Χρήση λεξικού στην τάξη

Ζωή Γαβριηλίδου

Αν. Καθηγήτρια ∆.Π.Θ

Πλάνο παρουσίασης

• Γενικά σχόλια-θεωρία

• Είδη λεξικού

• Επιµέρους στόχοι και ασκήσεις

Λόγοι χρήσης

λεξικού

• Γενικά σχόλια-

θεωρία

• Είδη λεξικού

• Επιµέρους στόχοι και

ασκήσεις

• Κατανόηση προφορικού

λόγου

• Κατανόηση γραπτού λόγου

• Παραγωγή κειµένου

• Ορθογραφία

• Ορισµοί λέξεων

• Χρήση λέξεων

• Συνωνυµία

Ορολογία

• Γενικά σχόλια-

θεωρία

• Είδη λεξικού

• Επιµέρους στόχοι και

ασκήσεις

• Λήµµα

• Ορισµός-ερµήνευµα

• Λεξικογραφικό άρθρο

• Μικροδοµή

• Μακροδοµή

• Κεφαλάρι

Είδη λεξικού

• Γενικά σχόλια-θεωρία

• Είδη λεξικού

• Επιµέρους στόχοι καιασκήσεις

• Ορθογραφικά

• Εγκυκλοπαιδικά

• Ερµηνευτικά

• Ετυµολογικά

• Αντίστροφα

• Αντιλεξικά (ή αναλογικά λεξικά)

• ∆ίγλωσσα

• Παιδικά

• Σχολικά

• Ηλεκτρονικά

• Νεολογισµών (Πρωίας)

Χρήση λεξικού

• Γενικά σχόλια-

θεωρία

• Είδη λεξικού

• Επιµέρους στόχοι και

ασκήσεις

• Εξοικείωση µε το σχολικό

λεξικό

• Στρατηγικές χρήσης λεξικού

• ∆ηµιουργία αναγκών

αναζήτησης λέξεων

• ∆ηµιουργία προσωπικού

λεξικού

1. Εξοικείωση µε το σχολικό λεξικό

Το επίπεδο γλώσσας

• Τα περισσότερα λεξικά παρέχουν πληροφορίες για

το επίπεδο γλώσσας του λήµµατος π.χ.

αστυνοµικός-µπάτσος κτλ

• Σηµάδια:

Άσκηση

• Συνώνυµα της λέξης βοσκός και ταξινόµηση

Η προέλευση των λέξεων

Ορθογραφία

• Ορθογραφικές υποθέσεις για την αναζήτηση της

λέξης

• Ιστορική ορθογραφία

2. Στρατηγικές χρήσης λεξικού

• Γρήγορη

αναζήτηση της

λέξης-

αλφαβήτιση

• Ταξινόηση µε

βάση 1ο, 2ο, 3ο

γράµµα

Ασκήσεις

• Συζήτηση για αγαπηµένα παιχνίδια των παιδιών

και έπειτα αλφαβητική ταξινόµηση

• ∆ηµιουργία ατζέντας ή καταλόγου (π.χ. µε ονόµατα

συγγραφέων που γνωρίζουµε στην τάξη και

προσθήκη νέων ονοµάτων

• Ποιες λέξεις της επόµενης λίστας λέξεων βρίσκονται

πριν τη λέξη ρολόι στο λεξικό (ρόπαλο, ρόµβος,

ρόκα, ρόδι, ρόπτρο)

Μοίρασµα των γραµµάτων στις σελίδες

Τα κεφαλάρια

• Ποιες λέξεις της παρακάτω λίστας βρίσκονται στη

σελίδα του λεξικού που ορίζεται από τα κεφαλάρια

Κρόνος-κρύο

Κρύος, κρόκος, κρουσταλλένιος, κρυο-, κρότος

Ασκήσεις

• Αναζήτηση λέξεων στο λεξικό

• ΠΡΟΣΟΧΗ! Παρατηρώ και περιγράφω λεκτικά τηδιαδικασία

Συµπέρασµα

• Επιλέγουµε πού περίπου ανοίγουµε το λεξικό

(κατανοµή γραµµάτων)

• Ξεφυλλίζουµε διαβάζοντας τα κεφαλάρια

• Ανοίγουµε τελείως το λεξικό όταν είµαστε σίγουροι

πως είµαστε στην σωστή σελίδα

• ∆ιαβάζουµε τα λήµµατα, ώσπου να βρούµε αυτό πουαναζητούµε

Εξάσκηση

• Ας χρονοµετρηθούµε

• Λόγιος, συνήθως, περίπτερο

• Λιγότερο από 50 sec (εξαιρετικά)

• 50-60 sec (πολύ καλά)

• 60-70 sec (καλά)

• + 70 sec (χρειάζεται εξάσκηση)

Οµωνυµία-Πολυσηµία

• Οµώνυµες είναι διαφορετικές λέξεις που

προφέρονται και γράφονται µε τον ίδιο τρόπο (π.χ.

σύσταση): ∆ιαφορετικό λήµµα

• Πολύσηµες είναι οι λέξεις που έχουν πολλές

σηµασίες παρεµφερείς (π.χ καθαρός): ίδιο λήµµα

Ασήσεις

• Πόσες υποσηµασίες υπάρχουν στο λήµµα Χ

Τα παραδείγµατα

• Τα παραδείγµατα δίνουν ενδείξεις για τη χρήση των

λέξεων.

• Είναι χρήσιµα κατά την παραγωγή κειµένων

Ασκήσεις

• Τα παιδιά συµπληρώνουν φράσεις

χρησιµοποιώντας τα παραδείγµατα για τα λήµµατα

(στόχος: καλλιέργεια λεξιλογίου)

Συνώνυµα-αντίθετα

• Τα παιδιά δουλεύουν µε χρηστικά κείµενα και

βρίσκουν πιο κατάλληλα συνώνυµα για

συγκεκριµένες λέξεις

• Βρίσκουν συνώνυµα που εµπεριέχονται σε κάποιο

συγκεκριµένο λήµµα

4. Προσωπικό λεξικό