ΕΚΔΟΣΕΙΣοσελότος

ΝΤΙΑΝΑ ΝΑΣΙΟΠΟΥΛΟΥ–ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

ΕΦΗΒΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΤιΤλος Στοίχημα ζωής ςυγγραφέας Ντιάνα Νασιοπούλου–Παπαγεωργίου ςειρα Εφηβική λογοτεχνία [1358]0611/15 εργο εξωφυλλου Ντιάνα Νασιοπούλου–Παπαγεωργίου Διορθωςεις Όλγα Παλαμήδη Copyright© 2011 Ντιάνα Νασιοπούλου–Παπαγεωργίου ΠρώΤη εκΔοςη Αθήνα, Ιούνιος 2011 ISBN 978-960-9499-75-0

Η γενική επιμέλεια της έκδοσης έγινε από τις εκδόσεις οσελότος

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108e-mail: ekdoseis.ocelotos@gmail.com, ocelotos@otenet.gr

www. ocelotos. gr

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η κατ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτο-ανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορ-φή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγ-γραφέα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣοσελότος

Στους μαθητές μου που έχουν δικαίωμα να πιστεύουν ότι τα όνειρά τους και τα σχέδια που κάνουν για το μέλλον τους θα πραγματοποιηθούν. Σε όλα τα παι-διά, γιατί αξίζουν ένα σίγουρο παρόν κι ένα ελπιδοφόρο αύριο. Και στους δασκάλους, που τα ενθαρρύνουν να μη σταματούν να αγωνίζονται.

ΣΤΟΥΣ ΠΛΑΝΗΤΕΣ

Κινείσαι στον χώρο διαγράφοντας απίστευτα δυναμικές τροχιές γύρω από εμάς κι απ’ τον εαυτό σου.

Προσπαθείς να επεκτείνεις τα όριά σου και να απε-λευθερώσεις μηνύματα. Δεν κάθεσαι ήσυχος. Δεν σ’ αφήνουν να ησυχάσεις οι σκέψεις σου και οι άλλοι.

Προσπαθείς, άραγε, να επιβληθείς με την κινητικότητά σου στην αγχογόνο αίσθηση της ροής του χρόνου; Προσπαθείς να δώσεις ζωή στο περιβάλλον σου; Προσπαθείς να πραγματο-ποιήσεις μια απόπειρα απόδρασης από τη μέγκενη της τάξης που απειλεί την ύπαρξή σου;

Προσπαθείς, τάχα, να αποκαταστήσεις το αίσθημα της χρο-νικής συνέχειας με τις μετατοπίσεις σου στον χώρο;

Δεν αισθάνεσαι την ανάγκη να διατηρήσεις τη θέση που σου ανέθεσαν απέναντι στις επιθέσεις του «εχθρού»; Ή μή-πως, στην πραγματικότητα, αντιστέκεσαι στην επιβολή αυτής της ανάθεσης;

Μην αγωνιάς. Κατέχεις τον τρόπο να «περνάς» τα μηνύμα-τά σου και να «μεταγγίζεις» τις σκέψεις σου. Είμαστε κοντά σου, ανακαλύπτοντας βήμα βήμα τον τρόπο να τις προσλαμ-βάνουμε. Ίσως έχουμε αυτή την ικανότητα από τότε που γεν-νηθήκαμε. Ίσως έχεις αυτή τη δυνατότητα από τότε που ανα-κάλυψες τον εαυτό σου. Επικοινωνία που θεωρείς δεδομένη, χωρίς μηχανικά μέσα. Ανεξάρτητη από τον χώρο, τον χρόνο, την τεχνολογία. Απόλυτη, χωρίς όρια. Σπόρος δυνατός, που βλασταίνει πάνω σε βράχο, δίχως χώμα. Που αναπτύσσεται χωρίς νερό. Με μόνα συστατικά για την ύπαρξή του το φως του ήλιου και «το άγγιγμα της ψυχής». Με μόνο αναμενόμενο για σένα δώρο: ένα ανοιχτό παράθυρο στη σκέψη μας!

8 ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΖΩΗΣ

«Αν η διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματοςδιακόψει τη μετάδοση των ιδεών,αν η καμένη οθόνη του υπολογιστή σαςσταματήσει να μεταδίδει τις σκέψεις σας,δεν θα διακοπεί η επικοινωνία μας.Θα συνεχιστεί, σ’ όποια γωνιά της γης κι αν βρεθούμε,απ’ όποια γωνιά της γης κι αν προερχόμαστε.Αν καταφέρουμε, όταν μιλάμε, να μας ακούτε,αν προσπαθήσουμε, όταν μιλάτε, να σας καταλάβουμε,αν κοιταζόμαστε στα μάτια και ακουμπάμεμ’ αυτό το βλέμμα την ψυχή μας,μόνο ΤΟΤΕ, ΔΕΝ ΘΑ ΦΟΒΑΜΑΙ...»

Βάχιντ

Το σχολείο ετοιμάζεται να κλείσει για τις διακοπές του Πάσχα. Εδώ και μία εβδομάδα όμως, κάποιος μαθητής είναι απών. Κάποιος που δεν περίμενε τις διακοπές για να φύγει, όπως όλοι οι υπόλοιποι συμμαθητές του. Κάποιος που βρίσκε-ται ήδη μακριά. Είναι ο Βάχιντ. Ό,τι έχει μείνει πίσω να τον θυμίζει, ένα τετράδιο. Ένα τετράδιο όχι κάποιου μαθήματος, αλλά όλων σχεδόν των μαθημάτων μαζί, μια και ο Βάχιντ δεν έχει ξεχωριστό τετράδιο για κάθε μάθημα· έχει ένα για όλα τα μαθήματα. Για όποτε θυμόταν να γράψει ή όποτε ήθελε να γράψει. Γεμάτο ζωγραφιές γκράφιτι, στίχους από τραγούδια και δικές του σημειώσεις, από σκέψεις του, που τις σημείωνε εκεί την ώρα του μαθήματος. Αυτό το τετράδιο είναι που ξέχα-σε ο Βάχιντ κάτω απ’ το θρανίο του, ανοιγμένο στη σελίδα που είδαμε γραμμένο το παραπάνω ποίημα. Αυτό το ποίημα ήταν ό,τι πιο τελευταίο έγραψε ο Βάχιντ όταν ήταν στο σχολείο. Για την ακρίβεια, το ποίημα αυτό γράφτηκε αρχικά σε μια χαρ-τοπετσέτα, όταν ο «δημιουργός» του βρισκόταν με αποβολή στην αυλή του σχολείου. Αργότερα, ο Βάχιντ το μετέγραψε στο τετράδιο.

9 ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΖΩΗΣ

Αυτό το τετράδιο έχει μείνει πίσω, δηλώνοντας την απου-σία και ταυτόχρονα την παρουσία του μαθητή.

Αφήνοντας στους υπόλοιπους, τους συμμαθητές και τους δασκάλους του, ένα παράθυρο ανοιχτό να τον παρατηρούν, όσο καιρό εκείνος θα βρίσκεται μακριά τους. Ένα κομμάτι της παρουσίας του υπαρκτό στην τάξη, ακίνητο κι εκτεθειμένο στα μάτια όλων, την ίδια στιγμή που στο απουσιολόγιο δηλω-νόταν «ΑΠΩΝ»...

Ο Βάχιντ κατάγεται απ’ το Ιράκ. Είναι μαθητής της πρώ-της γυμνασίου, μεγαλύτερος όμως σε ηλικία από τους υπόλοι-πους συμμαθητές του. Είναι ψηλός, λεπτός, μυώδης, με μαύ-ρα σγουρά μαλλιά και κατάμαυρα μεγάλα μάτια. Δεν θα τον δεις ποτέ να συμμετέχει σε συζήτηση ακίνητος. Ποτέ στην ίδια θέση, όταν γίνεται μάθημα. Πάντα σε υπερδιέγερση, να προ-σπαθεί να συγκεντρωθεί, ενώ την ίδια στιγμή οι καθηγητές του προσπαθούν να συγκεντρώσουν τους αναστατωμένους συμμαθητές του, που ο ίδιος με την κινητικότητα και τη συ-μπεριφορά του έχει ξεσηκώσει.

Ο Βάχιντ είναι «σκληρός» στις καθημερινές συναλλαγές του, είτε αφορούν συμμαθητές είτε καθηγητές του. Συμμετέχει σε κοινά παιχνίδια μόνο για να προκαλέσει τις αντιδράσεις των άλλων. Δεν διστάζει με κάθε ευκαιρία να προβάλλει τη σωματική του δύναμη· και την ικανότητα του να χορεύει. Γιατί ο Βάχιντ χορεύει καταπληκτικά. Οι δάσκαλοί του, όσοι έχουν παρακολουθήσει το είδος αυτό της έκφρασης μέσα από την ασταμάτητη κινητικότητά του, απορούν πώς είναι δυνατόν «αυτός» να συνδυάζει τον χορό που είναι τέχνη και απαιτεί με-ταξύ άλλων ευαισθησία, με τη βία που τόσες φορές βγάζει με τη συμπεριφορά του. Ίσως δεν έχουν σκεφτεί ότι και ο χορός και η βία είναι αντανάκλαση συναισθημάτων, είναι μορφές έκ-φρασης που δικαιούνται να πηγάζουν από την ίδια ψυχή. Κι ενώ κανείς ποτέ δεν τον επιβραβεύει για τον χορό του, όλοι τον τιμωρούν για την υπερκινητικότητά του στην τάξη και για την επιθετικότητά του. Έτσι, ο Βάχιντ έχει υποχρεωθεί ν’ αλ-λάξει δύο σχολεία από τότε που γράφτηκε για πρώτη φορά

10 ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΖΩΗΣ

στο γυμνάσιο, ένα κάθε χρονιά. Στα μισά της κάθε χρονιάς, για την ακρίβεια. Και κάθε φορά επιπλήξεις, προσβολές, νου-θεσίες, νέος χώρος, καινούργιοι συμμαθητές. Και τι βγήκε;

Μη φανταστείτε ότι ο Βάχιντ πηγαίνει δευτέρα γυμνασίου, στην πρώτη είναι ακόμη. Ένα κεφάλι ψηλότερος απ’ τα «μι-κρά», για δεύτερη φορά εκείνος στην ίδια τάξη. Να ακούει τα ίδια μαθήματα, τις ίδιες συμβουλές, να δέχεται παρόμοιες με την περσινή χρονιά τιμωρίες. Κι εκείνος να γίνεται όλο και πιο αδιάφορος, να χάνει όλο και περισσότερους στόχους. Να μπερδεύεται με τα όριά του και να βγάζει όλους τους άλλους εκτός ορίων.«Δύο φορές στην πρώτη, πού θα πάει, θα βαρε-θούν και θα με περάσουν», σκέφτεται συχνά.

«Ό,τι και να κάνετε, πού θα μου πάει; Φέτος, θα το πάρω το χαρτί της πρώτης!» είχε πει με πείσμα στον μαθηματικό, ενώ εκείνος προσπαθούσε να τον πείσει ν’ αλλάξει συμπεριφορά, έπειτα από μια απ’ τις συνηθισμένες πια φασαρίες του Βάχιντ.

Η αλήθεια ήταν πως ο Βάχιντ είχε πάψει από καιρό να εί-ναι σίγουρος αν ήθελε ακόμη το ενδεικτικό της πρώτης τάξης. Λίγη αποδοχή ζητούσε, δεν μπορούσε όμως να βρει τον σω-στό τρόπο να τη γυρέψει. Να μοιραστεί κάτι απ’ τη ζωή του προσπάθησε και τις προάλλες, καθώς ενώ στροβιλιζόταν με τις χορευτικές του φιγούρες στο προαύλιο, έπιασε το χέρι της Αντέλλας, της συμμαθήτριάς του, θέλοντας να την προτρέψει να χορέψει μαζί του.

Ήθελε να τη βάλει να κινηθεί σε παράλληλη με αυτόν τρο-χιά. Το αποτέλεσμα; Αναμενόμενο απ’ όσους τον παρατηρού-σαν εκείνη τη στιγμή, αλλά εντελώς απροσδόκητο για εκείνον, ήταν να ξεφύγει η Αντέλλα απ’ το χέρι του Βάχιντ, να πέσει, να συρθεί κάτω και να χτυπήσει. Ο Βάχιντ δεν είχε ποτέ φα-νταστεί ότι θα κατέληγε έτσι η προσπάθειά του να πλησιάσει τη συμμαθήτριά του. Το αναμενόμενο μπορεί να είναι εντελώς διαφορετικό για τον κάθε άνθρωπο. Το συμβάν ακολούθησαν νέες τιμωρίες κι αποβολές.

Πώς να ζητήσεις και να πάρεις φιλία κι αγάπη χτυπώντας τον συμμαθητή σου στο πάτωμα; Τι σημασία έχει αν αυτό

11 ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΖΩΗΣ

12 ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΖΩΗΣ

έγινε από λάθος ή σκόπιμα; Πώς να γυρέψεις από τη συμμα-θήτριά σου να «τα φτιάξετε», όταν την έχεις στολίσει με τα πιο ανεπίτρεπτα και προσβλητικά λόγια; Πώς να γινόταν να σ’ αγαπήσουν οι καθηγητές σου, και πώς να τους αγαπήσεις εσύ, όταν για οτιδήποτε κι αν κάνεις, σε πετάνε έξω απ’ την τάξη και σε γεμίζουν με αποβολές και απουσίες; Και πώς να το πάρεις αυτό το ρημάδι το χαρτί της πρώτης, όταν αρνείσαι να διαβάσεις και να γράψεις τα μαθήματά σου;

«Ό,τι και να κάνω, μου βγαίνει στραβό, λάθος, σε βάρος μου! Οτιδήποτε επιχειρήσω, με κάνει γελοίο στα μάτια τους...» σκέφτεται πικραμένος συχνά ο Βάχιντ.

Μια μάχη ήταν όλα μέσα στο μυαλό του. Όπως στην πα-τρίδα του, όπου ακόμη και τα τετράχρονα αγόρια ήξεραν από όπλα. Όχι σαν ετούτους εδώ τους συμμαθητές του, τους λαπά-δες, τους ξενέρωτους...

«Υπάρχει, άραγε, κάτι στον κόσμο που να έχει αληθινή αξία;» αναρωτιόταν κάποιες φορές ο Βάχιντ, κι έδινε μόνος του την απάντηση χορεύοντας στην άδεια από παιδιά αυλή του σχολείου, καθώς τον είχαν «πετάξει» έξω από την τάξη, κι οι υπόλοιποι είχαν ησυχάσει πια κι έκαναν μάθημα.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ

Ετούτο το Πάσχα, ο Βάχιντ πήγε διακοπές. Για πρώτη φορά από τότε που ήρθε στην Ελλάδα. Δεν πήγε στην πατρίδα του, το Ιράκ, όπως τόσες φορές ονειρευόταν,

όταν ακόμα οι γονείς του του έκρυβαν για έκπληξη τον προορι-σμό αυτών των «διακοπών». Σ’ ένα μικρό παραθαλάσσιο χωριό της Πελοποννήσου πήγε, όπου οι γονείς του θα εργάζονταν για τρεις συνεχόμενες εβδομάδες. Αυτός ήταν και ο λόγος που ανα-γκάστηκε να φύγει από το σχολείο μια εβδομάδα νωρίτερα.

Στην πραγματικότητα, μόνο ο ίδιος θα έκανε διακοπές. Αληθινές διακοπές όμως, μακριά από την πόλη που τον έπνιγε, μακριά απ’ τους «ψόφιους» τους συμμαθητές του, όπως συνή-θιζε να τους αποκαλεί, όταν με το παραμικρό –κατά τη γνώμη του πάντοτε– τον «κάρφωναν» κι άρπαζε τιμωρίες. Μακριά απ’ όλα τα «πρέπει», τα «μη», τα «είσαι υποχρεωμένος». Μα-κριά απ’ όλους τους αφορισμούς και τις ταμπέλες που του εί-χαν φορτώσει. Μακριά από την απειλή του κοινωνικού του αποκλεισμού. ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ!!

Ελεύθερος. Έτσι ακριβώς ένιωσε ο Βάχιντ από την πρώτη κιόλας στιγμή που πάτησε το πόδι του στον Γερολιμένα.

Το σπίτι όπου θα έμενε με τους γονείς του αυτές τις τρεις εβδομάδες, βρισκόταν πλάι στη θάλασσα. Για τον Βάχιντ, η θάλασσα ήταν ό,τι πιο όμορφο, ό,τι πιο αληθινό υπήρχε πάνω στη γη. Ήταν η μόνη που πίστευε πως τον καταλάβαινε, μόνο και μόνο γιατί την ένιωθε να του μοιάζει. Δεν έπαυε κι αυτή να κινείται ασταμάτητα, πράγμα που έκανε κι ο ίδιος χορεύο-ντας. Ήταν γεμάτη ζωή η θάλασσά του, γεμάτη δύναμη, όπως γεμάτος δύναμη και ζωή ένιωθε κι ο ίδιος. Έπεφτε εκείνη με ορμή πάνω στους βράχους κι άφηνε τη σφραγίδα της, όπως έκανε κι αυτός στα θρανία, στις καρέκλες, στους τοίχους και