Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του...

21
Προλεταριακή συνθήκη και ανθρωπομορφοποίηση του κεφαλαίου Η πολιτική οικονομία, όπως είναι γνωστό, δεν υπάρχει πια. Υπάρχουν “οικονομικές επιστήμες” που είναι καθαρή εφαρμογή μαθηματικών συστημάτων για την “πιθανότητα κερδών από παντού” αποκλείοντας εκ των προτέρων το σκοπό, την πρόθεση της κλασσικής πολιτικής οικονομίας που ήταν να κατανοήσει το “ποιος είναι εκείνος ο αιώνιος γενικός νόμος” που καθορίζει τις διακυμάνσεις των τιμών. Στα πλαίσια αναζήτησης αυτού του “αιώνιου νόμου” παράχθηκε και η έννοια “αξία” ως “δαπανώμενος χρόνος εργασίας” από τον William Petty. Όταν λοιπόν οι κλασσικοί οικονομολόγοι μιλούν ανοιχτά για “αξία” (ή και για “φυσική τιμή” που είναι το ίδιο) ως μορφή του “Πλούτου γενικά” και θεωρούν ως μέτρο αυτού του αφηρημένου κτήνους ένα άλλο αφηρημένο τέρας, το χρόνο “Εργασίας γενικά” 1 δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να περιγράφουν μη κριτικά τη διαδικασία γένεσης των κοινωνιών του κεφαλαίου, εκείνων των κοινωνιών δηλαδή που “τρώνε εργασία και χέζουν εμπορεύματα” για να το πούμε απλά. Ο Μαρξ, στο “Κεφάλαιο” και ως κριτικός της πολιτικής οικονομίας, διατυπώνει θεωρητικά (χωρίς να είναι πάντα συνεπής) την πρακτική κοινωνική μεταφυσική της νεωτερικότητας, την πραγματική αφαίρεση, όχι μονάχα και όχι τόσο της εμπορευματικής ανταλλαγής 2 , αλλά τη γενικευμένη, πραγματική αφαίρεση του 1 Χρόνος “εργασίας γενικά” απλά και καθαρά, σε αυτή την πραγματικά αφηρημένη και αδιαφοροποίητη, μουγκή γενικότητα, ανεξάρτητα δηλαδή από το συγκεκριμένο περιεχόμενο, το νόημα, τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτής της “εργασίας”. 2 Μια κομβική παρατήρηση πάνω στην αξία και στο ρόλο της ως “ουσίας” των εμπορευμάτων. Εδώ η διαφορά στον τρόπο της διατύπωσης έχει μεγάλη σημασία για τον προσδιορισμό του ίδιου του ζητήματος της αξίας ως “ουσίας” των εμπορευμάτων. Είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα η αξία ως “ουσία” που ενυπάρχει, που (προ)περιέχεται ή (προ)ενσωματώνεται – εντειχίζεται σε κάθε ξεχωριστό εμπόρευμα και η αξία ως “κοινή ουσία” όλων των εμπορευμάτων. Στην πρώτη περίπτωση η αξία εννοείται απλά ως μέγεθος, ως αυθύπαρκτος ποσοτικός προσδιορισμός, σταθερός ή μεταβαλλόμενος, (χρόνος εργασίας ή οτιδήποτε άλλο) “μέσα” σε κάθε ξεχωριστό εμπόρευμα. Στη δεύτερη περίπτωση η αξία εκφράζει την πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής πρακτικής, κάθε εμπορευματικής πρακτικής ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη μορφή της “αξιακής ισοδυναμίας” και ως τέτοια αφαίρεση η αξία είναι όντως (και με την άκρως μεταφυσική έννοια του όρου) η “κοινή ουσία” όλων των εμπορευμάτων. Η πρώτη περίπτωση εκφράζει πάνω-κάτω τις θέσεις όλων των λεγόμενων κλασσικών οικονομολόγων, η δεύτερη τη θέση του Μαρξ, αν και δεν ήταν πάντοτε συνεπής με αυτήν. Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η θέση του Μαρξ είναι πως αναγνωρίζει όχι μία και ενιαία αλλά πολλές και ετερογενείς “μορφές της αξίας” εισάγοντας συγκεκριμένο ιστορικό περιεχόμενο σε αυτές, ανασυνθέτοντας τη λογική και ιστορική γενεαλογία των αφηρημένων “μορφών της αξίας” ως πρακτική κοινωνική μεταφυσική. Το μυστήριο των αφηρημένων “μορφών της αξίας” δεν ξεκινά καθόλου από και με το χρήμα όταν, ήδη από την εποχή του ομήρου, έχουμε, για παράδειγμα 5 δούλους να “αξίζουν” όσο 10 βόδια και όλα αυτά (να “αξίζουν”) όσο ένας Γενναίος Άνδρας. Με το χρήμα η αφαίρεση “αξία” κυριολεκτικά “ενσαρκώνεται” και “σωματοποιείται” ως τιμή αποκτώντας αντικειμενική ιδεατή μορφή και το μυστήριο της αξιακής μορφής περιπλέκεται και αναβαπτίζεται ως φετίχ ιδιαίτερα όσο το χρήμα διασπώντας την άμεση πράξη της ανταλλαγής σε δυο πράξεις που δεν συμπίπτουν αναγκαστικά (σε αγορά και σε πώληση) θέτει σε “κίνηση” τα εμπορεύματα και τον εαυτό του για να επιστρέψει ταυτολογικά πάλι στον εαυτό του (συσσώρευση αξίας/κέρδος). Η αφηρημένη ανταλλακτική αξία, “ενσαρκωμένη” και “σωματοποιημένη” στο χρήμα και στις τιμές των εμπορευμάτων, είναι ταυτόσημη με τον ποιοτικά ομογενοποιημένο- ποσοτικά δυναμοποιημένο εαυτό της, θέτει σε αέναη “κίνηση” (Perpetuum Mobile) τα εμπορεύματα σαν να είναι η ψυχή τους, η καθολική “ουσία” τους, η απόλυτη λογική αρχή τους, για να επιστρέψει στον ταυτολογικό εαυτό της δομώντας δια του διαχωρισμού, της εξίσωσης και του αποκλεισμού μια αφηρημένη γενική “ισοδυναμία” από ταυτόσημα και σύμμετρα πράγματα-εμπορεύματα. Γιαυτό λοιπόν και ο Ηράκλειτος λέει πως: “Όλα αλλάζονται με τη φωτιά και η φωτιά με όλα, όπως ο χρυσός με τα εμπορεύματα και τα εμπορεύματα με το χρυσό”. Με αυτή τη μυστικιστική φράση ο Ηράκλειτος θέτει σε ευθεία αναλογία την αέναη κοσμική μεταβολή με την εμπορευματική- εκχρηματισμένη ανταλλαγή. Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η αναλογική προβολή σε κοσμική-οντολογική κλίμακα της πεζότατης εμπορικής πράξης των ανταλλαγών; Πως η πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής πρακτικής είναι και η κοινωνική/ιστορική μήτρα των μεταφυσικών αφαιρέσεων του πνεύματος, του Λόγου. Η αφηρημένη ανταλλακτική αξία σαν Λόγος/Φωτιά που όλα τα συσχετίζει με τον Απόλυτο/Καθολικό/Αναλλοίωτο Εαυτό της, σαν Ιδεώδες δίχτυ αφαίρεσης που συσσωρεύει αφηρημένους γενικούς προσδιορισμούς μέσα σε μια απεριόριστη θάλασσα σύμμετρων και ταυτόσημων-με-τον-εαυτό-τους πραγμάτων, είναι η “γενική, έσχατη, καθολική ουσία όλων των πραγμάτων”, αποτελεί την αφηρημένη “κοινή νοητή ουσία” όλων των πραγμάτων ως εμπορευμάτων, είναι η πρακτική κοινωνική μεταφυσική των αφηρημένων και αδιαφοροποίητων γενικών/καθολικών/αναλλοίωτων “νοητών στοιχείων” που είναι “κοινά σε όλα τα πράγματα” μιας και της αυτής Απόλυτης Λογικής Τάξης απαλείφοντας το συγκεκριμένο και ιδιαίτερο περιεχόμενο 1

description

camatte capital value autonomisation total subsumption

Transcript of Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του...

Page 1: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

Προλεταριακή συνθήκη και ανθρωπομορφοποίηση του κεφαλαίου

Η πολιτική οικονομία όπως είναι γνωστό δεν υπάρχει πια Υπάρχουν ldquoοικονομικές επιστήμεςrdquo πουείναι καθαρή εφαρμογή μαθηματικών συστημάτων για την ldquoπιθανότητα κερδών από παντούrdquo αποκλείοντας εκ των προτέρων το σκοπό την πρόθεση της κλασσικής πολιτικής οικονομίας που ήταν να κατανοήσει το ldquoποιος είναι εκείνος ο αιώνιος γενικός νόμοςrdquo που καθορίζει τις διακυμάνσεις των τιμών Στα πλαίσια αναζήτησης αυτού του ldquoαιώνιου νόμουrdquo παράχθηκε και η έννοια ldquoαξίαrdquo ως ldquoδαπανώμενος χρόνος εργασίαςrdquo από τον William Petty Όταν λοιπόν οι κλασσικοί οικονομολόγοι μιλούν ανοιχτά για ldquoαξίαrdquo (ή και για ldquoφυσική τιμήrdquo που είναι το ίδιο) ως μορφή του ldquoΠλούτου γενικάrdquo και θεωρούν ως μέτρο αυτού του αφηρημένου κτήνους ένα άλλο αφηρημένο τέρας το χρόνο ldquoΕργασίας γενικάrdquo1 δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να περιγράφουν μη κριτικά τη διαδικασία γένεσης των κοινωνιών του κεφαλαίου εκείνων των κοινωνιών δηλαδή που ldquoτρώνε εργασία και χέζουν εμπορεύματαrdquo για να το πούμε απλά Ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo και ως κριτικός της πολιτικής οικονομίας διατυπώνει θεωρητικά (χωρίς να είναι πάντα συνεπής) την πρακτική κοινωνική μεταφυσική της νεωτερικότητας την πραγματική αφαίρεση όχι μονάχα και όχι τόσο της εμπορευματικής ανταλλαγής2 αλλά τη γενικευμένη πραγματική αφαίρεση του

1 Χρόνος ldquoεργασίας γενικάrdquo απλά και καθαρά σε αυτή την πραγματικά αφηρημένη και αδιαφοροποίητη μουγκή γενικότητα ανεξάρτητα δηλαδή από το συγκεκριμένο περιεχόμενο το νόημα τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτής της ldquoεργασίαςrdquo

2 Μια κομβική παρατήρηση πάνω στην αξία και στο ρόλο της ως ldquoουσίαςrdquo των εμπορευμάτων Εδώ η διαφορά στον τρόπο της διατύπωσης έχει μεγάλη σημασία για τον προσδιορισμό του ίδιου του ζητήματος της αξίας ως ldquoουσίαςrdquo των εμπορευμάτων Είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα η αξία ως ldquoουσίαrdquo που ενυπάρχει που (προ)περιέχεται ή (προ)ενσωματώνεται ndash εντειχίζεται σε κάθε ξεχωριστό εμπόρευμα και η αξία ως ldquoκοινή ουσίαrdquo όλων των εμπορευμάτων Στην πρώτη περίπτωση η αξία εννοείται απλά ως μέγεθος ως αυθύπαρκτος ποσοτικός προσδιορισμός σταθερός ή μεταβαλλόμενος (χρόνος εργασίας ή οτιδήποτε άλλο) ldquoμέσαrdquo σε κάθε ξεχωριστό εμπόρευμα Στη δεύτερη περίπτωση η αξία εκφράζει την πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής πρακτικής κάθε εμπορευματικής πρακτικήςανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη μορφή της ldquoαξιακής ισοδυναμίαςrdquo και ως τέτοια αφαίρεση η αξία είναι όντως (και με την άκρως μεταφυσική έννοια του όρου) η ldquoκοινή ουσίαrdquo όλων των εμπορευμάτων Η πρώτη περίπτωση εκφράζει πάνω-κάτω τις θέσεις όλων των λεγόμενων κλασσικών οικονομολόγων η δεύτερη τη θέση του Μαρξ αν και δεν ήταν πάντοτε συνεπής με αυτήν Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η θέση του Μαρξ είναι πως αναγνωρίζει όχι μία και ενιαία αλλά πολλές και ετερογενείς ldquoμορφές της αξίαςrdquo εισάγοντας συγκεκριμένο ιστορικό περιεχόμενο σε αυτές ανασυνθέτοντας τη λογική και ιστορική γενεαλογία των αφηρημένων ldquoμορφών της αξίαςrdquo ως πρακτική κοινωνική μεταφυσική Το μυστήριο των αφηρημένων ldquoμορφών της αξίαςrdquo δεν ξεκινά καθόλου από και με το χρήμα όταν ήδη από την εποχή του ομήρου έχουμε για παράδειγμα 5 δούλους να ldquoαξίζουνrdquo όσο 10 βόδια και όλα αυτά (να ldquoαξίζουνrdquo) όσο ένας Γενναίος Άνδρας Με το χρήμα η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo κυριολεκτικά ldquoενσαρκώνεταιrdquo και ldquoσωματοποιείταιrdquo ως τιμή αποκτώντας αντικειμενική ιδεατή μορφή και το μυστήριο της αξιακής μορφής περιπλέκεται και αναβαπτίζεται ως φετίχ ιδιαίτερα όσο το χρήμα διασπώντας την άμεση πράξη της ανταλλαγής σε δυο πράξεις που δεν συμπίπτουν αναγκαστικά (σε αγορά και σε πώληση) θέτει σε ldquoκίνησηrdquo τα εμπορεύματα και τον εαυτό του για να επιστρέψει ταυτολογικά πάλι στον εαυτό του (συσσώρευση αξίαςκέρδος) Η αφηρημένη ανταλλακτική αξία ldquoενσαρκωμένηrdquo και ldquoσωματοποιημένηrdquo στο χρήμα και στις τιμές των εμπορευμάτων είναι ταυτόσημη με τον ποιοτικά ομογενοποιημένο-ποσοτικά δυναμοποιημένο εαυτό της θέτει σε αέναη ldquoκίνησηrdquo (Perpetuum Mobile) τα εμπορεύματα σαν να είναι η ψυχή τους η καθολική ldquoουσίαrdquo τους η απόλυτη λογική αρχή τους για να επιστρέψει στον ταυτολογικό εαυτό της δομώντας δια του διαχωρισμού της εξίσωσης και του αποκλεισμού μια αφηρημένη γενική ldquoισοδυναμίαrdquo από ταυτόσημα και σύμμετρα πράγματα-εμπορεύματα Γιαυτό λοιπόν και ο Ηράκλειτος λέει πως ldquoΌλα αλλάζονται με τη φωτιά και η φωτιά με όλα όπως ο χρυσός με τα εμπορεύματα και τα εμπορεύματα με το χρυσόrdquo Με αυτή τη μυστικιστική φράση ο Ηράκλειτος θέτει σε ευθεία αναλογία την αέναη κοσμική μεταβολή με την εμπορευματική-εκχρηματισμένη ανταλλαγή Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η αναλογική προβολή σε κοσμική-οντολογική κλίμακα της πεζότατης εμπορικής πράξης των ανταλλαγών Πως η πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής πρακτικής είναι και ηκοινωνικήιστορική μήτρα των μεταφυσικών αφαιρέσεων του πνεύματος του Λόγου Η αφηρημένη ανταλλακτική αξία σαν ΛόγοςΦωτιά που όλα τα συσχετίζει με τον ΑπόλυτοΚαθολικόΑναλλοίωτο Εαυτό της σαν Ιδεώδες δίχτυ αφαίρεσης που συσσωρεύει αφηρημένους γενικούς προσδιορισμούς μέσα σε μια απεριόριστη θάλασσα σύμμετρων και ταυτόσημων-με-τον-εαυτό-τους πραγμάτων είναι η ldquoγενική έσχατη καθολική ουσία όλων των πραγμάτωνrdquo αποτελεί την αφηρημένη ldquoκοινή νοητή ουσίαrdquo όλων των πραγμάτων ως εμπορευμάτων είναι η πρακτική κοινωνική μεταφυσική των αφηρημένων και αδιαφοροποίητων γενικώνκαθολικώναναλλοίωτων ldquoνοητών στοιχείωνrdquo που είναι ldquoκοινά σε όλα τα πράγματαrdquo μιας και της αυτής Απόλυτης Λογικής Τάξης απαλείφοντας το συγκεκριμένο και ιδιαίτερο περιεχόμενο

1

ldquoκεφαλαίου γενικάrdquo που ρουφώνταςαλέθοντας με το κρυμμένο μαστίγιο του ρολογιού αφηρημένη κοινωνική εργασία ldquoαυτό-αξιοποιείταιrdquo και τείνει πλέον να γίνει Άνθρωπος καθόσον ldquoενσαρκώνεταιrdquo και ldquoσωματοποιείταιrdquo ασταμάτητα στο χρήμα και στις τιμές των εμπορευμάτων στα ldquoμέσα παραγωγήςrdquo και στις ldquoπαραγωγικές δυνάμειςrdquo3

Αυτό που έχει τεράστια σημασία να κατανοήσουμε σαν επιχειρούμενη απάντηση στο κατεπείγον ερώτημα ldquoπου πάμε τώραrdquo είναι πως ο καθολικός αποκλεισμός των ldquoάμεσων ανταλλακτικών μέσωνrdquo4 και η ταυτόχρονη επιβολή του χρήματος ως καθολικού εμπορεύματος δηλαδή ως ldquoγενικούισοδύναμουrdquo των ldquoαξιώνrdquo όλων των εμπορευμάτων εκφράζει λογικά (άλλα χονδρικά και ιστορικά)τη βίαιη διαδικασία μεταμόρφωσης των ldquoάμεσων παραγωγώνrdquo (τεχνιτών αγροτών χειροτεχνών κτλ) των προ-καπιταλιστικών κοινοτήτων5 σε ελεύθερους μισθωτούς εργάτες ελεύθεροι στον εξαναγκασμό να πουλιούνται στην αγορά ως ανθρώπινες ldquoπρώτες ύλεςrdquo που αποδίδουν κέρδος ως εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo το οποίο όταν ldquoκαταναλώνεται παραγωγικάrdquo αποδίδει μεγαλύτερη ldquoαξίαrdquo από την ldquoαξίαrdquo του δηλαδή αποδίδει μεγαλύτερη ldquoαξίαrdquo

από αυτά Στην εμπορευματική πρακτική οι άνθρωποι επιτελούν πραγματικά ότι επιτελούν ιδεωδώς στο μεταφυσικό σκέπτεσθαι δηλαδή παραβλέπουν το συγκεκριμένο περιεχόμενο και την ιδιαιτερότητα των πραγμάτων και τα θέτουν αφηρημένα και ιδεωδώς ως ldquoισοδύναμαrdquo ως αφηρημένες και ldquoίσες αξίεςrdquo Η κοινωνική πρακτική της εμπορευματικής ανταλλαγής είναι η πρακτική μορφή τόσο ιστορικά όσο και λογικά της ιδεώδους ταυτιστικής λογικής της ίδιας της μεταφυσικής Η γένεση του χρήματος δεν είναι ο απότοκος ενός πιο σύνθετου αντιπραγματισμού ή η μετεξέλιξη ή η φυσική συνέπεια του προηγούμενου Και αυτό γιατί δεν υπάρχει απολύτως τίποτα το μυστηριώδες στον αντιπραγματισμό Η συγκεκριμένη έννοια και η κοινωνικο-ιστορική πρακτική του αντιπραγματισμού θεμελιώνεται ως αμοιβαία δωρεά μεταξύ τροφοσυλλεκτικών κοινοτήτων μεταξύ μη ιεραρχικά οργανωμένων αγροτικών κοινοτήτων (δηλαδή χωρίς καμιά μορφή κράτους) και μεταξύ των τελευταίων με τους πρώτους Αντίθετα η εμπορευματική ανταλλαγή κατάγεται από τη λεηλασία των παραπάνω από πολεμικά ποιμενικάκτηνοτροφικά φύλα (δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η πρωταρχική σημασία της λέξης ldquoκεφάλαιοrdquo είναι ldquoκεφάλια ζώωνrdquo) και το πρώτο λογικά και ιστορικά εμπόρευμα είναι ο σκλάβος ως οποίος λειτουργεί ως laquoάμεσο ανταλλακτικό μέσοraquo Ο σκλάβος είναι ένα εκτρεφόμενο ζώο Απόγονος αυτής της laquoκοινωνικήςraquo πρακτικής είναι η γένεση του χρήματος ως Λογικής (αυτο)εξαπάτησης των υποτελών Η λογική της Βίας γίνεται η βία της Λογικής της ίδιας της μεταφυσικής χωρίς βεβαίως να ξεχαστεί η πρώτη

3 Οι έννοιες οι κατηγορίες των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo των ldquoσχέσεων παραγωγήςrdquo ως συγκεκριμένες αφαιρέσεις και προσδιορισμένες γενικεύσεις που έχουν εξαχθεί θεωρητικά από το ιδιαίτερο περιεχόμενοτων καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων αποτελούν μία από τις πολλές όψεις της κριτικής αυτών των σχέσεων Αποτυπώνουν θεωρητικά με άλλα λόγια τη γενικευμένη πραγματική αφαίρεση του κεφαλαίου ως συσσώρευση ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) όπου οι σχέσεις των ανθρώπων και οι σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση πραγματοποιούνται και εννοούνται ως ldquoπαραγωγικές σχέσειςrdquo δηλαδή ως σχέσεις με το κεφάλαιο είτε αυτό βρίσκεται στη ldquoσταθερήrdquo (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) είτε στη ldquoμεταβλητήrdquo μορφή του (αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo ή αλλιώς μισθωτή εργασία) Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των εννοιών στο ιστορικό παρελθόν των ανθρώπινων κοινωνιών ως δΐιστορικού ldquoΚαθολικού οδηγού ανάγνωσης της Ιστορίαςrdquo οδηγεί αυτόματα στην οντολογικοποίηση-υποστασιοποίησή τους μετατρέποντας τις συγκεκριμένες έννοιες της κριτικής των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων σε μια μια αφηρημένη καθολική ldquoΜέθοδο Ανάγνωσης της Ιστορίαςrdquo μυστικοποιώντας με αυτό τον τρόπο όλο το συγκεκριμένο πλούτο την ποικιλομορφία και την ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης κοινωνικής ιστορίας

4 Έννοια προβληματική και εντελώς ανιστορική καθώς ένα τέτοιο ldquoάμεσο ανταλλακτικό μέσοrdquo είναι και ο δούλος αλλάπαρόλα αυτά απαραίτητη για να καταλάβουμε το πώς περιπλέκεται η κοινωνική μεταφυσική των ldquoμορφών της αξίαςrdquo Ο σκλάβος των δουλοκτητικών κοινωνιών είναι ο ίδιος ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ως ldquoομιλούν εργαλείοrdquo που ανήκει ldquoγια πάνταrdquo στο αφέντη που τον αγόρασε Ο μισθωτός σκλάβος των κοινωνιών του κεφαλαίου φροντίζει ως ίδιος ldquoελεύθεραrdquo να πουλήσει την αφηρημένη ικανότητά του για εργασία για ένα καθορισμένο ωρομίσθιο και ως τέτοιο ldquoομιλούν εμπόρευμαrdquo που ldquoψάχνει βρίσκει ή δεν έχει δουλειάrdquo ανήκει ldquoγια πάνταrdquo στο κεφάλαιο Επιπλέον ο μισθωτός σκλάβος ως ελεύθερος ldquoφορέαςrdquo και πωλητής ο ίδιος του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo είναι ταυτόχρονα αφηρημένο πολιτικόνομικό υποκείμενο Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων που επικυρώνουν με τη σφραγίδατου Κράτους-Έθνους την ενσωμάτωσή του στο κεφάλαιο

5 Προ-καπιταλιστικές κοινότητες που νοηματοδοτούν και νομιμοποιούν την ύπαρξή τους μέσα από άμεσα προσωπικές και ελέω Θεού σχέσεις κυριαρχίας και υποταγής

2

από την ldquoαξίαrdquo των εμπορευμάτων που είναι ldquoκοινωνικά αναγκαίαrdquo για να αναπαράγουν τους πωλητές ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo Σε αυτή την ιστορική στιγμή λοιπόν όπου το χρήμα αναγνωρίζεταισχετικά από όλους ως καθολικός ldquoπλούτοςrdquo σε εξατομικευμένη μορφή6 και όπου οι όροι αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής ορθώνονται απέναντι στους μισθωτούς εργάτες ως κεφάλαιο το κεφάλαιο έχει κιόλας υποτάξει τουλάχιστον τυπικά την εργασία στον εαυτό του7

Στις κοινωνίες του κεφαλαίου όπου η εμπορευματική μορφή του προϊόντος είναι η καθολική μορφήτης κοινωνικής (ανα)παραγωγής οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα ιδιαίτερα και διαφορετικά κοινωνικά άτομα αλλά σαν αφηρημένους Αγοραστές και Πωλητές Εμπορευμάτων όπου η ldquoατομική εργασίαrdquo τους αναπαρίσταται μέσω του χρήματος ως αφηρημένη και αδιαφοροποίητη ldquoίση ανθρώπινη εργασία γενικάrdquo μετρήσιμη σε αφηρημένο κοινωνικό χρόνο εργασίας ποιοτικά ομογενοποιημένο και ποσοτικά δυναμοποιημένο Η συσσώρευση του κεφαλαίου η πρακτική μεταφυσική της αξιακής μορφής που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo καθίσταται δυνατή με την πρακτική αναγωγή της συγκεκριμένης κοινωνικής δραστηριότητας σε αφηρημένη κοινωνική εργασία σε εργασία γενικά σε μισθωτή και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη εργασία που μετριέται με-το-ρολόι σε ομοιογενής μονάδες χρόνου8 Το πρακτικό μεταφυσικό τέρας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo που όταν ldquoκαταναλώνεται παραγωγικάrdquo (όσο ldquoκαίγεταιrdquo και ldquoαναλώνεταιrdquo) παράγει νέα αφηρημένη αξία αξιοποιώντας τη νεκρή παρελθοντική ldquoΓνώση και Εργασίαrdquo που ldquoενσωματώνονταιrdquo και συσσωρεύονται σαν

6 Ως ldquoπλούτοςrdquo δηλαδή με την αισθητικοποιημένη μορφή ενός εξατομικευμένου ldquoκαθεαυτού πράγματοςrdquo που ldquoαξίζειrdquo και ως τέτοιο σύμβολο-φετίχ συσσωρεύεται Ο χρυσός ως μέταλλο δεν παρουσιάζει κανένα υπεραισθητό μυστήριο αλλά ως χρήμα και ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo των ldquoαξιώνrdquo όλων των εμπορευμάτων η σωματική αισθητή μορφή του χρυσού μετατρέπεται σε κάτι ldquoαισθητά υπεραισθητόrdquo και ιδεατό-συμβολικό αναπαριστώντας και ldquoενσαρκώνονταςrdquo την αφηρημένη κοινωνική εργασία που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος Ο μυστηριακός απόκρυφος και υπερβατικός χαρακτήρας του χρήματος ως εξατομικευμένου ldquoκαθεαυτού πράγματοςrdquo πουldquoαξίζειrdquo είναι ανάλογος του χριστιανικού μυστικισμού της ldquoμετουσίωσηςrdquo όπου για παράδειγμα το κρασί στην αισθητή σωματική του μορφή είναι ταυτόχρονα κάτι ldquoαισθητά υπεραισθητόrdquo το Αίμα του Χριστού

7 Ο Μαρξ διαχωρίζει τόσο λογικά όσο και ιστορικά την τυπική από την ουσιαστική (πραγματική) υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο Με την τυπική υπαγωγή η καπιταλιστική κοινωνική σχέση υπάρχει και ταυτόχρονα δεν υπάρχει δηλαδή ο καπιταλιστικός τρόπος (ανα)παραγωγής της κοινωνικής ζωής δεν υφίσταται ως ένα ενιαίο συγκεκριμένο και διαφοροποιημένο όλον αλλά βρίσκεται στη ldquoφάσηrdquo της διαμόρφωσής του χρησιμοποιώντας ως δεκανίκια του προγενέστερους τρόπουςμορφές παραγωγής Με την ουσιαστική υπαγωγή η καπιταλιστική κοινωνική σχέση ldquoαυτοπροϋποτίθεταιrdquo δημιουργώντας η ίδια όλες τις προϋποθέσεις της ως αποτελέσματα της δικής της δράσης Με άλλα λόγια με την ουσιαστική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η ολότητα της κοινωνικής ζωής δημιουργείται και αναπαράγεται σαν κοινότητα του κεφαλαίου

8 Η αφηρημένη σύλληψη του χρόνου (και του χώρου) η εννόησή του ως Λογική συνδέεται χωρίς να ανάγεται μονομερώς σrsquo αυτήν με τη γενίκευση της εμπορευματικής οικονομίας και την καθολική κυριαρχία του γενικού ισοδύναμου του χρήματος Ο μετρήσιμος με-το-ρολόι χρόνος γίνεται το γενικευμένο κριτήριο της ανταλλακτικής αξίας ο χρόνος που διαιρείται για να συγκριθεί και στη συνέχεια ομογενοποιείται και συμμετροποιείται για να ανταλλαχθεί Αυτή η Λογική αντίληψη του χρόνου αποτελεί ένα σώμα με την παραγωγή κυκλοφορία κατανάλωση των εμπορευμάτων με την ταυτολογική συσσώρευση του κεφαλαίου Αυτοτελείς και αυτάρεσκες στιγμές παρατάσσονται ομοιόμορφες η μια πίσω από την άλλη καθοδηγώντας αδιάλειπτα από το Ένα σημείο (-pre) στο άλλο Ένα σημείο (-post) εκθρονίζοντας ad infinitum η μία την άλλη Η μονότονη σχεδόν υπνωτική ακολουθία των χρονικώνσημείων επεκτείνεται ταυτολογικά στο άπειρο οι στιγμές που τα διατρέχουν τραβάνε πάντα μπροστά στο Μέλλον και κάθε φορά η εκάστοτε τελευταία-Τελική στιγμή θεωρεί την προηγούμενη ως ldquoστάδιοrdquo που καταλήγει σε Αυτήν Με τη μορφή της εξελικτικής σειράς με την αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας αδιάλειπτης ροής εξελίξεων που οδηγούν από το ένα χρονικό σημείο (Pre) στο άλλο (Post) η ατέρμονη χρονο-λογική ακολουθία μετριέται με-το-ρολόι Ο χρόνος δεν είναι παρά το μετρήσιμο απόρριμμα αυτής της ταυτολογικής κατάληξης από το ldquoπρινrdquo στο ldquoμετάrdquo (κάπουεδώ συγχωνεύονται η γραμμική με την κυκλική παράσταση του χρόνου) και έχει διάρκεια όσο κυλά ομοιογενής και α-διάφορος πάνω στις ράγες των αφηρημένων σημείων

3

αλλότριες και ldquoυπεραισθητές δυνάμειςrdquo στις μηχανές

Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου και όπως αυτή αυτοθεμελιώνεται ως ενιαίο και διαφοροποιημένο όλον με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο είναι η ενότητα τριών διαφορετικών μορφών και με τη μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή αναπαράγει τον ποσοτικά δυναμοποιημένο και ταυτολογικό εαυτό της Χρήμα ndash Εμπόρευμα εργασιακή δύναμηndash Περισσότερο Χρήμα Η Αγία Τριάς του κεφαλαίου είναι η παραγωγική η εμπορευματική και η χρηματική μορφή του Η παραγωγική μορφή του κεφαλαίου χωρίζεται στο ldquoσταθερόrdquo και στο ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο Το σταθερό κεφάλαιο είναι η νεκρή συσσωρευμένη και παρελθοντική ldquoγνώση και εργασίαrdquo που ldquoενσωματώνουνrdquo τα ldquoμέσα παραγωγήςrdquo (μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) ωςεμπορεύματα και ως τέτοια ldquoέχουν αξίαrdquo που μεταφέρεται στη διαδικασία παραγωγής άλλων εμπορευμάτων Το μεταβλητό κεφάλαιο είναι η ζωντανή συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα ως αφηρημένη και αδιαφοροποίητη μισθωτή εργασία ως ldquoαπλούστατηrdquo και ldquoστοιχειώδης δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo η οποία παράγει νέα αφηρημένη αξία όσο πουλιέται και καταναλώνεται (όσο ldquoκαίγεταιrdquo και ldquoαναλώνεταιrdquo) στη παραγωγική διαδικασία του κεφαλαίου Ο στόχος κάθε κεφαλαίου είναι το αρχικό κεφάλαιο που καταβάλλεται στη χρηματική μορφή να μετατραπεί σε μεγαλύτερο κεφάλαιο μέσα από την παραγωγική διαδικασία Η νέα αφηρημένη αξία (υπεραξία) που παράγεται μέσα στην παραγωγική διαδικασία πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου9 δηλαδή με την πώληση των εμπορευμάτων στην αγορά όπου τα Ελεύθερα και Ίσα άτομα ως Ελεύθεροι Αγοραστές και Πωλητές εμπορευμάτων ανταλλάσσουν ldquoισοδύναμοrdquo με ldquoισοδύναμοrdquo (εμπόρευμα με χρήμα και χρήμα με εμπόρευμα) αναπαράγοντας ldquoπίσω από τις πλάτες τουςrdquo και ldquoπάνω από τα κεφάλια τουςrdquo ένα πρακτικό μεταφυσικό τέρας μια φαντασμαγορική πραγματικότητα τη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του κεφαλαίου Η πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής σχέσης η σωματοποίησή της στο χρήμα και η μυστηριακή της ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo σαν κεφάλαιο μετατρέπει κάθε τι ζωντανό και αισθητό σε φάντασμα σε αισθητά υπεραισθητό ldquoφορέαrdquo επικύρωσης μιας τιμής σε φαντασμαγορική ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός ολοκληρωτικά στοιχειωμένου κόσμου φτιαγμένου από εμπορεύματα αφηρημένη εργασία και Τεχνο-Επιστήμη

Η Επιστήμη εκκινεί στη Δυτική Ευρώπη με την ανάδυση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων και με τη μορφή μιας μηχανικής σωμάτων όπου ο υλισμός και η μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας συνδυάζονται άψογα μεταξύ τους (Γαλιλαίος Καρτέσιος Νεύτωνας Μπέικον κα) Ως τέτοια ιστορικά συγκεκριμένη μορφή γνώσης (και μυστικοποίησης ταυτόχρονα) αρθρώνεται η Επιστήμη (και) ως κοινός λόγος των αναδυόμενων αστικών στρωμάτων που αντιπαλεύονται την αριστοκρατία και τον κλήρο επιβάλλει και κινητοποιεί το δικό της σύμπαν εννοιών παραστάσεων και αντιλήψεων για τη φύση και τους ανθρώπους Ο Διαφωτισμός (το κυρίαρχο ρεύμα του) και η συστηματική ανάπτυξη του υλισμού ως δϊιστορικής ως ldquoΚαθολικής Θεωρίας της Γνώσηςrdquo (σσ Η Συνείδηση το Πνεύμα αντανακλά την Ύλη) έχουν κομβική σημασία για την περαιτέρω εδραίωση των καπιταλιστικών κοινωνιών Και τούτο διότι η Επιστήμη δεν ασκεί την κυριαρχία της στο όνοματων μυστηρίων του Θεού αλλά εξ ονόματος μιας πραγμώδους υλικής φύσης (Res Extensa) που είναι άπειρη και αδιαφοροποίητη χωρίς εσωτερικά όρια και ποιοτικές διακρίσεις πλην των αδιαίρετων (ή και απείρως διαιρετέων) και μη αντιληπτών ατομικών ldquoστοιχείων-σωματιδίωνrdquo που συγκροτούν τη ldquoθεμελιακήrdquo την ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo φύση10 Αυτή η πραγμώδης φύση η

9 H ldquoκυκλοφορίαrdquo για την οποία μιλάμε εδώ αναφέρεται στην αξία στη ldquoμη παραγωγικήrdquo μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή (από την μορφή χρήμα στη μορφή εμπόρευμα και το αντίστροφο με ότι δηλαδή συσχετίζεται με την προώθηση της αγοράς και της πώλησης εμπορευμάτων) και όχι στη μετακίνησημεταφορά των εμπορευμάτων O τομέαςβιομηχανία των μεταφορών είναι έμμεση επέκταση της παραγωγικής διαδικασίας του κεφαλαίου και ως τέτοιοςδημιουργεί ldquoπραγματική αξίαrdquo

10 Μέσα στις διάφορες ιστορικές παραδόσεις της ατομιστικής κοσμοθεωρίας τα άτομα ως ldquoκαθολική αιώνια και υπεραισθητή ουσίαrdquo του αισθητού κόσμου μπορεί να είναι τόσο αδιαίρετα και συμπαγή όσο και απείρως διαιρετέα σε

4

φύση ως ένα αναλλοίωτο και ταυτόχρονα ποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές προσδιορίζεται (άλλοτε κατηγορικά και άλλοτε προκατηγορικά) ως ισομορφική με την αφηρημένη Διάνοια του Υπερβατικού Υποκειμένου11 (Res Cogitans12) Συγκροτείται με άλλα λόγια η Επιστήμη και η εννοιολογική της αυτονόμηση στο Πείραμα ως το κυρίαρχο ldquoπνευματικό άρωμαrdquo των κοινωνιών του κεφαλαίου ως ldquoγνώσηrdquo που είναι άμεσα τεχνολογική συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων Η κατηγορία της ύλης13 είναι βεβαίως μια αφαίρεση και ως έννοια που νοηματοδοτεί τις σχέσεις των ανθρώπων και τις σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση αναπτύσσεται (με διαφορετικούς βαθμούς αφαίρεσης και γενίκευσης) σε εκείνους τους πολιτισμούς που παρουσιάζουν έντονη εμπορικήεκχρηματισμένη ανταλλαγή Αναπτύσσεται με άλλα λόγια η αφαίρεση της ύλης ως γνωσιολογικήοντολογική κατηγορία ως

συνεχώς μικρότερα και στοιχειωδέστερα ldquoέσχατα στοιχείαrdquo Τα ldquoκακόrdquo άπειρο αυτής της ad infinitum διαίρεσης και η απορρέουσα από αυτή αναγωγιστική-αναλυτική λογική είναι ο νοηματοδοτικός πυρήνας της ατομιστικής κοσμοαντίληψης Σύμφωνα με αυτήν ένα αισθητά συγκεκριμένο και εσωτερικά διαφοροποιημένο όλον σχέσεων και διαδικασιών είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο - από τα ldquoκάτωrdquo προς τα ldquoπάνωrdquo - με τα διαμελισμένααπομονωμένα και ποιοτικά ομοιογενή ldquoκομμάτιαrdquo του με τα πιο ldquoαπλάrdquo και στοιχειώδη αφηρημένα γενικά ldquoστοιχείαrdquo τα οποία στη φετιχιστικήμυθική αυτοτέλειά τους στην απόλυτη ταυτότηταενότητα με τον Ιδεώδη αφηρημένο εαυτό τους που δεν υπερβαίνεται ποτέ αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες για να ldquoδημιουργήσουνrdquo κάθε συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού κόσμου ως ldquoΈσχατηrdquo ως ldquoΤελικήrdquo πραγματικότητά του Τέτοιες μορφές σκέψης αναπτύσσονται οργανικά σε εκείνους τους κοινωνικούς-ιστορικούς σχηματισμούς όπου είναι έντονη η παρουσία εμπορικών-εκχρηματισμένων κοινωνικών σχέσεων και η απορρέουσα από αυτές ατομικοποίηση της κοινωνικής ζωής Έτσι λοιπόν (σκέφτηκε εδώ ο Δημόκριτος) όπως η πόλις-κράτος είναι ένα ldquoόλοrdquo με ιδιαίτερες μορφολογικές ή άλλες ιδιότητες που όμως έχει σαν ldquoέσχατοrdquo και αιώνιο αδιαίρετο συστατικό τον πολίτη άτομο (ά-τομο δεν τέμνεταιδιαιρείται άλλο) έτσικαι η ύλη μπορεί να έχει διάφορες πολλαπλές μορφές όμως τελικά συνίσταται από ένα σύνολο ldquoέσχατωνrdquo σε μέγεθος και αδιαίρετων ταυτοσήμων-με-τον-εαυτό τους αιώνιων γενικών ldquoστοιχείωνrdquo που είναι τα άτομα Στην αρχαία πολιτεία η εμπορευματική παραγωγή-κυκλοφορία δεν είναι η κυρίαρχη μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής το ανεπτυγμένο εμπορευματικό κεφάλαιο συσσωρεύει αξία στην ldquoκυκλοφορίαrdquo των εμπορευμάτων και προμηθεύεται ldquoαπό τα έξωrdquo εμπορεύματα (αγοράζοντας ldquoφτηνάrdquo πουλώντας ldquoακριβάrdquo ή αλλιώς λεηλατώντας αρπάζοντας μετατρέποντας ldquoμη πολίτεςrdquo σε δούλους κτλ) καθώς η κοινωνική αναπαραγωγή δεν είναι καθολικά εκχρηματισμένη

11 Ο οντολογικός και γνωσιολογικός ροβινσωνιμσός του ανθρώπου διατυπώθηκε στους μοντέρνους καιρούς από τους αστούς φιλοσόφους με τη μορφή ενός υπερβατικού υποκειμένου διχασμένου και διαιρεμένου ανάμεσα σε δυο οντολογικούς κόσμους διχασμός που κληρονομείται από τον αρχαίο κόσμο στον ldquoΚόσμο της Φαινομενικής Εμπειρικής Αίσθησηςrdquo που είναι Αναληθείς από τη μια και στον ldquoΚόσμο της Νοητής Λογικής Ουσίαςrdquo που είναι Αληθείς από την άλλη Tο υπερβατικό υποκείμενο λοιπόν είναι ένα αυθύπαρκτο φυσικό άτομο απομονωμένο και ξεκομμένο από κάθε κοινωνική-ιστορική σχέση που αρχικά αντιλαμβάνεται την συσσώρευση μεμονωμένων και απομονωμένων αισθητηριακών εντυπώσεων από τις οποίες στη συνέχεια αφαιρεί με επαγωγή κάτι πολλαπλά επαναλήψιμο ταυτόσημο κοινό και γενικό Αυτό το αφηρημένο γενικό το υπερβατικό υποκείμενο το περιγράφει στον ταυτολογικό Εαυτό του με ένα εξατομικευμένο κοινό όνομα με μια λέξη μέσα στο κεφάλι του την οποία και αναστοχάζεται απαγωγικά με τις a priori καθολικές κατηγορίες του Πνεύματος (αιτία και αποτέλεσμα ποιότητα και ποσότητα ταυτότηταενότητα και διαφοράετερότητα αναγκαιότητα και τυχαιότητα φαινόμενο και ουσία εξωτερικό και εσωτερικό αντικείμενο και υποκείμενο χώρος και χρόνος πρωταρχικό και δευτερεύων κτλ) οι οποίες και βάζουν σε Έσχατη Λογική Τάξη τον Φαινομενικό Εμπειρικό Κόσμο του Υπερβατικού Υποκειμένου

12 ldquoΣκέφτομαι άρα υπάρχωrdquo έγραφε ο Καρτέσιος στο ldquoΛόγο περί της Μεθόδουrdquo συνδυάζοντας άψογα τον υλισμό με τη μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας ldquoόλα τα αποτελέσματα όλες οι υλικές κινήσεις των σωμάτων που εκτείνονται ποσοτικά σε έναν άπειρο ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο ικανοποιούν και διατηρούν την Πρώτη Αιώνια Αιτία το Θεό που είναι κοινός σε όλαrdquo

13 Η ύλη την εποχή της ανόδου του καπιταλισμού εννοείτο ως Res Extensa δηλαδή ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων που αλληλεπιδρούν με εγγενής και αναλλοίωτες ιδιότητες (μάζα) προωθούμενες από αφηρημένεςποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo και των οποίων σωμάτων η ldquoθεμελιακήrdquo η ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo η ldquoέσχατηrdquo πραγματικότητα αποτελείται από κάποια υπεραισθητά ατομικά ldquoσωματίδιαστοιχείαrdquo αμετάβλητα και αδιαίρετα ή και απείρως διαιρετέα Τα υλικά σώματα χαρακτηρίζονταν από ldquoαιώνια άπειρη κίνησηrdquo μέσα σε έναν ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο αιτιακά προκαθορισμένο Ο απόλυτος χώρος και χρόνος θεωρείτο ως το ldquoαισθητήριο του Θεούrdquo ο οποίος χορηγούσε τόσο τις αφηρημένες ποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo όσο την απόλυτη αναγκαιότητα-αιτιότητα της ldquoπραγματικής κίνησης των υλικών σωμάτωνrdquo Για την κλασσική φυσική-μηχανική λοιπόν η ύλη έχει το νόημα

5

άλλη πλευρά της πραγματικής αφαίρεσης της ldquoαξίαςrdquo των εμπορευμάτων14

Πώς πραγματοποιείται όμως ο προσπορισμός της γνώσης σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδοΟι Πατέρες της Εκκλησίας είχαν τα λατινικά ως μυστηριακό ldquoφορέαrdquo ενόρασης των αφηρημένων καθολικών (ldquoουσιώνrdquo) της Πίστης του Θείου και Απόλυτου Λόγου που ldquoενσαρκώνεταιrdquo στον αισθητό κόσμο ως Universalia ante-rem Οι Πατέρες της Επιστήμης ανέπτυξαν την αφαίρεση του ldquoεμπειρικού υλικού δεδομένουrdquo που επαληθεύεται στο Πείραμα με μαθηματική γλώσσα15 ως Universalia post-rem για να επιτύχουν το μυστηριακό την υπ-αγωγή την επ-αγωγή και την απ-αγωγή της αισθητής πραγματικότητας στον Επιστημονικό Νόμο στην αφηρημένη ενότητα και ταυτότητα του Επιστημονικού Λόγου που εξαλείφοντας το συγκεκριμένο περιεχόμενο και τους ιδιαίτερους προσδιορισμούς των πραγμάτων εξισώνει και συμμετροποιεί το ένα φαινόμενο με το

ldquoπραγματικών σωμάτων σε κίνησηrdquo που είναι κατ ουσίαν και κατά απόλυτη ανάγκη αιτιακά προκαθορισμένη ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων Η ldquoεπανάστασηrdquo της νέας (κβαντικής) φυσικής-μηχανικής και η θεωρία της σχετικότητας θρυμματίζουν σε ακόμα λεπτότερες αφαιρέσειςφετίχ την ldquoυλική κίνηση των σωμάτωνrdquo η ύλη είτε ως ldquoσωματίδιοrdquo είτε ως ldquoκύμαrdquo δεν έχει απλώς απολέσει την απόλυτη αναγκαιότητα και την προκαθορισμένηαιτιότητα ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων αλλά και την ίδια την κατηγορία της ως ldquoπραγματικήrdquoαφού οι πιθανοκρατικές εξισώσεις που περιγράφουν την υλική κίνηση με τον μαθηματικό φορμαλισμό της κβαντικής μηχανικής ευνοούνται ως απλές περιγραφές πιθανοτήτων ως απλές πιθανές σχέσεις μεταξύ αφηρημένων ldquoστοιχείωνrdquo που ldquoκινούνται συνεχώς ασυνεχώςrdquo σε έναν ενιαίο μαθηματικοποιημένο ldquoχωροχρόνοrdquo (ldquoδυναμικό πεδίοrdquo) και τον οποίο ldquoκάμπτουνrdquo με την παρουσία της μάζας τους Τόσο για την κλασσική φυσική-μηχανική όσο και για την νέα (κβαντική) φυσική-μηχανική οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo είναι ποσοτικώς δυναμοποιημένα αναλλοίωτα είτε συνεχή και σταθερά (κλασσική μηχανική) είτε ασυνεχή και μεταβαλλόμενα (κβαντική μηχανική) Τόσο η μηχανιστικήαπόλυτη αναγκαιότητα των συνεχών σταθερών ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoαντικειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κλασσικής μηχανικής όσο και η πιθανοκρατική σχετική αιτιότητα των ασυνεχών μεταβαλλόμενων ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoυποκειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κβαντικής μηχανικής αποτελούν αλλησυμπληρωματικές μορφές σκέψης που οντολογικοποιούνυποστασιοποιούν έναν μαθηματικoποιημένο κόσμο ως τον ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo και ldquoθεμελιακόrdquo κόσμο Στον ανεστραμμένο κόσμο της Επιστήμης λοιπόν το ldquoπραγματικό κινείταιrdquo όταν οι μάζες εξαϋλώνονται παράγοντας ποσότητες ενέργειας Τώρα η ldquoενέργειαrdquo είναι για την Επιστήμη ότι είναι η ldquoάξιαrdquo για την Οικονομία μια αφηρημένη καθολική ldquoέσχατη βάσηrdquo ένα αναλλοίωτοποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές πάνω στο οποίο συσσωρεύονται ταυτολογικά και ad infinitum όλες οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo και έχει σαν μέτρο την ποσότητα του παραγόμενου έργου Το ldquoέργοrdquo εκτελείται και παράγεται από ένα ldquoπαρατηρούμενο σύστημα αναφοράςrdquo που καταναλώνει ldquoενέργειαrdquo για να ldquoκινείταιrdquoΌσο ldquoκινείταιrdquo απειλείται από την ldquoεντροπίαrdquo από την καθολική τάση προς την αταξία δηλαδή από την εξάχνωση-εξαΰλωση όλης της μάζας σε θερμότητα Όλες αυτές οι κρυπτικές έννοιες έχουν νόημα μονάχα στο εσωτερικό ενός ldquoσυστήματος μηχανών εσωτερικής καύσηςrdquo όπου η ldquoενέργειαrdquo 1) χορηγείται ldquoαπό τα έξωrdquo ως αναλώσιμο καύσιμο 2) θέτει ldquoσε κίνησηrdquo τη μηχανή και 3) αποβάλλεται ως θερμότητα που φθείρει τη μηχανή Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των αποκρυφιστικώνμαθηματικοποιημένων εννοιών στη φύση και στους ανθρώπους οδηγεί αυτόματα στη μηχανοποίηση και στη πραγμοποίησή τους του καθώς αυτές οι αφηρημένες έννοιες που διαλύουν τα πάντα στον εαυτό τους αποτυπώνουν μυστικοποιημένα την αυτονομημένη αναπαραγωγή του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo τη μετατροπήαναγωγή των ανθρώπων και της γήινης φύσης σε πραγματικές αφαιρέσεις σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo και σε ldquoκαύσιμαrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων (Βλέπε και Will Barnes ldquoThe Critique of Science Historical Materialist and Dialectical Studies on the Relation of the Modern Science of Nature to the Bourgeoisie and Capitalrdquo httpsintcsscwordpresscomtexts)

14 Βλέπε και το βιβλίο της Μαρίας Αντωνοπούλου ldquoΚοινωνική Πράξη και Υλισμός Σπουδή στην Κοινωνιολογία της Γνώσηςrdquo Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

15 Τα μαθηματικά κάθε μορφή μαθηματικών έχουν ως ldquoαντικείμενοrdquo την ποσοτική πλευράόψη της πραγματικότηταςαναλύουν και συσχετίζουν τους ποσοτικούς προσδιορισμούς των αισθητά αντιληπτών πραγμάτων (σχέσεων διαδικασιών φαινομένων κτλ) Τώρα αυτό το κοινό χαρακτηριστικό αυτή η κοινή μορφή της μαθηματικής σκέψης ποικίλει ποιοτικά (καθώς και σε περιεχόμενο) μέσα στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών Στην καπιταλιστική μορφή κοινωνικής ζωής τα μαθηματικά τείνουν στο απόγειό τους αναπτύσσονται μεθοδολογικά ως συνδετικός κρίκος που ldquoπρέπειrdquo να συνδέει όλες τις Επιστήμες αναμεταξύ τους μέχρις στο έσχατο σημείο να αποτελέσουν μια μορφή ldquoκαθολικήςrdquo και ldquoαπαράβατηςrdquo Λογικής η οποία θεωρείται μάλιστα εντελώς ισομορφική με το πραγματικό Δηλαδή η ίδια η παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα η συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πραγματικότητα ως όλο μπαίνει μέσα σε παρενθέσεις αναιρείται η ύπαρξή της ή καλύτερα θεωρείται απλά και μόνο ως το αδιάφορο πρόσχημα για την επιβολή της αφηρημένης ιδεατής ποσότητας η ίδια η ποσότητα αυτή καθεαυτή γίνεται το ldquoκαθολικό θεμελιακό έσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων και εγγυητής του ldquoπραγματικά πραγματικούrdquo Σε αυτό το σημείο είναι προφανές

6

άλλο προς αναζήτηση της αφηρημένης ποσοτικής ομοιομορφίας η οποία χρίζεται a priori (πριν από κάθε πείραμα πριν από κάθε θεωρία) ως το ldquoκαθολικόθεμελιακόέσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων που εγγυάται το ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo Η ldquoΑλήθειαrdquo δεν αποκαλύπτεται πλέον Ενορατικά αλλά στη Βιομηχανία και στο Πείραμα μέσα από μεθόδους Επ-αγωγής και Απ-αγωγής οι οποίες θεωρούνται ldquoεξ αρχής δοσμένες()rdquo και ldquoανεξάρτητες()rdquo από τη διαδικασία παραγωγής των ίδιων των εννοιών Το Πείραμα αυτό το μοντέρνο Ιερό Αποκάλυψης της Αλήθειας είναι ο κοινός τόπος που συμφύεται η διαχωρισμένη ldquoγνώσηrdquo (ο εργαλειακός επιστημονικός λόγος) με τη διαχωρισμένη ldquoτεχνικήrdquo (την πρακτικο-ωφελιμιστική τεχνολογία) μετατρέποντας (ανάγοντας) πρακτικά και συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορη ldquoύλη σε ποσοτική έκτασηrdquo (Res Extensa) σαν αφηρημένες βουβές άπειρες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων δηλαδή σαν υπόστρωμα για την κυριαρχία του κεφαλαίου Γύρω από αυτούς τους αυτονομημένους και ldquoαυτονόητουςrdquo διαχωρισμούς (στη σκέψη και στην πράξη) δομείται και η διαχωρισμένη αυτοαναφορική ταυτότητα των ανθρώπων της Επιστήμης των ldquoεργαζομένων στην έρευναrdquo κτλ και (ανα)παράγεται ένας ολόκληρος στρατός ιεραρχήσεων από ειδικεύσεις υποειδικεύσεις τελετουργικές γλώσσες και πρακτικές καθημερινές συνήθειες κτλ

Το θεόπνευστο επεξηγηματικό Χέρι της Επιστήμης σηκώνει το δάκτυλο προς το εκτυφλωτικό ldquoΦωςτης Αλήθειαςrdquo αρκεί η ίδια η εννοιολογική δομή της Επιστήμης το ίδιο το περιεχόμενο των εννοιών της να παραμένει κρυμμένο και σκοτεινό αρκεί η ίδια η ldquoΕπιστήμη που εξηγείrdquo να παραμένει χωρίς εξήγηση Το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας του ldquoγεγονότοςrdquo (ldquofactumrdquo) πρέπει πάντα να συμπέφτει με το αποτέλεσμα να παραμένει ισότιμο με αυτό σε όλη τη διαδρομή της σκέψης είναι το μόνο μέσο για να μη έρθει ποτέ σε αντίφαση η Επιστημονική γλώσσα με τον εαυτό της με το αυτοαναφορικό και ατομιστικό ldquofactumrdquo με αυτό που προϋποτίθεται ταυτολογικά ως ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo Το a posteriori συμπέρασμα και η λογική κατάληξη της έρευνας πρέπει πάντα να επαληθεύει χωρίς αντίφαση τη λογική της εκκίνηση και αφετηρία την a priori προκείμενη συνθήκη Tο Post factum πρέπει να ακολουθεί και να πειθαρχεί να είναι σύμμετρο και ισομορφικό με το Pre factum μέσα από μια αέναη ακολουθία αιτιών και αιτιατών16 Αυτή η αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας άκαμπτης αιτιακής κίνησης εγγυάται

τα μαθηματικά αυτής της μορφής δηλ τα μαθηματικά ως ldquoουσία του παντόςrdquo και η μεταφυσική γίνονται ένα σώμα Κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας είναι ότι η σύμφυση μαθηματικών αξιωμάτων και φυσικής (σύμφυση που γεννάει εννοιολογικά και πρακτικά το ldquoελεύθερο πείραμαrdquo και την εννοιολογική αυτονόμηση της ίδιας της Επιστήμης ως ldquoπειραματικής πρακτικήςrdquo) είναι πολύ πρόσφατη ιστορικά και έλαβε χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού και για ευνόητους λόγους (αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo που μετατρέπουν τον έμβιο και άβιο κόσμο σε αδρανείς ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός ολόκληρου κόσμου από εμπορεύματα) Τα προ-νεωτερικά μαθηματικά παρουσίαζαν ένα κοινό προσανατολισμό στο αισθητά συγκεκριμένο στην παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα δεν υποκαθιστούσαν την ολότητα της πραγματικότητας με ldquoνούμεραrdquo Η γενικευμένη χρήση του (αριθμητικού) νούμερου είναι σχετικά πρόσφατη μάλιστα έχουν υπάρξει και μαθηματικά χωρίς καν αριθμούς αλλάμε νούμερα από ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου (για παράδειγμα οι λατινικοί ldquoαριθμοίrdquo I II III IV V κτλ) Ποια είναι η κοινωνική χρησιμότητα του αριθμητικού νούμερου Πότε υπεισέρχεται στην κοινωνική πρακτική και γιατί Όταν τα επίθετα ldquoμικρότεροςrdquo ldquoμεγαλύτεροςrdquo κτλ δεν αρκούν για να εκφράσουν τις σχέσεις μεταξύ μεγεθών των παρατηρούμενων ποιοτήτων τότε η παραγωγή του αριθμητικού νούμερου μπορεί να κάνει πιο συγκεκριμένη την αντίληψη και την παράσταση των πραγμάτων 2 φορές ldquoμεγαλύτερο ldquoμικρότεροrdquo 3 φορές κτλ Στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστό απουσίαζαν οι αρνητικοί αριθμοί και το ldquo0rdquo Μάλιστα το ldquoάπειροrdquo λόγω αφηρημένης απροσδιοριστίας ορισμένοι από τους φιλοσόφους των γαιοκτημόνων δουλοκτητών το έτρεμαν και παρ όλη την μυστικιστική απόχρωση που έχει το αριθμητικό νούμερο στον Πλάτωνα Πυθαγόρα κτλ (ως καθολική αναλλοίωτη Ιδέα) δεν αποτόλμησαν να μαθηματικοποιήσουν την ίδια τη φύση το νούμερο απλώς εκφράζει το ldquoαναλλοίωτοrdquo της φύσης δεν είναι το ίδιο η ldquoφύσηrdquo

16 Η ldquoσχέση αιτίας-αποτελέσματοςrdquo (όπως το έθεσε και ο Χέγκελ) είναι μια ταυτολογία ψευδοαναλυτικού (και θεο-λογικού συμπληρώνουμε εμείς) τύπου Ποιος διαχώρισε την αιτία από το αποτέλεσμα (και το αντίστροφο) και μετά θέλησε εκ του ασφαλούς να τα ldquoβάλει σε σχέσηrdquo Το αφηρημένο ldquoβελάκιrdquo της ταυτολογικής και διαχωρισμένης αιτιότητας κινείται αιώνια και αδιάλειπτα χωρίς να μεταβάλλεται ldquoεν τέλειrdquo και ldquoεν γένειrdquo ποτέ κινείται αενάως μεταμορφούμενο αυτο-κινούμενο αλλάζοντας υποστάσεις και μορφές την μία ως αιτία και την άλλη ως αποτέλεσμα

7

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 2: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

ldquoκεφαλαίου γενικάrdquo που ρουφώνταςαλέθοντας με το κρυμμένο μαστίγιο του ρολογιού αφηρημένη κοινωνική εργασία ldquoαυτό-αξιοποιείταιrdquo και τείνει πλέον να γίνει Άνθρωπος καθόσον ldquoενσαρκώνεταιrdquo και ldquoσωματοποιείταιrdquo ασταμάτητα στο χρήμα και στις τιμές των εμπορευμάτων στα ldquoμέσα παραγωγήςrdquo και στις ldquoπαραγωγικές δυνάμειςrdquo3

Αυτό που έχει τεράστια σημασία να κατανοήσουμε σαν επιχειρούμενη απάντηση στο κατεπείγον ερώτημα ldquoπου πάμε τώραrdquo είναι πως ο καθολικός αποκλεισμός των ldquoάμεσων ανταλλακτικών μέσωνrdquo4 και η ταυτόχρονη επιβολή του χρήματος ως καθολικού εμπορεύματος δηλαδή ως ldquoγενικούισοδύναμουrdquo των ldquoαξιώνrdquo όλων των εμπορευμάτων εκφράζει λογικά (άλλα χονδρικά και ιστορικά)τη βίαιη διαδικασία μεταμόρφωσης των ldquoάμεσων παραγωγώνrdquo (τεχνιτών αγροτών χειροτεχνών κτλ) των προ-καπιταλιστικών κοινοτήτων5 σε ελεύθερους μισθωτούς εργάτες ελεύθεροι στον εξαναγκασμό να πουλιούνται στην αγορά ως ανθρώπινες ldquoπρώτες ύλεςrdquo που αποδίδουν κέρδος ως εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo το οποίο όταν ldquoκαταναλώνεται παραγωγικάrdquo αποδίδει μεγαλύτερη ldquoαξίαrdquo από την ldquoαξίαrdquo του δηλαδή αποδίδει μεγαλύτερη ldquoαξίαrdquo

από αυτά Στην εμπορευματική πρακτική οι άνθρωποι επιτελούν πραγματικά ότι επιτελούν ιδεωδώς στο μεταφυσικό σκέπτεσθαι δηλαδή παραβλέπουν το συγκεκριμένο περιεχόμενο και την ιδιαιτερότητα των πραγμάτων και τα θέτουν αφηρημένα και ιδεωδώς ως ldquoισοδύναμαrdquo ως αφηρημένες και ldquoίσες αξίεςrdquo Η κοινωνική πρακτική της εμπορευματικής ανταλλαγής είναι η πρακτική μορφή τόσο ιστορικά όσο και λογικά της ιδεώδους ταυτιστικής λογικής της ίδιας της μεταφυσικής Η γένεση του χρήματος δεν είναι ο απότοκος ενός πιο σύνθετου αντιπραγματισμού ή η μετεξέλιξη ή η φυσική συνέπεια του προηγούμενου Και αυτό γιατί δεν υπάρχει απολύτως τίποτα το μυστηριώδες στον αντιπραγματισμό Η συγκεκριμένη έννοια και η κοινωνικο-ιστορική πρακτική του αντιπραγματισμού θεμελιώνεται ως αμοιβαία δωρεά μεταξύ τροφοσυλλεκτικών κοινοτήτων μεταξύ μη ιεραρχικά οργανωμένων αγροτικών κοινοτήτων (δηλαδή χωρίς καμιά μορφή κράτους) και μεταξύ των τελευταίων με τους πρώτους Αντίθετα η εμπορευματική ανταλλαγή κατάγεται από τη λεηλασία των παραπάνω από πολεμικά ποιμενικάκτηνοτροφικά φύλα (δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η πρωταρχική σημασία της λέξης ldquoκεφάλαιοrdquo είναι ldquoκεφάλια ζώωνrdquo) και το πρώτο λογικά και ιστορικά εμπόρευμα είναι ο σκλάβος ως οποίος λειτουργεί ως laquoάμεσο ανταλλακτικό μέσοraquo Ο σκλάβος είναι ένα εκτρεφόμενο ζώο Απόγονος αυτής της laquoκοινωνικήςraquo πρακτικής είναι η γένεση του χρήματος ως Λογικής (αυτο)εξαπάτησης των υποτελών Η λογική της Βίας γίνεται η βία της Λογικής της ίδιας της μεταφυσικής χωρίς βεβαίως να ξεχαστεί η πρώτη

3 Οι έννοιες οι κατηγορίες των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo των ldquoσχέσεων παραγωγήςrdquo ως συγκεκριμένες αφαιρέσεις και προσδιορισμένες γενικεύσεις που έχουν εξαχθεί θεωρητικά από το ιδιαίτερο περιεχόμενοτων καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων αποτελούν μία από τις πολλές όψεις της κριτικής αυτών των σχέσεων Αποτυπώνουν θεωρητικά με άλλα λόγια τη γενικευμένη πραγματική αφαίρεση του κεφαλαίου ως συσσώρευση ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) όπου οι σχέσεις των ανθρώπων και οι σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση πραγματοποιούνται και εννοούνται ως ldquoπαραγωγικές σχέσειςrdquo δηλαδή ως σχέσεις με το κεφάλαιο είτε αυτό βρίσκεται στη ldquoσταθερήrdquo (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) είτε στη ldquoμεταβλητήrdquo μορφή του (αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo ή αλλιώς μισθωτή εργασία) Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των εννοιών στο ιστορικό παρελθόν των ανθρώπινων κοινωνιών ως δΐιστορικού ldquoΚαθολικού οδηγού ανάγνωσης της Ιστορίαςrdquo οδηγεί αυτόματα στην οντολογικοποίηση-υποστασιοποίησή τους μετατρέποντας τις συγκεκριμένες έννοιες της κριτικής των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων σε μια μια αφηρημένη καθολική ldquoΜέθοδο Ανάγνωσης της Ιστορίαςrdquo μυστικοποιώντας με αυτό τον τρόπο όλο το συγκεκριμένο πλούτο την ποικιλομορφία και την ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης κοινωνικής ιστορίας

4 Έννοια προβληματική και εντελώς ανιστορική καθώς ένα τέτοιο ldquoάμεσο ανταλλακτικό μέσοrdquo είναι και ο δούλος αλλάπαρόλα αυτά απαραίτητη για να καταλάβουμε το πώς περιπλέκεται η κοινωνική μεταφυσική των ldquoμορφών της αξίαςrdquo Ο σκλάβος των δουλοκτητικών κοινωνιών είναι ο ίδιος ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ως ldquoομιλούν εργαλείοrdquo που ανήκει ldquoγια πάνταrdquo στο αφέντη που τον αγόρασε Ο μισθωτός σκλάβος των κοινωνιών του κεφαλαίου φροντίζει ως ίδιος ldquoελεύθεραrdquo να πουλήσει την αφηρημένη ικανότητά του για εργασία για ένα καθορισμένο ωρομίσθιο και ως τέτοιο ldquoομιλούν εμπόρευμαrdquo που ldquoψάχνει βρίσκει ή δεν έχει δουλειάrdquo ανήκει ldquoγια πάνταrdquo στο κεφάλαιο Επιπλέον ο μισθωτός σκλάβος ως ελεύθερος ldquoφορέαςrdquo και πωλητής ο ίδιος του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo είναι ταυτόχρονα αφηρημένο πολιτικόνομικό υποκείμενο Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων που επικυρώνουν με τη σφραγίδατου Κράτους-Έθνους την ενσωμάτωσή του στο κεφάλαιο

5 Προ-καπιταλιστικές κοινότητες που νοηματοδοτούν και νομιμοποιούν την ύπαρξή τους μέσα από άμεσα προσωπικές και ελέω Θεού σχέσεις κυριαρχίας και υποταγής

2

από την ldquoαξίαrdquo των εμπορευμάτων που είναι ldquoκοινωνικά αναγκαίαrdquo για να αναπαράγουν τους πωλητές ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo Σε αυτή την ιστορική στιγμή λοιπόν όπου το χρήμα αναγνωρίζεταισχετικά από όλους ως καθολικός ldquoπλούτοςrdquo σε εξατομικευμένη μορφή6 και όπου οι όροι αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής ορθώνονται απέναντι στους μισθωτούς εργάτες ως κεφάλαιο το κεφάλαιο έχει κιόλας υποτάξει τουλάχιστον τυπικά την εργασία στον εαυτό του7

Στις κοινωνίες του κεφαλαίου όπου η εμπορευματική μορφή του προϊόντος είναι η καθολική μορφήτης κοινωνικής (ανα)παραγωγής οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα ιδιαίτερα και διαφορετικά κοινωνικά άτομα αλλά σαν αφηρημένους Αγοραστές και Πωλητές Εμπορευμάτων όπου η ldquoατομική εργασίαrdquo τους αναπαρίσταται μέσω του χρήματος ως αφηρημένη και αδιαφοροποίητη ldquoίση ανθρώπινη εργασία γενικάrdquo μετρήσιμη σε αφηρημένο κοινωνικό χρόνο εργασίας ποιοτικά ομογενοποιημένο και ποσοτικά δυναμοποιημένο Η συσσώρευση του κεφαλαίου η πρακτική μεταφυσική της αξιακής μορφής που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo καθίσταται δυνατή με την πρακτική αναγωγή της συγκεκριμένης κοινωνικής δραστηριότητας σε αφηρημένη κοινωνική εργασία σε εργασία γενικά σε μισθωτή και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη εργασία που μετριέται με-το-ρολόι σε ομοιογενής μονάδες χρόνου8 Το πρακτικό μεταφυσικό τέρας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo που όταν ldquoκαταναλώνεται παραγωγικάrdquo (όσο ldquoκαίγεταιrdquo και ldquoαναλώνεταιrdquo) παράγει νέα αφηρημένη αξία αξιοποιώντας τη νεκρή παρελθοντική ldquoΓνώση και Εργασίαrdquo που ldquoενσωματώνονταιrdquo και συσσωρεύονται σαν

6 Ως ldquoπλούτοςrdquo δηλαδή με την αισθητικοποιημένη μορφή ενός εξατομικευμένου ldquoκαθεαυτού πράγματοςrdquo που ldquoαξίζειrdquo και ως τέτοιο σύμβολο-φετίχ συσσωρεύεται Ο χρυσός ως μέταλλο δεν παρουσιάζει κανένα υπεραισθητό μυστήριο αλλά ως χρήμα και ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo των ldquoαξιώνrdquo όλων των εμπορευμάτων η σωματική αισθητή μορφή του χρυσού μετατρέπεται σε κάτι ldquoαισθητά υπεραισθητόrdquo και ιδεατό-συμβολικό αναπαριστώντας και ldquoενσαρκώνονταςrdquo την αφηρημένη κοινωνική εργασία που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος Ο μυστηριακός απόκρυφος και υπερβατικός χαρακτήρας του χρήματος ως εξατομικευμένου ldquoκαθεαυτού πράγματοςrdquo πουldquoαξίζειrdquo είναι ανάλογος του χριστιανικού μυστικισμού της ldquoμετουσίωσηςrdquo όπου για παράδειγμα το κρασί στην αισθητή σωματική του μορφή είναι ταυτόχρονα κάτι ldquoαισθητά υπεραισθητόrdquo το Αίμα του Χριστού

7 Ο Μαρξ διαχωρίζει τόσο λογικά όσο και ιστορικά την τυπική από την ουσιαστική (πραγματική) υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο Με την τυπική υπαγωγή η καπιταλιστική κοινωνική σχέση υπάρχει και ταυτόχρονα δεν υπάρχει δηλαδή ο καπιταλιστικός τρόπος (ανα)παραγωγής της κοινωνικής ζωής δεν υφίσταται ως ένα ενιαίο συγκεκριμένο και διαφοροποιημένο όλον αλλά βρίσκεται στη ldquoφάσηrdquo της διαμόρφωσής του χρησιμοποιώντας ως δεκανίκια του προγενέστερους τρόπουςμορφές παραγωγής Με την ουσιαστική υπαγωγή η καπιταλιστική κοινωνική σχέση ldquoαυτοπροϋποτίθεταιrdquo δημιουργώντας η ίδια όλες τις προϋποθέσεις της ως αποτελέσματα της δικής της δράσης Με άλλα λόγια με την ουσιαστική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η ολότητα της κοινωνικής ζωής δημιουργείται και αναπαράγεται σαν κοινότητα του κεφαλαίου

8 Η αφηρημένη σύλληψη του χρόνου (και του χώρου) η εννόησή του ως Λογική συνδέεται χωρίς να ανάγεται μονομερώς σrsquo αυτήν με τη γενίκευση της εμπορευματικής οικονομίας και την καθολική κυριαρχία του γενικού ισοδύναμου του χρήματος Ο μετρήσιμος με-το-ρολόι χρόνος γίνεται το γενικευμένο κριτήριο της ανταλλακτικής αξίας ο χρόνος που διαιρείται για να συγκριθεί και στη συνέχεια ομογενοποιείται και συμμετροποιείται για να ανταλλαχθεί Αυτή η Λογική αντίληψη του χρόνου αποτελεί ένα σώμα με την παραγωγή κυκλοφορία κατανάλωση των εμπορευμάτων με την ταυτολογική συσσώρευση του κεφαλαίου Αυτοτελείς και αυτάρεσκες στιγμές παρατάσσονται ομοιόμορφες η μια πίσω από την άλλη καθοδηγώντας αδιάλειπτα από το Ένα σημείο (-pre) στο άλλο Ένα σημείο (-post) εκθρονίζοντας ad infinitum η μία την άλλη Η μονότονη σχεδόν υπνωτική ακολουθία των χρονικώνσημείων επεκτείνεται ταυτολογικά στο άπειρο οι στιγμές που τα διατρέχουν τραβάνε πάντα μπροστά στο Μέλλον και κάθε φορά η εκάστοτε τελευταία-Τελική στιγμή θεωρεί την προηγούμενη ως ldquoστάδιοrdquo που καταλήγει σε Αυτήν Με τη μορφή της εξελικτικής σειράς με την αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας αδιάλειπτης ροής εξελίξεων που οδηγούν από το ένα χρονικό σημείο (Pre) στο άλλο (Post) η ατέρμονη χρονο-λογική ακολουθία μετριέται με-το-ρολόι Ο χρόνος δεν είναι παρά το μετρήσιμο απόρριμμα αυτής της ταυτολογικής κατάληξης από το ldquoπρινrdquo στο ldquoμετάrdquo (κάπουεδώ συγχωνεύονται η γραμμική με την κυκλική παράσταση του χρόνου) και έχει διάρκεια όσο κυλά ομοιογενής και α-διάφορος πάνω στις ράγες των αφηρημένων σημείων

3

αλλότριες και ldquoυπεραισθητές δυνάμειςrdquo στις μηχανές

Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου και όπως αυτή αυτοθεμελιώνεται ως ενιαίο και διαφοροποιημένο όλον με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο είναι η ενότητα τριών διαφορετικών μορφών και με τη μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή αναπαράγει τον ποσοτικά δυναμοποιημένο και ταυτολογικό εαυτό της Χρήμα ndash Εμπόρευμα εργασιακή δύναμηndash Περισσότερο Χρήμα Η Αγία Τριάς του κεφαλαίου είναι η παραγωγική η εμπορευματική και η χρηματική μορφή του Η παραγωγική μορφή του κεφαλαίου χωρίζεται στο ldquoσταθερόrdquo και στο ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο Το σταθερό κεφάλαιο είναι η νεκρή συσσωρευμένη και παρελθοντική ldquoγνώση και εργασίαrdquo που ldquoενσωματώνουνrdquo τα ldquoμέσα παραγωγήςrdquo (μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) ωςεμπορεύματα και ως τέτοια ldquoέχουν αξίαrdquo που μεταφέρεται στη διαδικασία παραγωγής άλλων εμπορευμάτων Το μεταβλητό κεφάλαιο είναι η ζωντανή συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα ως αφηρημένη και αδιαφοροποίητη μισθωτή εργασία ως ldquoαπλούστατηrdquo και ldquoστοιχειώδης δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo η οποία παράγει νέα αφηρημένη αξία όσο πουλιέται και καταναλώνεται (όσο ldquoκαίγεταιrdquo και ldquoαναλώνεταιrdquo) στη παραγωγική διαδικασία του κεφαλαίου Ο στόχος κάθε κεφαλαίου είναι το αρχικό κεφάλαιο που καταβάλλεται στη χρηματική μορφή να μετατραπεί σε μεγαλύτερο κεφάλαιο μέσα από την παραγωγική διαδικασία Η νέα αφηρημένη αξία (υπεραξία) που παράγεται μέσα στην παραγωγική διαδικασία πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου9 δηλαδή με την πώληση των εμπορευμάτων στην αγορά όπου τα Ελεύθερα και Ίσα άτομα ως Ελεύθεροι Αγοραστές και Πωλητές εμπορευμάτων ανταλλάσσουν ldquoισοδύναμοrdquo με ldquoισοδύναμοrdquo (εμπόρευμα με χρήμα και χρήμα με εμπόρευμα) αναπαράγοντας ldquoπίσω από τις πλάτες τουςrdquo και ldquoπάνω από τα κεφάλια τουςrdquo ένα πρακτικό μεταφυσικό τέρας μια φαντασμαγορική πραγματικότητα τη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του κεφαλαίου Η πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής σχέσης η σωματοποίησή της στο χρήμα και η μυστηριακή της ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo σαν κεφάλαιο μετατρέπει κάθε τι ζωντανό και αισθητό σε φάντασμα σε αισθητά υπεραισθητό ldquoφορέαrdquo επικύρωσης μιας τιμής σε φαντασμαγορική ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός ολοκληρωτικά στοιχειωμένου κόσμου φτιαγμένου από εμπορεύματα αφηρημένη εργασία και Τεχνο-Επιστήμη

Η Επιστήμη εκκινεί στη Δυτική Ευρώπη με την ανάδυση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων και με τη μορφή μιας μηχανικής σωμάτων όπου ο υλισμός και η μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας συνδυάζονται άψογα μεταξύ τους (Γαλιλαίος Καρτέσιος Νεύτωνας Μπέικον κα) Ως τέτοια ιστορικά συγκεκριμένη μορφή γνώσης (και μυστικοποίησης ταυτόχρονα) αρθρώνεται η Επιστήμη (και) ως κοινός λόγος των αναδυόμενων αστικών στρωμάτων που αντιπαλεύονται την αριστοκρατία και τον κλήρο επιβάλλει και κινητοποιεί το δικό της σύμπαν εννοιών παραστάσεων και αντιλήψεων για τη φύση και τους ανθρώπους Ο Διαφωτισμός (το κυρίαρχο ρεύμα του) και η συστηματική ανάπτυξη του υλισμού ως δϊιστορικής ως ldquoΚαθολικής Θεωρίας της Γνώσηςrdquo (σσ Η Συνείδηση το Πνεύμα αντανακλά την Ύλη) έχουν κομβική σημασία για την περαιτέρω εδραίωση των καπιταλιστικών κοινωνιών Και τούτο διότι η Επιστήμη δεν ασκεί την κυριαρχία της στο όνοματων μυστηρίων του Θεού αλλά εξ ονόματος μιας πραγμώδους υλικής φύσης (Res Extensa) που είναι άπειρη και αδιαφοροποίητη χωρίς εσωτερικά όρια και ποιοτικές διακρίσεις πλην των αδιαίρετων (ή και απείρως διαιρετέων) και μη αντιληπτών ατομικών ldquoστοιχείων-σωματιδίωνrdquo που συγκροτούν τη ldquoθεμελιακήrdquo την ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo φύση10 Αυτή η πραγμώδης φύση η

9 H ldquoκυκλοφορίαrdquo για την οποία μιλάμε εδώ αναφέρεται στην αξία στη ldquoμη παραγωγικήrdquo μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή (από την μορφή χρήμα στη μορφή εμπόρευμα και το αντίστροφο με ότι δηλαδή συσχετίζεται με την προώθηση της αγοράς και της πώλησης εμπορευμάτων) και όχι στη μετακίνησημεταφορά των εμπορευμάτων O τομέαςβιομηχανία των μεταφορών είναι έμμεση επέκταση της παραγωγικής διαδικασίας του κεφαλαίου και ως τέτοιοςδημιουργεί ldquoπραγματική αξίαrdquo

10 Μέσα στις διάφορες ιστορικές παραδόσεις της ατομιστικής κοσμοθεωρίας τα άτομα ως ldquoκαθολική αιώνια και υπεραισθητή ουσίαrdquo του αισθητού κόσμου μπορεί να είναι τόσο αδιαίρετα και συμπαγή όσο και απείρως διαιρετέα σε

4

φύση ως ένα αναλλοίωτο και ταυτόχρονα ποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές προσδιορίζεται (άλλοτε κατηγορικά και άλλοτε προκατηγορικά) ως ισομορφική με την αφηρημένη Διάνοια του Υπερβατικού Υποκειμένου11 (Res Cogitans12) Συγκροτείται με άλλα λόγια η Επιστήμη και η εννοιολογική της αυτονόμηση στο Πείραμα ως το κυρίαρχο ldquoπνευματικό άρωμαrdquo των κοινωνιών του κεφαλαίου ως ldquoγνώσηrdquo που είναι άμεσα τεχνολογική συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων Η κατηγορία της ύλης13 είναι βεβαίως μια αφαίρεση και ως έννοια που νοηματοδοτεί τις σχέσεις των ανθρώπων και τις σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση αναπτύσσεται (με διαφορετικούς βαθμούς αφαίρεσης και γενίκευσης) σε εκείνους τους πολιτισμούς που παρουσιάζουν έντονη εμπορικήεκχρηματισμένη ανταλλαγή Αναπτύσσεται με άλλα λόγια η αφαίρεση της ύλης ως γνωσιολογικήοντολογική κατηγορία ως

συνεχώς μικρότερα και στοιχειωδέστερα ldquoέσχατα στοιχείαrdquo Τα ldquoκακόrdquo άπειρο αυτής της ad infinitum διαίρεσης και η απορρέουσα από αυτή αναγωγιστική-αναλυτική λογική είναι ο νοηματοδοτικός πυρήνας της ατομιστικής κοσμοαντίληψης Σύμφωνα με αυτήν ένα αισθητά συγκεκριμένο και εσωτερικά διαφοροποιημένο όλον σχέσεων και διαδικασιών είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο - από τα ldquoκάτωrdquo προς τα ldquoπάνωrdquo - με τα διαμελισμένααπομονωμένα και ποιοτικά ομοιογενή ldquoκομμάτιαrdquo του με τα πιο ldquoαπλάrdquo και στοιχειώδη αφηρημένα γενικά ldquoστοιχείαrdquo τα οποία στη φετιχιστικήμυθική αυτοτέλειά τους στην απόλυτη ταυτότηταενότητα με τον Ιδεώδη αφηρημένο εαυτό τους που δεν υπερβαίνεται ποτέ αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες για να ldquoδημιουργήσουνrdquo κάθε συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού κόσμου ως ldquoΈσχατηrdquo ως ldquoΤελικήrdquo πραγματικότητά του Τέτοιες μορφές σκέψης αναπτύσσονται οργανικά σε εκείνους τους κοινωνικούς-ιστορικούς σχηματισμούς όπου είναι έντονη η παρουσία εμπορικών-εκχρηματισμένων κοινωνικών σχέσεων και η απορρέουσα από αυτές ατομικοποίηση της κοινωνικής ζωής Έτσι λοιπόν (σκέφτηκε εδώ ο Δημόκριτος) όπως η πόλις-κράτος είναι ένα ldquoόλοrdquo με ιδιαίτερες μορφολογικές ή άλλες ιδιότητες που όμως έχει σαν ldquoέσχατοrdquo και αιώνιο αδιαίρετο συστατικό τον πολίτη άτομο (ά-τομο δεν τέμνεταιδιαιρείται άλλο) έτσικαι η ύλη μπορεί να έχει διάφορες πολλαπλές μορφές όμως τελικά συνίσταται από ένα σύνολο ldquoέσχατωνrdquo σε μέγεθος και αδιαίρετων ταυτοσήμων-με-τον-εαυτό τους αιώνιων γενικών ldquoστοιχείωνrdquo που είναι τα άτομα Στην αρχαία πολιτεία η εμπορευματική παραγωγή-κυκλοφορία δεν είναι η κυρίαρχη μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής το ανεπτυγμένο εμπορευματικό κεφάλαιο συσσωρεύει αξία στην ldquoκυκλοφορίαrdquo των εμπορευμάτων και προμηθεύεται ldquoαπό τα έξωrdquo εμπορεύματα (αγοράζοντας ldquoφτηνάrdquo πουλώντας ldquoακριβάrdquo ή αλλιώς λεηλατώντας αρπάζοντας μετατρέποντας ldquoμη πολίτεςrdquo σε δούλους κτλ) καθώς η κοινωνική αναπαραγωγή δεν είναι καθολικά εκχρηματισμένη

11 Ο οντολογικός και γνωσιολογικός ροβινσωνιμσός του ανθρώπου διατυπώθηκε στους μοντέρνους καιρούς από τους αστούς φιλοσόφους με τη μορφή ενός υπερβατικού υποκειμένου διχασμένου και διαιρεμένου ανάμεσα σε δυο οντολογικούς κόσμους διχασμός που κληρονομείται από τον αρχαίο κόσμο στον ldquoΚόσμο της Φαινομενικής Εμπειρικής Αίσθησηςrdquo που είναι Αναληθείς από τη μια και στον ldquoΚόσμο της Νοητής Λογικής Ουσίαςrdquo που είναι Αληθείς από την άλλη Tο υπερβατικό υποκείμενο λοιπόν είναι ένα αυθύπαρκτο φυσικό άτομο απομονωμένο και ξεκομμένο από κάθε κοινωνική-ιστορική σχέση που αρχικά αντιλαμβάνεται την συσσώρευση μεμονωμένων και απομονωμένων αισθητηριακών εντυπώσεων από τις οποίες στη συνέχεια αφαιρεί με επαγωγή κάτι πολλαπλά επαναλήψιμο ταυτόσημο κοινό και γενικό Αυτό το αφηρημένο γενικό το υπερβατικό υποκείμενο το περιγράφει στον ταυτολογικό Εαυτό του με ένα εξατομικευμένο κοινό όνομα με μια λέξη μέσα στο κεφάλι του την οποία και αναστοχάζεται απαγωγικά με τις a priori καθολικές κατηγορίες του Πνεύματος (αιτία και αποτέλεσμα ποιότητα και ποσότητα ταυτότηταενότητα και διαφοράετερότητα αναγκαιότητα και τυχαιότητα φαινόμενο και ουσία εξωτερικό και εσωτερικό αντικείμενο και υποκείμενο χώρος και χρόνος πρωταρχικό και δευτερεύων κτλ) οι οποίες και βάζουν σε Έσχατη Λογική Τάξη τον Φαινομενικό Εμπειρικό Κόσμο του Υπερβατικού Υποκειμένου

12 ldquoΣκέφτομαι άρα υπάρχωrdquo έγραφε ο Καρτέσιος στο ldquoΛόγο περί της Μεθόδουrdquo συνδυάζοντας άψογα τον υλισμό με τη μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας ldquoόλα τα αποτελέσματα όλες οι υλικές κινήσεις των σωμάτων που εκτείνονται ποσοτικά σε έναν άπειρο ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο ικανοποιούν και διατηρούν την Πρώτη Αιώνια Αιτία το Θεό που είναι κοινός σε όλαrdquo

13 Η ύλη την εποχή της ανόδου του καπιταλισμού εννοείτο ως Res Extensa δηλαδή ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων που αλληλεπιδρούν με εγγενής και αναλλοίωτες ιδιότητες (μάζα) προωθούμενες από αφηρημένεςποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo και των οποίων σωμάτων η ldquoθεμελιακήrdquo η ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo η ldquoέσχατηrdquo πραγματικότητα αποτελείται από κάποια υπεραισθητά ατομικά ldquoσωματίδιαστοιχείαrdquo αμετάβλητα και αδιαίρετα ή και απείρως διαιρετέα Τα υλικά σώματα χαρακτηρίζονταν από ldquoαιώνια άπειρη κίνησηrdquo μέσα σε έναν ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο αιτιακά προκαθορισμένο Ο απόλυτος χώρος και χρόνος θεωρείτο ως το ldquoαισθητήριο του Θεούrdquo ο οποίος χορηγούσε τόσο τις αφηρημένες ποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo όσο την απόλυτη αναγκαιότητα-αιτιότητα της ldquoπραγματικής κίνησης των υλικών σωμάτωνrdquo Για την κλασσική φυσική-μηχανική λοιπόν η ύλη έχει το νόημα

5

άλλη πλευρά της πραγματικής αφαίρεσης της ldquoαξίαςrdquo των εμπορευμάτων14

Πώς πραγματοποιείται όμως ο προσπορισμός της γνώσης σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδοΟι Πατέρες της Εκκλησίας είχαν τα λατινικά ως μυστηριακό ldquoφορέαrdquo ενόρασης των αφηρημένων καθολικών (ldquoουσιώνrdquo) της Πίστης του Θείου και Απόλυτου Λόγου που ldquoενσαρκώνεταιrdquo στον αισθητό κόσμο ως Universalia ante-rem Οι Πατέρες της Επιστήμης ανέπτυξαν την αφαίρεση του ldquoεμπειρικού υλικού δεδομένουrdquo που επαληθεύεται στο Πείραμα με μαθηματική γλώσσα15 ως Universalia post-rem για να επιτύχουν το μυστηριακό την υπ-αγωγή την επ-αγωγή και την απ-αγωγή της αισθητής πραγματικότητας στον Επιστημονικό Νόμο στην αφηρημένη ενότητα και ταυτότητα του Επιστημονικού Λόγου που εξαλείφοντας το συγκεκριμένο περιεχόμενο και τους ιδιαίτερους προσδιορισμούς των πραγμάτων εξισώνει και συμμετροποιεί το ένα φαινόμενο με το

ldquoπραγματικών σωμάτων σε κίνησηrdquo που είναι κατ ουσίαν και κατά απόλυτη ανάγκη αιτιακά προκαθορισμένη ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων Η ldquoεπανάστασηrdquo της νέας (κβαντικής) φυσικής-μηχανικής και η θεωρία της σχετικότητας θρυμματίζουν σε ακόμα λεπτότερες αφαιρέσειςφετίχ την ldquoυλική κίνηση των σωμάτωνrdquo η ύλη είτε ως ldquoσωματίδιοrdquo είτε ως ldquoκύμαrdquo δεν έχει απλώς απολέσει την απόλυτη αναγκαιότητα και την προκαθορισμένηαιτιότητα ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων αλλά και την ίδια την κατηγορία της ως ldquoπραγματικήrdquoαφού οι πιθανοκρατικές εξισώσεις που περιγράφουν την υλική κίνηση με τον μαθηματικό φορμαλισμό της κβαντικής μηχανικής ευνοούνται ως απλές περιγραφές πιθανοτήτων ως απλές πιθανές σχέσεις μεταξύ αφηρημένων ldquoστοιχείωνrdquo που ldquoκινούνται συνεχώς ασυνεχώςrdquo σε έναν ενιαίο μαθηματικοποιημένο ldquoχωροχρόνοrdquo (ldquoδυναμικό πεδίοrdquo) και τον οποίο ldquoκάμπτουνrdquo με την παρουσία της μάζας τους Τόσο για την κλασσική φυσική-μηχανική όσο και για την νέα (κβαντική) φυσική-μηχανική οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo είναι ποσοτικώς δυναμοποιημένα αναλλοίωτα είτε συνεχή και σταθερά (κλασσική μηχανική) είτε ασυνεχή και μεταβαλλόμενα (κβαντική μηχανική) Τόσο η μηχανιστικήαπόλυτη αναγκαιότητα των συνεχών σταθερών ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoαντικειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κλασσικής μηχανικής όσο και η πιθανοκρατική σχετική αιτιότητα των ασυνεχών μεταβαλλόμενων ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoυποκειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κβαντικής μηχανικής αποτελούν αλλησυμπληρωματικές μορφές σκέψης που οντολογικοποιούνυποστασιοποιούν έναν μαθηματικoποιημένο κόσμο ως τον ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo και ldquoθεμελιακόrdquo κόσμο Στον ανεστραμμένο κόσμο της Επιστήμης λοιπόν το ldquoπραγματικό κινείταιrdquo όταν οι μάζες εξαϋλώνονται παράγοντας ποσότητες ενέργειας Τώρα η ldquoενέργειαrdquo είναι για την Επιστήμη ότι είναι η ldquoάξιαrdquo για την Οικονομία μια αφηρημένη καθολική ldquoέσχατη βάσηrdquo ένα αναλλοίωτοποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές πάνω στο οποίο συσσωρεύονται ταυτολογικά και ad infinitum όλες οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo και έχει σαν μέτρο την ποσότητα του παραγόμενου έργου Το ldquoέργοrdquo εκτελείται και παράγεται από ένα ldquoπαρατηρούμενο σύστημα αναφοράςrdquo που καταναλώνει ldquoενέργειαrdquo για να ldquoκινείταιrdquoΌσο ldquoκινείταιrdquo απειλείται από την ldquoεντροπίαrdquo από την καθολική τάση προς την αταξία δηλαδή από την εξάχνωση-εξαΰλωση όλης της μάζας σε θερμότητα Όλες αυτές οι κρυπτικές έννοιες έχουν νόημα μονάχα στο εσωτερικό ενός ldquoσυστήματος μηχανών εσωτερικής καύσηςrdquo όπου η ldquoενέργειαrdquo 1) χορηγείται ldquoαπό τα έξωrdquo ως αναλώσιμο καύσιμο 2) θέτει ldquoσε κίνησηrdquo τη μηχανή και 3) αποβάλλεται ως θερμότητα που φθείρει τη μηχανή Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των αποκρυφιστικώνμαθηματικοποιημένων εννοιών στη φύση και στους ανθρώπους οδηγεί αυτόματα στη μηχανοποίηση και στη πραγμοποίησή τους του καθώς αυτές οι αφηρημένες έννοιες που διαλύουν τα πάντα στον εαυτό τους αποτυπώνουν μυστικοποιημένα την αυτονομημένη αναπαραγωγή του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo τη μετατροπήαναγωγή των ανθρώπων και της γήινης φύσης σε πραγματικές αφαιρέσεις σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo και σε ldquoκαύσιμαrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων (Βλέπε και Will Barnes ldquoThe Critique of Science Historical Materialist and Dialectical Studies on the Relation of the Modern Science of Nature to the Bourgeoisie and Capitalrdquo httpsintcsscwordpresscomtexts)

14 Βλέπε και το βιβλίο της Μαρίας Αντωνοπούλου ldquoΚοινωνική Πράξη και Υλισμός Σπουδή στην Κοινωνιολογία της Γνώσηςrdquo Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

15 Τα μαθηματικά κάθε μορφή μαθηματικών έχουν ως ldquoαντικείμενοrdquo την ποσοτική πλευράόψη της πραγματικότηταςαναλύουν και συσχετίζουν τους ποσοτικούς προσδιορισμούς των αισθητά αντιληπτών πραγμάτων (σχέσεων διαδικασιών φαινομένων κτλ) Τώρα αυτό το κοινό χαρακτηριστικό αυτή η κοινή μορφή της μαθηματικής σκέψης ποικίλει ποιοτικά (καθώς και σε περιεχόμενο) μέσα στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών Στην καπιταλιστική μορφή κοινωνικής ζωής τα μαθηματικά τείνουν στο απόγειό τους αναπτύσσονται μεθοδολογικά ως συνδετικός κρίκος που ldquoπρέπειrdquo να συνδέει όλες τις Επιστήμες αναμεταξύ τους μέχρις στο έσχατο σημείο να αποτελέσουν μια μορφή ldquoκαθολικήςrdquo και ldquoαπαράβατηςrdquo Λογικής η οποία θεωρείται μάλιστα εντελώς ισομορφική με το πραγματικό Δηλαδή η ίδια η παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα η συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πραγματικότητα ως όλο μπαίνει μέσα σε παρενθέσεις αναιρείται η ύπαρξή της ή καλύτερα θεωρείται απλά και μόνο ως το αδιάφορο πρόσχημα για την επιβολή της αφηρημένης ιδεατής ποσότητας η ίδια η ποσότητα αυτή καθεαυτή γίνεται το ldquoκαθολικό θεμελιακό έσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων και εγγυητής του ldquoπραγματικά πραγματικούrdquo Σε αυτό το σημείο είναι προφανές

6

άλλο προς αναζήτηση της αφηρημένης ποσοτικής ομοιομορφίας η οποία χρίζεται a priori (πριν από κάθε πείραμα πριν από κάθε θεωρία) ως το ldquoκαθολικόθεμελιακόέσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων που εγγυάται το ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo Η ldquoΑλήθειαrdquo δεν αποκαλύπτεται πλέον Ενορατικά αλλά στη Βιομηχανία και στο Πείραμα μέσα από μεθόδους Επ-αγωγής και Απ-αγωγής οι οποίες θεωρούνται ldquoεξ αρχής δοσμένες()rdquo και ldquoανεξάρτητες()rdquo από τη διαδικασία παραγωγής των ίδιων των εννοιών Το Πείραμα αυτό το μοντέρνο Ιερό Αποκάλυψης της Αλήθειας είναι ο κοινός τόπος που συμφύεται η διαχωρισμένη ldquoγνώσηrdquo (ο εργαλειακός επιστημονικός λόγος) με τη διαχωρισμένη ldquoτεχνικήrdquo (την πρακτικο-ωφελιμιστική τεχνολογία) μετατρέποντας (ανάγοντας) πρακτικά και συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορη ldquoύλη σε ποσοτική έκτασηrdquo (Res Extensa) σαν αφηρημένες βουβές άπειρες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων δηλαδή σαν υπόστρωμα για την κυριαρχία του κεφαλαίου Γύρω από αυτούς τους αυτονομημένους και ldquoαυτονόητουςrdquo διαχωρισμούς (στη σκέψη και στην πράξη) δομείται και η διαχωρισμένη αυτοαναφορική ταυτότητα των ανθρώπων της Επιστήμης των ldquoεργαζομένων στην έρευναrdquo κτλ και (ανα)παράγεται ένας ολόκληρος στρατός ιεραρχήσεων από ειδικεύσεις υποειδικεύσεις τελετουργικές γλώσσες και πρακτικές καθημερινές συνήθειες κτλ

Το θεόπνευστο επεξηγηματικό Χέρι της Επιστήμης σηκώνει το δάκτυλο προς το εκτυφλωτικό ldquoΦωςτης Αλήθειαςrdquo αρκεί η ίδια η εννοιολογική δομή της Επιστήμης το ίδιο το περιεχόμενο των εννοιών της να παραμένει κρυμμένο και σκοτεινό αρκεί η ίδια η ldquoΕπιστήμη που εξηγείrdquo να παραμένει χωρίς εξήγηση Το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας του ldquoγεγονότοςrdquo (ldquofactumrdquo) πρέπει πάντα να συμπέφτει με το αποτέλεσμα να παραμένει ισότιμο με αυτό σε όλη τη διαδρομή της σκέψης είναι το μόνο μέσο για να μη έρθει ποτέ σε αντίφαση η Επιστημονική γλώσσα με τον εαυτό της με το αυτοαναφορικό και ατομιστικό ldquofactumrdquo με αυτό που προϋποτίθεται ταυτολογικά ως ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo Το a posteriori συμπέρασμα και η λογική κατάληξη της έρευνας πρέπει πάντα να επαληθεύει χωρίς αντίφαση τη λογική της εκκίνηση και αφετηρία την a priori προκείμενη συνθήκη Tο Post factum πρέπει να ακολουθεί και να πειθαρχεί να είναι σύμμετρο και ισομορφικό με το Pre factum μέσα από μια αέναη ακολουθία αιτιών και αιτιατών16 Αυτή η αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας άκαμπτης αιτιακής κίνησης εγγυάται

τα μαθηματικά αυτής της μορφής δηλ τα μαθηματικά ως ldquoουσία του παντόςrdquo και η μεταφυσική γίνονται ένα σώμα Κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας είναι ότι η σύμφυση μαθηματικών αξιωμάτων και φυσικής (σύμφυση που γεννάει εννοιολογικά και πρακτικά το ldquoελεύθερο πείραμαrdquo και την εννοιολογική αυτονόμηση της ίδιας της Επιστήμης ως ldquoπειραματικής πρακτικήςrdquo) είναι πολύ πρόσφατη ιστορικά και έλαβε χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού και για ευνόητους λόγους (αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo που μετατρέπουν τον έμβιο και άβιο κόσμο σε αδρανείς ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός ολόκληρου κόσμου από εμπορεύματα) Τα προ-νεωτερικά μαθηματικά παρουσίαζαν ένα κοινό προσανατολισμό στο αισθητά συγκεκριμένο στην παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα δεν υποκαθιστούσαν την ολότητα της πραγματικότητας με ldquoνούμεραrdquo Η γενικευμένη χρήση του (αριθμητικού) νούμερου είναι σχετικά πρόσφατη μάλιστα έχουν υπάρξει και μαθηματικά χωρίς καν αριθμούς αλλάμε νούμερα από ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου (για παράδειγμα οι λατινικοί ldquoαριθμοίrdquo I II III IV V κτλ) Ποια είναι η κοινωνική χρησιμότητα του αριθμητικού νούμερου Πότε υπεισέρχεται στην κοινωνική πρακτική και γιατί Όταν τα επίθετα ldquoμικρότεροςrdquo ldquoμεγαλύτεροςrdquo κτλ δεν αρκούν για να εκφράσουν τις σχέσεις μεταξύ μεγεθών των παρατηρούμενων ποιοτήτων τότε η παραγωγή του αριθμητικού νούμερου μπορεί να κάνει πιο συγκεκριμένη την αντίληψη και την παράσταση των πραγμάτων 2 φορές ldquoμεγαλύτερο ldquoμικρότεροrdquo 3 φορές κτλ Στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστό απουσίαζαν οι αρνητικοί αριθμοί και το ldquo0rdquo Μάλιστα το ldquoάπειροrdquo λόγω αφηρημένης απροσδιοριστίας ορισμένοι από τους φιλοσόφους των γαιοκτημόνων δουλοκτητών το έτρεμαν και παρ όλη την μυστικιστική απόχρωση που έχει το αριθμητικό νούμερο στον Πλάτωνα Πυθαγόρα κτλ (ως καθολική αναλλοίωτη Ιδέα) δεν αποτόλμησαν να μαθηματικοποιήσουν την ίδια τη φύση το νούμερο απλώς εκφράζει το ldquoαναλλοίωτοrdquo της φύσης δεν είναι το ίδιο η ldquoφύσηrdquo

16 Η ldquoσχέση αιτίας-αποτελέσματοςrdquo (όπως το έθεσε και ο Χέγκελ) είναι μια ταυτολογία ψευδοαναλυτικού (και θεο-λογικού συμπληρώνουμε εμείς) τύπου Ποιος διαχώρισε την αιτία από το αποτέλεσμα (και το αντίστροφο) και μετά θέλησε εκ του ασφαλούς να τα ldquoβάλει σε σχέσηrdquo Το αφηρημένο ldquoβελάκιrdquo της ταυτολογικής και διαχωρισμένης αιτιότητας κινείται αιώνια και αδιάλειπτα χωρίς να μεταβάλλεται ldquoεν τέλειrdquo και ldquoεν γένειrdquo ποτέ κινείται αενάως μεταμορφούμενο αυτο-κινούμενο αλλάζοντας υποστάσεις και μορφές την μία ως αιτία και την άλλη ως αποτέλεσμα

7

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 3: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

από την ldquoαξίαrdquo των εμπορευμάτων που είναι ldquoκοινωνικά αναγκαίαrdquo για να αναπαράγουν τους πωλητές ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo Σε αυτή την ιστορική στιγμή λοιπόν όπου το χρήμα αναγνωρίζεταισχετικά από όλους ως καθολικός ldquoπλούτοςrdquo σε εξατομικευμένη μορφή6 και όπου οι όροι αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής ορθώνονται απέναντι στους μισθωτούς εργάτες ως κεφάλαιο το κεφάλαιο έχει κιόλας υποτάξει τουλάχιστον τυπικά την εργασία στον εαυτό του7

Στις κοινωνίες του κεφαλαίου όπου η εμπορευματική μορφή του προϊόντος είναι η καθολική μορφήτης κοινωνικής (ανα)παραγωγής οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα ιδιαίτερα και διαφορετικά κοινωνικά άτομα αλλά σαν αφηρημένους Αγοραστές και Πωλητές Εμπορευμάτων όπου η ldquoατομική εργασίαrdquo τους αναπαρίσταται μέσω του χρήματος ως αφηρημένη και αδιαφοροποίητη ldquoίση ανθρώπινη εργασία γενικάrdquo μετρήσιμη σε αφηρημένο κοινωνικό χρόνο εργασίας ποιοτικά ομογενοποιημένο και ποσοτικά δυναμοποιημένο Η συσσώρευση του κεφαλαίου η πρακτική μεταφυσική της αξιακής μορφής που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo καθίσταται δυνατή με την πρακτική αναγωγή της συγκεκριμένης κοινωνικής δραστηριότητας σε αφηρημένη κοινωνική εργασία σε εργασία γενικά σε μισθωτή και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη εργασία που μετριέται με-το-ρολόι σε ομοιογενής μονάδες χρόνου8 Το πρακτικό μεταφυσικό τέρας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo που όταν ldquoκαταναλώνεται παραγωγικάrdquo (όσο ldquoκαίγεταιrdquo και ldquoαναλώνεταιrdquo) παράγει νέα αφηρημένη αξία αξιοποιώντας τη νεκρή παρελθοντική ldquoΓνώση και Εργασίαrdquo που ldquoενσωματώνονταιrdquo και συσσωρεύονται σαν

6 Ως ldquoπλούτοςrdquo δηλαδή με την αισθητικοποιημένη μορφή ενός εξατομικευμένου ldquoκαθεαυτού πράγματοςrdquo που ldquoαξίζειrdquo και ως τέτοιο σύμβολο-φετίχ συσσωρεύεται Ο χρυσός ως μέταλλο δεν παρουσιάζει κανένα υπεραισθητό μυστήριο αλλά ως χρήμα και ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo των ldquoαξιώνrdquo όλων των εμπορευμάτων η σωματική αισθητή μορφή του χρυσού μετατρέπεται σε κάτι ldquoαισθητά υπεραισθητόrdquo και ιδεατό-συμβολικό αναπαριστώντας και ldquoενσαρκώνονταςrdquo την αφηρημένη κοινωνική εργασία που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος Ο μυστηριακός απόκρυφος και υπερβατικός χαρακτήρας του χρήματος ως εξατομικευμένου ldquoκαθεαυτού πράγματοςrdquo πουldquoαξίζειrdquo είναι ανάλογος του χριστιανικού μυστικισμού της ldquoμετουσίωσηςrdquo όπου για παράδειγμα το κρασί στην αισθητή σωματική του μορφή είναι ταυτόχρονα κάτι ldquoαισθητά υπεραισθητόrdquo το Αίμα του Χριστού

7 Ο Μαρξ διαχωρίζει τόσο λογικά όσο και ιστορικά την τυπική από την ουσιαστική (πραγματική) υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο Με την τυπική υπαγωγή η καπιταλιστική κοινωνική σχέση υπάρχει και ταυτόχρονα δεν υπάρχει δηλαδή ο καπιταλιστικός τρόπος (ανα)παραγωγής της κοινωνικής ζωής δεν υφίσταται ως ένα ενιαίο συγκεκριμένο και διαφοροποιημένο όλον αλλά βρίσκεται στη ldquoφάσηrdquo της διαμόρφωσής του χρησιμοποιώντας ως δεκανίκια του προγενέστερους τρόπουςμορφές παραγωγής Με την ουσιαστική υπαγωγή η καπιταλιστική κοινωνική σχέση ldquoαυτοπροϋποτίθεταιrdquo δημιουργώντας η ίδια όλες τις προϋποθέσεις της ως αποτελέσματα της δικής της δράσης Με άλλα λόγια με την ουσιαστική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η ολότητα της κοινωνικής ζωής δημιουργείται και αναπαράγεται σαν κοινότητα του κεφαλαίου

8 Η αφηρημένη σύλληψη του χρόνου (και του χώρου) η εννόησή του ως Λογική συνδέεται χωρίς να ανάγεται μονομερώς σrsquo αυτήν με τη γενίκευση της εμπορευματικής οικονομίας και την καθολική κυριαρχία του γενικού ισοδύναμου του χρήματος Ο μετρήσιμος με-το-ρολόι χρόνος γίνεται το γενικευμένο κριτήριο της ανταλλακτικής αξίας ο χρόνος που διαιρείται για να συγκριθεί και στη συνέχεια ομογενοποιείται και συμμετροποιείται για να ανταλλαχθεί Αυτή η Λογική αντίληψη του χρόνου αποτελεί ένα σώμα με την παραγωγή κυκλοφορία κατανάλωση των εμπορευμάτων με την ταυτολογική συσσώρευση του κεφαλαίου Αυτοτελείς και αυτάρεσκες στιγμές παρατάσσονται ομοιόμορφες η μια πίσω από την άλλη καθοδηγώντας αδιάλειπτα από το Ένα σημείο (-pre) στο άλλο Ένα σημείο (-post) εκθρονίζοντας ad infinitum η μία την άλλη Η μονότονη σχεδόν υπνωτική ακολουθία των χρονικώνσημείων επεκτείνεται ταυτολογικά στο άπειρο οι στιγμές που τα διατρέχουν τραβάνε πάντα μπροστά στο Μέλλον και κάθε φορά η εκάστοτε τελευταία-Τελική στιγμή θεωρεί την προηγούμενη ως ldquoστάδιοrdquo που καταλήγει σε Αυτήν Με τη μορφή της εξελικτικής σειράς με την αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας αδιάλειπτης ροής εξελίξεων που οδηγούν από το ένα χρονικό σημείο (Pre) στο άλλο (Post) η ατέρμονη χρονο-λογική ακολουθία μετριέται με-το-ρολόι Ο χρόνος δεν είναι παρά το μετρήσιμο απόρριμμα αυτής της ταυτολογικής κατάληξης από το ldquoπρινrdquo στο ldquoμετάrdquo (κάπουεδώ συγχωνεύονται η γραμμική με την κυκλική παράσταση του χρόνου) και έχει διάρκεια όσο κυλά ομοιογενής και α-διάφορος πάνω στις ράγες των αφηρημένων σημείων

3

αλλότριες και ldquoυπεραισθητές δυνάμειςrdquo στις μηχανές

Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου και όπως αυτή αυτοθεμελιώνεται ως ενιαίο και διαφοροποιημένο όλον με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο είναι η ενότητα τριών διαφορετικών μορφών και με τη μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή αναπαράγει τον ποσοτικά δυναμοποιημένο και ταυτολογικό εαυτό της Χρήμα ndash Εμπόρευμα εργασιακή δύναμηndash Περισσότερο Χρήμα Η Αγία Τριάς του κεφαλαίου είναι η παραγωγική η εμπορευματική και η χρηματική μορφή του Η παραγωγική μορφή του κεφαλαίου χωρίζεται στο ldquoσταθερόrdquo και στο ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο Το σταθερό κεφάλαιο είναι η νεκρή συσσωρευμένη και παρελθοντική ldquoγνώση και εργασίαrdquo που ldquoενσωματώνουνrdquo τα ldquoμέσα παραγωγήςrdquo (μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) ωςεμπορεύματα και ως τέτοια ldquoέχουν αξίαrdquo που μεταφέρεται στη διαδικασία παραγωγής άλλων εμπορευμάτων Το μεταβλητό κεφάλαιο είναι η ζωντανή συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα ως αφηρημένη και αδιαφοροποίητη μισθωτή εργασία ως ldquoαπλούστατηrdquo και ldquoστοιχειώδης δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo η οποία παράγει νέα αφηρημένη αξία όσο πουλιέται και καταναλώνεται (όσο ldquoκαίγεταιrdquo και ldquoαναλώνεταιrdquo) στη παραγωγική διαδικασία του κεφαλαίου Ο στόχος κάθε κεφαλαίου είναι το αρχικό κεφάλαιο που καταβάλλεται στη χρηματική μορφή να μετατραπεί σε μεγαλύτερο κεφάλαιο μέσα από την παραγωγική διαδικασία Η νέα αφηρημένη αξία (υπεραξία) που παράγεται μέσα στην παραγωγική διαδικασία πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου9 δηλαδή με την πώληση των εμπορευμάτων στην αγορά όπου τα Ελεύθερα και Ίσα άτομα ως Ελεύθεροι Αγοραστές και Πωλητές εμπορευμάτων ανταλλάσσουν ldquoισοδύναμοrdquo με ldquoισοδύναμοrdquo (εμπόρευμα με χρήμα και χρήμα με εμπόρευμα) αναπαράγοντας ldquoπίσω από τις πλάτες τουςrdquo και ldquoπάνω από τα κεφάλια τουςrdquo ένα πρακτικό μεταφυσικό τέρας μια φαντασμαγορική πραγματικότητα τη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του κεφαλαίου Η πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής σχέσης η σωματοποίησή της στο χρήμα και η μυστηριακή της ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo σαν κεφάλαιο μετατρέπει κάθε τι ζωντανό και αισθητό σε φάντασμα σε αισθητά υπεραισθητό ldquoφορέαrdquo επικύρωσης μιας τιμής σε φαντασμαγορική ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός ολοκληρωτικά στοιχειωμένου κόσμου φτιαγμένου από εμπορεύματα αφηρημένη εργασία και Τεχνο-Επιστήμη

Η Επιστήμη εκκινεί στη Δυτική Ευρώπη με την ανάδυση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων και με τη μορφή μιας μηχανικής σωμάτων όπου ο υλισμός και η μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας συνδυάζονται άψογα μεταξύ τους (Γαλιλαίος Καρτέσιος Νεύτωνας Μπέικον κα) Ως τέτοια ιστορικά συγκεκριμένη μορφή γνώσης (και μυστικοποίησης ταυτόχρονα) αρθρώνεται η Επιστήμη (και) ως κοινός λόγος των αναδυόμενων αστικών στρωμάτων που αντιπαλεύονται την αριστοκρατία και τον κλήρο επιβάλλει και κινητοποιεί το δικό της σύμπαν εννοιών παραστάσεων και αντιλήψεων για τη φύση και τους ανθρώπους Ο Διαφωτισμός (το κυρίαρχο ρεύμα του) και η συστηματική ανάπτυξη του υλισμού ως δϊιστορικής ως ldquoΚαθολικής Θεωρίας της Γνώσηςrdquo (σσ Η Συνείδηση το Πνεύμα αντανακλά την Ύλη) έχουν κομβική σημασία για την περαιτέρω εδραίωση των καπιταλιστικών κοινωνιών Και τούτο διότι η Επιστήμη δεν ασκεί την κυριαρχία της στο όνοματων μυστηρίων του Θεού αλλά εξ ονόματος μιας πραγμώδους υλικής φύσης (Res Extensa) που είναι άπειρη και αδιαφοροποίητη χωρίς εσωτερικά όρια και ποιοτικές διακρίσεις πλην των αδιαίρετων (ή και απείρως διαιρετέων) και μη αντιληπτών ατομικών ldquoστοιχείων-σωματιδίωνrdquo που συγκροτούν τη ldquoθεμελιακήrdquo την ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo φύση10 Αυτή η πραγμώδης φύση η

9 H ldquoκυκλοφορίαrdquo για την οποία μιλάμε εδώ αναφέρεται στην αξία στη ldquoμη παραγωγικήrdquo μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή (από την μορφή χρήμα στη μορφή εμπόρευμα και το αντίστροφο με ότι δηλαδή συσχετίζεται με την προώθηση της αγοράς και της πώλησης εμπορευμάτων) και όχι στη μετακίνησημεταφορά των εμπορευμάτων O τομέαςβιομηχανία των μεταφορών είναι έμμεση επέκταση της παραγωγικής διαδικασίας του κεφαλαίου και ως τέτοιοςδημιουργεί ldquoπραγματική αξίαrdquo

10 Μέσα στις διάφορες ιστορικές παραδόσεις της ατομιστικής κοσμοθεωρίας τα άτομα ως ldquoκαθολική αιώνια και υπεραισθητή ουσίαrdquo του αισθητού κόσμου μπορεί να είναι τόσο αδιαίρετα και συμπαγή όσο και απείρως διαιρετέα σε

4

φύση ως ένα αναλλοίωτο και ταυτόχρονα ποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές προσδιορίζεται (άλλοτε κατηγορικά και άλλοτε προκατηγορικά) ως ισομορφική με την αφηρημένη Διάνοια του Υπερβατικού Υποκειμένου11 (Res Cogitans12) Συγκροτείται με άλλα λόγια η Επιστήμη και η εννοιολογική της αυτονόμηση στο Πείραμα ως το κυρίαρχο ldquoπνευματικό άρωμαrdquo των κοινωνιών του κεφαλαίου ως ldquoγνώσηrdquo που είναι άμεσα τεχνολογική συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων Η κατηγορία της ύλης13 είναι βεβαίως μια αφαίρεση και ως έννοια που νοηματοδοτεί τις σχέσεις των ανθρώπων και τις σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση αναπτύσσεται (με διαφορετικούς βαθμούς αφαίρεσης και γενίκευσης) σε εκείνους τους πολιτισμούς που παρουσιάζουν έντονη εμπορικήεκχρηματισμένη ανταλλαγή Αναπτύσσεται με άλλα λόγια η αφαίρεση της ύλης ως γνωσιολογικήοντολογική κατηγορία ως

συνεχώς μικρότερα και στοιχειωδέστερα ldquoέσχατα στοιχείαrdquo Τα ldquoκακόrdquo άπειρο αυτής της ad infinitum διαίρεσης και η απορρέουσα από αυτή αναγωγιστική-αναλυτική λογική είναι ο νοηματοδοτικός πυρήνας της ατομιστικής κοσμοαντίληψης Σύμφωνα με αυτήν ένα αισθητά συγκεκριμένο και εσωτερικά διαφοροποιημένο όλον σχέσεων και διαδικασιών είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο - από τα ldquoκάτωrdquo προς τα ldquoπάνωrdquo - με τα διαμελισμένααπομονωμένα και ποιοτικά ομοιογενή ldquoκομμάτιαrdquo του με τα πιο ldquoαπλάrdquo και στοιχειώδη αφηρημένα γενικά ldquoστοιχείαrdquo τα οποία στη φετιχιστικήμυθική αυτοτέλειά τους στην απόλυτη ταυτότηταενότητα με τον Ιδεώδη αφηρημένο εαυτό τους που δεν υπερβαίνεται ποτέ αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες για να ldquoδημιουργήσουνrdquo κάθε συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού κόσμου ως ldquoΈσχατηrdquo ως ldquoΤελικήrdquo πραγματικότητά του Τέτοιες μορφές σκέψης αναπτύσσονται οργανικά σε εκείνους τους κοινωνικούς-ιστορικούς σχηματισμούς όπου είναι έντονη η παρουσία εμπορικών-εκχρηματισμένων κοινωνικών σχέσεων και η απορρέουσα από αυτές ατομικοποίηση της κοινωνικής ζωής Έτσι λοιπόν (σκέφτηκε εδώ ο Δημόκριτος) όπως η πόλις-κράτος είναι ένα ldquoόλοrdquo με ιδιαίτερες μορφολογικές ή άλλες ιδιότητες που όμως έχει σαν ldquoέσχατοrdquo και αιώνιο αδιαίρετο συστατικό τον πολίτη άτομο (ά-τομο δεν τέμνεταιδιαιρείται άλλο) έτσικαι η ύλη μπορεί να έχει διάφορες πολλαπλές μορφές όμως τελικά συνίσταται από ένα σύνολο ldquoέσχατωνrdquo σε μέγεθος και αδιαίρετων ταυτοσήμων-με-τον-εαυτό τους αιώνιων γενικών ldquoστοιχείωνrdquo που είναι τα άτομα Στην αρχαία πολιτεία η εμπορευματική παραγωγή-κυκλοφορία δεν είναι η κυρίαρχη μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής το ανεπτυγμένο εμπορευματικό κεφάλαιο συσσωρεύει αξία στην ldquoκυκλοφορίαrdquo των εμπορευμάτων και προμηθεύεται ldquoαπό τα έξωrdquo εμπορεύματα (αγοράζοντας ldquoφτηνάrdquo πουλώντας ldquoακριβάrdquo ή αλλιώς λεηλατώντας αρπάζοντας μετατρέποντας ldquoμη πολίτεςrdquo σε δούλους κτλ) καθώς η κοινωνική αναπαραγωγή δεν είναι καθολικά εκχρηματισμένη

11 Ο οντολογικός και γνωσιολογικός ροβινσωνιμσός του ανθρώπου διατυπώθηκε στους μοντέρνους καιρούς από τους αστούς φιλοσόφους με τη μορφή ενός υπερβατικού υποκειμένου διχασμένου και διαιρεμένου ανάμεσα σε δυο οντολογικούς κόσμους διχασμός που κληρονομείται από τον αρχαίο κόσμο στον ldquoΚόσμο της Φαινομενικής Εμπειρικής Αίσθησηςrdquo που είναι Αναληθείς από τη μια και στον ldquoΚόσμο της Νοητής Λογικής Ουσίαςrdquo που είναι Αληθείς από την άλλη Tο υπερβατικό υποκείμενο λοιπόν είναι ένα αυθύπαρκτο φυσικό άτομο απομονωμένο και ξεκομμένο από κάθε κοινωνική-ιστορική σχέση που αρχικά αντιλαμβάνεται την συσσώρευση μεμονωμένων και απομονωμένων αισθητηριακών εντυπώσεων από τις οποίες στη συνέχεια αφαιρεί με επαγωγή κάτι πολλαπλά επαναλήψιμο ταυτόσημο κοινό και γενικό Αυτό το αφηρημένο γενικό το υπερβατικό υποκείμενο το περιγράφει στον ταυτολογικό Εαυτό του με ένα εξατομικευμένο κοινό όνομα με μια λέξη μέσα στο κεφάλι του την οποία και αναστοχάζεται απαγωγικά με τις a priori καθολικές κατηγορίες του Πνεύματος (αιτία και αποτέλεσμα ποιότητα και ποσότητα ταυτότηταενότητα και διαφοράετερότητα αναγκαιότητα και τυχαιότητα φαινόμενο και ουσία εξωτερικό και εσωτερικό αντικείμενο και υποκείμενο χώρος και χρόνος πρωταρχικό και δευτερεύων κτλ) οι οποίες και βάζουν σε Έσχατη Λογική Τάξη τον Φαινομενικό Εμπειρικό Κόσμο του Υπερβατικού Υποκειμένου

12 ldquoΣκέφτομαι άρα υπάρχωrdquo έγραφε ο Καρτέσιος στο ldquoΛόγο περί της Μεθόδουrdquo συνδυάζοντας άψογα τον υλισμό με τη μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας ldquoόλα τα αποτελέσματα όλες οι υλικές κινήσεις των σωμάτων που εκτείνονται ποσοτικά σε έναν άπειρο ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο ικανοποιούν και διατηρούν την Πρώτη Αιώνια Αιτία το Θεό που είναι κοινός σε όλαrdquo

13 Η ύλη την εποχή της ανόδου του καπιταλισμού εννοείτο ως Res Extensa δηλαδή ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων που αλληλεπιδρούν με εγγενής και αναλλοίωτες ιδιότητες (μάζα) προωθούμενες από αφηρημένεςποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo και των οποίων σωμάτων η ldquoθεμελιακήrdquo η ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo η ldquoέσχατηrdquo πραγματικότητα αποτελείται από κάποια υπεραισθητά ατομικά ldquoσωματίδιαστοιχείαrdquo αμετάβλητα και αδιαίρετα ή και απείρως διαιρετέα Τα υλικά σώματα χαρακτηρίζονταν από ldquoαιώνια άπειρη κίνησηrdquo μέσα σε έναν ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο αιτιακά προκαθορισμένο Ο απόλυτος χώρος και χρόνος θεωρείτο ως το ldquoαισθητήριο του Θεούrdquo ο οποίος χορηγούσε τόσο τις αφηρημένες ποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo όσο την απόλυτη αναγκαιότητα-αιτιότητα της ldquoπραγματικής κίνησης των υλικών σωμάτωνrdquo Για την κλασσική φυσική-μηχανική λοιπόν η ύλη έχει το νόημα

5

άλλη πλευρά της πραγματικής αφαίρεσης της ldquoαξίαςrdquo των εμπορευμάτων14

Πώς πραγματοποιείται όμως ο προσπορισμός της γνώσης σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδοΟι Πατέρες της Εκκλησίας είχαν τα λατινικά ως μυστηριακό ldquoφορέαrdquo ενόρασης των αφηρημένων καθολικών (ldquoουσιώνrdquo) της Πίστης του Θείου και Απόλυτου Λόγου που ldquoενσαρκώνεταιrdquo στον αισθητό κόσμο ως Universalia ante-rem Οι Πατέρες της Επιστήμης ανέπτυξαν την αφαίρεση του ldquoεμπειρικού υλικού δεδομένουrdquo που επαληθεύεται στο Πείραμα με μαθηματική γλώσσα15 ως Universalia post-rem για να επιτύχουν το μυστηριακό την υπ-αγωγή την επ-αγωγή και την απ-αγωγή της αισθητής πραγματικότητας στον Επιστημονικό Νόμο στην αφηρημένη ενότητα και ταυτότητα του Επιστημονικού Λόγου που εξαλείφοντας το συγκεκριμένο περιεχόμενο και τους ιδιαίτερους προσδιορισμούς των πραγμάτων εξισώνει και συμμετροποιεί το ένα φαινόμενο με το

ldquoπραγματικών σωμάτων σε κίνησηrdquo που είναι κατ ουσίαν και κατά απόλυτη ανάγκη αιτιακά προκαθορισμένη ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων Η ldquoεπανάστασηrdquo της νέας (κβαντικής) φυσικής-μηχανικής και η θεωρία της σχετικότητας θρυμματίζουν σε ακόμα λεπτότερες αφαιρέσειςφετίχ την ldquoυλική κίνηση των σωμάτωνrdquo η ύλη είτε ως ldquoσωματίδιοrdquo είτε ως ldquoκύμαrdquo δεν έχει απλώς απολέσει την απόλυτη αναγκαιότητα και την προκαθορισμένηαιτιότητα ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων αλλά και την ίδια την κατηγορία της ως ldquoπραγματικήrdquoαφού οι πιθανοκρατικές εξισώσεις που περιγράφουν την υλική κίνηση με τον μαθηματικό φορμαλισμό της κβαντικής μηχανικής ευνοούνται ως απλές περιγραφές πιθανοτήτων ως απλές πιθανές σχέσεις μεταξύ αφηρημένων ldquoστοιχείωνrdquo που ldquoκινούνται συνεχώς ασυνεχώςrdquo σε έναν ενιαίο μαθηματικοποιημένο ldquoχωροχρόνοrdquo (ldquoδυναμικό πεδίοrdquo) και τον οποίο ldquoκάμπτουνrdquo με την παρουσία της μάζας τους Τόσο για την κλασσική φυσική-μηχανική όσο και για την νέα (κβαντική) φυσική-μηχανική οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo είναι ποσοτικώς δυναμοποιημένα αναλλοίωτα είτε συνεχή και σταθερά (κλασσική μηχανική) είτε ασυνεχή και μεταβαλλόμενα (κβαντική μηχανική) Τόσο η μηχανιστικήαπόλυτη αναγκαιότητα των συνεχών σταθερών ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoαντικειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κλασσικής μηχανικής όσο και η πιθανοκρατική σχετική αιτιότητα των ασυνεχών μεταβαλλόμενων ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoυποκειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κβαντικής μηχανικής αποτελούν αλλησυμπληρωματικές μορφές σκέψης που οντολογικοποιούνυποστασιοποιούν έναν μαθηματικoποιημένο κόσμο ως τον ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo και ldquoθεμελιακόrdquo κόσμο Στον ανεστραμμένο κόσμο της Επιστήμης λοιπόν το ldquoπραγματικό κινείταιrdquo όταν οι μάζες εξαϋλώνονται παράγοντας ποσότητες ενέργειας Τώρα η ldquoενέργειαrdquo είναι για την Επιστήμη ότι είναι η ldquoάξιαrdquo για την Οικονομία μια αφηρημένη καθολική ldquoέσχατη βάσηrdquo ένα αναλλοίωτοποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές πάνω στο οποίο συσσωρεύονται ταυτολογικά και ad infinitum όλες οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo και έχει σαν μέτρο την ποσότητα του παραγόμενου έργου Το ldquoέργοrdquo εκτελείται και παράγεται από ένα ldquoπαρατηρούμενο σύστημα αναφοράςrdquo που καταναλώνει ldquoενέργειαrdquo για να ldquoκινείταιrdquoΌσο ldquoκινείταιrdquo απειλείται από την ldquoεντροπίαrdquo από την καθολική τάση προς την αταξία δηλαδή από την εξάχνωση-εξαΰλωση όλης της μάζας σε θερμότητα Όλες αυτές οι κρυπτικές έννοιες έχουν νόημα μονάχα στο εσωτερικό ενός ldquoσυστήματος μηχανών εσωτερικής καύσηςrdquo όπου η ldquoενέργειαrdquo 1) χορηγείται ldquoαπό τα έξωrdquo ως αναλώσιμο καύσιμο 2) θέτει ldquoσε κίνησηrdquo τη μηχανή και 3) αποβάλλεται ως θερμότητα που φθείρει τη μηχανή Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των αποκρυφιστικώνμαθηματικοποιημένων εννοιών στη φύση και στους ανθρώπους οδηγεί αυτόματα στη μηχανοποίηση και στη πραγμοποίησή τους του καθώς αυτές οι αφηρημένες έννοιες που διαλύουν τα πάντα στον εαυτό τους αποτυπώνουν μυστικοποιημένα την αυτονομημένη αναπαραγωγή του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo τη μετατροπήαναγωγή των ανθρώπων και της γήινης φύσης σε πραγματικές αφαιρέσεις σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo και σε ldquoκαύσιμαrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων (Βλέπε και Will Barnes ldquoThe Critique of Science Historical Materialist and Dialectical Studies on the Relation of the Modern Science of Nature to the Bourgeoisie and Capitalrdquo httpsintcsscwordpresscomtexts)

14 Βλέπε και το βιβλίο της Μαρίας Αντωνοπούλου ldquoΚοινωνική Πράξη και Υλισμός Σπουδή στην Κοινωνιολογία της Γνώσηςrdquo Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

15 Τα μαθηματικά κάθε μορφή μαθηματικών έχουν ως ldquoαντικείμενοrdquo την ποσοτική πλευράόψη της πραγματικότηταςαναλύουν και συσχετίζουν τους ποσοτικούς προσδιορισμούς των αισθητά αντιληπτών πραγμάτων (σχέσεων διαδικασιών φαινομένων κτλ) Τώρα αυτό το κοινό χαρακτηριστικό αυτή η κοινή μορφή της μαθηματικής σκέψης ποικίλει ποιοτικά (καθώς και σε περιεχόμενο) μέσα στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών Στην καπιταλιστική μορφή κοινωνικής ζωής τα μαθηματικά τείνουν στο απόγειό τους αναπτύσσονται μεθοδολογικά ως συνδετικός κρίκος που ldquoπρέπειrdquo να συνδέει όλες τις Επιστήμες αναμεταξύ τους μέχρις στο έσχατο σημείο να αποτελέσουν μια μορφή ldquoκαθολικήςrdquo και ldquoαπαράβατηςrdquo Λογικής η οποία θεωρείται μάλιστα εντελώς ισομορφική με το πραγματικό Δηλαδή η ίδια η παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα η συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πραγματικότητα ως όλο μπαίνει μέσα σε παρενθέσεις αναιρείται η ύπαρξή της ή καλύτερα θεωρείται απλά και μόνο ως το αδιάφορο πρόσχημα για την επιβολή της αφηρημένης ιδεατής ποσότητας η ίδια η ποσότητα αυτή καθεαυτή γίνεται το ldquoκαθολικό θεμελιακό έσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων και εγγυητής του ldquoπραγματικά πραγματικούrdquo Σε αυτό το σημείο είναι προφανές

6

άλλο προς αναζήτηση της αφηρημένης ποσοτικής ομοιομορφίας η οποία χρίζεται a priori (πριν από κάθε πείραμα πριν από κάθε θεωρία) ως το ldquoκαθολικόθεμελιακόέσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων που εγγυάται το ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo Η ldquoΑλήθειαrdquo δεν αποκαλύπτεται πλέον Ενορατικά αλλά στη Βιομηχανία και στο Πείραμα μέσα από μεθόδους Επ-αγωγής και Απ-αγωγής οι οποίες θεωρούνται ldquoεξ αρχής δοσμένες()rdquo και ldquoανεξάρτητες()rdquo από τη διαδικασία παραγωγής των ίδιων των εννοιών Το Πείραμα αυτό το μοντέρνο Ιερό Αποκάλυψης της Αλήθειας είναι ο κοινός τόπος που συμφύεται η διαχωρισμένη ldquoγνώσηrdquo (ο εργαλειακός επιστημονικός λόγος) με τη διαχωρισμένη ldquoτεχνικήrdquo (την πρακτικο-ωφελιμιστική τεχνολογία) μετατρέποντας (ανάγοντας) πρακτικά και συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορη ldquoύλη σε ποσοτική έκτασηrdquo (Res Extensa) σαν αφηρημένες βουβές άπειρες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων δηλαδή σαν υπόστρωμα για την κυριαρχία του κεφαλαίου Γύρω από αυτούς τους αυτονομημένους και ldquoαυτονόητουςrdquo διαχωρισμούς (στη σκέψη και στην πράξη) δομείται και η διαχωρισμένη αυτοαναφορική ταυτότητα των ανθρώπων της Επιστήμης των ldquoεργαζομένων στην έρευναrdquo κτλ και (ανα)παράγεται ένας ολόκληρος στρατός ιεραρχήσεων από ειδικεύσεις υποειδικεύσεις τελετουργικές γλώσσες και πρακτικές καθημερινές συνήθειες κτλ

Το θεόπνευστο επεξηγηματικό Χέρι της Επιστήμης σηκώνει το δάκτυλο προς το εκτυφλωτικό ldquoΦωςτης Αλήθειαςrdquo αρκεί η ίδια η εννοιολογική δομή της Επιστήμης το ίδιο το περιεχόμενο των εννοιών της να παραμένει κρυμμένο και σκοτεινό αρκεί η ίδια η ldquoΕπιστήμη που εξηγείrdquo να παραμένει χωρίς εξήγηση Το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας του ldquoγεγονότοςrdquo (ldquofactumrdquo) πρέπει πάντα να συμπέφτει με το αποτέλεσμα να παραμένει ισότιμο με αυτό σε όλη τη διαδρομή της σκέψης είναι το μόνο μέσο για να μη έρθει ποτέ σε αντίφαση η Επιστημονική γλώσσα με τον εαυτό της με το αυτοαναφορικό και ατομιστικό ldquofactumrdquo με αυτό που προϋποτίθεται ταυτολογικά ως ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo Το a posteriori συμπέρασμα και η λογική κατάληξη της έρευνας πρέπει πάντα να επαληθεύει χωρίς αντίφαση τη λογική της εκκίνηση και αφετηρία την a priori προκείμενη συνθήκη Tο Post factum πρέπει να ακολουθεί και να πειθαρχεί να είναι σύμμετρο και ισομορφικό με το Pre factum μέσα από μια αέναη ακολουθία αιτιών και αιτιατών16 Αυτή η αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας άκαμπτης αιτιακής κίνησης εγγυάται

τα μαθηματικά αυτής της μορφής δηλ τα μαθηματικά ως ldquoουσία του παντόςrdquo και η μεταφυσική γίνονται ένα σώμα Κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας είναι ότι η σύμφυση μαθηματικών αξιωμάτων και φυσικής (σύμφυση που γεννάει εννοιολογικά και πρακτικά το ldquoελεύθερο πείραμαrdquo και την εννοιολογική αυτονόμηση της ίδιας της Επιστήμης ως ldquoπειραματικής πρακτικήςrdquo) είναι πολύ πρόσφατη ιστορικά και έλαβε χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού και για ευνόητους λόγους (αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo που μετατρέπουν τον έμβιο και άβιο κόσμο σε αδρανείς ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός ολόκληρου κόσμου από εμπορεύματα) Τα προ-νεωτερικά μαθηματικά παρουσίαζαν ένα κοινό προσανατολισμό στο αισθητά συγκεκριμένο στην παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα δεν υποκαθιστούσαν την ολότητα της πραγματικότητας με ldquoνούμεραrdquo Η γενικευμένη χρήση του (αριθμητικού) νούμερου είναι σχετικά πρόσφατη μάλιστα έχουν υπάρξει και μαθηματικά χωρίς καν αριθμούς αλλάμε νούμερα από ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου (για παράδειγμα οι λατινικοί ldquoαριθμοίrdquo I II III IV V κτλ) Ποια είναι η κοινωνική χρησιμότητα του αριθμητικού νούμερου Πότε υπεισέρχεται στην κοινωνική πρακτική και γιατί Όταν τα επίθετα ldquoμικρότεροςrdquo ldquoμεγαλύτεροςrdquo κτλ δεν αρκούν για να εκφράσουν τις σχέσεις μεταξύ μεγεθών των παρατηρούμενων ποιοτήτων τότε η παραγωγή του αριθμητικού νούμερου μπορεί να κάνει πιο συγκεκριμένη την αντίληψη και την παράσταση των πραγμάτων 2 φορές ldquoμεγαλύτερο ldquoμικρότεροrdquo 3 φορές κτλ Στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστό απουσίαζαν οι αρνητικοί αριθμοί και το ldquo0rdquo Μάλιστα το ldquoάπειροrdquo λόγω αφηρημένης απροσδιοριστίας ορισμένοι από τους φιλοσόφους των γαιοκτημόνων δουλοκτητών το έτρεμαν και παρ όλη την μυστικιστική απόχρωση που έχει το αριθμητικό νούμερο στον Πλάτωνα Πυθαγόρα κτλ (ως καθολική αναλλοίωτη Ιδέα) δεν αποτόλμησαν να μαθηματικοποιήσουν την ίδια τη φύση το νούμερο απλώς εκφράζει το ldquoαναλλοίωτοrdquo της φύσης δεν είναι το ίδιο η ldquoφύσηrdquo

16 Η ldquoσχέση αιτίας-αποτελέσματοςrdquo (όπως το έθεσε και ο Χέγκελ) είναι μια ταυτολογία ψευδοαναλυτικού (και θεο-λογικού συμπληρώνουμε εμείς) τύπου Ποιος διαχώρισε την αιτία από το αποτέλεσμα (και το αντίστροφο) και μετά θέλησε εκ του ασφαλούς να τα ldquoβάλει σε σχέσηrdquo Το αφηρημένο ldquoβελάκιrdquo της ταυτολογικής και διαχωρισμένης αιτιότητας κινείται αιώνια και αδιάλειπτα χωρίς να μεταβάλλεται ldquoεν τέλειrdquo και ldquoεν γένειrdquo ποτέ κινείται αενάως μεταμορφούμενο αυτο-κινούμενο αλλάζοντας υποστάσεις και μορφές την μία ως αιτία και την άλλη ως αποτέλεσμα

7

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 4: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

αλλότριες και ldquoυπεραισθητές δυνάμειςrdquo στις μηχανές

Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου και όπως αυτή αυτοθεμελιώνεται ως ενιαίο και διαφοροποιημένο όλον με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο είναι η ενότητα τριών διαφορετικών μορφών και με τη μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή αναπαράγει τον ποσοτικά δυναμοποιημένο και ταυτολογικό εαυτό της Χρήμα ndash Εμπόρευμα εργασιακή δύναμηndash Περισσότερο Χρήμα Η Αγία Τριάς του κεφαλαίου είναι η παραγωγική η εμπορευματική και η χρηματική μορφή του Η παραγωγική μορφή του κεφαλαίου χωρίζεται στο ldquoσταθερόrdquo και στο ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο Το σταθερό κεφάλαιο είναι η νεκρή συσσωρευμένη και παρελθοντική ldquoγνώση και εργασίαrdquo που ldquoενσωματώνουνrdquo τα ldquoμέσα παραγωγήςrdquo (μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) ωςεμπορεύματα και ως τέτοια ldquoέχουν αξίαrdquo που μεταφέρεται στη διαδικασία παραγωγής άλλων εμπορευμάτων Το μεταβλητό κεφάλαιο είναι η ζωντανή συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα ως αφηρημένη και αδιαφοροποίητη μισθωτή εργασία ως ldquoαπλούστατηrdquo και ldquoστοιχειώδης δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo η οποία παράγει νέα αφηρημένη αξία όσο πουλιέται και καταναλώνεται (όσο ldquoκαίγεταιrdquo και ldquoαναλώνεταιrdquo) στη παραγωγική διαδικασία του κεφαλαίου Ο στόχος κάθε κεφαλαίου είναι το αρχικό κεφάλαιο που καταβάλλεται στη χρηματική μορφή να μετατραπεί σε μεγαλύτερο κεφάλαιο μέσα από την παραγωγική διαδικασία Η νέα αφηρημένη αξία (υπεραξία) που παράγεται μέσα στην παραγωγική διαδικασία πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου9 δηλαδή με την πώληση των εμπορευμάτων στην αγορά όπου τα Ελεύθερα και Ίσα άτομα ως Ελεύθεροι Αγοραστές και Πωλητές εμπορευμάτων ανταλλάσσουν ldquoισοδύναμοrdquo με ldquoισοδύναμοrdquo (εμπόρευμα με χρήμα και χρήμα με εμπόρευμα) αναπαράγοντας ldquoπίσω από τις πλάτες τουςrdquo και ldquoπάνω από τα κεφάλια τουςrdquo ένα πρακτικό μεταφυσικό τέρας μια φαντασμαγορική πραγματικότητα τη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του κεφαλαίου Η πραγματική αφαίρεση της εμπορευματικής σχέσης η σωματοποίησή της στο χρήμα και η μυστηριακή της ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo σαν κεφάλαιο μετατρέπει κάθε τι ζωντανό και αισθητό σε φάντασμα σε αισθητά υπεραισθητό ldquoφορέαrdquo επικύρωσης μιας τιμής σε φαντασμαγορική ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός ολοκληρωτικά στοιχειωμένου κόσμου φτιαγμένου από εμπορεύματα αφηρημένη εργασία και Τεχνο-Επιστήμη

Η Επιστήμη εκκινεί στη Δυτική Ευρώπη με την ανάδυση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων και με τη μορφή μιας μηχανικής σωμάτων όπου ο υλισμός και η μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας συνδυάζονται άψογα μεταξύ τους (Γαλιλαίος Καρτέσιος Νεύτωνας Μπέικον κα) Ως τέτοια ιστορικά συγκεκριμένη μορφή γνώσης (και μυστικοποίησης ταυτόχρονα) αρθρώνεται η Επιστήμη (και) ως κοινός λόγος των αναδυόμενων αστικών στρωμάτων που αντιπαλεύονται την αριστοκρατία και τον κλήρο επιβάλλει και κινητοποιεί το δικό της σύμπαν εννοιών παραστάσεων και αντιλήψεων για τη φύση και τους ανθρώπους Ο Διαφωτισμός (το κυρίαρχο ρεύμα του) και η συστηματική ανάπτυξη του υλισμού ως δϊιστορικής ως ldquoΚαθολικής Θεωρίας της Γνώσηςrdquo (σσ Η Συνείδηση το Πνεύμα αντανακλά την Ύλη) έχουν κομβική σημασία για την περαιτέρω εδραίωση των καπιταλιστικών κοινωνιών Και τούτο διότι η Επιστήμη δεν ασκεί την κυριαρχία της στο όνοματων μυστηρίων του Θεού αλλά εξ ονόματος μιας πραγμώδους υλικής φύσης (Res Extensa) που είναι άπειρη και αδιαφοροποίητη χωρίς εσωτερικά όρια και ποιοτικές διακρίσεις πλην των αδιαίρετων (ή και απείρως διαιρετέων) και μη αντιληπτών ατομικών ldquoστοιχείων-σωματιδίωνrdquo που συγκροτούν τη ldquoθεμελιακήrdquo την ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo φύση10 Αυτή η πραγμώδης φύση η

9 H ldquoκυκλοφορίαrdquo για την οποία μιλάμε εδώ αναφέρεται στην αξία στη ldquoμη παραγωγικήrdquo μεταμόρφωσή της από τη μία στην άλλη μορφή (από την μορφή χρήμα στη μορφή εμπόρευμα και το αντίστροφο με ότι δηλαδή συσχετίζεται με την προώθηση της αγοράς και της πώλησης εμπορευμάτων) και όχι στη μετακίνησημεταφορά των εμπορευμάτων O τομέαςβιομηχανία των μεταφορών είναι έμμεση επέκταση της παραγωγικής διαδικασίας του κεφαλαίου και ως τέτοιοςδημιουργεί ldquoπραγματική αξίαrdquo

10 Μέσα στις διάφορες ιστορικές παραδόσεις της ατομιστικής κοσμοθεωρίας τα άτομα ως ldquoκαθολική αιώνια και υπεραισθητή ουσίαrdquo του αισθητού κόσμου μπορεί να είναι τόσο αδιαίρετα και συμπαγή όσο και απείρως διαιρετέα σε

4

φύση ως ένα αναλλοίωτο και ταυτόχρονα ποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές προσδιορίζεται (άλλοτε κατηγορικά και άλλοτε προκατηγορικά) ως ισομορφική με την αφηρημένη Διάνοια του Υπερβατικού Υποκειμένου11 (Res Cogitans12) Συγκροτείται με άλλα λόγια η Επιστήμη και η εννοιολογική της αυτονόμηση στο Πείραμα ως το κυρίαρχο ldquoπνευματικό άρωμαrdquo των κοινωνιών του κεφαλαίου ως ldquoγνώσηrdquo που είναι άμεσα τεχνολογική συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων Η κατηγορία της ύλης13 είναι βεβαίως μια αφαίρεση και ως έννοια που νοηματοδοτεί τις σχέσεις των ανθρώπων και τις σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση αναπτύσσεται (με διαφορετικούς βαθμούς αφαίρεσης και γενίκευσης) σε εκείνους τους πολιτισμούς που παρουσιάζουν έντονη εμπορικήεκχρηματισμένη ανταλλαγή Αναπτύσσεται με άλλα λόγια η αφαίρεση της ύλης ως γνωσιολογικήοντολογική κατηγορία ως

συνεχώς μικρότερα και στοιχειωδέστερα ldquoέσχατα στοιχείαrdquo Τα ldquoκακόrdquo άπειρο αυτής της ad infinitum διαίρεσης και η απορρέουσα από αυτή αναγωγιστική-αναλυτική λογική είναι ο νοηματοδοτικός πυρήνας της ατομιστικής κοσμοαντίληψης Σύμφωνα με αυτήν ένα αισθητά συγκεκριμένο και εσωτερικά διαφοροποιημένο όλον σχέσεων και διαδικασιών είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο - από τα ldquoκάτωrdquo προς τα ldquoπάνωrdquo - με τα διαμελισμένααπομονωμένα και ποιοτικά ομοιογενή ldquoκομμάτιαrdquo του με τα πιο ldquoαπλάrdquo και στοιχειώδη αφηρημένα γενικά ldquoστοιχείαrdquo τα οποία στη φετιχιστικήμυθική αυτοτέλειά τους στην απόλυτη ταυτότηταενότητα με τον Ιδεώδη αφηρημένο εαυτό τους που δεν υπερβαίνεται ποτέ αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες για να ldquoδημιουργήσουνrdquo κάθε συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού κόσμου ως ldquoΈσχατηrdquo ως ldquoΤελικήrdquo πραγματικότητά του Τέτοιες μορφές σκέψης αναπτύσσονται οργανικά σε εκείνους τους κοινωνικούς-ιστορικούς σχηματισμούς όπου είναι έντονη η παρουσία εμπορικών-εκχρηματισμένων κοινωνικών σχέσεων και η απορρέουσα από αυτές ατομικοποίηση της κοινωνικής ζωής Έτσι λοιπόν (σκέφτηκε εδώ ο Δημόκριτος) όπως η πόλις-κράτος είναι ένα ldquoόλοrdquo με ιδιαίτερες μορφολογικές ή άλλες ιδιότητες που όμως έχει σαν ldquoέσχατοrdquo και αιώνιο αδιαίρετο συστατικό τον πολίτη άτομο (ά-τομο δεν τέμνεταιδιαιρείται άλλο) έτσικαι η ύλη μπορεί να έχει διάφορες πολλαπλές μορφές όμως τελικά συνίσταται από ένα σύνολο ldquoέσχατωνrdquo σε μέγεθος και αδιαίρετων ταυτοσήμων-με-τον-εαυτό τους αιώνιων γενικών ldquoστοιχείωνrdquo που είναι τα άτομα Στην αρχαία πολιτεία η εμπορευματική παραγωγή-κυκλοφορία δεν είναι η κυρίαρχη μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής το ανεπτυγμένο εμπορευματικό κεφάλαιο συσσωρεύει αξία στην ldquoκυκλοφορίαrdquo των εμπορευμάτων και προμηθεύεται ldquoαπό τα έξωrdquo εμπορεύματα (αγοράζοντας ldquoφτηνάrdquo πουλώντας ldquoακριβάrdquo ή αλλιώς λεηλατώντας αρπάζοντας μετατρέποντας ldquoμη πολίτεςrdquo σε δούλους κτλ) καθώς η κοινωνική αναπαραγωγή δεν είναι καθολικά εκχρηματισμένη

11 Ο οντολογικός και γνωσιολογικός ροβινσωνιμσός του ανθρώπου διατυπώθηκε στους μοντέρνους καιρούς από τους αστούς φιλοσόφους με τη μορφή ενός υπερβατικού υποκειμένου διχασμένου και διαιρεμένου ανάμεσα σε δυο οντολογικούς κόσμους διχασμός που κληρονομείται από τον αρχαίο κόσμο στον ldquoΚόσμο της Φαινομενικής Εμπειρικής Αίσθησηςrdquo που είναι Αναληθείς από τη μια και στον ldquoΚόσμο της Νοητής Λογικής Ουσίαςrdquo που είναι Αληθείς από την άλλη Tο υπερβατικό υποκείμενο λοιπόν είναι ένα αυθύπαρκτο φυσικό άτομο απομονωμένο και ξεκομμένο από κάθε κοινωνική-ιστορική σχέση που αρχικά αντιλαμβάνεται την συσσώρευση μεμονωμένων και απομονωμένων αισθητηριακών εντυπώσεων από τις οποίες στη συνέχεια αφαιρεί με επαγωγή κάτι πολλαπλά επαναλήψιμο ταυτόσημο κοινό και γενικό Αυτό το αφηρημένο γενικό το υπερβατικό υποκείμενο το περιγράφει στον ταυτολογικό Εαυτό του με ένα εξατομικευμένο κοινό όνομα με μια λέξη μέσα στο κεφάλι του την οποία και αναστοχάζεται απαγωγικά με τις a priori καθολικές κατηγορίες του Πνεύματος (αιτία και αποτέλεσμα ποιότητα και ποσότητα ταυτότηταενότητα και διαφοράετερότητα αναγκαιότητα και τυχαιότητα φαινόμενο και ουσία εξωτερικό και εσωτερικό αντικείμενο και υποκείμενο χώρος και χρόνος πρωταρχικό και δευτερεύων κτλ) οι οποίες και βάζουν σε Έσχατη Λογική Τάξη τον Φαινομενικό Εμπειρικό Κόσμο του Υπερβατικού Υποκειμένου

12 ldquoΣκέφτομαι άρα υπάρχωrdquo έγραφε ο Καρτέσιος στο ldquoΛόγο περί της Μεθόδουrdquo συνδυάζοντας άψογα τον υλισμό με τη μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας ldquoόλα τα αποτελέσματα όλες οι υλικές κινήσεις των σωμάτων που εκτείνονται ποσοτικά σε έναν άπειρο ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο ικανοποιούν και διατηρούν την Πρώτη Αιώνια Αιτία το Θεό που είναι κοινός σε όλαrdquo

13 Η ύλη την εποχή της ανόδου του καπιταλισμού εννοείτο ως Res Extensa δηλαδή ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων που αλληλεπιδρούν με εγγενής και αναλλοίωτες ιδιότητες (μάζα) προωθούμενες από αφηρημένεςποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo και των οποίων σωμάτων η ldquoθεμελιακήrdquo η ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo η ldquoέσχατηrdquo πραγματικότητα αποτελείται από κάποια υπεραισθητά ατομικά ldquoσωματίδιαστοιχείαrdquo αμετάβλητα και αδιαίρετα ή και απείρως διαιρετέα Τα υλικά σώματα χαρακτηρίζονταν από ldquoαιώνια άπειρη κίνησηrdquo μέσα σε έναν ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο αιτιακά προκαθορισμένο Ο απόλυτος χώρος και χρόνος θεωρείτο ως το ldquoαισθητήριο του Θεούrdquo ο οποίος χορηγούσε τόσο τις αφηρημένες ποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo όσο την απόλυτη αναγκαιότητα-αιτιότητα της ldquoπραγματικής κίνησης των υλικών σωμάτωνrdquo Για την κλασσική φυσική-μηχανική λοιπόν η ύλη έχει το νόημα

5

άλλη πλευρά της πραγματικής αφαίρεσης της ldquoαξίαςrdquo των εμπορευμάτων14

Πώς πραγματοποιείται όμως ο προσπορισμός της γνώσης σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδοΟι Πατέρες της Εκκλησίας είχαν τα λατινικά ως μυστηριακό ldquoφορέαrdquo ενόρασης των αφηρημένων καθολικών (ldquoουσιώνrdquo) της Πίστης του Θείου και Απόλυτου Λόγου που ldquoενσαρκώνεταιrdquo στον αισθητό κόσμο ως Universalia ante-rem Οι Πατέρες της Επιστήμης ανέπτυξαν την αφαίρεση του ldquoεμπειρικού υλικού δεδομένουrdquo που επαληθεύεται στο Πείραμα με μαθηματική γλώσσα15 ως Universalia post-rem για να επιτύχουν το μυστηριακό την υπ-αγωγή την επ-αγωγή και την απ-αγωγή της αισθητής πραγματικότητας στον Επιστημονικό Νόμο στην αφηρημένη ενότητα και ταυτότητα του Επιστημονικού Λόγου που εξαλείφοντας το συγκεκριμένο περιεχόμενο και τους ιδιαίτερους προσδιορισμούς των πραγμάτων εξισώνει και συμμετροποιεί το ένα φαινόμενο με το

ldquoπραγματικών σωμάτων σε κίνησηrdquo που είναι κατ ουσίαν και κατά απόλυτη ανάγκη αιτιακά προκαθορισμένη ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων Η ldquoεπανάστασηrdquo της νέας (κβαντικής) φυσικής-μηχανικής και η θεωρία της σχετικότητας θρυμματίζουν σε ακόμα λεπτότερες αφαιρέσειςφετίχ την ldquoυλική κίνηση των σωμάτωνrdquo η ύλη είτε ως ldquoσωματίδιοrdquo είτε ως ldquoκύμαrdquo δεν έχει απλώς απολέσει την απόλυτη αναγκαιότητα και την προκαθορισμένηαιτιότητα ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων αλλά και την ίδια την κατηγορία της ως ldquoπραγματικήrdquoαφού οι πιθανοκρατικές εξισώσεις που περιγράφουν την υλική κίνηση με τον μαθηματικό φορμαλισμό της κβαντικής μηχανικής ευνοούνται ως απλές περιγραφές πιθανοτήτων ως απλές πιθανές σχέσεις μεταξύ αφηρημένων ldquoστοιχείωνrdquo που ldquoκινούνται συνεχώς ασυνεχώςrdquo σε έναν ενιαίο μαθηματικοποιημένο ldquoχωροχρόνοrdquo (ldquoδυναμικό πεδίοrdquo) και τον οποίο ldquoκάμπτουνrdquo με την παρουσία της μάζας τους Τόσο για την κλασσική φυσική-μηχανική όσο και για την νέα (κβαντική) φυσική-μηχανική οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo είναι ποσοτικώς δυναμοποιημένα αναλλοίωτα είτε συνεχή και σταθερά (κλασσική μηχανική) είτε ασυνεχή και μεταβαλλόμενα (κβαντική μηχανική) Τόσο η μηχανιστικήαπόλυτη αναγκαιότητα των συνεχών σταθερών ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoαντικειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κλασσικής μηχανικής όσο και η πιθανοκρατική σχετική αιτιότητα των ασυνεχών μεταβαλλόμενων ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoυποκειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κβαντικής μηχανικής αποτελούν αλλησυμπληρωματικές μορφές σκέψης που οντολογικοποιούνυποστασιοποιούν έναν μαθηματικoποιημένο κόσμο ως τον ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo και ldquoθεμελιακόrdquo κόσμο Στον ανεστραμμένο κόσμο της Επιστήμης λοιπόν το ldquoπραγματικό κινείταιrdquo όταν οι μάζες εξαϋλώνονται παράγοντας ποσότητες ενέργειας Τώρα η ldquoενέργειαrdquo είναι για την Επιστήμη ότι είναι η ldquoάξιαrdquo για την Οικονομία μια αφηρημένη καθολική ldquoέσχατη βάσηrdquo ένα αναλλοίωτοποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές πάνω στο οποίο συσσωρεύονται ταυτολογικά και ad infinitum όλες οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo και έχει σαν μέτρο την ποσότητα του παραγόμενου έργου Το ldquoέργοrdquo εκτελείται και παράγεται από ένα ldquoπαρατηρούμενο σύστημα αναφοράςrdquo που καταναλώνει ldquoενέργειαrdquo για να ldquoκινείταιrdquoΌσο ldquoκινείταιrdquo απειλείται από την ldquoεντροπίαrdquo από την καθολική τάση προς την αταξία δηλαδή από την εξάχνωση-εξαΰλωση όλης της μάζας σε θερμότητα Όλες αυτές οι κρυπτικές έννοιες έχουν νόημα μονάχα στο εσωτερικό ενός ldquoσυστήματος μηχανών εσωτερικής καύσηςrdquo όπου η ldquoενέργειαrdquo 1) χορηγείται ldquoαπό τα έξωrdquo ως αναλώσιμο καύσιμο 2) θέτει ldquoσε κίνησηrdquo τη μηχανή και 3) αποβάλλεται ως θερμότητα που φθείρει τη μηχανή Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των αποκρυφιστικώνμαθηματικοποιημένων εννοιών στη φύση και στους ανθρώπους οδηγεί αυτόματα στη μηχανοποίηση και στη πραγμοποίησή τους του καθώς αυτές οι αφηρημένες έννοιες που διαλύουν τα πάντα στον εαυτό τους αποτυπώνουν μυστικοποιημένα την αυτονομημένη αναπαραγωγή του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo τη μετατροπήαναγωγή των ανθρώπων και της γήινης φύσης σε πραγματικές αφαιρέσεις σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo και σε ldquoκαύσιμαrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων (Βλέπε και Will Barnes ldquoThe Critique of Science Historical Materialist and Dialectical Studies on the Relation of the Modern Science of Nature to the Bourgeoisie and Capitalrdquo httpsintcsscwordpresscomtexts)

14 Βλέπε και το βιβλίο της Μαρίας Αντωνοπούλου ldquoΚοινωνική Πράξη και Υλισμός Σπουδή στην Κοινωνιολογία της Γνώσηςrdquo Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

15 Τα μαθηματικά κάθε μορφή μαθηματικών έχουν ως ldquoαντικείμενοrdquo την ποσοτική πλευράόψη της πραγματικότηταςαναλύουν και συσχετίζουν τους ποσοτικούς προσδιορισμούς των αισθητά αντιληπτών πραγμάτων (σχέσεων διαδικασιών φαινομένων κτλ) Τώρα αυτό το κοινό χαρακτηριστικό αυτή η κοινή μορφή της μαθηματικής σκέψης ποικίλει ποιοτικά (καθώς και σε περιεχόμενο) μέσα στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών Στην καπιταλιστική μορφή κοινωνικής ζωής τα μαθηματικά τείνουν στο απόγειό τους αναπτύσσονται μεθοδολογικά ως συνδετικός κρίκος που ldquoπρέπειrdquo να συνδέει όλες τις Επιστήμες αναμεταξύ τους μέχρις στο έσχατο σημείο να αποτελέσουν μια μορφή ldquoκαθολικήςrdquo και ldquoαπαράβατηςrdquo Λογικής η οποία θεωρείται μάλιστα εντελώς ισομορφική με το πραγματικό Δηλαδή η ίδια η παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα η συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πραγματικότητα ως όλο μπαίνει μέσα σε παρενθέσεις αναιρείται η ύπαρξή της ή καλύτερα θεωρείται απλά και μόνο ως το αδιάφορο πρόσχημα για την επιβολή της αφηρημένης ιδεατής ποσότητας η ίδια η ποσότητα αυτή καθεαυτή γίνεται το ldquoκαθολικό θεμελιακό έσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων και εγγυητής του ldquoπραγματικά πραγματικούrdquo Σε αυτό το σημείο είναι προφανές

6

άλλο προς αναζήτηση της αφηρημένης ποσοτικής ομοιομορφίας η οποία χρίζεται a priori (πριν από κάθε πείραμα πριν από κάθε θεωρία) ως το ldquoκαθολικόθεμελιακόέσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων που εγγυάται το ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo Η ldquoΑλήθειαrdquo δεν αποκαλύπτεται πλέον Ενορατικά αλλά στη Βιομηχανία και στο Πείραμα μέσα από μεθόδους Επ-αγωγής και Απ-αγωγής οι οποίες θεωρούνται ldquoεξ αρχής δοσμένες()rdquo και ldquoανεξάρτητες()rdquo από τη διαδικασία παραγωγής των ίδιων των εννοιών Το Πείραμα αυτό το μοντέρνο Ιερό Αποκάλυψης της Αλήθειας είναι ο κοινός τόπος που συμφύεται η διαχωρισμένη ldquoγνώσηrdquo (ο εργαλειακός επιστημονικός λόγος) με τη διαχωρισμένη ldquoτεχνικήrdquo (την πρακτικο-ωφελιμιστική τεχνολογία) μετατρέποντας (ανάγοντας) πρακτικά και συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορη ldquoύλη σε ποσοτική έκτασηrdquo (Res Extensa) σαν αφηρημένες βουβές άπειρες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων δηλαδή σαν υπόστρωμα για την κυριαρχία του κεφαλαίου Γύρω από αυτούς τους αυτονομημένους και ldquoαυτονόητουςrdquo διαχωρισμούς (στη σκέψη και στην πράξη) δομείται και η διαχωρισμένη αυτοαναφορική ταυτότητα των ανθρώπων της Επιστήμης των ldquoεργαζομένων στην έρευναrdquo κτλ και (ανα)παράγεται ένας ολόκληρος στρατός ιεραρχήσεων από ειδικεύσεις υποειδικεύσεις τελετουργικές γλώσσες και πρακτικές καθημερινές συνήθειες κτλ

Το θεόπνευστο επεξηγηματικό Χέρι της Επιστήμης σηκώνει το δάκτυλο προς το εκτυφλωτικό ldquoΦωςτης Αλήθειαςrdquo αρκεί η ίδια η εννοιολογική δομή της Επιστήμης το ίδιο το περιεχόμενο των εννοιών της να παραμένει κρυμμένο και σκοτεινό αρκεί η ίδια η ldquoΕπιστήμη που εξηγείrdquo να παραμένει χωρίς εξήγηση Το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας του ldquoγεγονότοςrdquo (ldquofactumrdquo) πρέπει πάντα να συμπέφτει με το αποτέλεσμα να παραμένει ισότιμο με αυτό σε όλη τη διαδρομή της σκέψης είναι το μόνο μέσο για να μη έρθει ποτέ σε αντίφαση η Επιστημονική γλώσσα με τον εαυτό της με το αυτοαναφορικό και ατομιστικό ldquofactumrdquo με αυτό που προϋποτίθεται ταυτολογικά ως ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo Το a posteriori συμπέρασμα και η λογική κατάληξη της έρευνας πρέπει πάντα να επαληθεύει χωρίς αντίφαση τη λογική της εκκίνηση και αφετηρία την a priori προκείμενη συνθήκη Tο Post factum πρέπει να ακολουθεί και να πειθαρχεί να είναι σύμμετρο και ισομορφικό με το Pre factum μέσα από μια αέναη ακολουθία αιτιών και αιτιατών16 Αυτή η αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας άκαμπτης αιτιακής κίνησης εγγυάται

τα μαθηματικά αυτής της μορφής δηλ τα μαθηματικά ως ldquoουσία του παντόςrdquo και η μεταφυσική γίνονται ένα σώμα Κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας είναι ότι η σύμφυση μαθηματικών αξιωμάτων και φυσικής (σύμφυση που γεννάει εννοιολογικά και πρακτικά το ldquoελεύθερο πείραμαrdquo και την εννοιολογική αυτονόμηση της ίδιας της Επιστήμης ως ldquoπειραματικής πρακτικήςrdquo) είναι πολύ πρόσφατη ιστορικά και έλαβε χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού και για ευνόητους λόγους (αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo που μετατρέπουν τον έμβιο και άβιο κόσμο σε αδρανείς ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός ολόκληρου κόσμου από εμπορεύματα) Τα προ-νεωτερικά μαθηματικά παρουσίαζαν ένα κοινό προσανατολισμό στο αισθητά συγκεκριμένο στην παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα δεν υποκαθιστούσαν την ολότητα της πραγματικότητας με ldquoνούμεραrdquo Η γενικευμένη χρήση του (αριθμητικού) νούμερου είναι σχετικά πρόσφατη μάλιστα έχουν υπάρξει και μαθηματικά χωρίς καν αριθμούς αλλάμε νούμερα από ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου (για παράδειγμα οι λατινικοί ldquoαριθμοίrdquo I II III IV V κτλ) Ποια είναι η κοινωνική χρησιμότητα του αριθμητικού νούμερου Πότε υπεισέρχεται στην κοινωνική πρακτική και γιατί Όταν τα επίθετα ldquoμικρότεροςrdquo ldquoμεγαλύτεροςrdquo κτλ δεν αρκούν για να εκφράσουν τις σχέσεις μεταξύ μεγεθών των παρατηρούμενων ποιοτήτων τότε η παραγωγή του αριθμητικού νούμερου μπορεί να κάνει πιο συγκεκριμένη την αντίληψη και την παράσταση των πραγμάτων 2 φορές ldquoμεγαλύτερο ldquoμικρότεροrdquo 3 φορές κτλ Στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστό απουσίαζαν οι αρνητικοί αριθμοί και το ldquo0rdquo Μάλιστα το ldquoάπειροrdquo λόγω αφηρημένης απροσδιοριστίας ορισμένοι από τους φιλοσόφους των γαιοκτημόνων δουλοκτητών το έτρεμαν και παρ όλη την μυστικιστική απόχρωση που έχει το αριθμητικό νούμερο στον Πλάτωνα Πυθαγόρα κτλ (ως καθολική αναλλοίωτη Ιδέα) δεν αποτόλμησαν να μαθηματικοποιήσουν την ίδια τη φύση το νούμερο απλώς εκφράζει το ldquoαναλλοίωτοrdquo της φύσης δεν είναι το ίδιο η ldquoφύσηrdquo

16 Η ldquoσχέση αιτίας-αποτελέσματοςrdquo (όπως το έθεσε και ο Χέγκελ) είναι μια ταυτολογία ψευδοαναλυτικού (και θεο-λογικού συμπληρώνουμε εμείς) τύπου Ποιος διαχώρισε την αιτία από το αποτέλεσμα (και το αντίστροφο) και μετά θέλησε εκ του ασφαλούς να τα ldquoβάλει σε σχέσηrdquo Το αφηρημένο ldquoβελάκιrdquo της ταυτολογικής και διαχωρισμένης αιτιότητας κινείται αιώνια και αδιάλειπτα χωρίς να μεταβάλλεται ldquoεν τέλειrdquo και ldquoεν γένειrdquo ποτέ κινείται αενάως μεταμορφούμενο αυτο-κινούμενο αλλάζοντας υποστάσεις και μορφές την μία ως αιτία και την άλλη ως αποτέλεσμα

7

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 5: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

φύση ως ένα αναλλοίωτο και ταυτόχρονα ποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές προσδιορίζεται (άλλοτε κατηγορικά και άλλοτε προκατηγορικά) ως ισομορφική με την αφηρημένη Διάνοια του Υπερβατικού Υποκειμένου11 (Res Cogitans12) Συγκροτείται με άλλα λόγια η Επιστήμη και η εννοιολογική της αυτονόμηση στο Πείραμα ως το κυρίαρχο ldquoπνευματικό άρωμαrdquo των κοινωνιών του κεφαλαίου ως ldquoγνώσηrdquo που είναι άμεσα τεχνολογική συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων Η κατηγορία της ύλης13 είναι βεβαίως μια αφαίρεση και ως έννοια που νοηματοδοτεί τις σχέσεις των ανθρώπων και τις σχέσεις των ανθρώπων με τη φύση αναπτύσσεται (με διαφορετικούς βαθμούς αφαίρεσης και γενίκευσης) σε εκείνους τους πολιτισμούς που παρουσιάζουν έντονη εμπορικήεκχρηματισμένη ανταλλαγή Αναπτύσσεται με άλλα λόγια η αφαίρεση της ύλης ως γνωσιολογικήοντολογική κατηγορία ως

συνεχώς μικρότερα και στοιχειωδέστερα ldquoέσχατα στοιχείαrdquo Τα ldquoκακόrdquo άπειρο αυτής της ad infinitum διαίρεσης και η απορρέουσα από αυτή αναγωγιστική-αναλυτική λογική είναι ο νοηματοδοτικός πυρήνας της ατομιστικής κοσμοαντίληψης Σύμφωνα με αυτήν ένα αισθητά συγκεκριμένο και εσωτερικά διαφοροποιημένο όλον σχέσεων και διαδικασιών είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο - από τα ldquoκάτωrdquo προς τα ldquoπάνωrdquo - με τα διαμελισμένααπομονωμένα και ποιοτικά ομοιογενή ldquoκομμάτιαrdquo του με τα πιο ldquoαπλάrdquo και στοιχειώδη αφηρημένα γενικά ldquoστοιχείαrdquo τα οποία στη φετιχιστικήμυθική αυτοτέλειά τους στην απόλυτη ταυτότηταενότητα με τον Ιδεώδη αφηρημένο εαυτό τους που δεν υπερβαίνεται ποτέ αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες για να ldquoδημιουργήσουνrdquo κάθε συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού κόσμου ως ldquoΈσχατηrdquo ως ldquoΤελικήrdquo πραγματικότητά του Τέτοιες μορφές σκέψης αναπτύσσονται οργανικά σε εκείνους τους κοινωνικούς-ιστορικούς σχηματισμούς όπου είναι έντονη η παρουσία εμπορικών-εκχρηματισμένων κοινωνικών σχέσεων και η απορρέουσα από αυτές ατομικοποίηση της κοινωνικής ζωής Έτσι λοιπόν (σκέφτηκε εδώ ο Δημόκριτος) όπως η πόλις-κράτος είναι ένα ldquoόλοrdquo με ιδιαίτερες μορφολογικές ή άλλες ιδιότητες που όμως έχει σαν ldquoέσχατοrdquo και αιώνιο αδιαίρετο συστατικό τον πολίτη άτομο (ά-τομο δεν τέμνεταιδιαιρείται άλλο) έτσικαι η ύλη μπορεί να έχει διάφορες πολλαπλές μορφές όμως τελικά συνίσταται από ένα σύνολο ldquoέσχατωνrdquo σε μέγεθος και αδιαίρετων ταυτοσήμων-με-τον-εαυτό τους αιώνιων γενικών ldquoστοιχείωνrdquo που είναι τα άτομα Στην αρχαία πολιτεία η εμπορευματική παραγωγή-κυκλοφορία δεν είναι η κυρίαρχη μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής το ανεπτυγμένο εμπορευματικό κεφάλαιο συσσωρεύει αξία στην ldquoκυκλοφορίαrdquo των εμπορευμάτων και προμηθεύεται ldquoαπό τα έξωrdquo εμπορεύματα (αγοράζοντας ldquoφτηνάrdquo πουλώντας ldquoακριβάrdquo ή αλλιώς λεηλατώντας αρπάζοντας μετατρέποντας ldquoμη πολίτεςrdquo σε δούλους κτλ) καθώς η κοινωνική αναπαραγωγή δεν είναι καθολικά εκχρηματισμένη

11 Ο οντολογικός και γνωσιολογικός ροβινσωνιμσός του ανθρώπου διατυπώθηκε στους μοντέρνους καιρούς από τους αστούς φιλοσόφους με τη μορφή ενός υπερβατικού υποκειμένου διχασμένου και διαιρεμένου ανάμεσα σε δυο οντολογικούς κόσμους διχασμός που κληρονομείται από τον αρχαίο κόσμο στον ldquoΚόσμο της Φαινομενικής Εμπειρικής Αίσθησηςrdquo που είναι Αναληθείς από τη μια και στον ldquoΚόσμο της Νοητής Λογικής Ουσίαςrdquo που είναι Αληθείς από την άλλη Tο υπερβατικό υποκείμενο λοιπόν είναι ένα αυθύπαρκτο φυσικό άτομο απομονωμένο και ξεκομμένο από κάθε κοινωνική-ιστορική σχέση που αρχικά αντιλαμβάνεται την συσσώρευση μεμονωμένων και απομονωμένων αισθητηριακών εντυπώσεων από τις οποίες στη συνέχεια αφαιρεί με επαγωγή κάτι πολλαπλά επαναλήψιμο ταυτόσημο κοινό και γενικό Αυτό το αφηρημένο γενικό το υπερβατικό υποκείμενο το περιγράφει στον ταυτολογικό Εαυτό του με ένα εξατομικευμένο κοινό όνομα με μια λέξη μέσα στο κεφάλι του την οποία και αναστοχάζεται απαγωγικά με τις a priori καθολικές κατηγορίες του Πνεύματος (αιτία και αποτέλεσμα ποιότητα και ποσότητα ταυτότηταενότητα και διαφοράετερότητα αναγκαιότητα και τυχαιότητα φαινόμενο και ουσία εξωτερικό και εσωτερικό αντικείμενο και υποκείμενο χώρος και χρόνος πρωταρχικό και δευτερεύων κτλ) οι οποίες και βάζουν σε Έσχατη Λογική Τάξη τον Φαινομενικό Εμπειρικό Κόσμο του Υπερβατικού Υποκειμένου

12 ldquoΣκέφτομαι άρα υπάρχωrdquo έγραφε ο Καρτέσιος στο ldquoΛόγο περί της Μεθόδουrdquo συνδυάζοντας άψογα τον υλισμό με τη μεταφυσική της Θείας Δημιουργίας ldquoόλα τα αποτελέσματα όλες οι υλικές κινήσεις των σωμάτων που εκτείνονται ποσοτικά σε έναν άπειρο ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο ικανοποιούν και διατηρούν την Πρώτη Αιώνια Αιτία το Θεό που είναι κοινός σε όλαrdquo

13 Η ύλη την εποχή της ανόδου του καπιταλισμού εννοείτο ως Res Extensa δηλαδή ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων που αλληλεπιδρούν με εγγενής και αναλλοίωτες ιδιότητες (μάζα) προωθούμενες από αφηρημένεςποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo και των οποίων σωμάτων η ldquoθεμελιακήrdquo η ldquoπραγματικά πραγματικήrdquo η ldquoέσχατηrdquo πραγματικότητα αποτελείται από κάποια υπεραισθητά ατομικά ldquoσωματίδιαστοιχείαrdquo αμετάβλητα και αδιαίρετα ή και απείρως διαιρετέα Τα υλικά σώματα χαρακτηρίζονταν από ldquoαιώνια άπειρη κίνησηrdquo μέσα σε έναν ομοιογενή κενό και απόλυτο χώρο και χρόνο αιτιακά προκαθορισμένο Ο απόλυτος χώρος και χρόνος θεωρείτο ως το ldquoαισθητήριο του Θεούrdquo ο οποίος χορηγούσε τόσο τις αφηρημένες ποσοτικές ldquoδυνάμειςrdquo όσο την απόλυτη αναγκαιότητα-αιτιότητα της ldquoπραγματικής κίνησης των υλικών σωμάτωνrdquo Για την κλασσική φυσική-μηχανική λοιπόν η ύλη έχει το νόημα

5

άλλη πλευρά της πραγματικής αφαίρεσης της ldquoαξίαςrdquo των εμπορευμάτων14

Πώς πραγματοποιείται όμως ο προσπορισμός της γνώσης σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδοΟι Πατέρες της Εκκλησίας είχαν τα λατινικά ως μυστηριακό ldquoφορέαrdquo ενόρασης των αφηρημένων καθολικών (ldquoουσιώνrdquo) της Πίστης του Θείου και Απόλυτου Λόγου που ldquoενσαρκώνεταιrdquo στον αισθητό κόσμο ως Universalia ante-rem Οι Πατέρες της Επιστήμης ανέπτυξαν την αφαίρεση του ldquoεμπειρικού υλικού δεδομένουrdquo που επαληθεύεται στο Πείραμα με μαθηματική γλώσσα15 ως Universalia post-rem για να επιτύχουν το μυστηριακό την υπ-αγωγή την επ-αγωγή και την απ-αγωγή της αισθητής πραγματικότητας στον Επιστημονικό Νόμο στην αφηρημένη ενότητα και ταυτότητα του Επιστημονικού Λόγου που εξαλείφοντας το συγκεκριμένο περιεχόμενο και τους ιδιαίτερους προσδιορισμούς των πραγμάτων εξισώνει και συμμετροποιεί το ένα φαινόμενο με το

ldquoπραγματικών σωμάτων σε κίνησηrdquo που είναι κατ ουσίαν και κατά απόλυτη ανάγκη αιτιακά προκαθορισμένη ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων Η ldquoεπανάστασηrdquo της νέας (κβαντικής) φυσικής-μηχανικής και η θεωρία της σχετικότητας θρυμματίζουν σε ακόμα λεπτότερες αφαιρέσειςφετίχ την ldquoυλική κίνηση των σωμάτωνrdquo η ύλη είτε ως ldquoσωματίδιοrdquo είτε ως ldquoκύμαrdquo δεν έχει απλώς απολέσει την απόλυτη αναγκαιότητα και την προκαθορισμένηαιτιότητα ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων αλλά και την ίδια την κατηγορία της ως ldquoπραγματικήrdquoαφού οι πιθανοκρατικές εξισώσεις που περιγράφουν την υλική κίνηση με τον μαθηματικό φορμαλισμό της κβαντικής μηχανικής ευνοούνται ως απλές περιγραφές πιθανοτήτων ως απλές πιθανές σχέσεις μεταξύ αφηρημένων ldquoστοιχείωνrdquo που ldquoκινούνται συνεχώς ασυνεχώςrdquo σε έναν ενιαίο μαθηματικοποιημένο ldquoχωροχρόνοrdquo (ldquoδυναμικό πεδίοrdquo) και τον οποίο ldquoκάμπτουνrdquo με την παρουσία της μάζας τους Τόσο για την κλασσική φυσική-μηχανική όσο και για την νέα (κβαντική) φυσική-μηχανική οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo είναι ποσοτικώς δυναμοποιημένα αναλλοίωτα είτε συνεχή και σταθερά (κλασσική μηχανική) είτε ασυνεχή και μεταβαλλόμενα (κβαντική μηχανική) Τόσο η μηχανιστικήαπόλυτη αναγκαιότητα των συνεχών σταθερών ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoαντικειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κλασσικής μηχανικής όσο και η πιθανοκρατική σχετική αιτιότητα των ασυνεχών μεταβαλλόμενων ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoυποκειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κβαντικής μηχανικής αποτελούν αλλησυμπληρωματικές μορφές σκέψης που οντολογικοποιούνυποστασιοποιούν έναν μαθηματικoποιημένο κόσμο ως τον ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo και ldquoθεμελιακόrdquo κόσμο Στον ανεστραμμένο κόσμο της Επιστήμης λοιπόν το ldquoπραγματικό κινείταιrdquo όταν οι μάζες εξαϋλώνονται παράγοντας ποσότητες ενέργειας Τώρα η ldquoενέργειαrdquo είναι για την Επιστήμη ότι είναι η ldquoάξιαrdquo για την Οικονομία μια αφηρημένη καθολική ldquoέσχατη βάσηrdquo ένα αναλλοίωτοποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές πάνω στο οποίο συσσωρεύονται ταυτολογικά και ad infinitum όλες οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo και έχει σαν μέτρο την ποσότητα του παραγόμενου έργου Το ldquoέργοrdquo εκτελείται και παράγεται από ένα ldquoπαρατηρούμενο σύστημα αναφοράςrdquo που καταναλώνει ldquoενέργειαrdquo για να ldquoκινείταιrdquoΌσο ldquoκινείταιrdquo απειλείται από την ldquoεντροπίαrdquo από την καθολική τάση προς την αταξία δηλαδή από την εξάχνωση-εξαΰλωση όλης της μάζας σε θερμότητα Όλες αυτές οι κρυπτικές έννοιες έχουν νόημα μονάχα στο εσωτερικό ενός ldquoσυστήματος μηχανών εσωτερικής καύσηςrdquo όπου η ldquoενέργειαrdquo 1) χορηγείται ldquoαπό τα έξωrdquo ως αναλώσιμο καύσιμο 2) θέτει ldquoσε κίνησηrdquo τη μηχανή και 3) αποβάλλεται ως θερμότητα που φθείρει τη μηχανή Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των αποκρυφιστικώνμαθηματικοποιημένων εννοιών στη φύση και στους ανθρώπους οδηγεί αυτόματα στη μηχανοποίηση και στη πραγμοποίησή τους του καθώς αυτές οι αφηρημένες έννοιες που διαλύουν τα πάντα στον εαυτό τους αποτυπώνουν μυστικοποιημένα την αυτονομημένη αναπαραγωγή του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo τη μετατροπήαναγωγή των ανθρώπων και της γήινης φύσης σε πραγματικές αφαιρέσεις σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo και σε ldquoκαύσιμαrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων (Βλέπε και Will Barnes ldquoThe Critique of Science Historical Materialist and Dialectical Studies on the Relation of the Modern Science of Nature to the Bourgeoisie and Capitalrdquo httpsintcsscwordpresscomtexts)

14 Βλέπε και το βιβλίο της Μαρίας Αντωνοπούλου ldquoΚοινωνική Πράξη και Υλισμός Σπουδή στην Κοινωνιολογία της Γνώσηςrdquo Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

15 Τα μαθηματικά κάθε μορφή μαθηματικών έχουν ως ldquoαντικείμενοrdquo την ποσοτική πλευράόψη της πραγματικότηταςαναλύουν και συσχετίζουν τους ποσοτικούς προσδιορισμούς των αισθητά αντιληπτών πραγμάτων (σχέσεων διαδικασιών φαινομένων κτλ) Τώρα αυτό το κοινό χαρακτηριστικό αυτή η κοινή μορφή της μαθηματικής σκέψης ποικίλει ποιοτικά (καθώς και σε περιεχόμενο) μέσα στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών Στην καπιταλιστική μορφή κοινωνικής ζωής τα μαθηματικά τείνουν στο απόγειό τους αναπτύσσονται μεθοδολογικά ως συνδετικός κρίκος που ldquoπρέπειrdquo να συνδέει όλες τις Επιστήμες αναμεταξύ τους μέχρις στο έσχατο σημείο να αποτελέσουν μια μορφή ldquoκαθολικήςrdquo και ldquoαπαράβατηςrdquo Λογικής η οποία θεωρείται μάλιστα εντελώς ισομορφική με το πραγματικό Δηλαδή η ίδια η παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα η συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πραγματικότητα ως όλο μπαίνει μέσα σε παρενθέσεις αναιρείται η ύπαρξή της ή καλύτερα θεωρείται απλά και μόνο ως το αδιάφορο πρόσχημα για την επιβολή της αφηρημένης ιδεατής ποσότητας η ίδια η ποσότητα αυτή καθεαυτή γίνεται το ldquoκαθολικό θεμελιακό έσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων και εγγυητής του ldquoπραγματικά πραγματικούrdquo Σε αυτό το σημείο είναι προφανές

6

άλλο προς αναζήτηση της αφηρημένης ποσοτικής ομοιομορφίας η οποία χρίζεται a priori (πριν από κάθε πείραμα πριν από κάθε θεωρία) ως το ldquoκαθολικόθεμελιακόέσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων που εγγυάται το ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo Η ldquoΑλήθειαrdquo δεν αποκαλύπτεται πλέον Ενορατικά αλλά στη Βιομηχανία και στο Πείραμα μέσα από μεθόδους Επ-αγωγής και Απ-αγωγής οι οποίες θεωρούνται ldquoεξ αρχής δοσμένες()rdquo και ldquoανεξάρτητες()rdquo από τη διαδικασία παραγωγής των ίδιων των εννοιών Το Πείραμα αυτό το μοντέρνο Ιερό Αποκάλυψης της Αλήθειας είναι ο κοινός τόπος που συμφύεται η διαχωρισμένη ldquoγνώσηrdquo (ο εργαλειακός επιστημονικός λόγος) με τη διαχωρισμένη ldquoτεχνικήrdquo (την πρακτικο-ωφελιμιστική τεχνολογία) μετατρέποντας (ανάγοντας) πρακτικά και συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορη ldquoύλη σε ποσοτική έκτασηrdquo (Res Extensa) σαν αφηρημένες βουβές άπειρες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων δηλαδή σαν υπόστρωμα για την κυριαρχία του κεφαλαίου Γύρω από αυτούς τους αυτονομημένους και ldquoαυτονόητουςrdquo διαχωρισμούς (στη σκέψη και στην πράξη) δομείται και η διαχωρισμένη αυτοαναφορική ταυτότητα των ανθρώπων της Επιστήμης των ldquoεργαζομένων στην έρευναrdquo κτλ και (ανα)παράγεται ένας ολόκληρος στρατός ιεραρχήσεων από ειδικεύσεις υποειδικεύσεις τελετουργικές γλώσσες και πρακτικές καθημερινές συνήθειες κτλ

Το θεόπνευστο επεξηγηματικό Χέρι της Επιστήμης σηκώνει το δάκτυλο προς το εκτυφλωτικό ldquoΦωςτης Αλήθειαςrdquo αρκεί η ίδια η εννοιολογική δομή της Επιστήμης το ίδιο το περιεχόμενο των εννοιών της να παραμένει κρυμμένο και σκοτεινό αρκεί η ίδια η ldquoΕπιστήμη που εξηγείrdquo να παραμένει χωρίς εξήγηση Το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας του ldquoγεγονότοςrdquo (ldquofactumrdquo) πρέπει πάντα να συμπέφτει με το αποτέλεσμα να παραμένει ισότιμο με αυτό σε όλη τη διαδρομή της σκέψης είναι το μόνο μέσο για να μη έρθει ποτέ σε αντίφαση η Επιστημονική γλώσσα με τον εαυτό της με το αυτοαναφορικό και ατομιστικό ldquofactumrdquo με αυτό που προϋποτίθεται ταυτολογικά ως ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo Το a posteriori συμπέρασμα και η λογική κατάληξη της έρευνας πρέπει πάντα να επαληθεύει χωρίς αντίφαση τη λογική της εκκίνηση και αφετηρία την a priori προκείμενη συνθήκη Tο Post factum πρέπει να ακολουθεί και να πειθαρχεί να είναι σύμμετρο και ισομορφικό με το Pre factum μέσα από μια αέναη ακολουθία αιτιών και αιτιατών16 Αυτή η αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας άκαμπτης αιτιακής κίνησης εγγυάται

τα μαθηματικά αυτής της μορφής δηλ τα μαθηματικά ως ldquoουσία του παντόςrdquo και η μεταφυσική γίνονται ένα σώμα Κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας είναι ότι η σύμφυση μαθηματικών αξιωμάτων και φυσικής (σύμφυση που γεννάει εννοιολογικά και πρακτικά το ldquoελεύθερο πείραμαrdquo και την εννοιολογική αυτονόμηση της ίδιας της Επιστήμης ως ldquoπειραματικής πρακτικήςrdquo) είναι πολύ πρόσφατη ιστορικά και έλαβε χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού και για ευνόητους λόγους (αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo που μετατρέπουν τον έμβιο και άβιο κόσμο σε αδρανείς ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός ολόκληρου κόσμου από εμπορεύματα) Τα προ-νεωτερικά μαθηματικά παρουσίαζαν ένα κοινό προσανατολισμό στο αισθητά συγκεκριμένο στην παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα δεν υποκαθιστούσαν την ολότητα της πραγματικότητας με ldquoνούμεραrdquo Η γενικευμένη χρήση του (αριθμητικού) νούμερου είναι σχετικά πρόσφατη μάλιστα έχουν υπάρξει και μαθηματικά χωρίς καν αριθμούς αλλάμε νούμερα από ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου (για παράδειγμα οι λατινικοί ldquoαριθμοίrdquo I II III IV V κτλ) Ποια είναι η κοινωνική χρησιμότητα του αριθμητικού νούμερου Πότε υπεισέρχεται στην κοινωνική πρακτική και γιατί Όταν τα επίθετα ldquoμικρότεροςrdquo ldquoμεγαλύτεροςrdquo κτλ δεν αρκούν για να εκφράσουν τις σχέσεις μεταξύ μεγεθών των παρατηρούμενων ποιοτήτων τότε η παραγωγή του αριθμητικού νούμερου μπορεί να κάνει πιο συγκεκριμένη την αντίληψη και την παράσταση των πραγμάτων 2 φορές ldquoμεγαλύτερο ldquoμικρότεροrdquo 3 φορές κτλ Στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστό απουσίαζαν οι αρνητικοί αριθμοί και το ldquo0rdquo Μάλιστα το ldquoάπειροrdquo λόγω αφηρημένης απροσδιοριστίας ορισμένοι από τους φιλοσόφους των γαιοκτημόνων δουλοκτητών το έτρεμαν και παρ όλη την μυστικιστική απόχρωση που έχει το αριθμητικό νούμερο στον Πλάτωνα Πυθαγόρα κτλ (ως καθολική αναλλοίωτη Ιδέα) δεν αποτόλμησαν να μαθηματικοποιήσουν την ίδια τη φύση το νούμερο απλώς εκφράζει το ldquoαναλλοίωτοrdquo της φύσης δεν είναι το ίδιο η ldquoφύσηrdquo

16 Η ldquoσχέση αιτίας-αποτελέσματοςrdquo (όπως το έθεσε και ο Χέγκελ) είναι μια ταυτολογία ψευδοαναλυτικού (και θεο-λογικού συμπληρώνουμε εμείς) τύπου Ποιος διαχώρισε την αιτία από το αποτέλεσμα (και το αντίστροφο) και μετά θέλησε εκ του ασφαλούς να τα ldquoβάλει σε σχέσηrdquo Το αφηρημένο ldquoβελάκιrdquo της ταυτολογικής και διαχωρισμένης αιτιότητας κινείται αιώνια και αδιάλειπτα χωρίς να μεταβάλλεται ldquoεν τέλειrdquo και ldquoεν γένειrdquo ποτέ κινείται αενάως μεταμορφούμενο αυτο-κινούμενο αλλάζοντας υποστάσεις και μορφές την μία ως αιτία και την άλλη ως αποτέλεσμα

7

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 6: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

άλλη πλευρά της πραγματικής αφαίρεσης της ldquoαξίαςrdquo των εμπορευμάτων14

Πώς πραγματοποιείται όμως ο προσπορισμός της γνώσης σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδοΟι Πατέρες της Εκκλησίας είχαν τα λατινικά ως μυστηριακό ldquoφορέαrdquo ενόρασης των αφηρημένων καθολικών (ldquoουσιώνrdquo) της Πίστης του Θείου και Απόλυτου Λόγου που ldquoενσαρκώνεταιrdquo στον αισθητό κόσμο ως Universalia ante-rem Οι Πατέρες της Επιστήμης ανέπτυξαν την αφαίρεση του ldquoεμπειρικού υλικού δεδομένουrdquo που επαληθεύεται στο Πείραμα με μαθηματική γλώσσα15 ως Universalia post-rem για να επιτύχουν το μυστηριακό την υπ-αγωγή την επ-αγωγή και την απ-αγωγή της αισθητής πραγματικότητας στον Επιστημονικό Νόμο στην αφηρημένη ενότητα και ταυτότητα του Επιστημονικού Λόγου που εξαλείφοντας το συγκεκριμένο περιεχόμενο και τους ιδιαίτερους προσδιορισμούς των πραγμάτων εξισώνει και συμμετροποιεί το ένα φαινόμενο με το

ldquoπραγματικών σωμάτων σε κίνησηrdquo που είναι κατ ουσίαν και κατά απόλυτη ανάγκη αιτιακά προκαθορισμένη ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων Η ldquoεπανάστασηrdquo της νέας (κβαντικής) φυσικής-μηχανικής και η θεωρία της σχετικότητας θρυμματίζουν σε ακόμα λεπτότερες αφαιρέσειςφετίχ την ldquoυλική κίνηση των σωμάτωνrdquo η ύλη είτε ως ldquoσωματίδιοrdquo είτε ως ldquoκύμαrdquo δεν έχει απλώς απολέσει την απόλυτη αναγκαιότητα και την προκαθορισμένηαιτιότητα ως ποσοτική έκταση μηχανικών πραγμωδών σωμάτων αλλά και την ίδια την κατηγορία της ως ldquoπραγματικήrdquoαφού οι πιθανοκρατικές εξισώσεις που περιγράφουν την υλική κίνηση με τον μαθηματικό φορμαλισμό της κβαντικής μηχανικής ευνοούνται ως απλές περιγραφές πιθανοτήτων ως απλές πιθανές σχέσεις μεταξύ αφηρημένων ldquoστοιχείωνrdquo που ldquoκινούνται συνεχώς ασυνεχώςrdquo σε έναν ενιαίο μαθηματικοποιημένο ldquoχωροχρόνοrdquo (ldquoδυναμικό πεδίοrdquo) και τον οποίο ldquoκάμπτουνrdquo με την παρουσία της μάζας τους Τόσο για την κλασσική φυσική-μηχανική όσο και για την νέα (κβαντική) φυσική-μηχανική οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo είναι ποσοτικώς δυναμοποιημένα αναλλοίωτα είτε συνεχή και σταθερά (κλασσική μηχανική) είτε ασυνεχή και μεταβαλλόμενα (κβαντική μηχανική) Τόσο η μηχανιστικήαπόλυτη αναγκαιότητα των συνεχών σταθερών ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoαντικειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κλασσικής μηχανικής όσο και η πιθανοκρατική σχετική αιτιότητα των ασυνεχών μεταβαλλόμενων ldquoυλικών κινήσεωνrdquo όπως αυτές καθορίζονται από την ldquoυποκειμενική εργαλειακή μέτρησηrdquo της κβαντικής μηχανικής αποτελούν αλλησυμπληρωματικές μορφές σκέψης που οντολογικοποιούνυποστασιοποιούν έναν μαθηματικoποιημένο κόσμο ως τον ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo και ldquoθεμελιακόrdquo κόσμο Στον ανεστραμμένο κόσμο της Επιστήμης λοιπόν το ldquoπραγματικό κινείταιrdquo όταν οι μάζες εξαϋλώνονται παράγοντας ποσότητες ενέργειας Τώρα η ldquoενέργειαrdquo είναι για την Επιστήμη ότι είναι η ldquoάξιαrdquo για την Οικονομία μια αφηρημένη καθολική ldquoέσχατη βάσηrdquo ένα αναλλοίωτοποσοτικά δυναμοποιημένο συνεχέςασυνεχές πάνω στο οποίο συσσωρεύονται ταυτολογικά και ad infinitum όλες οι ldquoυλικές κινήσεις των σωμάτωνrdquo και έχει σαν μέτρο την ποσότητα του παραγόμενου έργου Το ldquoέργοrdquo εκτελείται και παράγεται από ένα ldquoπαρατηρούμενο σύστημα αναφοράςrdquo που καταναλώνει ldquoενέργειαrdquo για να ldquoκινείταιrdquoΌσο ldquoκινείταιrdquo απειλείται από την ldquoεντροπίαrdquo από την καθολική τάση προς την αταξία δηλαδή από την εξάχνωση-εξαΰλωση όλης της μάζας σε θερμότητα Όλες αυτές οι κρυπτικές έννοιες έχουν νόημα μονάχα στο εσωτερικό ενός ldquoσυστήματος μηχανών εσωτερικής καύσηςrdquo όπου η ldquoενέργειαrdquo 1) χορηγείται ldquoαπό τα έξωrdquo ως αναλώσιμο καύσιμο 2) θέτει ldquoσε κίνησηrdquo τη μηχανή και 3) αποβάλλεται ως θερμότητα που φθείρει τη μηχανή Η οποιαδήποτε προβολή αυτών των αποκρυφιστικώνμαθηματικοποιημένων εννοιών στη φύση και στους ανθρώπους οδηγεί αυτόματα στη μηχανοποίηση και στη πραγμοποίησή τους του καθώς αυτές οι αφηρημένες έννοιες που διαλύουν τα πάντα στον εαυτό τους αποτυπώνουν μυστικοποιημένα την αυτονομημένη αναπαραγωγή του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo τη μετατροπήαναγωγή των ανθρώπων και της γήινης φύσης σε πραγματικές αφαιρέσεις σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo και σε ldquoκαύσιμαrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων (Βλέπε και Will Barnes ldquoThe Critique of Science Historical Materialist and Dialectical Studies on the Relation of the Modern Science of Nature to the Bourgeoisie and Capitalrdquo httpsintcsscwordpresscomtexts)

14 Βλέπε και το βιβλίο της Μαρίας Αντωνοπούλου ldquoΚοινωνική Πράξη και Υλισμός Σπουδή στην Κοινωνιολογία της Γνώσηςrdquo Εκδόσεις Αλεξάνδρεια

15 Τα μαθηματικά κάθε μορφή μαθηματικών έχουν ως ldquoαντικείμενοrdquo την ποσοτική πλευράόψη της πραγματικότηταςαναλύουν και συσχετίζουν τους ποσοτικούς προσδιορισμούς των αισθητά αντιληπτών πραγμάτων (σχέσεων διαδικασιών φαινομένων κτλ) Τώρα αυτό το κοινό χαρακτηριστικό αυτή η κοινή μορφή της μαθηματικής σκέψης ποικίλει ποιοτικά (καθώς και σε περιεχόμενο) μέσα στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών Στην καπιταλιστική μορφή κοινωνικής ζωής τα μαθηματικά τείνουν στο απόγειό τους αναπτύσσονται μεθοδολογικά ως συνδετικός κρίκος που ldquoπρέπειrdquo να συνδέει όλες τις Επιστήμες αναμεταξύ τους μέχρις στο έσχατο σημείο να αποτελέσουν μια μορφή ldquoκαθολικήςrdquo και ldquoαπαράβατηςrdquo Λογικής η οποία θεωρείται μάλιστα εντελώς ισομορφική με το πραγματικό Δηλαδή η ίδια η παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα η συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πραγματικότητα ως όλο μπαίνει μέσα σε παρενθέσεις αναιρείται η ύπαρξή της ή καλύτερα θεωρείται απλά και μόνο ως το αδιάφορο πρόσχημα για την επιβολή της αφηρημένης ιδεατής ποσότητας η ίδια η ποσότητα αυτή καθεαυτή γίνεται το ldquoκαθολικό θεμελιακό έσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων και εγγυητής του ldquoπραγματικά πραγματικούrdquo Σε αυτό το σημείο είναι προφανές

6

άλλο προς αναζήτηση της αφηρημένης ποσοτικής ομοιομορφίας η οποία χρίζεται a priori (πριν από κάθε πείραμα πριν από κάθε θεωρία) ως το ldquoκαθολικόθεμελιακόέσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων που εγγυάται το ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo Η ldquoΑλήθειαrdquo δεν αποκαλύπτεται πλέον Ενορατικά αλλά στη Βιομηχανία και στο Πείραμα μέσα από μεθόδους Επ-αγωγής και Απ-αγωγής οι οποίες θεωρούνται ldquoεξ αρχής δοσμένες()rdquo και ldquoανεξάρτητες()rdquo από τη διαδικασία παραγωγής των ίδιων των εννοιών Το Πείραμα αυτό το μοντέρνο Ιερό Αποκάλυψης της Αλήθειας είναι ο κοινός τόπος που συμφύεται η διαχωρισμένη ldquoγνώσηrdquo (ο εργαλειακός επιστημονικός λόγος) με τη διαχωρισμένη ldquoτεχνικήrdquo (την πρακτικο-ωφελιμιστική τεχνολογία) μετατρέποντας (ανάγοντας) πρακτικά και συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορη ldquoύλη σε ποσοτική έκτασηrdquo (Res Extensa) σαν αφηρημένες βουβές άπειρες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων δηλαδή σαν υπόστρωμα για την κυριαρχία του κεφαλαίου Γύρω από αυτούς τους αυτονομημένους και ldquoαυτονόητουςrdquo διαχωρισμούς (στη σκέψη και στην πράξη) δομείται και η διαχωρισμένη αυτοαναφορική ταυτότητα των ανθρώπων της Επιστήμης των ldquoεργαζομένων στην έρευναrdquo κτλ και (ανα)παράγεται ένας ολόκληρος στρατός ιεραρχήσεων από ειδικεύσεις υποειδικεύσεις τελετουργικές γλώσσες και πρακτικές καθημερινές συνήθειες κτλ

Το θεόπνευστο επεξηγηματικό Χέρι της Επιστήμης σηκώνει το δάκτυλο προς το εκτυφλωτικό ldquoΦωςτης Αλήθειαςrdquo αρκεί η ίδια η εννοιολογική δομή της Επιστήμης το ίδιο το περιεχόμενο των εννοιών της να παραμένει κρυμμένο και σκοτεινό αρκεί η ίδια η ldquoΕπιστήμη που εξηγείrdquo να παραμένει χωρίς εξήγηση Το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας του ldquoγεγονότοςrdquo (ldquofactumrdquo) πρέπει πάντα να συμπέφτει με το αποτέλεσμα να παραμένει ισότιμο με αυτό σε όλη τη διαδρομή της σκέψης είναι το μόνο μέσο για να μη έρθει ποτέ σε αντίφαση η Επιστημονική γλώσσα με τον εαυτό της με το αυτοαναφορικό και ατομιστικό ldquofactumrdquo με αυτό που προϋποτίθεται ταυτολογικά ως ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo Το a posteriori συμπέρασμα και η λογική κατάληξη της έρευνας πρέπει πάντα να επαληθεύει χωρίς αντίφαση τη λογική της εκκίνηση και αφετηρία την a priori προκείμενη συνθήκη Tο Post factum πρέπει να ακολουθεί και να πειθαρχεί να είναι σύμμετρο και ισομορφικό με το Pre factum μέσα από μια αέναη ακολουθία αιτιών και αιτιατών16 Αυτή η αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας άκαμπτης αιτιακής κίνησης εγγυάται

τα μαθηματικά αυτής της μορφής δηλ τα μαθηματικά ως ldquoουσία του παντόςrdquo και η μεταφυσική γίνονται ένα σώμα Κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας είναι ότι η σύμφυση μαθηματικών αξιωμάτων και φυσικής (σύμφυση που γεννάει εννοιολογικά και πρακτικά το ldquoελεύθερο πείραμαrdquo και την εννοιολογική αυτονόμηση της ίδιας της Επιστήμης ως ldquoπειραματικής πρακτικήςrdquo) είναι πολύ πρόσφατη ιστορικά και έλαβε χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού και για ευνόητους λόγους (αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo που μετατρέπουν τον έμβιο και άβιο κόσμο σε αδρανείς ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός ολόκληρου κόσμου από εμπορεύματα) Τα προ-νεωτερικά μαθηματικά παρουσίαζαν ένα κοινό προσανατολισμό στο αισθητά συγκεκριμένο στην παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα δεν υποκαθιστούσαν την ολότητα της πραγματικότητας με ldquoνούμεραrdquo Η γενικευμένη χρήση του (αριθμητικού) νούμερου είναι σχετικά πρόσφατη μάλιστα έχουν υπάρξει και μαθηματικά χωρίς καν αριθμούς αλλάμε νούμερα από ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου (για παράδειγμα οι λατινικοί ldquoαριθμοίrdquo I II III IV V κτλ) Ποια είναι η κοινωνική χρησιμότητα του αριθμητικού νούμερου Πότε υπεισέρχεται στην κοινωνική πρακτική και γιατί Όταν τα επίθετα ldquoμικρότεροςrdquo ldquoμεγαλύτεροςrdquo κτλ δεν αρκούν για να εκφράσουν τις σχέσεις μεταξύ μεγεθών των παρατηρούμενων ποιοτήτων τότε η παραγωγή του αριθμητικού νούμερου μπορεί να κάνει πιο συγκεκριμένη την αντίληψη και την παράσταση των πραγμάτων 2 φορές ldquoμεγαλύτερο ldquoμικρότεροrdquo 3 φορές κτλ Στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστό απουσίαζαν οι αρνητικοί αριθμοί και το ldquo0rdquo Μάλιστα το ldquoάπειροrdquo λόγω αφηρημένης απροσδιοριστίας ορισμένοι από τους φιλοσόφους των γαιοκτημόνων δουλοκτητών το έτρεμαν και παρ όλη την μυστικιστική απόχρωση που έχει το αριθμητικό νούμερο στον Πλάτωνα Πυθαγόρα κτλ (ως καθολική αναλλοίωτη Ιδέα) δεν αποτόλμησαν να μαθηματικοποιήσουν την ίδια τη φύση το νούμερο απλώς εκφράζει το ldquoαναλλοίωτοrdquo της φύσης δεν είναι το ίδιο η ldquoφύσηrdquo

16 Η ldquoσχέση αιτίας-αποτελέσματοςrdquo (όπως το έθεσε και ο Χέγκελ) είναι μια ταυτολογία ψευδοαναλυτικού (και θεο-λογικού συμπληρώνουμε εμείς) τύπου Ποιος διαχώρισε την αιτία από το αποτέλεσμα (και το αντίστροφο) και μετά θέλησε εκ του ασφαλούς να τα ldquoβάλει σε σχέσηrdquo Το αφηρημένο ldquoβελάκιrdquo της ταυτολογικής και διαχωρισμένης αιτιότητας κινείται αιώνια και αδιάλειπτα χωρίς να μεταβάλλεται ldquoεν τέλειrdquo και ldquoεν γένειrdquo ποτέ κινείται αενάως μεταμορφούμενο αυτο-κινούμενο αλλάζοντας υποστάσεις και μορφές την μία ως αιτία και την άλλη ως αποτέλεσμα

7

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 7: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

άλλο προς αναζήτηση της αφηρημένης ποσοτικής ομοιομορφίας η οποία χρίζεται a priori (πριν από κάθε πείραμα πριν από κάθε θεωρία) ως το ldquoκαθολικόθεμελιακόέσχατοrdquo περιεχόμενο των πραγμάτων που εγγυάται το ldquoπραγματικά πραγματικόrdquo Η ldquoΑλήθειαrdquo δεν αποκαλύπτεται πλέον Ενορατικά αλλά στη Βιομηχανία και στο Πείραμα μέσα από μεθόδους Επ-αγωγής και Απ-αγωγής οι οποίες θεωρούνται ldquoεξ αρχής δοσμένες()rdquo και ldquoανεξάρτητες()rdquo από τη διαδικασία παραγωγής των ίδιων των εννοιών Το Πείραμα αυτό το μοντέρνο Ιερό Αποκάλυψης της Αλήθειας είναι ο κοινός τόπος που συμφύεται η διαχωρισμένη ldquoγνώσηrdquo (ο εργαλειακός επιστημονικός λόγος) με τη διαχωρισμένη ldquoτεχνικήrdquo (την πρακτικο-ωφελιμιστική τεχνολογία) μετατρέποντας (ανάγοντας) πρακτικά και συλλαμβάνοντας εννοιακά τόσο τη φύση όσο και τους ανθρώπους σαν α-διάφορη ldquoύλη σε ποσοτική έκτασηrdquo (Res Extensa) σαν αφηρημένες βουβές άπειρες ldquoπρώτες ύλεςrdquo (μάζα βιομάζα ενέργεια κτλ) για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων δηλαδή σαν υπόστρωμα για την κυριαρχία του κεφαλαίου Γύρω από αυτούς τους αυτονομημένους και ldquoαυτονόητουςrdquo διαχωρισμούς (στη σκέψη και στην πράξη) δομείται και η διαχωρισμένη αυτοαναφορική ταυτότητα των ανθρώπων της Επιστήμης των ldquoεργαζομένων στην έρευναrdquo κτλ και (ανα)παράγεται ένας ολόκληρος στρατός ιεραρχήσεων από ειδικεύσεις υποειδικεύσεις τελετουργικές γλώσσες και πρακτικές καθημερινές συνήθειες κτλ

Το θεόπνευστο επεξηγηματικό Χέρι της Επιστήμης σηκώνει το δάκτυλο προς το εκτυφλωτικό ldquoΦωςτης Αλήθειαςrdquo αρκεί η ίδια η εννοιολογική δομή της Επιστήμης το ίδιο το περιεχόμενο των εννοιών της να παραμένει κρυμμένο και σκοτεινό αρκεί η ίδια η ldquoΕπιστήμη που εξηγείrdquo να παραμένει χωρίς εξήγηση Το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας του ldquoγεγονότοςrdquo (ldquofactumrdquo) πρέπει πάντα να συμπέφτει με το αποτέλεσμα να παραμένει ισότιμο με αυτό σε όλη τη διαδρομή της σκέψης είναι το μόνο μέσο για να μη έρθει ποτέ σε αντίφαση η Επιστημονική γλώσσα με τον εαυτό της με το αυτοαναφορικό και ατομιστικό ldquofactumrdquo με αυτό που προϋποτίθεται ταυτολογικά ως ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo Το a posteriori συμπέρασμα και η λογική κατάληξη της έρευνας πρέπει πάντα να επαληθεύει χωρίς αντίφαση τη λογική της εκκίνηση και αφετηρία την a priori προκείμενη συνθήκη Tο Post factum πρέπει να ακολουθεί και να πειθαρχεί να είναι σύμμετρο και ισομορφικό με το Pre factum μέσα από μια αέναη ακολουθία αιτιών και αιτιατών16 Αυτή η αφηρημένη μορφή χωρίς περιεχόμενο μιας άκαμπτης αιτιακής κίνησης εγγυάται

τα μαθηματικά αυτής της μορφής δηλ τα μαθηματικά ως ldquoουσία του παντόςrdquo και η μεταφυσική γίνονται ένα σώμα Κάτι που πρέπει να έχουμε υπόψιν μας είναι ότι η σύμφυση μαθηματικών αξιωμάτων και φυσικής (σύμφυση που γεννάει εννοιολογικά και πρακτικά το ldquoελεύθερο πείραμαrdquo και την εννοιολογική αυτονόμηση της ίδιας της Επιστήμης ως ldquoπειραματικής πρακτικήςrdquo) είναι πολύ πρόσφατη ιστορικά και έλαβε χώρα με την ανάδυση του καπιταλισμού και για ευνόητους λόγους (αέναη ανάπτυξη της τεχνολογίας των ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo που μετατρέπουν τον έμβιο και άβιο κόσμο σε αδρανείς ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός ολόκληρου κόσμου από εμπορεύματα) Τα προ-νεωτερικά μαθηματικά παρουσίαζαν ένα κοινό προσανατολισμό στο αισθητά συγκεκριμένο στην παρατηρούμενη ποιοτική πολλαπλότητα δεν υποκαθιστούσαν την ολότητα της πραγματικότητας με ldquoνούμεραrdquo Η γενικευμένη χρήση του (αριθμητικού) νούμερου είναι σχετικά πρόσφατη μάλιστα έχουν υπάρξει και μαθηματικά χωρίς καν αριθμούς αλλάμε νούμερα από ορισμένα γράμματα της αλφαβήτου (για παράδειγμα οι λατινικοί ldquoαριθμοίrdquo I II III IV V κτλ) Ποια είναι η κοινωνική χρησιμότητα του αριθμητικού νούμερου Πότε υπεισέρχεται στην κοινωνική πρακτική και γιατί Όταν τα επίθετα ldquoμικρότεροςrdquo ldquoμεγαλύτεροςrdquo κτλ δεν αρκούν για να εκφράσουν τις σχέσεις μεταξύ μεγεθών των παρατηρούμενων ποιοτήτων τότε η παραγωγή του αριθμητικού νούμερου μπορεί να κάνει πιο συγκεκριμένη την αντίληψη και την παράσταση των πραγμάτων 2 φορές ldquoμεγαλύτερο ldquoμικρότεροrdquo 3 φορές κτλ Στην αρχαία Ελλάδα είναι γνωστό απουσίαζαν οι αρνητικοί αριθμοί και το ldquo0rdquo Μάλιστα το ldquoάπειροrdquo λόγω αφηρημένης απροσδιοριστίας ορισμένοι από τους φιλοσόφους των γαιοκτημόνων δουλοκτητών το έτρεμαν και παρ όλη την μυστικιστική απόχρωση που έχει το αριθμητικό νούμερο στον Πλάτωνα Πυθαγόρα κτλ (ως καθολική αναλλοίωτη Ιδέα) δεν αποτόλμησαν να μαθηματικοποιήσουν την ίδια τη φύση το νούμερο απλώς εκφράζει το ldquoαναλλοίωτοrdquo της φύσης δεν είναι το ίδιο η ldquoφύσηrdquo

16 Η ldquoσχέση αιτίας-αποτελέσματοςrdquo (όπως το έθεσε και ο Χέγκελ) είναι μια ταυτολογία ψευδοαναλυτικού (και θεο-λογικού συμπληρώνουμε εμείς) τύπου Ποιος διαχώρισε την αιτία από το αποτέλεσμα (και το αντίστροφο) και μετά θέλησε εκ του ασφαλούς να τα ldquoβάλει σε σχέσηrdquo Το αφηρημένο ldquoβελάκιrdquo της ταυτολογικής και διαχωρισμένης αιτιότητας κινείται αιώνια και αδιάλειπτα χωρίς να μεταβάλλεται ldquoεν τέλειrdquo και ldquoεν γένειrdquo ποτέ κινείται αενάως μεταμορφούμενο αυτο-κινούμενο αλλάζοντας υποστάσεις και μορφές την μία ως αιτία και την άλλη ως αποτέλεσμα

7

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 8: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

σιωπηλά την αυτο-προϋπόθεση του ldquofactumrdquo την ταυτότητα του ldquofactumrdquo με τον εαυτό του Για ναμη χαθεί λοιπόν η σκέψη στο ldquoδρομο της Γνώσηςrdquo για να μην λοξοδρομήσουν τα συμπεράσματα από τις προ-κείμενες λογικές συνθήκες η σχέση της έννοιας (του συγκεκριμένου όλου των εννοιών) με τη συγκεκριμένη και μεταβαλλόμενη ποιοτική ποικιλομορφία του αισθητού κόσμου μετατρέπεται σε μια ταυτολογική σχέση της Επιστημονικής γλώσσας με τον εαυτό της όπου η σκέψη πειθαρχεί στο ldquoδεδομένο και γνωστόrdquo και περιορίζεται είτε σε έναν Επιστημονικό νομιναλισμό (στο να αλλάζει τις ldquoσωστές ονομασίεςrdquo των αναλλοίωτων πραγμάτων - Verum Vocabula -) είτε σε έναν Επιστημονικό ρεαλισμό (όπου οι Έννοιες της Επιστήμης υποστασιοποιούνται ως αναλλοίωτες κατηγορίες του Όντως εν Γένει της Πραγματικότητας εν Γένει)

Η Επιστημονική γνώση ως όρος και ως αποτέλεσμα της εμπορευματικής Λογικής βρίσκει έξω της ότι υπάρχει μέσα της και σκεπτόμενη δια του a priori αποκλεισμού του συγκεκριμένου περιεχομένου (προς χάριν της ποιοτικής ομοιογένειας και της ποσοτικής ομοιομορφίας) δεν μπορεί να σκεφτεί ldquoτίποτε άλλοrdquo πέρα από την ωμή αναγωγή του αισθητά συγκεκριμένου σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα και πάνω στις οποίες συσσωρεύονται και ταξινομούνται με τρόπο ευθύγραμμο ατομιστικό και συνεχή τα ldquoγεγονόταrdquo και τα ldquoδεδομέναrdquo Reductio ad unum Αναφωνεί εκστασιασμένος ο επιστημονικός κλήρος ο οποίος μάς νουθετεί να ldquoσκεφτόμαστεrdquo επιστημονικά δηλαδή να μάθουμε να αντιστοιχούμε χωρίς αντίφαση τις επιστημονικές λέξεις με τα πράγματα και τα πράγματα με τις επιστημονικές λέξεις Με άλλα λόγια μπορούμε να γνωρίζουμε μονάχα αυτό που είναι ldquoήδη γνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο στη Γλώσσα της Επιστήμης καθώς ο προσπορισμός της γνώσης έχει τον απόκρυφο χαρακτήρα της επιστημονικής λεκτικοποίησης των ldquoδεδομένωνrdquo Ότι αντιφάσκει με το ldquoγνωστόrdquo και λεκτικοποιημένο είναι μάλλον μια ldquoυποκειμενική αυταπάτη των αισθήσεωνrdquo αφού το να παράγουμε ldquoαντικειμενική γνώσηrdquo ισοδυναμεί με τη λεκτικοποίηση του μη λεκτικοποιημένου ldquoδεδομένουrdquo στη Γλώσσα της Επιστήμης σύμφωνα με τους αιώνιους νόμους της τυπικής λογικής και των μαθηματικών πιθανοτήτων17

Σύμφωνα με την Επιστημονική μέθοδο λοιπόν για να κατανοήσουμε τι είναι ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (φαινόμενο διαδικασία συμβάν κτλ) αρκεί να το διαμελίσουμε ad infinitum να το

μόνο και μόνο για να παραμένει η αιτιότητα ακίνητη και αναλλοίωτη Μπορεί έτσι η αιτιότητα να προ-Ηγείται των πραγμάτων αποστραγγίζοντάς τα από κάθε συγκεκριμένο περιεχόμενο

17 Μια οποιαδήποτε γενική θεωρία των πιθανοτήτων δεν αποτελεί πραγματική μορφή γνώσης στο μέτρο που η επικράτεια των αριθμών - από μόνη της - είναι ανίκανη να δημιουργήσει νέες έννοιες που να διερευνούν ένα μέχρι πρότινος άγνωστο περιεχόμενο Συνήθως το μόνο που πράττει μια γενική θεωρία των πιθανοτήτων είναι είτε να τυποποιεί ad nauseum με την υπνωτική μορφή των ποσοστών ένα ήδη γνωστό περιεχόμενο που μπορεί όμως και να μην έχει ποτέ κατανοηθεί στη συγκεκριμένη ουσία και στην ιδιαίτερη σημασία του είτε να μεταμορφώνει δια καθαρής μαγείας κάθε περιεχόμενο του πραγματικού σε εξωτερικό περιτύλιγμα και στολισμό της μυσταγωγικής επέλασης των αριθμών Η ανύψωση των θεωριών των πιθανοτήτων από γλωσσικό παίγνιο και θεο-λογική εξαπάτηση (βλέπε τη Μοναδολογία του Λέιμπνιτς όπου τα νούμερα ως Νούμερα και τίποτε άλλο έχουν ένα δικό τους αυτόνομο περιεχόμενο) σε απόλυτων εγγυητών του ldquoτι εστί το εσχάτως πραγματικό αποτελεί την καθημερινή πρακτική αλήθεια του πολιτισμού ldquoαυτοαξιοποίησηςrdquo του χρήματος όπου η πραγματική αφαίρεση της ldquoαξίαςrdquo κοινωνικοποιείται και ανθρωποποιείται μέσω της αφηρημένης δραστηριότητας-για-χρήμα Η Απόλυτη Αλήθειατου Ποσοστού θεμελιώνει το ίδιο το πνευματικό άρωμα των κοινωνιών του κεφαλαίου - που καταβροχθίζουν Εργασία και χέζουν Εμπορεύματα - στο (ύστατο) σημείο καμπής και κρίσης τους Τα μυστικοποιημένα ποσοστά του κέρδους και το ldquoπιθανό ρίσκοrdquo που κουβαλάνε είναι η μόνη πραγματικότητα με νόημα και σημασία που ldquoπρέπει όλουςrdquo να μας ενδιαφέρει και κάθε τι άλλο εξοβελίζεται στον μη τόπο του ανορθολογικού και του ακατανόητουΤο Μέτρα και μην Ερεύνα είναι η νέα θρησκεία του Εμπορεύματος-σε-Κρίση που σαν τον χριστιανικό Θεό έγινε καιαυτό Άνθρωπος Ο Θεός Εμπόρευμα που-έγινε-Άνθρωπος και που υπακούει αποκλειστικά σε προσευχές και θυσίες που μιλούν μόνο την κρυπτική γλώσσα του χρήματος δεν κατέβηκε ετούτη τη φορά πάνω στη γη από τους ξανοιγμένους Επτά Ουρανούς αλλά - και εδώ έγκειται το μυστήριό Του - αιωνίως ανάβει και σβήνει σαν ανάποδος Διόνυσος που από τα μέσα μάς εξωθεί πάντα να δουλεύουμε για χρήμα παράγοντας και καταναλώνοντας εμπόρευμα μέσα στην υπερβατικοποιημενη Οικονομία της Αγοράς του Κράτους και του Κεφαλαίου Αμήν

8

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 9: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

αποσυνθέσουμε ldquoαναλυτικάrdquo να το κάνουμε ldquoκομμάτιαrdquo εν μέσω ατομιστικών αφαιρέσεων (factum) στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo κοινά και γενικά σε όλα τα ldquoφαινόμεναrdquo του Επιστημονικού Νόμου που προσδιορίζεται ταυτολογικά στον εαυτό του και είναι εντελώς αδιάφορα ως προς την ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου και έπειτα να θεωρήσουμε (με μια λαθρεμπορική ταχυδακτυλουργία σκέψεων και πειραμάτων) το συγκεκριμένο σαν Post factum που ακολουθεί το Pre factum που είναι εντελώς ομόλογο ισοδύναμο και σύμμετρο με αυτό που βρίσκεται ldquoαπό κάτωrdquo με τις στοιχειώδεις και αφηρημένες γενικές ldquoπραγματικότητεςrdquo που αλληλεπιδρούν με εγγενείς αναλλοίωτες και ποσοτικά δυναμοποιημένες ιδιότητες οι οποίες δεν υπερβαίνονται ποτέ18 Η Επιστήμη με την αναγωγική της μέθοδο (μονόπλευρη ανάλυση διαμελισμός και απο-σύνθεση του συγκεκριμένου στα πιο ldquoαπλάrdquo ποιοτικά ομοιογενή και αφηρημένα γενικά ldquoστοιχειώδη στοιχείαrdquo) και με το ατομιστικό της ldquoπνεύμαrdquo (οντολογική και γνωσιολογική προτεραιότητα αδιαίρετων και αμετάβλητων (ή και απείρως διαιρετέων) ατομικών ldquoστοιχείωνσωματιδίωνrdquo) είναι ομόλογη και πλήρως συμβατή με το κεφάλαιο με τον ατομισμό του (το εμπόρευμα και το ldquoχρήμα που τίκτει χρήμαrdquo ως θεμελιακή πραγματικότητα του καπιταλιστικού κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo παρουσιάζονται αυτά καθεαυτά σαν να έχουν ldquoεγγενή αξίαrdquo) και τον αναγωγισμό του (η συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα καθίσταται (ανάγεται σε) αφηρημένη κοινωνική εργασία εργασία γενικά ανταγωνιστικά ατομικοποιημένη που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως ldquoστοιχειώδηςrdquo και ldquoαπλούστατη δαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo ως ομοιογενής ldquoφορέαςrdquo μιας αφηρημένης και αδιαφοροποίητης ldquoουσίαςrdquo της ldquoαξίαςrdquo

Κάθε θεωρία της γνώσης κάθε επιστημολογία βασίζεται σιωπηρά ή ρητά πάνω σε μια καθορισμένη θεωρία της πραγματικότητας και προϋποθέτει μια καθορισμένη έννοια της πραγματικότητας Η έννοια της πραγματικότητας η ιδεατή της ldquoεικόναrdquo το συγκεκριμένο όλον των εννοιών είναι ταυτόχρονα όρος και αποτέλεσμα των ιστορικών κοινωνικών σχέσεων και τον

18 Μια κριτική ματιά στο ιερότερο των ιερών (Sancta Sanctorum) της Επιστήμης τη φυσικοχημεία αρκεί για κατανοήσουμε τις ταχυδακτυλουργίες του αναγωγισμού και του ατομισμού Τι είναι το νερό Με τη γλώσσα της φυσικοχημείας ένα μόριο νερού παράγεται από τον ηλεκτρονικό δεσμό των ατόμων του υδρογόνου με το οξυγόνο Οι γενικές ιδιότητες του νερού όμως (πχ η ικανότητα του νερού να σβήνει τη φωτιά) δεν (προ-ή εν)υπάρχουν σε κάθε μεμονωμένο άτομο του υδρογόνου και του οξυγόνου αλλά συντίθενται στο εσωτερικό της ιδιαίτερης σχέσης τους γεννώντας μια νέα ποιότητα το νερό Μέσα σε αυτή την τρέχουσα ιδιαίτερη σχέση που αποτελεί ταυτόχρονα και ένα συγκεκριμένο καθολικόγενικό περιεχόμενο τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο γίνονται κάτι άλλο και διαφορετικό απόαυτό που είναι έξω από τη σχέση τους μέσα στη σχέση τους παύουν ταυτόχρονα να είναι αυτό που είναι έξω από αυτήν Έξω από την ιδιαίτερη σχέση τους (τόσο το υδρογόνο όσο και το οξυγόνο) σαν αυτά καθεαυτά ldquoάτομαrdquo γίνονται κάτι άλλο το οξυγόνο είναι ιδιαίτερα ασταθές και προκαλεί καύσεις οξειδώσεις κτλ το υδρογόνο δεν υπάρχει καν στην ατμόσφαιρα σε καθαρή μορφή παρά ως υπόλειμμα της πρωταρχικής αναγωγικής ατμόσφαιρας της γήινης φύσης και αυτό καθεαυτό το οξυγόνο δεν είναι ένα μεταφυσικά αυθύπαρκτο ατομικό ldquoστοιχείοrdquo αλλά αποσπάται αφαιρείται από το νερό διαμέσου της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των έμβιων όντων (φυτικών και μικροβιακών οργανισμών) και αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα σαν προϊόν αυτής της δραστηριότητας Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η γήινη φύση διατρέχεται από συνέχειες και ασυνέχειες από αλληλεξαρτήσεις και ετερογένειες από ολοκληρώσεις και απώλειες από συγκεκριμενοποίηση (ολοποίηση) και αφαίρεση (απόσπαση) από μεταβλητότητα και σταθερότητα από τυχαιότητα που γονιμοποιεί και γονιμοποιείται από την αναγκαιότητα γεννώντας συγκεκριμένες δυνατότητες από αφανισμούς και γέννες από δημιουργίες νέων ποιοτικών μορφών και αλλοίωσηκαταστροφή παλαιότερων και ldquoδε θέλει να ακούειrdquo για αφηρημένες καθολικές βάσεις - ldquoπρώτες αρχέςέσχατα θεμέλιααπόλυταrdquo Η γήινη φύση είναι μια αυτοκαθοριζόμενη αυτοεξελισσόμενη και εσωτερικά διαφοροποιημένη ολότητα με συγκεκριμένες ποιοτικές και διαφοροποιημένες σφαίρες που στα όριά τους περνούν η μία στην άλλη διαμεσο-ποιούν η μία την άλλη αλληλοσχετίζονται και αλληλοδιεισδύουν ενσωματώνοντας διαφορετικούς τρόπους ζωής και πολλαπλές μορφές ύπαρξης Κάθε συγκεκριμένος τρόπος ζωής κάθε ιδιαίτερη μορφή ύπαρξης είναι ταυτόχρονα παραγωγός και προϊόν όλων των άλλων μορφών (natura naturans και natura naturata) κάθε συγκεκριμένη ποιοτική σφαίρα της γήινης φύσης ενσωματώνει με τον δικό της ιδιαίτερο ξεχωριστό τρόπο όλες τις άλλες τροπο-ποιείται η ίδια από τις άλλες και τροπο-ποιεί η ίδια τις άλλες Αυτό το πλούσιο περιεχόμενο της γήινης φύσης της πραγματικότητας της ίδιας της ζωής όλο και φτωχοποιείται κάτω από τη μπότα της Προόδου της Επιστήμης η οποία σαν σύγχρονος Ήρωας σαρώνει τα πάντα για να αυξήσει τον νεκρό Πλούτο των κοινωνιών του κεφαλαίου

9

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 10: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

συγκεκριμένων κοινωνικών μορφών δραστηριότητας που (ανα)παράγουν προθετικά (θεωρητικά και κατηγορικά προκατηγορικά και διαισθητικά) αυτές τις σχέσεις Η κοινωνική ζωή ακραία ατομικοποιημένη ιεραρχοποιημένη και κατασπαραγμένη από τον αφηρημένο δεσποτισμό του κεφαλαίου δεν αναπαράγει τόσο ldquoψευδείς μορφές συνείδησης και μεθόδουrdquo αλλά κατrdquo εξοχήν δημιουργεί ενεργητικά βολικές ψευδαισθήσεις για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo παράγοντας τόσο το αφηρημένο απομονωμένο μισθωτό υποκείμενο της Γνώσης όσο και την αφηρημένη φετιχιστική δυϊστική αντικειμενικότητα της Επιστημονικής Μεθόδου η οποία ακόμα και όταν ασκεί αυτοκριτική το κάνει με τρόπο εξίσου μυστικιστικό πως μπορούν να συνδεθούν τα αφηρημένα αντικείμενα() της Επιστήμης με τον μπανάλ αισθητό κόσμο της καθημερινής ζωής Το φάντασμα του αφηρημένου που ζωντάνευε στις προσευχές των σχολαστικών τον Μεσαίωνα επιστρέφει εκλογικευμένο στις πειραματικές τελετουργίες των επιστημόνων της Νεωτερικότητας19 το φάντασμα της Παντοδυναμίας με την ldquoπαλιά καλήrdquo μεταφυσική αναζήτηση του Απόλυτου να συνεχίζεται ακάθεκτη ένα Απόλυτοπου ξέπεσε από τους καθαρούς αιθέρες του θείου Λόγου και από ldquoποιοτική ουσία (Universalia ante rem) έγινε υλική ποσοτική ουσία (Universalia post rem) του Επιστημονικού Λόγου Για τους πρώτους που εκφράζουν θεωρητικά τον ldquoκλειστόrdquo φεουδαρχικό κόσμο η Παντοδυναμία η καθολική κυριαρχία πάνω στο παρελθόν το παρόν και το μέλλον των ldquoπραγμάτων και των ανθρώπωνrdquo έχει ήδη τελεστεί με το αναλλοίωτο Γράμμα του θείου Λόγου και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή που ldquoδικαιώνειrdquo και ldquoλυτρώνειrdquo το παρόν και το μέλλον Για τους δεύτερους που εκφράζουν θεωρητικά το ldquoανοιχτόrdquo καπιταλιστικό σύμπαν η Παντοδυναμία θα τελεστεί στο Μέλλον με ένα άπειρο και αχανές ldquoόχι ακόμαrdquo που μεταμορφώνει αδιαλείπτως τα ldquoπράγματα και τους ανθρώπουςrdquo σε α-διάφορα Ιδεώδη προ-σχήματα για την επιβολή των ποσοτικών αφαιρέσεων της ύλης Η ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος θα ldquoδικαιώσειrdquo και θα ldquoλυτρώσειrdquo το παρόν (και το παρελθόν) το μέλλον είναι ldquoανοικτόrdquo βρίσκεται πάντα πιο μπροστά από το παρόν και το εγκολπώνει το καταβροχθίζει εσχατολογικά και προοδευτικά αποβάλλοντας παρελθόν ώστε να μην λοξοδρομήσουν (τόσο το παρόν όσο και το παρελθόν) από τοΜέλλον Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η διαφορά στην εννόηση του χρόνου από την άποψη της κυριαρχικής σχέσης Για τον ldquoκλειστό χρόνοrdquo της φεουδαλικής σχέσης η Παντοδυναμία έχει ldquoήδη τελεστείrdquo και επαναλαμβάνεται ως αιώνια επιστροφή για τον ldquoανοιχτό χρόνοrdquo της καπιταλιστικής σχέσης η Παντοδυναμία ldquoθα τελεστεί και θα διαιωνίζεταιrdquo με ένα άπειρο και ατέρμονο ldquoόχι ακόμαrdquo με ένα Μέλλον που Προ-Βλέπει με την αέναη παραγωγή ldquoπαραγωγικών δυνάμεωνrdquo κεφαλαίου Επιστήμης εμπορευμάτων αφηρημένης εργασίας κτλ Η θρησκεία και ο μακρινός συγγενής-απόγονός της η Επιστήμη κάνουν αφαίρεση από εμάς μάς μεταθέτουν ακριβώς εκεί πουδεν υπάρχουμε (στον Παράδεισο η πρώτη στην ldquoτελικήrdquo Έλευση του Μέλλοντος η άλλη) και μάς αποσπούν σιωπηλά από την παρατήρηση αυτού που υπάρχει διαιωνίζοντας τη δεσποτική κυριαρχίαπάνω στους ανθρώπους και στη φύση

Η εμπειρική προφάνεια των κοινωνικών σχέσεων ως γενικευμένων εμπορευματο-χρηματικών σχέσεων επιβάλλουν με έναν συνειδητά ασυνείδητο (προκατηγορικό) τρόπο την αναγωγή των πάντων σε αφαιρέσεις σε εσαεί χειραγωγήσιμα σε ldquoπρώτες ύλεςrdquo για να ldquoβγαίνουν λεφτάrdquo Ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo σαν κυρίαρχη κοινωνική-ανθρωπολογική ldquoφιγούραrdquo του αστικού κόσμου εκκινεί από το credo πως η ldquoζωή αξίζειrdquo όταν πουλάς ή πουλιέσαι στην ldquoκαλύτερη δυνατή

19 Αν το ένα ή άλλο ldquoχαρακτηριστικόrdquo που αφαιρείται από το συγκεκριμένο (για παράδειγμα η ldquoγεωμετρική μορφήrdquo ηldquoμάζαrdquo το ldquoμέγεθοςrdquo ο ldquoχώροςrdquo η ldquoέκτασηrdquo η ldquoδομήrdquo το ldquoσύστημαrdquo κτλ) θεωρείται αυτό καθεαυτό σαν ένα ιδιαίτερο ldquoαφηρημένο γενικό αντικείμενοrdquo σαν ένα εξαρχής δοσμένο και αυθύπαρκτο Factum εν Γένει και τα συγκεκριμένα πράγματα (φαινόμενα διαδικασίες συμβάντα) θεωρηθούν αυτά καθεαυτά ως απλοί και αδιάφοροι ldquoφορείςrdquo ως μορφές εκδήλωσης και τρόποι ύπαρξης (ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo και απλές φαινομενικότητες post-factum) αυτών των χαρακτηριστικών τότε αυτά τα χαρακτηριστικά μετατρέπονται άμεσα σε μια αφηρημένη καθολική ldquoουσίαrdquo και αποκτούν μυστικιστικές ιδιότητες ldquoπρώτων αρχώνέσχατων θεμελίωναπολύτωνrdquo παρόμοια με τααφηρημένα καθολικά της Μεσαιωνικής σχολαστικής φιλοσοφίας που ldquoενσαρκώνονταιrdquo και ldquoμετουσιώνονταιrdquo στον αισθητό κόσμο ldquoδημιουργώνταςrdquo τη γήινη φύση και τους ανθρώπους

10

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 11: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

τιμήrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό ισοδύναμοrdquo του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo (Μαρξ) Η καπιταλιστική αναπαραγωγή των κοινωνικών ατόμων μάς μεταμορφώνει σε πραγματικές αφαιρέσεις σε μια πρακτική μεταφυσική σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες σε ζωντανούς νεκρούς με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος20

Το Κράτος-Έθνος21 ως πολιτική μορφή των κοινωνιών του κεφαλαίου θεσμοθετεί και αναπαριστά με τις αφηρημένες γενικές έννοιες του Νόμου και του Δικαίου αυτήν ακριβώς την πραγματική ομο- γενοποιητική αφαίρεση που πραγματοποιείται στους μακάβριους κόλπους της καπιταλιστικής (ανα)παραγωγής Υπό αυτούς τους πρακτικά μυστικιστικούς όρους οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων είναι αμοιβαία αδιάφορες και τα άτομα νιώθουν πως διαιωνίζονται όσο αυξάνει η εμπράγματη περιουσία τους η αύξηση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo τους που τούς εξωθεί στη σιωπηλή οικονομική βία της ανταλλαγής μέσα από το Ιερό Συμβόλαιο της αγοραπωλησίας Η κοινότητα του κεφαλαίου η αφηρημένη αξιακή μορφή που ldquoαυτο-αξιοποιείταιrdquo παράγοντας τόσο το αντικείμενο όσο και το υποκείμενο ως ldquoαξίεςrdquo δημιουργεί ταυτόχρονα τόσο το αφηρημένο μισθωτό ldquoαξιακόrdquo αστικό υποκείμενο που ldquoαντικειμενοποιείταιrdquo μηχανιστικά και αθροιστικά ως βουβή ldquoδαπάνη εργασιακής δύναμηςrdquo όσο και την αφηρημένη πραγμοποιημένη αντικειμενικότητα ως χειραγωγήσιμη αδρανή νεκρή ldquoπρώτη ύληrdquo για την παραγωγή ενός κόσμου εμπορευμάτων

Τα άτομα της προλεταριακής συνθήκης δεν είναι παρά οι άνθρωποι που αν ldquoθέλουν να ζουνrdquo πρέπει πρώτα να πουλούν την αφηρημένη τους ldquoικανότητα για εργασίαrdquo (είτε στην παραγωγή είτε στην αναδιανομή-κυκλοφορία του Κτήνους) και έπειτα να αγοράζουνκαταναλώνουν τα ldquoμέσα που τους συντηρούνrdquo για να συνεχίζουν να ldquoζουνrdquo ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo και ldquoαισθητικοποιημένοrdquo μεταβλητό κεφάλαιο ως ανταγωνιστικά εξατομικευμένοι ldquoφορείςrdquo του εμπορεύματος ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου διαχωρίζοντας το υποκειμενικό από το αντικειμενικό με την πραγμοποιημένη μορφή του ldquoμεταβλητούrdquo (αφηρημένη εργασιακή δύναμη) και του ldquoσταθερούrdquo κεφαλαίου (νεκρή εργασία μηχανές ldquoπρώτες ύλεςrdquo ldquoμέσα παραγωγήςrdquo κτλ) εδραιώνεται ως κόσμος της ldquoκαθεαυτόrdquo αφαίρεσης και της ldquoκαθεαυτόrdquo ιδεατότηταςφαντασμαγορίας που μπήγει σιωπηλά τα δόντια και τα νύχια της στο ζωντανό σώμα των κοινωνικών ατόμων για να αναπαραχθεί σαν Μοναδικός και Αυθεντικός Πραγματικός Κόσμοςσαν Κέρδος και σαν Μισθός

Η καπιταλιστική σχέση ως ιδιαίτερη μορφή κοινωνικής ζωής προβάλλοντας τον εαυτό της τόσο στο μέλλον όσο και στο παρελθόν ως πανταχού παρούσα είναι η άρνηση της ζωής η ζωή του ατόμου ως υποκειμενοποιημένη ανταλλακτική ldquoαξίαrdquo ξετυλίγεται στο θεαματικό κενό και πελαγοδρομεί από το ίδιο στο μεγεθυσμένο ίδιο ως ldquoδιαφορετικόrdquo συσσωρεύοντας το ldquoγενικό

20 Ακριβώς όπως ο Αδιαίρετος Τριαδικός Θεός (Θεός - Ιησούς Χριστός - Άγιο Πνεύμα) ως Καθολική Ουσία και Απόλυτο Υποκείμενο όλων των αλλαγών του παραμένει Ταυτόσημος Ισότιμος και Ομοούσιος σε όλες τις μετουσιώσεις-μεταμορφώσεις του γεννώντας από τον Αιώνιο Άπειρο Άφθαρτο Αγέννητο Εαυτό του την φύση και τους ανθρώπους έτσι και η Αγία Τριάς του Κεφαλαίου (Κεφάλαιο - Κέρδος Εργασία - Μισθός Γη - Πρόσοδος) παραμένει αιωνίως ομοούσια σε όλες τις μεταμορφώσεις της εκπληρώνοντας ένα Θαύμα γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό Εαυτό της γεννά χρήμα από το χρήμα μέσα από μια αέναη διαδικασία ldquoαυτο-αξιοποίησηςrdquo του χρήματος που εκτείνεται ad infinitum Με τον ίδιο μυστηριακό τρόπο που ο Ιησούς Χριστός διαμεσολαβεί τις σχέσεις των ανθρώπων ενώπιον του Θεού μεταμορφώνοντάς τους σε αισθητές ldquoενσαρκώσειςrdquo των αφηρημένων καθολικών του Θείου Λόγου οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις διαμεσολαβούν τους ανθρώπους ενώπιον του Θεού-Κεφαλαίου μεταμορφώνοντάς τους μυστηριακά σε ldquoπροσωποποιημένεςrdquo και ldquoαισθητικοποιημένεςrdquo οικονομικές κατηγορίες (αγοραστές και πωλητές παραγωγοί και καταναλωτές κτλ)

21 Το Έθνος ως laquoπνευματικήraquo συγκολλητική laquoουσίαraquo των αντιφάσεων και των ανταγωνισμών μέσα στο κράτος και ανάμεσα στα κράτη είναι το κατεξοχήν αστικό φαντασιακό που προϋποθέτει και αναπαράγει την κοινωνική μεταφυσικήτης αξιακής μορφής Ως τέτοιο ldquoανώτεροrdquo φετίχ το Έθνος ενσωματώνει στην κοινότητά του πετώντας πάντα κάποιους laquoΆλλουςraquo εκτός

11

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 12: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

ισοδύναμοrdquo της ζωής τα σύμβολα-φετίχ του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo Το άτομο προσδεδεμένο στα ldquoμαγικά δεσμάrdquo της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo και απογυμνωμένο-αποψιλωμένο-αποκλεισμένο από κάθε κοινωνικότητα μη σύμμορφη με την ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής είναι ταυτόχρονα τόσο ένα μαζο-ποιημένο άτομο που αντιλαμβάνεται ldquoεαυτόν και αλλήλουςrdquo με βάση των αφαιρέσεων του Επαγγέλματος και του Εισοδήματος όσο και μια ατομικοποιημένηεξατομικευμένη πολυπληθής μάζα η ldquoιδιαιτερότηταrdquo και η ldquoδιαφοράrdquo της οποίας είναι έγκλειστηεγκλωβισμένη στην ldquoιδιαιτερότηταrdquo και τη ldquoδιαφοράrdquo της παραγωγήςκατανάλωσης εμπορευμάτων Το άτομο εγκλωβισμένο στο ldquoκακόrdquo άπειρο (Χέγκελ) στον ανταγωνιστικό κατατεμαχισμό της αφηρημένης εργασίας και στη σισυφική διαδικασία εξειδίκευσης-αποεξειδίκευσης της ldquoεργασιακής του δύναμηςrdquo ldquoαξιοποιείrdquo εργαλειακά το παρελθόνκαι το ldquoάμεσοrdquo παρόν του ανάλογα με ένα προνομιακό Μέλλον που είναι πάντα ldquoπιο μπροστάrdquo σε σχέση με το παρόν και έτσι συνεχώς ματαιώνει την πραγματοποίηση της ύπαρξής του προσπαθώντας να ζήσει αυτό-που-ακόμα δεν-είναι Με άλλα λόγια το άτομο νοηματοδοτεί το εύρος της ύπαρξής του σαν προσωποποιημένος ldquoφορέαςrdquo επικύρωσης μιας τιμής και ενάντια-στα-άλλα-άτομα συντρίβεται από το φόβο την αγωνία και την ελπίδα του να δείξει ldquoπόσο αξίζειrdquo και ως τέτοιο αιωρείται διχασμένο ανάμεσα σε μια τυφλή απόφαση και σε μια καρτερική αναμονή Οι αφηρημένες εμπορευματο-χρηματικές σχέσεις καλύπτουν σαν σάβανο σαν παραπέτασμα λήθης τα ζωντανά συγκεκριμένα άτομα τα οποία υπομένουν βουβά και εκκωφαντικά τόσο την έλλειψη όσο και τον κορεσμό της εμπορευματικής ανταλλαγής

Η ολότητα της κοινωνικής ζωής των ατόμων (τόσο των Κυρίων όσο και των Υποτελών)22 υποτάσσεται στην ldquoΤυραννία του Αυτονόητουrdquo και στην πολύχρωμη μονοτονία της καθημερινής για-το-κεφάλαιο-ζωής όντας πολλαπλά διχασμένη εντός της φετιχιστικής αυτονομίας διαχωρισμένων ldquoλειτουργικών σφαιρώνrdquo (Πολιτική και Οικονομία Εργασία και Ελεύθερος Χρόνος Δημόσια και Ιδιωτική ldquoζωήrdquo Οικογένεια και Εκπαίδευση Θέαμα και Νεκροταφείο κτλ) που ενοποιούν με τη διχαλωτή γλώσσα του γενικευμένου διαχωρισμού τις ldquoΦυλές των Εμπορευματοκατόχωνrdquo την κοινωνία του κεφαλαίου Αυτές οι κοινότητες των αμοιβαίων διαχωρισμών και αποκλεισμών συγκροτούνται όλες από την αυτονομημένη ldquoκίνησηrdquo της αξιακής μορφής η οποία σαν εκκοσμικευμένη Θεότητα επιβάλλει μια αντικοινωνική κοινωνικοποίηση των ανθρώπων Η εκκοσμικευμένη μεταφυσική της ldquoαυτο-αξιοποίησης της αξίαςrdquo εμφανίζεται

22 Ο διαχωρισμός μεταξύ Κυρίου και Υποτελή τόσο ως συγκεκριμένη αναλυτική κατηγορία της κριτικής θεωρίας όσο και ως συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα είναι ρευστός ιστορικός και μεταβαλλόμενος Τι σημαίνει αυτό Σημαίνει πως δεν προϋπάρχει ο Κύριος του Υποτελή και ούτε απλώς και μόνο οι δυο αυτές κοινωνικο-ιστορικές κατηγορίες διαμορφώνονται μέσα σε μια αδιάφορη σχέση αμοιβαίας εξωτερικότητας Καμιά σχέση κυριαρχίας εκμετάλλευσης υποταγής δεν μπορεί να αναπαραχθεί στον ιστορικό κοινωνικό χρόνο χωρίς την εσωτερίκευσή της από τον Υποτελή χωρίς τη μετατροπή της σε καθημερινή laquoκοινή λογικήraquo χωρίς την Ιδεώδη ανύψωσή της σε laquoμοναδικόraquo τρόπο ύπαρξης της κοινωνικής ζωής Αυτό που έχει πραγματική σημασία για την κατάλυση της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης είναι η επίμονη προσπάθεια κατανόησης των πολλαπλών τρόπων που η κυριαρχική σκέψη και πράξη παράγεταικαι αναπαράγεται σαν ιστορικός laquoκοινός νουςraquo σαν laquoμοναδικήraquo κατανοητή γλώσσα που συγκροτεί τον εαυτό της απαλείφοντας τα χνάρια της και συσκοτίζοντας το προελεύσιμό της Ειπωμένο διαφορετικά και μιλώντας σε ένα αρκετά αφηρημένο επίπεδο η ιδεολογική παραγωγή της πραγματικότητας ως κυριαρχικής τελεολογίας συντίθεται (από την οπτική της διαιώνησής της της ύπαρξής της στον κοινωνικό χρόνο) από την αμοιβαία συμπλοκή ldquoόλωνrdquo των τάξεων ομάδων και ατόμων ρευστοποιώντας τη σχέση Κυρίου και Υποτελή αυτή ρευστοποίηση όμως (η ανταλλαγή και η αστάθεια των ldquoρόλωνrdquo) δεν είναι ακύρωση-εξάλειψη της σχέσης κυριαρχίας και αντιμετάθεσή της σε κάποια αυθύπαρκτα ή αυτο-αναφορικά Υποκείμενα αλλά τόσο η εγγύηση όσο και το στοίχημα της (ανα)παραγωγής της σε βάθος κοινωνικού χρόνου Στην καπιταλιστική μορφή κυριαρχίας όπου η κυρίαρχη και ldquoμοναδικά αυθεντικήrdquo κοινωνική φιγούρα είναι ο ldquoκάτοχος εμπορευμάτωνrdquo ως ldquoαυτοκαθοριζόμενοrdquo Υποκείμενο του Κράτους και της Αγοράςη ρευστοποίηση της σχέσης Κυρίου και Υποτελή βρίσκει την πιο ολοκληρωμένη της σύλληψη καθότι ο Υποτελής αυτοπειθαρχώντας στην ldquoαυτο-αξιοποίηση της αξίαςrdquo (ldquoπρέπει να βγάζω να κερδίζω λεφτάrdquo) γίνεται ndash σχιζοειδώς- ο Κύριος του Εαυτού του Και ακόμα παραπέρα στη φάση της ανθρωπομορφοποίησης του κεφαλαίου όπου ldquoτα πάντα είναι δυνατάrdquo ως ldquoφορείςrdquo επικύρωσης μιας τιμής η αξιακή μορφή απορροφά και διαλύει στον εαυτό της (χωρίς να τις εξαλείφει) τις κατηγορίες του Κυρίου και του Υποτελή του καπιταλιστή και του εργάτη του εκμεταλλευτή και του εκμεταλλευομένου κτλ

12

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 13: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

εμπειρικά και άμεσα με τις διακριτές μορφές της Οικονομίας και του Κράτους οι οποίες ορθώνονται έναντι των ζωντανών ανθρώπων σαν αφηρημένες καθολικότητες δηλαδή σαν υπερβατικοποιημένες και ldquoαισθητά υπεραισθητέςrdquo οντότητες που καταπίνουν και φτύνουν τους ανθρώπους ως αδιάφορες ldquoπρώτες ύλεςrdquo για την παραγωγή ενός στοιχειωμένου πραγμώδη κόσμουφτιαγμένου από εμπορεύματα Αυτός ο πρακτικός μυστικισμός ομόλογος του μυθικού και θεολογικού φετιχισμού που ldquoαντιστρέφειrdquo τις σχέσεις μεταξύ ldquoυποκειμένου και κατηγορήματοςrdquo συγκεκριμένου και αφηρημένου (ο άνθρωπος της Αγοράς ο άνθρωπος του Κράτους ο άνθρωπος της Επιστήμης ο άνθρωπος του Θεού κτλ) είναι το θεμέλιο (η γενική προϋπόθεση και το ιδιαίτερο ιστορικό αποτέλεσμα) των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπου η αφαίρεση ldquoαξίαrdquo η εμπορευματική μορφή του κοινωνικού προϊόντος είναι η καθολική μορφή της κοινωνικής αναπαραγωγής

Κράτος και αξιακή μορφή

Το θεμέλιο της αξιακής μορφής του κοινωνικού προϊόντος είναι ταυτοχρόνως τόσο ο διαχωρισμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προλεταριακή συνθήκη από τους όρους αναπαραγωγής της ζωής τους όσο και η διαιώνιση αυτού του διαχωρισμού Αυτός ο θεμελιακός διαχωρισμός και η διαιώνισή του μπορεί να έχει τη νομική και πολιτική μορφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της κρατικής ιδιοκτησίας των ldquoμέσων παραγωγήςrdquo Η κοινωνική σχέση του κεφαλαίου ως καθορισμένησχέση μεταξύ ζωντανής και νεκρής εργασίας() (ldquoμέσα παραγωγήςrdquo ldquoπρώτες ύλεςrdquo κτλ) θεμελιώνεται αναπαράγοντας τη ζωντανή εργασία ως βουβό ldquoμέσο αξιοποίησηςrdquo της νεκρής Τίποτα απολύτως δεν αλλάζει ως προς το γενικό περιεχόμενο της κοινωνικής σχέσης του κεφαλαίου αν τα ldquoμέσα παραγωγής κρατικοποιηθούνrdquo (βλέπε Σοβιετική Ένωση) δηλαδή αν το κράτος λειτουργεί ως συλλογικός αγοραστής και πωλητής εμπορευμάτων για να αναπαράγει το εμπόρευμα ldquoεργασιακή δύναμηrdquo Επιπλέον τόσο το Κράτος ως Homo Politicus όσο και η Οικονομία της Αγοράς ως Homo Economicus είναι δυο διαφορετικές και αλληλοσυμπληρωματικές όψεις μιας και της αυτής κοινωνικής πραγματικότητας της καπιταλιστικής

Το Κράτος των κοινωνιών του κεφαλαίου με το θεσμικό διαχωρισμό του από την οικονομία της αγοράς εκπληρώνει ένα διπλό ρόλο Από τη μια είναι η ρυθμιστική-θεσμική αρχή της σχέσης του ατόμου ως ldquoπολίτηrdquo και ως ldquoιδιώτηrdquo με την οικονομία της αγοράς και από την άλλη αναλαμβάνει τόσο ldquoάμεσα παραγωγικές δραστηριότητεςrdquo συσσωρεύοντας κεφάλαιο όσο και ldquoμη παραγωγικά κόστηrdquo (αστυνομία στρατός δικαστήρια φυλακές κτλ) και ldquoέμμεσα παραγωγικές δαπάνεςrdquo (κατασκευή δρόμων σχολείων πανεπιστημίων νοσοκομείων μέρος των μεταφορών των τηλεπικοινωνιών και της ldquoπαραγωγής ενέργειαςrdquo κτλ) που είναι όλες ldquoαπαραίτητεςrdquo ως γενικές υποδομές για την ldquoελευθερίαrdquo της οικονομίας της αγοράς δηλαδή για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου Η ιδιωτικοποίηση αυτών των γενικών υποδομών που ανήκουν στο Κράτος φέρνει γρήγορο κέρδος σε κάποιο μεμονωμένο ατομικό καπιταλιστή (και γρήγορα έσοδα στο Κράτος) αλλά καθόλου δεν εξασφαλίζει την κερδοφορία της συνολικής τάξης των καπιταλιστών δηλαδή τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου όπως αυτή συγκροτείται τόσο ldquoεσωτερικάrdquo όσο και ldquoεξωτερικάrdquo στη διαμάχησυμμαχία με άλλα Κράτη-Έθνη

Το ιδιαίτερο συμφέρον του Κράτους των κοινωνιών του κεφαλαίου ως νομικού και πολιτικού θεσμού που εγγυάται αντιφατικά (μαζί και ενάντια στα άλλα Κράτη) τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου σημαίνει πως συνοψίζει και συμπυκνώνει ως Φυσικό Δίκαιο και ως Φυσικό Νόμο τηδιαιώνιση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης γενικά (σσ το δικαίωμα του καπιταλιστή ως ldquoπροσωποποιημένοrdquo κεφάλαιο να αγοράζει αφηρημένη ldquoεργασιακή δύναμηrdquo και το δικαίωμα του ldquoφορέαrdquo της ως ldquoπροσωποποιημένηrdquo εργασία να την πουλά) Με άλλα λόγια το Κράτος λειτουργεί με διπλή υπόσταση τόσο θεσμική (νομική-πολιτική) όσο και οικονομική Δεν υπάρχουν λοιπόν ldquoδυο οικονομίεςrdquo μια ldquoιδιωτικήrdquo και μια άλλη ldquoδημόσια-κρατικήrdquo αλλά μία και αυτή κοινωνική

13

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 14: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

πραγματικότητα η καπιταλιστική η οποία δεν μπορεί να αναπαράγεται χωρίς το Κράτος της και χωρίς να ξοδεύει τον αφηρημένο κοινωνικό ldquoπλούτοrdquo της (Μαρξ) με τρόπο ldquoμη ή και έμμεσα παραγωγικόrdquo Γενικότερα η καπιταλιστική οικουμενικότητα αναπαράγεται εντός και διαμέσου των ξεχωριστών Κρατών-Εθνών της και η όποια ldquoυπερεθνικήrdquo και ldquoυπερκρατικήrdquo (στην πραγματικότητα διακρατική) υποδομή (βλέπε ΔΝΤ Παγκόσμια Τράπεζα κα) καθώς και συμφωνία-συμμαχία (βλέπε κοινό νόμισμα στην περίπτωση της ευρωπαϊκής ένωσης) εκφράζει μια πραγματική αντίφαση τον εκάστοτε ιστορικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών την εκάστοτε ενότητα και διαφοροποίησή τους για μια ldquoαποδοτικότερη ανάπτυξηrdquo δηλαδή για μια βαθύτερη εκμετάλλευση των πωλητών ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo μέσα και έξω από κάθε ldquoεθνικό σύνοροrdquo

Συνοψίζοντας με την πραγματική υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο η συσσώρευση της αφηρημένης ldquoαξίαςrdquo (παραγωγή ndash κυκλοφορία ndash κατανάλωση) έχει ιστορικές μορφές διεθνοποίησης και παγκοσμιότητας οι οποίες προϋποθέτουν σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση μια συγκεκριμένη μορφή του κράτους τις διακρατικές συμμαχίες και το διακρατικό ανταγωνισμό που επικυρώνουν νομικά και πολιτικά (όχι χωρίς ρήξεις και συγκρούσεις) τη διαρκή φυσικοποίηση του ποσοστού του κέρδους (ιδιοποίηση της αφηρημένης αξίας)

Η κρίση του κεφαλαίου είναι κρίση εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας

Η κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων (σε πλήρη συμφωνία με τις ιστορικές ιδιαίτερες μορφές μέσα από τις οποίες η κρίση εκδηλώνεται) είναι η κρίση της εκμεταλλευσιμότητας της αφηρημένης κοινωνικής εργασίας Κάθε κεφάλαιο (ιδιωτικόατομικό και κρατικό) υπάρχει ως τέτοιο ως ποσότητα αφηρημένης αξίας που ζητά να ldquoαυτο-αξιοποιηθείrdquo μονάχα στη σύνδεσή του ενάντια σε όλα τα άλλα και έχει ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους Ένα κεφάλαιο με υψηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δηλαδή με υπεροχή του ldquoσταθερού κεφαλαίουrdquo απέναντι στο ldquoμεταβλητόrdquo και σε κλίμακα ανώτερη από τον κοινωνικό μέσο όρο δίνει ποσοστό κέρδους κάτω από το μέσο όρο Ένα κεφάλαιο με χαμηλή ldquoοργανική σύνθεσηrdquo δίνει ποσοστό κέρδους πάνω από το μέσο όρο Ο ανταγωνισμός όμως εξισώνει τα διαφορετικά ποσοστά κέρδους σε ένα γενικό ποσοστό με τα κεφάλαια (ldquoσταθεράrdquo και ldquoμεταβλητάrdquo) να μετακινούνται σε εκείνους τους κλάδους με το χαμηλότερο κόστος παραγωγής και το μεγαλύτερο ποσοστό κέρδους Το αποτέλεσμα αυτής της κίνησης μεταξύ των ατομικών κεφαλαίων είναι η δημιουργία του κοινωνικού κεφαλαίου του καπιταλιστικού κομμουνισμού και ενός μέσου ποσοστού κέρδους ανεξάρτητα από την ldquoοργανική σύνθεσηrdquo (αναλογία σε ldquoσταθερόrdquo και ldquoμεταβλητόrdquo κεφάλαιο) των ισομεγεθών ατομικών κεφαλαίων Ειπωμένο διαφορετικά το συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο εκμεταλλεύεται συνολικά τους πωλητές της αφηρημένης εργασιακής δύναμης

Στη μεταξύ των καπιταλιστών ασταμάτητη διαμάχη - που συνιστούν ldquoπροσωποποιήσειςrdquo των ατομικών κεφαλαίων τους - για να προσδιοριστούν οι αναλογίες κατανομής της αφηρημένης αξίας υπερισχύει εκείνος που καταφέρνει να μειώσει το χρόνο παραγωγής των εμπορευμάτων του Ο ιερός σκοπός του κέρδους (Santa Sactorum) ωθεί κάθε καπιταλιστή να μειώνει στο ελάχιστο το κόστος των εμπορευμάτων του και τούτο ουσιαστικά σημαίνει μείωση του χρόνου παραγωγής τους και επιφέρει την ελάττωση της ατομικής τους αξίας αφού ldquoενσωματώνουνrdquo λιγότερη ποσότητα αφηρημένου χρόνου εργασίας Παράγοντας περισσότερα εμπορεύματα με ldquoχαμηλότερο κόστοςrdquo χρησιμοποιώντας δηλαδή λιγότερη αφηρημένη εργασία ανά μονάδα προϊόντος και πουλώντας τα λίγο πιο κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία αλλά πάνω από την ατομική τους δεν παράγεται άμεσα νέα αφηρημένη αξία23 αλλά επιτυγχάνεται ένα μεγαλύτερο κέρδος από το μέσο όρο Με

23 Υποθέτοντας φυσικά πως παραμένουν σταθερές η εντατικότητα της αφηρημένης εργασίας η διάρκεια της εργάσιμης μέρας καθώς και η ldquoαξίαrdquo εκείνων των εμπορευμάτων που καταναλώνει ο πωλητής της ldquoεργασιακής δύναμηςrdquo για να αναπαράγει την ldquoικανότητάrdquo του να πουλά τον εαυτό του στην ldquoαξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου

14

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 15: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

άλλα λόγια η υπεραξία που παράγεται από την αφηρημένη ldquoπαραγωγικήrdquo εργασία και όταν αυτή πραγματοποιείται και αναδιανέμεται στην κυκλοφορία του κεφαλαίου (στην ldquoαγοράrdquo) από την ldquoμη παραγωγικήrdquo αφηρημένη κοινωνική εργασία επενδύεται ένα μέρος της στην ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης για περισσότερο κέρδος από το μέσο ποσοστό του κέρδους τα εμπορεύματα πουλιούνται κάτω από τη (μέση) κοινωνική τους αξία και πάνω από την ατομική τους με σκοπό το τσέπωμα της αφηρημένης αξίας που έχει παραχθεί αλλού και τη δημιουργία ενός εφήμερου υπερκέρδους το οποίο γρήγορα θα εξανεμιστεί από τη στιγμή πουθα γενικευτεί η νέα παραγωγική τεχνική εκμετάλλευσης της αφηρημένης εργασίας και θα μειωθεί η(μέση) κοινωνική αξία των εμπορευμάτων Θα χρειαστεί μια νέα παραγωγική τεχνική μια ακόμα μεγαλύτερη παραγωγικότητα της αφηρημένης εργασιακής δύναμης που να επιτρέπει την παραπέρα εξοικονόμησή της από την παραγωγή της αφηρημένης αξίας που ενσωματώνει πετώντας εκτός και αυτός ο τεχνολογικός δυναμισμός θεμελιώνεται ξεθεμελιώνοτας τα ίδια του τα θεμέλια φθείρεται και ξανανιώνει ασταμάτητα σαν προαιώνια κατάρα

Στο εσωτερικό της κίνησης αξιοποίησης των ατομικών κεφαλαίων και ως προϋπόθεση και αποτέλεσμα του ανταγωνισμού τους το ldquoσταθερόrdquo κεφάλαιο αυξάνεται ταχύτερα από την αύξηση του ldquoμεταβλητούrdquo (το οποίο είναι και η γενετική ldquoπηγήrdquo της αφηρημένης αξίας) και το μέσο ποσοστό του κέρδους τείνει σε πτώση η ldquoαυτο-αξιοποίησηrdquo του κεφαλαίου γίνεται δυσκολότερη όσο περισσότερο το κεφάλαιο έχει ήδη ldquoαξιοποιηθείrdquo Ο μόνος τρόπος που έχει το συνολικό κεφάλαιο για να διατηρήσει την αξία του είναι η αξιοποίησή του Δε γίνεται να σταματήσει να συσσωρεύεται Είτε αναπαράγεται και αυξάνεται είτε απαξιώνεται Η ανοδική πορεία της μεγέθυνσης του υπάρχοντος κεφαλαίου συναντά την καθοδική πορεία της μεγέθυνσης της δημιουργίαςπραγματοποίησης της νέας αξίας Τότε γίνεται αναγκαιότητα η κρίση για να αποκατασταθούν οι συνθήκες συσσώρευσης Όσο μεγαλύτερο το μέγεθος του υπάρχοντος κεφαλαίου σε σχέση με τη δημιουργία νέας αξίας τόσο μεγαλύτερη η απαξίωση που απαιτείται καιάρα τόσο βαθύτερη πρέπει να είναι η κρίση Στις διαχωρισμένες αλλά εσωτερικά συνδεδεμένες και αλληλοσυμπληρωματικές σφαίρες της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου η κρίση εμφανίζεται ως αυτό που πραγματικά είναι μυστικοποιημένη και σαν σχέση μεταξύ πραγμάτων δηλαδή σαν ldquoυπερπαραγωγήrdquo ldquoυπερσυσσώρευσηrdquo ldquoυποκατανάλωσηrdquo ldquoέλλειψη παραγωγικής ζήτησηςrdquo κτλ

Το πρόβλημα με την αύξηση του χρέους και της πίστωσης τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι το μέγεθός τους αυτό καθεαυτό αλλά η σχέση που έχουν με το υπόλοιπο της καπιταλιστικής οικουμενικότητας Ακριβώς όπως το χρήμα δεν είναι μια απλή καταχώρηση σε λογιστικά βιβλία αλλά αναπαράσταση αφηρημένης κοινωνικής εργασίας() έτσι και η πίστωση και το χρέος έχει ldquoνόημαrdquo μόνο επειδή υποστηρίζεται από μελλοντικά κέρδη από ldquoπιθανήrdquo παραγωγή αφηρημένης αξίας συνεπώς από κερδοφόρα εκμετάλλευση ldquoπαραγωγικήςrdquo αφηρημένης εργασίας η οποία είναι ένα καπιταλιστικό στοίχημα αν θα λάβει χώρα ή όχι αν αυτό που στηρίζει το χρέος και την πίστωση απουσιάζει (ή δεν επαρκεί) τότε αυτά τα κτήνη χάνουν την τερατώδη πραγματικότητά τους και γίνονται ldquoφούσκεςrdquo24 Δίχως πιστωτικό σύστημα και χρέος δεν υπάρχει καπιταλισμός με την πίστωση και το χρέος μετατρέπεται σε εμπόρευμα η φαντασμαγορική ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο και να αποδίδει κέρδος Η πίστωση και το χρέος απορρέουν οργανικά από τον θεμελιακό φετιχισμό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δηλαδή από τη ldquoσυλλογική πίστηrdquo στην ικανότητα του χρήματος να λειτουργεί ως κεφάλαιο να ldquoαυτοπολλαπλασιάζεταιrdquo και

24 Το κράτος αποκτά χρέη όταν προμηθεύεται πιστώσεις από τις τράπεζες ή όταν εκδίδει κρατικά ομόλογα τα οποία πωλούνται στις χρηματαγορές Ότι για το κράτος είναι χρέος για τους καπιταλιστές του χρήματος είναι κρατικό χρεόγραφο Όμως σε αντίθεση με την αγορά ενός εμπορεύματος του οποίου η ldquoαξίαrdquo ανταλλάσσεται με χρήμα κατά τη λήψη της πίστωσης και την πώληση ενός κρατικού εγγράφου η ldquoαξίαrdquo υπάρχει μόνο από τη μια μεριά μόνο ως χρήμα και όχι και ως τίτλος παραταύτα ο τίτλος μπορεί να μεταπωληθεί και να αγοραστεί από έναν τρίτο σαν πλασματικό κεφάλαιο

15

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 16: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

να γεννά χρήμα από τον ταυτολογικό εαυτό του

Ποια είναι η ελάχιστη λογική και ιστορική αφετηρία για την κατανόηση της ανάδυσης των ιστορικών όρων γέννησης του καπιταλισμού (δηλαδή της καπιταλιστικής προϊστορίας) από μια αγροτική-φεουδαρχική laquoοικονομίαraquo που είναι λίγο-πολύ ξένη (και εχθρική ακόμα) ως προς αυτόν Η δίψα του απολυταρχικού κράτους για χρήμα και πιστώσεις (πολεμική οικονομία) έτσι ώστε να ανατροφοδοτεί τόσο μια παραγωγή όπλων όσο και τους επαγγελματίες μισθωτούς δολοφόνους (στρατιώτες) είναι το όχημα που μπορεί να προωθήσει μια γενικότερη laquoοικονομία της αγοράςraquo όπου η συσσώρευση (παραγωγή-κυκλοφορία-κατανάλωση) της αφηρημένης laquoαξίαςraquo (laquoχρήμα που τίκτει χρήμαraquo) λειτουργεί ως (αντι)κοινωνικόςκαταστροφικόςταυτολογικός αυτοσκοπός Είναι η προνεωτερική νοοτροπία των πολεμικών επιχειρήσεων (το laquoκόστοςraquo της στρατιωτικής μηχανής είναι laquoμικρότεροraquo από τη λεία που έχει αρπαχθεί και πουληθεί ως εμπόρευμα) η αρχετυπική μορφή(λογικά και ιστορικά) της σύγχρονης καπιταλιστικής επιχείρησης της αφηρημένης λογικής ldquoκόστους-οφέλουςrdquo της συσσώρευσης του κεφαλαίου Και για να χαριτολογήσουμε είναι το laquoφως του Διαφωτισμούraquo η κοινωνική laquoμεταγλώσσαraquo των laquoλάμψεων των κανονιώνraquo

Συνείδηση κοινωνική πρακτική αξιακή μορφή

Ο άνθρωπος ως εξατομίκευση του βιολογικού είδους Homo Sapiens δεν είναι ακόμα ανθρώπινος Τα γενικά βιολογικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου (τα οποία είναι ιδιαίτερα για κάθε μεμονωμένοξεχωριστό άτομο) είναι το υπόβαθρο της κοινωνικής ιστορικής του ζωής και δεν αναπτύχθηκαν εν κενώ αλλά ως προϋποθέσεις και ως αποτελέσματα της διαδικασίας της ανθρωπογένεσης δηλαδή της κοινωνικής αναπαραγωγής της ζωής που μεταμόρφωσε και τροπο-ποίησε τους βιολογικούς προσδιορισμούς του προ-ldquoανθρώπουrdquo σε δικιά της αφηρημένη στιγμή (Aufheben) Στην κοινωνική-ιστορική αναπαραγωγή της ζωής ο άνθρωπος αυτοθεμελιώνεται παράγοντας διπλά τόσο αντικειμενικά (τα συγκεκριμένα αντικείμενα των αναγκών του) όσο και υποκειμενικά (τις συγκεκριμένες ανάγκες του για τα αντικείμενα) δημιουργώντας στους κόλπους αυτής της αισθητήςπρακτικο-αντικειμενικής δραστηριότητας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του αισθητού κόσμου και του ανθρώπινου εαυτού του με τη μορφή ενός παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου (ότι είναι παρών στην αφή είναι παρών στο μάτι στο αυτί κτλ και το αντίστροφο) μέσα στο οποίο η αισθητή πραγματικότητα και ο ίδιος ο άνθρωπος ως ενσώματο υποκείμενο εμφανίζονται με ενιαία αντικειμενική μορφή πραγμάτων25

Ο άνθρωπος ως πρακτικό και αισθητά αντικειμενικό υποκείμενο που γεννιέται αναπτύσσεται και πεθαίνει μέσα στην ολότητα της φύσης παύει να συγχωνεύεται (όπως το ζώο) με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας26 ανθίσταται στη βουβή και αδιαφοροποίητη ικανοποίηση των αναγκών του καθώς τις ξεχωρίζει και τις διακρίνει από το σώμα του Απεγκλωβίζοντας και απελευθερώνοντας (ldquoεκριζώνονταςrdquo) πρακτικο-αντικειμενικά το σώμα του από την αδιαφοροποίητη αμεσότητα της αισθησιοκινητικής αντίληψης ο άνθρωπος διακρίνει τον εαυτό του από το οργανικό του σώμα και από το σώμα της φύσης βλέπει το σώμα του μέσα στον κόσμο και τον ίδιο τον κόσμο σαν ldquoκάτι άλλοrdquo με τρόπο ldquoέμμεσοrdquo και από ldquoτα πλάγιαrdquo μέσα από έναν άλλο άνθρωπο μέσα από τα ldquoμάτιαrdquo ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας εξανθρωπίζοντας τόσο την εσωτερική του ldquoφύσηrdquo όσο και την εξωτερική μη ανθρώπινη φύση

25 ldquoΗ φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικό κέντρισμα του ίδιου του οπτικού νεύρου αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος που είναι έξω από το μάτιrdquo (Μαρξ)

26 Το ότι το ζώο συγχωνεύεται με την άμεσα βιωματική μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σημαίνει πως το αντικείμενο αυτής της δραστηριότητας υπάρχει μόνο αν προσπίπτει στην αισθησιοκινητική-βιωματική εμπλοκή του σώματός του δεν διαφοροποιείται από αυτήν και ότι δεν αναφέρεται με άμεσο τρόπο σε αυτήν αφήνει το ζώο αδιάφορο και νυσταλέο

16

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 17: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

μετατρέποντας τη μορφή της ζωϊκής του δραστηριότητας σε ιδιαίτερο αντικείμενο της δικής του δράσης σε αντικείμενο της προσοχής της μνήμης της αντίληψης της θέλησής του με μία λέξη σε αντικείμενο της σκέψης του σε ιδέα και πρόθεσή του Παράγοντας τα αντικείμενα των αναγκών του και τις ανάγκες του για τα αντικείμενα διασπώντας την βουβή άμεση ενότητα της βιολογικής ανάγκης του είδους και του αντικειμένου της ο άνθρωπος δημιουργεί ταυτόχρονα τις αντικειμενικές μορφές της νόησης και του ψυχισμού του ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας αναδύεται από τον κοινωνικό-ιστορικό βυθό της ύπαρξής του ως αντικειμενικό πρακτικό και ενσώματο υποκείμενο ως διαφοροποιημένη ατομικότητα με ldquoεσωτερικότηταrdquo και αισθητά αντιληπτή ldquoεξωτερικότηταrdquo ως σκεπτόμενο και αισθανόμενο σώμα που θεμελιώνεται εντός και διαμέσου των κοινωνικών-ιστορικών μορφών της ανθρώπινης δραστηριότητας ως ενότητας αντικειμενικού και υποκειμενικού

Οι άνθρωποι έχουμε ένα ldquoμέσαrdquo (ldquoεσωτερικότηταrdquo και ldquoπνευματικότηταrdquo) γιατί ως ενσώματα και αντικειμενικά κοινωνικά υποκείμενα έχουμε ένα ldquoέξωrdquo γιατί η παρουσία μας είναι αισθητά αντιληπτή στους άλλους (όχι στον αφηρημένο και υπερβατικό Άλλο) που μάς αναγνωρίζουν και μάς επιβεβαιώνουν στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων μας Στη διαλεκτική σχέση με τους άλλους παράγεται η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού και του ανθρώπινουεαυτού μας και παράγεται ως διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής με τη μορφή του παν-οραμικού ορίζοντα του καθορισμένου αντιληπτικού όλου το οποίοαποτραβηγμένο από την ξερή πτωχή αμεσότητα του ldquoεδώrdquo και του ldquoτώραrdquo μετατρέπεται σε φόντο και σε ρέουσα βιωμένη χρονικότητα προσδιορίζοντας με την κοινωνική του προθετικότητα τις δυνατές σημασίες και τις σχέσεις όλων των ξεχωριστών πραγμάτων ακριβώς επειδή διαμορφώνεταιαπό την αντικειμενική πρακτική του κοινωνικού υποκειμένου που μεταβάλλει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του27

Κάθε πράγμα πάνω στο οποίο ο άνθρωπος συγκεντρώνει το βλέμμα του την προσοχή του τη δράση του την κρίση του αποσπάται και αφαιρείται από το συγκεκριμένο όλον που το περιβάλλει και που είναι αντιληπτό από τον άνθρωπο σαν ακαθόριστο φόντο ή σαν φανταστικό πλαίσιο αμυδρά διακρινόμενο Ωστόσο ο άνθρωπος ποτέ δεν κατανοεί ένα ιδιαίτερο αισθητό πράγμα με τρόπο εντελώς απομονωμένο αλλά το τοποθετεί πάντα στον ορίζοντα ενός καθορισμένου όλου που μάλλον δεν εκφράζεται και γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά Κάθε αντικείμενο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται παρατηρεί ή αφομοιώνει γίνεται αναπόσπαστο μέρος ενός καθορισμένου όλου Έτσι αυτό το καθορισμένο όλο που γίνεται αντιληπτό υπαινικτικά είναι το γενικόκαθολικό φως που φωτίζει και αποκαλύπτει το ιδιαίτερο αισθητά αντιληπτό αντικείμενο στη σημασία του Η ανθρώπινη συνείδηση λοιπόν σαν μορφήτρόπος ύπαρξης της κοινωνικής ζωής εκδηλώνεται άλλοτε με κατηγορική μορφή σαν σαφής αιτιολογημένη θεωρητική γνώση και άλλοτε με μορφή διαισθητική και προκατηγορική Η συνείδηση είναι η αντιφατική ενότητα αυτών των δυο μορφών που αλληλοενσωματώνονται και αυτή η ενότητα απορρέει από την πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας Η αφαίρεση και η γενίκευση λοιπόν είναι σύμφυτη σε κάθε μορφή θεωρίαςγνώσης σε κάθε παν-οραμική εστίαση του κόσμου Η εστίαση ως απόσπαση και ως αφαίρεση ως συγκέντρωση του βλέμματος της κρίσης της προσοχής σε ldquoαυτό εδώrdquo το πράγμα υπονοεί ρητά ή σιωπηλά τη γενική-καθολική εικόνα ως αντιληπτικό πλαίσιό της ως περιρρέον φόντο που την προβάλλει ως φιγούρα και τη νοηματοδοτεί στην ιδιαιτερότητά της Έτσι λοιπόν η (αφαιρετική) γενική έννοια εστιάζει αναφέρεται (έστω και αμυδράέστω και παραπλανητικά) στηνιδιαιτερότητα και ποιοτική πολλαπλότητα του αισθητού πράγματος ως μέρος ενός καθορισμένου όλου Αυτή η παν-οραμική εστίαση του κόσμου αποτελεί ταυτόχρονα ευχή και κατάρα δυνατότητα

27 Πάνω στη βάση και από το έδαφος αυτού του ενιαίου και παν-οραμικού αντιληπτικού πεδίου ως καθορισμένου όλου μπορούν και αναπτύσσονται όλες οι ldquoκατηγορίες του πνεύματοςrdquo όλες οι θεματοποιήσεις του νοείν καθώς και οι αφαιρέσειςφετίχ της μοντέρνας φυσικής που αποτυπώνουν το σχεσιακό περιεχόμενο της γενικευμένης εμπορευματικήςπαραγωγής όπως ο ldquoκενός ομοιογενής χώρος και χρόνος των σωμάτων σε άπειρη αιώνια ποσοτική έκτασηrdquo

17

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 18: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

τόσο σαφήνειας όσο και ασάφειας Όταν ο βαθμός της αφαίρεσηςγενίκευσης απαλείφει την ιδιαιτερότητα του ζωντανού συγκεκριμένου όλου της ίδιας της ζωής προς πρακτικο-νοητική ιδιοποίηση η γνώση είναι μια κενή αδιαφοροποίητη γενικότητα και μια άνοστη αφαίρεση κάτι σαν το χρήμα και το εμπόρευμα Από τον Αριστοτέλη (δουλοκτησία) μέχρι τον Θωμά τον Ακινάτη (δουλοπαροικία) και τον Χέγκελ (μισθωτή εργασίακαπιταλισμός) η laquoγνώσηraquo είναι η Γνώση του ΚαθολικούΑπόλυτου που κάνει αφαίρεση του ιδιαίτερου Από την άλλη όταν η ιδιαιτερότητα δεν εμπλέκεται στην τρέχουσα πολλαπλότητα των σχέσεων του συγκεκριμένου γενικού (καθολικού) είναι πνιγμένη σε μια ταυτολογία σε μια αυτο-αναφορά σε μια οντολογική μοναξιά (κάτι σαν το κάτοχο εμπορευμάτων)

Η θεωρίαγνώση ως παν-οραμική εστίαση είναι αυτή η μεταβαλλόμενη και ρευστή ενότητα μεταξύ γνωστού και άγνωστου θεωρητικού (κατηγορικού) και διαισθητικού (προκατηγορικού) τηςτάσης για αφαίρεση (απόσπαση μονομέρεια) από το συγκεκριμένο περιεχόμενο του πραγματικού και της αντίθετης τάσης για ξεπέρασμα της αφαίρεσηςγενίκευσης ολοποιώντας και συγκεκριμενοποιώντας το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού και πάντοτε εδαφικοποιείται ιστορικά (ακόμα και όταν τείνει στον πλήρη μυστικισμό) στην αισθητά αντικειμενική κοινωνική προθετικότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πρακτικών Η πρακτικό-νοητική ιδιοποίηση της πραγματικότητας που στοχεύει στη θεωρητική αναπαραγωγή του αισθητά συγκεκριμένου βρίσκεται στο γεγονός πως η σκέψη ξεκινώντας από κάποιες μεμονωμένες και σχετικά τυχαίες ιδιοποιήσεις καταλήγει σε ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα που δεν ήταν γνωστό από την αρχή Με άλλα λόγια και ενάντια στην αστική επιστημιολογία το σημείο εκκίνησης της ανάλυσης και της έρευνας που είναι πάντοτε σχετικό και αυθαίρετο δεν συμπέφτει ταυτολογικά με ένα ldquoήδη γνωστόrdquo αποτέλεσμα αλλά καταλήγει σε κάποιο άλλο διαφορετικό πράγμα που ήταν άγνωστο Αυτό το κάτι άλλο και διαφορετικό είναι το ιδιαίτερο περιεχόμενο Το ιδιαίτερο περιεχόμενο γίνεται γνωστό μέσα από μια διαδικασία έκθεσης των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας που συγκεκριμενοποιούν και ολοποιούν το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η έκθεση και η εξήγηση των γενικών αποτελεσμάτων της έρευνας πραγματοποιείται ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο όπου η πρωταρχική αφαίρεση (μονομέρεια και απομόνωση ήμε αστική γλώσσα το ldquoεμπειρικό-πειραματικό υλικόrdquo) των διάφορων απομονωμένων από την ανάλυση πλευρών ξεπερνιέται μέσα από μια συνθετική και αλληλοσχεσιακή διαδικασία στην οποίαοι νέες έννοιες και η νέα αισθαντικότητα που παράγονται υπεισέρχονται σε μια αμοιβαία ερμηνεία διασάφηση και αλληλοδιαμεσολάβηση φωτίζοντας η μία την άλλη και προχωρώντας σε μια διάκριση ανάμεσα στους όρους της (ιστορικής) γένεσης και της (ιστορικής) ύπαρξης του συγκεκριμένου όλου Αυτή η διάκριση αποτελεί ταυτόχρονα και το όριο28 του αναλυτικού

28 Όταν κάνουμε λόγο για ldquoόριοrdquo στη διαλεκτική δεν αναφερόμαστε στην τυπικήλογικήκυριαρχική σημασία του Σύμφωνα με την τελευταία το ldquoόριοrdquo εννοείται ως πάσσαλος που χωρίζει δυο χωράφια τουτέστιν σαν αμετάθετο όριο που διαχωρίζει μια και για πάντα δύο (ή και περισσότερα) εξατομικευμένα ldquoκαθεαυτά πράγματαrdquo που προσδιορίζονταιστον ταυτολογικό ξεκομμένο και εσώκλειστοέγκλειστο εαυτό τους Για τη διαλεκτική το ldquoόριοrdquo είναι η άλλη πλευρά η άλλη όψη της της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ενότητας του διαφορετικού και του πολλαπλού Το διαλεκτικό όριο με άλλα λόγια είναι το τρέχον συγκεκριμένο γενικόκαθολικό πέρασμα από το ένα στο άλλο από τη μία ιδιαίτερημορφή ύπαρξης στην άλλη που συγκροτούν την ίδια την πραγματικότητα ως συγκεκριμένη και διαφοροποιημένη ολότητα Αυτό το όλον ακριβώς επειδή δεν είναι έτοιμο και δοσμένο μια και για πάντα παρουσιάζει ιδιαίτερες στιγμές συγκρότησης και αποσυγκρότησης διάρθρωσης και αποδιάρθρωσης διατρέχεται από πεπερασμένα γενικά όρια (naturanaturata) και από υπερβάσεις των περιορισμών (natura naturans) που ολοποιούν και συγκεκριμενοποιούν το ίδιο το ιδιαίτερο περιεχόμενο του πραγματικού Η ίδια η πραγματικότητα ως όλον συγκεκριμενοποιείται (δεν είναι ένα αποτελειωμένο και αδιαφοροποίητο ldquoόλοrdquo που ldquoγεμίζειrdquo με αφηρημένες ιδιότητες με μονολιθικές ldquoποιότητεςrdquo με ακρωτηριασμένες σχέσεις ldquoμερώνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ή ldquoδιαδικασιώνrdquo) και αυτή η συγκεκριμενοποίηση του περιεχομένου της είναι ταυτόχρονα η συγκεκριμένη καθολική διαδικασία στην οποία δημιουργούνται το ιδιαίτερο περιεχόμενο και η διαφοροποίηση όλων των σχέσεων και των συνθετικών μερών της Η διαλεκτική της πραγματικότητας ως συγκεκριμένης ολότητας δεν έχει λοιπόν τίποτα το κοινό με την οργανιστική ή δομικήσυστηματική αντίληψη της πραγματικότητας όπου το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η υποστασιοποιησηοντολογικοποίηση ενός μονολιθικού ldquoόλουrdquo Το ldquoόλοrdquo (και η ldquoδομήσύστημαrdquo αντίστοιχα) θεωρούνται προικισμένα με μια ldquoανώτερη δεσπόζουσα τάσηrdquo που προηγείται και επικαθορίζει τις ldquoσχέσειςrdquo και τις ldquoδιαδικασίεςrdquo των ldquoμερώνrdquo και των ldquoστοιχείωνrdquo προϋποθέτοντας

18

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 19: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

ldquoδιαμελισμούrdquo του αντικειμένου επιτρέποντας την κατανόηση της γένεσης και της διαμόρφωσης μιας νέας ανεξάρτητης ποιότητας ως όλου πάνω στη βάση της εξάρτησης από μια προγενέστερη που ως τέτοια υπερβαίνεται και ξεπερνιέται Σε αντίθεση με τη θεο-λογική καταγωγή της Επιστημονικής μεθόδου που ανάγει το συγκεκριμένο περιεχόμενο των πραγμάτων πάνω σε αφηρημένες γενικές ldquoαρχέςrdquo που είναι είτε αναλλοίωτες είτε ποσοτικά δυναμοποιημένες και δοσμένες μια και για πάντα η διαλεκτικήκομμουνιστική σκέψη αναπτύσσει συγκεκριμένες έννοιες και αισθήσεις γιατί δεν έχει ένα υποστασιοποιημένο δυϊστικό μακάβριο και σχιζοειδές ldquoσύστημαrdquo αν-αναίσθητων εννοιών από τη μία και α-νόητων αισθήσεων από την άλλη στηριγμένο πάνω σε μια αμετάβλητη βάση και μια για πάντα διατυπωμένο Η συγκεκριμενοποίηση και η ολοποίηση τουιδιαίτερου περιεχομένου της γνώσης πραγματοποιείται ελικοειδώς ως αναγκαία μεταμόρφωση από το αφηρημένο στο συγκεκριμένο και κάθε αφετηρία της ανάλυσης και της έρευνας είναι σχετική και αυθαίρετη τεχνητά απομονωμένη από το συγκεκριμένο όλον

Η πραγματικότητα (η ιστορική φύση και η ιστορική κοινωνία) δεν παρουσιάζεται ldquoαπό την αρχήrdquo στον άνθρωπο με μια ldquoκαθεαυτήrdquo και ξεκομμένη μορφή ldquoεξωτερικών αντικειμένωνrdquo προς σύλληψη ανάλυση και θεωρητικοποίηση που ο αντίθετος και μεταφυσικός συμπληρωματικός πόλος της θα ήταν ένα αφηρημένο και ldquoεσωτερικόrdquo υποκείμενο των Αισθημάτων και του Λόγου που συγχρόνως θα βρίσκονταν μέσα και έξω από τον κόσμο Ο άνθρωπος δεν κατανοεί πρώτιστα και άμεσα τον κόσμο σαν γνωστικό και αφηρημένο υποκείμενο ldquoσκεπτόμενη κεφαλήrdquo που συλλαμβάνει την πραγματικότητα και τον εαυτό του με τρόπο θεωρησιακό Είναι από το ιστορικό πεδίο της πρακτικής και αισθητά αντικειμενικής κοινωνικής δραστηριότητας όπου ο άνθρωπος ως πρακτικό αντικειμενικό ενσώματο υποκείμενο παράγει και αναπαράγει την ανθρώπινη κοινωνική πραγματικότητα δημιουργώντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού δηλαδή ένα σύνολο παραστάσεων θεωρήσεων εννοιών και αντιλήψεων του κοινωνικού και φυσικού κόσμου Η αισθητηριακή σύλληψη της πραγματικότητας και του ανθρώπινου εαυτού μέσα σε αυτήν δεν είναι μια παθητική καταγραφή ldquoδεδομένωνrdquo και ldquoεντυπώσεωνrdquo από κάποια ldquoκαθεαυτά εξωτερικά αντικείμεναrdquo που ldquoαντανακλούνταιrdquo μυστηριωδώς μέσω του a priori ldquoεσωτερικούrdquo των Αισθημάτων και του Πνεύματος αλλά είναι μια ιστορικο-κοινωνική μορφή δραστηριότητας μέσα στη γήινη φύση που πραγματοποιείται ενεργητικά σαν ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια)του πραγματικού Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo του πραγματικού πραγματοποιείται άμεσα σε εξωτερικό ldquoυλικόrdquo στο αισθητά αντιληπτό σώμα των συμβόλων (όπως είναι η γλώσσα) το οποίο όμως αναπαριστά ldquoκάτι άλλοrdquo που δεν έχει τίποτα το κοινό με την άμεσα αισθητή μορφή των πραγμάτων η λέξη ως αφαιρετική και γενική ονομασία ως σύμβολο και ως ldquoσημείοrdquo δεν έχει τίποτα το κοινό με εκείνο του οποίου αποτελεί ldquoσήμαrdquo Αυτό το ldquoκάτι άλλοrdquo που αίρει την εξωτερική άμεσα αισθητή όψη των πραγμάτων και τα μεταθέτει στον ενιαίο και παν-οραμικό ορίζοντα ενός καθορισμένου αντιληπτικού όλου είναι το ιδεατό σώμα του πραγματικού η αντικειμενική σημασία του που διαμεσο-ποιεί και διαμεσο-ποιείται από την αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού υποκειμένου επιτρέποντας στον άνθρωπο να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (ο ldquoκόσμος των αναπαραστάσεωνrdquo το ldquoπνεύμαrdquo) και η εξωτερική της ενσάρκωση στο αισθητά αντιληπτό σώμα της γλώσσας των συμβόλων δεν είναι παρά μια συγκεκριμένη καθολική μορφή της ανθρώπινης κοινωνικο-ιστορικής δραστηριότητας και υπάρχει

και συμπληρώνοντας ταυτόχρονα την ατομιστική αντίληψη της πραγματικότητας ως άπειρης συναρμογής αυτόνομων και αυτοτελών αιώνιων και απομονωμένων ldquoμερώνrdquo ldquoσχέσεωνrdquo ldquoστοιχείωνrdquo ldquoδομώνrdquo και ldquoδιαδικασιώνrdquo Η τροπο-ποίηση των διαλεκτικά διαρθρωμένων μερών σημαίνει ταυτόχρονα τροπο-ποίηση του ίδιου του όλου η μεταβολή και ηδιαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) του συγκεκριμένου περιεχομένου των σχέσεων των μερών σημαίνει ταυτόχρονα μεταβολή και διαφοροποίηση (τροπο-ποίηση) των τρόπωνμορφών ύπαρξης τόσο των μερών όσο και του συγκεκριμένου όλου Η δραστηριότητα της συγκεκριμένης σκέψης που ιδιοποιείται το πραγματικό είναι ακριβώς αυτήκαθορισμός (προσδιορισμός) των ιδιαίτερων μορφών ύπαρξης και σκιαγράφησει των γενικών ορίων του αντικειμένου ως συγκεκριμένου και διαφοροποιημένου όλου

19

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 20: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

ως τέτοια μόνο σε αυτή τη συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα και όχι στα κατεψυγμένα αποτελέσματά της στα σύμβολα ή ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου ακριβώς επειδή ηδραστηριότητα - ως ενότητα των πολλαπλών μορφών της πρακτικο-νοητικής ιδιοποίησης του κόσμου - είναι η άρνηση των υπαρχουσών αισθητά αντιληπτών μορφών των πραγμάτων

Στην κοινωνική-ιστορική πρακτική οι αισθήσεις του ανθρώπου αποκόπτονται από τη βουβή αμεσότητα των βιολογικών προσδιορισμών γίνονται αισθήσεις άμεσα θεωρητικές και η ιδεατότηταγίνεται η ίδια ένα ιδιαίτερο αντικείμενο που δεν υπάρχει με τη μορφή πράγματος που αντιλαμβανόμαστε άμεσα με τις αισθήσεις και ταυτόχρονα υπάρχει ως ενεργός ιστορική ανάγκη και ικανότητα του κοινωνικού ανθρώπου που μεταμορφώνει τον αισθητό κόσμο και τον εαυτό του Και ακόμα στο αντικειμενικό πράττειν και εν μέσω των ιδεατών-συμβολικών μορφών που παράγονται από αυτό το κοινωνικό ιστορικό πράττειν διαμεσο-ποιείται η ένταση μεταξύ υπαρκτού και δυνατού και ο χρόνος αποκαλύπτεται στον άνθρωπο με ένα ενιαίο διπλό πρόσωπο τόσο ως υπενθύμισηανάμνηση όσο και ως επιθυμίαπροσδοκία δηλαδή ως παρελθόν παρόν και μέλλον Χωρίς το αντικειμενικό πράττειν όπου ο άνθρωπος κάνει στο παρόν μια προβολή εκείνου που δεν υπάρχει του μέλλοντος βγάζοντας ταυτόχρονα μαθήματα από το παρελθόν δεν θα μπορούσε να γνωρίζει πως στο ldquoτέρμαrdquo του χρόνου ο ίδιος είναι θνητός Αρκεί να ldquoαποσπαστείrdquo29 η ιδεατή ldquoεικόναrdquo (καθώς και τα εξωτερικευμένα της προϊόντα στα σύμβολα) από την αισθητή πρακτικο-αντικειμενική δραστηριότητα του κοινωνικού ανθρώπου και να της αποδοθεί η αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη υπόσταση μιας αφηρημένης ldquoκαθεαυτής οντότηταςrdquo (ldquoπνευματικήςrdquo ή και ldquoυλικής ουσίαςrdquo στο Βασίλειο του Λόγου ή και ldquoμέσαrdquo στο κεφάλι του απομονωμένου ατόμου) για να καταλήξουμε στο μυστικισμό της θρησκείας στο φετιχισμό των συμβόλων και των λέξεων και στο (νεο)σκοταδισμό των (νευρο)επιστημών Τo να επιχειρήσει κανείς να ldquoεξηγήσειrdquo την ιδεατή ldquoεικόναrdquo από τις ανατομο-φυσιολογικές ιδιότητες του εγκεφάλου είναι το ίδιο φετιχιστικό με την προσπάθεια ldquoεξήγησηςrdquo της εμπορευματικής (αξιακής) μορφής του κοινωνικού προϊόντος από τις φυσικο-χημικές ιδιότητες του εμπορεύματος και του χρήματος H ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα η σημασία η έννοια) του πραγματικού σαν τρόποςμορφή ύπαρξης της κοινωνικής-ιστορικής ζωής σαν διαμεσο-ποιητική δραστηριότητα της ανθρώπινης κοινωνικής πρακτικής μέσα στη γήινη φύση δεν ταυτίζεται με τις νευρο-φυσιολογικές διαδικασίες ldquoμέσα στο κεφάλιrdquo του απομονωμένουατόμου γιατί πολύ απλά δεν ldquoπεριέχεταιrdquo εκεί Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σαν όργανο ενός πρακτικού αντικειμενικού ενσώματου υποκειμένου σκέπτεται μονάχα μέσα σε ένα ιστορικο-κοινωνικό σώμα με την παραγόμενη ιδεατή ldquoεικόναrdquo να διαμορφώνει την ενιαία αντικειμενικότητα των αισθητών πραγμάτων μια αντικειμενικότητα όμως που δεν αναφέρεται σε κάποια ldquoεξωτερικά αντικείμεναrdquo όπως υπάρχουν ldquoκαθεαυτάrdquo και αμετάθετα στη φύση αλλά που γεννάται και αναδύεται στην αισθητή κοινωνική δραστηριότητα που τα αναπαράγει ως ενότητα της αισθητής πραγματικότητας και της σημασίας-αναφορικότητας ιδεατοποιώντας κάθε όψη της αισθητής

29 Η ldquoαπόσπασηrdquo γίνεται κάπως έτσι η γενική έννοια (πχ ldquoφρούτοrdquo) αποτέλεσμα γενίκευσης - αφαίρεσης από την αισθητή ποιοτική ποικιλομορφία των πραγματικών φρούτων (μήλων αμυγδάλων αχλαδιών κλπ) και που τοπο-οριο-θετεί σε ένα ενιαίο κοινό και παν-οραμικό αντιληπτικό πεδίο μη ταυτόσημα και διαφορετικά πράγματα ldquoαποσπάταιrdquo από αυτά και υποστασιοποιείται-οντολογικοποιείται δηλαδή προβάλλει ως ldquoεξαρχής δοσμένηrdquo αυθύπαρκτη ldquoκαθεαυτή οντότηταrdquo ενώ τα πραγματικά φρούτα (μήλα κλπ) προβάλλουν ως μονόπλευρες ldquoενσαρκώσειςrdquo της Έννοιας της Ιδέας του Λόγου δηλαδή του Φρούτου γενικά Το παράδειγμα αυτό μπορεί να μοιάζει απλοϊκό και (και είναι) αλλά ταυτόχρονα δεν είναι αν σκεφτούμε πως η αφηρημένη αξιακή μορφή του κοινωνικού προϊόντος (δηλαδή ο καπιταλισμός) είναι ότι το Φρούτο γενικά για το πραγματικό φρούτο δηλαδή μια πρακτική μεταφυσική ως συνειδητά ασυνείδητη (προκατηγορική) επιβολή του αφημένου γενικού στο συγκεκριμένο Οι άνθρωποι του αστικού πολιτισμού ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo μέσω αφαίρεσης εξίσωσης και ανταγωνιστικής ατομικοποίησης και αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο όχι σαν συγκεκριμένα διαφορετικά και ιδιαίτερα κοινωνικά άτομα αλλά σαν να ldquoενσαρκώνουνrdquo και να ldquoπροσωποποιούνrdquo αφηρημένες οικονομικές κατηγορίες Οι ldquoάνθρωποι ndash εμπορεύματαrdquo κοιτάζονται αλλά δεν βλέπονται πραγματικά γιατί αυτό που (προκατηγορικά) μπολιάζεται στην αντίληψή τους είναι ένα ldquoλογικό μέσο αξιοποίησηςrdquo μιας αφηρημένης ποσότητας ldquoαξίαςrdquo μέσω της Εργασίας γενικά Η αναπαραγωγή του αφηρημένου κοινωνικού ldquoπλούτουrdquo μέσω της Εργασίας γενικά μεταμορφώνει μυστηριακά τα συγκεκριμένα κοινωνικά άτομα σε εξατομικευμένες ldquoενσαρκώσειςrdquo της που ldquoκοινωνικοποιούνταιrdquo με βάση τις αφηρημένες προσδιοριστικότητες του Εισοδήματος και του Επαγγέλματος

20

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21

Page 21: Προλεταριακή Συνθήκη Και Ανθρωπομορφοποίηση Του Κεφαλαίου

πραγματικότητας Παράγοντας την ιδεατή ldquoεικόναrdquo (το νόημα τη σημασία την έννοια) του πραγματικού και την εξωτερίκευσή της στη γλώσσα των συμβόλων ως άλλη πλευρά ως άλλη όψη της κοινωνικής του πρακτικής ο άνθρωπος είναι ελεύθερος από τις άμεσες πιέσεις της ζωής και ικανός να αντικειμενο-ποιήσει κάθε κατάστασή του να στρέφει το βλέμμα του μέσα του και έξω του να ενεργεί με τα αντικείμενα στην απουσία τους θεωρητικά και ιδεατά χωρίς να τα μεταβάλλει ως ένα βαθμό άμεσα Το χρήμα αναπαριστώντας την αφηρημένη κοινωνική εργασία()που ldquoενσωματώνεταιrdquo στην εμπορευματική (αξιακή) μορφή του προϊόντος είναι ένα αντικειμενικό σύμβολο των (πραγμοποιημένων και ανταγωνιστικά ατομικοποιημένων) κοινωνικών σχέσεων των ανθρώπων εξίσου μυστηριακό (αν όχι περισσότερο) με τα τοτέμ των ldquoπρωτόγονωνrdquo πολιτισμών Οισυμβολικές-ιδεατές μορφές της κοινωνικής ζωής όντας ιστορικά και κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων και όπως έγραφε και ο Μαρξ στο ldquoΚεφάλαιοrdquo οικατηγορίες της πολιτικής οικονομίας (αξία τιμή εμπόρευμα κεφάλαιο εργασία χρήμα γεωπρόσοδος μισθός κέρδος κτλ) είναι κοινωνικά ldquoέγκυρεςrdquo και ως τέτοιες είναι αντικειμενικές μορφές της νόησης των ανθρώπων υπό τους ιδιαίτερους ιστορικούς όρους της καπιταλιστικής αναπαραγωγής της κοινωνικής ζωής

Lucifugo diavolo in corpo

21