Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία...

51
Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους και η ερμηνεία τους : : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι Έφη Πετεινάκη Έφη Πετεινάκη Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας 7η Ημερίδα Κλινικής Μικροβιολογίας, Αθήνα 20 Ιανουαρίου 2007 Θέμα: Το Αντιβιόγραμμα στην Καθημερινή Εργαστηριακή Πρακτική

description

7η Ημερίδα Κλινικής Μικροβιολογίας, Αθήνα 20 Ιανουαρίου 2007 Θέμα : Το Αντιβιόγραμμα στην Καθημερινή Εργαστηριακή Πρακτική. Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι. Έφη Πετεινάκη Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία...

Page 1: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τουςκαι η ερμηνεία τους::

Εντερόκοκκοι-ΣτρεπτόκοκκοιΕντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Έφη ΠετεινάκηΈφη Πετεινάκη

Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου ΘεσσαλίαςΙατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

7η Ημερίδα Κλινικής Μικροβιολογίας, Αθήνα 20 Ιανουαρίου 2007

Θέμα: Το Αντιβιόγραμμα στην Καθημερινή Εργαστηριακή Πρακτική

Page 2: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΑνάγνωσηΑνάγνωση--Ερμηνεία ΑντιβιογράμματοςΕρμηνεία ΑντιβιογράμματοςΒασικές αρχέςΒασικές αρχές

Γνώση της εγγενούς αντοχής του συγκεκριμένου Γνώση της εγγενούς αντοχής του συγκεκριμένου μικροοργανισμού σεμικροοργανισμού σε κάποια αντιμικροβιακά κάποια αντιμικροβιακά φάρμακα (π.χ. εντερόκοκκοι-κεφαλοσπορίνες)φάρμακα (π.χ. εντερόκοκκοι-κεφαλοσπορίνες)

Σωστή ταυτοποίηση σε επίπεδο είδουςΣωστή ταυτοποίηση σε επίπεδο είδους (π.χ. (π.χ. εντερόκοκκοι και γλυκοπεπτίδιαεντερόκοκκοι και γλυκοπεπτίδια))

Page 3: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΕντερόκοκκοιΕντερόκοκκοι

Gram-Gram-θετικοί κόκκοι , καταλάση-αρνητικοί, διάταξη σε θετικοί κόκκοι , καταλάση-αρνητικοί, διάταξη σε

ζεύγη ή ζεύγη ή

κοντές αλυσίδες, θετικό το αντιγόνο κοντές αλυσίδες, θετικό το αντιγόνο D D κατάκατά

LancefieldLancefield

ανθεκτικοί σανθεκτικοί σε δυσμενή περιβάλλοντα-δυνατότητα

διασποράς

ενδογενή αντοχή σε οξακιλλίνη, κεφαλοσπορίνες,

ερταπενέμη,

πεφλοξασίνη, κλινταμυκίνη

σε αμινογλυκοσίδες και κινολόνες ( αντοχή χαμηλού

επιπέδου)

ο συνδυασμός τριμεθοπρίμης-σουλφομεθοξαζόλης δεν

είναι

αποτελεσματικός θεραπευτικά σε εντεροκοκκικές

λοιμώξεις

Page 4: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΗΣΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΤΗΣΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΩΝΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΩΝ

ΚεφαλοσπορίνεςΚεφαλοσπορίνες (χαμηλή συγγένεια με (χαμηλή συγγένεια με PBP5)PBP5)

Αμινογλυκοσίδες-χαμηλής συγκέντρωσης (κυτταρικό Αμινογλυκοσίδες-χαμηλής συγκέντρωσης (κυτταρικό τοίχωμα) (συν-χορήγηση με β-λακταμικό αντιβιοτικό)τοίχωμα) (συν-χορήγηση με β-λακταμικό αντιβιοτικό)

Φλουοροκινολόνες (χαμηλού επιπέδου αντοχή, χαμηλή Φλουοροκινολόνες (χαμηλού επιπέδου αντοχή, χαμηλή συγγένεια με συγγένεια με DNA-DNA-γυράση, γονίδιο γυράση, γονίδιο qnrqnr))

Λινκοσαμίδες- Στρεπτογγραμίνη Α (μηχανισμός αντλίας, Λινκοσαμίδες- Στρεπτογγραμίνη Α (μηχανισμός αντλίας, LSA LSA φαινότυποςφαινότυπος ) (εξαιρείται ο ) (εξαιρείται ο E. faeciumE. faecium))

Τριμεθοπρίμη-σουλφομεθοξαζόλη (φυλλικό οξύ από Τριμεθοπρίμη-σουλφομεθοξαζόλη (φυλλικό οξύ από εξωκυττάρια πηγή)εξωκυττάρια πηγή)

Page 5: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι
Page 6: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Υλικό: Υλικό: Mueller Hinton agarMueller Hinton agar Βακτηριακό εναιώρημα: ισοδύναμο του Βακτηριακό εναιώρημα: ισοδύναμο του

0,5 της κλίμακας 0,5 της κλίμακας McFarland (1.50X108 McFarland (1.50X108 cfu/ml)cfu/ml). .

Ενοφθαλμισμός: άμεσοςΕνοφθαλμισμός: άμεσος Επώαση: 350Επώαση: 350CC για 16-18 ώρες; 24 ώρες για 16-18 ώρες; 24 ώρες

για τον έλεγχο της βανκομυκίνηςγια τον έλεγχο της βανκομυκίνης Πρότυπο στέλεχος: Πρότυπο στέλεχος: SS. . aureusaureus

ATCCATCC2592325923

CLSI 2006CLSI 2006

ΧημειοθεραπευτικάΧημειοθεραπευτικά

Ομάς ΑΟμάς Α::

Έλεγχος-Έλεγχος-ΑναφοράΑναφορά

Penicillin (10 units)Penicillin (10 units)

Ampicillin (10 Ampicillin (10 μμgg))

Ομάς ΒΟμάς Β::

Έλεγχος-Έλεγχος-Επιλεκτική Επιλεκτική ΑναφοράΑναφορά

Vancomycin (30 Vancomycin (30 μμgg))

Teicoplanin (30 Teicoplanin (30 μμgg))

Gentamycin (120 Gentamycin (120 μμg)g)

Streptomycin (300 Streptomycin (300 μμg)g)

Linezolid (30 Linezolid (30 μμg)g)

Tetracycline (30 Tetracycline (30 μμg)g)

Erythromycin (15 Erythromycin (15 μμg) g)

Rifampin (5 Rifampin (5 μμg) g) VREVRE

Chloramphenicol (30 Chloramphenicol (30 μμg)g)

Quinupristin-DalfopristinQuinupristin-Dalfopristin

(15 μ(15 μgg))

(μόνο για (μόνο για Ε. Ε. faeciumfaecium) )

Ομάς Ομάς O:O:

Έλεγχος σε ούραΈλεγχος σε ούραCiprofloxacin (5 Ciprofloxacin (5 μμg) g)

Levofloxacin (5 Levofloxacin (5 μμg) g)

Norfloxacin (10 Norfloxacin (10 μμg)g)

Gatifloxacin (5 Gatifloxacin (5 μμg)g)

Nitrofurantoin (300 Nitrofurantoin (300 μμg)g)

Page 7: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Επίκτητη αντοχή των εντεροκόκκωνΕπίκτητη αντοχή των εντεροκόκκων

Αναπτύσσουν επίκτητη αντοχή Αναπτύσσουν επίκτητη αντοχή μεταφορά γονιδίων μεταφορά γονιδίων

αντοχής αντοχής μέσω πλασμιδίων, μεταθετών στοιχείων, ή μέσω πλασμιδίων, μεταθετών στοιχείων, ή

μεταλλάξεωνμεταλλάξεων

EEπίκτητη αντοχή σε β-λακταμικάπίκτητη αντοχή σε β-λακταμικά

Επίκτητη αντοχή σε γλυκοπεπτίδιαΕπίκτητη αντοχή σε γλυκοπεπτίδια

Επίκτητη αντοχή σε αμινογλυκοσίδες Επίκτητη αντοχή σε αμινογλυκοσίδες

(συνδυασμός με β-λακταμικά και γλυκοπεπτίδια)(συνδυασμός με β-λακταμικά και γλυκοπεπτίδια)

Επίκτητη αντοχή σε λινεζολίδηΕπίκτητη αντοχή σε λινεζολίδη

Page 8: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Εντερόκοκκοι και β-λακτάμεςΕντερόκοκκοι και β-λακτάμες PBPPBPFF, Pon, PonAA, PBP, PBPZZ, PBP, PBP55, PBP, PBPAA, PBP, PBPBB

Φυσική αντοχή σε κεφαλοσπορίνες, οξασιλλίνη και μονοβακτάμες - χαμηλή συγγένεια με Φυσική αντοχή σε κεφαλοσπορίνες, οξασιλλίνη και μονοβακτάμες - χαμηλή συγγένεια με την την PBPPBP55

Μηχανισμοί επίκτητης αντοχήςΜηχανισμοί επίκτητης αντοχής ( (E. faeciumE. faecium))

1. 1. Ποσοτική αύξηση της Ποσοτική αύξηση της PBPPBP55 ((Ε. Ε. faecium, faecium, MICMICAMAM:: 8-8-16 mg/L)16 mg/L) PBPsPBPs

2. Τροποποιημένη συγγένεια της 2. Τροποποιημένη συγγένεια της PBPPBP55 (Met485Ala + Ser466 ) (Met485Ala + Ser466 ) (ΜΙ(ΜΙCCAMAM>16mg/L)>16mg/L)

3.3. Παραγωγή πενικιλλινάσης (Αργεντινή, Λίβανο, ΗΠΑ)Παραγωγή πενικιλλινάσης (Αργεντινή, Λίβανο, ΗΠΑ) (ΜΙ(ΜΙCCAMAM 2-4mg/L)/ 2-4mg/L)/ (ΜΙ(ΜΙCCPENPEN 4-8mg/L 4-8mg/L)) Coudron et al; Antimicrob Agents Chempther 40:2420-22Coudron et al; Antimicrob Agents Chempther 40:2420-22 Murray et al; Antimicrob Agents Chemother 36:2355-59Murray et al; Antimicrob Agents Chemother 36:2355-59 Patterson et al; Antimicrob Agents Chemother 32:122-124Patterson et al; Antimicrob Agents Chemother 32:122-124

Page 9: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι
Page 10: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΣχόλιαΣχόλια Ευαισθησία σε αμπικιλλίνη σημαίνει ευαισθησία σε Ευαισθησία σε αμπικιλλίνη σημαίνει ευαισθησία σε

αμοξυκιλλίνη, αμοξυκιλλίνη+κλαβουλανικό, αμπικιλλίνη-αμοξυκιλλίνη, αμοξυκιλλίνη+κλαβουλανικό, αμπικιλλίνη-σουλβακτάμη, πιπερασιλλίνη και πιπερασιλλίνη-σουλβακτάμη, πιπερασιλλίνη και πιπερασιλλίνη-ταζομπακτάμη.ταζομπακτάμη.

Αντιβιοτικό-δείκτης για αντοχή σε β-λακτάμες είναι η Αντιβιοτικό-δείκτης για αντοχή σε β-λακτάμες είναι η αμπικιλλίνη (στελέχη πενικιλλίνηαμπικιλλίνη (στελέχη πενικιλλίνη R- R-αμπικιλλίνηαμπικιλλίνη S S))

Αντοχή σε αμπικιλλίνη Αντοχή σε αμπικιλλίνη E. faecium E. faecium (( συνήθως)συνήθως)

ιμιπενέμηιμιπενέμη

Σε στελέχη που απομονώνονται από αίμα ή ΕΝΥ είναι Σε στελέχη που απομονώνονται από αίμα ή ΕΝΥ είναι απαραίτητος ο έλεγχος για παρουσία πενικιλλινάσης απαραίτητος ο έλεγχος για παρουσία πενικιλλινάσης χρησιμοποιώντας δίσκο νιτροκεφίνης ( υψηλό μικροβιακό χρησιμοποιώντας δίσκο νιτροκεφίνης ( υψηλό μικροβιακό εναιώρημα)εναιώρημα)

Page 11: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Επιδημιολογικά δεδομέναΕπιδημιολογικά δεδομένα

Θεσσαλία Θεσσαλία : : E. faecalis E. faeciumE. faecalis E. faecium

218 89218 89

AMP- S 218 18 AMP- S 218 18

AMP- R 0 71 (80%)AMP- R 0 71 (80%)

IMP- R 0 85 (95.5%)IMP- R 0 85 (95.5%)

pen/ase 0 0pen/ase 0 0

Page 12: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ και ΓΛΥΚΟΠΕΠΤΙΔΙΑΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ και ΓΛΥΚΟΠΕΠΤΙΔΙΑ

19881988 VREVRE vanAvanA, , vanvan BB, , vanDvanD, , vanCvanC, , vanE, vanE, vanGvanG

γονίδιαγονίδια

D-Ala-D-LysD-Ala-D-Lys D-Ala-D-Ser D-Ala-D-Ser

Page 13: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΔΡΑΣΗ ΒΑΝΚΟΜΥΚΙΝΗΣΔΡΑΣΗ ΒΑΝΚΟΜΥΚΙΝΗΣ

Page 14: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΑΝΤΟΧΗ ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΩΝ ΑΝΤΟΧΗ ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΩΝ ΣΤΗ ΒΑΝΚΟΜΥΚΙΝΗ ΣΤΗ ΒΑΝΚΟΜΥΚΙΝΗ

Page 15: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Enterococcus spp Enterococcus spp Φαινότυποι αντοχής στα Φαινότυποι αντοχής στα

γλυκοπεπτίδιαγλυκοπεπτίδια Van-A Van-A φαινότυποςφαινότυπος ( (πλασμίδιο) πλασμίδιο)

Vancomycin Vancomycin RR, Teicoplanin , Teicoplanin RR

Van-B Van-B φαινότυπος (χρωμόσωμα) φαινότυπος (χρωμόσωμα)

Vancomycin Vancomycin RR, Teicoplanin , Teicoplanin SS Van-D φαινότυπος (χρωμόσωμα)

Vancomycin R, Teicoplanin S

Van-G, Van-E & Van-C φαινότυπος (χρωμόσωμα)

Vancomycin LR/S, Teicoplanin S

Page 16: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι
Page 17: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

E. casseliflavusE. casseliflavus,, E. gallinarumE. gallinarum,,

Ενδογενή αντοχή σε γλυκοπεπτίδιαΕνδογενή αντοχή σε γλυκοπεπτίδια

Vancomycin Vancomycin LRLR//SS, Teicoplanin , Teicoplanin SS

Παρουσία του Παρουσία του Van-CVan-C γονιδίου γονιδίου ((species-specific gene)species-specific gene) (χρωμόσωμα) (χρωμόσωμα)

Αντοχή σε γλυκοπεπτίδια Αντοχή σε γλυκοπεπτίδια

Απαραίτητη προυπόθεση η σωστή ταυτοποίηση σε επίπεδο Απαραίτητη προυπόθεση η σωστή ταυτοποίηση σε επίπεδο είδουςείδους

Page 18: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι
Page 19: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Εντερόκοκκοι καιΕντερόκοκκοι και αμινογλυκοσίδεςαμινογλυκοσίδες

Μηχανισμός επίκτητης αντοχήςΜηχανισμός επίκτητης αντοχής Ενζυματική αδρανοποίησηΕνζυματική αδρανοποίηση (AAC, (AAC, APH, ANTAPH, ANT**)) Streptomycin (300Streptomycin (300 μ μg), Gentamg), Gentamιιcin (120cin (120 μ μg)g) Συν-χορήγηση με αντιβιοτικό που δρά στο Συν-χορήγηση με αντιβιοτικό που δρά στο

κυτταρικό τοίχωμα (β-λακτάμες, γλυκοπεπτίδια)κυτταρικό τοίχωμα (β-λακτάμες, γλυκοπεπτίδια)

AAC: aminoside N-acetyltransferase AAC: aminoside N-acetyltransferase

ANT: aminoside O-nucleotidyltranseraseANT: aminoside O-nucleotidyltranserase APH : aminoside O-phosphotranseraseAPH : aminoside O-phosphotranserase

Page 20: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Τροποποιητικά ένζυμαΤροποποιητικά ένζυμα

‘‘ΕνζυμοΕνζυμο

ΑΝΤ(6)-ΙΑΝΤ(6)-Ι

ΓονίδιοΓονίδιο

ant(6)ant(6)IaIa

ΦαινότυποςΦαινότυπος

SMSM

ΑΑPH(3’)-IIIPH(3’)-III aph(3’)aph(3’)IIIaIIIa Kan, NET,ANKan, NET,AN

AAC(6’)-AAC(6’)-APH(2’’)-IAPH(2’’)-I

aac(6’)aac(6’)IeIe KAN, GM, NNKAN, GM, NN

AAC(6’)-IAAC(6’)-I

APH(2’’)-IAPH(2’’)-Iaac(6’)aac(6’)IiIi

aph(2’’)aph(2’’)IcIcKan, NNKan, NN

Kan, GM, NNKan, GM, NN

Page 21: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι
Page 22: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΟΞΑΖΟΛΙΔΙΝΟΝΕΣΟΞΑΖΟΛΙΔΙΝΟΝΕΣ

ΔΡΑΣΗΔΡΑΣΗ

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΠΡΩΤΕΙΝΟΣΥΝΘΕΣΗΣ (50ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΠΡΩΤΕΙΝΟΣΥΝΘΕΣΗΣ (50S)S)

ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑ

((VREVRE))

Page 23: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Μηχανισμός δράσηςΜηχανισμός δράσης

Page 24: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣΣύνδεση στην Σύνδεση στην 7700S S υποομάδα του υποομάδα του

ριβοσώματοςριβοσώματος

περιοχή σύνδεσης περιοχή περιοχή σύνδεσης περιοχή V V του του 23S23S rRNA rRNA γονιδίουγονιδίου

ΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙΕΝΤΕΡΟΚΟΚΚΟΙ: : 4-6 αντίγραφα της περιοχής 4-6 αντίγραφα της περιοχής VV

Page 25: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣΑΝΤΟΧΗΣΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣΑΝΤΟΧΗΣ

Αλλαγή στόχου δράσηςΑλλαγή στόχου δράσης

G2576TG2576T

(κλινική σημασία)(κλινική σημασία)

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Page 26: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΑΝΤΟΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΤΟΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

σταδιακήσταδιακή αλλαγή λόγω μετάλλαξης αλλαγή λόγω μετάλλαξης των θέσεων σύνδεσηςτων θέσεων σύνδεσης (1 6(1 6))

συσχέτιση χρόνου θεραπείας και συσχέτιση χρόνου θεραπείας και αριθμού μεταλλάξεων αριθμού μεταλλάξεων

συσχέτιση αριθμού μεταλλάξεων και συσχέτιση αριθμού μεταλλάξεων και τιμή ΜΙτιμή ΜΙCC

Page 27: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

LINEZOLID MICLINEZOLID MIC (mg/L) (mg/L) No of mutated genesNo of mutated genes

2 0/62 0/6

8 1/68 1/6

16 1/616 1/6

32 2/632 2/6

32 3/632 3/6

64 4/664 4/6

64 5/664 5/6

128 6/6128 6/6

Page 28: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Κριτήρια Κριτήρια NCCLSNCCLS

EnterococciEnterococci ΕυαισθησίαΕυαισθησία:: ≤ ≤2 mg/L, 2 mg/L, ΑντοχήΑντοχή ≥8 mg/L ≥8 mg/L

1*-2* /6 επηρεάζουν ελάχιστα την ΜΙ1*-2* /6 επηρεάζουν ελάχιστα την ΜΙCC

(4-8 (4-8 mg/L)mg/L)

χαρακτηρίζονται χαρακτηρίζονται ΟΡΘΑΟΡΘΑ ως ΕΥΑΙΣΘΗΤΑ ως ΕΥΑΙΣΘΗΤΑ

ΑΠΟΤΥΧΙΑΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣΑΠΟΤΥΧΙΑΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Page 29: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

‘‘EEλεγχος αντοχής σε λινεζολίδηλεγχος αντοχής σε λινεζολίδη

Παρατεταμένη επώαση του αντιβιογράμματος ιδιαίτερα στα Παρατεταμένη επώαση του αντιβιογράμματος ιδιαίτερα στα στελέχη που στελέχη που

απομονώνονται από ασθενείς που βρίσκονται υπό θεραπεία με απομονώνονται από ασθενείς που βρίσκονται υπό θεραπεία με

λινεζολίδηλινεζολίδη

EE--testtest (δεύτερο 24 (δεύτερο 24ωρο)ωρο)

Κ/α κοπράνων μετά το τέλος της θεραπείας με λινεζολίδη Κ/α κοπράνων μετά το τέλος της θεραπείας με λινεζολίδη (κίνδυνος (κίνδυνος

αποικισμούαποικισμού--διασπορά-λοίμωξη)διασπορά-λοίμωξη)

Pratti et al; Int J Antimicrob Agents 2007Pratti et al; Int J Antimicrob Agents 2007 Mitsogiannis et al; Scand J Infect Dis 2007Mitsogiannis et al; Scand J Infect Dis 2007

Page 30: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Αντιβιόγραμμα λινεζολίδηςΑντιβιόγραμμα λινεζολίδης

Page 31: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΣτρεπτόκοκκοιΣτρεπτόκοκκοιΑνάγνωση αντιβιογράμματοςΑνάγνωση αντιβιογράμματος

Αιμόλυση-μέγεθος αποικίαςΑιμόλυση-μέγεθος αποικίας β-αιμολυτικοί ομάδας Α, β-αιμολυτικοί ομάδας Α, B, C B, C και και G G μεγάλου μεγάλου

μεγέθους αποικίαμεγέθους αποικία

A. A. β-αιμολυτικοί ομάδας Α, β-αιμολυτικοί ομάδας Α, C C, , F F και και G G μικρού μικρού μεγέθους αποικία μεγέθους αποικία

B. viridans group (B. viridans group (S. mitis, S. oralis, S. sanguis, S. mitis, S. oralis, S. sanguis,

S. salivarius, S. intermedius, S. consellatus, S. S. salivarius, S. intermedius, S. consellatus, S. mutans, S. bovismutans, S. bovis

Page 32: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Στρεπτόκοκοι-Φυσική αντοχήΣτρεπτόκοκοι-Φυσική αντοχή

Χαμηλού επιπέδου αντοχή σε Χαμηλού επιπέδου αντοχή σε αμινογλυκοσίδες (απαραίτητος ο έλεγχος αμινογλυκοσίδες (απαραίτητος ο έλεγχος με δίσκους υψηλής συγκέντρωσης)με δίσκους υψηλής συγκέντρωσης)

Page 33: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Συνθήκες αντιβιογράμματοςΣυνθήκες αντιβιογράμματος ΥλικόΥλικό: : Mueller Hinton agarMueller Hinton agar με 5% αίμα με 5% αίμα

προβάτουπροβάτου Βακτηριακό εναιώρημαΒακτηριακό εναιώρημα: ισοδύναμο : ισοδύναμο

του 0,5 της κλίμακας του 0,5 της κλίμακας McFarlandMcFarland (1.50(1.50XX108 108 cfucfu//mlml). ).

ΕνοφθαλμισμόςΕνοφθαλμισμός: άμεσος: άμεσος ΕπώασηΕπώαση: 350: 350CC για 20-24 ώρες, για 20-24 ώρες,

παρουσία 5% παρουσία 5% COCO22 Πρότυπο στέλεχοςΠρότυπο στέλεχος: : SS. . pneumoniaepneumoniae

ATCCATCC 49619 49619

ΧημειοθεραπευτικάΧημειοθεραπευτικά

Ομάς ΑΟμάς Α::

Έλεγχος-Έλεγχος-ΑναφοράΑναφορά

PenicillinPenicillin (10 (10 unitsunits))

AmpicillinAmpicillin (10 μ (10 μgg))

Erythromycin (15 Erythromycin (15 μμg)g)

Clindamycin (2 Clindamycin (2 μμg)g)

Lincomycin (15 Lincomycin (15 μμg)g)

Ομάς ΒΟμάς Β::

Έλεγχος-Έλεγχος-Επιλεκτική Επιλεκτική ΑναφοράΑναφορά

Cefepime Cefepime (30 μ(30 μgg) )

ή ή

CefotaximeCefotaxime (30 μ (30 μgg) )

ή ή

CeftriaxoneCeftriaxone (30 μ (30 μgg))

VancomycinVancomycin (30 μ (30 μgg))

TeicoplaninTeicoplanin (30μ (30μgg))

LevofloxacinLevofloxacin (5 μ (5 μgg) )

ήή

OfloxacinOfloxacin (5 μ (5 μgg))

ήή

Gatifloxacin (5 Gatifloxacin (5 μμg)g)

Tetracycline (30 Tetracycline (30 μμg)g)

Linezolid (30 Linezolid (30 μμg)g)

Quinupristin-dalfopristin (1Quinupristin-dalfopristin (155 μμg)g)

Chloramphenicol (30 Chloramphenicol (30 μμg)g)

Page 34: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

β-λακταμικά και Στρεπτόκοκκοιβ-λακταμικά και ΣτρεπτόκοκκοιΓενικά σχόλιαΓενικά σχόλια

Ο Ο SS. . pyogenespyogenes όσο και ο όσο και ο SS. . agalactiaeagalactiae είναι ευαίσθητοι στην είναι ευαίσθητοι στην πενικιλλίνη και σε όλα τα διαθέσιμα β-λακταμικά αντιβιοτικά. πενικιλλίνη και σε όλα τα διαθέσιμα β-λακταμικά αντιβιοτικά.

Ευαισθησία σε πενικιλλίνη σημαίνει ευαισθησία σε Ευαισθησία σε πενικιλλίνη σημαίνει ευαισθησία σε αμπικιλλίνη, αμοξυκιλλίνη, αμοξυκιλλίνη-κλαβουλανικό, αμπικιλλίνη, αμοξυκιλλίνη, αμοξυκιλλίνη-κλαβουλανικό, αμπικιλλίνη-σουλβακτάμη, κεφακλόρ, κεφαζολίνη, κεφεπίμη, αμπικιλλίνη-σουλβακτάμη, κεφακλόρ, κεφαζολίνη, κεφεπίμη, κεφπροζίλη, κεφοταξίμη , κεφτριαξόνη, κεφουροξίμη κλπ. κεφπροζίλη, κεφοταξίμη , κεφτριαξόνη, κεφουροξίμη κλπ.

Όλοι οι πρασινίζοντες στρεπτόκοκκοι που απομονώνονται από Όλοι οι πρασινίζοντες στρεπτόκοκκοι που απομονώνονται από περιοχές στείρες μικροβίων πρέπει να ελέγχονται για την περιοχές στείρες μικροβίων πρέπει να ελέγχονται για την ευαισθησία τους στην πενικιλλίνη με ευαισθησία τους στην πενικιλλίνη με προσδιορισμό της προσδιορισμό της ελάχιστης ανασταλτικής πυκνότητας. ελάχιστης ανασταλτικής πυκνότητας.

Page 35: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΜΜLSLSBB και Στρεπτόκοκκοι και ΣτρεπτόκοκκοιΓενικά σχόλιαΓενικά σχόλια

αναστολή πρωτεινοσύνθεσηςαναστολή πρωτεινοσύνθεσης σύνδεση στο 23σύνδεση στο 23S S rRNArRNA ( (περιοχή περιοχή V)V) Α2058Α2058, , A2059, A2062, G2505, U2609A2059, A2062, G2505, U2609

μακρολίδες (14-, 15-, 16 μερή)μακρολίδες (14-, 15-, 16 μερή) λινκοσαμίδες (λινκομυκίνη, κλινταμυκίνη)λινκοσαμίδες (λινκομυκίνη, κλινταμυκίνη) στρεπτογραμίνη Βστρεπτογραμίνη Β 14-14-μελείςμελείς: erythromycin, clarithromycin, : erythromycin, clarithromycin,

dirithromycin,roxithromycinedirithromycin,roxithromycine 15-μελείς15-μελείς:azithromycin:azithromycin 16-μελείς16-μελείς:josamycine, miokamycine, midecamycine, rokitamycine, :josamycine, miokamycine, midecamycine, rokitamycine, spiramycine, tylosinespiramycine, tylosine

Page 36: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Μηχανισμοί αντοχής σε Μηχανισμοί αντοχής σε μακρολίδεςμακρολίδες

Τροποποίηση στόχου δράσηςΤροποποίηση στόχου δράσης

α. μεθυλίωση της αδενίνης στην 2058 θέση α. μεθυλίωση της αδενίνης στην 2058 θέση ((erm) erm) MLSMLSB B φαινότυποςφαινότυπος μακρολίδεςμακρολίδες λινκοσαμίδες κοινή σύνδεσηλινκοσαμίδες κοινή σύνδεση στρεπτογραμίνη Βστρεπτογραμίνη Β

β. μεταλλάξειςβ. μεταλλάξεις μακρολίδες μακρολίδες

Μηχανισμός αντλίας (Μηχανισμός αντλίας (mefmef)) 14-15 μελείς μακρολίδες Μ- 14-15 μελείς μακρολίδες Μ-φαινότυποςφαινότυπος

όχι όχι telithromycintelithromycin

Page 37: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Φαινότυποι αντοχήςΦαινότυποι αντοχής

ΜΜLSLSΒ Β συστασιακού τύπουσυστασιακού τύπου: : αντοχή αντοχή ερυθρομυκίνη, κλινταμυκίνηερυθρομυκίνη, κλινταμυκίνη

ΜΜLSLSΒ Β επαγώγιμου τύπου επαγώγιμου τύπου:: αντοχή αντοχή ερυθρομυκίνη, ευαισθησία κλινταμυκίνηερυθρομυκίνη, ευαισθησία κλινταμυκίνη

Μ - φαινότυπος Μ - φαινότυπος :: αντοχή αντοχή ερυθρομυκίνη,ερυθρομυκίνη, ευαισθησία κλινταμυκίνηευαισθησία κλινταμυκίνη

Page 38: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΑΙΝΟΤΎΠΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΑΙΝΟΤΎΠΩΝ ΜΜLSLSBBΕΠΑΓΩΓΙΜΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΠΑΓΩΓΙΜΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΚΑΙ ΜΜ

Μεθυλάση, μεθυλίωση αδενίνης, αλλαγή ριβοσωματικού Μεθυλάση, μεθυλίωση αδενίνης, αλλαγή ριβοσωματικού στόχου, μη σύνδεση του αντιβιοτικού, αντοχή στόχου, μη σύνδεση του αντιβιοτικού, αντοχή

Επαγώγιμος-μη παραγωγή μεθυλάσης απουσία Επαγώγιμος-μη παραγωγή μεθυλάσης απουσία επαγωγέαεπαγωγέα

Επαγωγείς (14-15 μελείς μακρολίδες) Επαγωγείς (14-15 μελείς μακρολίδες)

Δοκιμασία διπλών δίσκων (ερυθρομυκίνη, κλινταμυκίνη)Δοκιμασία διπλών δίσκων (ερυθρομυκίνη, κλινταμυκίνη)

14-14-μελείςμελείς: erythromycin, clarithromycin, dirithromycin,roxithromycine: erythromycin, clarithromycin, dirithromycin,roxithromycine

15-μελείς15-μελείς:azithromycin:azithromycin 16-μελείς16-μελείς:josamycine, miokamycine, midecamycine, rokitamycine, spiramycine, :josamycine, miokamycine, midecamycine, rokitamycine, spiramycine,

tylosinetylosine

Page 39: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι
Page 40: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ΜΜLSLSBB –φαινότυπος–φαινότυπος

Συστασιακός (αντοχή ερυθρομυκίνη)Συστασιακός (αντοχή ερυθρομυκίνη) (αντοχή λινκοσαμίδες)(αντοχή λινκοσαμίδες) καμία μετατροπή στην ανάγνωσηκαμία μετατροπή στην ανάγνωση

Επαγώγιμος (αντοχή ερυθρομυκίνη)Επαγώγιμος (αντοχή ερυθρομυκίνη) (ευαισθησία σε λινκοσαμίδες)(ευαισθησία σε λινκοσαμίδες) μετατροπή στην ανάγνωση (μετατροπή στην ανάγνωση (CLSI)CLSI)

Page 41: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Στρεπτόκοκκοι και ΜακρολίδεςΣτρεπτόκοκκοι και Μακρολίδες

Απάντηση στον κλινικό ιατρόΑπάντηση στον κλινικό ιατρό

M-M-φαινότυποςφαινότυπος: a: aντοχή σε 14-και 15 μελείς μακρολίδεςντοχή σε 14-και 15 μελείς μακρολίδες (εξαιρείται η (εξαιρείται η telithromycin)telithromycin) ευαισθησία σε 16-μερείς, λινκοσαμίδεςευαισθησία σε 16-μερείς, λινκοσαμίδες

ΜΜLSLSBB –φαινότυπος–φαινότυπος : : αντοχή αντοχή σε μακρολίδεςσε μακρολίδες και και λινκοσαμίδεςλινκοσαμίδες Σχόλιο για τις λινκοσαμίδες σε περίπτωση επαγώγιμου Σχόλιο για τις λινκοσαμίδες σε περίπτωση επαγώγιμου

τύπουτύπου

Page 42: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Σπουδαιότητα των λινκοσαμιδών στην Σπουδαιότητα των λινκοσαμιδών στην κλινική θεραπευτικήκλινική θεραπευτική

σε ασθενείς με διεισδυτικές λοιμώξεις από σε ασθενείς με διεισδυτικές λοιμώξεις από S. S. pyogenespyogenes

σε ασθενείς με αλλεργία σε πενικιλλίνησε ασθενείς με αλλεργία σε πενικιλλίνη

πριν τον τοκετό σε γυναίκες που είναι αποικισμένες πριν τον τοκετό σε γυναίκες που είναι αποικισμένες με με

S. agalactiaeS. agalactiae

Page 43: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Λινκοσαμίδες και ΣτρεπτόκοκκοιΛινκοσαμίδες και Στρεπτόκοκκοι Μηχανισμός αντλίας (Μηχανισμός αντλίας (LSALSA,,S. agalactiaeS. agalactiae)) ΦαινότυποςΦαινότυπος: : ζώνη αναστολής στην κλινταμυκίνη (δεν επηρεάζεται η ζώνη αναστολής στην κλινταμυκίνη (δεν επηρεάζεται η

λινκομυκίνη)λινκομυκίνη)

Υδρολυτικά ένζυμαΥδρολυτικά ένζυμα ( (lnuClnuC, , κλπκλπ)) ΦαινότυποςΦαινότυπος: : ζώνη αναστολής στην λινκομυκίνη (δεν επηρεάζεται η ζώνη αναστολής στην λινκομυκίνη (δεν επηρεάζεται η

κλινταμυκίνη)κλινταμυκίνη)

Πάντα έλεγχος με δίσκο ερυθρομυκίνηςΠάντα έλεγχος με δίσκο ερυθρομυκίνης

Πάντα σύγκριση με ζώνη αναστολής σε ερυθρομυκίνηΠάντα σύγκριση με ζώνη αναστολής σε ερυθρομυκίνη

Page 44: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

LSA-phenotypeLSA-phenotype

Page 45: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Streptococcus agalactiae lnuC Streptococcus agalactiae lnuC (+)(+)

Page 46: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Streptococcus uberis linStreptococcus uberis linnewnew

Page 47: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Σχόλια-Ανάγνωση του Σχόλια-Ανάγνωση του αντιβιογράμματοςαντιβιογράμματος

Απάντηση στον κλινικό Απάντηση στον κλινικό : : Αντοχή σε Αντοχή σε

λινκοσαμίδεςλινκοσαμίδες

Έλεγχος της λινκομυκίνης και κλινταμυκίνης Έλεγχος της λινκομυκίνης και κλινταμυκίνης στο αντιβιόγραμμαστο αντιβιόγραμμα

Αδυναμία ανίχνευσης μόνο με δίσκο Αδυναμία ανίχνευσης μόνο με δίσκο κλινταμυκίνηςκλινταμυκίνης ή λινκομυκίνης / κίνδυνος ή λινκομυκίνης / κίνδυνος θεραπευτικής αποτυχίαςθεραπευτικής αποτυχίας

Page 48: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

Gots-testGots-test ανίχνευση τροποποιητικών ανίχνευση τροποποιητικών ενζύμωνενζύμων

Page 49: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

ερμηνεία της αντοχήςερμηνεία της αντοχής α. αξιόπιστηα. αξιόπιστη ταυτοποίηση του ταυτοποίηση του

μικροοργανισμούμικροοργανισμού

β. γνώση της φυσικής αντοχής του β. γνώση της φυσικής αντοχής του μικροοργανισμούμικροοργανισμού

γ. αντοχή σε μεμονωμένο αντιβιοτικόγ. αντοχή σε μεμονωμένο αντιβιοτικό

((π.χ.ερυθρομυκίνηπ.χ.ερυθρομυκίνη))

δ. αντοχή σε συνδυασμούς αντιβιοτικών δ. αντοχή σε συνδυασμούς αντιβιοτικών

(π.χ.ερυθρομυκίνη-κλινταμυκίνη)(π.χ.ερυθρομυκίνη-κλινταμυκίνη)

ε. γνώση της επιδημιολογίας της αντοχής ε. γνώση της επιδημιολογίας της αντοχής της περιοχής μαςτης περιοχής μας

Page 50: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι

EEυχαριστίεςυχαριστίες Στις Διευθύντριες των Στις Διευθύντριες των NNοσοκομείων κ.κ.οσοκομείων κ.κ. E. E.

Μαλάμου, κ. Κούτσια-Καρούζου, κ. Μαλάμου, κ. Κούτσια-Καρούζου, κ. A. A. Πάγκαλη, κ. Πάγκαλη, κ. Δ. Μπακόλα, κ. Ε. Βλαχάκη, κ. Λ. Ζέρβα, στην Δ. Μπακόλα, κ. Ε. Βλαχάκη, κ. Λ. Ζέρβα, στην Αναπληρώτρια ΚαθηγήτριαΑναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας κ. Ι. Μικροβιολογίας κ. Ι. Σπηλιοπούλου και στον Καθηγητή Α. Ν. ΜανιάτηΣπηλιοπούλου και στον Καθηγητή Α. Ν. Μανιάτη

Στους συναδέλφους κ. Ε. Αλεξάνδρου, κ. Ε. Στους συναδέλφους κ. Ε. Αλεξάνδρου, κ. Ε. Βαγιάκου, κ. Ν. Σιαφάκα, κ. Μ. Βέργη, Α. ΠραττήΒαγιάκου, κ. Ν. Σιαφάκα, κ. Μ. Βέργη, Α. Πραττή

Στους στενούς συνεργάτες μου Μ. Καρανίκα, Δ. Στους στενούς συνεργάτες μου Μ. Καρανίκα, Δ. Κλάψα, Κλάψα,

Μ. ΜοράβαΜ. Μοράβα Στον Καθηγητή Στον Καθηγητή R. Leclercq, M. Auzou R. Leclercq, M. Auzou και σε όλα και σε όλα

τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του τμήματος τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του τμήματος μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πανεπιστημίου της CaenCaen

Page 51: Κύριοι φαινότυποι μικροβιακής αντοχής και η ερμηνεία τους : Εντερόκοκκοι-Στρεπτόκοκκοι