Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

ΘΡΗΝΟΣΓΙΑ ΤΟΝ ΙΓΝΑΘΙΟ

ΣΑΝΤΣΕΘΜΕΧΙΑΣ

Απόδοση: Βασίλη Λαλιώτη

Ενδυμίων

Στην αγαπημένη μου φίλη Ενκαρναθιόν Λόπεθ Χούλβεθ

[5]

ΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΚΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

Το απόγευμα στις πέντε.Ηταν απόγευμα. Ακριβώς πέντε.Ενα παιδί έφερε το λευκό σεντόνιτο απόγευμα στις πέντε.Ενας κουβάς ασβέστη έτοιμος κιόλαςτο απόγευμα στις πέντε.Ολα τα άλλα θάνατος και μόνο θάνατοςτο απόγευμα στις πέντε.

Ο άνεμος έφερε τα βαμβάκιατο απόγευμα στις πέντεΤο οξείδιο έσπειρε κρύσταλλο και νίκελτο απόγευμα στις πέντε.Παλεύουν ήδη η περιστέρα με το λιόπαρδοτο απόγευμα στις πέντε.Κι ένας μηρός με απελπισμένο κέραςτο απόγευμα στις πέντε.Αρχίσανε οι ήχοι του τυμπάνουτο απόγευμα στις πέντε.Οι καμπάνες από αρσενικό κι η κάπνατο απόγευμα στις πέντε.Κάθε γωνία ομάδες της σιωπήςτο απόγευμα στις πέντε.κι ο ταύρος μόνο με καρδιά στα ύψη!το απόγευμα στις πέντε.Οταν ο ιδρώτας χιόνι έφτασε να γίνει

[6]

το απόγευμα στις πέντε,όταν καλύφθηκε η πλατεία με ιώδιοτο απόγευμα στις πέντε,ο θάνατος άφησε αυγά μες στην πληγήτο απόγευμα στις πέντε.Το απόγευμα στις πέντε.Πέντε το απόγευμα. Ακριβώς πέντε.

Φέρετρο είναι με ρόδες το κρεβάτιτο απόγευμα στις πέντε.Οστά και φλάουτα αντηχούν στην ακοή τουτο απόγευμα στις πέντε.Ο ταύρος ήδη μούγκριζε απ' το μέτωπό τουτο απόγευμα στις πέντε.Και το δωμάτιο που ιρίδιζε από αγωνίατο απόγευμα στις πέντε.Από μακριά έρχεται πια κι γάγγραινατο απόγευμα στις πέντε.Σάλπιγγα κρίνου στους πράσινους βουβώνεςτο απόγευμα στις πέντε.Οι πληγές του τον έκαιγαν σαν ήλιοιτο απόγευμα στις πέντε.Και το πλήθος έσπαε τα παράθυρατο απόγευμα στις πέντε.Το απόγευμα στις πέντεΑχ! τι τρομερό απόγευμα στις πέντε!Ητανε πέντε σε όλα τα ρολόγια!Ητανε απόγευμα σκιάς στις πέντε!

[7]

ΤΟ ΧΥΜΕΝΟ ΑΙΜΑ

Πως να το δω δεν θέλω!

Πες στη σελήνη που θα έλθειπως να δω δεν θέλω το αίμα,του Ιγνάθιο στον άμμο.

Πως να το δω δεν θέλω!

Η σελήνη πέρα ως πέρα.Ατι από σύννεφα γαλήνια,κι η αρένα γκρί του ύπνουμε ιτιές γύρω στις μπάρες.

Πως να το δω δεν θέλω!Πως μου καίγεται η μνήμη.Μηνύστε το στα γιασεμιάμε τη μικρή λευκότητά τους!

Πως να το δω δεν θέλω!

Του γέρου κόσμου η αγελάδαπέρναγε μια θλιμμένη γλώσσαπάνω από ένα μουσούδι αιμάτωνπου ήταν χυμένα εκεί στο άμμοκαι οι ταύροι του Γκισάντοσχεδόν θάνατος και πέτρα

[8]

μούγκρισαν σαν δυο αιώνεςνα πατούν γη απαυδησμένοι.

Οχι.Να το δω δεν θέλω!

Απ' τα σκαλιά πάει ο Ιγνάθιομ’ όλο το θάνατο στον ώμοΕψαχνε το ξημέρωμακαι το ξημέρωμα δεν βρήκε.Εψαχνε εικόνα σίγουρη,και τ’ όνειρο τον ξεστρατίζει.Εψαχνε τ’ όμορφο κορμί τουκαι βρήκε το χυμένο του αίμα.Να το βλέπω μη μου λέτε!Το ανάβλυσμα μη νιώσωκάθε φορά και πιο σβησμένοτο ανάβλυσμα που φέγγειτις κερκίδες για να πάειστο βελούδο και στο αίμααπό το πλήθος που διψάει.Ποιος κραυγάζει για να σκύψω;Να το βλέπω μη μου λέτε!

Δεν τα έκλεισε τα μάτιαόταν τα κέρατα κοντά του,μόνο οι τρομερές μανάδεςεσηκώσαν το κεφάλι.Κι από μέσα απ’ τα βουστάσια

[9]

μυστικών φωνών αέραςπου έκραζαν ουράνιους ταύρουςεπιστάτες χλωμής πάχνης.

Δεν είχε πρίγκιπα η Σεβίλληπου να του συγκριθεί μπορούσεκαι σπαθί σαν το σπαθί τουκαι καρδιά τόσο αλήθειας.Σαν ποτάμι από λιοντάριαθαυμαστή η δύναμή του,και ωσάν κορμός μαρμάρουη γραμμένη σύνεσή του.Αέρας αναδαλούσιας Ρώμηςστόλιζε την κεφαλή τουκαι το γέλιο του ήταν νάρδοςαπό αλάτι κι ευφυΪα.Τι ταυρομάχος στην αρένα!Τι ορεινός πάνω στα όρη!Τι απαλός μ’ όλα τα στάχια!Τι σκληρός με τα σπιρούνια!Τι τρυφερός με τη δροσούλα!Τι λαμπερός με τη γιορτή!Τι τρομερός στις τελευταίεςτου σκοταδιού τις μπαντερίγιες!

Μα πια κοιμάται δίχως τέλος.Και πια τα βρύα και τα χόρτα

[10]

με σίγουρα δάχτυλα ανοίγουντο άνθος της νεκροκεφαλής του.Το αίμα του πια τραγουδάειπάνω από βάλτους κι από κάμπουςσε κρύα κέρατα γλιστρώνταςαμφίβολο, άψυχο στην πάχνημπλέκοντας με χίλιες πατούσεςσκοτεινή μακριά γλώσσα και θλιμμένημια μικρή λίμνη για να φτιάξει ξεψυχώνταςδίπλα στον Γουαδαλκιβίρ των άστρων.

Ω τοίχε εσύ λευκέ της Ισπανίας!Κι ω, εσύ του πόνου μαύρε ταύρε!Ω σκληρό αίμα του Ιγνάθιο!Ω των φλεβών του αηδονάκι!

Οχι.Να το δω δεν θέλω!Δεν είναι δισκοπότηρο να το ‘χει ,ούτε και χελιδόνια να το πιούνε,πάχνη δεν έχει του φωτός να το παγώνει,ούτε τραγούδι και κατακλυσμός των κρίνων,ούτε και κρύσταλλο να το σκεπάσει ασήμι.Οχι.Να το δω δεν θέλω!

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΣΩΜΑ

Η πέτρα είν’ ένα μέτωπο που όνειρα στενάζουνχωρίς να 'χουν κυρτό νερό και πάγου κυπαρίσσια.Η πέτρα είναι μια πλάτη στο χρόνο να την κουβαλάςμε δέντρα από δάκρυα κορδέλες και πλανήτες.

Είδα εγώ γκρίζες βροχές να τρέχουν προς τα κύματα,σηκώνοντας τα τρυφερά και πληγωμένα χέρια,για να μην γίνουν θήραμα της ξαπλωμένης πέτραςπου διαλύει τα μέλη της δίχως να τρέξει το αίμα.

Γιατί σωρεύει η πέτρα σπόρους και συννεφιέςτους σκελετούς κορυδαλλών, λύκους από ημίφως.μα ήχους να βγάλει δεν μπορεί, κρύσταλλα και φωτιά,μόνο πλατείες, πλατείες και πλατείες δίχως τοίχους.

Στην πέτρα πάνω κείται πια ο άρχοντας Ιγνάθιο.Τέλειωσε πια. Τί έγινε; Κοιτάξτε τη μορφή του:ο θάνατος τον κάλυψε με τα χλωμά του θειάφιακαι του έβαλε μια κεφαλή σκοτάδι μινωταύρου.

Τέλειωσε πια. Και του περνάει βροχή από το στόμα.Αφήνει ο αέρας σαν τρελός το βυθισμένο στήθος του,κι ο Ερωτας, με δάκρυα από χιόνι μουλιασμένος,ζεσταίνεται στην κορυφή πάνω των βουστασίων.

[11]

[12]

Τι λένε; Μόνο μια σιωπή με δυσωδίες απλώνεται.Βρισκόμαστε μ' ένα κορμί παρόν που όλο σβήνει,με μια μορφή ολοκάθαρη που κάθονταν αηδόνιακαι να γεμίζει βλέπουμε με τρύπες χωρίς βάθος.

Ποιός ζάρωσε το σάβανο; Δεν λέει την αλήθεια!Κανείς εδώ δεν τραγουδά, δεν κλαίει στη γωνία,ούτε σπιρούνια δεν χτυπά, ούτε το ερπετό φοβίζει:εδώ δεν θέλω πιότερο από τα στρογγυλά τα μάτιατο σώμα αυτό να βλέπουνε χωρίς να ξαποσταίνουν.

Θέλω να δω μονάχα εδώ σκληρόφωνους τους άντρεςπου τιθασεύουν άλογα και κυβερνάν ποτάμια:άντρες όνειρο σκελετού κι εκείνοι τραγουδάνεμε στόμα από πυρόλιθο και ήλιο όντας γεμάτοι.

Εδώ εγώ θέλω να τους δω. Μπροστά από την πέτρα.Μπροστά από το σώμα αυτό με τα σπασμένα γκέμια.Θα ‘θελα να μου δείξουνε η έξοδος που είναιγι αυτόν τον καπετάνιο εδώ που ο θάνατος τον δένει.Θα ‘θελα να μου δείξουνε θρήνο ίσαμε ποτάμιπου να 'χει καταχνιές γλυκές και να 'χει βαθιές όχθεςτο σώμα του Ιγνάθιο να πάρει να το χάσωχωρίς ν' ακούσει το διπλό λαχάνιασμα των ταύρων.

Που να χαθεί στην στρογγυλή πλατεία της σελήνηςπου μοιάζει κτήνος ήσυχο όντας θλιμμένη κόρη.Που να χαθεί μες στη νυχτιά χωρίς ψαριών το άσμακαι στα λευκά χαμόκλαδα της παγωμένης κάπνας.

[13]

Δεν θέλω να του κρύψουνε το πρόσωπο μαντίλιανα συνηθίσει με το θάνατο που πια θα κουβαλάει.Πήγαινε Ιγνάθιο: Μην ακούς ζεστό το βρυχηθμό.Κοιμήσου, πέτα, ανάπαυση. Κι η θάλασσα πεθαίνει.

[14]

Η ΑΠΟΥΣΑ ΨΥΧΗ

Δεν σε γνωρίζει ο ταύρος πια και η συκιάμήτε άλογα, μήτε μυρμήγκια του σπιτιού σου.Δεν σε γνωρίζει το παιδί ή τ’ απόγευμαγιατί έχεις πεθάνει πια για πάντα.

Δεν σε γνωρίζει η ράχη πια της πέτρας,ούτε το μαύρο ποίκιλμα όπου θραύεσαι.Δεν σε γνωρίζει η βουβή σου μνήμηγιατί έχεις πεθάνει πια για πάντα.

Το φθινόπωρο θα έλθει με σαλίγκιασταφύλι πάχνης και βουνά σε ομάδες,αλλά κανείς να θέλει να σε δει στα μάτιαγιατί έχεις πεθάνει πια για πάντα.

Γιατί, έχεις πεθάνει πια για πάνταόπως όλοι οι νεκροί αυτού του Κόσμου,όπως όλοι οι νεκροί που τους ξεχνάμεμες σ’ ένα πλήθος με σκυλιά σβησμένα.

Κανείς δεν σε γνωρίζει πια. Δεν. Μα εγώ σε τραγουδάω.Λέω για το μέλλον τη μορφή σου και τη χάρη.Τη διαπρεπή ωριμότητα τού να σ’ έχω γνωρίσει.Τη δίψα σου για θάνατο, τη γεύση από το στόμα.Τη θλίψη που είχε μέσα της γενναία η χαρά σου.

[15]

Πολύ θ’ αργήσει να φανεί, αν τέλος είναι να ’ρθει,Ανδαλουσιάνος καθαρός και πλούσιος στη δράση.Λέω για την κομψότητα με λόγια που στενάζουνκαι όλο θυμάμαι θλιβερή μιαν αύρα στα λιοστάσια.

Ο ΘΡΗΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝΙΓΝΑΘΙΟ ΣΑΝΤΣΕΘ ΜΕΧΙΑΣ

ΤΟΥ ΦΕΔΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΘΗΚΕ ΨΗΦΙΑΚΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΒΑΣΙΛΗ ΛΑΛΙΩΤΗΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟΝ ΑΠΡΙΛΙΟ

ΤΟΥ 2014f