ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

24
ΠΑΙΔΕΙΑ &ΚΟΙΝΩΝΙΑ EΠΙΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ 82 • ΜΑΪΟΣ 2013

description

Περιοδικη εκδοση της Αυγης για την παιδεια, τευχος Μαιου 2013

Transcript of ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

Page 1: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

EΠΙΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ 82 • ΜΑΪΟΣ 2013

Page 2: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

2

Περιοδική έκδοση της «Αυγής»

Κυκλοφορεί μαζί

με την «Κυριακάτικη Αυγή»

την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα

Τεύχος 82,

Μάιος 2013

Συντακτική Ομάδα:

Δημήτρης Αλεξόπουλος,

Χρήστος Πιλάλης,

Κωνσταντίνα Ρηγοπούλου,

Άλκης Ρήγος,

Βασίλης Ρόγγας,

Γιώργος Τσιρίδης,

Παύλος Χαραμής

Επικοινωνία:

[email protected]

facebook:

Παιδεία και Κοινωνία

Επιμέλεια:

L• Press, τηλ. 210 82.28.258

Ιδιοκτησία:

«Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ

ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 12,

Τηλ. 210 52.31.831

Fax: 210 52.31.822

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

3 ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

4 OΞΥΤΟΝΑ

22 ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ

23 ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

EKΠΑΙΔΕΥΣΗ

5 ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ:

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ Δ.Σ. ΦΟΥΡΦΟΥΡΑ

ΑΛΕΞΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

6 ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΥΠΟ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥΛΑ ΛΙΑΤΣΟΥ

8 Ο ΘΑΤΣΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΗΛΙΩΝΗ

9 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΓΕΛΕΚΑΣ

10 ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ

ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ

11 Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΣΥΡΙΖΑ

ΣΑΣΑ ΧΑΣΑΠΗ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΑΡΤΑΛΗΣ

12 ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, ΟΜΑΔΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

14 ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΟΛΜΕ: ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ ΘΕΜΗΣ, ΖΩΓΡΑΦΑΚΗ ΕΛΕΝΗ

16 ΕΠΙ-ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΝΟΗΣΗ

ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ

17 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΣΧΙΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

18 ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ:

ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

JANABBINK, DONYAALINEJAD, ELLENBAL, FEMKEBRANDT, LENIEBROUWER,

ELISEDIJKSTRA, BERTIEKAAL, ELLYPAUELSEN, DIMITRISPAVLOPOULOS, MARK-

PETERS, MARINADEREGT, JEROENRODENBERG, ARJANDEROOY, MATTHIASVAN-

ROSSUM, IDASABELIS, JOSEPHIENSIERAG, BORISSLIJPER, BERTVANDERSPEK,

HOUKJEVLIETSTRA, HANSDEWAARDT, PIETERWAGENAAR

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

20 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ:

1928: ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ - ΝΕΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

Page 3: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

3

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

ΤΗ

Σ Σ

ΥΝ

ΤΑΞ

ΗΣ

Οι ραγδαίες εξελίξεις και αντιδράσεις της προηγούμενης εβδομά-δας, γύρω από την κατάληξη της μάχης των λειτουργών της Μέ-σης Εκπαίδευσης ενάντια στην πολιτική επιστράτευση, βρήκαν

το τεύχος αυτού του ένθετου ήδη τυπωμένο. Με ευθύνη της διεύθυνσηςτης εφημερίδας, η έκδοση ανεστάλη για να επικαιροποιηθεί. Η σύνταξηπροσαρμόστηκε με νέα άρθρα και σχόλια που νομίζουμε ότι αναδει-κνύουν κριτικά την νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η αναστολήτης απεργίας από τους προέδρους των ΕΛΜΕ. Παρ’ όλα αυτά νομίζουμεότι το κύριο άρθρο λίγα έχει να διαφοροποιήσει από αυτά που είχαν δια-τυπωθεί για το τεύχος της προηγούμενης Κυριακής. Αντιγράφουμε:

«Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές – λίγες ώρες πριν αρχίσειη εφαρμογή της πολιτικής επιστράτευσης - το μόνο σίγουρο είναι ότι ησυντριπτική πλειοψηφία των 88χιλιάδων λειτουργών της Μέσης Εκπαί-δευσης, σε μαζικές Γενικές Συνελεύσεις χωρίς προηγούμενο, που ξεπέ-ρασαν σε συμμετοχή το 80% των μελών του κλάδου, ψήφισαν υπέρ τηςαπεργίας, σύμφωνα με την πρόταση της διοίκησης της ΟΛΜΕ καταδικά-ζοντας τον κυβερνητικό αυταρχισμό και στηρίζοντας την Ομοσπονδίατους. Η εξέλιξη είναι απρόβλεπτη και προμηνύεται έντονη και με πολλα-πλές επιπτώσεις στην κοινωνικό-πολιτική μας ζωή, πέραν του γεγονότος,του αν θα διεξαχθούν ή όχι τελικά οι εξετάσεις, μια που αυτή η «συντε-χνία» τόσων χιλιάδων «συνδικαλιστών»- σύμφωνα με τον απαξιωτικό κυ-βερνητικό λεξιλόγιο που αναπαράγουν τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια -φαίνεται αποφασισμένη να μην υποταχθεί στο νέο πρωθυπουργικό «απο-φασίζομεν και διατάσσομεν».

«Πρόκειται άλλωστε για μια απεργιακή πρόταση που προκάλεσε η ίδιαη Κυβέρνηση, στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης στρατηγική της απαξίω-σης του Δημόσιου Σχολείου και των Λειτουργών του σε όλες τις βαθμίδες,με συνειδητή επιλογή της ώρας της σύγκρουσης, πιστεύοντας ότι ο κοι-νωνικός αυτοματισμός θα στρέψει την πλειονότητα της κοινωνίας εναν-τίον των καθηγητών των παιδιών της. Ιδιαίτερα που χρόνια τώρα οι πα-νελλαδικές εξετάσεις – ή όπως αλλιώς κάθε τόσο ονομάζονται - έχουνεθίσει την κοινωνία σ’ αυτή την δαπανηρή και για την παραπαιδεία ιδι-αίτερα κερδοφόρα, αντιπαιδαγωγική ιεροτελεστία – υστερία, με την κινη-τοποίηση για την πραγμάτωση της, του κρατικού μηχανισμού, των απα-ραίτητων βέβαια τηλεοπτικών καμερών και ‘ανταποκρίσεων’, τους γονείς,συγγενείς και οικογενειακούς φίλους κρεμασμένους στα κάγκελα τωνσχολείων ή στα κινητά τηλέφωνα και θύματα τους υποψήφιους/ες σε κα-θεστώς υπέρμετρης ψυχολογικής πίεσης».

Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα και με δεδομένη την άρνησητων ηγεσιών της ΑΔΕΔΥ και ΓΣΕΕ με τη συναίνεση δυστυχώς του ΠΑΜΕ,να στηρίξουν την πρόταση της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ, για κήρυξη Πανελλα-δικής Απεργίας την πρώτη μέρα έναρξης των εξετάσεων - άρνηση πουυπονόμευσε ουσιαστικά την ελπίδα μιας ευρύτερης συμπαράταξης ενό-τητας και κοινής δράσης των εργαζομένων – πρόταση που δεν στήριξεκαι καμιά άλλη Ομοσπονδία, οι πρόεδροι των ΕΛΜΕ με συναίσθηση ευ-θύνης προς τους συναδέλφους τους που κινδύνευαν με απόλυση και τιςσκηνές βίας που θα πραγματοποιούνταν έξω από τα εξεταστικά κέντρα,ανέστειλαν την απεργιακή τους κινητοποίηση. Πολλά καταιγιστικά καιαντιφατικά γράφτηκαν από τότε γύρω από αυτή την απόφαση, σε συνάρ-τηση με ένα κλίμα ενθουσιασμού που είχε δημιουργηθεί με ευθύνη καιτης ΟΛΜΕ. Κριτικές αποτιμήσεις που αφορούν και ευρύτερα τον ρόλο τηςΑριστεράς και ιδιαίτερα της δικής μας, ακολουθούν στις επόμενες σελίδες.

Δεν είναι δική μας αρμοδιότητα ως ένθετο, να τοποθετηθούμε απέναν-τι σε όλα αυτά, πολύ περισσότερο να κρίνουμε τις επιλογές ενός συνδικα-

λιστικού οργάνου. Έχουμε όμως την αίσθηση ότι η δήλωση του Προέδρουτης Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή ότι στην επόμενη πολιτική επιστράτευση,η Κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη όχι μόνο με τις συνδικαλιστικές αν-τιδράσεις αλλά και τις πολιτικές δυνάμεις υπεράσπισης της Δημοκρατίας,δημιουργεί νέα δεδομένα στη συνέχιση και του συγκεκριμένου αγώνατων εκπαιδευτικών που προφανώς και δεν τέλειωσε με την αναστολή τηςαπεργίας.

Στο βαθμό μάλιστα που όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι αυτήη κυβερνητική λογική – αυταρχίας και ενδόμυχου φόβου – οδηγεί σε βί-αιες κοινωνικές αντιπαραθέσεις και σε δυνάμει απαγόρευση του απερ-γιακού δικαιώματος κάθε κλάδου εργαζομένων. Στην επιβολή έκτακτωνμέτρων σε βάρος όλου του πληθυσμού.

Αντίθετα δική μας θέση είναι - όπως υποστηρίζαμε και στο κύριο άρθροτου τεύχους που αποσύρθηκε - και νομίζουμε και του χώρου που εκφρά-ζεται μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ, να αντιστρέψουμε το κλίμα ενδοστρέφειαςκαι κυρίως της κυβερνητικής στρατηγικής διάλυσης του δημόσιου σχο-λείου, απαξίωσης του συνδικαλισμού και ευτελισμού των ΕκπαιδευτικώνΛειτουργών.

Να αναδείξουμε ακριβώς τώρα, τις δικές μας αναλυτικές αξιακές επε-ξεργασίες –στρατηγικές, για ριζικά διαφορετικό Δημόσιο, ουσιαστικά Δω-ρεάν και με Κοινωνικό Χαρακτήρα Αγαθό της Παιδείας και της Έρευνας.Για ένα ανοικτό Σχολείο κριτικής σκέψης, ικανότητας για αισθητική από-λαυση και δημιουργίας δημοκρατικής συλλογικής συνείδησης, δράσηςκαι αλληλεγγύης υπεύθυνων πολιτών. Την αντικατάσταση της όλης εξε-ταστικοκεντρικής αντίληψης του εκπαιδευτικού μας συστήματος, με έναδιαρκή έλεγχο της γνώσης. Βασικό στοιχείο αυτής της ανατροπής είναιοι προτάσεις μας για Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης και κυρίως γιατην κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων!

Η σημερινή παιδαγωγική παθογένεια μετατροπής του Λυκείου από αυ-τόνομη μονάδα σε χώρο στην καλύτερη των περιπτώσεων προπαρα-σκευής για της πανελλαδικές εξετάσεις ή συνηθέστερα σε χώρο χαλάρω-σης των μαθητών από την εξαντλητική κονσερβαρισμένη απομνημονευ-τική και χρηματοβόρα φροντιστηριακή παραπαιδεία, δεν μπορεί να δι-αιωνίζεται άλλο! Όπως και το παράλογο οι μαθητές πρώτα να δίνουν πα-νελλήνιες και μετά τις εξετάσεις Ενδοσχολικού Απολυτηρίου. Στο σημείοαυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι 10.000 μαθητές της Γ’ Λυκείου δεν προ-σήλθαν στις πανελλαδικές, προτιμώντας κάποιοι την μεταλυκειακή εκ-παίδευση, κάποιοι λιγότεροι την απ’ ευθείας πορεία προς ξένα ΑΕΙ, καιμεγάλο μέρος αδυνατώντας οικονομικά να συνεχίσουν.

Από αυτές τις θέσεις ο αγώνας υπεράσπισης του Δημόσιου και ΔωρεάνΕκπαιδευτικού Συστήματος οφείλει να συνεχιστεί και να διευρυνθεί κοι-νωνικά. Να αποτελέσει αιχμή μιας ανειρήνευτης και διαρκούς πάλης γιατην προάσπιση της Δημοκρατίας, των Συνταγματικά κατοχυρωμένωνΕλευθεριών και Δικαιωμάτων, των Δημόσιων Αγαθών, των όσων έχουναπομείνει στοιχειωδών εργασιακών κατακτήσεων. Αγώνα ΔημοκρατικήςΑξιοπρέπειας που μας αφορά όλους ως ενεργούς πολίτες, μια που όπωςδήλωσαν οι καθηγητές «αν τους αφήσουμε, θα μας απαγορεύουν και νασκεφτόμαστε»!

Την ώρα που η χώρα συνεχίζει να βυθίζεται στο τέλμα της κρίσης πουαπό κρίση χρέους έχει αναχθεί σε κρίση πολιτικής και αξιακών δημοκρα-τικών προταγμάτων, αυτό το ένθετο, θα συνεχίσει να βρίσκεται στην πρώ-τη γραμμή αντίστασης με ευθύνη, συνέπεια και αναλυτικές προτάσεις.

ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

O αγώνας για τη δημόσιαεκπαίδευση δεν τέλειωσε

Page 4: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΟΞΥΤΟΝΑ

4

Απεργία στις εξετάσεις; Επιστράτευση πάραυτα!

Δεν είναι η πρώτη φορά που η εκπαιδευτική κοινότητα αντιμετώπισε το εν-δεχόμενο μιας απεργίας της ΟΛΜΕ που θα άγγιζε και τις πανελλαδικές εξε-τάσεις. Είναι όμως η πρώτη φορά που αυτή η πιθανότητα αντιμετωπίστηκε

από το μεγαλύτερο μέρος του μνημονιακού τύπου και τους κονδυλοφόρους του μετόσο προφανείς διαστρεβλώσεις και τόσο ακραίους χαρακτηρισμούς, ουσιαστικάως επιτομή της αναλγησίας, του συντεχνιασμού και της απορρύθμισης της εκπαί-δευσης. ‘Ετσι, αν περιοριστούμε μόνο σε επίπεδο τίτλων, η Καθημερινή (30-4) έκανελόγο για την «απειλή» της ΟΛΜΕ, ο Ελεύθερος Τύπος (28-4) ισχυρίστηκε ότι «ΗΟΛΜΕ βάζει βόμβα στις Πανελλαδικές» και «Απειλεί να τινάξει στον αέρα τις εξε-τάσεις με απεργία ή με αποχή από τη βαθμολόγηση», η Δημοκρατία (2-5) μίλησεγια «Τρόμο για τις πανελλαδικές», ενώ τα Νέα (2-5) έφερε στα άκρα το παιχνίδι μι-λώντας για «κοινωνική ανηθικότητα». Και έπεται συνέχεια: «Η ΟΛΜΕ εναντίον τηςκοινωνίας» για τη Βραδυνή (12-5), «Όλμος ΟΛΜΕ στις πανελλαδικές εξετάσεις»ήταν η άποψη της Ελλάδας Αύριο (10-5), ενώ για «Αδιόρθωτους συνδικαλιστές»έκανε λόγο το Έθνος (10-5). Και για να κινηθεί πιο αποτελεσματικά ο «κοινωνικόςαυτοματισμός» κατά των εκπαιδευτικών και να περάσει στην κοινή γνώμη η αντι-δημοκρατική πρακτική της επιστράτευσης, η σχετική αρθρογραφία τούς εμφάνισεως κύριους υπαίτιους για την τραγική κατάσταση που υπάρχει στην εκπαίδευση,τους απέδωσε αδιαφορία και αρνητική στάση σε οποιαδήποτε απόπειρα βελτίωσηςτης εκπαίδευσης, υποστήριξε ότι το μόνο κίνητρο των επιλογών τους είναι το ατο-μικό βόλεμα και η διασφάλιση των ιδιαίτερων μαθημάτων τους, παρουσίασε τηνενδεχόμενη απεργία τους στις εξετάσεις ως πράξη «εκδίκησης» ή «εκβιασμού» μεθύματα/ομήρους τα παιδιά, και εμφάνισε τα καθ’ όλα υπαρκτά προβλήματα, όπωςτις υποχρεωτικές μετακινήσεις και απολύσεις εκπαιδευτικών ή τις επικείμενες συγ-χωνεύσεις σχολικών μονάδων, ως αόριστες «φήμες». Ο καθείς εφ ω ετάχθη.

Νίσυρος: ολοταχώς προς υποβάθμιση

Tην οργή των κατοίκων της Νισύρου προκάλεσε η απόφαση του υπ. Παιδεί-ας να συρρικνώσει το εξατάξιο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο του νησιού με-τατρέποντάς το σε τετραθέσιο. Όπως αναφέρεται σε επιστολή που έδωσε στη

δημοσιότητα ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, πρόκειται για το μοναδικό σχο-λείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που λειτουργεί σε ένα νησί χιλίων κατοίκων, κα-θώς έκλεισε ήδη το Δημοτικό που λειτουργούσε στην περιοχή των Πάλων. Έτσι, ταπαιδιά των τριών κοινοτήτων που αριθμεί η Νίσυρος εγγράφονται και φοιτούν σεαυτό. Στην ουσία, όμως, πρόκειται για κατ’ όνομα μόνο ολοήμερο σχολείο, καθώςη έλλειψη διδακτικού προσωπικού (π.χ. φυσικής αγωγής, ξένων γλωσσών, μουσι-κής κ.λπ.) στην πράξη έχει αναιρέσει τη διευρυμένη λειτουργία του. Τονίζουν, επί-σης, μια σειρά από προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι κάτοικοι τουνησιού, όπως τη δύσκολη πρόσβαση και σύνδεση με τα κοντινά νησιά, τη μειωμένηιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη και τις μηδαμινές επιλογές που προσφέρον-ται στα παιδιά του νησιού για εκπαίδευση και καλλιέργεια.

Πρόσφατα βρεθήκαμε στη Νίσυρο των ηφαιστείων και της Παναγίας Σπηλιανής,προσκαλεσμένοι από την εκπαιδευτική κοινότητα και την τοπική κοινωνία, για νασυζητήσουμε τα φλέγοντα εκπαιδευτικά προβλήματα τόσο της πρωτοβάθμιας όσοκαι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μας εντυπωσίασε το ενδιαφέρον των κατοί-κων για τη μόρφωση των παιδιών τους, αλλά και μας εξόργισε η αδιαφορία με τηνοποία αντιμετωπίζει η πολιτεία τόσο τις ελλείψεις των σχολείων στο πανέμορφονησί όσο και τα προβλήματα που ταλανίζουν τους εκπαιδευτικούς, νέους στην πλει-ονότητά τους, που εργάζονται σε αυτά. Ενώνουμε τη φωνή μας με τη φωνή τωνγονέων του νησιού και απαιτούμε μαζί τους να εγκαταλειφθεί οποιαδήποτε σκέψησυρρίκνωσης του σχολείου και να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την αναβάθμισητης εκπαίδευσης.

«Μινιφουστοφορείν» και«οφρυοβλεφαρογράφειν»: Το σχολείοτης περιόδου 1967-74 στο «γύψο»

Πώς ήταν το σχολείο την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας; Ποιο ήταντο κλίμα που επικρατούσε στις σχολικές τάξεις, στο σύλλογο διδασκόντων,στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα; Υπήρχε συνδικαλισμός και τι διεκδικού-

σε; Αυτά και άλλα ερωτήματα ανέδειξε και επιχείρησε να αναζητήσει απαντήσειςη πρωτοβουλία της Εταιρίας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων περιόδου 1967-74 Κ.-Δ. Μακεδονίας, με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης του Δήμου Θεσ-σαλονίκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, με αφορμή την αποφράδα επέτειοτης 21ης Απριλίου. Από το υλικό και τις μαρτυρίες που αξιοποιήθηκαν προέκυψανπολύτιμα συμπεράσματα. Οι δικτάτορες επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν το εκ-παιδευτικό σύστημα για να δημιουργήσουν παθητικούς και υποτακτικούς πολίτες,που δεν θα αντιδρούσαν στην ανυπαρξία κάθε έννοιας δημοκρατίας και κοινωνι-κής δικαιοσύνης. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις του 1964 ακυρώθηκαν, το μά-θημα «Στοιχεία Δημοκρατικού Πολιτεύματος» καταργήθηκε, το συνδικαλιστικό κί-νημα των εκπαιδευτικών διαλύθηκε και η λογοκρισία και ο χαφιεδισμός κυριάρ-χησαν σε κάθε εκπαιδευτικό χώρο. Κυβερνητικοί επίτροποι, κατά βάση στρατιωτι-κοί, τοποθετήθηκαν στα πανεπιστημιακά ιδρύματα ως τοποτηρητές της Δικτατο-ρίας. Χαρακτηριστικό δείγμα του κλίματος αυτής της περιόδου είναι η «Εγκύκλιος182», που ένας γενικός επιθεωρητής εκπαίδευσης κυκλοφόρησε το 1968. Αναφε-ρόμενος ειδικότερα στις γυναίκες εκπαιδευτικούς ο επίδοξος μεταρρυθμιστής το-νίζει ανάμεσα σε άλλα στην απερίγραπτου κάλλους εγκύκλιό του: «… η ατημέλειαπροκαλεί αποστροφήν, ούτω έτι πλέον το καπνίζειν υπό των γυναικών, το μινιφου-στοφορείν, το οφρυοβλεφαρογράφειν σκορπίζουν την αηδίαν». Χωρίς σχόλια…

Π.Χ.

ΟΞΥΤΟΝΑ ΑΙΧΜΕΣPΤο πρώτο βήμα έγινε με τη σίτιση εκπαιδευτικών στις στρατιωτικές λέ-

σχες. Ακολούθησε η ψήφιση της διάταξης που προβλέπει την επίδοση«φύλλων πορείας» στους/τις εκπαιδευτικούς που πλεονάζουν. Και το πράγμαολοκληρώθηκε με την επιστράτευση. Ανεπαισθήτως…

PΤριγμοί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις… Αιτία; η επιστράτευση των κα-θηγητών. Υπερβολική και αδικαιολόγητη. Διαταράσσει την ισορροπία

δυνάμεων σε μια ευαίσθητη περιοχή.

PΣτη μακρινή (;) Πορτογαλία μάς παραπέμπει τακτικός αρθρογράφοςστο «Έθνος» και καθηγητής του ΑΠΘ (Έθνος, 24-2). Για να μας πει τι;

Ότι στη μυθική αυτή χώρα είναι περίπου αυτονόητο ότι κανένας φοιτητήςδεν καπνίζει μέσα στα κτίρια. Ίσως κάποιοι στα κρυφά. Κι ότι δύσκολα θα δειςαφίσες, χυμένα ποτήρια, καφέδες, σκουπίδια. Και το σπουδαιότερο: Στη μα-κρινή και μυθική Πορτογαλία υπάρχουν, δυστυχώς, φοιτητικοί σύλλογοι. Αλ-λά δεν ασχολούνται «με το μνημόνιο και άλλα συναφή θέματα». Ασχολούνται«με τις σπουδές τους και την οργάνωση της εσωτερικής ζωής»! Αλλά, κύριεΘοδωρή μου, «τον μη μετέχοντα των κοινών ουκ απράγμονα αλλ’ αχρείονκαλούμεν».

PΠόσο πάει το φιλί και πόσο η διδακτική ώρα στη Δύση, στην Ανατολή;Για τους καθηγητές του Ελλαδιστάν, σημειώνει έγκριτος αρθρογράφος

της «Καθημερινής» (2.5.2013), η διδακτική ώρα έχει 90 λεπτά. Αλλά και ότιοι εκπαιδευτικοί είναι ίσως οι μόνοι δημόσιοι λειτουργοί που βιώνουν τις επι-πτώσεις της οικονομικής κρίσης, τόσο για τους ίδιους όσο και τους μαθητέςτους. Γι’ αυτό και θλίβονται με όσους αδιαφορούν για τα παιδιά. Και δε θααποφασίσουν «ακρίτως», κατά τον αρθρογράφο, να προχωρήσουν σε μιααπεργία στις εξετάσεις «μόνο και μόνο επειδή το εβδομαδιαίο ωράριό τους θααυξηθεί κατά δύο ώρες».

Γράφει και άλλα τερπνά ο νουνεχής αρθρογράφος. Όπως ότι εκπλήσσει ηπρόταση «των συνδικαλιστών του ΣΥΡΙΖΑ, της εξωκοινοβουλευτικής Αριστε-ράς και του ΠΑΣΟΚ» περί πενθήμερης απεργίας εν μέσω Πανελλαδικών. Δη-λαδή, η λογική του «στάχτη και μπούρμπερη σε όλα, ώστε να έλθουμε εμείςμετά…».

Έλα όμως που την πρόταση για απεργία στις εξετάσεις την πρότεινε/ψήφι-σε στην ΟΛΜΕ και η δεξιά ΔΑΚΕ! Ακόμη και ο Ελεύθερος Τύπος (30.4.2013)το διατυμπανίζει: «Πρόταση ΔΑΚΕ σε ΟΛΜΕ για απεργία στης Πανελλαδι-κές». Αλλά και ο ίδιος αρθρογράφος το σημειώνει, σε άλλη σελίδα του ίδιουφύλλου! Το ξέχασε -προς στιγμήν- ο συνήθως ενημερωμένος αρθρογράφος;Ή θεώρησε ότι θα του χαλούσε τη «λογική» του άρθρου του;

P«Ανακάλυψε» και καταγγέλλει η Μαρία Ρεπούση συλλήβδην τις 4.500εφετινές αποσπάσεις εκπαιδευτικών σε διάφορες εκτός σχολείου υπη-

ρεσίες. Ποιες είναι αυτές οι υπηρεσίες; Ας αναφέρουμε ενδεικτικά τα πανε-πιστήμια και τη Βουλή. Δυο χώρους στους οποίους αναπτύσσει τη δραστη-ριότητά της η βουλευτής της ΔΗΜΑΡ και γνωρίζει «από τα μέσα». Δεν ήξερε,δε ρώταγε…

Page 5: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

5

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

ΑΛΕΞΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ*

Τον τελευταίο καιρό έχει τραβήξει τη προσοχή τηςεκπαιδευτικής κοινότητας και όχι μόνο το ΔημοτικόΣχολείο (ΔΣ) του Φουρφουρά, στο Ρέθυμνο. Και δι-καίως. Μία μικρή ομάδα συναδέλφων παράγουν ένααξιόλογο έργο. Ωστόσο, ο δημόσιος λόγος για το έργοτους παραμένει ιδιαιτέρως ρηχός. Αφού αναφέρει τιςδράσεις του σχολείου, εξάγει το συμπέρασμα πως πα-ρά την κρίση, ένας φωτισμένος δάσκαλος, ο ΆγγελοςΠατσιάς, μπορεί παρά τις αντιξόοτητες να καταφέρειτα πάντα. Αναπαράγεται έτσι η κλασική εκπαιδευτικήμυθολογία για την δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά, ενώστιγματίζονται, μέσω της λογικής της αριστείας, οιυπόλοιποι εκπαιδευτικοί ως τεμπέληδες και άχρηστοι.Όπως και στο επίπεδο της παραγωγής, της έρευνας,της καινοτομίας, έτσι και στην εκπαίδευση ο κυρίαρ-χος λόγος ψυχολογικοποιεί όλες τις διαδικασίες. Μαςπαρουσιάζει ένα δραματοποιημένο success story,όπου ο ήρωας της καθημερινότητας ανάβει ένα κερά-κι στο σκοτάδι. Ακόμα και ο ελάχιστος όρος της ανα-στοχαστικής σκέψης, να δούμε δηλαδή ποιές συνθή-κες παράγουν ποιό αποτέλεσμα, αγνοείται. Ο σκοπόςείναι προφανής· να κρύψουμε κάτω από την μυθολο-γία πως «ο δάσκαλος όλα τα μπορεί» όλες τις ανα-γκαίες προϋποθέσεις για την βελτίωση της εκπαίδευ-σης.

Τα πράγματα όμως είναι πιο περίπλοκα και πρέπεινα αναστοχαστούμε κάποια στογμή σοβαρά πάνω σεαυτά. Ας ξεκινήσουμε με δύο μεθοδολογικές παρατη-ρήσεις. Πρώτον, στο ΔΣ Φουρφουρά δεν έχουν κατα-φέρει τα πάντα. Υπάρχουν ακόμα τα παιδιά που δυ-σκολεύονται ή η πίεση της ύλης. Ως εκ τούτου, πρέπεινα αποτελεί ένα σημείο αναστοχασμού και όχι η ολο-κληρωμένη εικόνα ένος ιδανικού σχολείου. Δεύτερον,πρέπει να εξετάσουμε τις συνθήκες κάτω από τιςοποίες παράγεται το έργο του ΔΣ του Φουρφουρά. Ήδιαφορετικά να θέσουμε τα εξής ερωτήματα: Γιατί τοΔΣ Φουρφουρά αναπτύχθηκε τώρα και όχι νωρίτερα;Γιατί οι εκπαιδευτικοί δεν είχαν το ίδιο έργο στα προ-ηγούμενα σχολεία που υπηρετούσαν, αλλά στο ΔΣΦουρφουρά;

Ας ξεκινήσουμε με μερικές μετρήσιμες παρατηρή-σεις. Το πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει στο σχολείοείναι η διαρρύθμιση των αιθουσών. Είναι βαμμένες μεχαρούμενα χρώματα, καναπέδες, ξύλινα έπιπλα, παι-δαγωγικές γωνιές. Ποιά είναι όμως η αναλογία μαθη-τών ανά τετραγωνικό μέτρο; Είναι η μισή από τις συ-νηθισμένες τάξεις των μεγάλων αστικών σχολείων.Με λίγα λόγια υπάρχει χώρος! Στις συνηθισμένες τά-ξεις (για να μην αναφερθούμε σε πολλές αίθουσες-κε-λιά που υπάρχουν) δεν υπάρχει χώρος για κάτι τέτοιο,ενώ με τις προδιαγραφές που δίνει το Υπουργείο για1,5τ.μ. ανά μαθητή είναι αδύνατο. Να λοιπόν μίαπρώτη συνθήκη για την επιτυχία του ΔΣ Φουρφουράκαι για τη βελτίωση του σχολείου: Αύξηση των τ.μ.

ανά μαθητή. Βεβαίως είναι ακριβή λύση. Πιο εύκολοείναι να τα ρίχνεις όλα στους εκπαιδευτικούς ως τεμ-πέληδες.

Δεύτερον, η Α’ και η Β’ τάξη του ΔΣ έχουν από 8παιδιά. Ποιός είναι ο μέσος όρος αναλογίας μαθητώνανά δάσκαλο; Σίγουρα πολύ μεγαλύτερος. Με μία τό-ση καλή αναλογία οι συνάδελφοι έχουν μεγάλυτερηευχέρεια για να πετύχουν τους διδακτικούς στόχους,

να υποστηρίξουν εξατομικευμένα τους μαθητές, νακάνουν εναλλακτικές δραστηριότητες. Σε μία τάξη με15 ή και 20 μαθητές (άλλοτε με 25) οι δυνατότητεςπαιδαγωγικής παρέμβασης μειώνονται δραματικά.Να λοιπόν και η δεύτερη συνθήκη. Προσλήψεις εκ-παιδευτικών, ώστε να υπάρχει καλύτερη αναλογίαμαθητών ανά δάσκαλο. Όσο λιγότεροι οι μαθητές τόσομεγαλύτερη η δυνατότητα για συνεργατικές δραστη-ριότητες και εξατομικευμένη παρέμβαση.

Τρίτον, το ΔΣ του Φουρφουρά είχε την τύχη να έχειμία πλούσια χρηματοδότηση (Υπουργείο, Δήμος, ιδιώ-τες). Αυτό οφείλεται εν πολλοίς και στην προβολή τουαπό τα ΜΜΕ. Αλλά το αποτέλεσμα παραμένει. Το ΔΣΦουρφουρά είναι ένα από τα πιο ακριβά σχολεία(αναλογικά με τους μαθητές του). Έτσι υπήρξε η δυ-νατότητα να αποκτηθεί ένας ζηλευτός εξοπλισμός καινα δημιουργηθούν μία σειρά από δομές και εργαστή-ρια. Η προβολή π.χ. του σχολείου οδήγησε τον Δήμαρ-χο της περιοχής (για ευνόητους λόγους) να βάλει ενμία νυκτί διαδραστικό πίνακα σε κάθε αίθουσα. Μηνξεχνάμε όμως την φτώχεια όλων των υπόλοιπωνσχολείων. Να λοιπόν και η τρίτη συνθήκη: γενναίαχρηματοδότηση. Και για όποιον αντιλέγει πως γεν-ναία χρηματοδότηση πρέπει να υπάρχει μόνο για ταάριστα σχολεία, να θυμήσουμε την υποχρέωση τηςπολιτείας να προσφέρει ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίεςσε όλα τα παιδιά.

Τέταρτον, το ΔΣ του Φουρφουρά λειτουργεί συλλο-γικά και δημοκρατικά από τον Σύλλογο Διδασκόντων.Πολλές φορές μιλάμε για τον Διευθυντή (και δάσκα-

* δάσκαλος στο 10ο Δ.Σ. Ρεθύμνου

Το πρώτο πράγμα πουεντυπωσιάζει στο σχολείο είναιη διαρρύθμιση των αιθουσών.Είναι βαμμένες με χαρούμεναχρώματα, καναπέδες, ξύλιναέπιπλα, παιδαγωγικές γωνιές.Ποιά είναι η αναλογία μαθητώνανά τετραγωνικό μέτρο; Είναι η μισή από τιςσυνηθισμένες τάξεις τωνμεγάλων αστικών σχολείων. Με λίγα λόγια υπάρχει χώρος!

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Μύθοι και aλήθειες για το σχολείο: Η περίπτωση του Δ.Σ. Φουρφουρά

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Page 6: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

6

λο), Άγγελο Πατσιά. Αλλά ξεχνάμε πως υπάρχει πάνταμία ομάδα, η οποία συζητάει, αποφασίζει και το κάθεμέλος συνεισφέρει τη δική του ξεχωριστή πινελιά. Καικάτι ακόμα, ο διευθυντής είναι απλά ο παλαιότεροςδάσκαλος. Δεν είναι εκλεγμένος από κανένα συμβού-λιο του Υπουργείου. Να ακόμα μία συνθήκη: Η δημο-κρατική λειτουργία του σχολείου. Μία συνθήκη πουθέλει να ξεχάσει το Υπουργείο. Κάτω από την ρητορι-κή του Διευθυντή – ηγέτη, αποκόπτει τον Διευθυντήαπό το σώμα των εκπαιδευτικών και διαλύει κάθε δη-μοκρατική λειτουργία. Μία λειτουργία που έχουν λη-σμονήσει επίσης πολλοί συνάδελφοι που κλείνονταιαποκλειστικά στις τάξεις τους και ξεχνούν την ζωτικήσημασία που έχει όλη η σχολική κοινότητα για τη μά-θηση.

Το πέμπτο στοιχείο είναι η διάθεση για πειραματι-σμό. Οι συνάδελφοι και κυρίως ο Άγγελος Πατσιάς εί-χαν τη διάθεση να δοκιμάσουν διαφορετικά πράγμα-τα, να πειραματιστούν. Κάποιες ιδέες έμειναν απλώςιδέες, κάποιες άλλες δεν περπάτησαν (όπως η υπαί-θρια τάξη) και άλλες πραγματοποιήθηκαν με μεγάληεπιτυχία. Ίσως μερικές να μοιάζουν αντιφατικές ή ναμην συμφωνούν όλοι. Αλλά σε κάθε περίπτωση είναιένα σχολείο ανοιχτό να δοκιμάσει διαφορετικά πράγ-ματα στην διδακτική πράξη και να δει τι λειτουργείκαι τι όχι. Πόσο όμως επιτρέπει το βαρύ και ανελαστι-

κό Αναλυτικό Πρόγραμμα, η τεράστια ύλη να γίνει συ-στηματικά κάτι τέτοιο; Ακόμα και στην εξαιρετική πε-ρίπτωση του ΔΣ Φουρφουρά τα περιθώρια είναι στε-να. Ακόμα μία συνθήκη: Η μείωση της ύλης. Ας αφή-σουμε εκπαιδευτικούς και μαθητές να αναπνεύσουνκαι να δοκιμάσουν διαφορετικά πράγματα, να πειρα-ματιστούν. Υπάρχουν πολλοί εκπαιδευτικοί με διάθε-ση να πειραματισθούν, οι οποίοι πνίγονται κάτω απότον φόρτο του αναλυτικού προγράμματος.

Το τελευταίο στοιχείο που μπορούμε να εντοπίσου-με αφορά τη σχέση σχολείου και κοινότητας. Οι εκ-παιδευτικοί με το έργο τους κέρδισαν γρήγορα την εμ-πιστοσύνη της τοπικής κοινωνίας, με αποτέλεσμα αυ-τή να βρίσκεται στο πλευρό τους σε ότι χρειαστεί. Ταυ-τόχρονα, άνοιξαν την παιδαγωγική διαδικασία στηντοπική κοινωνία με διάφορες δράσεις. Αυτή η στενήσύνδεση σχολείου και κοινότητας είναι η έκτη, κατάτη γνώμη μας, συνθήκη που καθιστά την περίπτωσητου ΔΣ Φουρφουά ξεχωριστή.

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε πως οιπρώτες 4 συνθήκες είναι αυτές που κάνουν τονΦουρφουρά μία ιδιαίτερη περίπτωση, διαφορετικήαπό τα άλλα σχολεία. Συνθήκες που αν υπήρχαν καιστα υπόλοιπα σχολεία θα συντελούσαν ώστε να βελ-τιωθεί η εκπαίδευση και να ξεπηδούσαν και άλλα εν-διαφέροντα σχολεία. Συνθήκες η απουσία των οποιώνπεριορίζουν τους εκπαιδευτικούς. Περιόριζαν ακόμακαι τους εκπαιδευτικούς τους ΔΣ Φουρφουρά, όταν

ήταν σε άλλα σχολεία. Έτσι, μπορούμε να απαντήσου-με στο ερώτημα γιατί οι ήρωες μας άναψαν το κεράκιτους στον Φουρφουρά και όχι σε κάποιο από τα προ-ηγούμενα σχολεία τους. Από την άλλη, οι τελευταίες2 συνθήκες είναι αυτές που ανέδειξαν το σχολείο σεσχέση με το παρελθόν, που μετέτρεψαν ένα σχολείοπου απλώς λειτουργούσε σε ένα σχολείο ξεχωριστό.

Συνεπώς, η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά είναι σκέτοπαραμύθι. Όποιος το αναπαράγει αγνοεί την εκπαι-δευτική πραγματικότητα. Ή ακόμα χειρότερα, όπωςστην περίπτωση του Υπουργείου, υποκρίνεται. Προ-βάλλει ένα παράδειγμα κουνώντας το δάχτυλο σεόλους τους υπόλοιπους, την ίδια στιγμή που κατα-στρέφει συστηματικά τις συνθήκες υπό τις οποίεςμπορούν να βελτιωθούν τα σχολεία. Πέντε πράγματαμας διδάσκει ο Φουρφουράς πως πρέπει να γίνουν:Να αυξηθεί η χρηματοδότηση των σχολείων, να μει-ωθεί η αναλογία μαθητών/δασκάλων, να αυξηθεί ηαναλογία μαθητών/τ.μ., να μειωθεί η ύλη, να ενισχυ-θεί η δημοκρατική λειτουργία του σχολείου. Αλλά γί-νονται τα ακριβώς αντίθετα!

Σίγουρα αυτές οι συνθήκες δεν είναι επαρκείς γιατην βελτίωση της εκπαίδευσης. Η εμπειρία όμως δεί-χνει πως είναι αναγκαίες. Αποτελεί βεβαίως μία ακρι-βή πολιτική επιλογή και αυτόν το καιρό δεν υπάρ-χουν χρήματα για την εκπαίδευση. Προταιρεότηταέχουν οι τράπεζες. Και για αυτό το ΔΣ του Φουρφουράθα μείνει (για όσο μείνει) μία εξαίρεση...

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥΛΑ ΛΙΑΤΣΟΥ*

Στην εποχή των μνημονίων και της συνολικήςκατάρρευσης της Παιδείας, η προσχολικήαγωγή προσπαθεί να επιβιώσει εν μέσω ιδιω-

τικών συμφερόντων, κομματικών ημετέρων που ταοικονόμησαν μέσω «αναμορφώσεων «αυτοαξιολογή-σεων» και αριθμών... αριθμών παιδιών, αιθουσών, τ.μ.και πάει λέγοντας...

Ωστόσο, ο Σωκράτης και η Μαρία, η Γκρέσα και οΑνδρέας, ο Άμπτετ και η Μελίνα..... δεν είναι απλάονόματα στον πίνακα νηπίων κάποιας διεύθυνσηςτης Πρωτοβάθμιας, ούτε σκέτοι αριθμοί στα στατιστι-κά στοιχεία του υπουργείου Παιδείας που θα διαιρε-θούν με τα τ.μ. των αιθουσών για να δούμε πως θα ταστοιβάξουμε. Είναι πρόσωπα. Προσωπάκια λευκά, κί-τρινα ή μελαμψά, με γαλανά, σχιστά ή μαύρα ματάκιαπου σε κοιτάζουν με την ελπίδα πως θα γίνεις ο κύ-ριος ή η κυρία τους- αν είναι τυχερά στην κλήρωση ήδεν καταργηθεί το σχολείο τους (σύμφωνα με τηνΕθνική Στατιστική Υπηρεσία 2.250 νήπια και 40.744

προ-νήπια δε φοίτησαν σε νηπ/γεία, ενώ πολλά πα-ρακολούθησαν μονάδες προσχολικής Αγωγής πουδεν είχαν καν άδεια από το ΥΠΔΒΜΘ.).

Είναι φατσούλες γελαστές ή σκυθρωπές που κλαίνε,γελάνε, θυμώνουν, αγαπάνε, φοβούνται, ονειρεύον-ται... μεγαλώνουν, χρόνια τώρα με τη βοήθειανηπ/γών, που εκτός από τα εκπαιδευτικά τους καθή-κοντα, ταΐζουν, καθαρίζουν, αλλάζουν, κοιμίζουν, και....προσεύχονται να μην τύχει τίποτα στα παιδιά ή στιςίδιες (Β΄ βάρδια ολοημέρου) αφού εντελώς μόνεςτους, χωρίς βοηθητικό προσωπικό, επωμίζονται όλητην ευθύνη για τη σωστή λειτουργία του σχολείουτους. Μουτράκια έξυπνα και αθώα που τρέχουν, πέ-φτουν, παίζουν, τσακώνονται, φιλιώνουν....κοινωνικο-ποιούνται -όχι ανώδυνα- σε κτίρια συνήθως ακατάλ-ληλα (περίπου το 70 % των νηπ/γείων στεγάζονται σεμαγαζιά και σπίτια, χωρίς αυλές και τραπεζαρίες, χω-ρίς ράμπες, με απαράδεκτες πολλές φορές τουαλέτεςγια μικρά παιδιά π.χ. 45 νήπια σε μία τούρκικη τουα-λέτα ή 31 νήπια σε αίθουσα 20 τ.μ.) και με προσωπικόκαθαριότητας που αμείβεται με ψίχουλα(120 ευρώ τομήνα για τα 2/θέσια) και έρχεται στο σχολείο μετά τη

λήξη λειτουργίας. Συνθήκες που δυσκολεύουν τηνυγιεινή και την ασφάλεια των νηπίων.

Και ο Άγγελος είναι από τους λίγους τυχερούς πουπαρακολουθεί στο αναπηρικό καροτσάκι. Ειδικό νη-πιαγωγείο 2 επί 2 με παράθυρο σε τοίχο, αφού τα πε-ρισσότερα νηπιαγωγεία αδυνατούν να στηρίξουν τουςμαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και ότανυπάρχουν, τις περισσότερες φορές, δε διαθέτουν ούτεχώρους, ούτε τους απαραίτητους για τη λειτουργίατους επιστήμονες (λογοθεραπευτές-εργοθεραπευτές-ψυχολόγους-νοσοκόμους-βοηθητικό προσωπικό).

Την ίδια στιγμή χιλιάδες παιδιά με ειδικές ανάγκεςβρίσκονται πολύ μακριά από κάποια σχολική μονάδαπου θα μπορούσαν να φοιτήσουν και το Υπ. .Παιδείαςμε το αρθ. 39 δίνει το τελειωτικό χτύπημα στην ειδικήαγωγή.

Στην Ελλάδα του μνημονίου, το 2013, στα νηπ/γείαπου ο χώρος είναι λίγος, η θέρμανση λιγότερη και ηχρηματοδότηση ανύπαρκτη, κάποια πιτσιρίκια υποσι-τίζονται, κρυώνουν, βιώνουν τη φτώχεια και τηναπελπισία της άνεργης οικογένειάς τους, φορώνταςξανά τριμμένα ρούχα και φορεμένα παπούτσια και

Δημόσια προσχολική αγωγή υπό κατάρρευση

Μύθοι και aλήθειες για το σχολείο

* Nηπιαγωγός

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Νηπιαγωγεία αποδομημένα + νηπιαγωγοί απαξιωμένοι +νήπια αποκλεισμένα = Δημόσια προσχολική αγωγή υπό κατάρρευση.

Page 7: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

7

χώνουν το χεράκι τους στη χούφτα της κυρίας τους,ενώνοντας την αγωνία τους με τη δική της που περι-μένει υπό τέτοιες συνθήκες να αξιολογηθεί για ναπληρωθεί ( μπας και μπορέσει να ξοφλήσει το χαράτσιτης ΔΕΗ ή το δάνειο το στεγαστικό ) ή και να μηναπολυθεί, αν είναι αναπληρώτρια ή έγκυος.

Και η Γεωργία που δεν κληρώθηκε στο νηπ/γείο καιδε φοίτησε καθόλου, κανένα πρόβλημα. Μύθος ηυποχρεωτική φοίτηση (ν.3518/06), αφού χιλιάδεςπαιδιά αποκλείσθηκαν και φέτος από τα δημόσιανηπ/γεία.

Μύθος και η αναμόρφωση του Π.Δ 200/98 «οργά-νωση και λειτουργία νηπ/γειων». Από τις 6/12/10που συνεδρίασε η επιτροπή δεν υπάρχει, παρά τη δέ-σμευση, κανένα νέο για το θέμα. Σε αντίθεση τα προ-βλήματα στο νηπ/γείο μεγαλώνουν και βαθαίνουν.

Οργανικότητα νηπιαγωγείωνΠαρά τις αλλαγές στο νηπ/γείο τα τελευταία χρόνια

με τη θεσμοθέτηση ολοημέρου, την υποχρεωτική φοί-τηση νηπίων πρώτης ηλικίας και τη διεύρυνση τουωρολογίου προγράμματος και παρ όλο που ο νόμος3848/10 στο κεφάλαιο β΄ για την «επιλογή στελεχώνεκπαίδευσης» αναφέρεται σε «….προϊσταμένους τριθέ-σιων και άνω νηπ/γείων...» (αρθ.10), η οργανικότητατων νηπ/γείων δεν έχει αυξηθεί, αν και έχει τεθεί ωςαναγκαιότητα από τις νηπ/γούς από το 2009(π.χ. ταολοήμερα, αν και απασχολούν 2 εκπαιδευτικούς, ανα-φέρονται ως μονοθέσια.).

Σήμερα, το Υπουργείο Παιδείας,με τον νόμο4115/30-1-13, μιλά για επαναπροσδιορισμό οργανι-κών θέσεων που πρέπει να τελειώσει μέχρι τις30/8/2013. Με την καθολική εφαρμογή των μνημο-νιακών μέτρων για συγχωνεύσεις- καταργήσεις οιοποίες μείωσαν μέχρι σήμερα κι άλλο (2,4%)τα νηπια-γωγεία (από6.067 το 2011σε 5921 το 2012), οι Διευ-θύνσεις προχώρησαν ήδη σε αποτίμηση των αιθου-σών, αριθμού νηπιαγωγών και παιδιών, ενοικιαζόμε-νων κτηρίων κ.τ.λ. προκειμένου από την 1η Αυγού-στου να είναι έτοιμες οι νέες οργανικότητες των νη-πιαγωγείων. Ανησυχούμε για το ενδεχόμενο κατάρ-γησης οργανικών θέσεων στα 1.700 νηπιαγωγείαπου λειτουργούν σε όλη τη χώρα. Μ’ αυτόν τον τρόποείναι επισφαλείς οι οργανικές θέσεις που θα πάρουνσυν/φοι νηπιαγωγοί που θα μετακινηθούν φέτος.

Ανησυχία προκαλεί δε, το σχέδιο για την «αναμόρ-φωση» των κλασικών νηπιαγωγείων σε ΝΕΑΕΠ μεωράριο 8:00-2:00 (δοκιμή ήταν και η εγκύκλιος γιατην πρόωρη αποχώρηση στις 2μ.μ των νηπίων τουολοημέρου που ανακλήθηκε, λόγω πανελλαδικήςδιαμαρτυρίας, αλλά δεν καταργήθηκε.)

Ανησυχεί επίσης ο « προβληματισμός» του υπουρ-γείου «….να προχωρήσει στη διοικητική ενσωμάτωσητην νηπ/γείων στα δημοτικά σχολεία....» (αναφοράστη διαδικασία συνέντευξης διευθυντών Σχολικώνμονάδων το 2011).Ιδιαίτερα, μάλιστα, σήμερα, στηνπροσπάθειά τους να εξασφαλίσουν «αξιολογητές»,μειώνοντας συγχρόνως το κόστος από το πενιχρό επί-δομα προϊσταμένης των νηπ/γείων, δε θα διστάσουννα αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο τα νηπ/γείακαι να απαξιώσουν ακόμη περισσότερο τουςνηπ/γους.

Ωράριο νηπιαγωγώνΠεριμένοντας την έκδοση υπουργικής απόφασης

που θα καθορίζει το ωράριο των νηπ/γών, μετά καιτην ψήφιση του αρ.39 του νομοσχεδίου «οργάνωσηκαι λειτουργία …και άλλες διατάξεις» ( 16/1/’13), πρέ-πει να πούμε, και να πάρουν υπ ‘όψιν τους, τα εξής:

Στο νηπ/γείο ο εκπαιδευτικός εκτελεί συνεχές ωρά-ριο. Λόγω ιδιαίτερων συνθηκών, κατά την ώρα προ-σέλευσης, του διαλείμματος έως και την ώρα αναχώ-ρησης των παιδιών, είναι σε συνεχή εγρήγορση .Άρατο διδακτικό ωράριο με 45λεπτεςδιδακτικές ώρες,όπως σε όλους τους εκπ/τικούς, πρέπει να αρχίζει απότην ώρα προσέλευσης και να λήγει την ώρα αποχώ-ρησης των νηπίων.

Το ωράριο αυτό μπορεί να διαμορφωθεί ως εξής:20 διδακτικές ώρες για την προϊσταμένη του νηπια-

γωγείου24 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς μέχρι 10 χρό-

νια υπηρεσίας23 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς από 10-15

χρόνια υπηρεσίας22 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς μέχρι 20 χρό-

νια υπηρεσίας21 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς με πάνω από

20 χρόνια υπηρεσίαςΗ κάλυψη ωρών διδασκαλίας του προγράμματος να

γίνεται υπερωριακά από τους νηπ/γούς που υπηρε-τούν στο νηπ/γείο.

Χωρίς γερή βάση δε χτίζεις τίποταΗ εκπαίδευση γενικά και η προσχολική Αγωγή δεν

έχουν ανάγκη αξιολόγησης -χειραγώγησης τωνεκπ/κών. Ο αυταρχισμός, η τρομοκρατία και οι απολύ-σεις δε θα καλύψουν τις ανάγκες των σχολείων καιτων παιδιών μας.

Αυτό που θα βοηθήσει και το απαιτούμε είναι:- Δημόσια χρηματοδότηση και όχι χορηγοί στα

νηπ/γεια μας.

- Διορισμός μόνιμων εκπαιδευτικών και όχι ΕΣΠΑκαι ωρομίσθιοι.

- Κατάργηση της ρύθμισης για πρόωρη αποχώρησητων νηπίων από το ολοήμερο και της ρύθμισης γιαπαραμονή στο ολοήμερο παιδιών του κλασικού.

- Ουσιαστική επιμόρφωση και επαναλειτουργία τωνδιδασκαλείων.

- Σχολικοί σύμβουλοι- συμπαραστάτες στο έργο μας(κλίμα δημοκρατίας και παιδαγωγικής ελευθερίας)και όχι επιθεωρητές-διαχειριστές του φόβου και τηςυποταγής μας.

- Κατάλληλες κτιριακές συνθήκες για τα παιδιά τηςπροσχολική ηλικίας.

- Οι οργανικές θέσεις να ορίζονται με βάση τον τύποτου νηπ/γείου (κλασικό-ολοήμερο), 2 οργανικές θέ-σεις για κάθε ολοήμερο.

- Καθιέρωση ουσιαστικής υποχρεωτικότητας καιστις 2 ηλικίες που φοιτούν στα νηπ/γεια. Εγγραφήόλων των παιδιών σε όλα τα νηπ/γεία και ίδρυση και-νούργιων ή παραρτημάτων, όπου υπάρχουν ανάγκες.

- Προσωπικό καθαριότητας που θα πληρώνεται γιανα ζει με αξιοπρέπεια και βοηθητικό προσωπικό γιατα ολοήμερα νηπ/γεία.

- Ψυχολόγοι-λογοθεραπευτές στις Διευθύνσεις πουθα βοηθούν στις ανάγκες των σχολείων.

Σήμερα όλοι οι συνάδελφοι της πρωτοβάθμιας εκ-παίδευσης πρέπει να αντισταθούμε στη σχολειοποί-ηση του νηπ/γειου και στη μετατροπή του σε προθά-λαμο του δημοτικού.

Πρέπει να αντισταθούμε στη μνημονιακή παιδείατων περικοπών, απαιτώντας γενναίες αυξήσεις στηχρηματοδότηση των σχολείων και καλύτερες κτιρια-κές υποδομές.

Η δημόσια προσχολική αγωγή, είναι η βάση της δη-μόσιας δωρεάν εκπαίδευσης. Χωρίς γερή βάση δε χτί-ζεις τίποτα.

Θα τους αφήσουμε να την υποδομήσουν;

Page 8: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

8

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΗΛΙΩΝΗ*

Δύο είναι οι εκφράσεις που στο άκουσμά τουςμας έρχεται η Μάργκαρετ Θάτσερ. Αυτή της«σιδηράς κυρίας» και αυτή της «Milk Snatch-

er - άρπαγας γάλακτος». Το όνομά της συνδέθηκε μετη σκληρή αντιμετώπιση εναντίων των μεταλλωρύ-χων, με τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, από τις οποίες δεγλίτωσε ούτε η εκπαίδευση, και γενικότερα με τηνεφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών στη χώρα της.

Διετέλεσε Υπουργός Παιδείας και Επιστήμης από το1970 έως το 1974. Λίγα άλλαξε κατά τη διάρκεια αυ-τής της θητείας. Ανάμεσα τους ήταν η κατάργηση τουδωρεάν γάλακτος στα σχολεία («Thatcher Thatcher,Milk Snatcher» φώναζε ο λαός στις διαδηλώσεις) τηδιάθεση του οποίου είχε καθιερώσει η Υπουργός He-len Willkinson κατά τη διάρκεια της θητείας της το1945 έως 1947, στη μετά τον πόλεμο κυβέρνηση τωνεργατικών. Πραγματοποιήθηκε, επίσης, η περικοπήτου προϋπολογισμού για την Παιδεία. Την περίοδοαυτή ψηφίζει την εγκύκλιο 10/1970, η οποία αφήνειελεύθερες τις τοπικές υπηρεσίες (LEA) να αποφασί-ζουν τι μορφή θα έχει η μέση εκπαίδευση σε καθεμιάαπό αυτές. Δηλώνει την επιθυμία να περιορίσει ήακόμα και να καταργήσει τα comprehensive schoolsαλλά δεν τολμά να τα αγγίξει τελικά κατά της διάρκειατης θητείας της ως υπουργός, μιας και ήταν κοινάαποδεκτά από τη βάση της κοινωνίας. Tα compre-hensive schools ήταν τα δημόσια σχολεία που δέχον-ταν όλα τα παιδιά από κάθε μέρος και γι αυτό θεω-ρούνταν από πολλούς «άσκηση στην κοινωνική πα-ρέμβαση και περισσότερο κατάλληλα για το αριστερόσοβιετικό κράτος» και τα σχολεία στα οποία εγκατα-λείπεται η σωματική τιμωρία. Να σημειωθεί πως εί-χαν επιβληθεί από τους εργατικούς καθώς τα σχημα-τιζόμενα νέα μεσοαστικά κοινωνικά στρώματα και ιδι-αίτερα οι ειδικευμένοι εργάτες δημιούργησαν φιλοδο-ξίες για καλύτερες επαγγελματικές ευκαιρίες.

Στις 4 Μαΐου 1979, μετά την κατάρρευση της κυ-βέρνησης του Τζέιμς Κάλαχαν, η Θάτσερ γίνεται Πρω-θυπουργός (έως το 1988) και υλοποιεί τις μεταρρυθ-μίσεις στην παιδεία που δεν πραγματοποίησε ωςΥπουργός. Δεν είναι τυχαίο γεγονός, αν σκεφτεί κα-νείς πως η νίκη των συντηρητικών εκτιμήθηκε ότιπροήλθε και από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπι-σαν οι συντηρητικοί τα θέματα της εκπαίδευσης (Si-mon 1991).

Η Μάργκαρετ Θάτσερ κατηγορήθηκε δριμύτατα γιατην επικράτηση του άκρατου ατομικισμού, του περιο-ρισμού του Κράτους Πρόνοιας και την ενίσχυση τουιδιωτικού τομέα. Έτσι, λοιπόν, στοχεύει σε γενικήιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης με επιχείρημα το δι-καίωμα των γονιών να επιλέγουν σχολείο για τα παι-διά τους (open enrollment), ευνοεί την ενίσχυση τουκεντρικού ελέγχου της εκπαίδευσης από το Υπουρ-γείο Παιδείας και όχι από τις τοπικές εκπαιδευτικέςυπηρεσίες (LEA), ώστε να πετύχει χαμηλή χρηματο-δότηση και προωθεί τους διαφορετικούς τύπους σχο-λείων. Το 1988 εφαρμόζει το μέτρο των πιστωτικών

καρτών-voucher στην προσχολική αγωγή. Δημιουρ-γεί επιχορηγούμενες από το δημόσιο θέσεις στα ιδιω-τικά σχολεία «ικανών παιδιών» (direct grant schools).Έτσι πλήττει τα comprehensive schools, καθώς μέ-νουν με χαμηλού επιπέδου μαθητές και ευνοεί, ουσια-στικά, τα παιδιά των ήδη ευνοημένων οικογενειών.Τέλος, ήταν η Θάτσερ που φιλελευθεροποίησε τουςκανόνες στα δίδακτρα και εισήγαγε τα πρώτα φοιτη-τικά δάνεια. Υπήρξε μεγάλη αύξηση διδάκτρων σταΠανεπιστήμια και το 1981 ψηφίστηκαν τα πλήρη δί-δακτρα για τους ξένους φοιτητές.

Οι ιδιωτικοποιήσεις και το «λιγότερο κράτος» απο-

τελούν κυρίαρχη άποψη στις κυβερνήσεις της Ευρω-παϊκής Ένωσης και πρώτη η Θάτσερ εφήρμοσε τέτοι-ες πολιτικές σε ευρωπαϊκή χώρα με δημοκρατικό κα-θεστώς. Μετά τη νίκη στα Φόκλαντ η δημοτικότητάτης τής επέτρεψε να εφαρμόσει την πολιτική της σχο-λής του Σικάγου και να περάσει τα πλέον αντιλαϊκάμέτρα και στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με το ΜίλτονΦρίντμαν: «Μόνο μια κρίση –είτε είναι, είτε απλώςεκλαμβάνεται ως πραγματική- οδηγεί σε πραγματικέςαλλαγές. Όταν ξεσπάσει μια κρίση, οι δράσεις πουαναπτύσσονται εξαρτώνται από τις περιρρέουσες ιδέ-ες». Έτσι και σήμερα στη χώρα μας χρειαζόταν μία κρί-ση –υπαρκτή ή τεχνητή- ώστε να διαλυθεί, μεταξύ άλ-λων, και ο δημόσιος χαρακτήρας του εκπαιδευτικούσυστήματος.

Στην Ελλάδα ο νεοφιλελευθερισμός και ο θατσερι-κός τρόπος σκέψης έχει επηρεάσει, δυστυχώς, πλήθοςανθρώπων και, κυρίως, έχει γίνει η βάση για πολλέςκυβερνητικές επιλογές, με δικαιολογία την κρίση. Ηιδιωτικοποίηση των Πανεπιστημίων είναι επιθυμίατης τρικομματικής κυβέρνησης και όλα οδηγούν προςτα εκεί. Ήδη έχουν ξεκινήσει και επιβάλλονται δίδα-κτρα στα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών και,συγχρόνως, με το πρόσφατο σχέδιο «Αθηνά» συγχω-νεύονται ή κλείνουν τμήματα σχολών και δρομολο-γείται η διάλυση της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευ-σης. Τα κοινωνικά αγαθά, όπως η υγεία και η εκπαί-δευση μετατρέπονται σε εμπορεύσιμα προϊόντα και οιλειτουργοί τους χτυπιούνται ξεδιάντροπα. Άρχισε ηαναγνώριση πτυχίων αλλοδαπών κολεγίων, προχω-ρώντας στην ισοτίμηση με τα ΑΕΙ και ΤΕΙ και προχω-ρά η εμπορευματοποίηση – επιχειρηματοποίηση Πα-νεπιστημίων και σχολείων με μάνατζερ να τα «προ-ωθούν», φοιτητικά δάνεια για να πληρώνονται τα δί-δακτρα και με τις ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου ιδιωτι-κού τομέα) να πληθαίνουν. Μέσω των ΣΔΙΤ ο ιδιωτι-κός τομέας πραγματοποιεί έργα για λογαριασμό τουδημοσίου, με στόχο το κέρδος. Αυτό περιλαμβάνειδρόμους, αεροδρόμια, γέφυρες, νοσοκομεία, σχολείακαι πολλά-πολλά άλλα με αντάλλαγμα τη χρήση τωνκτηρίων ή την επιβολή ενοικίου ή διοδίων με τελικόκόστος για το λαό πολλαπλάσιο.

Γνωστή είναι η δήλωση που έκανε πρόσφατα ο ΚενΛόουτς (Άγγλος σκηνοθέτης) για το θάνατο της Μάργ-καρετ Θάτσερ: «Η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν η πιο δι-χαστική και καταστροφική πρωθυπουργός της σύγ-χρονης εποχής. Μαζική ανεργία, κλεισμένα εργοστά-σια, κατεστραμμένες κοινότητες, αυτή είναι η κληρο-νομία της… Πώς να την τιμήσουμε, όπως της αξίζει;Να ιδιωτικοποιήσουμε την κηδεία της. Να την βγά-λουμε σε δημοπρασία και να την αναθέσουμε στηφθηνότερο μειοδότη. Αυτό θα ήθελε και η ίδια».

Πηγές:«Το ενιαίο σχολείο στην Αγγλία, μύθος καιπραγματικότητα» του Λεωνίδα Α. Αγγελή, εκδόσειςΤΥΠΩΘΗΤΩ

«Το δόγμα του σοκ», Ναόμι Κλέιν, εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη

Άρθρα – δημοσιεύματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η Μάργκαρετ Θάτσερκατηγορήθηκε δριμύτατα γιατην επικράτηση του άκρατουατομικισμού, του περιορισμούτου Κράτους Πρόνοιας και τηνενίσχυση του ιδιωτικού τομέα.

THATCHER THATCHER, MILK SNATCHER

Ο θατσερισμός στην εκπαίδευση

* Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Page 9: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

9

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΓΕΛΕΚΑΣ*

Με άξονα την εξυπηρέτηση των εφήμερωναναγκών της οικονομικής ολιγαρχίας καιτης αγοράς ο υπουργός των σχολικών συγ-

χωνεύσεων, των οικονομικών περικοπών στην εκπαί-δευση και των αναιτιολόγητων απολύσεων, κ. Αρβα-νιτόπουλος εξοστρακίζει από το νέο Λύκειο τη γενικήπαιδεία και, επομένως, καταδικάζει τις επόμενες γε-νιές των μαθητών της πατρίδας μας στην απόλυτηεξειδίκευση, στην ημιμάθεια και τελικά στην εύκοληχειραγώγησή τους από την πολιτική και εργοδοτικήεξουσία.

Απομακρύνει τον έφηβο από «[...] το κοινό ταμείοτου πολιτισμού μας από το οποίο ο οιοσδήποτε πρέπεινα έχει τη δυνατότητα να εκταμιεύει τα αγαθά τηςαποθησαυρισμένης ευαισθησίας και της συσσωρευμέ-νης γνώσης». (Α. Ελεφάντης, «Αυγή», 13.10.2006).

Αυτή τη γενική παιδεία το σχολείο οφείλει να σεβα-στεί και να καλλιεργήσει ως την κύρια αποστολή του,γιατί ποτέ ξανά, συντεταγμένα και μεθοδικά, δεν θαδοθεί η δυνατότητα στον άνθρωπο να κατακτήσει αυ-τό το αγαθό και να μπορέσει να ανοιχθεί στον κόσμοτης κοινωνικής, της φυσικής και της καλλιτεχνικήςπραγματικότητας.

Η καλλιτεχνική παιδεία, όπως ίσως υπαινικτικά φά-νηκε από τα προαναφερθέντα, αποτελεί προϋπόθεσηαλλά και συστατικό στοιχείο της γενικής παιδείας. Δενείναι δυνατόν να υπάρξει η μία χωρίς την άλλη.

Σύμφωνα με την εικαστικό Χριστίνα Σγουρομύτη, ητέχνη στο εκπαιδευτικό σύστημα επιφορτίζεται με τηνευθύνη της διανοητικής απελευθέρωσης του ατόμου,μέσα από την προώθηση θέσεων όπως είναι η ελευ-θερία της έκφρασης και η απελευθέρωση της φόρμας.«Η ελευθερία αυτή συνδέεται βαθειά με μια διεργασίαπροάσπισης της έννοιας της διαφορετικότητας στηνκοινωνία. Η αποδοχή της διαφορετικότητας του παι-διού, οδηγεί στην αποδοχή της διαφορετικότητας τουμελλοντικού ενήλικα και συμβάλλει στην εδραίωσημιας υπέρ-εθνικής κοινωνικής αντίληψης. Όπως ηκοινωνία μιας ιστορικά εξελιγμένης εποχής δεν μπο-ρεί να είναι ομοιογενής, έτσι και η τέχνη-στο σύνολότης- λειτουργεί ως καθρέφτης αυτής της ανομοιογέ-νειας, εγκολπώνοντας πολλές, ήδη εδραιωμένες, δια-φορετικές τάσεις και ανιχνεύοντας νέες». (Παιδεία καιΚοινωνία, τεύχος 70, 1η Ιανουαρίου 2012)

Ταυτόχρονα η Έφη Αβδελά και η Αγγέλικα Ψαρράσημειώνουν ότι, «τα προβλήματα της κρίσης έχουν εν-τείνει την από καιρό διαπιστωμένη έλλειψη ανοχήςτης ελληνικής κοινωνίας στην ετερότητα. Ούτως ή άλ-λως, η φαντασιακή μετάθεση των προβλημάτων μέσααπό την ανακάλυψη εσωτερικών ή/και εξωτερικώνεχθρών –αποδιοπομπαίων τράγων– συνιστά παμπά-λαια καταφυγή σε περιόδους οικονομικής δυσπρα-γίας, ψυχικής ανασφάλειας και φόβου για το μέλ-λον». (Αυγή, «Ενθέματα», 1η Ιουλίου 2012)

Η υφέρπουσα έλλειψη ανοχής που διακατέχει ένα,

όχι ευκαταφρόνητο, μέρος της ελληνικής κοινωνίαςστη διαφορετικότητα, παρά τις όποιες, ατομικές ή συλ-λογικές, διακηρυκτικές δηλώσεις καταδίκης του ρα-τσισμού και, πολύ περισσότερο, του ναζισμού, με τηνανάπτυξη της οικονομική κρίσης βρήκε, μάλλον νο-μοτελειακά, και την πολιτική της έκφραση στο απο-κρουστικό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής.

Αυτή η έλλειψη ανοχής προς τον άλλο, τον όποιονάλλο, αποτελεί συστατικό στοιχείο των απαρχών τηςναζιστικής «ιδεολογίας». Χαρακτηριστικό παράδειγμαείναι η περίπτωση του ΓκιοργκΛαντς φον Λίμπεν-φελς, αριοσοφιστή της Βιέννης, που εξέδιδε το ρατσι-στικό περιοδικό Οstara, μανιώδης αναγνώστης, τουοποίου υπήρξε τη δεκαετία του 1920 ο Χίτλερ. Συγκε-κριμένα στο βιβλίο του «Θεοζωολογία» (1905) διατύ-πωσε μια ρατσιστική ερμηνεία της Bίβλου. Κατά τονΛίμπενφελς η έκπτωση των Πρωτοπλάστων είναι έκ-πτωση της αρίας φυλής. Οι Άριοι, δημιουργημένοικαθ’ ομοίωσιν του Θεού, ορίζονται ως θεόζωα. Αντίθε-τα οι Πυγμαίοι είναι τα ανθρωπόζωα. Τα θεόζωα εξέ-πεσαν επειδή ήλθαν σε επιμειξία με τους Πυγμαίους.O πρώτος Πυγμαίος ήταν ο Aδάμ. Κατά συνέπεια, ανσταματήσουν οι φυλετικές επιμειξίες, οι Άριοι θα ανα-κτήσουν τις δυνάμεις τους και θα κυβερνήσουν ξανάτον κόσμο. (Αναστάσης Βιστωνίτης, Βήμα, 28η Απρι-λίου 2013)

O Λαντς φον Λίμπενφελς είχε προτείνει, μάλιστα, τιςεξής λύσεις για τις κατώτερες φυλές: Εξορία στη Mα-δαγασκάρη, σκλαβιά, αποτέφρωση ως θυσία στον Θεό,χρησιμοποίηση τους ως υποζύγια. Αυτά τα μέτρα θαέπρεπε, σύμφωνα με τον γκουρού του ναζισμού, νασυνδυαστούν και με προτάσεις ευγονικής, όπως ο ευ-νουχισμός και η στείρωση. Όπως, δυστυχώς, γνώρισεη ανθρωπότητα, τα περισσότερα από αυτά τα συστατι-κά της τελικής λύσης εφαρμόστηκαν από το Γ’ Ράιχ.

Όμως στην καλλιτεχνική δημιουργία δεν χωρούνμονομέρειες, κατατάξεις των μορφών της τέχνης σεανώτερες και κατώτερες, εξοντώσεις των διαφορετι-κών. Αυτά είναι δουλειές των ολοκληρωτισμών. Ηποικιλότητα στην Τέχνη μοιάζει να είναι ανάλογη τηςίδιας της βιοποικιλότητας. Όλα, ανεξαιρέτως, τα καλ-λιτεχνικά ρεύματα παρουσίασαν, παρά τις τεράστιεςδιαφορές τους στη φόρμα και στη φιλοσοφία τους,αξεπέραστα καλλιτεχνικά δημιουργήματα. Αν ρίξουμεμια ματιά μόνο στα ρεύματα της ζωγραφικής, θα δια-

πιστώσουμε, αβίαστα θαρρώ, τόσο τις διαφορές όσοκαι τα διαχρονικά αριστουργήματα που μας άφησανκληρονομιά.

Αλήθεια τι σχέση έχει η Αναγεννησιακή Τέχνη καιο Botticelliμε τον Ιμπρεσιονισμό και τον Toulouse-La-utrec; Πόσο αταίριαστος μοιάζει να είναι ο Εξπρεσιο-νισμός και ο Wassily Kandinsky με την Ποπ Αρτ καιτον Andy Warhol;

Αν ατενίσει κανείς, με το βλέμμα του νου, όλα αυτάτα ρεύματα και όλους αυτούς τους σπουδαίους καλλι-τέχνες, θα διαπιστώσει, εκτός από το τεράστιο μέγεθόςτους και τις χαώδεις διαφορές τους, στο τρόπο που αν-τιλαμβάνονται την καλλιτεχνική έκφραση� ακόμα καιαν ανήκουν στο ίδιο ζωγραφικό στυλ.

Θα άξιζε, νομίζω, σε αυτό το σημείο, να αναφερθείκαι το γεγονός ότι η καλλιτεχνική αξία και έμπνευσηαρκετών σπουδαίων εικαστικών καλλιτεχνών προέρ-χεται από ρεύματα και καλλιτεχνικές αντιλήψεις πουσυναντώνται εκτός Ευρώπης και ανήκουν σε πολιτι-σμούς, που οι οπαδοί του φασισμού χαρακτηρίζουν ωςυποδεέστερους. Για παράδειγμα η Αρ Ντεκό τέχνηάντλησε από πολλές εποχές και αποτελεί μείγμα επι-δράσεων πολλών και διαφορετικών καλλιτεχνικώνκινημάτων του 20ου αιώνα. Πηγή έμπνευσης τηςήταν εκτός από τα σύγχρονα της καλλιτεχνικά ρεύμα-τα και η αιγυπτιακή και αφρικανική τέχνη, η κινέζικηκαλλιγραφία καθώς και ο λαϊκός πολιτισμός της Ρω-σίας. Ενώ ο Πωλ Γκωγκέν, λίγο πριν την αναχώρησήτου στην Ταϊτή, δήλωνε απογοητευμένος από τον ιμ-πρεσιονισμό και μετά από μια κρίση κατάθλιψης στέ-φεται περισσότερο στην Αφρικανική και Ασιατική τέ-χνη.

Αυτή η οπτική, στη σημερινή πραγματικότητα τηςανόδου του φασισμού, πολλαπλασιάζει την αξία και ταοφέλη από την ουσιαστική ένταξη της καλλιτεχνικήςπαιδείας σε ένα Ενιαίο Σχολείο Θεωρίας και Πράξης,αφού η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι επί τηςουσίας ο μεγαλύτερος εχθρός του νεοναζισμού. Δεν εί-ναι,κατά συνέπεια, η καλλιτεχνική παιδεία μια πολυ-τέλεια, μια σχεδόν περιττή δραστηριότητα, μια άσκοπηδαπάνη σε μια χειμαζόμενη οικονομικά εκπαίδευση.Είναι αναγκαιότητα, είναι ασπίδα απέναντι στον ναζι-σμό, είναι προϋπόθεση ελπίδας για μια αυριανή κοι-νωνία, που θέλει να παραμείνει ανθρώπινη.

Η καλλιτεχνική παιδεία αποτελείπροϋπόθεση αλλά και συστατικόστοιχείο της γενικής παιδείας

Η πολιτική αναγκαιότητα της καλλιτεχνικής παιδείας

* εκπαιδευτικός, μέλος του ΔΣ της ΟΙΕΛΕ

Page 10: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

10

ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ

Ηαπεργία της ΟΛΜΕ κατά την περίοδο τωνΠανελληνίων εξετάσεων, η μαζική βούλησητων καθηγητών της Δευτεροβάθμιας και η

«προληπτική» επιστράτευσή τους είναι θέματα πουαπασχόλησαν πολύ τον Τύπο. Τα πολιτικά συμπερά-σματα εξάγονται και είναι χρήσιμα για όλους.

Με προεπιλεγμένη ημερομηνία των Πανελληνίωνγια την πιθανή σύγκρουση με τους εκπαιδευτικούς,αν τολμούσαν να απεργήσουν, η κυβέρνηση θεώρησεβέβαιο ότι μπορούσε να επιτύχει ανώδυνα τον μνη-μονιακό στόχο των απολύσεων στο χώρο της Δευτε-ροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η προκήρυξη της απεργίαςαπό την ΟΛΜΕ μέσα στις Πανελλήνιες θεωρήθηκεαπό το Υπουργείο Παιδείας ότι έφερε το θήραμα στηφάκα. Εμβρόντητοι δήθεν, υπουργοί, συμπολιτευόμε-νοι και τηλεπαρουσιαστές, αναρωτιόντουσαν ανάκουσαν καλά. Οι εκπαιδευτικοί στρέφονταν κατά τηςελληνικής οικογένειας, κατά των παιδιών, κατά τωνιερών και οσίων: των πανελληνίων εξετάσεων.

Εις το όνομα των Πανελληνίων η τρομοκράτησητων εκπαιδευτικών, το ανάθεμα της κοινωνίας γιατην αναλγησία τους, η νομιμοποίηση της κυβέρνησηςγια την προληπτική επιστράτευση και την συνταγμα-τική εκτροπή. Οι νέοι βολεμένοι καθηγητές των 600ευρώ στρέφονταν κατά των μαθητών και των οικογε-νειών τους που αφαιμάχτηκαν από τα μνημόνια καιτα φροντιστήρια μήπως και κερδίσουν τα παιδιά τουςμια θέση στα «άθλια Δημόσια Πανεπιστήμια και ΤΕΙ»της χώρας. Έμπαιναν εμπόδιο σ’ ένα μέλλον που έχειορίζοντα την ανεργία των επιστημόνων, την συμμε-τοχή στο brain drain και την μετανάστευση.

Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί!

Τρεις μύθοι για τις ΠανελλήνιεςΟι Πανελλήνιες εξετάσεις περιβάλλονται με τρεις

εθνικούς μύθους: της ισονομίας, της παιδαγωγικήςεγκυρότητας και αξιοπιστίας και της εκπλήρωσηςπροσπαθειών και προσδοκιών.

ΜΥΘΟΣ ΠΡΩΤΟΣΗ ισονομία, ότι δηλαδή δίνουν ίσες ευκαιρίες σε

όλους για πρόσβαση στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση: Ομύθος έχει πολλαπλά καταρριφθεί από την κοινωνιο-λογία της εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι δεν βρίσκονταιόλοι ευθυγραμμισμένοι στην αφετηρία. Κάποιοι είναιπιο πίσω και κάποιοι πιο μπροστά. Η θέση τους συ-ναρτάται σε μεγάλο βαθμό με κοινωνικά χαρακτηρι-στικά, όπως είναι το εισόδημα της οικογένειας –καιόσα αυτό επιτρέπει ή απαγορεύει- η κοινωνική θέσηκαι το μορφωτικό «κεφάλαιο» που διαθέτουν οι γο-νείς και άλλα μέλη της οικογένειας. Οι μορφωτικέςανισότητες εδραιώνονται σε σύνθετες κοινωνικές δια-δικασίες. Η άμβλυνσή τους απαιτεί αντισταθμιστικάεκπαιδευτικά και κοινωνικά μέτρα και ριζικές τομέςστον κορμό της σύγχρονης κοινωνίας.

ΜΥΘΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣΗ παιδαγωγική εγκυρότητα και αξιοπιστία: Έρευνες

που έχουν πραγματοποιηθεί σε προηγμένες χώρες

δεν επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη, αναφέρει οΠαύλος Χαραμής. Δεν θεωρούνται παιδαγωγικά έγ-κυρες οι διαδικασίες που, κατά κανόνα, δομούνταιπάνω στην αποστήθιση. Ο μαθητής ασκείται σε νοη-τικές δραστηριότητες απλοϊκού και χαμηλού επιπέ-δου μηχανικής μάθησης, ενώ θα έπρεπε να αναπτύσ-σει υψηλές, σύνθετες και συνθετικές νοητικές λει-τουργίες. Πρόκειται για μια πνευματική γενοκτονίαπου συντελείται στα νέα παιδιά, όπως συχνά αναφέ-ρει ο Βένιος Αγγελόπουλος. Η «παπαγαλία» λειτουρ-γεί ως νοητική λοβοτομή. Όσον αφορά την αξιοπι-στία, αυτή επιβεβαιώνεται μόνο αν τα θέματα δεν εκ-φεύγουν της αποστηθείσας διδακτέας ύλης. Κάθε θέ-μα που απαιτεί συνθετική νοητική λειτουργία για τηναπάντησή του καταγγέλλεται ως εκτός διδακτέαςύλης. Παράλληλα κατηγοριοποιούνται στην ίδια πε-ριοχή αντικείμενα διαφορετικής βαρύτητας και απαι-τήσεων. Η Νοσηλευτική, για παράδειγμα, αξιολογείταιμε τους ίδιους όρους και με την ίδια ύλη με την Ιατρι-κή. Γιατί άραγε αυτό είναι αξιόπιστο και αξιοκρατικό;

ΜΥΘΟΣ ΤΡΙΤΟΣΗ εκπλήρωση των προσπαθειών και των προσδο-

κιών των διαγωνιζομένων. Αυτό αφορά μόνο όσουςεισάγονται σε τμήματα της πρώτης επιλογής τους. Ησυντριπτική όμως πλειονότητα των υποψηφίων γιαλόγους που αφορούν περισσότερο τη θεωρία των παι-γνίων, εισάγονται σε Τμήματα που δεν επιθυμούσανή που σύντομα ανακαλύπτουν ότι δεν επιθυμούν. Ηαλλαγή Τμήματος συνεπάγεται εκ νέου το κολαστήριοτων Πανελληνίων.

Στους χειρότερούς μου εφιάλτες, όταν ξυπνώ κάθι-δρη τα χαράματα, έχω δει ότι δίνω ξανά Πανελλήνιεςεξετάσεις και φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει σε πολλούς!Οφείλουμε να ακυρώσουμε αυτό το συλλογικό εφιάλ-τη.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει ως όραμα και στόχο ένα εκπαι-δευτικό σύστημα που θα αποκαταστήσει τη χαρά τηςγνώσης, τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη.Ένα τέτοιο σύστημα αγνοεί τα μεγάλα ακροατήρια καιστηρίζεται στις ολιγάριθμες συμμετοχικές, διαδραστι-κές ομάδες, που κάθε μέλος τους έχει ενεργητικό ρό-λο στην εκπαιδευτική διαδικασία: 20-25 παιδιά ανάτμήμα στην υποχρεωτική εκπαίδευση και ομάδες των50 φοιτητών στα Πανεπιστήμια.

Οι ολιγάριθμες τάξεις και οι εκπαιδευτικές μέθοδοιμε κέντρο την αυτενέργεια του μαθητή και την τόνω-ση της δημιουργικότητας συνεπάγονται δυνατότητααλλαγής της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήμα-τος και του τρόπου ελέγχου της γνώσης εν γένει.Οδηγούν σταδιακά στην οριστική απεμπόληση τωνπανελλαδικών εξετάσεων, που ταλανίζουν οικονομι-κά και ψυχικά χιλιάδες οικογένειες κάθε χρόνο.

Για ένα πουκάμισο αδειανόΜέχρι τις ώρες που γράφεται αυτό το άρθρο και

ενώ οι μαθητές βρίσκονται στο κολαστήριο των Πα-νελληνίων, δεν υφίστανται θεσμικά κατοχυρωμένα ταΤμήματα των ΑΕΙ για τα οποία διαγωνίζονται οι υπο-ψήφιοι. Μόνο δέκα από τα τριάντα έξι ΠροεδρικάΔιατάγματα που αφορούν Τμήματα των ΑΕΙ έχουνεκδοθεί. Ουσιαστικά δεν υπάρχει νόμιμο μηχανογρα-φικό. Δεν υπάρχει αριθμός εισακτέων ανά Τμήμα.

Απόλυτη σιωπή, όμως, για να μη διαταραχτεί η«ηρεμία των υποψηφίων».

Πρόκειται για ένα κολοσσιαίο πολιτικό σκάνδαλο,που αποκρύπτεται επιμελώς από όλα τα ΜΜΕ και τηνκυβέρνηση.

Ως γνωστό, μετά την ρουσφετολογική λαίλαπα του«Αθηνά», τα περισσότερα Τμήματα των ΑΕΙ άλλαξαντίτλο, επειδή εισήχθησαν μαζικά οι Κατευθύνσεις. Οιενέργειες του Υπουργείου Παιδείας για την έκδοσηΠροεδρικών Διαταγμάτων που αφορούν τα Τμήματατων ΑΕΙ δεν ευοδώθηκαν και η κατάσταση αναδει-κνύει την καταστροφική προχειρότητα και αναλγησίατου Υπουργείου για τους κόπους και την αγωνία τωνμαθητών. Η ουσία των Πανελληνίων εν τοις πράγμα-σι ακυρώνεται, αφού οι μαθητές δεν γνωρίζουν αννομικά και εκπαιδευτικά υφίσταται το Τμήμα στοοποίο στοχεύουν. Πώς και πότε θα οριστούν οι εισα-κτέοι; Πώς και πότε θα καταρτισθούν τα προγράμματασπουδών από τα ΑΕΙ; Το σχέδιο «Αθηνά» παραμένεισχέδιο χωρίς νομική κατοχύρωση και πρέπει να απο-συρθεί, έστω και τώρα.

Την Δευτέρα, 27/5, συζητείται σχετική επίκαιρηερώτησή μας στη Βουλή. Διότι βεβαίως ο ΣΥΡΙΖΑΕΚΜ δεν θα σιωπήσει στην εξαπάτηση που συντελεί-ται σε βάρος της νέας γενιάς. Καλούμε την πανεπι-στημιακή κοινότητα να μην σιωπήσει, να μην συνερ-γήσει σ’ αυτήν την επιστημονική και ακαδημαϊκήεξαπάτηση.

Τα Τμήματα οφείλουν να λειτουργήσουν τον Σε-πτέμβριο με την προηγούμενη μορφή τους. Είναι ημόνη έντιμη πράξη σ’ αυτή την επιχείρηση υποκρι-σίας, εκβιασμών και αποσιώπησης που ενορχήστρω-σε η κυβέρνηση κατά των εκπαιδευτικών και των μα-θητών, εις το όνομα των Πανελληνίων.

Εις το όνομα των Πανελληνίων

Η «παπαγαλία» λειτουργείως νοητική λοβοτομή.Όσον αφορά την αξιοπιστία,αυτή επιβεβαιώνεται μόνο αν τα θέματα δεν εκφεύγουντης αποστηθείσας διδακτέαςύλης. Κάθε θέμα που απαιτείσυνθετική νοητική λειτουργίαγια την απάντησή τουκαταγγέλλεται ως εκτός διδακτέας ύλης.

Page 11: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

11

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

ΣΑΣΑ ΧΑΣΑΠΗ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΑΡΤΑΛΗΣ*

Οι συνδικαλιστές στην εκπαίδευση ενημέρω-σαν εγκαίρως την πολιτική Αριστερά, αλλάκαι την κοινωνία, σχετικά με τη σημασία της

μάχης όπως και για την πρόθεσή τους να αντιστα-θούν. Και στο σημείο αυτό εκδηλώθηκαν δύο μεγάλα«κενά» που ήταν –κατά τη γνώμη μας– καθοριστικάγια τη συνέχεια. Τα ελλείμματα αυτά οφείλουμε νασυζητήσουμε, για να βγάλουμε συμπεράσματα για τιςμάχες που θα ακολουθήσουν.

Η επίθεση της κυβέρνησης στην εκπαίδευση δενέχει περιορισμένους στόχους. Αν αυτή επιβληθεί, ου-σιαστικά το δημόσιο σχολείο θα μετατραπεί σύντομασε πάρκινγκ για τα παιδιά των εργαζομένων και ωςπραγματικά σχολεία θα συνεχίσουν να λειτουργούνμόνον τα ιδιωτικά. Πρόκειται για μια αθέατη αλλά πο-λύ βαθειά διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Με την έννοιααυτή, οι εκπαιδευτικοί, η Αριστερά και η κοινωνίαέχουν μπροστά τους έναν παρατεταμένο πόλεμο γιατην ανατροπή της πολιτικής της τρικομματικής καιτης τρόικας.

Σε αυτόν τον πόλεμο, η πρώτη μάχη, η ακυρωμένηαπεργία της ΟΛΜΕ ήταν σημαντική. Η κυβέρνησηεπιδίωξε αυτήν την πρώτη ήττα των συνδικαλισμέ-νων εκπαιδευτικών, φέρνοντας την πρώτη δόση τωνμέτρων της πάνω στις πανελλαδικές εξετάσεις, προ-ϋπολογίζοτας εμφανώς στην πίεση του «κοινωνικούαυτοματισμού», ώστε η συνδικαλιστική αντίσταση ναοδηγηθεί σε αδιέξοδο.

Ισχυριζόμαστε ότι αυτή η πρώτη ήττα δεν ήταν αν-τικειμενικά προδιαγεγραμμένη.

Κατ’ αρχήν, ο χώρος της εκπαίδευσης ανέδειξε ένασπουδαίο δυναμικό αντίστασης. Η μαζικότητα τωνσυνελεύσεων των ΕΛΜΕ και η αποφασιστικότητατων καθηγητών να στηρίξουν τα συνδικάτα τους εί-ναι «μηνύματα» που κανείς δεν δικαιούται να υποτι-μήσει. Όμως οι ΕΛΜΕ και η ΟΛΜΕ δεν μπορούσανμόνοι τους να νικήσουν, με δεδομένο ότι η κυβέρνησηθα προχωρούσε στην επιστράτευση.

Οι συνδικαλιστές στην εκπαίδευση ενημέρωσαν εγ-καίρως την πολιτική Αριστερά, αλλά και την κοινω-νία, σχετικά με τη σημασία της μάχης όπως και γιατην πρόθεσή τους να αντισταθούν. Και στο σημείο αυ-τό εκδηλώθηκαν δύο μεγάλα «κενά» που ήταν κατάτη γνώμη μας καθοριστικά για τη συνέχεια. Τα ελ-λείμματα αυτά οφείλουμε να συζητήσουμε, για ναβγάλουμε συμπεράσματα για τις μάχες που θα ακο-λουθήσουν.

Το πρώτο μεγάλο έλλειμμα, είναι η περιορισμένησυνδικαλιστική αλληλεγγύη. Φάνηκε νωρίτερα, στηΧαλυβουργία, στο μετρό, στους ναυτεργάτες. Με τηγενίκευση της τακτικής της επιστράτευσης από τη με-ριά της κυβέρνησης, η συγκεκριμένη εκδήλωση τηςσυνδικαλιστικής αλληλεγγύης από τη μεριά των Συ-νομοσπονδιών και των μεγάλων Ομοσπονδιών, γίνε-ται κρίσιμος παράγοντας. Στην περίπτωση της ΟΛΜΕπαρά τη γενικευμένη συμπάθεια της κοινωνικήςπλειοψηφίας, που υποχρέωσε ακόμα και τα ΜΜΕ να

τροποποιήσουν την επιθετική γραμμή στους απέναντιστην απεργία η στάση των μεγάλων συνδικάτωνυπήρξε από αδιάφορη ως απεργοσπαστική.

Αυτό, όμως, είναι πλέον ένα από τα «δεδομένα» τηςεποχής, που όλοι οφείλουμε να γνωρίζουμε από πριν.Με αυτήν την έννοια, αποδείχθηκε πιο κρίσιμο το έλ-λειμμα στη στάση της πολιτικής Αριστεράς.

Το ΚΚΕ αποφάσισε δια του ΠΑΜΕ να υποχωρήσειατάκτως στη συστημική πίεση και στον «κοινωνικόαυτοματισμό», να βγει από το κάδρο των δυνάμεωνπου έψαχναν τους τρόπους της αντίστασης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, καταρχήν, είχε ενεργή εμπλοκή στο ναπυροδοτηθεί η δυναμική της απεργιακής αντίστασηςστην εκπαίδευση. Όχι τυχαία συγκέντρωσε τα κύριαπυρά των κυβερνητικών και των παπαγάλων τωνΜΜΕ. Αυτό οφειλόταν σχεδόν αποκλειστικά στη στά-ση των δυνάμεών του στην εκπαίδευση, στις τοπικέςοργανώσεις του και στη νεολαία.

Όμως ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, κεντρικά, πίστεψε στις δυνα-τότητες νίκης. Υποτίμησε τη δυναμική των εκπαιδευ-τικών. Υπερτίμησε την πίεση των «νοικοκυραίων» γιατις εξετάσεις, που αποτε λούσε το βασικό όπλο του Σα-μαρά.

Από τις παραμονές του Πάσχα μέχρι σήμερα, δενέκανε τίποτα συγκεκριμένο, με στόχο να οργανωθείένα πλατύ εργατικό λαϊκό ρεύμα συμπαράστασης

στους εκπαιδευτικούς με στόχο να συγκεντρωθούνδυνάμεις πάνω στο αίτημα σωτηρίας του δημόσιουσχολείου. Αντίθετα, έστελνε αδιόρατα αλλά αισθητά,το σήμα ότι στην κρίσιμη στιγμή, πάνω στην ώρα τηςαπεργίας που υποχρεωτικά ταυτιζόταν με τις εξετά-σεις, οι συνδικαλιστικές δυνάμεις αντίστασης θα όφει-λαν να αποφύγουν τις «περιπέτειες».

Εδώ η υπόθεση της απεργίας στην εκπαίδευση ενε-πλάκη στις γενικότερες εκτιμήσεις, στα «σχέδια» γιατο πώς θα φτάσουμε σε ανατροπή του Σαμαρά και σεμια κυβέρνηση της Αριστεράς.

Η γνώμη μας είναι ότι η έμφαση στον κοινοβουλευ-τικό δρόμο και κατά συνέπεια οι φόβοι για απώλειεςψήφων μέσα από μια «αναταραχή» στις εξετάσεις, γιαάλλη μια φορά αποδείχθηκε λανθασμένη τακτική. Ητρικομματική θα πέσει μόνον αν τη ρίξουμε. Και αυτόπροϋποθέτει κάποιες μεγάλες μάχες, με στόχο μεγά-λες νίκες των εργατικών -λαϊκών δυνάμεων σε χώ-ρους όπως η εκπαίδευση, η υγεία, οι ιδιωτικοποιού-μενες επιχειρήσεις κ.ο.κ.

Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς των εκλογολόγων,αυτός είναι ο ασφαλέστερος και ίσως ο μοναδικόςδρόμος για μια κυβέρνηση της Αριστεράς.

Ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να σηκώσει ένα μεγάλο πολιτικόρεύμα υποστήριξης των εκπαιδευτικών (πάνω στα αι-τήματα αλλά και στις μορφές πάλης που υποχρεωτικάαυτοί επέλεγαν), με στόχο μια πρώτη μεγάλη ήττα τηςκυβέρνησης Σαμαρά. Το απέφυγε και περιορίστηκε σεμια παθητική και αντιφατική! «συμπαράσταση».

Αυτή η στάση των συνδικάτων και των πολιτικώνδυνάμεων της Αριστεράς, άφησε την ΟΛΜΕ σχετικάαπομονωμένη μπροστά σε μια μάχη εξαιρετικά δύ-σκολη. Είναι άδικο και υποκριτικό να ζητάμε σήμερα«λογαριασμό» από τους συνδικαλιστές της ριζοσπα-στικής Αριστεράς στην ΟΛΜΕ, θέτοντάς τους το ερώ-τημα γιατί δεν κατόρθωσαν μόνοι τους!! να σπάσουντην επιστράτευση.

Είναι επίσης λάθος ένα κλίμα «κανιβαλισμού» πουπάει να αναπτυχθεί στο εσωτερικό της συνδικαλιστι-κής Αριστεράς. Οι δυνάμεις των Συσπειρώσεων οφεί-λουν μια πιο υπεύθυνη στάση. Ενώ ούτε οι ίδιοι δενπρότειναν την πραγματοποίηση της απεργίας (η πρό-ταση για «άρνηση» παραλαβής του χαρτιού επιστρά-τευσης από 400-500 συνδικαλιστές, ενώ οι δεκάδεςχιλιάδες συνάδελφοί τους θα δούλευαν, δεν συνιστάμορφή απεργίας…) ανεβαίνουν σήμερα στα κεραμίδιακατηγορώντας (κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ) για απεργοσπα-σία! Πρόκειται εμφανώς για παιχνίδι εντυπώσεων μετο μάτι στην κάλπη των ΕΛΜΕ μπροστά στο επερχό-μενο συνέδριο της Ομοσπονδίας.

Στην εκπαίδευση χρειάζεται επειγόντως τακτικήανασύνταξης δυνάμεων μετά από την αναδίπλωσητης απεργίας. Γιατί η επόμενη μάχη στα σχολεία δενείναι μακριά. Το ίδιο ισχύει και στα νοσοκομεία. Όμωςμπροστά σε αυτές τις μάχες η συνδικαλιστική και κυ-ρίως η πολιτική Αριστερά οφείλει να κρατήσει ένασυμπέρασμα: ο δρόμος για τις νίκες του κόσμου μαςπερνάει μέσα από την αλληλεγγύη, μέσα από την κλι-μάκωση της αντιπαράθεσης με τους απέναντι, μέσααπό την ανατρεπτική συγκρουσιακή πολιτική και τα-κτική.

Η απεργία των καθηγητών και ο ΣΥΡΙΖΑ

* εκπαιδευτικοί

Οι συνδικαλιστέςστην εκπαίδευση ενημέρωσανεγκαίρως την πολιτικήΑριστερά, αλλά καιτην κοινωνία, σχετικάμε τη σημασία της μάχης όπως και για την πρόθεσή τουςνα αντισταθούν.Και στο σημείο αυτόεκδηλώθηκαν δύο μεγάλα«κενά» που ήταν κατά τη γνώμημας καθοριστικά για τη συνέχεια. Τα ελλείμματααυτά οφείλουμε νασυζητήσουμε, για να βγάλουμεσυμπεράσματα για τις μάχεςπου θα ακολουθήσουν.

Page 12: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

12

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ,ΟΜΑΔΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

Ησυγκυβέρνηση του τρίτου μνημονίου, με προ-σωπική εντολή του κ. Σαμαρά, αποσύρει τονομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της ρατσι-

στικής βίας χαϊδεύοντας τα αυτιά των νεοναζιστών τηςΧρυσής Αυγής, ενώ την ίδια στιγμή επιστρατεύει προ-ληπτικά τους καθηγητές που με τα αιτήματά τους υπε-ρασπίζονται το δημόσιο σχολείο.

Υπενθυμίζουμε ότι η μνημονιακή πολιτική οδηγείσταθερά την Δημόσια Παιδεία σε κατάρρευση: εκπαι-δευτικοί λείπουν από τα σχολεία, οι μισθοί τους έχουνκοπεί περίπου στο μισό, η υλικοτεχνική υποδομή συ-νεχώς επιδεινώνεται εξαιτίας των αλλεπάλληλων πε-ρικοπών, οι γονείς καλύπτουν μεγάλο μέρος των λει-τουργικών δαπανών των σχολείων, πραγματοποιήθη-καν συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονά-δων ενώ σχεδιάζονται κι άλλες, πυκνώνουν τα φαινό-μενα υποσιτισμένων παιδιών που λιποθυμούν στασχολεία.

Η κυβέρνηση, υπηρετώντας το καταστροφικό μνη-μόνιο, αδιαφορεί παντελώς για το Δημόσιο Σχολείο, γι’αυτό και δεν διστάζει να παίζει άθλια μικροκομματικάπαιχνίδια με τις αγωνίες της ελληνικής κοινωνίας. Τομόνο πράγμα που απασχολεί την κυβέρνηση είναι ηεπικοινωνιακή διαχείριση, η καλλιέργεια εντυπώσεων,και η συστηματική προσπάθεια για διαίρεση του ελλη-νικού λαού και κοινωνικό αυτοματισμό.

Ωστόσο, είναι προφανές ότι η κυβέρνηση Σαμαράέχει ξεπεράσει προ πολλού κάθε όριο αυταρχισμού καιαντιδημοκρατικότητας: επιλέγει συνεχώς την επιστρά-τευση απέναντι σε κάθε εργασιακή διεκδίκηση, καταρ-γώντας έτσι επί της ουσίας τόσο το δικαίωμα στηναπεργία όσο και το Σύνταγμα που το κατοχυρώνει. Επί-σης, η κυβέρνηση αρνήθηκε τον διάλογο με τους εργα-ζόμενους, όπως πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, αποδει-κνύοντας έτσι περίτρανα ότι τα κοινωνικά δικαιώματακαι η δημοκρατία είναι και αυτά θύματα της καταστρο-φικής πολιτικής των μνημονίων. Υπενθυμίζουμε ότι οίδιος ο Σαμαράς έχει χαρακτηρίσει παλαιότερα τις δια-δικασίες επιστράτευσης ως «χουντικές μεθόδους».

Υπογραμμίζουμε ότι η υπεράσπιση της δημόσιαςπαιδείας είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας. Γι’ αυτόσυμμετέχουμε στα συλλαλητήρια σε όλη την Ελλάδακαι καλούμε τους πολίτες να πράξουν το ίδιο.

Επειδή στον δημόσιο διάλογο η κυβέρνηση και ταΜΜΕ που την στηρίζουν διαδίδουν ένα σωρό ψέματαγια την κατάσταση στην εκπαίδευση, ακολουθεί τεκμη-ρίωση από εκπαιδευτικούς όπου επισημαίνονται ταψεύδη αυτά και αποτυπώνεται η πραγματική κατάστα-ση στα σχολεία.

ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Ψέμα: «Οι καθηγητές σχεδιάζουν να απερ-γήσουν γιατί αρνούνται να εργαστούν δυοώρες παραπάνω.»

Αλήθεια: Η αύξηση του ωραρίου και οι υποχρεω-τικές μεταθέσεις είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το πο-τήρι. Έχουν προηγηθεί μια σειρά σκληρών μνημονια-

κών μέτρων, που υπονομεύουν το δημόσιο σχολείο καιπεριορίζουν ή και καταργούν το δικαίωμα της μόρφω-σης για δεκάδες χιλιάδες νέους-νέες.

Πιο συγκεκριμένα: • Συγχωνεύτηκαν ή καταργήθηκαν 2000 σχολικές

μονάδες την τελευταία διετία• Σταμάτησαν να λειτουργούν θεσμοί και προγράμ-

ματα αντισταθμιστικής εκπαίδευσης (Πρόσθετη Διδα-κτική Στήριξη στα Λύκεια και Ενισχυτική Διδασκαλίαστα Γυμνάσια, τμήματα υποδοχής κλπ)

• Εγκαταλείφθηκαν τα Αθλητικά, Μουσικά, Καλλιτε-χνικά σχολεία καθώς και άλλες μορφωτικές δραστη-ριότητες (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ΠολιτιστικάΠρογράμματα κλπ)

• Τα σχολεία για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες αποδυ-ναμώθηκαν, έμειναν για μεγάλα διαστήματα χωρίς τοαναγκαίο διδακτικό και βοηθητικό προσωπικό

• Οι δαπάνες για τη δημόσια εκπαίδευση μειώθηκανδραματικά τα τελευταία χρόνια με τραγικές συνέπειεςστη λειτουργία των σχολείων

• Η φετινή σχολική χρονιά για πρώτη φορά εδώ καιδεκαετίες τελειώνει με πάνω από 1200 κενά διδακτι-κού προσωπικού στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, γε-γονός που αναγνώρισε και ο Υφυπουργός Παιδείας(παραδείγματα: το ΕΠΑΛ Μούδρου δεν είχε καθηγητέςσε τέσσερις ειδικότητες, πανελλαδικά εξεταζόμενωνμαθημάτων.)

Ψέμα: «Το ωράριο των καθηγητών είναι μι-κρό και οι επιπλέον 2 ώρες συνιστούν ελάχι-στη θυσία»

Αλήθεια: Στην πραγματικότητα το διδακτικό ωρά-ριο των καθηγητών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευσηαρχίζει από τις 21 ώρες την εβδομάδα και αποκλιμα-κώνεται ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας σε 19, 18 και

τελικά 16 μετά την εικοσαετία.Ταυτόχρονα, όμως, το ωράριο εργασίας των εκπαι-

δευτικών υπερβαίνει το διδακτικό ωράριο και φτάνειμέχρι τις 30 ώρες, τουλάχιστον, υποχρεωτικά, αλλάστην πράξη μπορεί να υπερβαίνει και τις 40 ώρες, καιπεριλαμβάνει πληθώρα γραφειοκρατικών εργασιώνκαι καθηκόντων, προκειμένου να λειτουργήσει το σχο-λείο! Αν συνυπολογίσουμε και την εργασία στο σπίτι,που συνίσταται στην προετοιμασία της διδασκαλίας γιατην επόμενη μέρα και τη διόρθωση των συχνών γρα-πτών εργασιών των μαθητών και των διαγωνισμάτων,προκύπτει ένας αυξημένος όγκος ωρών που ξεπερνά,κατά πολύ, το ημερήσιο οκτάωρο!

Ο μέσος όρος διδακτικών ωρών για τους εκπαιδευ-τικούς των 25 χωρών από τις 27 της Ε.Ε. για την κα-τώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) είναι19,1 και για αυτούς της ανώτερης Δευτεροβάθμιας Εκ-παίδευσης (Λύκειο) είναι 18,4. Στην Ελλάδα, όπου δενυπάρχει αντίστοιχος διαχωρισμός, ο μέσος όρος διδα-σκαλίας είναι 18,5, αντίστοιχος του μέσου όρου Ε.Ε.(19,1 και 18,4).

Όσον αφορά τους Έλληνες εκπαιδευτικούς προκύ-πτει ότι ως προς τον χρόνο εργασίας συνολικά σε ετή-σια βάση στο σχολείο είναι 1.170 ώρες για το Γυμνάσιοκαι το Λύκειο, όταν ο μέσος όρος για την Ε.Ε./19 είναι1.133 και 1.108, αντίστοιχα.

Ο μέσος όρος των καθαρών εργάσιμων εβδομάδωνγια τους εκπαιδευτικούς κατά τη διάρκεια του σχολι-κού έτους στην Ε.Ε. είναι 38,6 εβδομάδες, ενώ στην Ελ-λάδα οι εργάσιμες εβδομάδες για τους εκπαιδευτικούςείναι 39, λίγο πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε./27.

Με έμφαση υπογραμμίζουμε ότι: (α) Το διδακτικό ωράριο σχετίζεται άμεσα με το επί-

πεδο παρεχόμενης γνώσης. Για αυτό και παγκόσμιαυπάρχει θεσμοθετημένο όριο.

Για την υπεράσπιση του δημόσιου σχολείου

Page 13: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

13

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

ΑΠΕΝΑΝΤΙ σ’ ένα δίκαιο αγώνα για την υπεράσπι-ση της δημόσιας παιδείας η τρικομματική κυβέρ-νηση επέλεξε το δρόμο της πρωτοφανούς αντιδη-μοκρατικής προληπτικής επιστράτευσης για ναφιμώσει και να τρομοκρατήσει την ελληνική κοι-νωνία στον αγώνα της ενάντια στην πολιτική τωνμνημονίων.

Η ίδια η κυβέρνηση με την πολιτική της πυροδό-τησε το «κλίμα ηρεμίας» που υποκριτικά δηλώνειότι προστατεύει, ενώ στην πραγματικότητα εξα-

θλιώνει εργασιακά τους εκπαιδευτικούς, επισείον-τας απολύσεις και υποχρεωτικές μετακινήσεις καιυποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο τη δημόσιαπαιδεία.

Το κίνημα των εκπαιδευτικών με αξιοπρέπειακαι συνέπεια θα συνεχίσει να αγωνίζεται για τηναναβάθμιση και την προστασία της δημόσιας παι-δείας.

Με την πολιτική των επιστρατεύσεων, της κατα-στολής και του αυταρχισμού δεν μπορούν να πάνε

μακριά. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ δεσμεύεται να αναλάβει νο-μοθετική πρωτοβουλία για την κατάργηση της πο-λιτικής επιστράτευσης και απαιτεί την άμεση άρσητης επιστράτευσης των εκπαιδευτικών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θα συνεχίσει να στηρίζει τουςαγώνες των εργαζομένων για την ανατροπή τηςκυβερνητικής πολιτικής, μιας πολιτικής επικίνδυ-νης για ολόκληρη την κοινωνία και τους δημοκρα-τικούς θεσμούς.

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για την επιστράτευση των καθηγητών

«ΓΙΑ ΠΟΣΟ ΑΚΟΜΑ ΑΥΤΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΘΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΥΒΕΡΝΑΕΙ ΜΕ ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΚΤΡΟΠΕΣ;»

(β) Τα αιτήματα της ΟΛΜΕ Το πλαίσιο αιτημάτων που προβάλλει η ΟΛΜΕ περι-

λαμβάνει τις ελάχιστες προϋποθέσεις για να σταματή-σει η πορεία υποβάθμισης του δημόσιου σχολείου καινα στηριχτεί η λειτουργία και η προοπτική του.

Συγκεκριμένα:• Να μην καταργηθούν και να μην συγχωνευτούν

σχολεία• Να μην γίνει καμιά απόλυση εκπαιδευτικού• Να μην γίνουν υποχρεωτικές μεταθέσεις εκπαιδευ-

τικών• Να μειωθεί ο αριθμός μαθητών ανά τμήμα στους 25

κατ’ ανώτατο όριο• Να μην προχωρήσουν οι σχεδιασμοί του υπουργεί-

ου για καθιέρωση πανελλαδικών εξετάσεων στις τρειςτάξεις του λυκείου

• Να καταργηθούν οι ρυθμίσεις που θέτουν σε υπο-χρεωτική αργία δεκάδες εκπαιδευτικούς και υπαλλή-λους ευρύτερα καταργώντας το τεκμήριο της αθωότη-τας

Ψέμα: Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι «δενπρόκειται να απολυθούν εκπαιδευτικοί μό-νιμοι ή αναπληρωτές».

Αλήθεια: Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης και τηςτρόικα είναι να μειωθεί το προσωπικό της δευτεροβάθ-μιας εκπαίδευσης μέσα σε μια εξαετία (2012-2016) κα-τά 35%. Ήδη οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας μει-ώθηκαν κατά 15.500 μετά την τελευταία τριετία (από102.000 το 2010 μειώθηκαν στους 86.500 φέτος) καισχεδιάζεται να περιοριστούν στους 67.000 το 2016.Έχουν ήδη απολυθεί 7.000 περίπου αναπληρωτές, πουεργάζονταν τα προηγούμενα χρόνια καλύπτοντας πά-γιες και διαρκείς ανάγκες λειτουργίας των σχολείωνκαι θα απολυθούν άλλες 3.500 περίπου το καλοκαίριεφόσον δεν θα προσληφθούν ξανά από 1/9/2013. Οσχεδιασμός από τους 87.000 να πάμε στους 67.000 κα-θηγητές περιλαμβάνει 3.500 απολύσεις αναπληρωτών,7.000 συνταξιοδοτήσεις και 10.000 απολύσεις μόνι-μων καθηγητών.

Είναι σαφές ότι όσοι δεν αποδεχτούν την καταναγ-καστική μετάθεσή τους θα δουν το δρόμο της απόλυ-σης.

Ψέμα: «Οι καθηγητές θα μετακινούνται μέ-

σα στα όρια της περιφέρειας τους»Αλήθεια: Με το σύστημα της αύξησης των ωρών

διδασκαλίας και τις συγχωνεύσεις, δεν θα υπάρχει πε-ριφέρεια της χώρας όπου δεν θα υπάρχουν υπεράριθ-μοι. (πιθανά πλην περιοχών όπως η Δ΄ Δωδεκανήσου).Μόνο στη Γ Αθηνών( Δυτ. Αθήνα) θα προκύψουν1000 «υπεράριθμοι». Στην πραγματικότητα, πλην ελα-χίστων, οι περισσότεροι είτε θα μετακινούνται οπουδή-ποτε στην χώρα είτε θα κινδυνεύουν με διαθεσιμότηταή απόλυση. Με μισθούς όμως 620 ευρώ , ακόμη και ημετακίνηση ισοδυναμεί με απόλυση. Η σύγκριση μετον κλάδο των στρατιωτικών είναι ατυχής και προκλη-

τική γιατί είναι άλλα τα επαγγελματικά αλλά και οικο-νομικά δεδομένα.

Ψέμα: «Στις διατάξεις αξιολόγησης πουθε-νά δεν τεκμηριώνεται άμεσα ή έμμεσα διαδι-κασία απόλυσης ή διαθεσιμότητας εκπαιδευ-τικών»

Αλήθεια: Είναι γεγονός ότι άλλα προβλέπονταιστην ισχύουσα νομοθεσία.

Συγκεκριμένα: στο άρθρο 95 του Νόμου 3528/07προβλέπεται ότι «υπάλληλος ο οποίος εγγράφεται σεδύο διαδοχικούς πίνακες μη προακτέων στον ίδιο βαθ-μό παραπέμπεται… υποχρεωτικώς προς κρίση στουπηρεσιακό συμβούλιο, το οποίο… μπορεί να τον απο-λύσει ή να τον υποβιβάσει κατά ένα βαθμό».

Ψέμα: «Οι καθηγητές ευθύνονται για τηνπαραπαιδεία»

Αλήθεια: Για την παραπαιδεία αποκλειστικός ένο-χος είναι το εκπαιδευτικό σύστημα των κυβερνήσεων, που αντιμετωπίζουν το Λύκειο σαν ένα τεράστιο, απο-κλειστικό προθάλαμο των πανεπιστημίων. Ιδιαίτερα ταμέτρα για το «Νέο Λύκειο» που προωθεί η συγκυβέρ-νηση και προβλέπουν εξετάσεις και στις 3 τάξεις τουΛυκείου, θα επιδεινώσουν παραπέρα το πρόβλημα. Ηαριστερά έχει συγκεκριμένες προτάσεις για την αποδέ-σμευση από τον οικονομικό και παιδαγωγικό βραχνάτων πανελλήνιων εξετάσεων.

Παράδειγμα:Το ιλιγγιώδες ποσό των 5,1 δισ. ευρώ «εκταμιεύθη-

κε» το 2008 από τους προϋπολογισμούς των ελληνι-κών νοικοκυριών για «αγορά» εκπαιδευτικών υπηρε-σιών πάσης φύσεως. Η δημόσια δωρεάν εκπαίδευσηαποτελεί ένα μύθο, με αποκλειστική ευθύνη του κρά-τους. Και βέβαια τα ποσά αυτά δεν πηγαίνουν σε ιδιαί-τερα: τη στιγμή που η συγκυβέρνηση σχεδιάζει να απο-λύσει καθηγητές ξένων γλωσσών δαπανήθηκαν 711εκατ. Ευρώ για εκμάθηση ξένων γλωσσών. Σε ωδεία,σχολές θεάτρου και καλών τεχνών, γυμναστήρια καισχολές χορού δαπανήθηκαν 1,9 δις. ευρώ τη στιγμήπου απολύονται καθηγητές μουσικής, καλλιτεχνικών,γυμναστικής, θεατρολογίας. Είναι προφανές ότι η συγ-κυβέρνηση παραδίδει την εκπαίδευση στο ιδιωτικό κε-φάλαιο.

Όσον αφορά τους Έλληνεςεκπαιδευτικούς προκύπτειότι ως προς τον χρόνο εργασίαςσυνολικά σε ετήσια βάση στο σχολείο είναι 1.170 ώρεςγια το Γυμνάσιο και το Λύκειο,όταν ο μέσος όρος για την Ε.Ε./19 είναι 1.133και 1.108, αντίστοιχα.

Ο μέσος όρος των καθαρώνεργάσιμων εβδομάδων για τους εκπαιδευτικούς κατά τη διάρκεια του σχολικούέτους στην Ε.Ε. είναι 38,6εβδομάδες, ενώ στην Ελλάδα οι εργάσιμες εβδομάδες για τουςεκπαιδευτικούς είναι 39, λίγο πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε./27.

Page 14: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

14

ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ ΘΕΜΗΣ, ΖΩΓΡΑΦΑΚΗ ΕΛΕΝΗ*

Το νιώθουμε ως ανάγκη απέναντι σε όλο τονκλάδο, απέναντι σε κάθε καλοπροαίρετο συ-νάδελφο, να μιλήσουμε ανοιχτά και τίμια για

την κρίσιμη εβδομάδα που πέρασε. Μακριά από εμάςη αντιμετώπιση μιας τόσο κρίσιμης κατάστασης μεκριτήρια «παραταξιακού πατριωτισμού». Το ΔΣ τηςομοσπονδίας οφείλει να ανοίξει τη συζήτηση στονκλάδο για την κρίσιμη αυτή περίοδο, να ξαναδεί όλεςτις αποφάσεις του, να αφουγκραστεί τους προβλημα-τισμούς των συναδέλφων μας και να βγάλει τα θε-τικά και τα αρνητικά συμπεράσματα της δράσης του.Ταυτόχρονα εξελίσσονταν μια προσπάθεια από τηνπλευρά της ΟΛΜΕ, στις ελάχιστες μέρες που είχαμε,να δημιουργήσουμε κινηματικούς όρους στον κλάδο,να συμβάλουμε με την οργανωμένη παρουσία μαςστην ανατροπή της δυσμενούς δημόσιας εικόνας γιατα αιτήματά μας που είχαν δημιουργήσει κυβέρνησηκαι μεγάλα ΜΜΕ, να δημιουργήσουμε όρους καιπροϋποθέσεις κοινωνικής υποστήριξης της απεργίαςκαι, τέλος, να υπάρξει ευρεία συμπαράσταση του συ-νόλου των οργανωμένων συνδικάτων, που θα έκα-ναν υπόθεση όλου του συνδικαλιστικού κινήματοςτην κατάργηση της επιστράτευσης.

Η ΟΛΜΕ ξεκίνησε μια μεγάλη μάχη αυτή την πε-ρίοδο. Τα τελευταία μέτρα που πέρασε η κυβέρνησηγια ωράριο, μεταθέσεις, απολύσεις και κλείσιμο σχο-λείων ξεχείλισαν το ποτήρι της οργής των εκπαιδευ-τικών. Πήραμε την πρωτοβουλία, μετά από μια βα-σανιστική εβδομάδα πολύωρων συνεδριάσεων, ναπροτείνουμε στον κλάδο μια απεργία σε δύσκολη πε-ρίοδο. Την περίοδο των εξετάσεων. Η κυβέρνησηπροσπάθησε να δημιουργήσει, μέσω και των ΜΜΕ,ένα κλίμα κοινωνικού αυτοματισμού για τους «τεμ-πέληδες εκπαιδευτικούς» και «τα παιδιά που θα πλή-ρωναν την αναλγησία των εκπαιδευτικών». Προσπά-θησε, με τα περίφημα non-papers, που διαστρέβλω-ναν τα αιτήματα και τις θέσεις της ΟΛΜΕ, να προ-ωθήσει στην κοινωνία μέσω των ΜΜΕ μια στρεβλήκαι απαξιωτική εικόνα για τους εκπαιδευτικούς. Αρ-κετά μέλη της ομοσπονδίας προσπαθήσαμε με τηστάση, τα κείμενα και τις επεξεργασίες μας να απαν-τήσουμε. Εδώ ας σημειώσουμε την αναγκαιότητα τηςίδρυσης γραφείου τύπου στην Ομοσπονδία και τηχάραξη μιας σοβαρής επικοινωνιακής στρατηγικής,που όχι μόνο θα απαντά σε όλα τα θέματα που τίθεν-ται δημόσια, αλλά και θα σχεδιάζει τις καμπάνιεςπροβολής των προβλημάτων της εκπαίδευσης καιτων διεκδικήσεών μας.

Εκτιμούμε πως η πρόταση του Δ.Σ. για απεργία δη-μιούργησε καλύτερους όρους για να γίνουν γνωστάστην κοινωνία τα προβλήματα της εκπαίδευσης καιτα αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος. Στο θέμααυτό πιστεύουμε πως τα καταφέραμε καλά. Αρπά-ξαμε την ευκαιρία αυτή και αποκαλύψαμε τα ψέματατης κυβέρνησης και τους μύθους που είχαν καλλιερ-γηθεί στην κοινωνία από τα ΜΜΕ για την εργασίατων καθηγητών. Αποδείχτηκε για ακόμα μια φορά

πως μόνο οι κινητοποιήσεις ανοίγουν την πόρτα τηςενημέρωσης στους εργαζόμενους.

Η κυβέρνηση επιστράτευσε προληπτικά εκπαιδευ-τικούς και κτήρια πριν καν αποφασιστεί η απεργία!Μια απόφαση καθαρά αντιδημοκρατική και αντισυν-ταγματική. Η απόφαση της επιστράτευσης και ηδράση της ΟΛΜΕ άλλαξαν το κλίμα. Στις 13.5 μαζικάσυλλαλητήρια στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλειςταρακούνησαν τα λιμνασμένα νερά. Οι γενικές συ-νελεύσεις των ΕΛΜΕ συσπείρωσαν τους εκπαιδευτι-κούς που συμμετείχαν ενεργά για να καταδικάσουντον κυβερνητικό αυταρχισμό και να στηρίξουν καινα στηριχτούν στο σωματείο τους. Πάνω από 20.000εκπαιδευτικοί συμμετείχαν στις ΓΣ και έδωσαν με τησυμμετοχή τους ένα δυνατό χαστούκι σε όλους αυ-τούς που παπαγάλιζαν στα ΜΜΕ πως η ΟΛΜΕ δενεκφράζει τον κλάδο των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευ-τικοί υπερψήφισαν την αγωνιστική πρόταση και τοπλαίσιο αιτημάτων που πρότεινε η διοίκηση της ομο-σπονδίας.

Είχαμε, βέβαια, ένα σοβαρό ζήτημα να λύσουμε. Θαμπορέσουμε να σπάσουμε τα δεσμά της επιστράτευ-σης και να απεργήσουμε; Όλοι συμφωνούσαμε πωςπρέπει να το επιδιώξουμε μόνο με όρους μαζικού κι-νήματος. Τόσο μέσα στον κλάδο όσο και με την υπο-στήριξη όλων των εργαζομένων.

Η κατάσταση ήταν -και είναι- πολύ δύσκολη. Προ-σπαθήσαμε να δημιουργήσουμε, στις λίγες μέρες πούείχαμε, όρους κινήματος. Μέσα στα σχολεία, με ενη-μερώσεις και συνελεύσεις. Ζητήσαμε από τηνΑΔΕΔΥ, τη ΓΣΕΕ και τις ομοσπονδίες δημόσιου καιιδιωτικού τομέα να δημιουργήσουν έναν κλοιό υπο-στήριξης στη μάχη κατά της επιστράτευσης. ΗΑΔΕΔΥ και η ΓΣΕΕ (πλειοψηφίες) όχι μόνο δεν τοέκαναν αλλά, αντίθετα, υπονόμευσαν την απεργίαορίζοντας κινητοποιήσεις άλλες ημέρες. Και επίσης,

καμία μεγάλη ομοσπονδία, «ταξική» ή «συμβιβα-σμένη», δεν ανταποκρίθηκε στην έκκλησή μας, πληντης ΔΟΕ. Επίσης, δεν καταφέραμε να δημιουργή-σουμε ευρύ κύμα υποστήριξης στον αγώνα μας απόομοσπονδίες και πρωτοβάθμια σωματεία, και μάλιστασε κρίσιμους τομείς λειτουργίας για εκείνη τηνημέρα (π.χ. συγκοινωνίες).

Εδώ νομίζουμε πως πρέπει να παραδεχτούμεένα σοβαρότατο λάθος του ΔΣ της ΟΛΜΕ. Εκτι-μούσαμε πως ήταν πολύ δύσκολο να σπάσει η επι-στράτευση και χρειαζόταν να δημιουργήσουμε όρουςκινήματος. Όμως, επειδή στην κουλτούρα της ομο-σπονδίας μας οι συνελεύσεις είναι πάντα κυρίαρχεςνα αποφασίσουν, θα έπρεπε να εξαντλήσουμε κάθεδυνατότητα αποσαφήνισης του κατά πόσο εκτιμά ηβάση του κλάδου ότι υπάρχουν οι όροι και οι προ-ϋποθέσεις να προχωρήσουμε στην απεργία μέσαστην επιστράτευση, δηλ. πρακτικά κατά πόσο είμαστεαποφασισμένοι να αγνοήσουμε την επιστράτευσημαζικά.

Βέβαια, κάτι τέτοιο μάλλον δεν εύρισκε σύμφωνεςόλες παρατάξεις (αυτό διαφαινόταν από τις συζητή-σεις) που είχαν εισηγηθεί την απεργία. Ο αντίλογοςήταν πως, επειδή τα πράγματα ήταν ρευστά και προ-σπαθούσαμε να πιέσουμε την κυβέρνηση να υποχω-ρήσει, να δώσει λύσεις στα αιτήματά μας, αυτή η ει-σήγηση θα εκλαμβανόταν ως σήμα για υποχώρηση.

Αφέθηκαν λοιπόν όλα να λυθούν στη συνέλευσητων προέδρων. Στη συνέλευση αρκετοί πρόεδροι με-τέφεραν μια εικόνα πως υπάρχει αβεβαιότητα σο-βαρή σχετικά με τη συμμετοχή, ή ακόμα και σιγουριάπως θα απεργήσουν ελάχιστοι συνάδελφοι. Πως οισυνάδελφοι ψήφισαν απεργία για να καταδικάσουντην πολιτική της κυβέρνησης και την επιστράτευση,αλλά όχι για να την σπάσουν απεργώντας. Αυτό επι-βεβαιώνονταν και από το γεγονός πως ελάχιστοι ψή-

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΟΛΜΕ:

Ένας πρώτος απολογισμός

* Γ.Γ. ΟΛΜΕ και Οργ. Γρ. ΟΛΜΕΕκπρόσωποι των Συνεργαζόμενων Εκπαιδευτικών Κινήσεων

Page 15: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

15

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

φιζαν για σπάσιμο επιστράτευσης όπου ετίθετο τοθέμα σε ψηφοφορία. Σε κάποιες ΕΛΜΕ, επίσης, τέ-θηκαν ρητά τέτοια ερωτήματα (ακόμα και ως προ-σθήκες στην αρχική εισήγηση της ΟΛΜΕ) και από τιςαπαντήσεις σε αυτά διαπιστώνεται ότι η απεργίαμέσα στην επιστράτευση μπορεί να γίνει μόνο μεόρους μαζικούς. Από την άλλη, είναι σίγουρο πως ηκυβέρνηση, αν μας εύρισκε σε τέτοια κατάσταση (μελίγους απεργούς), δεν θα δίσταζε να προχωρήσειακόμα και σε απολύσεις.

Όλες οι παρατάξεις, στην πραγματικότητα, εκτιμού-σαν πως δεν υπάρχουν όροι μαζικού κινήματος γιανα σπάσει η επιστράτευση ούτε ως προς τη μαζικό-τητα συμμετοχής στην απεργία ούτε ως προς το εύ-ρος της συμπαράστασης. Και προφανώς δεν είναιόροι μαζικού κινήματος να ζητήσουμε από 300 ή500 συνδικαλιστές (που δεν ξέραμε και αν τους εί-χαμε) να υπογράψουν πως θα σπάσουν συμβολικάτην επιστράτευση, όπως προτάθηκε.

Η ΓΣ προέδρων μπλοκαρίστηκε διαδικαστικά γιατο πώς θα συζητήσει και θα αποφασίσει πάνω στοερώτημα «αν υπάρχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις»να αγνοήσουμε την επιστράτευση. Και ενώ επιμέ-ναμε, από την πλευρά μας, πως μόνο η ΓΣ μπορούσενα τοποθετηθεί στο θέμα, γιατί οι ίδιοι οι πρόεδροιπου συμμετείχαν στις ΓΣ των ΕΛΜΕ γνώριζαν πολύκαλά τις διαθέσεις των συναδέλφων για απεργία, τοΔΣ τελικά δέχθηκε την πρόταση που έγινε από προ-έδρους να διαμορφώσει πρώτα μια εκτίμηση προς τηΓΣ των προέδρων. Και δεν διαφώνησε σε αυτό καμίαπαράταξη. Ούτε επίσης υπήρχε διαφωνία για το γε-γονός πως έπρεπε να γίνει συζήτηση και ψηφοφορίαγια το αν υπάρχουν «οι όροι και προϋποθέσεις» ναπραγματοποιηθεί η απεργία τώρα. Διαδικαστικό ζή-τημα τέθηκε ως προς το αν θα έπρεπε γίνουν δύοδιαδοχικές ψηφοφορίες αντί για δύο ταυτόχρονα.

Θεωρούμε σε αυτό το σημείο πως ήταν σοβαρό λά-θος του ΔΣ της ΟΛΜΕ που αποδέχτηκε να συνεδριά-σει και να εκτιμήσει την κατάσταση. Ανέλαβε δηλαδήμια ευθύνη που δεν του ανήκε. Οι πρόεδροι τωνΕΛΜΕ μπορούσαν να αποφασίσουν ανάλογα με τιςεντολές που είχαν από τη Γενική τους Συνέλευση καιαπό τις συζητήσεις και τους προβληματισμούς πουέγιναν σε αυτή και χωρίς την εκτίμηση του ΔΣ.

Τελικά, η Συνέλευση των Προέδρων, με όλες τιςεπιφυλάξεις και τα ερωτήματα που τέθηκαν και στιςτοπικές Γ.Σ., εκτίμησε πως δεν υπάρχουν οι όροι καιπροϋποθέσεις ενός μαζικού κινήματος που θα δράσεικαι θα υποστηριχθεί για να απεργήσουν οι καθηγη-τές μέσα και ενάντια στην επιστράτευση. Είναι γεγο-νός πως το σώμα της ΓΣ των Προέδρων διχάστηκε.Αλλά συχνά σε κρίσιμες στιγμές αυτό συμβαίνει.

Τελικά, εκ των υστέρων τι μπορεί κανείς να συμ-περάνει; Το δίλημμα που αντιμετωπίζαμε ήταν ανμπορούμε να απαντήσουμε μαζικά στην επιστρά-τευση και όχι με μεμονωμένες ηρωικές ενέργειες,

σαν και αυτές που προτάθηκαν. Στις συζητήσεις στοΔΣ τα μέλη όλων των παρατάξεων που συνέπραξανστην εισήγηση διαβεβαίωναν πως «μόνο με μαζικούςόρους θα επιχειρήσουμε να την σπάσουμε» και δενθα προσφέρουμε στην κυβέρνηση ένα κομμάτι εκ-παιδευτικών, και μάλιστα το πιο αγωνιστικό, για νατους απολύσει. Στην τελική εκτίμηση υπήρξαν σοβα-ρές διαφωνίες. Από τη μια μεριά ήταν τα διαδικα-στικά και τα λάθη που έγιναν στην οργάνωση αυτούτου σύντομου αγώνα και εξόργισαν τους συναδέλ-φους μας, και έπληξαν την αξιοπιστία της Ομοσπον-δίας μας. Αναγνωρίζουμε πως η όλη διαδικασία μαςτραυμάτισε και έχει σε αυτό όλο το ΔΣ σοβαρό μερί-διο ευθύνης. Από την άλλη μεριά, πιστεύουμε πωςμε τις δεδομένες συνθήκες η απεργία μέσα στην επι-στράτευση, χωρίς μαζικούς όρους, θα οδηγούσε σεσοβαρότατα προβλήματα τον κλάδο μας.

Είναι σαφές ότι ο αγώνας των εκπαιδευτικών θαέχει συνέχεια και δεν πρέπει να εγκλωβιστούμε σεμια ατέρμονη ενδοσκόπηση. Προφανώς και όσοιυποστηρίζουν την άποψη πως θα έπρεπε να συνεχί-σουμε ρισκάροντας, έχουν ισχυρά επιχειρήματα,αλλά δεν μάθουμε ποτέ αν είχαν δίκαιο. Και δεν είναιμακριά από την πραγματικότητα το ότι σε κρίσιμεςστιγμές θα πρέπει να συνεκτιμάμε όλα τα δεδομένακαι να διαβλέπουμε τις αλυσιδωτές αντιδράσεις πουμπορεί να φέρει η δράση μας. Θετικά ή αρνητικά.

Εμείς επιχειρούμε να κάνουμε εδώ ένα πρώτο ψύ-χραιμο απολογισμό.

Θα περιμένουμε και από τις άλλες δυνάμεις, αλλάκαι το σύνολο του ΔΣ να το πράξουν.

Πρέπει όμως άμεσα να ξαναβγούμε μπροστά στιςδιεκδικήσεις μας, αξιοποιώντας κάθε θετικό και αλ-λάζοντας κάθε αρνητικό στη δράση μας.

Τα προβλήματα όχι μόνο παραμένουν, αλλά θαδιογκωθούν το επόμενο διάστημα από τα κυβερνη-τικά μέτρα και τις αντιεκπαιδευτικές αλλαγές πουκυοφορούνται. Χρειάζεται ένα οργανωμένο πλάνοαγωνιστικών κινητοποιήσεων με διάφορες μορφές.Με μια μεγάλη συμμαχία όλων των συνδικάτων, γιανα ανατραπούν το μνημόνιο και η πολιτική κυβέρ-νησης, Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης και ΔΝΤ. Και βέβαια, θαπρέπει να παλέψουμε με κάθε μέσο να ακυρωθείτώρα η επιστράτευση.

Σύντομα η κυβέρνηση θα μας βρει μπροστάτης. Ο προσδιορισμός νέων Γενικών Συνελεύ-σεων, που θα κάνουν έναν απολογισμό και θαπρογραμματίσουν κινητοποιήσεις, πρέπει ναγίνει άμεσα. Να κρατήσουμε και να διευρύνουμε τιςκαμπάνιες, τις πρωτοβουλίες και την παρουσία μαςστο δημόσιο χώρο και τα ΜΜΕ, ώστε τα ζητήματατου δημόσιου σχολείου να παραμένουν στην επικαι-ρότητα, χτίζοντας παράλληλα και τις ευρύτερες δυ-νατές συμμαχίες μας για την διεκδίκησή τους. Τέλος,η κατάργηση της επιστράτευσης πρέπει να γίνει υπό-θεση όλου του λαϊκού και του εργατικού κινήματοςγιατί είναι μάχη για την υπεράσπιση της δημοκρα-τίας και του δικαιώματος στην απεργία.

Η απόφαση αθώωσης του αντιπρύτανη του ΑΠΘΓιάννη Παντή αποτελεί πρωταρχικά δικαίωση τουίδιου, αλλά και ευρύτερα του αυθόρμητου κινήμα-τος πανεπιστημιακών που ξεσήκωσε η άδικη δίωξητου. Κινήματος υπεράσπισης των στοιχειωδών Δη-μοκρατικών Αρχών και του τεκμηρίου της αθωότη-τας που βάναυσα καταπατήθηκε στο πρόσωπο του,με βάση την αντισυνταγματική ρύθμιση μιας πράξης

νομοθετικού περιεχομένου, η οποία θέτει σε υπο-χρεωτική αργία κάθε δημόσιο υπάλληλο ή λειτουργόπου καταγγέλλεται από έναν πολίτη ακόμη και γιααπλό πλημμέλημα.

Η Συντακτική Ομάδα του ‘Παιδεία και Κοινωνία’που συμμετείχε και αυτή σε αυτό το κίνημα αλλη-λεγγύης βέβαιη με βάση όλα τα δεδομένα για τηντελική του αθώωση (βλέπε προηγούμενο τεύχος

σελ. 5) τον συγχαίρει για την όλη ακαδημαϊκή αξιο-πρέπεια με την οποία αντιμετώπισε την συκοφάντη-ση του ονόματος του και του εύχεται να συνεχίσειμε το ίδιο ήθος και σθένος την πορεία του ως πανε-πιστημιακός δάσκαλος.

Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑτου ΠΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αθώος ο Αντιπρύτανης του ΑΠΘ Γιάννης Παντής

Page 16: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

16

ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ*

Οιδιότυπος εξαναγκασμός ενός μέρους της δια-νόησης, των εκπαιδευτικών, στην παραγωγήέργου μέσω της επιστράτευσης είναι το καινο-

φανές στοιχείο που προστέθηκε στο μωσαϊκό των μνη-μονιακών πολιτικών. Αφ’ εαυτής προκλητική ενέρ-γεια, καταφανώς πέρα από τα όρια της συνταγματικήςνομιμότητας, δηλώνει ταυτόχρονα και την αμετάκλη-τη απόφαση της κυβέρνησης για διαρκή μετακίνησητης πολιτικής της προς την κατεύθυνση της δημοκρα-τικής εκτροπής. Ταυτόχρονα και αντιφατική, καθώςεπιδιώκει να εγκλωβίσει με ένα πλαίσιο καταναγκα-στικών περιορισμών τη διδασκαλία, που σύμφωνα μετο άρθρο 16 του Συντάγματος, όπως άλλωστε και η τέ-χνη, η επιστήμη και η έρευνα, είναι ελεύθερη.

Ο εργασιακός «στρατωνισμός» των εκπαιδευτικώντου δημόσιου τομέα, όμως, δεν είναι παρά ένα από ταστοιχεία μιας συνολικής πολιτικής που προάγει τηνυποβάθμιση, τον έλεγχο και τη χειραγώγησή τους.Μόλις πριν λίγες εβδομάδες δόθηκε στη δημοσιότητασχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την αξιολόγησητων εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτερο-βάθμιας εκπαίδευσης. Ασκώντας κριτική στο συγκε-κριμένο σχέδιο υποστηρίξαμε ότι οι επιπτώσεις τηςεφαρμογής του στην επαγγελματική υπόσταση τωνεκπαιδευτικών θα ήταν καταλυτικές. Από τις διατά-ξεις του ήταν σαφές ότι στο εξής θα συνδέεται απόλυ-τα και απροκάλυπτα η αξιολόγηση των εκπαιδευτι-κών με τη μισθολογική και βαθμολογική τους εξέλιξη,αλλά και με το ενδεχόμενο της απόλυσης. Οι εκπαι-δευτικοί έτσι τίθενται κάτω από τη δαμόκλειο σπάθητων «ποινικών συνεπειών» της δράσης τους και διευ-κολύνονται ο έλεγχος και η χειραγώγησή τους. Τονί-σαμε μάλιστα με βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει αντίστοι-χη νομοθεσία σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης μετόσο απροκάλυπτα «τιμωρητικό» χαρακτήρα.

Επιπλέον, προβάλαμε τις επιπτώσεις του σχεδίουκαι σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του σχολείου. Οι

άκρως ανταγωνιστικές σχέσεις που αναμένεται ναπροκύψουν ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς για τηναποφυγή της απόλυσης, αλλά και για τη μισθολογικήκαι βαθμολογική προαγωγή τους (καθώς προβλέπεταιανώτατο όριο στον αριθμό των προαγομένων απόβαθμό σε βαθμό), είναι βέβαιο ότι θα υπονομεύσουντις προοπτικές ανάπτυξης συνεργατικής κουλτούραςκαι αλληλεγγύης στο χώρο του σχολείου, με αποτελέ-σματα καταστροφικά για το κλίμα του σχολείου καιτην ίδια τη μαθησιακή διαδικασία.

Είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα οι εκπαι-δευτικοί του δημόσιου τομέα δέχτηκαν μια απηνή καιανάλγητη επίθεση σε ό,τι αφορά τόσο το εισόδημάτους όσο και τις συνθήκες άσκησης του έργου τους. Ηοικονομική τους κατάσταση ήταν ήδη προβληματικήπριν ξεσπάσει η τελευταία οικονομική κρίση. Οι πολι-τικές των Μνημονίων επιδείνωσαν αφόρητα τη δυ-σμενή θέση τους. Σχετικά συγκριτικά στοιχεία των κα-τώτερων μισθών (μεικτών) των εκπαιδευτικών σε ευ-ρωπαϊκή κλίμακα παραθέτει σχετική μελέτη του Κέν-τρου Μελετών και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΕΤΕ) της ΟΛ-ΜΕ, αξιοποιώντας στοιχεία του δικτύου Eurydice (βλ.Πίνακα 1).

Η αύξηση του διδακτικού ωραρίου των εκπαιδευτι-κών έδωσε μια επιπλέον ευκαιρία στην κυβέρνησηκαι τους κονδυλοφόρους της να διαστρέψουν τηνπραγματικότητα. Επικαλούμενοι κατασκευασμέναστοιχεία, προϊόν συμπαιγνίας ΟΟΣΑ και υπ. Παιδείας,υποστήριξαν ότι το υποχρεωτικό διδακτικό ωράριοτων ελλήνων εκπαιδευτικών είναι υπερβολικά ευνοϊ-κό σε σύγκριση με το αντίστοιχο των άλλων ευρωπαί-ων συναδέλφων τους. Και εδώ, όμως, τα στοιχεία τηςμελέτης του ΚΕΜΕΤΕ τους διαψεύδουν, καθώς δενφαίνεται να υπάρχει κάποια σημαντική διαφορά απότο διεθνή μέσο όρο (βλ. Πίνακα 2). Αποσιωπάται, μά-λιστα, το γεγονός ότι πέρα από το διδακτικό ωράριο,οι έλληνες εκπαιδευτικοί επιβαρύνονται και με δυ-σβάσταχτο διοικητικό έργο, το οποίο θα έπρεπε ναπροσφέρεται από ειδικό διοικητικό προσωπικό, όπωςσυμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.Αποσιωπούν επίσης το γεγονός ότι οι κινητοποιήσεις

των εκπαιδευτικών δεν επικεντρώνονται στην αύξη-ση του διδακτικού ωραρίου, αλλά σε μια σειρά κινδύ-νων που αυτή η αύξηση θα επιτείνει, όπως είναι τοενδεχόμενο της οριστικής απόλυσης όσων εκπαιδευ-τικών θα φανεί ότι πλεονάζουν, η οριστική καταδίκητων αναπληρωτών εκπαιδευτικών από τον προσεχήΣεπτέμβρη σε αδιοριστία ή η καθιέρωση του νομαδι-κού βίου για πολλές οικογένειες εκπαιδευτικών.

Σωστά, συνεπώς, κατανόησε μεγάλο μέρος της ελ-ληνικής κοινωνίας ότι το πρόβλημα δεν ήταν οι δύοπαραπανίσιες διδακτικές ώρες που προστέθηκαν στοσυνολικό φορτίο των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθ-μιας. Εξίσου σωστά, κατανόησε ότι το επίδικο κάθεάλλο παρά ήταν τα «προνόμια» κάποιων καλοβολεμέ-νων στο δημόσιο ή, πολύ περισσότερο, κάποιων συν-δικαλιστών, σε απόσταση ή σε διάσταση από τον κό-σμο της εργασίας που εκπροσωπούσαν. Εκείνο πουσυνειδητοποίησε ήταν ότι ξετυλιγόταν μπροστά σταμάτια της μια συνολική επίθεση κατά του κόσμου τηςεργασίας, που χθες αφορούσε τους ναυτεργάτες καιτους εργαζόμενους στο μετρό, σήμερα τους εκπαιδευ-τικούς και σύντομα θα έθιγε ενδεχομένως και το δικότους κλάδο. Ταυτόχρονα, με την υποβάθμιση των συν-θηκών άσκησης του εκπαιδευτικού έργου ξεδιπλωνό-ταν και μια συνολική επίθεση αμφισβήτησης της εκ-παίδευσης ως δημόσιου και κοινωνικού αγαθού.

Συμπερασματικά, είναι γεγονός ότι το τελευταίοδιάστημα επισημαίνονται σημαντικές μετατοπίσειςκαι δραματικές εξελίξεις στο συνολικό εκπαιδευτικόσκηνικό, αλλά η τελική έκβαση της αντιπαράθεσηςεξακολουθεί να είναι το βασικό διακύβευμα. Ας σκε-φθούμε όμως εδώ τούτο: Αν σε αυτό το αναγκαίο έρ-γο, της υπονόμευσης του κυρίαρχου λόγου και τηςθεμελίωσης μιας άλλης εναλλακτικής πολιτικής,στρατευτεί εθελούσια και ενεργά, αμφισβητώντας τηνκαταναγκαστική επιστράτευση του ελληνικού λαούστις μνημονιακές πολιτικές, η συντριπτική πλειονό-τητα των δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών όλωντων βαθμίδων, έχει ήδη γίνει ένα κρίσιμο βήμα. Καιη πλάστιγγα, σταδιακά, αργά και βασανιστικά, μπορείνα γείρει στην άλλη πλευρά.

Επι-στρατευμένη διανόηση

Μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Μελετών και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΕΤΕ) της ΟΛΜΕ

�����

�����

�����

�����

�����

�����

����

���� �����

�����

���

����

�����

����

���

��

�����

����

����

����

��

����

���

���

����

��������������� ��������� � � �������������

�����������

�� ������������Teachers’ and School Heads’ Salaries and

Allowances in Europe, 2011/12

���������� �����

���� ��� ��������

�������

���������� ��

����������� ��

������ �����

� ���� �����������

�������

���������� ��

����������� � !�" �

�� ������� #��

������ � �� ��

�������� �� �� �

������� �� �� ��

������ �� ��

������ �� ��

� ���! �� ��

"�#$��%� ��� �� �� ��

&#����� �� ��

'��������� �� �

(��%���� �� ��

)�����*�� �� �� ��

+�,���� �� ��

-.��� ��� �

(��%�/�� �� ��

Page 17: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

17

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΣΧΙΖΑ

ΕισαγωγήΗ εμφάνιση των Ερευνητικών Εργασιών στο Ανα-

λυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του Λυκείου, ανέδειξεζητήματα που χρειάζεται να μας προβληματίσουν καινα ενεργοποιήσουν έναν όσο το δυνατό ευρύτερο διά-λογο. Όχι μόνο στους κόλπους της εκπαιδευτικής κοι-νότητας αλλά και στους κόλπους της κοινωνίας, ανδεχτούμε την εκπαίδευση ως εκείνον τον κοινωνικόθεσμό που οφείλει να υπηρετεί τα οράματά της.

Κάποια από αυτά τα ζητήματα θα θίξουμε σ’ αυτό τοκείμενο. Οι σκέψεις που θα αναπτύξουμε, είναι φιλ-τραρισμένες μέσα από προσωπικές ερμηνείες και θαδιατυπωθούν με κάθε σεβασμό σε όποια άλλη διαφο-ρετική άποψη. Άλλωστε, το πεδίο των ΕρευνητικώνΕργασιών μόλις αναδύθηκε και για να αποκτήσει τηφυσιογνωμία του θα χρειαστεί πολλές και ποικίλεςιδέες.

ΣκοπόςΓια ορισμένους, σκοπός των Ερευνητικών Εργα-

σιών είναι να αναδείξουν τους μαθητές ως επιστήμο-νες-ερευνητές με την έννοια των ουδέτερων παρατη-ρητών της πραγματικότητας. Έτσι, τους φαντάζονταινα κινούνται μέσα στα όρια ενός επιστημονικού κλά-δου, υιοθετώντας ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιοπερί εγκυρότητας και αντικειμενικότητας.

Για άλλους, σκοπός των Ερευνητικών Εργασιών εί-ναι να υποστηρίξουν τους μαθητές, ως κριτικούς πα-ρατηρητές της πραγματικότητας που βιώνουν. Έτσιτους φαντάζονται να ανακαλύπτουν νέα μονοπάτιασκέψης και να συγκροτούν νέα νοήματα για τον κό-σμο και τον άνθρωπο, μέσω διαλόγου και διαβούλευ-σης.

Συνηγορώντας υπέρ της δεύτερης άποψης, θα προ-σθέταμε, ότι οι Ερευνητικές Εργασίες στο Λύκειο, δενέχουν τα χαρακτηριστικά μιας διδακτορικής διατριβήςή μιας μεταπτυχιακής εργασίας, ούτε καν μιας εργα-σίας πτυχιακής. Έχουν, όμως, τα χαρακτηριστικά μιαςστέρεα δομημένης διερευνητικής δραστηριότηταςπου φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα που απασχολούντη νέα γενιά, με στόχο να αρθρώσει το δικό της κριτι-κό λόγο για όψεις της ζωής, με τα δικά της επιχειρή-ματα και τις δικές της προσδοκίες, αμφισβητώνταςκατεστημένα πρότυπα και αξίες μέσα από αυτοκριτι-κούς αναστοχασμούς.

ΔιαδικασίαΟι Ερευνητικές Εργασίες μπορεί να θεωρηθούν από

πολλούς ως μια ακόμα υποχρέωση των μαθητών πουέρχεται να προστεθεί στις υπάρχουσες και να βαρύνειπερισσότερο το πρόγραμμά τους. Η υποχρέωση, ωστό-σο, αυτή, έχει όλες τις προοπτικές να αναδειχθεί σεμια πρωτόγνωρη περιπέτεια για τους έφηβους και τιςέφηβες. Σ’ ένα ταξίδι σε καινούργιους τόπους, όπου ημάθηση θα γίνεται δική τους υπόθεση. Όπου, οι εμπει-ρίες τους θα συναντώνται μεθοδικά με τις συνθετικέςκρίσεις που θα τους κάνουν ικανούς και ικανές να κα-τανοούν, να ερμηνεύουν και να τοποθετούνται κριτι-

κά απέναντι στα γεγονότα και τις καταστάσεις που θασυναντούν.

Οι Ερευνητικές Εργασίες, ωστόσο, δε θα είναι έναταξίδι μοναχικό. Οι μαθητές θα ταξιδέψουν παρέα καικαθένας και καθεμιά θα συμβάλει με την καρδιά τουγια το σύνολο, για την ομάδα. Ενώ, από κοντά θα βρί-σκονται ως σύμβουλοι, συμπαραστάτες και «κριτικοί»φίλοι, οι καθηγητές τους. Οι συνάδελφοί μας, χωρίςτους οποίους οι Ερευνητικές Εργασίες δε θα μπορέ-σουν να εφαρμοστούν και να αποκτήσουν το βηματι-σμό που όλοι ονειρευόμαστε.

ΘέμαΓια να επιλέξουν οι μαθητές το θέμα της Ερευνητι-

κής τους Εργασίας, χρειάζεται να αφήσουν τη σκέψητους ελεύθερη να ανατρέξει στην καθημερινή τουςζωή, στην πόλη τους. Στα ιδιαίτερα στοιχεία της, στουςδρόμους και στα πεζοδρόμια, τις πλατείες και σταπάρκα, στις κατοικίες και στα δημόσια κτίρια, στα με-γάλα και μικρά έργα. Στους ανθρώπους που εργάζον-ται για τον «επιούσιο», σ’ αυτούς που αρρωσταίνουν,σε άλλους που διασκεδάζουν αλλά και σε εκείνουςπου απειλούνται, αδικούνται, διαμαρτύρονται. Στιςανθρώπινες σχέσεις και στα ανθρώπινα συναισθήμα-τα, στη φιλία, την αγάπη και τον έρωτα, στο φόβο, τηβία, την απελπισία.

Κάθε όψη της ζωής και κάθε κατάσταση που βιώ-νουν ή συναντούν γύρω τους οι μαθητές μπορεί νααποτελέσει θέμα για την Ερευνητική τους Εργασία.Κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, σε κάθε τομέα τηςπαραγωγικής αλυσίδας, κάθε ανθρώπινο έργο, υλικόκαι μη υλικό, μπορεί να γίνει αντικείμενο διερεύνη-σης. Κάθε ζήτημα που αναφύεται και τους απασχολεί,κάθε γεγονός που αγγίζει τις ευαισθησίες τους, μπο-ρούν να το φέρουν μέσα στη σχολική τάξη.

Κάθε τι που δημιούργησε το ανθρώπινο πνεύμαστην επιστήμη και την τεχνολογία, στις τέχνες και ταγράμματα, στη φιλοσοφία, τις ιδέες και την πολιτική,ανοίγεται μπροστά τους, για να τους δεχτεί ως «κριτι-κούς παρατηρητές του». Για να τους δώσει τη δυνατό-τητα να το φανταστούν διαφορετικά, για να διεκδική-σουν την αλλαγή του και να το γονιμοποιήσουν με ταόνειρά τους.

Κάθε συμβάν που απασχόλησε τη δική τους τοπικήκοινότητα, μικρή ή μεγάλη και πυροδότησε συζητή-σεις, αντιπαραθέσεις και αμφισβητήσεις, μπορούν νατο επιλέξουν και να το διερευνήσουν. Αλλά και κάθειδέα, σκέψη, σχέδιο ή επινόηση που γεννά προοπτι-κές. Κάθε μεγάλο, διαχρονικό και κρίσιμο ερώτημα, τοοποίο ανασύρει ευρύτερους προβληματισμούς πουαγγίζουν την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, υπό-στασης και συμβίωσης, μπορούν να γίνουν θέματατης Ερευνητικής τους Εργασίας.

Ας μην ξεχνάμε, ότι το θέμα των Ερευνητικών Ερ-γασιών είναι δική τους υπόθεση. Δικός τους θα είναικαι ο λόγος που θα αρθρώσουν για αυτό. Ωστόσο, γιατον τρόπο με τον οποίο θα οργανώσουν τη σκέψητους προκειμένου να τη μετασχηματίσουν σε λόγο, θααναζητούν πάντα τις γνώσεις και την εμπειρία τωνεκπαιδευτικών τους.

Ερευνητικά ΕρωτήματαΚεντρικός πυρήνας γύρω από τον οποίο εξελίσσεται

μια Ερευνητική Εργασία είναι τα ερευνητικά ερωτή-ματα. Κάποιοι θα αρκούνταν σε ερευνητικά ερωτήμα-τα που προσανατολίζονται σε γεγονότα, φαινόμενακαι καταστάσεις της πραγματικότητας, επιδιώκονταςνα τα περιγράψουν με το πιο επαρκή και αξιόπιστοτρόπο και αποφεύγοντας κάθε αξιολογική κρίση ανα-φορικά με αυτά. Θα αρκούνταν, δηλαδή, σε ερευνητι-κά ερωτήματα πραγματολογικά.

Από την πλευρά μας, θα λέγαμε, ότι μένοντας στηνπεριγραφή της πραγματικότητας, αφήνουμε ανεξε-ρεύνητες, απροσδιόριστες και θολές τις αιτίες τωνπραγμάτων και τους διαμορφωτές των πεπραγμένωναλλά και τις συνέπειές τους για τη ζωή και την αν-θρώπινη συνύπαρξη. Για το λόγο αυτό, εκτός από ταπραγματολογικά ερωτήματα, μια Ερευνητική Εργασίαδεν μπορεί να ολοκληρωθεί αν δεν ανοιχτεί σε ερω-τήματα ερμηνευτικά, κριτικά και αυτοκριτικά και τέ-λος σε ερωτήματα δράσης και παρεμβάσεων.

Αναζητώντας απαντήσεις στα πραγματολογικάερωτήματα, μια Ερευνητική Εργασία θα προσφέρειστον αναγνώστη της το βασικό υπόβαθρο που χρει-άζεται, για να κατανοήσει το θέμα. Αρκεί να σκεφτούνοι μαθητές, ότι ο αναγνώστης μπορεί να αγνοεί ταπάντα γύρω από το θέμα και να ετοιμαστούν να τουπουν ό,τι χρειάζεται, διατυπώνοντας ερωτήματα τουτύπου: «ποιος», «τι», «πότε», «πού», «πόσο».

Αναζητώντας απαντήσεις στα ερμηνευτικά ερωτή-ματα, οι μαθητές θα αποκαλύψουν τα «γιατί» των γε-γονότων και των καταστάσεων, σημειώνοντας και συ-σχετίζοντας τις δομές, τις αξίες, τις κοσμοθεωρίες καιτις πρακτικές που γέννησαν το κοινωνικοπολιτικόνόημα του θέματος στη συνείδηση των πολιτών. Έτσι,θα φέρουν στο προσκήνιο τις σχέσεις εξουσίας-εξάρ-τησης αλλά και τους θεσμικούς φορείς, τα πρόσωπακαι τις ομάδες που βρίσκονταν στο παρασκήνιο. Κατάτην επεξεργασία των δεδομένων που θα αφορούν σεερμηνευτικά ερωτήματα θα «λάμψει» η δημιουργικήτους σκέψη και η ικανότητα να φωτίζουν σχέσεις καιδιαπλοκές και να τις συνδέουν με κρυμμένα κίνητρακαι συμφέροντα.

Αναζητώντας απαντήσεις στα κριτικά ερωτήματα,θα αποκαλύψουν ξεκάθαρα τη στάση τους απέναντιστις σύγχρονες δομές, τις αξίες, τις κοσμοθεωρίες καιτις πρακτικές των θεσμικών φορέων και των ανθρώ-πων ή των ομάδων που είτε τους εκπροσωπούν είτε«συνδιαλέγονται» μαζί τους. Με δεδομένα που θααφορούν σε κριτικά ερωτήματα, θα διαμορφώσουνεπιχειρήματα που θα υποστηρίζουν τις αξίες τους καιτη δική τους στάση απέναντι στην πολιτική γύρω απότο θέμα τους και τους σχεδιαστές της.

Αναζητώντας απαντήσεις στα αυτοκριτικά ερωτή-ματα, τέλος, θα αποφασίσουν για το «αν» και το «για-τί» υπάρχει ανάγκη να ξανασκεφτούν τις επιλογές, τηστάση και τις αντιλήψεις τους. Ενώ, ταυτόχρονα, θαδιατυπώσουν και αυτοκριτικά ερωτήματα που θα

Eρευνητικές εργασίες στο λύκειοΖητήματα αιχμής που εγείρουν ερωτήματα και προβληματισμούς

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Page 18: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

18

αφορούν στον τρόπο με τον οποίο οργάνωσαν το θέ-μα, στα ίδια τα ερευνητικά ερωτήματα και τέλος στιςπηγές, τα εργαλεία, τις τεχνικές και τις μεθόδους πουυιοθέτησαν.

Η δέσμη των ερωτημάτων θα ολοκληρωθεί με ερω-τήματα που θα αφορούν στις δράσεις που θα αναλά-βουν οι μαθητές, ώστε η κριτική και αυτοκριτική τουςσκέψη να αρθρωθεί (α) λεκτικά (κείμενα, ποίηση, λο-γοτεχνικά και δραματουργικά δημιουργήματα), (β)συμβολικά (εικαστικά δημιουργήματα) και (γ) ως πρά-ξη.

Εκπαιδευτικοί-ΕποπτεύοντεςΟι απαιτήσεις της εποπτείας των Ερευνητικών Ερ-

γασιών που θα εκπονούνται από ομάδες των μαθη-τών και των μαθητριών μας είναι τεράστιες. Και, γιανα είμαστε ειλικρινείς, δεν υπάρχει προηγούμενη εμ-πειρία αυτού του επιπέδου και αυτής της φυσιογνω-μίας στα εκπαιδευτικά πράγματα της χώρας μας, μέ-χρι σήμερα. Είναι, λοιπόν, βέβαιο ότι οι εκπαιδευτικοίπου θα αναλάβουν να εποπτεύσουν μία ή δύο Ερευ-νητικές Εργασίες θα πορευτούν σε αχαρτογράφητουςπαιδαγωγικούς τόπους και ότι θα χρειαστεί να επι-

στρατεύσουν όσα αποθέματα δύναμης, θάρρους καιθέλησης διαθέτουν, εν μέσω της παρατεταμένης οικο-νομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης που βιώ-νουμε.

Έναν λόγο θα βλέπαμε από την πλευρά μας ικανόνα ενεργοποιήσει τους εκπαιδευτικούς, πέραν τηςυποχρέωσης που απορρέει από το θεσμική τους θέσημέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Τη δυνατότητα νανιώσουν απελευθερωμένοι από τα δεσμά του Αναλυ-τικού Προγράμματος και ως αυτενεργούντες και αυ-τοπροσδιοριζόμενοι «δάσκαλοι» να απελευθερώσουντους ορίζοντες της σκέψης των μαθητών τους και νατους διδάξουν «πώς» θα διεκδικούν το λόγο τους καιθα τον θέτουν στην υπηρεσία της κοινωνίας. Αυτή, εί-ναι μια δυνατότητα που δεν θα μπορέσουν να αγνοή-σουν, ιδιαίτερα στο «εδώ και τώρα» που βιώνουμε.

Το νόημα των Ερευνητικών Εργασιών κατ’ εμάςΟι Ερευνητικές Εργασίες αποτελούν μια εκπαιδευ-

τική καινοτομία, η οποία αναδύθηκε για να ανταπο-κριθεί στις ανάγκες της γενιάς των αρχών του 21ουαιώνα.

Λαμβάνοντας υπόψη (α) την υποχώρηση των κοι-νωνικών αξιών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων,(β) την αυξανόμενη πολυπλοκότητα της πραγματικό-τητας που βιώνουν οι έφηβοι και οι έφηβες, (γ) τη δυ-

σκολία αναγνώρισης των θεσμικών κέντρων, όπουκυοφορούνται οι κρίσιμες για τη ζωή τους αποφάσειςκαι (δ) την αδυναμία της σχολικής αγωγής να δώσειαπαντήσεις στα σύγχρονα αγωνιώδη ερωτήματάτους, οι Ερευνητικές Εργασίες έρχονται να διαμορφώ-σουν ένα νέο μαθησιακό πεδίο. Έναν «τόπο», όπου οιμαθητές και οι μαθήτριες

θα φέρνουν στο προσκήνιο ζητήματα που τους απα-σχολούν,

θα τα προσεγγίζουν μέσω συνεργατικών διερευνη-τικών δραστηριοτήτων,

θα τα πραγματεύονται μέσω διαλόγου και διαβού-λευσης, σε ομάδες,

θα διαμορφώνουν το δικό τους λόγο γι’ αυτά, με ταδικά τους επιχειρήματα, εκφράζοντας τις δικές τουςπροσδοκίες και θέτοντας ως μέτρο «τον άλλο άνθρω-πο»,

θα δημιουργούν το Φάκελο-Έκθεση της Ερευνητι-κής τους Εργασίας, στη βάση των δυνατοτήτων τους,συνεισφέροντας καθένας και κάθε μια, με τις προσω-πικές τους δυνάμεις και τις ιδιαίτερες δεξιότητες και

θα συνειδητοποιούν, ότι συμμετέχουν σε μια διαδι-κασία, όπου κανείς δεν περισσεύει και όλοι έχουν κάτισημαντικό να δώσουν, αρκεί να πηγάζει από την ψυ-χή τους.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Eρευνητικές εργασίες στο λύκειοΖητήματα αιχμής που εγείρουν ερωτήματα και προβληματισμούς

Το ζήτημα που έχει ανακύψει στο ΕλεύθεροΠανεπιστήμιο του Άμστερνταμ αφορά όλα ταπανεπιστήμια. Σύμφωνα με την πλατφόρμα των‘Ανήσυχων εργαζόμενων του Ελεύθερου Πανε-πιστήμιου’, η παρούσα διαχειριστική κρίση δεναφορά μόνο το πανεπιστήμιό τους. Η εμπορευ-ματοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καιτης έρευνας έχει πάρει ακραίο χαρακτήρα καιεπιδρά αρνητικά σε όλα τα ολλανδικά πανεπι-στήμια.

Το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει διαχειρι-

στική κρίση, σύμφωνα με το φύλλο της NRC Handel-sblad την Πέμπτη 28 Μαρτίου. Δύο ημέρες αργότερα,η ίδια εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά μετην 9-μηνη σύγκρουση της διοίκησης με το συμβου-λευτικό όργανο των εργαζόμενων (Works Council),τα συνδικάτα, το Συμβούλιο των Κοσμητόρων και τηςπλατφόρμας των ‘ανήσυχων εργαζόμενων του Ελεύ-θερου Πανεπιστημίου’. Μετά τη δημοσίευση αυτώντων άρθρων, ο Πρύτανης Lex Bouter υπέβαλε τηνπαραίτησή του. Επειδή σαν πλατφόρμα των ‘ανήσυ-χων εργαζόμενων’ έχουμε παίξει ρόλο σε αυτή την

κρίση, θεωρούμε σκόπιμο να εκφράσουμε δημόσιατην άποψή μας.

Σε γενικές γραμμές, η ανάλυση των προβλημάτωντου Ελεύθερου Πανεπιστημίου που παρουσιάζεταιστα δύο άρθρα μας βρίσκει σύμφωνους. Παρόλα αυτά,θεωρούμε λυπηρό να βγει από αυτή την υπόθεση τοσυμπέρασμα πως το επίπεδο της διδασκαλίας και τηςέρευνας στο πανεπιστήμιό μας είναι χαμηλής ποιότη-τας. Θεωρούμε επίσης λυπηρό, το να πανηγυρίζουνκρυφά οι συνάδελφοί μας από τα άλλα ολλανδικά πα-νεπιστήμια για αυτή την αρνητική δημοσιότητα των«ανταγωνιστών» τους στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο. Τοπρώτο συμπέρασμα απλά δεν ανταποκρίνεται στηνπραγματικότητα, ενώ το δεύτερο είναι ένα λαμπρό

Kρίση στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ: σύμπτωμα της κυριαρχίας της «αγοραίας εκπαίδευσης»Τον τελευταίο 1.5 χρόνο, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (VrijeUniversiteitAmster-dam) έχει μπει στη δίνη των περικοπών. Η 3μελής διοίκηση του πανεπιστημίου (ένα μέλος τηςοποίας είναι πρώην διευθυντής ναυπηγείων και ένα άλλο πρώην διευθυντικό στέλεχος τράπεζας)ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα περικοπών ύψους 33 εκατομμυρίων ευρώ που θα στοιχίσει τη δουλειάσε 500-600 εργαζόμενους (καταργούνται 350 πλήρεις θέσεις απασχόλησης). Επίσης, οι περικοπέςθα οδηγήσουν ανεπιφύλακτα στην κατάργηση πολλών μικρών εκπαιδευτικών προγραμμάτωνκαι μαθημάτων. Οι αντιδράσεις των εργαζομένων οδήγησαν τη διοίκηση σε μερική αναδίπλωσητον περασμένο Νοέμβρη. Παρόλα αυτά, πρόσφατα, μια επιτροπή αξιολόγησης διαπίστωσε ότι ηπολιτική της διοίκησης οδηγεί στην υποβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης στο πανεπιστή-μιο. Αυτό οδήγησε τη διοίκηση σε ρήξη με το συμβούλιο των κοσμητόρων και τον πρύτανη σεπαραίτηση. Το παρακάτω άρθρο γνώμης γράφτηκε από εργαζόμενους στο πανεπιστήμιο και δη-μοσιεύθηκε στην εφημερίδα NRC Handelsblad τη Δευτέρα, 8 Απρίλη 2013. Το άρθρο θέτει το θέ-μα των περικοπών στο πανεπιστήμιο σε ευρύτερη κλίμακα και αναζητεί τους πραγματικούς λό-γους της κρίσης της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ολλανδία αλλά και ευρύτερα.

JANABBINK, DONYAALINEJAD, ELLENBAL, FEMKEBRANDT, LENIEBROUWER, ELISEDIJKSTRA, BERTIEKAAL, ELLYPAUELSEN, DIMITRISPAVLOPOULOS, MARKPETERS, MARINADEREGT, JEROENRODENBERG, ARJANDEROOY,MATTHIASVANROSSUM, IDASABELIS, JOSEPHIENSIERAG, BORISSLIJPER, BERTVANDERSPEK, HOUKJEVLIETSTRA, HANSDEWAARDT, PIETERWAGENAAR*

Page 19: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

19

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

παράδειγμα της κουλτούρας που θέλουμε να πολε-μήσουμε.

Τα προβλήματα που καταγγείλαμε το προηγούμενοδιάστημα δεν αφορούν μόνο το Ελεύθερο Πανεπιστή-μιο. Επίσης, τα προβλήματα αυτά δεν είναι μόνο τοαποτέλεσμα κάποιων απερίσκεπτων σχεδιασμών ήακόμα και της συνολικής αποτυχίας της διοίκησηςτου πανεπιστημίου. Αυτή η κρίση αποκαλύπτει έναευρύτερο και συνολικότερο ζήτημα: την ακραία εμ-πορευματοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καιτης έρευνας, καθώς και την επιβολή του μοντέλουτου Πανεπιστημίου των μάνατζερ. Εμείς από τη μεριάμας, προφανώς και παλεύουμε ενάντια στις εκδηλώ-σεις αυτού του φαινόμενου στο δικό μας πανεπιστή-μιο. Όμως, αυτά τα ζητήματα ανακύπτουν σε όλα ταολλανδικά πανεπιστήμια (ακόμη και σε ολόκληρη τηνΕυρώπη).

Η πολιτική της εμπορευματοποίησης του πανεπι-στημίου που ξεκίνησε πριν περίπου είκοσι χρόνια, βα-σίζεται σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας είναι ηεισαγωγή ενός επιχειρηματικού μοντέλου διοίκησης,το οποίο επισημοποιήθηκε με τον νόμο του εκσυγ-χρονισμού της Διοίκησης των Ιδρυμάτων Τριτοβάθ-μιας εκπαίδευσης (MUB) το 1998. Αυτός ο νόμοςέβαλε την θηλιά στο λαιμό της αυτονομίας των σχο-λών και της ανεξαρτησίας των πανεπιστημιακών καιτων φοιτητών. Το πανεπιστήμιο έπεσε έτσι στα χέριαενός νέου στρώματος μάνατζερ, που έχουν εκπαιδευ-τεί στη φιλοσοφία της λεγόμενης Νέας Δημόσιας Δι-οίκησης. Το σημείο εκκίνησης για αυτούς είναι ότιένα πανεπιστήμιο λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο πουλειτουργεί και μια επιχείρηση. Οι φοιτητές έγιναν πε-λάτες, τα διπλώματα προϊόν, ενώ οι ερευνητές και τοδιδακτικό προσωπικό μετατράπηκαν σε προσωπικότης αλυσίδας παραγωγής.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι η δημιουργία μιας αγο-ράς για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, ιδίως μέσααπό ένα σύστημα χρηματοδότησης που ανταμείβει ταπανεπιστήμια σύμφωνα με τον αριθμό των πτυχίωνπου χορηγούνται. Με αυτό τον τρόπο, τα πανεπιστή-μια ενθαρρύνονται για να προσελκύσουν όσο το δυ-νατόν περισσότερους φοιτητές οι οποίοι πρέπει νααποφοιτήσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Οι ερ-γαζόμενοι στις υπηρεσίες επικοινωνίας και μάρκε-τινγκ έγιναν όλο και πιο σημαντικοί για την παρακο-λούθηση των «ανταγωνιστών» αλλά και για την προ-σεκτική διατήρηση του καλού ονόματος του ίδιου τουπανεπιστημίου στην αγορά. Οι συνάδελφοί μας σεάλλα πανεπιστήμια μετατράπηκαν ξαφνικά σε αντα-γωνιστές.

Ο τρίτος πυλώνας είναι ίσως ο λιγότερο ορατός,αλλά ταυτόχρονα και ο πιο ύπουλος: είναι η είσοδοςτων πανεπιστημίων στις χρηματαγορές και η υιοθέ-τηση των πρακτικών τους. Η στρατηγική αυτή σημαί-νει εν συντομία ότι, όλο και περισσότερο, τα πανεπι-στήμια δανείζονται στην αγορά κεφαλαίου (π.χ. γιατην κατασκευή νέων κτηρίων). Επομένως, οι τράπε-ζες μετατράπηκαν, από την πίσω πόρτα, σε βασικούςχρηματοδότες των πανεπιστημίων.

Προφανώς οι υποστηρικτές αυτής της πολιτικήςαναμένουν μόνο θετικά αποτελέσματα: τα πανεπιστή-μια θα γίνουν καλύτερα και πιο ανταγωνιστικά.Όμως, κάθε νηφάλιος και ρεαλιστής παρατηρητής,μπορεί να συμπεράνει ότι οι συνέπειες αυτών των αλ-λαγών είναι καταστροφικές. Για τους μάνατζερς που

βλέπουν το πανεπιστήμιο ως εταιρεία, το κρίσιμο ζή-τημα δεν είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης αλλά ηαπόδοση και η ανταγωνιστικότητα. Το αποτέλεσμα εί-ναι εντατικοποίηση της εκπαίδευσης, η αύξηση τηςκλίμακας (μεγάλη αύξηση του αριθμού των φοιτητώνανά διάλεξη, η μείωση της εργασίας των φοιτητώνσε μικρές ομάδες, η δημιουργία εξαιρετικά ευρέωνεκπαιδευτικών προγραμμάτων με πολλά υποσχόμε-νους τίτλους αλλά με ελάχιστη ουσία) καθώς και τημείωση του κόστους εργασίας (η πρόσληψη νέωνάπειρων διδασκόντων– cc. χωρίς διδακτορικό –μεσυμβάσεις ορισμένου χρόνου). Η επίδραση της λει-τουργίας του πανεπιστημίου ως οφειλέτη δεν θα πρέ-πει να υποτιμάται εδώ: τα πανεπιστήμια πρέπει ναλαμβάνουν τώρα υπόψη την πιστοληπτική ικανότητατους, η οποία όπως ήδη γνωρίζουμε, εξαρτάται απότην αξιολόγηση της πολιτικής που εφαρμόζουν. Έτσι,πολλά μικρά και εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προ-γράμματα βαφτίζονται ‘ζημιογόνα’.

Επιπλέον, η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων μεβάση τα ποσοστά επιτυχίας των φοιτητών, όπως όλοιγνωρίζουν ,είναι ένα εξαιρετικά διεστραμμένο κίνη-τρο: δημιουργεί μια συστηματική πίεση σε όλους γιανα ‘περνάνε’ οι φοιτητές. Σε κάποια περιπτώσεις,στην αξιολόγηση των διατριβών εφαρμόζεται η αρ-χήno-cure-no-pay: αν ο φοιτητής αποτύχει να τελει-ώσει τη διατριβή του στην ώρα του και να αξιολογη-θεί με τη βάση, οι ώρες επίβλεψης του καθηγητή δενπληρώνονται. Ευτυχώς, η συντριπτική πλειοψηφίατων διδασκόντων έχει ανεπτυγμένη επαγγελματικήδεοντολογία και συνεχίζει να προσπαθεί να εγγυηθείτην ποιότητα των διατριβών. Παρόλα αυτά αυτό τοστρατηγικό λάθος καθιστά τα πράγματα πολύ δύ-σκολα.

Τελικά, στο χώρο εργασίας, οι μάνατζερς αποξενώ-νονται όλο και περισσότερο από το επιστημονικό προ-σωπικό. Η πιο ψηλά εκπαιδευμένη ομάδα εργαζομέ-νων στην Ολλανδία αντιμετωπίζεται πλέον ως ανταλ-λάξιμη εργατική δύναμη και αντιμετωπίζει όλο καιπερισσότερο την τυποποίηση, την πειθάρχηση και με-

ρικές φορές ακόμη και ολοκληρωτική επιτήρηση.Πολλοί εργαζόμενοι την ώρα του καφέ μιλούν με τοναπαραίτητο κυνισμό και κοροϊδία για τους μάνατζερς,για την γελοία τους διάλεκτο, την καταστροφική πα-ρέμβαση τους στην εκπαίδευση και στην έρευνα κα-θώς και για τις αφελείς διαφημιστικές εκστρατείεςτους. Δυστυχώς, μας λείπουν οι πόροι, ο χρόνος καιενέργεια για να κάνουμε κάτι για αυτή την κατά-σταση.

Η διαχειριστική κρίση στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιοτου Άμστερνταμ που έχει προκληθεί εν μέρει απόεμάς του ίδιους, πρέπει να ερμηνευθεί ως θετική δη-μοσιότητα. Είναι ένα σημάδι ότι οι εργαζόμενοι έχουναποτινάξει τη λογική της κυνικής παραίτησης και θέ-λουν να δοθεί το πανεπιστήμιο πίσω στους επιστή-μονες, στο διοικητικό προσωπικό και στους φοιτητές.Η πολιτική του ανταγωνισμού που ξεκίνησε πριν 20χρονιά στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, δεν επέφερε τί-ποτα καλό στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι μάνα-τζερςπου έχουν επωφεληθεί από αυτή την πολιτική,φαίνεται ότι βρίσκονται ακόμα στη φάση της άρνησηςτων προβλημάτων. Πάντως, οι εργαζόμενοι του Πα-νεπιστημίου δεν πιστεύουν πια σε αυτούς. Ελπίζουμε,λοιπόν, ότι αυτή η διαχειριστική κρίση δεν θα κατευ-ναστεί με τη ‘θυσία’ του Πρύτανη, αλλά θα αποτελέσειμια αρχή για ριζική αλλαγή στην τριτοβάθμια εκπαί-δευση, τη διοικητική δομή και την κουλτούρα του πα-νεπιστημίου. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι μια ρε-αλιστική εναλλακτική λύση. Αυτή η λύση δε θα έρθειαπό την κυβέρνηση. Γι ‘αυτό καλούμε όλους τους ερ-γαζόμενους στα πανεπιστήμια της Ολλανδίας να σκε-φτούν και να συνεργαστούν μαζί μας.

Οι συγγραφείς του άρθρου είναι διδάσκοντες, ερευνητές καιδιοικητικοί υπάλληλοι του πανεπιστημίου. Όλοι τους

δραστηριοποιούνται στην πλατφόρμα ‘ΑνήσυχοιΕργαζόμενοι του Ελεύθερου Πανεπιστημίου’. Την Πέμπτη

25 Απριλίου, η πλατφόρμα οργανώνει στο ΕλεύθεροΠανεπιστήμιο ένα συμπόσιο με τίτλο ‘Το πανεπιστήμιο των

μάνατζερ σε πτώχευση: Είναι ώρα για αλλαγή!’

Page 20: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

20

Ηνέα χρονιά ανατέλλει με εντεινόμενη την πο-λιτική αστάθεια και το συνεχιζόμενο κενόενός συνεκτικού του αστισμού, πολιτικού μύ-

θου. Ως συνέπεια παρατηρούμε μια γενικότερη σκλή-ρυνση τόσο των ιδεολογικών όσο και των κατασταλτι-κών κρατικών μηχανισμών απέναντι στον… ‘εσωτερικόεχθρό’ κομμουνισμό, ο οποίος προσλαμβάνει χαρακτη-ριστικά αρνητικού πολιτικού μύθου για την αστική τά-ξη. Εχθρό όμως που έχει πια εγκατασταθεί στην κεντρι-κή πολιτική σκηνή και παρά τις εντεινόμενες εσωτερι-κές του διαιρέσεις, διασπάσεις και διαγραφές και τηνλανθασμένη απόφαση του στο 3ο έκτακτο Συνέδριοτου – όπου έλαβε και τον οριστικό κομματικό του τίτλο,ως ΚΚΕ – για ‘ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη’,ακτινοβολεί ιδιαίτερα με τις ελευθεριακές ελπίδες πουγεννά, στον ευαίσθητο κόσμο της κουλτούρας και τηςεκπαίδευσης με εντεινόμενη επίδραση επώνυμα –όπως είδαμε – και στα πανεπιστημιακά δρώμενα.

Ο κίνδυνος του μπορεί να μην είναι υπαρκτός ωςπρος την δυνατότητα ανατροπής του κυρίαρχου κοι-νωνικό-πολιτικού αστικού συστήματος, αλλά στο ιδεο-λογικό κενό που προαναφέραμε τεκμαίρεται ως δυνά-μει υπαρκτός, από μια αστική τάξη που παρά την προ-σπάθεια της ‘Οικουμενικής’ Κυβέρνησης, παραμένειπολιτικά βαθιά διχασμένη. Το γεγονός εντείνει η επι-στροφή στα Χανιά - από την αυτοεξορία στο Παρίσι-του Ελευθέριου Βενιζέλου, του ενός πόλου αυτού τουδιχασμού, τον οποίο καλλιεργεί και ο ίδιος με την έμ-μεση και άμεση δια αλληλογραφίας ανάμειξή του σταπολιτικά δρώμενα και την υπόσκαψη του έργου τηςΚυβέρνησης και ιδιαίτερα της συμμετοχής σε αυτήντου κόμματος των Φιλελευθέρων, υπό τον αντικατα-στάτη του Γεώργιο Καφαντάρη.

α) Μια πολιτιστική εκδήλωση με πολιτικέςκαι δικαστικές συνέπειες.

Σε αυτή την πολιτισμικό-πολιτική ατμόσφαιρα, ηάφιξη στην Ελλάδα του Νίκου Καζαντζάκη μαζί με τονδιάσημο Ελληνορουμάνο συγγραφέα Παναϊτ Ιστράτιαπό την Μόσχα, όπου συμμετείχαν στους γιορτασμούςγια τα δεκάχρονα της μπολσεβίκικης Επανάστασης μεπρόσκληση μάλιστα της εφημερίδας ‘Ελεύθερον Βήμα’- στυλοβάτη των Φιλελευθέρων – εντείνει το διάχυτοκλίμα φοβίας των αστών και προφανώς την εναντίοντους κυβερνητική επικοινωνιακή πολιτική. Όταν μάλι-στα ο Γεράσιμος Βαλσάμης - αυτό ήταν το ελληνικόόνομα του κεφαλλονίτικης καταγωγής Ιστράτι – επι-σκέφτηκε το σανατόριο της ‘Σωτηρίας’, φυματικός άλ-λωστε και ο ίδιος, και όπως μας πληροφορεί ο τότε φοι-τητής Νομικής Ασημάκης Πανσέληνος «έφριξε με τηναθλιότητα που συνάντησε, τη βρωμιά, την πείνα, τηνεγκατάλειψη, όπου οι άνθρωποι στιβαγμένοι ο έναςπάνω στον άλλο ξερνούσαν αίμα και πέθαιναν αβοή-θητοι- και τους προέτρεψε να κατέβουν και να εγκατα-σταθούν στα μέγαρα της Αθήνας, οι φημερίδες φρυά-ξανε…Κρύο ρίγος διέδραμε τη ραχοκοκαλιά μερικών –αυτοί που δημιουργούν την αθλιότητα δεν θέλουν καινα την βλέπουν» !

Σε αντίθεση με τους προοδευτικούς πολίτες και ιδι-αίτερα τους φοιτητές για τους οποίους ο Ιστράτι ήταν

θρύλος και σα συγγραφέας και σαν ανθρώπινη περιπέ-τεια. ‘Γκόρκι των Βαλκανίων’, τον είχε χαρακτηρίσει οΡομαίν Ρολάν που τον είχε και ανακαλύψει. Φυσικόλοιπόν, όταν ο ‘Εκπαιδευτικός Όμιλος’ στις 11 Ιανουα-ρίου του 1928 τον κάλεσε να μιλήσει μαζί με τον Κα-ζαντζάκη για τις εμπειρίες τους από την κομμουνιστικήΡωσία σε ανοιχτή εκδήλωση που διοργάνωσε στο θέα-τρο ‘Αλάμπρα’ να γίνει πανζουρλισμός. Η συμμετοχήτων φοιτητών σύμφωνα με τον επίσης τότε ενεργόφοιτητή Νίκολας Κάλας ήταν πολύ εντυπωσιακή καιμαχητική. Ο Πανσέληνος θυμάται : «Πατείς με πατώέτρεξε ο κόσμος στην ‘Αλάμπρα’, γέμισαν φίσκα οι διά-δρομοι και κρέμονταν σαν τσαμπιά από τα θεωρία ναακούσουν τους ομιλητές, τον Ιστράτι, τον Καζαντζάκηκαι τον Γληνό. Και τώρα θυμάμαι τον Ιστράτι, με τηνβασανισμένη μορφή του να μιλάει…Τον άκουγα σανΥπνωτισμένος…Κι ένιωσα τότε πως πέρα από τα βιβλίατου Μαρξ και του Ένγκελς, αυτό που συντάραζε απόκαιρό την συνείδηση μου ήταν αυτή η ίδια η Οχτω-βριανή Επανάσταση…»!

Αλλά και ο Εμμανουήλ Κριαράς καταγράφει στο πρό-σφατο - 2009 ‘Μακράς ζωής αγωνίσματα ‘ - ότι και αυ-τός ως φοιτητής της Φιλοσοφικής και μάλιστα υπηρε-τώντας τότε την θητεία του στο Ναυτικό, βρέθηκε στο ‘Αλάμπρα’ και θυμάται χαρακτηριστικά ότι ο Ιστράτι μί-λησε γαλλικά και τον μετέφραζε ένας άλλος φοιτητήςτου τότε, ο Παντελής Πρεβελάκης ό όποιος σε μια στιγ-μή όπως στέκονταν κοντά στο υποβολείο της σκηνής

κάποιο σανίδι υποχώρησε και έπεσε στο υπόγειο, ευ-τυχώς χωρίς συνέπειες. Θυμάται επίσης και τις αντι-δράσεις του ακροατηρίου όταν ο Γληνός παρουσιάζον-τας τον Ιστράτι τον αποκάλεσε ‘κύριο’ και το ακροατή-ριο απαίτησε να τον προσφωνεί ‘σύντροφο’. Και απότην ομιλία του Καζαντζάκη ότι «η Ρουσία προχωρούσεμπροστά με τη δράση του Στάλιν και την αντίδραση τουΤρότσκι» και σημειώνει ότι «η σύγκρουση ανάμεσατους δεν είχε φτάσει στο κατακόρυφο». Άλλωστε ο ίδιοςο Καζαντζάκης στο ‘Ταξιδεύοντας στη Ρουσία’ αναφέ-ρει ότι στην κόκκινη πλατεία στους γιορτασμούς τωνδεκάχρονων ο Τρότσκι από ένα μπαλκόνι απέναντι κα-τήγγειλε την προδοσία της Επανάστασης! Επίσης μαςπληροφορεί ο Κριαράς την κατάληξη της ομιλίας τουΚαζαντζάκη «να ευημερεί η Ρουσία η μόνη ελπίδα τηςγης» καθώς και ότι η συγκέντρωση κατέληξε σε διαδή-λωση στην Πατησίων και σύγκρουση με την αστυνο-μία.

Αν σταθήκαμε περισσότερο σ’ αυτές τις περιγραφέςευαίσθητων διεισδυτικών και μη μελών του κομμουνι-στικού κόμματος φοιτητών τότε - είναι για να δείξουμεόσο γίνεται εντονότερα την ακτινοβολία που εξέπεμπεεκείνη την εποχή στα προοδευτικά μυαλά η Επανάστα-ση των μπολσεβίκων. «Μυθική υλική δύναμη» – τηνχαρακτηρίζει ο Πανσέληνος- «που φαίνονταν να πραγ-ματοποιεί τις πιο παράτολμες χίμαιρες του ανθρώπου».Ή όπως ομολογεί ο Γιώργος Θεοτοκάς, αυτός ο συνει-δητός φιλελεύθερος αστός, της λεγόμενης γενιάς του’30, ο οποίος μάταια θα προσπαθήσει ένα χρόνο αργό-τερα να θεμελιώσει μια θετική και σύγχρονη αστικήιδεολογία με ένα μανιφέστο με τίτλο «Ελεύθερον Πνεύ-μα» : «Ο Μαρξισμός στο μεσοπόλεμο, είχε κάτι από τηνμυστικιστική αίγλη των πρωτομαρτύρων, κάτι από τηντρέλα των καλλιτεχνικών πρωτοποριών». Δυστυχώς τοΚΚΕ όπως είδαμε στάθηκε ανίκανο να μετασχηματίσειαυτή την προδιάθεση φοιτητών και νέων επιστημόνωνκαι δημιουργών, σε υλική δύναμη.

Αλλά αυτό είναι άλλη Ιστορία σε παραλληλία με ‘τοερμηνευτικό αδιέξοδο των φιλελεύθερων διανοουμέ-νων’ όπως τονίζει η Άννα Φραγκουδάκη.

Πάντως την άλλη μέρα ο ‘Ριζοσπάστης’ χαρακτήριζεπανηγυρικά την διάλεξη ως «Επαναστατικό χαιρετισμόγια τη Σοβιετική Ρωσία». Περιττό βέβαια να πούμε ότιλίγο αργότερα όταν ο Ιστράτι απελάθηκε από την Ρω-σία γιατί ένοιωσε την ανάγκη να υπερασπισθεί δημό-σια τον διωκόμενο εκεί Βίκτωρ Σερζ, δεν έγραψε ούτεμια αράδα για τον διάσημο συγγραφέα. Μα «κι’ όλος οκόσμος –παρατηρεί και πάλι ο Πανσέληνος - που πί-στευε στη Ρωσία, δέχτηκε αμέσως πως ο Ιστράτι είναιόργανο του Σατανά, ήγουν της παγκόσμιας αντισοβιε-τικής συνομωσίας και τον ξέγραψε δίχως χρονοτριβή»! Πάντως αυτή δεν ήταν η μόνη απέλαση του Ιστράτι.Προηγήθηκε το ελληνικό Κράτος που λίγο μετά την εκ-δήλωση, στις 18 Ιανουαρίου, με πρόταση του αρχηγούτης Χωροφυλακής Πέτσα τον απέλασε, ενώ παράλλη-λα η Εισαγγελία του άσκησε και δίωξη καθώς και τωνσυνομιλητών του στο ‘Αλάμπρα’. « Η δίκη έγινε (τελικάμετά από δυό αναβολές όπως μας πληροφορεί ο Παν-σέληνος) την 1η Ιουνίου 1928…Στο μεταξύ είχε φύγεικι ο Καζαντζάκης και κάθησε στο σκαμνί μοναχά ο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ 68o

1928: Νέα χρονιά - νέοι αγώνες

«Πατείς με πατώ έτρεξε οκόσμος στην ‘Αλάμπρα’, γέμισανφίσκα οι διάδρομοι καικρέμονταν σαν τσαμπιά από τα θεωρίανα ακούσουν τους ομιλητές,τον Ιστράτι, τον Καζαντζάκη καιτον Γληνό. Και τώρα θυμάμαιτον Ιστράτι, με την βασανισμένημορφή του να μιλάει…Τον άκουγα σαν Υπνωτισμένος…Κι ένιωσα τότε πως πέρααπό τα βιβλία του Μαρξ καιτου Ένγκελς, αυτό πουσυντάραζε από καιρό τηνσυνείδηση μου ήταν αυτή η ίδιαη Οχτωβριανή Επανάσταση…»!

Page 21: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

21

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82

Γληνός. Με γράμμα του προς το δικαστήριο ο Καζαν-τζάκης έγινε αλληλέγγυος με τους κατηγορούμενος -δηλώνοντας ότι ‘ως οπαδός του Μπαμπέφ πιστεύειαπολύτως εις τον αγώνα της εργατικής τάξεως, η νίκητης οποίας θα έχει ως αποτέλεσμα την επικράτησινμιας νέας ηθικής και πνευματικής τάξεως’. Συνήγοροιτου Γληνού ο Αλέξαντρος Σβώλος κι ο Περικλής Ράλ-λης. Μάρτυρες υπεράσπισης ο Αλέξαντρος Παπανα-στασίου, ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλόπουλος, ο Κα-ραπάνος, ο Θεωδορώπουλος, ο Σωμερίτης κι άλλοι.Μάρτυρες κατηγορίας μη τα μιλάς … Στόχος της κατη-γορίας ήταν…ο Ιστράτι, γιατί όταν αποδείχνονταν πωςο Ιστράτι ήταν κατάσκοπος, πράχτορας, αλήτης, τότε τιγύρευε ο Γληνός μαζί του και για πιο λόγο ο Εκπαιδευ-τικός Όμιλος να πατρονάρει τη συγκέντρωση…Μέσα σεκείνη την απερίγραπτη μπουρδολογία, εμφανίστηκεμπρός στη έδρα, γαλήνια η μορφή του Αλ. Παπαναστα-σίου κι έκοψε τα γόνατα της κατηγορίας: ‘ο ΠαναϊτΙστράτι, είπε, είναι μεγάλος συγγραφέας και ότι είπε εί-ναι αλήθεια’. Ο Αλ. Σβώλος, έκανε συνταγματικό φρον-τιστήριο στους δικαστές… Ο Γληνός αθωώθηκε το ίδιοκι άλλοι»

Αξίζει να σημειώσουμε ότι είναι πρώτη φορά που κα-θηγητές του Πανεπιστημίου παίρνουν ανοιχτά θέσηεναντίον της αντικομουνιστικής ρητορείας της εποχής.Θα ακολουθήσει πολύ σύντομα η ακόμη πιο ενεργήστάση μερίδας αυτού του μέχρι χθες δεδομένα συντη-ρητικού σώματος, στη συζήτηση για το Ιδιώνυμο, αλλάαυτό στο επόμενο.

β) Η αποχώρηση του Κωστή Παλαμά Αξίζει να καταγράψουμε και ανεξάρτητα από τις γε-

νικότερες εξελίξεις, μια σημαντική απώλεια για τηνεσωτερική πανεπιστημιακή ζωή. Πρόκειται για τηναποχώρηση την 1η Μαρτίου του 1928 του για πάνωαπό τριάντα χρόνια - είχε διοριστεί στις 15 Οκτωβρίουτου 1897 - Γενικού Γραμματέα του ΠανεπιστημίουΑθηνών Κωστή Παλαμά. Η αποχώρηση του γίνεται μειδιαίτερες τιμές και ισόβια σύνταξη ίση με τον τελευ-ταίο του μισθό και στοιχίζει ιδιαίτερα στους προοδευτι-κούς και δημοτικιστές φοιτητές που χάνουν ένα ιδιαί-τερα αγαπητό συμπαραστάτη – παρά την ιδεολογικήαντιπαράθεση του με την αριστερά και κείνον τον προ-πομπό του ιδιώνυμου σε στοίχους που είχε δημοσιεύ-σει στα 1925 με τίτλο ‘Οι Λύκοι’ - αλλά και στους κα-θηγητές και τις εκάστοτε Πρυτανικές Αρχές. Μια πουόπως γράφει ο καθηγητής Νίκος Βέης αργότερα στη‘Νέα Εστία’ –και παραθέτει ο Γιάνναρης – ο ποιητής όχιμόνο διόρθωνε πολλές φορές συγγράμματα καθηγη-τών αλλά …έγραφε και κάποια από αυτά, όπως έγραφεκαι τους λόγους των πρυτάνεων γιατί αυτοί ‘δεν άδει-αζαν’. Η μνήμη της παρουσίας του στο Πανεπιστήμιο

θα μένει διαρκής. Ενώ το εντευκτήριο των καθηγητώνστο ‘Ροζ Κτήριο’ της οδού Ακαδημίας – όπου βρίσκεταικαι το γραφείο του ποιητή – φέρει το όνομά του, μετάτην ανακαίνισή του με επιμέλεια του μέχρι πριν λίγαχρόνια Γραμματέα του Πανεπιστημίου ΠαναγιώτηΚοντού.

γ) Φοιτητικές δράσεις και διώξεις Την ίδια περίοδο συστηματοποιείται η στενή σχέση

Πρυτανείας, Κυβέρνησης και των δυνάμεων καταστο-λής για την αντιμετώπιση των κομμουνιστών φοιτη-τών. Ο Υπουργός Παιδείας στέλνει στη Σύγκλητο κατά-λογο με 22 «θορυβοποιούς» κομμουνιστές φοιτητές –που του είχε σταλεί από τον Διευθυντή ΔημόσιαςΑσφαλείας Φοντάνα – με την εντολή να λάβει αυστηράμέτρα εναντίον τους. Η Σύγκλητος μετά από συνεδρία-ση ειδοποιούσε ξανά : «Πας φοιτητής ο οποίος μέλλεινα αποδειχθεί ότι συμμετείχε έστω με την παρουσίατου σε κομμουνιστικές ενέργειες που αποβλέπουν ειςεπίτευξιν των σκοπών ους επιδιώκουν αι τοιαύται ορ-γανώσεις προς αναντροπήν, πλην των λοιπών θεμε-λιωδών όρων της υπάρξεως του Πανεπιστημίου, απο-βάλλεται οριστικώς του Πανεπιστημίου άνευ τινός επι-εικίας» Την απειλή συμπληρώνει η απαγόρευση τουδικαιώματος του ‘Συνέρχεσθαι άνευ αδείας της Συγ-κλήτου» Την απόφαση καταγράφει ο ‘Ριζοσπάστης’ – φ28ης Μάιου 1928 –με τίτλο «Επαίσχυντος απόφασις»και παραθέτει η Αγγελική Χριστοδούλου.

Τα προβλήματα όμως δεν εξαντλούνται σε λεκτικές

απειλές. Η ανοιχτή επέμβαση αστυνομίας και Κυβέρνη-σης στις διεργασίες της Ομοσπονδίας Προσφύγων Φοι-τητών παρ’ όλο που σ’ αυτήν κυριαρχούσαν συντηρη-τικές δυνάμεις το αναδείχνει. Η ένταση στην Ομοσπον-δία Προσφύγουν Φοιτητών εντάθηκε, με την κατάργη-ση των ευεργετημάτων που τους είχαν δοθεί: Δωρεάνεγγραφή, δίδακτρα συσσίτιο και ένα μικρό επίδομα κα-ταργούνται με το τέλος του 1927 «λόγω του οικονομι-κού αδιεξόδου του Πανεπιστημίου». Η πρόταση γιασύγκληση γενικής Συνέλευσης της Ομοσπονδίας απορ-ρίπτεται από τον Πρόεδρό της, φοιτητή της Ιατρικής,Χρυσόστομο Θεοδωρίδη. Σε απάντηση με πρωτοβουλίαπροοδευτικών Συμβουλίων – κυρίως των Ποντίων φοι-τητών – συγκροτείται Εκτελεστική Επιτροπή αγώναπου κατορθώνει με συγκεντρώσεις και κινητοποιήσειςνα πάρει την κατάσταση στα χέρια της το συσσίτιο ναδιατηρηθεί και να βελτιωθεί. Ξεσκεπάστηκαν επίσης οιμεγάλες καταχρήσεις των μελών του Προεδρείου τηςΟμοσπονδίας Ενώ αποφάσισαν η Επιτροπή του συσσι-τίου να είναι αιρετή και με μόνο τρίμηνη θητεία. ΣτηΣυνέλευση όμως για την εκλογή της Επιτροπής στις 28Ιουνίου έγινε ανοικτή και βίαιη επέμβαση της αστυνο-μίας με ξυλοδαρμούς και συλλήψεις με στόχο τη διάλυ-σή της. Αξίζει να σημειώσουμε ότι με πρόταση της Κομ-μουνιστικής Αχτίδας προτάθηκε για Πρόεδρος της Επι-τροπής φοιτητής του Πολυτεχνείου που είχε αποχωρή-σει από αυτήν και ανήκε στην αριστερή αντιπολίτευση.Άλλο καιροί, άλλα ενωτικά ήθη!

δ) Προσπάθειες αντικομουνιστικήςοργάνωσης φοιτητών

Από την αρχή του 1928 σε συνεργασία με την Κυ-βέρνηση και την Πρυτανεία γίνονται προσπάθειες νασυνενωθούν όλες οι αστικές αντικομουνιστικές οργα-νώσεις φοιτητών σε Συνομοσπονδία για τον συντονι-σμό του αγώνα «για την υπεράσπιση και σωτηρία τουαστικού καθεστώτος». Προς τον σκοπό αυτό όπως μαςπληροφορεί ο Φλούντζης παραπέμποντας στον Ριζο-σπάστη της 29ης Ιουλίου «Υπό τινών φοιτητών γνω-στών φασιστικών τύπων διαφόρων Σχολών τουΠαν/μίου συνεκροτήθη ‘Εθνικιστικός Φοιτητικός Σύλ-λογος’ σκοπόν έχων την καταπολέμησιν πάσης κομ-μουνιστικής τάσεως και την ενίσχυσιν των προς τηνπατρίδα ιδεωδών …»

Ως προς το ποιόν των ανθρώπων που τον συγκρό-τησαν μας πληροφορεί ο ‘Ριζοσπάστης΄ της επομένηςότι από την Ασφάλεια συνελήφθησαν τρία μέλη τηςΟργάνωσης για εκβιασμό γνωστού γιατρού «παρά τουοποίου εζήτουν 20.000 δρχ, απειλούντες ότι εν εναντίαπεριπτώσει θα τον εφόνευον» !

Τα σχόλια περιττεύουν ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

Μια Ευρώπη της αλληλεγγύης και της κοινωνικήςδικαιοσύνης είναι ο κεντρικός στόχος της Εναλλα-κτικής Συνόδου Ευρωπαϊκών Κινημάτων (“AlterSummit”), που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα τοδιήμερο 7 και 8 Ιουνίου 2013. Και φυσικά, η επίτευ-ξη αυτού του στόχου περνάει μέσα και από την εκ-παίδευση. Κοινωνικά κινήματα και κινήματα πολι-τών σε όλη την Ευρώπη που έχουν αναπτύξει ως σή-

μερα σημαντικούς αγώνες ενάντια στις νεοφιλελεύ-θερες πολιτικές της λιτότητας, αλλά μεμονωμένα,καλούνται τώρα να συντονίσουν το βηματισμό τουςκαι να οργανώσουν κοινές δράσεις, που θα αποβούνπιο αποτελεσματικές. Η Εναλλακτική Σύνοδος σεαυτό ακριβώς το σημείο εστιάζει τη δράση της: στησυνένωση όλων των δυνάμεων που αντιτίθενταιστην άδικη και αναποτελεσματική πολιτική διαχεί-

ρισης της κρίσης. Η Ελλάδα δεν επιλέχθηκε τυχαίαγια την πραγματοποίηση αυτής της Συνόδου. Η χώραμας, πέρα από «πειραματόζωο» των νεοφιλελεύθε-ρων πολιτικών είναι ταυτόχρονα και «εργαστήριο»αντίστασης στην εκμετάλλευση, στη λιτότητα, στηνανεργία και στη λεηλασία των δημόσιων και κοινω-νικών αγαθών. Η πείρα που διαθέτει πρέπει να αξιο-ποιηθεί από τα κινήματα των άλλων χωρών.

Alter Summit: Αθήνα 2013

«Πας φοιτητής ο οποίος μέλλει να αποδειχθεί ότι συμμετείχεέστω με την παρουσία του σε κομμουνιστικές ενέργειεςπου αποβλέπουν εις επίτευξιντων σκοπών ους επιδιώκουναι τοιαύται οργανώσεις προςαναντροπήν, πλην των λοιπώνθεμελιωδών όρων της υπάρξεωςτου Πανεπιστημίου, αποβάλλεταιοριστικώς του Πανεπιστημίου άνευ τινός επιεικίας»

Page 22: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

22

ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ

ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ – ΛΙΝΑΡΔΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ, ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΣΠΟΥΔΑΖΟΥΣΑΣ ΑΘΗΝΑΣΝΕΟΛΑΙΑΣ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ

Σε περιόδους κρίσεων όπως η σημερινή, οιπολιτικές μάχες όπως αυτή των εκλογώντων φοιτητικών και σπουδαστικών συλλό-

γων ανά την Ελλάδα αποκτούν σημασία, ιδιαίτεραστο βαθμό που τοποθετούνται μέσα σε ένα ευρύτε-ρο πλαίσιο πολιτικής αντιπαράθεσης. Πόσο μάλλονόταν αφορούν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της νέαςγενιάς που μέσα στα Πανεπιστήμια, αντιμέτωπο μετην κρίση επιμένει να κάνει σχέδια για την επόμε-νη μέρα, για τη ζωή και το μέλλον του.

Οι φοιτητικές εκλογές τόσο το προηγούμενα χρό-νια όσο και αυτές του 2013 ακόμα περισσότεροήταν συνδεδεμένες με τα αδιέξοδα που βιώνει ησημερινή γενιά φοιτητών. Η μνημονιακή πολιτικήτων τελευταίων χρόνων, τα υψηλά ποσοστά ανερ-γίας, τα οποία για τους νέους ξεπερνάνε το 50%, ηδιάλυση των εργασιακών σχέσεων με ειδικές δια-τάξεις σε ότι αφορά τους νέους εργαζόμενους, κα-ταδικάζουν κάθε σημερινό φοιτητή και φοιτήτριασε ένα αβέβαιο μέλλον, ανάμεσα στην ανεργία καιτην επισφάλεια. Παράλληλα, οι νέοι διαλυτικοί νό-μοι για την τριτοβάθμια που επιτίθενται στο μαζικόδημοκρατικό μεταπολιτευτικό Πανεπιστήμιο οικο-δομώντας ένα πανεπιστήμιο για λίγους, κάνουν ξε-κάθαρο ότι, τόσο για αυτήν την γενιά όσο και γιατις επόμενες, η διάλυση κάθε δικαιώματος και κάθεελπίδας για ζωή και εργασία με αξιοπρέπεια απο-τελεί πολιτική επιλογή.

Απέναντι σε αυτήν την πολιτική επιλογή οικοδο-μείται ένας αντίλογος, ένας αντίλογος που δεν δέ-χεται τον “μονόδρομο” που επιβάλλεται και επιλέ-γει τον δρόμο της αντίστασης και του αγώνα γιατην προάσπιση των δικαιωμάτων και των αναγκώντης νέας γενιάς. Αυτή η πολιτική επιλογή τροφο-δότησε τους αγώνες των φοιτητικών συλλόγων τοπροηγούμενο διάστημα, την αντίστασή τους απέ-ναντι στη διάλυση του πανεπιστημίου και το πρό-σφατο σχέδιο Αθηνά, την αλληλεγγύη τους και τηνέμπρακτη στήριξή τους στους κοινωνικούς αγώνεςπου αναπτύσσονται ενάντια στην ασκούμενη πολι-τική. Αυτή είναι η πολιτική επιλογή που στην κοι-νωνία αλλά και στο πανεπιστήμιο γεννάει νέα εγ-χειρήματα αλληλεγγύης και αυτοδιαχείρισης οικο-δομώντας ένα διαφορετικό πρότυπο απέναντι στοκυρίαρχο όπου η από τα κάτω παίρνουν τις ζωέςτους στα χέρια τους. Αυτή η πολιτική επιλογή φαί-νεται να κερδίζει έδαφος στην ψήφο των φοιτητών,παρόλο που δεν έχει καταφέρει ακόμα να αποτελέ-σει εκείνο τον πόλο που θα ανατρέψει την υπάρ-χουσα κατάσταση στους φοιτητικούς συλλόγους.

Το φετινό αποτέλεσμα των φοιτητικών εκλογώνακόμα και αν η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, η παράταξη της ΝέαςΔημοκρατίας, διατήρησε τα ποσοστά της και κρά-τησε την πρώτη θέση, χαρακτηρίστηκε τόσο απότην άνοδο της φοιτητικής αριστεράς όσο και απότην ακόμα μεγαλύτερη πτώση της έτερης μνημο-

νιακής παράταξης της ΠΑΣΠ. Ιδιαίτερα η καθοδικήπορεία της ΠΑΣΠ, της παράταξης του ΠΑΣΟΚ, τατελευταία τέσσερα χρόνια με συνολική πτώση τηςτάξης του 12%, σε συνδυασμό με την ενίσχυση τηςφωνής της αριστεράς αποτελεί και την πιο ξεκάθα-ρη καταδίκη της κυρίαρχης πολιτικής για την δύ-ναμη που αποτέλεσε τον πρώτο εκφραστής.

Ωστόσο, φέτος για άλλη μια φορά ο μεγάλος νι-κητής των Φοιτητικών Εκλογών φαίνεται να είναιη αποχή. Η οικονομική κρίση και τα αδιέξοδα πουπαράγει για τους νέους ανθρώπους, καθιστούν κυ-ρίαρχη ανάμεσα στους φοιτητές μια λογική ατομι-κού δρόμου, προσωπικής σταδιοδρομίας και συγ-κέντρωσης προσόντων, μια λογική που ολοένα καιαπομακρύνεται από τη συλλογική ζωή των συλλό-γων, τους αγώνες και τις διεκδικήσεις. Παράλληλα,απουσιάζουν από τους συλλόγους εκείνες οι διαδι-κασίες μέσα από τις οποίες οι φοιτητές θα εκφρά-σουν τις αγωνίες τους και θα προασπίσουν τιςανάγκες τους. Oι φοιτητικές εκλογές, λοιπόν, στοβαθμό που αποτελούν καθρέφτη της πολιτικήςζωής των συλλόγων μπαίνουν στο περιθώριο απότην μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών. Σε αυτόακριβώς το πλαίσιο διασφαλίζεται και η πρωτιά τηςΔΑΠ-ΝΔΦΚ όχι τόσο ως πολιτικός εκφραστής τηςμνημονιακής πολιτικής, αλλά ως η πολιτική δύνα-μη που καρπώνεται μια σαφή ιδεολογική ηγεμονία,στοχοποιώντας τα “κακά” της πολιτικής και απευ-θυνόμενοι στις προσωπικές σταδιοδρομίες τωνφοιτητών.

Πίσω λοιπόν από τις μεταβολές στα αποτελέσμα-τα των τελευταίων χρόνων, διαφαίνεται το πραγμα-τικό ερώτημα με το οποίο καλείται να αναμετρηθείη ριζοσπαστική αριστερά μέσα στα πανεπιστήμια.Ένα ερώτημα που οφείλει να ξεπερνάει το επίδικο

της αύξησης των ποσοστών και που θα προσπαθεί,μέσα στους φοιτητικούς συλλόγους, να επανανοη-ματοδοτήσει την συμμετοχή στη πολιτική με πλει-οψηφικούς όρους. Η αδυναμία της φοιτητικής αρι-στεράς να απαντήσει σε αυτό το επίπεδο γίνεται ξε-κάθαρη αν αναλογιστούμε τη δυσκολία συγκρότη-σης αντιστάσεων και διεκδικήσεων στον φοιτητικόχώρο όλη τη φετινή χρονιά μετά την συνολική πο-λύ μεγάλη ποσοστιαία αύξησή της στις περσινέςεκλογές. Ιδιαίτερα για την Αριστερή Ενότητα, τηφωνή της ριζοσπαστικής αριστεράς στους φοιτητι-κούς συλλόγους, η μικρή φετινή πτώση μετά τηπερσινή μεγάλη άνοδο, φανερώνει και τις δικέςμας αδυναμίες, στην προσπάθεια οικοδόμησης μιαςνέας ταυτότητας και ενός νέου συνόλου συλλογι-κών πρακτικών που θα μπορέσουν να απαντήσουνστις ανάγκες της σημερινής συγκυρίας.

Απέναντι σε μια τόσο σκληρή επίθεση στην κοι-νωνία και το πανεπιστήμιο, ο ρόλος που μπορεί ναπαίξει ένα εκπαιδευτικό κίνημα ξεπερνάει την υπε-ράσπιση παλιών κεκτημένων. Σήμερα, μέσα απότην αντίσταση και την αυτοοργάνωση των υποτε-λών παίρνει σάρκα και οστά ένα πολύ διαφορετικόόραμα για την κοινωνία και το πανεπιστήμιο. Δικόμας μέλημα και δικός μας στόχος είναι να δημιουρ-γήσουμε ακριβώς τον χώρο μέσα στα πανεπιστήμιαόπου φοιτητές – καθηγητές – εργαζόμενοι θα συ-ζητάνε, θα αγωνίζονται, θα αντιστέκονται και θασυνθέτουν το δικό τους όραμα για ένα διαφορετικόπανεπιστήμιο. Σήμερα ο αγώνας για αυτό το Πανε-πιστήμιο πρέπει να συνδεθεί με την ελπίδα που ζεισε κάθε μικρό και μεγάλο κοινωνικό αγώνα, τηνελπίδα για μια διαφορετική κοινωνία, μια κοινωνίαγια την οποία συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε καιπου ήδη χτίζουμε!

Σκέψεις και ερωτήματα για το αποτέλεσμα των Φοιτητικών Εκλογών

Page 23: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

23

26 ΜΑΪΟΥ 2013 τχ. 82ΜΑΤΙΕΣ

ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Μεγάλη Νίκη του ΕκπαιδευτικούΜποϊκοτάζ στο Σιάτλ

Οι εκπαιδευτικοί και οι υποστηρικτές τους στοΣιάτλ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής κέρδι-σαν μια άνευ προηγουμένου νίκη, ως αποτέλεσματου μποϊκοτάζ ενάντια στo τεστ αξιολόγησης τωνμαθητών(MAP testing). Ο Jesse Hagopian, έναςαπό τους ηγέτες της δράσης, δήλωσε: «Τεράστια νί-κη για την πρωτοβουλία #MAPtestboycott σήμερα!Η Έφορος Δημοσίων Σχολείων του Σιάτλ μόλιςανακοίνωσε πως το τεστ δε θα απαιτείται για τα λύ-κεια από το επόμενο έτος. Μόλις αποδείξαμε τη δύ-ναμη της άρνησης εργασίας και της δυναμικής

απαίτησης! ... Τώρα συνεχίζουμε την πίεση για τηνεξάλειψη του τεστ από όλα τα σχολεία του Σιάτλ».Προς το παρόν το τεστ αξιολόγησης των μαθητώνπαραμένει ενεργό στα δημοτικά σχολεία.

Το μποϊκοτάζ του MAP testing που ξεκίνησε απότο λύκειο Garfield στο Σιάτλ, έχει συγκεντρώσειυποστηρικτές από όλο τον κόσμο και αποτέλεσε τοέναυσμα για ένα κίνημα το οποία αυξάνει τη δύνα-μή του και σε πολλές άλλες πολιτείες των ΗΠΑ. Τονπερασμένο μήνα ο Hagopian μίλησε σε εκπαιδευ-τικούς της πρωτεύουσας Ουάσιγκτον για τη δράσητου Σιάτλ και μοιράστηκε τις ιδέες του για το πώςνα οργανωθεί ένα επιτυχημένο μποϊκοτάζ. «Το τεσταξιολόγησης είναι ο πυρήνας του εταιρικού εκπαι-δευτικού μοντέλου» είπε στο κοινό ο Hagopian. «Ηαπαξίωση των μαθητών και των καθηγητών και ηαποτύπωση του ταλέντου και των ικανοτήτων τουςσε μικροσκοπικά ηλεκτρονικά δεδομένα αποτελείτέχνασμα για το κλείσιμο σχολείων, καθώς «αξιολο-γούν» το σχολείο σας ως αποτυχημένο.»

Οι εκπαιδευτικοί της Σρι Λάνκα προς στήριξη της απεργίας ενάντιαστην ανατίμηση του ηλεκτρικού ρεύματος

Εκπαιδευτικοί και διευθυντές σχολείων στη ΣριΛάνκα ετοιμάζονται να συνδράμουν την απεργίαπου έχει εξαγγείλει η Συντονιστική Επιτροπή Συν-δικαλιστικής Συμμαχίας στις 21 Μαΐου, ενάντιαστην άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Ομισθός των εκπαιδευτικών αυξήθηκε τελευταία φο-ρά το 2005, υπό συνθήκες υψηλού πληθωρισμού.Ως συνήθως (και ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενεςχώρες), όταν εκπαιδευτικοί ή άλλοι επαγγελματικοίκλάδοι αντιμετωπίζουν συνθήκες οικονομικής δυ-σπραγίας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εμφανί-ζεται στο προσκήνιο. Σε ένα δελτίο τύπου το Φε-βρουάριο του 2013, το ΔΝΤ ανέφερε:

«Η αποστολή [του ΔΝΤ] συζήτησε τις οικονομικέςεπιδόσεις του Διοικητικού Συμβουλίου Ηλεκτρι-σμού Κεϋλάνης και του Πετρελαϊκού ΟργανισμούΚεϋλάνης, που επηρεάστηκαν δυσμενώς από τηνξηρασία του περασμένου έτους και επισήμανε τηνανάγκη να προχωρήσουμε προς μια τιμολόγησηανάκτησης του κόστους για να τους επαναφέρουμεσε μια βιώσιμη κατάσταση.»

Το Σωματείο Εκπαιδευτικών ΥπηρεσιώνLanka εξέδωσε την ακόλουθη δήλωσηανακοινώνοντας τη συμμετοχή του στηναπεργία:

«Οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν δεχθεί καμία αύξησητων μισθών τους από το 2005, πέρα από κάποιες

αποζημιώσεις. Ως εκ τούτου, η αύξηση των τιμολο-γίων ηλεκτρικής ενέργειας είναι ιδιαίτερα σοβαρόγεγονός. Προβλήματα μισθοδοσίας υφίστανται απότο 1997. Δύο αγώνες διεξήχθησαν το περασμένοέτος. Οι εκπαιδευτικοί έχουν εργαστεί χωρίς προ-αγωγές από το 2010. 225.000 εκπαιδευτικοί προ-σφέρουν τις υπηρεσίες τους υπό αυτές τις θλιβερέςσυνθήκες.

Υπό τις ίδιες συνθήκες αυξάνονται τα τιμολόγιαηλεκτρικής ενέργειας. Κανονικά οι εκπαιδευτικοίκαταναλώνουν περισσότερο από 90 μονάδες ηλε-κτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, οι συνδικαλιστικέςοργανώσεις των εκπαιδευτικών έχουν αποφασίσεινα συμμετάσχουν στην συμβολική απεργία της Συν-τονιστικής Επιτροπής Συνδικαλιστικής Συμμαχίαςστις 21 του μηνός, σε περίπτωση που δεν αποσυρθείη αύξηση των τιμολογίων.

Έχουμε ενημερώσει εγγράφως τις γραμματείεςτου Υπουργείου Παιδείας και των επαρχιακών συμ-βουλίων ότι θα συμμετάσχουμε στην συμβολικήαπεργία. Η κυβέρνηση προσπαθεί να εξαπατήσει τιςμάζες, φέρνοντας διάφορες τροποποιήσεις. Από τηνπλευρά μας απαιτούμε την ολική απόσυρση του νο-μοθετικού πακέτου. Προτιθέμεθα να συνδράμουμετην πορεία διαμαρτυρίας ενάντια στην αύξηση τωνδασμών που θα πραγματοποιηθεί στις 15 του μήνα.

Η κυβέρνηση επιχείρησε να καταστείλει τουςαγώνες μας μέσω εκφοβισμού και τρομοκρατικώντακτικών. Τώρα η αστυνομία κλήθηκε να συγκεν-τρώσει λίστες των ηγετών των συνδικαλιστικών ορ-γανώσεων σε ορισμένες περιοχές. Θα θέλαμε ναγνωρίζουμε γιατί οι κύριοι της αστυνομίας χρει-άζονται αυτούς τους καταλόγους. Δηλώνουμε πωςτέτοιες απεχθείς τακτικές δε θα μπορέσουν να νική-σουν τις δραστηριότητες και τους αγώνες μας. Είμα-στε αποφασισμένοι να εμποδίσουμε τις άθλιες ενέρ-γειες της κυβέρνησης και να δώσουμε τον αγώναστις 21 του μήνα.»

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΙΔΗΣ

ΠΗΓΗ: http://www.teachersolidarity.com/

Προς απεργίαοι Εκπαιδευτικοί του Βερολίνου

Οι καθηγητές στο Βερολίνο καλούν-ται από το σωματείο τους «GEW» νασυμμετέχουν στην εβδομαδιαία κινη-τοποίηση που αρχίζει στις 13 Μαΐου.Η κίνηση αυτή έρχεται ως επακόλου-θο της αποτυχίας των διαπραγματεύ-σεων με την κυβέρνηση του κρατιδίουσχετικά με τις δυσμενείς εργασιακέςκαι μισθοδοτικές συνθήκες που υφί-στανται οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοιαπασχολούνται υπό το καθεστώς των«Angestellte» (εργαζόμενοι), και όχιως «Beamte» (δημόσιοι υπάλληλοι):Μετά την επανένωση της Γερμανίας,οι καθηγητές από την Λαϊκή Δημοκρα-τία της Γερμανίας προσλήφθηκαν υπότο λιγότερο ευνοϊκό εργασιακό καθε-στώς των «Angestellte».

Κάποια σχολεία θα μείνουν κλειστάέως και 3 ημέρες και κάθε μέρα οιαπεργοί εκπαιδευτικοί θα συναντι-ούνται στο δημαρχείο. Παρά το γεγο-νός ότι μόνο οι «Angestellte» καλούν-ται σε απεργία, οι υπόλοιποι εκπαι-δευτικοί καλούνται να συμμετάσχουνσε δράσεις, όπως συνελεύσεις μετους γονείς και τους μαθητές πουεπίσης συμμετέχουν στις κινητοποι-ήσεις.

Το σωματείο «GEW» κατηγορεί τηνκυβέρνηση του κρατιδίου για εχθρικήκαι διαιρετική εκπαιδευτική πολιτική.Ο πρόεδρος του βερολινέζικου σωμα-τείου, Doreen Siebernick, δήλωσε:«Στα σχολεία, οι διαφορετικές κατη-γορίες εκπαιδευτικών πληρώνονταιγια να εχθρεύονται η μία την άλλη.Όσοι δεν καλούνται να απεργήσουναναμένεται να είναι απεργοσπάστες.Για παράδειγμα οι «Beamte» πρόκει-ται να χρησιμοποιηθούν για την επι-τέλεση των εργασιών των «Angestell-te». Ως και οι βοηθοί καθηγητών χρη-σιμοποιούνται καταχρηστικά ως απερ-γοσπάστες.»

Αυτή είναι η πέμπτη φορά φέτοςπου οι εκπαιδευτικοί του Βερολίνουκατεβαίνουν σε απεργία. Απεργούνμία ή δύο ημέρες κάθε μήνα από τονΙανουάριο.

Page 24: ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ