ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές Λοιμώξεις...

62
ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών Μαρία Σουλή Επ.Καθ. Παθολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ

description

ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών. Μαρία Σουλή Επ.Καθ . Παθολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ. “Drug resistance follows the drug like a faithful shadow.” - Paul Erhlich 1854-1915. Nature Reviews: Drug Discovery . 2007: 6; 8-12. ANTIBIOTIKA. FACTS. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές Λοιμώξεις...

Page 1: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΕνδονοσοκομειακές Λοιμώξεις

Διαχείριση Αντιβιοτικών

Μαρία ΣουλήΕπ.Καθ. Παθολογίας Λοιμώξεων ΕΚΠΑ

ΠΓΝ ΑΤΤΙΚΟΝ

Page 2: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

“Drug resistance follows the drug like a faithful shadow.”

- Paul Erhlich 1854-1915

Page 3: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Nature Reviews: Drug Discovery. 2007: 6; 8-12.

Page 4: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

ANTIBIOTIKA

>30-50% των νοσηλευομένων ασθενών λαμβάνουν αντιβιοτικά

Για 50% αντιβιοτικών στους νοσηλευόμενους ασθενείς η χρήση τους κρίνεται ακατάλληλη (ένδειξη, επιλογή, δοσολογία, διάρκεια)

Η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών είναι ο κυριότερος παράγων κινδύνου της μικροβιακής αντοχής

Η χρήση αντιβιοτικών είναι ο κυριότερος παράγων κινδύνου για λοίμωξη από C.difficile

Page 5: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Μικροβιακή Αντοχή

Παθογόνο και Είδος αντιβιοτικού Αύξηση κινδύνου

Εντεροβακτηριακά Carb-R & Καρβαπενέμες 15 x

Ψευδομονάδα Carb-R & Καρβαπενέμες 7 xΕντεροβακτηριακά που παράγουν ESBL & Κεφαλοσπορίνες

6-29 x

K.pneunoniae COL-R & Κολιμυκίνη 5 x

Patel G Infect Control Hosp Epidemiol 2008;29:1099Zaoutis TE Pediatrics 2005;114:942Talon D Clin Microbiol Infect 2000;6:376

Kontopidou F Clin Microbiol Infect 2011; 17:E9Voor in ‘t holt A AAC 2014

Page 6: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Μικροβιακή Αντοχή

Antoniadou et al. JAC 2006

Gould et al. ICHE 2006Kim et al. JID 1999

Page 7: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Μικροβιακή Αντοχή

Pathogen Country Antibiotic Usage*(DDDs/1000 inhabitants)

Rate of Resistance*

K.pneumoniae GreeceThe Netherlands

3811

38%0.2%

MRSA GreeceThe Netherlands

3811

51%1.6%

Antibiotic Use and Antibiotic Resistance Rates forMethicillin-Resistant S. aureus and Carbapenemase-

Producing Klebsiella Bacteremia Isolates

Bartlett JG et al. Clin Infect Dis 2013

* Data for 2010-2011

Page 8: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

• Αυξημένη πιθανότητα θανάτου

• Μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας

• Αυξημένο κόστος νοσηλείας

Page 9: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

The total economic cost of antibiotic resistance to the U.S.economy: $20 billion in

excess direct healthcare costs, with additional costs to society for lost productivity as high as

$35 billion a year

Page 10: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

• Each year, 25 000 patients die from an infection caused by MDR bacteria

• Of those deaths, two-thirds are due to Gram-negative bacteria

• Infections due MDR bacteria resulted in approximately 2.5 million extra hospital days

Page 11: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Campaign toPrevent Antimicrobial Resistance in Healthcare Settings

Hand Hygiene

Directed RxLess antibiotics

Wisely

Page 12: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Clin Infect Dis 2007, 2011

SIDP, APUA, CDC, WHO endorsed

Page 13: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών
Page 14: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship : Ορισμός

Πρόγραμμα συντονισμένων παρεμβάσεων για την παρακολούθηση και βελτίωση της χρήσης των αντιβιοτικών

Προωθεί την επιλογή του κατάλληλου αντιμικροβιακού (είδος, δόση, χρόνος έναρξης, διάρκεια και οδός χορήγησης)

Σκοπός: το βέλτιστο κλινικό αποτέλεσμα, η ελάχιστη τοξικότητα, η ελάχιστη πίεση επιλογής στις χλωρίδες (αποφυγή της μικροβιακής αντοχής) και η μείωση του κόστους

SHEA/ IDSA/ PIDS Policy Statement 2012

Page 15: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Προϋποθέσεις

Ομάδα Διαχείρισης Αντιβιοτικών

Λοιμωξιολόγος Κλινικός ΜικροβιολόγοςΚλινικός ΦαρμακοποιόςΕπιδημιολόγος

Τα μέλη της πρέπει να έχουν εκπαιδευθεί στη Διαχείριση Αντιβιοτικών

H ομάδα θεωρείται τμήμα της λειτουργίας του ιατρικού τμήματος και διευθύνεται από τον Λοιμωξιολόγο

SHEA/ IDSA/ PIDS Policy Statement 2012

Page 16: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Owens R. Diagn Microbiol Infect Dis 2008

Page 17: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Η ομάδα λειτουργεί στα πλαίσια του Quality Assurance και της ασφάλειας των ασθενών (ΑΙΙΙ)

Είναι σημαντικό να έχει την υποστήριξη της διοίκησης στην εξασφάλιση υποδομών και εξουσιοδότησης (ΑΙΙΙ)

Το σχέδιο δράσης που θα προτείνει πρέπει να έχει την έγκριση της Διοίκησης, των διευθυντών των τμημάτων και του λοιπού ιατρικού προσωπικού ώστε να εξασφαλισθεί η συνεργασία τους

Antibiotic Stewardship Programs (ASP) : IDSA guidelines

Page 18: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Προϋποθέσεις

Κατευθυντήριες Οδηγίες

SHEA/ IDSA/ PIDS Policy Statement 2012

Βασίζονται σε εθνικά ή τοπικά δεδομένα αντοχής και επιδημιολογίας και σε δεδομένα από αξιόπιστες κλινικές μελέτες (evidence-based) Διαμορφώνονται από ομάδα ειδικών ώστε να είναι «κοινής αποδοχής» RCT απέδειξαν μείωση κατανάλωσης αντιβιοτικών, διάρκειας i.v. αγωγής, διάρκεια νοσηλείας, χωρίς αύξηση θνητότητας ή επιπλοκών από την εφαρμογή τους Ποτέ δεν είναι η μοναδική παρέμβαση Δεν γνωρίζουμε την συμβολή τους στην μείωση της αντοχής Περιορισμός για την ευρεία εφαρμογή τους είναι ότι δεν προβλέπεται στρατηγική ελέγχου! Πρέπει να εξασφαλίζεται feed-back προς την ομάδα στην οποία απευθύνονται (κατανάλωση αντιβιοτικών, έκβαση ασθενών, quality indicators…)

Page 19: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Προϋποθέσεις

SHEA/ IDSA/ PIDS Policy Statement 2012

Σχεδιασμός παρεμβάσεων για τον περιορισμό • της άσκοπης χρήσης συνδυασμού

αντιβιοτικών (μόνο σε αυστηρά καθορισμένες ενδείξεις !!)

• της χρήσης ευρέως φάσματος αντιβιοτικών αναιτιολόγητα • της χρήσης αντιβιοτικών για μη λοιμώδη

σύνδρομα • της χρήσης αντιβιοτικών για τη θεραπεία του «αποικισμού»

Page 20: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Προϋποθέσεις

Περιορισμένο Αντιβιόγραμμα Παρακολούθηση της κατανάλωσης αντιβιοτικών Παρακολούθηση των ποσοστών αντοχής Προοπτική επιτήρηση και συγχρόνως παρέμβαση για

την ακατάλληλη χρήση αντιβιοτικών

SHEA/ IDSA/ PIDS Policy Statement 2012

Page 21: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP) : IDSA guidelines

Εφαρμογή: Υπάρχουν δυο προτεινόμενες στρατηγικές

• Καθημερινά έλεγχος των συνταγών αντιβιοτικών. Αν υπάρχουν παρατηρήσεις γίνεται παρέμβαση είτε με συζήτηση, είτε τηλεφωνικά είτε με σημείωση στο φάκελο του ασθενούς είτε ηλεκτρονικά

Prospective audit with intervention and feedback (AI)

• Για να χορηγηθεί αντιβιοτικό εκτός του περιορισμένου αντιβιογράμματος χρειάζεται «εξουσιοδότηση» ή αιτιολόγηση και έγκριση από τον λοιμωξιολόγο

Formulary restriction and

preauthorization (AII)

Μπορεί να συνδυάζονται

Page 22: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP) : IDSA guidelines

• Ο γιατρός διατηρεί την αυτονομία του-εθελοντική η εφαρμογή των συστάσεων

• Έγκαιρη έναρξη εμπειρικής/κατάλληλης αγωγής• Εκπαιδευτικός χαρακτήρας• Δίνει κίνητρο • Απαιτεί «εργατικό δυναμικό» και χρόνο

Prospective audit with intervention and feedback (AI)

• Απώλεια αυτονομίας του θεράποντος• Διαταραχή σχέσεων• Καθυστέρηση στην έναρξη κατάλληλης αγωγής• Περιορισμός ενός αντιβιοτικού οδηγεί σε υπερ-

συνταγογράφηση κάποιου άλλου• Η επιτυχία εξαρτάται από το «ποιος» δίνει την

έγκριση

Formulary restriction and

preauthorization (AII)

Πλεονεκτήματα - Μειονεκτήματα

Page 23: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Prospective audit with intervention and feedback (ΑΙ)

Αρκετές συγκριτικές προοπτικές κλινικές μελέτες έχουν δείξει μείωση της κατανάλωσης αντιβιοτικών (20-50%), βελτίωση της χρήσης αντιβιοτικών και μείωση του κόστους φαρμάκων χωρίς αύξηση θνητότητας ή υποτροπής της λοίμωξης

Λιγότερες μελέτες έχουν δείξει παράλληλα και μείωση της αντοχής (ειδικά των Gram αρνητικών) και μείωση της συχνότητας του C.difficile

Αποκλιμάκωση σε αντιβιοτικά στενότερου εύρους ή p.os αγωγή Kαλή αποδοχή και συμμόρφωση με τις συστάσεις, manpower &

labor- intensive

Fraser et al, Arch Intern Med 1997; Shrivasan et al, Arch Intern Med 2004; Bantar et al, CID 2003; Ruttiman et al, CID 2004; Carling et al, ICHE 2003; LaRocco et al, CID 2003

Page 24: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Formulary restriction and preauthorization (AII)

Προοπτικές μελέτες έχουν δείξει ότι η εφαρμογή της προέγκρισης και του περιορισμένου αντιβιογράμματος οδηγεί σε μείωση της κατανάλωσης αντιβιοτικών και του κόστους αλλά τα αποτελέσματα ως προς τη μείωση της αντοχής δεν είναι τόσο ξεκάθαρα

Η πλήρης απαγόρευση μιας ομάδας αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε αντισταθμιστική αύξηση της κατανάλωσης και αντοχής σε άλλη ομάδα αντιβιοτικών (Squeezing the Resistance Balloon Effect)

Συχνά μέτρο ελέγχου επιδημίας

Coleman et al, Am J Med 1991; Rahal et al, JAMA 1998; White et al, CID1997; Gross et al CID 2001

Page 25: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP) : IDSA guidelines

Εγκαιρη μετάβαση από i.v. σε p.os θεραπεία (ΑΙ) Αποκλιμάκωση με βάση τα αποτελέσματα των

κ/ων (μείωση κατανάλωσης αντιβιοτικών, ανεπιθύμητων ενεργειών και κόστους-ΑΙΙ)

Βελτίωση της δοσολογίας με εφαρμογή των δεδομένων PK-PD (ΑΙΙ)

Συμπληρωματικές στρατηγικές

Page 26: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP) : IDSA guidelines

Συμπληρωματικές στρατηγικές

Εκπαίδευση (βασική προϋπόθεση για αλλαγή συνταγογραφικών συνηθειών, παθητική, μόνη της χωρίς ενεργό παρέμβαση δεν προσφέρει-ΒΙΙ)

Αιτιολογημένη φόρμα και αυτόματη διακοπή (μείωση κατανάλωσης αλλά όχι βελτίωση χρήσης αντιβιοτικών-BII)

Antimicrobial cycling (δεν συστήνεται, χωρίς μακροπρόθεσμα καλά αποτελέσματα-CII)

Page 27: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

1. Acinetobacter Carb-R2. Enterobacteriaceae ESBL (+)

3. P.aeruginosa MDR 4. MRSA5. E.faecalis MDR

Page 28: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

SHEA/ IDSA/ PIDS RECOMMENDATIONS 2012

Η εφαρμογή Προγράμματος Επιτήρησης της Χρήσης Αντιβιοτικών πρέπει να γίνεται μέσα από ανάλογο νομοθετικό πλαίσιο για όλα τα επίπεδα Παροχής Υπηρεσιών Υγείας Εκπαίδευση για την αντοχή και την ορθολογική χρήση αντιβιοτικών όλων όσων συνταγογραφούν –Προαπαιτούμενο Τα δεδομένα κατανάλωσης αντιβιοτικών σε εθνικό επίπεδο πρέπει να είναι διαθέσιμα στους γιατρούς

Page 29: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Εξαιρετικά σημαντικός Ταχεία διάγνωση (παρακολούθηση αποικισμού,

φαινοτυπικά τεστ, μοριακός έλεγχος, MALDI-TOF…) Ερμηνεία ελέγχου ευαισθησίας με βάση τα κλινικά

όρια ευαισθησίας (πχ καρβαπενέμες) Ενημέρωση θεραπόντων και της ομάδας ASP για

τροποποίηση αγωγής Ανίχνευση και διερεύνηση επιδημιών Περιορισμένο αντιβιόγραμμα σαν μέθοδος

antibiotic stewardship

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Ο Ρόλος του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου

Page 30: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Ο Ρόλος της Πληροφορικής

Η ηλεκτρονική παραγγελία των αντιβιοτικών και η τροφοδότηση του συστήματος με δεδομένα του φακέλου του ασθενούς (Electronic Health Records) και τις τοπικές κατευθυντήριες οδηγίες μπορεί να οδηγήσει σε:

Βελτιστοποίηση της δοσολογίαςΜείωση παρενεργειώνΑποφυγή αλληλεπιδράσεων και αδόκιμων συνδυασμώνΠρόληψη ιατρικών λαθών Στοχευμένη θεραπεία με βάση τις κ/ες

Clinical Decision Support Systems

Page 31: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Ο Ρόλος της Πληροφορικής

Clin Infect Dis 2013;57:1145

90% of physicians in USA access drug information via a mobile app40% use a mobile app once or twice a dayOver 1200 apps for HCP were identifiedMany apps involve diagnosis and patient management, creating a need for regulations and oversight by the US Food and Drug Administration

Page 32: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Α smartphone application for the delivery of antimicrobial prescribing policy

E.Charani et al. JAC 2013

Page 33: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Antibiotic Stewardship Programs (ASP): Ο Ρόλος του Αλλεργιολόγου

The impact of penicillin skin testing on clinical practice and antimicrobial stewardship

Rimawi RH et al. J Hosp Med 2013

Από 146 ασθενείς με αναφερόμενο ιστορικό αλλεργίας στην πενικιλλίνη, το PST (PRE-PEN) ήταν αρνητικό σε 145 και όλοι έλαβαν με ασφάλεια β-λακτάμη χωρίς αλλεργική αντίδραση. Η αρνητική προγνωστική αξία του PST ήταν 100%Η αποκλιμάκωση που έγινε απέφερε κέρδος $82.000

Ο ΑΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΕ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ, ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΕΛΕΓΧΟ, ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΕΠΙΠΛΕΟΝ

ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ»

Page 34: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Clin Infect Dis 2013

Απροθυμία παρέμβασης στις θεραπευτικές οδηγίες των συναδέλφων- «Σεβασμός στην Αυτονομία Συνταγογράφησης» Αποδεκτή η παρέκκλιση από τις κατευθυντήριες οδηγίες όσον αφορά τους υψηλά ιστάμενους στην ιεραρχία (Seniors)- «Η προσωπική εμπειρία» των ανωτέρων τους το επιτρέπει (expert opinion) Ο ανώτερος στην ιεραρχία άμεσα ή έμμεσα κατευθύνει την συνταγογράφηση

…the behavior of clinical leaders or seniors influences practice of junior doctors. To influence the antimicrobial prescribing…, interventionsneed to address prescribing etiquette and use clinical leadership … to influence practice.

Page 35: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών
Page 36: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Clin Infect Dis 2013;57:631

Page 37: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

«ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ»

Page 38: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Τα Προγράμματα Διαχείρισης Αντιβιοτικών

Μειώνουν την κατανάλωση αντιβιοτικών (22-36%) και

εξοικονομούν χρήματα (200-900.000 $ ετησίως) έτσι ώστε να

είναι αυτοχρηματοδοτούμενα

Page 39: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

24 μελέτες συμπεριελήφθησαν

Περιορισμός αντιβιοτικού/προέγκριση (6)Συμβουλευτική από λοιμωξιολόγο (5)Εφαρμογή οδηγιών και πρωτοκόλλων αποκλιμάκωσης (2)Εφαρμογή οδηγιών για προφύλαξη (2)Ελεγχος των αντιβιοτικών συγκεκριμένη ημέρα (3)Computer assisted decision support (6)

Μείωση χρήσης αντιβιοτικών (κατά 11-38% DDDs/1000 ημ.ασθ.)Μείωση κόστους (US$ 5–10/ημ.ασθ)Μικρότερη διάρκεια αντιβιοτικών, καλύτερη χρήση και λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες Χωρίς αύξηση στην επίπτωση ΝΛ, διάρκεια νοσηλείας και θνητότηταΠαρεμβάσεις με διάρκεια >6 μήνες έδειξαν μείωση της αντοχής για κάποια παθογόνα σε μερικές από τις μελέτες

Είδη παρεμβάσεων

JAC 2011ΜΕΘ

Page 40: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Targeted antibiotic consumption and nosocomial C.difficile disease

Tertiary-care hospital, Quebec, 2003-2006

Valiquette, et al. Clin Infect Dis 2007;45:S112.

Page 41: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Interventions to improve antibiotic prescribing practices for hospital inpatients

Βιβλιογραφία 1980-2009 Σύγκριση παρεμβάσεων «αυστηρού περιορισμού»

και «αλλαγής συμπεριφοράς» 89 μελέτες (randomized clinical trials, controlled

clinical trials, controlled before and after studies, interrupted time series), 95 παρεμβάσεις

Davey et al. Cochrane Database Syst Rev 2013

Page 42: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Οι παρεμβάσεις «περιορισμού» είχαν σημαντικότερη επίδραση στην «ποσότητα συνταγογράφησης» εντός του πρώτου μήνα και στην «επιδημιολογία» μετά το 6μηνο.

Οι παρεμβάσεις «αλλαγής συμπεριφοράς» αποδίδουν τα ίδια καλά αποτελέσματα μετά από 12-24 μήνες

Οι παρεμβάσεις που στόχευαν στη «μείωση χρήσης αντιβιοτικών» έδειξαν μείωση της επίπτωσης C.difficile, μείωση των ανθεκτικών Gram (-), VRE, MRSA χωρίς αύξηση της θνητότητας

Οι παρεμβάσεις που στόχευαν σε «καταλληλότερη θεραπεία» έδειξαν μείωση της θνητότητας

Interventions to improve antibiotic prescribing practices for hospital inpatients

Davey et al. Cochrane Database Syst Rev 2013

Page 43: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Surviving Sepsis Campaign:

Κάθε ώρα καθυστέρησης στην έναρξη κατάλληλων αντιβιοτικών αυξάνει τη θνητότητα κατά 7% στον σηπτικό ασθενή

EARLY GOAL-DIRECTED THERAPY

Kumar A et al. Crit Care Med 2006

Page 44: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Για τον βαρέως πάσχοντα ασθενή

ΑΠΟΚΛΙΜΑΚΩΣΗ

Κλινική πορεία του ασθενούς Αποτελέσματα καλλιεργειών Βιολογικοί Δείκτες

Page 45: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Συμπληρωματικά Εργαλεία : BIOMARKERS

ΑΠΟΚΛΙΜΑΚΩΣΗ

Διάκριση σήψης από SIRS

Προγνωστικός δείκτης

Λήψη κλινικών αποφάσεων

Wacker C et al. Lancet Infect Dis 2013Schuetz P et al. Crit Care 2013Schuetz P et al. Clin Infect Dis 2012

Sens, Spec: 75-80%

PCTΜεταβολή τις

πρώτες 72±12h

Εναρξη & Διακοπή αντιβιοτικών

Page 46: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Schuetz P et al. Cochrane Database Syst Rev 2012

Procalcitonin to initiate or discontinueantibiotics in acute respiratory tract infections

Διακοπή θεραπείας

Page 47: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

6 RCTs, 1476 pts France, Belgium, Switzerland, GermanyHeterogeneous ICU patient population

AB exposure 20-38%

Days without AB (23-37% increase) Days of AB exposure/1000 pts (20-23% reduction) Days on AB for the 1st infectious episode (21-38%

reduction)

Length of ICU stay (decrease in 2 studies), Length of hospital stay, Days free of mechanical ventilation, Relapse of infection and

Mortality: unaffected by the use of PCT algorithms

2011Διάρκεια θεραπείας

Page 48: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Μικρότερη Διάρκεια Θεραπείας

8 ημέρες για VAP 7 ημέρες για πυελονεφρίτιδα 10 ημέρες για σηπτική αρθρίτιδα 3-5 ημέρες για ήπια CAP

Chastre et al. 2003, Sandberg et al. 2012, Pertola et al. 2010, el Moussaoui R et al. 2006

Page 49: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Get Smart

Single dose for surgical

prophylaxis

Obtain cultures first

HistoryComply with guidelines

Include indication/dose/duration

Then Focus

Clinical reviewCheck

microbiology

StopSwitch to oral

Change Continue

OPAT

At 48 hours

Page 50: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

33 χώρες947 νοσοκομεία

231000 ασθενείς

Page 51: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

www.ecdc.europa.eu

Ποσοστό Νοσηλευομένων που Λαμβάνουν Αντιβιοτικά

Ευρωπαϊκή Ενωση 35%

Ελλάδα 54.7%

>1 είδος αντιβιοτικού/ασθενή

Page 52: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

ΕΛΛΑΔΑ: ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ, PPS 2011-2012

www.ecdc.europa.eu

16%

9.5%

ΕΕ

Page 53: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

80%

Page 54: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

www.ecdc.europa.eu

Page 55: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

www.ecdc.europa.eu

Page 56: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Ποσοστά αντοχής στις Καρβαπενέμες

K.pneumoniae : 30-75%P.aeruginosa : 28-52%A.baumannii: 83-96%

www.ecdc.europa.eu

Page 57: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

www.ecdc.europa.eu

Page 58: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

ΕΛΛΑΔΑ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ, PPS 2011-2012

www.ecdc.europa.eu

Page 59: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Αρχική εμπειρική θεραπεία στον βαρέως πάσχοντα σηπτικό ασθενή Αρχική εμπειρική θεραπεία στον ασθενή με HAP/VAP με παράγοντες κινδύνου

Πότε χρειάζεται συνδυασμός αντιβιοτικών στην Ελληνική πραγματικότητα?

Λοίμωξη από K.pneumoniae που παράγει καρβαπενεμάση VAP από P.aeruginosa (για τις πρώτες 5 ημ.)

Προηγούμενη νοσηλεία Λήψη αντιβιοτικών Ανοσοκαταστολή Διαμονή σε οίκο ευγηρίας Γνωστός αποικισμός

Page 60: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Περιττός ο συνδυασμός φαρμάκων με αντιαναερόβιο φάσμα (καρβαπενέμη ή συνδυασμοί με αναστολέα + μετρονιδαζόλη)

Σπάνια χρειάζεται συνδυασμός με αντισταφυλοκοκκικό (10ο σε συχνότητα νοσοκομειακό παθογόνο στα Ελληνικά νοσοκομεία, συχνότητα 3%)

Δεν έχει αποδειχθεί ότι οι συνδυασμοί αντιβιοτικών για τα Gram-αρνητικά υπερτερούν της μονοθεραπείας με εξαίρεση την Carb-R K.pneumoniae

Ο αποικισμός δεν πρέπει να θεραπεύεται

Αποκλιμάκωση της καρβαπενέμης τύπου 2 σε ερταπενέμη, όπου είναι δυνατόν

Στοχευμένη αντιμικροβιακή αγωγή στην Ελληνική πραγματικότητα

Page 61: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

Σύγχρονη Ελληνική Πραγματικότητα:

Επείγουσα Ανάγκη για

Ελληνικές Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη χρήση καρβαπενεμών και κολιμυκίνης στα ελληνικά νοσοκομεία

Αυστηρότερη επιτήρηση της εφαρμογής των οδηγιών για τη 1 δόση περιεγχειρητικής προφύλαξης στα ελληνικά νοσοκομεία

Page 62: ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ Ενδονοσοκομειακές  Λοιμώξεις Διαχείριση Αντιβιοτικών

“…. the public will demand [the drug and]…then willbegin an era…of abuses. The microbes are educated to resist penicillin and a host of penicillin-fast organisms is bred out… which can be passed to other individuals…until they reach someone who gets a septicemia or a pneumonia which penicillin cannot save. In such cases the thoughtless person playing with penicillin is morally responsible for the death of the man who finally succumbs to infection with the penicillin-resistant organism. I hope this evil can be averted.”

- Sir Alexander Fleming, Nobel Prize Lecture, June 1945