Ένα βασικό εισόδημα για όλους;

Ένα βασικό εισόδημα για όλους;

Μάνος ΜατσαγγάνηςΟικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Κύκλος Ανοιχτών Σεμιναρίων με θέμαΗ κοινωνική πολιτική την εποχή της κρίσηςΑθήνα 21 Μαρτίου 2011

βασικό εισόδημα«μια απλή και ισχυρή ιδέα για τον 21ο αιώνα»

«Ας δώσουμε σε όλους τους πολίτες ένα μέτριο αλλά άνευ όρων εισόδημα, και ας τους αφήσουμε να το συμπληρώσουν κατά βούληση με εισοδήματα από άλλες πηγές.

«Αυτή η εξαιρετικά απλή ιδέα έχει απρόσμενες προελεύσεις. Στη διάρκεια των τελευταίων δύο αιώνων επινοήθηκε από πολλούς, ανεξάρτητα, με διάφορες ονομασίες: «εδαφικό μέρισμα», «κρατικό bonus», «μισθός του πολίτη», «καθολική παροχή» και «βασικό εισόδημα» – συνήθως χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.

«Στις δεκαετίες του ‘60 και ‘70 γνώρισε ξαφνική δημοτικότητα στις ΗΠΑ, προτάθηκε μάλιστα από έναν από τους δύο υποψήφιους για την Προεδρία, όμως μπήκε γρήγορα στο ράφι και σχεδόν ξεχάστηκε. Όμως, στις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει γίνει αντικείμενο της δημόσιας συζήτησης σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Μερικοί βλέπουν το βασικό εισόδημα ως θεραπεία-κλειδί για κοινωνικές ασθένειες όπως η ανεργία και η φτώχεια. Άλλοι το καταγγέλλουν ως παλαβή, οικονομικά ελαττωματική, ηθικά απαράδεκτη πρόταση, που πρέπει να ξεχαστεί το συντομότερο δυνατόν, να μπει μια για πάντα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας των ιδεών.

«Είμαι πεισμένος ότι το βασικό εισόδημα δεν θα ξεχαστεί, και ότι δεν πρέπει να πεταχτεί στα σκουπίδια – και ότι είναι από τις απλές ιδέες που μπορούν και πρέπει να διαμορφώσουν πρώτα τη συζήτηση και μετά την πραγματικότητα του νέου αιώνα.»

Van Parijs P. (2004) Basic income: a simple and powerful idea for the twenty-first century. Politics & Society 32 (1) 7-39. Αρχική μορφή: ομιλία σε συνέδριο της Πορτογαλικής Προεδρίας της Ε.Ε. (Almancil, Φεβρουάριος 2000).

βασικό εισόδημακεντρική ιδέα

το βασικό εισόδημα καταβάλλεται χωρίς προϋποθέσεις σε όλους

το βασικό εισόδημα είναι ένα είδος ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος ...

... διαφέρει όμως από τη μορφή με την οποία το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης στα εξής σημεία:

καταβάλλεται σε ατομική βάση

καταβάλλεται ανεξαρτήτως εισοδήματος

καταβάλλεται ανεξαρτήτως εργασιακής κατάστασης

βασικό εισόδημακεντρική ιδέα (cont’d)

μερικά επιχειρήματα που έχουν αναφερθεί υπέρ του βασικού εισοδήματος

ελευθερία και ισότητα

αποδοτικότητα και «κοινότητα»

από κοινού ιδιοκτησία του πλανήτη

ίση συμμετοχή στα οφέλη της τεχνικής προόδου

ευελιξία της αγοράς εργασίας και αξιοπρέπεια των φτωχών

καταπολέμηση των απάνθρωπων συνθηκών εργασίας

καταπολέμηση των διαπεριφερειακών ανισοτήτων

προαγωγή της βιωσιμότητας των κοινωνικών συνεταιρισμών

υπεράσπιση της αυτονομίας των εργαζομένων από τα αφεντικά των πολιτών από τη γραφειοκρατία των γυναικών από τους συζύγους

βασικό εισόδημακεντρική ιδέα (cont’d)

η αδυναμία των προηγμένων χωρών να καταπολεμήσουν ταυτόχρονα την ανεργία και τη φτώχεια έχει αναθερμάνει τις τελευταίες δυο δεκαετίες το ενδιαφέρον για το βασικό εισόδημα πολλών επιστημόνων και πολιτικών

οι προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι διαφέρουν ως προς το ποσό του βασικού εισοδήματος, τις πηγές χρηματοδότησης, τις κοινωνικές παροχές που προτείνεται να αντικατασταθούν κτλ.

η άμεση συζήτηση επικεντρώνεται συνήθως στο «μερικό βασικό εισόδημα», που συγχωνεύει ορισμένες κοινωνικές παροχές και συμπληρώνει άλλες

π.χ. το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, κάποιες ανταποδοτικές παροχές κτλ.

πολλοί εξέχοντες κοινωνικοί επιστήμονες έχουν πάρει θέση υπέρ του βασικού εισοδήματος – μεταξύ των οποίων και τρεις κάτοχοι του βραβείου Νόμπελ στα οικονομικά (James Meade, Milton Friedman και James Tobin)

ορισμένοι πολιτικοί σε μερικές χώρες (ακόμη και από κυβερνητικά κόμματα) έχουν αρχίσει να προτείνουν ή απλώς να συζητούν ένα βασικό εισόδημα

οι υποστηρικτές της ιδέας έχουν συστήσει διάφορες συλλογικότητες, σε επίπεδο εθνικό (π.χ. Netzwerk Grundeinkommen) και υπερεθνικό (BIEN)

βασικό εισόδημαιστορική αναδρομή

οι ρίζες του βασικού εισοδήματος ανάγονται σε τρεις ιστορικές παραδόσεις

η πρώτη ιστορική παράδοση σχετίζεται με την ιδέα της εγγύησης από το κράτος – ή από την πόλη - ενός ελάχιστου εισοδήματος (αρχές 16ου αιώνα)

η δεύτερη ιστορική παράδοση σχετίζεται με την ιδέα της χορήγησης σε όλους τους πολίτες ενός περουσιακού κεφαλαίου τη στιγμή της ενηλικίωσής τους (τέλη 18ου αιώνα)

η τρίτη ιστορική παράδοση σχετίζεται με το συνδυασμό των δύο πρώτων στη σύγχρονη πρόταση για ένα βασικό εισόδημα χωρίς προϋποθέσεις (μέσα 19ου αιώνα)

βασικό εισόδημαιστορική αναδρομή (cont’d)

«ελάχιστο εισόδημα»: οι ανθρωπιστές

Thomas More (1478-1535) «Utopia» (1516): ο Πορτογάλος περιηγητής Raphael Nonsenso περπατά στην

κεντρική πλατείας της Αμβέρσας και αφηγείται παλαιότερη συζήτηση με τον Αρχιεπίσκοπο του Canterbury και με Άγγλο δικηγόρο που μιλά με ενθουσιασμό για την αγγλική μέθοδο τιμωρίας των κλεφτών («τους κρεμάμε παντού»)

[τους απαντά:] «Η μέθοδος που έχετε είναι άδικη και ανεπιθύμητη. Ως τιμωρία είναι πολύ αυστηρή. Ως μέτρο αποθάρρυνσης είναι ανεπαρκής. [...] Αντί να επιβάλλετε τέτοιες απαίσιες ποινές, θα ήταν προτιμότερο να παρέχετε στους πάντες κάποια μέσα διαβίωσης, ώστε κανείς να μην αντιμετωπίζει την τρομερή ανάγκη να γίνει πρώτα κλέφτης και μετά πτώμα.»

Johannes Ludovicus Vives (1492-1540) υπόμνημα προς τον δήμαρχο της Bruges «De Subventione Pauperum» (1526):

η δημοτική αρχή να εξασφαλίσει ένα ελάχιστο διαβίωσης σε όλους τους κατοίκους

η βοήθεια πρέπει να είναι στοχευμένη: για αυτό πρέπει να αποτελεί ευθύνη των δημοσίων λειτουργών - όχι της εκκλησίας, ούτε των φιλάνθρωπων ιδιωτών

πόλη Ypres, Σχολή Salamanca (1536-), Poor Laws (1576-), Montesquieu (1748)


«βασικό κεφάλαιο»: οι ρεπουμπλικάνοι

Antoine Caritat Marquis de Condorcet (1743-1794) «L'esprit humain» (1795): προτείνει ένα είδος κοινωνικής ασφάλισης, καθώς

και «να δίνεται σε εκείνα τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει αρκετά ώστε να μπορούν να εργαστούν και να δημιουργήσουν οικογένεια, το πλεονέκτημα ενός κεφαλαίου για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων τους»

Thomas Paine (1737-1809) υπόμνημα προς το Διευθυντήριο (1796): «η γη ανήκει σε όλους τους

ανθρώπους [...] κάθε ιδιοκτήτης οφείλει στην κοινότητα μια γαιοπρόσοδο [...] τα έσοδά της να κατατίθενται σε ένα ταμείο για τη χρηματοδότηση της πρότασης [...] κάθε άτομο που φτάνει στην ηλικία των 21 να λαμβάνει 15 στερλίνες [...] κάθε άτομο που φτάνει στην ηλικία των 50 να λαμβάνει 10 στερλίνες [...] όλοι πρέπει να ωφελούνται, πλούσιοι και φτωχοί»

Bruce Ackerman & Anne Alstott «The Stakeholder Society» (Yale UP, 2000): φορολόγηση του πλούτου για τη χρηματοδότηση ενός κεφαλαίου $80,000 σε κάθε άτομο που συμπληρώνει την ηλικία των 21 ετών

Child Trust Fund: η Βρετανική κυβέρνηση ανοίγει έναν λογαριασμό για κάθε παιδί και καταθέτει £250+ (θεσμοθετήθηκε το 2005, τροποποιήθηκε το 2011)


«βασικό εισόδημα»: οι ουτοπικοί σοσιαλιστές

Charles Fourier «La Fausse Industrie» (1836): ο «πολιτισμός» παραβιάζει το θεμελιώδες

φυσικό δικαίωμα κάθε ατόμου να ζει από τη γη [...] για αυτό οφείλει σε κάθε άτομο που δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις βασικές του ανάγκες ένα ελάχιστο διαβίωσης ισοδύναμο με το κόστος «ενός δωματίου σε ξενοδοχείο έκτης κατηγορίας και τριών λιτών γευμάτων την ημέρα»

John Stuart Mill «Αρχές πολιτικής οικονομίας» (2η έκδοση 1849): «Ο πιο επιδέξιος

συνδυασμός όλων των μορφών Σοσιαλισμού είναι ο Φουριερισμός [...] Κατά τη διανομή, ένα ορισμένο ελάχιστο χορηγείται σε όλα τα μέλη της κοινότητας, είτε είναι ικανά για εργασία είτε όχι. Το υπόλοιπο προϊόν διανέμεται σε προκαθορισμένες αναλογίες μεταξύ των τριών στοιχείων, της Εργασίας, του Κεφαλαίου και του Ταλέντου.»

Bertrand Russell (1872-1970) «Roads to Freedom» (1918): «ένα μικρό εισόδημα, επαρκές για τα αναγκαία,

θα πρέπει να εξασφαλίζεται σε όλους, είτε εργάζονται είτε όχι – και ένα μεγαλύτερο εισόδημα θα πρέπει να δίνεται σε όσους είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν κάποια εργασία που η κοινότητα αναγνωρίζει ως χρήσιμη»


«βασικό εισόδημα»: οι ουτοπικοί σοσιαλιστές (cont’d)

Dennis Milner (1892-1956) «Scheme for a State Bonus» (1918): προτείνει την καταβολή ενός εβδομαδιαίου

ποσού - ισοδύναμου με το 20% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ - σε κάθε άτομο για την επίλυση του προβλήματος της φτώχειας στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

το Εργατικό Κόμμα απορρίπτει οριστικά την πρόταση του Milner το 1921

Clifford H. (“Major”) Douglas (1879-1952) «Social Credit» (1924): σε σειρά ομιλιών και κειμένων (συχνά συγκεχυμένων)

προτείνει μεταξύ άλλων ένα μηνιαίο «εθνικό μέρισμα» αλλά δεν συγκεντρώνει μεγάλη υποστήριξη στη Βρετανία

Καναδάς: Social Credit Party κυβερνά την επαρχία της Alberta από το 1935 έως το 1971, αλλά γρήγορα εγκαταλείπει την πρόταση (αν και όχι τον τίτλο)

George D.H. Cole (1889-1959) καθηγητής στην Οξφόρδη, διανοούμενος στις παρυφές του Εργατικού Κόμματος

προτείνει ένα «κοινωνικό μέρισμα» (1935): «όλοι οι πολίτες θα πρέπει να έχουν ένα μερίδιο στην κοινή κληρονομιά [της προόδου] και μόνο το υπόλοιπο να κατανέμεται ως ανταμοιβή και κίνητρο για την τρέχουσα παραγωγή»


«βασικό εισόδημα»: οι ουτοπικοί σοσιαλιστές (cont’d)

James Meade (1907-1995) καθηγητής στην Οξφόρδη, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ

«Outline of an economic policy for a Labour government» (1935): προτείνει ένα «κοινωνικό μέρισμα» ως αναγκαίο συστατικό μιας δίκαιης κοινωνίας με μια αποδοτική οικονομία

επηρεάζει τον Oskar Lange (1904-1965) και τη συζήτηση για ένα σοσιαλισμό της αγοράς

«Agathatopia» (1989-1995)

Juliet Rhys-Williams μέλος της Βουλής των Λόρδων, Φιλελεύθερο Κόμμα

«ένα νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο» (1943): προτείνει τη χορήγηση ενός βασικού εισοδήματος σε όσους ενήλικες εργάζονται ή είναι διαθέσιμοι για εργασία

τελικά προκρίνεται το πολύ διαφορετικό σχέδιο του William Beveridge, ενός άλλου Φιλελεύθερου μέλους της Βουλής των Λόρδων (1942): ελάχιστο εισόδημα (National Assistance), με καθολικά επιδόματα παιδιών και «εθνική ασφάλιση»


αρνητικός φόρος εισοδήματος

Milton Friedman (1912-2006) καθηγητής στο Chicago, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ

«Capitalism and Freedom» (1962): προτείνει έναν «αρνητικό φόρο εισοδήματος» ως λιγότερο στρεβλωτική εναλλακτική λύση στο υπάρχον μωσαϊκό κοινωνικών προγραμμάτων

άνοιξη 1968: αρνείται να υπογράψει τη διακήρυξη των John Kenneth Galbraith, James Tobin, Robert Lampman, Harold Watts και άλλων 1200 οικονομολόγων που καλούν το Κογκρέσο να υιοθετήσει ένα σύστημα εισοδηματικών εγγυήσεων

James Tobin (1918-2002) καθηγητής στο Chicago, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ

δημοσιεύει μαζί με τους Pechman and Miezkowski μια τεχνική ανάλυση του αρνητικού φόρου εισοδήματος (1967): από τις διάφορες εκδοχές προκρίνει το βασικό εισόδημα (που ο Joseph Pechman βαφτίζει «demogrant»)

η πρότασή τους διαφέρει από αυτή του Friedman: το demogrant δεν θα υποκαθιστούσε το σύστημα κοινωνικής προστασίας, αλλά θα ενίσχυε τα εισοδήματα των φτωχών διευκολύνοντας την ένταξή τους στην αγορά εργασίας

βασικό εισόδημαπολιτικές εξελίξεις

ΗΠΑ 1969-1972

Family Assistance Plan εγγυημένο εισόδημα + φορολογικές πιστώσεις ≈ αρνητικός φόρος

εισοδήματος

πρόταση του Δημοκρατικού Γερουσιαστή Daniel Patrick Moynihan (1927-2003) προς την κυβέρνηση του Ρεπουμπλικανού Προέδρου Richard Nixon

παρουσιάζεται επίσημα από τον Πρόεδρο Nixon (Αύγουστος 1969), εγκρίνεται με μεγάλη πλειοψηφία από τη Βουλή των Αντιπροσώπων (Απρίλιος 1970), απορρίπτεται από τη Γερουσία (1970-1972)

ένα πιο φιλόδοξο σχέδιο θεσμοθέτησης ενός demogrant υιοθετείται κατ’ αρχήν από τον George McGovern, υποψήφιο των Δημοκρατικών στις προεδρικές εκλογές του 1972, μετά από πρόταση του James Tobin

ήττα του McGovern (Νοέμβριος 1972), Watergate (Μάρτιος 1973), παραίτηση Nixon (Νοέμβριος 1974)

βασικό εισόδημαπολιτικές εξελίξεις (cont’d)

Δανία

Meyer et al (1978): «Εξέγερση από το Κέντρο» πρόταση τριών πανεπιστημιακών για ένα «μισθό του πολίτη» σε ένα

βιβλίο που έγινε best-seller στη Δανία και αργότερα μεταφράστηκε στα αγγλικά

Ολλανδία

Kuiper (1976): «εγγυημένο εισόδημα»

Politieke Partij Radicalen (1977) αποχωρεί από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα

γίνεται το πρώτο κοινοβουλευτικό κόμμα που υιοθετεί το βασικό εισόδημα

Voedingsbond εργατικό συνδικάτο στον τομέα της διατροφής, μέλος της FNV

έχει στις γραμμές του πολλές γυναίκες και part-time εργαζομένους

διεκδικεί ένα βασικό εισόδημα για όλους

Επιστημονικό Συμβούλιο Κυβερνητικής Πολιτικής (1985) προτείνει την υιοθέτηση ενός «μερικού βασικού εισοδήματος»


Βρετανία Basic Income Research Group (1984) / Citizen’s Income Trust (1998)

υποστηρίζεται από τον Samuel Brittan, αρχισυντάκτη των Financial Times, που γράφει: «το πρόβλημα δεν είναι ότι το βασικό εισόδημα θα είναι εισόδημα που δεν έχει αποκτηθεί με την εργασία – το πρόβλημα είναι ότι υπερβολικά λίγοι από εμάς διαθέτουν τέτοιο εισόδημα σήμερα»

το Φιλελεύθερο Κόμμα δείχνει ενδιαφέρον και συμπάθεια για την πρόταση

Participation Income (1995)

ο Tony Atkinson (καθηγητής στο Cambridge, στη London School of Economics και στην Οξφόρδη) προτείνει ένα «εισόδημα συμμετοχής» υπό τον όρο της κοινωνικής συνεισφοράς

ο όρος περιλαμβάνει όχι μόνο την αμειβόμενη εργασία, αλλά και τη φροντίδα παιδιών ή ηλικιωμένων, τον εθελοντισμό, την κοινωνική εργασία κτλ.

Baby bond (2005)

η κυβέρνηση των Νέων Εργατικών θεσμοθετεί το Child Trust Fund: έναν αποταμιευτικό λογαριασμό για κάθε παιδί που έχει γεννηθεί μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2002, με δημόσια συνεισφορά τουλάχιστον £250


Γερμανία Thomas Schmid (1984), Opielka & Vobruba (1986), Opielka & Ostner

(1987), Joachim Mitschke (1985), Claus Offe (1992, 1996), Fritz Scharpf (1993)

CDU 2006: πρόταση του πρωθυπουργού του κρατιδίου της Θουριγγίας για

ένα βασικό εισόδημα («Solidarisches Bürgergeld») αξίας είτε €800 το μήνα με υποδηλούμενο οριακό φορολογικό συντελεστή 50% ή είτε €400 το μήνα με υποδηλούμενο οριακό φορολογικό συντελεστή 25%

2007: εθνική επιτροπή για την πρακτική εφαρμογή της πρότασης

FDP: έχει υιοθετήσει πρόταση εφαρμογής αρνητικού φόρου εισοδήματος (1996)

ομοσπονδιακές εκλογές 27 Σεπτεμβρίου 2009 100+ υποψήφιοι υποστηρίζονται από το Netzwerk Grundeinkommen 59 ανήκουν στο οικολογικό κόμμα «Bündnis 90/Die Grünen» 28 ανήκουν στο αριστερό κόμμα «Die Linke» 34 κατεβαίνουν στις εκλογές ως ανεξάρτητοι


Γαλλία Andrè Gorz (1985)

Yoland Bresson (1984, 1994, 2000)

Alain Caille (1987, 1994, 1996)

Jean-Marc Ferry (1995, 2000)

βασικό εισόδημαπρακτικές εφαρμογές

Αλάσκα από το 1982, ένα μέρισμα από τις πωλήσεις πετρελαίου διανέμεται σε

κάθε κάτοικο της Πολιτείας της Αλάσκα που διαμένει επίσημα εκεί

οι δικαιούχοι υπολογίζονται σε περίπου 650.000 άτομα

το σχετικό ποσό ανήλθε το 2008 σε $2069 ανά άτομο

Βραζιλία Bolsa Familia (2003)

10 εκατομμύρια οικογένειες

Νότια Αφρική 8 εκατομμύρια παιδιά + 2 εκατομμύρια ηλικιωμένοι

Ναμίμπια κάθε κάτοικος του Otjivero ηλικίας έως 60 έλαβε N$100 (€ 10) επί 2

έτη

θεαματική μείωση ανεργίας, φτώχειας, υποσιτισμού, σχολικής διαρροής

βασικό εισόδημαβασικές παράμετροι

εισοδηματική εγγύηση: €12.000 ετησίως

χορηγείται σε κάθε άνδρα, γυναίκα και παιδί

φορολογία: 50% του συνολικού εισοδήματος

αντικαθιστά τις (περισσότερες) κοινωνικές παροχές σε χρήμα

συμπληρώνει τις κοινωνικές παροχές σε είδος (υγεία κτλ.)

βασικό εισόδημααρχικό και τελικό εισόδημα

βασικό εισόδημα

Philippe Van Parjis

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000

εισόδημα από εργασία

καθα

ρό ε

ισόδ

ημα

γραμμή 45 μοιρών καθαρό εισόδημα

βασικό εισόδημαμέσοι και οριακοί φορολογικοί συντελεστές

βασικό εισόδημα

Philippe Van Parjis

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000


φορ

ολογ

ικοί

συν

τελε

στές

μέσος φορολογικός συντελεστής οριακός φορολογικός συντελεστής

αρνητικός φόρος εισοδήματοςβασικές παράμετροι

εισοδηματική εγγύηση: $5.000 ετησίως χορηγείται σε κάθε φορολογούμενο με χαμηλό

εισόδημα

(αρνητική) φορολογία για εισοδήματα κάτω από $10.000 ετησίως: 50% του ποσού που υπολείπεται

(θετική) φορολογία για εισοδήματα πάνω από $10.000 ετησίως: 20% του υπερβάλλοντος εισοδήματος

υποκαθιστά το κοινωνικό κράτος

αρνητικός φόρος εισοδήματοςαρχικό και τελικό εισόδημα


Milton Friedman

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000


καθα

ρό ε

ισόδ

ημα


αρνητικός φόρος εισοδήματοςμέσοι και οριακοί φορολογικοί συντελεστές


Milton Friedman

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000


φορ

ολογ

ικοί

συν

τελε

στές


εγγυημένο εισόδημαβασικές παράμετροι

εισοδηματική εγγύηση: $10.000 ετησίως

χορηγείται σε κάθε άτομο ηλικίας 21+

(υποχρεωτική) εισφορά ασφάλισης υγείας: $3.000 ετησίως

(προαιρετική) εισφορά πρόσθετης σύνταξης: $2.000 ετησίως

πρόσθετος φόρος: 20% του εισοδήματος από εργασία

αφορολόγητο όριο: $25.000 ετησίως

ανώτατο ποσό φόρου: $5.000 ετησίως

υπόλοιπη φορολογία: 25% του εισοδήματος από εργασία

υποκαθιστά το κοινωνικό κράτος πλην σχολικής εκπαίδευσης

εγγυημένο εισόδημα αρχικό και τελικό εισόδημα

εγγυημένο εισόδημα

Charles Murray

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000


καθα

ρό ε

ισόδ

ημα


εγγυημένο εισόδημα μέσοι και οριακοί φορολογικοί συντελεστές

εγγυημένο εισόδημα

Charles Murray

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000


φορ

ολογ

ικοί

συν

τελε

στές


ελάχιστο εισόδημαβασικές παράμετροι

εισοδηματική εγγύηση: €12.000 ετησίως

χορηγείται σε οικογενειακή βάση

ποσοστό μείωσης επιδόματος: 80%

φορολογία: 40% του εισοδήματος από εργασία

αφορολόγητο όριο: €15.000 ετησίως

τμήμα του κοινωνικού κράτους

ελάχιστο εισόδημααρχικό και τελικό εισόδημα

ελάχιστο εισόδημα

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000


καθα

ρό ε

ισόδ

ημα


ελάχιστο εισόδημαμέσοι και οριακοί φορολογικοί συντελεστές

ελάχιστο εισόδημα

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000

εισόδημα

φορ

ολογ

ικοί

συν

τελε

στές


συγκριτική ανάλυση

αρχικό και τελικό εισόδημα

μέγεθος αναδιανομής

μέσοι φορολογικοί συντελεστές

φορολογική επιβάρυνση

οριακοί φορολογικοί συντελεστές

κίνητρα για εργασία

τα 4 προγράμματα δεν είναι απολύτως συγκρίσιμα μεταξύ τους

συγκριτική ανάλυσηαρχικό και τελικό εισόδημα

αρχικό και τελικό εισόδημα

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

0 20.000 40.000 60.000 80.000

αρχικό εισόδημα

τελι

κό ε

ισόδ

ημα

γραμμή 45 μοιρών ελάχιστο εισόδημαβασικό εισόδημα αρνητικός φόρος εισοδήματοςεγγυημένο εισόδημα Murray

συγκριτική ανάλυση μέσοι φορολογικοί συντελεστές

μέσοι φορολογικοί συντελεστές

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 20.000 40.000 60.000 80.000

ακαθάριστο εισόδημα

φορ

ολογ

ικοί

συν

τελε

στές

ελάχιστο εισόδημα βασικό εισόδημααρνητικός φόρος εισοδήματος εγγυημένο εισόδημα Murray

συγκριτική ανάλυση οριακοί φορολογικοί συντελεστές

οριακοί φορολογικοί συντελεστές

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 20.000 40.000 60.000 80.000


φορ

ολογ

ικοί

συν

τελε

στές

ελάχιστο εισόδημα βασικό εισόδημααρνητικός φόρος εισοδήματος εγγυημένο εισόδημα Murray

βασικό εισόδημαεπιδράσεις εργασίας

«φυσικά πειράματα»

από το 1968 έως το 1980 έγιναν 4 φυσικά πειράματα στις ΗΠΑ και 1 στον Καναδά

τα αποτελέσματά τους θεωρήθηκε ότι «απέδειξαν» ότι το βασικό εισόδημα ή/και ο αρνητικός φόρος εισοδήματος δεν είναι βιώσιμες προτάσεις

όμως: η μείωση της προσφοράς εργασίας σε όρους αριθμού εργαζομένων

ήταν 0% η μείωση της προσφοράς εργασίας σε όρους ωρών εργασίας ήταν 5-

7% η ανταπόκριση της ζήτησης εργασίας αγνοήθηκε εντελώς

Wilderquist K. (2005) A failure to communicate: what (if anything) can we learn from the negative income tax experiments? The Journal of Socio-Economics 34 (1) 49–81.

απασχόληση (σε ώρες)

επιδράσεις εργασίαςδιαγραμματική απεικόνιση

ωρομίσθιο καμπύλη

ζήτησης

καμπύλες προσφοράς W2

W1

h3 h1 h2

A

C

B

D1

S2

S1

βασικό εισόδημαεπιδράσεις εργασίας (cont’d)

«Win for Life»

το Win for Life πληρώνει στους νικητές €1000 το μήνα εφ’ όρου ζωής

μελετήθηκαν 67 νικητές του Win for Life στο Βέλγιο

μόνο 2 σταμάτησαν να δουλεύουν (ένας 44χρονος μηχανικός αυτοκινήτων και μια 45χρονη νοσοκόμα που αποφάσισε να ασχοληθεί με την ανατροφή των παιδιών της)

ελάχιστοι μείωσαν τον χρόνο απασχόλησης σε σχέση με πριν

οι επιδράσεις ήταν γενικά πολύ ασθενέστερες από ό,τι θα προέβλεπε η οικονομική θεωρία

Marx A. and Peeters H. (2008) An unconditional basic income and labor supply: Results from a pilot study of lottery winners. Journal of Socio-Economics 37 (4) 1636-1659.

βασικό εισόδημαεπιδράσεις εργασίας (cont’d)

«μικροπροσομοίωση»

ο συνδυασμός βασικού εισοδήματος και προοδευτικής φορολογίας παρέχει υψηλότερα εισοδήματα, υψηλότερη ευημερία και χαμηλότερη φτώχεια ...

... με τίμημα υψηλότερα ποσοστά φορολογίας

Colombino U., Locatelli M., Narazani E., O'Donoghue C. (2010) Alternative Basic Income Mechanisms: An Evaluation Exercise With a Microeconometric Model. Basic Income Studies 5 (1) 3.

Flevotomou M. (2009) «Microsimulation for the evaluation of public policy: a tax-benefit model for the Greek economy» Διδακτορική διατριβή. Τμήμα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

βασικό εισόδημακαι η κρίση;

«επίδομα οικονομικής σταθεροποίησης»

«προτείνω την καταβολή ενός τακτικού ‘επιδόματος οικονομικής σταθεροποίησης’, ενδεικτικής αξίας π.χ. £30 την εβδομάδα, που θα πιστώνεται σε όλους μέσω ηλεκτρονικής κάρτας»

Standing G. (2011) Responding to the crisis: economic stabilisation grants. Policy & Politics 39 (1) 9–25.

βασικό εισόδημαπροοπτικές;

βήματα για ένα βασικό εισόδημα στην Ελλάδα

μετατροπή της νέας βασικής σύνταξης από το 2015 σε καθολική

σταδιακή θεσμοθέτηση ενός καθολικού επιδόματος παιδιών

ενσωμάτωση όλων των φοροαπαλλαγών και μειώσεων φόρου σε μια ενιαία πίστωση φόρου

βαθμιαία εφαρμογή ενός ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος

ίδρυση μέσα στο 2011 ενός Ομίλου για το Βασικό Εισόδημα στην Ελλάδα

Ένα βασικό εισόδημα για όλους;

Documents

Transcript of Ένα βασικό εισόδημα για όλους;