Ε.Μακράκης Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ...
-
Upload
remington-ronnie -
Category
Documents
-
view
33 -
download
0
description
Transcript of Ε.Μακράκης Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ...
Προεμφυτευτική Γενετική ΔιάγνωσηΠροεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση ως εναλλακτική λύση σε ως εναλλακτική λύση σε
γυναίκες με γυναίκες με πτωχή αναπαραγωγική πρόγνωσηπτωχή αναπαραγωγική πρόγνωση
Ε.ΜακράκηςΓυναικολόγος Αναπαραγωγής
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Ε.Μακράκης 2006
προεμφυτευτική γενετική διάγνωση
(Preimplantation Genetic Diagnosis – PGD)
λήψη κυττάρων από έμβρυα που δημιουργούνται με εξωσωματική γονιμοποίηση
ανίχνευση γενετικών διαταραχώνχρωμοσωμικές διαταραχές
τεχνική φθορίζοντος υβριδισμού (FISH)
γονιδιακές διαταραχέςτεχνική αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR)
μεταφορά στην μήτρα μόνο του/των υγιών εμβρύων
Ε.Μακράκης 2006
προεμφυτευτική γενετική διάγνωση
Βιοψία πολικών σωματίων
Βιοψία εμβρύου
Βιοψία τροφεκτοδερμικών κυττάρων-στο στάδιο βλαστοκύστης (5η-6η ημέρα)-λήψη περισσοτέρων κυττάρων
-έμβρυα 6-10 κυττάρων (3η ημέρα)-λήψη 1-2 κυττάρων
-ανίχνευση μόνο μητρικών διαταραχών
Ε.Μακράκης 2006
PGD: ενδείξεις
γονιδιακά νόσηματα γονέωνόταν και οι δύο γονείς είναι φορείς νοσήματος υπολειπόμενου χαρακτήρα
όταν ο ένας γονέας φέρει νόσημα επικρατούντος ή φυλοσύνδετου χαρακτήρα
Alpha-thalassemia Glycogen storage disease
Beta-thalassemia Hemophilia
Canavan’s disease Huntington’s disease
Cystic fibrosis Marfan’s syndrome
Charcot-Marie-Tooth disease Myotonic Dystrophy
Gaucher disease Neurofibromatosis
Duchenne muscular dystrophy Polycystic Kidney Disease
Fanconi anemia Retinitis pigmentosa
Tay Sachs Spinal Muscular Atrophy
Ε.Μακράκης 2006
ανίχνευση χρωμοσωμικών ανωμαλιώνζευγάρια με απογόνους ή κυήσεις εμβρύων με χρωμοσωμική διαταραχή
γυναίκες προχωρημένης ηλικίας (>36 ετών)*
ζευγάρια με ιστορικό αποβολών (>2)*
ζευγάρια με ιστορικό πολλαπλών αποτυχιών IVF*
απόκτηση HLA συμβατών απογόνων*για θεραπεία πάσχοντος παιδιού χρησιμοποιώντας τα βλαστοκύτταρα του αδελφού του
* ESHRE PGD Consortium 2005
PGD: ενδείξεις
Ε.Μακράκης 2006
ESHRE PGD Consortium data collection
1997- 04/ 2001 05 – 12/ 2001 2002
κυήσεις κυήσεις κυήσεις
Ωοληψίες για PGD 2231 1819 2142
Βιοψίες για PGD 2176 20% 1702 16% 2016 17%
-για χρωμοσ. ανωμαλίες 392 299 400
-για φυλοσύνδετα νοσήματα
332 105 110
-για μονογονιδιακά νοσήματα
568 206 283
-για προχωρημένη ηλικία 320 24% 279 9% 395 12%
-για καθέξιν αποβολές 87 30% 187 18% 190 19%
-για πολλαπλές IVF αποτυχίες
185 10% 407 15% 262 18%
-άλλες ενδείξεις 195 139
Λάθη PGD 4% 2.2% 0%
Ε.Μακράκης 2006
γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης
γυναίκες προχωρημένης ηλικίαςοι εμβρυϊκές ανευπλοειδίες αυξάνονται με την ηλικία της γυναίκας
μη διαχωρισμός χρωμοσωμάτων-ανευπλοειδίες – 13, 14, 15, 16, 18, 21, 22, X και Y
οι πιθανότητες κυήσης (φυσικής ή μετά IVF) μειώνονται με την ηλικία της γυναίκας
γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF >3, παρά την μεταφορά καλών εμβρύωνασαφή αίτια (περιβάλλον εμφύτευσης, εμβρυϊκά)τα έμβρυα των γυναικών αυτών είναι συχνά ανευπλοειδικά
γυναίκες με καθ’ έξιν αποβολές1% πληθυσμούτο 50-80% των αποβολών 1ου τριμήνου αφορούν έμβρυα με χρωμοσωμικές ανωμαλίεςμη ισοζυγισμένες μεταθέσεις (Robertsonian ή ανάστροφες)
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας
Munne et al, Hum Reprod 1999;14:2191
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
αναδρομική μελέτη
117 γυναίκες ≥ 35 ετών που έκαναν IVF
με PGD
117 γυναίκες ≥ 35 ετών που έκαναν IVF
χωρίς PGD
προηγούμενες προσπάθειες IVF, διάρκεια διέγερσης, επίπεδα Ε2, αριθμός ωοθυλακιών : παρόμοια
Ποσοστό εμφύτευσης
13% 13%
αποβολές (% κλινικών κυήσεων)
9% 23%
τοκετοί (% κλινικών κυήσεων)
16,1% 10,5%
p<0,05
p<0,05
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας
Gianaroli et al, Fertil Steril 1999;72:837
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
προοπτική μελέτη
73 γυναίκες ≥ 36 ετών που έκαναν IVF
με PGD
84 γυναίκες ≥ 36 ετών που έκαναν IVF
χωρίς PGD
αίτια υπογονιμότητας, επίπεδα Ε2, αριθμός ωαρίων, αριθμός εμβρύων : παρόμοια
ποσοστό εμφύτευσης
25,8% 14,3%p<0,01
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας
Munne et al, RBM online 2003;7:91
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
αναδρομική μελέτη
138 γυναίκες ≥ 35 ετών που έκαναν IVF
με PGD
138 γυναίκες ≥ 35 ετών που έκαναν IVF
χωρίς PGD
προηγούμενες προσπάθειες IVF, διάρκεια διέγερσης, επίπεδα Ε2, αριθμός 2PNs : παρόμοια
ποσοστό εμφύτευσης
17,6% 10,6%p<0,05
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας
Staessen et al, Hum Reprod 2004;19:2849
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
προοπτική τυχαιοποιημένη
μελέτη
73 γυναίκες ≥ 36 ετών που έκαναν IVF
με PGD
84 γυναίκες ≥ 36 ετών που έκαναν IVF
χωρίς PGD
αίτια υπογονιμότητας, επίπεδα Ε2, αριθμός ωαρίων, αριθμός εμβρύων : παρόμοια
ποσοστό εμφύτευσης
17,1% 11,5%
κυήσεις > 12 εβδομάδες
16,5% 10,4%
p=0,09
p=0,06
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας
Platteau et al, Fertil Steril 2005;84:319
Ομάδα μελέτης
αναδρομική 394 κύκλοι IVF με PGD
σε γυναίκες ≥ 37 ετών
έμβρυα με ανευπλοειδίες 65,3% παράλληλη αύξηση με την ηλικία (55%-79%)
κύκλοι χωρίς εμβρυομεταφορά
32,2% παράλληλη αύξηση με την ηλικία (16%-66%)
ποσοστό εμφύτευσης 10,7% σταθερό παρά την αύξηση της ηλικίας
κυήσεις > 12 εβδομάδες 16,4% σταθερές παρά την αύξηση της ηλικίας
τοκετοί/100 κυήσεις 81,1% σταθερές παρά την αύξηση της ηλικίας
(1)
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας
Platteau et al, Fertil Steril 2005;84:319
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
αναδρομική 394 κύκλοι IVF σε γυναίκες ≥ 37 ετών
με PGD
όλες οι γυναίκες ≥ 37 ετών με επιτυχή IVF
χωρίς PGD
έμβρυα με ανευπλοειδίες 65,3%
κύκλοι χωρίς εμβρυομεταφορά
32,2%
ποσοστό εμφύτευσης 10,7%
αποβολές 16,9% 23,8%
κυήσεις > 12 εβδομάδες 16,4%
τοκετοί/100 κυήσεις 81,1% 74%
p=0,42
p=0,39
(2)
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες προχωρημένης ηλικίας
οι υπάρχουσες μελέτεςδιαφέρουν κατά πολύ στον σχεδιασμό τους
τα αποτελέσματά τους είναι δύσκολο να συγκριθούν
όλες οι μελέτες συμφωνούν ότι οι γυναίκες αυτέςέχουν μεγάλη αναλογία ανευπλοειδικών εμβρύων (40%-64%)
πολύ συχνά (25%) δεν έχουν τελικά έμβρυα για μεταφορά
η πλέον πρόσφατη, ισχυρή και προοπτική μελέτηδεν ανέδειξε σημαντικά ωφέλη ως προς την έκβαση των προσπαθειών στις γυναίκες που έκαναν PGD
Συμπεράσματα
Ε.Μακράκης 2006
γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης
γυναίκες προχωρημένης ηλικίαςοι εμβρυϊκές ανευπλοειδίες αυξάνονται με την ηλικία της γυναίκας
μη διαχωρισμός χρωμοσωμάτων-ανευπλοειδίες – 13, 14, 15, 16, 18, 21, 22, X και Y
οι πιθανότητες κυήσης (φυσικής ή μετά IVF) μειώνονται με την ηλικία της γυναίκας
γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF >3, παρά την μεταφορά καλών εμβρύωνασαφή αίτια (περιβάλλον εμφύτευσης, εμβρυϊκά)τα έμβρυα των γυναικών αυτών είναι συχνά ανευπλοειδικά
γυναίκες με καθ’ έξιν αποβολές1% πληθυσμούτο 50-80% των αποβολών 1ου τριμήνου αφορούν έμβρυα με χρωμοσωμικές ανωμαλίεςμη ισοζυγισμένες μεταθέσεις (Robertsonian ή ανάστροφες)
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF
Gianaroli et al, Fertil Steril 1999;72:837
επίδραση PGD σε γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
προοπτική 27 γυναίκες με ≥ 3 αποτυχίες IVF
που έκαναν νέα προσπάθεια
με PGD
27 γυναίκες με ≥ 3 αποτυχίες IVF
που έκαναν νέα προσπάθεια
χωρίς PGD
αίτια υπογονιμότητας, επίπεδα Ε2, αριθμός ωαρίων, αριθμός εμβρύων : παρόμοια
ποσοστό εμφύτευσης 17,3% 9,5%
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF
Pehlivan et al, RBM online 2002;6:232
σύγκριση αποτελεσμάτων PGD μεταξύ γυναικών με και χωρίς πολλές αποτυχίες IVF
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
αναδρομική 49 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες με
≥ 3 αποτυχίες IVF
9 κύκλοι IVF με PGD λόγω
φυλοσύνδετης νόσου
οι δύο ομάδες ήταν εμφανώς μη συγκρίσιμες
έμβρυα με ανευπλοειδίες 50,2%
ποσοστό εμφύτευσης 19,8% 24,1%
ποσοστό κυήσεων 34% 33,1%
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF
Munne et al, RBM online 2003;7:91
επίδραση PGD σε γυναίκες ≥ 35 ετών με πολλές αποτυχίες IVF
Υποομάδα μελέτης Υποομάδα σύγκρισης
αναδρομική μελέτη
54 γυναίκες ≥ 35 ετών και με ≥ 3 αποτυχίες IVF που έκαναν IVF
με PGD
54 γυναίκες ≥ 35 ετών και με ≥ 3 αποτυχίες IVF που έκαναν IVF
χωρίς PGD
προηγούμενες προσπάθειες IVF, διάρκεια διέγερσης, επίπεδα Ε2, αριθμός 2PNs : παρόμοια
ποσοστό εμφύτευσης
14,3% 11,5%
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF
Taranisi et al, RBM online 2005;10:628
επίδραση ηλικίας σε κύκλους PGD σε γυναίκες με πολλές αποτυχίες
αναδρομική μελέτη
78 γυναίκες < 40 ετών με ≥ 3 αποτυχίες IVF που έκαναν 86 PGD
38 γυναίκες ≥ 41 ετών με ≥ 3 αποτυχίες IVF
που έκαναν 44 PGD
ποσοστό κλινικής κύησης
36,1% 16,6%
ποσοστό τοκετών
32% 12,5%
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF
Platteau et al, RBM online 2006;12:334
Ομάδα μελέτης
αναδρομική 121 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες με
≥ 3 αποτυχίες IVF
έμβρυα με ανευπλοειδίες 48,3% αυξημένα
κύκλοι χωρίς εμβρυομεταφορά
22,3%
ποσοστό εμφύτευσης 19,5%
τοκετοί/100 μεταφορές 29,7%
για να εξασφαλίσουμε 90% πιθανότητα να υπάρχει έμβρυο προς μεταφορά πρέπει να έχουμε τουλάχιστον: 10 ώριμα ωάρια και 6 έμβρυα προς βιοψία
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF
οι μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες αυτέςέχουν υψηλή αναλογία ανευπλοειδικών εμβρύων
όλες οι υπάρχουσες συγκριτικές μελέτεςδεν ανέδειξαν σημαντικά ωφέλη από την εφαρμογή PGD στις γυναίκες αυτές, ως προς την έκβαση μιάς νέας προσπάθειας
Συμπεράσματα
Ε.Μακράκης 2006
γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης
γυναίκες προχωρημένης ηλικίαςοι εμβρυϊκές ανευπλοειδίες αυξάνονται με την ηλικία της γυναίκας
μη διαχωρισμός χρωμοσωμάτων-ανευπλοειδίες – 13, 14, 15, 16, 18, 21, 22, X και Y
οι πιθανότητες κυήσης (φυσικής ή μετά IVF) μειώνονται με την ηλικία της γυναίκας
γυναίκες με πολλές αποτυχίες IVF >3, παρά την μεταφορά καλών εμβρύωνασαφή αίτια (περιβάλλον εμφύτευσης, εμβρυϊκά)τα έμβρυα των γυναικών αυτών είναι συχνά ανευπλοειδικά
γυναίκες με καθ’ έξιν αποβολές1% πληθυσμούτο 50-80% των αποβολών 1ου τριμήνου αφορούν έμβρυα με χρωμοσωμικές ανωμαλίεςμη ισοζυγισμένες μεταθέσεις (Robertsonian ή ανάστροφες)
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολέςRubio et al, Hum Reprod 2003;18:182
σύγκριση αποτελεσμάτων PGD μεταξύ γυναικών με και χωρίς ιστορικό καθέξιν αποβολών
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
αναδρομική 86 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες
με ≥ 2 αποβολές
28 κύκλοι IVF με PGD λόγω
φυλοσύνδετης νόσου
οι δύο ομάδες ήταν εμφανώς μη συγκρίσιμες
έμβρυα με ανευπλοειδίες 56,5%
κύκλοι χωρίς ευπλοϊδικά έμβρυα για μεταφορά
22,1%
ποσοστό εμφύτευσης 28% 29%
ποσοστό κυήσεων 34,3% 33,1%
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές
Werlin et al, 60th ASRM Conference, 2004
επίδραση PGD σε γυναίκες με καθέξιν αποβολές
Ομάδα μελέτης Ομάδα σύγκρισης
προοπτική τυχαιοποιημένη
15 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες με ≥ 2
αποβολές
12 κύκλοι IVF χωρίς PGD
σε γυναίκες με ≥ 2 αποβολές
ποσοστό εμφύτευσης 60% 41,7%
ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ ΕΠΙΣΗΜΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές
Platteau et al, Fertil Steril 2005;83:393
επίδραση ηλικίας σε κύκλους PGD σε γυναίκες με καθέξιν
Ηλικίες 26-37 Ηλικίες 38-44
προοπτική πληθυσμιακή χωρίς
ομάδα ελέγχου
31 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες με ≥ 3 αποβολές
18 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες
με ≥ 3 αποβολές
έμβρυα με ανευπλοειδίες 43% 67%
ποσοστό εμφύτευσης 16,6% 2,7%
ΧΑΜΗΛΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ PGD
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολέςMunne et al, Fertil Steril 2005
επίδραση ηλικίας σε κύκλους PGD σε γυναίκες με καθέξιν αποβολές
ηλικίες < 35 ετών ηλικίες ≥ 35 ετών
αναδρομική με ομάδα ελέγχου τις ίδιες τις
γυναίκες
25 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες με ≥ 3 αποβολές
44 κύκλοι IVF με PGD σε γυναίκες
με ≥ 3 αποβολές
ποσοστό κυήσεων 57% !!! 46% !!!
ποσοστό αποβολών 29% 12%
αναμενόμενο ποσοστό αποβολών (με βάση μαθηματικό τύπο)
23% 44,5%
τύπος ανευπλοειδίας (κατά σειρά συχνότητας): χρωμ. 22, 16, 21,15 13, 18, 17, φυλετικά
μπορεί να βοηθήσει τις γυναίκες προχωρημένης ηλικίας με καθέξιν αποβολές
p=0,007
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες με καθ’έξιν αποβολές
οι μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες αυτέςέχουν υψηλή αναλογία ανευπλοειδικών εμβρύων (30-60%)
παρατηρείται υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης ανωμαλιών στα χρωμοσώματα 16 και 22
υπάρχει διχογνωμία για την αξία του PGDυπέρμαχοι: τονίζουν τα υψηλά ποσοστά ανευπλοειδιώνενάντιοι: τονίζουν τα υψηλά ποσοστά (έως και 70%) επόμενης κύησης χωρίς καμία παρέμβαση
τα μέχρι τώρα δεδομέναδεν υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η εφαρμογή PGD αυξάνει τα ποσοστά κύησης στις γυναίκες αυτές
Συμπεράσματα
Ε.Μακράκης 2006
PGD και γυναίκες πτωχής πρόγνωσηςVerlinsky et al, RBM Online 2005; 11:219
2359 PGD για ανευπλοειδίες σε γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης
αναδρομική με ομάδα ελέγχου τις ίδιες τις γυναίκες
432 κυήσεις μετά PGD 483 προηγούμενες κυήσεις
ποσοστό αποβολών 28,4% 68%
ποσοστό τοκετών 71,9% 32%
γυναίκες με 308 προηγούμενους κύκλους IVF
ποσοστό εμφύτευσης 35% 6,9%
45 γυναίκες με ισοζυγισμένη μετάθεση
ποσοστό αποβολών 17,8% 87,8%
ποσοστό τοκετών 81,4% 11,5%
Ε.Μακράκης 2006
συζήτηση
φαίνεται παράδοξο το ότι οι μελέτες
γιατί να συμβαίνει αυτό ?
ενώ αποδεικνύουν τα υψηλά ποσοστά
ανευπλοειδιών στις γυναίκες με πτωχή
αναπαραγωγική πρόγνωση
δεν αποδεικνύουν καθαρά ότι η
εφαρμογή PGD αυξάνει τις
πιθανότητες κύησης στις γυναίκες αυτές
Ε.Μακράκης 2006
συζήτησηπρόβλημα επάρκειας μελετών
δείγμα γυναικών συνήθως μικρό
ομάδες ελέγχου συχνά, μη συγκρίσιμες (γυναίκες μικρής ηλικίας που κάνουν PGD για επιλογή φύλου)ή, οι ίδιες οι γυναίκες
ποιότητα των εμβρύων δεν αναφέρεται/αξιολογείται, ιδίως στις ομάδες ελέγχου
μεθοδολογία PGD: διαφορετική (ανάλυση διαφορετικών χρωμοσωμάτων, βιοψία σε διαφορετικές ημέρες)
παράμετρος σύγκρισης τα ποσοστά εμφύτευσης
– που είναι επόμενο να εμφανίζονται αυξημένα επί εφαρμογής PGD διότι απλά μεταφέρονται λιγότερα έμβρυα
Ε.Μακράκης 2006
συζήτησηπεριορισμοί τεχνικής PGD
περιορισμένος αριθμός χρωμοσωμάτων (έως 10) που μπορούν να αναλυθούν ταυτόχρονα με την μέθοδο FISH
η μέθοδος FISH ανιχνεύει μόλις το 69% των ανωμαλιών που ανιχνεύονται με την τεχνική comparative genomic hybridization
το φαινόμενο του μωσαϊκισμούτο κύτταρο που λαμβάνεται μπορεί να μην αντιπροσωπεύει το γενετικό υλικό του εμβρύου
PGD σε 1 κύτταρο: μεγαλύτερη πιθανότητα λάθους
PGD σε 2 κύτταρα: πιό ασφαλής, αλλά ίσως επηρεάζει το έμβρυο και συνεπώς τα ποσοστά εμφύτευσης
ίσως να υπάρχει φυσικός περιορισμός των ανευπλοειδικών κυττάρων σε ένα έμβρυο
PGD μπορεί τελικά να μειώνει τον αριθμό των διαθέσιμων εμβρύων
Ε.Μακράκης 2006
συμπεράσματατα μέχρι τώρα δεδομένα δεν υποδεικνύουν καθαρά κλινικό ώφελος
από την μαζική υιοθέτηση PGD σε γυναίκες πτωχής αναπαραγωγικής πρόγνωσης
η PGD μπορεί να βοηθήσει στην στρατηγική μεταφοράς λιγοτέρων εμβρύων
για την μείωση των πολυδύμων κυήσεων
η PGD μπορεί να βοηθήσει στην απόφαση για αλλαγή στρατηγικής σε ζευγάρια που παράγουν μόνο
ή μεγάλο ποσοστό ανευπλοειδικών εμβρύων
χρειάζονται μεγαλύτερες και καλύτερα σχεδιασμένες μελέτες
Ευχαριστώγιά την προσοχή σας
Ε.Μακράκης
Γυναικολόγος Αναπαραγωγής
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών