ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΤΡΟΧΙΑΚΑ

1

Γενικό Λύκειο Βάμου ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ Λυκείου

1.1. ATOMIKO ΠΡΟΤΥΠΟ BOHR

1. Nα συμπληρώσετε τα κενά:

Σύμφωνα με την 1η συνθήκη του Bohr, τα ηλεκτρόνια κινούνται γύρω απ’ τον πυρήνα

σε ορισμένες ……………(1) τροχιές. Κάθε επιτρεπόμενη τροχιά έχει καθορισμένη

……………(2), είναι δηλαδή …………….(3).

Σύμφωνα με την 2η συνθήκη του Bohr, το ηλεκτρόνιο εκπέμπει ή απορροφά ενέργεια

υπό μορφή ……………..(4) μόνο όταν μεταπηδά από μία τροχιά σε μία άλλη, όταν

δηλαδή αλλάζει ……………..(5) …………….(6).

Το ατομικό πρότυπο του Bohr εγκαταλείφθηκε γιατί:

α) Η εισαγωγή του κύριου κβαντικού αριθμού γίνεται ………….(7).

β) Δεν κατάφερε να ερμηνεύσει το ………….(8) …………..(9) πολυηλεκτρονιακών

ατόμων.

Σύμφωνα με την κυματική θεωρία της ύλης του De Broglie, τα ηλεκτρόνια όπως και

το φως έχουν ………….(10) φύση, δηλαδή έχουν συμπεριφορά …………..(11) και

…………….(12). Το μήκος κύματος λ, ενός σωματιδίου μάζας m και ταχύτητας u

δίνεται από τη σχέση: ………………..(13).

Σύμφωνα με την αρχή της αβεβαιότητας του ……………..(14), είναι αδύνατο να

προσδιορίσουμε με ακρίβεια συγχρόνως τη …………..(15) και την ………….(16)

ενός μικρού σωματιδίου. Αποτέλεσμα της παραπάνω αρχής ήταν η κατάρριψη του

ατομικού προτύπου του Bohr, γιατί η παραδοχή της κίνησης σε του ηλεκτρονίου σε

καθορισμένη …………….(17) …………….(18) προϋποθέτει επακριβή γνώση της

……………..(19) και της …………….(20) του ηλεκτρονίου.

2. Ποιες από τις επόμενες προτάσεις που αναφέρονται στο ατομικό πρότυπο του

Bohr είναι σωστές;

1. Τα ηλεκτρόνια κινούνται σε κυκλικές ή ελλειπτικές τροχιές γύρω από τον πυρήνα.

2. Η ενέργεια του ηλεκτρονίου είναι κβαντισμένη.

3. Το ηλεκτρόνιο έχει μέγιστη ενέργεια όταν βρίσκεται στην ενεργειακή στάθμη με

n=1.

4. Για την ενέργεια του ηλεκτρονίου στις τροχιές με n=1 και n=4 ισχύει: E4=E1/4.

5. H παραμονή του ηλεκτρονίου στη διεγερμένη κατάσταση διαρκεί περίπου 1s.

6. Το φάσμα εκπομπής του ατόμου του υδρογόνου περιέχει ορισμένα μόνο μήκη

κύματος, δηλαδή είναι γραμμικό.

7. Η διαφορά ενέργειας ΔΕ ανάμεσα σε δύο διαδοχικές στιβάδες του ατόμου του

υδρογόνου είναι σταθερή.

8. Ερμηνεύει τα φάσματα εκπομπής σε πολυηλεκτρονιακά άτομα.

3. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λάθος (Λ).

1. Σύμφωνα με την κβαντική θεωρία, η ακτινοβολία εκπέμπεται ή απορροφάται κατά

στοιχειώδεις ποσότητες.

2. Η εξίσωση Ε = h.f δίνει την ενέργεια μιας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας.

3. Η σταθερά του Planck είναι καθαρός αριθμός.

4. Φωτόνιο με μήκος κύματος 700 nm , έχει μεγαλύτερη ενέργεια από φωτόνιο με

μήκος κύματος 500 nm.

5. Όταν το ηλεκτρόνιο στο άτομο του υδρογόνου κινείται σε επιτρεπόμενη τροχιά,

2

δεν εκπέμπει ακτινοβολία.

6. Το ηλεκτρόνιο στο άτομο του υδρογόνου σε μία ενεργειακή στάθμη, μπορεί να έχει

Ε = -2,18.10-19

J.

7. Κατά την μετάπτωση του ηλεκτρονίου στο άτομο του υδρογόνου από την τροχιά

με n=3 στην τροχιά με n=1 εκπέμπεται φωτόνιο μεγαλύτερης συχνότητας απ΄ ότι

κατά τη μετάπτωσή του από την τροχιά με n=6 στην τροχιά n=2.

8. H ενέργεια που απαιτείται για τον ιοντισμό του ατόμου του υδρογόνου όταν

βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση είναι Ε = 2,18.10-18

J.

9. Χρειάζεται λιγότερη ενέργεια για να ιοντιστεί ένα διεγερμένο άτομο υδρογόνου

απ’ ότι όταν το άτομο αυτό είναι στη θεμελιώδη κατάσταση.

10. Η πρώτη διεγερμένη κατάσταση στο άτομο του υδρογόνου αντιστοιχεί στην

ενεργειακή στάθμη με n=2.

11. Για να διεγερθεί το άτομο του υδρογόνου από τη θεμελιώδη κατάσταση, μπορεί

να απορροφήσει φωτόνια με ορισμένες μόνο συχνότητες.

12. Το άτομο υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση. Η ενέργεια διέγερσης

του ατόμου, είναι μικρότερη από την ενέργεια ιοντισμού του.

4. Ένα άτομο υδρογόνου που βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση απορροφά

ένα φωτόνιο μήκους κύματος λ1 και συχνότητας f1 και πηγαίνει στη στιβάδα Μ.

Στη συνέχεια εκπέμπει δύο φωτόνια με μήκη κύματος λ2 και λ3 (λ2>λ3) και

επανέρχεται στην θεμελιώδη κατάσταση. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις

είναι σωστές;

1. Το ηλεκτρόνιο έχει μεγαλύτερη ενέργεια στη στιβάδα Μ απ’ ότι έχει στη

θεμελιώδη κατάσταση.

2. Η ενέργεια του φωτονίου που απαιτείται για τη διέγερση στη στιβάδα Μ είναι

2,18/9 . 10-18

J.

3. Για τις συχνότητες των τριών φωτονίων ισχύει: f1=f2+f3.

4. Το μήκος κύματος λ3 αντιστοιχεί στη μετάπτωση Μ →L.

5. Για τα μήκη κύματος λ1, λ2 και λ3 ισχύει: λ3=λ1 +λ2

5. Ποιο από τα παρακάτω σημεία του ατομικού πρότυπου του Bohr έρχεται σε

αντίθεση με την αρχή της αβεβαιότητας;

1. Κύριος κβαντικός αριθμός n.

2. Εκπομπή και απορρόφηση φωτονίου.

3. Καθορισμένες κυκλικές τροχιές.

4. Καθορισμένες στάθμες ενέργειας


1. Κάθε μικρό υλικό σωματίδιο συμπεριφέρεται ως κύμα.

2. Το ηλεκτρόνιο, όταν κινείται , συμπεριφέρεται ως κύμα και ως σωματίδιο.

3. Όταν ένα σωματίδιο έχει μεγάλη ορμή, έχει και μεγάλο μήκος κύματος.

4. Το μήκος κύματος μιας μπάλας ποδοσφαίρου που κινείται ταχύτητας 50 Km/h

και ενός ηλεκτρονίου που κινείται με ταχύτητα 108

m/s, είναι δυνατό να ανιχνευθεί.

5. Η εξίσωση De Βroglie εφαρμόζεται κυρίως για τα σωματίδια με μεγάλη μάζα.

6. Όσο μεγαλύτερη είναι η ακρίβεια στον προσδιορισμό της θέσης ενός σωματιδίου,

τόσο μεγαλύτερο είναι το σφάλμα κατά τον προσδιορισμό της ορμής του.

7. Ο κύριος κβαντικός αριθμός ορίστηκε αυθαίρετα στο ατομικό πρότυπο Bohr.

8. Με την αποδοχή της αρχής της αβεβαιότητας, καταρρίπτεται το ατομικό πρότυπο

του Bohr.

9. Η αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg βρίσκεται σε αντίφαση με τη θεωρία του

De Broglie.

10. Η εξίσωση του Schrödinger έρχεται σε αντίθεση με την κυματική θεωρία της ύλης

του De Broglie και την αρχή της αβεβαιότητας του Heisenberg.

3

11. Η εξίσωση Schrödinger περιγράφει τη σωματιδιακή και κυματική συμπεριφορά

του ηλεκτρονίου.

12. Με επίλυση της εξίσωσης Schrödinger υπολογίζεται η ενέργεια του ηλεκτρονίου

και η πιθανότητα εύρεσης του ηλεκτρονίου σε ορισμένο χώρο.

13. Η εξίσωση Schrödinger δίνει ακριβείς λύσεις σε όλα τα άτομα.

14. Οι κβαντικοί αριθμοί n, ℓ, ml και ms προκύπτουν από την εξίσωσης Schrödinger.

15. Τα ατομικά τροχιακά είναι κυματοσυναρτήσεις ψ που είναι λύσεις της εξίσωσης

Schrödinger για το άτομο του υδρογόνου ή για πολυηλεκτρονικά άτομα.

16. Το τροχιακό ψ εκφράζει την πιθανότητα να βρεθεί το ηλεκτρόνιο σε ορισμένη

θέση γύρω από τον πυρήνα.

Προβλήματα

1. α) Να υπολογίσετε τη συχνότητα και την ενέργεια ενός φωτονίου που έχει μήκος

κύματος λ = 500 nm. ( 39,78.10-20

J )

β) Πόση ενέργεια μεταφέρει μια ακτινοβολία που αποτελείται από 1 mol φωτονίων; ( 2,39.10

5 J)

2. Το άτομο του υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση.

α) Πόση ενέργεια απαιτείται για να διεγερθεί το άτομο στην τροχιά που έχει n = 2;

Ποια είναι η συχνότητα και το μήκος κύματος της ακτινοβολίας που απαιτείται για τη

διέγερση αυτή; (1,635.10-18

J - 2,47.1015

s-1

- 121nm )

β) Πόσα φωτόνια πρέπει να έχει η ακτινοβολία, ώστε να διεγερθούν όλα τα άτομα

που περιέχονται σε 0,4 g υδρογόνου; ( 0,4NA )

3. Να υπολογίσετε τη συχνότητα και το μήκος κύματος της ακτινοβολίας που

εκπέμπεται σε καθεμία από τις επόμενες μεταπτώσεις του ηλεκτρονίου στο άτομο του

υδρογόνου: α) n = 3 → n = 2 β) n = 6 → n = 2 γ) n = 2 → n = 1 ( α) 656 nm β) 410 nm )

4. To ηλεκτρόνιο του ατόμου του υδρογόνου βρίσκεται στη στιβάδα με n = 3.

α) Ποια είναι η ενέργειά του σε J; (-2,18. 10-18

/ 9 J)

β) Να υπολογίσετε τη συχνότητα της ακτινοβολίας που εκπέμπεται, αν το ηλεκτρόνιο

μεταβεί απευθείας στη θεμελιώδη κατάσταση, και να εξετάσετε αν η ακτινοβολία

αυτή αντιστοιχεί στο ορατό φως. Το ορατό φως έχει μήκη κύματος από 4.10-7

m έως

7.10-7

m. (2,9.1015

s-1

)

γ) Να υπολογίσετε το ποσό της ενέργειας που απαιτείται για τη διέγερση των

ηλεκτρονίων που περιέχονται σε 0,1 mol υδρογόνου από τη θεμελιώδη κατάσταση

στην τροχιά με n = 3. (0,1NA. (E3-E1) )

5. Κατά τη μετάπτωση των ηλεκτρονίων των ατόμων υδρογόνου από μία εξωτερική

στιβάδα στη στιβάδα με n = 2 εκπέμπεται πράσινη ακτινοβολία με μήκος κύματος

4,86. 10-7

m.

α) Ποια είναι η ενεργειακή διαφορά των δύο στιβάδων; (4,09.10-19

J)

β) Από ποια στιβάδα προέρχονται τα ηλεκτρόνια αυτά; (n=4)

γ) Είναι δυνατόν κατά την αποδιέγερση των ηλεκτρονίων από την αρχική στιβάδα

στη στιβάδα με n = 2 να γίνει εκπομπή και ιώδους ακτινοβολίας;

6. Το ηλεκτρόνιο ενός ατόμου υδρογόνου που βρίσκεται στη στιβάδα Χ μεταπίπτει

στη θεμελιώδη κατάσταση, εκπέμπoντας ακτινοβολία μήκους κύματος 1,026.10-7

m.

Να υπολογίσετε:

4

α) Τη συχνότητα της ακτινοβολίας που εκπέμπεται. (2,9.1015

s-1

)

β) Την ενέργεια του ηλεκτρονίου στη στιβάδα Χ. (E1/9)

γ) Τον κύριο κβαντικό αριθμό n της στιβάδας Χ. (n=3)

7. Το ηλεκτρόνιο του ατόμου του υδρογόνου , όταν βρίσκεται σε μία διεγερμένη

κατάσταση, έχει ενέργεια Ε = -2,18. 10-18

/ 16 J.

α) Ποιος είναι ο κύριος κβαντικός αριθμός της τροχιάς στην οποία βρίσκεται το

ηλεκτρόνιο; Πόση ενέργεια πρέπει να προσλάβει το ηλεκτρόνιο, ώστε να διεγερθεί

από τη θεμελιώδη κατάσταση και να μεταβεί στην τροχιά που υπολογίσατε; (n=4)

β) Κατά την αποδιέγερση του ηλεκτρονίου από την τροχιά αυτή, εκπέμπονται

φωτόνια με διαφορετικές συχνότητες.

i) Πόσες διαφορετικές συχνότητες μπορεί να έχουν τα φωτόνια που εκπέμπονται; (6)

ii) Ποιο είναι το μέγιστο και ποιο το ελάχιστο μήκος κύματος της ακτινοβολίας που

εκπέμπεται

8. Έστω ότι το άτομο του υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση.

α) Ποια πρέπει να είναι η ελάχιστη ενέργεια του φωτονίου μιας ακτινοβολίας, ώστε

να διεγερθεί το άτομο του υδρογόνου; ( 1,635.10-18

J )

β) Αν η συχνότητα του φωτονίου το οποίο προσπίπτει στο άτομο του υδρογόνου είναι

1014

s-1

, θα προκαλέσει διέγερση του ατόμου;

γ) Ποιο είναι το μήκος κύματος της ακτινοβολίας που απορροφά το άτομο του

υδρογόνου, αν γνωρίζουμε ότι από τη διέγερση αυτή το ηλεκτρόνιο μεταβαίνει στη

στιβάδα Μ; (102,6 nm)

9. Έστω μια ποσότητα υδρογόνου 0,1g, τα άτομα του οποίου βρίσκονται στη

θεμελιώδη κατάσταση. Η ποσότητα αυτή απορροφά ακτινοβολία με φωτόνια μήκους

κύματος λ = 97,3 nm, οπότε όλα τα άτομα διεγείρονται και μεταπίπτουν στη στιβάδα

Χ. Να υπολογίσετε:

α) τον αριθμό φωτονίων που χρειάζονται για τη διέγερση. (0,1 ΝΑ)

β) την ενέργεια που μεταφέρει αυτή η ποσότητα των φωτονίων. (0,1 ΝΑ.2,04.10-18

J)

γ) τον κύριο κβαντικό αριθμό της στιβάδας Χ. (n=4)

5


1.2. ΤΡΟΧΙΑΚΑ – ΚΒΑΝΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ


Ο ……….(1) κβαντικός αριθμός καθορίζει το μέγεθος του ηλεκτρονιακού νέφους .

Ο δευτερεύων κβαντικός αριθμός, καθορίζει το …….(2) του ηλεκτρονιακού νέφους .

Ο ……….(3) κβαντικός αριθμός, καθορίζει τον προσανατολισμό του ηλεκτρονιακού

νέφους σε σχέση με τους άξονες x, ψ, z.

Ο κβαντικός αριθμός του spin καθορίζει την ……….(4) του ηλεκτρονίου (spin).

Σε κάθε υποστιβάδα με τιμή μαγνητικού κβαντικού αριθμού ℓ αντιστοιχούν …….(5)

ατομικά τροχιακά.

Όταν n = 3, οι τιμές του ℓ μπορεί να είναι ……(6) ……(7) και ….(8).

Όλα τα ηλεκτρόνια της στιβάδας Μ έχουν κβαντικό αριθμό n= …….(9).

To ζεύγος κβαντικών αριθμών (3,1) χαρακτηρίζει την …..(10) υποστιβάδα.

Tα ηλεκτρόνια που ανήκουν σε s ατομικά τροχιακά έχουν ℓ=…(11) και ml=…..(12).

Όλες οι υποστιβάδες d αποτελούνται από ……..(13) ατομικά τροχιακά.

Η στιβάδα L έχει ……(14) υποστιβάδες και ……..(15) τροχιακά.

Σφαιρικό σχήμα έχουν τα ……..(16) ατομικά τροχιακά.

Στο 2pz ατομικό τροχιακό αντιστοιχεί η τριάδα κβαντικών αριθμών n=…….(17)

ℓ=……(18) και ml=……..(19).


1. Για τον προσδιορισμό ενός τροχιακού, χρειάζονται οι κβαντικοί αριθμοί n, ℓ, ml.

2. Το τροχιακό παριστάνει το χώρο στον οποίο βρίσκεται το ηλεκτρόνιο.

3. Στο άτομο του υδρογόνου δεν υπάρχει τροχιακό 3s.

4. Ο κβαντικός αριθμός ℓ καθορίζει το μέγεθος του τροχιακού.

5. Τα ηλεκτρόνια που ανήκουν στην ίδια στιβάδα, έχουν ίδιο n και ℓ.

6. Σε δεδομένο άτομο, το τροχιακό 3s έχει μεγαλύτερο μέγεθος και ενέργεια από

το τροχιακό 2s.

7. Ο κβαντικός αριθμός ml καθορίζει τον προσανατολισμό του τροχιακού στο χώρο.

8. Στο τροχιακό 1s η πιθανότητα να βρεθεί το ηλεκτρόνιο κοντά στον πυρήνα είναι

μέγιστη.

9. Όταν ένα τροχιακό έχει ℓ = 0, έχει σφαιρική συμμετρία.

10. Το τροχιακό 2s έχει σφαιρική συμμετρία, ενώ το τροχιακό 2p αποτελείται από

δύο λοβούς.

11. Τροχιακό με ℓ=1, έχει τρεις δυνατούς προσανατολισμούς στο χώρο.

12. Το μέγεθος ενός τροχιακού, καθορίζεται από την τιμή του αζιμουθιακού αριθμού.

13. Το άτομο του υδρογόνου, έχει ένα τροχιακό.

14. Η υποστιβάδα 3p έχει περισσότερα τροχιακά από την υποστιβάδα 2p.

15. Η υποστιβάδα 3d έχει περισσότερα τροχιακά από την υποστιβάδα 4p.

16. Η στιβάδα L έχει τέσσερα τροχιακά.

17. Ο μικρότερος κύριος κβαντικός αριθμός της στιβάδας στην οποία υπάρχουν d

τροχιακά, είναι n = 3.

18. Ο κβαντικός αριθμός του spin μπορεί να πάρει τιμές 1,2,3,……,n-1.

19. Όλα τα ηλεκτρόνια της στιβάδας M έχουν ℓ =2.

20. Υπάρχει ένα μόνο ατομικό τροχιακό που έχει n=4 και ℓ=1.

21. Η υποστιβάδα 3d έχει περισσότερα τροχιακά από την υποστιβάδα 5p.

22. Η στιβάδα Μ αποτελείται από έξι ατομικά τροχιακά.

6

23. Σε κάθε τιμή του μαγνητικού κβαντικού αριθμού ml αντιστοιχεί ένα διαφορετικό

ατομικό τροχιακό.

24. Ο κβαντικός αριθμός του spin δε συμμετέχει στη διαμόρφωση της τιμής της

ενέργειας του ηλεκτρονίου.

25. Η στιβάδα L αποτελείται από δύο υποστιβάδες.

26. Τα τροχιακά s έχουν μικρότερη ενέργεια από τα τροχιακά p.

27. Σε κάθε άτομο, ο αριθμός των s τροχιακών είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των

p τροχιακών.

28. Ένα ηλεκτρόνιο είναι δυνατό να έχει τετράδα κβαντικών αριθμών (3,2,2,+1/2).

29. Στη στιβάδα M η τιμή του κύριου κβαντικού αριθμού είναι 3.

3. Αντιστοιχίσετε τις υποστιβάδες (1η στήλη) με τον αριθμό των τροχιακών (2

η

στήλη). 1s 1 τροχιακό

3p 3 τροχιακά

4s 5 τροχιακά

4f 7 τροχιακά

3d

4. Να αντιστοιχίσετε τις δυάδες κβαντικών αριθμών (n, ℓ) της 1ης

στήλης με τις

υποστιβάδες που καθορίζουν της 2ης

στήλης.

α) 3,2 i) 4d

β) 2,1 ii) 3p

γ) 3,1 iii) 2s

δ) 3,3 iv) 4f

ε) 4,2 v) 3d

στ) 4,3

ζ) 2,0

5. Να αντιστοιχίσετε τα τροχιακά της 1ης

στήλης με τις τριάδες κβαντικών

αριθμών που αντιστοιχούν σ’ αυτά της 2ης

στήλης.

1. 1s α) (2,0,0)

2. 2s β) (2,1,1)

3. 2px γ) (1,0,0)

4. 2pψ δ) (2,1,0)

5. 2pz ε) (2,1,-1)

6. Να αντιστοιχίσετε τους κβαντικούς αριθμούς της 1ης

στήλης με την ιδιότητα

που καθορίζουν της 2ης

στήλης.

n Σχήμα ηλεκτρονιακόυ νέφους

ℓ Μέγεθος ηλεκτρονιακού νέφους

ml Ιδιοπεριστροφή ηλεκτρονίων

ms Προσανατολισμός ηλεκτρονιακού νέφους

7. Ποιες από τις επόμενες προτάσεις που αναφέρονται στα τροχιακά 3s και 3p

ενός πολυηλεκτρονιακόυ ατόμου είναι σωστές;

α) Έχουν σφαιρική συμμετρία. δ) Χωράει καθένα μέχρι 2e-.

β) Έχουν διαφορετικό προσανατολισμό.

γ) Έχουν διαφορετικό σχήμα.

ε) Η πιθανότητα να βρεθεί το e- κοντά

στον πυρήνα είναι μηδέν.

8. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση:

1. Η στιβάδα L αντιστοιχεί σε τιμή κύριου κβαντικού αριθμού:

α) n = 0 β) n = 1 γ) n = 2 δ) n = 3

7

2. H υποστιβάδα 2p περιγράφεται από το ζεύγος κβαντικών αριθμών:

α) n=2, ℓ=1 β) n=2, ℓ=0 γ) n=2, ℓ=2 δ) n=3, ℓ=2

3. O κβαντικός αριθμός ℓ παίρνει τιμές:

α) 1, 2, 3, …, n β) 0, 1, 2, …, n γ) 1, 2, 3, …, n-1 δ) 0, 1, 2, …, n-1

4. O κβαντικός αριθμός ml παίρνει τιμές:

α) –ℓ…-1,0,1…+ ℓ β) –n…-1,0,1…+n γ) +1/2, -1/2 δ) –ℓ…..+n

5. Το σύνολο των κβαντικών αριθμών (3,1,1) περιγράφει το:

α) 3px τροχιακό β) 3pψ τροχιακό γ) 3pz τροχιακό δ) 3s τροχιακό

6. Περισσότερα τροχιακά έχει η υποστιβάδα:

α) 4s β) 6p γ) 3d δ) 2p

7. O αριθμός των p τροχιακών σε μια υποστιβάδα είναι:

α) 3 β) <3 γ) 5 δ) εξαρτάται από τον κύριο κβαντικό αριθμό

8. Ο αριθμός των τροχιακών σε μια d υποστιβάδα είναι:

α) 1 β) 3 γ) 5 δ)7

9. Ηλεκτρόνιο που ανήκει στο τροχιακό 5px, έχει τετράδα κβαντικών αριθμών:

α) (5, 0, 0, +1/2) β) (5, 2, 1, -1/2) γ) (5, 1, 1, -1/2) δ) (5, 3, 2, +1/2)

10. Ποια από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθμών δεν είναι επιτρεπτή;

α) (2, 0, 0, +1/2) β) (4, 2, 2, -1/2) γ) (5, 1, 0, -1/2) δ) (4, 4, 3, +1/2)

11. Η 6s υποστιβάδα περιέχει:

α) 13 τροχιακά β) 12 τροχιακά γ) 6 τροχιακά δ) 1 τροχιακό

12. Ένα τροχιακό που χαρακτηρίζεται από κβαντικό αριθμό n=3 δεν μπορεί να είναι:

α) s β) p γ) d δ) f

13. Ποιο από τα παρακάτω σύνολα κβαντικών αριθμών δεν είναι επιτρεπτό;

α) (1,0,0) β) (3,2,2) γ) (4,4,-3) δ) (3,2,1)

14. Ένα τροχιακό που χαρακτηρίζεται με n=3, δεν μπορεί να είναι:


15. Ηλεκτρόνιο που έχει ml = -3 μπορεί να ανήκει σε:

α) 4s τροχιακό β) 5p τροχιακό γ) 3d τροχιακό δ) 4f τροχιακό

16. To μέγεθος του τροχιακού καθορίζεται από τον κβαντικό αριθμό:

α) n β) ℓ γ) ml δ) ms

17. Ένα τροχιακό που χαρακτηρίζεται με ml=1, δεν μπορεί να είναι:


18. Για δεδομένη τιμή του ℓ, ο αριθμός των τροχιακών της υποστιβάδας είναι:

α) 2ℓ β) ℓ γ) 2ℓ-1 δ) 2ℓ+1

19. O αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός καθορίζει για το ηλεκτρονιακό νέφος:

8

α) το μέγεθος β) το σχήμα γ) τον προσανατολισμό δ) την ιδιοπεριστροφή

20. Ο συνδιασμός των τιμών των τριών πρώτων κβαντικών αριθμών, καθορίζει:

α) μία στιβάδα β) μία υποστιβάδα γ) ένα ατομικό τροχιακό δ) ένα ηλεκτρόνιο

21. Τα τροχιακά 2s και 2p σε ένα πολυηλεκτρονιακό άτομο:

α) έχουν ίδιο προσανατολισμό β) έχουν ίδιο σχήμα γ) έχουν ίδια ενέργεια

δ) διαφέρουν σε όλα τα παραπάνω.

22. Τα τροχιακά 3s και 4s έχουν:

α) ίδιο μέγεθος β) ίδιο σχήμα γ) ίδια ενέργεια δ) διαφορετικό προσανατολισμό.

23. Τα τροχιακά 2px και 2pψ έχουν:

α)διαφορετικό σχήμα β)ίδιο προσανατολισμό γ)ίδια ενέργεια δ)διαφορετικό μέγεθος

24. Ο αριθμός των τροχιακών που περιέχουν οι στιβάδες Μ και Ν είναι αντίστοιχα:

α) 3 και 9 β) 9 και 16 γ) 5 και 7 δ) 18 και 32

25. Ο μέγιστος αριθμός των d ατομικών τροχιακών σε μια στιβάδα είναι:

α) 1 β) 5 γ) 7 δ) 2

9. Ποια από τα παρακάτω τροχιακά δεν μπορούν να υπάρχουν:

α) 6s β) 1p γ) 3f δ) 4d ε) 2d στ) 4p

10. Να υπολογίσετε το μέγιστο αριθμό e- σε άτομο που χαρακτηρίζονται από:

α) n=3 β) n=3, ℓ=2, ml=2 γ) n=3, ℓ=1 δ) n=3, ml=1 ε) n=3, ms=-1/2

11. Nα γραφούν οι κβαντικοί αριθμοί:

α) των e- της στιβάδας L β) των e

- του τροχιακού 3s γ) των τροχιακών 4d

12. Nα βρείτε πόσες και ποιες υποστιβάδες υπάρχουν στις στιβάδες με:

α) n= 1 β) n= 2 γ) n= 3 δ) n=4

13. Nα βρείτε πόσα τροχιακά υπάρχουν στις παρακάτω στιβάδες:

α) Κ β) L γ) M

14. Nα βρείτε τα σύνολα κβαντικών αριθμών που χαρακτηρίζουν ένα ηλεκτρόνιο

το οποίο βρίσκεται στα παρακάτω τροχιακά:

α) 2s β) 3p γ) 3d δ) 4f

15. Eξηγήστε γιατί τα παρακάτω σύνολα κβαντικών αριθμών δεν είναι δυνατά:

α) (2,0,1,+1/2) β) (1,2,0,-1/2) γ) (3,1,0,1) δ) (2,2,2,+1/2)

16. Ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός τροχιακών που χαρακτηρίζεται από τα

παρακάτω σύνολα κβαντικών αριθμών;

α) n=3, ℓ=2, ml=0 β) n=1, ℓ =0 γ) n=3 δ) n=2, ℓ=1

9


1.3. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗΣΗ

ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ


Σύμφωνα με την απαγορευτική αρχή του Pauli, είναι αδύνατο να υπάρχουν στο ίδιο

άτομο 2 ηλεκτρόνια με την ίδια ………….(1) …………(2)………….(3).

Συνεπώς, δεν μπορεί ένα τροχιακό να χωρέσει παραπάνω από ...…(4) ηλεκτρόνια.

Οι υποστιβάδες p περιέχουν ………..(5) τροχιακά, και ο μέγιστος αριθμός

ηλεκτρονίων που μπορεί να τοποθετηθεί σε αυτές είναι …….(6).

Η στιβάδα Μ αντιστοιχεί σε τιμή n=……(7), αποτελείται από …….(8) υποστιβάδες,

οι οποίες περιέχουν ……….(9) τροχιακά, και ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που

μπορεί να τοποθετηθεί σε αυτή είναι ……..(10).

Σύμφωνα με την αρχή της ελάχιστης ……….(11), κατά την ηλεκτρονιακή δόμηση

ενός πολυηλεκτρονιακού ατόμου, τα ηλεκτρόνια οφείλουν να καταλάβουν τροχιακά

με τη μικρότερη ………..(12), ώστε να αποκτήσουν τη μέγιστη ……………(13) στη


Μεταξύ δύο υποστιβάδων, χαμηλότερη ενέργεια έχει εκείνη που έχει το μικρότερο

άθροισμα …….(13). Από δύο υποστιβάδες με το ίδιο άθροισμα …….(14), μικρότερη

ενέργεια έχει αυτή με το μικρότερο …….(15).

Σύμφωνα με τον κανόνα του ……….(16), ηλεκτρόνια που καταλαμβάνουν τροχιακά

της ίδιας ……..(17), έχουν κατά προτίμηση ………..(18) spin. Έτσι, η ηλεκτρονιακή

κατανομή σε ατομικά τροχιακά για το άτομο του 7Ν στη θεμελιώδη κατάσταση, είναι

η ……..…….(19) και όχι η …….…….(20) .

2. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λάθος(Λ).

1. Το τροχιακό 2s έχει μεγαλύτερη ενέργεια και μέγεθος από το τροχιακό 1s.

2. Σε τροχιακό 4d μπορούν να τοποθετηθούν περισσότερα ηλεκτρόνια από ότι σε

τροχιακό 3d.

3. Σε κάθε τροχιακό μπορούν να τοποθετηθούν μέχρι 2 ηλεκτρόνια για να ισχύει ο

κανόνας του Hund.

4. Όταν η ελκτική δύναμη από τον πυρήνα είναι μεγάλη, το ηλεκτρόνιο έχει

μικρότερη ενέργεια.

5. Στην υποστιβάδα 3p μπορούν να τοποθετηθούν περισσότερα ηλεκτρόνια από ότι

στην υποστιβάδα 2p.

6. Για να υπολογίσουμε τον μέγιστο αριθμό ηλεκτρονίων μιας στιβάδας, πρέπει να

εφαρμόσουμε την απαγορευτική αρχή του Pauli.

7. Σε μια υποστιβάδα με ℓ=2, μπορούν να τοποθετηθούν μέχρι 5 ηλεκτρόνια.

8. Ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων σε τροχιακό 3d είναι δέκα.

9. Δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση δύο ηλεκτρονίων με ms= +1/2 στο ίδιο τροχιακό,

γιατί δεν θα ισχύει ο κανόνας του Hund.

10. Στο άτομο του 9F περιέχονται στη θεμελιώδη κατάσταση 5 μονήρη ηλεκτρόνια.

11. Σε ένα τροχιακό 4f και σε ένα τροχιακό 3d μπορούν να τοποθετηθούν μέχρι 2e- .

12. Σύμφωνα με την αρχή του Pauli, ο κβαντικός αριθμός ms παίρνει μόνο δύο τιμές.

13. Οι υποστιβάδες 3p και 4s είναι ενεργειακά ισοδύναμες.

14. Στη υποστιβάδα 2p μπορούν να τοποθετηθούν μέχρι τρία μονήρη ηλεκτρόνια.

15. Η στιβάδα με n=3 , μπορεί να περιέχει μέχρι 9 ηλεκτρόνια με ms= -1/2.

16. Θεμελιώδης κατάσταση ενός ατόμου, θεωρείται αυτή με την ελάχιστη ενέργεια.

10

17. Ο μέγιστος αριθμός e- σε άτομο, που χαρακτηρίζονται με n=3 και ml=0, είναι 6.

18. Η ηλεκτρονιακή δομή 1s22s

22p

43s

1 , αντιστοιχεί σε διεγερμένη κατάσταση.

19. Για τις υποστιβάδες μιας συγκεκριμένης στιβάδας στο άτομο του υδρογόνου, η

ενέργειά του αυξάνεται σύμφωνα με τη σειρά: s < p < d < f .

20. Κατά τον ιοντισμό του 28Ni αποβάλλεται ηλεκτρόνιο από την υποστιβάδα 4s.

21. Υποστιβάδα με ℓ =2 , μπορεί να περιέχει μέχρι 2 ηλεκτρόνια.

22. Το άτομο 6C στη θεμελιώδη κατάσταση έχει δομή 1s22s

22p

2x .

23. Για να τοποθετηθούν ηλεκτρόνια σε μία στιβάδα, είναι απαραίτητο να έχει

συμπληρωθεί πλήρως η προηγούμενη στιβάδα.

24. Σύμφωνα με τον κανόνα του Hund, τα ηλεκτρόνια τοποθετούνται σε μία μη

συμπληρωμένη υποστιβάδα, έτσι ώστε το άθροισμα των ms να είναι μέγιστο.

25. Ο μέγιστος αριθμός e- που έχουν κβαντικούς αριθμούς ℓ =2 και ms= +1/2 είναι 5.

26. Όταν σε ένα άτομο ο αριθμός των ηλεκτρονίων είναι άρτιος, το συνολικό spin

είναι μηδέν.

27. Είναι αδύνατο να τοποθετηθούν στην υποστιβάδα 2p δύο ηλεκτρόνια που να

έχουν τον ίδιο κβαντικό αριθμό spin.

28. Ένα άτομο μπορεί να περιέχει μονήρη e- μόνο στην εξωτερική του στιβάδα.

29. O συμβολισμός 1s2 σημαίνει ότι έχουμε 1 e

- στο τροχιακό s της 2

ης στιβάδας.

30. Η ηλεκτρονιακή δομή 1s22s

22p

63s

3 , αντιστοιχεί σε διεγερμένη κατάσταση.


1. Ο μέγιστος αριθμός e- για κάθε στιβάδα, προκύπτει με εφαρμογή:

α) της αρχής της ελάχιστης ενέργειας β) της απαγορευτικής αρχής του Pauli

γ) του κανόνα του Hund δ) όλων των παραπάνω

2. Σε ένα πολυηλεκτρονιακό άτομο, μικρότερη ενέργεια έχει η υποστιβάδα:

α) 4p β) 3p γ) 4s δ) 3d

3. Ο μέγιστος αριθμός e- που μπορεί να τοποθετηθεί στην 3d υποστιβάδα είναι:

α) 3 β) 5 γ) 6 δ) 10

4. Ο μέγιστος αριθμός e- που μπορεί να τοποθετηθεί στην L στιβάδα είναι:

α) 2 β) 8 γ) 4 δ) 18

5. Ποια από τις επόμενες δομές αντιστοιχεί στη θεμελιώδη κατάσταση του 28Ni;

α) Κ(2)L(8)M(18) β) Κ(2)L(8)M(18)N(4)

γ) Κ(2)L(8)M(16) N(2) δ) Κ(2)L(8)M(18) N(8)

6. Ένα ατομικό τροχιακό 3d χαρακτηρίζεται από λιγότερη ενέργεια σε σχέση με ένα

ατομικό τροχιακό 4p διότι:

α) κάθε e- της στιβάδας Μ έχει λιγότερη ενέργεια από οποιοδήποτε e

- της στιβάδας Ν

β) τα τροχιακά d είναι ενεργειακά φτωχότερα από τα τροχιακά p

γ) το άθροισμα n+ ℓ έχει μικρότερη τιμή για το 3d

δ) το άθροισμα n+ ℓ έχει ίδια τιμή για αυτά τα τροχιακά, αλλά ο κύριος κβαντικός

αριθμός είναι μικρότερος για το τροχιακό 3d.

7. Σε ένα πολυηλεκτρονιακό άτομο, συμπληρώνεται πρώτα με e- η υποστιβάδα:

α) 3p β) 3s γ)3d δ) 4s

8. Σε ένα άτομο, ο μέγιστος αριθμός e- που χαρακτηρίζονται με κβαντικούς αριθμούς:

1. n=3, ℓ=2 , 2. n=2, ℓ=1, ml=-1 , 3. n=3, ℓ=3 είναι αντίστοιχα:

α) 18, 4 και 18 β) 10, 2 και 0 γ) 10, 6 και 14 δ) 10, 2 και 14

11

9. Ποια από τις επόμενες ηλεκτρονιακές δομές αντιστοιχεί στη δομή της θεμελιώδους

κατάστασης του ατόμου του σκανδίου (21Sc):

α) 1s22s

22p

6 2d

103s

1 β) 1s

22s

22p

63s

23p

63d

3

γ) 1s22s

22p

63s

23p

63d

14s

2 δ) 1s

22s

22p

6 3s

2 3p

63d

24s

1

10. O μικρότερος ατομικός αριθμός του στοιχείου, το άτομο του οποίου στη

θεμελιώδη κατάσταση έχει συνολικά 7e- σε τροχιακά s είναι:

α) 7 β) 13 γ) 19 δ) 29

11. Αν το άτομο ενός στοιχείου περιέχει 2 μονήρη e- στην 2p υποστιβάδα, τότε ο

ατομικός αριθμός του είναι:

α) τουλάχιστον 8 β) 6 ή 8 γ) 6 δ) 13

12. Η ηλεκτρονιακή δομή 1s22p

2x 2p

1ψ είναι αντίθετη με:

α) την απαγορευτική αρχή του Pauli β) την αρχή της ελάχιστης ενέργειας

γ) την αρχή διατήρησης της ενέργειας δ) τον κανόνα του Hund

13. Για το άτομο του 9F στη θεμελιώδη κατάσταση, ο συνολικός αριθμός των

κβαντικών αριθμών του spin είναι:

α) +1/2 β) -1/2 γ) 1 δ) 3/2

14. Κατά τον ιοντισμό του 26Fe σε 26Fe2+

, αποβάλλονται e- της υποστιβάδας:

α) 4s β) 3d γ) 3p δ) 5f

15. H ηλεκτρονιακή δομή του ιόντος 12Mg2+

είναι:

α) 1s22s

22p

63s

2 β) 1s

22s

22p

6 γ) 1s

22s

22p

63s

23p

2 δ) 1s

22s

22p

63s

1

16. Η ηλεκτρονιακή δομή της εξωτερικής στιβάδας του ατόμου του 15Ρ στη

θεμελιώδη κατάσταση είναι:

α) 3s2

3p2

x 3p1

ψ β) 3s2

3p1

x 3p2ψ γ) 3s

1 3p

1x 3p

1ψ 3p

1z δ) 3s

2 3p

1x 3p

1ψ 3p

1z

17. Στο άτομο του 14Si , ο συνολικός αριθμός των p ηλεκτρονίων είναι:

α) 2 β) 4 γ) 6 δ) 8

18. Ποια από τις επόμενες ηλεκτρονιακές δομές αντιστοιχεί στο ιόν 30Zn2+

;

α) 1s22s

22p

6 3s

2 3p

63d

10 β) 1s

22s

22p

63s

23p

63d

84s

2

γ) 1s22s

22p

63s

23p

63d

104s

2 δ) 1s

22s

22p

6 3s

2 3p

63d

64s

2

19. Στο άτομο του 14Si, το συνολικό άθροισμα των κβαντικών αριθμών του spin είναι:

α) 0 β) +1/2 γ) 1 δ) +3/2

20. Στοιχείο με 4e- στην εξωτερική στιβάδα Ο έχει συνολικά e- σε p τροχιακά:

α) 2 β) 20 γ) 6 δ) 26

4. Αντιστοιχίστε το κάθε τροχιακό ή υποστιβάδα ή στιβάδα της 1ης

στήλης με το

μέγιστο αριθμό e- που είναι δυνατόν να περιέχει.

1. 2s ατομικό τροχιακό α. 6 ηλεκτρόνια

2. 3px ατομικό τροχιακό β. 18 ηλεκτρόνια

3. 3p υποστιβάδα γ. 2 ηλεκτρόνια

4. 5f υποστιβάδα δ. 14 ηλεκτρόνια

5. K στιβάδα

6. M στιβάδα

12

5. Αντιστοιχίστε τα χημικά στοιχεία της 1ης

στήλης με τον αριθμό των μονήρων

e- που περιέχουν τα άτομά τους στη θεμελιώδη κατάσταση.

1. 8O α. 1 μονήρες e-

2. 11Na β. 2 μονήρη e-

3. 35Br γ. 5 μονήρη e-

4. 25Mn

6. Αντιστοιχίστε τα χημικά στοιχεία της 1ης

στήλης με τα ζεύγη e- που περιέχουν

στην εξωτερική τους στιβάδα.

1. 7Ν α. 0 ζεύγη

2. 10Νe β. 1 ζεύγος

3. 15P γ. 3 ζεύγη

4. 19K δ. 4 ζεύγη

7.Αντιστοιχίστε τις ηλεκτρονιακές δομές της 1ης

στήλης με τους χαρακτηρισμούς

της 2ης

στήλης.

1. 19Κ: 1s22s

22p

63s

23p

63d

1 α. θεμελιώδης κατάσταση

2. 19Κ: 1s22s

22p

63s

23p

6 β. διεγερμένη κατάσταση

3. 19Κ: 1s22s

22p

63s

23p

64s

1 γ. ιόν

4. 19Κ: 1s22s

22p

63s

23p

7 δ. αδύνατη κατάσταση

Προβλήματα 1. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή σε υποστιβάδες, στιβάδες, τροχιακά, των

παρακάτω ατόμων ή ιόντων:

α) 6C β) 12Mg γ) 17Cl δ) 20Ca ε) 35Br ζ) 20Ca2+

η) 13Al3+

θ) 15P3-

2. Να βρεθεί ο μέγιστος αριθμός e- που μπορεί να υπάρξουν σε πολυηλεκτρονιακό

άτομο με:

α) n=5, ℓ=1 β) n=3, ℓ=0 γ) n=4, ℓ=3 δ) n=5, ℓ=2, ml =3 ε) n=2, ml=1

3. Ποιος είναι ο ελάχιστος ατομικός αριθμός ενός στοιχείου που στη θεμελιώδη

κατάσταση έχει:

α) 3 ηλεκτρόνια στην p υποστιβάδα β) συνολικά 7 ηλεκτρόνια σε p υποστιβάδες

γ) 4 μονήρη ηλεκτρόνια δ) άθροισμα τιμών του ms ίσο με 5/2

4. Ποια είναι η τετράδα κβαντικών αριθμών του ηλεκτρονίου της εξωτερικής

στοιβάδας του ατόμου του 19Κ στη θεμελιώδη κατάσταση;

5. Ποιος είναι ο ελάχιστος ατομικός αριθμός στοιχείου Χ για το οποίο στη θεμελιώδη

κατάσταση γνωρίζουμε ότι περιέχει ηλεκτρόνια στη στιβάδα Ν και το συνολικό

άθροισμα των κβαντικών αριθμών του spin των ηλεκτρονίων του είναι μηδέν;

6. Χημικό στοιχείο Χ έχει μαζικό αριθμό 35 και στον πυρήνα του υπάρχει 1 νετρόνιο

περισσότερο από τα πρωτόνια.

α) Να γίνει η ηλεκτρονιακή δομή του Χ σε στιβάδες και υποστιβάδες στη θεμελιώδη

κατάσταση.

β) Πόσα ηλεκτρόνια του ατόμου του Χ στη θεμελιώδη κατάσταση έχουν ℓ=0 ;

γ) Ποιο είναι το συνολικό άθροισμα των κβαντικών αριθμών του spin των e- του

ατόμου του στοιχείου Χ στη θεμελιώδη κατάσταση;

7. Η ηλεκτρονιακή δομή του ιόντος Χ2-

είναι Κ(2), L(8), M(8).

α) Να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του Χ.

β) Πόσα ηλεκτρόνια του Χ στη θεμελιώδη κατάσταση χαρακτηρίζονται με ℓ = 1;

13

γ) Πόσα ηλεκτρόνια της εξωτερικής στιβάδας του Χ στη θεμελιώδη κατάσταση

χαρακτηρίζονται με ms = -1/2;

8. Ποιοι είναι οι δυνατοί ατομικοί αριθμοί του χημικού στοιχείου το οποίο έχει

εξωτερική στιβάδα την L και το συνολικό άθροισμα των κβαντικών αριθμών του spin

στη θεμελιώδη κατάσταση είναι μηδέν;

9. Το ηλεκτρόνιο με τη μεγαλύτερη ενέργεια στη θεμελιώδη κατάσταση ενός

στοιχείου Χ, έχει τετράδα κβαντικών αριθμών (5,0,0,+1/2).

α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ;

β) Πόσα ηλεκτρόνια του Χ στη θεμελιώδη κατάσταση αντιστοιχούν σε n = 4;

γ) Πόσα ηλεκτρόνια του Χ στη θεμελιώδη κατάσταση αντιστοιχούν σε ℓ = 2 ;

10. Η ηλεκτρονιακή δομή ενός ατόμου είναι: 1s22s

22p

13s

13p

1 .

Να εξετάσετε αν η παραπάνω δομή αναφέρεται σε διεγερμένη ή θεμελιώδη

κατάσταση του ατόμου. Αν είναι διεγερμένη, να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του

ατόμου στη θεμελιώδη κατάσταση , σε υποστιβάδες, στιβάδες και ατομικά τροχιακά.

11. Το χημικό στοιχείο Χ έχει 2 κενά d ατομικά τροχιακά στη θεμελιώδη κατάσταση.

α) Ποιος είναι ο μικρότερος δυνατός ατομικός αριθμός του Χ;

β) Πόσα μονήρη ηλεκτρόνια έχει το Χ στη θεμελιώδη κατάσταση;

γ) Πόσα ηλεκτρόνια του Χ στη θεμελιώδη κατάσταση βρίσκονται σε s υποστιβάδες;

12. Χημικό στοιχείο Χ έχει στη θεμελιώδη κατάσταση ηλεκτρόνια στην εξωτερική

στιβάδα, με τιμή n = 4 και συνολικό άθροισμα των κβαντικών αριθμών του spin των

ηλεκτρονίων του ίσο με 1.

α) Να υπολογίσετε όλους τους δυνατούς κβαντικούς αριθμούς του Χ.

β) Με βάση τη μικρότερη τιμή ατομικού αριθμού, να βρείτε:

i) Πόσα μονήρη e- έχει το Χ στην εξωτερική του στιβάδα σε θεμελιώδη κατάσταση.

ii) Πόσα ηλεκτρόνια του Χ έχουν ℓ = 1 σε θεμελιώδη κατάσταση.

iii) Την ηλεκτρονιακή δομή που αναμένεται να έχει το ιόν Χ2+

.

13. Για ένα στοιχείο Χ, το άθροισμα των τιμών όλων των κβαντικών αριθμών για το

σύνολο των ηλεκτρονίων του στις υποστιβάδες p, είναι ίσο με 31,5.

Να βρεθεί η κατανομή κατά ατομικό τροχιακό καθώς και ο ατομικός αριθμός του Χ.

14. Να βρεθεί ο μεγαλύτερος ατομικός αριθμός για στοιχείο το οποίο έχει άθροισμα

των τιμών ms όλων των ηλεκτρονίων του ίσο με 2,5.

Να θεωρήσετε ότι ο μεγαλύτερος ατομικός αριθμός για στοιχείο είναι Ζ=112.

14


1.4. ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ


Ο τομέας s περιλαμβάνει …………(1) ομάδες του περιοδικού πίνακα. Τα αλκάλια

έχουν εξωτερική ηλεκτρονιακή δομή ……...(2) και οι αλκαλικές γαίες ………(3).

Το ……….(4) αν και ανήκει στον τομέα s και στην ………..(5) ομάδα, δεν είναι

αλκάλιο.

Τα στοιχεία , τα άτομα των οποίων έχουν εξωτερική ηλεκτρονιακή δομή ns2, np

x ,

ανήκουν στον τομέα ………..(6) του περιοδικού πίνακα.

Η 18η ομάδα του περιοδικού πίνακα περιλαμβάνει συνολικά ………(7) στοιχεία, τα

οποία ονομάζονται ………..(9) .……..(10) και ανήκουν στον τομέα …….(11). Η

ηλεκτρονιακή δομή της εξωτερικής τους στιβάδας είναι ………(12), εκτός από το

………(13) για το οποίο είναι ……..(14).

Τα στοιχεία του τομέα d του περιοδικού πίνακα ονομάζονται και …………(15)

………….(16). Κατά την ηλεκτρονιακή δόμηση των στοιχείων αυτών, το τελευταίο

ηλεκτρόνιο τοποθετείται σε ……….(17) υποστιβάδα.

Ο τομέας f του περιοδικού πίνακα περιλαμβάνει συνολικά ………..(18) στοιχεία, τα

οποία είναι τοποθετημένα σε ………..(19) περιόδους.

Τα στοιχεία του τομέα f της………(20) περιόδου ανήκουν στις ………….(21), ενώ

αυτά που βρίσκονται στην ………….(22) περίοδο, ανήκουν στις ………..(23).

2. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λάθος (Λ);

1. Η κατάταξη των στοιχείων στον Π.Π. γίνεται κατά σειρά αυξανόμενης ατομικής

μάζας.

2. Όλα τα στοιχεία του τομέα s του Π.Π. έχουν δομή εξωτερικής στιβάδας nsx .

3. Τα στοιχεία του τομέα f ανήκουν στην 6η και 7

η περίοδο του Π.Π.

4. Όλα τα στοιχεία με δομή εξωτερικής στιβάδας ns1

είναι αλκάλια.

5. Όταν η διαφορά των ατομικών αριθμών δύο στοιχείων είναι 25, τα στοιχεία αυτά

ανήκουν σε διαφορετικές περιόδους.

6. Τα στοιχεία του τομέα p του περιοδικού πίνακα έχουν συμπληρωμένη τουλάχιστον

μια p υποστιβάδα.

7. Όλα τα ευγενή αέρια έχουν δομή εξωτερικής στιβάδας ns2 np

6 .

8. Τα στοιχεία του τομέα p έχουν στην εξωτερική στιβάδα ηλεκτρονιακή δομή ns2 np

x

όπου x = 1,2,3…6

9. O τομέας p περιέχει συνολικά έξι ομάδες.

10. Η IA ομάδα περιέχει 7 στοιχεία.

11. Στον τομέα p περιέχονται μόνο αμέταλλα.

12. Ο τομέας d αποτελείται από 10 ομάδες.

13. Τα στοιχεία του τομέα d έχουν εξωτερική στιβάδα με ηλεκτρονιακή δομή ndx .

14. Οι ομάδες IA και IIA περιλαμβάνουν συνολικά 13 στοιχεία.

15. Οι τομείς s, p, περιέχουν όλες τις κύριες ομάδες του Π.Π.

16. Οι αλκαλικές γαίες έχουν τοποθετηθεί σε 7 περιόδους.

17. Το 24Cr ανήκει στον τομέα d του Π.Π. και έχει 6 μονήρη ηλεκτρόνια.

18. Τα άτομα των στοιχείων της 4ης

περιόδου έχουν εξωτερική στιβάδα τη Ν.

19. Στοιχείο με με ηλεκτρονιακή δομή …3d2 4s

2 ανήκει στη δεύτερη ομάδα.

20. Η 6η περίοδος είναι συμπληρωμένη πλήρως και περιέχει 32 στοιχεία.

15

21. Όλα τα στοιχεία του τομέα p είναι αμέταλλα.

22. Τα άτομα των στοιχείων της 14ης

ομάδας του Π.Π. στη θεμελιώδη κατάσταση,

έχουν συνολικό άθροισμα κβαντικών αριθμών του spin, ίσο με μηδέν.

23. Ο τομέας f του Π.Π. περιλαμβάνει στοιχεία των οποίων το τελευταίο e- κατά την

ηλεκτρονιακή δόμηση τοποθετείται σε f υποστιβάδα.

24. Όλα τα στοιχεία του τομέα f ανήκουν στη 3η ομάδα του Π.Π.

25. Η 4η περίοδος του Π.Π. περιλαμβάνει 18 στοιχεία.

26. Το 13Αl ανήκει στην 3η περίοδο και στην IIIB ομάδα.

27. Τα στοιχεία του τομέα d έχουν υποχρεωτικά Ζ > 20.

28. Τα στοιχεία μετάπτωσης έχουν ηλεκτρονιακή δομή (n-1)dxns

2 , όπου x =1,….,10.

29. Ο κύριος κβαντικός αριθμός της υποστιβάδας στην οποία τοποθετείται το

τελευταίο e- , δείχνει την περίοδο στην οποία ανήκει το στοιχείο.

30. Στα άτομα των στοιχείων της 2ης

σειράς των στοιχείων μετάπτωσης, γίνεται

πλήρωση της υποστιβάδας 5d.


1. Η 1η ομάδα του περιοδικού πίνακα περιλαμβάνει:

α) 4 στοιχεία β) 5 στοιχεία γ) 6 στοιχεία δ) 7 στοιχεία

2. Ο τομέας s του περιοδικού πίνακα περιλαμβάνει:

α) 8 στοιχεία β) 13 στοιχεία γ) 2 στοιχεία δ) 14 στοιχεία

3. Ο τομέας p του περιοδικού πίνακα αποτελείται από:

α) 6 ομάδες β) 7 ομάδες γ) 10 ομάδες δ) 12 ομάδες

4. Ο αριθμός των στοιχείων με δομή εξωτερικής στιβάδας ns2 είναι:

α) 6 β) 7 γ) 13 δ) 14

5. Τα στοιχεία μετάπτωσης βρίσκονται σε:

α) 3 περιόδους β) 4 περιόδους γ) 5 περιόδους δ) 6 περιόδους

6. Το στοιχείο 7Χ έχει παρόμοιες ιδιότητες με το στοιχείο:

α) 11Α β) 2Β γ) 15Γ δ) 17Δ

7. Τα στοιχεία του f τομέα του περιοδικού πίνακα ανήκουν στην:

α) 3η ομάδα β) ΙΙΙΑ ομάδα γ) 5

η ομάδα δ) ΙΒ ομάδα

8. Ο ατομικός αριθμός αλκαλίου που βρίσκεται στην ίδια περίοδο με το 36Κr είναι:

α) 11 β) 19 γ) 20 δ) 37

9. Το στοιχείο 71Lu ανήκει :

α) στον τομέα d β) στις ακτινίδες γ) στις λανθανίδες δ) στις αλκαλικές γαίες

10. Το στοιχείο με το μικρότερο ατομικό αριθμό του τομέα d είναι το:

α) 20Ca β) 21Sc γ) 39Υ δ) 48Cd

11. Το στοιχείο 14Si στη θεμελιώδη κατάσταση έχει συνολικό αριθμό p ηλεκτρονίων:

α) 2 β) 4 γ) 6 δ) 8

12. Από τα παρακάτω χημικά στοιχεία, σύμπλοκα ιόντα σχηματίζει το:

α) 12Μg β) 26Fe γ) 33As δ) 37Rb

13. Τα μονήρη ηλεκτρόνια που έχει το στοιχείο 24Cr είναι:

16

α) 2 β) 4 γ) 5 δ) 6

14. Το στοιχείο που βρίσκεται κάτω από τον 15Ρ στον Π.Π. έχει ατομικό αριθμό:

α) 20 β) 30 γ) 33 δ) 51

15. Χημικό στοιχείο με ηλεκτρονιακή δομή [Αr]4s2, ανήκει:

α) Στα αλκάλια β) Στις αλκαλικές γαίες γ) Στα αλογόνα δ)Στις λανθανίδες

16. Από τα στοιχεία 19Κ, 22Τi, 29Cu και 33As, είναι στοιχεία μετάπτωσης τα:

α)Ti, Cu, As β) Cu, As γ) Ti, Cu δ) όλα

17. Το 3ο στοιχείο της ομάδας των αλογόνων ανήκει στην:

α) 3η περίοδο,VIIA ομάδα β) 4

η περίοδο,VIIA ομάδα γ) 4

η περίοδο,VIA ομάδα

δ) 3η περίοδο, VIIΙA ομάδα

18. O αριθμός των στοιχείων που ανήκουν στα αλκάλια είναι:

α) 5 β) 6 γ) 7 δ) 8

19. Σε ποια περίοδο ανήκουν οι λανθανίδες;

α) 5η β) 6

η γ) 7

η δ) 4

η

20. Το άτομο ενός στοιχείου έχει 2 μονήρη ηλεκτρόνια στην υποστιβάδα 2p στη

θεμελιώδη κατάσταση. Το στοιχείο αυτό ανήκει στην ομάδα:

α) IIA β) IVA γ) VIIA δ) IVA ή VIA

4. Αντιστοιχίσετε κάθε στοιχείο της στήλης Α με μία από τις δομές της στήλης Β:

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β

α) Rb (ΙΑ ομάδα) i) [Αr] 3d8 4s

2

β) Br (αλογόνο) ii) [Kr] 4d10

5s2 5p

2

γ) Ni (στοιχείο μετάπτωσης) iii) [Αr] 3d10

4s2 4p

5

δ) Ba (αλκαλικές γαίες) iv) [Kr] 5s1

ε) Sn (IVA ομάδα) v) [Xe] 6s2

5. Ομοίως να γίνει η αντιστοίχιση για τα στοιχεία:

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β

α) Κ (αλκάλιο) i) [Rh] 7s2

β) Αr (ευγενές αέριο) ii) 1s2 2s

2 2p

6 3s

2 3p

6 4s

1

γ) Zr (ανήκει στον τομέα d) iii) [Kr] 4d2

5s2

δ) Ga(ανήκει στη 13η ομάδα) iv) 1s

2 2s

2 2p

6 3s

2 3p

6

ε) Ra (ανήκει στη 2η ομάδα) v) [Αr] 3d

10 4s

2 4p

1

Προβλήματα 1. Το άτομο του στοιχείου Χ έχει στη θεμελιώδη κατάσταση 11 ηλεκτρόνια που

χαρακτηρίζονται με κβαντικό αριθμό ℓ=1.

α) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π. ανήκει το στοιχείο; Να γραφεί η

ηλεκτρονιακή δομή του με βάση το προηγούμενο ευγενές αέριο.

β) Πόσα e- διαθέτει το άτομο τα οποία έχουν ms= +1/2 ;

17

γ) Ποιοι είναι οι ατομικοί αριθμοί των επόμενων στοιχείων που ανήκουν στην ίδια

ομάδα με το Χ;

2. Να προσδιορίσετε τον ατομικό αριθμό και τη θέση που βρίσκονται στον Π.Π. τα

επόμενα στοιχεία, για τα άτομα των οποίων ισχύει:

α) Σ1 : έχει 4 ηλεκτρόνια με n = 3 β) Σ2 : έχει 3 ηλεκτρόνια με n = 2 και ℓ=1.

γ) Σ3 : έχει 14 ηλεκτρόνια με n = 3 δ) Σ4 : έχει 2 ηλεκτρόνια με n = 4 και ℓ=2.

Ποια από τα στοιχεία αυτά είναι στοιχεία μετάπτωσης;

3. Ένα στοιχείο Σ ανήκει στον τομέα s του Π.Π.

α) Πόσα μονήρη e- μπορεί να διαθέτει το άτομό του στη θεμελιώδη κατάσταση;

β) Το στοιχείο είναι μέταλλο ή αμέταλλο; Ποιο είναι το σταθερότερο από τα ιόντα

που σχηματίζει;

γ) Αν το στοιχείο Σ ανήκει στην 6η περίοδο του Π.Π. και έχει παρόμοιες χημικές

ιδιότητες με το 20Ca, να βρείτε τον ατομικό αριθμό του Σ.

δ) Το οξείδιο του Σ διαλύεται στο νερό. Να εξετάσετε αν το διάλυμα που προκύπτει

είναι όξινο ή βασικό.

4. Δύο στοιχεία Σ1 και Σ2, των οποίων οι ατομικοί αριθμοί Ζ1 και Ζ2 ( Ζ2>Ζ1 )

διαφέρουν κατά 1, βρίσκονται σε διαφορετικές περιόδους του Π.Π.

α) Βρείτε τις ομάδες του Π.Π. στις οποίες ανήκουν τα στοιχεία Σ1 και Σ2.

β) Αν το στοιχείο Σ3 με ατομικό αριθμό Ζ3 = Ζ2+16 ανήκει στην ίδια ομάδα του

Π.Π. με το Σ2, βρείτε τους ατομικούς αριθμούς Ζ1, Ζ2 και Ζ3.

5. Το άτομο ενός στοιχείου Σ, σε θεμελιώδη κατάσταση, έχει πλήρως συμπληρωμένα

όλα τα τροχιακά της στιβάδας Μ και έχει δύο ηλεκτρόνια στη στιβάδα Ν.

α) Ποια είναι η ηλεκτρονιακή δομή του ατόμου του Σ; Πόσα από τα e- έχουν ml=0 ;

β) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π. ανήκει το στοιχείο Σ; Είναι μέταλλο

ή αμέταλλο;

γ) Ποιο είναι το σταθερότερο κατιόν που σχηματίζει;

δ) Να βρείτε τους ατομικούς αριθμούς των επόμενων δύο στοιχείων που ανήκουν

στην ίδια ομάδα με το Σ.

6. Η στιβάδα σθένους των ατόμων ενός στοιχείου Σ είναι ημισυμπληρωμένη, ενώ το

άθροισμα των τιμών των κβαντικών αριθμών του spin για όλα τα ηλεκτρόνια στο

άτομο αυτού του στοιχείου, είναι ίσο με 1.

α) Να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου Σ.

β) Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή του ευγενούς αερίου που έχει τον ίδιο αριθμό

ηλεκτρονιακών στιβάδων.

7. Για το στοιχείο Χ υπάρχουν τα εξής δεδομένα:

Ι. Ανήκει στην 3η περίοδο του Π.Π. και στον τομέα p.

ΙΙ. Το άτομό του, στη θεμελιώδη κατάσταση, έχει ένα μονήρες ηλεκτρόνιο.

ΙΙΙ. Είναι πολύ δραστικό μέταλλο.

α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός Ζ του στοιχείου;

β) Να βρείτε τους ατομικούς αριθμούς των επόμενων στοιχείων που ανήκουν στην

ίδια ομάδα του Π.Π. με το στοιχείο Χ.

γ) Το στοιχείο Ψ έχει ατομικό αριθμό Ζ1=Ζ+2.

i) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο ανήκει το στοιχείο Ψ;

ii) Tα στοιχεία Χ και Ψ σχηματίζουν ιοντική ή ομοιοπολική ένωση;

8. To άτομο ενός στοιχείου Ψ, στη θεμελιώδη κατάσταση, έχει πλήρως

συμπληρωμένες τις στιβάδες Κ και L, ενώ το άθροισμα των κβαντικών αριθμών spin

των ηλεκτρονίων του είναι 5/2.

18

α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του Ψ; Πόσα e- έχουν ml=1 ;

β) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π. ανήκει το Ψ;

γ) Να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου που ανήκει στην ίδια περίοδο

με το Ψ και είναι το δραστικότερο : i) μέταλλο ii) αμέταλλο

9. Για το στοιχείο Χ υπάρχουν τα εξής δεδομένα:

Ι) Ανήκει στην 3η περίοδο του Π.Π.

ΙΙ) Σχηματίζει οξείδιο με τύπο ΧΟ, το οποίο είναι ιοντική ένωση.

α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ;

β) Να υπολογίσετε τους ατομικούς αριθμούς όλων των στοιχείων της ομάδας που

ανήκει το στοιχείο Χ.

10. Για τα στοιχεία Α, Β, Γ υπάρχουν τα εξής δεδομένα:

Ι) Είναι στοιχεία της 3ης

περιόδου.

ΙΙ) Το στοιχείο Β ανήκει στον τομέα s και το άτομό του έχει ένα μονήρες e- .

ΙΙΙ) Το στοιχείο Α ανήκει στα αλογόνα, ενώ το στοιχείο Γ σχηματίζει οξείδιο ΓΟ3 το

οποίο χαρακτηρίζεται ως όξινο.

α) Σε ποια ομάδα ανήκει καθένα από τα στοιχεία Α,Β, Γ και τι ατομικό αριθμό έχουν;

β) Πόσα μονήρη e- έχουν τα στοιχεία Α και Γ στη θεμελιώδη κατάσταση;

γ) Ποιο από τα στοιχεία Α, Β, Γ έχει ισχυρότερο μεταλλικό χαρακτήρα;

δ) Να εξηγήσετε αν το οξείδιο του στοιχείου Α έχει όξινο ή βασικό χαρακτήρα.

11. Για τα στοιχεία Α,Β,Γ και Δ υπάρχουν τα εξής δεδομένα:

Ι) Έχουν ατομικούς αριθμούς Ζ, Ζ+1, Ζ+2 και Ζ+3 αντίστοιχα.

ΙΙ) Ανήκουν ανά δύο στον ίδιο τομέα του Π.Π.

ΙΙΙ) Τα e- του καθενός ατόμου, σε θεμελιώδη κατάσταση κατανέμονται σε 3 στιβάδες.

α) Σε ποια ομάδα και περίοδο ανήκουν τα Α, Β, Γ και Δ;

β) Πόσα μονήρη e- έχουν τα άτομα των στοιχείων αυτών στη θεμελιώδη κατάσταση;

γ) Να βρείτε τους ατομικούς αριθμούς όλων των στοιχείων που ανήκουν στην ίδια

ομάδα με το στοιχείο Γ.

δ) Ποιοι είναι οι μοριακοί τύποι των οξειδίων που σχηματίζουν τα στοιχεία αυτά;

12. Τα στοιχεία Σ1 και Σ2 που έχουν ατομικούς αριθμούς Ζ1 και Ζ2=Ζ1+1, ανήκουν

σε διαφορετικές περιόδους του Π.Π.

α) Σε ποιες ομάδες ανήκουν τα στοιχεία και πόσα μονήρη e- έχουν τα άτομά τους;

β) Ένα στοιχείο Σ3 έχει ατομικό αριθμό Ζ3 = Ζ2+16 και ανήκει στην ίδια ομάδα με

το στοιχείο Σ2. Να υπολογίσετε τους ατομικούς αριθμούς Ζ1, Ζ2, Ζ3.

γ) Ποιος είναι ο μοριακός τύπος του οξειδίου και του στοιχείου Σ3; Αν το οξείδιο

αυτό διαλυθεί στο νερό, προκύπτει όξινο ή βασικό διάλυμα;

19


1.5. ΑΤΟΜΙΚΗ ΑΚΤΙΝΑ -

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΙΟΝΤΙΣΜΟΥ


Κατά μήκος μιας περιόδου, η ατομική ακτίνα …………..(1) από αριστερά προς τα

δεξιά και σε μία ομάδα του περιοδικού πίνακα, η ατομική ακτίνα αυξάνεται

από………..(2) προς τα ………..(3).

Η τιμή της ενέργειας πρώτου ιοντισμού ενός στοιχείου, καθορίζεται από τις

παρακάτω παραμέτρους:

α) ………….(4) ………….(5) β) ………….(6) ………….(7) και

γ) ………….(8) ………….(9)

Ηλεκτροθετικά χαρακτηρίζονται τα στοιχεία που έχουν σχετικά ……………(10)

ενέργειες ιοντισμού, για αυτό ………..(11) εύκολα ηλεκτρόνια και μετατρέπονται σε

……………(12). Η τάση που έχουν τα άτομα να …….(13) ηλεκτρόνια, ονομάζεται

…………... (14).

Όταν ένα στοιχείο έχει μεγάλη ατομική ακτίνα, έχει ………..(15) Εi1.

Όταν ένα στοιχείο είναι πολύ ηλεκτροθετικό, έχει ………(16) Εi1.

Το στοιχείο που έχει τη μεγαλύτερη τιμή Εi1 είναι το …………(17).

Από τα αλκάλια, μεγαλύτερη τιμή Εi1 έχει το …………(18).

2. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λάθος(Λ);

1. Το 19Κ έχει μικρότερη ατομική ακτίνα από το 20Ca.

2. Σε περίοδο, από αριστερά προς τα δεξιά αυξάνεται το δραστικό πυρηνικό φορτίο.

3. Το 17Cl έχει μικρότερη ατομική ακτίνα από το 35Br.

4. Όταν αυξάνεται ο ατομικός αριθμός Ζ, ελαττώνεται η ατομική ακτίνα.

5. Σε μια ομάδα του Π.Π. η ατομική ακτίνα αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω.

6. Τα ιόντα 9F- και 11Νa

+ έχουν ίδιο αριθμό e

- , άρα και ίδιο μέγεθος.

7. Οι ακτίνες των θετικών ιόντων, είναι μικρότερες από τις ακτίνες των ατόμων τους.

8. Στοιχείο με ατομικό αριθμό Ζ+1 έχει μεγαλύτερη Εi1 από στοιχείο με ατομικό

αριθμό Ζ.

9. Όσο μεγαλύτερη είναι η ατομική ακτίνα, τόσο μεγαλύτερη είναι και η Εi1 .

10. Το 3Li έχει μεγαλύτερη Εi2 από το 4Be.

11. Σε κάθε περίοδο του Π.Π., τη μεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού έχει το

ευγενές αέριο.

12. Κατά τον ιοντισμό ισχύει: Εi1 = ΔΗ < 0 .

13. Η ενέργεια πρώτου ιοντισμού του 19Κ, είναι μικρότερη από αυτή του 3Li.

14. Για τις ενέργειες ιοντισμού ενός στοιχείου ισχύει: Εi1 < Εi2 < Εi3 ….

15. Η ενέργεια δεύτερου ιοντισμού του 12Mg είναι μεγαλύτερη από αυτή του 11Na.

16. Το 37Rb αποβάλλει ευκολότερα ηλεκτρόνια από το 20Ca.

17. H ηλεκτροθετικότητα μεταβάλλεται στον Π.Π. όπως και η ατομική ακτίνα.

18. Όσο πιο μικρή τιμή Εi1 έχει ένα στοιχείο, τόσο πιο έντονα μέταλλο είναι.

19. Σε μια περίοδο του Π.Π., όσο κινούμαστε από αριστερά προς τα δεξιά, έχουμε

ελάττωση του μεταλλικού χαρακτήρα.

20. Η αντίδραση F-(g) → F

2-(g) είναι ενδόθερμη.

3. Nα επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις:

1. To στοιχείο της 3ης

περιόδου με τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα είναι:

α) αλκάλιο β) αλκαλική γαία γ) αλογόνο δ) ευγενές αέριο

20

2. Ποιο από τα παρακάτω στοιχεία έχει μικρότερη ατομική ακτίνα;

α) 9F β) 6C γ) 17Cl δ) 35Br

3. Ποιο από τα παρακάτω στοιχεία έχει μεγαλύτερο δραστικό πυρηνικό φορτίο;

α) 15P β) 13Al γ) 6C δ) 5B

4. Σε κάθε περίοδο, το στοιχείο με την υψηλότερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού είναι:

α)αλκάλιο β) αλκαλική γαία γ) αλογόνο δ) ευγενές αέριο

5. Ποιο από τα παρακάτω σύνολα είναι γραμμένο κατά αύξουσα ατομική ακτίνα;

α) 37Rb 55Cs 19K β) Al+3

Al+2

Al+ γ) 7N 8O 9F δ) 20Ca 12Mg 4Be

6. Ποιο από τα επόμενα σωματίδια έχει μεγαλύτερο μέγεθος;

α) 20Ca β) 20Ca+2

γ) 19K δ) 19K+

7. Όταν το άτομο ενός στοιχείου Α προσλαμβάνει ηλεκτρόνια η ακτίνα του:

α) αυξάνεται β) ελαττώνεται γ) παραμένει ίδια

8. Ποιο από τα παρακάτω σύνολα έχει γραφεί κατά ελαττούμενη ατομική ακτίνα;

α) 4Be 12Mg 20Ca β) Tl+3

Tl+2

Tl+ γ) 7N

-1 8O

-2 9F

-1

9. Ποιο από τα παρακάτω στοιχεία έχει μικρότερη τιμή Ei1;

α) 20Ca β) 11Na γ) 4Be δ) 19K

10. Ποιο από τα παρακάτω στοιχεία χαρακτηρίζεται ηλεκτραρνητικό;

α) 13Al β) 16S γ) 3Li δ) 20Ca

11. Ποιο από τα παρακάτω άτομα μετατρέπεται ευκολότερα σε κατιόν;

α) 55Cs β) 16S γ) 26Fe δ) 7N

12. Ποιο από τα παρακάτω σύνολα στοιχείων είναι γραμμένο κατά αύξουσα ενέργεια

πρώτου ιοντισμού; Δίνονται: ΖNa=11 ZSi=14 ZC=6 ZNe=10

α) C<Si<Na<Ne β)Ne<Si<C<Na γ) Na<Si<C<Ne δ) Ne<C<Si<Na

13. H ενέργεια πρώτου ιοντισμού των πέντε διαδοχικών στοιχείων στον Π.Π. είναι

1400, 1310, 1680, 2080, 494 ΚJ/mol. Αυτά τα στοιχεία μπορεί να είναι:

α) Τα πέντε πρώτα στοιχεία μιας περιόδου.

β) Τα πέντε τελευταία στοιχεία μιας περιόδου.

γ) Τα 4 τελευταία στοιχεία μιας περιόδου και το 1ο στοιχείο της επόμενης περιόδου.

δ) Το τελευταίο στοιχείο μιας περιόδου και τα 4 πρώτα στοιχεία της επόμενης.

14. Σε ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δομές , αντιστοιχεί μεγαλύτερη Ei1;

α) 3s23p

2 β) 3s

23p

4 γ) 3s

23p

5 δ) 4s

24p

1

15.Ποιο από τα παρακάτω στοιχεία έχει διαδοχικές ενέργειες ιοντισμού,Ei1=500Κj/mοl

Ei2=4560Κj/mol και Ei3=6900Κj/mol ;

α) 13Αl β) 11Na γ) 32Ge δ) 6C

4. Να γίνει η αντιστοίχιση μεταξύ των ατόμων των ιόντων της 1ης

στήλης με την

ατομική ακτίνα της 2ης

στήλης.

Α. 3Li i. 0,231 nm

Β. 19K ii. 0,262 nm

Γ. 11Na iii. 0,152 nm

Δ. 55Cs iv. 0,186 nm

21

Ε. 3Li+ v. 0,060 nm

5. Nα γίνει η αντιστοίχιση μεταξύ των ατόμων της 1ης

στήλης με την ενέργεια

πρώτου ιοντισμού της 2ης

στήλης.

Α. 12Mg i. 738 Kj/mol

Β. 11Na ii. 1520 Kj/mol

Γ. 17Cl iii. 1251 Kj/mol

Δ. 18Ar iv. 786 Kj/mol

Ε. 14Si v. 496 Kj/mol

Προβλήματα 1. Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία: 9Α, 15Β, 17Γ, 37Δ, 49Ε, 51Ζ .

Να διατάξετε τα στοιχεία αυτά κατά σειρά αύξουσας ατομικής ακτίνας.

2. Ποιο από τα στοιχεία: 19Κ, 11Να, 12Μg, έχει:

i) μεγαλύτερη ατομική ακτίνα ii) μεγαλύτερη Ei1 iii) μικρότερη ηλεκτροθετικότητα

3. Να συγκρίνετε το μέγεθος (ατομική ακτίνα) των παρακάτω στοιχείων:

α) 6C και 15Ρ β) 8Ο και 9F γ) 12Mg και 17Cl δ) 19Κ και 15Ρ ε) 12Mg και 20Ca

4. Nα συγκρίνετε το μέγεθος στα παρακάτω σωματίδια:

α) 11Νa και 11Νa+ β) 9F και 9F

- γ) 10Ne και 12Mg

2+ δ) 16S

2- και 17Cl

- ε) 7N

3- και 9F

-

5. Nα ταξινομήσετε τις επόμενες ομάδες κατά αύξουσα τιμή ακτίνας:

α) Fe , Fe2+

, Fe 3+

. β) 16S, 17Cl, S2-

. γ) 12Mg, 13Al, 20Ca.

6. Nα διατάξετε κατά αυξανόμενη τιμή Ei1 τα παρακάτω στοιχεία:

α) 4 Βe, 12Μg , 20Ca .

β) 11Να, 12Μg , 17Cl , 14Si, 18Ar .

γ) 10Ne, 9F , 8 O , 16S , 2He.

δ) 10Ne , 19Κ, 32Ge, 36Kr .

7. Οι ενέργειες ιοντισμού του 12Μg είναι Ei1=738 Κj/mοl Ei2=1450Κj/mol και

Ei3=7730Κj/mol . Εξηγείστε τη διαφορά στις τιμές αυτές.

8. Nα υπολογίσετε τους ατομικούς αριθμούς των επόμενων στοιχείων:

α) Είναι αλογόνο και έχει τη μικρότερη ατομική ακτίνα.

β) Ανήκει στη 2η περίοδο του Π.Π. και έχει τη μεγαλύτερη τιμή Ei1 .

γ) Έχει τη μικρότερη ατομική ακτίνα από όλα τα στοιχεία.

δ) Ανήκει στην 3η περίοδο του Π.Π. και έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα από τα

στοιχεία της περιόδου του.

ε) Ανήκει στα αλκάλια και έχει μεγαλύτερη τιμή Ei1 από το 11Νa.

στ) Ανήκει στην 4η περίοδο του Π.Π. και έχει αρκετά μεγαλύτερη Ei1 από το αμέσως

επόμενο στοιχείο του Π.Π.

22


1.6. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΟΙ ΤΥΠΟΙ LEWIS


Σύμφωνα με την ηλεκτρονιακή θεωρία του σθένους, στους δεσμούς συμμετέχουν

μόνο τα ηλεκτρόνια ………..(1), δηλαδή τα ηλεκτρόνια της …….…..(2) ………..(3).

Σύμφωνα με τον κανόνα της οκτάδας, τα άτομα ………(4) ή ………..(5) ή ………(6)

ηλεκτρόνια, προκειμένου να αποκτήσουν δομή ……...(7) …...(8) δηλαδή ……...(9)

ηλεκτρόνια στην τελευταία τους στιβάδα. Εξαιρείται η στιβάδα …….…(10) που

συμπληρώνεται με ……….(11) ηλεκτρόνια.

Ο ιοντικός δεσμός σχηματίζεται με μεταφορά ηλεκτρονίων από άτομα ενός …….(12)

στοιχείου, σε άτομα ………(13) στοιχείου, με αποτέλεσμα να σχηματίζονται αντίθετα

φορτισμένα ιόντα. Ο ομοιοπολικός δεσμός σχηματίζεται με ……….(14) συνεισφορά

ενός ή περισσότερων …………(15) ηλεκτρονίων, με αποτέλεσμα τα άτομα να

συνδέονται μεταξύ τους με ένα ή περισσότερα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων. Τα

ηλεκτρόνια που αποτελούν ένα ζευγάρι, έχουν ………(16) spin.

Στον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis, κεντρικό άτομο είναι αυτό με δείκτη ………..(17)

στο μοριακό τύπο της ένωσης. Αν υπάρχουν δύο άτομα με δείκτη …….(18) τότε ως

κεντρικό άτομο θα θεωρήσουμε το λιγότερο ……….(19). Το …………(20) δεν

γίνεται ποτέ κεντρικό άτομο.

2. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές (Σ) και ποιες λάθος(Λ);

1. Ηλεκτρόνια σθένους, είναι τα μονήρη ηλεκτρόνια της εξωτερικής στιβάδας.

2. Στον ιοντικό δεσμό υπάρχει μεταφορά ηλεκτρονίων.

3. Σύμφωνα με την ηλεκτρονιακή θεωρία του σθένους, στους δεσμούς συμμετέχουν

μόνο τα ηλεκτρόνια σθένους.

4. Στις ιοντικές ενώσεις δεν υπάρχουν μόρια.

5. Κεντρικό άτομο στον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis είναι το ηλεκτραρνητικότερο

άτομο με δείκτη 1.

6. Κεντρικό άτομο στον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis του HClO3 είναι το Cl.

7. Το Cl2O είναι ομοιοπολική ένωση, ενώ το ΒaO είναι ιοντική.

8. To άτομο του υδρογόνου δεν είναι ποτέ κεντρικό άτομο στον ηλεκτρονιακό τύπο

Lewis .

9. Το ΗΝΟ3 είναι ομοιοπολική ένωση , ενώ το ΚΝΟ3 ιοντική ένωση.

10. Στο μόριο του BF3 το άτομο του B έχει 3e- στην εξωτερική στιβάδα.

11. Στον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis του H2SO4, υπάρχουν έξι δεσμικά ζεύγη e- .

12. Στον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis του CO2 , υπάρχουν τέσσερα δεσμικά ζεύγη e- .

13. Στον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis του ΝΟ3 - , υπάρχουν δεκαέξι μη δεσμικά e

- .

14. Το κεντρικό άτομο πάντοτε συμπληρώνει τη στιβάδα σθένους με 8 e- .

15. Το άτομο 35Br μπορεί να σχηματίσει μόνο έναν ομοιοπολικό δεσμό.

3. Nα επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις:

23

1. Στοιχεία που δεν διαφέρουν πολύ στην ηλεκτραρνητικότητα, σχηματίζουν ενώσεις:

α) ομοιοπολικές β) ιοντικές γ) ομοιοπολικές και ιοντικές δ) τίποτα από αυτά

2. Ποια από τα επόμενα στοιχεία σχηματίζουν ομοιοπολική ένωση;

α) 11Na και 8O β) 20Ca και 17Cl γ) 15P και 17Cl δ) 12Mg και 7N

3. Στον ηλεκτρονιακό τύπο Lewis του FNO, κεντρικό άτομο είναι το:

α) F β) N γ) O

4. O συνολικός αριθμός των e- σθένους στον ηλεκτρονιακό τύπο ΗCN είναι:

α) 8 β) 10 γ) 12 δ) 14

5. Ποιο από τα παρακάτω σωματίδια έχει συνολικά 20 ηλεκτρόνια σθένους;

α) CO2 β) CO32-

γ) COCl2 δ) HClO2

6. O συνολικός αριθμός των e- σθένους στον ηλεκτρονιακό τύπο PO4

3- είναι:

α) 29 β) 30 γ) 32 δ) 35

7. O συνολικός αριθμός δεσμικών ηλεκτρονίων στον ηλεκτρονιακό τύπο ΝO3 - είναι:

α) 8 β) 10 γ) 12 δ) 14

8. O συνολικός αριθμός δεσμικών e- στον ηλεκτρονιακό τύπο Η2CO3 είναι:

α) 8 β) 10 γ) 12 δ) 14

9. O συνολικός αριθμός μη δεσμικών e- στον ηλεκτρονιακό τύπο CΗ4O είναι:

α) 2 β) 4 γ) 6 δ) 8

10. O συνολικός αριθμός μη δεσμικών e- στον ηλεκτρονιακό τύπο Η3O+

είναι:

α) 0 β) 1 γ) 2 δ) 4

11.Σε ποια απ’ τις επόμενες ενώσεις κάποιο άτομο δεν αποκτά δομή ευγενούς αερίου;

α) HCl β) PCl5 γ) HNO2 δ) H2S

12. Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις έχουμε παραβίαση του κανόνα της οκτάδας;

α) PCl3 β) BCl3 γ) H3PO4 δ) NH3

13. Σε ποιο από τα επόμενα μόρια το κεντρικό άτομο αποκτά 8e- στη στιβάδα σθένους;

α) BCl3 β) BeH2 γ) PCl5 δ) CS2

14. Ποιο απ’ τα επόμενα στοιχεία έχει ίδιο αριθμό δεσμικών και μη δεσμικών ζευγών;

α) ΟF2 β) H2O γ) CH4 δ) NH3

15. To πλήθος των ηλεκτρονίων που κατανέμουμε όταν σχηματίζουμε τον ηλεκτρονιακό

τύπο ενός μορίου, ισούται με το άθροισμα:

α) δεσμικών και μη δεσμικών e- β) των e- σθένους όλων των ατόμων του μορίου

γ) των δεσμικών e- του μορίου δ) των e- που μεταφέρονται από άτομο σε άτομο

4) Να αντιστοιχίσετε τις χημικές ενώσεις ή τα ιόντα της στήλης Β με το συνολικό

αριθμό ηλεκτρονίων που υπάρχουν στον ηλεκτρονιακό τους τύπο (στήλη Α) και με το

συνολικό αριθμό μη δεσμικών ηλεκτρονίων (στήλη Γ).

ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β ΣΤΗΛΗ Γ

16 ηλεκτρόνια α) H3PO4 2 ηλεκτρόνια

18 ηλεκτρόνια β) CO3 2-

10 ηλεκτρόνια

24

20 ηλεκτρόνια γ) HClO2 14 ηλεκτρόνια

24 ηλεκτρόνια δ) HNO2 16 ηλεκτρόνια

32 ηλεκτρόνια ε) CH3CN 18 ηλεκτρόνια

5. Tα στοιχεία Α, Β, Γ και Δ έχουν ατομικό αριθμό ν, ν+1, ν+2 και ν+3 αντίστοιχα .

Αν γνωρίζουμε ότι το στοιχείο Δ είναι ευγενές αέριο, να γραφούν:

i) τα σύμβολα Lewis των στοιχείων A, B, Γ και Δ.

ii) οι ηλεκτρονιακοί τύποι κατά Lewis των ενώσεων μεταξύ των στοιχείων:

α) Γ και Γ β) Β και Η γ) Α και Η δ) 11Νa και Β ε) 20Ca και Γ

6. Τα στοιχεία Α και Β ανήκουν στην 3η περίοδο του Π.Π. και σχηματίζουν μεταξύ

τους ομοιοπολική ένωση με χημικό τύπο ΑΒ4.

α) Να βρεθούν οι ατομικοί αριθμοί των στοιχείων Α και Β.

β) Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των ενώσεων:

i) AB4 ii) AO2 iii) H4AO4 iv) HBO3

Προβλήματα 1. Nα γράψετε τα σύμβολα Lewis των παρακάτω στοιχείων: α) 3Li β) 7N γ) 10Ne δ)13Al ε) 20Ca ζ) 33As

2. Ποιο είναι το κεντρικό άτομο στις επόμενες ενώσεις;

α) CH5N β) HClO3 γ) CH4O δ) SO3 ε) CH3Cl ζ) HBrO η) POCl3 θ) H3PO4

3. Nα γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των επόμενων ενώσεων:

KCl, Na2S, MgCl2, NaCN, CaH2, Mg3N2, AlN, K2O, CaO

4. Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των επόμενων οξειδίων:

CO2, SO2, SO3, Cl2O, Cl2O3, Cl2O7, N2O3, N2O5


HClO, HClO2, HClO3, HClO4, H2SO4, H4SiO4, H3PO3, H3PO4, HNO2, HNO2, H2CO3

6. Nα γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των επόμενων ιόντων:

ΝΗ4+, CO3

2 , H3O

+ , PCl4

+ , NO3

- , CN

- , N2H5

+ , HSO3

- , AsO3

3-


NaOH, Ca(OH)2, NaClO, Na2SO4, K2CO3, Ca(NO3)2, Na3PO4,

NH4ClO4, (NH4)2SO4, KClO3, (NH4)2CO3, NaHCO3 .

8. Nα γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των επόμενων οργανικών

ενώσεων:

CHCl3, C3H6, CH5N, C2H4O, CH3Cl, C2H6, C3H8, HCOOH,

CH2O, C3H6O, C2H2, C3H8O, CH3CN .

25

Υπεύθυνη καθηγήτρια:

Ε. Ατσαλάκη

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

(2000-2011)

Χημεία Γ΄ Λυκείου

Α) Να επιλέξετε σε κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις τη σωστή απάντηση:

1. To στοιχείο που περιέχει στη θεμελιώδη κατάσταση τρία ηλεκτρόνια στην 2p

υποστιβάδα έχει ατομικό αριθμό:

α.5 β.7 γ. 9 δ.1 5

2. Πόσα ηλεκτρόνια στο 12Mg έχουν αζιμουθιακό κβαντικό αριθμό ℓ= 0 ;

α. 4 β. 6 γ. 8 δ.1 0

3. Τα στοιχεία μετάπτωσης ανήκουν στον τομέα τουΠεριοδικού Πίνακα:

α. s β. p γ. d δ. f

4. Ένα ηλεκτρόνιο που ανήκει σε τροχιακό της 3p υποστιβάδας ,είναι δυνατόν να έχει

την εξής τετράδα κβαντικών αριθμών:

α.( 3, 0, 0 ,+1/2) β.(3,2,- 1,-1/2) γ.(3,3,- 1,+1/2) δ.(3,1,1,+1/2)

5. Tο ηλεκτρόνιο της εξωτερικής στιβάδας του Νa (Ζ= 11 ), μπορεί να έχει την εξής

τετράδα κβαντικών αριθμών στη θεμελιώδη κατάσταση:

α. (3,−1,0 ,+½) . β. (3,0,0 ,+½) . γ. (3,1,1,+½) . δ.(3,1,−1 ,+½) .

6. Η υποστιβάδα 3d αποτελείται από:

α. ένα ατομικό τροχιακό. β. τρία ατομικά τροχιακά. γ. πέντε ατομικά τροχιακά.

δ. ένα έως πέντε ατομικά τροχιακά, ανάλογα με τον αριθμό των ηλεκτρονίων που

περιέχει.

7. Tο ατομικό τροχιακό, στο οποίο βρίσκεται το ηλεκτρόνιο ενός ατόμου υδρογόνου,

καθορίζεται από τους κβαντικούς αριθμούς:

α. n και ℓ β. ℓ και mℓ γ. n ,ℓ και mℓ δ. n ,ℓ, mℓ και ms

8. Ποιο από τα παρακάτω ατομικά τροχιακά ενός πολυηλεκτρονιακού ατόμου στη

θεμελιώδη κατάσταση έχει τη μεγαλύτερη ενέργεια;

(οι αριθμοί στην παρένθεση αντιστοιχούν στους τρεις πρώτους κβαντικούς αριθμούς).

α. (3,1,0) β.(3,2,0) γ. (3,0,1) δ.(4,0,0)

9. Πόσα ηλεκτρόνια στη θεμελιώδη κατάσταση του στοιχείου 18Ar έχουν μαγνητικό

κβαντικό αριθμό mℓ = –1 ;

α. 6 . β. 8 . γ. 4 . δ. 2 .

10. H ηλεκτρονιακή δομή του 25Μn2 +

στη θεμελιώδη κατάσταση είναι:

α.1s2 2s

2 2p

6 3s

2 3p

6 3d

5 β. 1s

2 2s

2 2p

6 3s

2 3p

6 3d

3 4s

2.

γ.1s2

2s2

2p6

3s2

3p6

3d4

4s1 δ. 1s

2 2s

2 2p

6 3s

2 3p

5 3d

4 4s

2.

11. Η ηλεκτρονιακή δομή του ατόμου στοιχείου Σ σε θεμελιώδη κατάσταση είναι:

1s22s

22p

63s

23p

63d

104s

24p

65s

2. Το στοιχείο Σ ανήκει στην:

α. 2η ομάδα, 5

η περίοδο και p τομέα. β. 5

η ομάδα, 2

η περίοδο και s τομέα.

γ. 2η ομάδα, 5

η περίοδο και s τομέα. δ. 5

η ομάδα, 2

η περίοδο και d τομέα.

12. Στη θεμελιώδη κατάσταση το μοναδικό ηλεκτρόνιο του ατόμου του υδρογόνου

βρίσκεται στην υποστιβάδα 1s, διότι:

α. το άτομο του υδρογόνου διαθέτει μόνο s ατομικά τροχιακά.

β. το άτομο του υδρογόνου έχει σφαιρικό σχήμα.

γ. η υποστιβάδα 1s χαρακτηρίζεται από την ελάχιστη ενέργεια.

26

δ. τα p τροχιακά του ατόμου του υδρογόνου είναι κατειλημμένα.

13. Ο αριθμός των τροχιακών σε μια f υποστιβάδα εί ναι

α. 1 . β. 3 . γ. 5 . δ. 7 .

14. Στη θεμελιώδη κατάσταση όλα τα ηλεκτρόνια σθένους ενός στοιχείου ανήκουν στην

3s υποστιβάδα. Το στοιχείο αυτό μπορεί να έχει ατομικό αριθμό

α. 8 . β. 10 . γ. 12 . δ. 13 .

15. Ο μέγιστος αριθμός των ηλεκτρονίων που είναι δυνατόν να υπάρχουν σε ένα

τροχιακό, είναι:

α. 2 . β. 14 . γ. 10 . δ. 6 .

16. O αριθμός των τροχιακών σε μια f υποστιβάδα είναι:

α.6 . β.5 . γ.7 . δ.14 .

17. Σε ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δοµές παραβιάζονται η αρχή του Pauli

και ο κανόνας του Hund ;

3 s 3 p

α. (↑↑) (↑) (↑) (↑)

β. (↑↓) (↑) (↑) (↑)

γ. (↑↓) (↑) (↑) (↓)

δ. (↑↑) (↑) (↑) (↓)

18. Ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δομές αποδίδει τη δομή ατόμου στοιχείου

του τομέα s στη θεμελιώδη κατάσταση;

α.1s22s

22p

63s

23p

2 β.1s

22s

22p

63s

23p

64s

1 γ.1s

22s

22p

63s

23p

63d

64s

2 δ.1s

22s

22p

63s

23p

64s

3

19. Σε ένα άτομο, ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που χαρακτηρίζονται από τους

κβαντικούς αριθμούς n=2 και ml= -1 είναι

α. 1 β. 2 γ. 4 δ. 6

20. Στο ιόν 26Fe2+

ο αριθµός των ηλεκτρονίων στην υποστιβάδα 3d και στη

θεµελιώδη κατάσταση είναι:

α. 2 β. 5 γ. 3 δ. 6

21.Ποια από τις παρακάτω τετράδες κβαντικών αριθµών (n,ℓ,mℓ,ms) δεν είναι

επιτρεπτή για ένα ηλεκτρόνιο σε ένα άτοµο ;

α.(4,2,2,+1/2 ) β.(4,1,0,−1/2) γ. (4,2,3,+1/2 ) δ.(4, 3, 2,−1/2 )

22. Η µάζα του πρωτονίου (mp) είναι 1836 φορές µεγαλύτερη από τη µάζα του

ηλεκτρονίου (me) .Αν τα δύο αυτά σωµατίδια κινούνται µε την ίδια ταχύτητα,

ποια είναι η σχέση των αντιστοίχων µηκών κύµατος λpκαι λe σύµφωνα µε την

κυµατική θεωρία της ύλης του de Broglie ;

α. λ e =1836λp β. λ e= λ p/1836 γ. λe= λ p δ. λ e= 1836/λp

23. Η κατανοµή των ηλεκτρονίων του ατόµου του οξυγόνου (Z = 8) στη θεµελιώδη

κατάσταση παριστάνεται µε το συµβολισµό:

1 s 2 s 2 p

α. (↑ ↓) (↑ ↓) (↑ ↓) (↑ ↓) ( )

β. (↑ ↓) (↑ ↓) (↑ ↓) ( ↑ ) ( ↑ )

γ. (↑ ↓) ( ↑ ) (↑ ↑) (↑ ↑) ( ↑ )

δ. ( ↑ ) ( ↑ ) (↑ ↓) (↑ ↓) (↑ ↓)

24. Το πλήθος των ατομικών τροχιακών στις στιβάδες L και Μ είναι αντίστοιχα:

α. 4 και 9 β. 4 και 10 γ. 8 και 18 δ. 4 και 8 .

25. Τι είδους τροχιακό περιγράφεται από τους κβαντικούς αριθμούς n = 3 και ℓ = 2;

α. 3d β. 3f γ.3p δ. 3s

26. Ποια από τις παρακάτω ηλεκτρονιακές δομές αντιστοιχεί σε διεγερμένη κατάσταση

του ατόμου του φθορίου (9F);

α. 1s22s

22p

6 β. 1s

22s

22p

5 γ. 1s

22s

12p

6 δ. 1s

12s

12p

7

Β) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό

σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η

πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.

27

1. Ο µαγνητικός κβαντικός αριθµός mℓ καθορίζει το µέγεθος του ηλεκτρονιακού

νέφους.

2. Στοιχείο που βρίσκεται στη θεµελιώδη κατάσταση και έχει ηλεκτρονιακή δοµή

1s22s

22p

3 ,ανήκει στην οµάδα 13 (ΙΙΙΑ) του Περιοδικού Πίνακα.

3. Οι τομείς s και p του περιοδικού πίνακα περιέχουν 2 και 6 ομάδες αντίστοιχα.

4. Ο αριθμός τροχιακών σε μία υποστιβάδα, με αζιμουθιακό κβαντικό αριθμό ℓ,

δίνεται από τον τύπο: 2ℓ+ 1 .

5. Η ατομική ακτίνα του 17Cℓ εί ναι μεγαλύτερη από την ατομική ακτίνα του 35Br .

6. Τα s τροχιακά έχουν σφαιρική συμμετρία.

7. Η ηλεκτρονιακή δομή του 15P στη θεμελιώδη κατάσταση είναι: 1s2

2s2

2p6

3s2 3p

3

8. Kατά μήκος μιας περιόδου η ατομική ακτίνα αυξάνεται από αριστερά προς δεξιά.

9. Η δεύτερη ενέργεια ιοντισμού είναι μεγαλύτερη από την πρώτη.

10. Η δεύτερη ενέργεια ιοντισμού ενός ατόμου έχει μεγαλύτερη τιμή από την πρώτη

ενέργεια ιοντισμού του ιδίου ατόμου.

11. Ένα χημικό στοιχείο ανήκει στον τομέα s, όταν είναι συμπληρωμένες όλες οι s

υποστιβάδες του.

12. Σε κάθε τιμή του μαγνητικού κβαντικού αριθμού (mℓ) αντιστοιχούν δύο

τροχιακά.

13. Η τιμή της ενέργειας πρώτου ιοντισμού αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω σε μια

ομάδα του περιοδικού πίνακα.

14. Ο αζιμουθιακός κβαντικός αριθμός ℓ καθορίζει το σχήμα του τροχιακού.

15. Η ηλεκτρονιακή δομή της εξωτερικής στιβάδας όλων των ευγενών αερίων είναι

ns2 np

6

16. Σύμφωνα με την κβαντομηχανική, τα ηλεκτρόνια κινούνται σε κυκλικές τροχιές

γύρω από τον πυρήνα του ατόμου.

17. Τα τροχιακά με τον ίδιο κύριο κβαντικό αριθμό n συγκροτούν μια υποστιβάδα.

18. Η ηλεκτρονιακή δόμηση των πολυηλεκτρονιακών ατόμων στη θεμελιώδη

κατάσταση γίνεται μόνο με βάση την απαγορευτική αρχή του Pauli .

19. Ο αριθμός των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας ενός στοιχείου καθορίζει

τον αριθμό της περιόδου, στην οποία ανήκει το στοιχείο.

20. Τα μέταλλα έχουν σχετικά υψηλές τιμές ενέργειας ιοντισμού.

21. Το στοιχείο 11Νa έχει μικρότερη ατομική ακτίνα από το στοιχείο 12Μg

28

22. Ο κβαντικός αριθμός του spin δεν συμμετέχει στη διαμόρφωση της τιμής της


23. Το τροχιακό 1s και το τροχιακό 2s έχουν ίδιο σχήμα και ίδια ενέργεια.

24. Το ανιόν Α− έχει ηλεκτρονιακή δομή 1s

22s

22p

6 . Το στοιχείο Α ανήκει στην

ομάδα των ευγενών αερίων

25. Η ένωση HClO έχει πέντε μη δεσμικά ζεύγη ηλεκτρονίων

26. H ενέργεια του πρώτου ιοντισµού έχει µεγαλύτερη τιµή από την τιµή της

ενέργειας του δεύτερου ιοντισµού.

27. Ο κβαντικός αριθµός του spin (ms) συµµετέχει στη διαµόρφωση της τιµής της


28. Για το άτοµο του οξυγόνου (8Ο), στη θεµελιώδη κατάσταση, η κατανοµή των

ηλεκτρονίων είναι: 1s22s

22px

22py

2 .

29. Στοιχεία µετάπτωσης είναι τα στοιχεία που καταλαµβάνουν τον τοµέα d του

περιοδικού πίνακα.

30. Στα πολυηλεκτρονικά άτοµα οι ενεργειακές στάθµες των υποστιβάδων της ίδιας

στιβάδας ταυτίζονται.

31. Ο δευτερεύων ή αζιµουθιακός κβαντικός αριθµός καθορίζει τον προσανατολισµό

του ηλεκτρονιακού νέφους.

32. Η ενέργεια πρώτου ιοντισµού του 11Na είναι µεγαλύτερη από την ενέργεια

πρώτου ιοντισµού του 19K

Γ) Να αιτιολογήσετε τις επόμενες προτάσεις:

1. Η 1η ενέργεια ιοντισμού του 17C l είναι μεγαλύτερη από την 1

η ενέργεια

ιοντισμού του 16S .

2. Κατά τη μετάπτωση του ηλεκτρονίου, στο άτομο του υδρογόνο ,από ενεργειακή

στάθμη με n = 2 σε n = 1 εκλύεται μεγαλύτερο ποσό ενέργειας απ’ ότι κατά

τη μετάπτωση του ηλεκτρονίου από ενεργειακή στάθμη με n = 4 σε n = 2 .

3. Ο 30Ζn δεν έχει μονήρη ηλεκτρόνια, στη θεμελιώδη κατάσταση.

29

4. Η 2η ενέργεια ιοντισμού ενός ατόμου είναι πάντα μεγαλύτερη από την 1

η ενέργεια

ιοντισμού του.

5. Σε κάθε τροχιακό δεν μπορούμε να έχουμε περισσότερα από 2 ηλεκτρόνια.

6. Σε μια περίοδο του περιοδικού πίνακα, η ατομική ακτίνα ελαττώνεται από

αριστερά προς τα δεξιά.

7. Ο αριθμός των ατομικών τροχιακών της στιβάδας με κύριο κβαντικό αριθμό n

είναι ίσος με n2.

8. Στη διαμόρφωση της τιμής της ενέργειας πρώτου ιοντισμού ενός ατόμου

καθοριστικό ρόλο παίζει η ατομική ακτίνα.

Δ) Ερωτήματα από το 2ο ΘΕΜΑ

1. Να αντιστοιχίσετε σε κάθε ηλεκτρονιακή δοµή της Στήλης Ι το σωστό σώµα

(στοιχείο σε θεµελιώδη ή διεγερµένη κατάσταση, ιόν) της Στήλης ΙΙ, γράφοντας

στο τετράδιό σας το γράμµα της Στήλης Ι και δίπλα τον αριθµό της Στήλης ΙΙ.

Στήλη Ι Στήλη ΙΙ

α. 1s2

2s2 2p

6 3s

2 3p

6 1 . 3L i

β. 1s2

2p1 2 . 7N

+

γ. 1s2

2s2

2p6

3s2

3p4 3 . 1 4S i

δ. 1s2

2s2

2p2 4 . 17Cℓ

-

5 . 16S

2. Για να µελετηθούν τα οξέα ορθοπυριτικό (Η4SiO4) και φωσφορικό (H3PO4) ,

δίνονται οι ατοµικοί αριθµοί των στοιχείων Η= 1 , Ο= 8 , S i = 14 , Ρ= 15 .

α. Να ταξινοµήσετε τα ηλεκτρόνια κάθε στοιχείου σε στιβάδες και υποστιβάδες

β Να εντάξετε τα στοιχεία σε περιόδους, κύριες οµάδες και τοµείς του Περιοδικού

Πίνακα.

γ. Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των παραπάνω οξέων.

3. ∆ίνονται τα χηµικά στοιχεία 11Νa και 17Cl .

α. Ποιες είναι οι ηλεκτρονιακές δοµές των παραπάνω στοιχείων στη θεµελιώδη

κατάσταση;

β. Ποιο από τα δύο αυτά στοιχεία έχει τη µικρότερη ατοµική ακτίνα;

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

4. ∆ίνεται ο παρακάτω πίνακας: ( Οι Ενέργειες ιοντισµού σε MJ/mol)

Li(g) → Li+

(g) + e– Ei1= 0,52

Li+

(g) → Li2+

(g) + e– Ei2= 7,30

Li2+

(g) → Li3+

(g)+ e– Ei3= 11,81

α. Να εξηγήσετε γιατί ισχύει η διάταξη Ei1< Ei2< Ei3 για τις

ενέργειες ιοντισµού.

β. Να εξηγήσετε γιατί η ενέργεια πρώτου ιοντισµού του 3Li είναι µεγαλύτερη από

την ενέργεια πρώτου ιοντισµού του 11Νa.

5. ∆ίνονται τα άτοµα 9F, 8O και 7Ν στη θεµελιώδη κατάσταση.

α. Ποια είναι η κατανοµή των ηλεκτρονίων τους σε υποστιβάδες;

30

β. Να κατατάξετε τα άτοµα 9F, 8O και 7Ν κατά σειρά αυξανόµενης ατοµικής

ακτίνας και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

γ. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης NOF, αν δίνεται ότι

το άτοµο του αζώτου είναι το κεντρικό άτοµο του µορίου.

6. ∆ίνονται τα στοιχεία H , N και O που βρίσκονται:

το H στην 1η περίοδο και 1

η οµάδα (ΙΑ) ,το N στη 2

η περίοδο και 15

η οµάδα (VA )

και το O στη 2η περίοδο και 16

η οµάδα (VIA ) του περιοδικού πίνακα.

α. Πώς κατανέµονται τα ηλεκτρόνια των στοιχείων H ,N και O σε υποστιβάδες;

β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης HNO2.

7. Οι αριθμοί της Στήλης Ι αποτελούν τετράδα τιμών των κβαντικών αριθμών ενός

ηλεκτρονίου.

Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της Στήλης ΙΙ και δίπλα σε κάθε αριθμό το

γράμμα της Στήλη Ι, το οποίο αντιστοιχεί στη σωστή τιμή κάθε κβαντικού αριθμού.

Στήλη Ι Στήλη ΙΙ

α. -1 1. ℓ

β. +1/2 2. mℓ

γ. 1 3. n

δ. 2 4. ms

8. ∆ίνονται τα στοιχεία 20Ca και 21Sc .

α. Ποιες είναι οι ηλεκτρονιακές δομές των στοιχείων αυτών στη θεμελιώδη

κατάσταση;

β. Ποιο από τα δύο αυτά στοιχεία έχει τη μικρότερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού;


γ. Να γραφούν οι ηλεκτρονιακές δομές των ιόντων Ca2+

και Sc3+

9. ∆ίνονται τα στοιχεία Η, S και O με ατομικούς αριθμούς 1, 16 και 8 αντίστοιχα.

α. Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων σε υποστιβάδες στο άτομο του S στη

θεμελιώδη κατάσταση

Με βάση την παραπάνω κατανομή, να υπολογίσετε πόσα μονήρη ηλεκτρόνια

περιέχονται στο άτομο του S και πόσα p ατομικά τροχιακά του ατόμου του S

περιέχουν ηλεκτρόνια

β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis του ιόντος HSO4–

10. ∆ίνονται τα στοιχεία Η, Ν, Ο με ατομικούς αριθμούς 1,7,8 αντίστοιχα. Να

γράψετε:

α. Τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των ατόμων Ν και Ο στη


β. Τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis του νιτρώδους οξέος (ΗΝΟ2) .

11. α. Πόσα στοιχεία στη θεμελιώδη κατάσταση έχουν τρία μονήρη ηλεκτρόνια στη

στιβάδα Μ και ποιοι είναι οι ατομικοί τους αριθμοί;

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας .

β. Ένα από τα στοιχεία αυτά ανήκει στον τομέα p του περιοδικού πίνακα. Ποιος

είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου που ανήκει στην ίδια ομάδα με αυτό

και έχει μεγαλύτερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού (Εi1) ;

31

Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας .

12. Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των παρακάτω ενώσεων:

NH4NO3, HCN , HClO4.

∆ίνονται: 7Ν, 1Η, 8Ο, 6C , 17C l .

13. ∆ίνονται τα στοιχεία 8O , 11Νa , 12Mg και 16S .

α. Nα διατάξετε τα στοιχεία αυτά κατά αυξανόμενη ενέργεια πρώτου ιοντισμού.

Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας

β. Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των οξειδίων Na2O, MgO

και SO3. Να χαρακτηριστεί καθένα από το οξείδια αυτά ως όξινο ή βασικό

14. ∆ίνονται τα στοιχεία Η, Ο, Νa και S με ατομικούς αριθμούς 1 ,8 ,11 και 16

αντίστοιχα.

α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των ατόμων

Ο, Νa και S στη θεμελιώδη κατάσταση.

β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης ΝaHSO3.

15. ∆ίνονται τρία στοιχεία Α, Β και Γ. Τα στοιχεία Α και Β έχουν ατομικούς

αριθμούς 17 και 35 αντίστοιχα. Τ ο στοιχείο Γ είναι το στοιχείο της 4ης

περιόδου

του Περιοδικού Πίνακα με τη μικρότερη ενέργεια πρώτου ιοντισμού.

α. Να προσδιορίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου Γ.

β. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων Α, Β

και Γ στη θεμελιώδη κατάσταση.

γ. Εάν οι ατομικές ακτίνες των στοιχείων Α, Β και Γ είναι rA, rB και rΓ αντίστοιχα,

τότε ισχύει: α. rA < rΓ < rB . β. rB < rA < rΓ . γ. rA < rB < rΓ .

Να επιλέξετε τη σωστή σχέση

16. ∆ίνονται τα στοιχεία Α και Β με ατομικούς αριθμούς 15 και 17 αντίστοιχα.

α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων

αυτών στη θεμελιώδη κατάσταση.

β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης ΑΒ3.

γ. Ποιο από τα δύο στοιχεία Α κα Β έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα;


17. Το κατιόν Κ+

και το ανιόν Cℓ– έχουν το καθένα ίσο αριθμό ηλεκτρονίων με το

ευγενές αέριο της τρίτης περιόδου (Ar ) .

α. Να προσδιορίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου Ar .

β. Να προσδιορίσετε τους ατομικούς αριθμούς των στοιχείων K και Cℓ.

γ. Nα γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων

K , Cℓ και Ο. ∆ίνεται για το Ο: ατομικός αριθμός Ζ = 8 .

δ. Nα γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης KCℓΟ3.

18. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ιοντικής ένωσης

(NH4)2CO3.

∆ίνονται οι Ατομικοί Αριθμοί: H = 1 , C = 6 , N = 7 , O = 8 .

19. Να γράψετε τους ηλεκτρονιακούς τύπους κατά Lewis των ιοντικών ενώσεων:

NaHCO3 και Mg3N2

∆ίνονται οι Ατομικοί Αριθμοί: H = 1 , C = 6 , N = 7 , O = 8 , Na = 11 , Mg = 12 .

32

20. ∆ίνονται τα άτομα/ιόντα: 1 2Mg2+

, 15P , 19K , 26F e2+

α.Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές τους (κατανομή ηλεκτρονίων σε υποστιβάδες)

β.Να γράψετε τον αριθμό των μονήρων ηλεκτρονίων που περιέχει καθένα από τα

άτομα/ιόντα: 15P , 19K , 26F e2+

21. ∆ίνονται τα στοιχεία 20C a , 26F e , 16S .

α.Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές τους (κατανομή ηλεκτρονίων σε υποστιβάδες)

β. Να βρεθεί η περίοδος και η ομάδα του περιοδικού πίνακα στην οποία ανήκει το

καθένα από τα στοιχεία αυτά.

22. Δίνονται τα στοιχεία Η, Ο, Cl που έχουν ατομικούς αριθμούς 1,8,17 αντίστοιχα.

α) Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των παραπάνω

στοιχείων στη θεμελιώδη κατάσταση και να αναφέρετε ονομαστικά τις αρχές και τον

κανόνα της ηλεκτρονιακής δόνησης.

β) Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis του χλωριώδους οξέος (HClO2).

ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΤΡΟΧΙΑΚΑ

Documents

Transcript of ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΤΡΟΧΙΑΚΑ