Εισαγωγικό κείμενο για τους γονείς & τους εκπαιδευτικούς Τα εκθέματα του Ναυτικού Μουσείου Καβάλας πέρα από την αφήγηση της ιστορίας, δίνουν την αφορμή για μια συζήτηση με πολλές θεματικές όπως το απαιτητικό επάγγελμα του ναυτικού, η καθημερινότητα σ’ ένα πλοίο, η στρατηγική, οι ξένες γλώσσες, η ικανότητα διαπολιτισμικής επικοινωνίας. Επίσης, μπορούν να συνδυαστούν με πλήθος επιστημών όπως η Φυσική, τα Μαθηματικά, η Μετεωρολογία, η Μηχανολογία, η Αστρονομική, η Ωκεανογραφία, η Γεωγραφία, η Ναυπηγική και άλλες. Η διαθεματικότητα και η πολύπλευρη προσέγγιση που προσφέρουν, λειτουργούν καθοριστικά στην αξιοποίησή τους για την εκπαιδευτική διαδικασία. Η σύνδεσή τους μάλιστα με τη σύγχρονη ιστορία που γίνεται αβίαστα από τους μαθητές, εξασφαλίζει την επιτυχία για την κατάκτηση της γνώσης στο συγκεκριμένο ευρύτατο πεδίο της ανθρώπινης δραστηριότητας. Το παιχνίδι έχει διάρκεια 30 λεπτά και απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας 10-14 ετών. Με τις κατάλληλες προσαρμογές μπορεί να απευθυνθεί και σε μαθητές μικρότερων ή μεγαλύτερων ηλικιών. Εισαγωγικό κείμενο για τους μαθητές Όταν ακόμη η Καβάλα ονομαζόταν Νεάπολις, ένας πειρατής έκρυψε κοντά στον ταρσανά (ναυπηγείο) που βρίσκεται πίσω από τις Καμάρες, έναν θησαυρό από 80 χρυσά νομίσματα. Ένα από αυτά βρίσκεται σε κάποιο σημείο του Μουσείου. Αν θέλεις να το εντοπίσεις, ακολούθησε τις οδηγίες και βρες μέσα από 6 εκθέματα, τους αριθμούς που λείπουν από τις συντεταγμένες (δείχνουν την ακριβή θέση του νομίσματος μέσα στο Μουσείο και αποτελούνται από το πλάτος και το μήκος). Καλή διασκέδαση!

Οδηγίες για τους μαθητές Πριν ξεκινήσεις την αναζήτηση του νομίσματος, θα ήταν καλό να γνωρίζεις ορισμένα πράγματα για τον προσανατολισμό σου στους χώρους του Μουσείου. Ο χάρτης χωρίζεται σε μικρά κουτάκια που σχηματίζουν οι παράλληλες γραμμές του πλάτους (302, 303 κλπ.) και οι οριζόντιες γραμμές του μήκους (539, 540 κλπ.). Το πλάτος αυξάνεται καθώς ανεβαίνουμε προς τα πάνω ενώ το μήκος αυξάνεται καθώς προχωράμε προς τα δεξιά. Στη ναυτική ορολογία το «πάνω» ονομάζεται «Βορράς», το «κάτω» ονομάζεται «Νότος», το «αριστερά» ονομάζεται «Δύση» και το «δεξιά» ονομάζεται «Ανατολή». Η αίθουσα Α για παράδειγμα βρίσκεται βορειοδυτικά από την είσοδο του Μουσείου. Ήρθε λοιπόν η ώρα να το χρυσό νόμισμα του πειρατή!

ΠΡΩΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ – ΧΩΡΟΣ Α Πήγαινε δυτικά από την είσοδο του Μουσείου για να συναντήσεις διάφορα έγγραφα που αφορούν το λιμάνι της Καβάλας καθώς και ορισμένα βιβλία για την εκπαίδευση των Πλοιάρχων. Ένα από τα βιβλία αυτά αναφέρεται στη μελέτη που έγινε για το λιμάνι της Καβάλας. Ποιον μήνα υπογράφηκε η μελέτη που συντάχθηκε από τη «Λιμενική Επιτροπή Καβάλλας»; Ποιος είναι ο αριθμός στον οποίο αντιστοιχεί ο μήνας αυτός; (π.χ. ο Ιανουάριος αντιστοιχεί στον αριθμό 1, ο Φεβρουάριος στον αριθμό 2 κλπ.). Σημείωσέ τον για να μην τον ξεχάσεις. ΠΡΩΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ:

ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ – ΧΩΡΟΣ Β Στο βορειότερο σημείο της αίθουσας Α και αφού έχεις δει αριστερά και δεξιά σου διάφορα ναυτικά όργανα (πυξίδες, Radar, χρονόμετρα, ρολόγια, βαρόμετρα, γεωμετρικά τρίγωνα, ακόμη και μπρούτζινα κιάλια όμοια με αυτά που βρέθηκαν στο ναυάγιο του Τιτανικού), πέρασε στην αίθουσα Β. Στα δεξιά σου ψάξε για τον πίνακα που απεικονίζει το Πολεμικό Μιαούλης. Πόσες βάρκες έχει το πολεμικό αυτό πλοίο στο κατάστρωμά του; ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ:

ΤΡΙΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ – ΧΩΡΟΣ Β Κατευθύνσου νότια προς την είσοδο του Μουσείου για να παρατηρήσεις ένα πρωτόγονο κωπήλατο πλοιάριο αποτελούμενο από πολλές χοντρές δεσμίδες λεπτών καλαμιών («παπύρων») δεμένων μεταξύ τους με σχοινιά. Πόσες θέσεις κωπηλατών έχει το μοντέλο της Παπυρέλας; ΤΡΙΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ: Γνωρίζω ότι: 1. παπυρέλα: με παρόμοιο σκάφος από παπύρι το 9000 π.Χ., οι πρώτοι εμποροναύτες ταξίδεψαν 150 μίλια για να μεταφέρουν οψιδιανό από τη Μήλο στο σπήλαιο Φράγχθι της Αργολίδας | το παπύρι ήταν είδος καλαμιού παπύρου που φύτρωνε σε όλα τα γλυκά νερά και ήταν το μόνο εύπλαστο υλικό 2. οψιδιανός: είδος ηφαιστιογενούς γυαλιού | χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή λεπίδων από τις οποίες έφτιαχναν μαχαίρια, αιχμές για ακόντια και βέλη

ΤΕΤΑΡΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ – ΧΩΡΟΣ Γ Ακριβώς από την αντίθετη πλευρά, στην αίθουσα Γ, μπορείς να δεις την Κορβέτα τύπου Flower, ένα ιστορικό Φαρόπλοιο που συμμετείχε στην απόβαση στη Νορμανδία. Συμβουλεύσου το επεξηγηματικό κείμενο με τις ιστορικές πληροφορίες για να βρεις τον τελευταίο αριθμό του έτους που πραγματοποιήθηκε η απόβαση στη Νορμανδία. ΤΕΤΑΡΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ: Γνωρίζω ότι: τον Νοέμβριο του 1943 στη Λίβερπουλ της Αγγλίας το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό παρέλαβε 4 κορβέτες μετασκευασμένες σε Φαρόπλοια | αξιοποιήθηκαν ως συνοδά σκάφη Νηοπομπών | ξακουστά Φαρόπλοια για τη δράση τους: Κριέζης, Τομπάζης, Αποστόλης, Σαχτούρης

ΠΕΜΠΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ – ΧΩΡΟΣ Γ Βόρεια θα συναντήσεις ένα άλλο ιστορικό πλοίο με σημαντική ιστορία, τη Φρεγάτα ΕΛΛΑΣ. Ουσιαστικά ήταν το πρώτο πλοίο με «πέτσωμα» από πλάκες χαλκού. Αναζήτησε στην επεξηγηματική πινακίδα τη χρονολογία που έφθασε η Φρεγάτα ΕΛΛΑΣ στο Ναύπλιο. Ο δεύτερος αριθμός από το τέλος (η δεκαετία) σου δίνει το στοιχείο που ψάχνεις. ΠΕΜΠΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ: Γνωρίζω ότι: ναυπηγήθηκε στη Βοστώνη της Αμερικής | έλαβε μέρος σε λίγες ναυμαχίες | ένα από τα καλύτερα, ταχύτερα, ισχυρότερα πλοία στη Μεσόγειο | είχε πέτσωμα από πλάκες χαλκού για καλύτερη προστασία από το σαράκι της θάλασσας και για μεγαλύτερη ταχύτητα | για να μην καταληφθεί από ξένους, ο Μιαούλης έδωσε εντολή να καεί μαζί με τη φρεγάτα ΥΔΡΑ

ΕΚΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ – ΣΗΜΕΙΟ 7 ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΨΗ Στο νοτιοανατολικό σημείο της αίθουσας όπου βρίσκεσαι ψάξε για την Ανέμη με την οποία ύφαιναν μεταξωτά δίχτυα. Με ποιον αριθμό μοιάζει η ανέμη; ΕΚΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ: Γνωρίζω ότι: χρησιμοποιήθηκε για το στρίψιμο νημάτων αλιείας από βαμβάκι και μετάξι

Είσαι ένα μόλις βήμα πριν βρεις το νόμισμα! Συμπλήρωσε τις παρακάτω συντεταγμένες

με τους αριθμούς που βρήκες ως εξής: > ο πρώτος αριθμός στη θέση [δ]

> ο δεύτερος αριθμός στη θέση [α] > ο τρίτος αριθμός στη θέση [στ]

> ο τέταρτος αριθμός στη θέση [ε] > ο πέμπτος αριθμός στη θέση [γ] > ο έκτος αριθμός στη θέση [β]

Πλάτος: 40° 56’ [α] [β] [γ]

Μήκος: 24° 24’ [δ] [ε] [στ]

Ευχαριστίες Πολύ σημαντική για τη χάραξη της πορείας του συγκεκριμένου παιχνιδιού υπήρξε η αρωγή του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου και κυρίως του κυρίου Χρήστου Τζανάκου και του κυρίου Ελευθέριου Παπαγιαννάκη ο οποίος συνέβαλε ουσιαστικά στις ιστορικές πληροφορίες των ενοτήτων «Γνωρίζω ότι». Πολλές ευχαριστίες και στον Αντώνη Πανώρη, Μηχανικό Βιομηχανικό Αυτοματισμού και Δημιουργό του Automon, χάρη στον οποίο κάθε ζωντανό εκπαιδευτικό παιχνίδι, έχει τη δική του εφαρμογή Android, προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη διασκέδαση στους παίκτες που τολμούν να τα «ζήσουν»! Γνωρίστε τον δημιουργό του παιχνιδιού…

Ο Ηρακλής Λαμπαδαρίου γεννήθηκε στην Κατερίνη το 1988 και μεγάλωσε στην Καβάλα. Από τα 10 του χρόνια ασχολείται συστηματικά με τον εθελοντισμό, τόσο με τη διοργάνωση όσο και με τη συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης στην Κομοτηνή, απ’ όπου αποφοίτησε το 2009. Είναι λάτρης των γλωσσών (γνωρίζει αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά ενώ έχει αρχίσει να μαθαίνει σλοβάκικα και κινέζικα) και έχει ταξιδέψει

σε διάφορα μέρη της Ευρώπης, παίρνοντας μέρος σ’ έναν πλούσιο διαπολιτισμικό διάλογο που αναμφίβολα επηρέασε τον τρόπο σκέψης του. Γράφει παραμύθια για το παιδί που ο καθένας κρύβει μέσα του και αναζητά συνεχώς τρόπους για ένα Σχολείο που θα απελευθερώσει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία του μαθητή. Τον Αύγουστο του 2012 δημιούργησε τις ανοικτές, ψηφιακές μη εμπορικές Εκδόσεις Σαΐτα από τις οποίες κυκλοφορούν σε ελεύθερη ψηφιακή μορφή τα βιβλία του «Τάξη Δημιουργική με Φαντασία αρκετή», «Ο μαγικός σελιδοδείκτης» και «Χαιρετίσματα & ευχές». Website: www.lampadariou.eu

Η ιδέα για τα «Ζωντανά Εκπαιδευτικά παιχνίδια»

Η ιστορία είναι ένας κύκλος και επαναλαμβάνεται. Δε σταματά ποτέ να γράφεται. Δε σταματά ποτέ η μελέτη της και φυσικά η διδασκαλία της στους μαθητές. Οι περισσότεροι από αυτούς την αντιμετωπίζουν ως ένα δύσκολο μάθημα, αγνοώντας πολλές φορές τη σημασία της και κατ’ επέκταση, τον λόγο της διδασκαλίας της. «Το παρελθόν ανήκει στο παρελθόν», «Ό,τι έγινε, έγινε. Γιατί θα πρέπει να το μάθω;», «Μα, τι σημασία έχουν πια όλα αυτά αφού δεν μπορούν να αλλάξουν;»

κι άλλες πολλές οι ενστάσεις που ακούγονται από τα χείλη των μαθητών. Είναι στο χέρι του εκπαιδευτικού και στο δικό σας, ως γονείς, να κάνετε αυτήν την τόσο μικρή αλλά και τόσο ουσιαστική σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν, έχοντας ως γνώμονα την πορεία μας προς το μέλλον. Τα Ζωντανά Εκπαιδευτικά Παιχνίδια (Vivid Educational Games) με λογότυπό τους ένα πολύ γνωστό παιχνίδι που ζωντανεύει με την αναπνοή του κάθε "παίκτη", επιχειρούν να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση: τη γνώση μέσα από διάφορα παιχνίδια πρωτότυπα, ευφάνταστα και διασκεδαστικά, μακριά από τη σχολική αίθουσα. Με απλά λόγια, απαλλαγμένα από κάθε διδακτισμό, και με επισκέψεις-«έρευνες» που έχουν ως βάση το παιχνίδι σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία, μουσεία και κάθε άλλο μέρος που μπορεί να «μιλήσει» για τη μορφή του σε παλαιότερες εποχές, μπορεί ο γονιός και ο εκπαιδευτικός να ξεκλειδώσει την πύλη της ιστορίας στο μυαλό των παιδιών.

Πρόσκληση! Σχεδίασε κι εσύ το δικό σου «ζωντανό» παιχνίδι και στείλε μας οδηγίες, φωτογραφίες, χάρτη ή ό,τι άλλο θα ήθελες να μοιράσεις στους υποψήφιους παίκτες που θα τολμήσουν να το ζήσουν! Μην ψάξεις για κάποια φόρμα, άφησε τη φαντασία σου ελεύθερη και σχεδίασέ το όσο απλό ή σύνθετο θέλεις, με λίγα ή πολλά στοιχεία, με μικρό ή μεγάλο βαθμό δυσκολίας για όποιο μέρος της πόλης σου σκεφτείς και μπορεί να προσφέρει υλικό για γνώση μέσα από τη δημιουργικότητα και την πρωτοτυπία! Μια παλιά πόλη με σημεία ιστορικού ή πολιτιστικού ενδιαφέροντος, ένα Μουσείο με διάφορα εκθέματα, ένας αρχαιολογικός χώρος έστω με ελάχιστα ευρήματα, ακόμη ένα και μόνο σπίτι άλλης εποχής, θα μπορούσαν να σου προσφέρουν άφθονο «υλικό» για το δικό σου παιχνίδι! Αφού συγκεντρώσεις το υλικό σου, θα χαρούμε να το λάβουμε με ηλεκτρονικό μήνυμα στη διεύθυνση vivedugames@gmail.com με σύντομο βιογραφικό σου σημείωμα, φωτογραφία προσώπου σου (αν θέλεις να τη δημοσιεύσουμε) και ένα στοιχείο επικοινωνίας σου. Με τον τρόπο αυτό μπορείς να λάβεις τα σχόλια των παικτών στους οποίους χάρισες τη μοναδική εμπειρία να «ζήσουν» ένα παιχνίδι!

Τα 10 δικαιώματα του (μικρού) επισκέπτη ενός Μουσείου Από μία και μόνο ιδέα, πολλές φορές ακόμη και από μία και μόνο λέξη, μπορούμε να σχεδιάσουμε μια δραστηριότητα που συνδυάζει τη γνώση με τη διασκέδαση με έναν τρόπο μοναδικό, σχεδόν μαγευτικό. Αναζητήστε λοιπόν στις σελίδες του συλλογικού αυτού βιβλίου τη λέξη εκείνη που θα σας δώσει την αφορμή για ένα ατέλειωτο παιχνίδι στα Μουσεία με τους μαθητές και τα παιδιά σας με πολλαπλά οφέλη!

Κατεβάστε ΔΩΡΕΑΝ το συγκεκριμένο ebook από την ιστοσελίδα των Εκδόσεων Σαΐτα

Συμμετέχουν οι συγγραφείς: Στεφανία Βελδεμίρη, Κώστας Βλαστάρης, Δέσποινα Γεωργαντά, Αλκμήνη Γιαμπανίδου, Μαριάννα Κανδεράκη, Δημήτρης Κανελλόπουλος, Ανατολή Κωταΐδου, Θεοδώρα Μπαγδάτογλου, Βίκυ Ξανθοπούλου, Φώτω Παπαργυρούδη, Μάγδα Παπαστεφάνου, Στέλλα Ποιμενίδου, Σοφία Πολίτου-Βερβέρη, Ελένη Σβορώνου, Κώστας Στοφόρος, Ευμορφία Τσιαμάγκα, Δέσποινα Τσιπτσέ, Κωνσταντίνα Χαρλαβάνη, Εύα Χατζηραφαηλίδου, Ανθή Χρυσοπούλου Επιμέλεια: Ηρακλής Λαμπαδαρίου (www.lampadariou.eu) Εικονογράφηση: Πάρις Χαραλαμπίδης (http://parischaralampidis.blogspot.gr) Ιανουάριος 2014, ISBN: 978-618-5040-58-1