου δράσης για την εφαρμογή του. Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι Εθνικοί Σύλλογοι τονίζουν την χρησιμότητα της Κοινής θέσης της ΕΕ του 2008 για τον καθορισμό κοινών κανόνων, που διέπουν τον έλεγχο των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού εκ-φράζοντας την ανησυχία, ότι η ευρεία διαθεσιμότητα των

Page 75: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

60 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]όπλων διευκολύνει τις παραβιάσεις του διεθνούς ανθρω-πιστικού δικαίου και εμποδίζει την παροχή βοήθειας στα θύματα των ένοπλων συγκρούσεων. Πεπεισμένοι για τη σημασία της προώθησης και την περαιτέρω ενίσχυση του κανονιστικού πλαισίου, που διέπει τις μεταφορές συμβα-τικών όπλων, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. καλούνται να προ-βούν στην ανταλλαγή των πληροφοριών, στο βαθμό που κρίνεται σκόπιμο, σχετικά με διαπραγματεύσεις το 2012 για τη δημιουργία μιας ισχυρής και νομικά δεσμευτικής

Συνθήκης για το Εμπόριο Όπλων.Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός δεσμεύτηκε σε θέματα, που αφορούν στην ενδυνάμωση της τοπικής ανθρωπι-στικής δράσης και συγκεκριμένα ως προς τη διασφάλιση της αξιοπρέπειας και του σεβασμού στη διαφορετικότη-τα, όπως επίσης και στην ενδυνάμωση των νόμων για την αντιμετώπιση των καταστροφών.

Λ.Κ.

ΑνΑπτυξιΑκή πολιτική τήσ εε: ή επιτροπή θΑ εστιΑσει τήν προσοχή τήσ σε λιΓοτερουσ τομεισ κΑι στισ χωρεσ με τή μεΓΑλυτερή ΑνΑΓκή ΓιΑ νΑ Αυξήσει τον Αντικτυπο τήσ βοήθειΑσ

Στις 13 Οκτωβρίου 2011, ο ευ-ρωπαίος Επίτροπος Ανάπτυ-ξης, Andris Piebalgs, παρου-

σίασε το «πρόγραμμα αλλαγών» της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ, κα-θώς και μια νέα πολιτική για τη δη-μοσιονομική στήριξη της ΕΕ. Οι ανα-κοινώσεις αυτές περιλαμβάνουν μια προσέγγιση της ΕΕ με περισσότερο στρατηγικό χαρακτήρα που αποσκο-πεί στη μείωση της φτώχειας, κυρίως μέσω καλύτερα στοχευμένης κατανο-μής των πόρων.Οι μελλοντικές δαπάνες της ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθούν στους το-μείς που είναι πιο σημαντικοί για μακροχρόνια, χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, και να κατευθύνονται σε χώρες με μεγαλύτερη ανάγκη εξωτε-ρικής στήριξης και εκεί όπου η βοή-θεια μπορεί να επιφέρει κάποια θετι-κή αλλαγή.Η βοήθεια της ΕΕ θα πρέπει να εστι-άζεται στους τομείς που θέτουν τα θεμέλια για βιώσιμη, χωρίς αποκλει-σμούς ανάπτυξη, στους οποίους πε-ριλαμβάνονται:•Η χρηστή διακυβέρνηση, καθώς και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιω-μάτων και η δημοκρατία• η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, ο ρό-λος της κοινωνίας των πολιτών και η καταπολέμηση της διαφθοράς,•η κοινωνική προστασία, η υγεία και η εκπαίδευση,

•η ανάπτυξη ενός ευνοϊκού επιχει-ρηματικού περιβάλλοντος και η εμ-βάθυνση της περιφερειακής ολοκλή-ρωσης,•η βιώσιμη γεωργία και η καθαρή ενέργεια, που θα συμβάλουν στην εξασφάλιση δικλίδων ασφαλείας ένα-ντι των εξωτερικών κλονισμών και θα μετατρέψουν τις προκλήσεις της επι-σιτιστικής ασφάλειας και της κλιματι-κής αλλαγής σε προοπτικές ανάπτυ-ξης.Για την εξεύρεση περισσότερων πό-ρων, η ΕΕ θα εξετάσει καινοτόμους τρόπους χρηματοδότησης της ανά-πτυξης, όπως για παράδειγμα ο συν-δυασμός των επιχορηγήσεων με δά-νεια. Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει επίσης την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να καταρτίσουν από κοινού στρατη-γικές και προγράμματα («κοινός προ-γραμματισμός») και να επιμερίσουν καλύτερα τις εργασίες μεταξύ τους ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικό-τητα της βοήθειας.Σημαντικό μέρος της βοήθειας της ΕΕ χορηγείται υπό μορφή δημοσιο-νομικής στήριξης: μεταφορά πιστώ-σεων σε κρατικούς προϋπολογισμούς αναπτυσσόμενων χωρών, σε συνδυ-ασμό με τον διάλογο για τη διαμόρ-φωση πολιτικής, την αξιολόγηση των επιδόσεων και τη δημιουργία ικανο-τήτων. Η Επιτροπή προτείνει μια ευ-ρωπαϊκή προσέγγιση που θα εξα-

σφαλίζει αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη δημοσιονομική στήρι-ξη όσον αφορά την επίτευξη αποτελε-σμάτων στον τομέα της ανάπτυξης, χάρη στην ενίσχυση των συμβατικών εταιρικών σχέσεων με τις αναπτυσσό-μενες χώρες.Η σύναψη «συμβάσεων χρηστής δια-κυβέρνησης και ανάπτυξης» θα επι-τρέψεινα παρέχεται γενική δημοσιονομική στήριξη σε περίπτωση που η χώρα- εταίρος μπορεί να αποδείξει την προ-σήλωσή της στις θεμελιώδεις αξίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα δώσει μεγαλύ-τερη έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώ-ματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου εστιάζοντας την προσοχή της στον διάλογο με τις χώρες-εταίρους, δημιουργώντας κίνητρα για μεταρ-ρυθμίσεις και ζητώντας από τις χώ-ρες αυτές να δεσμευτούν ότι θα σέ-βονται τις θεμελιώδεις αξίες.Η βελτίωση της παροχής υπηρεσιών σε τομεακό επίπεδο θα πραγματο-ποιηθεί μέσω των «συμβάσεων τομε-ακών μεταρρυθμίσεων». Η τομεακή δημοσιονομική στήριξη παραμένει χρήσιμο εργαλείο ακόμη και όταν δεν συντρέχουν οι συνθήκες για σύναψη σύμβασης χρηστής διακυβέρνησης και ανάπτυξης.Η δημοσιονομική στήριξη θα εφαρ-μοστεί στις ευάλωτες χώρες, αφού πρώτα θα εξετάζεται η κάθε περί-

Page 76: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 61πτωση χωριστά, ώστε να διασφαλι-στούν οι ζωτικές κρατικές λειτουργί-ες και να στηριχθεί η μετάβαση μέσω «συμβάσεων για τη δημιουργία κρα-τικού μηχανισμού». Η δημοσιονομική στήριξη θα πρέπει να συμβάλει στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της απάτης, να βοηθήσει τις χώρες να δημιουργήσουν τους δικούς τους χρηματοδοτικούς πόρους, και να μει-ώσει μακροπρόθεσμα την εξάρτησή τους από τη βοήθεια. Το φθινόπωρο του 2010, η Ευρω-παϊκή Επιτροπή δρομολόγησε δια-βούλευση σχετικά με το μέλλον της αναπτυξιακής πολιτικής, και το μέσο δημοσιονομικής στήριξης. Οι προ-τάσεις που υποβάλλονται σήμερα βασίζονται στην ανάλυση των πα-

ρατηρήσεων που ελήφθησαν από πα-γκόσμιους εταίρους, κυβερνήσεις, ΜΚΟ, καθώς και από τον ιδιωτικό το-μέα.Οι προτάσεις υποβάλλονται με τη μορφή δύο ανακοινώσεων:•Αύξηση του αντικτύπου της ανα-πτυξιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης: πρόγραμμα αλλαγών•Η μελλοντική προσέγγιση της δημο-σιονομικής στήριξης της ΕΕ προς τρί-τες Χώρες. Οι κυριότερες αρχές που περιλαμβά-νονται στα 12 σημεία του προγράμ-ματος αλλαγών θα ληφθούν προοδευ-τικά υπόψη στο υπόλοιπο μέρος του τρέχοντος κύκλου προγραμματισμού, και στον μελλοντικό προγραμματισμό της ΕΕ. Την άνοιξη του 2012, η Επι-

τροπή θα καλέσει τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ να εγκρίνουν τη νέα αυτή προσέγγιση δημοσιονομι-κής στήριξης της ΕΕ.Η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της (κράτη μέλη και EuropeAid, ταμεία που διαχειρίζεται η Επιτροπή ) είναι ο μεγαλύτερος χορηγός κρατικής ανα-πτυξιακής βοήθειας παγκοσμίως. Το 2010, χορήγησε 53,8 δισεκ. ευρώ (πάνω από το 50% της χορηγούμε-νης βοήθειας παγκοσμίως). Η Ευρω-παϊκή Επιτροπή είναι επιφορτισμένη με τη διαχείριση βοήθειας ύψους 11 δισεκ. ευρώ ετησίως, γεγονός που την τοποθετεί στη δεύτερη θέση χορηγών βοήθειας στον κόσμο.

Ζ.Σ.

Δήλωσή ευρωπΑϊκήσ επιτροπήσ: πΑΓκοσμιΑ ήμερΑ Ανθρωπιστικήσ βοήθειΑσ: φοροσ τιμήσ στΑ ΑτομΑ που τιθεντΑι στήν υπήρεσιΑ τήσ ΑνθρωποτήτΑσ

Στις 19 Αυγούστου 2011, Πα-γκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστικής Βοήθειας, η Ευρωπαϊκή Επι-

τροπή τιμά εκείνους που αφιερώνουν τη ζωή τους στη διατήρηση και τη βελτίωση της ζωής άλλων, που χρειά-ζονται βοήθεια για να επιζήσουν. Φέ-τος, θα εορτασθεί σε όλον τον κόσμο, για τέταρτη φορά, τιμώντας το προ-σωπικό ανθρωπιστικών οργανώσεων που έχασε τη ζωή του και ευαισθητο-ποιώντας το κοινό για τις δραστηρι-ότητες ανθρωπιστικής βοήθειας που διεξάγονται ανά τον κόσμο. Η ημερο-μηνία καθιερώθηκε από τη Γεν. Συ-νέλευση των Ην. Εθνών το 2008, εις μνήμη των 22 στελεχών του ανθρω-πιστικού τομέα των Ην. Εθνών, που έχασαν τη ζωή τους σε μια έκρηξη που έγινε στα γραφεία του ΟΗΕ στη Βαγδάτη, στις 19 Αυγούστου 2003. Ένας εξ αυτών ήταν ο Ειδικός Αντι-πρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Sergio Vieira de Mello.

Ο ΟΗΕ επέλεξε να δώσει στην εκ-στρατεία του τρέχοντος έτους τον τίτλο «People helping people (άτομα που τίθενται στην υπηρεσία της αν-θρωπότητας)». «Οι εργαζόμενοι στον ανθρωπιστι-κό τομέα είναι άτομα με μετριοφρο-σύνη, αλλά δεν ισχύει το ίδιο για τα επιτεύγματά τους: καθένας εξ αυτών μπορεί να κάνει τη διαφορά για εκα-τοντάδες ανθρώπινων υπάρξεων και αυτή η διαφορά μπορεί να είναι με-ταξύ ζωής και θανάτου, μεταξύ λιμο-κτονίας και στέρησης ή υπόσχεσης και αυτάρκειας» τόνισε η Kristalina Georgieva, Επίτροπος αρμόδια για τη Διεθνή Συνεργασία, την Ανθρωπι-στική Βοήθεια και την Αντιμετώπιση Κρίσεων.« Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστικής Βοήθειας αποτελεί στιγμή μνήμης και θλίψης, εξίσου όμως και απόφασης να συνεχίσουμε, παρά τους κινδύνους, να βοηθάμε εκείνους που έχουν τη

μεγαλύτερη ανάγκη», δήλωσε η Επί-τροπος κα Georgieva. Οι εργαζόμε-νοι στον ανθρωπιστικό τομέα πληρώ-νουν υψηλό τίμημα για την αφοσίωσή τους αυτή. Απαγωγές, ένοπλες επιθέ-σεις και απειλές θανάτου αποτελούν μέρος της περιγραφής καθηκόντων στο Αφγανιστάν και τη Σομαλία, στο Νταρφούρ στη Σρι Λάνκα και αλλού. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η αθρωπιστική συνδρομή κατά την τελευταία δεκα-ετία, γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυ-νη για τα στελέχη του ανθρωπιστικού τομέα. Οι επιθέσεις στις εγκαταστά-σεις των ανθρωπιστικών οργανώσε-ων έχουν τριπλασιαστεί, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα το θάνατο 100 περίπου ατόμων ετησίως. Το 2010 σημειώθηκαν 129 περιστατικά που έθεσαν σε κίνδυνο την ασφάλεια των εργαζομένων στον ανθρωπιστικό το-μέα, από τα οποία 69 άτομα έχασαν τη ζωή τους, 86 τραυματίσθηκαν και 87 έπεσαν θύματα απαγωγής.

Page 77: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

62 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]Η Ε.Ε. (ως σύνολο κρατών μελών και του ECHO ) είναι ο μεγαλύτερος χο-ρηγός ανθρωπιστικής βοήθειας – και από τις αρχές του 2011 έχει καλύψει πάνω από το 37% της παγκόσμιας χρηματοδότησης της βοήθειας αυ-τής, ενώ παρέχει ανθρωπιστική βο-ήθεια για διάστημα που υπερβαίνει τα 40 έτη. Το 1992 δημιούργησε την Υπηρεσία Ανθρωπιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECHO) «για να εξασφαλίσει ταχύτερη και αποτελεσματικότερη παρέμβαση». Τον Φεβρουάριο του 2010, η ECHO μετατράπηκε σε Γενική Διεύθυνση Αν-θρωπιστικής Βοήθειας και Πολιτικής Προστασίας. Αυτή η εξέλιξη αντικα-τοπτρίζει την εξέλιξη που σημειώθηκε μέσω της συνθήκης της Λισσαβώνας η οποία αναγνωρίζει έναν κοινό και πιο σημαντικό ρόλο στην ανθρωπιστι-κή βοήθεια και στην πολιτική προστα-σία. Η Kristalina Georgieva διορίσθη-κε πρώτη Επίτροπος για τη Διεθνή Συνεργασία, την Ανθρωπιστική Βοή-θεια και την Αντιμετώπιση Κρίσεων.Η Επιτροπή δραστηριοποιείται ενερ-γά για να εξασφαλίσει ότι θα προκύ-ψουν συγκεκριμένα αποτελέσματα από αυτόν τον ηγετικό ρόλο της Ευ-ρώπης στον ανθρωπιστικό τομέα. Η Γενική Διεύθυνση Ανθρωπιστικής Βο-

ήθειας και Πολιτικής Προστασίας (ECHO) της Επιτροπής απαριθμεί πε-ρισσότερα από 400 άτομα που εργά-ζονται σε 47 τοπικά γραφεία ανά τον κόσμο, όπου είναι απαραίτητη η πα-ροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.Παράλληλα, η Επιτροπή συνεργάζεται με περισσότερες από 200 ανθρωπι-στικές οργανώσεις. Μεταξύ των εταί-ρων της στον ανθρωπιστικό τομέα συμπεριλαμβάνονται 14 οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών, 191 ΜΚΟ, το Ερυθροσταυρικό Κίνημα, που απαρ-τίζεται από τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, 193 Εθνικούς Συλλόγους ΕΣ/ΕΗ υπό το συντονισμό της Διεθνούς Ομοσπονδία Ερυθρού Σταυρού/Ημισελήνου. Συνεργάζεται ακόμη με τον Διεθνή Οργανισμό Με-τανάστευσης.Εξάλλου, το 2010, η Επιτροπή χρη-ματοδότησε τις δραστηριότητες των πλέον αποτελεσματικών φορέων αν-θρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως με ποσό 1 115 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτή η υποστήριξη έδωσε ανα-κούφιση και ελπίδα σε 151 εκατομ-μύρια δοκιμαζόμενων ατόμων σε 80 χώρες. Η Επιτροπή χορήγησε ανθρω-πιστική βοήθεια σε περισσότερες από 100 χώρες παγκοσμίως. Στη διάρκεια όλων αυτών των ετών οι μεγαλύτεροι

αποδέκτες χρηματοδότησης της ΕΕ για ανθρωπιστικές δράσεις υπήρξαν: η Κροατία και η Βοσνία και Ερζεγο-βίνη (κατά τη διάλυση της Γιουγκο-σλαβίας), το Σουδάν, η Λαϊκή Δημο-κρατία του Κονγκό, το Αφγανιστάν, τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, το Πακιστάν, η Ρωσία και το Μπου-ρούντι.Σημαντικές κρίσεις, όπως το τσουνά-μι στη Νότιο Ασία το 2004, ο σεισμός στην Αϊτή και οι πλημμύρες στο Πα-κιστάν το 2010, απέδειξαν τη μεγά-λη σημασία της αλληλεγγύης της ΕΕ. Μια από τις σημαντικές πτυχές της ανθρωπιστικής δράσης της Επιτρο-πής είναι το γεγονός ότι συγκεντρώ-νει την προσοχή της σε «ξεχασμένες κρίσεις», δηλαδή σε ανθρωπιστικές καταστάσεις που δεν αποτελούν πρώ-τη είδηση στα μέσα ενημέρωσης και στις οποίες η Επιτροπή αποτελεί συ-χνά τον μοναδικό πάροχο ανθρωπι-στικής βοήθειας. Η ΕΕ δεσμεύεται ότι θα συνεχίσει να υποστηρίζει τους εργαζόμενους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας στον αγώνα τους κατά της εξαθλίω-σης και θα συνεχίσει να προωθεί το σεβασμό των ανθρωπιστικών αρχών.

Ζ.Σ.

Ελληνικά•Κ. Αντωνόπουλος, Κ. Μαγκλιβέρας (επιμ.), Το Δίκαιο της Διεθνούς Κοινωνίας, Νομική Βιβλιοθήκη, 2011•Ε. Ρούκουνας, Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Νομική Βι-βλιοθήκη, 2011•Μ. Περάκης, Η ένταξη και εφαρμογή του διεθνούς κανόνα στην έννομη τάξη της Ε.Ε., Νομική Βιβλιοθή-κη, 2011•Σαρηγιαννίδης Μιλτιάδης, Η πολεμική κατοχή στο δι-

εθνές δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα – Θεσσαλο-νίκη, 2011

Ξενόγλωσσα•Abass Ademola, Complete International Law, First Edition (Paperback), Oxford University Press, 2011, •Afroukh M., La hiérarchie des droits et libertés dans la jurisprudence de la Cour européenne des droits de l'homme, Bruylant, Bruxelles, 2011,

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟφΟΡΙΕΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑφΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

Page 78: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 63• Aust H., Complicity and the Law of State Responsibility (Hardback), Cambridge University Press, 2011, •Barbo F., Securing Human Rights? Achievements and Challenges of the UN Security Council (hardback), Oxford University Press, 2011, 978-0-19-964149-9•Bellal A., Immunités et violations graves des droits humains, Vers une évolution structurelle de l’ordre juridique international?, Bruylant, Bruxelles, 2011, •Ben-Naftali O. (ed.), International Humanitarian Law and International Human Rights Law (Hardback), Oxford University Press, 2011, •Burgorgue-Larsen L., Ubeda de Torres A. (ed.), The Inter-American Court of Human Rights, Case Law and Commentary (Hardback), Oxford University Press, 2011, 978-0-19-958878-7•Cançado Trindade A.A., The Access of Individuals to International Justice (Paperback), Oxford University Press, 2011,•Cannizzaro E. (ed.), The Law of Treaties Beyond the Vienna Convention (Hardback), Oxford University Press, 2011, •Cassese, G. Acquaviva, M. Fan, A. Whiting (ed.), International Criminal Law: Cases and Commentary, First Edition (Paperback), Oxford University Press, 2011, 978-0-19-957678-4•Corten Ο, Klein P., The Vienna Conventions on the Law of Treaties, A Commentary (Hardback), Oxford University Press, 2011•D'Aspremont J., Formalism and the Sources of International Law, A Theory of the Ascertainment of Legal Rules (Hardback), Oxford University Press, 2011, •El Sawah S. , Les immunités des États et des organisations internationales, Immunités et procès équitable, Larcier, 2011•Evans M., International Law, Third Edition (Paperback), Oxford University Press, 2011, •Fastenrath U, Geiger R, Khan D-E, A. von Schorlemer P, Vedder C. (ed.), From Bilateralism to Community Interest, Essays in Honour of Bruno Simma (Hardback), Oxford University Press, 2011, •Francioni F., Natalino Ronzitti (ed.), War by Contract, Human Rights, Humanitarian Law, and Private

Contractors (Hardback), Oxford University Press, 2011, •Klabbers J., Åsa Wallendahl (ed.), Research Handbook On The Law Of International Organizations (Hardback), Edward Elgar Publishing, 2011•Lubell N., Extraterritorial Use of Force Against Non-State Actors (Paperback), Oxford University Press, 2011, •Marko Milanovic, Extraterritorial Application of Human Rights Treaties (Hardback), Oxford University Press, 2011, •Momirov A., Accountability of International Territorial Administrations, A Public Law Approach (Hardback), Eleven International Publishing, 2011•Orakhelashvili A., Collective Security (Hardback), Oxford University Press, 2011, 978-0-19-957984-6•Oswald B., Helen Durham, and Adrian Bates (eds), Documents on the Law of UN Peace Operations (Paperback), Oxford University Press, 2011, •Parlett P., The Individual in the International Legal System, Continuity and Change in International Law (Hardback), Cambridge University Press, 2011, •Reinisch A., Challenging Acts of International Organizations Before National Courts (Hardback), Oxford University Press, 2011, •Spielmann T., Tsirli M., Voyatzis P. (ed.), La Convention européenne des droits de l'homme, un instrument vivant, The European Convention on Human Rights, a living instrument, Mélanges en l'honneur de / Essays in Honour of Christos L. Rozakis, Bruylant, Bruxelles, 2011•Terry Gill, Dieter Fleck , The Handbook of the International Law of Military Operations (Paperback), Oxford University Press, 2011, •Tzanakopoulos A., Disobeying the Security Council, Countermeasures against Wrongful Sanctions (Hardback), Oxford University Press, 2011

Page 79: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

64 ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ]ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ ΤΩΝ ΤΕΤΡΑΔΙΩΝ

•Σεπτέμβριος 2011: Μία εβδομάδα μετά την κατάθεση της αίτησης εισ-δοχής στα Ηνωμένα Έθνη από τον Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρ-χής, Μαχμούτ Αμπάς, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ην. Εθνών τη μεταβίβασε στην ειδική Επι-τροπή, που ασχολείται με την εισδοχή νέων μελών στον Οργανισμό.•Οκτώβριος 2011: Τα Μέλη του Δι-εθνούς Δικαστηρίου Δικαίου Θαλάσ-σης (ΔΔΔΘ) εξέλεξαν Πρόεδρο του Δικαστηρίου τον 74χρονο Ιάπωνα, νομικό και πρώην διπλωμάτη, Shunji Yanai. Η θητεία του Προέδρου είναι τριετής με δικαίωμα επανεκλογής. Ο Δικαστής Yanai διαδέχθηκε στην Προεδρεία του Δικαστηρίου τον José Luis Jesus από το Πράσινο Ακρωτήρι. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι και τόσο ο Πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, Δι-καστής Oda όσο και αυτός του ΔΔΔΘ προέρχονται από τη Χώρα του Ανα-τέλλοντος Ηλίου.•Οκτώβριος 2011: Παρά τις ανα-φορές για πάνω από 2.700 νεκρούς στη Συρία, η Ρωσία και η Κίνα έκαναν χρήση του δικαιώματος αρνησικυρί-ας και εμπόδισαν την υιοθέτηση Από-φασης από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ην. Εθνών, το οποίο καταδίκαζε απερίφραστα τη βίαιη αντίδραση του συριακού καθεστώτος προς τους δια-δηλωτές. Αξιοσημείωτη είναι η δήλω-ση του Ρώσου αντιπρόσωπου, Vitaly Churkin, σύμφωνα με την οποία το σχέδιο Απόφασης δεν θα προήγαγε μία ειρηνική επίλυση της κρίσης και

πως δεν επρόκειτο για μία διαφορά ως προς τη σύνταξη του κειμένου αλλά ως προς τις διαφορετικές πολι-τικές προσεγγίσεις περί του πως θα τερματιστεί η κρίση. •Οκτώβριος 2011: Η Επιτροπή των Βραβείων Νόμπελ ανακοίνωσε πως το Νόμπελ Ειρήνης για το 2011 θα μοιραστούν τρεις γυναίκες, η Ellen Johnson Sirleaf, η Leymah Gbowee και η Tawakkul Karman, οι οποίες έχουν διακριθεί στον αγώνα για την ασφάλεια των γυναικών και το δικαί-ωμα συμμετοχής τους στη διαδικα-σία οικοδόμησης της ειρήνης παγκο-σμίως. Η Ellen Johnson Sirleaf είναι η πρώτη δημοκρατικά εκλεγμένη Πρό-εδρος αφρικανικής χώρας (Λιβερία). Η Leymah Gbowee οργάνωσε γυναι-κεία κινήματα στη Λιβερία με σκοπό τον τερματισμό των πολυετών συρ-ράξεων και τη συμμετοχή των γυ-ναικών στις εκλογικές διαδικασίες. Η Tawakkul Karman, τέλος, διαδραμά-τισε σημαντικό ρόλο, τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης, στη μάχη για τα δικαιώματα των γυναικών, τη δημοκρατία και την ειρήνη στην Υεμένη. •Νοέμβριος 2011: Μεταφορά του πρώην Προέδρου της Ακτής Ελεφα-ντοστού στο ΔΠΔ.Στις Οκτωβρίου 2011 εξουσιοδοτή-θηκε ο Εισαγγελέας ΔΠΔ να ξεκινή-σει ανακρίσεις για την κατάσταση που ακολούθησε στην Ακτή Ελεφα-ντοστού μετά τις Προεδρικές εκλο-γές του Νοεμβρίου 2010 Σε συνέχεια των ερευνών του, συνέταξε κατηγο-

ρητήριο κατά του πρώην Προέδρου Laurent Gbagbo. Στις 30 Οκτωβρί-ου, ο Gbagbo μεταφέρθηκε στο ΔΠΔ σε συνέχεια της έκδοσης μυστικού εντάλματος σύλληψης. •Νοέμβριος 2011: Η Γενική Συνέλευ-ση των Ην. Εθνών αποφάσισε την επι-στροφή της Λιβύης στο Συμβούλιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η ιδιό-τητα μέλους της Λιβύης είχε αναστα-λεί από το Μάρτιο του 2011 εξαιτίας της βίαιης αντίδρασης του καθεστώ-τος Καντάφι στο κίνημα της αντιπολί-τευσης που ξέσπασε το Φεβρουάριο του ίδιου έτους. Τα Ην. Έθνη χαιρέ-τησαν τη δέσμευση της νέας λιβυκής Κυβέρνησης περί προστασίας των δι-καιωμάτων του ανθρώπου και του κράτους δικαίου. •Δεκέμβριος 2011: Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ην. Εθνών ενέκρινε τη λήψη πρόσθετων κυρώσεων κατά της Ερυθραίας εξαιτίας της υποστή-ριξης που παρέχει η Κυβέρνηση της χώρας σε ένοπλες αντάρτικες ομά-δες, με σκοπό την αποσταθεροποίη-ση της Σομαλίας και άλλων Κρατών του Κέρατος της Αφρικής. Η Απόφα-ση έλαβε 13 θετικές ψήφους, ενώ Ρωσία και Κίνα απείχαν.•Δεκέμβριος 2011:Το Συμβούλιο Ασφαλείας και η Γενική Συνέλευση των Ην. Εθνών εξέλεξαν με οριακή πλειοψηφία την Julia Sebutinde, από την Ουγκάντα, Δικαστή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στη θέση του απερχόμενου Δικαστή Koroma.

Page 80: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ
Page 81: ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ  ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΕΝΗ

ΜΕΡ

ΩΤΙ

ΚΟ

ΔΕΛ

ΤΙΟ

ΔΙΜ

ΗΝ

ΙΑΙΑ

ΕΚ

ΔΟΣΗ

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ TΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟY, ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ29-30

ΤΕΥΧΟΣ 29 - 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ18Η ΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ (12-30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011)ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (UPR) ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝΣΥΜΒΑΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ• ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΤΩΝ Η.Ε. ΓΙΑ ΣΡΙ ΛΑΝΚΑ, ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ Ε.Ε• ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-483/09 ΚΑΙ 1/10 GUEYE ΚΑΙ SALMERÓN SÁNCHEZ: ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΕΝ ΑΝΤΙΚΕΙΤΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΠΙΒΟΛΗ ΜΕΤΡΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΕΩΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ• Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ - ΟΙ ΕΠΙΤΥΧΩΣ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΕ ΑΠΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ• OΚΤΩ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ• ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΣΤΙΣ ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΘΕΙΣΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ C-424/10 ΚΑΙ C-425/10: ΟΙ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΛΟΥΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΑΝ ΜΟΝΟ ΒΑΣΕΙ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΟΥΝ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΝΗ ΠΟΛΙΤΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΟ ΕΝ ΛΟΓΩ ΚΡΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΕ ΑΥΤΟ • ΥΠΟΘΕΣΗ C-27/09 P: ΓΑΛΛΙΑ ΚΑΤΑ PEOPLE’S MOJAHEDIN ORGANIZATION OF IRAN ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑΣ: ΤΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΝΑ ΑΠΟΡΡΙΨΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΠΕΡΙ ΔΙΑΓΡΑΦΗΣ ΤΗΣ PMOI ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΕΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ• ΠΡΟΣΧΩΡΗΣΗ Ε.Ε. ΣΤΗΝ ΕΥΡΣΔΑ –ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ -ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ•ΕΚΘΕΣΗ CPT ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 2011•ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ: 10 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ 11Η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ - Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ CIA ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ•ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ: Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΗΣ ZONDUL /ΕΛΛΑΔΟΣ•ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΓΙΑ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ, ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» AKCAM/ΤΟΥΡΚΙΑΣ•Η ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΗ ΧΡΗΣΗ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥΣ ΩΣ ΑΠΑΝΘΡΩΠΗ ΚΑΙ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ- ΥΠΟΘΕΣΗ GÜLER AND ÖNGEL/ΤΟΥΡΚΙΑΣ•ΓΕΩΡΓΙΑ/ΡΩΣΙΑΣ: Η ΕΝΟΠΛΗ ΣΥΡΡΑΞΗ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2008 ΥΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ ΟΑΣΕ• ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ (ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ) - ΒΑΡΣΟΒΙΑ, 26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2011• ODIHR /OSCE – ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ• ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΤΟΥ ΟΑΣΕ ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΕΚΛΟΓΩΝ ΣΤΗ ΡΩΣΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ VARIA: Η ΚΡΙΣΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ• Η ΣΥΡΡΑΞΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΑΤΟ: ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΣΕΠΤ-ΔΕΚ. 2011• ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ• Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΤΟ 2011• ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΠΡΟΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΧΑΓΗ ΤΟΥ ΠΡΩΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΑΚΤΗΣ ΕΛΕΦΑΝΤΟΣΤΟΥ ΓΙΑ ΔΙΕΘΝΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ • ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ Η.Ε. ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥ ΜΑΛΑΟΥΙ ΓΙΑ ΑΡΝΗΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΚΖΗΤΟΥΜΕΝΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΟΥΔΑΝ OMAR EL BASHIR ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ• ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ /ΗΜΙΣΕΛΗΝΟΥ (ΓΕΝΕΥΗ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011) • ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΕ: Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΑ ΕΣΤΙΑΣΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΗΣ ΣΕ ΛΙΓΟΤΕΡΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΝΑ ΑΥΞΗΣΕΙ ΤΟΝ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ ΤΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ• ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ: ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

«Βουλευτικό»25-27 Μαΐου 2012

8ο Σεμινάριο Διεθνούς Δικαίου Ναυπλίου

88�� ������������������ ���������������� �������������� ����������������

MM�� ������ �������������������� ������������

««��������������������»»

2244--2277 ���������� 22001122

Με την ενίσχυση της Έδρας Jean Monnet“Δημοκρατία και Δικαιώματα του Ανθρώπου

στην Ευρωπαϊκή Ένωση” και της Έδρας UNESCO “Δημοκρατία, Δικαιώματα του Ανθρώπου και Ειρήνη”.

ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ[ ] 47ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝ-

ΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Με την ενίσχυση της Έδρας Jean Monnet“Δημοκρατία και Δικαιώματα του Ανθρώπου

στην Ευρωπαϊκή Ένωση” του Παντείου Πανεπιστημίου

Με την υποστήριξη των εκδόσεων Αντ. Ν. Σάκκουλα

�� ��� ���������� ������ �� ��� ��������

7� ��������� �������� ������� ��������

26 – 29 ����� 2011

«����������»,�������

�������

Με την υποστήριξη των Εκδόσεων