ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΚΥΠΡΟΥ

ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΚΥΠΡΟΥ

ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

ΕισαγωγήΕκπαιδευτική ΗγεσίαΜεθοδολογίαΑποτελέσματαΣυμπεράσματα

Εκπαιδευτική ΗγεσίαΕκπαιδευτική Ηγεσία

“το πλέγμα εκείνων των συμπεριφορών που χρησιμοποιείς με τους άλλους όταν προσπαθείς να επηρεάσεις τη δική τους συμπεριφορά”

(Πασιαρδής, 2004)

“κοινωνική διαδικασία κατά την οποία ένα μέλος μιας ομάδας ή ενός οργανισμού επηρεάζει την ερμηνεία των εσωτερικών και εξωγενών γεγονότων, την επιλογή των στόχων ή των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων, την οργάνωση των δραστηριοτήτων, την ατομική παρώθηση και τις ικανότητες, τις σχέσεις εξουσίας και τους κοινούς προσανατολισμούς”

(Yukl, 1998)

Εκπαιδευτική ΗγεσίαΕκπαιδευτική Ηγεσία

Things wewant to do

Things wehave to do

Διαπίστωση της σύμπτωσης και διαφοροποίησης των απόψεων των διευθυντικών ομάδων των δύο χωρών σε θέματα εκπαιδευτικής ηγεσίας

Έμμεση συγκριτική αποτίμηση του συγκεντρωτικού κυπριακού εκπαιδευτικού συστήματος με το αντίστοιχο αποκεντρωτικό αγγλικό εκπαιδευτικό σύστημα

Ημιδομημένες ομαδικές συνεντεύξεις με Άγγλους και Κύπριους ΔιευθυντέςΑνάλυση των ποιοτικών δεδομένων με το λογισμικό Weft QDA

Υποθετικό Σενάριο

Παρουσίαση Κυπριακού Εκπαιδευτικού Συστήματος (ΚΕΣ)

Ερωτηματολόγιο

Μέσος όρος Μέσος όρος χρόνων χρόνων

υπηρεσίαςυπηρεσίας

Μέσος όρος Μέσος όρος χρόνων χρόνων

υπηρεσίας υπηρεσίας στη θέσηστη θέση

ΦύλοΦύλο

ΆνδρεςΆνδρες ΓυναίκεςΓυναίκες

ΆγγλοιΆγγλοι 21.221.2 1313 22 33

ΚύπριοιΚύπριοι 30,830,8 3,43,4 33 22

Προετοιμασία συμμετεχόντωνΣτόχοι έρευνας

Εννοιολογικό πλαίσιο συνέντευξης

Κοινή αντιμετώπιση και των δύο ομάδων

Δείγμα

Χρόνος

Περαιτέρω έρευνα (case studies, shadowing)

ΣενάριοΣενάριοΑποτελέσματαΑποτελέσματα

1.1.Παρατήρηση διευθυντή σε καθυστέρηση του ερευνητήΠαρατήρηση διευθυντή σε καθυστέρηση του ερευνητή2.2.Εντολή για συγκέντρωση του προσωπικού το διάλειμμαΕντολή για συγκέντρωση του προσωπικού το διάλειμμα3.3.Προσωπική επαφή και οδηγίες σε Β. Διευθυντή για θέμα αλκοολικού Προσωπική επαφή και οδηγίες σε Β. Διευθυντή για θέμα αλκοολικού δασκάλου μετά από τηλεφωνική παρέμβαση από γονιόδασκάλου μετά από τηλεφωνική παρέμβαση από γονιό4.4.Τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου ΓονέωνΤηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Γονέων5.5.Επαφή με τη γραμματέα του για αλληλογραφίαΕπαφή με τη γραμματέα του για αλληλογραφία6.6.Παρακολούθηση μαθήματος (θεατρικό παιγνίδι)Παρακολούθηση μαθήματος (θεατρικό παιγνίδι)7.7.Επεμβαίνει στο μάθημα με διευκρινιστικές ερωτήσεις και συμμετέχει στις Επεμβαίνει στο μάθημα με διευκρινιστικές ερωτήσεις και συμμετέχει στις

δραστηριότητεςδραστηριότητες8.8.Θετικά σχόλια και εισηγήσεις στη δασκάλαΘετικά σχόλια και εισηγήσεις στη δασκάλα9.9.Παρακολούθηση μαθήματος Επιστήμης (καινοτομία Παρακολούθηση μαθήματος Επιστήμης (καινοτομία συνδιδασκαλίασυνδιδασκαλίαδιαδίκτυο)διαδίκτυο)10.10.Ο διευθυντής φεύγει χωρίς σχόλιαΟ διευθυντής φεύγει χωρίς σχόλια11.11.Ο διευθυντής επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας θετικού κλίματος στο Ο διευθυντής επισημαίνει την ανάγκη δημιουργίας θετικού κλίματος στο

σχολείοσχολείο

ΣενάριοΣενάριοΑποτελέσματαΑποτελέσματα

Σημεία σεναρίουΣημεία σεναρίουΔ/ντές 11 22 33 44 55 66 77 88 99 1010 1111

ΑΓΓΛΟΙ

e1 νν νν

e2 νν

e3 νν νν

e4 νν νν νν

e5 νν νν

ΚΥΠΡΙΟΙ

c1 νν νν νν νν

c2 νν νν

c3 νν νν νν νν νν

c4 νν νν νν

c5 νν

ΣενάριοΣενάριοΑποτελέσματαΑποτελέσματα

ΟμοιότητεςΟμοιότητες Περίπτωση αλκοολικού δασκάλου Περιφορά Διευθυντή Καινοτομία μεθόδου διδασκαλίας Αρνητικά χαρακτηριστικά

ΔιαφορέςΔιαφορές «Α» ουσιαστική κριτική διευθυντή, εισηγήσεις για

λύση «Κ» ακύρωση σεναρίου, προσωπικές ιστορίες,

κριτική ΚΕΣ π.χ. γονείς, γραμματειακό προσωπικό

ΣενάριοΣενάριοΑποτελέσματα – Αποτελέσματα – Περιφορά ΔιευθυντήΠεριφορά Διευθυντή

ΆγγλοιΆγγλοι Ο διευθυντής έχει την καλή συνήθεια να περιφέρεται

στο σχολείο και να εμπλέκεται στις διάφορες διαδικασίες.

ΚύπριοιΚύπριοι Ο διευθυντής πρέπει να παρακολουθήσει όλο το έργο

που συντελείται στο σχολείο και πρέπει να έχει ιδίαν άποψη για το καθετί που τεκταίνεται μέσα στο σχολείο...

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα

ΣύμπτωσηΣύμπτωση Σύστημα προαγωγών Συγκεντρωτισμός Αυτονομία (Οικονομική διαχείριση, επιλογή

δασκάλων) ΔιαφοροποίησηΔιαφοροποίηση

«Α» σημασία στον άνθρωπο, σχέσεις, αξίες ελευθερία, δημοκρατία

«Κ» γραμματειακό προσωπικό, επιθεώρηση, αξιολόγηση, λανθασμένη εισαγωγή καινοτομιών

Κυπριακό Εκπαιδευτικό ΣύστημαΚυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα

Αποτελέσματα – Αποτελέσματα – ΠροαγωγέςΠροαγωγές

ΆγγλοιΆγγλοι «Το θέμα είναι ακόμα πιο βαθύ. Πρέπει να δείτε τον τρόπο με

τον οποίο διορίζονται οι Διευθυντές οι οποίοι πρέπει να έχουν τις ικανότητες να εξυπηρετούν αποτελεσματικά το σχολείο και την κοινότητα στην οποία υπηρετούν. Δεν πρέπει η διαδικασία προαγωγής να είναι μια κληρωτίδακληρωτίδα, κάτι τυχαίο, αλλά πρέπει οι φιλοδοξίες και το όραμα του Διευθυντή να συνταιριάζουν με τις φιλοδοξίες και το όραμα της κοινωνίας και των ανθρώπων που θα εξυπηρετήσει».

ΚύπριοιΚύπριοι «Αρνητικό ακόμη, είναι και οι προαγωγές. Φυσικά τώρα έχουν

γίνει και κάποιοι νεαροί, αλλά συνήθως προάγεται κάποιος σε πολύ μεγάλη ηλικία, υπάρχει εξίσωση των βαθμολογιών, που έχει ένα άλλο καλό, αλλά γίνεσαι διευθυντής για 2-5 χρόνια και μετά αφυπηρετείς. Όταν δεν έχει πια όρεξη, κι ούτε και δυνάμεις για να παρουσιάσεις έργο».

Κυπριακό Εκπαιδευτικό ΣύστημαΚυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα

Άγγλος ΔιευθυντήςΆγγλος Διευθυντής «Δώστε μου 5 χρόνια. Μην αλλάξετε τους δασκάλους τώρα. «Δώστε μου 5 χρόνια. Μην αλλάξετε τους δασκάλους τώρα.

Οργανώστε το διορισμό των δασκάλων μέσα στα 5 χρόνια. Οργανώστε το διορισμό των δασκάλων μέσα στα 5 χρόνια. Εκπαιδεύστε τους καλύτερους δασκάλους τώραΕκπαιδεύστε τους καλύτερους δασκάλους τώρα για να γίνουν για να γίνουν διευθυντές διευθυντές σε 5 χρόνιασε 5 χρόνια – εκπαιδεύστε τους να διοικούν – εκπαιδεύστε τους να διοικούν σχολεία σε σχολεία σε οικονομικάοικονομικά και και διοικητικάδιοικητικά θέματα. Ετοιμάστε ένα θέματα. Ετοιμάστε ένα κατάλογο προτύπων (standards agenda) ώστε να ελέγχεται το κατάλογο προτύπων (standards agenda) ώστε να ελέγχεται το επίπεδο του σχολείου. Κάντε τα όλα αυτά και θα αλλάξετε το επίπεδο του σχολείου. Κάντε τα όλα αυτά και θα αλλάξετε το σύστημα εντελώς. Πρώτα από όλα όμως πρέπει να έχετε το σύστημα εντελώς. Πρώτα από όλα όμως πρέπει να έχετε το όραμαόραμα... Όσον αφορά τους υφιστάμενους Διευθυντές… θα ... Όσον αφορά τους υφιστάμενους Διευθυντές… θα τους έδινα τους έδινα κίνητρακίνητρα (bonus) να ‘φύγουν’ από τη θέση, με (bonus) να ‘φύγουν’ από τη θέση, με γνώμονα πάντα το καλό του συνόλου. Δεν είναι ανάγκη να γνώμονα πάντα το καλό του συνόλου. Δεν είναι ανάγκη να φύγουν. Μπορεί κάποιοι εξαίρετοι απ’ αυτούς να είναι μέρος φύγουν. Μπορεί κάποιοι εξαίρετοι απ’ αυτούς να είναι μέρος του προγράμματος»του προγράμματος»

Κυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα - ΑλλαγήΚυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα - Αλλαγή

ΗγεσίαΗγεσίαΑποτελέσματαΑποτελέσματα

Σύμπτωση Έμφαση στο παιδί (μαθησιακά

αποτελέσματα, τι είδους πολίτη θέλουμε) Ευθύνες - Λογοδότηση Συμμετοχικό όραμα

Διαφοροποίηση Έμφαση στο όραμα Εκχώρηση εξουσίας Σχέσεις με γονείς Συμμετοχή στη λήψη απόφασης επιλογής

προσωπικού

ΗγεσίαΗγεσίαΣυμμετοχικό όραμαΣυμμετοχικό όραμα

ΆγγλοιΆγγλοι «Επίσης, συνέπειασυνέπεια... όταν έχεις το πλήρωμά σου στο πλοίο

είναι πολύ σημαντικό όλοι να συμμετέχουν, δεν πρέπει να έχεις ούτε ένα άτομο που κάνει τα δικά του και δεν ακολουθεί τη γενική πολιτική. Τα παιδιά πρέπει επίσης να καταλάβουν ότι βρίσκονται σ’ ένα σταθερό, συνεπέστατο περιβάλλον. Και είναι εύκολο να πετύχεις τη συνέπεια... το δύσκολο είναι να τη διαχειριστείς και να τη διατηρήσεις.»

ΚύπριοιΚύπριοι «Εγώ πιστεύω ότι είμαστε υπέρ του συμμετοχικού

μοντέλου, αλλά από ότι ακούω πάρα πολλοί συνάδελφοι το εγκαταλείπουν, είναι το πιο δύσκολο να το εφαρμόσεις, διότι αρκεί ένας δάσκαλος να σου χαλάσει τη συνεργασία με τους συναδέλφους.»

ΗγεσίαΗγεσίαΣυμμετοχή στη λήψη απόφασης για πρόσληψη Συμμετοχή στη λήψη απόφασης για πρόσληψη προσωπικούπροσωπικού

ΆγγλοιΆγγλοι «οι Διευθυντές μπορούν να επιλέξουν προσωπικό που έχει

κοινό όραμα μ’ αυτούς... και σ’ αυτό το σημείο μπορείς να σπρώξεις το σχολείο μπροστά και να αναπτύξεις τη μαθησιακή ικανότητα των παιδιών»

ΚύπριοιΚύπριοι «Πρέπει να έχουμε λόγο για το προσωπικό του σχολείου

μας. Σε συνεννόηση με το Επαρχιακό Γραφείο Παιδείας να βρούμε κάποιο προσωπικό το οποίο τουλάχιστον θα υποσχεθεί ότι θα μείνει για ένα χρονικό διάστημα σ’ ένα σχολείο για να παράγουμε κάποιο έργο»

Ευρωπαϊκή διάσταση της ηγεσίας στην Ευρωπαϊκή διάσταση της ηγεσίας στην εκπαίδευσηεκπαίδευση

ΑποτελέσματαΑποτελέσματα

Σύμπτωση Εννοιολογική ασάφεια – σύγχυση Διαφορετικές κουλτούρεςΔιαφορετικές κουλτούρες Κοινοί στόχοι

Διαφοροποίηση Πλαίσιο αρχών (αξίες) Δημοκρατία,

Ειρήνη... Διαφορετική οπτική γωνία

Σύμπτωση Εννοιολογική ασάφεια – σύγχυση Διαφορετικές κουλτούρεςΔιαφορετικές κουλτούρες Κοινοί στόχοι

Διαφοροποίηση Πλαίσιο αρχών (αξίες) Δημοκρατία,

Ειρήνη... Διαφορετική οπτική γωνία

Ευρωπαϊκή διάσταση της ηγεσίας στην Ευρωπαϊκή διάσταση της ηγεσίας στην εκπαίδευσηεκπαίδευση

Αποτελέσματα – Αποτελέσματα – Διαφορετικές κουλτούρεςΔιαφορετικές κουλτούρες

ΆγγλοιΆγγλοι «Υπάρχουν διαφορετικές κουλτούρες, διαφορετικές

συνθήκες σε κάθε χώρα. Έστω κι αν τεθούν κάποιοι κοινοί στόχοι, θα χρησιμοποιηθούν ίσως διαφορετικοί τρόποι για να φτάσουμε εκεί. Δημιουργία σκεπτόμενων ανθρώπων. Σεβασμό στην ιδιαιτερότητα των άλλων.»

ΚύπριοιΚύπριοι «Το να αποδεχτεί τον άλλο, τον ξένο, τη ξένη κουλτούρα,

το ξένο, να αποφύγει τον εθνικισμό, να αποδεχτούμε ότι υπάρχει κοινή συμβίωση...»

Συμπεράσματα: Συμπεράσματα: Όραμα

Στοιχείο το οποίο συνοδεύει τον ηγέτη Απαραίτητο σ’ αυτόν που αναλαμβάνει την

εξουσία σε κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα Εξαιρετικά σημαντικό να έχει ο Διευθυντής

μαζί του τους εκπαιδευτικούς Αλλά οι ΑΔ δεν κάνουν «εκπτώσεις» σ’ αυτό Και οι ΚΔ έδειξαν απογοητευμένοι από τις

ευκαιρίες που τους δίδονται για να μετασχηματίσουν το σχολείο τους

Συμπεράσματα - Συμπεράσματα - ΗγεσίαΗγεσία

Συμπεράσματα: Συμπεράσματα: Συγκεντρωτισμός - Συγκεντρωτισμός - ΑποκεντρωτισμόςΑποκεντρωτισμός

Αγγλικό Εκπαιδευτικό Σύστημα micro-centralized system ή ψευδο-

αποκεντρωτικό

Κυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα micro-decentralized system ή ψευδο-

συγκεντρωτικό

Συμπεράσματα: Συμπεράσματα: Διορισμός - Τοποθέτηση Εκπαιδευτικών

Ξένισε τους ΑΔ Οι ΚΔ έδειξαν έτοιμοι να αναλάβουν

την ευθύνη, αλλά θεώρησαν ότι κάτι τέτοιο είναι πρακτικά πολύ δύσκολο

Οι ΑΔ μίλησαν για τομές που πρέπει να γίνουν ώστε να διασφαλιστεί ότι το σύστημα έχει στις σωστές θέσεις τα κατάλληλα άτομα

«give me five years»

Συμπεράσματα: Συμπεράσματα: Ευρωπαϊκή Διάσταση

Η ΕΕ, έχει ασχοληθεί με ό,τι έχει να κάνει με το θέμα της ηγεσίας (leadership), μόνο όσον αφορά στον επιχειρηματικό και στο διοικητικό τομέα, αλλά παρουσιάζεται απούσα όσον αφορά στην εκπαιδευτική ηγεσία (educational leadership).

Οι ΚΔ τόνισαν τη σημασία δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού φορέα («εκπαιδευτική ευρωπαϊκή επιτροπή») για κοινή βάση συζήτησης με ασχολία την ηγεσία στον ευρωπαϊκό χώρο

ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα

Κύπριοι έμφαση στο διοικητικό ρόλο (get the job

done) δύσκολα εκχωρούν ευθύνες (η ευθύνη

παραμένει στους ώμους τους) ζητούν περισσότερη αυτονομία αναφέρουν μόνο αρνητικά του ΚΕΣ «εκπτώσεις» στο όραμα (π.χ. Κτιριακά

προβλήματα, γραμματειακό προσωπικό) ευρωπαϊκή εναρμόνιση (εμπειρίες

πρακτικές εισηγήσεις θετική στάση

ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα

Άγγλοι έμφαση στον ηγετικό τους ρόλο (όραμα) αυξημένες εξουσίες διευθυντή εκχώρηση ευθυνών, ανάληψη πρωτοβουλιών

προσωπικού (στο τέλος όμως αποφασίζει ο διευθυντής)

μικρο-συγκεντρωτισμός με κέντρο το διευθυντή

εντοπίζουν θετικά και αρνητικά του ΚΕΣ ευρωπαϊκή εναρμόνιση (σαρκασμός

δυσκολίες αποδοχή της διαφορετικότητας)

ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα

Παρατηρείται μεγάλη σύμπτωση (ή και ταύτιση) απόψεων

Κοινός χώρος - εκπαίδευση

Κοινοί στόχοι - παιδιά

Καταληκτικό σχόλιοΚαταληκτικό σχόλιο

““Transformation has recently become the language of educational Transformation has recently become the language of educational policymakers in England and other places. They seem very comfortable policymakers in England and other places. They seem very comfortable with the term, though I am not at all sure they know what they are talking with the term, though I am not at all sure they know what they are talking about. When virtually every new development is allegedly transformative, about. When virtually every new development is allegedly transformative, it is vital to ask what the term really means. For transformation has to it is vital to ask what the term really means. For transformation has to mean more than just continuing improvement if it is to be more than a mean more than just continuing improvement if it is to be more than a rhetorical device for selling the latest educational initiative. rhetorical device for selling the latest educational initiative. Transformation implies a profound or fundamental change, a Transformation implies a profound or fundamental change, a metamorphosis that involves some radical innovation, not just incremental metamorphosis that involves some radical innovation, not just incremental innovation. The difference is important. Incremental innovation keeps you innovation. The difference is important. Incremental innovation keeps you in the game; but it is radical innovation that puts you ahead of the game in the game; but it is radical innovation that puts you ahead of the game and indeed often changes the rules of the game. Incremental innovators and indeed often changes the rules of the game. Incremental innovators swim with the tide; radical innovators swim against it. Incremental swim with the tide; radical innovators swim against it. Incremental innovation starts from the present and works steadily forwards: innovation starts from the present and works steadily forwards: radical radical innovation starts from the future and works backwardsinnovation starts from the future and works backwards.”.”

(Hargreaves, 2003)(Hargreaves, 2003)