Στρατηγικές της Αριστεράς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση,

Τοπική αυτοδιοίκηση και κοινωνική οικονομία: φίλοι ή αντίπαλοι. Θεσμικό πλαίσιο, διεθνείς και εγχώριες

πρακτικές.

Σοφία Αδάμ, Δρ. Οικονομολόγος, Ερευνήτρια, Ειδίκευση σε θέματα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας

Στρατηγικές της Αριστεράς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ και Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς

ΣτόχοιΒασικές έννοιες

Γιατί μας ενδιαφέρει η κοινωνική & αλληλέγγυα οικονομία;

Πεδία εναλλακτικής κοινωνικής πολιτικής

Θεσμικό πλαίσιο: δυνατότητες, ελλείψεις

Εντάσεις

Κοινωνική & Αλληλέγγυα Οικονομία

Κοινωνική &

Αλληλέγγυα

οικονομία

ΑΝΑΔΙΑΝΟΜΗ

Κράτος

Ιδιωτικό

AMOIBAIOTHTA

Κοινά

Αγορά

ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ

Μη Κερδοσκοπική

Κερδοσκοπική

Δημόσιο

Ανεπίσημη

Θεσμική

Κοινωνικές ΕπιχειρήσειςΜ.Κ.Ο. με δραστηριότητα που δημιουργεί έσοδα

Κοινωνική επιχείρηση

Κοινωνικά υπεύθυνη επιχείρηση

Εταιρία με δράσεις κοινωνικής υπευθυνότητας

ΜΚΟ συνηγορίας

ΜΚΟ

Συνεταιρισμοί

Συνεταιρισμοί ληπτών

Εργατικοί συνεταιρισμοί

ΜΚΟ με παραγωγικές δραστηριότητες

Κοινωνικές Επιχειρήσεις

Ο ιδεατός τύπος των κοινωνικών επιχειρήσεων

ΟΟΙΙΚΚΟΟΝΝΟΟΜΜΙΙΚΚΑΑ ΚΚΡΡΙΙΤΤΗΗΡΡΙΙΑΑ ΚΚΟΟΙΙΝΝΩΩΝΝΙΙΚΚΑΑ ΚΚΡΡΙΙΤΤΗΗΡΡΙΙΑΑ

ΣΣυυννεεχχήήςς οοιικκοοννοομμιικκήή δδρραασσττηηρριιόόττηητταα

ΣΣττόόχχοοςς ττοο όόφφεελλοοςς σσττηηνν κκοοιιννόόττηητταα//οομμάάδδαα

ΥΥψψηηλλόόςς ββααθθμμόόςς ααυυττοοννοομμίίααςς ΣΣυυλλλλοογγιικκήή δδιιάάσστταασσηη

ΑΑννάάλληηψψηη ρρίίσσκκοουυ ΗΗ σσυυμμμμεεττοοχχήή σσττιιςς ααπποοφφάάσσεειιςς δδεενν κκααθθοορρίίζζεεττααιι ααππόό ττηη σσυυννεειισσφφοορράά

κκεεφφααλλααίίοουυ

MMiinniimmuumm ααμμεειιββόόμμεεννηηςς εερργγαασσίίααςς ΠΠοολλυυεεττααιιρριικκόόττηητταα

((αακκόόμμαα κκααιι χχρρήήσσττεεςς//ππεελλάάττεεςς)) ΠΠεερριιοορριισσμμέέννηη δδιιααννοομμήή κκεερρδδώώνν

Μαθήματα πολιτικής γεωγραφίας 1

«Ο Γιάννης Μπουτάρης αναφέρθηκε ότι το πρώτιστο μέλημα θα είναι η καταπολέμηση της ανεργίας μέσω της κοινωνικής οικονομίας». «Η κοινωνική οικονομία δεν είναι μόνο οι μη χρηματικές ανταλλαγές και κάποιες κοινωνικές παροχές από τον Δήμο, αλλά οι κοινωνικές επιχειρήσεις και οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που μπορούν να αναπτυχθούν σε συνεργασία με τον δήμο. Αλλά και σε συνεργασία με άλλες μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις προσφέροντας προϊόντα και υπηρεσίες με ευέλικτο επιχειρηματικό τρόπο, αυξάνοντας γενικά την απασχόληση και την παραγωγικότητα». «Με την κοινωνική οικονομία και τις κοινωνικές επιχειρήσεις εξοικονομούνται πόροι από πάγιες λειτουργίες και διατίθενται σε νέες κοινωνικές υπηρεσίες».

Γεώργιος Καμίνης

Πρωτοβουλία «Επιχειρώ Κοινωνικά» http://social.developathens.gr/koinvnikh-epixeirhmatikothta /

Το αγγλοσαξονικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο καλά κρατεί:

Το άτομο, ο κοινωνικός επιχειρηματίας, έχει ένα όραμα και το υλοποιεί

Έσοδα από την αγορά, τί γίνεται με εναλλακτικές μορφές ενίσχυσης

Τί γίνεται με τα προβλήματα που γεννάει η ίδια η αγορά;

Μαθήματα πολιτικής γεωγραφίας 2Γαβριήλ Σακελλαρίδης

«Για εμάς, πρώτη προτεραιότητα είναι η διεύρυνση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας ως ένα βήμα προς την προώθηση ενός περισσότερο δημοκρατικού και κοινωνικά δίκαιου τρόπου οργάνωσης της οικονομίας».

«Ο τρόπος που διαφοροποιείται η αντίληψη μας στην Ανοιχτή Πόλη από την κυρίαρχη… είναι ότι εμείς πιστεύουμε ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις μπορούν να αναπτυχθούν εγκάρσια σε όλους τους παραγωγικούς κλάδους, άρα και σε εγχειρήματα έντασης γνώσης και καινοτομίας».

«Απορρίπτουμε τη λογική που βλέπει τις κοινωνικές επιχειρήσεις ως ένα τρόπο για να καλυφθεί το κενό που αφήνει πίσω της η συρρίκνωση των παραδοσιακών δημόσιων προνοιακών δομών. Και δεν αρκούμαστε σε μια οπτική που θέλει την κοινωνική οικονομία ως προνομιακό όχημα αποκλειστικά για επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας».

Μαθήματα πολιτικής γεωγραφίας 3Γαβριήλ Σακελλαρίδης reloaded

1.Η δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων σε νέα πεδία και κλάδους προϋποθέτει τη δημιουργία συμβουλευτικών θεσμών και θεσμών προαγωγής της συνεταιριστικής παιδείας, καθώς και θεσμών συνεταιριστικής πιστοποίησης.

2.Παρέμβαση στην κατεύθυνση της δικτύωσης των σχετικών επιχειρήσεων με ορίζοντα τη δημιουργία μιας συνεταιριστικής τράπεζας.

3.Παροχή έμμεσων πόρων είτε μέσα από τη δημιουργία προγραμματικών συμβάσεων είτε μέσα από την παραχώρηση μη-χρησιμοποιούμενων ακίνητων του δήμου για τη στέγασή τους.

4.Εγγύηση εναλλακτικών συναλλαγών ή πιστοποίηση παράλληλων νομισμάτων με την ανάληψη της υδατογράφησης από το δήμο.

5.Ένα εκτεταμένο δίκτυο ταρατσόκηπων. Επεμβάσεις στους αύλειους χώρους των σχολείων.

6.Χωροθέτηση αγορών χωρές μεσάζοντες. Εμπλοκή των αγορών χωρίς μεσάζοντες σε γεύματα στους παιδικούς σταθμούς και δημοτικά συσσίτια.

7.Ίδρυση δημοτικών ενεργειακών επιχειρήσεων (ESCOs) προκειμένου να καλύψει ο δήμος σημαντικό μέρος των ενεργειακών αναγκών με αυτοπαραγωγή από ΑΠΕ σε σύνδεση με συνεταιριστικά σχήματα.

Γιατί μας ενδιαφέρει η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία;

Παραγωγικός μετασχηματισμός, όχι παραγωγική ανασυγκρότηση

Μετακαπιταλισμός: να διδαχτούμε από το παρελθόν και τα λάθη, γυναίκες-περιβάλλον

Ανεπίλυτες υποθέσεις: κεντρικός σχεδιασμός ή αγορά;

Τοπικοποίηση: όχι με εξιδανίκευση, αλλά όπου και όταν χρειάζεται

Έλλειμμα πραγματικής συμμετοχής: όχι εργαλειακά, να επανεφεύρουμε νέες κοινότητες

Όχι για τους παρίες, αλλά ως οριζόντια στρατηγική κατεύθυνση

Πλαίσιο Διάδρασης ΟΤΑ-οργανώσεων Κοινωνικής & Αλληλέγγυας Οικονομίας

Καμιά επαφή: τα δρώντα υποκείμενα δεν αλληλεπιδρούν

Καφενείο: μικροί δήμοι όπου ορισμένα πρόσωπα έχουν πολλαπλούς ρόλους (προσοχή)

Εταίροι: θεσμική συνεργασία συλλογικών οργάνων

Εξωστρεφής απεύθυνση: συνεργασία με στόχο τη διεκδίκηση από την περιφέρεια/κεντρική κυβέρνηση (προσοχή σε φαινόμενα ανταγωνισμού ανάμεσα σε περιοχές)

Ενοποίηση: οριζόντια συνεργασία ανά θεματική ομάδα, τομέα, επίπεδο διακυβέρνησης

Τρόποι ενίσχυσης οργανώσεων κοινωνικής & αλληλέγγυας οικονομίας

Διαβούλευση-συντονισμός

Παράδειγμα: θέσμιση σχέσεων συναπόφασης ανάμεσα σε οργανώσεις αλληλέγγυας οικονομίας και δημόσιο τομέαΚείμενα πολιτικής, οδηγίες, ανάρτηση πρακτικών/αποφάσεων/σχεδίων

Παράδειγμα: ο Δήμος στοχεύει να υποστηρίξει με κάθε τρόπο την τοπική οικονομία μέσω της ενίσχυσης τοπικών αγροτικών συνεταιρισμών για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών της τοπικής κοινωνίας

Οικονομική ενίσχυση

Παραδείγματα: α) Επιδοτήσεις, β) Απαλλαγές από δημοτικά τέλη-φόρους με συγκεκριμένη στόχευση σε επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, γ) Τοπικό ταμείο κοινωνικής οικονομίας, δ) Πιστοποίηση και διευκόλυνση εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων

Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς

Παράδειγμα: Συμπερίληψη κοινωνικών κριτηρίων όπως δημιουργία απασχόλησης, κοινωνική ένταξη ευάλωτων ομάδων, ίσες ευκαιρίες, προσβασιμότητα, βιωσιμότητα, ηθικό εμπόριο.

Υποστήριξη σε είδος

Παραδείγματα: α) γη, β) κτίρια, γ) εξοπλισμός, δ) μηχανήματα, ε) προσωπικό (τεχνική βοήθεια, δικτύωση)Έρευνα, τεκμηρίωση, πληροφόρηση

Παραδείγματα: α) χαρτογράφηση & προβολή στον ιστότοπο του δήμου, β) εργαλεία κοινωνικής αξιολόγησης, γ) πληροφόρηση για τη δυνατότητα διεκδίκησης δημόσιων συμβάσεων κοινωνικής αναφοράς

Παραδείγματα εναλλακτικής κοινωνικής πολιτικής στο τοπικό επίπεδο

Γυναίκες: κοινωνικές υποδομές, αναγνώριση των απλήρωτων υπηρεσιών φροντίδας, πλυντήρια ρούχων-στεγνωτήρια, υπηρεσίες καθαριότητας στο σπίτι, δίκτυο παιδικής φροντίδας (έξω από παιδικούς σταθμούς), http://idea90.it/

Άστεγοι/ες: υπνωτήρια βραχείας διάρκειας, ιδρυματική λογική, πατερναλισμός, διαμεσολάβηση για την αντιστοίχιση αστέγων και άδειων κατοικιών, σύνδεση με οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας που έχουν πραγματική σχέση με άστεγους, εργασίες επιδιόρθωσης/μόνωσης κατοικιών, απαλλαγή από φόρο ακινήτων για τους ιδιοκτήτες, κοινωνικό τιμολόγιο ρεύματος, http://www.shedia.gr/

Αναπηρία: κατασκηνώσεις με την υποστήριξη οργανώσεων ΑμεΑ, συλλόγων γονέων και συλλόγων ειδικής αγωγής, παραχώρηση δημοτικών εκτάσεων, ενοικίαση με προνομιακούς όρους (οικονομίες κλίμακας), εργασίες προσαρμογής χώρων σε συνεταιρισμούς, www.lemat.it

Εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας: βελονισμός στην κοινότητα www.pocacoop.com

Κοινωνική σίτιση: προνομιακή αγορά τροφίμων από τοπικούς συνεταιρισμούς και αστικούς λαχανόκηπους

Βραζιλία: Φόρουμ για την Αλληλέγγυα Οικονομία7 τομείς δράσης: κοινωνική οργάνωση, παραγωγή-προώθηση στην αγορά-κατανάλωση, αλληλέγγυα χρηματοδότηση, θεσμικό πλαίσιο, εκπαίδευση, επικοινωνία, εκδημοκρατισμός γνώσης και τεχνολογίας

3 κατηγορίες μελών: α) πρακτικές αλληλέγγυας οικονομίας (συνεταιρισμοί, λαϊκές συνελεύσεις, άτυπες ομάδες, επιχειρήσεις υπό τον έλεγχο των εργαζομένων, αλληλέγγυα χρηματοδοτικά ταμεία, δίκτυα ανταλλαγών), β) συμβουλευτικοί φορείς (ΜΚΟ, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια), γ) δημόσιοι λειτουργοί (εκπρόσωποι περιφερειακών και δημοτικών αρχών)

Συντονιστική Αρχή: 97 μέλη, 16 εκπρόσωποι από οργανώσεις και υποστηρικτικούς φορείς, 3 εκπρόσωποι (2 από τις οργανώσεις και 1 από το δημόσιο τομέα) για καθένα από τα 27 κρατίδια.

Εκτελεστική Αρχή: 13 μέλη, 7 εκπρόσωποι οργανώσεων αλληλέγγυας οικονομίας με περιφερειακή εκπροσώπηση, 5 εκπρόσωποι συμβουλευτικών φορέων και 1 από το κράτος.

Εκτελεστική Γραμματεία: προετοιμασία-διευκόλυνση επικοινωνίας και συναντήσεων

Θεματικές ομάδες εργασίας: Μέλη συντονιστικής αρχής και άλλα πρόσωπα με βάση την ειδίκευση

Φόρουμ ανά κρατίδιο και δήμο: πάλι 3 κατηγορίες μελών

Γενική Γραμματεία Αλληλέγγυας Οικονομίας, Υπουργείο Εργασίας

Τόρρες, Βενεζουέλα: 5 συστατικά στοιχεία για την οικοδόμηση της λαϊκής εξουσίας

Λαϊκή δημοτική συνέλευση: συνδιαμόρφωση κατευθυντήριων γραμμών για το δήμο

Συμμετοχικός σχεδιασμός: συναπόφαση για τη χρήση πόρων (από πετρέλαιο) μέσα από κοινοτικά συμβούλια

Συνάντηση 550 κοινοτικών συμβουλίων σε ενιαία δημοτική λαϊκή συνέλευση

Νέα πολιτική για τη γη: κοινές γαίες για παραγωγή και χρήση, αλλαγή ορίων κοινοτικών διαμερισμάτων με βάση τις ανάγκες του δήμου

Δημιουργία Κοινωνικών Παραγωγικών Μονάδων: Με βάση τις αποφάσεις των κοινοτικών συμβουλίων για τις ανάγκες της περιοχής, εξασφαλίζεται χρηματοδότηση για την παραγωγή/παροχή ενός αγαθού/μιας υπηρεσίας (π.χ. όλα τα σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία αγοράζουν σε καλές τιμές τις στολές που χρειάζονται από τοπική κοινωνική παραγωγική μονάδα στην υφαντουργία), όλα τα κέρδη επανεπενδύονται στην κοινότητα ή για τη δημιουργία άλλων κοινωνικών παραγωγικών μονάδων

NEF, Ηνωμένο Βασίλειο: Τοπικά σχέδια για μια δίκαιη αντιμετώπιση της κρίσης

Μισθοί και σταθερές εργασιακές σχέσεις για το προσωπικό των δήμων στο μέτρο του δυνατού

Τοπικό πιστοποιητικό καλού εργοδότη, κώδικας δίκαιης εργασίας

Δημιουργία εναλλακτικών πιστωτικών μηχανισμών με στόχο τον περιορισμό της τοκογλυφίας

Δωρεάν ή φθηνά παιδικά γέύματα στα σχολεία (μέσα από τοπικούς παραγωγούς/συνεταιρισμούς)

Διαχείριση τροφής: πείνα-σκουπίδια, σημεία συλλογής-επεξεργασίας-διανομής

Επέκταση συστήματος παιδικής προστασίας (απευθείας παροχή ή κοινωνική οικονομία)

Μείωση κόστους μετακίνησης, δωρεάν ή μειωμένες μεταφορές για ανέργους

Εναλλακτική μετακίνηση (συνεταιρισμός κοινόχρηστων ποδηλάτων για την πόλη)

Δημιουργία πλατφόρμας για crowdfunding με στόχο την ενίσχυση αλληλέγγυων εγχειρημάτων

Τράπεζες χρόνου: διάθεση χώρων δημόσιων υπηρεσιών σε συλλογικούς φορείς, οι συλλογικοί φορείς μπορούν μετά να ανταποδώσουν οργανώνοντας εκδηλώσεις για τους χρήστες

Ενίσχυση ενεργειακής αυτάρκειας δημόσιων κτιρίων, φωτοβολταϊκά/ηλιακοί θερμοσίφωνες, μονώσεις με την εμπλοκή ενεργειακών συνεταιρισμών

Ελληνικό θεσμικό πλαίσιο: Ν. 4019/2011

3 τύποι ΚΟΙΝΣΕΠ

Ένταξης: Ευάλωτες ομάδες >=40 %, περιλαμβάνουν όλες τις μορφές αναπηρίας, τους ανήλικους παραβάτες, αποφυλακισμένους, οροθετικούς, (απ-)εξαρτημένους. Μόνο σε ΚΟΙΝΣΕΠ ένταξης επιτρέπεται η συμμετοχή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

Κοινωνικής φροντίδας: παροχή κοινωνικών υπηρεσιών σε ΑμεΑ, παιδιά, ηλικιωμένους, χρόνια πάσχοντες.

Συλλογικού, παραγωγικού σκοπού: ικανοποίηση αναγκών συλλογικότητας (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων).

Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (4019/2011), συνέχεια

Πεδίο εφαρμογής Προβλέψεις

Ιδρυτικά μέλη 7 ένταξης, 5 για τις άλλες δύο κατηγορίες. Νομικά πρόσωπα 1/3 των μελών. ΝΠΔΔ μόνο σε ΚΟΙΝΣΕΠ ένταξης.

Αρχικό κεφάλαιο Δεν ορίζεται

Υποχρεωτική και προαιρετικές μερίδες

1 υποχρεωτική και μέχρι 5 προαιρετικές.

Δικαιώμα ψήφου Ένα ανεξάρτητα από τον αιρθμό των μερίδων

Διοίκηση ΓΣ, Διοικούσα Επιτροπή (τουλ. 3 άτομα, 2-5 έτη).

Διανομή κερδών 5% αποθεματικό, 35% σε εργαζόμενους/ες, 60% επανεπένδυση

Ευθύνη Μέχρι το ύψος της μερίδας

Ασυνέχειες και προβλήματα θεσμικού πλαισίουΠεδίο εφαρμογής Προβλέψεις

Καταγραφή Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας (ΚΟΙΝΣΕΠ, ΚΟΙΣΠΕ & ΑΦΚΟ). Διάκριση, ανανέωση, τι γίνεται με τους λοιπούς συνεταιρισμούς

Φορολογικές υποχρεώσεις Αρχικά απαλλαγή των αποθεματικών και των κερδών που επανεπενδύονται, στην συνέχεια όλα τα κέρδη. Τέτοιες αλλαγές δεν επιτρέπουν ορθολογικό σχεδιασμό.

Ασφαλιστικές υποχρεώσεις Η ιδιότητα του μέλους δεν γεννά υποχρεώσεις, μόνο εργαζόμενοι/ες (ανάκληση απόφασης ΟΑΕΕ)

Χρηματοδότηση Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, ΕΤΕΑ, Επενδυτικός νόμος, Ενεργητικές πολιτικές, επιδοτήσεις (όχι για τα ιδρυτικά μέλη).

Προγραμματικές συμβάσεις ΟΤΑ και λοιπά ΝΠΔΔ, χώρος, εξοπλισμός, κτίρια.Δεν υπάρχει σαφές πλαίσιο.

Δημόσιες προμήθειες/αναθέσεις Κοινωνικές ρήτρες: δημιουργία απασχόλησης, κοινωνική ένταξη ευάλωτων ομάδων, ίσες ευκαιρίες, προσβασιμότητα, βιωσιμότητα, ηθικό εμπόριο, εταιρική κοινωνική ευθύνη. Διυπουργική επιτροπή δεν έχει δουλέψει.

Συντονισμός ΕΥΚΕΚΟ (προσωρινή αναστολή).

Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανάπτυξη του Τομέα της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας

Μορφή υποστήριξης Δικαιούχοι

Πρακτική άσκηση 2 μέλη επισκέπτονται παρόμοια κοινωνική επιχείρηση το εξωτερικό (ERASMUS-νέοι επιχειρηματίες) Έξοδα μετακίνησης και διαμονής + 3.000 Ευρώ για 3 months για κάθε μέλος.

Τεχνογνωσία Κατάρτιση επιχειρηματικού σχεδίου και ίδρυση. Κουπόνια. Υπηρεσίες από ιδιώτες συμβούλους και τους περιφερειακούς μηχανισμούς υποστήριξης.

Υπηρεσίες θερμοκοιτίδας

Συμβουλευτική, δικτύωση, μάρκετινγκ, προώθηση. Υπηρεσίες από ιδιώτες συμβούλους και τους περιφερειακούς μηχανισμούς υποστήριξης.

Επαγγελματική κατάρτιση

ΕΠΑΝΑΔ

Αρχικό κεφάλαιο Ενίσχυση για την αγορά συνεταιριστικών μερίδων: α) 5.000 € για ΑμεΑ, b) 4.000 € για λοιπές ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και γ) 3.000 € για ειδικές ομάδες, άνεργοι νέοι, άνεργες γυναίκες, άνεργοι άνω των 50 ετών, μονογονείς, γυναίκες θύματα κακοποίησης, αναλφάβητοι, κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών, μειονότητες, μετανάστες, πρόσφυγες.

Επιδοτούμενη απασχόληση

Επιδότηση για νέες προσλήψεις. Το ύψος της επιδότησης διαφέρει ανάλογα με την κατηγορία του/της νέο-προσλαμβανόμενου/η.

Δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς 1

Κοινωνικές ρήτρες σύμφωνα με τον Οδηγό της ΕΕ. Ευκαιρίες απασχόλησης: νέοι/ες, γυναίκες, μακροχρόνια άνεργοι/ες και μεγάλοι/ες σε ηλικία

εργαζόμενοι/ες, μετανάστες, πολιτισμικές/θρησκευτικές μειονότητες, αναλφάβητοι/ες, ΑμεΑ, προσβασιμότητα & διευκόλυνση στο περιβάλλον εργασίας.

Αξιοπρεπής εργασία: τήρηση εργατικής νομοθεσίας, αξιοπρεπής αμοιβή, υγιεινή & ασφάλεια στο χώρο εργασίας, κοινωνικός διάλογος, ευκαιρίες κατάρτισης, ισότητα φύλων, βασική κοινωνική προστασία.

Κοινωνική ένταξη και κοινωνική οικονομία: ισότιμη πρόσβαση σε δημόσιες συμβάσεις για εταιρίες που ανήκουν ή/και απασχολούν άτομα από μειονότητες, όπως συνεταιρισμοί, κοινωνικές επιχειρήσεις, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, για παράδειγμα εταιρίες που προωθούν το μοντέλο της υποστηριζόμενης απασχόλησης για΄ΑμεΑ, ή επιχειρούν να τα εντάξουν στην ανοιχτή αγορά εργασίας.

Διευκόλυνση της προσβασιμότητας: σε δημόσια κτίρια, υπηρεσίες, τεχνολογίες επικοινωνιών και λοιπές εφαρμογές.

Συμπερίληψη κριτηρίων ηθικού εμπορίου σε διαγωνισμό και όρους σύμβασης. Προώθηση εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προώθηση ΜΜΕ μέσα από την απλοποίηση των διαδικασιών για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς και την

ανάληψη δημόσιων συμβάσεων, τη μείωση της κλίμακας της σύμβασης ώστε να μην αποκλείονται οι ΜΜΕ


Σταδιακή ανάπτυξη: αρχική επιλογή σε τομείς όπου υπάρχουν πάροχοι με τα χαρακτηριστικά που ενδιαφέρουν

Οι όροι του διαγωνισμού δεν υπονομεύουν τις κοινωνικές ρήτρες (π.χ. πολύ χαμηλές τιμές)

Έμφαση αρχικά σε 1-2 παραμέτρους: π.χ. ασφάλεια και υγιεινή ή ευάλωτες ομάδες

Πόσο ακριβότεροι είναι οι εναλλακτικοί πάροχοι; Μπορεί να το σηκώσει ο δήμος;

Πώς θα αποτυπωθούν οι κοινωνικές ρήτρες ώστε να προσδιορίζουν ακριβώς τα χαρακτηριστικά των προϊόντων/υπηρεσιών που θέλουμε να αγοράσουμε;

Είναι προτιμότερο να αντιμετωπίσουμε ένα κοινωνικό ζήτημα με δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς ή με άλλο τρόπο; (π.χ. σχολικά γεύματα)

Πώς διαχέεται η πληροφορία για την προσθήκη κοινωνικής ρήτρας στο προσωπικό της δημόσιας υπηρεσίας και στο ευρύτερο κοινό;

Ενδέχεται να είναι προτιμότερο να στραφείς σε νέες ανάγκες παρά να επιχειρήσεις να μετασχηματίσεις εδραιωμένες πρακτικές (π.χ. κυλικεία σε νοσοκομεία).

Έλεγχοι τήρησης κοινωνικής ρήτρας, κοινοποίηση αποτελεσμάτων


Μεγαλύτερη αξία, όχι μικρότερη τιμή

Προετοιμασία: επιλογή προϊόντων/υπηρεσιών/έργων. Επιλογή των σχετικών κοινωνικών παραμέτρων.

4 προσεγγίσεις: Α) η κοινωνική ρήτρα εντάσσεται στα τεχνικά χαρακτηριστικά (π.χ. Η/Υ για όλους/ες)Β) αποκλεισμός υποψηφίων που έχουν μητρώο μη ορθής συμπεριφοράς στο ζήτημαΓ) ένταξη κοινωνικών παραμέτρων στο στάδιο της επιλογήςΔ) Τήρηση όρων μετά την επιλογή (υπογραφή υπεύθυνης δήλωσης, όχι πραγματικός έλεγχος)Προσοχή, για το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ, η κοινωνική ρήτρα πρέπει να είναι σχετική με το αντικείμενο, Παράδειγμα 1: Χτίσιμο σχολείου: η προσβασιμότητα είναι άμεσα συνδεδεμένη. Οι συνθήκες εργασίας όμως όχι. Παράδειγμα 2: Οι αναθέτουσες αρχές δεν έχουν το δικαίωμα να κρατούν ένα ποσοστό συμβάσεων για συγκεκριμένο τύπο επιχειρήσεων. Τα προστατευμένα εργαστήρια για ΑμεΑ εξαιρούνται, όταν:Α) υπάρχει σχετικό νομοθετικό πλαίσιοΒ) τουλάχιστον 50% των εργαζομένων είναι ΑμεΑΓ) οι εργαζόμενοι/ες προέρχονται από ομάδες οι οποίες δεν μπορούν να εργαστούν σε άλλες συνθήκες


Ορίζονται τεχνικές προδιαγραφές ώστε να αξιολογηθούν οι προσφορές με βάση αυτέςΔεν επιτρέπεται να περιορίσεις τις προσφορές στην τοπική κοινότητα όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο για τη συγκεκριμένη παροχή.

Αντί για τεχνικές προδιαγραφές, λειτουργικές προδιαγραφές (με βάση την απόδοση)

Μπορείς να ζητήσεις 2 προσφορές, μία ουδέτερη και μία κοινωνικά υπεύθυνη

Όχι πιστοποίηση ηθικού εμπορίου γιατί αποκλείει προμηθευτές που δεν έχουν πιστοποιηθεί.

Οι τεχνικές προδιαγραφές δεν περιλαμβάνουν αναφορές για τις συνθήκες εργασίας.

Κριτήρια αποκλεισμού: οφειλή ασφαλιστικών εισφορών, καταδίκη στο παρελθόν.

Κριτήρια επιλογής: Κοινωνικά κριτήρια μόνο στο βαθμό που σχετίζονται με την ίδια την παραγωγή/παροχή (know-how).

Κριτήρια ανάθεσης: η πλέον οικονομικά συμφέρουσα προσφορά, στάθμιση κριτηρίων γνωστή

Μπορείς να ορίσεις πρόσθετα, όχι καθοριστικά κριτήρια όταν έχεις 2 προσφορές

Τα περισσότερα αμιγώς κοινωνικά κριτήρια μπαίνουν μόνο στην εκτέλεση της σύμβασης

Προγραμματικές συμβάσεις 1Ορισμός Περιεχόμενο

Ν. 3852/2010,, άρ. 100 Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης

Ποιοι φορείς του δημοσίου μπορούν να συμμετέχουν;

Για τη μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων ανάπτυξης μιας περιοχής, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών κάθε είδους, οι δήμοι, οι περιφέρειες, οι σύνδεσμοι δήμων, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και η Ένωση Περιφερειών, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα οποία συνιστούν ή στα οποία συμμετέχουν οι προαναφερόμενοι φορείς, καθώς και ΝΠΙΔ στα οποία συμμετέχουν ή συνιστούν η ΚΕΔΕ και η Ένωση Περιφερειών, οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης, τα δημοτικά και περιφερειακά ιδρύματα, καθώς και κοινωφελή ιδρύματα και κληροδοτήματα και τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, περιλαμβάνονται τα ΤΕΙ, μπορούν να συνάπτουν προγραμματικές συμβάσεις με το Δημόσιο, μεταξύ τους ή και με φορείς του δημόσιου τομέα της παρ. 6 του Άρθρου 1 του ν. 1256/1982, μεμονωμένα ή από κοινού.

Ποιοι άλλοι φορείς μπορούν να συμμετέχουν;

Επιχειρήσεις των ΟΤΑ, ΚΕΚ, Περιφερειακά Ταμεία Ανάπτυξης, επιμελητήρια, επιστημονικοί φορείς δημοσίου δικαίου, Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα, συνεταιρισμοί, ενώσεις συνεταιρισμών και εργοδοτικές και εργατοϋπαλληλικές ενώσεις. Με απόφαση των αρμόδιων Υπουργών, επιτρέπεται και η συμμετοχή τραπεζών και πιστωτικών ιδρυμάτων. Επιτρέπεται η συμμετοχή και κοινωφελών ιδρυμάτων, καθώς και κληροδοτημάτων που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς.


Ν. 3852/2010,, άρ. 100 Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης

Τί πρέπει να ορίζεται; Το αντικείμενο της σύμβασης, ο σκοπός και το περιεχόμενο των μελετών, των έργων, των προγραμμάτων ή των υπηρεσιών, ο προϋπολογισμός τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της σύμβασης, οι πόροι από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις και η διάρκεια της σύμβασης. Το όργανο παρακολούθησης της εφαρμογής της και οι αρμοδιότητές του, καθώς και ρήτρες σε βάρος του συμβαλλομένου που παραβαίνει τους όρους της προγραμματικής σύμβασης. Αν προβλέπεται, ορίζεται ο συμβαλλόμενος, στον οποίο μπορεί να ανατεθεί η διαχείριση, εκμετάλλευση και συντήρηση των έργων.

Πηγές χρηματοδότησης;

Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Τακτικός Προϋπολογισμός ή άλλα εθνικά ή περιφερειακά προγράμματα, καθώς και από τους προϋπολογισμούς των συμβαλλόμενων φορέων καθώς και από φορείς του δημόσιου τομέα που δεν μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση.

Τί μπορεί να δώσει ο Δήμος;

Απασχόληση προσωπικού του ενός συμβαλλομένου στον άλλον, η παραχώρηση της χρήσης ακινήτων, εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και μέσων.

Πολιτισμός Αν είναι πολιτιστικού χαρακτήρα, συμμετέχει, ως συμβαλλόμενος, το Υπουργείο Πολιτισμού.


Ν. 4019/2011, άρ. 12 Κοινωνική Οικονομία και Κοινωνική Επιχειρηματικότητακαι λοιπές διατάξεις.

Προγραμματικές Συμβάσεις

Επιτρέπεται η συμμετοχή των ΚΟΙΝΣΕΠ σε προγραμματικές συμβάσεις με αντισυμβαλλόμενους το δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και τους ΟΤΑ α και β βαθμού για την υλοποίηση δράσεων που αναφέρονται στους καταστατικούς σκοπούς των αντισυμβαλλομένων τηρουμένων των αναφερομένων στο άρθρο 100 του Ν. 3852/2010.

Προβλήματα Δήμος Μεταμόρφωσης-ΚΟΙΝΣΕΠ ΣΥΝ+ΕΡΓΩ (παιδικοί, βρεφονηπιακοί)Δήμος Αιγάλεω-Πολιτιστική και αθλητική δράση Αιγάλεω (αθλητικές εγκαταστάσεις)Δήμος Λαμίας-ΚΟΙΝΣΕΠ (βοήθεια στο σπίτι, βρεφονηπιακοί, παιδικοί σταθμοί)


Διάκριση Δημόσιες συμβάσεις: Τα μέρη εκκινούν από αντίθετη αφετηρία συμφερόντων, όπως στις από επαχθή αιτία αμφοτεροβαρείς δημόσιες συμβάσεις όπου αποσκοπούν στην ικανοποίηση διακριτών συμφερόντων με προέχον στοιχείο την ανταλλακτική σχέση παροχής και αντιπαροχής. Προγραμματικές συμβάσεις: τα μέρη εκκινούν από κοινή αφετηρία συμπράττοντας κατά το δυνατόν ισόρροπα για την υλοποίηση των προγραμμάτων ή των υπηρεσιών στο πλαίσιο κοινά εξυπηρετούμενου δημοσίου σκοπού, χωρίς η όποια χρηματική μετακίνηση από τον έναν φορέα στον άλλο να έχει τον χαρακτήρα ανταλλάγματος.

Ιδιαιτερότητα ΚΟΙΝΣΕΠ Δεν αλλάζει κάτι αν ο αντισυμβαλλόμενος δεν ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα, δεν διαθέτει την οργανωτική δομή επιχείρησης ή δεν δραστηριοποιείται σε μόνιμη βάση στην αγορά. Δεν επιτρέπεται δηλαδή, υπό το πρόσχημα και την κάλυψη μίας προγραμματικής συμφωνίας και του κοινωνικού σκοπού που οι επιχειρήσεις αυτές επιδιώκουν, να υποκρύπτεται απευθείας ανάθεση υπηρεσιών σ' αυτές.

Διαγωνισμός-Διαπραγμάτευση-Απευθείας Ανάθεση

Για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών και εφόσον ο προϋπολογισμός της σχετικής υπηρεσίας εμπίπτει στα όρια εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου εφαρμόζονται οι προαναφερόμενες διατάξεις του π.δ. 60/2007. Συνεπώς για την σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών θα πρέπει, κατά κανόνα, να διενεργείται διαγωνισμός, ενώ κατ' εξαίρεση μπορεί να συναφθεί σύμβαση με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης.

Παραδείγματα εντάσεων στον πυρήνα της κοινωνικής πολιτικής

Βοήθεια στο Σπίτι: υποβάθμιση ήδη προβληματικών εργασιακών σχέσεων, μόνη ασφαλής οδός η διαφάνεια και η εξήγηση με το σύνολο των εργαζομένων

Παιδικοί-βρεφονηπιακοί σταθμοί: η κλασική λειτουργία σε δημοτικό έλεγχο, καινοτομίες σε άλλη κατεύθυνση με όρους κοινωνικής οικονομίας (διαπολιτισμικά, συμμετοχή γονέων έναντι πληρωμής)

Η μέχρι τώρα πρακτική των προγραμματικών συμβάσεων με ΚΟΙΝΣΕΠ δείχνει: πελατειακό σύστημα (ΚΟΙΝΣΕΠ διαχείρισης προσωπικού για το δημόσιο), έλλειμμα νομιμότητας σύμφωνα με το ελεγκτικό συνέδριο, κρατικοδίαιτες ΚΟΙΝΣΕΠ-διαγραφές, πατρονάρισμα εργαζομένων, υποβάθμιση εργασιακών σχέσεων

Τρώγοντας έδαφος από τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα, κοινωνική καινοτομία

Εντοπισμός προβλημάτων-Προτάσεις πολιτικήςΠρόβλημα Πρόταση

Άνιση περιφερειακή ανάπτυξη

Περιφερειακοί μηχανισμοίΟικειοποίηση/τοπικοποίηση ειδικών

Άνιση ανάπτυξη ανά τύπο

Κατανόηση προβλημάτων της εργασιακής ένταξηςΗ κίνηση είναι στην αντίθετη κατεύθυνση από τις προβλέψεις του νόμουΣτόχευση ομάδων με βάση επιστημονικά κριτήρια, όχι αυθαίρετα

Υπερσυγκέντρωση σε παραδοσιακούς τομείς

Εντοπισμός τοπικών κοινωνικών αναγκών (διαβούλευση, καταγραφή υποδομών)Κοινωνική καινοτομία, προβολή καινοτόμων Κοινωνικών Επιχειρήσεων

Δημόσιος τομέας Κίνδυνος υποκατάστασης-υποβάθμιση εργασιακών σχέσεωνΔημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράςΠρογραμματικές συμβάσεις Κατάρτιση ΟΤΑ/στελεχών ΔΟΥ και ασφαλιστικών φορέων Κοινωνικός έλεγχος

Ευχαριστώ

Σοφία Αδάμ

+ 30 6977 [email protected]

Στρατηγικές της Αριστεράς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση,

Documents

Transcript of Στρατηγικές της Αριστεράς στην Τοπική Αυτοδιοίκηση,