Ο 20Ος αιΩνας

380Ο 20Ος αιΩνας

381

ση αυτή, που διατηρήθηκε μέχρι τις 19 απριλίου 2000, χαρακτηρίστηκε από τον εκσυγχρονιστικό της ζήλο, ο οποίος εκδηλώθηκε με μια νέα μεταρρυθμιστική προ-σπάθεια στην εκπαίδευση («νόμος αρσένη», 1997), τη νομοθέτηση της συνένωσης κοινοτήτων σε μεγαλύτερους δήμους («ςχέδιο Καποδίστριας», 1997) και την ελλη-νική συμμετοχή στην αναθεώρηση της ςυνθήκης του μάαστριχτ με τη ςυνθήκη του Άμστερνταμ (2 Οκτωβρίου 1997). παρά ταύτα, δεν μπόρεσε να επιλύσει το δομικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή την έλλειψη επαρκούς ανταγωνιστι-κότητας, παρότι υιοθέτησε πολιτική λιτότητας και υποτίμησε τη δραχμή κατά 15% το 1998, προκειμένου να κατοχυρώσει την ένταξή της στην Οικονομική και νομι-σματική Ένωση (Ο.ν.Ε.), στο πλαίσιο της Ε.Ε.

παράλληλα αντιμετώπισε δύο σοβαρές κρίσεις. ή πρώτη σχετιζόταν με την ελ-ληνική στάση στο πρόβλημα των βομβαρδισμών της ςερβίας και του Κοσσόβου από αεροσκάφη του νατΟ (από τις 24 μαρτίου 1999 και εξής), στο πλαίσιο της τελικής φάσης διευθέτησης των εμφύλιων συγκρούσεων στο εσωτερικό της Γιουγκοσλαβίας.

ή ελληνική κοινή γνώμη ήταν σφοδρά αντίθετη με τους βομβαρδισμούς, αλλά η ελληνική συμμετοχή στο νατΟ επέβαλε επίσημη συμμόρφω-ση με τη νατοϊκή πολιτική, ισορροπία που επιτεύχθηκε με δύσκολους διπλωματικούς χειρισμούς. περίπου την ίδια περίοδο εκδηλώθηκε το «σκάνδαλο Οτσαλάν», κατά το οποίο η κυβέρνηση ςημίτη κατηγορή-θηκε ότι παρέδωσε εν κρυπτώ στους τούρκους τον ομώνυμο ηγέτη της παράνομης στην τουρκία κουρδικής οργάνωσης P.K.K. (ο οποίος είχε προσπαθήσει να τεθεί υπό την προστασία της ελληνικής κυβέρνησης), προκειμένου να μην έλθει σε νέα ρήξη με την τουρκία. Οι κακοί κυβερ-νητικοί χειρισμοί σε αυτό το θέμα προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων στην Ελλάδα, χωρίς όμως περαιτέρω επιπτώσεις.

παρά τις επιμέρους αντιξοότητες η δεκαετία του 1990 μπορεί να χαρακτηρισθεί γενικότερα ως θετική για την Ελλάδα. ςτον αθλη-τισμό, η αθλήτρια Βούλα πατουλίδου κέρδισε το 1992 το πρώτο χρυσό μετάλλιο για την Ελλάδα σε Ολυμπιακούς αγώνες μετά από 80 χρόνια. Εξάλλου, στις 5 ςεπτεμβρίου 1997 η Ελλάδα εξασφάλισε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή τη διοργάνωση των Ολυμπια-κών αγώνων του 2004.

ή προώθηση μεγάλων δημοσίων έργων, η ανάληψη σημαντικών διεθνών εκδηλώσεων και η ένταξη στην Ο.ν.Ε. προοιώνιζαν ένα ευ-οίωνο μέλλον για την Ελλάδα του 21ου αιώνα, προοπτική η οποία, τουλάχιστον κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας 2000-2010, δεν επρόκειτο να διαψευσθεί.

Στιγμιότυπο από τις εκδηλώσεις για την υιοθέτηση του ευρώ εκ μέρους της Ελλάδας μπροστά από το χώρο του Παναθηναϊκού Σταδίου την 1η Ιανουαρίου 1999.

Ο πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, παραδίδει στον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη την ολυμπιακή σημαία.

Καθιστική διαμαρτυρία στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά των νατοϊκών βομβαρδισμών στη Σερβία τον Απρίλιο του 1999.

Ο πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, με το Δήμαρχο της Αθήνας, Δημήτρη Αβραμόπουλο, κατά την υπογραφή της ανάληψης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 από την Αθήνα στη Λωζάνη το 1997.

Ο 20Ος αιΩνας

382

Κύπρος: από την ανεξαρτησία στη διχοτόμηση (1960-2004)

H ανακηρυξη τησ ανεξαρτησιασ της Κυπριακής Δημοκρατίας πραγ-ματοποιήθηκε τον αύγουστο του 1960. Ως πρώτος πρόεδρος εξελέγη ο αρχιεπίσκοπος μακάριος με αντιπρόεδρο τον τουρκοκύπριο ηγέτη Φα-

ζίλ Κιουτσούκ. προκειμένου να εξασφαλιστεί η συναίνεση και η συμμετοχή της τουρκοκυπριακής κοινότητας στην πολιτική ζωή του νέου κράτους, το κυπρια-κό ςύνταγμα προέβλεπε αρκετές παραχωρήσεις σε αυτήν. το αποτέλεσμα ήταν να προκύψουν δυσκολίες σε τεχνικά θέματα κατανομής της εξουσίας (π.χ. στο σχηματισμό στρατού, την οριοθέτηση των δήμων κ.λπ.), οι οποίες υποθάλπονταν και από την τουρκία, που επεδίωκε τη σταδιακή απόσπαση των τουρκοκυπρίων και τον απώ-τερο σχηματισμό τουρκοκυπριακού κράτους.

ή πρώτη σοβαρή πολιτειακή κρίση εκδηλώθηκε τον απρίλιο του 1963, με την επίδοση από τον μακάριο στον Κιουτσούκ εισηγητικής έκθεσης, στην οποία προσδιορίζο-νταν προς αναθεώρηση 13 «δυσλειτουργικά» σημεία του ςυντάγματος, που καθόριζαν τους όρους συμμετοχής των τουρκοκυπρίων στις κρατικές υπηρεσίες. ακολούθησε η σταδιακή αποχώρηση των τουρκοκυπρίων από τους τομείς εξουσίας που τους αναλογούσαν, η μονομερής εφαρμογή των αναθεωρήσεων από τον μακάριο και η έναρξη διακοι-νοτικών συγκρούσεων. προκειμένου να ενισχύσει το κυπριακό κράτος, η ελληνι-κή κυβέρνηση έστειλε κρυφά στην Κύπρο το 1964 μία μεραρχία. το ίδιο έτος η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε κυπριακές θέσεις και η αμερικανική κυβέρνηση, σε ρόλο διαιτητή, κάλεσε την Ελλάδα να αποσύρει τη μεραρχία της και να δεχθεί το μεσολαβητικό «ςχέδιο Άτσεσον», που προέβλεπε ουσιαστικά διχοτόμηση της Κύπρου. Ο πρωθυπουργός Γεώργιος παπανδρέου αρνήθηκε να συναινέσει, αλλά η επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα το 1967 είχε ως αποτέλεσμα την απόσυρση της μεραρχίας το νοέμβριο του ίδιου έτους. Θεωρώντας την παρουσία του μακαρίου (που είχε εντάξει την Κύπρο στο στρατόπεδο των «αδεσμεύτων») εμπόδιο για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά και παραβλέποντας τις αντιδράσεις της τουρκίας στο ενδεχόμενο μονομερούς απομάκρυνσής του από την κυπριακή προεδρία, το δικτατορικό καθεστώς προσπάθησε επανειλημμένως να εξουδετερώσει τον μακάριο. τελικά, το κατόρθωσε στις 15 ιουλίου, μέσω ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος, το οποίο όμως έδωσε την πρόφαση στην τουρ-κία να εισβάλει στην Κύπρο πέντε ημέρες αργότερα, για να «προστατεύσει» την τουρκοκυπριακή μειονότητα από την ανατροπή του κυπριακού πολιτεύματος. το

Ο 20Ος αιΩνας

383

Η Πράσινη Γραμμή εξακολουθεί να χωρίζει τον ελληνοκυπριακό από τον τουρκοκυπριακό τομέα της Λευκωσίας.

Η δολοφονία του Τάσου Ισαάκ στο οδόφραγμα της Δερύνειας στην Αμμόχωστο, 11 Αυγούστου 1996.

Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς περιβάλλουν τον Γ.Γ. του Ο.Η.Ε., Κουρτ Βαλντχάιμ, σε μία από τις πολλές αδιέξοδες συναντήσεις τους για την επίλυση του Κυπριακού.

Ο 21ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

391

Η γέφυρα του Ρίου-Αντιρρίου (άνω) και το διεθνές αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας (κάτω) υπήρξαν δύο από τα σημαντικότερα δημόσια έργα που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα στις αρχές του 21ου αιώνα.

Ο 21ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

390

Η ορκωμοσία της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή το Μάρτιο του 2004.

Ένας από τους σταθμούς του μετρό της Αθήνας, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2000.

έντεκα ευρωβουλευτές. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. εξέλεξε οκτώ, το Κ.Κ.Ε. δύο, ενώ από έναν ευρωβουλευτή εξέλεξαν ο «Συνασπισμός» και ο ΛΑ.Ο.Σ.

Στις 4 Ιουλίου 2004 η Εθνική Ομάδα του ποδοσφαίρου αναδείχθηκε Πρωτα-θλήτρια Ευρώπης κατακτώντας για πρώτη φορά το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στη Λισσαβώνα. Η Εθνική Ελλάδας νίκησε στον τελικό της διοργάνωσης τη διορ-γανώτρια Πορτογαλία με 1-0.

Το γόητρο της Ελλάδας κορυφώθηκε την ίδια χρονιά με την επιτυχή δι-οργάνωση των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα την περίοδο 13-29 Αυγούστου και, στη συνέχεια, των Παραολυμπιακών Αγώνων την περίοδο 17-28 Σεπτεμβρίου. Ειδικότερα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες η χώρα μας κατέκτη-σε συνολικά 16 μετάλλια (έξι χρυσά, έξι αργυρά και τέσσερα χάλκινα) καταλαμ-βάνοντας τη 15η θέση μεταξύ των νικητριών χωρών, ενώ στους Παραολυμπιακούς κατέκτησε 20 μετάλλια (τρία χρυσά, δεκατρία αργυρά και τέσσερα χάλκινα) κα-ταλαμβάνοντας την 34η θέση. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές υπήρξαν οι τελετές έναρ-ξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων, το κόστος των οποίων όμως απέκλινε κατά πολύ από τον προϋπολογισμό τους (που προβλεπόταν σε περίπου δέκα δισεκατομμύρια ευρώ) και το οποίο υπολογίζεται, τελικά, σε περίπου είκοσι δι-σεκατομμύρια ευρώ, συμβάλλοντας, έτσι, δραστικά στις σοβαρές δημοσιονομικές δυσχέρειες που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα μας.

Τέλος, στις 15 Οκτωβρίου η Ελλάδα εξελέγη μεταξύ των μη μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. για τα επόμενα δύο χρόνια.

Ο 21ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

392Ο 21ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

393

Στιγμιότυπα από τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα.

Η πρωθιέρια Θάλεια Προκοπίου παραδίδει την ολυμπιακή φλόγα στον πρώτο λαμπαδηδρόμο, τον ολυμπιονίκη ακοντιστή Κώστα Γκατσιούδη.

Στιγμιότυπα από την τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας στις 29 Αυγούστου 2004.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΤΙΔΑ ΤΟΥΣ

Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας (13-29 Αυγούστου 2004) σηματοδότησαν την κορύφωση της προβολής της Ελλάδας ως «χώρας-προτύπου» της Δύσης. Η ανάληψη της διεξαγωγής τους έγινε ευνοϊκά

δεκτή από την ελληνική κοινή γνώμη, η οποία ανταποκρίθηκε μαζικά στην πρόσκληση για τη συμμετοχή εθελο-ντών που θα βοηθούσαν στην ομαλή διεξαγωγή τους (ο αριθμός τους έφθασε τελικά τις 60.000 άτομα). Εξάλλου, παρά τους ενδοιασμούς της διεθνούς κοινής γνώμης για την έγκαιρη ολοκλήρωση των αθλητικών έργων υποδο-

μής, οι Αγώνες χαρακτηρίστηκαν, κατά κοινή ομολογία, επιτυχημένοι. Επι-πλέον, οι επιτυχίες των Ελλήνων αθλητών, παρά τα κρούσματα ντόπινγκ που εντοπίστηκαν σε ορισμένους από αυτούς, συνέβαλαν στην τόνωση του εθνικού γοήτρου. Παράλληλα όμως οι βεβιασμένες συνθήκες υλικοτεχνι-κής προετοιμασίας των Αγώνων προκάλεσαν σοβαρούς προβληματισμούς, τόσο πριν όσο και μετά τη διεξαγωγή τους, καθώς συνέβαλαν στη διόγκωση του κόστους τους. Σε αυτό το πλαίσιο, ως σοβαρή αρνητική συνέπεια των Αγώνων θεωρείται η σχεδόν πλήρης αποτυχία των ελληνικών κυβερνήσεων των ακόλουθων ετών να αξιοποιήσουν τους αθλητικούς χώρους που κατα-σκευάστηκαν για τη διεξαγωγή τους, η συντήρηση των οποίων εξακολουθεί να επιβαρύνει το ελληνικό κράτος με δυσανάλογα μεγάλα ποσά.

Ο 21ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

403Ο 21ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ

402