Οδηγός πολιτιστικού εκπαιδευτικού τουρισμού

2

Γνωρίστε τις Ορχιδέες της Χίου!Η βλάστηση στη Χίο είναι κυρίως χαμηλή. Στα λιγοστά πια δάση κυριαρχεί το πεύκο, ενώ τα δένδρα που συ-ναντά κανείς συχνότερα συνδέονται με καλλιέργειες και είναι ελιές, αμυγδαλιές, συκιές, τσικουδιές, μουριές( συκαμινιές), ξυλοκερατιές (κουντουρουδιές στην τοπική διάλεκτο) καθώς και λιγοστές οξιές, καρυδιές και κερα-σιές στα βόρεια. Στο νότιο τμήμα κυριαρχεί το μαστιχόδενδρο, σχίνο σε μια μοναδική ποικιλία, την Pistacia Lentiscus var. Chia, που συναντάται μόνο στη συγκεκριμένη περιοχή. Στον Κάμπο αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη ποικιλία μανταρι-νιών, γνωστών ως χιώτικων, με ιδιαίτερα έντονη γεύση. Στους χαμηλούς ορεινούς όγκους συναντάται η συνηθι-σμένη μεσογειακή θαμνώδης βλάστηση σε συνδυασμό με αστιφίδες, θυμάρι, φασκόμηλο και σπάρτους. Ανάμεσα στα χωράφια φυτρώνουν βάτοι, βατομουριές, αλόες και λυγαριές όπου υπάρχει νερό.Στην Ελλάδα βρίσκονται ως αυτοφυή 9 είδη τουλίπας. Ανάμεσα σε αυτά τα σημαντικότερα είδη, συγκαταλέγονται και οι τουλίπες της Χίου. Στην Χίο φύονται τέσσερα είδη τουλίπας, τα τρία από τα οποία φύονται αποκλειστικά στη Χίο. Οι ντόπιοι τις ονομάζουν Λαλάδες. Τα είδη της τουλίπας στη Χίο είναι η Tulipa praecox, η Tulipa agenesis, η Tulipa clusiana και η Tulipa undulatifolia. Τις συναντάμε κυρίως στο κεντρικό και ίσως στο νο-

τιοανατολικό μέρος του νησιού. Το πότε αρχίζουν να ανθίζουν εξαρτάται από το πόσο καλός είναι ο καιρός. Τα άνθη της τουλίπας δε διατηρούνται πάνω από 7 με 10 μέρες. Σε πολλούς ελληνικούς μύθους αναφέρεται η λέξη τουλίπα. Μύθοι σχετίζονται με την ιστορία της γέννησης της. Ένας από αυτούς τους μύθους αναφέρει το εξής: Στην Ανατολή κάποτε ήταν ένας πρίγκιπας Πέρσης που τον έλεγαν Φαράχ. Ήταν πολύ ερωτευμένος με την Σχιρίν. Μια μέρα η αγαπημένη του σκοτώθηκε, ο Φαράχ τότε έπεσε με το άλογο του σε έναν γκρεμό θέλοντας να αυτοκτονήσει. Το αίμα του απλώθηκε στο έδαφος και κάθε σταγόνα του έγινε τουλίπα. Από εκείνη τη στιγμή η τουλίπα έγινε το έμβλημα της απόλυτης αγάπης.Στις απόκρημνες ακτές μπορεί κανείς να συλλέξει κρί-ταμο, ένα ετήσιο φυτό με μικρά σαρκώδη ευωδιαστά φύλλα, και κάπαρη. Ο μικρόκοσμος των λουλουδιών και των αρωματικών φυτών παρουσιάζει μεγάλο πλούτο και ποικιλία και μέσα στο ίδιο το νησί από τόπο σε τόπο. Η βιοποικιλότητα της Χίου μειώνεται τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της εντατικοποίησης των καλλιεργειών και της εξέλιξης της αγροτικής οικονομίας. Ακόμα και φυτά πολύ συνηθισμένα στο παρελθόν, όπως τα τοπικά μανιτάρια (αμανίτες), είναι σπάνια. Οι καλλιέργειες αφορούν πε-ρισσότερο τις κοινές σε όλη την Ελλάδα, κυρίως κηπου-ρικά ποτιστικά προϊόντα. Ξεχωριστά τοπικά προϊόντα σε αυτό τον τομέα αποτελεί το ξυλάγγουρο, ένα λαχανικό μεταξύ κολοκύθας και τυπικού αγγουριού.

Η Μυροβόλος Χίοςσας καλεί να ζήσετε μοναδικές,αξέχαστες ημέρες!

3

ΧλωρίδαΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Γνωρίστε τις Ορχιδέες της Χίου!Τα Ορχιδώδη ή Ορχοειδή (Orchidales) είναι πολυετή ποώδη φυτά. Ορισμένα φύονται στο έδαφος (επίγειες ορχιδέες ή γεωορχιδέες), ενώ τα περισσότερα είναι επίφυτα και απαντούν στις τροπικές περιοχές, ειδικά στα Παρθένα Δάση του Ισημερινού. Στην Ευρώπη, υπάρχουν περίπου 250 είδη επίγειων ορχιδεών. Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας (Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη) όπως και στη Χίο και σε άλλες περιοχές στο παρελθόν, ξεφύτευαν τις ορχιδέες για να πάρουν τους δύο κονδύλους (κρεμμυδάκια). Τους αποξήραιναν και τους κονιορτοποιούσαν. Από τη σκόνη τους, παρασκευάζεται το «σαλέπι» αφέψημα παχύρρευστο, με ιδιότητες, πιθανόν φαρμακευτικές (καταπραϋντικό στον βήχα και τον πονόλαιμο). Υπάρχει μεγάλη ομοιότητα των λουλουδιών, στις Ορχιδέες, κυρίως του είδους Ophrys, με έντομα. Αυτό βοηθά στην επικονίαση των φυτών από τα έντομα, τα οποία «ξεγελιούνται» από την ομοιότητα και νομίζουν ότι πρόκειται για όμοιό τους έντομο. Κάθε είδος Ορχιδέας έχει το δικό του έντομο-επικονιαστή και κάθε έντομο-επικονιαστής την δική του Ορχιδέα. Η σχέση αυτή είναι αυστηρά «αμφιμονοσήμαντη», με ελάχιστες εξαιρέσεις. Σ’ αυτή την ομοιότητα των λουλουδιών των ορχιδέων με έντομα, οφείλονται και οι κοινές τους ονομασίες: «μελισσίτσα», «μελισσάκι», «σφηκάκι». Άλλες κοινές ή λαϊκές ονομασίες τους, προέρχονται είτε από την εποχή που ανθίζουν (π.χ. «Λαμπρολούλουδο» για την Ο. anatolica, που ανθίζει το Πάσχα), είτε για το χρώμα τους (π.χ. «μαυρομάτα» ή «λυχναράκι», για τις Serapias).Οι Ορχιδέες, φύονται σχεδόν σε όλη τη Χίο. Προτιμούν τα ασβεστολιθικά εδάφη. Υπάρχουν στις παραθαλάσσιες περιοχές έως και στα ψηλά βουνά. Προτιμούν τις ηλιόλουστες τοποθεσίες αλλά και τις ημισκιερές θέσεις. «Βιότοποι» τους (εκεί που φυτρώνουν περισσότερα από 2-3 είδη), η «μακκία» ή θαμνότοποι, ή garrigue ή φρυ-γανότοποι, τα ξέφωτα των δασών από πεύκα, βελανιδιές ή καστανιές, οι ελαιώνες, οι βραχότοποι, τα περιθώρια (άκρες) των αγρών και των δρόμων, οι ακαλλιέργητες εκτάσεις και τα λιβάδια. Ορισμένα είδη (όπως η Ο. Laxiflora και η Ο. fragrans), προτιμούν τους υγρότοπους. Αν πράγματι θέλετε να χαρείτε στη φύση τις ορχιδέες δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το νησί από τον Μάρτη μέχρι και τον Μάη και να περπατήσετε στη χιώτικη ύπαιθρο.Από τις 100 και πλέον αυτόφυτες ορχιδέες της Χίου ενδεικτικά αναφέρουμε τις:Ophrys homeri, Ophrys iricolor, Ophrys Phrygia, Ophrys Regis-ferdinandii.

Τα άσπρα κρίνα του ΚαρφάΠολύ λίγοι έως και ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν τα κρίνα του Καρφά. Αυτά τα υπέροχα λευκά κρινάκια που ανθίζουν από τα τέλη Αυγούστου έως τον Σεπτέμβρη. Όσοι πάλι τα ξέρουν, περνάν από εδώ ,όχι για να τα θαυμάσουν ή να βγάλουν φωτογραφίες ,αλλά για να τα κόψουν !Δεμάτια τα ξεριζώνουν τραβώντας τα και σπάζοντας τα κο-τσανάκια τους τα αφήνουν πίσω τους. Όσα κόπηκαν με μικρό κοτσανάκι ξεραίνονται πληγωμένα πάνω στην καυτή άμμο. Κανείς! Κανείς δεν καταλαβαίνει την ζημιά που κάνει σε αυτά τα δώρα του Θεού. Άλλοτε εδώ και χρόνια ,πριν να εξελιχτεί ο Καρφάς, όλη η περιοχή ακόμα και η παραλία ήταν γεμάτη άσπρους κρίνους που μοσχοβολού-σαν. Και τώρα; Τώρα τι; Λιγότερα κάθε χρόνια βγαίνουν τα κρίνα. Μόνο πάνω στον αμμόλοφο του Καρφά έχει ακόμα αρκετά. Όμως με την αλόγιστη συμπεριφορά μας κινδυνεύουν και αυτά να χαθούν.

Μνημεία φύσηςΑπό το Υπουργείο Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας Χίου και τον Δήμο Χίου γίνονται προσπάθειες να αναδειχθούν τα παρακάτω και να αποτελέσουν μνημεία φυσικής ιστορίας και πολιτισμού. Αυτά είναι:

● Η ελιά Λιβεράνι. Βρίσκεται στον πέρα Μύλο-Βασιλικές, προς την Μονή Αγίας Ματρώνας στην Καλλιμασιά.

● Ο Δρυς Ορφανίδη. Βρίσκεται στον Άγιο Γιάννη Πρόδρομο τον καθολικό στα Σκλαβιά.

● Ο Πρίνος στον Άγιο Γιάννη Κυδιάντας (παλιός οικισμός: βρίσκεται στο τρίγωνο Λαγκάδα-Συκιάδα και το Πιτυός).

4

ΠανίδαΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Στα οικόσιτα ζώα ξεχωρίζει το χιακό πρόβατο και η κατσίκα, ποικιλία που θεωρείται ιδιαίτερα αποδοτική και καλής ποιότητας. Ιδιαίτερα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ο πληθυσμός των οικόσιτων έχει μεταβληθεί σε ποιοτικά χαρακτηριστικά εξαιτίας των αθρόων εισαγω-γών. Κοντά στις ακτές της έχουν παρατηρηθεί φώκιες monachus-monachus και δελφίνια. Στα ερπετά της συγκαταλέγονται ο λαφιάτης, η οχιά, σαύρες, βατράχια και χελώνες. Ως σταυροδρόμι στη μετανάστευση των πουλιών, φιλοξενεί κατά καιρούς 211 είδη πτηνών, ανάμεσα στα οποία αετογερακίνες, αγριοπερίστερα και κοτσύφια. Το χαρακτηριστικότερο άγριο είδος στα βουνά της Χίου είναι η ορεινή πέρδικα, φημισμένη ανάμεσα στους κυνηγούς, αλλά και διάσημη αιώνες πριν από τα κείμενα των περιηγητών που την περιγράφουν ως ημιεξημερωμένη. Στα έντομά της περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων πεταλούδες, σκαθάρια, αράχνες, σκορπιοί και τζιτζίκια. Εκτρέφονται αιγοπρόβατα και κότες, ενώ

σε μικρότερο βαθμό, χοίροι, αγελάδες και κουνέλια. Στη Χίο επίσης μπορεί να συναντήσει κανείς λαγούς και κουκουβάγιες της Αθηνάς, που είναι όντως πολύ μικρές. Η Χίος φιλοξενεί άλλα δυο είδη κουκουβάγιας πέρα από τη μικρή κουκουβάγια-τη σκοπς (Otus scops ) και την ανοιχτόχρωμη αγροτική κουκουβάγια (Tyto alba), που από τα τρία είδη έχει το μεγαλύτερο πληθυσμό. Άλλα ζώα που μπορεί να παρατηρήσει κανείς στη Χίο είναι ο σκαντζόχοιρος, ο σπιζαετός, η σκορπίνα στα ρηχά αλλά συχνά και στα βαθιά νερά της, ο δεντροβάτρα-χος, οι χαλκοκουρούνες ή κορακίες, λιγότερο συχνά θαλάσσιες χελώνες caretta caretta, μελισσοφάγους, δεντρογέρακους, λαχανοπεταλούδες ή πιερίδες, τη σφή-κα «γίγαντας», το σκαθάρι «ρινόκερος», την κάμπια του φλόμου, μελισσόμυγες, μαυρομύτικα γλαρόνια στις ακτές του νησιού, αγροχελίδονα, δασοπόντικες, τσαλα-πετεινούς, δαμαλάκια, λουλουδόμυγες, κροκοδειλάκια ή σαύρες «αγάμας».

Η πανίδα της Χίου αποτελείται από λιγοστά ενδημικά είδη και πολλά αποδημητικά ή διαβατάρικα. Η άγρια πανίδα της Χίου, στα αρχαία χρόνια, περιλάμβανε λύκους και αρκούδες όμως τις τελευταίες δεκαετίες έχει μειωθεί δραματικά ο αριθμός των μικρών σαρκοβόρων, αλεπούδων, κουναβιών και ατσίδων κυρίως, ίσως και τσακαλιών, που παρατηρούνται σπάνια σε υψώματα.

5

ΜονοπάτιαΚΑΙ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Περιπατητικά μονοπάτιαΚαθημερινά ολοένα και περισσότεροι συντοπίτες μας αλλά και επισκέπτες στρέ-φονται σε ενεργητικές μορφές ψυχαγωγίας όπως η πεζοπορία, η αναρρίχηση , η ποδηλασία κ.τ.λ.Μέσα από την πεζοπορία ανακαλύπτουν τις ομορφιές του νησιού μας , τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς , τα σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας , μοναδικούς γεω-λογικούς σχηματισμούς , ερειπωμένα χωριά , τόπους που συνδέονται με θρύλους ,μύθους και παραδόσεις , μοναστήρια , προσκυνητάρια , στα οποία δεν μπορούν να προσεγγίσουν αυτοκίνητα και δίκυκλα.

Στη Χίο υπάρχουν τρεις τύποι διαδρομών :● Π/Ε , δηλαδή πήγαινε-έλα από την ίδια διαδρομή.● Διάσχιση, δηλαδή διαφορετικά σημεία αφετηρίας και τερματισμού.● Κυκλική , δηλαδή αφετηρία και τέρμα το ίδιο σημείο.Οι διαδρομές που προτιμούνται είναι κυκλικές.

Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής διαδρομές :● Διαδρομή Μαλαγκιώτη: Η διαδρομή αυτή κινείται σε άσφαλτο και σε χωματόδρομο.Η πρόσβαση στους 4 νερόμυλους της περιοχής και στην Παναγία των Λουτρών γίνεται μέσα από ιδιοκτησίες.● Κάστρο Γριάς.● Φαράγγι Καμπιών: Ολοκληρώθηκε από εθελοντές πεζοπόρους και φυσιολάτρες η διάνοιξη της ιστορικής αλλά και ωραιότερης ίσως διαδρομής του τόπου από τα Καμπιά στο Αγρελωπό. ● Κάστρο Απολίχνων.● Ολύμποι-Μεστά.● Αγ.Γάλα-Αγ.Γιάννης.● Νέα Μονή-Αγ.Πατέρες.

Υπάρχουν περιθώρια ένταξης νέων διαδρομών , που θα αναδείξουν και άλλες φυσικές ομορφιές του τόπου μας, όπως:

● Παλιός (τουρκικός) δρόμος Βολισσού.● Πέτρινος δρόμος από Αυγώνυμα για Ελίντα και Σιδερούντα.● Ελληνόστρατα.● Καρυές – Νέα Μονή.● Νέα Μονή –Ανάβατος.● Κουρνά-Αγ.Μάρκος-Αγ.Αντώνιος-Αγ.Φανούριος-Αγ.Τριάδα.● Μονοπάτι Ορούς.● Μονοπάτια Αμεθούντας.● Αμάδες-Αη Γιώργης Φροισιανός.● Μεστά-Μερσίνι-Λιμένας Μεστών.● Μονοπάτια από Δαφνώνα για Γερόντιο και Νέα Μονή.● Εγρηγόρος-Ευτύχια (παραλία).● Μονοπάτια Κορακάρη.● Γύρος Βροντάδου.

Ολύμποι

Κάστρο Γριάς

Πλιθί

Άγιο Γάλας

6

Παραδοσιακοί οικισμοίΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ & ΚΑΣΤΡΑ

Η Χίος διαθέτει ένα από τα καλύτερα διατηρημένα Μεσαιωνικά αμυντικά δίκτυα που σώζονται στη Μεσόγειο (κάστρα και πύργοι, Βίγλες, οχυρωμένοι οικισμοί). Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη περίπτωση διάσωσης ενός συστήματος άμυνας που παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με άλλες περιοχές της Μεσογείου, αλλά και στοιχεία που παραπέμπουν τόσο στο απώτερο παρελθόν (αρχαιότητα), όσο και στο Μεσαιωνικό και νεώτερο.

Το Μεσαιωνικό παρελθόν του νησιού αποτυπώνεται ανάγλυφο στα μνημεία που σώζονται από αυτή την περίοδο, τόσο στην πόλη, όσο και στα χωριά, στα οποία ανιχνεύονται στοιχεία βυζαντινά, Γενοβέζικα και Ενετικά. Η ιστορία της Μεσαιωνικής περιόδου ζωντανεύει στα πολυάριθμα κάστρα και τους πύργους του νησιού, μάρτυρες της ανάγκης για οχύρωση και άμυνα ενάντια σε πειρατές, επιδρομείς και επίδοξους κατακτητές. Ειδικότερα στα χρόνια της κατάκτησης της Χίου από τους Γενοβέζους, (1346-1566), τα χωριά της Νότιας Χίου, όπου παράγεται η μαστίχα (Μαστιχοχώρια), οργανώνονται ως οικισμοί φρούρια, με στόχο την άμυνα έναντι της εξωτερικής επιβουλής, αλλά και τον έλεγχο του ανθρώπινου δυναμικού.Εντυπωσιακό στοιχείο αποτελεί το ότι τόσο το Κάστρο της Χίου, όσο και τα Μεσαιωνικά καστροχώρια εξακολου-θούν να είναι ζωντανοί οικισμοί.

Οχυρωμένοι Μεσαιωνικοί ΟικισμοίΣτα χρόνια της Γενουακρατίας (1346-1566) συστηματοποιείται η καλλιέργεια της μαστίχας και ιδρύονται τα 24 μαστιχοχώρια στη νότια Χίο.Αυτά είναι : ο Άγιος Γεώργιος ο Συκούσης, τα Αρμόλια, οι Βαβύλοι, η Βέσσα, το Βουνό, η Ελάτα, η Έξω Διδύμα, η Μέσα Διδύμα, το Θολοποτάμι, τα Θυμιανά, η Καλαμωτή, η Καλλιμασιά, ο Καταράκτης, η Κοινή, το Λιθί, τα Μεστά, το Μυρμήγκι, τα Νένητα, το Νεχώρι, οι Ολύμποι, η Παγίδα, τα Πατρικά, το Πυργί και τα Φλάτσια.

Σκοπός της οργάνωσης των χωριών ήταν η καλύτερη εκμετάλλευση του μονοπωλιακού προϊόντος της μαστίχας. Για την προστασία των χωρικών από τους επιδρομείς που μάστιζαν το Αιγαίο στους μεσαιωνικούς χρόνους οι θέσεις ήταν αθέατες από τη θάλασσα, η διάταξη των οικισμών είχε φρουριακή μορφή και σε όλα τα χωριά παρατηρούνται κοινά χαρακτηριστικά στην πολεοδομική συγκρότηση: τα περισσότερα έχουν κλειστό τετράπλευρο σχήμα και τα τελευταία προς τα έξω σπίτια σχηματίζουν περιμετρικά το αμυντικό τείχος.

ΑνάβατοςΟ Ανάβατος, χωριό της κεντρικής Χίου, απέχει 23χλμ. από την πρωτεύουσα της νήσου. Στρατιωτικοί και αμυντικοί λόγοι πιθανώς επέβαλαν την ίδρυση του, ίσως στη διάρκεια της μεσοβυζαντινής εποχής, ως οχυρή εγκατάσταση στην κορυφή βραχώδους εξάρματος. Τα πρώτα σημάδια εγκατάστασης εντοπίζονται στην περιοχή του Κάστρου, στην κορυφή του υψώματος και στην πιο απόκρημνη πλευρά του βράχου. Ο αρχικός αυτός πυρήνας σταδιακά διευρύνεται και οχυρώνεται με περίβολο, τμήματα του οποίου αποτελούν οι εξωτερικές παρειές των κτισμάτων. Στα τέλη της Γενουατοκρατίας (1346-1566), ο οικισμός επεκτείνεται εκτός των τειχών της Ακροπόλεως, στο ανατολικό πρανές του βράχου, το σημερινό Μεσο-χώρι. Ο οικισμός ερημώθηκε το 1822 από τις σφαγές των Οθωμανών, αλλά εγκαταλείφθηκε οριστικά μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1881. Οι λιγοστοί κάτοικοι που σώθηκαν από την τραγωδία του σεισμού δημιουργούν ένα νέο οικισμό, που καλείται σήμερα Νέο Χωριό.

ΒέσσαΑνάβατος

Ανάβατος χωριό

7

Κάστρο της ΧίουΤο Κάστρο της Χίου εκτείνεται στο βόρειο τμήμα του λιμανιού της πόλης και το σίγουρο είναι ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μεσαιωνική αλλά και αργότερα στη νεώτερη ιστορία του νησιού, ως κέντρο πολιτικής και στρατιωτικής ζωής. Το κάστρο κτίσθηκε τον 9ο με 10ο αιώνα, συνεπώς ο αρχικός πυρήνας του ήταν βυζαντινός και αργότερα ενσωματώθηκε στο μεταγενέστερο γενουατικό φρούριο, μέσα στο οποίο ασκούνταν οι νευραλγικές λειτουργίες του διοικητικού κέντρου της CIVITAS CHTI.To κάστρο ήταν η έδρα της διοικήσεως του Καστελάνου και του Λατίνου επισκόπου. Το κάστρο ήταν περικυκλωμένο από τείχη ενώ σε κάποια σημεία υπήρχαν διάφοροι πύργοι. Η πόλη ήταν έτσι τειχισμένη όπως ο τύπος βυζαντινής πόλης. Κατά τον 14ο αιώνα η πόλη παρουσίαζε σχεδόν ίδια μορφή. Έτσι στα νοτιοανατολικά υπήρχαν στρατιωτικά κτίρια, στα νοτιοδυτικά το στρατιωτικό νοσοκομείο, στα βορειοδυτικά ήταν η περιοχή της Επάνω Παροικίας και τα υψώματα των Αγίων Αποστόλων, ενώ στα βορειοανατολικά ήταν οι εκβολές του χείμαρρου της Αγίας Ειρήνης.Πιθανότατα το λιμάνι της πόλης ήταν περιφραγμένο. Το μεσαιωνικό λιμάνι, το οποίο δεν είναι το ίδιο όπως είναι το σημερινό ήταν ευρύχωρο και ασφαλές για την ναυτιλία. Αξιοσημείωτο είναι ότι την είσοδο προς το λιμάνι της Χίου, έλεγχε παλιότερα το μικρό οχυρό Μπούρτζι το οποίο όμως δεν σώζεται στις μέρες μας.Την είσοδο προς το κάστρο αποτελεί η μνημειώδης Νότια Πύλη – Porta Maggiore πάνω απ’ την τάφρο η οποία προστατεύεται από ένα κυκλικό πύργο στα δεξιά και διακοσμείται με παραστάσεις, γείσο και συμμετρικά πτερύγια. Μία μεγάλη επιγραφή με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και το όνομα του δόγη «Silvestro valerio», η οποία όμως δύσκολα διακρίνεται σήμερα έπειτα απ’ την σφυροκόπηση της από τους Τούρκους, δηλώνει την προσπάθεια των Βενετών για την μετασκευή της πύλης, μετά το 1694.

Κάστρο ΒολισσούTo Kάστρο της Βολισσού. Η Βολισσός, ως το κυριότερο οχυρό της βόρειας Χίου, αποτελούσε ισχυρή αμυντική περιοχή, που περιελάμβανε όλο το βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, την Αμανή και τα χωριά της, που ανάλογα με τον πληθυσμό και τη θέση τους υπήρχαν τείχη, οχυρά, πύργοι, βίγλες και πυργόπουλα. Έχει τραπεζοειδές σχήμα και είναι καλοδιατηρημένο. Είναι βυζαντινής προέλευσης και για αυτό κάνει λόγο η Άννα Κομνηνή στην Αλεξιάδα της.

Κάστρα επισκέψιμα με περιήγηση σε εξοχικά μονοπάτια (ελαφρά ανάβαση σε κάποιες περιπτώσεις):

Κάστρο Απολίχνων (Αρμόλια)To κάστρο των Απολίχνων. Βρίσκεται στα Αρμόλια πάνω στο λόφο και χτίστηκε το 1440 από τον Γενουάτη Νικόλαο Μπάνκα Ιουστινιάνι, σύμφωνα με υπέρυθρη λατινική επιγραφή. Περιβάλλεται από διπλά τείχη, έχει 62 δωμάτια, μία δεξαμενή για τη συγκέντρωση των νερών της βροχής για τους έγκλειστους και από τον ισχυρό πύργο, άλλους μικρότερους αμυντικούς. Με το κάστρο συνδέονταν οι βίγλες των ακτών της περιοχής, από την Κώμη μέχρι τη θάλασσα του Λιθίου. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, γύρω από αυτό το κάστρο πλάστηκαν πολλοί μύθοι.

Κάστρο Γριάς (Καρδάμυλα)Το Κάστρο της Γριάς είναι κτισμένο σε περίοπτη θέση, πάνω από τα Καρδάμυλα, κεφαλοχώρι της ΒΑ Χίου. Το Κά-στρο είναι προσβάσιμο από παλιό μονοπάτι. Πρόκειται για μεσαιωνική οχύρωση, αποτελούμενη από δύο πύργους ενωμένους με ισχυρό τείχος. Ο Ανατολικός πύργος έχει σχήμα ημιελλειπτικό και ο Δυτικός στρογγυλό. Το Κάστρο αποτελεί τμήμα ενός γενικότερου οργανωμένου αμυντικού σχεδιασμού που υπήρχε κατά τους Μεσαιωνικούς χρό-νους στο νησί. Λείψανα ελληνιστικού τείχους πιστοποιούν ότι η θέση είχε ήδη οχυρωθεί από την αρχαιότητα. Κατά την απελευθερωτική εκστρατεία του Νοεμβρίου του 1912 η περιοχή της Γριάς στάθηκε το προπύργιο του αγώνα.

Κάστρο Ωριάς (Καμπιά)Το κάστρο των Καμπιών βρίσκεται πάνω από το ομώνυμο χωριό του Δήμου Καρδαμύλων, στην κορυφή υπε-ρυψωμένου βράχου, όπου υπάρχει το εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, γι’αυτό και αποκαλείται ΄΄Καστράκι της Αγίας Παρασκευής’’. Δεσπόζει σε ένα από τα ωραιότερα φυσικά τοπία της Χίου, πάνω από το κατάφυτο φαράγγι των Καμπιών. Το κάστρο είναι κτισμένο σε μία βραχώδη έξαρση του εδάφους και είναι μικρής κλίμακας. Θεω-ρείται χαρακτηριστικό μεσαιωνικό οχυρό που εκμεταλλεύεται με εξαιρετική δεξιοτεχνία τη φυσική οχύρωση του βράχου. Σώζονται στοιχεία από την εξωτερική του οχύρωση, αλλά όχι από τις εσωτερικές του εγκαταστάσεις.

Παραδοσιακοί οικισμοίΚΑΣΤΡΑ ΜΕ ΕΥΚΟΛΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ

8

Παραδοσιακοί οικισμοίΕΠΙΣΚΕΨΙΜΑ ΚΑΣΤΡΑ

Municipality of Chios

Πιθανολογείται ότι υπήρχε κάποιο κεντρικό κτίσμα, του οποίου τη θέση κατέλαβε αργότερα ο ναός της Αγίας Παρασκευής. Η ονομασία του ως ΄΄Κάστρο της Ωριάς’’ δείχνει από μόνη της τη βυζαντινή της προέλευση και απηχεί τη διαδεδομένη σε όλο τον ελληνικό χώρο παράδοση για την πολιορκία πολλών χρόνων ενός κάστρου από εχθρικό στράτευμα. Μέσα στο κάστρο βρίσκεται η Ωριά (=ωραία κόρη, βασίλισσα), οποία βασιζόμενη στη δυνατή οχύρωση του κάστρου και στην ευνοϊκή για άμυνα θέση του, αντιμετωπίζει θαρραλέα τους πολιορκητές. Όμως τελικά το κάστρο κυριεύεται με προδοσία και η ηρωίδα για να μην πέσει στα χέρια των εχθρών, πέφτει από το τείχος και σκοτώνεται. Το σχετικό δημοτικό τραγούδι του «Κάστρου της Ωριάς» είναι γνωστό σε όλη την Ελλάδα.

Πύργος Δοτιών (Πυργί)Ο Πύργος των Δοτιών βρίσκεται κοντά στο χωριό Πυργί, στο δρόμο προς την παραλία Βρουλίδια, σε μία περιοχή από τις περισσότερο σημαντικές παραγωγής μαστίχας. Το τοπίο είναι πολύ χαρακτηριστικό. Τα χαμηλά σχετικά μαστιχόδεντρα πλαισιώνουν με μοναδικό τρόπο το επιβλητικό μνημείο που αποτελεί εξαιρετικό δείγμα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής της Μεσαιω-νικής Χίου. Πρόκειται για ένα Μεσαιωνικό κτίσμα που κατασκευάστηκε στα πλαίσια της γενικής οχύρωσης του νησιού από τους Γενοβέζους στις αρχές του 15ου αι. (1410-1415). Το τριώροφο κτίσμα, κτισμένο από ανοιχτό γκρίζο ασβεστόλιθο, βρίσκεται σε ερειπιώδη μορφή, διατηρώντας τους τέσσερις τοίχους του, εκτός από το νότιο που είναι μισογκρεμισμένος. Έχει ορθογώνιο σχήμα, με διαστάσεις 14,28 Χ 15,70μ. και ύψος 18μ. με εφτά επάλξεις από την ανατολική και δυτική πλευρά και τέσσερις από τη νότια και βόρεια.

Πύργος «Τα Μάρκου» (Πισπιλούντα)Ο Πύργος «Τα Μάρκου» ή αλλιώς «Τ’ Αμάρκου» βρίσκεται κοντά στο χωριό Πισπι-λούντα, στο Δήμο Αμανής, σε ένα πλούσιο και χαρακτηριστικό, της Βόρειας Χίου, φυσικό τοπίο. Το σύνολο (το μνημείο με τον περιβάλλοντα χώρο του) παρουσιάζει μοναδικό ενδιαφέρον συμπλέγματος κτισμένου και πράσινου, με την ενδιαφέρουσα χλωρίδα και πανίδα και τον αρχαϊκό τρόπο άρδευσης. Ο Πύργος ανάγεται στο 15ο αι. και αποτελούσε τον κεντρικό αμυντικό πύργο ενός Μεσαιωνικού οικισμού, του οποίου τα λείψανα διακρίνονται μέσα στο σπάνιας ομορφιάς φυσικό τοπίο. Οι οχυρωμένοι αυτοί οικισμοί άλλοτε προστάτευαν τις διαβάσεις από τις βόρειες ακτές της Χίου προς το Φρούριο της Βολισσού. Ο Πύργος σήμερα διατηρεί το ισόγειο τμήμα του, καθώς και τμήμα του 1ου ορόφου.

Ο Πύργος στο ΠιτυόςΟ πύργος στο Πιτυός, κτισμένος σε απότομη βραχώδη έξαρση, δεσπόζει σε χαράδρα όπου έρεε ποταμός και κατοπτεύει ευρεία περιοχή έως και το στενό μεταξύ Χίου και μικρασιατικών παραλίων. Έχει ακανόνιστο δεκαεξάπλευρο σχήμα και χωρίζεται σε τρία εσωτερικά επίπεδα, δηλαδή στο ισόγειο, στον όροφο και στο δώμα. Το συνολικό ύψος του κτιρίου ανέρχεται στα 13μ.

Πύργος Δοτιών

Πύργος Πιτυός

Πύργος «Τα Μάρκου»

9

Οι βίγλες συμπλήρωναν την οχυρωματική άμυνα του νησιού. Ήταν χτισμένες κοντά στη θάλασσα για να ελέγχουν τα παράλια λόγω των επιδρομών. Η επι-κοινωνία ανάμεσα στις βίγλες γινόταν με το άναμμα της φωτιάς ή την ανύψωση καπνού και έτσι μεταδιδόταν ένα μήνυμα από τη μία βίγλα στην άλλη (αρχαίες φρουκτωρίες). Τέτοιες βίγλες-πύργοι σώζονται κυρίως στη νότια Χίο, όπου οι ακτές της προσφέρονταν περισσότερο για αποβάσεις. Καλοδιατηρημένος είναι ο πύργος του Παχή στη Σιδηρούντα, στην Ελίντα, στα Μεστά και ο ημικυκλικός πύργος του Κουλά μέσα στο κάστρο της Χίου, στο λιμάνι.

Σπήλαιο ΟλύμπωνΤο σπήλαιο των Ολύμπων βρίσκεται 8 χλμ. Νότια του μεσαιωνικού οικισμού των Ολύμπων. Πρόκειται για ένα αξιοθαύμαστο σπηλαιόβαθρο με βάθος που φτάνει τα 57 μ. Επίσης διαθέτει πλούσιο και εντυπωσιακό σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο. Η αρχή της δημιουργίας του τοποθετείται στο Ανώτερο Ιουρασσικό δηλαδή πριν από 150 εκατομμύρια και ολοκληρώθηκε κατά το Κενοζωϊκό δηλαδή πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια.. Ο ασβεστικός του διάκοσμος βρίσκεται ακόμη σε κατάσταση δημιουργίας.

Σπήλαιο Αγίου ΓάλακτοςΤμήμα κοίτης αρχαίου υπόγειου ποταμού με πολύ εν-διαφέρουσα μορφολογία, διανοιγμένο στο λόφο που βρίσκεται το ομώνυμο χωριό. Από πάνω του υπάρχει άλλο μικρότερο σπήλαιο, στην είσοδο του οποίου εί-ναι κτισμένος ο ναός της Παναγίας Αγιογαλούσαινας (13ος αι. μ.Χ.) και στο εσωτερικό του το παρεκκλήσι της Αγίας Άννας. Στο εσωτερικό του σπηλαίου υπάρχει περιορισμένης έκτασης, αλλά εντυπωσιακός λιθωμα-τικός διάκοσμος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πολυδαίδαλη μορφολογία του και οι ασυνήθιστες μορφές που διανοίγονται στον λειασμένο από την δράση του νερού ασβεστόλιθο (γέφυρες, παράθυρα, εξώστες). Τα δύο σπήλαια έχουν μεγάλη αρχαιολογική σημασία αφού εκεί εντοπίστηκαν ευρήματα της Νεολιθικής επο-χής (5500 π.Χ .) αλλά και μεταγενέστερων χρόνων, τα οποία φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χίου.

ΒίγλεςΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Σπήλαιο Ολύμπων Σπήλαιο Αγίου Γάλακτος

10

ΠαραλίεςΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ & ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Τριγυρνώντας στο νησί μένει κανείς έκθαμβος από τις παραλίες, οι οποίες σου προκαλούν δέος, σε συναρπάζουν μέσα από την άγρια ανεξερεύνητη ομορφιά τους. Αναφορικά και μόνο θα σας δώσουμε τις 30 από τις 140 αξιόλογες παρα-λίες του νησιού μας. Μπορείτε να απολαύσετε παραλίες που θα σας φαντάζουν το ίδιο πρωτόγνωρες όπως και σε αυτούς που θα πρωτοέρθουν.

Άη Γιώργης Κρασάς, στα Νενητούρια.

Διδύμα στο Λιμένα των Μεστών.

Γιόσωνας, λίγο πιο έξω από τον Ναγό, οργανωμένη παραλία με beach bar, ξαπλώστρες, ομπρέλες . Μια όαση στις καλοκαιρινές αποδράσεις.

Ελίντα στα Αυγώνυμα όπου με τον κλειστό μεγάλο κόλπο της και τη μεσαιωνική Βίγλα στο ακρωτήρι κοντά, είναι η πιο διάσημη παραλία της Δυτικής Χίου.

Βελονάς στο Βροντάδο, είναι ίσως το καλύτερο μέ-ρος στο νησί για να αντικρίσετε την αναδυόμενη κατακόκ-κινη πανσέληνο, στην ωραιότερη παραλιακή διαδρομή της Χίου μέσα από τη βρονταδούσικη ναυτοκωμόπολη, μία από τις ωραιότερες βρονταδούσικες ακρογαλιές.

Λήμνος στη Βολισσό, με τη θεσπέσια αμμουδιά στα απογευματινά χρώματα, η πλέον κοσμοπολίτικη παραλία της Βορειοδυτικής Χίου.

Άμπελος στα Καρδάμυλα, μια κρυφή παραλία λίγο μετά το Γιόσωνα. Αποτελεί καλή επιλογή για μια καθη-μερινή εξωτερική απόδραση.

Καλολιμένας στην Παρπαριά, η μυστηριακή και απομονωμένη παραλία και ο αλογόβραχός της, μία από τις καλύτερες άγνωστες χιώτικες προτάσεις.

Καλολιμάνι στην Ελάτα, μια μικρή μοναχική, υπάνεμη και ειδυλλιακή παραλία μέσα στα πεύκα.

Γιάλι στα Αυγώνυμα.

Σαλάγωνα στους Ολύμπους, είναι από εκείνες τις παραλίες της Χίου που έχουν όλα τα προσόντα για τουριστική ανάπτυξη, με τους θαμώνες της για ψάρεμα.

Αγία Μαρκέλλα στη Βολισσό, με την ειδυλλιακή αμμουδιά.

Μηλιγγάς στο Βροντάδο ή και παραλία των γλάρων. Είναι η πιο κοντινή στην πόλη -party παραλία.

Ροδόσι στα Καρδάμυλα, με το χαρακτηριστικό δα-σάκι της.

Λιλικάς στο Βουνό, όπου είναι ένα ήσυχο θέρετρο κοντά στη Κώμη, γεμάτο βίλες και εξοχικά.

Παπαλιά στη Σιδηρούντα.

Μερικούντα στα Μεστά με τα ολόμαυρα βότσαλα να διακοσμούν την ακροθαλασσιά και την αριστερή πλευρά της αμμουδερής παραλίας.

Λειχήνα στο Άγιο Γάλας, παραλία όπου στολίζεται με μαύρο βοτσαλάκι, είναι από τις μεγαλύτερες παραλίες του νησιού έχοντας μήκος περίπου 1.200μ.

Σφηκούντα στο Βίκι.

Αγγέλια στους Ολύμπους, μια συμπαθητική παραλία με ψιλό βοτσαλάκι.

11

1. Κώμη2. Λιλικάς3. Άγιoς Γιάννης4. Γρίδια5 .Τραπεριά6. Γιοργιώνας7. Κοτινά8. Βοκαριά9. Καταρράκτης10. Άγιος Αιμιλιανός11. Αγιά Φωτιά12. Κεραμεία13. Μέγας Λιμνιώνας14. Αγία Ερμιόνη15. Καρφάς16. Αγία Ελένη17. Κοντάρι18. Μπέλλα Βίστα19. Αγ. Παρασκευή/Καστέλο20. Αφανής Ναύτης21. Βελονάς22 Όρμος Λω23. Δασκαλόπετρα24. Μερσινίδι25. Μηλιγκάς/Γλάροι26. Άγιος Ιωάννης Θόλος27.Παντουκιός28. Άγιος Ισίδωρος Συκιάδα29. Λαγκάδα30. Δελφίνι31. Παλαιόπυργος-Παπαδιά32. Βρουλίδια33. Λιμνί34. Ροδόσι35. Ψιλή Άμμος36. Κακιά Λαγκάδα37. Πάρπαντα38. Mάρμαρο Καρδαμύλων39. Bλυχάδα40. Ναγός41. Γιόσωνας42. Άμπελος43. Αμάδες44. Βίκι Κέραμος45. Σιδηρούντα46. Καμπιά47. Αγιάσματα48. Ευτύχια (Εγρηγόρος)

49. Γαλάτου (Κουρούνια)50. Άγιος Γεώργιος Κρασάς51. Μελανιός52. Εζούσα53. Καλολιμένη54. Aγία Μαρκέλλα55. Βακελόνας56.Λαμψά Βολισσού57. Λήμνος Βολισσού58. Λευκάθια 59. Λημνιά60. Μάναγρος61. Πραστιά62.Γέριτα63. Παπαλιά64. Μετόχι65. Τηγάνι66. Μακριά Άμμος67. Ελίντα68. Γιάλι69. Ξεροπόταμος70. Τραχήλι71. Λιθί72. Καμινάκι73. Ασπροχάλικος ή Καλός Λιμένας74. Aγία Ειρήνη Ελάτας75. Ποταμοί76. Διδύμα ή Κουμαριά77. Λιμάνι Μεστών (Πασά Λιμάνι)78. Σούνι79. Μερικούντα80. Αποθήκα81. Αυλωνιά82. Τραχήλια83. Αγγέλια84. Σαλάγωνα85. Αγία ΔύναμηΑγία Θεοδοσία86. Κάτω Φανά87.Καρύντα88. Στενογιάλι89. Τρυπητή90. Άγιος Νικήτας91. Βρουλίδια92. Μαύρα Βόλια93. Εμποριός

Παραλία Καμπιών στα Καμπιά όπου από πάνω ακριβώς δεσπόζει ο βράχος του Κάστρου της Ωριάς και το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής στο γνωστότερο φαράγγι της Χίου, το φαράγγι των Καμπιών.

Άγιος Αιμιλιανός στην Καλλιμασιά.

Γαλάτου στα Κουρούνια.

Αποθήκα στα Μεστά, με το μοναδικό πολύχρωμο βοτσαλάκι της.

Μετόχι στη Σιδηρούντα, μια γραφική παραλία πάνω στο δρόμο που πηγαίνει στη Σιδηρούντα και στη Βολισσό. Εδώ μπορείτε να κάνετε μια στάση χωρίς παρακάμψεις να ρίξετε μια βουτιά στα σχεδόν πάντα ήσυχα νερά και να απολαύσετε το φαγητό σας στην ταβέρνα δίπλα στην ακροθαλασσιά….

Πηγάδια στον Καταρράκτη, μια καθαρόαιμη καλο-καιριάτικη παραλία, όπου τα θερινά μεσημέρια σκάει ο τζίτζικας. Το βότσαλο της καταρρακτούσικης ακρογιαλιάς είναι πολύ ιδιαίτερο, μαλακό και ελαφρύ.

Κώμη στην Καλαμωτή, με τη καταπληκτική σε έκταση αμμουδιά της όπου κάθε καλοκαίρι ξεχειλίζει από κόσμο.

Μακρά Άμμος στην Σιδηρούντα, μια μεγάλη πα-ραλία πίσω από την οποία υπάρχει μια μικρή πεδιάδα, κατάλληλη για ελεύθερο κάμπινγκ.

Φώκι στον Εμποριό. Η απέραντη ακρογιαλιά με τα πιο κατάμαυρα βότσαλα που έχετε δει ποτέ, καλυμμένα κάποτε από τη λάβα, έχει διάφορα τμήματα κατά μήκος των κατακόρυφων, τραχειών λοφίσκων της και των καλοσχηματισμένων βουνών της. Μια άγρια ομορφιά, ένας άλλος κόσμος….. Η πιο διάσημη χιώτικη παραλία της Ελλάδας και παγκοσμίως γνωστή το καμάρι της Χίου.

Ναγός στα Καρδάμυλα, διαβόητος για το κρυστάλ-λινο γλυκό ύδωρ του που κατεβαίνει από τις πηγές του Πελινναίου. Το ποτάμι που βγαίνει στη θάλασσα κάνει ειδυλλιακότερο τον οικισμό και την ακρογιαλιά πρασι-νίζοντας τα νερά της.

Ταξιάρχης Μπαμπακάς στα Καρδάμυλα, μο-ναδική παραλία της ανατολικής Χίου που βλέπει δυτικά, με το ψιλό βοτσαλάκι τα συνήθως ήσυχα νερά, την επιβλητικότητα των ορεινών όγκων, την κατάνυξη του τοπίου, το ξωκλήσι, είναι βέβαιη η καθήλωση του επι-σκέπτη του Μπαμπακά.

Χιώτικες παραλίες που σίγουρα θα σας εντυπωσιάσουν όταν θα κολυμπήσετε στα νερά τους, θα τις θυμάστε για πάντα.

ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΧΙΟΥ

Παραλία Αγία Δύναμη Παραλία Καρφάς Παραλία Γλάρων

Παραλία Ελίντα

Η περίφημη παραλία Μαύρα Βόλια

12

ΔραστηριότητεςΣΤΗ ΧΙΟ

Στο νησί της Χίου κανείς μπορεί:

Να απολαύσει σπορ θαλάσσης, όπως:Ιστιοπλοΐα, κρουαζιέρες με ενοικίαση σκαφών, Windsurfing/Jet Skiing, θαλάσσια σπορ, καταδύσεις, υποβρύχια Κολύμβηση, Sea Kayak, ψάρεμα.

Να γευτεί παραδοσιακά Τοπικά Προϊόντα, όπως:● Μαστίχα Χίου (Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, mastic spa, mastiha shop)● Ούζο Χίου (Κακίτσης, Τέττερης, Απαλαρίνα, Μονογιούδης,Ψυχής, Στουπάκης)● Εσπεριδοειδή (μανταρίνια, πορτοκάλια, λεμόνια)● Γλυκά του κουταλιού (μανταρίνι, πορτοκάλι, νεράντζι, ανθός τριαντάφυλλου, άνθη λεμονιάς, φιστίκι, σικαλάκι, μελιτζανάκι, κυδώνι, νερατζάκι, βύσσινο, κεράσι.)● Αναψυκτικά Χίου (Πορτοκαλάδες, μανταρινάδες, γκαζόζες.)● Φυσικοί Χυμοί Χίου (Κάμπος Χίου.)● Χιώτικα παραδοσιακά γλυκά (μασουράκια, ροδίνια, αμυγδαλωτά.)● Μέλι Χίου.● Παστέλι Χίου Νεχωρούσικο.● Γαλακτοκομικά προϊόντα Χίου (χιώτικο γάλα, χιώτικο γιαούρτι, χιώτικα τυριά όπως το Μαστέλο, η γραβιέρα , το κατσικάκι, το λευκό τυρί, η φέτα και η μυζήθρα.)● Κρασιά Χίου (Αριούσιος Οίνος, Βολισσιανό και Μεστούσικο κρασί.)● Τραχανάς, χυλοπίτες, χερίσια μακαρόνια.● Παστελαριές.● Λικέρ Χίου (Μαστίχα, κανέλα, μανταρίνι, πορτοκάλι, τριαντάφυλλο)

13

● ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΘΟΛΟΠΟΤΑΜΙΟΥ «Η ΑΝΑΓΕΝ-ΝΗΣΗ»● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΑΛΛΙΜΑΣΙΑΣ «Η ΠΡΟΟΔΟΣ»● ΠΑΓΧΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ● ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΧΙΟΥ ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΞΩΡΑΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΛΥΜΠΩΝ● ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ● ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΛΕΩΝ ΑΛΛΑΤΙΟΣ»● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΥΚΟΥΣΗ● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ «Ο ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ»● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΧΙΟΥ «ΕΛΠΙΖΩ»● ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΧΙΟΥ● ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ (ΦΟΚ)● ΧΟΡΩΔΙΑ ΧΙΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΕΡΟΨΑΛΤΩΝ ΧΙΟΥ «ΡΩΜΑΝΟΣ Ο ΜΕΛΩΔΟΣ»● ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΧΙΟΥ● ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΦΟΒ● ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΕΚΕΒ● ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ● ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ● ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΧΙΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΑΣΩΝ ΝΟΜΟΥ ΧΙΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΠΑΡΑΣΚΕΥΟΥΣΙΩΝ ΚΡΗΝΗΣ Μ. ΑΣΙΑΣ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΡΗΤΩΝ «Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ»● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ Α.Μ.Ε.Α ΝΟΜΟΥ ΧΙΟΥ● ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΧΙΟΥ● ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΧΙΟΥ● ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΜΠΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΧΙΟΥ «Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕ-ΞΑΝΔΡΟΣ»● ΕΞΩΡΑΙΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ & ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ»

● ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΦΡΑΓΚΟΜΑΧΑΛΑ● ΑΕΡΟΛΕΣΧΗ ΧΙΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΕΡΟΜΟΝΤΕΛΙΣΤΩΝ ΧΙΟΥ● ΠΕΚΕΒ● ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΧΙΟΥ● ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΓΟΝΕΩΝ● ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΒΡΑΝΤΑΔΟΥ (ΦΟΒ)● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ «Η ΠΥΞΙΔΑ»● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΛΥΧΑΔΑΣ ΚΑΡΔΑΜΥΛΩΝ● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΥΜΙΑΝΩΝ● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ «Ο ΙΑΣΩΝ»● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΑΡΒΑΣΙΟΥ «Ο ΦΑΡΟΣ»● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓ.ΠΑΝΤΕ-ΛΕΗΜΟΝΟΣ● ΦΙΛΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΧΙΟΥ● ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ «Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ» ΓΕΧΑ ΠΑΡ.ΧΙΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΙΟΥ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ & ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΩΝ «Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΟΥΡΟΣ»● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΙΑΛΟΥΡΙΚΩΝ «ΑΓ.ΜΑΤΡΩΝΑ»● «ΟΙ ΨΥΧΑΓΩΓΟΙ» ΤΟΥ ΦΙΛΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΧΙΟΥ● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΦΙΝΑ-ΣΙΦΙ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΧΙΟΥ● ΠΑΓΧΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ «Η ΑΡΜΟΝΙΑ»● ΦΙΛΟΔΑΣΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΧΙΟΥ● ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΩΝ Β.ΗΠΕΙΡΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΧΙΟΥ● ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ ΧΙΟΥ «Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΓΚΙΑΛΑΣ»● ΣΩΜΑ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΟΔΗΓΩΝ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΧΙΟΥ «Ο ΑΔΑΜΑ-ΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ»

● ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΝΗΤΟΥΡΙΩΝ ΧΙΟΥ «ΟΙ ΤΑΞΙ-ΑΡΧΑΙ»● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΜΠΟΧΩΡΩΝ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΜΠΙΩΝ & ΑΓΡΕΛΩΠΟΥ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΙΣΠΙ-ΛΟΥΝΤΙΑΝΩΝ ΧΙΟΥ● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΕΥΧΟΥΣΩΝ ΧΙΟΥ● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΥΡΓΙΟΥ «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ»● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΑΡΠΑΡΙΑΣ «ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΑΓΟΥΣΑΙΝΑ»● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΚΥΔΙΑΝΤΑ»● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ & ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΓ.ΕΡΜΙΟ-ΝΗΣ-ΜΕΓΑ ΛΙΜΙΩΝΑ● ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΝΟΤΙΑΣ ΧΙΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ Ν.Α.Τ. « Ο ΑΓ.ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ»● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΟΥΡΟΥΝΙΩΤΩΝ ΕΓΡΗΓΟΡΙΑΝΩΝ ΧΙΟΥ● ΡΟΤΑΡΙΑΝΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΧΙΟΥ● ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΧΙΟΥ● ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ● ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΑΛΑΜΩΤΗΣ

● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΣΤΩΝ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Η ΑΝΑΛΗ-ΨΙΣ» ΚΑΡΥΩΝ● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΗΠΟΥΡΙΩΝ «ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ»● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΚΙΑΔΑΣ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Ο ΔΕΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΡΑΓΚΟΜΑΧΑΛΑ»● ΣΚΟΠΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΧΙΟΥ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΜΟΛΙΩΝ «ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ»● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΙΤΥΟΥΣ «Ο ΜΑΚΕΛΟΣ»● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΝΗΤΩΝ « Η ΒΟΚΑΡΙΑ»● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΑΤΑΣ «Γ.ΒΕΡΙΤΗΣ»● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ & ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΒΟΛΙΣΣΟΥ «Ο ΟΜΗΡΟΣ»● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ & ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΑΒΥΛΩΝ «ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΡΗΝΑ»● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ & ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΛΥΜΠΩΝ ΧΙΟΥ● ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΟΜΙΛΟΣ «ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗΣ» ΚΟΥΡΟΥΝΙΩΝ● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΛΑΤΣΙΩΝ «Ο Α.ΓΕΩΡΓΙΟΣ»● ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΝΕΜΩΝΑ● ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΕΣΑ ΔΙΔΥΜΑΣ● ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ & ΚΟΙΝ.ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΓΡΗΓΟΡΟΥ● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ & ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΙΔΗΡΟΥΝΤΑΣ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΒΟΥ ΜΕΛΑΝΙΟΥ «Η ΜΕΛΑΙΝΑ ΑΚΡΑ»● ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΦΡΟΔΙΣΙΩΝ «Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ»● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «Η ΔΑΦΝΗ»● ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΖΥΦΙΑ «ΑΓ.ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ»● ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΕΡΒΕΡΑΤΟΥ● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ & ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙ-ΩΝΟΙΚΟΥ● ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΑΛΚΕΙΟΥΣ● ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΚΟΙΝΗΣ● ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΕΡΑΜΟΥ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΑΓ.ΦΩΤΕΙΝΗΣ-ΑΓ.ΙΩΑΝΝΗ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΛΙΒΑΝΕΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΡ-ΔΑΜΥΛΩΝ ● ΚΥΝΗΓΕΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΧΙΟΥ “Η ΑΡΤΕΜΙΣ” ● ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΚΑΡΔΑΜΥΛΙΩΝ● ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ “Ο ΕΛΙΞ”

ΠολιτισμόςΣΥΛΛΟΓΟΙ & ΣΩΜΑΤΕΙΑ

Όλοι αυτοί είναι φορείς πολιτισμού. Μέσα από τις δράσεις τους και τις ενέργειές τους προάγουν την μάθηση, τον πολιτισμό, τα ήθη και έθιμα του τόπου μας, την παράδοσή μας, τον ανθρωπισμό, την αλληλεγγύη, το νησί μας ολόκληρο, τόσο εντός συνόρων όσο και εκτός. Γίνονται πρεσβευτές του τόπου τους . Σαν ελάχιστη αναγνώριση του τεράστιου έργου τους εμείς θεωρούμε υποχρέωσή μας να τους κατονομάσουμε .

14

Εστίες ΠολιτισμουΑΙΘΟΥΣΕΣ

Ομήρειο Πνευματικό ΚέντροΤο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο Χίου ιδρύθηκε το 1980 και πήρε μορφή Νομικού Προσώπου Δ. Δ. το 1989. Είναι ένα οικοδόμημα επιτυχημένου συνδυασμού πολλα-πλών πνευματικών χρήσεων, και οφείλεται στην προσφορά προς το Δήμο της Χίου που έκανε το ζεύγος Μιχαήλ και Σταματία Ξυλά, το Δεκέμβριο του 1985. Στους 5 ορόφους του Κέντρου υπάρχουν: Αίθουσα Θεάτρου (462 θέσεων), Αί-θουσα Συνεδρίων (172 θέσεων), Δύο Γκαλερί (420 τμ.), Αίθουσες Διδασκαλίας και Δοκιμών, Αίθουσα Συμβουλίων, Βιβλιοθήκη, Κυλικείο. Πρωταρχικός στόχος του ΟΠΚΔΧ είναι η αναγνώριση και η υποστήριξη καλλιτεχνικών και επιστημονικών τάσεων που αφενός διευρύνουν την ευαισθησία και τη γνώση του κοινού και αφετέρου το ενθαρρύνουν να αναζητήσει μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Στόχος επίσης του Κέντρου είναι η προώθηση της πολιτιστικής, εκπαιδευτικής και επιστημονικής συνεργασίας μεταξύ της Χίου και άλλων πόλεων. Οι υπηρεσίες και οι εγκαταστάσεις του ΟΠΚΔΧ είναι στη διάθεση των φορέων ολόκληρης της χώ-ρας, για κάθε πνευματική εκδήλωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Από τις αρχές του 1989 λειτουργούν σε χώρους του ΟΠΚΔΧ καλλιτεχνικά εργαστήρια. Σε αυτά δάσκαλοι παραδίδουν μαθήματα Ζωγραφικής, Παραδοσιακής Μουσικής, Θεάτρου, Φωτογραφίας, Ψηφιδωτού, Κοσμηματοποιϊας, Αγιογραφίας, Βιβλιοδεσίας, Έντεχνης Μουσικής, και Παραδοσιακών Χορών.

Δημοτική Πινακοθήκη ΧίουΗ Δημοτική Πινακοθήκη της Χίου, η οποία λειτουργεί ως μια ξεχωριστή υπηρεσία του Δήμου Χίου από τον Απρίλιο του 1994, στεγάζεται στο παραδοσιακό κτίριο των παλαιών Δημοτικών Λουτρών, στην οδό Ανδρέα Συγγρού στο κέντρο της πόλης της Χίου. Το κτίριο της Πινακοθήκης κατασκευάστηκε από το γνωστό αρχιτέκτονα Δεσποτόπουλο, ο οποίος ακολούθησε τα αρχιτεκτονικά μοντέλα του Κάμπου της Χίου. Η κατασκευή του κτιρίου ξεκίνησε το 1939 και ολοκληρώθηκε το 1954. Εκτός από τις συλλογές του Διοματάρη και Μυταράκη, η Πινακοθήκη έχει εμπλουτιστεί από συλλογές Χιωτών ζωγράφων και αποτελεί πόλο έλξης για επισκέπτες λάτρεις των εικαστικών τεχνών. Η συνεισφορά της Πινακοθήκης στη διατήρηση της παράδοσης και του πολιτισμού μας δεν περιορίζεται μόνο στη διεξαγωγή εκθέσεων στους χώρους της αλλά επιπρόσθετα σε συνεργασία με τα μουσεία και πινακοθήκες άλλων περιοχών της Ελλάδος και του εξωτερικού διοργανώνει εκθέσεις πολιτιστικού περιεχομένου.

ΔΗΠΕΘΕ Βορείου ΑιγαίουΟ Δήμος της Χίου έχει επιδείξει και επιδεικνύει πολλαπλό ενδιαφέρον για την πα-ραγωγή και παρουσίαση της καλλιτεχνικής έκφρασης σε όλες της τις μορφές. Στα πλαίσια αυτά, το Δ.Σ. του Ομηρείου Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Χίου ίδρυσε το 1988 εργαστήριο για την επαγγελματική κατάρτιση στο θέατρο, υπό τη Διεύθυνση του Κωνσταντίνου Ε. Μάριου, με σκοπό να προετοιμάσει ηθοποιούς ικανούς να εργαστούν σε ένα αποκεντρωμένο θέατρο ρεπερτορίου. Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Β.Αιγαίου είναι ο πρώτος, και μέχρι στιγμής ο μοναδικός, θεσμός σε περιφερειακό επίπεδο που έχει ως έδρα τη Χίο. Σήμερα το τιμόνι της διεύθυνσης έχει στα χέρια του ο ηθοποιός/σκηνοθέτης Γιάννης Ζαφείρης. Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Β.ΑΙΓΑΙΟΥ διοικείται σήμερα από Δ.Σ.

Ίδρυμα Μαρία ΤσάκοςΔιεθνές Κέντρο Ναυτικής Έρευνας και ΠαράδοσηςΒρίσκεται επί της οδού Μ. Λιβανού 51, στο γνωστό σε όλους νεοκλασικό κτίριο «Λιβανούδικο», το οποίο περιήλθε στην κατοχή της οικογένειας Τσάκου το 2004. Στο κτήριο διακρί-νονται όλα τα στοιχεία που προσέφερε στην αρχιτεκτονική, η γεωγραφική γειτνίαση της Χίου με τα μεγάλα αστικά κέντρα της εγγύς Ανατολής με τους πολυπληθείς δυτικούς πληθυσμούς την Σμύρνη, την Κων/λη, αλλά και η έντονη επαγγελματική και κοινωνική επαφή και δραστηριοποίηση των Χίων με με-γάλα οικονομικά, εμπορικά και ναυτιλιακά κέντρα της εποχής, όπως το Λονδίνο, το Μάντσεστερ, το Λιβόρνο, η Τεργέστη, η Οδησσός κ.α. Η Ελληνική πολιτεία το 1975 χαρακτήρισε το οίκημα «ως χρήζον ειδικής Κρατικής Προστασίας, καθόσον αποτελεί θαυμάσιο δείγμα αρχιτεκτονικής του παρελθόντος αιώνος».Το «Ίδρυμα Μαρία Τσάκος-Διεθνές Κέντρο Ναυτικής Έρευ-νας και Παράδοσης» επιδιώκει τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης των νέων της Ελλάδας με την θάλασσα και προσεγ-γίζει τις προκλήσεις της σύγχρονης παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας, με την μελέτη, την έρευνα, την καινοτομία, την τεκμηρίωση ,την ανάπτυξη και την παραγωγή νέων ιδεών.

Πυργί

Ίδρυμα Μαρία Τσάκος

15

ΠολιτισμόςΑΙΘΟΥΣΕΣ

Ανοιχτό Θέατρο Καστρομηνά «Μίκης Θεοδωράκης»Θερινός δημοτικός χώρος εκδηλώσεων σε ένα μαγευτικό περιβόλι εσπεριδοειδών. Ο αριθμός των θέσεων στις εξέδρες υπολογίζεται γύρω στις 800. Φιλοξενεί συναυλίες και θεάματα από σχήματα πανελλήνιας αναγνώρισης .

ΠΕΚΕΒΤο τριώροφο κτίριο διαθέτει μεγάλο κινηματοθέατρο(αίθουσα Ματθαίος Μουντές), βιβλιοθήκη, Ναυτικό Μουσείο, εκθεσιακούς χώρους, αίθουσες συγκεντρώσεων και επι-τραπέζιων παιχνιδιών καθώς και αίθουσα χορού και άλλων ψυχαγωγικών εκδηλώσεων.

Ανοιχτό Θέατρο Καρδαμύλων «Αδαμάντιος Λεμός»Είναι το μοναδικό πετρόχτιστο θέατρο στο νησί . Μπορεί να φιλοξενήσει μεγάλο αριθμό καθήμενων θεατών. Εμπνευστής του ο Αδαμάντιος Λεμός, μεγάλος Έλληνας σκηνοθέτης εξ’ ου και το όνομά του. Έχει φιλοξενήσει μεγάλες θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες.

Πνευματικό Κέντρο Καρδαμύλωνφιλοξενεί συχνά εκδηλώσεις λόγου και τέχνης. Στο ισόγειό του υπάρχει βιβλιοθήκη - αναγνωστήριο, εμπλουτισμένη με 2000 περίπου τόμους εκλεκτών και σπάνιων βιβλίων καθώς και θρησκευτικό - λαογραφικό μουσείο.

Αίθουσα Πνευματικού Κέντρου Καλλιμασιάς «Η Πρόοδος»Στους χώρους του φιλοξενεί 6 πολιτιστικά εργαστήρια: παραδοσιακό χορό, ρυθμική γυμναστική, χορωδία, ζωγραφική, κεραμική, μουσικοκινητική αγωγή. Στην μεγάλη αίθουσα θεάτρου φιλοξενούνται αξιόλογες παραστάσεις, διαλέξεις, εκδηλώσεις. Οι μουσειακές συλλογές ζωολογίας, γεωλογίας και φαρμακευτικής στεγάζονται στον πρώτο όροφο.

Δημοτικός θερινός κινηματογράφος«Σινέ Κήπος»Καθιερώθηκε το 1995 από το Δήμο Χίου. Από το 1996 ο κινηματογράφος Κήπος είναι μέλος του δικτύου Πανελλήνιων Δημοτικών Κινηματογράφων σε συνεργασία με το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού. Προβολές από τέλη Ιουνίου έως αρχές Σεπτεμβρίου.Φορέας διαχείρησης: Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Χίου (ΔΗΚΕΧ).

Αίθουσα Τεχνών ΚαλλιόπηΑστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Πολιτιστικής Δράσης που σκοπό έχει την έμπνευση, τη δημιουργία, την έκφραση, την πολιτιστική ανταλλαγή και συνεργασία. Στεγάζεται στον πρώτο όροφο της οδού Αμάντου 26 πίσω από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Χίου «Κοραής». Στο χώρο αυτό πραγματοποιούνται σε τακτά διαστήματα εκθέσεις, προβολές, εργαστήρια, συναντήσεις.

Επιτροπή Παρακολούθησης/παραλαβής του έργου(Δράση Τουριστικής Προβολής Χίου-Οινουσσών-Ψαρρών):

Παγούδη Ειρήνη, Τώρα Ουρανία, Σγούτας ΓεώργιοςΦωτογραφίες: Αποστόλης Φλιούκας, Παγούδη Ειρήνη

Συγκέντρωση-Επιμέλεια υλικού & κειμένων: Τώρα Ουρανία, Φύκαρη Μαργαρίτα

Στοά Κάστρο Χίου

ΔΗΜΟΣ ΧΙΟΥMUNICIPALITY OF CHIOS

ΤΜΗΜΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥDEPARTMENT OF EMPLOYMENT, MARINE & TOURISM

Κανάρη 18, 821 00 Χίος, Tηλ.: 22710 44389, Fax: 22710 4434318 Kanari Str., 821 00 Chios Isl. - Greece, Tel.: (+30) 22710 44389, Fax: (+30)22710 44343

e-mail: infochio@otenet.gr

www.chioscity.gr

Municipality of Chios

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης & Νήσων Αιγαίου

2007-2013

Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ευρωπαϊκή ΈνωσηΕυρωπαϊκό ταμείο

Περιφερειακής Ανάπτυξης