Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών -Μέσης Εκπαίδευσης9 Μαρτίου 2013

Στάλω Λέστα και Τζιωρτζίνα Χρήστου

Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου

Να ενισχύσει τη γνώση και την κατανόηση των νέων για τη φύση της έμφυλης βίας και τις θεμελιώδεις αιτίες της • επιβολή των έμφυλων νορμών και της

ανισότητας των φύλων

Που αποσκοπεί το εγχειρίδιο Youth 4 Youth

Να δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον όπου οι νέοι και οι νέες μπορούν να διερευνήσουν τους τρόπους με τους οποίους η έμφυλη βία επηρεάζει άμεσα τους ίδιους και τους συνομήλικους τους

Να ενδυναμώσει τους/τις νέους/-ες με δεξιότητες και αυτοπεποίθηση ώστε να μπορούν να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και τους συνομήλικους τους από την έμφυλη βία

¨Ένα εργαλείο για το εκπαιδευτικό προσωπικό που εργάζεται σε πλαίσια τυπικής και μη-τυπικής εκπαίδευσης ώστε να μπορεί να δουλέψει με ομάδες νέων για την πρόληψη της έμφυλης βίας

Εμπειρική Μάθηση και Ενδυνάμωση

Το Youth4Youth χρησιμοποιεί πολλές διασκεδαστικές, βιωματικές και διαδραστικές μεθόδους όπως: ομαδική συζήτηση, παιχνίδι ρόλων, θεατρικό παιγνίδιελεύθερους συνειρμούς, συζήτηση σε μικρές ομάδες, υποθετικά σενάρια

Ένα αρχαίο ρητό λέει: Πες μου… ξεχνάω. Δείξε μου… θυμάμαι. Κάνε με να συμμετέχω… κατανοώ.

Οι νέοι και οι νέες μαθαίνουν

«συμμετέχοντας» ,

ανταλλάσουν απόψεις και

μαθαίνουν ο ένας από τον άλλο,

αποκτούν τον έλεγχο της

εκπαιδευτικής διαδικασίας και

δημιουργούν οι ίδιοι τα δικά

τους μηνύματα τα οποία

αισθάνονται ότι τους ανήκουν.

«Δεν ήταν όπως την τάξη, όπου ο

καθηγητής μόνο μιλά… μιλά. Αυτά

τα εργαστήρια μας έδωσαν την

ευκαιρία να εκφράσουμε τη δική

μας γνώμη. Επίσης, οι συζητήσεις

μας βοήθησαν ώστε να μάθουμε

να σεβόμαστε τους άλλους και τις

απόψεις τους αλλά και να μάθουμε

από τους άλλους »

«Μου άρεσε το γεγονός ότι [οι εκπαιδευτές] δεν επιχειρούσαν να επιβάλουν οποιαδήποτε άποψη. Τα θέματα προέκυπταν από τις συζητήσεις μεταξύ μας και αυτό μας βοήθησε να εμπεδώσουμε τα θέματα καλύτερα. Είχαμε επίσης την ευκαιρία να ακούσουμε και «την άλλη πλευρά». Μέσα από τη συζήτηση μπορούσε κάποιος να αντιληφθεί ποιο είναι το σωστό, χωρίς κάποιος να χρειάζεται να του το επιβάλει »

Γιατί Youth 4 Youth; Οφέλη Σημαντική μεταβολή στη στάση και την ανοχή τους απέναντι στην

ανισότητα και την κακοποίηση (PRE and POST questionnaires) Ευκαιρία να διερευνήσουν ζητήματα που συνήθως δεν

κουβεντιάζονται στο σχολείο ή σε πλαίσια μη-τυπικής εκπαίδευσης Δυνατότητα να εκφράσουν τις απόψεις τους, να αναπτύξουν τις

επικοινωνιακές τους δεξιότητες και να ανταλλάξουν ιδέες με τους/τις συνομήλικους/-ές τους (Κάτι που απολαμβάνουν ιδιαίτερα!)

Αυξήθηκαν σημαντικά οι γνώσεις τους για τις έμφυλες νόρμες και τον τρόπο που επηρεάζουν τη ζωή τους

Εκφράζουν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση την ατομικότητά τους και να απαιτούν το σεβασμό των άλλων γι’ αυτό που είναι και, συγχρόνως, δεσμεύτηκαν να σέβονται εξίσου τα άλλα άτομα

Συνειδητοποίησαν την ύπαρξη διαφορετικών μορφών έμφυλης βίας και απέκτησαν την ικανότητα να τις αναγνωρίζουν

Ένιωσαν αρκετά δυνατοί/-ές για να αντιμετωπίσουν περιστατικά έμφυλης βίας και να τα εμποδίσουν να επηρεάσουν τη ζωή τους:

«Ήταν συναρπαστικό! Όλα ήταν εξαιρετικά.

Απόλαυσα κάθε λεπτό!»

«Ήταν διασκεδαστικό, δημιουργικό και είχαμε την ευκαιρία να εκφραστούμε και να μιλήσουμε για τις

προσωπικές μας εμπειρίες»

«Ταυτιστήκαμε με τους χαρακτήρες στο παιγνίδι ρόλων. Χρησιμοποιήσατε παραδείγματα τα οποία βιώνουμε στην πραγματική ζωή. Καταλάβαμε πολλά πράγματα για τον εαυτό μας »

Ενδυνάμωση

Βασικός στόχος του Youth4Youth είναι η ενδυνάμωση των νέων ώστε να μπορούν να προστατεύουν τους εαυτούς τους και τους/τις συνομήλικους/κες τους από την έμφυλη βία

• Σημαντική αύξηση της γνώσης

• Επίγνωση - αναγνωρίζουν τα

περιστατικά έμφυλης βίας - αύξηση

κατά 74%

• Κατάρριψη μύθων που αφορούν την

ΕΒ • Ξέρουν πώς να αντιδράσουν σε

περιστατικά ΕΒ (αύξηση 77%)

• Νοιώθουν έτοιμοι και ικανοί να

παρέμβουν σε περιστατικά ΕΒ

(αύξηση 72%)

Ενδυνάμωση μέσω Αλληλοδιδακτικής Προσέγγισης

Μέσω της αλληλοδιδακτική προσέγγισης, οι νέοι έχουν την ευκαιρία να γίνουν οι ίδιοι/ες εκπαιδευτές

Η αλληλοδιδακτική προσέγγιση συμβάλλει σημαντικά στην ενδυνάμωση των νέων ανθρώπων

• τους δίνει «φωνή»

• ενισχύει την αυτοπεποίθησή

τους,

• οι ανάγκες, οι αντιλήψεις και οι

απόψεις τους ακούγονται και

αποκτούν σημασία.

• συνειδητοποιούν τη δυνατότητά

τους να αποτελέσουν πρότυπα

και να συντελέσουν στις αλλαγές

του αύριο.

• βιώνουν μια σημαντική αίσθηση

επιτυχίας

• αναπτύσσουν πολύτιμες

δεξιότητες, όπως η ηγετική

ικανότητα, ο σχεδιασμός, ο

συντονισμός, η επικοινωνία και η

ενσυναίσθηση

«Νιώθω πως κέρδισα πολλά! Ένιωσα πολύ ενδυναμωμένη. Μόνο και μόνο επειδή μπόρεσα να χειριστώ μια δύσκολη ομάδα με extreme απόψεις μου έδωσε δύναμη» « Ήταν τέλεια !!!! Ήταν υπέροχο

να βλέπουμε το βλέμμα στα μάτια τους. Να βλέπουμε ότι έχουν κατανοήσει τις έννοιες και ότι βίωσαν ό, τι είχαμε βιώσει και μεις πριν από αυτούς. Ήταν καταπληκτική εμπειρία!!!!!»

Αποτελεσματικότητα της Αλληλοδιδακτικής Προσέγγισης

Οι συνομήλικοι εκπαιδευτές/-ριες έχουν «ισότιμο κύρος» με τους υπόλοιπους νέους και γι’ αυτό τα άλλα παιδιά τους/τις εμπιστεύονται περισσότερο και τους/τις θεωρούν πιο αξιόπιστους/-ες.

Έχουν κοινές πολιτισμικές αναφορές και μιλάνε την ίδια γλώσσα με τους συμμετέχοντες και μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους (γιατί έχουν και οι ίδιοι παρόμοια συναισθήματα, σκέψεις, εμπειρίες)

Η ομάδα συνομηλίκων ενός νέου ατόμου ασκεί μεγάλη επιρροή στη συμπεριφορά του και, όπως είναι αναμενόμενο, οι νέοι παίρνουν πολλές πληροφορίες από τους/τις συνομήλικούς τους, ιδίως σε ζητήματα που είναι ευαίσθητα ή που δεν καλύπτονται συνήθως στο πλαίσιο της επίσημης εκπαίδευσης από τη διδακτέα ύλη του σχολείου

Το Youth 4Youth Στην Τάξη

Εφαρμογή στην τάξη

Ηλικία

Οι δραστηριότητες του Youth4Youth έχουν

σχεδιαστεί κυρίως για νέους και νέες ηλικίας 14-18 ετών

αρκετά μεγάλοι ώστε να έχουν ήδη αρκετές εμπειρίες εντός και εκτός του σχολικού περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων και συντροφικών σχέσεων

τα θέματα στα εργαστήρια σχετίζονται άμεσα με τη ζωή τους

θα είναι για μερικά χρόνια ακόμα στο σχολείο ή το κέντρο νεότητας και συνεπώς θα είναι σε

θέση να συνεχίσουν να λειτουργούν ως φορείς αλλαγής μεταξύ των συνομηλίκων τους

Εφαρμογή στην τάξη -2

Ομάδα

Λόγω του διαδραστικού χαρακτήρα των δραστηριοτήτων οι Συναντήσεις λειτουργούν καλύτερα όταν γίνονται σε

ομάδες 20-25 ατόμων

Αυτό επιτρέπει σε όλους και όλες να

μιλούν και να συμμετέχουν εξίσου

Ομάδες να περιλαμβάνουν σχεδόν ίσο αριθμό αγοριών και κοριτσιών για μια καλύτερη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ τους

Εφαρμογή στην τάξη -3

Διάρκεια

Ολόκληρο το πρόγραμμα: 5 Συναντήσεις των 90 λεπτών

Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί ώστε να παρέχει ευελιξία στην εφαρμογή

Στα Σχέδια Δραστηριοτήτων περιλαμβάνεται μια προτεινόμενη διάρκεια για κάθε επιμέρους δραστηριότητα ώστε ο/η κάθε εκπαιδευτικός να χρησιμοποιεί τις δραστηριότητες ανάλογα με το διαθέσιμο χρόνο

Οι δραστηριότητες κάθε Συνάντησης χωρίζονται σε «κεντρικές» και «συμπληρωματικές».

Οι κεντρικές παρέχουν τη βασική γνώση και κατανόηση του ζητήματος που θίγεται σε κάθε Συνάντηση. Οι «συμπληρωματικές» αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση, ενδυνάμωση και κινητοποίηση των νέων να λάβουν δράση ενάντια στην έμφυλη βία

Συνάντηση 1 

ΕΜΦΥΛΕΣ ΝΟΡΜΕΣ

Γενική θεματική της

δραστηριότητας

Όνομα δραστηριότητ

ας

«Κεντρική» ή «συμπληρωματι

κή»

Διάρκεια

Διαφορές μεταξύ κοινωνικού και βιολογικού φύλου

Κοινωνικό και βιολογικό φύλο 

Κεντρική δραστηριότητα

20 λεπτά

Έμφυλες νόρμες Η φυλακή του φύλου

Κεντρική δραστηριότητα

60 λεπτά

Έμφυλες νόρμες Σκοποβολή Συμπληρωματική δραστηριότητα

30 λεπτά

Δραστηριότητα ενδυνάμωσης

Είναι δικαίωμά μου!

Συμπληρωματική δραστηριότητα

20 λεπτά

οι δραστηριότητες που

περιλαμβάνονται σε αυτό το εγχειρίδιο

μπορούν να χρησιμοποιηθούν και

μεμονωμένες, εάν ενσωματωθούν

σε προγράμματα εκπαίδευσης που

αφορούν ζητήματα σχετικά με το φύλο

οι συντονιστές/-τριες μπορούν να

προσαρμόζουν τις

δραστηριότητες κατά

περίπτωση ώστε να ταιριάζουν στο

πρόγραμμά τους

Κύκλος Εκπαιδεύσεων-Συναντήσεων

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 1ΕΜΦΥΛΕΣ ΝΟΡΜΕΣ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 2ΕΒ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 3ΕΒ ΣΤΙΣ ΡΟΜΑΝΤΙΚΕΣ/ ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 4ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ/-ΡΙΩΝ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΩΝ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 5ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΑΛΛΗΛΟΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ

Σύνοψη των Συναντήσεων

Συνάντηση 1: ΕΜΦΥΛΕΣ ΝΟΡΜΕΣ

Κοινωνικό – Βιολογικό φύλο: ορισμός και διαφορές

Νόρμες και στερεότυπα του φύλου που δημιουργούνται και ενισχύονται από την κοινωνία

Σχέση ανάμεσα στην έμφυλη κοινωνικοποίηση, την ανισότητα των φύλων και τις ιεραρχίες εξουσίας

Πως η επιβολή των έμφυλων νορμών

συμβάλλει στην εκδήλωση της έμφυλης βίας.

Σύνοψη των Συναντήσεων -2

Συνάντηση 2: Εμφυλη Βία στο σχολικό περιβάλλον

Μορφές της έμφυλης βίας (αναγνώριση διάφορων περιστατικών ως έμφυλη βία καθώς και των αιτιών που την προκαλούν)

Πως η έμφυλη βία εκδηλώνεται μέσα στο σχολικό περιβάλλον

Επιπτώσεις της κακοποίησης Ενσυναίσθηση προς τα άτομα που την υφίστανται Ορισμός της εξουσίας, των ιεραρχιών εξουσίας και το

γεγονός ότι η κατάχρηση εξουσίας είναι επιλογή Πιθανοί φραγμοί που εμποδίζουν τους/τις νέους/-ες

να αντισταθούν στην έμφυλη βία Τρόποι αντίδρασης και παρέμβασης σε

περιστατικά έμφυλης βίας.

Σύνοψη των Συναντήσεων -3

Συνάντηση 3: Εμφυλη Βία στις συντροφικές σχέσεις

Μύθοι και πραγματικότητες που αφορούν την εκδήλωση της έμφυλης βίας στις σχέσεις

Μορφές εκδήλωσης της έμφυλης βίας στις σχέσεις

Επιπτώσεις της κακοποίησης Πώς αντιδρούν οι ίδιοι/-ες οι νέοι/ες στην ΕΒ

στις συντροφικές σχέσεις Εμπόδια που συχνά τους δυσκολεύουν να

αντισταθούν στην ΕΒ Τρόποι με τους οποίους μπορούν να

αντιδρούν σε περιστατικά ΕΒ σε συντροφικές σχέσεις χωρίς να διακινδυνεύουν την ασφάλειά τους

Σύνοψη των Συναντήσεων - 4

Συνάντηση 4: Αλληλοδιδακτική Προσέγγιση

Τι είναι η αλληλοδιδακτική και γιατί είναι αποτελεσματική

Χαρακτηριστικά και δεξιότητες των εκπαιδευτών/-ριών συνομηλίκων

Δεξιότητες που χρειάζονται για το συντονισμό ομάδων (group facilitation)

Πρακτική εξάσκηση στο συντονισμό ομάδας Ανατροφοδότηση

ΟΙ εκπαιδευτές/-ριες συνομηλίκων έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν δραστηριότητες από το Πρόγραμμα Youth4Youth σε συνομήλικους τους

Συνάντηση 5: Συναντήσεις Αλληλοδιδακτικής

Δομή Δραστηριοτήτων

Εισαγωγή Θεωρητικό Υπόβαθρο σε σχέση με τα θέματα που θα διαπραγματευτεί η δραστηριότητα (ορισμοί, στοιχεία από έρευνες που αφορούν στην κατανόηση των εννοιών από τους νέους καθώς και τις αντιλήψεις/συμπεριφορές των νέων σε σχέση με το θέμα)

Επισκόπηση των δραστηριοτήτων για τη συγκεκριμένη συνάντηση

Χρονική διάρκεια, είδος δραστηριοτήτων, διαχωρισμός σε ‘κεντρικές’ – ‘συμπληρωματικές’ δραστηριότητες, στόχοι της κάθε δραστηριότητας

Δραστηριότητα Αναλυτικές πληροφορίες για κάθε δραστηριότητα

Δομή ΔραστηριοτήτωνΔιάρκεια

Μαθησιακοί στόχοι

Υλικά

Προτεινόμενη βήμα-προς-βήμα διαδικασία

Ερωτήσεις για συζήτηση

Ευαίσθητα Ζητήματα

Αναμενόμενο αποτέλεσμα και κλείσιμο της δραστηριότητας

Φύλλα Εργασίας

Διαχείριση Αποκαλύψεων Έμφυλης Βίας

Διαχείριση Αποκαλύψεων Έμφυλης Βίας Λόγω της καλλιέργειας μιας κουλτούρας «μοιράσματος» είναι

πιθανό οι νέοι/-ες να αισθανθούν αρκετή ασφάλεια ώστε να μιλήσουν για όσα τους απασχολούν και αυτό μπορεί να περιλαμβάνει περιστατικά έμφυλης βίας είτε προς τους ίδιους, είτε προς συνομήλικους τους

Είναι σημαντικό να τεθούν εξ’ αρχής κάποιοι «βασικοί κανόνες» λειτουργίας της ομάδας ώστε όλα τα άτομα να νιώθουν ασφαλή (εχεμύθεια, σεβασμός, τη δυνατότητα να βγουν από την αίθουσα αν αισθανθούν ότι πιέζονται συναισθηματικά κλπ)

Αν υπάρχει συν-συντονιστής/-τρια (co-facilitator), ο ένας από τους

δύο σας μπορεί να προτείνει στο μαθητή/τρια να πάτε μαζί έξω, αν ο/η νέος/-α θέλει να μιλήσει ιδιωτικά ή χρειάζεται απλώς λίγη ηρεμία. Διαφορετικά μπορείτε να μιλήσετε με το μαθητή/τρια μετά από το μάθημα

Διαχείριση Αποκαλύψεων Έμφυλης Βίας -2 Όταν μιλάτε σε

κάποιο νεαρό άτομο για τις εμπειρίες κακοποίησης που έχει υποστεί, υπάρχουν έξι πράγματα που θα θέλει να ακούσει από εσάς

1. Σε πιστεύω.

2. Χαίρομαι που μου το είπες.

Είσαι πολύ γενναίος/-α που το

τόλμησες.

3. Λυπάμαι που σου συνέβη

αυτό. 4.Δεν είσαι ο/η μόνος/-η που έχει

υποστεί κακοποίηση, μπορεί να

συμβεί σε πολλούς ανθρώπους.

5. Δεν φταις εσύ.

6. Υπάρχουν άνθρωποι που

μπορούν να σε βοηθήσουν.

Διαχείριση Αποκαλύψεων Έμφυλης Βίας -3 Για να μπορέσετε

εσείς και ο/η νέος/-α να αποφασίσετε τι είναι καλύτερο να γίνει, είναι χρήσιμο να εξετάσετε τα εξής:

Η αποκάλυψη αφορά κακοποίηση που

εξακολουθεί να συμβαίνει ή που συνέβη

στο παρελθόν;

Μήπως ο/η νέος/-α βρίσκεται σε άμεσο

κίνδυνο; Πώς αισθάνεται ο/η νέος/-α για την

κατάσταση;

Ο/η νέος/-α θέλει/χρειάζεται να κάνει κάτι

σήμερα; Θέλει να το πει σε κάποιον;

Τι έχει κάνει ο/η νέος/-α στο παρελθόν για

να προστατευτεί (αν έχει κάνει κάτι) και

πόσο βοήθησε αυτό;

Ο/η νέος/-α ξέρει κάποιο πρόσωπο που

μπορεί να βοηθήσει;

Διαχείριση Αποκαλύψεων Έμφυλης Βίας -4 Διευκρινίστε ότι αν χρειάζεται να μιλήσετε σε κάποιο άλλο άτομο

για να τους προστατεύεστε ότι θα το πράξετε.

Η δουλειά σας δεν είναι να κάνετε συμβουλευτική στο νεαρό

άτομο. Ο ρόλος σας είναι να τους ακούσετε και κατόπιν να προτείνετε τρόπους δράσης ή να τους παραπέμψετε σε αρμόδια πρόσωπα (π.χ. στο σχολικό σύμβουλο ή σε άλλο φορέα).

Να συζητάτε πάντα με τους/τις νέους/-ες ποιος νομίζουν ότι είναι ο καλύτερος τρόπος να λάβουν βοήθεια

Να τους δίνετε πληροφορίες για φορείς υποστήριξης ή γραμμές βοήθειας που ειδικεύονται στην έμφυλη βία.

THANK YOU FOR YOUR ATTENTION!

website: www.medinstgenderstudies.org email: info@medinstgenderstudies.org /

tel: +357 22351274 (ext.114/115/117)